PERENCANAAN GUDANG
Data Perencanaan :
Fungsi bangunan : Gudang
Sifat bangunan : Lantai Dasar tertutup ( h = 5.00 m )
Lantai 1 tertutup ( h = 5.00 m )
Mutu baja : BJ37 (fy = 2400 kg/cm2 fu = 3700 kg/cm2)
(LRFD tabel 5.3 hal 11)
Penutup atap : Asbes Gelombang
Kuda – Kuda : Balok baja WF
Sudut atap ( α ) : 15o
Beban angin : q = 25 kg/m2 ( gedung jauh dari pantai )
(PPPURG 1987; 2.1.2.2(2)a)
Lantai : Balok baja dengan lantai dari steel deck
dan beton
Dinding pada lantai dasar : Batu Bata
Dinding pada lantai tingkat 1 : Batu Bata
1
BAB II
PERENCANAAN ATAP
Perencanaan Atap
Data Perencanaan
Perencanaan Dimensi
Gording
Perencanaan Penggantung
Gording
Perencanaan Gording Ujung
Menen-
tukan
Jenis
Beban
Beban Beban
Beban Beban Beban Beban
Beban Profil Tekanan Angin
Penutup Atap Pengikat dll Terbagi Rata Terpusat
Angin Hisap
2
Gording direncanakan dengan menggunakan profil WF 100 × 50 × 5 × 7 dengan
spesifikasi sebagai berikut :
Mutu Baja : BJ 37
dengan fu = 370 MPa = 3700 kg/cm2
fy = 240 MPa = 2400 kg/cm2
E = 2 x 106 kg/cm2
3
II.1.2 PERHITUNGAN PEMBEBANAN
1. Beban Mati
12,36 1,15
Berat Asbes Gelombang : = = 14,72
cos 15
kg/m2
9,3
Berat profil = cos15
1
9,3
= 1,21 cos15
= 7,96 kg/m2
Berat Total = 22,68 kg/m2
q sin α
150 q cos α
q
1 1
qcosα L x qsinα L y
2
M xD
2
M yD
8 8
2
1 5
30cos15 5 2 1
30 sin15
8 8 3
90,56 kg m 2,696 kg m
9056 kg cm 269,6kg cm
4
2. Beban Hidup
a. Beban terpusat 1 orang (P = 100 kg) .............. (PPPURG 1987; 2.1.2.2.(1))
P sin α
150 P cos α
1 1
M xL Pcosα L x M yL Psinα L Y
4 4
1 1 5
100cos15 5 100sin15
4 4 3
120,74 kg m 10,78 kg m
12074 kg cm 1078 kg cm
5
→ Maka beban hidup diambil akibat beban orang, karena momen akibat beban
orang lebih besar daripada momen beban air hujan.
3. Beban Angin
Tekanan angin daerah jauh pantai = 25kg/m2...... (PPPURG 1987; 2.1.2.2(2)a)
Koefisien arah angin ....................................... (PPPURG 1987; 2.1.3.3.(1)b)
C1 = (0,02 α – 0,4) × W
= (0,02 × 15– 0,4) × 25
= -2,5 kg/m2 (hisap)
Koefisien arah belakang angin ........................ (PPPURG 1987; 2.1.3.3.(1)b)
C2 = - 0,4 × 25
= -10 kg/m2 (hisap)
→ Hal ini menunjukan arah angin hisap sehingga tidak perlu diperhitungkan
dalam merencanakan gording karena angin hisap ini tidak dapat melawan
beban mati (D) dan hidup (L).
Sehingga Kombinasi Pembebanan yang diperoleh:
Mu = 1,4 MD
Mux = 1,4 × 90,56 = 126,784 kg m.
Muy = 1,4 × 2,696 = 3,7744 kg m.
Mu = 1,2 M D+ 1,6 ML
a) Untuk beban mati dan beban hidup terbagi rata
Mux = 1,2 × 90,56 + 1,6 × 73,048= 225,55 kg m.
Muy = 1,2 × 2,696 + 1,6 × 2,175= 6,715 kg m.
b) Untuk beban mati dan beban terpusat
Mux = 1,2 × 90,56 + 1,6 × 120,74= 301,856 kg m.
Muy = 1,2 × 2,696 + 1,6 × 10,78= 20,483 kg m.
6
Momen Inertia ( Ix ) = 187 cm4
Momen Inertia ( Iy ) = 14,8 cm4
ix = 3,98 cm
iy = 1,12 cm
Section Modulus (Wx) = 42 cm3
Section modulus ( Wy ) = 9 cm3
M ux M uy
Persamaan Interaksi : 1 ..................(LRFD 11.3.1)
φ b M nx φ b M ny
h 70
Badan : = = 14 h
tw 5 < p
tw
1680 1680 (OK)
p = fy = = 108.44
240
Jenis Penampang :
a. Penampang kompak, jika λ≤λp maka kuat nominal penampang Mn = Mp
........................................................................................(LRFD; 8.2-1a)
b. Penampang tak kompak, jika λp≤ λ≤ λr, maka kuat nominal penampang
λ λp
Mn Mp Mp Mr ........................................(LRFD;8.2-1b)
λr λp
7
2
λ
M n M r r ...............................................................(LRFD;8.2-1c)
λ
Kerena hasil perhitungan menunjukan λ≤λp, maka profil tersebut termasuk
jenis penampang kompak, maka kuat nominal penampang Mn = Mp
II.1.4 KONTROL LATERAL BUCKLING
Terdapat 3 kategori yaitu :
~ Bentang Pendek : Lb ≤ Lp ........................................................ (LRFD; 8.3-2a)
~ Bentang Menengah : Lp ≤ Lb ≤ Lr ............................................ (LRFD; 8.3-2b)
~ Bentang Panjang : Lb ≥ Lp ....................................................... (LRFD; 8.3-2c)
Ok !
OK !
8
II.1.5 KONTROL LENDUTAN PADA GORDING
Lendutan ijin : lendutan yang diijinkan, dimana lendutan yang terjadi tidak boleh
lebih besar dari lendutan yang disyaratkan. ( PPBBI 1984 ps. 15.1 tabel 31 )
L
ijin = (untuk Gording)
180
500
= = 2,7778 cm
180
= 0,63 cm
5 (qsin15) (L/3) 4
fy1 =
384 EI y
= 0.026 cm
9
1 (Psin15) (L/3) 3
fy2
48 EI y
= 0,084 cm.
2 2
f fx fy = 1,3 2 0,112 = 1,3 cm < 2,78 cm ( ijin )…ok !
Sehingga dapat disimpulkan bahwa lendutan yang terjadi pada gording masih
memenuhi syarat.
Data:
Jarak Kuda-kuda = 500 cm
Jumlah Penggantung gording = 2 buah
Jumlah Gording = 10 buah
L 5
Jarak Penggantung Gording = 166,67 cm
3 3
10
1. Beban Mati
12,36 1,15
Berat Asbes Gelombang : = = 14,72
cos 15
kg/m2
9,3
Berat profil = cos15
1
9,3
= 1,21 cos15
= 7,96 kg/m2
Berat Total = 22,68 kg/m2
2. Beban Hidup
a. Beban Hidup Terbagi Rata .................................(PPPURG 1987; 2.1.2.2(2)a)
q = (40-0,8α)
= (40- 0,8x15) = 28 kg/m2 ≤ 20 kg/m2
→ Karena q ≥ 20 kg/m2,maka diambil q = 20 kg/m2
qL = 20 kg/m2 x 1,169 m
= 23,375 kg/m
L
R L q L sinα
3
5
23,375 sin15 ( 10 2 )
3
10,08 kg
11
b. Beban Hidup Terpusat....................................... (PPPURG 1987; 2.1.2.2.(1))
P = 100 kg
RL = P sinα = 100 x sin 15
= 25,88 kg
c. Beban Angin
Tekanan angin daerah jauh pantai = 25kg/m2...... (PPPURG 1987; 2.1.3.2.(2))
Angin Tekan ....................................................... (PPPURG 1987; 2.1.3.3.(1)b)
q = CxW
= (0,02α – 0,4) x 25
= -2,5
L
Rw = q sin α x
3
5
= -2,5 sin 15 x x 10-2 = -1,08
3
T
1,21 m
θ 12
1,67 m
jarak miring gording
arc tanθ
L
3
121
0,73
166,67
θ 36,13
RA 730,64
RB 1239,17 kg
sinθ sin36,13
Pu φ fy Ag φ 0,9.........................................................(LRFD10.1)
Pu 1239,17
Ag perlu 0,57 cm 2
φ fy 0,9 2400
Kontrol Putus
13
→ Dipakai penggantung gording dengan d = 10 mm = 1 cm, maka
1
A π d2
4
1
3,14 12
4
0,785 cm
Kontrol Kelangsingan
panjang Rb (jarak penggantung gording) 2 (jarak miring gording) 2
(166,67) 2 (121) 2
(27778,89) (14641)
42419,89
205,96 205,96 mm
panjang Rb
d .............................................................(LRFD 17.4.5.1)
500
205,96
1
500
1 0,411 _ _ _ _ (OK)
→ Jadi dipakai penggantung gording d = 10 mm
14
BAB III
PERENCANAAN IKATAN ANGIN
` Gambar 3.1
α = 15o
Perhitungan tinggi segmen :
h1 = 10 m
h2 = 10 + 2 tan 15o = 10,536 m
h3 = 10 + 6 tan 15o = 11,608 m
h4 = 10 + 8 tan 15 o = 12,144 m
h5 = 10 + 10 tan 15o = 12,679 m
15
Perhitungan gaya yang bekerja :
1
Ri = A C W...........................................................(PPPURG 1987 2.1.3.3(1))
2
11
R1 10 10,536 2 0,16 25 41,072 kg
22
11
R2 10,536 11,608 4 0,16 25 88,576 kg
22
11
R3 11,608 12,144 4 0,16 25 95,008 kg
22
11
R4 12,144 12,679 2 0,16 25 49,646 kg
22
Rtotal 274,302 kg
Rtotal
4
θ = arc tg = 38,66°
5
5m
θ
R1
4m 4m
16
Keseimbangan gaya
Rtotal
ΣV = 0
S S sin θ Rtotal - S cos θ - R1 = 0
274,302 - S cos 38,66° - 41,072 = 0
θ
274,302 41,072
S 298,681 kg
S cos θ R1 cos 38,66
Pu 298,681
A g perlu 0,138 cm 2
fy 0,9 2400
Pu 298,681
A g perlu 0,108 cm 2
fu 0,75 3700
17
III.2. PERENCANAAN IKATAN ANGIN DINDING MEMANJANG
Gambar 3.2
18
1 1
R1 1,67 4 tg 15 1,67 4 0,9 25 61,690 kg
2 2
1
R 2 - R 6 5 1,67 4 0,9 25 375,75 kg
2
11
R7 1,67 4 0,9 25 37,575 kg
22
Rtotal 475,015 kg
R1 R
θ 1,67 m
1,67 m 1,67
θ = arc tg = 18,47°
5
5m
Keseimbangan gaya
R1 S cos θ R
ΣV = 0
R1 - S cos θ - R = 0
S sin θ S 61,690 - S cos 18,47° - 475,015 = 0
475,015 - 61,690
S 435,772 kg
cos 18,47
Pu 435,772
A g perlu 0,202 cm 2
φ fy 0,9 2400
19
Pu 435,772
A g perlu 0,157 cm 2
φ fu 0,75 3700
c. Kontrol Kelangsingan
L 1,67 1,67
d
L panjang S 5,27 m 527 cm
500 sin sin 18,47
527
d
500
d 1,054 cm
0,6 cm 1,054 cm .......... Tidak OK
Maka besi bulat diperbesar 2 kali agar kontrol kelangsingan memenuhi.
Maka digunakan besi bulan dengan diameter d 12 mm 0,12 cm
d 0,12 cm 1,054 cm ..........OK!
Profil Memenuhi
20
BAB IV
PERENCANAAN LANTAI BONDEX
DAN BALOK ANAK
BAJA TULANGAN
STEEL REINFORCEMENT
2 cm
15 cm
32.00 32.00
RUSUK BETINA RUSUK JANTAN
FEMALE RIB MALE RIB
12.00 12.00
BALOK WF
Gambar 4.1
21
Lantai gudang direncanakan dari BONDEX dengan spefikasi seperti pada
brosur terlampir. Perencanaannya menggunakan Tabel 2. Perencanaan
Praktis pada brosur.
Dari gambar rencana pembalokan, bentang maksimum antar balok = 4 m
maka untuk perencanaan praktis dipakai spesifikasi sebagai berikut :
22
IV.2 PERENCANAAN BALOK INDUK
Balok anak
Balok induk
800
400 cm
500 cm 500 cm
Balok
Induk
Gambar 4.2
23
o Berat beton bertulang = 0,12 m × 2400 kg/m3 × 4 m = 1152
kg/m
o Berat spesi (2 cm) = 2 × 21 kg/m2 × 4 m = 168
kg/m
o Berat tegel (2 cm) = 2 × 24 kg/m2 × 4 m = 192
kg/m
o Berat plafond & penggantung = (11+7) kg/m2 × 4 m = 72
kg/m
qd = 1704,1 kg/m
b. Beban hidup ............................................................ (PPPURG 1987; Tabel 2)
Untuk lantai gedung ql = 800 kg/m
c. Kombinasi Pembebanan
qu = 1,4 qd
= 1,4 × 1704,1
= 2385,74
qu = 1,2 qd + 1,6 ql
= 1,2 (1704,1) +1,6 (800)
= 3324,92 kg/m (menentukan)
1
M max q u L2
8
1
3324,92 52 10390,375 kg/m M ux
8
Persamaan Interaksi
M ux M uy
1
φ b M nx φ b M ny
10390,375 0 25
1
0,9 32640 0,9 10656
0,35 1.............Ok!
IV.2.3 KONTROL LOCAL BUCKLING
Terdapat 3 kategori yaitu :
~ Bentang Pendek : Lb ≤ Lp
~ Bentang Menengah : Lp ≤ Lb ≤ Lr
~ Bentang Panjang : Lb ≥ Lp
Dengan :
Jarak penahan lateral (Lb) = 50 cm
E
L p 1,76ry
fy ( LRFD ; Tabel 8.3 – 2 )
Iy 3650 cm 4
ry 5,997 cm
A 101,5 cm 2
2 10 6
L p 1,76 5,997 304,689 cm
2400
26
5 q L4
f u
384 E I x
5 33,249 500 4
384 2 106 21700
0,623 f 1,389 ............ OK!
27
o Berat plat Bondex = 4 m × 10,1 kg/m2 = 40,4
kg/m
o Berat beton bertulang = 0,12 m × 2400 kg/m3 × 4 m = 1152
kg/m
o Berat spesi (2 cm) = 2 × 21 kg/m2 × 4 m = 168
kg/m
o Berat tegel (2 cm) = 2 × 24 kg/m2 × 4 m = 192
kg/m
o Berat plafond & penggantung = (11+7) kg/m2 × 4 m = 72
kg/m
qd = 1674 kg/m
qu = 1,2 qd + 1,6 ql
= 1,2 (1674) +1,6 (800)
= 3288,8 kg/m
1
M max q u L2
8
1
3288,8 5 2 10277,5 kg/m M ux
8
bf 175
6,25 bf
2t f 2 14 λp
2t f
170 170 28
λp 10,973
fy 240
Badan : h = d – 2 ( tf + r ) = 350 – 2 ( 14 + 14 ) = 294 mm
h 294
42 h
tw 7 λp
1680 1680 tw
λp 108,444
fy 240
Jenis Penampang :
a. Penampang kompak, jika λ≤λp maka kuat nominal penampang Mn = Mp
(LRFD; 8.2-1a)
b. Penampang tak kompak, jika λp≤ λ≤ λr, maka kuat nominal penampang
λ λp
Mn Mp Mp Mr ........................................(LRFD;8.2-1b)
λr λp
29
Persamaan Interaksi
M ux M uy
1
φ b M nx φ b M ny
10277,5 0
1
0,9 20184 0,9 4128
0,566 1.............Ok!
E
L p 1,76ry
fy .................................................(LRFD ; Tabel 8.3 – 2)
Iy 984 cm 4
ry 3,948 cm
A 63,14 cm 2
2 106
L p 1,76 3,948 5790,4 cm
2400
30
5 q L4
f u
384 E I x
5 32,89 500 4
384 2 10 6 13600
0,984 f 1,389 ............ OK!
BAB V
PERENCANAAN TANGGA
31
60 cm ≤ 2t + 1 ≤ 62
25 ° ≤ α ≤ 40°
dimana : t : tinggi injakan
i : lebar injakan
α: sudut kemiringan
Data perencanaan :
Tinggi tangga = 500 cm
Tinggi injakan (t) = 16 cm
Lebar injakan (i) = 30 cm
Lebar pegangan tangga
250cm
Jumlah tanjakan = 15,625 ≈ 16 buah
16cm
Jumlah injakan = 16 – 1 = 15 buah
Lebar tangga = 150 cm
Panjang tangga = 16 x 30 cm = 480 cm
Lebar bordes = 150 cm
Kontrol : 2t + i = 2 × 16 + 30 = 62
60 cm ≤ 2t + 1 ≤ 62 ......... OK!
250
Kemiringan : arctan 27,512
480
25 ° ≤ α ≤ 40° ........OK!
150
315
15
150
480 150 32
Gambar 5.1
Kombinasi Pembebanan
MU = 1,4 MD
= 1,4 (0,5829)
= 0,699 kgm
MU = 1,2 MD + 1,6 ML
= 1,2 (0,5829) +1,6 (8,3475)
= 14,055 kgm
33
V.2.1.2. KONTROL MOMEN LENTUR
1
Zx b h2
4
1
150 0,42 6 cm 3
4
ΦMn = Φ Zx fy dengan Φ = 0,9 ......................................(LRFD; Tabel 6.4.1)
ΦMn = 0,9 × 6 × 2400
= 12960 kg cm
= 129,6 kg m
Persyaratan : ΦMn > Mu
129,6 kg m > 14,055 kg m
L
f .......... .......... ...... .......... .......... .......... .......... .......... (LRFD; Tabel 6.4 - 1)
360
30
0,833 cm
360
1
Ix b h3
12
1
150 0,43 0,8 cm 4
12
y max
5 q q L L2
D
384 E Ix
5
0,5181 7,5 30 4
384 2,1106 0.8
0,50337 cm f 0,833 cm..................OK!
Maka digunakan tebal plat tangga injakan = 4 mm
34
Tegangan leleh baja = 2400 kg/m2
Profil Rencana = 75 × 75 × 7
V.2.2.1. PEMBEBANAN
Beban Mati
Berat pelat = 0,16× 0,004 × 7850 = 5,024 kg/m
Berat baja siku 75× 75 × 7 = 7,94 kg/m
= 12,964 kg/m
Alat penyambung (10%) = 1,2964 kg/m
qD = 14,2604 kg/m
Beban Hidup
qL = 500 × 0,16 = 80 kg/m
Perhitungan MDdan ML
1 1
M D q D L2 M L q L L2
8 8
1 1
14,2604 1,5 2
80 1,52
8 8
4,0107 kg/m 22,5 kg/m
Kombinasi Pembebanan
MU = 1,4 MD
= 1,4 (4,0107)
= 5,615 kgm
MU = 1,2 MD + 1,6 ML
= 1,2 (4,0107) + 1,6 (22,5)
= 40,8128 kgm
y max
5 q q L L2
D
384 E Ix
5
0,1426 0,8 1504
384 2,110 6 0.8
0,0562 cm f 0,4166 cm..................OK!
V.3.1. PEMBEBANAN
Beban Mati
Berat pelat = 0,012 m × 1,5 m × 7850 kg/m3 = 141,3 kg/m
Alat penyambung (10%) = 14,13 kg/m
qD = 155,43 kg/m
Beban Hidup
qL = 500 × 1,5 = 750 kg/m
36
a. Perhitungan MDdan ML
1 1
M D q D L2 M L q L L2
8 8
1 1
155,43 0,752 750 0,752
8 8
10,929 kg/m 52,734 kg/m
Kombinasi Pembebanan
Mu = 1,4 MD
= 1,4 (10,929)
= 15,3 kgm
Mu = 1,2 MD + 1,6 ML
= 1,2 (10,929) + 1,6 (52,734)
= 97,489 kgm
37
L
f .......................... ...................................................( LRFD; Tabel 6.4 - 1)
360
75
0,208 cm
360
1
Ix b h3
12
1
150 1,23 21,6 cm 4
12
y max
5 q q L L2
D
384 E Ix
5
1,5543 7,5 754
384 2,1 106 21,6
0,082 cm f 0,208 cm..................OK!
V.4.1. PEMBEBANAN
Beban Mati
Berat pelat = 0,012 m × 0,75m × 7850 kg/m3 = 70,65 kg/m
Berat profil = 17,2 kg/m
38
= 87,85 kg/m
Berat alat-alat penyambung (10%) = 8,875 kg/m
qD = 96,635 kg/m
1 1
M D q D L2 PD qD L
8 2
1 1
96,635 1,52 96,635 1,5
8 2
27,176 kg/m 72,476 kg
Beban Hidup
qL = 500 × 0,75 = 375 kg/m
1 1
M L q L L2 PD qD L
8 2
1 1
375 1,52 375 1,5
8 2
105,469 kg/m 281,25 kg
Kombinasi Pembebanan
MU = 1,4 MD
= 1,4 (27,176)
= 38,046 kg m
MU = 1,2 MD + 1,6 ML
= 1,2 (27,176) + 1,6 (105,469)
= 201,362 kg m
Pu = 1,2 PD + 1,6 PL
= 1,2 (72,476) + 1,6 (281,25)
= 536,971 kg m
Jenis Penampang :
a. Penampang kompak, jika λ≤λp maka kuat nominal penampang Mn = Mp (LRFD;
8.2-1a)
b. Penampang tak kompak, jika λp≤ λ≤ λr, maka kuat nominal penampang
λ λp
Mn Mp Mp Mr ........................................(LRFD;8.2-1b)
λr λp
Iy 134 cm 4
ry 2,474 cm
A 21,9 cm 2
2,1 10 6
L p 1,76 2,474 126,198 cm
2500
40
Maka didapatkan perhitungan Lb ≤ Lp sehingga dari ketiga kategori diatas
termasuk pada Bentang Pendek
41
y max
5 q q L L2
D
384 E Ix
5
0,96635 3,75 1504
384 2,1106 383
0,0387 cm f 0,416 cm.................. OK!
Maka Profil 100 × 100 × 6 × 8 dapat dipakai
42
35 cm > 13,858 cm ..... OK!
2,5 m
4,8 m 1,5
m
Gambar 5.2
Beban hidup
qL1 = 500 kg/m2 × (0,5 × 1,5m) = 375 kg/m
43
Beban total
q1total = 1,2 qD + 1,6 qL
= (1,2 × 164,1651) + (1,6 × 375)
= 800,598 kg/m
Beban total
qtotal2 = 1,4 qD
= 1,4 × 151,195
= 211,673 kg/m
qtot1
qtot2
2,5 44
m
Gambar 5.3
ΣMa = 0
1 2 1
q1l ab q 2 l cb l cb l ab Rc l ab l bc 0
2 2
1 2 1
800,589 4,8 781,434 1,5 1,5 4,8 Rc 4,8 1,5 0
2 2
15728,22333 6,3Rc 0
15728,22333
Rc
6,3
2496,54 kg
V 0
Ra q1 l ab q 2 l bc 3P Rc
Ra 800,589 4,8 781,434 1,5 2496,54
Ra 2518,4382 kg
Bidang M
Persamaan:
Mx1 = Ra × X1 – 0,5 x q1 × X12
= (2518,4382 X1) – (0,5 × 800,589 X12)
dM x1
0
dX1
2518,4382 800,589X1 0
X1 3,15 m
X1 = 0 m
Mx1 = Ra × X1 – 0,5 × q1× X12
= (2518,4382 × 0) – (0,5 × 800,589 × 02)
=0
45
Xmax = 3,15 m
Mx1 = Ra × X1 – 0,5 × q1 × X12
= (2518,4382 × 3,15) – (0,5× 800,589 × 3,152)
= 3961,16 kg m
Bidang D
Permisalan gaya dari kiri : searah jarum jam gaya dianggap positif
X =0m
Da = Ra × cos 27,51
= 2518,4382 × cos 27,51
= 2507,23 kg
X = 5,41 m
Dbkiri = Ra × cos 27,51 - q1 × lab
= 2507,23 × cos 27,51 - 800,589 × 4,8
= -1619,09 kg
Dbkanan = -Rc
= -2496,54 kg
X = 6,3 m
Dc = -Rc
= -2496,54 kg
Bidang N
Na = -Ra sin 27,51
= -2507,23 × sin 27,51
= -1158,1 kg
Nbkanan = Nc = 0
46
V.5.5.1. KONTROL PENAMPANG PROFIL
Kontrol Penampang Profil ............................................. LRFD; Tabel 7.5-1
b 175 bf
Sayap : ` f 7,95 λp
2t f 2 11 2t f
170 170
λp 10,973
fy 240
h 300
Badan : 42,86
tw 7 h
λp
1680 1680 tw
λp 108,444
fy 240
Jenis Penampang :
a. Penampang kompak, jika λ≤λp maka kuat nominal penampang Mn = Mp
...................................................................................................(LRFD; 8.2-1a)
b. Penampang tak kompak, jika λp≤ λ≤ λr, maka kuat nominal penampang
λ λp
Mn Mp Mp Mr .........................................(LRFD;8.2-1b)
λr λp
Iy 984 cm 4
ry 3,95 cm
A 63,14 cm 2
2,1 106
L p 1,76 3,95 200,687 cm
2400
Maka didapatkan perhitungan Lb ≤ Lp sehingga dari ketiga kategori diatas
termasuk pada Bentang Pendek
Kuat Nominal Komponen Struktur Terhadap Lentur
Mn = Mp .............................................................. ( LRFD ; Tabel 8.2 – 1a )
Mnx = f y. Zx
= 2400 × 840,847
= 2018032,8 kg cm = 20180,328 kg m
M ny f y .Z y (1 flen)
1 2
2400 t f b f
4
1
2400 1,1 17,5 2
4
202125 kg cm 2021,25 kg m
48
y max
5 q q L L2
D
384 E Ix
5
8,00598 4804
384 2,1106 13600
0,19 cm f 0,416 cm..................OK!
BAB VI
PEMBEBANAN STRUKTUR UTAMA
PF
PE PG
PD PH
PB PC PI
PA PJ
PK
Gambar 6.1
49
Beban Mati
(Dijadikan beban terpusat tiap titik buhul menjadi Pa, Pb, Pc, Pd, Pe, Pf, Pg)
Beban Masing-masing Gording
Berat gording = 9,3 × 5 = 46,5 kg
12,36 1,15
Berat asbes = 1,21 5 = 100,065 kg
cos15
= 146,565 kg
Pengikat dll 10% = 14,656 kg
Pd = 161,221 kg
50
- beban mati = 2 × 161,221 + 67,634 = 390,076 kg
- beban hidup = 2 × 108,8 = 217,6 kg
Pada titik f
1 1
Pf = 2 P10 + P9 + P11 = 3P
2 2
- beban mati = 3 × 161,221 + 67,634 = 551,297 kg
- beban hidup = 3 × 108,8 = 326,4 kg
= 146,565 kg
Pengikat dll 10% = 14,656 kg
= 161,221 kg
Berat profil kuda-kuda = 8,69 × cos 15 = 8,394 kg
= 169,62 kg
51
0,02α – 0,4
0,9 0,4
Gambar 6.2
P1
P2
BALOK ANAK
WF 350 175 7 11
P4 P5 P3 P5 P5 P5 P5 P5 P5 P4
BALOK INDUK
P2 WF 350 250 9 14
P3
P2
KOLOM
WF 400 400 15 15
P1
52
Gambar 6.3
Beban Mati
Bondex = 10,1 kg/m2
Beton = 0,12 × 2400 = 288 kg/m2
Tegel + spesi = 2(21 + 24 )= 90 kg/m2
qD = 388,1 kg/m2
Beban Hidup
Beban hidup lantai gudang = 400 kg/m2
Beban P3
a. Beban Mati :
53
Beban Plat = 388,1 × 4 × 5 = 7762 kg
Balok induk memanjang = 79,7 × 5 = 398,5 kg
Pm3 = 8160,5 kg
b. Beban Hidup :
Ph3 = 400 × 4 × 5 = 8000 kg
Beban P5
a. Beban Mati :
Beban Plat = 388,1 × 4 × 5 = 7762 kg
Balok induk melintang = 79,7 × 4 = 318,8 kg
Pm5 = 8080,8 kg
b. Beban Hidup :
Ph5 = 400 × 4 × 5 = 8000 kg
2P P
PPP PPP
PP PP
PP PPP
PPP P
P1 P2 P3 P2 P3 P2 P1
54
Gambar 6.4
112,5 kg/m
50 kg/m
P4 P5 P5 P5 Gambar
P56.5 P5 P5 P5 P4
55
Gambar 6.6
F2
F1
Gambar 6.7
P1
P2
BALOK ANAK
WF 350 175 7 11
BALOK INDUK
P2 WF 350 250 9 14
P3
56
P2
KOLOM
WF 400 400 15 15
P1
Gambar 6.8
Berat W1
a. Beban Mati
Beban Plat = 388,1 × 5 × 24 = 46572 kg
Berat dinding = 250 × 5 × 5 × 2 = 12500 kg
Balok induk memanjang= 79,7 × 5 × 4 = 1594 kg
Balok anak = 49,6 × 5 × 4 = 992 kg
1 1
Berat Kolom = 136×( ×5 + ×5) = 680 kg
2 2
Balok induk melintang = 79,7 × 24 = 1912,8 kg
Pm = 64250,8 kg
b. Beban Hidup :
Ph = 2Ph1 + 3Ph2 + 2 Ph3
= (2 × 4000) + (3 × 8000) + (2 × 8000)
= 48000 kg
W1 total = 64250,8 + 48000 = 112250,8 kg
Berat W2
a. Beban Mati
Berat Atap = 161,221 kg
Berat kuda-kuda = 743,977kg
1
Berat kolom = 136 × 5 × = 340 kg
2
Berat Dinding = 250 × 5 × 5 × 2 = 1912,8 kg
57
Pm = 3157,998 kg
b. Beban Hidup :
Ph = 20 × 24 × 5
= 2400 kg
Wtotal = W1 + W2
= 112250,8 + 5557,998 = 117808,798 kg
didapat:
C = 0,9 .................................................................... (SNI 1726; Gambar 2)
I = 1 .............................................................................(SNI 1726; Tabel 1)
R = 8,5 .........................................................................(SNI 1726; Tabel 3)
Ct I
V Wt
R
0,9 1
117808,798 kg ...........................................(SNI 1726; 6.1.2)
8,5
12473,872 kg
Distribusi Fi
Wi Zi
Fi n
V
W Z i i
i 1 .......................................................(SNI 1726; 6.1.3)
58
Lantai hi (m) Wi (kg) Wi x hi (kgm) Fi (kg)
2 10 5557,998 55579,98 1223,114
1 5 112250,8 561250 12351,077
Σ 117808,798 566829,98
1223,114
12351,077
Gambar 6.9
- Memanjang -
F1
Gambar 6.10
BALOK ANAK
WF 350 175 7 11
P4 P5 P5 P5 P5 P5 P5 P5 P4
BALOK INDUK
WF 350 250 9 14
KOLOM
59
WF 400 400 15 15
Gambar 6.11
Berat W1
a. Beban Mati
Beban Plat = 388,1 × 4 × 40 = 62096 kg
Berat dinding = 250 × 5 × 5 × 2 = 12500 kg
Balok induk memanjang = 79,7 × 40 = 3188 kg
Balok anak = 49,6 × 40 = 1984 kg
1 1
Berat Kolom = 136×( ×5 + ×5) = 680 kg
2 2
Balok induk melintang = 79,7 × 4 ×9 = 2869,2 kg
Pm = 83317,2 kg
b. Beban Hidup :
Ph = 2Ph4 + 7Ph5
= (2 × 4000) + (7× 8000)
= 64000 kg
W1 total = 83317,2 + 64000 = 147317,2 kg
didapat:
C = 0,9 .................................................................... (SNI 1726; Gambar 2)
I = 1 ..........................................................................(SNI 1726; Tabel 1)
60
R = 8,5 ......................................................................(SNI 1726; Tabel 3)
Ct I
V Wt
R
0,9 1
147317,2 kg ..........................................(SNI 1726; 6.1.2)
8,5
15598,292 kg
Distribusi Fi
Wi Z i
Fi n
V .......... .......... ................................. SNI 1726; 6.1.3
W
i 1
i Zi
147317,2 5
15598,292
(147317,2 5)
15598,292 kg
Gambar 6.12
61
BAB VII
KONTROL PROFIL STRUKTUR UTAMA
2 8
10 11 12
3 5 6 9
Gambar 7.1
Dari hasil output program SAP 2000 pada portal melintang dengan pembebanan
bagian tepi diperoleh:
Mu max = -25206,08 kg m (pada frame 10, comb 2)
Vu max = 12586,55kg (pada frame 10, comb 2)
Pu max = -13159,03 kg (pada frame 10, comb 4)
62
VII.1.1. KONTROL PENAMPANG
Kontrol Penampang Profil ............................................. LRFD; Tabel 7.5-1
Sayap : ` b f 250 8,929
2t f 2 14 bf
λp
2t f
170 170
λp 10,97
fy 240
Jenis Penampang :
a. Penampang kompak, jika λ≤λp maka kuat nominal penampang Mn =
Mp ............................................................................................... (LRFD; 8.2-1a)
b. Penampang tak kompak, jika λp≤ λ≤ λr, maka kuat nominal penampang
λ λp
Mn Mp Mp Mr ....................................(LRFD;8.2-1b)
λr λp
63
Mu < 0,9 Mnx
25206,08 kg m< 0,9 × 32640 kg m
25206,08 kg m < 29376 kg m ....... OK!
q=79,7 kg/m
Gambar 7.2
5 qL4 PL3
f
384 EI x 48EI x
5 79,7 10 2 800 4 8010 8000 10 2 800 3
384 2 10 6 21700 48 2 10 6 21700
0,0979 0,0393
0,137 cm
64
Kn E 1
maka Vn 0,6 f y A w 1,10 ...........................(LRFD; 8.8.4)
f y h
tw
Kn E h
c) 1,37 ...................................................................................(8.8-2c)
fy tw
0,9 A w K n E
Vn 2
maka h ..........................................................(LRFD; 8.8.5)
t
w
5
Kn 5 2
a
h
5
5 2
5,578
800
272
h Kn E
1,10
tw fy
272
1,10
5,578 2,1 105
9 240
30,22 74,996........ digunakan rumus a)
Maka : Vn = 0,6 × fy × Aw
= 0,6 × 2400 × (0.9 x 24)
= 31104 kg
Kontrol :
Vu φVn
12586,55 0,9 31104
12586,55 27993,6 ...... OK!
65
A = 178,5 cm2 ZY = 1233 cm3 d = 398 mm
IX = 49000 cm4 iX = 16,60 cm
IY = 16300 cm4 iY = 9,54 cm
Dari hasil analisa SAP diperoleh beban Pmax terdapat pada kolom 5 dengan
perhitungan pembeban pada kolom tengah yaitu:
Mu max = 15703,43 kg m
Pu max = 47450,24 kg
2 8
10 11 12
3 5 6 9
Gambar 7.3
67
500 cm kx = 0,8 ky = 0,8
x y
Gambar 7.4
kx L
λx .......... .......... .......... .......... .......... .......... ...... (LRFD; 9.7.8 (9.7 2))
ix
0,8 500
24,096
16,6
Terhadap sumbu y
ky L
λy .................................................................. (LRFD; 9.7.8 (9.7-2))
iy
k y1 L 0,8 500
41,929 (menentukan!)
iy 9,54
maka:
68
λ fy
λc .......... .......... .......... .......... .......... .......... ....... (LRFD; 7.6.1 (7.6 2))
π E
41,929 240
0,46
3,14 2,1 105
λc = 0,46 maka:
1,43 1,43
1,107
1,6 - 0,67λ c 1,6 0,67 0,46
fy
Pn A g ...................................................................................(LRFD 7.6 - 3
2400
178,5 386991,86 kg
1,107
Kontrol :
Pu φPn
46629,42 0,85 386991,86
46629,42 kg 328943,08 kg...OK!
Ukuran balok WF 350 × 250 × 9 × 14 dengan Ix = 21700 cm4 dan Iy = 3650 cm4
I c
L c .................................................................. (LRFD; 7.6.33 (7.6-6))
G
I b Lc
49000
I c
Lc
500
GA 1,806
I b L b 21700
2
800
GB = 1 (jepit)
Dari nomogram peraturan LRFD gambar 7.6-2 didapatkan: kc = 1,42 (bergoyang)
k cx L cx
λx .................... .......... .......... .......... .......... ...... (LRFD; 9.7.8 (9.7 2))
ix
1,42 500
42,771
16,6
69
I c
L c .................................................................. (LRFD; 7.6.33 (7.6-6))
G
I b Lb
16300
I c
Lc
500
GA 3,573
I b L b 3650
2
800
GB = 1 (jepit)
Dari nomogram peraturan LRFD gambar 7.6-2 didapatkan:
kc = 0,83 (tak bergoyang)
k cy L cy
λy .................................................................... (LRFD; 9.7.8 (9.7 2))
iy
0,83 500
43,50
9,54
maka:
λ fy
λc ...................................................................... (LRFD; 7.6.1 (7.6 2))
π E
43,50 240
0,479
3,14 2,1 10 5
λc = 0,479 maka:
70
1,43 1,43
1,118
1,6 - 0,67λ c 1,6 0,67 0,479
fy
Pn A g ...................................................................................(LRFD 7.6 - 3
2400
178,5 383184,258 kg
1,118
Kontrol :
Pu φPn
35669,31 0,85 383184,258
35669,31 kg 325706,62 kg...OK!
Kontrol Kelangsingan
71
L 234
Struktur Utama, imin = 0,975 cm
240 240
iy = ix = 1,78 cm ≥ imin OK!!
iη = 1,15 ≥ imin
Kontrol Leleh
Pu φ f y A g
13575,88 0,9 2400 22,2
13575,88kg 47952kg...OK!
Kontrol Putus
An = 2 (11,1-(1×1,9×1)) = 18,4 cm2 Ae = μ × An
1,85
= 0,846× 18,4
μ = 1 0,846 = 15,5664 cm2
12
φ Pn φ f u A e
0,75 3700 15,5664
43196,76 kg Pu 13575,88 kg
ok!!
kc = 0,8 kc l
λ
i
L = 242 cm
0,8 242
108,76 cm
1,78
72
ix = iy = 1,78 cm
λ fy
λc
π E
108,76 2400
π 2 10 6
1,199
1,43
ω
1,6 0,67 λ c
1,43
1,6 0,67 1,199
1,79
Kuat nominal
fy
Pn Ag
ω
2400
22,2 29765,36 kg
1,79
BAB VIII
SAMBUNGAN
73
1. Sambungan pada Atap
Sambungan pada atap menggunakan pelat simpul dan baut.
Cara menggambar pelat simpul dan meletakan baut:
Setelah jumlah baut dihitung , kemudian dilanjutkan dengan lngkah-langkah
sebagai berikut:
1. Di gambar garis-garis sistim / garis berat penampang profil (e)
bertemu pada satu titik.
2. gambarlah batang-batang utuhya (sisi batang sejarak e dari garis
sistim)
3. tempatkan baut-baut sesuai peraturan (letak baut = w dari sisi
batang)
4. tarik garis batas akhir baut pada setiap batang (misal = 2d)
5. tarik garis-garis batas tepi pelat
catatan:
e = letak garis berat profil / garis kerja gaya (dapat dilihat pada tabel profil)
w = letak lubang / letak baut (dapat dilihat pada tabel profil)
BAUT
PLAT SIMPUL
ASBES
PROFIL
60 x 60 x 10 PROFIL
A. Sambungan A 60 x 60 x 10
74
PROFIL PROFIL
60 x 60 x 10 PROFIL 60 x 60 x 10
60 x 60 x 10
Gambar 8.1
Direncanakan : Φbaut = 10 mm
t plat minimum = 4 mm
fu baut = 3700 kg/cm3
75
= 6660 kg
10718,88
n 36 4,92 5 baut
2179,48
76
фNn2 = ф × fu ×An……..............................................(LRFD 10.1 (10.1..1-2b))
= 0,75 × 3700 × ((0,4×22)-(1/4 × π × 12))
= 22240,52 kg
фVn = ф × (0,6 × An × fu) × 2……............................(LRFD 13.2 (13.2..2-1))
= 0,75 × (0,6 × ((0,4×22)-(1/4 × π × 12) × 3700) × 2
= 26688,624 kg
Persamaan interaksi:
2 2
N u Vu
1
φN n φVn
2 2
8594,9 602,39
19008 26688,624 1
0,21 1 .......... .....ok!!
Sambungan kuat!!
B. Sambungan B
PROFIL PROFIL
60 x 60 x 10 60 x 60 x 10
BAUT
PLAT SIMPUL 77
PROFIL PROFIL
60 x 60 x 10 60 x 60 x 10
Gambar 8.2
Direncanakan : Φbaut = 10 mm
t plat minimum = 4 mm
fu baut = 3700 kg/cm3
78
8576,01 2794,66
n5 3,935 4 baut n 27 1,28 2 baut
2179,48 2179,48
10353,53 2156,51
n4 4,75 5 baut n5 0,989 2 baut
2179,48 2179,48
- Gaya Normal : S4 S5
Persamaan interaksi:
79
2 2
Nu Vu
1
φN n φVn
2 2
255,439 2343,799
15552 21360,62 1
0,0285 1 ...............ok!!
Sambungan kuat!!
BAUT
PLAT SIMPUL
ASBES
PROFIL
60 x 60 x 10
PROFIL
60 x 60 x 10
C. Sambungan C
PROFIL WF
400 x 400 x 15 x 15
80
Gambar 8.3
Direncanakan : Φbaut = 10 mm
t plat minimum = 4 mm
fu baut = 3700 kg/cm3
81
= 0,75 × 0,5 × 3700 × 2 × (1/4 × π × 12)
= 2179.48 kg (menentukan)
15721,79
n32 7,214 8 baut
2179,48
82
Persamaan interaksi:
2 2
N u Vu
1
φN n φVn
2 2
0,978 4069,099
17280 24024,63 1
0,029 1 ...............ok!!
Sambungan Kuat !!
PROFIL WF
400 X 400 X 15
PROFIL SIKU
200 X 200 X 16
D. Sambungan D
PROFIL SIKU
150 X 150 X 14
PROFIL WF
350 X 250 X 9 X 14
83
Gambar 8.4
84
= 2789,734 kg (menentukan)
Kuat Tumpu : фVn = ф × 2,4 × d × tp × fu ………….(LRFD; 13.2.2.4 (13.2-7))
= 0,75 × 2,4 × 1,6 × 1 × 3700
= 10656 kg
Jumlah baut yang dibutuhkan
Pu 5162,88
n 1,85 2 baut
φVn 2789,734
85
Sambungan siku dengan flens kolom
200 × 200 × 16 dengan diameter baut = 25 mm
Kuat Geser : фVn = ф × 0,5 × fu × m × Ab ………..(LRFD; 13.2.2.1 (13.2-2))
= 0,75 × 0,5 × 3700 × 1 × (1/4 × π × 2,52)
= 6810,875 kg (menentukan)
Kuat Tumpu : фVn = ф × 2,4 × d × tp × fu ………….(LRFD; 13.2.2.4 (13.2-7))
= 0,75 × 2,4 × 2,5 × 1 × 3700
= 16650 kg
PROFIL SIKU
150 X 150 X 14
E. Sambungan E
PROFIL WF
350 X 250 X 9 X 14
PROFIL SIKU
200 X 200 X 16 86
PROFIL WF
400 X 400 X 15
Gambar 8.5
87
Sambungan siku dengan flens kolom
150 × 150 × 14 dengan diameter baut 22 mm
Kuat Geser : фVn = ф × 0,5 × fu × m × Ab ………..(LRFD; 13.2.2.1 (13.2-2))
= 0,75 × 0,5 × 3700 × 1 × (1/4 × π × 2,2 2)
= 5274,34 kg (menentukan)
Kuat Tumpu : фVn = ф × 2,4 × d × tp × fu ………….(LRFD; 13.2.2.4 (13.2-7))
= 0,75 × 2,4 × 2.2 × 1 × 3700
= 14652 kg
88
T 4628,764
n 0,68 2 baut
φVn 6810,875
KOLOM
WF 400 x 400 x 15 x 15
Kolom WF 400 x 400 x 15 x 15
15
Ф fc’ = 0, 85 . 300
= 255 kg/cm2
17,5 40
89
17,5
Plate B = 55 cm L = 75 cm
A = B . L = 55 x 75 = 4125 cm2
w = 1/6 . B . L2
= 1/6 . 55. 752
Ab 3
B= 55 cm Aa
Aa1
= 51562,5 cm3
2
1 Ac = 5,3 cm
L = 75 cm
Gambar 8.6
Gaya-gaya yang bekerja pada dasar kolom dari perhitungan analisa struktur
Dari hasil analisa SAP dan dari bab sebelumnya didapatkan gaya-gaya sebagai
berikut:
o Akibat (Mati + Hidup)
Mu = 17882,17 kgm
Du = 5162,88 kg
Nu = 35669 kg
P M 35669 17882,17
σ
A w 4125 51562,5
o Untuk daerah 2
M α q b2 di mana a/b = 40/20 = 2; α1 = 0,1; α2 = 0,046
M α1 q b 2 0,1 8,994 20 2 359,76 kgcm
Cek Momen
Mu = 359,76 ≤ Ф Mn => z = ¼ . b . t2 = ¼ . 1 . 12 = 0,25
359,76 ≤ 0,9 . z . fy
359,76 ≤ 0,9 . 0.25 . 2400
359,76 ≤ 540………. OK !!
91
Perhitungan Anker
o Gaya-gaya total yang terjadi
Direncanakan Ф 25 mm
ε = 2 . 25 = 50 mm = 5 cm
σ max σ min
c Lc
28,511 15,682
c 75 c
2138,325 – 28,511 c = 15,682 c
L
½L
c = 48,39 cm
min
Y= L – ε – c/3 = 75 – 5 – 48,39/3 = 53,87 cm
max
gambar 8.7
o Σ MD = 0
M – N . a – Td . Y = 0
M N a 1476244 30233,23 21,37
Td 15410,43 kg
Y 53,87
92
o Panjang anker
fc’ beton = 15 kg/cm2
Td/2 15410,43/2
Ld π 2,5 fc' π 2,5 15 65,40 70 cm
93