BIOLOGY FORM 4

CHAPTER 3
MOVEMENT OF SUBSTANCES ACROSS
THE PLASMA MEMBRANE

PAPER 2
Soalan Sebenar SPM

1. Ia mengandungi kepala hidrofilik dan ekor hidrofobik.

2. Kepala hidrofilik mengadap ke arah luar dan ke arah
dalam sel.
3. Dwilapisan adalah dinamik/tidak statik

Resapan berbantu

Pengangkutan aktif

 Glukosa terdiri daripada molekul bersaiz besar yang tidak

bercas yang tidak dapat melalui dwilapisan fosfolipid.
Glukosa memerlukan protein pembawa khusus untuk
mengangkutnya melalui dwilapisan fosfolipid.

Secara pengangkutan aktif Pergerakan ion kalsium adalah

menentang kecerunan kepekatan.
Dan ia memerlukan tenaga yang dihasilkan oleh respirasi
sel (dalam bentuk molekul ATP)
Protein pembawa terikat dengan ion kalsium dan berubah
bentuk, dengan itu membawa ion kalsium merentasi
membran plasma.

Pengangkutan aktif
Resapan ringkas

Nitrat
Oksigen

Tekanan separa Y adalah lebih tinggi di dalam alveolus

berbanding di dalam kapilari darah. Akibatnya, Y meresap
ke dalam kapilari darah mengikut arah kecerunan
kepekatan.

Membran plasma tertarik menjauhi dinding sel. Vakuol

mengecil, akibatnya sel menjadi flasid dan berlaku
plasmolysis.

Ia tahan lebih lama.

Kandungan gula dalam makanan terlalu tinggi.

Sebahagian nutrien seperti vitamin C hilang.

Membran plasma
Vakuol

Larutan sukrosa
Dinding sel adalah telap untuk membenarkan larutan
sukrosa merentasinya dan mengisi ruang.

Apabila molekul air meresap keluar daripada vakuol secara

osmosis, membran plasma tertarik daripada dinding sel.
Sitoplasma mengecut disebabkan osmosis.

Baja berlebihan menyebabkan air tanah menjadi

hipertonik terhadap sel akar rambut. Hal ini menyebabkan
air daripada sel akar rambut meresap keluar ke dalam
tanah secara osmosis. Sel mengalami plasmolisis dan
akhirnya layu.

Penggaraman Larutan garam pekat digunakan untuk

merendam sayuran. Larutan hipertonik menyebabkan
tisu sayuran mengalami pengontangan. Mikroorganisma
kehilangan air melalui osmosis dan tidak boleh hidup
tanpa air.

Kawasan R.

Lebih banyak molekul air didapati di kawasan R.

Osmosis.

Larutan garam adalah hipertonik terhadap sel-sel kobis. Air

daripada sel kobis meresap keluar secara osmosis. Ini
menyebabkan kobis mengalami dehidrasi. Keadaan yang kering
itu tidak sesuai untuk pertumbuhan bakteria.

Vakuol

Plasmolysis

Membran
plasma

Untuk mengimbangkan cecair dalam badan.

Untuk menggantikan cecair yang hilang mlalui
perpeluhan.

Membran plasma mempamerkan sifat bendalir kerana...

Ia terdiri daripada dwilapisan lipid.
Bahagian kepala adalah hidrofilik dan ekor adalah
hidrofobik.
Ia membolehkan molekul fosfolipid tersusun rapat.
Membentuk membran yang dinamik/tidak statik.

 Apabila kepekatan bahan R bertambah, kadar pergerakannya

merentasi membran bertambah.
Bahan R bergerak merentasi membran plasma secara resapan ringkas.
Bahan R larut dalam membran plasma dan merentasinya.
Pergerakan bahan R mengikut kecerunan kepekatan.
Bahan R larut dalam lipid. Contohnya adalah asid lemak dan gliserol.

 Kedua-dua bahan bergerak mengikut kecerunan kepekatan.

Graf 7.1 dan Graf 7.2 menunjukkan kecerunan positif.
Kepekatan 10 unit, bahan S memerlukan protein pembawa.
Manakala Graf 7.1 berterusan sebagai garis lurus kerana bahan
R tidak memerlukan protein pembawa.
Saiz bahan R kecil, dapat merentasi lapisan lipid membran
plasma; saiz bahan S besar dan memerlukan bantuan protein
pembawa.
Bahan R bergerak secara resapan ringkas manakala bahan S
bergerak secara resapan berbantu.

 Vakuol mengecut (X) mengawal atur tekanan osmosis.

Air berlebihan dalam sel meresap masuk ke dalam vakuol mengecut
secara osmosis.
Vakuol mengecut mengembang untuk mengumpulkan air yang
berlebihan.
Apabila vakuol mengecut penuh, ia mengecut untuk membebaskan
air yang berlebihan ke persekitarannya.

 Kedua-dua kaedah pengangkutan memerlukan protein pembawa

dalam membran sel untuk bergabung dengan molekul.
Kedua-dua kaedah mengangkut molekul yang spesifik sahaja kerana
protein pembawa mempunyai tapak yang khusus untuk molekul yang
tertentu.
Kedua-dua proses berlaku dalam sel hidup kerana protein pembawa
boleh berubah bentuk untuk membenarkan bahan-bahan melaluinya.
Kedua-dua proses mengangkut bahan-bahan yang tidak boleh
merentasi lapisan fosfolipid membran sel.
Aspek

Resapan berbantu

Pengangkutan aktif

Pergerakan molekul

Dari kawasan
berkepekatan tinggi ke
kawasan berkepekatan
rendah

Dari kawasan
berkepekatan rendah
ke kawasan
berkepakatan tinggi

Molekul boleh bergerak

melalui

Protein liang

Protein pembawa
sahaja

Tenaga (ATP)

Tiada tenaga digunakan

Tenaga digunakan

Arah molekul bergerak

Dalam kedua-dua arah

merentasi membran
plasma

Dalam satu arah

merentasi membran
plasma

 Ikan direndam di dalam larutan garam yang hipertonik terhadap

tisu ikan.
Banyak air meresap keluar dari ikan ke dalam larutan garam
secara osmosis.
Ikan mengalami dehidrasi.
Hal ini menghalang pertumbuhan bakteria di dalam tisu ikan.
Sel-sel bakteria juga mengalami plasmolisis.
Hal ini mencegah pereputan ikan.
Sayuran direndam di dalam cuka yang bersifat asid.
Cuka meresap masuk ke dalam tisu-tisu sayuran.
Tisu sayuran menjadi berasid.
pH yang rendah menghalang pertumuhan bakteria di dalam tisu.
Hal ini mencegah pereputan sayuran.

Kertas soalan tamat