TARINGOT TO NAMONDING
Monding ma Ama – Simatuana/Hula-Hulana ma na pasahat Ulos Saput dohot Ulos Tujung: (didok
ditingki namonding sada Ama di nasida Marga …..Par Balige) nahinabaluhon ni Ina tubu ni dongan
par-Silindung, jadi ditingki martonggo Raja (mangarapot istilahna di Jakarta on) didok Suhut di
Namondingi ma na Simatua (Hula-Hula) ni namondingi sibahen Saput dohot Tujung.
Monding ma Ina tubu ni dongan Par-Silindung, nahinabaluhon ni Ama sian Humbang topi tao, didok :
Simatuana (Hula-Hula) ni Ama namabalui ma mambahen Saput jala Tulangna mambahen Tujung:
Molo monding sahalak Ama di nasida Tulang ni namonding mambahen Saput alai anggo
namambahen Ulos Tujung tu Ina namabalui ima Simatua /Hula-Hula ni na mondingi.
Molo di Silindung songon naung somal niida dohot niulahon molo monding Ina manang Ama ba
Tulangna do sibahen Saput jala Hula-Hulana sibahen Tujung.
Unduk marmeme Anak unduk do marmeme Boru: ido pandohan ni Ompunta sijolojolo tubu, jala
songoni do nang di parsorang ni dakdanak di Pamoruon, dakdanak baoa manang dakdanak Boru-
boru migor do ro Hula-Hulana (Tulangna) mamboan Aek ni Unte dohot pasahat Ulos tu dakdanak
nabaru sorangi jala didok ma Ulos Parompa.
Mangoli Anak Baoa manang Muli Borui ba Tulangna do napasahat Ulos, jala didok ma nuaeng goar ni
Ulosi Ulos Holong.
Monding pe Bere Baoa manang Bere Boru-Boru Tulangna ma napasahat Ulos Saput. Ima Ulos
parpudi tu Berena namondingi.
Di sude ulaon las ni roha, tongtong do tapasangap Tulang ni Ina na tadok panjouon tu nasida : Tulang
Rorobot (Tulang Narobot) namarlapatan sipasahat Ulos ma nasida tu Ina di na robot (molo monding)
Molo tung pe adong angka pangulaon di napasahat Ulos Saput dohot Ulos Tujung namarasing-asing
sian nasomal niulahon, denggan ma Hasuhuton ni na mondingi masipasangapan dohot horong ni
Hula-Hulana asa mardalan ulaoni dohot denggan.
TARINGOT TU NAMONDING:
01. Monding Baoa manang Boru-boru naung hot ripe alai ndang mardakdanak dope.
02. Monding Ama/Ina naung adong anakhonna (dakdanak/posoposo dope)
03. Monding Ama/Ina alai ndang adong dope naung hot ripe anakhonna
04. Monding Ama/Ina naung adong anakhonna hot ripe alai ndang marpahompu dope
05. Monding Ama/Ina naung ganjang umurna lobi 70 taon alai ndang mardakdanak (punu)
06. Monding Ama/Ina naung marpahompu alai adong dope anakhonna dakdanak
07. Monding Ama/Ina naung hot ripe sude anakhonna alai ndang marpahompu dope.
08. Monding Ama/Ina naung marpahompu sian Boruna alai ndang marpahompu dope sian anakna
09. Monding Ama/Ina naung marpahompu sian Anak dohot sian Boru alai adong dope anakhonna na
so hot ripe.
10. Monding Ama/Ina naung marpahompu sian sude anakhonna alai holan sian Boruna
11. Monding Ama/Ina naung marpahompu sian Anak dohot sian Boru (sude ma hot ripe)
Di tingki na parpudi on mardomu tu Program Keluarga Berencana mungkin godang ma na monding
Saur Matua alai anggo umurna poso dope ala ma marpahompu sian Anak dohot sian Boru ai holan
dua do anakhonna (sada anak sada boru)
12. Monding Ama ndang adong dope na hot ripe anakhonna alai monding ina namabalui dung
marpahompu sian anak dohot sian boruna (sude anakhonna ma hot ripe)
13. Monding Ama/Ina naung marpahompu anakhonna (marnini manang marnono)
14. Monding Ama/Ina naung marnini-marnono, sahat tu mungkin namarondokhondok.
Godang dope nian ragam ni na monding diluar ni naung ni dok diginjangi, alai ndang sudenai
nanaeng si taringotan di Buku on.
01. MONDING Baoa manang Boruboru naung hot ripe alai ndang mardakdanak dope.
Mardalan do dison ulaon napasahat Ulos Saput dohot Ulos Tujung.
Jala panimpuli ni ulaon songon on:
Molo monding Ina, Simatua ni namabalui ma pasahat Ulos Tujung tu Helana jala dipasidung ma
namangungkap Tujung dung mulak sian udean.
Molo monding Ama dipasahat hula-hula ni namondingi ma Ulos Tujung tu Ina namabalui Ditingki di
jabu dope bangkei, manghatai ma Parboru tu Natoras ni Ama naung mondingi manungkun taringot
tu Boruna naung mabalui.
Parboru : Beha do Lae nang hamu Ito, taringot ni Parumaenmu naung mabalu on, adong dope
rohamu manahani ibana asa tinggal rap dohot hamu. (maksudna: atik adong anggi ni namondingi
naeng patohoon ni Paranak dope tu Boru namabalui)
Paranak : Mauliate ma Tunggane nang di Inangbao, anggo taringot di parumaennami nang pe naung
mabalu nasida alai tinggal ma rap dohot hami, alai targantung di nasida do ba rap manungkun ma
hita, dia ma dohononnami ai ma songoni jolo huroha nasibnami.
Parumaen: Pangidoanhu nian naeng ma ahu rap dohot Simatuanghu, alai beha pandok nasida ba
sipangoloi do ahu disi.
Molo dos do roha ni Paranak dohot Parboru dohot Parumaen/Boru namabalui, laos diungkap di
Udean do Tujung ni Borunai, laos ihut ma dohot mulak tu jabu ni Parboru.
Alai, jotjotan dung manang piga ari/minggu dung mabalu, ala dos ni tahi dialap Parboru ma Boruna
sian bagas ni Paranak.
Ala ndang sai binoto, atik naung adong di bortian ni Boru namabalui, biasana sahat tu sataon dung
mabalu ndang boi namabalui marhamulian.
02. MONDING AMA manang INA (No.02 & 03) (Mate Mangkar)
Mardalan do dison napasahat Ulos Saput dohot Ulos Tujung, songoni nang Ulaon Ungkap Tujung
dung mulak sian Udean.
Holan ulaon saripe do on antara Hula-Hula dohot Pamoruonna.
Jadi molo monding Ama manang Ina na so adong dope anakhonna naung hot ripe, sude do na
mondingi didok Mate makkar.
Molo Ama na monding didok ma nama- Ponggol Ulu
Molo Ina na monding didok ma Matompas Tataring
03. Monding Ama/Ina naung adong anakhonna hot ripe alai ndang marpahompu dope
Di na monding songon napinatorang (03) diginjangi, mardalan do ulaon na pasahat Ulos Saput,
dohot Ulos Tujung songoni ma nang ulos holong sian angka Simatua ni anakna, jala dung mulak sian
udean dipatupa do ulaon partangiangan goarna.
Lapatanna, mangido do Hasuhuton ni namondingi asa dung mulak sian udean asa mulak muse tu
jabu laho mangido tangiang dohot angka poda sian nasida tu angka anakhon ni naung mondingi.
Ulaon partangiangani dipasada ma dohot ulaon na mangungkap tujung.
Ndang adong pola manggora parbagi ni parjambaran di ulaon partangiangan sisongon on.
Alai tutu, ndang na gabe keharusan ulaoni ingkon songoni, ai adong do napatimbohon ulaoni gabe tu
ulaon SARI MATUA., tergantung do i tu angka sisolhotna namangidohon pangidoan nasida tu Dongan
Tubu, Dongan Sahuta tarlobi tu horong ni Hula-Hula ditingki Tonggo Raja/Pangarapoton.
Molo dos do tahi ditingki pangarapotoni saut ma sangkap nasida taringot tu ulaon i.
Jadi di Tonggo Raja/Pangarapoton do sude puncak ni nanaeng siulahononhon ditingki adong na
monding Ama manang Ina.
Jadi songon dia ma keputusan ni Hasuhuton, Dongan Tubuna, Dongan Sahutana, tarlobi Tulangna
dohot Hula-Hulana di tingki pangarapoton/tonggo rajai, laos songoni ma diulahon ditingki napatupa
ulaon di na monding Ama manang Ina.
Monding Baoa/Boruboru naung marumur lobi sian 70 taon alai ndang maranakhon (05)
Monding Ama/Ina naung marumur lobi sian 70 taon alai ndang marpahompu dope (05A)
Na berperan di ulaon sisongon on khusus tu No.: 05 ima angka pomparan ni Haha-Anggina na saAma
manang na sa-Ompung (ndang sa-Ompu nanidok disi).
Molo tu No.: 05A pangidoan ni anak ni namondingi ma jolo tu Dongan Tubuna, asa adong mandat ni
Dongan Tubu laho manghatahon di Tonggo Raja.
Denggan pe maksud ni Dongan Sabutuha dohot Dongan Tubu anggo keputusan tong do di Suhut na
marsitaononi. Ai pitu batu martindi tong do sada/hasuhutoni sitaon nadokdok..
Angka alasan di napatimbohon derajat ni Adat di parmonding ni sahalak natua-tua (Ama/Ina) ima :
Ripe na sai tongtong mangihut-ihut Ulaon Paradaton saleleng di ngoluna pola gabe panungkunan di
Adat dohot Ugari.
Ripe, panungkunan bisuk, pangalapan roha, sipatiur narundut, sipadame napagulut, Nadompak
Pujion, Natundal hataon, parhata saut, parhata oloan.
Angka Ripe namarpangalaho sisongoni ma, jotjotan dipatimbo dongan partubuna Adatna
diparmondingna, gabe Ulaon Sari Matua manang Ulaon Saur matua.
Alai sai olo ma hita mangulahon napatut ulahononhon di parmonding ni Ama manang Ina jala
unanag ma tapaksahon ala ni sinadongan manang pangkat unang gabe sihataon ni dongan hita
dipudian ni ari.
Ia ULAON SARI MATUA molo monding sahalak natua-tua sipatupaon ni Hasuhuton ma Ulaon
paborhathon (ulaon borhat borhat) jala tudu-tudu ni sipanganon di ulaon Sarimatua ima:
Namarmiakmiak/Lombu natinutungan manang Lombu tunggal, margantung tu kondisi ni na
mondingi di paranakhonon
Molo di Bona Pasogit biasana jolo mulak sian udean do dipamasa namarsipanganon dohot
namarbagi parjambaran dohot angka ulaon nahombar tu Ulaon Sari Matua/Saur Matua.
Alai anggo di Jakarta on ala ni sompit ni tingki di angka sisolhot nunga sering dipatupa ulaoni
dinalaho paborhathon bangke tu udean.
Dung mulak sian udean, holan Hasuhuton nasolhot nama namulak tu jabui dohot Hula-Hula, dohot
Tulang laho pasidung ulaon paradaton.
Di Ulaon on sahat dope Ulos Tujung, dohot ulaon ungkap Tujung.
Nadidok Monding SAUR MATUA, ima parmonding ni natua-tua naung hot ripe sude anakhonna,
marpahompu di Anak, marpahompu di Boru, ra deba nunga sahat tu namarnini – marnono.
Sipatupaon di ulaon Saur Matua ima Horbo Sitingko Tanduk, manang Gajah Toba lapatanna dia ma
Horbo na umbalga
Ulos sipasahaton di ulaon saur matua ndang didok be Ulos Tujung alai digoari ma : ULOS SAMPE
TUA.
Molo monding sahalak natua-tua denggan ma hasuhutoni marhobas laho paboahon baritai tu
Tulang, Hula-Hula, Tulang Rorobot ni na mondingi jala molo di Ulaon Sari Matua, sahat ma tu Hula-
Hula ni na Marhaha-Maranggi, Hula-Hula ni Anak Manjae jala denggan ma sahat nang tu Bona
Tulang, Tulang rorobot sahat tu Bona ni Ari.
Molo di Ulaon Saur Matua denggan ma jolo martonggo Raja (NA SAULAON) di sasa Marga asa sisada
tahi sisada roha dohot pingkiran, sisada gogo di nalaho mangulahon ulaoni dohot dinamangadopi
Tonggo Raja dohot horong ni Hula-Hula.
Di sude namargoar Tonggo Raja unang lupa manggokkon Dongan Sahuta dohot Ale-Ale ala didok do:
Jonok partubu jonohan do parhundul, ai dongan sahuta do tampuk ni sude ulaon di hutai.
Di Ulaon Tonggo Raja/Mangarapot di Ulaon Sari Matua dohot Ulaon Saur Matua, naeng ma di
parade Sipanganon namartudutudu (namarmiak-miak) alai anggo tonggo raja di angka na mate
mangkar dohot nasajajar dohoti sae ma holan sipanganon biasa.
PROTOKOL:
aa. Dihita na Mardongan Tubu Pomparan ni Ompunta si Raja Hutagalung, Borunami dohot
Berenami, Dongan Sahuta dohot Ale-Ale, ala naeng pungkaonta ma Ulaon Mangarapot/Tonggo Raja
rap dohot Hula-Hula dohot Tulangta, ro ma hita tu inganan naung pinarade di hita dison asa sada
hita laho mangadopi horong ni hula-hulanta.
bb. Dihamu Borunami, parade hamu hian ma angka naporlu dohot sipatupaon di ulaon tonggo raja
on. (buku, papan tulis, dohot sipanganon daon pogu)
Di tonggo Raja ni na Mardongan Tubu nunga ditontuhon hian: ise ma Panghatai, ise sijaha Riwayat
Keluarga (Jujur Barita), ise Parhobas.
dd.1. Mandok hata huhuasi/hata mauliate di haroro ni angka tondong namandohoti ulaoni
dd.2. Manjaha Riwayat Keluarga (Jujur Barita)
dd.3. PARHATA: Songoni ma Rajanami, nunga rap hita umbege Riwayat Keluarga ni Ama/Ina
namonding on jala dibagasanni Rajanami mangido hami di paniroionmuna di sangkap manang
Rencana ni Ulaon nanaeng sipatupaonta di nalaho paborhathon Bangke ni Amanta/Inanta
natahaholongion tu ingananna parpudi di portibion, marsogot jala Rencananami i tarsongon on ma
Rajanami:
dd.3.1. Parjolo: Songon Jujur Barita naung rap hita umbegesa, Ulaon dinalaho paborhathon Ama/Ina
natahaholongion naeng patupaonnami ma nian:
ULAON SARIMATUA
Taringot disi ma jolo parjolo Rajanami hupangido hami paniroionmuna Hula-Hulanami dohot
Tulangnami, baru pe asa tauduti annon di angka ulaon namangihut dohot angka sipatupaon.
Hupasahat hami ma tu hamu hula-hulanami Raja …….. hamu ma namangatur panghataion Rajanami.
Nuaeng hupatorus hami ma jolo manaringoti rencananami di angka Ulaon dohot sipatupaon di
ulaonta marsogot:
01. Taringot tu Boa-boaanna (BOANNA) patupasonnami ma Rajanami ima NAMARMIAKMIAK–
LOMBUNATINUTUNGAN jala ULAON PARTANGIANGAN ma patupaon dung mulak sian Udean., laos
ditingki ulaoni ma nian tapatupa Ulaon Ungkap Tujung
Songoni ma konsep di Rencana ni Ulaon Sari Matua nanaeng sipatupaonta Rajanami jala andorang
so hupasahat hami pangidoannami tu hamu horong ni Hula-Hulanami parjolo ma jolo hupasahat
hami taringot tu ulaon on tu Dongan Sahutanami.
Alus sian Dongan Sahuta : Horas jala Gabe songon dia nasinagkapanmuna Hasuhuton, sian hami
Dongan Sahutamuna mandok: Sahata ma hita Rajanami.
Dung masisisean angka horong hula-hula dohot Tulang jala ma sada tahi nasida dialusi ma:
Alus Parjolo: Hutolopi hami ma rencanamunai di Ulaon Sarimatua nanaeng sipatupaonta marsogot
alai taringot tu panjaloonmu di haroronami asa taatur ma nian tingkina.
(diatur ma tingkina : Pukul:...mamungka sian haroro ni Tulang – Hula-Hula dst.)
dd.3.2. Hula-Hula (udutna)
Alus napaduahon:
Taringot tu Renacanamunai, alus sian hami horong ni Hula-Hula dohot Tulang manolopi ma hami
disi, jala atur hma tingki panjalomuna di haroronami.
ALAI PANGIDOANNAMI taringot tu Ulaon Partangiangani dohononnami ma songon on:
Marningot tu tingki namansai porlu dihita na di pangarantoan on, molo boi nian unang pola dung
mulak sian udean tapatupa ulaoni alai tapatupa ma ditingki laho paborhathon (dung di alaman
batang ni namondingi) jala dung simpul marsipanganon, laos dibagi ma parjambaran, taringot di
namandok hata apul-apul dohot poda ai na ro dope hami diangka tingkkina muse.
Biasana molo di Jakarta, alus napaduahoni do dilaksanahon ima tingki di na laho paborhathon laos
disi ma marsipanganon Boan dohot namarbagi parjambaran. Dung sidung marsipanganon, mandok
hata di alaman nama panimpulina.
PARHATA: (dung masisungkunan na Mardongan Tubu dohot Boru, Dongan Sahuta dapot ma
keputusan mangoloi pangidoan ni Hula-Hula diulaon napaduahoni ma dipatupa.
Antong Rajanami, huoloi hami ma pangidoanmunai jala songon on ma hata dohot pangidoannami di
acara:
01. Anggo Hula-Hula dohot Tulangnami dung mulak sian udean panakkohonnami dope hamu
Rajanami tu jabu laho pasidunghon ulaon Ungkap Tujung (ulaon sadari) laos ditingki ulaoni ma hami
mangalusi hamu.
02. Di Bona Tulang, Bona ni Ari songoni nang Hula-Hula Naposo alusannami ma nasida diharoro
nasida dung dipasahat nasida Ulos Holong.
Dung simpul Pangarapoton, mangido ma Parhata asa dung sidung marsipanganon asa laos diuduti
ma dohot ulaon pamasuk namondingi (mompo) tu jabu-jabuna.
Mandok hata mauliate ma horong hasuhuton, jala ditutup hula-hula ma dohot tangiang
Dipeakhon ma tudu-tudu ni sipanganon diatas ni meja, dihatahon ma huhut diputar:.
Martangiang laho marsipanganon.
Molo monding sahalak natua-tua denggan ma hasuhutoni marhobas laho paboahon baritai tu
Tulang, Hula-Hula, Tulang Rorobot ni na mondingi jala molo di Ulaon Saur Matua, sahat ma tu Hula-
Hula ni na Marhaha-Maranggi, Hula-Hula ni Anak Manjae jala denggan ma sahat nang tu Bona
Tulang, Tulang rorobot sahat tu Bona ni Ari.
Molo di Ulaon Saur Matua denggan ma jolo martonggo Raja (NA SAULAON) di sasa Marga asa sisada
tahi sisada roha dohot pingkiran, sisada gogo di nalaho mangulahon ulaoni dohot dinamangadopi
Tonggo Raja dohot horong ni Hula-Hula.
Di sude namargoar Tonggo Raja unang lupa manggokkon Dongan Sahuta dohot Ale-Ale ala didok do:
Jonok partubu jonohan do parhundul, ai dongan sahuta do tampuk ni sude ulaon di hutai.
PROTOKOL:
aa. Dihita na Mardongan Tubu Pomparan ni Ompunta si Raja Hutagalung, Borunami dohot
Berenami, Dongan Sahuta dohot Ale-Ale, ala naeng pungkaonta ma Ulaon Mangarapot/Tonggo Raja
rap dohot Hula-Hula dohot Tulangta, ro ma hita tu inganan naung pinarade di hita dison asa sada
hita laho mangadopi horong ni hula-hulanta.
bb. Dihamu Borunami, parade hamu hian ma angka naporlu dohot sipatupaon di ulaon tonggo raja
on. (buku, papan tulis, dohot sipanganon daon pogu)
cc. Di hamu Rajanami nahuparsangapi hami, Hula-Hulanami (didok margana jala unang lupa
manambai hata Raja dijolo ni Marga), Tulangnami, Tulang Rorobotnami, Bona Tulangnami, Bona ni
Arinami, Hula-Hula ni namarhaha-maranggi dohot hula-hula ni Anak manjae.
Mahuparade hami inganan di hamu Rajanami dina laho pungkaonta ulaon Pangarapoton. Ro ma
hamu Rajanami asa tapungka ulaonta.
Di tingki martonggo Raja na Mardongan Tubu nunga ditontuhon hian: ise ma Panghatai, ise sijaha
Riwayat Keluarga (Jujur Barita), ise Parhobas.
dd.1. Mandok hata huhuasi/hata mauliate di haroro ni angka tondong namandohoti ulaoni
dd.2. Manjaha Riwayat Keluarga (Jujur Barita)
dd.3. PARHATA: Songoni ma Rajanami, nunga rap hita umbege Riwayat Keluarga ni Ama/Ina
namonding on jala dibagasanni Rajanami mangido hami di paniroionmuna di sangkap manang
Rencana ni Ulaon nanaeng sipatupaonta di nalaho paborhathon Bangke
ni Amanta/Inanta natahaholongion tu ingananna parpudi di portibion, marsogot jala Rencananami i
tarsongon on ma Rajanami:
dd.3.1. Parjolo: Songon Jujur Barita naung rap hita umbegesa, Ulaon dinalaho paborhathon Ama/Ina
natahaholongion naeng patupaonnami ma nian:
ULAON SAURMATUA
Taringot disi ma jolo parjolo Rajanami hupangido hami paniroionmuna Hula-Hulanami dohot
Tulangnami, baru pe asa tauduti annon di angka ulaon namangihut dohot angka sipatupaon.
Hupasahat hami ma tu hamu hula-hulanami Raja …….. hamu ma namangatur panghataion Rajanami.
Di hamu Pamoruonnami, nunga dibege hamu, sude do hami manolopi pangidoan dohot
sangkapmuna di Ulaon Sarimatua dinapaborhathon …………
Horas ma jala Gabe. Hupasahat hami ma tu hamu, lanjuthon hamu ma………
Nuaeng hupatorus hami ma jolo manaringoti rencananami di angka Ulaon dohot sipatupaon di
ulaonta marsogot:
04. Taringot tu Boa-boaanna (BOANNA) patupasonnami ma Rajanami ima SIGAGAT
DUHUT/GAJATOBA
Molo dung sidung napasahat Ulos Saput dohot Ulos Sampetua, mangido hami Rajanami di hamu
horong ni Hula-Hula dohot Tulang ala marningot tu tingki hita, nanaeng pasahat Ulos Holong asa
mangida tu naparjolo sahat ma nian sian angka hamu Bona Tulang, Bona ni Ari.. dohot Hula-Hula
Naposo.
Songoni ma konsep di Renacana ni Ulaon Saur Matua nanaeng sipatupaonta Rajanami jala andorang
so hupasahat hami pangidoannami tu hamu horong ni Hula-Hulanami parjolo ma jolo hupasahat
hami taringot tu ulaon on tu Dongan Sahutanami.
Alus sian Dongan Sahuta : Horas jala Gabe songon dia nasinagkapanmuna Hasuhuton, sian hami
Dongan Sahutamuna mandok: Sahata ma hita Rajanami.
Dung masisisean angka horong hula-hula , Tulang jala ma sada tahi nasida dialusi ma:
Alus Parjolo:
Hutolopi hami ma rencanamunai di Ulaon Saur matua nanaeng sipatupaonta marsogot alai taringot
tu panjaloonmu di haroronami asa taatur ma nian tingkina. (diatur ma tingkina : mamungka sian
haroro ni Tulang – Hula-Hula dst.)
Alus napaduahon:
Taringot tu Renacanamunai sian hami horong ni Hula-Hula dohot Tulang manolopi ma hami disi, jala
atur hma tingki panjalomuna di haroronami.
ALAI PANGIDOANNAMI taringot tu Ulaon Paradaton (marsipanganon boan dohot namarbagi
parjambaran) dohononnami ma songon on:
Marningot tu tingki namansai porlu dihita ni di pangarantoan on, molo boi nian unang pola dung
mulak sian udean tapatupa ulaoni alai tapatupa ma ditingki laho paborhathon (dung di alaman
batang ni namondingi) jala laos dung simpul marsipanganon dibagi ma parjambaran, dungi
namandok hata di alaman.
Biasana molo di Jakarta, alus napaduahoni do dilaksanahon ima tingki dung di alaman batang ni
namondingi laos disi ma marsipanganon Boan dohot namarbagi parjambaran.
Dung sidung marsipanganon, dohot marbagi parjambaran mandok hata di alaman nama
panimpulina.
PARHATA: (dung masisungkunan na Mardongan Tubu dohot Boru, Dongan Sahuta dapot ma
keputusan mangoloi pangidoan ni Hula-Hula tu Ulaon napaduahoni)
Antong Rajanami, huoloi hami ma pangidoanmunai jala songon on ma hata dohot pangidoannami di
acara:
Dung mulak sian Udean panakkohonnami do hamu sude horong ni Hula-Hula dohot Tulang tu bagas
ima nalaho pasidung ulaonta huhut mangido hata togar-togar tu Ama/Ina namabalu Saur Matua on
dohot tu sude pomparanna huhut mangido asa tangiangkon hamu nasida tu Tuhanta.Pardenggan
basaI, di parhorason dohot panggabean.
Alus sian Hula-Hula :
di pasahat ma mangalusi parjolo sian Bona ni Ari, Bona Tulang, Hula-Hula ni na Marhaha-Maranggi,
Hula-Hula ni Anak Manjae, baru pe tu Tulang jala parpudi ma sian Hula-Hula.
Hira sude do nasida SAHATA mandok songon on:
Mauliate ma di hamu pamoruonnami na tongtong pasangaphon hami horong ni Hula-Hulamuna: alai
anggo didok rohanami:
Ndang pola be parsidohot hami di ulaon dung mulak sian udean.
Alus ni Tulang sibahen Saput dohot Hula-Hula sibahen Tujung :
Songoni ma tong alus ni Hula-Hula dohot Tulang
Antong Rajanami, huoloi hami ma pangidoanmunai jala songon on ma hata dohot pangidoannami di
acara:
03. Anggo Hula-Hula na pasahat Ulos Sampe Tua dohot Tulangnami napasahat Ulos Saput dung
mulak sian udean panakkohonnami dope hamu Rajanami tu jabu laho pasidunghon ulaon (ulaon
sadari) laos ditingki ulaoni ma hami mangalusi hamu.
Di Bona Tulang, Bona ni Ari songoni nang Hula-Hula Naposo alusannami ma nasida diharoro nasida
dung dipasahat nasida Ulos Holong
Songon naung pinatorang diginjangi dapot ma tarida disi ragam ni ulaon namarasing-asing
pangulahonna. Alai molo sude ulaon didasari holong na sian Tuhanta, sude doi une jala terlaksana
dibagasan las ni roha dohot mauliate.Ido umbahen na sai pinajolo pabotohon rencana ni ulaon di
tingki ulaon Tonggo Raja/Pangarapoton) asa dapot alus dohot kesepakatan di namangulahon sada
ulaon. Hata torop sabungan ni hata, hata sasada hata lalaing.
Sai ingot ma hita marguru manungkun tu Dongan Tubu, Dongan Sahuta, tu Hula-Hula dohot Tulang.
Molo tung adong saran sian hula-hula na asing manang pilit sian maksud dohot tujuan di ulaon
nanaeng sipatupaonta, tarlobi di Ulaon di namonding sahalak natua-tua, denggan ma masipataluan
roha asa sude ulaoni mardalan dohot denggan dibagasan las ni roha.
Angka di tingki namanghatai na pasahat Ulos Saput dohot Ulos Tujung/Ulos Sampe Tua ma na jotjot
tarjadi perbedaan pandapot, ima pelaksanaan songon naung pinatorang di mulanai.
01. Ulos Saput sian Tulangna – Ulos Tujung manang Ulos Sampetua sian Hula-Hulana.
02. Ulos Saput dohot Ulos Tujung sian Hula-Hulana (Balige)
01. Ulos Saput sian Tulang Rorobot – Ulos Tujung sian Hula-Hula
02. Ulos Saput sian Hula-Hula – Ulos Tujung sian Tulang
03. Ulos Saput sian Tulang Rorobot – Ulos Tujung sian Tulang (ala pasanagap Tulangna horong Hula-
Hula ni na mondingi)
Di Ulaon na Marsipanganon ditingki adong na monding sahalak natua-tua nunga jarang angka
namardongan tubu/Dongan Sahuta namasisungkunan dung sidung marsipanganon.
Boasa, ia di Jakarta nunga pasudehu hita halak Batak tarihot di tingki, jadi sude ulaon Adat di na
monding natua-tua, laos songoni nama mardalan ndang na pola masisungkunan.
01. PROTOKOL:
aa. disuru ma mangarade anakhon ni na mondingi, jongjong marturut sian siahaan sahat tu
sianggian, dipudi ni barisan ni anak baoa, jongjong ma bagian Boruna (molo torop anakhonna) alai
molo holan dua ripe do laos sabaris ma nasida.
Mangarade ma manang piga Dongan Tubu dibagas manjalo dohot mangampu ulaon napinatupa ni
Tulang dohot Hula-Hula.
Mangarade ma Boru laho manjalo Boras si Pir ni Tondi nabinoan ni Hula-Hula:
Di hamu saluhutna Tulangnami, dohot sude hamu Hula-Hulanami, ala naung sahat ma tingkina
Rajanami, pungkaonta ma ulaon namanjalo hula-hula di ulaon parmonding ni Ama/Ina
natahaholongi on:
Di hamu Tulangnami, (marga: ……..) nunga rade hami Rajanami manjalo haroromuna laho
pasahathon ULOS SAPUT tu Ama/Inanami namonding on.
(molo Ina namonding Tulang Rorobot ma dijou pasahat Ulos Saput)
Jongjong ma Tulang sipasahat Ulos Saput dohot rombonganna di sabola siamun ni namondingi, jala
andorang so dipasahat Ulos Saput, Marende, Martangiang, didok ma hatana:
Molo tong adong Ulos Holong dipasahat ma sada tu Anak Baoa naung Hot ripe jala sada tu Boru
naung hot ripe. (godang do ragam ni parsahat ni Ulos Holong tu Pomparan ni na Monding,
targantung tu ihot-ihot holong ni roha antara hula-hula dohot pamoruon.
Olo do sipata dipasahat Ulos tu anak baoa manang Boru na so hot ripe dope alai ma tang anggo di
umur, dohot pangidoan di tangiang ni hula-hula asa tumibu dapot rongkapna.
Songon naung rap taolophon Rajanami di Tonggo Raja, laos ditingkion ma hami ro manomba hamu
Tulangnami laho pasahathon piso-piso dohot si palas roha di uduranmuna. Beha Rajanami,
mangarade ma hamu asa ro hami.
Ro ma pomparan ni namondingi pasahathon piso-piso (sipata dipasada tu sude Ulos nadijalo alai
adong do napasahathon tu sasahalak napasahathon jala sada ma si palas roha ni uduran ni Tulangi)
Rajanami, mauliate ma di hamu, huparade hami do sipanganon daon pogu di hamu, asa jolo
mardaon pogu ma jolo hamu Rajanami paima tu acara napaborhathon Ama/Ina natahaholongi on tu
ingananna parpudi di portibion. Mauliate ma.
PROTOKOL:
Di hamu nahuparsangapi hami Hula-Hulanami (Raja ……) ma mangarade hami Rajanami manjalo
haroromuna laho pasahathon Ulos Tujung.
Jongjong ma Hula-Hula sipasahat Ulos Tujung dohot rombonganna di sabola siamun ni namondingi,
jala sipasahat Ulos Tujung di jolo ni namabalui.
Andorang so dipasahat Ulos Tujung, Marende, Martangiang, didok ma hatana:
Andorang so ditutup hula-hula dohot tangiang panutup, mandok hata mauliate ma Protokol huhut
didok:
Mauliate malambok pusu ma Rajanami di holong ni rohamunai di hami pamoruonmuna on, lumobi
ma di naung pinasahatmuna Ulos Tujung tu Inanami/Amanami namabalu on.
Sai anggiat ma songon pangidoanmunai, sai Asi ma Roha ni Tuhanta, dao ma pandeleani sian
Ina/Amanami naung mabalu on, sai tumibu ma tarapul rohana songoni nang sude pomparanna siala
ni angka tangiangmuna hula-hulanami.
Rajanami, songon naung rap taolophon di pangarapoton nabodari, di namulak sian Udean anoon rap
ma hita mulak tu bagasnami on laho pasidunghon ulaonta ima: Ungkap Tujung jala laos di ulaoni ma
Rajanami alusannami angka nauli nadenggan napinatupamuna tu Ina/Amanami naung mabaluon,
Sahali nari dohononnami ma mauliate godang ma di hamu saluhutna hula-hulanami dohot sude
uduranmuna Rajanami.
Dung sidung napasahat Ulos Tujung, di gora Protokol ma: Bona Tulang, Tulang rorobot, Bona ni Ari,
martutur ma dijou sahat tu hula-hula ni Anak Manjae.
ULAON DI ALAMAN
Namambahen Ulaon di Alaman ima: di Ulaon Sari Matua dohot Ulaon Saur Matua, jala molo dung di
alaman batang ni namondingi, (di Jakarta) dipungka ma namarsipanganon.
ULAON DI ALAMAN (udutna)
3 komentar:
1.
Manaek Parsaoran24 Mei 2018 22.45
2.
Pembicara Marketing Online Erianto Simalango3 Juni 2018 23.30
mauliate godang di Ananami panurat, bagak.. Nangkin hujaha taringot hata ni
pasahat ulos tujung, baen amang jolo, pasahat ulos sampe tua
Balas
3.
Unknown21 April 2019 12.00
‹
›
Beranda