PT Semen Padang
2 Februari 31 Maret 2015
Q3W
Q4
Q5
Q6
Q1
Q14
Rotary Kiln
Q2
Q7
Q8 Q
9
Q10
Q11 Q12
Q15
Q13
Keterangan :
Panas Masuk
Q1 : Panas yang dibawa umpan kiln
Q2 : Panas dari pembakaran batu bara
Q3 : Panas dari udara sekunder
Q4 : Panas yang dibawa udara primer
Q5 : Panas sensible batu bara
Q6 : Panas H2O dalam batu bara
Panas Keluar
Q7 : Panas dari gas hasil pembakaran batu bara
Q8 : Panas dari CO2 hasil kalsinasi
Q9 : Panas disosiasi
Q10 : Panas yang dibawa H2O dalam batu bara
Q11 : Panas yang hilang
Q12 : Panas konduksi
Q13 : Panas konveksi
Q14 : Panas radiasi
Q15 : Panas dari klinker yang keluar dari kiln
1) PANAS INPUT
a. Panas dari Umpan Kiln
Temperatur = 900 C + 273 = 1173 K
Temperatur referensi = 25 C + 273 = 298 K
RAHAYU WULANDARI / 110405052
BUNGA INDAH SARI / 110405082
m (kg)
Cp (kkal/kmol.K)
SiO2
73.190
Al2O3
18.290
BM
T (K)
(kg/kmol)
60
1173
Tref
(K)
298
102
1173
298
-2
Fe2O3
12.070
104
1173
298
126.850
100
1173
298
1.770
16,9
84
1173
298
56
1173
298
40
1173
298
CaO
167.540
MgO
2.010
T
Q SiO2 = m
Cp dT
Tref
1173
=m
298
= 73.190 kg 10,87 T +
1173
0,008712 2
T 241.200 T -1
2
kkal/kmol.K
298
0,008712
1173 2 - 298 2 K
2
73.190
Cp dT
(kkal/kg
)
241,90
17.704.901,46
Al2O3
Fe2O3
18.290
12.070
233,19
293,26
4.265.063,48
3.539.660,03
126.850
241,02
30.573.357,76
176,04
207,04
243,76
311.593,75
34.688.253,49
489.959,04
91.572.789,02
Komponen
m (kg)
SiO2
Q (kkal)
m (kg)
10.520
Hc (kkal/mol)
- 0,4530
BM (kg/mol)
0,012
T (K)
343
Tref (K)
298
760
0,2228
0,001
343
298
1.890
0,0000
0,032
343
298
180
0,0000
0,028
343
298
S
H2O
SiO2
130
1.290
650
0,0710
68,3174
202,4600
0,032
0,018
0,060
343
343
343
298
298
298
Al2O3
370
399,0900
0,102
343
298
Fe2O3
CaO
MgO
Total
60
790
20
16.660
198,5000
151,7000
143,8400
0,104
0,056
0,040
343
343
343
298
298
298
Hc (kkal/mol)
- 0,4530
BM (kg/mol)
0,012
Q (kkal)
-397.130,00
760
0,2228
0,001
169.337,95
1.890
0,0000
0,032
0,00
180
0,0000
0,028
0,00
S
H2O
SiO2
130
1.290
650
0,0710
68,3174
202,4600
0,032
0,018
0,060
288,44
4.896.080,33
2.193.316,67
Al2O3
370
399,0900
0,102
1.447.679,41
Hc (kkal/mol)
BM (kg/mol)
Q (kkal)
198,50
0,104
114.519,23
Komponen
Fe2O3
m (kg)
60
CaO
MgO
Total
790
20
16.660
151,70
143,84
0,056
0,040
2.140.053,57
71.920,00
10.636.065,61
m (kg)
16.600
Cp (kJ/kg. C)
1,26
Cp (kkal/kg. C)
0,3011
T (C)
70
Tref (C)
25
Sehingga diperoleh :
m (kg)
16.600
Cp dT (kkal/kg)
13,55
Q (kkal)
225.770,08
m (kg)
1.290
Cp (kkal/kg. C)
1,0001
T (C)
70
Tref (C)
25
Sehingga diperoleh :
m (kg)
1.290
Cp dT (kkal/kg)
45,0045
Q (kkal)
58.055,81
141.740
T
(C)
Cp (kkal/kmol. C)
0,02894 + (0,4147 10-5 T) + (0,3191
10-8 T2) (1,965 10-12 T3)
1.200
Sehingga diperoleh :
Panas udara sekunder
m (kg)
141.740
Cp dT (kkal/kg)
1,3037
Q (kkal)
184.791,75
Tref
BM
(C) (kg/kmol)
25
29
m (kg)
Udara
primer
15.750
T
(C)
Cp (kkal/kmol. C)
0,02894 + (0,4147 10-5 T) + (0,3191
10-8 T2) (1,965 10-12 T3)
Tref
BM
(C) (kg/kmol)
20
Sehingga diperoleh :
Panas udara primer
m (kg)
15.750
Cp dT (kkal/kg)
- 0,005
Q (kkal)
- 78,84
g. Panas Disosiasi
Diketahui data sebagai berikut.
Komponen m (kg)
CaCO3
126.850
MgCO3
1.770
Hc (kkal/mol)
289,5
261,7
BM (kg/mol) T (C)
0,100
1000
0,084
1000
Sehingga diperoleh :
Komponen m (kg) Hc (kkal/kg)
Q (kkal)
CaCO3
126.850
2.895,00
367.230.750,00
MgCO3
1.770
3.115,48
5.514.392,86
Total
372.745.142,86
Maka diperoleh total panas input sebagai berikut.
PANAS INPUT
Panas umpan kiln
Q (kkal)
91.572.789,02
10.636.065,61
184.791,75
-78,84
225.770,08
58.055,81
372.745.142,86
475.422.536,27
2) PANAS OUTPUT
a. Panas Klinker Panas
Temperatur = 1400 C + 273 = 1673 K
RAHAYU WULANDARI / 110405052
BUNGA INDAH SARI / 110405082
Tref (C)
25
25
25
29
T
(K)
Tref
(K)
BM
(kg/kmol)
SiO2
m
(kg/jam
)
73.840
1673
298
60
Al2O3
18.670
1673
298
102
Fe2O3
CaO
MgO
12.130
239.370
2.870
1673
1673
1673
298
298
298
104
56
40
Total
346.880
Komposisi
Q SiO2 = m
Cp dT
Tref
1173
=m
298
0,008712 2
T 241.200 T -1
= 73.840 kg 10,87 T +
2
1673
kkal/kmol.K
298
0,008712
1673 2 - 298 2 K
2
m (kg/jam)
73.840
Al2O3
18.670
402,70
7.518.376,64
Fe2O3
12.130
518,64
6.291.122,50
Komposisi
CaO
m (kg/jam)
239.370
MgO
2.870
Total
346.880
Cp dT (kkal/kg)
Q (kkal)
434,77
32.103.577,61
Cp dT (kkal/kg)
357,33
Q (kkal)
85.534.770,65
399,24
1.145.806,94
132.593.654,34
CO2
Cp (kkal/kmol.K)
10,34 + 0,00274 T 195.500 T-2
T (K)
473
Tref (K)
298
BM (kg/kmol)
44
Sehingga diperoleh :
m (kg)
56.740
CO2
Cp dT (kkal/kg)
39,8097
Q (kkal)
2.258.801,63
T
(K)
473
Tref
(K)
298
BM
(kg/kmol)
44
6,5 + 0,001 T
473
298
28
Komponen
m (kg)
Cp (kkal/kmol.K)
CO2
38.580
N2
124.600
SO2
270
473
298
T
Tref
Cp (kkal/kg.C)
(C
(C)
)
H2O
8.170
1,0076
200
25
Diperoleh kalor masing masing komponen dan total kalor semua komponen :
Komponen m (kg)
Cp dT (kkal/kg)
Q (kkal)
CO2
38.580
39,81
1.535.857,72
N2
124.600
43,03
5.362.083,13
SO2
270
26,30
7.100,56
Cp dT (kkal/kg)
H2O
8.170
176,33
Total
d. Panas H2O dalam Batu Bara
Temperatur = 200 C + 273 = 473 K
Temperatur referensi = 25 C + 273 = 298 K
Diketahui data sebagai berikut.
RAHAYU WULANDARI / 110405052
BUNGA INDAH SARI / 110405082
1.440.616,10
8.345.657,50
64
m (kg)
1.290
Cp (kkal/kg.K)
0,4849
(kkal/kmol)
10.520
1.290
BM (kg/kmol)
18
Q (kkal)
46.918,20
753.933,33
800851,53
e. Panas Konduksi
Diketahui data sebagai berikut.
Baja Kiln
k (kkal/m.C)
3,6998
Qkonduksi = k A
Tdalam (C)
1400
Tluar (C)
500
x (m)
0,05
D (m)
5,6
L (m)
84
T
x
(1400 - 500) C
5,6
m 84 m)
0,05 m
2
= 98.365.800 kkal
f. Panas Konveksi
Diketahui data sebagai berikut.
Udara
hc (kkal/m2.C)
5,5926
Tdalam (C)
1400
Tluar (C)
500
x (m)
0,25
D (m)
5,7
A (m2)
1.503,43
L (m)
84
Qkonveksi = hc A T
= 5,5926 kkal/m2.C 1.503,43 m2 (1400 500) C
= 7.567.284,42 kkal
g. Panas Radiasi
Diketahui data sebagai berikut.
Baja Kiln
(W/m2.K4)
5,669 10-8
Tdalam (K)
1673
Tluar (K)
773
x (m)
0,05
D (m)
5,7
A (m2)
1.503,43
L (m)
84
0,78
Qradiasi =
A T 4
1000 massa klinker panas
Sehingga diperoleh :
Q (kkal)
1,23
Baja Kiln
Q (kkal)
132.593.654,34
2.258.801,63
Panas GHP
8.345.657,50
46.918,20
753.933,33
98.365.800,27
7.567.284,42
Panas radiasi
Panas yang hilang
Total
1,23
225.490.485,34
475.422.536,27
Q (kkal)
PANAS OUTPUT
91.572.789,02 Panas klinker keluar
Panas CO2 hasil
10.636.065,61
kalsinasi
184.791,75 Panas GHP
Q (kkal)
132.593.654,34
2.258.801,63
8.345.657,50
-78,84
46.918,20
753.933,33
98.365.800,27
7.567.284,42
Panas radiasi
1,23
475.422.536,27
225.490.485,34
475.422.536,27
Q3W
Q4
Q1
Q5
Q6
Q7
Cooler
Q8
Q2
Keterangan :
Panas Masuk
Q1 : Panas yang dibawa klinker panas
Q2 : Panas dari cooling air
Panas Keluar
Q3 : Panas udara sekunder
Q4 : Panas udara tersier
Q5 : Panas udara buang
Q6 : Panas debu ke EP
Q7 : dari klinker yang keluar dari cooler
Q8 : Panas yang hilang
1) Panas Input
a. Panas Klinker yang Keluar dari Kiln
Temperatur = 1400 C + 273 = 1473 K
Temperatur referensi = 25 C + 273 = 298 K
Komposisi klinker umpan kiln dengan kalor masing masing dan totalnya :
RAHAYU WULANDARI / 110405052
BUNGA INDAH SARI / 110405082
Komponen
m (kg)
SiO2
73.840
Cp dT
(kkal/kg)
353,19
Al2O3
18.670
Fe2O3
CaO
MgO
Total
12.130
239.370
2.870
346.880
T (K)
Tref (K)
BM (kg/kmol)
Q (kkal)
1473
298
60
26.079.193,67
332,15
1473
298
102
6.201.249,95
423,78
294,58
336,18
1473
1473
1473
298
298
298
104
56
40
5.140.426,18
70.514.735,14
964.842,46
108.900.447,40
m (kg)
682.040
Cp dT (kkal/kg)
0,0040
T (C)
29
Tref (C)
25
Q (kkal)
2.733,26
Q (kkal)
108.900.447,40
2.733,26
Total
108.903.180,66
m (kg)
Cp dT (kkal/kg)
T (C)
Tref (C)
Q (kkal)
336.660
23,8300
120
25
8.021.261,16
141.740
157.490
382.800
17.720
1,1235
0,9500
42,0000
51,4500
1050
900
200
200
25
25
25
25
159.249,44
149.093,21
16.077.600,00
911.694,00
83.584.282,85
108.903.180,66