Anda di halaman 1dari 31

1.

Ahu = aku, saya

2. Anak = anak laki-laki

3. Amang >damang >damang parsinuan =ayah, bapak.

4. Amang, sapaan umum menghormati kaum laki-laki.

5. Amanta >amanta raja, dalam sebuah acara pertemuan.

6. Amanguda, adik laki-laki dari ayah kita.

7. Amanguda, suami dari adik ibu kita.

8. Amangtua, abang dari ayah kita.

9. Amangtua, suami dari kakak ibu kita sendiri.

10. Amanguda/amangtua, suami dari pariban ayah kita.

11. Angkang = abang. Angkangdoli, abang yang sudah kawin.

12. Angkang boru, isteri abang. Kakak yang boru tulang kita.

13. Anggi, adik kita (lk), adik (pr) boru tulang kita.

14. Anggi doli, suami dari anggiboru. Adik (lk) sudah kawin.

15. Anggiboru, isteri adik kita yang laki-laki.

16. Amangboru, suami kakak atau adik perempuan ayah kita.

17. Amangtua/inangtua mangulaki, ompung ayah kita.

18. Ama Naposo, anak (lk) abang/adik dari hula-hula kita.

19. Angkangboru mangulaki, namboru ayah dari seorang perempuan.

20. Ampara, penyapa awal sealur marga, marhaha-maranggi.

21. Aleale, teman akrab, bisa saja berbeda marga.

22. Bao, amangbao, suami dari eda seorang ibu.


23. Bao, inangbao, isteri dari tunggane kita (abang/adik isteri).

24. Bere, semua anak (lk + prp) dari kakak atau adik prp kita.

25. Bere, semua kakak/adik dari menantu laki-laki kita.

26. Boru, semua pihak keluarga menantu lk kita / amangboru.

27. Boru, anak kandung kita (prp) bersama suaminya.

28. Borutubu, semua menantu (lk) / isteri dari satu ompung.

29. Boru Nagojong, borunamatua, keturunan namboru kakek.

30. Boru diampuan, keturunan dari namboru ayah.

31. Bonatulang, tulang dari ayah kita.

32. Bona niari, tulang dari kakek kita.

33. Bonaniari binsar, tulang dari ayah kakek kita.

34. Damang = ayah = bapak

35. Damang, sebutan kasih sayang dari anak kepada ayah mereka.

36. Damang, digunakan juga oleh ibu kepada anaknya sendiri.

37. Dainang, sebutan kasih sayang anak kepada ibu mereka.

38. Dainang, digunakan uga oleh ayah kepada anak perempuannya.

39. Daompung, baoa+boru, kakek atau nenek kita.

40. Datulang, sebutan hormat khusus kepada tulang.

41. Dahahang (baoa+boru), abang kita atau isterinya.

42. Dongan saboltok, dongan sabutuha (sebutan lokal).

43. Dongantubu, abang adik, serupa marga.

44. Dongan sahuta, kekerabatan akrab karena tinggal dalam satu huta.
45. Dongansapadan, dianggap semarga karena diikat oleh padan/janji.

46. Eda, kakak atau adik ipar antar perempuan.

47. eda, sapa awal antara sesama wanita.

48. Hahadoli, sebutan seorang isteri terhadap abang (kandung) suaminya.

49. Haha doli, abang dari urutan struktur, dapat juga tidak semarga lagi.

50. Haha = abang. No. 48 & 49, berbeda sekali artinya.

51. Hahaboru, isteri abang kita, yang dihormati.

52. Haha Ni Hela, abang dari mantu kita.

53. Haha Ni Uhum, paling tua dalam silsilah sekelompok.

54. Hula-hula, keluarga abang/adik dari isteri kita.

55. Hela, menantu (lk) kita sendiri.

56. Hela, juga terhadap suami anak abang/anak adik kita.

57. Hami, sebutan kita terhadap pihak sebelah kita sendiri.

58. Hamu, sebutan atas pihak lawan bicara.

59. Hita, menunjuk kelompok kita sendiri.

60. Halak, menunjuk kepada kelompok orang lain.

61. Ho, kau, terhadap satu orang tertentu, tutur bawah kita.

62. Halak i, dihormati karena pantangan, terhadap bao, parumaen.

63. Ibebere, keluarga dari suami bere kita yang perempuan.

64. Ito, iboto, kakak atau adik perempuan kita, serupa marga.

65. Ito, tutur sapa awal dari lk terhadap prp atau sebaliknya.

66. Ito, panggilan kita kepada anak gadis dari namboru.


67. Iba, = ahu, saya.

68. Ibana, dia, penunjuk kepada seseorang yang sebaya kita.

69. Inang=dainang, ibu. Juga sebutan kasih kepada puteri kita.

70. Inang(simatua)=ibu mertua.

71. Inangbao, isteri dari hula-hula atau tunggane kita.

72. Inanta, sebutan penghormatan bagi wanita, sudah kawin.

73. Inanta soripada, kaum ibu yang lebih dihormati dalam acara.

74. Inanguda, isteri dari adik ayah. Ada juga inanguda marpariban.

75. Inangtua, isteri dari abang ayah. Juga inangtua marpariban.

76. Inangbaju, semua adik prp dari ibu kita, belum kawin.

77. Inangnaposo, isteri dari paraman/amangnaposo kita.

78. Indik-indik, cucu dari cucu prp kita. Sudah amat jarang ada.

79. Jolma, jolmana, = isterinya. Jolmangku = isteriku.

80. Lae, tutur sapa anak laki-laki tulang dengan kita (lk).

81. Lae, tutur sapa awal perkenalan antara dua laki-laki.

82. Lae, suami dari kakak atau adik kita sendiri (lk)

83. Lae, anak laki-laki dari namboru kita (lk)

84. Maen, anak-gadis dari hula-hula kita.

85. Marsada inangboru, abang adik karena ibu kita kakak-adik.

86. Namboru, kakak atau adik ayah kita. Sudah kawin atau belum.

87. Nantulang, isteri dari tulang kita.

88. Nasida, penunjuk seseorang yang dihormati. Atau = mereka.


89. Nasida, halk-nasida, amat dihormati karena berpantangan.

90. Natoras, orangtua kandung. Angkola = natobang.

91. Natua-tua, orangtua yang dihormati. Misalnya: amanta natua-tua i.

92. Nini, anak dari cucu laki-laki.

93. Nono, anak dari cucu perempuan kita


94. Ondok-ondok, cucu dari cucu laki-laki kita. Sudah jarang.

95. Ompung, ompungdoli, ompung suhut, ayah dari bapak kita.

96. Ompungbao, daompung, orangtua dari ibu kandung kita.

97. Ompungboru, ibu dari ayah kita.

98. Pahompu, cucu. anak anak dari semua anak kita.

99. Pinaribot, sebutan penghormatan kepada wanita dalam acara.

100.Paramaan, anak (lk) dari hula-hula kita.

101.Parboruon, semua kelompok namboru atau menantu (lk) kita.

102.Pargellengon -idem- tetapi lebih meluas.

103.Parrajaon, semua kelompok dari hula-hula dan tulang kita.

104.Pariban, abang-adik karena isteri juga kakak-beradik.

105.Pariban, semua anak prp dari pihak tulang kita.

106. Pariban, anak perempuan yang sudah kawin, dari pariban mertua perempuan.

107. Parumaen = mantu prp. isteri anak kita.

108. Pamarai, abang atau adik dari suhut utama, orang kedua.

109. Rorobot, tulangrorobot, tulang isteri (bukan narobot).

110.Sinonduk = suami. Parsonduk bolon = isteri, pardijabu.


111.Simatua doli dan simatua boru = mertua lk dan prp.

112.Simolohon = simandokhon = iboto, kakak atau adik lk.

113.Suhut, pemilik hajatan. Paidua ni suhut, orang kedua.

114.Tulang, abang atau adik dari ibu kita.

115.Tulang/nantulang, mertua dari adik kita yang laki-laki.

116.Tulang naposo = paraman yang sudah kawin.

117.Tulang Ni Hela, tulang dari pengantin laki-laki.

118.Tulang/nantulang mangulaki, panggilan cucu kepada mertua.

119.Tunggane, semua abang dan adik (lk) dari isteri kita.

120.Tunggane, semua anak laki-laki dari tulang kita.

121.Tunggane doli, amang siadopan, amanta jabunami = suami

122.Tunggane bour, inang siadopan, pardijabunami, = isteri.

123.Tunggane huta, raja dalam sebuah huta, kelompok pendiri huta.

124.Tuan doli = suami.

125.Tuan boru = isteri.

sumber nadver dan Learning Forum

Siraja Batak +-1 Guru Tatea Bulan


|
+-2 Raja Isumbaon

Guru Tatea Bulan


|
+-Siraja+-Raja Uti
| Biakbiak
|
+-Saribu Raja-+-Siraja+-Sinaga+-Bonor
| | Lontung | |
| | | +-Ratus
||||
| | | +-Saguru Balang
| | | (Uruk)
|||
| | +-Situmorang-+-Lumban Pando-+-Padang
|||||
| | | | +-Barutu
|||||
| | | | +-Solin
||||
| | | +-Lumban Nahor
||||
| | | +-Suhut ni Huta
||||
| | | +-Siringoringo-+-Raja Dapotan
|||||
| | | | +-Raja Bea
|||||
| | | | +-Rumapea
||||
| | | +-Sitohang+-Uruk
||||
| | | +-Tongatonga
||||
| | | +-Toruan
|||
| | +-Toga +-Rj Humirtap
| | | Pandiangan | (Pandiangan)
||||
| | | +-Rj Sumonang+-Gultom
||||
| | | +-Samosir-+-Bolon
|||||
| | | | +-Surung
|||||
| | | | +-Sidari-+-Harianja
||||
| | | +-Pakpahan
||||
| | | +-Sitinjak
|||
| | +-Nainggolan-+-Toga Sibatu+-Sibatuara
|||||
| | | | +-Parhusip
||||
| | | +-Toga Sihombar+-Lumbannahor
||||
| | | +-Pinayungan-+-Lumbantungkup
|||||
| | | | +-Lumbanraja
||||
| | | +-Lumbansiantar
||||
| | | +-Hutabalian
|||
| | +-Simatupang-+-Togatorop
||||
| | | +-Sianturi
||||
| | | +-Siburian
|||
| | +-Aritonang+-Ompusunggu
||||
| | | +-Rajagukguk
||||
| | | +-Simaremare
|||
| | +-Siregar-+-Silo
|||
| | +-Dongoran-+-Siregar Salak-+-Sigurda
||||
| | | +-Siregar Pahu
|||
| | +-Silali+-Ritonga-+-Sormin
|||
| | +-Siregar Siagian
||
| +-Siraja Borbor
|||
| | +-Tn Balasahunu
||||
| | | +-Datu Tala+-Datu-+-Dt Pompang-+-Tanjung
| | | | Dibabana | Rimbang Balasaribu |
| | | | (Op. Tuan | Saudara +-Sahang Maima
| | | | Raja Doli)| | |
| | | | | | +-Pulungan
|||||||
| | | | | | +-Lubis
||||||
| | | | | +-Datu Marhandang
| | | | | | Dalu
|||||||
| | | | | | +-Pasaribu-+-Habeahan
||||||||
| | | | | | | +-Bondar
||||||||
| | | | | | | +-Gorat
|||||||
| | | | | | +-Batubara
|||||||
| | | | | | +-Matondang
|||||||
| | | | | | +-Tarihoran
|||||||
| | | | | | +-Parapat
|||||||
| | | | | | +-Saruksuk
||||||
| | | | | +-Rj Dohang
|||||
| | | | +-Sipahutar
|||||
| | | | +-Harahap
|||||
| | | | +-Simargolang
||||
| | | +-Datu Altong
||||
| | | +-Op Sahang Mataniari
||||
| | | +-Op Sindar Mataniari
|||
| | +-Sidamanik
||
| +-Siraja-+-Rangkuti
| Galeman
| (Sibabiat)
|
+-Limbong+-Palu Onggang
||
| +-Langgat Limbong
|
+-Sagala+-Hutaruar
||
| +-Hutabagas
||
| +-Hutaurat
|
+-Malau-+-Pase
|
+-Nilambean
|
+-Manik
|
+-Ambarita
|
+-Gurning

Raja Isumbaon
|
+-Tuan Sori+-Tn Sorbadijulu-+-Simbolon+-Tinambunan
| Mangaraja | (Datu Ronggur) | |
| | (Nai Ambaton) | +-Tumanggor
||||
| | | +-Turutan
||||
| | | +-Pinayungan
||||
| | | +-Maharaja
||||
| | | +-Nahampun
|||
| | +-Tamba+-Sidabutar
||||
| | | +-Sidabalok
||||
| | | +-Siadari
||||
| | | +-Sijabat
|||
| | +-Munte+-Sitanggang+-Bau
|||||
| | | | +-Lipan
|||||
| | | | +-Upar
|||||
| | | | +-Silo+-Manihuruk-+-Sidauruk
|||||
| | | | +-Turnip
|||||
| | | | +-Sitio
||||
| | | +-Sigalingging-+-Op Sinalsal
||||
| | | +-Dt Ronggur
||||
| | | +-Juara Gaja
|||
| | +-Saragi+-Saing
|||
| | +-Simalango
|||
| | +-Simarmata
|||
| | +-Nadeak
|||
| | +-Sidabungke
|||
| | +-Rumahorbo
|||
| | +-Sitio
|||
| | +-Napitu
||
| +-Tn Sorbadijae+-Mangatur+-Sirait
| | (Rj Mangarerak)| |
| | (Nai Rasaon) | +-Sitorus+-Pane
|||||
| | | | +-Dori
|||||
| | | | +-Boltok
||||
| | | +-Butarbutar+-Simananduk
||||
| | | +-Sitagorat
||||
| | | +-Simananti
|||
| | +-Mangarerak-+-Manurung
||
| +-Sorba di Banua-+#Sibagot +-Tn Sihumbil+-<Tampubolon+-Mataniari
| (Nai Suanon) | ni Pohan | |
| /br Borbor | | +-Niapul
| /br Sibasopaet | | |
| | | +-Siboro
|||
| #tubu ni boru | +-Tn Dibangarna-+-Panjaitan+-Sidogor
| Borbor | | | |
| | | | +-Siponot
||||
| | | +-Silitonga
||||
| | | +-Siagian
||||
| | | +-Sianipar
|||
| | +-Tn Somanimbil-+-Siahaan
||||
| | | +-Simanjuntak+#Parsuratan
| | | | #tubu ni br |
| | | | Hasibuan +*Mardaup
| | | | *tubu ni br |
| | | | Sihotang +*Sitombuk
| | | | (Sobosihon |
| | | | br Sihotang)+*Hutabulu
||||
| | | +-Hutagaol
|||
| | +-Sonak Malela+-Simangunsong
|||
| | +-Marpaung
|||
| | +-Napitupulu
|||
| | +-Pardede
||
| +#Sipaettua+-Pangulu-+-Hutahaean
| | | Ponggok |
| | | Naiborngin +-Aruan
||||
| | | +-Hutajulu
|||
| | +-Sipartano+-Sibarani
| | | Naiborngin |
| | | +-Sibuea-+-Dt Sabungan
| | | | ni Aji
||||
| | | +-Op Rj Sihat
|||
| | +-Puraja+-Pangaribuan
| | Laguboti |
| | +-Hutapea
| | (sian Laguboti)
||
| +#Silahi+-Sihaloho
| | Sabungan |
| | +-Situngkir+-Sibagasan+-Sinupangkar
|||||
| | | | +-Sipayung
||||
| | | +-Sipakpahan
||||
| | | +-Sipangkar
|||
| | +-Sondiraja+-Rumasondi-+-Rumabolon
|||||
| | | | +-Rj Parmahan
|||||
| | | | +-Doloksaribu
|||||
| | | | +-Sinurat
|||||
| | | | +-Nadapdap
|||||
| | | | +-Naiborhu
||||
| | | +-Rumasingap
|||
| | +-Sinabutar
|||
| | +-Sinabariba
|||
| | +-Sidebang
|||
| | +-Pintubatu
|||
| | +-Tambunan+-Tambun Mulia
|||
| | +-Tambun Saribu
|||
| | +-Tambun Marbun
||
| +#Siraja Oloan-+^Naibaho
| | /br Limbong |
| | /br Pasaribu +^Sihotang+-Pardabuan
||||
| | ^tubu ni br | +-Sorganimusu
| | Limbong | |
| | | +-Torbandolok
||||
| | | +-Sirandos
||||
| | | +-Simarsoit
||||
| | | +-Rj Tunggal
| | | | Hasugian
||||
| | | +-Orang Kaya Tua
| | | Hasugian
|||
| | tubu ni br +Bakara
| | Pasaribu |
| | +Sinambela-+-Rj Pareme
| | |/br Situmo |
| | | rang +-Tn Nabolas
||||
| | | +-Rj Bona nionan-+-Singa Mangaraja
| | | /br Pasaribu (Rj.Manghuntal)
|||
| | +Sihite-+-Panderaja
||||
| | | +-Siguru Tohuk
||||
| | | +-Siguru Leang
|||
| | +Manullang-+-Lumbanri
|||
| | +-Lumban Naungkap
|||
| | +-Lumban Dalam
||
| +#Siraja-+-Maha+-Sembiring Meliala
| | Hutalima |
| | +-Sambo
|||
| | +-Pardosi
||
| *tubu ni boru +*Toga Sobu-+-Sitompul
| Sibasopaet | |
| | +-Hasibuan+-Rj Manjalo
|||
| | +-Gr Mangaloksa
||||
| | | +-Hutabarat
||||
| | | +-Panggabean
|||||
| | | | +-Lumban Ratus
|||||
| | | | +-Simorangkir
|||||
| | | | +-Lumban Siagian
||||
| | | +-Hutagalung
||||
| | | +-Hutatoruan
||||
| | | +-Lumban Tobing
||||
| | | +-Hutapea
| | | (sian Tarutung)
|||
| | +-Gr Hinobaan
|||
| | +-Rj Manjalang
|||
| | +-Gr Maniti
||
| +*Toga Sumba+-Sihombing-+-Silaban
||||
| | | +-Lumbantoruan
||||
| | | +-Nababan
||||
| | | +-Hutasoit
|||
| | +-Simamora+-Purba
|||
| | +-Manalu
|||
| | +-Debataraja
|||
| | +-Tn Sumerhan
||
| +*Toga+-Marbun-+-Lumbanbatu
| Naipospos | |
| | +-Banjarnahor
|||
| | +-Lumbangaol
||
| +-Sipoholon-+-Sibagariang
||
| +-Hutauruk
||
| +-Simanungkalit
||
| +-Situmeang
|
+-Siraja Asiasi
| (Tunggul Niuji)
|
+-Sangkar
Somalidang

ni enet sian sitanggang

RUMANG DOHOT RUHUT NI ULAON MANGAIN

Songon naung tangkas taboto jala nunga hea ra taulaohon di tonga-tonga ni keluarganta, molo
adong ulaon na-Mangain Boru manang Mangain Anak nahombar ma i tu naadong nahurang jala
sipatureon di ruhut ni adat Dalihan Natolu, di ruhut ni ulaon habatakon. Ala so halak Batak hian
dope tutu nasida (anak manang boru nanaeng siainon i), jadi porlu pahantuson hadirion nasida
marhite na mamampehon sada marga na adong di halak Batak tu nasida.

Ulaon mangain anak manang boru na sian luar suku Batak, manang na so adong margana gabe
dibahen marmarga halak batak, somal do taida i ma di na naeng marulaon adat. Isarana, di tingki
na naeng pamuli boru, pangolihon anak, manang di na naeng manggarar adat na gok (sulang-
sulang pahompu) sian sada keluarga naung hot ripe, alai sada sian nasida (ama manang ina)
ndang halak Batak.

Asa mardalan adat-paradaton tutu, jolo pahantuson manang patureon ma angka nahurang, i ma
mamampehon margana. Alana, di hita halak Batak, molo marulaon adat-paradaton, hombar ma i
tu pandohan na mandok: Asa dos nangkokna dos nang tuatna. Molo hita manjalo adat, laos hita
do manggarar adat i.

Nian adong taida muse ualaon na-Mangain Anak manang Boru di tingki si hametmetonna,
tarsongon adopsi. Boi ma i ala so adong dope tubu dakdanak di keluarga i, manang sude holan
anak manang boru, dohot angka alasan na asing. Na naeng dohonon di son, adong tujuan,
motivasi, dohot angka harapan di ulaon na-Mangain, i ma asa boi manjalo adat dohot manggarar
adat na hombar tu kebutuhan manang kepentingan ni angka ulaon. Boi dohonon, ulaon mangain i
ma mambahen sada marga tu sada-sada halak na sian luar suku Batak asa gabe halak Batak
ibana, jala masuk gabe bagian masyarakat naniihot ni ruhut-ruhut partuturon Dalihan Natolu.

Nunga hira didodo jala dilumbahon ompunta na parjolo angka rumang dohot ruhut ni adat angka
na taulahon di tingki on. Molo pandohan Mampe Marga manang Paampuhon Marga, jot-jot do ra
tabege di bona pasogit. Hira dos do lapatan ni ulaon i dohot mangain, nang pe asing rumang
dohot ruhut-na. Molo mangain marga hira boi do hita sude mangulahon i. Alai molo
napaampuhon marga tertentu, maol-mura do i ulahononhon. Alana, prosesna mansai ganjang,
tarlumobi taringot di persetujuan dohot angka mambahen dos ni roha ni na paampuhon marga i
dohot di na mangampu; lapatanna antara hak dohot kewajiban dohot angka na asing. Alai, sipata
adong do niida sada-sada halak na Mampe Marga mangulahon horja sadari.

Nidok di son, ompunta na parjolo i nunga mangalumbahon (mengan-tisipasi) angka ulaon si


songon on, tarida do i di panggulmiton ni paradaton sahat tu tingki on. Taida ma hata na mandok:

Hot pe jabu i, ala hot margulang-gulang,


Manang sian dia pe bere i mangalap boru,
Sai hot do i boru ni Tulang
Sinuan bulu sibahen na las
Sinuan partuturan sibahen na gabe jala horas

Molo tung pe angka rumang dohot ruhut ni adat-paradaton i adong variasi manang sipata taida
asing diulahon di sada luat tu luat na asing, alai ianggo tujuanna hira sarupa do i. Alana, songon
hata na mandok, asing dolok asing do duhutna, asing huta (luat) asing do nang uhumna (adatna).

Molo di tano parserahaoan, lumobi di Jakarta dohot nahumaliangna, sai songon formalitas na ma
taida ulaon mangain anak manang boru na masa di hita halak Batak Toba, sipata gait manang
gere idaon, gabe hira so adong be tanggung jawab ni namarulaon molo dung sae ulaon mangain,
lumobi dung sae ulaon pesta unjuk. Ala ni i do ra sipata adong deba dongan na mandok holan
ulaon na mangamai ma jolo molo adong sada-sada ulaon na hombar tu si songon i.

Ndang adong nian naskah na tarsurat taringot adat-paradaton diwarishon ompunta na parjolo i tu
hita, jala memang hukum adat pe ndang adong na disurathon. Alana, kebiasaan manang tradisi
do i na sai tong-tong diulahon di sada-sada luat, khususnya hita na sian Batak Toba dohot na
humaliangna. Jala sipata tahe jot-jot do sian hita menerjemahkan (mangalapati) hata ni natua-tua
na mandok:
Eme na masak digagat ursa, i ma na masa i ma taula
Aek godang ma aek tu laut, angka dos ni roha ma si bahen na saut.

Nauli jala sintong ma tutu pandohan i, jala relevan do pe i tu angka ulaon adat paradaton di
tingki on. Alai, tasesuaihon ma nian pandohan i tu angka situasi dohot kondisi ni hasuhuton na
naeng marulaon, jala hombar ma tabahen tu kebutuhan paradaton i. Alana, adat do na met-met,
adat do nang na balga asalma hot di ruhut-ruhutna.

Na naeng sitangkasanta di son songon manambai angka naung taboto, lumobi di ulaon Mangain
Boru manang Mangain Anak, tapatupa ma ulaon i hombar tu ruhut Dalihan Natolu, asa arga jala
tapelihara adat paradatonta i, asa adong warishononta tu angka ianakhonta muse.

Pandohan nadua nangkin, sian pamerengannami, jot-jot do masa di tonga-tonga ni keluarganta,


adong do niida halak mangulahon ulaon mangain marga dipasada dohot ulaon adat naasing, sada
tinembak dua hona. Hape gabe hira so tarida be di ulaon i makna dohot tujuan ni na mangain,
alai gabe holan formalitas na ma i asa mardalan angka ruhut-ruhut adat paradaton muse. Hape,
molo tarbahen, ingkongabe songon ulaon na khusus ma nian molo mangain, adong ikrar manang
janji, adong hata (pernyataan) sian na niain i di tingki na manjalo marga na niampehon i, na olo
jala rade ibana mangulahon adat paradaton ni halak Batak marguru tu parhundulna di tonga-
tonga ni masyarakat Batak (gabe boru, dongan tubu, manang hula-hula). Songon i do nang sian
natua-tua namangain i, porlu do pasahatonna hata (pernyataan) di tonga-tonga ni loloan na torop,
na ingkon jangkononna na niain i gabe anak manang boru di nasida jala ibana na ma nampunasa
anak tudos tu ruhut-ruhut ni halak Batak.
Mardomu tu si, porlu do pingkiranta jala si parhusor-husoron di bagasan roha taringot ulaon
mangain boru naung niulahon ni sada keluarga Batak Karo, tarsongon na diulahon nasida:

Ia amanta RO Sembiring inanta i Br. Tarigan naeng pangolihon anak nasida, Setia Sembiring SH,
tu sahalak boru sian Jawa Tengah, ima boru ni Amanta Kol. Prabowo inanta i Sri Rejeki. Didok
si Setia Sembiring, ndang tarsirang be ibana sian hamletna si Tuty jala ingkon i na ma gabe
parsinondukna. Dioloi keluarga Sembiring ma pangidoan ni anak nasida i, alai didok asa sabar
jolo ibana paima sae dihatai angka nahombar tu ruhut paradaton mardomu tu pangidoanna i.
Alana, tangkas do diboto nasida na saleleng na on jolma paradat do amanta i dohot keluargana di
tonga-tonga ni masyarakat nasida.

Dihatai (dilobi) keluarga RO Sembiring ma pangidoan ni anakna i tu angka tuturna, songon i tu


keluarga Kol. Prabowo na mandok nunga las roha nasida ala di naolo boru ni amanta i
manjangkon anak nasida. Alai adong pangidoan asa boi nian mardalan adat paradaton na hombar
tu rencana parsaripeon ni anakon ni nasida i muse rade ma nian keluarga Prabowo gabe
marmarga halak Karo. Dung dipatorang alasanna, masiantusan ma nasida, jala dioloi keluarga
Prabowo ma pangidoan nasida i.

Na naeng dohonon di son, marga ni amanta Prabowo do dibahen nasida, songoni dohot marga ni
inanta i. Direncanahon ma ulaon mangain, jala dipatupa nasida ma i marhite-hite adat paradaton
na masa di Tanah Karo. Dibahen nasida ma amanta Prabowo i gabe marga Ginting, jala inanta i
dibahen gabe boru Perangin-angin.

Mardomu tu pangidoan ni anak nasida i, ndang si boru nanaeng topotonna i diain nasida gabe
boru Karo, alai ama dohot inang ni si boru do diain nasida. Jala ulaon mangain i dipatupa nasida
do secara khusus jala marsintuhu, adong do di si janji (ikrar), hata (pernyataan) ni na niain i na
olo jala rade nasida mangulahon adat paradaton Batak Karo.

Gabe ma jala horas. Molo dung dos roha, i ma si bahen na horas. Asing dolok asing do duhutna,
asing huta asing do nang adatna.

Alai porlu naeng dohonon, ulaon na mangain na pinatorang di ginjang i gabe sada si parhusor-
husoron di bagasan roha (wacana) ma i di hita Batak Toba. Secara logika, ulaon i lebih pas jala
hona didok roha. Alana, ama dohot inang ni si boru na naeng parumaen i do diain nasida gabe
halak Karo. Tontu mansai bangga jala las do roha nasida di penghargaan si songon i, jala gabe
sada tanda holong ni roha ni keluarga ni baoa i do i di boru nasida.

Nanaeng dohonon muse, asa mulak ma tu dos ni roha, sian angka panghataion dohot holong na
mangolu di angka na naeng martutur, tangkas ditariashon dung marmarga Batak Karo nasida,
nasiap jala rade mangulahon adat Batak Karo songon bukti holong ni roha nasida di boru dohot
helana i. Sahali nari molo gabe sada pemikiran manang wacana pe i di hita Batak Toba, porlu do
ra didok roha kajionta si songon on.
Asa mulak ma hita tu rumang dohot ruhut ni na-Mangain nasomal jala masa taulahon di tano
parserahan on. Molo so apala tarbahen pe patoranghon secara sistematis ala memang ulaon si
songon on godang do variasina jala hombar tu situasi dohot kondisi ni hasuhuton, nipatorang di
son gabe songon sada cerita pendek asa ummura nian antusanta.

A. Mangain Boru
Di mulana i mansai sogo do roha ni amanta St. Ir. B Purba dung diboto anakna, Poltak Purba SH
mardongan dohot si Sri Yolanda, boru sian Jawa Tengah. Lumobi muse inangna, Boru Tobing,
sai holan na muruk jala marsak dung diboto anakna si Poltak mansai jonok mardongan tu si Sri
Yolanda. Nian mula ni pardonganon nasida sian gareja Oikomene jala halak kristen na botul do
keluarga nasida be.
Hata si Poltak tu amang dohot inangna, ingkon si Sri nama gabe ripe (istri) di ibana, jala
pardonganon nasida pe nunga leleng, songon i nunga hira adong persetujuan ni keluarga ni
parboru. Dipatorang si Poltak ma hatorangan mansai ganjang tu natua-tuana i, lumobi taringot
holong dohot do ni roha nasida nadua. Ala ni i mombun ma tutu roha ni amana. Alai, ianggo
inangna Boru Tobing sai diondolhon dope asa marboru Batak nian si Poltak, jala muse mansai
uli-uli do paribanna angka boru Tobing.
Pendek cerita, dapot ma sada kesimpulan di nasida. Dioloi natua-tua i ma anakna i marboru
Jawa. Mansai uli tutu rupa ni nanaeng parumaen nasida i jala karejona pe denggan, songon i
amang dohot inangna nunga denggan kedudukan nasida di kantor. Alai didok St. Purba ma tu
anakna i ingkon bahenon do adat nagok di perkawinan nasida, alana jolma paradat do nasida jala
nunga godang dongan tubu mananda nasida dohot angka tutur di Jakarta on. Didok ma tu si
Poltak, asa bahenon nasida marga ni nanaeng parumaen i marhite ulaon Mangain Boru.

Mardomu tu ulaon Mangain Boru i, taida ma jolo partuturon manang partubu ni keluarga i.
Amanta St. Purba, tubu ni boru Siagian. Nanialapna, boru Tobing, tubu ni boru Hutapea. Ama ni
St. Purba tubu ni boru Simanjuntak, jala ompung doli ni St. Purba ditubuhon boru Silitonga.

Tarsongon on ma rumang ni partuturon sian partubu nasida i:


Raja marga Tobing ma Hula-hula
Raja marga Siagian ma Tulang
Raja marga Hutapea ma Tulang Rorobot
Raja marga Simanjuntak ma Bona Tulang
Raja marga Silitonga ma Bona ni Ari.

Sian horong ni hula-hula dohot tulang nasida (dang dohot tulang rorobot marga Hutapea), sarupa
boi do laho manjangkon dohot mangain si Sri Yolanda gabe boru nasida. Alai, ise ma sian horong
ni hula-hula dohot tulang i na gabe ama ni na naeng parumaen i, saguru tu lomo ni St. Purba
dohot inanta i do i, dohot catatan denggan do tutu parsaoran nasida tu hula-hula dohot sude
tulangna i. Songon i muse, nunga adong hian panghataion dohot natua-tua ni si boru na naeng
parumaen i jala ditolopi nasida na naeng bahenonna boru na i mar-marga Batak.

Mardomu tu si, dipapungu amanta St. Purba ma angka haha-anggina sahat tu ompu na
martinodohon. Dipatorang ma di si pangidoan anak nasida dohot ulaon na naeng mangain marga
ni calon parumaen nasida. Jala laos dipangido ma disi pandapot sian angka haha-anggina dohot
boruna.

Nian, nunga hira adong dos roha ni St. Purba dohot inantai, asa gabe boru Simanjuntak ma nian
na naeng parumaen i, dohot alasan songon PATIO BABA NI MUAL tu Bona Tulang (bona
hula) tu marga Simanjuntak. Didok nasida, Molo tu hula-hula marga Tobing dohot tulang marga
Siagian, denggan situtu do parsaorannami sahat tu tingki on.

Jadi, hira na manunduti jala penghormatan ma i tu ompung doli dohot ompung boru nasida.
Ditolopi nasida ma pangidoan ni keluarga St. Purba i asa gabe boru Simanjuntak bahenon calon
parumaen i. Naung pinatorang di ginjang, ima songon tahap awal. Tatorushon ma muse tu teknis
ni angka ulaon na hombar tu si.
Borhat ma (utusan) nasida mandapothon Raja Simanjuntak laho patolhashon pangidoan nasida i.
Tangkas do tutu dijangkon Raja Simanjuntak pangidoan i jala ditontuhon ma andigan muse
nasida ro laho pahantushon pangidoan nasida i. Alana, ingkon tangkas do botoon ni dongan tubu
ni Simanjuntak dohot boruna, taringot tu pangidoan ni St. Purba i, asa hira na marhori-hori
dingding do mulana.
Di ari naung ditontuhon ro ma tutu keluarga St. Purba dohot dongan tubu, boru, nang ibebere
laho mandapothon keluarga Simanjuntak. Diboan nasida ma sipanganon na marsaudara jala
tangkas ma i tutu dipasahat. Raja Simanjuntak pe dipasahat do dekke tu pamoruonna (bere) na,
keluarga Purba i.

Dung sidung marsipanganon, parjolo ma dipahantus Raja Simanjuntak taringot tu tudu-tudu ni


sipanganon. Tangkas do disungkun paidua ni suhut taringot tu si panganon i. Alai dialusi parhata
ni Raja Purba ma, Surung-surung ni Tulang Simanjuntak ma i.

Na mangihut muse, disungkun paidua ni suhut Raja Simanjuntak ma taringot tu sintuhu ni


indahan na las dohot haroro ni berena i, Raja Purba.
Dialusi Raja Purba ma sungkun-sungkun i, jala didok ma harorona i ala las ni roha nasida do di
sude pinompar ni ompung nasida, gabe di anak, gabe di boru, songon i nang angka pasu-pasu
sian tulangna i. Jala, asa laos rade ma nian roha ni tulangna i, Raja Simanjuntak, manjalo si boru
na naeng parumaen nangkin gabe boru nasida, marhite-hite ulaon mangain. Laos dilapisi ma
hatana, mangido asa marboha-bahenon Raja Simanjuntak ala songon i do na tarbahen nasida laho
pasangaphon tulangna i. Ima pangidoan tu tulangna i.

Dialusi Raja Simanjuntak ma pangidoan ni berena i. Jala dung hira masitariparan hata dohot
angka pandapot sian angka dongan tubu, boru dohot bere-ibeberena, dioloi jala digabehon Raja
Simanjuntak ma pangidoan i, jala tangkas ma i tutu dihatahon.
Dung i sahat ma tu namarhata sigabe-gabe. Laos ditutup ma muse dohot ende puji-pujian nang
tangiang.

Teknis Mangain Boru

Tugas dohot pelaksanaan ulaon mangain Sri Yolanda gabe boru Siman-juntak, gabe hira
tanggung jawab ni Raja Simanjuntak dohot dongan tubuna nama i. Songon i dohot napasahathon
gokhon dohot jaou-jou tu angka tuturna, hula-hula, tulang, dongan sahuta, dohot angka na asing.
Hira so adong be di ulaon i tanggung jawab teknis ni St. Purba. Alai, songon somalna (jala dos ni
roha do i) biaya ni ulaon i, sian St. Purba do.

Di ari naung ditontuhon songon na di undangan naung mardalan tu angka tutur paboahon
napatupaon nasida ulaon Mangain Boru marpungu ma angka tutur, songon i si Sri Yolanda dohot
natua-tuana, keluargana pe godang do na ro tu ulaon i.
Andorang so dimulai dope ulaon mangain i, tangkas do dijalo Raja Simanjuntak haroro di hula-
hulana dohot tulangna. Ala di gedung do dipatupa ulaon i laos marmusik do dibahen manjalo
hula-hula dohot tulangna i.

Dipasahat paidua ni suhut Raja Simanjuntak ma pamuhai (pengantar), hata huhuasi, dohot
konsep ni ulaon i, i ma:
Parjolo : Nasida ma parjolo, termasuk ma angka haha-anggina, mangupa-upa boru na naniain na
i.
Paduahon : Pasahaton ma tingki tu horong ni hula-hula dohot tulang molo tung adong
sipasahaton nasida tu ibeberena na sorang mangodang i.
Patoluhon : Marsipanganon ma. Alai, jumolo ma Raja Simanjuntak pasangaphon hula-hula laho
pasahaton tudu-tudu ni sipanganon, jala songon i molo tung adong si pasahaton ni hula-hula
(dengke). Molo tung adong horong ni tulang pasahat dengke, laos mangihut ma i.
Hira songon i ma konsep dasar ulaon Mangain. Molo dung dioloi jala digabehon angka tutur,
lumobi sian hula-hula dohot tulang, mardalan ma ulaon i di bagasan dame dohot sonang ni roha.
Songon naung tinaringotan parjolo, asa tarida tujuan dohot makna ni ulaon Mangain i, dipatupa
ma panghataion nahombar tu ulaon i (andorang so pasahathon upa-upa), i ma:
Parjolo : Hata huhuasi, pengantar sian Raja Simanjuntak, suhut nalaho mangain Boru i.

Paduahon : Hata huhuasi, pengantar sekaligus pernyataan, persetujuan ni nampunasa boru


kandung manang na mewakili.

Patoluhon: Pernyataan sian Sri Yolanda mandok na olo ibana gabe boru Simanjuntak, ndang ala
napinaksa, tekanan dohot angka na asing. Di tingki mandok hata i boi do ibana diajari manang
dituntun.
Paopathon: Mandok hata sian Natua-tua ni Simanjuntak, wakil ni dongan tubu mandok naung
gabe boru Simanjuntak si Sri Yolanda, jala dijangkon nasida ibada gabe boru nasida.

Dung sidung jala marune angka panghataion i, ditorushon ma tu na manjangkon, mangupa-upa


boru i, jala laos diulosi nasida ma boruna i. Songon i nang sian hula-hula dohot horong ni tulang,
dipasahat ma angka nauli tu berena nasida i.
Molo dung hantus saluhutna i, diuduti ma tu na marsipanganon. Alai, songon nidok ni konsep na
di ginjang, jolo dipasahat ma tudu-tudu ni sipanganon tu hula-hula. Songon i sian horong ni hula-
hula, dipasahat ma tu Raja Simanjuntak molo tung adong na naeng sipasahatononna.

Dung sidung mangan dibagi ma parjambaran juhut songon angka na somal taulahon. Sai jumolo
do ro hata sian sian hula-hula na mandok, Nunga tangkas dipasahat hamu pamoruonnami tudu-
tudu ni sipanganon.

Didok natua-tua, sai jolo diseat hata do asa diseat raut.

Alai, molo tung pe angka na mangalap hata, masipasangapan, asa dibereng angka tingki. Sahat
ma angka jambar juhut i tu hasahatanna, molo sian angka dos ni roha.

Ulaon na mangihut muse i ma marhata sigabe-gabe dohot hata pasu-pasu. Dung dipasahat angka
hula-hula dohot horong ni tulang hata sigabe-gabe, hata pasu-pasu tu boruna (suhut), mangampu
ma hasuhuton dohot angka pa-moruon nasida, songon i dongan sahuta (molo adong). Porlu di
son ingoton tangkas: pasahaton ni na mangain i (Raja Simanjuntak) do piso-piso manang
pasituak natonggi tu sude hula-hulana dohot angka tulang na ro tu ulaon i. Taringot tu teknis ni
na pasahathon, boi do i dipasahat andorang so mangampu dope nasida. Jala na naeng dohonon
muse, taringot tu bilangan-na manang godangna, saguru tu na ni onjar ni roha ni hasuhuton do i.
Alai, ris ma nian dibagi tu hula-hula, tulang dohot angka uduran nasida na ro tu ulaon i.
Molo dung sude mardalan, ndang adong be nahurang manang na lipe, ditutup ma ulaon i di
bagasan ende dohot tangiang. Gabe ma jala horas hita saluhutna tumpahon ni Tuhanta Debata.

Taringot tu ulaon angka na mangihut, i ma ala na naeng hot ripe si songon on, mardalan ma muse
rumang dohot ruhut ni paradaton pamulihon boru songon na somal taulahon. Jala songon
hatorangan tambahan di hita, molo di ulaon si songon on, ulaon taruhon jual na ma. Paranak
(Raja Purba) ma na paradehon amak. Jala songon tuhor (sinamot) ni boru i muse didok na ma i
surung-surung. Alai, molo angka adat na gok, i ma suhi ni ampang na opat dohot todoan, hot
do i mardalan songon na somal.

B. Mangain Anak

Mangain anak na nidok di son i ma mangain manang paampuhon marga tu sahalak doli-doli sian
luar suku Batak ala naeng marhot ripe ibana dohot sada boru ni halak Batak.

Nunga godang sian hita Batak mangulahon si songon i, alai adong do muse niida holan na
mangamai (ndang pola dibaen marga ni baoa i) asalma mardalan ruhut ni adat-paradaton tu
pengantin. Alai, asa hantus jala denggan muse ruhut ni partuturan nasida, lumobi tu angka
pinomparna nasida muse, porlu do adong identitas (marga) na jelas, jala asa unang mago nian
adat na hombar tu ruhut ni Dalihan Natolu di ulaon nasida.

Di tano parserahan on, jot-jot ndang tarpasiding natua-tua be angka pardonganon ni boruna tu
halak na asing di luar suku Batak. Molo sahapor-seaon dope dongan nasida i, ndang pola godang
nian masalah, asalma rade natua-tua i manjalo. Alai, molo mardongan (marsangkap hot ripe)
boru i tu sada baoa na asing agamana, on do na gabe mambahen jut roha ni natua-tua.

Songon naung pinatorang di na Mangain Boru, adong ma tutu na hu-rang jala pahantuson i ma
ala so adong hian marga ni na naeng parumaen i, songon i do nang na naeng sipahantuson di na
Mangain Anak. Mardomu tu si, taihuthon ma jolo contoh na mangihut.
Ia amanta Bonar Butar butar dohot inanta i Boru Sihombing Lumban Toruan, boru buha baju
nasida dr. Tiurma Butar butar. Di dok boru na i nunga leleng ibana mardongan jala dang tarsirang
be sian Ir. Broto Suryo Sungko-no sian Malang, Jawa Timur. Laos dipangido asa mardongan
saripe nasida.

Halak paradat do keluarga Butar-butar i, songon i nang inanta i tung ringgas do mangadopi
angka ulaon adat, lambok jala boru hasian do nasida di tonga-tonga ni hula-hulana. Di tonga-
tonga ni dongan tubu, Butar-butar, sipaimaon do amanta i, na manat mardongan tubu, jala na sai
elek marboru, laos burju mardongan sahuta. Songon i di ulaon huria, tung na burju do nasida.

Ala pandohan jala pangidoan ni boruna buha bajuna i ingkon marhaso-hotan tu dongana na so
halak Batak i, sai marpingkir i ma amanta Butar butar dohot inanta i. Alai dos ma roha nasida,
didok ma tu boruna i: Molo naingkon si Broto na ma laho calon suami di ho Inang, ingkon
bahenon ma margana marhite ulaon Mangain Anak. Asa, di pernikahanmuna haduan mardalan
adat paradaton ni hita halak Batak, asa sangap hita di tonga-tonga ni tuturta, jala sangap nasida
tabahen. Jadi, molo olo do si Broto dohot keluargana mampe marga, setuju ma hami di
pangidoanmi.

Dipasahat si Tiurma ma pesan ni natua-tuana i tu donganna i, jala si Broto dohot keluargana pe


mandok setuju. Ro do wakil ni natua-tua ni si Broto mandapothon keluarga Butar-butar, mandok
satolop nasida di renca-na ni Butar-butar i.
>Catatan:

>Na naeng dohonon di son, ingkon adong do angka panghataion na terbuka, transparan, di angka
na naeng martutur, nang so halak Batak na naeng tondong i.

Ala hurang ni keterbukaan, jot-jot taida di tano na masa parserahan on sada boru Batak muli tu
halak Jawa, Manado, manang Ambon, ndang pola marhite-hite adat (holan sian Gareja/Huria).
Dung hot ripe nasida, gabe di anak nang di boru, alai laos mago ma sian angka ulaon paradaton.

Ia apala lae ni amanta i adong do dua i ma, St. Tigor Tampubolon/br Butar butar dohot Lodewick
Siregar/br Butar-butar. Adong do muse apala amangbo-runa, i ma St. Nelson Siahaan/br Butar
butar, Samuel Sibuea/br Butar butar, dohot Posman Hutagaol/br Butar-butar.

NB: Molo na laho Mangain Anak, sian marga ni pamoruon do bahenon gabe marga ni calon
helana i. Dos do peluang ni angka laena dohot amangboruna i laho mangain calon hela i. Ise ma
na naeng gabe ama pangain, saguru tu pamillit ni keluarga Butar butar ma i.

Angka boru na burju do pamoruon nasida i. Alai, nunga dos roha ni amanta Bonar Butar butar
dohot inanta i, sian marga ni amangboruna ma dibahen na laho marga ni calon hela i, i ma amang
boru St. Nelson Siahaan.
Rumang dohot ruhut ni na-Mangain Boru asing do pangalahona tu ula-on Mangain Anak. Di na
Mangain Boru, sian marga ni hula-hula manang tu-lang do dibahen marga ni boru i. Jadi gabe
boru tulang ni anak na naeng ma-ngoli i ma boru na diain (calon parumen) i. Alai di na-Mangain
Anak, ingkon marga ni pamoruon do bahenon marga ni anak i. Jadi gabe anak ni namboru ni
boru i ma anak na dianin (calon hela) i.
Di tingki na naeng mangain boru (calon parumaen), tangkas do dida-pothon paranak hula-hula
(manang tulang)-na jala diboan sipanganon laho pasahathon pangidoanna. Alai, molo di na naeng
mangain anak, pamoruon na naeng mangain i do dijou parboru tu bagasna.

Nunga dos be tutu roha ni amanta Bonar Butar butar dohot inanta i, jala nunga hira dipaboa
rencana ulaon parsaripeon ni boruna, Ir. Tiruma dohot Ir. Broto na sian Malang i, tu angka haha-
anggina. Dipatupa nasida ma parpunguan ripe-ripe. Dijou nasida ma tangkas angka laena dohot
amangboruna.

Ditariashon amanta Bonar Butar butar ma pangidoanna asa rade nian nasida laho manjangkon na
naeng helana i gabe anak nasida muse, lumobi tu amangboru dohot namboruna, keluarga St.
Siahaan. Jala tangkas do dihata-hon di si, naung sian dos ni roha nasida jala pangidoan ni boruna,
si Tiurma, molo apala tung dipangido nasida amangboruna, St. Siahaan, songon hapeahan na
laho manjangkon anak calon helana i.
Tangkas do tutu dioloi angka laena dohot amangboruna i pangidoan ni amanta Bonar Butar butar.
Didok nasida, nunga tung mansai denggan i, jala ndang pasombuon nasida tulang manang
tunggane na i (keluarga Bonar Butar butar) molo tung pe so apala anak nasida na mangalap
(menikahi) maen nasida (si Tiurma). Jala malambok pusu do nasida molo boi do anak nasida
gabe gabe dongan saripe ni dr. Tiurma, nang pe sian ulaon Mangain Anak.
Gabe ma jala horas. Aek godang tu aek laut, dos ni roha do sibahen na saut.

Catatan:

Ala nunga rade amanta St. Siahaan dohot inanta i laho manjangkon Ir. Broto gabe anak marhite
ulaon Mangain Anak muse, jala songon i di haradeon ni keluarga Ir. Broto, nasida na ma
manghatai, pahantushon na naeng ulaon i. Hira ndang adong be pola tanggung jawab ni amanta
Bonar Butar butar di na patupahon ulaon i (asing ni biaya ni ulaon i). Alai sian dos ni roha ma
saluhutna i. Jala laos dumenggan do molo boi sian keluarga ni na nanaeng anakna i (Ir. Broto)
mananggung biayai ni ulaon Mangain i songon patuduhon holong ni rohana tu calon istrina (dr.
Tiurma).

Keluarga St. Siahaan mambahen sada parpunguan na metmet. Tangkas do dijou angka dongan
tubu na marhaha-anggi, boru, dohot pariban. Di pa-tolhas ma di si naung dijalo jala rade nasida
manjangkon Ir. Broto gabe anakna marhite na-Mangain. Hombar tu si dipangido ma panuturion
hom-bar tu ulaon i., lumobi asa laos nasida ma na langsung mangulahon ulaon Mangain, songon
i di panjaloon nasida muse tu angka horong ni hula-hula.

Mansai godang do tutu pandapot dohot saran di si. Adong na mandok songon on, songon an,
adong muse mandok sulit do i, ala porlu persetujuan sian haha anggi na adong di bona pasogit,
dohot angka na asing. Alai dapot ma sada sintuhu ni panghataion di parpunguan nasida i:
Patupaon nasida ma ulaon Mangain Anak tanggal ., bulan X, di tempat Y, jala tangkas didok
nasida asa digokhon dohot dijou-jou, marhite-hite undangan, angka hula-hula dohot tulang.

Jumpa ma ari ulaon i. Nunga marpungu angka na mardongan tubu dohot angka tutur. Andorang
so dimulai acara, tangkas ma dijalo nasida hula-hula dohot horong ni angka tulang. Dipasahat
paidua ni suhut ma hata huhuasi dohot konsep ni ulaon Mangain Anak i. Ianggo teknis ni acara di
na Mangain Anak hira dos do i dohot na-Mangain Boru, i ma sai jumolo do dipangido nasida
panuturion sian angka tutur, lumobi sian horong ni hula-hula dohot tulang. Molo dung dos roha
nasida, diulahon nasida ma ulaon i:

Parjolo : Hata huhuasi sian suhut na laho Mangain Anak.


Paduahon : Hata huhuasi (pertanyataan) sian natua-tua ni anak na laho si ainon i manang na
mangawakili.
Patoluhon : Hata sian anak na laho diain (Ir. Broto).
Paopathon : Mandok hata sian natua-tua Siahaan, wakil ni dongan tubu, laho manjangkon anak
na diain i gabe marga Siahaan.
Dung i ditorushon ma muse tu ulaon mangupa-upa, manjangkon anakna i, dilehon mangan,
diulosi pihak paranak ma ibana. Laos mangihut ma muse horong ni hula-hula dohot tulang
mangulosi ibana.
Songon hatorangan tambahan, di ulaon Mangain Anak tangkas ma ditariashon natua-tua
namangain i posisi dohot tanggung jawab ni anak i muse di tonga-tonga ni keluarga, lumobi i
taringot tu angka ulaon adat-paradaton, dohot didok naung gabe anak nasida ibana. Lapatanna,
ala sian ama do na mamboan goar keturunan, saluhut ianakhon ni naniain i nunga adong hakna
mamangke marga naung dipampena i, nang pe tung so apala disurathon di angka parsaoran
siganup ari.

Ditorushon ma tu na marsipanganon, alai parjolo ma dipasahat nasida tudu-tudu ni sipanganon tu


hula-hula. Di tingki na pasahat tudu-tudu ni sipanganon, molo boi, sai jolo marsantabi ma tu
horong ni angka tulang ala tu jolo ni hula-hula dipasahat nasida. Dung i dipasahat hula-hula ma
dekke (molo adong) tu pamoruonna i. Molo adong muse angka dekke diboan horong ni tulang
dipasahat nasida ma i tu pamoruonna i.
Dung sidung marsipanganon, mardalan ma panghataion taringot tu jambar juhut. Songon na
somal, sai sian hula-hula ma na manungkun i tu pamoruon nasida, asa di pambagian jambar juhut
i mardalan sian angka dos ni roha, jala sahat tu hasahatanna.
Molo hira ulaon na mangihut muse i ma angka di panghataion. Molo tung adong pe angka hata
na masisungkunan sian hasuhuton na mangain anak i, alai ianggo hata pasu-pasu dohot hata
gabe-gabe ingkon sian hula-hula dohot horong ni tulang do. Jala mangampu ma muse suhut.
Songon di ulaon Mangain Boru, mardalan do pasituak na tonggi tu angka hula-hula dohot tulang
nang di ulaon Mangain Anak.Dung hantus jala marune saluhutna i ditutup ma ulaon i marhite-
hite ende huria dohot tangiang.

Songon tambahan muse, molo ulaon na mangihut hira sarupa do tu ulaon na somal. Jala ulaon
pesta unjuk dibahen ma alap jual, pihak parboru ma paradehon dohot patupahon angka na
hombar tu si.Na naeng dohonon muse di son, adong do ulaon Mangain Anak na hira maol
diantusi, manang adong sungkun-sungkun ni angka dongan na hira maol alusan.
Piga-piga sian sungkun-sungkun i hira songon on ma:

1. Efektif do ulaon Mangain Anak si songon i, lumobi pangaitna tu ruhut-ruhut ni paradaton.


Alana, didok angka dongan: molo holan asa mardalan adat-paradaton cukup ma dibahen holan
pangamai, ndang pola ingkon Mangain.Taringot tu si, saguru tu tekad dohot haradeon ni
nampunasa anak/boru ma i laho manogu-nogu paradaton tu gellengna. Alana, godang do halak
hita na so pola radot tu paradaton.
2. Molo marulaon pesta unjuk muse, ise do sijalo ulos pansamot, jala songon dia do parhundul ni
natua-tua pangintubu ni anak na niain i?Ianggo si jalo ulos pansamot ingkon namangain anak i
do. Rap hundul ma nian nasida dohot natua-tua tangkas ni na niain i, jala dipasahat parboru ma
ulos holong tu nasida.
3. Di tingki ulaon Mangain Anak, tontu diulahon paranak ma manjalo tumpak. Di ise do angka
tumpak na nilehon ni angka tutur i? Ise do na manggarar sinamot dohot angka na porlu tu ulaon
i?Sungkun-sungkun si songon i jot-jot masa di tingki on, jala adong binege gabe adong
parsalisian ala ni angka si patupaon tu ulaon i.
Na naeng dohonon di son, molo mangalusi sungkun-sungkun dohot angka pandapot si songon i
lumobi di hita angka anak ni raja ingkon mulak ma nian hita tu angka dos ni roha, roha na
elek jala terbuka, masialapan hata angka na martutur. Ai didok natua-tua: Hata do parsimboraan.
Sian logika, angka tumpak nanijalo nasida i, di nampunasa anak ma i. Jala sinamot nanaeng
sipasahaton nasida dohot angka kewajiban sian paranak tu hula-hulana, nasida ma mananggung
dohot (keluarga ni) anak naung niain i, jala porlu koordinasi dohot tu na naeng nampunasa hela
(calon simatua ni anak na niain i) taringot tu sipatupaon di ulaon i. Jadi, asa unang adong na
masipailaan, ingkon adong ma di hita angka roha na masiantusan, jala marboha-bahenon. Gabe
ma jala horas, molo dapot roha na masipaolo-oloan di angka na martutur.
http://bungaran.simanjuntak.or.id/

PENGERTIAN MARGA

Marga (marga) adalah nama persekutuan dari orang-orang bersaudara, sedarah, seketurunan
menurut garis bapak, yang mempunyai tanah sebagai milik bersama di tanah asal atau tanah
leluhur. Misalnya : Lambok Marbun. Lambok adalah nama kecil atau nama pribadi, sedangkan
Marbun adalah nama warisan yang telah diterimanya sejak ia masih dalam kandungan ibunya,
yaitu nama kesatuan atau persekutuan keluarga besar Marbun.

Dasar pembentukan marga adalah keluarga, yaitu suami, istri, dan putra-putri yang merupakan
kesatuan yang akrab, yang menikmati kehidupan bersama, yaitu kebahagiaan, kesukaran,
pemilikan benda, serta pertanggungjawaban kelanjutan hidup keturunan. Untuk melestarikan
ikatan keluarga dan kekeluargaan, diadakan ruhut (peraturan) sebagai berikut :

a. Ruhut papangan so jadi pusung


Yaitu peraturan makan bersama. Ruhut = peraturan, papangan = cara makan, so jadi pusung =
tidak boleh makan sendiri. Berdasarkan ketentuan ini, maka pada setiap upacara adat yang
disertai makan bersama, adalah suatu keharusan untuk mengundang dongan sabutuha atau
dongan samarga (keluarga, kerabat, atau keluarga-keluarga semarga). Semua anggota dongan
sabutuha harus mendapat jambar (bagian) secara resmi dari hidangan yang tersedia, terutama
hidangan berupa juhut (daging). Banyaknya keluarga yang diundang atau luasnya undangan
tergantung pada besar-kecilnya pesta atau upacara adat yang diselenggarakan. Dalam hal ini,
berlaku sistem utusan yang disebut ontangan marsuhu-suhu, yaitu undangan utusan atau wakil
dari keluarga-keluarga secara bertingkat, mulai dari Ompu dan seterusnya hingga tingkat marga
dan cabang marga, menurut daftar tarombo (silsilah) marga yang bersangkutan. Undangan dan
pembagian jambar diatur sedemikian rupa sehingga benar-benar mencakup seluruh keluarga
dalam lingkungan marga. Sanksi terhadap pelanggaran hukum tersebut tersimpul dalam
peribahasa yang mengatakan Panghuling tos ni ate, papangan hasisirang. Maksudnya, ucapan
yang menyinggung perasaan dapat mengakibatkan rusaknya hubungan pergaulan; pelanggaran
terhadap peraturan makan bersama dapat mengakibatkan putusnya hubungan kekeluargaan atau
kemargaan.
b. Ruhut bongbong
Yaitu peraturan yang melarang perkawinan dalam satu marga. Bongbong = pagar atau
penghalang yang tak boleh dilewati. Bagi masyarakat semarga, berlaku ketentuan Si sada anak,
si sada boru. Maksudnya, mempunyai hak bersama atas putra dan putri. Pelanggaran terhadap
hukum tersebut akan membawa risiko yang berat, bahkan dapat mengakibatkan lahirnya marga
baru.
Sehubungan dengan ketentuan-ketentuan di atas, maka dalam hidup persekutuan atau pergaulan
semarga, telah digariskan sikap tingkah laku yang harus dianut, yang disebut dengan ungkapan
Manat mardongan tubu. Maksudnya, haruslah berhati-hati serta teliti dalam kehidupan saudara
semarga.

Fungsi marga adalah sebagai landasan pokok dalam masyarakat Batak, mengenai seluruh jenis
hubungan antara pribadi dengan pribadi, pribadi dengan golongan, golongan dengan golongan ,
dan lain-lain. Misalnya, dalam adat pergaulan sehari-hari, dalam adat parsabutuhaon,
parhulahulaon, dan parboruon (hubungan kekerabatan dalam masyarakat Dalihan Natolu), adat
hukum, milik, kesusilaan, pemerintahan, dan sebagainya.

Tujuan marga adalah membina kekompakan dan solidaritas sesama anggota marga sebagai
keturunan dari satu leluhur. Walau pun keturunan suatu leluhur pada suatu ketika mungkin akan
terbagi atas marga-marga cabang, namun sebagai keluarga besar, marga-marga cabang tersebut
akan selalu mengingat kesatuannya dalam marga pokoknya. Dengan adanya keutuhan marga,
maka kehidupan sistem kekerabatan Dalihan Natolu akan tetap lestari.

ADA MARGA PARNA AMPE 71 KALAU ADA YANG KURANG ATAU LEBIH
MARI KITA KOREKSI
MARGA MARGA POMPARAN NI RAJA NAI AMBATON ( PARNA )
1 BANCIN ( SIGALINGGING )
2 BANUREA ( SIGALINGGING )
3 BOANGMENALU ( SIGALINGGING)
4 BRAMPU ( SIGALINGGING )
5 BRASA ( SIGALINGGING )
6 BRINGIN ( SIGALINGGING )
7 DALIMUNTHE
8 GAJAH ( SIGALINGGING )
9 GARINGGING ( SIGALINGGING )
10 GINTING BAHO
11 GINTING BERAS
12 GINTING CAPA
13 GINTING GURUPUTIH
14 GINTING JADIBATA
15 GINTING JAWAK
16 GINTING MANIK
17 GINTING MUNTHE
18 GINTING PASE
20 GINTING SINISUKA
22 GINTING SUGIHEN
23 GINTING TUMANGGER
24 HARO
25 KOMBIH (SIGALINGGING )
26 MAHARAJA
27 MANIK KECUPAK (SIGALINGGING)
28 MUNTE
29 NADEAK
30 NAHAMPUN
31 NAPITU
32 PASI
33 PINAYUNGAN (SIGALINGGING ? )
34 RUMAHORBO
35 SAING
36 SARAAN (SIGALINGGING )
37 SARAGIH DAJAWAK
38 SARAGIH DAMUNTE
39 SARAGIH DASALAK
40 SARAGIH SUMBAYAK
41 SIADARI
42 SIALLAGAN
43 SIAMBATON
44 SIDABALOK
45 SIDABUNGKE
46 SIDABUTAR
47 SIDAURUK
48 SIGALINGGING
49 SIJABAT
50 SIMALANGO
51 SIMANIHURUK
52 SIMARMATA
53 SIMBOLON ALTONG
54 SIMBOLON HAPOTAN
55 SIMBOLON PANDE
56 SIMBOLON PANIHAI
58 SIMBOLON SUHUT NIHUTA
59 SIMBOLON TUAN
60 SITANGGANG BAU
61 SITANGGANG GUSAR
62 SITANGGANG LIPAN
63 SITANGGANG SILO
64 SITANGGANG UPAR PAR RANGIN NA 8 ( SIGALINGGING )
65 SITIO
66 TAMBA
68 TINAMBUNAN
69 TUMANGGOR
70 TURNIP
71 TURUTEN
__________________

Anda mungkin juga menyukai