Chap10 Radioactivity

MODUL • Fizik TINGKATAN 5
Keradioaktifan
5 Radioactivity
5.1 Memahami nukleus atom / Understanding the nucleus of an atom
• Menghuraikan komposisi nukleus atom dalam sebutan proton dan neutron.

Describe the composition of the nucleus of an atom in terms of protons and neutrons.
• Mendefinisikan nombor proton (Z) dan nombor nukleon (A). / Define proton number (Z) and nucleon number (A).
• Menerangkan istilah nuklid. / Explain the term nuclide.
A A
• Menggunakan notasi nuklid Z X / Use the nuclide notation Z X
• Mendefinisikan istilah isotop. / Define the term isotope.
5.2 Menganalisis reputan radioaktif / Analysing radioactive decay
• Menyatakan makna radioaktif. / State what radioactivity is.

• Menamakan pengesan sinaran radioaktif. / Name common detectors for radioactive emissions.
• Membeza-bandingkan 3 jenis sinaran radioaktif dari aspek kesemulajadiannya.
Compare the three kinds of radioactive emissions in terms of their nature.
• Menerangkan reputan radioaktif. / Explain what radioactive decay is.
• Menggunakan persamaan untuk menggambarkan perubahan komposisi nuklues apabila zarah dipancarkan.
Use equations to represent changes in the composition of the nucleus when particles are emitted.
• Menerangkan setengah hayat. / Explain half-life.
• Menentukan setengah hayat dari suatu graf reputan. / Determine half-life from a decay curve.
• Menyelesaikan masalah berkaitan setengah hayat. / Solve problems involving half-life.
5.3 Memahami kegunaan radioisotop / Understanding the uses of radioisotopes
• Mendefinisikan radioisotop. / Define radioisotopes.

• Menamakan contoh radioisotop. / Name examples of radioisotopes.
• Menghuraikan aplikasi radioisotop. / Describe applications of radioisotopes.
UNIT
5.4 Memahami tenaga nuklear / Understanding nuclear energy

5
• Mendefinisikan unit jisim atom (u.j.a.). / Define atomic mass unit (a.m.u.).
• Menghuraikan pelakuran nuklear. / Describe nuclear fission.
• Memberikan contoh pelakuran nuklear. / Give examples of nuclear fission.
• Menghuraikan tindak balas berantai. / Describe chain reactions.
• Menghuraikan pelakuran nuklear. / Describe nuclear fusion.
• Memberikan contoh pelakuran nuklear. / Give examples of nuclear fusion.
• Menghubungkaitkan pelepasan tenaga tindak balas nuklear dengan perubahan jisim berdasarkan persamaan
• E = mc2. / Relate the release of energy in a nuclear reaction with change of mass according to the equation E = mc2.
• Menghuraikan penjanaan elektrik dari pelakuran nuklear. / Describe the generation of electricity from nuclear fission.
• Memberi alasan kuat untuk penggunaan pelakuran nuklear dalam penjanaan elektrik.
Justify the use of nuclear fission in the generation of electricity.
• Menyelesaikan masalah berkaitan tenaga nuklear. / Solve problems involving nuclear energy.
© Nilam Publication Sdn. Bhd. 188
05-Physic F5 2015 (FSY5p).indd 188 10/15/15 3:14 PM

5.5 Kesedaran kepentingan pengurusan baik terhadap bahan radioaktif

Realising the importance of proper management of radioactive substances
• Menghuraikan kesan buruk bahan radioaktif. / Describe the negative effects of radioactive substances.
• Menghuraikan langkah-langkah keselamatan yang diperlukan dalam pengendalian bahan radioaktif.
Describe safety precautions needed in the handling of radioactive substances.
• Menghuraikan pengurusan buangan radioaktif. / Describe the management of radioactive waste.
Memahami Nukleus Bagi Atom

5.1
Understanding the Nucleus of An Atom
1 Jirim terdiri daripada zarah kecil yang dinamakan atom .

Matter is made up of very small particles called atoms .
2 Setiap atom mempunyai teras yang sangat kecil dan sangat tumpat yang dinamakan nukleus dan
elektron mengelilinginya.
Each atom has a very small and very dense core called nucleus and electrons move in orbits around the nucleus.
3 Kebanyakan jisim atom terdapat di dalam nukleus.
Most of the mass of atom is contained in the nucleus.
4 Nukleus terdiri daripada proton dan neutron.
A nucleus consists of a number of protons and neutrons.
5 Proton dan neutron juga dikenali sebagai nukleon .
Protons and neutrons also known as nucleons .
6 Proton bercas positif .
A proton has a positive charge.
7 Neutron ialah zarah yang tidak bercas yang mempunyai jisim yang sama seperti proton.
A neutron is an uncharged particle of the same mass as the proton.
Terminologi Penerangan
Terminology Explanation
5
Nombor proton, Z Didefinisikan sebagai bilangan proton dalam nukleus .
UNIT
Proton number, Z number of protons in a nucleus
Is defined as the .
Nombor nukleon, A Jumlah bilangan proton dan neutron dalam nukleus .

Nucleon number, A total number of protons and neutrons in a nucleus
Is the .
Nuklid Nuklid ialah struktur atom tertentu yang mempunyai nombor nukleon dan nombor proton
Nuclide tersendiri.
A nuclide is an atom of a particular structure, having its own particular nucleon number and proton number.
X
A
Z
Isotop ialah struktur atom yang mempunyai nombor proton yang sama tetapi
Isotop
nombor nukleon yang berbeza.
Isotope
Isotopes are atoms which have the same proton number but different nucleon numbers.
189 © Nilam Publication Sdn. Bhd.

1 Contoh bagi nuklid X / Example of nuclide X.

40
(a)
10 X
(i) Nombor proton bagi X ialah 10 .
The proton number of X is 10 .
(ii) Nombor nukleon bagi X ialah 40 .
The nucleon number of X is 40 .
(iii) Bilangan neutron dalam nukleus X ialah 40 – 10 = 30 .
The number of neutrons in X nucleus is 40 – 10 = 30 .
12
(b)
6 C
(i) Nombor proton bagi atom C ialah 6 .
The proton number of C is 6 .
(ii) Nombor nukleon bagi atom C ialah 12 .
The nucleon number of C is 12 .
(iii) Bilangan neutron dalam atom C ialah 6 .
The number of neutrons in C nucleus is 6 .
84
(c)
36 Kr
(i) Berapakah bilangan neutron dalam nukleus atom kripton?
What is the number of neutrons in the nucleus of krypton?
84 – 36 = 48
(ii) Nukleus bagi kripton lain mempunyai dua neutron yang berlebihan. Tuliskan simbol dalam bentuk
X bagi atom kripton ini.
A
Z
Another nuclide of krypton has two extra neutrons. Write the nuclide notation for this nuclide.
Bilangan neutron = 48 + 2 = 50
Nombor proton kekal sama dengan 36 memandangkan ianya elemen yang sama
Nombor nukleon = 36 + 50 = 86
Kr
86
Simbol bagi isotop kripton ini ialah 36
Number of neutrons = 48 + 2 = 50
The proton number remains at 36 since it is the same element
Nucleon number = 36 + 50 = 86
Kr
86
UNIT
Symbol for this isotope of krypton is 36

5
2 Isotop suatu unsur mempunyai bilangan proton dan bilangan elektron yang sama.
Isotopes of an element contain the same number of protons and the same number of electrons .
3 Kripton-84 dan Kripton-86 dikenali sebagai isotop bagi kripton. Jadi, isotop mempunyai ciri-ciri
kimia yang sama kerana tindak balas kimia melibatkan elektron dalam atom tersebut.
Krypton-84 and Krypton-86 are known as isotopes of krypton. So, isotopes have the same chemical properties because
chemical reactions involve the electrons in an atom.
4 Seterusnya, isotop mempunyai ciri-ciri fizikal yang berbeza kerana jisimnya berbeza.
Therefore, isotopes have different physical properties because their mass is different.

Menganalisis Reputan Radioaktif

5.2
Analysing Radioactive Decay
Keradioaktifan Keradioaktifan adalah penyusutan secara spontan nukleus yang tidak stabil
Radioactivity stabil zarah bertenaga
menjadi nukleus yang lebih dengan memancarkan
(sinaran radioaktif) atau foton.
Radioactivity is the spontaneous disintegration of an unstable nucleus into a
more stable nucleus accompanied by the emission of energetic particles (radioactive rays) or
photons.
Atau / Or
Adalah reputan secara spontan dan rawak satu nukleus yang tidak stabil kepada nukleus
yang stabil dengan memancarkan zarah alfa , beta atau sinar gama .
Is the spontaneous and random decay of an unstable nucleus into a more stable nucleus with emissions
of alpha , beta or gamma radiation.
Proses spontan Merujuk kepada proses yang tidak dipengaruhi oleh faktor luar seperti suhu ,
Spontaneous process tekanan medan elektrik medan magnet
, dan .
Refers to a process that is not triggered by any external factors such as temperature ,
pressure , electric fields or magnetic fields .
Sinaran elektromagnet Ialah gelombang elektromagnet yang terdiri daripada kumpulan tenaga kecil yang dipanggil
Electromagnetic radiation foton .
Is electromagnetic waves that consist of small energy packets called photons .
Pancaran radioaktif Juga dikenali sebagai zarah yang bertenaga atau foton , seperti zarah alfa,
Radioactive emission
zarah beta dan sinar gama.
Also known as energetic particles or photons , such as alpha particle, beta particle and
gamma ray.
5 UNIT
Reputan radioaktif atau Proses yang mana nukleus yang tidak stabil berubah kepada nukleus yang lebih stabil dengan
penyusutan radioaktif memancarkan sinar radioaktif.
Radioactive decay or Is the process in which an unstable nucleus changes into a more stable nucleus by emitting radiation.
radioactive disintegration

Bandingkan sifat semula jadi tiga jenis sinaran radioaktif

Compare the three kinds of radioactive emissions in terms of their nature
Sinaran
radioaktif Zarah alfa, α Zarah beta, β Sinar gama,
Radioactive Alpha particle, α Beta particle, β Gamma ray, γ
emissions
Elektron berhalaju tinggi

Nukleus helium / Helium nuclei Gelombang elektromagnet
Semula jadi Electrons with high velocity
He Electromagnetic Wave
4
Nature
2 0
–1
e
Jisimnya jauh lebih Jisimnya jauh lebih kecil 0 (zero)
besar daripada jisim daripada jisim zarah alfa
Jisim
zarah beta Its mass is much smaller than
Mass
Its mass is much bigger than that of an alpha particle
that of a beta particle
Cas Cas positif Cas negatif

Neutral
Charge Positive charge Negative charge
Kuasa pengionan Tinggi / High Sederhana / Medium Rendah / Low

Ionising power
Kuasa
Rendah / Low Sederhana Sangat tinggi / Very high
penembusan
Medium
Penetrating power
Diberhentikan sehelai kertas Beberapa mm aluminium Beberapa cm plumbum

oleh sheet of paper mm of aluminium cm of lead
A A few A few
Stopped by
Lajunya lebih rendah Laju yang sangat Bergerak dengan laju

daripada laju zarah beta tinggi yang mencapai cahaya dalam vakum
Laju
Lower than the speed of a 90% laju cahaya Move at the speed of light
Speed
beta particle Very high speed which in a vacuum
is up to 90% of the speed of light
Ciri-ciri Sinaran Radioaktif

Characteristics of Radioactive Emissions
UNIT
Interaksi dengan medan elektrik dan

5
Kesan pengionan Kuasa penembusan medan magnet

Ionising effect Penetration power Interaction with electrical field and
magnetic field
Pengionan atom menghasilkan ion-ion (a) Sinar radioaktif yang mempunyai (a) Pesongan zarah beta lebih
positif negatif kuasa pengionan yang paling besar dari zarah alfa
dan ion-ion
tinggi akan mempunyai
The ionisation of an atom produces kerana jisim beta lebih kecil
kesan penembusan yang
positive ion and negative ions dari jisim alfa.
paling rendah . The deflection of beta particles is
Alfa / Alpha
Radiation which has the strongest
(a) Tumpat / Dense larger than alpha particles
ionising power will have the
(b) Runut yang lurus becuase beta particles have a
lowest penetration effect.
Straight tracks smaller mass than that of alpha
particles.

(c) Zarah alfa yang mempunyai jisim (b) Sinaran radioaktif akan (b) Sinaran gama tidak
dan momentum yang besar maka kehilangan sebahagian terpesong kerana ia
ia tidak mudah terpesong tenaganya setiap kali tidak membawa cas.
Alpha particle has a large pasangan ion dihasilkan. Gamma rays are not deflected
mass and momentum so it is The radioactive emission loses some of
because they do not carry any charge.
not easily deflected its energy each time an ion pair is
produced. Medan elektrik
(d) Zarah alfa menghasilkan banyak
Electric field
pasangan ion dalam medium. (c) Zarah alfa kehilangan tenaga
Alpha particles produce the most ion zarah-α
sangat cepat semasa bergerak α-particles
pairs in a medium. Sumber radioaktif
melalui medium. sinar-γ
γ-rays
Alpha particles lose energy very Radioactive source
zarah-β
quickly as they move through a medium. β-particles
(d) Oleh itu, zarah alfa

mempunyai kuasa penembusan Medan magnet
Magnetic field
Zarah alfa yang paling rendah .
Alpha particle Zarah alfa zarah beta
alpha dan
So particles have the
Beta akan terpesong apabila mereka
lowest penetrating power.
(a) Zarah beta yang sangat melepasi medan magnet tetapi
laju mempunyai runut yang
sinaran gama tidak dipesongkan .
nipis dan lurus
The faster beta particle has zarah α Alpha particles and beta
α-particles deflected
thin straight tracks particles are when they
(b) Zarah beta yang lebih perlahan pass through a magnetic field while gamma
zarah β
mempunyai runut yang β-particles rays are not deflected .
γ γ
pendek dan tebal
sinar γ
melengkung ke arah rawak. γ-rays α α
The slower beta particles have
short and thick tracks β
Sehelai Aluminium β
which curve in random directions. Plumbum
kertas (beberapa (beberapa
A sheet mm) cm)
of paper Aluminium Lead α, β, γ α, β, γ
(A few mm) (A few cm)
Petunjuk / Key:
Medan magnet ke
dalam kertas
Magnetic field into
Zarah beta the paper
Beta particle
5
Gama / Gamma
UNIT
Sinaran gama tidak menghasilkan
runut yang tebal, jelas dan
berterusan kerana
kuasa pengionan yang paling rendah.
The gamma rays do not produce thick, clear
and continuous tracks due to
their low ionising power.
Sinaran gama
Gamma ray

Reputan radioaktif:
Radioactive decay:
1 Apabila nukleus radioaktif mereput, nukleus akan pecah dan memancarkan zarah alfa atau
zarah beta dan tenaga . Ia menghasilkan atom baru bagi unsur yang berbeza.
When a radioactive nucleus decays, its nucleus break up and emits an alpha or beta particle and
energy . It forms a new atom of a different element.
2 Selepas reputan radioaktif, bilangan proton dan neutron dalam nukleus akan berubah.
After radioactive decay, the number of protons and neutrons in the nuclei will change.
(a) Reputan alfa / Alpha decay
Persamaan bagi reputan alfa: / The general equation of alpha decay is:
X Y + He + Tenaga X Y + He + Energy
A A–4 4 A A–4 4
Z Z–2 2 Z Z–2 2
Nukleus Nukleus Zarah Parent Daughter Alpha
Induk anak alfa nuclide nuclide particle

• Dalam reputan alfa, nukleus yang tidak stabil memancarkan zarah alfa .
In alpha decay, the unstable parent nuclide emits an alpha particle.
• Nombor proton Z akan dikurangkan sebanyak 2 dan nombor neutron , A dikurangkan
sebanyak 4 pada nukleous anak.
The daughter nuclide, its proton Z reduced by 2 and the neutron nombor, A its reduced by 4.
Contoh / Example
Isikan tempat kosong dengan jawapan yang betul.

Fill in the blanks with the correct answers.
U Th + He Po Pb +
238 4 210 206
(a) 92 2
(b) 84 82
Penyelesaian / Solution
Th He
234 4
(a) 90
(b) 2
(b) Reputan Beta / Beta Decay

Persamaan bagi reputan beta: / The general equation of beta decay is:
X Y + e + Tenaga X Y + e + Energy
A A 0 A A 0
UNIT
Z Z+1 –1 Z Z+1 –1
Nukleus Nukleus Zarah Parent Daughter Beta
induk anak beta nuclide nuclide particle
5

Apabila nukleus mereput dengan memancarkan zarah beta , maka nombor proton Z
ditambah sebanyak 1 tetapi nombor neutron , A, tidak berubah.
hen a nuclide decays by emitting a
W beta particle, its proton number Z increases by 1 and its
neutron number, A does not change.
Contoh / Example

Sr Y+ e
90 0
(a) 38 –1

K Ca +
40 40
(b) 19 20
Y
90
(a) 39
e
0
(b) –1
(c) Reputan Gama / Gamma Decay

(i) Sinaran elektromagnet yang berfrekuensi tinggi dibebaskan daripada nukleus yang telah mereput
dipanggil sinar gama .
High frequency electromagnetic radiation coming from a decaying nucleus is called gamma radiation.
Persamaan reputan gama:
The general equation of gamma decay is:
X X+γ X X+γ
A A A A
Z Z Z Z
Tenaga Tenaga Higher Lower
tinggi rendah energy energy

(ii) Dalam reputan gama, nukleus dalam keadaan teruja (paras tenaga yang lebih tinggi) memancarkan
sinar γ untuk menukar kepada paras tenaga yang lebih rendah.
In gamma decay, a nucleus in an excited state (higher energy state) emits a γ-ray to change to a lower energy state.
(iii) Sinar gama dipancarkan sama ada bersama dengan zarah alfa atau beta dalam masa yang
sama.
Gamma rays are emitted at the same time together with either alpha or beta particles.
(iv) Tiada perubahan dalam nombor nukleon dan nombor proton .
There is no change in the nucleon number and proton number.
Contoh / Example

Co Co + g
60
(a) 27
Bi Po + e + g
214 0
(b)
5
83 84
UNIT
(c)
Th Pb + He + e+g
232 208 4 0
90 82 2 –1
Th mereput menjadi Pb ?
232 208
Berapakah zarah alfa dan zarah beta yang dipancarkan apabila 90 82
232 208
How many alpha particles and beta particles are emitted when 90 Th decays into Pb ?
82
(a) A = 60
Z = 27
Bi, e
214 0
(b) 83 –1
Th → Pb + 6 He + 4 e + g
232 208 4 0
(c) 90 82 2 –1

Siri Reputan
A decay series
Kadangkala nukleus anak (nukleus baru) bagi unsur radioaktif, masih lagi tidak stabil. Ianya akan mereput kepada
nukleus lain yang juga tidak stabil. Proses ini berterusan dan dikenali sebagai siri pereputan radioaktif
sehingga menghasilkan nukleus yang stabil .
Sometimes the daughter nuclide of a radioactive nucleus is still unstable. It will eventually decay into another nuclide which is also
unstable. This process continues and it is called a radioactive decay series until a stable nuclide is produced.
α β β α α
U Th Pa Ra U U
238 234 234 226 230 234
92 90 91 88 90 92
Contoh / Example
U Th Pa U Ra
238 234 234 234 226
92 90 91 92 88
1 Rajah di atas menunjukkan sebahagian dari reputan radioaktif Uranium-238.

The diagram above shows part of an Uranium-238 radioactive decay series.
(i) Uranium U-238 mereput kepada thorium Th-234. Tulis satu persamaan untuk menunjukkan proses
reputan.
Uranium-238 decays to Thorium-234. Write an equation to show the decaying process.
(ii) Terangkan perubahan dalam nukleus Uranium-238 semasa proses mereput.
Explain the changes in the nucleus of Uranium-238 during the decaying process.
(iii) Tentukan bilangan zarah alfa dan zarah beta yang dihasilkan oleh siri pereputan radioaktif.
Determine the number of alpha particles and beta particles produced by the radioactive decay series.
U Th + He
238 234 4
(i) 92 90 2
(ii) Semasa reputan alfa, nombor proton akan berkurang sebanyak 2 dan nombor neutron juga akan
berkurang sebanyak 2 atau nombor nukleon berkurang sebanyak 4.
During the alpha decay, the number of protons decreases by 2 and the number of neutrons also decreases by 2, that is,
the nucleon number decreases by 4.
(iii) 3 zarah alfa dan 2 zarah beta.
3 alpha particles and 2 beta particles.
2 Rajah menunjukkan siri reputan radioaktif.

UNIT
The diagram shows part of a radioactive decay series.

Nombor nukleon, A
5
Nucleon number (A)
238
I
III
234
II
230
226
222 Nombor proton, Z

87 88 89 90 91 92 Proton number (Z)
Namakan zarah atau sinaran radioaktif yang dipancarkan dalam bahagian I, II dan III.
Name the particles or radiations emitted at parts I, II and III.

I : Zarah alfa / Alpha particle
II : Zarah beta / Beta particle
III : Zarah beta / Beta particle
Setengah hayat
Half-life
Setengah hayat bagi unsur radioaktif ialah masa yang diambil
untuk atom yang tidak stabil mereput menjadi
setengah daripada nilai asal atau setengah hayat ialah masa yang diambil untuk keaktifannya
berkurang menjadi setengah daripada nilai asalnya.
The half-life of a radioactive element is the time taken for the unstable atoms to decay to half of its original value or,
half-life is the time taken for its activity to fall to half of its original value.
Contoh / Example
1 Setengah hayat unsur radioaktif yang berjisim 40 g ialah 2 jam. Tentukan jisim unsur radioaktif yang sudah
mereput selepas 6 jam.
The half-life of a radioactive material of mass 40 g is 2 hours. Determine the mass of the radioactive material that has decayed
after 6 hours.
Penyelesaian
Solution
2 jam / hours 2 jam / hours 2 jam / hours
40 g 20 g 10 g 5g
Selepas 6 jam, 35 g sudah mereput
So after 6 hours, 35 g has decayed
2 Setengah hayat untuk Natrium-24 ialah 16 jam. Berapakah masa yang diambil untuk Natrium-24 untuk
5
menyusut dari 0.64 g kepada 0.04 g?
UNIT
The half-life of Sodium-24 is 16 hours. What is the time taken for Sodium-24 to shrink from 0.64 g to 0.04 g?
Penyelesaian
Solution
16 jam / hours 16 jam / hours 16 jam / hours 16 jam / hours
0.64 g 0.32 g 0.16 g 0.08 g 0.04 g
Masa yang diambil = 16 jam × 4 = 64 jam

Time taken = 16 hours × 4 = 64 hours

3 Setengah hayat untuk Ba-143 ialah 12 saat. Berapakah masa yang diambil untuk aktiviti Ba-143 berkurang
1
kepada daripada nilai asalnya? / The half-life of Ba-143 is 12 seconds. How long will it take for the activity of a Ba-
16 1
143 sample to be reduced to 16 of its original value?
[ Perhatian: "Unit" di sini mewakili unit aktiviti. / Note : "Unit" here is used to represent the unit of activity.]
12 s 1 12 s 1 12 s 1 12 s 1
1 unit unit unit unit unit
2 4 8 16
1
Masa untuk berkurang kepada unit = 12 s × 4 = 48 s
16
1
The time taken to be reduced to 16 unit = 12 s × 4 = 48 s

4 Rajah menunjukkan graf aktiviti lawan masa untuk suatu bahan radioaktif.
The diagram shows the graph of activity against time for a radioactive material.
Aktiviti / bilangan minit–1
Activity / counts minute–1
120
60
Masa / minit
0 20 70 Time / minutes

Berdasarkan graf di atas, tentukan setengah hayat bagi unsur radioaktif tersebut.
Based on the graph above, determine the half-life of the radioactive material.
Masa yang diambil oleh bahan radioaktif untuk menjadi setengah dari aktiviti 120 bilangan per minit kepada 60
bilangan per minit
= 70 minit – 20 minit = 50 minit
The time taken for the radioactive material to become half of its activity from 120 counts per minute to 60 counts per minute
= 70 minutes – 20 minutes = 50 minutes
Oleh itu, setengah hayat, T 1 = 50 minit
2
Therefore the half-life, T 1 = 50 minutes

2
5 Pelajar menjalankan satu eksperimen untuk mengetahui hubungan antara kadar reputan dan masa.
Keputusan eksperimen menunjukkan graf aktiviti lawan masa dalam rajah di bawah.
KBAT
UNIT
A student carries out an experiment to find out the relationship between decay rate and time. The result of the experiment is
shown in the graph of activity against time at the diagram below.
5
Aktiviti / bilangan per minit

Activity / counts per minute
500
400
300
200
100
Masa/jam
0 1 2 3 4 5 Time/hour

(a) Aktiviti No boleh didapatkan dari pintasan aktiviti. Tunjukkan pada graf, bagaimana untuk menentukan No
dan nyatakan nilai tersebut di dalam ruang di bawah.
Activity No can be obtained from activity intercept. Show on the graph how you would determine No and state the value
at the space given below.
No =
(b) Nyatakan hubungan antara aktiviti dan masa. / State the relationship between activity and time.
(c) Dari graf, / From the graph,
(i) tentukan setengah hayat, T 1 bagi unsur radioaktif. Tunjukkan di dalam graf bagaimana untuk
2
menentukan T 1 .
2
determine the half-life, T 1 , of the radioactive element. Show on the graph how you determine T 1 .
2 2
(ii) cari nilai aktiviti yang masih tinggal selepas 4 jam.

find the value of the activity left after 4 hours.
(d) Nyatakan dua langkah berjaga-jaga yang perlu diambil semasa mengendalikan unsur radioaktif.
State two precautions to be taken when handling radioactive elements.
(a)
Graf menunjukkan / As shown on the graph:
N0 = 500 bilangan per minit / N0 = 500 counts per minute
(b)
Aktiviti berkurang secara eksponen dengan masa atau keaktifan berkurang dengan masa, t
Activity decreases exponentially with time or the activity decreases with time, t
(c)
(i) Graf menunjukkan T 1 = 1.5 jam / As shown on the graph, T 1 = 1.5 hour
2 2
(ii) Graf menunjukkan, / As shown on the graph,
Baki aktiviti = 90 bilangan per minit
The activity left = 90 counts per minute
(d) 1. Sumber radioaktif harus dikendalikan dengan sistem kawalan robot di sebalik besi, konkrit, plumbum dan
panel gelas plumbum yang tebal.
Radioactive sources should be handled with robotic control systems behind steel, concrete, lead or thick lead glass
panels.
2. Lencana radioaktif yang mengandungi filem fotografi perlu dipakai untuk memantau dos sinaran yang
diterima.
Radiation badges containing photographic film should be worn to monitor exposure to radiation.
Memahami Kegunaan Radioisotop

5.3
Understanding the Uses of Radioisotopes
5 UNIT
Radioisotop adalah isotop yang tidak stabil yang mana nukleus yang tidak stabilnya
Radioisotop mereput dan memancarkan sinar radioaktif seperti a, b, g.
Radioisotope Radioisotopes are unstable isotopes with unstable nuclei which decay and emit radioactive emissions
like α, β, and γ.

Aplikasi radioisotop / Applications of Radioisotopes
Jenis
Bidang radioisotop Penggunaan radioisotop
Field Type of Uses of the radioisotope
radioisotope
Perubatan • Ia mempunyai setengah hayat selama 15 jam dan digunakan

Medicine
Radioisotop digunakan untuk mengesan kedudukan darah beku (thrombosis) dalam
dalam diagnosis salur darah .
penyakit tertentu, untuk It has a half-life of 15 hours and is used to detect the positions of
Natrium-24
mendapatkan maklumat blood clots veins
Sodium-24 (thrombosis) in .
bagi tentang organ yang
khusus bagi pesakit • Natrium-24 disuntik ke dalam saluran darah dan sinar gama dan
atau merawat penyakit. sinar beta yang dipancar dikesan oleh kamera sinar dari luar badan.
Radioisotopes are used Sodium-24 is injected into the blood stream and gamma rays and beta rays
in the diagnosis of emitted are detected by a ray camera outside the body.
certain diseases, provides
information on the specific • Ia mempunyai setengah hayat selama 6 jam dan digunakan
organs of a patient or treat
diseases. untuk mengkaji darah dalam jantung .
It has a half-life of 6 hours and is used to study the blood in the heart .
Teknetium-99
• Ia hanya memancarkan sinaran gama dan tidak
Technetium-99
menghasilkan zarah alfa atau zarah beta yang berbahaya di dalam
badan.
It emits only gamma rays and produces no harmful alphas or betas
inside the body.
• Ia mempunyai setengah hayat selama 5 hari dan digunakan

untuk mengkaji fungsi paru-paru .
It has a half-life of 5 days and is used in studying lung
functions.
• Pesakit diminta untuk bernafas menggunakan udara yang mengandungi
gas xenon-133.
A patient is asked to breathe air containing the gas xenon-133.
Xenon-133
• Sinaran gama yang dipancarkan dikaji menggunakan kamera
Xenon-133
gama yang menghasilkan gambar paru-paru pesakit dari sinaran gama
yang diterima.
The gamma rays emitted are studied using a gamma camera which produces a
picture of patient’s lungs from the gamma radiation each one receives.
• Pesakit kemudiannya akan menghembus keluar semua xenon dan
UNIT
hanya menerima sinaran dari dos yang kecil.

The patient soon breathes out all the xenon and receives only a tiny dose of
5
radiation.
• Ia mempunyai setengah hayat selama 8 hari . Ia

memancarkan sinar gama dan digunakan untuk mengesan
Iodin-131 perubahan dalam kelenjar tiroid .
Iodine-131
It has a half-life of 8 days . It emits gamma rays and is used for
detecting changes in the thyroid glands .
• Ia mempunyai setengah hayat selama 13 jam . Ia digunakan

Iodin-123 untuk mengesan buah pinggang yang tersumbat dalam pesakit .
Iodine-123 13 hours blockage in the
It has a half-life of . It is used to detect
kidneys of patients.

• Ia mempunyai setengah hayat selama 60 hari . Ia digunakan

untuk menganggarkan jumlah darah dengan menyuntik
Iodine-125
Iodine-125 serum albumin (HSA) yang telah ditentukan isi padunya.
It has a half-life of 60 days . It is used to estimate the volume of blood by
injecting a measured volume of human serum albumin (HSA).
• Ia mempunyai setengah hayat selama 5 tahun . Ia digunakan

secara meluas untuk mengubati penyakit dengan memberikan dos sinar
gama yang banyak untuk mengubati kanser dalaman .
Kobalt-60 It has a half-life of 5 years . It is widely used to give patients a large dose
Cobalt-60 of gamma radiation for the treatment of internal cancers .
• Alur sinar gama dipancarkan tepat kepada kanser daripada sumber
kobalt di luar.
A restricted beam of gamma radiation is carefully directed at the cancer site from an
external cobalt source.

untuk mengukur ketebalan kertas dalam perindustrian kertas.
Strontium-90 It has a half-life of 29 years . It is used to measure the thickness
Strontium-90 of paper in paper industry.
• Ia memancarkan zarah beta .
It emits beta radiation.
• Ia mempunyai setengah hayat selama 15 jam yang digunakan

untuk menguji kebocoran paip di bawah tanah . Natrium-24
ditambahkan dalam air dalam tangki penyimpanan.
Natrium-24 15 hours leakage of
It has a half-life of and is used to test for
Sodium-24
underground pipes . Sodium-24 is added into the water in storage tank.
• Tiub G-M digerakkan di atas paip bawah tanah, kebocoran dapat
dikesan.
A G-M tube is moved above the underground pipe, a leakage can be detected.
• Ia mempunyai setengah hayat selama 140 hari . Ia memancarkan

Perindustrian
Industry zarah alfa. Ia digunakan untuk meneutralkan cas statik plat fotografi
atau cas pada pakaian.
It has a half-life of 140 days . It emits alpha radiation. It is used to
Polonium-210
neutralise static charges in photographic plates or charges on clothes.
Polonium-210
5
• Zarah alfa mengionkan zarah-zarah udara kepada ion positif
UNIT
dan ion negatif yang mana ia meneutralkan plat fotografi atau pakaian.
The alpha particles ionise the air particles into positive and negative ions
which neutralise the photographic plates or the clothes.

untuk mengesan kimpalan dalam struktur keluli dan saluran paip.
It has a half-life of 5 years . It is used to check welds in steel structures
and pipelines.
Kobalt-60
Cobalt-60 • Sinaran gama dari sumber kobalt-60 yang besar diletakkan di
sisi struktur keluli yang terdedah dan plat fotografi diletakkan di sisi yang
bertentangan.
Gamma radiation from a large cobalt-60 source placed on one side of a steel
structure exposes a photographic plate at the other side.

• Ia mempunyai setengah hayat 430 tahun . Ia digunakan dalam

pengesan asap .
It has a half-life of 430 years . It is used in a smoke alarm
.
• Americium-241 memancarkan zarah beta yang mengionkan
udara.
Americium-241 Americium-241 emits beta particles which ionise air.
Americium-241 • Udara yang telah diionkan kemudiannya akan mengkonduksikan elektrik
yang membenarkan arus yang kecil mengalir melaluinya.
The air ions will then conduct electricity allowing a small current to flow through.
• Apabila asap memasuki penggera, zarah asap masuk melalui zarah
beta, mengurangkan pengionan dan arus melalui
penggera.
When smoke enters the alarm, the smoke particles get in the way of the beta
radiation, thus reducing the ionisation and the current across the alarm.
• Ia mempunyai setengah hayat selama 14 hari . Fosforus-32

digunakan sebagai penyurih untuk mengkaji keberkesanan baja .
Fosforus-32 It has a half-life of 14 days . Phosphorus-32 is used as a tracer in the
Phosphorus-32 study of the effectiveness of fertilizers .
• Tumbuh-tumbuhan disiram dengan cecair yang mengandungi
fosforus-32.
The plants are watered with a solution containing phosphorus-32.
• Ia mempunyai setengah hayat selama 5 tahun . Sinar

gama memancarkan kobalt-60 yang boleh digunakan dalam
pengawetan makanan .
Pertanian It has a half-life 5 years . The gamma radiation emits from
Agriculture
cobalt-60 can be used for food preservation .
• Sesetengah tempat simpanan makanan seperti bijirin dan kacang kering,
selalunya diserang oleh serangga semasa disimpan.
Kobalt-60 Some foodstuffs, like grain and dried beans, are often attacked by pests while in
Cobalt-60 storage.
• Rawatan pemancaran membunuh serangga perosak ini dan
mengurangkan kerugian.
Radiation treatment kill these pests and reduces the losses.
• Sinar gama juga digunakan untuk mengawal serangga
UNIT
perosak yang memusnahkan tanaman .

The gamma radiation is also used to control insect pests
5
which damage crops .
• Ia mempunyai setengah hayat 5 700 tahun . Ia digunakan untuk

mengukur usia spesimen arkeologi dengan
Karbon-14
Carbon-14 menggunakan kaedah pentarikhan karbon.
It has a half-life of 5 700 years . It is used to measure the age of
Arkeologi archaeological specimens by carbon-dating method.
Archaeology
• Ia mempunyai setengah hayat selama 5 000 juta tahun .
Uranium-238 Ia digunakan untuk mengukur masa geologi .
Uranium-238 It has a half-life of 5 000 million years . It is used to measure the
geological time .

Memahami Tenaga Nuklear

5.4
Understanding Nuclear Energy
• Satu unit jisim atom (u.j.a.) ialah jisim bagi satu per dua belas
Unit jisim atom (u.j.a.) 12
daripada jisim satu atom karbon-12, 6C.
Atomic mass unit (a.m.u.)
One atomic mass unit (a.m.u.) is 1 of the mass of the carbon-12 atom, 6C.
12
12
Pembelahan nukleus • Pembelahan nukleus adalah pemecahan satu nukleus yang

Nuclear Fission berat dua nukleus yang lebih ringan
kepada ,
serta menghasilkan dua atau tiga neutron bebas dan membebaskan
92
tenaga yang sangat besar.
143
Nuclear fission is the splitting of a heavy nucleus into
two lighter nuclei , which emits either two or three neutrons and releases large
amounts of energy .
• Pembelahan berlaku apabila satu nukleus dihentam oleh satu
neutron .
Fission occurs when the nucleus of an atom is bombarded with a neutron .
Tindak balas berantai • Tindak balas berantai ialah proses tindak balas pengekalan yang mana
Chain reactions hasil tindak balas ini boleh memulakan tindak balas seterusnya
Neutron yang serupa
Neutrons . (proses pembelahan nukleus yang berterusan)
A chain reaction is a self-sustaining reaction in which the
U-235
nukleus products of a reaction can initiate another similar reaction .
nucleus
• Dalam tindak balas berantai, pembelahan yang seterusnya bergantung
U-235
kepada penghasilan nukleus baru dan hentaman neutron .
In nuclear chain reactions the succession depends on the production and
capture of neutrons .
• Satu neutron menghentam nukleus uranium maka 2 atau
Pembelahan
spontan 3 neutron dihasilkan.
Spontaneous neutron uranium nucleus
fission
A bombards a and 2 or 3 neutrons are
Lebih banyak
produced.
pembelahan terhasil
daripada hentaman • Neutron yang dihasilkan ini akan berlanggar dengan nukleus uranium
beberapa neutron yang lain.
More fission triggered by
5
These neutrons produced will bombard another uranium nucleus .
neutrons
UNIT
• Untuk setiap tindak balas, lebih banyak neutron terhasil dan
menyebabkan berlakunya tindak balas berantai , sehingga jisim
nukleus uranium mencapai jisim genting .
For each reaction, more neutrons are produced causing a chain reaction
until the mass of the uranium nucleus reaches a critical mass .

• Apabila atom uranium membelah secara berterusan, jumlah
tenaga yang besar dibebaskan untuk setiap tindak balas.
As uranium atoms continue to split, a significant amount of energy is released
during each reaction.
• Haba yang dibebaskan boleh dimanfaatkan dan digunakan
untuk menjana tenaga elektrik .
The heat released is used to generate electrical energy .

• Tindak balas berantai yang terkawal digunakan dalam stesen kuasa

nuklear.
A controlled chain reaction is used in nuclear power stations.
• Tindak balas berantai yang tidak terkawal digunakan dalam
bom nuklear .
An uncontrolled chain reaction is used in nuclear bombs .
• Jisim minimum bagi pembelahan nukleus yang akan

Jisim genting mengekalkan tindak balas berantai.
Critical mass The minimum mass of nuclear fission that will sustain a
nuclear chain reaction.
Pelakuran nukleus • Pelakuran nukleus adalah percantuman dua nukleus yang ringan
Nuclear fusion lebih berat
menjadi nukleus yang dengan membebaskan
Nukleus tenaga
Deuterium yang sangat besar.
Deuterium Nuclear fusion is the combining of two lighter nuclei to form a heavier
nucleus energy
nucleus with the release of large amount of .
Tenaga
+ Energy • Matahari mendapat tenaganya dari pelakuran nukleus hidrogen.
2 2 3 1
The Sun get its energy from the fusion of hydrogen nuclei.
H + 1H 2H + 0n + Tenaga
1
Energy • Apabila dua isotop hidrogen-2 nukleus berlanggar dengan halaju

Deuterium Nukleus
Deuterium Helium yang tinggi , ia boleh bercantum dan menghasilkan nukleus yang
Helium
nucleus lebih berat. Tenaga yang besar dibebaskan.
When two hydrogen-2 nuclei moving at high speed collide , they combine
together to produce a heavier nucleus. A large amount of energy is released.
• Suhu gas mesti tinggi supaya nukleus-nukleus
yang ringan mempunyai tenaga kinetik purata yang tinggi.
Disebabkan keperluan suhu yang tinggi, pelakuran nukleus juga dikenali
sebagai tindak balas termonuklear .
The temperature of a gas must be high , giving a high
average kinetic energy . Due to the requirement of high temperature, nuclear
fusion is also known as a thermonuclear reaction .
Tenaga nuklear
Nuclear Energy
1 Kedua-dua pembelahan nukleus dan pelakuran nukleus membebaskan tenaga yang sangat besar.
UNIT
Both nuclear fission and nuclear fusion release a large amount of energy .
5
2 Sumber tenaga ini adalah daripada jisim yang hilang dalam tindak balas nuklear.
The source of this energy is from the loss of mass in nuclear reactions.
3 Jumlah jisim zarah sebelum tindak balas adalah lebih daripada jumlah jisim zarah selepas
tindak balas.
Cacat jisim (jisim yang hilang) = jumlah jisim sebelum tindak balas – jumlah jisim selepas tindak balas
The sum of the masses of the particles before the reaction is more than the sum of the
masses of the particles after the reaction.
Mass defect = sum of the masses before the reaction – sum of the masses after the reaction
4 Jisim yang hilang (cacat jisim) dalam tindak balas berantai bermaksud bahawa jisim tersebut telah berubah
menjadi tenaga .
A loss of mass (or mass defect) in a nuclear reaction means that the mass has been changed to energy .

5 Menurut Albert Einstein, hubungan antara jisim dan tenaga diberikan oleh persamaan:
According to Albert Einstein, the relationship between the mass and the energy is given by the equation:
E = mc2

Di mana E = tenaga dibebaskan / Where E = energy released
m
= jisim yang hilang atau cacat jisim / m = loss of mass or mass defect
c = halaju cahaya = 3 × 108 m s–1 / c = speed of light = 3 × 108 m s–1
Latihan / Exercise
1 Polonium-210 mengalami reputan alfa untuk menjadi plumbum-206. Persamaan reputan ialah
Polonium-210 undergoes alpha decay to become plumbum-206. The equation for the decay is:
210 206 4
82
Po 84
Pb + 2 He + Energy

Maklumat tambahan: / Additional information:
210 210
Jisim Po
82
/ Mass 82 Po = 209.982 a.m.u.
206 206
Jisim Pb
84
/ Mass 84 Pb = 205.969 a.m.u.
4 4
Jisim He
2 / Mass 2 He = 4.004 a.m.u.
1 a.m.u. = 1.66 × 10–27 kg
c = 3 × 108 m s–1

Menggunakan persamaan dan maklumat di atas, kirakan
Using the equation and the information above, calculate
(a) cacat jisim / the mass defect
(b) tenaga dibebaskan / the energy released
Penyelesaian / Solution 210 206 4
(a) Cacat jisim / Mass defect = Jisim / Mass Po – (Jisim / Mass Pb + Jisim / Mass He)
82 84 2
= 209.982 a.m.u. – ( 205.969 a.m.u. + 4.004 a.m.u.)

= 0.009 a.m.u.
(b) E = mc2
= (0.009 × 1.66 × 10–27) kg × (3 × 108 m s-1)2
= 0.1345 × 10–11 J
= 1.345 × 10–12 J
5
2 Dalam ujian letupan nuklear, 0.5 g uranium telah ditukar kepada tenaga dalam masa 0.05 µs. Berapakah
UNIT
kuasa dalam letupan nuklear?
[Halaju cahaya = 3.0 × 108 m s–1]
In a test of nuclear explosion, 0.5 g of uranium has been converted to energy in 0.05 µs. What is the power of the nuclear
explosion?
[Velocity of light = 3.0 × 108 m s–1]
E
Kuasa / Power, P =
t
mc2
=
t
(0.5 × 10–3) kg × (3.0 × 108 m s-1)2
=
(0.05 × 10–6) s
= 9 × 10 W
20

Kesedaran kepentingan pengurusan baik terhadap bahan radioaktif

5.5
Realising the importance of proper management of radioactive substances
Kelebihan dan kekurangan penggunaan pembelahan nuklear

Advantages and disadvantages of using nuclear fission
Kelebihan Kekurangan
Advantages Disadvantages
• Kos menggunakan kuasa nuklear sama seperti arang, • Kos permulaan untuk membentuk dan membina stesen
jadi ianya tidak mahal . kuasa nuklear adalah sangat tinggi .
Nuclear power costs about the same as coal, so it is The initial cost to design and build a nuclear power station is
not expensive . very high .
tenaga • Berisiko tinggi untuk berlaku kemalangan jika

• Ia menghasilkan yang sangat
tindak balas berantai hilang kawalan, meletup
besar dengan hanya menggunakan bahan
atau kebocoran bahan radioaktif yang besar boleh
api yang sedikit.
berlaku.
It produces huge amounts of energy from Always a risk for accidents to occur if a
small amounts of fuel. chain reaction goes out of control. Explosion or
• Terdapat banyak simpanan bahan api nuklear di dunia. leakage of large amounts of radioactive substance may happen.
Vast reserves of nuclear fuel in the world. Rod bahan api
• yang digunakan sangat panas
asap dan mempunyai setengah hayat yang lama.
• Ia tidak menghasilkan atau
Fuel rods used are very hot and highly radioactive
karbon dioksida . with very long half-lives.
It does not produce smoke or carbon dioxide . • Prosedur yang mahal diperlukan untuk menyejukkan rod
dan menyimpannya.
• Ia tidak menyumbang kepada kesan rumah hijau .
Expensive procedures are required to cool down the rods and
Ia menyebabkan pembaziran yang kurang store them.
berbanding dengan pembakaran bahan api. • Air panas yang dilepaskan dari stesen kuasa nuklear
It does not contribute to the greenhouse effect . It boleh menyebabkan pencemaran terma .
produces less waste than fossil fuels. The hot water discharged from the nuclear power stations can
cause thermal pollution .
• Pusat kuasa nuklear memerlukan bahan
api yang kurang berbanding dengan stesen yang • Pekerja yang bekerja di pusat kuasa nuklear dan yang
menggunakan bahan api fosil. terdedah kepada
tinggal berdekatan boleh
Nuclear power stations need less fuel than stations
pemancaran yang berlebihan .
which use fossil fuels.
People who work in the nuclear power station and those living
UNIT
• Menghasilkan radioisotop yang berguna yang exposed to excessive radiation

nearby may be
boleh digunakan dalam perindustrian, perubatan,
.
5
pertanian dan kajian.

Produces useful radioisotopes as by products that can be
used in industry, medicine, agriculture and research.
• Langkah-langkah keselamatan dalam pengurusan
reaktor nuklear adalah maju dan selamat.
Safety procedures in the administration of nuclear reactors are
very advanced and safe.

Cadangan dan penerangan

Suggestions and explanation
Cadangan Penerangan
Suggestions Explanation
• Gunakan forsep atau robot kawalan jauh. Jarak antara sumber dan
badan mestilah jauh.
Use forceps or remote control robot. Maintain a safe distance from the source.
• Pakai penutup muka untuk melindungi mata daripada terdedah
Peralatan yang digunakan dalam kepada pemancaran.
menguruskan sumber radioaktif. Wear a mask to protect the eyes from radiation exposure.
The equipment to be used in handling a
radioactive source. • Pakai kot yang kalis pemancaran supaya pemancaran tidak akan
menembusi badan.
Wear a radiation-proof coat so that the radiation cannot penetrate the body.
• Pakai lencana filem untuk mengesan kadar radiasi yang terdedah.
Wear a film badge to detect amount of radiation exposed.
• Gunakan kotak plumbum atau konkrit yang tebal. Ini boleh

menghalang radiasi daripada kebocoran ke keadaan sekeliling.
Pengubahsuaian dari aspek kaedah Use a lead box or thick concrete. This can prevent radiation from leaking to the
penyimpanan untuk memastikan surrounding.
penyimpanan sumber radioaktif yang
selamat. • Letakkan simbol pemancaran pada kotak simpan. Ia boleh memberi
Modifications for storage method to ensure safe amaran kepada pengguna lain terhadap bahaya daripada sumber
keeping of the radioactive source. pemancaran.
Put a radiation symbol on the storage box. It can warn other users about the
danger of the radiation source.
Langkah berjaga-jaga yang diperlukan • Pastikan masa pendedahan adalah dalam jangka masa yang
apabila mengendalikan sumber radioaktif. singkat.
Other precautions that need to be taken when Keep exposure time as short as possible.
handling a radioactive source.
L atihan Pengukuhan / Enrichment Exercise
5
1 Rajah 1 menunjukkan sinaran-sinaran radioaktif di 2 Satu tengkorak manusia yang dijumpai
UNIT
dalam medan elektrik. menunjukkan keradioaktifan 30 bilangan per saat.
Diagram 1 shows radioactive rays in electric field. Tengkorak baru menunjukkan keradioaktifan 120
bilangan per saat. Jika separuh hayat karbon-14
adalah 5 600 tahun, berapa usia tengkorak itu?
Sumber R An old human skull that has been found, produces
radioaktif
S radioactive rays with radioactivity of 30 counts per
Radioactive
T
source second. A new skull produces radioactivity of 120 counts
per second. If the half life of Carbon-14 is 5 600 years,
how old is the skull?
Rajah 1 / Diagram 1 A 11 200 tahun / years
Sinar yang manakah mewakili zarah alfa? B 22 400 tahun / years
Which of the radioactive ray is alpha particles? C 168 000 tahun / years
A R D 672 000 tahun / years
B S
C T

3 Seorang pelajar ingin mengkaji jenis sinar radioaktif Jadual 4 menunjukkan keputusan penyiasatan.
yang dipancarkan oleh sumber radioaktif. Rajah 3 Table 4 shows her results.
menunjukkan susunan radas yang digunakan. Sinar latar belakang 25 bilangan per minit
A student wishes to study the type of radioactive radiation Background count 25 counts per minute
emitted by a radioactive source. The arrangement of the
apparatus used is as shown in Diagram 3. Bilangan dengan sumber 630 bilangan per
sahaja minit
Penyerap
Absorber Meter kadar Count with source only 630 counts per minute
Rate meter
Bilangan dengan sumber
630 bilangan per
dan kertas penghadang
minit
Count with source and paper
630 counts per minute
absorber
Sumber radioaktif Tiub Geiger
Muller
Bilangan dengan sumber
Radioactive source
Geiger Muller dan penghadang 180 bilangan per
Tube aluminium ketebalan 3 mm minit
Rajah 3 / Diagram 3 Count with source and 180 counts per minute
Jadual 3 menunjukkan keputusan kajian yang aluminium absorber 3 mm thick
dilakukan. Jadual 4 / Table 4
Table 3 shows the result of the study. Sumber itu memancarkan / The source emits
A zarah-zarah alfa dan beta.
Penyerap Bacaan meter kadar
alpha and beta particles.
Absorber Rate meter reading
B zarah beta dan sinar gama.
Udara / Air 120 beta particles and gamma rays.
Kertas / Paper 119 C zarah beta sahaja
Aluminium 3 mm beta particles only.
50 D sinar gama sahaja.
Aluminium 3 mm
gamma rays only.
Plumbum 10 cm
50
Lead 10 cm
5 Persamaan menunjukkan penyusutan jisim
Jadual 3 / Table 3 nukleus X.
Apakah jenis sinar yang dipancarkan oleh sumber The equation shows the decay of the nuclide X.
radioaktif itu? / What type of radiation is emitted by the
X Y + He
226 P 4
radioactive source? 88 Q 2
A Zarah alfa / Alpha particle
B Zarah beta / Beta particle Apakah nilai P dan Q ?
C Sinar gama / Gamma ray What are the values of P and Q?
D Zarah alfa dan beta / Alpha and beta particles P Q
A 230 90
B 230 86
UNIT
4 Seorang pelajar menyiasat tentang kuasa

penembusan sesuatu radiasi daripada sumbernya C 222 90
seperti Rajah 4.
5
D 222 86
A pupil investigates the penetrating power of radiation
from a radioactive source as in Diagram 4.
Tiub Geiger Muller 6 Tindak balas nuklear bagi satu nukleus radium-226
Geiger Muller tube mengalami cacat jisim sebanyak 4.3409 g. Hitung
tenaga yang dibebaskan dalam tindak balas
Ke pembilang
To counter nuklear ini.
1 cm
The nuclear reaction of one nucleus of radium-226
experiences a mass defect of 4.3409 g. Calculate the
energy released in this nuclear reaction.
Radioaktif [c = 3.0 × 108 m s–1]
Radioactive A 1.954 × 10 J –13
Penyerap B 3.907 × 10–13 J

Absorber
C 7.814 × 10–13 J
Rajah 4 / Diagram 4 D 1.293 × 10–14 J

7 Persamaan berikut mewakili pelakuran nukleus. 9 Jadual 9 menunjukkan empat nuklid radioaktif.
The following equation represents a nuclear fusion. Table 9 shows the half-life of four radioactive nuclides.
He + n + Tenaga
Nuklid radioaktif Setengah hayat
H+ H
2 3 4 1
Radioactive nuclides Half-life
1 1 2
Energy
0
Ga 4 063 s
Jika tenaga yang dibebaskan semasa tindak balas Rn 50 s
tersebut itu ialah 5.64 x 10–12 J, hitung cacat jisim
Bi 128 s
daripada tindak balas itu.
If the energy released in the above reaction is 5.64 × 10–12 J, Pb 1 600 s
calculate the mass defect from the reaction. Jadual 9 / Table 9
[1 u = 1.66 × 10–27 kg; c = 3.0 × 108 m s–1] Reputan radioaktif salah satu daripada nuklid
A 0.009432 u raddioaktif tersebut adalah ditunjukkan pada
B 0.018863 u Rajah 9.
C 0.037726 u The radioactive decay for one of these radioactive nuclides
D 0.075452 u is shown in Diagram 9.
Kadar bilang / bilang sesaat
Count rate / counts per second
8 Jadual 8 menunjukkan maklumat bagi empat 60

sampel radioaktif.
50
Table 8 shows the information of four different radioactive
samples.
40
Sampel Setengah Sinaran 30

radioaktif hayat radioaktif
Radioactive sample Half-life Radioactive emission 20
Kobalt-60 5 tahun Gama 10

Cobalt-60 5 years Gamma
Masa/saat
Strontium-90 28 tahun Beta 0 20 40 60 80 100 120 Time/seconds
Strontium-90 28 years Beta Rajah 9
Diagram 9
Iodin-131 8 hari Gama
Iodine-131 8 days Gamma Yang manakah merupakan nuklid radioaktif dalam
graf itu?
Polonium-210 140 hari Alfa Which is the decaying radioactive nuclide in the graph?
Polonium-210 140 days Alpha A Ga
B Rn
Jadual 8
C Bi
Table 8
D Pb
Sampel manakah yang paling sesuai untuk
5
pemeriksaan ginjal?
UNIT
Which sample is most suitable to be used for examining the 10 Pernyataan yang manakah benar tentang
kidney? kegunaan bahan radioaktif?
A Kobalt-60 Which statement is true about the use of radioactive
Cobalt-60 substance?
B Strontium-90
A Mengenal pasti wang kertas palsu.
Strontium-90
To identify counterfeit bank notes.
C Iodin-131
B Menentukan kandungan bagasi penumpang
Iodine-131
kapal terbang.
D Polonium-210
To determine the contents in the baggage of airplane
Polonium-210 passengers.
C Menentukan jantina janin dalam rahim.
To determine the sex of a foetus.
D Sebagai kawalan perosak dalam pertanian.
As pest control in agriculture.

S oalan Struktur / Structure Questions

1 Rajah 1.1 adalah sebahagian lengkung pereputan satu sampel isotop radioaktif yang memancarkan sinar alfa
(α).
Diagram 1.1 is part of the decay curve for a sample of an α-emitting radioactive isotope.
% aktiviti
% activity
100
75
50
25
Masa/hari
0 Time/days
5 10 15 20
Rajah 1.1
Diagram 1.1
(a) Apakah maksud isotop?
What is meant by isotope?
Atom unsur yang mempunyai nombor proton yang sama tetapi nombor nukleon yang berbeza.
Atoms of elements which have same proton number, but different nucleon number.
(b) Berdasarkan Rajah 1.1,

Based on Diagram 1.1,
(i) tentukan separuh hayat isotop.
determine the half-life of the isotope.
Daripada graf, separuh hayat isotop = 3.5 hari.
From the graph, the half-life of the isotope = 3.5 days.

(ii) Lengkapkan lengkungan dalam Rajah 1.1 sehingga masa = 20 hari. Plot secara tepat hubungan nilai
peratus aktiviti dengan masa.
Complete the curve in Diagram 1.1 as far as time = 20 days. Plot the exact corresponding values of the percentage
UNIT
activity and time.

(c) Radas ditunjukkan dalam Rajah 1.2 bagi eksperimen untuk mencari julat zarah α di dalam udara.
5
In an experiment to find the range of α-particles in air, the apparatus in Diagram 1.2 is set-up.
Sumber zarah a Pengesan
α-particle source Detector
Pembaris
Ruler
Rajah 1.2
Diagram 1.2

Keputusan eksperimen ditunjukkan dalam Jadual 1.

The results of this experiment are shown in Table 1.
Jarak antara sumber dan pengesan / cm

1 2 3 4 5 6 7 8 9
Distance from source to detector / cm
Kadar pembilang (bilang / minit)
681 562 441 382 317 20 19 21 19
Count rate (counts / minute)
Jadual 1
Table 1
(i) Namakan satu pengesan yang sesuai untuk mengesan zarah α dalam udara.
Name one suitable detector to detect α-particles in air.
Tiub G-M
Geiger Muller tube

(ii) Nyatakan sebab mengapa terdapat kadar bilangan pada jarak 9 cm daripada sumber.
State the cause of the count rate at a distance of 9 cm from the source.
Bacaan Latar Belakang.
Background reading.
(iii) Anggarkan kadar bilangan yang hanya dipengaruhi oleh jarak 2 cm daripada sumber.
Estimate the count rate that is only due to the source at a distance of 2 cm.
562 – 20//19//21 = 542// 543// 541 bilang / minit.
562 – 20//19//21 = 542// 543// 541 counts/min.

(iv) Berdasarkan Jadual 1, apakah jarak maksimum zarah α boleh bergerak dalam udara.
Using Table 1, what is the maximum distance α-particles can travel in air?
5 cm
(v) Jastifikasi jawapan anda bagi (c)(iv).
Justify your answer to (c)(iv).
1 Pada 5 cm, bacaan daripada pengesan meningkat dengan cepat.
At 5 cm, the reading form detector increase rapidly.
2 Dalam skala/bilangan yang besar, menunjukkan kewujudan zarah α.
In large scale/ number, shows the existing of α-particles.
2 Polonium-210 adalah satu radioisotop bagi polonium. Suatu sampel radioisotop yang mengandungi 400 g
5
Polonium-210 mengalami proses reputan. Setengah-hayat Polonium-210 adalah 140 hari.
UNIT
Polonium-210 is a radioisotope of polonium. A radioisotope sample that contains 400 g of Polonium-210 undergoes a decay
process. The half-life of Polonium-210 is 140 days.
(a) Apakah maksud setengah-hayat?
What is the meaning of half-life?
Setengah hayat ialah masa yang diambil untuk jisim/aktiviti radioisotop menjadi separuh daripada nilai
jisim/aktiviti asalnya.
Half-life is the time taken for the mass/activity of radioisotope to become half of its mass/activity.
(b) Beri satu sebab mengapa Polonium-210 mengalami proses reputan.
State one reason why Polonium-210 undergoes a decay process.
Untuk menjadi lebih stabil.
To become more stable.

(c) (i) Hitung jisim Polonium-210 selepas 420 hari.

Calculate the mass of Polonium-210 after 420 days.
140 140 140
400 g 200 g 100 g 50 g
T—1 T—1 T—1
2 2 2
Selepas 420 hari, jisim Polonium-210 yang masih aktif = 50 g.

After 420 days, the mass of Polonium-210 that is still active = 50 g.
(ii) Pada Rajah 2, lakar graf untuk menunjukkan proses reputan Polonium-210.
On Diagram 2, sketch a graph to show the decay process of Polonium-210.
Jisim (g)
Mass (g)
400
300
200
100
Masa/hari
0 Time/days
100 200 300 400
Rajah 2 / Diagram 2
UNIT
5

Chap10 Radioactivity

Diunggah oleh

Informasi Dokumen

Hak Cipta

Format Tersedia

Bagikan dokumen Ini

Bagikan atau Tanam Dokumen

Opsi Berbagi

Apakah menurut Anda dokumen ini bermanfaat?

Apakah konten ini tidak pantas?

Hak Cipta:

Format Tersedia

Chap10 Radioactivity

Diunggah oleh

Hak Cipta:

Format Tersedia

MODUL • Fizik TINGKATAN 5

5.1 Memahami nukleus atom / Understanding the nucleus of an atom

• Menghuraikan komposisi nukleus atom dalam sebutan proton dan neutron.

5.2 Menganalisis reputan radioaktif / Analysing radioactive decay

• Menyatakan makna radioaktif. / State what radioactivity is.

5.3 Memahami kegunaan radioisotop / Understanding the uses of radioisotopes

• Mendefinisikan radioisotop. / Define radioisotopes.

5.4 Memahami tenaga nuklear / Understanding nuclear energy

© Nilam Publication Sdn. Bhd. 188

05-Physic F5 2015 (FSY5p).indd 188 10/15/15 3:14 PM

5.5 Kesedaran kepentingan pengurusan baik terhadap bahan radioaktif

Memahami Nukleus Bagi Atom

1 Jirim terdiri daripada zarah kecil yang dinamakan atom .

Nombor nukleon, A Jumlah bilangan proton dan neutron dalam nukleus .

189 © Nilam Publication Sdn. Bhd.

05-Physic F5 2015 (FSY5p).indd 189 10/15/15 3:14 PM

1 Contoh bagi nuklid X / Example of nuclide X.

The proton number remains at 36 since it is the same element

Symbol for this isotope of krypton is 36

© Nilam Publication Sdn. Bhd. 190

05-Physic F5 2015 (FSY5p).indd 190 10/15/15 3:14 PM

Menganalisis Reputan Radioaktif

191 © Nilam Publication Sdn. Bhd.

05-Physic F5 2015 (FSY5p).indd 191 10/15/15 3:14 PM

Bandingkan sifat semula jadi tiga jenis sinaran radioaktif

Elektron berhalaju tinggi

Cas Cas positif Cas negatif

Kuasa pengionan Tinggi / High Sederhana / Medium Rendah / Low

Diberhentikan sehelai kertas Beberapa mm aluminium Beberapa cm plumbum

Lajunya lebih rendah Laju yang sangat Bergerak dengan laju

Ciri-ciri Sinaran Radioaktif

Interaksi dengan medan elektrik dan

Kesan pengionan Kuasa penembusan medan magnet

© Nilam Publication Sdn. Bhd. 192

05-Physic F5 2015 (FSY5p).indd 192 10/15/15 3:14 PM

(d) Oleh itu, zarah alfa

193 © Nilam Publication Sdn. Bhd.

05-Physic F5 2015 (FSY5p).indd 193 10/15/15 3:15 PM

Isikan tempat kosong dengan jawapan yang betul.

(b) Reputan Beta / Beta Decay

Isikan tempat kosong dengan jawapan yang betul.

© Nilam Publication Sdn. Bhd. 194

05-Physic F5 2015 (FSY5p).indd 194 10/15/15 3:15 PM

(c) Reputan Gama / Gamma Decay

Isikan tempat kosong dengan jawapan yang betul.

195 © Nilam Publication Sdn. Bhd.

05-Physic F5 2015 (FSY5p).indd 195 10/15/15 3:15 PM

1 Rajah di atas menunjukkan sebahagian dari reputan radioaktif Uranium-238.

2 Rajah menunjukkan siri reputan radioaktif.

The diagram shows part of a radioactive decay series.

Nucleon number (A)

222 Nombor proton, Z

© Nilam Publication Sdn. Bhd. 196

05-Physic F5 2015 (FSY5p).indd 196 10/15/15 3:15 PM

Masa yang diambil = 16 jam × 4 = 64 jam

197 © Nilam Publication Sdn. Bhd.

05-Physic F5 2015 (FSY5p).indd 197 10/15/15 3:15 PM

Therefore the half-life, T 1 = 50 minutes

Aktiviti / bilangan per minit

© Nilam Publication Sdn. Bhd. 198

05-Physic F5 2015 (FSY5p).indd 198 10/15/15 3:15 PM

(ii) cari nilai aktiviti yang masih tinggal selepas 4 jam.

Memahami Kegunaan Radioisotop

199 © Nilam Publication Sdn. Bhd.