Anda di halaman 1dari 15

Prasasti RUKAM ( 829 Ś = 907 M)

Penulis BPCB Jateng -August 13, 201403713

Prasasti Rukam adalah sebuah prasasti di Indonesia. Prasasti ini berangka tahun 829 Saka atau
907 Masehi, ditemukan pada 1975 di desa Petarongan, kecamatan Parakan, Temanggung, Jawa
Tengah. Prasasti ini terdiri atas dua lempeng tembaga yang berbentuk persegi panjang.
Lempeng pertama berisi 28 baris dan lempeng kedua berisi 23 baris. Aksara dan bahasa yang
digunakan adalah Jawa Kuno.

Isi prasasti adalah mengenai peresmian desa Rukam oleh Nini Haji Rakryan Sanjiwana karena
desa tersebut telah dilanda bencana letusan gunung api. Kemudian penduduk desa Rukam
diberi kewajiban untuk memelihara bangunan suci yang ada di Limwung. Mungkin bangunan
suci tersebut adalah Candi Sajiwan, sebagaimana kata Sanjiwana tadi. Candi Sajiwan yang sering
dilafalkan Sojiwan terletak tidak jauh dari Candi Prambanan.

Seperti umumnya prasasti-prasasti dari masa Rakai Kayuwangi sampai Rakai Balitung, Prasasti
Rukam memakai bahasa prosa. Kalimat-kalimatnya seperti bahasa telegram sekarang. Dengan
demikian kalau ingin dibaca dengan tata bahasa yang baik, maka harus ditambahkan kata-kata
tertentu yang hanya dimengerti oleh ahli epigrafi.

Bunyi baris pertama Prasasti Rukam:

Selamat! tahun Saka telah berjalan 829 tahun, bulan Karttika, tanggal 10 paro terang, pada hari
Mawulu (paringkelan), Pahing (pasaran), hari Senin (menurut perhitungan 7 hari), bintang
Satabhisa, (di bawah naungan): dewa Baruna, yoga: Wrddhi. Pada waktu itu perintah Sri
Maharaja Rake Watukura Dyah Balitung Sri Dharmmodaya Mahasambhu
Prasasti Rukam ditemukan bersama temuan-temuan arkeologis lain berupa alat-alat upacara
dari perunggu, bokor, cepuk, gentong, gantungan lampu, mangkuk, dan beberapa benda kecil.
Prasasti ini merupakan prasasti tinulad otentik, artinya berupa salinan yang dibuat bersamaan
dengan prasasti aslinya. Kondisinya masih dalam keadaan baik. Aksaranya pun masih sangat
jelas. Hanya pada lempeng pertama, tembaganya agak rusak sehingga dua huruf tidak terbaca.

Referensi

Ayatrohaedi (penyunting). Kamus Arkeologi Indonesia 2. Jakarta: Proyek Penelitian Bahasa dan
Sastra Indonesia dan Daerah Departemen Pendidikan dan Kebudayaan, 1979.

Titi Surti Nastiti, Dyah Wijaya Dewi, dan Richadiana Kartakusuma. Tiga Prasasti dari Masa
Balitung. Jakarta: Pusat Penelitian Arkeologi Nasional, 1982.

Tahun prasasti : 829 Ś = 5 Nopember 907 M)

Aksara : Jawa-kuna

Bahasa : Jawa-kuna

Media : Lempengan tembaga . Ukuran lempengan I: 43 x 23 Cm, ditulisi hanya sisi

depan 28 baris. Lempengan II: 43 x 23 Cm, ditulisi hanya sisi depan 23


baris. Keadaannya baik, tulisan jelas.

Tempat temuan :

Disimpan : BPCB Jateng. No. 302, inv. 1421.

Referensi :

Transkripsi

// Swasti śakawarsātīta 829 kārttika māsa tīthi daśami śuklapaksa ma. pa. so wāra satabhisa
naksatra baruna dewta wrddhi yoga. tatkāla ajña śrī mahārāja rake watukura dyah balituŋ śrī
dharmmodaya mahasambhu miŋ

sor i mahāmantri śrī daksottama bāhubajra pratipaksaksaya kumonakan ikanaŋ wanua ī rukam
wanua i dro (jro?) saŋka yan hilaŋ deniŋ guntur sīmān rakryan sajiwana nini haji manasi(e?)a i
dharma nira i limwuŋ muaŋ pagawa

yana kamulān panguhahannya pirak dhā 5 pilih mas mā 5 marā i parhyanan i limwuŋ buncaŋ
hajyanya umiwia ikanaŋ kamulān samahala ya sarabhāra i ri ya riŋ samahala kabaih
parnnahhanya tan katamana de ni
saprakāra ni manilala drbyahaji kriŋ padam mangrube paranakan tapahaji airhaji maŋhuri tuha
dagaŋ manipiki limus galuh rataji panaruhan katangaran pinilai mapadahi maniduŋ hulun haji
ityewamadi sapra

kāra niŋ manilala kabaih tan deyan tumamā i ri ya bhatāra i parhyanan I limwuŋ atah pramānā i
ri ya sowara ni sukhadukanya kabaih manasĕakan sira pasak pask sabyawastha niŋ manusuk
sīma i rakryān mapatih i hi

no śrī daksottama bāhubajra pratipaksaksaya wdihan gañjarpatra yu 1 mas pagĕh su 1 mā 4


rakryān ni(i?) halu pu wirawikrama rakryān ni (i?) sirikan pu wariga pu samarawikrma rakryān ni
(i?} wka pu kutak kapua inansĕan pa

sak wdihan kalyāga yu 1 mas sū 1 sowaŋ samgat tiruan pu asana saŋ siwastra inansian psak
pasak wdihan pinilay yu 1 mas sū 1 rake halaran pu kiwiŋ s(p?)alarhyaŋ pu puñjaŋ dalinan saŋ
sukha

pangil manhuri pu ckra pankur pu siwadhyana hañanan pu suryya titip pu krsna wadihati pu
dapit makudur pu samwrda kapua inasīan pasak pasak wdihan yu 1 mas mā 6 sowaŋ sowaŋ
paminan i sanhyaŋ kudur wdi

han yu 1 mas mā 4 saŋ juru i wdihati 2 miramirah pu rayuŋ anak banua i miramirah watak
wadihati maŋrankapi saŋ halaran pu dhanada anak banua i pandamuan sima wadihati juru
makudur i tankil

sugih pu manike anak banua i mantyāsih watak makudur maŋraŋkappi saŋ mandyanin anak
banua i kahanattan watak kamĕas kapua winaih pasak pasak wdihan yu 21 mas mā 4 sowaŋ
sowaŋ saŋ juru iŋ

panujaran kabaih parujar i hino saŋ kandamuhi san brahmisana anak banua i gunuŋnan watak
tankilan citralekha watu warani pu manisar anak banua I tamalingaŋ watak sirikan parujar i halu
saŋ
wisaga pu dāmodara anak banua i pandawuttan watak tiru ranu parujar i sirikan hujungaluh pu
ayuddha anak banua i turuwanban watak tiru ranu citralekha saŋ dharmmasinta saŋ rabuah
anak banua i pās wa

tak pās parujar i wka saŋ widih pu danu anak banua i skar tāl watak layuwataŋ citralekha saŋ
halaŋmanuk pu gowinda anak banua i wanua tnah watak wuurusiki parujar i tiruan saŋ
sumudan dapunta

katimamaŋ anak banua i wunkudu watak kilipan kapua winaih pasak-pasak wdihan yu 1 mas mā
4 sowaŋ sowaŋ parujar i halaran saŋ rawanu pu watu anak banua i hinapit watak wka parujar i
da

linan saŋ waryya pu laksana anak banua i wuatan watak dalinan parujar i palarhyaŋ saŋ
tumapal pu baka anak banua i tungu manonan parujar i manhuri saŋ ranui pu gapura anak
banua i hi

napit watak wka parujar i pankur san dadaln pu samodaya anak banua i sinhapura watak
mamrati parujar i hananan saŋ raluk pu turuy anak banua i ralua watak wurusiki

parujar i tirip saŋ rapadan pu raghu anak banua iy ugihan watak dalinan kapua winaih pasak
pasak wdihan yu 1 mas mā 2 iŋ sowaŋ sowaŋ pihujuŋ saŋ manāk i pankur lua si ranha

i anak banua i ralua watak dalinan i hañanan mungi si masusu anak banua i mungi sima i tirip
panawunan si lanka anak banua i watuantan watak wtuantan kapua winaih pasa

k pasak wdihan yu 1 mas mā 1 iŋ sowaŋ sowaŋ saŋ lumaka(u?) manusuk ī wadihati pu gutay
anak banua i miramirah watak wadihati i makudur saŋ relan pu phālguna anak banua i

hopra watak pikatan winaih wdihan yu 2 mas mā 8 sowaŋ hop paŋaŋkat panuŋsuŋ rāma tpi
(si)riŋ i patapān watak kdu kalima si dawa rama ni dewara muaŋ parujarnya si hyun rama ni
mupu winaih

pasak pasak wdihan yu 1 pirak mā 4 sowaŋ i pamigaran watak patapān kalima si gahata rama ni
si mpih muaŋ gusti si siwangīta rama ni satyaka winaih pasak pasak wdihan yu 1 pira
k mā 4 sowaŋ sowaŋ i mantyāsih watak patapān kalima si puñjan rama ni bahad muaŋ gusti si
karā rama ni labdha winaih pasak pasak wdihan yu 1 pirak mā 4 sowaŋ iŋ wūn galuh wata

k khalan kalima si pegiŋ rama ni hawaŋ muaŋ marhyaŋ si gadagan rma ni katwan winaih pasak
psk wdihan yu 1 pirak mā 4 sowaŋ i wunut watak patapān kalima si wanun

rama ni panimuan muaŋ winkas si mamwaŋ rama ni dhanañjaya winaih pasak pasak wdihan yu
1 pirak mā 4 sowaŋ i wuat gunuŋ watak patapān si gandhara kaki dadara si raka rama ni

seti winaih yu 1 pirak mā 4 wunkalanak si wada rama ni kisala muaŋ gusti si kĕtĕŋ rama ni
suddhī winaih wdihan yu 1 pirak mā 4 sowaŋ tuha padahi si kaca rama ni kara

winaih wdihan yu 1 pirak maā 4 makmit pomahan haji i kdu si dewara rama ni stya winaih
wdihan hlai 1 pirak mā 4 rāma kabayan I rukam si tarĕ rama ni binuh anakbinya

si kuruh si harita rama ni mangala anakbinya si kilyan si jwale rama ni sawit aaaaaaanakbinya si
angina si nangal ramani mungu anakbinya si inaŋ si prm rama ni patmi anakbi

nya si buyu rama ni gawita anakbinya si sundah si jimū rama ni bisitrī anakbinya si dhinū si
suddhīra rama ni si suddhama si – – wu rama ni biniśrī ana

II

kbinya si nalī si nala rama ni bikramś anakbinya si suddhi si tĕnnā rama ni citra si kĕndoŋ ramani
citta anakninya si lankū si waha rama ni jali syanga rama ni gayahita anakbinya si kati saŋ kutis
rama

ni kantara anakbinya si payanī si bheda anakbinya si daya si landun rama ni soma nakbiny si
sudī si mahi rama ni pandawa si gĕñjaŋ rama ni dhawala anakbinya si gemti si katuŋ rama ni
priyā

dī kapua winaih pasak pasak wdihan yu 1 mas mā 1 iŋ sowaŋ sowaŋ saji niŋ manusuk sīma
wdihan saŋ hyaŋ brahmā yu 1 mas mā 1 wdihan saŋ hyaŋ kulumpaŋ yu 1 mas mā 4 tamwaku
r mesi bras 4 wsi ikat 4 wsi wsi prakāra waduŋ rimwas patuk patug (k?) lukai tampilan linggis 4
tatah 4 wa(n)kyul kris gulumi kurumbagi pamajha kampit dom tamrā prakā

ra daŋ tarai paliwtan padyusan papanjuttan saragi paganannan saragi inuman pamassanya su 2
mā 1 ku 1 wdus 1 tandas 1 kumol 1 bras paja wsi ikat 10 pras li

nimaran skul dinyun 5 hayam 4 hantrīni 4 pasilih galuh muan pañcopacara i sampun nikaŋ saji
kabaih saŋsipta humadaŋ masamoha saŋ wahuta hyaŋ kudur muaŋ rowaŋ rakryān mapatih

saŋ panuraŋ muaŋ wahuta patih muaŋ rāma tpi siriŋ muaŋ ramanta renanta saŋ sinusk kabaih
grama wiku kapua winaih manadahha irikaŋ paglaran lwir niŋ tinadah skul paripurnna timan
matu

mpuk tumpuk haraŋ haraŋ deŋ kakap kadiwas ikan duri deŋ hañan kawan kawan rumahan layar
layar hala hala huraŋ dlag inariŋ muaŋ hantrīni gtam mankanaŋ ganan hadanan sapi

wők sukan dinaaadyakan kla kla sammenaka hana amwil amwil atah atah kasyakasyan
sanasanān dalamman hinaryyasan ginananan rumwarumwah kulubawan dudutan tetis ma

nkanaŋ inuman twak siddhū ciñca i sampunniŋ manadah mapanalih majnu makamwaŋ irikaŋna
sampun tabeh nĕm iŋ rahina umankat sira kabaih malunguh riŋ lmah makulilinan iŋ natar
humarappakan saŋ

hyaŋ wunkal sīma muaŋ kulumpaŋ sor niŋ witana lumekas saŋ makudur mamaŋmaŋ
manumpah manapatai manĕtĕk hayam amantinakan hantrīni iŋ watu sīma manirakan hawu i
harappan

wadwa rakryān mapatih muaŋ rāma sinusuk muaŋ rāma tpi siriŋ kabaih i kana liŋ ira indah
bhatara i baprakeswara brahmā wisnu mahadewa candraditya ksi (ti) jala pawana hutāsana
yajamāna ā

kāśa kālamrtyu ganabhūta sahananta sandhyādwaya ahorātra yama baruna kuwera bāsawa
yaksa rāksasa piśāca ganabhūta rāma dewata pretāsura gandharwwa graham kīnnara wi
dyādhara dewaputra nandīśwara mahākāla nāgarāja wināyaka sakwaih ta dewata prasiddha
maŋraksa kadatwan śrī mahārāja i bhumi jawa kita umasuk i hati niŋ nwaŋ kabaih tan

kawnaŋ tinahannan kyan hana pua anyāyā umulahulahha ikiŋ sī(ma) nuniwaih an lĕbura ya
duduk hatinya sbittakan wtaŋnya udullakan pahunnya wijilakan dalammanya tampyal i

ranan uwahi I tanannan yan para ya riŋ alas patukan niŋ ulā panannan iŋ moŋ pulirakna niŋ
dewa manyuh yan para riū tgal alapan niŋ glap s(ĕm)palan niŋ rāksasa saŋhapan niŋ wuīl
sipamu

an a(i?)ndah ta kamuŋ hyaŋ kusiga gargga metri kurupya pātañjala suwuk lor kidul kulwan
waitan buaŋnakan iŋ nākāśa yanaŋ nwaŋ umulah ulah ikeŋ sīma rakryān sañjīwana de

yantā mati ya sampal salamwittakan ni hyaŋ kabaih tibakan iŋ mahāsamudra kekenakan in


dawuhan lapp ya jalamer saŋhapp ya wuhaya ankānan matya yanaŋ nwaŋ anyāyā umu

lah ulah ikeŋ sīma upadrawā iŋ dewatā tātan tmu aŋsāma bhrasta liputtan niŋ dĕra muliha riŋ
naraka tibā iŋ mahārorawa yanaŋ nwaŋ langhana iŋ ājña haji i sampun yan amnka

kana manamwah ikanaŋ patih wahuta muaŋ rāma tpi siriŋ muaŋ rāma sinusuk laki laki
wadwan kabaih saŋhyaŋ watu sīma muaŋ kulumpaŋ umuwah sira kabaih i ron nira sampun
muwah sira

manigal mabata bata kapua mahyūn nāhan cihna nyan smpun mapagĕh suddha pari sudhha
ikanaŋ wnua i rukam sinusuk de rakryān sañjīwana nini haji manasĕa i dharma nira i

limwuŋ muaŋ mamahayua ikanaŋ kamulān i rukam kinon rakryān humarappa ikanaŋ susukan
juru niŋ kanayakan i sañjīwana dapuntamwri anak banua i kĕnĕr watak kĕnĕ

samgat matĕnĕr danācaryya uttamānga anak banua i mataram i parhyanan haji //

Terjemahan:
I

Selamat tahun 829 Saka bulan Karttika tanggal 10 paro terang Mawulu (sadwara) Pahing
(pancawara) Soma (saptawara) Satabhisa (naksatra) Baruna ( dewata) Wrddhi (yoga) ketika
perintah Sri Maharaja Raake Watukura dyah Balitung Dharmmodaya Mahasmbhu, turun

2 Kepada Mahamantri Sri Daksottama Bahubajra Pratipaksaksaya , memerintahkan desa


Rukam .desa wilayah dalam (wanua dro) yang hancur karena bahaya besar (guntur), adalah
tanah perdikan Rakryan Sañjiwna nenek raja, memberikan untuk bangunan sucinya di
Limwung

3 dan pembuatan bangunan suci (kamulān). Pendapatannya perak 5 dha pilih mas ma 5
untuk bangunan suci (parhyanan) di Limwung. Beban kerja baktinya untuk bangunan suci
semuanya sama banyaknya. Tentang yang tidk dikenai oleh

4 bermacam-macam penarik pajak, terdiri dari kring, padan(apuy), mangrumbe, paranakan,


tapahaji, airhaji, manghuri, tuha dagang, manimpiki, limus galuh, rataji, pangaruhan,
katanggaran, pinilai, mapadahi, mangidung, hulun haji, dan sebagainya.

5 Semua penarik pajak tidak menarik pajak tanah perdikan untuk Bhatara di Limwung, dan
tentang semua delik hukumnya (soara ni sukhadukhannya). Membaerikan piisungsung kepada
Rakryan Mapatih Hino
6 Sri Daksottama Bahubajra Pratipaksaksaya kain pola ganjarpatra 1 pasang emas 1 su 4 mā.
Rakryan Halu pu Wirawikrama, Rakryan Sirikan pu Wariga pu Samarawikranta, Rakyan Wka pu
Kutak semua diberi pisungsung

7 Kain pola kaliyaga 1 pasang mass u 1 setiap orang. samgat tiruan pu Asanga sang Siwastra
diberi piisungsung kain 1 pasang mas 1 su. rake halaran pu Kiwing, (p)salarhyang pu Punjang,
dalinan sang Sukha

8 panggil, manghuri pu Cakra, pangkur pu Siwadhyana, hañangan pu Suryya, tirip pu Krsna,


wadihadi pu Dapit, makudur pu Samwrda semuanya diberi pisungsung kain 1 pasang mas 6 ma
setiap orang. Pamanang dari sanghyang kudur

9 menerima pisungsung kain 1 pasang mas 4 ma.. Sang juru dri Wadihati dua dari
Miramirah pu Rayung penduduk desa Mirmirah wilayah wadihati, yang kedua sang halaran pu
Dhanada penduduk desa Pandmuan perdikan dri wadihati, juru dari makudur di Tangkil

10 sugih pu Manike penduduk desa Mantyasih wilayah Makudur, yang kedua sang
Mandyangin penduduk desa Kahangatan wilayah Hameas semua diberi pisungsung kain 1
pasang mas 4 ma setiap orang. Semua juru dari

11 Pangujaran (terdiri dari) parujar dari hino sang Kandamuhi, sang Brahmisana penduduk
desa Gunungan wilayah Tangkilan, penulis watu wani pu Manisar penduduk desa Tamalinggang
wilayah Sirikan, parujar dari halu sang
12 Wisaga pu Damodra penduduk desa Pandawuttan wilayah Tiru ranu, parujar dari Sirikan
Hujunggaluh pu Ayuddha penduduk desa Turuwanban wilayah Tiruranu, penulis sang
dharmmasinta sang Rabuah penduduk desa Pas wilayah

13 Pas, parujar dari Wka sang Widih pu Danu penduduk desa Skar wilayah Layuwatang,
penulis sang halungmanuk pu Goewinda penduduk desa Wanua Tengah wilayah Wurusiki,
parujar dari Tiruan sang sumundan dapunta

14 Katimang penduduk desa Wungkudu wilayah Kilipan. Semua diberi pisungsung kain 1
pasang emas 4 mā setiap orang. Parujar dari Halaran sang rawanu pu Watu penduduk desa
Hinapit wilayah Wka, parujar dari

15 Dalinan sang waryya pu Laksana penduduk desa Wuatan wilayah Dalinan, parujar dari
Palarhyang sang Tumapal pu Baka penduduk desa Tunggu Manongan, parujar dari Manghuri
sng eanui pu Gupura penduduk desa

16 Hinapit wilayah Wka, parujar dari Pangkur sang dadalan pu Samodaya penduduk desa
Singhapura wilayah Mamrati, parujar dari Hañangang sang raluk pu Turuy penduduk desa Ralua
wilayah Wurusiki,

17 Parujar dari Tirip sang rapadang pu Raghu penduduk desa Ugihan wilayah Dalinan semua
diberi pisungsung kain 1 pasang mas 2 mā setiap orang. Pihujung sang manak dari Pangkur lua
si Ramghal
18 penduduk desa Ralua wilayah Da;linan, dari Hañangan munggi si Masusu penduduk desa
Munggi perdikan dari Tirip, panawungan si Langka penduduk desa Watuwuatan wilayah
Watuwuatan, semua diberi

19 pisungsung kain 1 pasang mas 1 mā setiap orang. Yang (ikut) melakukan penetapan
perdikan dari Wadihati pu Gutay penduduk desa Miramirah wilayah Wadihati, dari Makudur
sang relam pu Phalguna pendudk desa

20 Hopra wilayah Pikatan diberi kain 2 pasang mas 8 mā setiap orang. Hop pangangkat
panungsung, rāma tpi siring, di Patapan wilayah Kdu kalima si Dwa ayah Dewara, dan
parujjarnya si Hyun ayah Mupu, diberi

21 Piisungsung kain 1 pasang perak 4 mā setiap orang, Di Pamigaran wilayah Patapan kalima
si Gahata ayah si Mpih dan gusti si Siwanggita ayah Satyaka diberi pisungsung kain 1 pasang

22 Perak 4 mā setiap orang. Di Mantyaaasih wilayah Patapan kalima si Punjang ayah Bahad
dan gusti si Kra ayah Labdha diberi pisungsung kain 1 pasang perak 4 mā setiap orang. Di
Wungaluh

23 Wilayah Khalan kalima si Peging ayah Hawang dan marhyang si Gadgan ayah Katwan diberi
pisungsung kain 1 pasang perak 4 mā setiap orang. Di Wunut wilayah Patapan kalima si Wangun
24 Ayah Panimuan dan winkas si Mamwang ayah Dhananjaya diberi pisungsung kain 1 pasang
perak 4 mā setiap orang. Di Wuatgunung wilayah Patapan si Gandhara kakek Dadara, si Raka
ayah

25 Seti diberi kain 1 pasang perak 4 mā. Di Wungkalanal si Wda ayah Kisala dan gusti si Keteng
ayah Suddhi diberi kain 1 pasang perk 4 mā setiap orang. Tuha padahi si Kaca ayah Kara

26 Diberi kain 1 pasang perak 4 mā. Penjaga tanah milik raja (pomahan haji) di Kdu si Dewara
ayah Satya diberi kain 1 lembar (hlai) perak 4 mā. Rama kabayan di Rukam si Tare ayah Binuh,
istrinya

27 si Kuruh, si Harita ayah dari Manggala istrinya si Kilyan, si Jwale ayah Sawit istrinya si
Anggini, si Nanggal ayah Munggu istrinya si Inang, si Prm ayah Patmi istrinya

28 si Buyu, si Buyu ayah Gawita istrinya si Sundah, si Jimu ayah Bisitri istrinyaa si Dhinu, si
Suddhira ayah Si Suddharma, si — wu ayah Binisri istrinya

II

si Nali, si Nala ayah si Bikrami istrinya si Suddhi, si Si Tenna ayah Citra, si Kendong ayah Citta
istrinya si Lngku, si Waha ayah Jali, si Angga ayah Gayahita istrinya si Kati, sang Kutis ayah

Kantara istrinya si Payani, si Bheda istrinya si Daya, si Landun ayah Soma istrinya si Sudi, si
Mahi ayah Pandawa, si Genjang ayah Dhawala istrinya si GeMti, si Katung ayah Priyadi
semua diberi pisungsung kain 1 psang mas 1 mā setiap orang. Sajian untuk upacara penetapan
perdikan: kain untuk Sang Hyang Brahma 1 pasang mas 1 mā, untuk Sang Hyang Kulumpang 4
pasang mas 4 mā , tamwakur

berisi beras 4, wak(ng)kyul, keris, gulumi, kurumbagi, pamajha, kampit, jarum, tamra, berjenis

dandang, tarai, paliwtan, padyusan, papanjuttan, saragi pagangannan, saragi inuman,


pamassanya 2 su 1 mā 1 ku, kambing 1, tanadas 1, kumol 1, brs paja, wsi 10 ikat, prs

linimaran, skul dinyun 5, ayam 4, hantrini 4, psilih galuh dan pancopacara. Setelah sajian semua
diletakan di tempat upacara, sang wahuta hyang kudur dan teman rakryan mapatih

sang pangurang dan wahuta patih, rama tpi siring dan semua rāma – istrinya, Undangan
(grama), wiku, semua diberi makanan di arena upacara itu. Adapun macam-macam yang
dimakan adalah: nasi matiman yng sempurna

bertumpuk-yumpuk harang-harang, dendeng kakap, kadiwas, ikan duri, dendeng


hañang,kawan-kawan, layar-laya, hala-hala, udang, dlag inuring dan telr, kepiting. Demikian
juga gangan hadangan sap,i wok

Sukan dinadyakan kla-kla, ada amwil amwil kasyakanyan angasangan, dalaman hinaryyasan
ginangannan rumwhrumwah, kuluban, dudutan tetis;

demikian juga minuman da twak, siddhu, cinca. Setelah selesai makan mapanglih, majnu,
memakai bunga. Pada saat itu jam enam pagi, semua bergerak ke tempat upacara duduk
berkeliling di halaman menghadap

batu sima (s.h. wungkal sima) dan kulumpang (yang terletak) di bawah bangunan ( witana).
Mulailah sang makudur (pemeimpin upacara) mengucapkan sumpat ( mamangmang,
manumpah, manapatai), memotong (leher) ayam, membanting telur pada batu sima,
menaburkan abu di hadapan
hamba rakryan mapatih, kepala daridesa yang ditetapkan menjadi perdikan ( rāma
sinusuk) , rāma tepisiring semua. Demikianlah katanya, batara yang ad di baprakeswara,
Brahma, Wisnu, Mahadewa, Candra, Aditya, Ksi(ti+, Jala, Pawana, Hutasna, Yajamana,

Aksa, Kalaamaretyu, Ganabuta, semua kamu Sandyadwaya, Ahoratr, Yama, Bruna, Kuwera,
yaksa, raksasa, pisaca, ganabuta, rama dewata, pretusura, gandarwa, graham, kinkara

Widyadhara, dewaputra, nandiswara, mahakala, nagaraja, winayaka, semua dewata betul-betul


menjaga kaeraton Sri Mharaja di bumu Jwa. Kmu semua masuk di hati orang

Tak ada yang mampu (kekuatan yang dapat) menahannya jika da yang mengganggu ketetpan
perdikan apa lagi meleburnya; hati (pelaku) akan dihancurkan , perutnya akan dibelah,

Anda mungkin juga menyukai