BAHAGIAN A

1. Morfologi adalah bidang yang mengkaji morfem dalam bahasa Melayu. Morfem
merupakan unit terkecil yang mempunyai fungsi gramatis atau menjalankan tugas nahu
yang bersifat morfem bebas atau terikat. Morfologi juga melibatkan kata majmuk. Kata
majmuk dieja terpisah atau dieja secara rapat (Kata Majmuk Mantap). Kata majmuk ini
terhasil dari proses merangkaikan dua kata dasar atau lebih yang membawa makna
tertentu.
a Jelaskan konsep morfem bebas dan morfem terikat berserta contoh.

Morfem merupakan salah satu unit gramatikal terkecil dalam sesuatu bahasa. Morfem
menyusun kata atau bahgian yang bermakna dari sesuatu perkataan.

Morfem bebas adalah morfem yang dapat berdiri sendiri sebagai suatu kata atau ayat
minimum. Morfem bebas biasa digunakansecara bebas tanpa terikat dengan morfem lain
dlam satu ayat atau kalimat. Morfem bebas terdiri daripada kata akar yang belum
menerima sebarang imbuhan.

m
er as
Morfem terikat memerlukan morfem lain untuk membentuk kata. Morfem terikat juga

co
merupakan morfem yang bergantung kepada morfem lain dalam ayat atau kalimat untuk

eH w
membawa makna yang lebih gramatis.

o.
Contoh morfem bebas : kawan, sekolah, ambil, sentuh, cerlang, lapang

rs e
ou urc
Contoh morfem terikat :

awalan ber-: berkawan

o

akhiran –an : sentuhan

aC s
vi y re

sisipan –em -: cemerlang

apitan ke-...-an: kelapangan

b Jelaskan bagaimana kata nama majmuk terbentuk dan sertakan contoh

ed d

perkataan yang relevan.

ar stu

Proses pemajmukan ialah proses yang merangkaikan dua kata dasar atau lebih dan
bentuk yang terhasil membawa makna yang khusus. Kata majmuk dieja terpisah dan
bertindak sebagai satu unit, iaitu bentuknya tidak boleh menerima sebarang penyisipan
unsur lain. Misalnya kerusi malas ialah kata majmuk kerana dapat disisipkan unsur lain
is

seperti ‘yang’. Sebaliknya pinggan mangkuk bukan kata majmuk kerana dapat diselitkan
kata hubung ‘dan’.
Th

i Rangkai kata bebas – bukit bukau, sampah sarap, ular sawa

ii Istilah khusus – Menteri besar, Duta Besar, Datuk Bendahara
sh

iii Maksud kiasan – cakar ayam, bulan madu, anak emas

iv Kata majmuk mantap – antarabangsa, suruhanjaya, tandatangan, matahari,
kerjasama, pesuruhjaya
v Kata majmuk jamak – alat-alat tulis, guru-guru besar, kapal-kapal terbang
vi Kata majmuk terbitan – dicampur aduk, mengambil alih, dikenal pasti, daya
serapan

This study source was downloaded by 100000817102371 from CourseHero.com on 04-20-2021 20:56:18 GMT -05:00

https://www.coursehero.com/file/54059622/contoh-soalan-morfologi-1docx/
 2. Imbuhan merupakan salah satu cara pembentukan kata dalam memperkayakan kosa
kata dalam sesuatu bahasa. Imbuhan asing telah dipinjam untuk menampung
kemasukan bentuk-bentuk kata pinjaman, terutama yang berkaitan dengan keperluan
peristilahan.

a Bentukkan kata nama terbitan berapitan daripada kata tunggal yang berikut:

I. had : pengehadan
II. tut : pengetutan
III. kod: pengekodan
IV. veto: pemvetoan
V. pulau: pemulauan

b Huraikan proses pengimbuhan bahasa Sanskrit dan bahasa Inggeris dengan

memberikan contoh yang sesuai.

m
er as
co
Imbuhan awalan bahasa Sanskrit berasal daripada bahasa Sanskrit telah lama

eH w
digunakan dalam bahsa Melayu. Penggunaan imbuhan ini amat produktif dan telah
menjadi sebati dengan perkataan-perkataan dasar dalam bahasa Melayu.

o.
Imbuhan di awal kata bahasa Sanskrit menunjukkan imbuhan yang selalu diguna pakai
rs e
dalam bahasa Melayu. Imbuhan ini sudah sebati digunakan seolah-olah telah menjadi
ou urc
satu perkataan yang telah mantap. Contoh maha, tata, pra, swa dan panca digunakan
secara meluas dalam bahasa Melayu. Maharaja, tatabahasa, prakata dan pancaindera
antara contoh perkataan yang menerima imbuhan awalan bahasa Sanskrit.
o

Isi-isi lain
aC s

● Imbuhan akhiran bahasa Sanskrit man, wan, wati dan nita

vi y re

Contoh seniman, budiman, angkasawan, jelitawan, olahragawati, seniwati, karyanita

dan biduanita.
● Imbuhan awalan bahasa Inggeris pro, anti poli, auto, sub, supra dan lain-lain lagi
ed d

contoh probarat, antikerajaan, poliklinik, autograf, subbidang, supranasional

ar stu

● Imbuhan akhiran bahasa Inggeris -isme, -ik, -si, -al dan -is
Contoh sosialisme, prolifik, sensasi, praktikal dan praktis
is
Th
sh

This study source was downloaded by 100000817102371 from CourseHero.com on 04-20-2021 20:56:18 GMT -05:00

https://www.coursehero.com/file/54059622/contoh-soalan-morfologi-1docx/
 BAHAGIAN B
1. Perkataan dalam bahasa Melayu mengandungi berbagai-bagai bentuk yang dapat dijeniskan
sebagai kata tunggal, kata terbitan, kata majmuk dan kata ganda.
Bincangkan bentuk- bentuk kata tersebut.

Kata tunggal ialah bentuk kata yang terdiri daripada hanya satu bentuk dasar, yakni yang tidak
menerima apa-apa bentuk imbuhan atau kata dasar yang lain.Kata tunggal dapat dibahagikan
kepada dua jenis, iaitu jenis kata tunggal yang merupakan unit yang bebas dan dapat berdiri
sendiri, misalnya kata ‘mereka’ dan jenis kata tugas, iatu unit yang tidak dapat berdiri sendiri
tetapi memerlukan sekurang-kurangnya satu unit yang bebas untuk melaksanakan tugas
nahunya misalnya kata ‘sangat’.Kata akronim juga tergolong ke dalam kata tuinggal. Contoh kata
tunggal bumi, amat, mara.
Isi-isi lain:

- Kata terbitan
- Kata terbitan ialah bentuk kata yang terdiri daripada kata dasar yang mengelami

m
proses pengimbuhan, iaitu sama ada menerima imbuhan awalan, akhiran, apitan

er as
atau sisipan.

co
Contoh Kata terbitan:

eH w
- (Imbuhan awalan) - tertinggal

o.
rs e - (Imbuhan akhiran) - senyuman
ou urc
- (Imbuhan Apitan) - perasaan
- (Imbuhan sisipan) - seruling
- Kata Majmuk
o

- Kata majmuk ialah bentuk kata yang wujud apabila dua kata dasar atau lebih
aC s

dirangkaikan menjadi satu kesatuan sintaksis yang membawa makna tertentu.

vi y re

- Kata majmuk yang dieja terpisah dan bertindak sebagai satu unit, iatu bentuknya
tidak boleh menerima penyisipan unsur luar.
- Kata majmuk dibahagikan kepada tiga kelompok berdasarkan jenis seperti kata
ed d

majmuk yangb terdiri daripada rangkaian kata bebas, kata majmuk yang
berbentuk istilah khusus dan kata majmuk yang mendukung maksud kiasan, iaitu
ar stu

simpulan bahasa.
Contoh kata majmuk:
- (rangkaian kata bebas) – jam tangan
is

- (istilah khusus) – pita suara

Th

- (maksud kiasan) – makan angin

- Kata Ganda
- Kata Ganda ilah bentuk kata yang dihasilkan dengan menggandakan atau
sh

mengulangi kata dasar sama ada kata dasar tersebut diulang secara
keseluruhan atau pada bahagian-bahagian tertentu, dan dengan imbuhan atau
tanpa imbuhan.
- Dalam bahasa Melayu terdapat tiga jenis penggandaan separa dan
penggandaan berentak.
Contoh kata ganda:

This study source was downloaded by 100000817102371 from CourseHero.com on 04-20-2021 20:56:18 GMT -05:00

https://www.coursehero.com/file/54059622/contoh-soalan-morfologi-1docx/
 - (penggandaan penuh) - manis-manis
- (penggandaan separa) – lelaki
- (penggandaan berentak) – Kucar-kacir

2. Kata kerja sebagai satu golongan kata yang boleh dibahagikan kepada dua kumpulan utama iaitu
kata kerja transitif dan kata kerja tak transitif.
Huraikan fungsi kata kerja transitif dan kata kerja tak transitif beserta contoh.

Kata Kerja Transitif

Kata kerja aktif transitif ialah kata kerja yang mengandungi objek yang terdiri daripada frasa
nama untuk melengkapkan maksudnya.Contoh membuka pintu, menaiki bas, meragut beg
mencuci pakaian dan lain-lain lagi. Kata kerja transitif dapat dibahagikan kepada dua jenis
iaitu kata kerja aktif transitif yang berfungsi sebagai ayat aktif dan kata kerja transitif pasif.

m
Contoh kata kerja aktif transitif seperti membersih kawasan, menjawab surat, mengabaikan

er as
tugas membaiki kereta manakala contoh kata kerja pasif transitif pula seperti dibersihkan,
saya jawab, diabaikan, kami baiki dimasukkannya.

co
eH w
Isi-isi lain:

o.
Kata kerja tak transitif

rs e
● Kata kerja tak transitif ilah kata kerja yang tidak memerlukan penyambut atau objek
ou urc
sesudahnya.
● Kata kerja tak transitif dapat dibahagikan kepada dua subgolongan iaitu kata kerja tak transitif
tanpa pelengkap dan kata kerja tak transitif berpelengkap.
o

● Kata kerja tak transitif tanpa pelengkap:

aC s

- Kata kerja yang boleh berdiri sendiri tanpa objek atau penyambut.
vi y re

contoh : Pemuda itu tersenyum.

- kata kerja transitif ini boleh diikuti oleh unsur keterangan yang yang
berfungsi memberi maklumat tambahan.
ed d

- contoh : Cikgu masih mengejar di kelas

ar stu

● Kata kerja tak transitif berpelengkap:

- Kata kerja yang mesti diikuti oleh pelengkap untuk menyempunakan
maksud ayat.
is

- Unsur pelengkap ini hendaklah dibezakan daripada objek atau

penyambut, kerana objek atau penyambut hanya hadir selepas kata
Th

kerja transitif dan boleh mengalami proses pasif.

- Unsur yang menjadikan pelengkap boleh terdiri daripada beberapa
jenis iaitu kata adjektif, frasa sendi nama dan kata nama.
sh

This study source was downloaded by 100000817102371 from CourseHero.com on 04-20-2021 20:56:18 GMT -05:00

https://www.coursehero.com/file/54059622/contoh-soalan-morfologi-1docx/
 3. Setiap perkataan yang dikeluarkan mempunyai tugas-tugasnya tersendiri. Kata tugas yang telah
dikelompokkan kepada empat kelompok berdasarkan kriteria kedudukan dan fungsinya dalam
binaan ayat.
Bincangkan jenis kata tugas yang dapat membantu memberikan pemahaman yang lebih baik
semasa berkomunikasi secara lisan.

Kata penyambung ayat ialah kata hubung, iaitu sejumlah perkataan yang bertugas menghubungkan dua
bidaan ayat atau lebih sehingga menjadi satu bentuk ayat berlapis yang dikenali sebagai ayat
majmuk. terdapat dua jenis ayat majmuk yang terbentuk, iaitu ayat majmuk gabungan dan ayat
majmuk pancangan. Ayat makmuj gabungan dihubungkan dengan kata hubung gabungan,
manakal ayat majmuk pancangan dihubungkan dengan kata hubung pancangan.
Kata hubung gabungan ialah jenis kata yang menghubungkan dua klausa atau lebih yang sama
tara sifatnya, Ayat yang terbentuk yang menggunakan kata hubung gabungan disebut ayat
majmuk gabungan.
Contoh kata hubung gabungan ialah lalu, atau, malahan, tetapi, sambil, serta dan kemudian.

m
er as
Contoh ayat, Aminah mengemas rumah dan ibunya membasuh kain.

co
Isi-isi lain

eH w
● Kata hubung pancangan

o.
● Kata hubung pancangan relatif
rs e
● Kata hubung pancangan komplemen
ou urc
● Kata hubung pancangan keterangan
o
aC s
vi y re
ed d
ar stu
is
Th
sh

This study source was downloaded by 100000817102371 from CourseHero.com on 04-20-2021 20:56:18 GMT -05:00

https://www.coursehero.com/file/54059622/contoh-soalan-morfologi-1docx/
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)