Al - Huda Tafsir Qur'an Basa Jawi - H Bakri Syahid

.
Sarana tuntunan maos ejaan sastra Latin

~
Sarta keterangan sawatawis ingkang

wigatos murakabi
.
MENTERI AGAMA
REPUBLIK INDONESIA
SAflilBUTAN MENTER I AGAMA R.I.

PADA PENERBITAN TAFSIR "AL·HUDA" DAL.AM BAHASA JAWA
BISMILLAHIRR1.HMANIRRAHIM
Assalamu 'alaikum, w.w .
.Al-Qur'an adalah kitab suci ummat Islam yang merupakan pedoman

bagi kehidupan kaum Muslimin. Karena itu mempelajaiiAl-Qur'an aaaJah meru-
pakgn a~l utama bagi setiap or~ng Islam. .
Al-Qur'an dipelajari dengan segala kesungguDan. Dari segi bahasanya meng-

ungguli abli bahasa atau sastrawan. Bahasa Al-Qur'an mempunyai kekbususan
yang karenanjlll merupakan mu'jizat yang memberikan hujjab kepada Nflbi
Muhammad sebagai Rasulullah. .
Al-Qur'an yang dit";runkan dalam Bahasa Arab menguatkan kedudukan

Bahasa Arab bukan banya sebagai bahasa barlgsa Arab, tetapi juga dipergunakan
sebagai bahasa duma di mana terdapat ummat Islam.
Semen tara itu, tidak sedikit p abli lebib jauh meneliti tentang
Al-Qur'an. Al-Qur'an merupakan sumber , am dan ilmu yang memberikan
dorongan untuk mendalami i$i dan makna A ,-Qur'an. ,
Pada tempatnyalah, apabila Al-Qur'a dengan segala aspeknya telah dan
terus akan diteliti orang. AI-Qur'an telaD . erjemabkan ke dalam berpuluh Bahasa
di dunia. Usaba penatsiran Al-Qur'an pun'terus dilakukan orang.
Dengan ucapan syukur albamdulillah saya menyambut dengan penuh
harapan atas terbitnya "AL-HUDA~' usahanya Kol. Drs. H. Bakri Syabid yang
merupakan tatsir AI-Qur'an dalam Bahasa Jqwa. cJsaba yang dilakukan oleh
Kolonel Drs. H. Bakri Syahid untuk memberi tatsir Al-Qur'an dalam Babasa
daerah (Jawa) merupakan usaha yang masib jarang dilakukan orang. Karenanya
usaha ini merupakan usaha yang ai!an menamh;!b kekayaan kbazanab literatur
keagamaan, khususnya ten tang AI-Qur'an. /
Terbitnya Tatsir "AL-HUDA" me"lfakarl pedoman untuk memudahkan
masyarakat dalam memabami AI-Qur'an jdengan sebaik-baiknya dalam usaha
meningkatkan penghayatan dan ,PengamaMn ajaran AI-Qur'an.
Ummat Islam hidup dan kebidupannya mencerminkan kehidupan yang
dipengtzruhi oleh ajaran dan tuntunan yang terkandung daJam Al-Q'ur'an. Al-Qur'an
sebagai petunjuk akan selalu me11ll!rangi hidup dan kehidupan ummat Islam.
SebenarnjJaiab, hakekat AI-Qur'an tidak banya sekedar untuk dibaea, tetapi lebib
dari dibaea, untuk diresapkan dan diamalkan is; maknanya dan semangatnya
sebingga !' mempunyai pengaruh dalam kebidupan diri pribadinya, masyarakat,
bangsanya dan ummat Islam.
Dengan mengamalkan ajaran Al-Qur'an berarti ummat Islam menempatkan
Al-Qur'an sebagai rabmat bagi kebidupan, man usia.
Dalam kaitannyasebagai bangsa Indonesia, ummat Islam dengan meng-
amalkan Al-Qur'an berarti ikut membangun bangsa dan negara. Sebab kebidupan
agama merupakan unsur ,utama dalam mengokohkan kehidupan bangsa dan negara
yang berdasarkan Paneasila dan Undang:Undang Dasar 1945.
Apabila isi Al-Qur'an benar-benar digali' dan dikaji akan dapat dibuktikan
betapa besarnya Al-Qur'an 11l!mberi bimbingan dalam setiap kegiatan manusia
untuk bidup baik di dunia dan di 'akhirat.
A kbirnya , saya berharap terbitnya Tafsir "AL-HUDA" ini akan berguna

bagi masyarakat dalam membina kehidupan beragama dan bermasyarakat. Demi-
kian pula kiranya dapat mendorong para ahli untuk menelaah dan menggali ilmu
pengetahuan yang bersumber dari kitab sue; Al-Qur'an. Usaha yang telah dilakukan,
baik oleh kalangan Islam sendiri maupun di kalangan sarjana Barat masih terlalu
sedikit apabila dibandingkan dengan luas dan dalamnya isi Al-Qur'an.
Semoga Allah SWT akan selalu memberikan bimbingan taufiq dan

kita selalu di jalan yang diridloi Allah SWT.
~vassalam,
AGAH1\
RATU PERWlRANEGARA.
J - JlZ/~()6/E_1t/J! :~J
i°\yYY' x\O ~~jt4SJ~I.Y'~(I.)ty~.)0\.)foj:'V'.S"~,~
~~J\ ~~.ijJ ,t;.f~'p'"~~J"'§.~1 :~-,,~;.)~

:~ \~ o~J~t~~)\~~;~ i):Al'~ ~~14"'~
° \ 'C\ VV _ A - Y·
i \~ VV - A - ",. l \:;~
1'9
G~I..W-'! . ~~IJ"t
(d.)./Jr. ~~J) . ("UJv.Y.J~U\)
~"...,~tJ' _0
~..v o~ &\J\ _,
~~~&'_v
)
Wewenan~pun ingkang ngarang kaayoman ing angger-angger Nagara
Cetakan Pratama - 1979

Cetakan Kapindho - 1982
Cetakan Katelu . 1983
Perakit pol a offset: H. Djarnawi, Hadikusuma

H. Mh. Djaldan Badawi
Penyungging Drs. Abdulhamid Dimyathi
Percetakan offset 'PT . Dagus Arafah

Yog,vakarta - Indonesia
)
Purwaka
Assalamu 'alaikum warahmatullaahi wabarakaatuh !

Para sutrisna, sumangga kula dherekaken sesarengan asesanti ngunjuk-
aken Puji Ian Syukur ing ngarsanipun Gusti Allah ingkang Murbengtitah,
Pangeran Sesembahaning para manullgsa ingkang anurunaken AI Quraan mulya,
sarta ngaturaken katresnan jati Salawat tuwin Salam mugi'Ai1ah karsa maringaken
dhumateng Junjungan kita Kanjeng Nabi Muhammad s.a.w.
Dhuh kadang kula ummat Islam, sayektos tindak-tanduk, sana solah-
bawa Ian muna-muni, dalah tata rakiting Bebrayan kita punika manawi adhedhasar
sesuluhing Wahyu Kitab Suci Al Quraan, gesang kit a pribadi badhe age sang MursyiJ,
Ian patembayan kita ing Bebrayan badhe tata, karta, raharja sana dinamis! Sih-si-
nihan Ian tulung-tinulung wonten ing makarya sesarengan ambangun Masyarakat
ingkang langkung sae, langkung adil, 'Iangkung makmur ~onten ing zaman modern.
Inggih punika makmur ingkang mumpuni kabetahaning wadhag ( material ). Ian
kabetahaning kajiwan ( spiritual ), dados wonten imbangan trajuning bobot Ka-
donyan Ian Akheratipun ( gesang ing zaman Kalanggengan ). Pramila ambangun
Bangsa sarta mbina watak-wantuning Bangsa adhedhasar taqwa ing Allah S.W.T.
kedah dipun santosani sayektos!
Para sutrisna, luhuring Nagari sabab saking luhuring Budi-Budaya Ian
Budi-Pakenining Bangsa, makaten ugi kosok wangsulipun.
Wawasan Nusantara, gagasan kagunan kita piyambak, sampun anelak-
aken kayakinanipun sarta anggarisaken kawicaksananipun, bilih ngagesang punika
ateges gesang berjoang, inggih punika perjoanganipun manungsa-budaya ingkang
sarwa mantep ing keamanan Ian kemakmuran!
Gadhah gregut ambengkas kamiskinan sarta kabodhohan wonten ing
era Pembangunan tehnologi modern, ananging tetep kenceng angrembakakaken
Kapribaden Nasional.
Manungsa-budaya punika wonten cm-cmmpun khas, inggih punika
aktif ing laladan (gatra) ideologi, 'ekonomi, politik, pertahanan, keama~an, agama,
sosial Ian budaya!
Langkung-Iangkung patembayatan sarta bebrayan ing madyaning olah-
kaprajan, kasandhunging rata tinakdir Panger an ingkang Maha Wasesa, ngasta pu-
saraning praja, kawogan makmuraken Rakyat mayuta-yuta, saestu Kitab Suci AI
Quraan punika badhe paring pinten-pinten Sesuluh, sarta Taufik Ian Hidayah,
makaten ugi Pitedah ingkang Ie res wonten ing spektrum Nasional kita, ing bab
sapta-gatra kasebat nginggil!
Ananging para sutrisna, sampun kata:r::,; wantah, bilih terminologi ing
salebeting Al Quraan punika persis kados ingkang kaucapaken ing jaman tehnologi-
mo.dern sapunika. Ingkang kula m~ksud "motive and drives"ipun, utawi pola Ian
rame inggawenipun, (punapa samesthinipun tiyang ngagesang) norma-normanlpun
sampun kaweca ing Quraan sarana kaidah-kaidah fundamentil ingkangsarwa
gumathok!
7
Dados manaWI ngersakaken dipun jlentrehaken atharik-tharik, kaidah-
kaidah fundamentil kala wau, kedah dipun saranani malih ilmu-ilmu sosial sanes-
sanesipun, kadosta, ilmu jiwa, ilmu bumi, ilmu sejarah, ilmu hukum, ilmu politik-
strategi ( kewiraan ), ilmu etnologi, sosiologi, geografi, demografi, ekologi, makaten
Ugl ilmu-ilmu eksakta sanes-sanesipun.
Mila kasinggihan kita sadaya ambangun Bangsa Ian ambangun watak-

Bangsa punika boten gampil, kapara rumpil, ananging punika kuwajiban ingkang
mulya l
Dhuh sanak kadang kula Bangsa Indoncsia, makaten ugi ingkang ncmbe
nganglang Buwana irig sajawining rangkah Nusantara, ingkang makarya ing pertani-
an, perdagangan, kes'cnian, paguron, pesantren, pawiyatan-Iuhur, pemimpin, pega-
wai, ABRI, transmigran, Ian para sutrisna sadaya, kula caos atur pamrayogi mbok
inggiha sawatawis wekdal, sinambirileks, kula aturi maos Kitab Quraan punika,
Kitab ingkang dados Panutan kita sadaya!
Para sutrisna ingkang minulya, kula amiwiti nyerat Tafsir Quraan tar-
jamah Jawi punika esrunipun wiwit nalika kula angayahi tugas Karyawan ABRI
wonten ing Sekretaris Negara R.I. ing Bidang Khusus, tahun 1970 ngantos kula
dados pamong-mahasiswa, Rektor lAIN Sunan Kalijaga Yogyakarta, tahun 1972
dumugi tahun 1976.
Wekdal samanten tambah wiyar sesrawungan kula, kathah mitra ing

Jakarta sana Daerah-daerah, ugi ing tlatah transmigrasi, tepangan lami Ian enggal
saking Suriname, sarta kanca-kanca Jama'ah Hajji ing tahun 1955 Ian tahun 1971,
ing wekdal samanten para kadang sami saresehan ing Mekah Ian Madinah, saking
putra wayah sadherek Malaysia, wonten ing dalemipun Syekh Abduimanan, panga-
genging para Syekh ing Saudi Arabia, ugi sadherek-sadherek saking Singapore,
Muangthai, Ian Philipina, ingkang asai usulipun tiyang J awi ingkang lelarta, santri
wiwit alit mila.
Giliging saresehan sami kraos Ian rumahos, sarta prihatos, wontenipun

Tafsir AI Quraan ingkang katarjamahaken basa Jawi sastra Latin, rinakit tuntunan
maos sarana sastra Latin, Ian sawatawis katerangan ingkang wigatos murakabi.
Dene sawatawis katerangan ing kitab punika, sumber kula mendhet inti-
ning tafsir utawi katerangan cekak-aos saking kitab-kitab kasebat ing daftar Ka-
pustakap..
Matur sewu nuwun dhumateng panjenengapipun Kyai K.R.T. H.Wardan

Dipaningrat, Pengulu Kraton Ngayogyakarta, sarta Ustadz Rahmat Qasim, 'Ruhani-
wan RS PKU Muhammadiyah Yogyakarta, ingkang sampun kersa niti-priksa ngan-
tos sarampungipun. Mugi-mugi dadosa 'amal-shaleh women ing pangayunaning
Allah S.W.T. Amien.
Pramila pambabaripun Kitab AL HUDA, Tafsir Al Quraanul Kariim
basa Jawi punika, mugi-mugi Gusti Allah S.W.T. paring Hidayah Ian Taufik, wonten
faedahipun ing Masyarakat, dadosa ~al jariyah kula sakkulawarga, Amin, Amin,
Amin Yaa Rabbal 'Alamiin.
Drs. H. Bakri Syahid
Yogyakarta, 2 Mei 1977
Purnawirawan ABRI
8
CACALA
saking Penerbit "Bagus Arafah"
Yogyakarta, 1 Oktober 1917
Assalamu 'alaikum w.w.

Kula andherek bingah muji syukur ing Gusti Allah S.W.t. dene pan~
jenenganipim pangarang sam pun kaleksanan ngrampungaken karya kitab Al-
Huda, satunggaling Tafsir Al Quraanul Karim basa J awi, babaran tahun 1977,
tahun Orde Baru menggahing perjoangan Bangsa Indonesia.
Saking katerangan riwayat-hidup ing kalangan Angkatan Bersenjata
Republik Indonesia, bilih pangarang punika kalahiran ing kampung Suronatan
kacamatan Ngampilan, kotamadya Yogyakarta, tanggal 16 Desember 1918.
dinten Senen Wage. .
Pasinaonipun Agami wonten ing Kweekschool Islam Muhammadiyah.
tamat tahUl\ 1935. Guru H.I.S. Muhammadiyah Sepanjang. Surabaya Ian Se-
kayu, Palembang ngantos talmn 1942. Wonten ing tahun 1957 tugas sinau
dumugi tammat ing Institut Agama Islam Negeri "Sunan Kalijaga" Yogya-
karta, tanggal 16 Januari 1963. Dening Jenderal A. Yani (almarhum) dipun
tugasaken nglajengaken pendidikan Militer ing'Ainerika Serikat tahun 1964,
Fort Hamilton, New York, U.S.A.
Dharma bakti ingkang dipun alami: komandan Kompi, Wartawan Pe-
rang No.6 - MBT. Kepala Staf Batalion STM-Yogyakarta, Kepala Pendidikan
Pusat Rawatan Ruhani Islam Angkatan Darat, Wakil Kepala PUSROH ISLAM
A.D. Ian Asisten Sekretaris Negara R.I., sarta wiwit tahun 1972-1976 ngasta
Rektor lAIN Sunan Kalijaga Yogyakarta.
Bakda punika lajeng pensiun saking Kolonel Infanteri NRP. 15382
Angkatan Darat, Ian tanggal 1 Oktober 1977 dipun sumpah kalantik dados
anggota Majelis Permusyawaratan Rakyat R.I., fraksi ABRI.
Dene sawatawis karya ing nalika taksih mahasiswa, kadosta: Tata-
Negara R.I., Ilmu Jiwa Sosial, Kitab Fekih, Kitab 'Aqaid, Ian sabakdanipun
makarya wonten kalangan Pawiyatan Luhur lAIN Yogyakarta, ambabar
malih kitab Pertahanan Keamanan Nasional, Ilmu Kewiraan, Ian Ideologi
Negara Pancasila, ugi kawedalaken dening penerbit Bagus Arafah, jalan H.
Agus Salim No. 21, Yogyakarta. tilpun 2476.
Cetakan pratama AL HUDA punika nembe k~babar tahun 1979,
mugi-mugi wonten manfaatipun ing Era Pembangunan Indonesia sarta Pem-
bangunan Da'wah Islam, amin!
Dhumateng para karyawan Ian Pimpinan Percetakan offset "Per-
Satuan" ngaturaken agenging panuwun.
Penerbit
9
"Tumuruning Kitab AI-Quraan iki, ing
sajerone wus ora mamang maneh, terang
saka ngarsaning ALLAH, Pangeran Se-
sembahaning 'alam Jagad-rat pramudita"
( Surat As-Sajadah : 2 )
.+.;.
10
KAPUSTAKAN
1. Abdul Jalil 'Isa, Al Mushhaful Muyassa~.

2. Sayid Quthub, Fi Zhilaalil Quraan.
3. Ahmad Musthafa AI Maraaghy, Tafsir Al Maraaghy.
4. Muhammad Rasyid Ridha, Tafsir Al Manaar.
5. A. Yusuf Ali, The Holy Quran.
6. Prof. Dr. T. M. Hasbi Ashshiddiqy, An Nur - Tafsir Quraanul Majid.
7. Ahmad Hasan, Tafsir Al Furqaan.
8. Ki Bagoes H. Hadikoesoemo, Hikmah Qoeraniyah - Poestaka Hadi.
9. W. J. S. Poerwodarminta, Kawi-Djarwa, Bale Poestaka.
10. W. J. S. Poerwodarminta, Baoesastra Indonesia-Djawi, Gunseikanbu-Kokumin
Tosyokyoku.
11. 'Ibnu Katsir, Tafsir Al Quraanil 'Azhiim.
12. Al Quraanul Hakim, Pakistan, 1935.
13. Prof. Dr. H. Mukhtar Yahya, Cathetan pribadi, Kuliyah Tafsi; Quraan.
14. Prof. Dr. H. A. Mukti Ali, Pitulas warni-warni karanganipun.
15. KaJawaf'ti Al-Jami'ah, lAIN - Sunan Kalijaga, Yogyakarta.
16. Panel Discussion Pimpinan Pusat Muhammadiyah, Yogyakaru, 1977.
17. Zoetmulder S. J. Dr. P. J. Pantheisme en Monisme.
18. Rinkes, Dr. D. A. De Heiligen van Java.
19. 'M. Natsir, Fiqhud Da'wah.
20. Encyclopedia of Social Sciences.
21. Kanjeng Susuhunan Kalidjaga, Kidoengan.
22. K. G. P. A. A. Mangkunegara IV, Serat Wedha Tama.
23. Kanjeng Susuhunan Paku Buwono IV, Serat Woelangreh.
24. Prof. K. H. R. Muhammad Adnan, Tuntunan Iman dan Islam.
25. Drs. Romdlon, Kepercayaan Masyarakat Jawa.
26. Prof. Dr. R. M. Ng. Poerbotjaroko dan Tardjan Hadidjaja, Kapoestakan Djawa,
1952.
27. Kolonel Drs. H. Bakri Syahid, Ilmu Kewiraan, 1976.
28. Muhammadiyah Majlis Tabligh, Tuntunan Shalat, 1943.
29. Pusroh Islam Angkatan Darat, Himpunan Do 'a-Do 'a, 1967.
30. Direktorat Jenderal Urusan Haji, Manasik Haji dan Do'a Ziarah, 1970.
31. Majlis Tarjih, Pusat Pi~pinan Muhammadiyah, Kitab Iman dan Sembahyang, 1929.
32. Drs. Mahjunir, Mengenal pokok-pokok A.ntropologi dan Kebudayaan, 1967.
33. Sayyid Abdul A'la Maududi, Islamic Way of Life, 1967.
34. Presiden Soeharto, Kata terpilih, Departemen Penerangan R.I., 1970.
35. Symposium lAIN Syarif HidayatuUah Jakarta, Mengamankan Sila Ketuhanan Jang
Maha Esa, 1970.
36. Prof. Harsojo, Pengantar Anthropologi, 1967.
37. Prof. Dr. A. Sjalabi, SedjarafJ dan Kebudajaan Islam, 1971.
38. Drs. H. Bakri Syahid, Ideologi Negara Pancasila.
}9. Departemen Pertahanan Keamanan R.I., Dharma Pusaka 45, 1972.
40. Drs. Sidi Gazalba, Islt1m integrasi Ilmu dan Kebudayaan.
41. K. R. Muhammad Wardan, Kitab Falak dan Hisab, 1957.
Baboning terjcmah dhumatcng basa Jawi ing a1ifawisipun sakin~
Kitab "AI Quraan dan Terdjemahnja", Departemen Agamq R.r.
1965. Jakarta-Indonesia.
Paringipun badiab Bapak Menteri Agama R.l. panjenenganipun
almukarram Kyahi Haji Muhammad Dachlan, Allahu yarhamuh.
CARA. ANGGINAKAKEN EJAAN MAOS:
l\1aksud ingkang baku, ejaan maos kaserat aksara Latin wonten ing
sangandhaping huruf Arab, maligi kagem para kadang kula ingkahg dereng
trampil maos Quraan langsung saking huruf Arab. Kagem ingkang sampun
biasa sarta lancar, kaanggepa seratan ejaan maos aksara Latin punika boten
wonten.
Ancas kula malih, sageda kagem pedoman guru, ingkang langsung
nyemak maosipun saking huru f Arab, dene murid tetep sawatawis wekdal
maos saking aksara Latin; punika saweneh cara praktis.
Wondene ejaan saking huruf Arab dhuma~ng Latin, kula andherek-
aken methode saking Departemen Agama R.l. - Jakarta, kados kaserat ing
ngandhap punika:
Kh ( khaa' ) Sy
. ( syiin )
C U"
Oil
~
( dhaad ) Th .1 ( thaa )
A
Oz = ( dzal Ts ( tsaa')
;)
..
'-'
.L;
Gh
L ( ghain ) Zh ( zhaa )
H .. ( haa' ) Z .) ( zaai )
( qaaf )
Q I,,)
t... ( 'ain )
Sh V" ( shaad ) • (hamzah )
aa - pratandha maos a ingkang panJang, upami AI Quraan, 'aalamiin.

II pratandha maos i ingkang panjang, upami
- Muslimiin.
uu - pratandha maos u ingkang panjang, upami Muslimuun.
a - kangge anggantos pratandha fat-ha ing nginggil alif, upami: Qur'aan,.
sarta a ingkang kaping kalih punika tandha panjang.
MAJLIS ULAMA'
DAERAH ISTIMEWA YOGYAKARTA
Alamat: Kantor Wilayah Dep. Agama D.I.Y.
Yogyakarta, 7 Mei 1979.
Atur pangayu bagya Majlis Uiama' D.I. Ngayogyakarta awit

saking pambabaripun kitab A L H U D A tarjamahlTafsir
Al Quran basa jawi 30 juz ingkang kasusun saha kaimpun dening
Sdr. Drs. H. Bakri Syahid ingkang nate ngasta Rektor I.A.I.N.
Sunan Kaiijaga.
Assaiamu 'aiaikum . wr. wb.
Alhamdulillah kita ngunjukaken puji ian sukur wonten ing ngarsanipun

G. Allah ingkang mahamirah saha maha asih, awit saking kanugrahanipun sampun
saged kababar kitab terjamah Ai Quran basa jawi 30 juz ingkang sinebat "AL-
HUDA" karanganipun Sdr. Drs. H. Bakri Syahid ingkang nate ngasta kaienggahan
Rektor I.A.I.N. Su.rJan Kaiijaga ing Ngayogyakarta.
Inggih sarana kababaripun kitab kasebat, ateges badhe anambab khazanah
k.itab agami Isiam wonten ing negeri kita Repubiik Indonesia ingkimg wonten ing
saiebeting pembangunan punika estu-estu ambetahaken pinten-pinten sarana kangge
ambangun akhiak saha budi utami tumrap bangsa Indonesia.
Wonten ing wekdai akhir-akJ)ir punika sampun kathah kitab-kitab tafsir
utawi terjamah Ai Quran ingkang mawi basa Indonesia. Miturut pangertosan saha
paniti kita, taksih sekedhik sanget ingkang sami ngedaiaken terjamab ingkang mawi
basa Daerah. Ing mangka -sarana mboten ngirang-ngirangi menggab kalenggahan-
ipun basa Indonesia ingkang dados basa kebangslm kita- taksih katbah para maos
ingkang rumaos iangkung saged rumasuk ian rumesep wonten ing raos ian peng-
galihipun menawi piyambakipun maos buku ingkang mawi basa Daerab umpami-
nipun basa jawi, Sunda iss.
Pramila inggih saking pembabaripun kitab AL HUDA punika, ateges
sampun saged dipun cekapi kabetabanipun para maos ingkang taksih remen maos
buku-buku ingkang mawi basa Daerab kbususipull basa jawi, ingkang kita piyam-
bak inggih taksib sering dipun takeni dening sedherek ingkang ambetahaken Ai
. Quran terjamah basa jawi.
Mugi-mugi sarana medalipun kitab Ai Huda punika, sageda anambahi
saba mahanani paedab ingkang sakelangkung ageng tumraping Negari Lan bangsa
Indonesia ingkang saweg nedbeng-nedbengipun ambangun.
Aamiin yaa Robbal 'aalamiin.-
Wassalam.
SESEPUH UMUM MAJLIS ULAMA
D.l. NGA YOGYAKARTA
/
/'
(:
, '.
\\
\
(BPH. H. PRABUNINGRAT)
Surat 1 AL FAATIHAH ( BEBUKA ) Juz 1
AL FAATIHAH (BEBUKA) 1)
Surat kaping 1 : 7 ayat

Tumuruning wahyu ana ing Mekkah, tumurun sawuse surat Al-Muddatstsir
1. Kalawan asma Allah kang Maha Murah

o • "It· ,. ~I\ ~ t - ,·.t ,
Maha Asih. 2) ~.)' ~J' 9b~-
Bismillaahir rahmaanir rahim
2. Kabeh pangalembana kagunganing Allah
Pangeran 3) Sesembahaning 'alam jagad-rat
pramudita. ~~t~"
I) _... ~ ~ _"
:,'.J ~
Alhamdu Iillaahi rabbil 'aalamiin.
3. Kang Maha Murah Maha Asih.

Arrahmaanir rahiim
4. Kang Ngratoni ing dina Piwales 4) o

J,
9!JJt ." .,11
. . ~.Jt~-t
.. 1
Maaliki yaumid diin
5. Namung dhumateng Paduka piyambak ki-

ta sami manembah 'ibadah, saha namung ~:' ~:. ~G( ?1'~ :1[::
~ .",-,'-4&i ~y.!_O
dhumateng Paduka piyambak kita sami Iyyaaka na'budu wa iyyaaka nasta'in
anyenyadhong pitulungan.
6. Dhuh Gusti Allah, mugi Paduka paring

Pitedah ing kita sadaya lumampah won-
ten ing margi ingkang leres. Ihdinash shiraathal mustaqiim
1) Surat punika kawastanan Al Faatihah (Bebuka) utawi Faatihatul Kitab (Bebukaning Kitab),
sabab dados surat ingkang kaping sapisan wonten ing rakit susunanipun Al QuralJIl. Kawastanan
ugl ummul Kitab ingkang ateges Baboning Kitab, utawi Pokolting Kitab sabab ngewrat sawata-
wis, Ian ngemot samodyaning isi Quraan. Wonten ingkang namekaken As Sab'an Matsaani,
utawi Sab'an minal Matsaani, tegesipun Pitu ingkang tansah kawaos wongsal-wangsul, sebab
pi tung ayat salting Al Faatihah punika tansah dipun waos marambah-rambah saben nindakaken
raka 'at shalat.
2) Ayat punika dipun wastani Basmallah, jangkepipun maos "Bismillaahirrahmaanirrahiim", utami
sanget kawaos saben badhe tumindak kasaenan. Allah, inggih punika Dzat ingkang Maha Suci,
ingkang saestu kagungan Hak dipun sembah-sembah Ian kapundhi-pundhi. Ar Rahman, Maha
Mirah, Ian Ar Rahim, Maha Asih, punika sifat-sifat sabagean saking sifat-sifating Allah ingkang
kathah sanget.
3) Rabb, Tuhan utawi Pangeran, ingkang wajib dipun sembah-sembah.
4) Maalik, Ngratoni utawi ingkang Kagungan P~nguwaos Agung, utawi ingkang kagungan Yaumid-
din, Dinten Piwales, tegesipun dinten piwalesipun sadaya amaling Manungsa nalika wonten ing
'Alam Donya.
17
Surat 1 AL F AATIHAH (BEBUKA) Juz 1
7. Inggih punika margi, Agaminipun para

tetiyang ingkang sampun Paduka paringi .Y
kani'matan, sanes ingkang sami kabendon,
tuwin sanes ingkang sami sasar. 5)
Shiraathal ladziina an'amra 'a1aihirn,
ghairil rnag!".dhuubi 'a1aihirn waladl dlaal-
liin.
lsi maksud ingkang wigatos ing Surat AI-Faatihah:

Intisari saking isinipun Al-Quraan punika sampun kaweca pokok-pokok ingkang
fundamentil wonten salebeting Surat Al Faatihah, kados kasebut ing ngandhap punika:
1. Bah 'aqaid utawi kaimanan;;punika kuwajih;m ingkang wiwitan kaampil, ingkang
diI)Un da'wahaken dening Junjungan kita Nabi Muhammads.a.w., makaten ugi dening
para andika Rasul saderengipun. Ingkang baku inggih punika 'aqidah-tauhid ( memundhi
saha mangeran namUJ1g dhum~ng Panjenenganipun Allah piyambak ). 'Aqidah-tauhid
wau dados jejering piwucal Agami, sadaya para andika Nabi Utusaning Allah kautus ngam-
pil tugas-pokok mbangun Tauhid ing Allah, sarta ngrebahaken sadaya kamusyrikan, ugi
ngajak UlJlmatipun supados samia 'ibadah ( manembah ) ing Allah piyambak, Ian nilar
sadaya brahalanipun.
2. 'Ibadah: utawi ngumawula Ian manembah ing Allah, ingkang kuwajiban sadaya
titah, langkung-langkung manungsa ( sabab manungsa punika makhluk ingkang saged da-
rnel kabudayan wonten ing 'alam Donya ). Ingkang baku wonten sakawan, inggih punika:
Shalat, Zakat, Shiyam, Ian kesah Hajji. Saking ingkang baku kasebut, lajeng tuwuh malih
'lbadah ingkang minangka dados pangipun, upami saking Shalat, tuwuh 'ibadah memuji,
ndedonga, dzikir, Ian tafakkur utawi i'tikaf ing Masjid. Saking Ztkat lajeng tuwuh 'ibadah
qurban, sidqah, weweweh Ian tetulung ing sasaminipun, Ian saking Shiyam tuwuh watak
wira'i ( mboten ndremis, Ian mboten kathah sesambat), sumingkir saking ingkang nama
lelangkungan ( gesang prasaja ). Lajeng saking Hajji tuwuh semangat ambelani sarta labuh
ing Agami.
3. Angger-angger Hukum Ian Pematan-pematan: maksudipun Syari'at Islam darnel
angger-angger hukum Ian pranatan punika kangge karaharjaning ummat manungsa ing Do-
nya dumugi ing Akheratipun. Pramila ing salebeting Quraan ngemot pinten-pinten norma
Ian katamtuwan, upami hukum, politik, tatanagari, sosial, ekonomi, perang, dhame, se-
sambetan internasional, kabudayan sarta kesenian, agami, sesambetaning manungsa ka-
liyan Allah, Ian lingkungan sapiturutipun.
4. Janji sarta ancaman: artosipun supados ngadeg keadilan Ian kaleresan ingkang
saestu. Sanajan wonten Donya saged lolos saking hukuman, nanging wonten ngarsaning
Allah ing dinten Qiyamat tamtu boten saged 1010s malih. ..
5. Sejarah: maksudipun ingkang saged dados tepa-palupi ing salebeting sesrawungan
ummat manungsa, sampun ngantos darnel sejarah awon, gesangsapisan wonten ing 'alam
Donya.
5). Sasampunipun maos Faatihah turnunten maos .. Aarniin". artosipun: .. Dhuh Gusti Allah.
rnugi Allah kapareng nampi panuwun kula.
18
Surat 2 AL BAQARAH (SAPI WADON ) Juz 1
AL BAQARAH (SAPI WADON ) 6)

Tumuruning wahyu ana ing Madinah, dadi wiwitane
Surat kang tumurun arh. ing Madinah, kajaba ayat
281 tumurun ana ing Mina nalika Hajji Wada'
Kalawan asma Allah kang Maha Murah

Maha Asih.
1. Alif, Laam, Miim. 7)

Amung Allah piyambak kang priksa
maksude. A1if laam miim.
2. Kitab Al Quraan iki, ing sajerone wus

ora ana mamang maneh terang saka ngarsa-
ning Allah, dadi pituduh tumrap wong kang
'J
o •
~l
N" M ...
~,. A'!~ "''''.(.
IS~~~ 'C:~)..;o~ ~.) •
"t1, :~II~ y
padha taqwa ing Allah. 8) Dzaalikal kitaabu laa raiba fiih, hudallil
muttaqiin.
3. Yaiku wong kang padha iman 9) anges-

tokake prakara ghaib,10) Ian padha ngedeg- t;.,... ~. . fi_i~~I\ ":' "'N" ~~ ." ,! V" (1t
O-'~J ~.. :.I.:)rly....:t~ :1"
ake Sholat,ll) sarta padha andanakake se-
bageyan rezeki kang wus Ingsun paringake "'J;,,9 " '91'"''''
o ~"jjj'J~jV"
ing dheweke.
A1ladziina yu'minu'una bilghaibi wa yu-
qiimuunash shalaata wa mimmaa razaq-
naahum yunfiquun.
6). Pramila kawastanan Surat Al Baqarah ( Lembu Estri ) sebab salebetipun surat punika wonten
cuplikan sejarah Bani Israil. Inggih punika dhuk nalika Nabi Musa a.s. dhawuh dhumateng um-
matipun supados mragat lembu estri, Ian buntutipun supados dipun kethok perlu kangge ang-
gebuk janazah. tumunten saged gesang sakedhap saperlu nerangaken sinten ingkang mejahi.
Kasus pidana raja pejah punika meh-meh boten kaleksanan. jalaran Bani Israil kal':'ka watakipun
negatif ing Agama. Ian tamak ing Kadonyan.
7). Hikmahipun supados nenarik manahing tiyang kepingin nyumerepi wigatosipun!
8). Taqwa inggih punika ta'at dhawuhing Allah. sarta trengginas nebihi pepacuhipun.
9). Iman punika pitados ingkang yektos, gentur 'ibadahipun, sae budi-pekertinipun, wening nalar
bebudenipun, kathah amal kesaenanipun.
10). Ghaib punika ingkang boten saged kagayuh ing pancaindera, upami Allah, Malaikat, Dinten
Qiyamat, Suwarga, Neraka Ian sanes-sanesipun.
11). Shalat wajib sarta shalat sunnat ingkang sampun sering ummat Islam sami nindakaken,
kawiwitan takbir, dipun pungkasi salam, minangka manembah ing Allah.
19
Surat 1 AL BAQARAH (SAPI WAD ON ) Juz 1
4. Lan wong kang padha iman angestok-I '" ' "," "'.,
.,-'~ ~ ,,1.11. 1"\ -~
: J"t .,., j '
" -; • ,. -:; •• I to
ake 'Ki~ab kang diturunake marang sira Mu- ~ !i.J~"I,J.t ,~~j!~" J .
hamm'ad, hm Kitab kang wus diturunake sa J. " .,.,' " .". ~~ "'fi~
durungira, sarta dheweke padha yakin 12 } o 1.:)~"""1~ :,J ",'
marang Akherat. 13) Wal ladziina yu'minuuna himaa unzila
i1aika wamaa unzila min gablik, wabil
aakhiratihum yuuginuun.
5. Wong kang mangkono mau oleh pitu-

duh saka Pangeran Sesembahane, Ian wong
kang mangkono mau yaiku wong kang padha
begja.
Ulaa-ika 'alaa hudam mir rabbihirn wa
ulaa-ika humul muflihuun,
6. Muhammad! Dene wong kang padha

kafir, satemene tumrapdheweke mau padha
bahe !lira pepilingi utawa ora sira pepilingi, "., 'i':'.' •. ".,.
tetep padha ora gelem Mu'min. c 1o:.I~.t:! ~~Jp.AJ
Inna! ladziina kafaruu sawaa-un 'alaihim
a-andzartahum am lam tundzirhum laa
yu'minuun.
ct
7. Allah wus ngecap marang ati-atine, [an .'" .'~;'"
,..., '" Ito' .~! 't:::: ~~, ",,, '"
pangrungu-pangrungune, sarta paningal-pani- J~V""J~jUl.S'" 'Ult~ • V
" ... ,
ngale ana tutupe. Lan dheweke iku bakal
padha nampa siksa kang gedhe banget.
"
;~ ,,~~ . . ~~-::;t. . ~. ~
.. ~ ~,"".J IJJ ,,~.J . 't
A
Khatamallahu 'alaa quluubihim wa 'alaa
sam'ihim, wa'alaa abshaarihim ghisyaawa
tuw walahum 'adzaabun 'azhiim.
8. Lan sawenehe para manungsa ana kang

celathu: "Aku iya padha ngestokake marang
Allah, Ian dina Akhir", ananging sajatine
dheweke mau dudu golongane para Mu'mi,
nin.14) Wa minan naasi may yaquulu aamannaa
billaahi wabil yaumil aakhiri warnaa hum
bi mu'miniin.
12), Yakin tegesipun boten goreh utawi boten mamang "alih.

13). Akherat punika kosokwangsulipun Donya, inggih \unika gesang langgeng bakda Qiyamat.
14). Masyarakatipun para manungsa ana'mpi dhawuhing Al Quraan punika kenging kagerba dados
tigang kategori: sapisan Muttaqin, ingkang sami ajrih ing Allah, ndherek dhawuh, sarta nilar
pepacuhipun; kaping kalih Kafiriin, ingkang sami mbalela sarta maiben, Ian nyatroni Islam;
kaping tiga Munafiqiin. ingkang semrawut, raw an, sarta lelamisan, tumindakipun sarwa bruwet,
licik sanget ngumpeta~n negatif fanatikipun, meh kados kanker ing masyarakat. Kadosta
komersiil jabatan, besel, boten disiplin Ian sanes-sanesipun.
Tigang golongan punika wonten ing Quraan sam pun dipun, beberaken menggah sifat sarta
kawusananipun sarana gamblang!
20
9. Karepe arep pad~a ngapusi Allah, Ian

wong kang padha Mu'min, ananging sajatine
mung padha ngapusi awake dhewe, ananging
ora padha krasa rumangs2..
Yukhaadi'uunallaha wal ladziina aama-
nuu, wamaa yakhda'uuna illaa anfusa-
hum wamaa yasY'uruun.
10. Ing dalem ati-atine ana lelarane, banjur

Allah nambahi lelara marang wong mau. Lan
~ ~1"'~U:'" 9~\" .... r~~ ~.
~~
..
~4I.I~)G-'I..J"......,o~~~
,.1~··
_t
dheweke mau bakaI kapatrapan siksa kang ')J,~·.II" -: . .
.....,. ~ It\S'~:-.,~
nglarani banget, sebab anggone wus padha o C)y.~!Y "':It~
goroh nyethek. Fii quluubihim maradhun fazaadahumul-
lahu maradhaa, wa lahum 'adzaabun
a1iimum bimaa kaanuu yakdzibuun.
11. Ing nalika wong mau didha"luhi: "Sira

aja padha agawe rusak 15) ana ing Bumi" ,
atur wangsulane wong-wong mau: "Sanyata ., '~ \ .~ ~ ,9, ~
aku kabeh iku padha tumindak kabecikan!". oC)~~
Wa idzaa qiila lahum laa tufsiduu fil ar-
dhi qaaluu innamaa nahnu mushlihuun.
12. Mangertia! Satemene wong-wong mau

padha agawe rusak, ananging dheweke ora
padha rumangsa. A1aa innahum humul mufsiduuna wa
laakil laa yasy'uruun.
13. Lan ing nalika wong mau didhawuhi : ~~ W~J.6\ ~i'(1lht~J.lIS!; .If
"Sira padha imana kaya imane wong-wong
.6, ... ;-~, " "/~I'?'·9~~t"''' ,£"'1-
kang padha Mu'min". Atur wangsulane wong ..;,ij.J, ~,WJ,~t ;.. ~h.oJ
wong mau: "Apa aku padha dikongkon
iman kaya dene imane wong-wong kang ;'.~~r~ "
oCl~,(J
padha bodho-bodho?". Mangertia, satemene Wa idzaa qiila lahum aaminuu kamaa
dheweke iku kang bodho, ananging ora pa- aamanan naasu qaaluu anu'minu karr-.aa
aamanas sufahaa', alaa innahum humus
dha mangerti! 16)
sufahaa-u walaakil laa ya'lamuun.
14. Lan nalika wong mau padha ketemu

karo wong Mu'min padha celathu: "Aku ka-
beh padha iman", ananging sawuse wong-
wong mau padha bali ketemu syetan-syetane
17) banjur padha ngucap: "Satemene aku
mung padha guyon". Wa idzaa laqul ladziina aamanuu qaaluu
aamannaa wa idzaa khalau ilaa syayaa-
thiinihim qaaluu innaa ma'akum inna-
maa nahnu mustahzi'uun.
15. Darnel risak ing Bumi ingkang kasad mripat, lahiriyah. sarta ingkang ngrisak mental, punika
ingkang iangkung anggegirisi. Wontenipun Volkenbond utawi Persyerikatan Bangsa-Bangsa
punika usaha mulya ingkang kedah dipun santosakaken usaha-usahanipun. Punika anelakaken
bilih rasa, cipta Ian karsa manusiawi punika fitrahipun satunggal, "Kaanan naasu ummatan
waahidatan", Al Baqarah:213.
16. Piwulang Agama, ingkang fungsinipun dados unsur Pembangunan Bangsa Ian Watak Bangsa
punika kuwajibanipun Pamarintah Ian Masyarakat. kedah lumampah sesarengan. Kedah dipun
jagi sarta dipun bina ingkang sae-sae, sampun ngantos wonten sikap-jiwa nyepelekaken piwu-
lang Agama, kados kasebat ing ayat punika!
21
15. Allah arsa anggegujeng marang wong-

wong mau, Ian nguja kasasare kang' tansah
ana ing kebingungan. o<:)~
", "''''''
Allaahu yastahzi-u bihim wa yamuddu-
hum fii thughyaanihim ya'mahuun.
16. Hiya wong rpau, wong kang padha tu-

r...... "" .\~·tL:::~\\
ku sasar nganggo pituduh, ing mangka ora ~ ,","""'0":,. ~ '.Jy...;;. <.t~
~t~';1\~'
::'H":: ~
~,tJ,
bakal bisa bathi dagangane, Ian ora padha . " , -~ '9 9. ''.r~ r............ 'J.9~:'r... ~ 'I" ,
oleh Pituduh. o 1:.t~t,'O I.4..JA..J~..~.J
Ulaa ikal ladziinasytarawudh dhalaalata
bi! hudaa famaa rahihat tijaaratuhum
wamaa kaanuu muhtadiin.
17. Sanepane wong mau kaya dene wong

kang ngurubake geni, bareng geni mau ma-
dhangi ing sakiwa-tengene, Allah banjur nyir-
nakake pepadhange, Ian ninggal dheweke
__ t'\'~ •. '~;t."!.,,
~~ '.J' ~~)~
.~ ,! ,,-'''':(. ., ..... r . .
dJ,)t~,) "IJ~ I.e
~ ~ .... ."
ana ing pepeteng, wong-wong mau ora padha "" ,,' .,~
bisa ·weruh. 18) Or.:J~Q
Matsaluhum kamatsali! ladzistauqada
naaraa, falammaa adhaa-at maa haulahuu
dzahahallaahu bi nuurihim wa taraka-
hum fii zhulumaati! laa yubshiruun.
':J " , ." '/O.H ilo, 11t11f , lit.

18. Wong mau padha budheg', bisu, wuta, Or.:J~..>:'. O~~~~-I
banjur ora padha bali~aneh. Shummum bukmun 'umyun fahum laa
yarji'uun.
19. Utawa kaya dene anane udan deres

saka Langit, ing kono peteng dhedhet leli-
mengan, gludhug Ian kilat nyainber-nyamber,
wong mau padha nutupi kupinge nganggo
driji-drijine, jalaran padha wedi mati disam- .. ' .!:...9~r r... ~ ,! , it 9'·
ber bledheg, Ian Allah iku anglimputi tansah o c.r.~ ~ ~ cUll.J 9 ..,..1\
pirsa wong kang padha kafir. Au ka shayyibim minas samaa-i fiihi
zhulumaatuw wa ra'duw wa barquy yaj-
'aluuna ashaabi'ahum fii aadzaanihim -
minash shawaa'iqi hadzaral maut, wallaa-
hu muhiitum hi! kaafiriin.
20. Meh bahe paningale wong mau disam-

ber kilat, samangsa kilat mau madhangi dhe-
weke banjur padha lumaku ing pepadhang
mau, dene menawa pinuju kepetengan wong
mau padha leren. Manawa "'llah karsa nyir-
nakake pangrungu Ian paningale wong mau
mesthi ke1akon; sanyata Allah iku Maha
Kuwasa ing samubarang: .~
17)~ Maltsudipun ke~1IIIIih lIeGe4hUll pemimpin-pemimpinipun.

111). KejuliganipUll iiYaDII ~ plmika saaed manfa'ataken Piiedahina Allah. kadoo in&kanII
_ _ _JIClkaIIeJII iJIIII ayai P\IIIIIiIa.
22
Yakaadul barqu yakhtafu abshaarahum.

kullamaa adha,,-a lahum masyaufiihi wa
idzaa azhlama 'alaihim qaamuu, walau
syaa-allaahu ladzahaba bisam'ihim wa
abshaarihim, innallaaha 'alaa kulli syai'in
qadiir.
Dhawuh manembah ing Allah
21. Ile para manungsa! Sira padha mancm-
baha ing Pangeran sescmbahanira kang wus
~"~T(~
C/.-tJ -' ',;V~""~I 'l~l\fI!:U _~,
'->~~)!'. U" ~"
anitahake sira Ian wong~wong sadurungira, ., , ,,, . . . ~yr'~ .t'\.,~ .,
kang mangkono iku supaya sira padha taqwa o~~~~~
ing Allah. Yaa ayyuhan naasu'buduu rabbakumul
ladzii khalaqakum walladziina min 'labli
kum la'allakum tattaquun.
22. Panjcncnganc Allah kang wus nitahake
Bumi minangka Icmck, Ian Langit minangka
payon kanggo sira kabeh, sarra nurunake
udan saka Langit, nuli Panjenenganc nukul-
ake sarana banyu iku sawernaning woh-woh-
an minangka dadi rezeki tumrap sira kabeh,
poma dipoma sira aja anggawe sawiji-wiji Alladzii ja'ala lakun1ul ardha firaasyaw
dadi sakuthuning Allah 19), iag mangka sira wassamaa-a binaa-aw wa anzala minas-
padha mangcrti dhewe. samaa-i maa-an fa akhraja bihii millats-
tsamaraati rizqal lakum, falaa taj'alull
T:.mtangan marang wong Musyrik lillaaili andaadaw wa antum ta'iamuun.
23. Delle manawa sira isih padha mamang

marang barang kang wus Illgsun turunake
marang kawulanlngsun Muhammad, mara
padha nekakna Surat siji bahe kang madhani
Quraan iki, Ian tekakna kanca-kancanira sa-
liyaning Allah, y.en nyata sira iku padha
temen-temen. Wainkuntum fii raibim mimmaa nazzal-
naa 'alaa 'abdinaa fa'tuu bisuuratim mim
mitslihi wad'uu syuhadaa akum min duu-
nillaahi in kunrum shaadiqiin.
24. Manawa sira ora padha bisa nandangi,

Ian mesthi ora bakal bisa nandangi, luwih
becik sira padha wedia ing Neraka kang urub
-urube manungsa Ian watu, dicawisake tum·
raping wong kang padha kafir. Fa il lam taf'aluu walan taf'aluu fattaqun
naaral latii wa quuduhan naasu wal hijaa-
ratu u'iddat Iii kaafiriin.
25. He Muhammad! Wong kang iman lan'
padha nindakake amal shaleh, gembirakna
yen dheweke iku sanyata bakal nampa Su-
warga endah, kali-kaline mili ana ing sangi-
sore, dhewekc padha celathu: "Rezeki iki
wus tau diparingake marang aku sadurunge
ana Suwarga iki", Ian wong mau pancen pa-
dha diparingi rezeki kang serupa. Sarra ana
19). Musyrik punika nenuwun dhumateng sasanesipun Allah, upami dhumateng kajeng. sela. kramat-
an, guwo~ tan brahala sanes-sanesipun.
23
ing Suwarga padha diparingi batih kang suci,

Ian ana ing kono dheweke padha langgeng
Wa basysyiril ladziina aamanuu wa 'ami-

lush shaalihaati anna lahum jannaatin taj-
rii min tahtihal anhaar, kullamaa ruziquu
minhaa min tsamaratir rizqan qaaluu haa·
dzal ladzii ruziqnaa min qablu wa utuu
bihii mutasyaabihaa, wa lailUm fiihaa
azwaajum muthahharatuw wahum fiihaa
khaaliduun.
Sanepan ing sajeroning Quraan

26. Sanyata Allah ora lingsem yen Panje-
"'; ·''''r'' . •'"
#}:~"'
U~I.A'j;..y~C)t~).J ~'6J.'n
.,~,.."".,,,, ~;I\ ,
nengane ndamel sanepa kaya dene lemut,

utawa kang luwih remeh; dene wong kang · H '~"'" ~~;.: ~11:t1l"\;1 r-:;t~~r-::
ct~t~1 C)
.J... '",
\:.\i ~;. ~
~ -: r"'"
padha iman mangerti yen sanepa iku bener
9! "'("\'Jr/;~;a;t'9W. . ~:t\r-:::"'\"'t:' .0:::
saka ngarsaning Allah Pangeran sesembahane, ,""I)~1,)\Ar.:,) • 'J1)&J.:t.~ 1.,0 J~
dene wong kang padha kafir malah ngucap:
"Allah ngersakake apa ana ing bab sanepa I t•. . .1., ..
~J"'.~' •,\/0,.
''''''':!I.~."
\ :. d,., ~'
•,/'~"" -: I
,1:..\.1".
.. ~ ~~~.J _, ':.. , .. ~ ~
iki?". Sanepa iku nyasarake wong akeh, 20) .. .. -:: ~~1.
uga nur;unake wo~ akeh, Allah ora kersa o ~"II olt .'
"".,., :.;J" 1 ~ 4'''
a
nyasarake sarana sahepa mau, kaJaba mung Innallaaha laa yastahyii ayyadhriba rna-
marang wong kang padha duraka. tsalammaa ba'uudhatan famaa fauqahaa,
fa ammalladziina aamanuu fa ya'iamuuna
annahul haqqu mir rabbihim wa ammal-
ladziina kafaruu fa yaquuluuna maadzaa
araadallaahu bi haadzaa matsalaa, yudhil-
lu bihii katsiiraw wa yahdii bihii katsiiraa,
w.maa judhillu bihii illal faasiqiin.
27. Yaiku wong kang "padha ngrusak per- ,,"'" roo{ ~ "",,, l '" '1-; " , . , ,,,,,9 --:-
janjianing Allah sawuse dikukuhake, sana ~ ~~MO:~\~r.:,)~.~~I:<V
padha medhot barang kang Allah paring dha- ,,~, :,,,,,,\,1-,• •",.,,~ . . . . .
wuh supaya digathukake, Ian padha gawe ru- r.:,)~~
;M!
J~.:i 0" r.:,)t ~
I,.
v "';':JGi:
41.11.>-01 1.,0 <.:) ..
sak ana ing Bumi, wong kang mangkono ..... , I"'-:I";;"'~ .......
mau wong kang padha rugi .. o C))~\ , ~
-,.. ~-,tl- ~..J~tJ
41" .,..
Alladziina yanqudhuuna 'ahdwlaahi mim

ba'di miitsaaqihii wa yaqtha'uuna n;laa
amarallaahu bihii ay yuushala wa yufsi-
duuna fil ardh, ulaa-ika humul khaasiruun
28. Kepriye teka sira padha kafir ing Allah,

ing mangka sira iku asale barang mati, Allah
-nuli nguripake sira, banjur Panjenengane ma- .... , ..... , ~I "'~!~ ., "'\ .~. ~
teni ing sira nuli nguripake sira maneh, o <.:)~Ji .. ~ k.03~~~
pungkasane banjur sira disowanake ana ing Kaifa takfuruuna billaahi wa kuntum
ngarsaning Allah. amwaatan fa-ahyaakum, tsumma yumii-
tukum tsumma yuhyiikum tsumma i1aihi
turja'uun.
29. Allah wus nitahake isen-isening Bumi

kabeh kanggo sira, nuli Allah nyampurnaka-
20). Allah nyasaraken tetiyang wau sebab piyambakipun ingkar sarta ambeguguk ngutha-waton.
boten purun mangertosi pitedahing Allah.
24
Surat 2 AL BAQARAH (SAP! WADON ) Juz 1
ke Langit dadi pitung sap, Ian Allah iku

Maha Wikan ing sakabehing barang,
o~,~:~ ~ ..
• , f$M~ ~
Huwal ladzii khalaqa lakum maa fil ardhi
jamii'an tsummastawaa ilas samaa-i fa-
sawwaahunna sab'a samaawaat, wa huwa
bikulli syai-in 'aliim,
Jejer tumitahing mal1ungsa

~...." ~ ;',....':"..,~, 9, ~.., ., ,
~,~~t·~ ·I.\;.~ll~·~ JG'I:J,,", _Of{.
.,,,,, & :' .. ;'
30, Lan nalika Allah Pangeranira dhawuh

u~.. ~~ .. ,~~t! ~ .".,J
marang para Malaikat: "Sanyata Ingsun ba-
kal nitahake sesulih ana ing Bumi", Munjuk ~~JJI(:liS~.u
"
:" ~9\~'~11!t(i
,..,I.J _'" ,." ....~ "',.~ ~
ature para Malaikat: "Punapa Paduka badhe
nitahaken tetiyang ingkang sami badhe da-
't .... 'ut
~t
;': U"
"If:: ~~Ir 9 w~ ? ... -;\ ." etc
,,', , f""
~ (,.)"1J.ii.j • ~~ • .~:~,.
pi"" .'''''' ~ '" ~J
mel risak wonten ing Bumi, sarta badhe ngun-
crataken rah? Ing mangka kita sadaya puni- o6~~~
ka sami memuji sana nucekake~ dhumateng Wa idz qaala rabbuka Iii malaa-ikati innii
Paduka", Dhawuhing Allah: "Satemene Ing- jaa'ilun fiI ardhi khaliifah, qaaluu ataj'alu
fiihaa mayyufsidu fima wa yasfikud di-
sun ngawunmgal1l barang kang sira ora pa-
maa-a, wa nahnu nusabbihu bmamdika
dha mangerti", wa nuqaddisu lak, qaala innii a'iamu maa
laa ta'iamuun.
31, Allah wus paring priksa marang Adam

arane kabeh samubarang wujud apa bahe, nu-
Ii Allah andangukake arane barang-barang
mau marang para Malaikat. Dhawuhing Al-
lah: "Sira padha ngaturna marang Ingsun Wa'allama aadamal asmaa-a kuealu tsum-
arane kabeh barang mau, yenta nyata Slra rna 'aradhahum 'alai malaa-ikati faqaala
ambi-uunii bi asmaa-maa ulaa-i in kun-
padha temen",
tum shaadiqiin.
32. Munjuk ature para Malaikat: "Maha

Suci Paduka, kita sadaya boten sami gadhah
l":.:t
r,. "'~(;," ~ ;~,9'.J #
~\@11· ... \.§j}I.:J~~~t;Jb.~V
-' 'J#; "
pangertosan kajawi ingkang sampun Paduka

paringaken dhumateng kita, sayektos Paduka o;;.~i~!~t
punika Maha Ngawuningani sarta Maha Wi- Qaaluu subhaanaka laa 'ilmalanaa ilIaa
caksana" . maa 'allamtanaa, innaka aural 'a1iimul
hakiim.
33. Dhawuhing Allah marang Adam: "He

Adam, para Malaikat iku padha sira kabarana
katerangan arane kabeh barang sawiji-wiji",
Bareng Adam wus rampung ngabarake kate-
rangan arane kabeh barang, dhawuhing Allah
: "Apa ta Ingsun durung paring pangandika
marang sira manawa Ingsun iku ngawuninga- Qaala yaa aadamu ambi'hum bi asmaa-i
ni ghaibing Langit Ian Bumi, Ian lngsun nga- him, fa lammaa amba-ahum bi asmaa-i
him, qaala a1am aqul lakum finii a'iamu
wuningani barang kang sira pratelakake Ian
ghaibas samaawaati wal ardhi wa a'lamu
kang sira umpetake". maa tubduuna wamaa kuntum taktu-
muun.
34. Lan nalikane Ingsun paring dhawuh lo .... ·\l:\~tr{ . .~ . . "'~tt"y·lt'r~ilf-:~~!t' .... \,
marang para_Ma I al'k at: "Sira pa dlalsUJu
' d a 21) ~",-,,~-'--")~:J~
\' .. ;,.- ... \,';,Jot),J.l
21) Maksudipun sujud punika atur pakur.matan. sanes nyembah kados manembah dhumateng Allah.
25
marang Adam". Para Malaikat tumuli padha

sujud, kejaba Iblis kang ora sujud, dheweke
mbangkang Ian gumedhe, Ian dadi golongane Wa idz qulnaa Iil malaa-ikatisjuduu Ii
~0ng kang padha kafir. aadama fa sajaduu iIlaa ibliis, abaa
wastakbara wa kaana minal kaafiriin.
35. Lan nalikane lngsun paring dhawuh

marang Adam: "He Adam, sira Ian rabinira
padha manggona ing Suwarga, Ian padha ma-
ngana woh-wohane Suwarga sakarepira, ana'
nging poma-dipoma sira aja nganti padha
nyeraki wit iki satemah sira sakeloron bakal
"
o·~
.. "
.,
. t,'"....
\;,F~
dadi golongane won~,kang padha nganiaya:'. Wa qulnaa yaa~ aadamuskun anta wa

zaujukal jannata wa kulaa minhaa ragha-
dan haitsu syi'tumaa walaa taqrabaa
haadzihisy syajarata fa takuunaa minazh
zhaalimiin.
36. Tumuli (Adam Ian Hawa) sakeloron di-

plesetake dening syetan saka Suwarga, Ian
ngetokake sakarone saka panggonane. Dha-
wuhlngsun: "Sira padha mudhuna saka Su-
warga. Sawenehira bakal padha memungsuh- ., .11 ('~;'('".';,' • ., ... .,
an kalawan sawenehe, sira bakal padha mang- o ~i.>lt .. ;~~)~t
gon ana ing Bumi, Ian bakal padha diparingi Fa azallahumasy syaithaanu 'anhaa fa
kesenengan tumeka sawatara mangsa". akhrajahumaa mimmaa kaanaa fiihi wa
qulnahbithuu ba'dhukum liba'din 'a-
duww, wa lakum fil ardhi mustaqarruw
wa mataa'un ilaa hiin.
37. Adam banjur nampa pirang-pirang ka-

limat 22 ) s:::ka Panger an sesembahane, Allah "'_~
r-
~tJo&..:,~
'''eo .
~
.,.
a,:;~ ..'.A ' "; I\~; _'I( V
1.,,)v,,;Il~,:;::t:!.
#
nuli nampa ing tobate (Adam Ian Hawa), 9"" I""

sejatine Panjenengane iku karsa nampa tobat o~J\,-:,~1
Ian kang Maha Asih. Fa talaqqaa aadamu mirrabbihii kali-
maatin fa taaba 'aIaih, innahuu huwat-
tawwaabur rahiim.
38. Ingsun paring dhawuh marang Adam:

,.He Adam, sira mudhuna saka Suwarga ka-
beh bae. Samengko yen sira padha kateka-
nan Pituduh saka Ngarsanlngsun, mangka
sapa wonge kang manut marang pituduhing- Qulnahbithuu minhaa jamii'aa, fa im-
sun, wong mau ora bakal kuwatir sana ora maa ya'tiyannakum minnii hudan fa man
bakal susah. tabi'a hudaaya falaa khaufun 'alaihim
walaa hum yahzanuun.
39. Wondene wong kang padha kafir sarta

padha maido ing ayat-ayatlngsun, wong kang
mangkono iku padha andarbeni Neraka, tur
ana ing kono padha langgeng.
Wal ladziina kafaruu wa kadzdzabuu bi-
aayaatinaa ulaa-ika ash-haabunnaar, ilUm
fiihaa khaaliduun.
22). Sawatawis Ulama a,nerangaken kalimat punika tetembungan tobat nyuwun pangapunten
dhumateng Allah.
26
Surat 2 AL BAQARAH (SAPI WADON) Juz 1
Pepeling tumrap wong Bani Israil

40. He wong Bani Israil 23) , sira padha
ngelingana marang kani'matanlngsun kang
wus Ingsun paringake marang sira, Ian sira
padha nuhonana janjinlngsun. lngsun uga
bakal nuhoni janjinira, Ian sira padha wediya Yaa banii israa-iiladzkuruu ni'matiyal-
marang Illgsun. latii an'amtu 'alaikum, wa aufuu bi'ahdii
uufi bi'ahdikum wa iyyaaya farhabuun.
41. Lan sira padha percayaa marang Ki-

.-'t·'~ "'"~f"~f~. ,J ~~""'r; ., 't'
tab kang wus Ingsun turunake, kang mbener- I~~~_" ~\i~..:.I..;,a'"i,~ . ,.~J
ake Kitab cecekelanira, Ian temenan sira aja
..J'vj~·~W':.··-' t,t"~~"'-:'~~(.;~J't
padha dadi wiwitane wong kang ora percaya ~~~I.:..t.i~ ~!.'~.J-,;I I~'" ,
ing Quraan, Ian sira aja paJha nglironi ayat -
ayatlngsun kalawan rega kang murah, sarta °9..$t
sira padha wediya marang lngsun. Wa aaminuu bimaa anzaltu mushaodiqal-
limaa ma'akum walaa takuunuu awwala
kaafirim bilii walaa tasytaruu bi aayaatii
tsamanan qaliilaw wa iyyaaya fattaquun.
42. Lan sira aja padha nyampur barang

kang bener kalawan barang kang batal, Ian
sira aja padha ngumpetake barang bener 24 ),
ing mangka sira padha mengerti.
Walaa talbisul haqqa bil baathili wa tak-
tumel haqqa wa antum ta'iamuun.
43. Lan sira padlla nindakna Sholat, Ian

padha bayara Zakat, Ian padha ruku'a beba-
rengan wong kang padha ruku'. 25) Wa aqiimush shalaata wa aatuz zakaata
warka'uu ma'ar raaki'iin.
44. Apa sira padha ajak-ajak kabecikan

iparane para manungsa, ananging sira malah
padha nglirwakake awakira dhewe, ing mang-
ka sira padha maca Kitabing Allah? Geneya
sira ora padha nandukake nalar budinira? Ata'muruunan naasa bi! birri wa tansau-
na anfusakum wa antum tatluunal ki-
taab, afalaa ta'qiluun.
45. Lan sira padha ngupayaa pitulung sa-

rana sabar Ian Sholat, Ian sanyata Sholat
mau pancen abot tumindake, kajaba tumrap
wong kang padha konjem atine (khusyu').
Wasta'iinuu bish shabri wash shalaah, wa
innahaa lakabiiratun i1Iaa 'alai khaasyi'iin.
23). Bani [srail punika putra wayahipun Nabi Ya'cub a.s. utawi kawastanan kaum Zionist, utawi
tiyang Yahudi
24). Saweneh ingkang dipun umpetaken inggih punika: Allah badhe angutus Utusan saking tedhak-
t\lrunipun Nabi Isma'il a.s. ingkang badhe ambangun Ummat Agung ing tembe wingkingipun,
inggih punika boten wonten sanes Kanjeng Nabi Muhammad s.a.w.
25). Maksudipun Sholat jama'ah, uta wi ateges sanes, inggih punika supados sami ndherek dhawuh-
dhawuhtn.g' Allah sesarengan tiyang-tiyang ingkang ta'at ing Allah.
27
46. Yaiku wong ~ang padha ngestoka~e .. ,'j ••' i

yen dheweke mesthl bakal padha ketemu mg ,...J....,!.J~.J
t. . • •. .
~1~ 'Ii"f,:,.~~t!~~'~t
!..e4' c>~c:1,.~ -i"\
Pangeran sesembahane, sarta dheweketemen ~ i GJ"k,'
-temen bakal sow an ana ing Ngarsane. ~ 'i
Alladziina yazhunnuuna annabum mu-
laaquu rabbihim wa annabum ilaihi raa-
.ji'uun.
4 7. He wong Bani Israil, sira padha nge- ~ ! '''~''''_1t''''·''·· ,"11: 'i!T' 'r ....·"
" ~ ($)1 ~ !,Ij.;t u.:~.!J-"'..~.\."
lingana ing kani'matanlhgsun kang wus Ing- '
sun paringake marang sira, Ian sanyata Ing
sun wus ngunggulake sira ngungkuli tinim-
o~ • .'t.~'';a~;.
• - .' ~,
:JI :. "
bang wong sak 'alam jagad rat p tmudita. 26 ) Yaa banii israa-iladzkuruu ni'matiyallatii
an'amtu 'alaikum wa annii fadh-dhaltu-
kum 'alal 'aalamiin.
48. Lan sira padha wediya ing dina Qiya- "'" Cf::' • .c.,,, "'..... ., 30,...." ,,,
mat, kang ing dina kono sawijining awak ora y ~ ~~:, w~.r;&itttA
lv.;:v;Af J.iJ
bisa males marang awak liya sithik-sithika, '''L.lt~. ~.,., "1!..f"I~~~· ~,.'.'
~""
Ian syafa'at saka awak mau ora ditampa, Ian r'.lI'
."
·~·,I ~~.
v.¥..;r, .
...
maneh tebusan saka awak mau hiya ora di- ..... J ..... ,
.tampa, sarta dheweke ora padha di.paringi Oc.l~
pitulungan. Wattaquu yaumal laa taJZll nafsun 'an
nafsin syai-aw walaa yuqbalu minhaa sya-
faa'atuw walaa yu'khadzu minhaa 'adluw
walaa hum yunsharuun.
Paring kani'mataning Allah marang

Bani Israil .
49. Lan nalikane Ingsun paring pitulung "",,f~t;:;~~'}"""';'''''JI '.~ ~I"
marang sira saka Fir'aun sawadya-balane, ;.l,;0i;ii .1',.. f"'~ CJ.rA '" ~ '. ". )" ,-\.*I
kang ,wus namakake ing sira siksa pangani-
,~:H.b,;YC)~'"""
! ,· ....··~"rr .~." -: .,
~~ , . . . . ". ,_-: ,
;~Ii.:)~~
yaya kang abot ban,get, dheweke padha ~ ~
nyembeleh anak-anakjra lanang Ian padha . ~~l;~'~~ ,,,,,~,,

o _... ~.J~~~
nguripi kang wadon, kang mallgkono mau
balak-paneteran kang .gedhe saka Pangeran Wa idz najjainaakum min aali fir'auna
sesembahanira. yasuumuunakum suu-al"adzaabi yudzab-
bihuuna abnaa-akum wa yastabyuuna
I rtisaa-akum; wa fii dzaalikum balaa-um
mir rabbikum 'azhiim.
50. Lan elinga, ing nalika Ingsun miyak

segara kang banjur Ingsun nylametake ing
sira kabeh, Ian Ingsun ngelemake anthek-
antheke Fir'aun, ing nalika iku sira kabeh
-padha ndeleng. 27) Wa idz faraqnaa bikumul babra fa anjai-
naakum wa aghraqnaa aala fir'auna wa
antum tanzhuruun.
26). Allah paring karnulyan dhumateng tiyang Bani Israil dhuk naljka zaman Nabi Musa a.s.
27). Kedadosan strategis ingkang darnel wilujengipun tiyang Bani Israil' punika, dhuk nalika su-
gengipun Nabi Musa a.S. mimpin Ummat Bani Israil nyabrang seganten abrit. lumantar mu'jizat
tekenipun Nabi Musa LS. ingkang kagebugaken ing seganten, dumadakan salting' kersanipun
Allah mak biyak dados margi by pass dumugi Palestina sarana wilujeng. Dene Fir'aun sawadiya-
balanipun lajeng nututi. nanging dumadakan malih dados seganten, sarta sami keblebeg sadaya.
Sawatawis katerangan nelakaken bilih jisimipun Fir'aun kabegta ing alun saged minggir, dumugi
sapunika karukti ing Museum, awujud Mummi wonten ing Pyramide - Mesir.
28
51. Lan nalika Ingsun maringi janji marang

Musa patangpuluh wengi, sawuse Musa bu-
'dhal, sir a tumuli padha manger an marang
pedhet, 28) kang mangkono mau SIra padha
nganiaya. Wa idz waa'adnaa muusaa· arba'iina laila·
tan tsummattakhadztumul 'ijla mim ba'·
dillii wa antum zhaalimuun.
52. Sawuse iku Ingsun banjur paring Pa-

ngapura marang sira kabeh, supaya sira
padha syukur Tsumma 'afaunaa 'ankum mim ba'di
dzaalika la'allakum tasykuruun,
53. Lan nalika Ingsun maringi AI Kitab """"~'("9 # ,_~~ ,,.,(~.,tl"~p

Taurat marang Musa, Ian kang misah antara- o C),~. d';;Wlj~t~,..~t,;~,.c;f
ne bener ian salah, supaya sira padha oleh Wa idz aatainaa muusal kitaaba wal
Pituduh. furqaana la'allakum tahtaduun.
54, Lan nalikane Musa dhawuh marang

kaume kabeh: "He kaumku, sanyata sira wus
padha nganiaya ing awakira dhewe jalaran
anggonira nyembah pedhet, mula enggal pa-
dha tobata marang kang nitahake sira, sira
kabeh padha matenana a wakira, 29) Kang
kaya mangkono iku luwih becik tumrap sira
mungguhing Pangeranira, Panjenengane ba-
kal nampa tobatira kabeh, sanyata Panjeneng- Wa idz qaala muusaa liqaumilli yaa qau-
ane iku Maha Nampa ing tobat tur Maha mi innakum zhalamtum anfusakum bit-
tikhaadzikumul 'ijla fa'tuubuu ilaa baa-
Asih,"
ri-ikum faqtuluu anfusakum, dzaalikum
khairul lakum 'inda baari-ikum, fa taaba
'alaikum, innabuu huwat tawwaaburra-
hiim.
5 5. Lan nalika sira padha matur marang

Musa: "Dhuh Nabi Musa, kita sami boten
badhc iman dhumateng panjenengan kajawi
manawi kita sami saged sumerap piyambak
dhumateng bleger wujudipun Allah kalayan Wa idz qultum yaa muusaa Ian nu'mina
cetha wela-wela", Tumuli sira padha disam- laka hattaa narallaaha jaluatan fa akha-
dzatkumush shaa'iqatu wa antum tan-
ber bledheg, sira kabeh uga padha ndeleng.
zhuruun.
56. Tumuli lngsun nguripake ing sira sa-

wuse matinira, kang supaya sira padha muji
syukur. Tsumma ba'atsnaakum mim ba'di mauti-
kum la'allakum tasykuruun.
57, Lan Ingsun mayungi sira kabeh ka-

lawan mendhung, Ian Ingsun nurunake ing
28). Pedhet sesembahan wau kadamel saking emas gligen.
29). Meiahi awakipun piyambak tegesipun, tetiyang ingkang boten nyembah pedhet sami ngukum
pejah dhateng ingkang nyembah pedhet; wonten ingkang nerangaken, tiyang ingkang sami
nyembah pedhet bingung piyambak, sami pejah-pinejahan piyambak.
29
sira paring madu sarta manuk salwa (gemak).

Sira padha mangana sabecik-beciking rezeki
peparing Ingsun, Ian wong-wong mau ora
padha nganiaya marang Ingsu'1, ananging
dheweke padha nganiaya marang awake Wa zhallalnaa 'alaikumul ghamaama wa
dhewe. anzalnaa 'alaikumul manna was salwaa,
kuluu min thayyibaati maa razaqnaakum,
wamaa zhalamuunaa walaakin kaanuu
anfusahum yazhlimuun.
58. Lan nalika lngsun dhawuh: "Sira pa~

dha mlebua ing negara Baitul Muqaddas iki,
sarta padha mangana ing wulu-wetune sa-
senengira, Ian padha mlebua liwat lawange
sarana tumungkul, Ian sira padha ngucapa: ,,-J . .,9" ." """~1.
,~
o~lw" ,'1 .
"Dhuh Paduka, mugi paring pangapunten -"''' .. ~ .-
ing kawula". Ingsun paring pangapura ing Wa idz qulnadkhuluu haadzihil qaryata
kaluputanira, Ian Ingsun bakal nambahi kafa kuluu minhaa haitsu syi'wm raghadaw
becikan tumrap wong kang padha becik." wadkhulul baaba suiiadaw wa quuluu
;r hiththathun naghfir lakum khathaayaa-
kum, wasanaziidul muhsiniin.
59. Nuli wong kang padha nganiaya mau

padha ngowahi dhawuh 'kalawan kang ora
didhawuhake, banjur lngsun nuruhake siksa
saka Langit marang wong kang padha nga-
niaya, sebab kagawa anggone wus padha
duraka. , Fa baddalal ladziina zhalamuu qaulan
ghairal ladzii qiila lahum fa anzalnaa 'alai
ladziina zhalamuu rijzam minas samaa·j
bimaa kaanuu yafsuquun.
60. Lan ing nalika Musa' nyuwunake ba-

nyu kanggo kaume, wusana dhawuhingsun:
"He Musa, sira anggejlugna tekenira ing wa-
tu", nuli muncrat rolas pancuran,30) kang
siji-sijining golongan padha ngerti ing papan
pangombenane dhewe-dhewe. Dhawuhlngsun
: "Sira padha mangana Ian p"aciha ngombea
rezeki peparinging Allah, Ian sira aja padha
agawe rusak ana ing Bumi". Wa idzistasqaa muusaa Ii qaumihii fa-
qulnadhrib bi 'ashaakal hajar, fanfajarat
minhutsnataa 'asyrata 'ainaa, qad 'alima
kullu unaasim masyrabahum, kuluu
wasyrabuu mir rizqillaahi walaa ta' tsau
fil ardhi mufsidiin.
61. Lan nalika sira padha matur marang

Nabi Musa: "Dhuh Nabi Musa, saestu kita
sadaya mboten sami kuwawi manawi na-
mung nedha tetedhan warni satungg~l, ja-
laran saking punika mugi Panjenengan nyu-
30). Tiyang Bani Israil punika gadhah trah (nunggaI turunan) cacahipun kalih welas. cocok kaIiyan
kalih welas pancuran.
30
wunaken dhumateng Pangeran kangge kita

sadaya, supados nuwuhaken tetuwuhan Bu-
mi kadosta jejanganan, timun, gandum, ke-
dhele Ian brambang". Nabi Musa dhawuh:
"Apa sira nyuwun barang kang asor kanggo
ngganti barang kang luwih becik?". Dhawuh-
ing Allah: "Sira padha manggona ing Kutha
gedhe, ing kono sira mesthi bakal oleh ba-
rang kang sira suwun". Lan dheweke banjur
padha didadekake asor sarta mlarat, tur pa-
dha oleh bebenduning Allah. Kang kaya
mangkono iku jalaran dheweke padha tu-
mindak kafir ing ayat-ayating Allah, Ian pa- Wa idz qultum yaa muusaa Ian nashbira
dha mrajaya para Nabi kalawan ora bener. 'alaa tha'aamiw waahidin fad'u lanaa
rabbaka yukhrij lanaa mimmaa tumbitul
Mangkono iku kagawa dheweke wus padha
ardhu mim baqlihaa wa qitstsaa ihaa wa
ngliwati wates. fuumihaa wa 'adasihaa wa bashalihaa,
qaala atastabdiluunal ladzii huwa adnaa
bil ladzii huwa khair, ihbithuu mishran
fa inna lakum maa sa-altum, wa dhuribat
'a1aihimudz dzillatu wal maskanah, wa
baa-uu bi ghadhahim minallaah, dzaalika
bi annahum kaanuu yakfuruuna bi· aa-
yaatillaahi wa yaqtuluunan nabiyyiina bi
ghairil haqq, dzaalika bimaa 'ashaw wa
kaanuu ya'taduun.
62. Satemene wong kang padha Mu'min, ~~ t ~ G~I:. ~~I; ~; q:~ I

:; ":11 6J.:\"
Ian wong Yahudi, Ian wong Nasrani, Ian .1~" .'9 .,,;I· r ""'."", I
wong Shabiin 31) sap a bae kang percaya ing ~,,~~I ~;.!t,,;L'to-t oJ' ~.I<,c\n
Allah Ian dina Akhir, 32) sarta padha nin-
~~~t.fi.uj"'''' ~ '''Vt~ r~ If '"
dakake kabecikan, wong mau bakal padha r~UJP: J D';~J.:i.~~ Iod..."'"
nampa ganjaran ana ngarsaningPangerane, "/0,,'(:1 ., "'"
Ian dheweke ora padha susah. 33) o C)j>;...:...... ~-'
Innal ladziina aamanuu walladziina haa-
duu wan nashaaraa wash shaabi-iina man
aamana billaahi wal yaumil aakhiri wa
'amila shaalihan fa lahum ajruhum 'inda
rabbihim walaa khaufun 'alaihim walaa
hum yahzanuun.
63. Lan nalika Ingsun mundhut perjan- I,·t~ ""'i!.I:,~(.(~·~""!j(r~· ~. '"

!JtJGo:;'~~jll.iM.J)~~' • U1J:\Y
jianira, sarta Ingsun angkat glinung Tursina
sadhuwurira, dhawuhlngsun: "Sira padha o Q~ k,,( ut~~t~ ~·.~tr:,
i:L
nyekelana kang wus Ingsun dhawuhake ing ~,,,If) ~,;.,.:.T'lto ..
sira kalawan kukuh-bakuh, Ian sira padha Wa idz akhadznaa miitsaaqakum wa rafa'
ngelingana barang kang kasebut ing kana sunaa fauqakumuth thuur, khudzuu maa
pay a sira padha rineksa saka tindak ala. aatainaakum bi quwwatiw wadzkuruu
maa fiihi la'allakum tattaquun.
31). Inggih punika tetiyang ingkang nindakaken syari'atipun para Nabi zaman rumiyin.
32). Tetiyang Mu'min. Yahudi. Nasrani. Shabiin. ingkang pitados ing Allah. sarta iman ing Nabi
Muhammad s.a.w .• dinten Akhir, amal shaleh sadaya kemawon badhe nampi ganjaran saking
ngarsanipun Allah.
33). Amal shaleh ingkang dipun dhawuhaken agami Islam. babagan agami utawi sanesipun.
31
Surat 2 AL BAQARAt-1. (SAPI WADON ) Juz 1
64. Sawuse kang kaya mangkono mau sira

nuli padha mlengos. Saupama ora ana ka-
nugrahan Ian rakhmating Allah ing sira, te-
men sira padha dadi golongane wong kang
padha kapitunan. Tsumma ta~ii1laitum mim ba'di d7~a!;L.
fa laulaa fadil;ullaahi 'alaikum wa rahma-
. tuhuu lakuntum minal khaasiriin.
65. Lan yekti sira wus padha mangerti ma-

rang wong kang padha ngliwati wates saka
golonganira dhewe ana ing katamtuwane di-
na Sabtu. 34) Tumuli Ingsun dhawuh-deduka
marang wong-wong mau: "Sira kabeh dadia Wa laqad 'alimtumul ladziina'tadau min-
kethek kang ina tur digethingi". 35) kum fis sabti fa qulnaa lahum kuunuu
qiradatan khaasi-iin .
66. Ingsun andadekake kabeh kadadeyan

iku dadiya tepa-palupi paukuman tumrap
-'.. (;'i;~r"'r~~ ......~
• 1..fI-'~~ t"'r... ~ ~f~... ~~
~ ~~ , .' .'\"\
wong kang ana· sangarepe Ian wong kang sa-
pungkure, sarta bisaa dadi pitutur tumraping
wong kang padha taqwa. ..~
67. tan nalika Musa dhawuh marang ka-

ume: "Sanyata Allah wus dhawuh ing sira
kabeh supaya ~ira padha nyembeleh sapi
wadon". Wong mau munjuk atur: "Punapa
Panjenengan darnel gegujengan dhumateng
kita sadaya?". Nabi Musa dhawuh: "Alw
nyuwun reksa ing Allah supaya diedohake Wa idz qaala muusaa Ii qaumihii innal·
saka golongane wong ka!lg padha bodho". laaha ya'murukum an tadzbahuu baqarah,
qaaluu atattakhidzunaa huzuwaa, qaala ,
a'uudzu billaahi an akuuna minal jaalliliin.
68. Wong mau padha munjuk atu,maneh:

'1·r.(~ J"{~l.'" r'" V;t .... ,' ~\~"r~~ ,.
"Dhuh Nabi Musa, mugi kersaha nyuwun- ~~l .\t t,tl.e I.:ol ~.iJ:¥) \:.I f?1 ~"{::.
~\t - ~~
'"I
aken ing kit a dhumateng Pangeran Panje- j,.~II! ....... ti "', &f' ... ~ ~. r~ ~ ~,~ \".1
nengan, supados Allah paring katerangan ~) ~.(I:,)~~~~ JUOJ\;~ IIA "",1
kangge kita, lembu ingkang kados pundi ing- ".",!er" I"'~P:
kang kedah dipun sembeleh?". Nabi Musa o I:,)J.,..:tJ .... ~I.t
dhawuh: "Dhawuhing Allah, sa pi iku aja Qaalud'u lanaa rabbaka yubayyil lanaa
kang wus tuwa Ian aja kang enom, ananging maa hiya, qaala innahuu y~uulu inna-
haa baqaratul laa faaridhuw walaa bikr,
kang ana ing antarane kahanan lora mau,
'awaanum baina dzaalik, faf'aluu lll\a
mara enggal padha tindakna barang kang wus tu'maruun.
kadhawuhake ing sira".
69. Wong mau padha matur maneh: "Mugi

Panjenengan nyuwunaken kangge kit a dhu-
mateng Pangeran Panjenengan, supados pa-
nng katerangan dhateng kita, lembu wau
34). Dinten Sabtu mengg<thing agami Yahudi khusus dint en pangibadah.
35). Tegesipun sifatipun malm kados kethek, saweneh JUmhur ahli Tafsir nerangaken malih dados
kethek saestu, tigang dinten lajeng sami pejah.
32
ulesipun kadospundi?". Nabi Musa dhawuh: Qaalud'u lanaa rabbaka yubayyil lanaa
"Dhawuhing Allah, sa pi iku ulese kuning mall. launOOaa, qaala innabuu yaquulu
innahaa baqaratun shafraa-u faaqi'ul lau-
mulus, nengsemake tumraping wong kang
nOOaa tasurrun naazhiriin.
ndeleng".
70. Wong mau isih padha matur maneh:

"Mugi Panjenengan nyuwunaken kangge kita
dhumateng Panger an panjenengan, supados
paring katerangan dhateng kita, lembu puni-
ka estunipun ingkang kadospundi? Yektosi-
pun lembu punika jumbuh sarupi tumrap Qaalud'u lanaa rabbaka yubayyil lana a
kita, Ian saestu manawi kakarsakaken dening maa hiya innal baqara tasyaabaha 'alai-
naa, wa innaa in syaa-allaahu lamOOta-
Allah kita sami badhe pikantuk pitedah".
duun.
71. Nabi Musa dhawuh: "Satemene Allah

dhawuh yenta sapi mau kang durung dialap
gawe kanggo ngluku utawa kanggo nyirami
tetanduran, tur kang waras ora ana cacade
Ian ora ana belange". Wong mau padha ma-
tur: "Sapunika panjenengan sampun paring
kate rang an ingkang cetha-nyata". Wong mau Qaala innahuu yaquulu innahaa baqara-
,banjur padha nyembeleh sapine, Ian men- tul laa dzaluulun tutsiirul ardha walaa
meh bae dheweke ora padha nindakake. tasqil hartsa musallamatul laasyiyata £ii-
haa, qaalul aana ji'ta bi! haqq, fa dzaba-
huuhaa wamaa kaarluu yaf'aluun.
72. Lan nalika sira padha mateni sawlJ1-

ning wong nuli sira padha selak-sinelakan
anane rajapati mau; Allah piyambak kang
medharake barang kang sira padha umpetake.
Wa idz qataltum nafsan farldaara'tum
fiihaa, wallaabu mukhrijum maa kuntum
taktumuun.
73. Tumuli Ingsun dhawuh: "Perangane

sapi iku sira sabetna marang wong kang mati.
3~;) Lan kaya mangkono iku Allah nguripake
wong kang wus padha mati, Ian Panjenengane
paring weruh marang sira ing ayat-ayate,
supaya sira padha mangerti. Fa qulnadhribuuhu bi ba'dhihaa, kadzaa-
lika yuhyillaahul mautaa wa yuriikum
aayaatihii la'allakum ta'qiluun.
74. Sawuse kang mangkono, nuli atlmra

padha atos, banjur ati mau kay a dene watu
utawa moJah Iuwih atos. Awit sanyata sa-
wenehing watu iku ana kang ngetuk mili
kali-kaline, Ian saweneh ana kang mblegag
nuli metu banyune, Ian saweneh maueh ana
kang gernlundhung sabab dening wedi ing
Allah, Ian Allah ora supe marang barang
kang sira tindakake.
36). Kasus rajapejah ing lingkungan Bani Israil, akhiripun nyuwun pangadilan'Nabi Musa a.a., iajeng
kadhawuhim mragat lembu estri, buntutipun supados kagebugna jenazah, sareng gesang lajeng
sated nerangaken tiyang ing!<ang meiahi, tumunten pejah malm.
Tsumma qasat quluubuhum mim ba'di

dzaalika fahiya kal hijaarati au asyaddu
qaswah, \':"" inna minal hijaarati lamaa
yatafajjaru mlDhul anhaar, wa inna min-
haa lamaa yasysyaqqaqu fa yakhruju
minhul maa', wa inna minhaa lamaa
yahbithu rrin khasy-yatillaah, wa mal-
laahu bi ghaafilin 'ammaa ya'maluun.
75. Apa sir a isih duwe pangarep-arep ma-

rang wong-wong mau supaya padha iman
kaya sira? Lan satemene wus ana sagolongan
saka wong-wong mau 37) padha krungu pa-
ngandikaning Allah, nuli wong iku mau
ngowahi sawuse dheweke padha dunung, ing
< mangka wong mau padha mangerti. A fa tathma'uuna ay yu'minuu lakum
wa qad kaana fariiqum minbum yasma-
'uuna kalaamallaahi tsumma yuharrifuu-
nahuu mil;n ba'di maa 'aqaluuhu wah urn
ya'lamuun.
76. Lan ing nalika wong-wong mau padha

ketemu karo wong-wong Mu'min padha ce-
lathu: "Kita wus padha iman".38) Lan
~tli~;~W~~I'~t~1 ~li~J-\I"\
nalika ketemu sawenehing wong mara,ng liya-
ne padha ngucap: "Apa sira padha nyaritaka-
~~\~~~~ill]~~J~
ke marang wong Mu'min anggone Allah wus ~~4~\~t" .'~:p 4.. /(.t'l';J~
o I:) ..;MI. ~.) ~ IJ"'"~\tilj
mbuka ing sira kabeh kang supaya dheweke Wa idzaa laqul ladziin'l aamanuu qaaluu
gawe alasan kanggo ambantah ing Slra ana aamannaa, wa idzaa khalaa ba'dhuhum
ing ngarsaning Pangeranira? Apa Slra ora ilaa ba'dhin qru'lluuHuhadditsuunahum
padha anggagas mikir-mikir?". bimaa fatahalla2.hu 'alaikum Ii yuhaajjuu-
kum bihii 'inda ra1.Jbikum, afalaa ta'qi-
luun.
77". Apa dheweke ora padha mangerti

yenta Allah iku ngawuningani barang kang
padha disidhemake Ian barang kang padha Awalaa ya'iamuuna annallaaha ya'iamu
dilahirake?I maa yusirruuna wamaa yu'linuw;
78. Sawenehing wong mau ana kang bo-

dho-bodho ora padha mangerti Kitabing Al-
lah, 39) saliyane "mung bisa maca thok, Ian
dheweke mau sajatine mung padha ngira-ira
wae. Wa minburn ummiyyuuna laa ya'lamuu-
nal kitaaba iIlaa amaaniyya wa in hum
, illaa yazhunnuun.
37). lnggih para tiyang sepuhipun ingkang cecepengan Kitab Taurat, iajeng Taurat wau direka-reka
dipun ewahi, antawisipun katerangan sifat-sifat badhe iahir-kautusipun Nabi Muhammad s.a.W.
38). Sagoiongan Bani Israil ingkang ngaken iman dhumateng Nabi Muhammad s.a.W. anerangaken
bilih ing Taurat nyebataken kautusipun Nabi Muhammad •. a.w., sagolongan sanesipun ngaruh-
aruhi: "Kenging punapa nyariyosaken bab wau dhumat(,'g tetiyang Islam sahingga hujjahipun
tiyang Islam tambah kiyat".
39). Seserepanipun Bani Israil punika namung saking dedongenganipun para Pandita-pandita Yahudi
kemawon, sabab kathah ingkang buta huruf, boten ngertos Taurat.
34
Surat 2 AL BAQARAH (SAPl WADON ) Juz 1
79. Sanyata siksa Neraka iku tumraping

wong kang padha nulis kitab nganggo ta-
ngane banjur celathu: "Kitab iki saka ngar-
saning Allah", saperlu padha dienggo tuku
pengaji kang sethithik. Mula siksa Neraka
mau tetep marang dheweke sabab anggon;;:
tangane wus nulis kitab mau, Ian siksa Ne- Fa wailullilladziina yaktubuunal kitaaba
raka tetep marang dheweke sabab anane bi aidiihim tsumma yaquuluuna haadzaa
dosa kang padha ditindakake. min 'indillaahi Ii yasytaruu. bihii tsama-
nan qaliilaa, fa wailul lahum mimmaa
katabat aidiihim wa wailul lahum mim-
maa yaksibuun.
80. Lan dheweke padha ngucap: "Neraka

ora bakal namani ing aku, kajaba mung sa-
watara dina kang kena dietung". Muhammad
sira dhawuha: "Apa sira wus padha ngalap
janji ana ngarsaning Allah kang banjur Allah
ora bakal nulayani janjine? Apa sira pancen
mung padha ngandhakake perkara kang ora 'Wa qaaluu Ian tamassanan naaru ilIaa
padha sira ngerteni katujokake marang Allah? ayyaamam ma'duudah, qui attakhadz-
tum 'jndalla?rj 'ahdan falay yukhlifallaa-
hu 'a11dah·._ am taquuluuna 'a!alJaahi
maa laa ta'lamuun.
81. 0, bakal namam mg sira kabeh jeg-

jegan. Awit sapa bae kang tumindake ala
sarta alane nglimputi dheweke, sanyata dhe- ". !\! (~': ., "r"1 II'"
o~,~~"",~~1
weke mau padha dadi kancane Neraka, tur
ana ing kono pad:u langgeng. Balaa man kasaba sayyi-ataw wa ailaa-
that bihii khathii-atuhuu fa ulaa-ika ash-
haabun naar, hum fiihaa khaaliduun.
,82. Wondene wong kang padha gel em iman

;1 h
Ian pad a nindakake kabecikan,
'. j! mesthi
V wong mau padha dadi kancane Suwarga, tur
ana ing kono dheweke padha langgeng.
Wal lauzuna aamanuu wa 'amilush shaa-
lihaatj ulaa-ika ashhaabul jannail, hum
fiihaa khaaliduun.
83. Lan padha elinga nalikane lngsun mun-

dhut perjanjian kang dikukuhake marang
wong Bani israil, yaiku: "Sira aja padha ma-
nembah kajaba mung marang Allah, Ian sira
padha tumindak becik marang wong tuwa-
nira loro, Ian marang sanak sadulur; marang
bocah yatim Ian wong miskin. Lan sira pa-
dha ngucapa kang becik-becik marang para
manungsa. Sira padha nindakna Sholat Ian
padha bayara Zakat. Nuli sira padha mbalik
ora netepi janji, kajaba mung sabagian sathi- Wa idz akhadznaa miitsaaqa banii israa-
thi\< saka sira kang netepi janji, sarta sira iila laa ta'buduuna illallaaila wa bi! waa-
lidaini ihsaanaw wa dzi! qurbaa wal ya-
padha mlengos.
taarru wal masaakiini wa quuluu lin-
naasi husnaw wa aqiimush shalaata wa
3S
aatuz zakaah, tsumma tawallaitum illaa

qaliilam minkum wa antum mu'ridhuun.
84. Lan padha elinga nalikane lngsun mun-

dhut perjanjian kang dikukuhake rna rang
wong Bani lsrail, yaiku: "Sira aja padha ngi-
lekake getihira, Ian aja padha nundhung
awakira saka negaranira". Sira banjur padha ,,9.,,'"
sanggem Ian nyekseni. o c,).J~
Wa idz akhadznaa miitsaaqakum laa tas-
fikuuna dimaa-akum walaa tukhrijuuna
anfusakum min diyaarikum tsumma aq-
rartum wa antum tasyhaduun.
85. ,Nuli sira wong 8ani Israil padha pepa-

ten ing kalanganira dhewe, Ian sira padha
nundlmng sagoiongansaka kancanira saka
Negarane. 40 ) Sira padha dene golek bantuan
konca ~lu nandukake laku dO'sa Ian me-
mungsuhan katujokake marang dheweke
mau. Ewadene yen ana boyongan teka ma-
rang sira, banjur sira padha nebusi, ing mang-
ka sira padha dilarang nUlldhung wong mau.
Yen mangkono tetela sira iku padha iman
marang saperangan Kitabing Allah, Ian padha
kafir marang saperangan liyane? Ing mangka
ora ana piwaiese wong kang nmdakake mang-
kono iku saka sira ~abeh kajaba mung padha
digawe asor ing panguripan Donya, sarta be-
suk dina Kiyamat bakal padha digiring ma-
rang srksa Neraka kang abot banget. Allah Tsumma antum haa-ulaa-i taqtuluuna an-
ora pisan-pisan supe ing samubarang kang fusakum wa tukhrijuuna fariiqam min-
kum min diyaarihim tazhaaharuuna 'alai-
padha sira tindakake.
him bil itsmi wal 'udwaan, wa iy ya'tuu-
kum usaaraa tufaaduuhum wa huwa mu
harramun 'alaikum ikhraajuhum, a fa tu'
minuuna bi ba'dhil kitaabi wa takfuruuna
bi ba'dhin famaa jazaa-u may yaf'alu
dzaalika minkum illaa khizyun fit hayaa-
tid dunyaa, wa yaumal qiyaamati yurad·
duuna ilaa asyaddil 'adzaab, wa mallaahu
bi ghaafilin 'ammaa ta'maluun.
86. Wong kang mangkono iku padha nuku

panguripan Donya kala wan Akherat. Ing
mangka siksane ~ong mau ora bakal padha
dienthengake, Ian dheweke ora bakal di-
paringi pitulung. Ulaa-ikal ladziinasytarawul hayaatad dun
yaa bil aakhiratf falaa yukhaffafu 'anhu-
mul 'adzaabu walaa hum yunsharuun.
40) Ing ayat punika wont en background situasi makaten: tiyang Aus memengsaban kaliyan tiyang
Khazraj. Yahudi Madinah wiwitan Hijrab saking Bani Quraizhab sekuthon kaliyan tiyang Aus,
dene Yahudi Bani Nadhir sekuthon kaliyan tiyang Khazraj. Sebab biyantu sekuthonipun
piyambak-piyambak sami-sami Yahudi peperangan Ian tawan-tinawan, akbiripun sami dene
nebus tawanan.
36
87. Lan temen Ingsun wus paring Kitab

Taurat marang Musa, Ian sapungkure Musa
Ingsun tutburoni pirang-pirang Utusan, Ian
Ingsun maringi ayat-ayat katerangan marang
'Isa putrane Maryam, Ian Ingsun ngukuhake
kalawan Roh Suci Jibril. 41} Ewadene saben
saben sira paJha karawuhan Utusan kang
ngampil barang kang ora disarujuki Jening
nafsunira teka sira banjur padha gumedhe? Wa laqad aatainaa muusal kitaaba wa
Nuli sira maida marang sawenehe para Ra- qaffainaa mim ba'dihii bir rusuli wa aa-
sui mau Ian sawenehe maneh ana kang sir a tainaa 'iisabna maryarnal bayyinaati wa
ayyadnaahu bi ruuhil qudus, a fa kulla-
prajaya. maa jaa-akum rasuulum bimaa laa tahwaa
anfusukumustakbartum, fa fariiqan kadz-
dzabtum wa fariiqan taqtuluun.
88. Wong mau padha munjuk atur: "Ma-

nah kula punika katutupan". Allah paring
la'nat marang wong mau sabab anggone wus
padha kafir, sabab sethithik banget anggone
.... , -. 'r"
o CJ*~\J
dheweke padha iman.
Wa qaaluu quluubunaa ghulf, balla'ana-
humullaahu bi kufrihim fa qaliilan maa
yu'minuun.
89. Lan bareng wus katekanan Kitab Qur-

aan saka ngarsaning Allah kang ilmbenerake
Kitab 42} gegebengane, Ian saJurunge iku
wong mau padha mratelakake wewecan ka-
menangan saka n!larsaning Allah ing ngatase
wong kafir. Ananging bareng katekanan ba-
rang kang padha dimangerteni iku wong mau ,~ !t(~
O~~I
malah ngafiri, la'nating Allah tetep kapatrap-
ake wong kang padha kafir. Wa lammaa .iaa-al1Um kitaabum min 'in-
dillaahi mushaddiqui limaa ma'allum wa
kaanuu min qablu yastaftihuuna 'alal la-
dziina kafaruu, fa lammaa jaa-ahum maa
'arafuu kafaruu bihii fa la'natullaahi 'alal
kaafiriin.
90. Ala temen wong kang padha ngedol

awake d;1ewe sarana ti'1Jak !~afir marang ba-
rang kang wus diturunake Jening Allah, sa-
bab dening drengki marang kawulaning Allah
kang kinersakake diparingi kanugrahan wah-
yu. Jalaran saka iku wong-wong mau paJha
ken a bebendu 43 }saka ngarsaning Allai1 tikel-
matikel. Lan wong kafir iku bakal kapatrap-
an siksa kang agawe ina.
41)
.
Saweneh saking mu'jizatipun Nabi 'Isa a.s.: lahir tanpa Bapa, inggih punika lumantar sebulan-
ipun Ruhul Qudus dening Jibril dhumateng Maryam.
42) Inggih punika sifat-sifat kerasulanipun Nabi Muhammad s.a.w. ing Taurat.
43) Sapisan, bebendu sabab boten iman dhumateng kautusipun Nabi Muhammad s.a.w.; kaping
kalih, sabab ngewahi isi Taurat, mrajaya Nabi Ian ngafiraken.
37
Surat 2 AL BAQARAH (SAPI WADON) Juz 1
Bi'syamasytarau bihii anfusahum ayyak-

furuu bimaa anzaIallaahu baghyan ay-
yunazzilallaahu min fadhlihii 'aIaa may
yasyaa-u min 'ibaadih, fa baa-uu bi gha-
dhabin 'alaa ghadhab, wa lil kaafiriina
'adzaabum muhiin.
91. Lan nalikane wongmau. padha didha-

wuhi: "Sira padha imana marang Quran kang
wus diturunake dening Allah'~. Wong mau
padha munjuk atur: "Kita sadaya punika
ugi sam pun iman dhumateng Kitab ingkang
sampun katurunaken dhumateng kita". Ana-
nging sajatine wong !pau padha maido kafir
Kitab liyane sanajanta Kitab mau nyata mbe-
nerake Kitab cecekelane dhewe. Dhawuha Wa idzaa qiila lahum aaminuu bimaa
sira Muhammad: "Hiya gene teka sira padha anzaIaIlaahu qaaIuu nu'minu bimaa un-
mrajaya para andika Nabining Allah kang zila 'aIainaa wa yakfuruuna bimaa waraa-
ahuu wa huwaI haqqu mushaddiqaI li-
biyen-biyen, iku y;enta nyata sira padha maa ma'ahum, qui faIima taqtuluuna
iman?". ~ ambiyaa-allaahi min qablu in kuntum
mu'miniin.
~ .... ~~...••:;~;r'1'_- '"J. '"• ~,:\,

I .e~1! ''':.:'' /'1..-
92. Yekti wus nekani ing sira kabeh Nabi ... ,,\,!Y'!
.t.,..... \~
• ill , ~~ ,wr--;r-
Musa kalawan ngampil ayat-ayat Allah, ban- til ,,_
jur sawuse iku sira malah padha manembah ..... '1~ ·t·",,. Uf.
ing sapi Ian sira padha. nganiaya dhewe. 44) o~~~I.J'~~
Wa laqad jaa-akum muusaa bil bayyi-
naati tsummat takhadztumul 'ijla mim
ba'dihii wa antum zhaalimuun.
93. Lan ing nalika Ingsun ngersakake mun-

dhut perjanjiyan sarta Ingsun ngangkat gu-
nlIng Tursina ing sadhuwurira, dhawuhlng-
SUll; .,Sira padha nyanggemana mljrang ba-
rang kang wus· Ingsun paringake marang sira
kabeh kalawan temen-temen Ian sira padha
ngestokna". Wong mau' padha munjuk atur:
"Kita sadaya 'sampun sami midhangetaken,
ananging kit a sadaya sami ambangkang". Wa idz akhadznaa miitsaaqakum wa ra-
Wong mau wus padha kasengsem anggone fa'naa fauqakUmuth thuur, khudzuu maa
pa~ha dhemen mane,bah sapi sabab dening
aatainaakum bi quwwatiw wasma'uu,
qaaluu sami'naa wa 'ashainaa wa usyri-
kafire. Dhawuha sira Muhammad: "Ala te- buu fii quluubihimul 'ijla bi kufrihim,
men imanira kang marentah ing sira supaya qui bi'sarnaa ya'murukum bihii iimaanu-
manembah sapi yenta nyata sira iku padha kum in kuntum mu'miniin.
iman.
94. Dhawuha sira Muhammad: "Yen ana- " .. I .t~~·l "'~~il\'~~~~ r"" .,
ne ganjaran Akherat ing ngarsaning Allah iku o ~~~CJ_.O"..~~~ 'il')
j mung mligi kanggo sira dhewe, ora kanggo Qui in-kaanat lakumud-daarul aakhiratu
wong liya, mara sira padha ngarep-arepa ing 'indaI-laahi khaaIishatam min duunin-
naasi fatamannawul mauta in-kuntum
pati saiki, yenta nyata sira iku padha temen"; shaadiqiin.
44) Sasampunipun Nabi Musa a.s. dipun paringi mu'jizat wonten redi Thursina (Sinai) malah sami
musyrik nyembah a!Ulk lembu.
38
95. Lan tangeh lamun wong mau padha

ngarep-arep ing pati sajeg jumleg, sabab dene
tumindak nyasar kang wus padha dilakoni,
Ian Allah iku maha Uninga ing tumindake
wong kang padha nganiaya. Wa lay yatamannauhu abadam bimaa
qaddamat aidiihim, wallaahu 'a1iimum
bizhzhaalimiin.
96. Lan sira Muhammad bakal nyumurupi

pribadine wong mau luwih dhemen-dhemene
~~\ ~; ~i~~u:\B\";:;1~~;~,\,
wong marang panguripan Donya ngungkuli .I '- {,.,/~ .. ,I'" "I' " ''''''',0 . 19~
~"-' ~1.Al\~..,J~~13~£~...J:.\
'''''''''''''' ''''
kabeh wong, Ian ngungkuli wong kang padha

19' ",' ., . . . ;/!.,,, .,.,,, '" ,.19
Musyrik. Siji-sijine wong mau dhemen yenta ~ 41\J~c.I\~\~\~ ~.?.H
umure dawa tumeka sewu tahun. Sanajan
umure padha tumeka sewu tahun, dheweke
ora bakal padha diedohake saka siksa, Ian
Allah iku maha Wikan ing samukawis kaha- Wa latajidannahum ahrashan naasi 'a1aa
nan kang padha sira lakoni. hayaalt, wa minal ladziina asyrakuu ya-
waddu ahaduhum lau yu'ammaru alfa
sanalt, wamaa huwa bi muzahzihihii mi-
nal 'adzaabi ay yu'ammar, wallaahu ba-
shiirum bimaa ya'maluun.
97. Dhawuha sira Muhammad: "Sapa

wonge kang ny<lu U ll1g J ibril, satemene Jibril
iku wus nurunake Wahyu ing atinuranira ka-
lawan restu izillltlg Allah, kang ambenerakc
Kita!> kang ana ing sangarepe, dadi scsuluh
pituduh satla bebungah tumrap wong kang
padha iman". QuI man kaana 'aduwwal Ii jibriila fa-
innahuu nazzaial1Uu 'alaa IJ a1bika bi idz-
nillaahi mushaddiqal limaa baina yadaihi
wa hudaw wa bllsYTaa Iii mu'miniin.
98. "Sapa WOI1gc kang padha llyatru illg

Allah Ian ,\1alaikatc, sarta Utusanc, l.an Jibril,
sarra i'v1ikail, mangka sanyata Allah iku dadi
satrunc wong kang padha kafir.
!\Ian kaal1a 'aduwwal lillaahi wa malaa-i-
katihii wa rusulihii wa .iibriila wa miikaala
fa innallaaha 'aduwwul IiI kaatiriin.
99. Lan sanyata Illgsun wus anurunake

marallg sira Muhammad pirang-pirang ayat
tandha yekti kang cctha wela-wela, sarta ora
bakal ngafiri ll1g ayat mau, kajaba wong kang
padha duraka. Wa laqad anzalnaa ilaika aayaatim bani-
naat, wamaa yakfuru bihaa iIIal faasiquulI
lUO. (Apa pantes dheweke ingkar marang

ayat-ayating Allah), Ian saben-saben wong
mau padha nyanggemi sawijining perjanjian,
sabagcan saka golongan mau ana kang nra-
jang ngudhari? Malah akeh-akehe wong mau A wa kullamaa 'aahaduu 'ahdan l1abadza-
ora padha iman. huu fariiqum minhurn. hal aktsaruhum
laa yu'minuun.
39
Surat 2 AL BAQARAH (SAPI WADON ). Juz 1
10l. Lan bareng wus rawuh Utusan saka

ngarsaning Allah kang ambenerake Kitab ce-
cekelane, ing kono ana sabagean 5aka go-
longan ahli Kitab kang nyingkur Kitabing
Allah ana saburine gegere, wong mau kaya-
kay a ora padha mangerti.
10L. Wong Yahudi andakwa Nabi Sulai-

man a.5. Lan padha manut marang ilmu 45)
kang diwaca dening syetan-syetan para te-
tuwane 46) kang kawadakake kasimpen ana
dhampar kencana kratone Nabi Sulaiman,
irtg mangka Nabi Sulaiman ora kafir, nanging
hiya syetan-syetan mal.!. kang padha kafir,
yaiku padha mulang para manungsa ilmu si-
hir Ian ilmu kang wus diparingake marang
Malaikat lora 47) ana ing negara Babil, yaiku
Ki Haruta Ian Ki Maruta. Lan sakeloron mau
ora mulang muruk ing saben wong yen du-
rung kandha; sanyata aku iki sajatine mung
dadi coba. MuIane sira aja kafir. Nuli wong-
wong padha sinau saka wong sakeloron mau,
yaiku ilmu kanggo misahake antarane wong
Ian bojone, ananging dheweke ora padha bisa
gawe< kamlaratan marang sawijining wong,
yen ora kalawan kaparenging Allah. Lan
wong-wong mau padha sinau ilmu kang aga- Wattaba'uu maa tatlusy syayaathiinu 'a-
we bubrah cilakane dheweke, Ian ora agawe laa mulki sulaimaan, wamaa kafara sui ai-
begjane, ing mangka wus padha sumurup maanu walaakinnasy syayaathiina kafa-
ruu yu'allimuunan naasas sihr, wamaa
dhewe, sapa bae kang marsudi ngelmu mau unzila 'alai malakaini bi baabila haaruuta
mesthi besuk ana ing Akherat ora bakal nam- wa maaruut, wamaa yu'allimaani min
pa kabegjan jati. Lan saeba alane barang ahadin hattaa yaquulaa innamaa nahnu
kang padha dianggo ngedol awake saupama fitnatun falaa takfur, fa yata'allamuuna
min humaa maa yufarriquuna bihii bai-
dheweke iku patu ngerti. nal mar-i wa zaujih, wamaa hum bi-
dhaarriina bihii min ahadin illaa bi idz-
nillaah, wa yata'allamuuna maa yadhur-
ruhum walaa yanfa'uhum, wa laqad 'a-
limuu lamanisytaraahu rnaa lahuu fil aa-
khirati min khalaaq,-wa labi'sa maa sya-
rau bihii anfusahum, lau kaanuu ya'la-
muun.
45) Tiyang ahli sihir.

46) 'l'iyang-tiyang awon.
47) Ahli tafsir anerangaken Malaikat saestu, saweneh malih bilih punika tiyang awon kalih mendha-
mc,dha Malaikat. wonten malih katerangan tiyang ingkang kacandra tiyang saleh kados
Malaikat.
40
103. Lan sanyata saupama dheweke mau

padha gelem angestokake Ian padha wedi ing
Allah, yekti ganjaran kang saka ngarsaning
Allah iku luwih becik banget, samono iku
yen dheweke padha mangerti. Wa lau annahum aamanuu wattaqau la-
matsuubatum min 'indillaahi khair, lau
kaanuu ya'iamuun.
104. He wong kang padha mu'min, sira aja

padha ngucapake tembung: "Ra'ina", ana-
nging padha ngucapna: "Undzurna", 48) Ian
padha ngrungokna, dene wong kang padha
kafir iku bakal padha kapatrapan siksa kang
nglarani banget. Yaa ayyuhal ladziina aamanuu laa ta-
quuluu raa'inaa wa quulundzurnaa was-
ma'uu, wa iii kaafiriina 'adzaabun a1iim.
105. Wong-wong kafir ahli Kitab, Ian wong-

wong musyrik ora padha seneng manawa sira
padha diparingi kabecikan saka ngarsaning
Allah Pangeranira. Sumurupa Allah iku kang
namtokake paring sih rohmate marang wong
kang dadi kaparenging karsaNe, Ian Allah iku
kagungan kanugerahan kang agung. Maa yawaddul ladziina kafaruu min ahlil
kitaabi wa 1al musyrikiina ay yunazzala
'a1aikum min khairim mir rabbikum, wal-
laahu yakhtashshu bi rahmatihii may ya-
syaa', wallaahu dzul fadhlil 'azhiim.
106. Sawenehing ayat 49 ) kang Ingsun 0-

wahi utawa Sun sumenekake (lirwakake), mi-
nangka gegentine Ingsun paringi kang luwih
hecik utawa sepapadhane. Apa sira Muham-
mad durung mangerti yen Allah iku Maha
Kuwasa marang sakabching barang. Maa nansakh min aayatin au nunsihaa
na'ti bi khairim minhaa au mitslihaa,
a1am ta'lam annallaaha 'alaa kulli syai-in
qadiir.
107. Apa sira Jurung paJha mangcrti ma-

nawa Allah iku kang kagungan krajan Langit
Ian Bumi? Lan ora bakal ana kang bisa
ngasihi sarta tetulung marang sira kabch
saliyane Allah. Alam ta'lam annallaaha lahuu mulkus-
samaawaati wal ardh, wamaa lakum min
duunillaahi miw waliyyiw walaa aashiir.
48). "Raa'ina" jarwanipun mugi panjenengan amigatosaken kita sami. Tiyang Yahudi sinis s~rtd
nyepelekaken Nabi Muhammad s.a.w. ngangge tembung "Ru'uunah" ingkang maksudipun
"Wah bodho kaya kebo", sabab saking punika Allah dhawuh supados tetembungan "Raa'ina"
kagantos "Unzhurna'" ingkang tegesipun sami kaliyan "Raa'ina".
49) Ulama tafsir saweneh anerangaken ayat Al Quraan, sanesipun: bilih ingkang dipun maksud
mu'jizat.
41
108. Apa sira arep padha nenuwun marang

Utusanira kaya anggone wus disuwuni Nabi
Musa dhuk biyen mula? Lan sapa bae kang
anglironi iman kalawan kekafiran, temen
wong mau atitidak sasar susur' saka dalan
kang jejeg.
Am turiiduuna an tas-aluu rasuulakum
kamaa su-ila muusaa min qabl, wamay
yatabaddalil kufra bil iimaani faqad dhal-
. la sawaa-as sabiil.
109. Akeh-akehe wong ahli Kitab iku padha

scneng ycn bisa ambalekake sira kabeh saka
saw usc imanira marang kekafiran kagawa
saka drengki atine sawuse padha"tcrang ka-
bcnerane (Muhammad) tumrap marang wong
wong mau, mula sira ngapuraa Ian togna bae
tumekanc Allah maringi keputusan, sate-
mcne Allah iku ma'ha Kuwasa ing sakabehing
barang. 50) WaJda katsiirum min ahlil kitaabi lau
yarudduunakum mim ba'di iimaanikum
kuffaaran hasadam min 'indi anfusihim
mim ba'di maa tabayyana lahumul haqq,
fa'fuu washfahuu hattaa ya'tiyallaahu bi
amrih, innallaaha 'alaa kulli syai-in qadiir.
110. Lan sira padha nindakna Sholat, Ian
I padha bayara Zakat. Dene kabecikan kang

padha sira tindakake kanggo awakira, sa-
nyata ganjarane bakal padha sira tampa ana
109 ngarsaning Allah. Sanyata Allah iku Mir-
sani barang kang padha sira tindakake.
Wa aqiimush shalaata wa aatuz zakaah,
wamaa tuqaddimuu Ii anfusikum min
khairin tajiduuhu 'indallaah, innallaalla
bimaa ta'maluuna bashiir.
Ill. Lan wong kafir ahE Kitab padha ca-

lathu: "Ora bakal mlebu Suwarga, saliyane
wong Yahudi utawa wong Nasrani". Mang- ,
kono panganggepe. Dhawuha sira Muham-
mad: "Mara padha nekakna katerangan ce-
cekelanira, yen sira ./yata padha bener.
Wa qaaluu lay yadkhulal jannata iIIaa
man kaana huudan au nashaaraa, tiIka
amaaniyyuhum, qui haatuu burhaana-
kum in kuntum shaadiqiin.
112. Ora mangkono. Mesthi mlebu Suwarga
fj~! 'V-'~""-'~~..t~I~'-1".-
/r"
(!9/'Gl-;. ~ ." . . . , . . .!. a~":'" 7"" ~\~ ""
sapa bac kang' masrahake awake marang
J Allah, Ian dheweke mau gelem agawe becik,

ana ing ngarsaning Allah Pangerane mesthi
bakal nampa ganjarane. Lan ora ana rasa
t" ~"""9 ,.,,. ~"r~
o ~~~~;.J-,~u..f-~)~~ ~
f1,,/ ....
Balaa man aslama wajhahuu lilIaahf wa

,I.P ,.",., f,.-
kuwatir tumrape wong mau Ian wong mau huwa muhsinun fa lahuu ajruhuu "inda
50). Allah paring dhawuh dipun izini merangi utawa nundhung Yahudi.
42
ora padha susah. rabbih, walaa khaufwi 'alaihim walaa
hum yahzanuun.
113. Wong Yahudi padha celathu: "Wong dU' ..' ':. ""')1- " .,
~", 'l~, ...!.~\\ ..:~ "!'Ij .-I~ '"
Nasrani iku dudu apa-apa". Lan uga wong '" -' I.$"IJ"" '>.J'O':! "fI'I -'
-'W·
Nasrani padha celathu: "Wong Yahudi iku ~"~"" 9,,"lI~'-:
,"
. ,. I"'··~.·
"-'" "r_'J...,· J."
r....;; ,,;'~""I'H"'~
, .. ~~"-:;I
, ... ..:..,.....,L"
dudu apa-apa". Ing mangka wong-wong mau
padha maca Kitabe dhewe-dhewe. Mangkono ,! ~~~·!'I:.- ~;~~~-:·~Ij\:i.;ujt
uga padha celathu wong kang ora padha ma- 41.1 ~'y~..:.J "q:, .-
ngerti ing Kitab kaya celathune wong ahli o ~:}(:~ '. i-~~
\J H~".!) .." ' " , :,,-Y..~~
QI """
,'~.'" ,~~
Kitab mau. Nuli Allah bakal maringi putusan
ing antarane wong-wong mau kabeh besuk Wa qaalatil yahuudu Iaisatin nashaaraa
dina Qiyamat bab-bab kang padha dipasula- 'aIaa syai-in wa qaalatin nashaaraa Iaisa-
til yahuudu 'aIaa syai-iw wahum yatluuc
yakake. nal kitaah, kadzaalika qaalaI Iadziina laa
ya1amuuna mitsla qaulihim, fallaahu
yahkumu bainahum yaumal qiyaamati
fiimaa kaanuu fiihi yakhtaIifuun.
114. Lan sapa kang luwih nganiaya tlmm-

bang wong kang ngalang-alangi Masjid-Mas-
r"!·! :'1:: " ~ ;I' 1"';'eo~""
~"j'tJ..,C.l\4.bI~
," I"·" ,,;I'tI'
.. ..:...'11:.\ ..... " -,,~
- ... , ...... ..."......-~~v-
jiding Allah dianggo nyebut-nyebut asmaning
"\1 .~ "'r1'r; -::1 ":i" "" [":: .\"""" ........ ~ 9.
Allah, Ian ing kono banjur tumandang ngru- C.l!A"ClI.:>1:)\"o~) "'~~~IJ-'" J - I
sak Masjid mau? Wong mau ora padha pan-
tes mlebu ing Masjid, kajaba kaiawan wedi. ?tl'' -:;
• )c5..~
/9- r"!'..... ,/ L.-,. 'V, "-
.. ..... JjI,LA'
~~ ~~'O~\\6-
.,-'-t.'
V~.9.,.,
'J..jI.
Dheweke bakal padha kapatrapan pangurip-
an asor ana ing Donya. dene besuk ana. ing o~~Ij;i~~\~
Akherat bakal padha kapatrapan siksa kang Wa man azhlama mimmam mana'a ma-
abot. saajidallaahi ay yudzkara fiihasmuhuu wa
sa'aa iii kharaahihaa, u1aa-ika maa kaana
lahum ay yadkhuluuhaa iIlaa khaa-iflina
lahum fid-dunyaa khizyuw wa lahum m
aakhirati 'adzaabun 'azhiim.
115. Arah wetan Ian arah kulon itu ka- ~"~~-: F"!r... "ir-:.;,. ~il/! l~ll'
• ~ ~ !J'y ~~ Y-t"""" .."'''~ ~ ,,-\\1)
.r . .
gungane Allah, mula marang ngendi bae ma-
dhepira ana ing kono sira madhep ing ngar- ;;,,~ 11 I" /!~ ;.,1. !l
sane Allah. Sanyata Allah iku maha Jembar o N, ~U Qlj O... ~
tur maha Wikan. Wa 1iI1aahii masyriqu waI rmghrib, fa
alnamaa tuwaUuu fa tsamma wajhuUaah,
innallaaha waasi'un 'aliim.
116. Wong mau padha ngucap: "Allah iku

pepu tra". Pangandikane Allah: "Allah iku
Maha Suci; Langit Ian Bumi saisine iku ka-
gungane Allah, kabeh mau padha sujud ma-
rang PanjenengaNe".
117. Allah iku .kang nitahake Langit Ian

Bumi, manawa PanjenengaNe kagungan karsa
namtokake sawijining perkara cukup paring
pangandika: "Sira anaa", sanalika banjur ana.
Badii'us samaawaati waI ardh, wa idzaa
qadhaa amran fa innamaa yaquulu Iahuu
kun fayakuun.
43
118. Lan padha ngucap wong kang padha P·.. ft"', t (~'1~.p ""..\"~ " ..,,, .'" J/.r~""
ora ngerti Kitab: "mBok hiya Allah paring ~~-,I4LI~~;'~ .. ~.:t.~1 13., -"A
pangandika tumuju marang aku kabeh, uta- b ;"" "" " " t9
~:;~ •~\ :-':,;..t/ dJiI
.. , J~ ~::J'J,~I'
I
wa teka siji ayat marang aku". Mangkono ,,~ .....~v", ;II ••
uga pangucape wong biyen sadurunge kaya .... '! ~/ ".

. .9,~:.t,l!
o ~~.;r.'\? "'\I!:;. \':.o.V'" "•. ru
r.~" '''J..''~9' :.-
... ~..) ~.0;.1
h "
....... , ... ,
pangucape wong-wong mau, iku padha sa-
rupa bae aten-atene. Sanyata Ingsun wus Wa qaalaI ladziina laa ya'lamuuna laulaa
nerangake pirang-pirang tandha yekti tum- yukaIlimunaIlaahu au ta'tiinaa aayab,
kadzaalika qaalal ladziina min qablihim
rap wong kang yakin.
mitsla qauIiliim, tasyaababat quIuubu-
hu~ qad bayyannaI aayaati Ii qaumiy
yuuqmuun.
119. Sanyata lngsun wus ngutus ing sira

Muhammad kalawan Pituduh kang bener,
angebangiebang ambebungah sarta pepacuh ., ",," , ,,,
angengetake, Ian sira ora bakal kadangu bab o~t~1
perkarane wong kang padha kasiksa ing Ne- In03a arsaI03aka bil haqqi basyiiran wa
raka Jahim. nadziiran waIaa tas-aIu 'an ash-haabil
jahiim.
120. Lan wong Yahudi sarta wong Nasrani

iku ora bakal padha leg a lila ing sira, nganti
sira gelem manut mlebu Agamane wong mall.,
Sira dhawuha Muhammad: "Sanyata pitu-
duhing Allah iku pituduh kang luwih bener".
Lan manawa sira nganti mbangun turut ma-
rang nafsune wong mau sawuse sira katekan 'J , ,,11 ~,"" !" .:\(r,..
o~~':;~j~~I~~1.O
'ilmu, ora ana kang bakal paring Pangayom- .p 9'
an Ian Pitulung tumrap sira saka siksaning WaIan tardhaa 'ankal yahuudu walan 03-
Allah. shaaraa hattaa tattabi'a millatabum, qui
inna hudallaabi huwal hudaa, waIa-initta-
ba'ta ahwaa-abum ba'daI ladzii jaa-aka
minal 'ilmi maa laka mi03llaahi miw
waIiyyiw waIaa nashiir .
121. Wong-wong kang wu~ padha lngsun .~Itr'!.I!.~"''''N1''' !I":"t.Y~ "~'"I-:":~~ ,

paringi Kitab tumuli padha maca Kitab mau ~J ,JJ~~~~ ... ~II:!~'_'"
kalawan sabener-benere olehe maca, wong ~ :":!lJi~·~''r.~{d.·1.~ : ... .-),4.• .-:~?y :
..:/J.wl ~-,\ii't~I.:J"".J r;,1.:>rl.Y.. ~
kang kaya wgkono mau jeneng percaya
temenan marang Kitabe. 51) Lan sap a wonge Alladziina aatainaa humul kitaaba yat-
kafir ora iman marang Kitabe, nyata wong luu03huu' haqqa tilaawatili, ulaa-ika yu'-
minuuna bili, wamay yakfur biliii fa
iku padha kapitunan.
uIaa-ika humul khaasiruun.
122. He tedhak turune Bani Israil, sira pa-

dha den eling ing kani'matan Ingsun kang
o ~ \~~~i;; ?',,~
wus Ingsun paringake marang sira kabeh,
Ian Ingsun wus ngutamakake sira kabeh, '. IU"':'"" 4lJ
ngungkuli wong sajagad-rat. 52 ) Yaa banii israa-illadzkuruu ni'matiyalla-
tii an'amtu 'aIaikum wa annii fadhdhaItu-
kum 'aIaI 'aalamiin.
51). Boten ngewahi Al Kitab utawi na'wilaken sak kajengipun piyambak.

';2). Ummat ingkang sami-sami ing zaman samanten.
44
Surat 2 AL BAQARAH SAPI WADON ) Juz 1
123. Lan sira padha wediya ing dinaning

Qiyamat, kang ing dina kono ora ana wong
bisa tetulung marang liyan,53) Ian ora bakal
ditampa tebusan, Ian ora baka! ana syafa'at
pitulungan do'a kang migunani, Ian dheweke ~ . '-~:.~
Qra hakal padha diparingi pitulung. o ~,,~
Wattaquu yaumal laa tajzii nafsun 'an

nafsin syai-aw walaa yuqbalu minhaa
'adluw walaa tanfa'uhaa syafaa'atuw wa
laa hum yunsharuun.
124. Lan ing nalika Pangeran paring coba

marang Nabi Ibrahim kalawan pirang-pirang
kalimat (dhedhawuhan Ian pepacuh), 54)
Nabi Ibrahim uga banjur nyampurnakake
kabeh mau. Dhawuhing Allah: "Sanyata
Ingsun wus ngangkat netepake ing sira Ibra-
him dad'i Panutan ing kabeh manungsa". Wa idzibtalaa ibraahiima rabbuhuu bi·
Nabi Ibrahim munjuk atur: "(Sendika ing kalimaatin fa atammahunna, qaala innii
dhawuh), sarta ugi tedhak-turun kawula?" 55) jaa'iluka lin naasi imaama, qaala wa min
dzulTiyyatii, qaala laa yanaalu 'ahdizh
Dhawuhing Allah: "Janjinlngsun ora tumuju zhaalimiin.
marang wong kang padha nganiaya".
125. Lan ing nalika Ingsun kagungan karsa

andadekake Baitullah Ka'bah dadi papan
luru ganjaran Ian dadi papan katentreman
tumrap para manungsa, dhawuhlngsun: "Si-
ra padha ngalap paedah Makam Ibrahim 56)
iku kanggo papanll1g pasholatan". Lan Ing-
sun paring janji rnarang Ibrahim Ian Isma'il
supaya padha den nucekake Padalcman Ka'-
bah Ingsun kanggo wong kang padha Thawaf Wa idz ja'a1nal baita matsaabatal lin-
Ian wong' kang padha I'tikaf, Ian kanggo naasi wa amnaa, wattakhidzuu mim ma-
qaami ibraahiima mushallaa, wa 'ahidnaa
wong kang padha ruku' sarra padha sujud.
ilaa ibraahiima wa ismaa'iila an thahhiraa
baitiya lith thaa-ifiina wal 'aakifiina war
rukka'is sujuud.
J
126. Lan nalika Nabi Ibrahim munjuk ne-
nuwun: "Dhuh Pangeran kawula, mugi Pa-
duka karsa andadosaken Nagari punika Na-
gari ingkang tata-tentrem, saha rnugitansah
,~!'I~rt :!~'~~I~i ~ ·I ..... \~~ !.~I'\jr":I"
""))~~I ~ \,IYIII~ o/rl~"
,,'i,'" Jr ., ~ " ,. .... .1:;::\\" ~'1:'\

-fJ¥! -,~~~~I ~,:?..,.- ~o,,)IIJI
W"I
~,)"-,.,, ~
paring sawarnining woh-wohan dhumateng

tetiyang ing ngriku sintena kemawon ing-
kang iman dhumateng Allah Ian dinten A~
53).. Ganjaran utawi dosanipun tiyang boten saged dipun liyeraken ngasanes, saben tiyang nanggel
risiko piyambak-piyambak.
54). Gilir-gumanti Allah paring ujian kagem neter Nabi Ibrahim a.s. inggih punika ayasa bangunan
Ka'bah, ngresiki Ka'bah saking pinten-pinten kamusyrikan, konfrontasi kaliyan Raja Namrudz,
ngorbanaken ingkang putra kinasih Nabi Isma'il a.s.
55). Saestu Allah ngabulaken panuwunipun, kathah tedhak-turunipun katetepaken dados Nabi.
56). Panggenanipun Nabi Ibrahim a.s. jumeneng ambangun Ka'bah.
45
khir". Dhawuhe Allah: "Lan sapa bae kang Wa idz qaala ibraahiimu rahbij'al haadzaa
kafir. lngsun bakal paring kasenengan se- baladan aaminaw warzuq ahlahuu minats
thithik. tumuli lngsun bakal meksa ing dhe- tsamaraati man aamana minburn billaahi
wal yaumil aakhir, qaala waman kafara
weke marang siksa Neraka, yaiku ala-alaning fa umatti'uhuu qaliilan tsumma adh-thar-
panggonan ngungsi". ruhuu ilaa 'adzaabin naar, wa bi'sal
mashiir.
127. Lan. nalika Nabi Ibrahim satta Nabi

Isma'il padha ngedegake temboking Padalem-
an Ka'bah, sakarone padha munjuk atur:
"Dhuh Pangeran kita, mugi Paduka karsa
anampi amal kita sami, saestu Paduka punika Wa idz yarfa'u ibraahiimul qawaa'ida
mana Midhanget sarta maha Ngawuningani. minat baiti wa ismaa'iil, rabbanaa taqab-
bal minnaa. innaka antas samii'ul 'aliim.
128. DhuhPangeran kita, mugi Paduka an-

dadosna kita tiyang kekalih ingkang sami su-
marah dhumateng Paduka, samanten ugi te-
dhak turun kita, sadaya mugi Paduka dados-
aken umniat ingkang pasrah sumarah dhu-
mateng Paduka sarta Inugi Pangeran paringa
sesuluh dhumateng kita, sadaya lampah-lam- fulbbanaa waj'alnaa muslimaini laka wa
pahing pangabekti kita sami, Ian Paduka min dzurriyyatinaa ummatan muslimatal
laka wa arinaa manaasikanaa wa tub
mugi tansah karsa anampi tobat kita sami,
'a1ainaa. innaka antat tawwaabur rahiim.
saestu Paduka punika karsa anampi ing tobat
tur Maha Asih.
129. Dhuh Pangeran kita, mugi Paduka a-

ngutus Utusan saking Bangsanipun dhuma-
teng golonganipun, supados maosaken ayat-
ayat Paduka dhumateng tetiyang wau, sarta
mulang-muruk Kitab saha kawicaksanan Ian
nucekaken dhumateng tetiyang wau; saestu
Paduka punika, maha . Mulya sarta maha fulbbanaa wab'ats fiihirn rasuulam min-
Wicaksana. hum yatluu 'alaihirn aayaatika wa yu'al-
Iirnuhurnul kitaaba wal hikmata wa yu-
zakkiihim, innaka antal 'aziizul hakiirn.
130. Lan ora ana wong ser}k gething marang bA':~·"

-..,-CI' ~\ "..A.'.,{t:'''.
hnJ. '1"'-·'", -,-, •
.. ;o?'~~Xcr'
Agamane Nabi Ibrahim, kajaba wong kang
bodho, Ian sanyata I~sun wus milih Ibrahim
mau ana ing Donya 57) Ian ana ing Akherat
~:YI~~l:;t!~I~~.;'I~;
dheweke dadi golongane wong kang padha ~1_1 ;"1 : ...
o~~
tumindlik becik. '"
Wamay yarghabu 'am millati ibraahiima
iIIaa man safiha nafsah, wa laqadish-tha-
fainaalm fiddunyaa, wa innahuu m aa-
khira ti laminash shaalihiin.
57). Nabi Ibrahim a.s. dipun paringi pangkat Khalilullah Rasul, Imam, sarta kathah putra wayah
ingkang dipun karsakaken Allah kawisuda dados Nabi
46
131. Nalika Pangerane paring dhawuh ma-

o ~I
.... ~.:J~~ yl.trTI~.J41
1r~~.L:1!"I"J"":i'U!-'~
rang Ibrahim: "Sira sumaraha". Dheweke
enggal munjuk atur: "Kula sumarah andhe- Idz qaala lahuu rabbuhuu aslim qaala
rek dhawuhipun Pangeraning 'Alam Jagad aslamtu Iirabbil 'aalamiin.
raya" .
132. Lan Nabi Ibrahim wus masiyatake ma- ..~ ~ ,~:IJ,~.t ...... ~ ~ "\~. ! n ' "
dliIe,~ .~J",,,,,.-TY.,,,~~,,,,-
rang putra-putrane, semono uga Nabi Ya'qub.
Nabi Ibrahim dhawuh: "He anak-anakku,
01:) ... ~'-'~,a'~.»q~n'f'
J.;e
~ . . ~ '; -tot.' ~,-:,t·9'1III'f ...... .~
I
satemene Allah wus milihake Agama kanggo
sira kabeh, poma dipoma sira aja mati, ka- Wa washshaa bihaa ibraahiimu baniihi
jaba mati Islam". wa ya'quub, yaa baniyya innalIaahash-
thafaa lakumud dUna falaa tamuutunna
illaa wa antum muslimuun.
133. He tedhak turune Bani Israil, apa sira

padha nunggoni nalika arep sedane Nabi Ya'-
qub, ing nalika iku tutur wasiyat marang
putra-putrane: "Apa kang bakal padha sira
sembah ing sapungkurku?". Anak putune
padha matur: "Kita sadaya manembah dhu·
mateng Pangeran panjenengan, sarta Pange-
ranipun para leluhur Panjenengan, Nabi Ibra-
him,· Nabi Isma'it Ian Nabi Ishaq, inggih pu- Am kuntum syuhadaa-a idz hadhara ya'-
nika Pangeran ingkang Maha Esa, kita sadaya quubal mautu idz qaala Ii baniihi maa
sami sumarah, andherek dhumateng Panje- ta'buduuna mim ba'dii, qaaluu na'budu
i1aahaka wa ilaaha aabaa-ika ibraahiima
nenganipun. wa ismaa'iila wa is-haaka i1aahaw waa-
hidaw wa nahnu lahu:I muslimuun.
134. Iku mau kabeh ummat kang wus padha

kapungkur, dheweke bakal oleh paringan
ganjarane amal kang wus padha ditindakake,
Ian sira uga bakal padha nampa ganjarane
amal kang wus padha sira tindakake. Lan Tilka ummatun qad khalat, lahaa maa
sira ora bakal padha didangu saka amal tu- kasabat wa lakum maa kasabtum, walaa
mindake wong-wong kuna mau kabeh. tus-aluuna 'ammaa kaanuu ya'maluun.
13 5. Wong ahli Kitab padha celathu: "Sira

padha dadia Yahudi utawa Nasrani mesthi
sira bakal padha oleh pituduh". Dhawuha
sira Muhammad: "Aku malah andherek Aga-
mane Nabi Ibrahim kang jejeg-Iempeng, Ian Wa qaaluu kuunuu huudan au nashaaraa
Panjenengane dudu golongane wong kang tahtaduu, quI bal millata ibraahiima ha-
musyrik". . niifaa, wamaa kaana minal musyrikiin.
136. He.wong kang padha Mu'min, sira pa-

dha ngucapa: "Aku kabeh iman marang
Allah Ian marang barang kang wus diturun
ake marang aku kabeh, Ian barang kang wus
diturunake marang Nabi Ibrahim, Ian Nabi
Isma'il, Ian Nabi Ishaq, Ian Nabi Ya'qub
sarta tedhak turune, sarta uga iman marang
47
barang kang wus kaparingake marang Nabi Quuluu aamannaa billaahi wamaa unzila
Musa, Ian Nabi 'Isa, Ian kang wus diparing- i1ainaa wamaa unzila i1aa ibraahiima wa
ismaa'ii1a wa is-haaqa wa ya'quuba wal
ake marang para Nabi saka Pangerane. Kita
asbaathi wamaa uutiya muusaa wa 'iisaa
kabeh ora babar pisan ambedak-mbedakake wamaa 'uutiyan nabiyyuuna mir rabhiliim
antarane para andika Nabi ImU, Ian aku laa nufarriqu haina ahadim minhum wa
kabeh padha sumarah ndherek marang Pan- nahnu lahuu muslimuun.
jenengaNe Allah".
137. lng mangka manawa wong-wong ahli

Kitab mau padha gelem ngrasuk iman kaya
imanira, sanyata bakal padha oleh Pituduh;
ananging manawa padha mlengos sanyata
dheweke padha ana ing bosah-baseh cecong-
krahan. Mangka Allah bakal paring slamet
ing sira Muhammad saka alaning panggawene Fa in aamanuu hi mitsli maa aamantum
wong-wong mau, Ian PanjenengaNe mau hiliii fa qadihtadau, wa in tawallau fa
kang Maha Midhanget sarta Maha Ngudaneni·. innamaa hum iii syiqaaq, fa sayakfiika
humullaah, wa huwassamii'ul 'aliim.
138. Babaraning Allah,58) Ian sapa kang

babarane luwih endah-becike tinimbang ba-
baraning Allah, Ian aku kabeh padha ma-
nembah marang PanjenengaNe.
Shibghatallaah, waman ahsanu minal-
laahi shibghataw wa nahnu lahuu 'aa-
hiduun.
139. Dhawuha sira Muhammad: "Apa sira

padha ambantah ing aku tumrap Agamaning
Allah? Ing mangka PanjenengaNe iku Pa-
ngerank,u Ian uga Pangeranira kabeh. Lan
tumrap aku kabeh ganjarane amalku Ian Qui a tuhaaiiuunanaa fillaahi wa huwa
tumrap sira ganjarane amalira kabeh; Ian aku rabhunaa wa rabhukum, wa lanaa a'maa-
lunaa, walakum a'maalukum wa nahnu
kabeh padha tulus ikhlas marang Panjeneng- lahuu mukhlishuun.
aNe".
140. Apa sira padha angucap yenta Nabi

Ibrahim, Nabi Isma'il, Nabi Ishaq, Ian Nabi
Ya'qub, sarta tedhak turune iku padha ngra-
suk Agama Yahudi utawa·Nasrani? Dhawuha
sira Muhammad: "Pikiren, sira apa Allah
kang luwih mangerti? Lan sapa kang luwih
tumindak aniaya tinimbang karo wong se-
lingkuh ngumpetake syahadah saka Allah 59)
marang dheweke? Lan ora ba~pisan Allah
iku kasupen saka tindak tanduk kang wus
padha sira lakoni". '>t Am taquuluuna inna ihraahiima wa is-
maa'ii1a wa ishaaqa wa ya'quuha wal as-
haatha kaanuu huudan au nashaaraa,
58). Ingkang dipun maksud iman dhumateng Allah, boten kacampuran musyrik sakedhik-kedhika
59). Inggih punika katerangan wonten Taurat Ian Injil, bilih Nabi Ibrahim a.s. punika boten YahudJ
Ian boten Nasrani, sarta Allah badhe angutus Nabi Muhammad s.a.w.
48
qui a antum a'iamu amillaah, waman

azhlamu mimman katama syahaadatan
'indahuu minallaah, wa mallaahu bighaa
filin 'ammaa tll'maluun.
141. Iku kabeh mau, ummat kang wus ka~ r ~ ,,'t'-: ' /:.;!f" r"..:{,,··N .~ ",,' ~Ir~
pungkur, dheweke bakal padha nampa' nu- \d"OJ'.U M. \,e\&'~~'2UI~-'t'
graha saka amal kang wus ditindakake, se-
mono uga sira kabeh bakal nampa nugraha, ot Q"'~I'frH":"
_ I~O ~.~.. '""-C:;::.::1
.J ". :. ur
l~
apa kang wus sira tindakake', 'Ian sira ora Tilka ummatun qad khalat, lahaa maa
babarpisan didangu Pangeran, tind'ak .karya- kasabat wa lakum maa kasabtum, walaa
ne wong-wong jaman kuno mau kabeh. tus·aluuna 'ammaa kaanuu ya'maluun.
JU Z 2
142. Sawenehsaka wong Yahudi kang bo-

dho bakal padh'a celathu: "Apa sabab-musa-
babe dene dheweke wong-wong Islam iku
padha pindah ~blate kang biyenpadha di-
dadekake Qiblate?". Dhawuha sira Muham-
mad: "Wet an Ian Kulon' iku kabeh ka-
gungane Allah, Panjenengane paring pituduh Sayaquulus sufahaa-u minan naasi maa
marang wong kang dadi kaparenging karsa- waUaahum 'an qiblatihimullatiL kaanuu
'a1aihaa qui liIlaahii masyriqu wal mllgh-
Ne, marangdedalan kang jejeg". ribu. Yahdii may yasyaa-u ilaa' shiraatim
mustaqiim.
143. Mangl;ono ~ga Ingsun wus andadekake

sira, Ummat Islam iku ummat kang adillan
pilihan, supaya sira padha dadi saksining para
manungsa; Ian supaya Rasul Muhammad uga
dadi saksi: amal tumindakmu kabeh. Lan
Ingsun ora andamel Qiblat kang dadi qiblat-
mu saiki iku, kajaba mung: supaya Ingsun
priksa, wong kang ndherek ing Rasul, Ian
wong kang malah mbalela malik grembyang.
Satemene ngalihing Qiblat iku pancen bo-
bote gawat, kajaba tumraping wong kang
padha pinaringan Pituduhing Allah, sarta ora
babarpisan Allah iku angilang-ilangake iman- Wa kadzaalika ja'alnaakum ummataw wa-
ira kabeh, sanyata Allah iku Maha Welas Ian sathal litakuunuu syuhadaa-a 'alan naasi,
wayakuunar Rasuulu 'alaikum syahiidaa,
Maha Asih marang para manungsa.
wamaa ja'alnal qiblatal. latii kunta 'a1ai-
haa iIIaa lina'iama may yattabi'ur Ra-
suula mim may yan qalibu 'alaa 'aqibaihi
wa in kaanat lakabiiratun illaa 'alalladzii-
na hadallaahu wamaa kaanallaahu liyu-
dhii'a iimaanakum innallaaha binnaasi
lara-uufur rahiim.
49
144. Sanyata Ingsun wus angawuningani pa-

suryanira andedangak ing Langit, 60) ing
mangka pasuryanira bakal Ingsun adhepake
ing Qiblat kang sir a senengi, jalaran saka iku
mau: sira padha ngadhepna pasuryanira ing
arahing Masjidil Harom. Sarta ana ing ngendi
bae ananira kabeh, supaya sira padha nga-
dhepna pasuryanira marang pernahing Ka'-
bah miU, Ian satemene wong kang padha
diparingi Kitab padha ngerti manawa Ka'bah
iku bener saka karsaning Pangerane. Sarta Qad naraa taqalluba wajhika fis samaa-i
ora babarpisan Allah iku kasupen marang falanuwalliyannaka qiblatan tardhaahaa
fawalli wajhaka syathral masjidil haraami
samubarang kang padha ditindakake dening
wahaitsu maa kuntum fawalluu wujuuha-
wong-wong mau kabeh. kum syathrah, wa innalladziina uutul ki-
taaba laya'iamuuna annalml haqqu mir
rabbihim wa mallaahu bighaafilin 'ammaa
ya'maluun.
145. Lan saupama sira manut marang wong

Yahudi Ian Nasrani kang diparingi Kitab
Taurat Ian Injil, saben ana ayat tandha yekti,
dheweke ora bakal padha nganut Qiblatira,
Ian sira uga ora bakal nganut Qiblate wong-
wong mlm. Sana sawenehe wong-wong mau
uga ora padha nganut marang Qiblate sawe-
neh liyane. Lan manawa sira manut marang
hardaning hawa nafsune wong-wong mau Wala in ataital ladziina uutul kitaaba bi-
sawuse sira katekanan kawruh-ilmu, ing ka- kulli aayatim maa tabi'uu qiblatak. Wa
maa anta bitaabi'in qiblatahum. Wa maa
na sira mesthi dadi goiongane wong kang ba'dhuhum bitaabi'in qiblata ba'dhin.
padha nganiaya. Wala-inittaha'ta ahwaa-ahum mim ba'di
maa jaa-aka minal 'ilmi. Innaka idzal
laminazh zhaalirniin.
146. Wong-wong Yahudi Ian Nasrani kang

Ingsun paringi Al-Kitab Taurat Ian Injil iku,
weruhe dheweke marang Muhammad kaya
dene weruhe marang anak-anake dhewe. 61)
Lan sanyata sak<! golongane wong-wong mau Alladziina aatainaahumul kitaaba ya'ri-
ana kang ngumpetake barang bener, ing fuunahuu kamaa ya'rifuuna abnaa-ahum.
Wa inna fariiqam minhum layaktumuu-
mangka wong-wong ma~ejatine padha ma-
nal haqqa wahum ya'iamuun.
ngerti
147. Barang kang bener iku ye~ti saka ngar- to. "ip~"'t' '-:'!~~~ ":1..... J. ... , ...
o1:l- ~~yJ:»~j~~t.\t.V
.,
saning Allah Pangeranira, jalaran saka iku.
sira aja pisan-pisan dadi golongane wong AI haqqu mir rabbika falaa takuunanna
kang padha mamang (gojag-gajeg). minal mumtariin.
60). Sering Nabi Muhammad s.a.w. ngaturaken do'a sarta nengga-nengga tumurunipun Wahyu
dhawuhing Allah, supados ngadhepaken qiblat ing Ka'bah, wonten Masjid Haram (Mekkah).
61). Weruh tegesipun mangertosi sifat-sifatipun Nabi Muhammad s.a.w. ing salebeting Taurat Ian
lnji!. Upami sifat al-amiin (pinitados), yatim, ummi (boten saged nyerat. boten saged maos),
trampil sra wung ing golongan suku bangsa. Ian sanes~sanesipun.
50
148. Lan tumraping siji-sijine wong iku

padha andarbeni Qiblat kang diadhepake,
mula saka iku sira padha bebalapana tumin-
dak kabecikan; ana ing ngendi bae dunungira,
Allah mesthi ngumpulake sira kabeh, sanyata
Allah iku Maha Kuwasa ingatase kabeh ba-
rang. Walikulliw wijhatun huwa muwaIliihaa
fastabiqul khairaat. Ainamaa takuunuu
ya'ti bikumullaahu jamii'aa. Innallaaha
'aIaa kulli syaHn qadiir.
149. Saka arah ngendi bae sira padha metul

Iungan (teka) mangka adhepna rahinira ing
arah pernahing Masjidil Harom; sanyata Ka'-
bah iku bener saka ngarsaning Allah Pa-
ngeranira, Ian ora babar pisan Allah iku ka-
supen marang samubarang kang padha sira
tindakake. Wamin haitsu kharajta fawaIli wajhaka
syathral masjidil haraam. Wa innahuu
laIhaqqu mir rabbika wamallaahu bighaa-
filin 'ammaa ta'maluun.
150. Lan saka arah ngendi bae sira padha

metu(teka) mangka adhepna rahinira marang
arahe Masjidil Harom, Ian ana ing panggonan
ngendi bae, sira ngadhepna rahinira marang
arahe Masjidil Harom, supaya para manungsa
ora padha bisa madoni marang sira kabeh,
kajaba saka wong-wong ahii Kitab kang
padha nganiaya, sira aja padha wedi marang
dheweke, ananging sira padha wediya ma-
rang Ingsun, supaya Ingsun nyampurnakake
kani'matanlngsun marang sira kabeh, sarta Wamin haitsu kharajta fawaIli wajhaka
supaya sira kabeh padha pinaringan Pituduh. syatraI masjidil haraami wa haitsumaa
kuntum fawalluu wujuuhakum syathrah
li-allaa yakuuna Iinnaasi 'alaikum hujjah,
iIIal ladziina zhalamuu minburn faIaa
takhsyauhum wakhsyaunii, wa Ii-utim-
rna ni'matii 'aIaikum wa la'aIlakum tahta-
duun.
151. Ni'mat· inau kaya anggonIngsun wus

ngutus sawijining Utusan ana ing sira kabeh
saka goionganira, kang macakake Ayat-ayat
Ingsun marang sira Ian nuceni sira kabeh
sarta mulang-wuruk Kitab Ian Kawicaksanan
marang sira kabeh, apa dene mulang-wuruk
sira kabeh barang kang sira kabeh durung Kamaa arsalnaa fiikum rasuulam min-
padha mangerti:ni. kum yatluu 'alaikum aayaatinaa wa yu-
zakkiikum wa yu'aIlimukumul kitaaba
wal hikmata wa yu'aIlimukum maa lam
takuunuu ta'lamuun.
152. Muiane sira den padha eling nyenyebut

Ingsun. lngsun uga bakal ngelingi ing sira ka-
beh, sarta padha syukura marang lngsun Ian
51
aja pisan-pisan padha selak-kafir marang ni'- Fadzkuruunii adzkurkum wasykuruulii
mat peparing Ingsun. walaa takfuruun.
153. He wong kang padha Mu'min, sira ngu- ',~\ .:.'i'~ (!. ,. I.~~ ~!~I r',!o.'~~,
',,' -'0"(
/ payaa Pitulunging Allah I.alawan Sabar Ian (;1.10 IJIt'01 ~.p- :.~I!,,-, ~* '6!.
Shalat,62) jalaran satemeIle Allah iku anar- o~~le4t1
,>
tani wong kang padha sabar tetep-mantep.
Yaa ayyuhal ladziina aarnanuusta'iinuu
bishshabri washsholaati innallaaha rna-
'ash shoobiriin.
I '1". J.~ ~ ,,~~ .:."J

"":i .t..!::" ,
154. Lan sira aja padha ngucap, manawa
wong kang dipateni ana
C,
ing Agama-Peda- VI' <::.J~ '" ~~~~~".,..,-'
"'Ot.
laning Allah iku mati, 63) balik nyatane pa- ", ." 1.-:- ~~ r.; -:. r,"'(,"1
oC)-'~ 0 ~ -' "":'-
dha urip, mung bae sira kabeh ora padha
krasa-rumangsa. . Walaa taqtuluu limay yuqtalu fii sabiilil-
laahi amwaatum bal ahyaa-uw walaakil
laa tasy'uruun.
155. Lan sanyata Ingsun bakal nyoba ing ~. :~, .!it" ·"ii, ~ .. ~~ !~,1--:r"
sira kabeh kalawan sawatata kekuwatiran.lan CJ:~.J~'Y-" CJ1 ~,,~~-'-'OO
j kaluwen, Ian kekurangan bandha, Ian keku- "#', , .,,,,~ ,"'''' " .1.''''''JII'.''''.
rangan kadang mitra, sarta kekurangan woh-
o ct~~.J9j..:oJl-,~~lJ '!"'~I
wohan. Sira ambebungaha marang wong- Wa lanabluwannakum bisyai-im minal
wong kang padha kuwat sabar. khaufi waljuu'i wanaqshim minal am-
waali wal anfusi watstsamaraati wabasy-
syirish shaabiriin.
156. Yaiku wong-wong kang manawa kata- ., ,'"..,,. It , ,." ? ". ~T

man pancabaya padha ngucap munjuk atur (5~J;Y ~l !illl~.t:'~~ t:.;i I>J ~~L\O"\
dhedhepe marang Allah: "Sanyata aku ka-
beh iki kagunganing Allah, Ian aku kabeh
J. , . , , ..."It
o~~.J~"
bakal padha sowan katimbalan Pal~jeneng Alladziina idzaa ashaabathum mushiiba -
/
aNe".64) tun qaaluu innaa lillaahi wa innaa ilaihi
raaji'uun.
157. Wong kang mangkono iku hiya wong ~_!"."''''''''''- f," ~~\~"
kang • padha pinaringan pangapura Ian sih J ....~;"rfst''"'I.:a~
saka Pangerane, Ian hiya dheweke mau wong
kang padha oleh Pituduh.
OcJ,~~.£
.
~--,I..\OV
'I .
..
, """', " ,;u;
j
Ulaa-ika 'alaihim shalawaatum mir rabbi-
him warakhmatuw wa ulaa-ika humul
r,nuhtaduun.
/
158. Satemene gumuk Sara Ian gumuk Mar- ... " ~.~~10~·~·1 1''':.' ~"{;~,, H:~lt 10t
~ IJ"r ~Jt\a.oii¢ 0>",'--, O]..»A
wah iku kalebu syi'ar tetengering 65) dhe-
dhepe marang Allah, sapa kang anindakake I "'~If-; ~'t .d.;(~ .?-~~f N::. t 1(...',"jl
-~o ~~ . ..;»~~ ••
Hajji *) ing Baitullah -.ta;va anindakake
62). Maksudipun supados nenuwun pitulunganing Allah s.w.t. sarana tumindak Sabar Ian Shalat.
63). Tegesipun gesang wonten ing 'alam Sanes 'alam Donya, inggih punika gesang ni'mat celak
ngarsa dalem Allah s.w.t. wonten ing 'Alam Barzah (alam Donya sampun kalampahan, nanging
'alam Akherat dereng!).
64). Manawi nampi alangan uta wi kasisahan ageng-alit, supados maos "Innaa lillaahi 'Va innaa ilaihi
raaji'uun".
65). Inggih punika panggenan-par.ggenan kangge nindakaken 'ibadah Ian ta'at.
*) Bab Hajji, mirsanana "Katerangan sawatawis ingkang wigatos murakabi".
52
'umroh, mangka ora jeneng dosa tumrap

dheweke 66)manawa arep thawaf ing pang-
gonan loro mau. Dene sing sapa nindakake
kabecikan saka karepe dhewe, mangka sa-
nyata Allah iku kang karsa Nampa syukur Innash shafaa wal marwata min sya'aa-
sarta Maha Wikan. irillaahi faman hajjal lMlita awi'tamara
falaa junaaha 'alaihi ay yaththawwafa
bihimaa waman tathawwa'a khairan fa-
innallaaha syaakirun 'aliim.
159. Sanyata wong kang padha ngumpetake

barang kang wus Ingsun turunake saka tan-
fi"ha yekti Ian Pituduh sawuse Ingsun paring
V katerangan marang para manungsa ana sa-
jeroning Kitab iku, wong-wong mau bakal
dipatrapi la'natbebendu dening Allah, Ian
dila'nati dening wong karig padha ngla'nati. Innalladziina yaktumuuna maa anzalnaa
minal bayyinaati waIhudaa mim ba'di
maa bayyannaahu linnaasi filkitaabi, ulaa
ika yal'anu humullaahu wa yal'anuhumul
laa'inuun.
I , J.'"-;I't'r.! t'~'''' .. ~~ ... t·~ :':~r.;Tt _,,,.

160. Kajaba wong kang padha tobat, Ian
tumuli ada-ada kabecikan, sarta padha ne- y-"I~ij ~U .J:J! wr;... J>
rangake tumindak bener, mangka wong kang ." .... '1 'l~fll~t"'r:!
o~..)'Y!.t"'" J~ ..."~·
kaya mangkono iku Ingsun kepareng nampa
tobate, sarta Ingsun rena Nampa ing tobat lIlal ladziina taabuu wa ashJahuu wa bay-
sana Maha Asih. yanuu b ulaa-ika atuubu 'alaihim wa
! anat tawwaabur rahiim.
~l};t~t1r~;~~Jb~~~t~)-'1'
161. Sanyata wong-wong kang padha kafir
/ Ian ,mati isih ing sajerone kafire, wong kang
mangkono mau bakal tetep oleh la'nating ~-:, ,,.,, r:I(-tp('-' ..J~~~~
o ~t~I.:.U... Ii};;"'"
Allah, sarta la'nating Malaikat, Ian para ma-
nungsa· kabeh, Innalladziina kafaruu wa maatuu wahum
kuffaarun ulaa-ika 'alaihim la'natullaahi
wal malaa-ikati wannaasi ajma'iin.
162. Dheweke padha langgeng ana sajero- 's~'~h.!~:~ .'.J.~~~r~

.•
...~~.\1:,.1t
~...,
.. ~ .. T
~ning la'nat mau, ora diparingi kaenthengan

;.'\t.:'.9
saka siksane, sarta dheweke ora bakal di- o~.J~"'"
sarantekake diundur waktune. Khaalidiina fiihaa laa yukhaffafu 'anhu-
mul 'adzaabu walaa hum yunzharuun.
~~t~,;js~~~~~ ~~;l:;-'"~r
163. Lan Pangeranira yaiku Pangeran kang
Maha Esa (Maha Sawiji), ora ana Pangeran,
kajaba mung Panjenengane piyambak, kang Wa ilaahukum ilaahuw waahid, laa ilaaha
Maha Welas sarta Maha Asih. illaa huwar rahmaanur rahiim.
164. Sanyata ana ing perkara tumitahing

Langit Ian Bumi, Ian gonta-gantining rina
kalayan wengi, Ian prahu kang lelayaran ana
ing samudera kang migunani tumrap ma-
66). Sabab saweneh para Sahabat wonten ingkang gadhah pamanggih napak-tilas Sa'i punika jaman
-Ja!>.iliyah panggenan kamusyrikan, papanipun nyembah brahala.
53
nungsa, Ian anggone Allah wus nurunake 1'l'.1'. "(,,. "'(.--:'. '" ,! J"~~'t.. "If!
awujud banyu udan saka Langit tumuli nu- ~ .Yc.r1~~t~ 4/)1 VI'
"IJ' t
wuhake thethukulan ing Bumi kang maune' .,.~ j}. r... ,.1.'" r-::~,'" ...... "','gt-l,
mati, Ian nyebar sakabehing gegremet ana ~t) '-r ~ ~~ -' ~Y' ~ ~.J ... :-
ing Bumi Ian Panjenengane anggone ngratak- ~t~''''' ~t . ~t"";.. ~l • f'~'
ake angin Ian mega mendhung kang diparingi ~ ~7 ~ ""i~ ~~ J
parentah ana ing antarane Langit Ian Bumi,
iku mau kabeh dadi tandha yekti tumrap
wong kang nalar-nalar pamikire. *) Inna iii khalqis samaawaati wal ardhl
wakhtilaafil laili wan nahaari wal fulkil
latii tajrii ill bahn himaa yania'un naasa
wamaa anzalallaahu minas samaa-i mim
maa-in fa ahyaa hihll ardha ba'da mauti-
haa wabatstsa fiihaa min kulli daabbah
wa' tashrii fir riyaabi was sahaabil musakh
khari bainas samaa-i wal ardhlla aayaatil
liqaumiy ya'qiluun.
165. Lan sawene~ manungsa ana kang gawe ~ "-,, I 9" 1. ""..... , ., r~.,,"
t~tu.;,t ~t9"J ~ ~ cJ" ~~I ~J.'ij)
bandhingan sesembahall saliyane Allah, dhe- .,
weke padha seneng ing sesembahane mau
kaya dene dhemene marang Allah, ananging
~ .t-: ...
....
r'. . ,. .
'~I ... "'Jt··'?~H •. w ~
: ~t r;..t ~., "JD ~,..o4r'~ .
sumurupa wong kang padha Mu'min iku lu- .... ." ... , ............ ~'(I~ ... ··.'tt . . . ~f'. . ~ ••
wih banget dhemene marang Allah. Lan sa- ~'-tt~I~'J:dj~ct.."fI cS..}'!...:r.J ~
upama wong-wong kang padha nganiaya 67) . ~ :-11 T' :."", ",.".'''~
"-,.
•t
& ,-:
:r.I ",;1.
, ,,,
-:o:lt • t
o ~\JI1IU ~+'" 411 ~.J
OJ-- "' . . . .
mau padha weruh dhewe nalika dheweke an- ..... :IJ''''- I.:l
deleJ.lg siksa Neraka, dheweke padha ngerti Waminannaasi may yattakhidzu minduu-
yen kabeh kekuatan iku mung kagunganing nillaabi andaaday yuhlbbuu nabum ka-
Allah piyambak, Ian sanyata Allah iku abot hubbillaahi walladziina aamanuu asyad-
du hubballillaah walau yaralladziina zha-
temenan siksane.
lamuu idz yaraunal 'adzaaba annal quw-
wata liIlaahl jamii'aa wa annallaaha sya-
diidul 'adzaab.
166. Ing nalika wong-wong kang padha di-
turut padha selak saka wong kang padha nu-
rut, Ian dheweke padha weruh siksa, Ian uga
padha pedhot patembayane.
Idztabarra alladziinat tubi 'uu minalladzii-
nat taba'uu wara-awul 'adzaaba wataqath
tha'at bihimul asbaab.
167. Munjuk ature wong kang padha nurut: .,. ~,,, ...-:t.@1'-r'(-::"" ''''-: . . ·~tJ'-rt;'''''u
~ t-.. ~ .... ~.. \:.I ~t ~...~ .1 ~h.:'JJ \1..,.1 \l
"Saupami kula sadaya punika kenging sami ,-,.."...r.--
wangsul malih dhateng ngalam Donya, tamtu ''''-:' -i1,"'!":!~"'·'.'.t 9 . , (..It !?j,r" ~.9~~~ r~l'
kula sadaya badhe selak saking piyambaki- 'i,......~!Q,Ij~'-"j~' ~1'.J~...,
pun k'adosdene anggenipun nyelaki kula sa-
daya". Mangkono mau Allah paring weruh
t Uit.... ..... _.~ ., ~~ t.:r~
OJ' 4:fi ~~...06 "~7
;;
ing amale wong mau kabeh, satemah dadi ge- Wa qaalalladziinat taba'uu lau anna lanaa
getunen tumrap dheweke, Ian dheweke ora karratan fanatabarra-a minhum kamaa
bakal padha bisa oneat saka Nerakaj' tabarra-uu minnaa kadzaalika yuriihimul-
67). Tegesipun tumindak musy!ik, manembah dhumateng sanesipun Allah.

*) Wonten ing abad tehnologi modern. Bangsa Indonesia ugi sam pun nliti paedahipun energi Surya
kanglle elektrifikasi inll Padhusunan. kados ingkang sam pun katiti priksa dening Prof. Dr. Habibi
wonten ing Fakultas Ilmu Pasti Ian Alam. Universitas Gadjah Mada Yogyakarta (K.R. 30-11.77).
"
54
.surat 2 AL BAQARAH (SAPI WADON ) Juz 2
lahuu a'maalahum hasaraatin 'alaihim

wamaa hum bikhaarijiina minannaar.
168. He para manungsa, sira padha mangana

kabeh barang kang ana ing Bumi, kang halal ~~~~;~td~~'
. .,., " !.ijJt~r-,'\\
.- V
~"....,
I /
sarta becik, Ian aja padha nurut tindak-tan- o ~1'~ .~~:ttfo"'f.Jt

_y'fk,PJ"V~
_.,~~ t"'i~
_ 9"'-~
duking syetan,sabab syetan iku cetha mung-
suh bebuyutan tumrap sira kabeh. Yaa ayyuhan naasu kuluu mimmaa fd
ardhi halaalan thayyibaa walaa tattabi'uu
khuthuwaatisy syaithaani innahuu lakum
'aduwwum mubiin.
169. Sanyata syetan mau prentah ing sira

supaya sira tumindak ala Ian panggawe kang
jember, Ian supaya sira padha ngucapake ing
Allah barang kang sira ora padha ngerti.
Innamaa ya'murukum bissuu-i wal fah-
syaa-i wa antaquuluu 'alallaahi maa laa
ta'lamuun.
170. Lan nalika didhawuhi marang wong-

wong mau: ,,sira padha ndhereka barang
kang wus diturunake dening Allah", wong
mau padha munjuk atur: "Kita sami nganut
punapa ingkang sampun sami kit a panggih,
sarta dening tiyang sepuh kit a adat saben ka-
tindakaken". Dh·awuhing Allah: "Apa sana- Wa idzaa qiila lahumuttabi'uu maa anza-
jan wong tuwane mau ora padha mangerti lallaahu qaaluu bal nattabi'u maa alfai-
lungguhing perkara sithik-sithika Ian ora naa 'alaihi aabaa anaa awalau kaana aa-
baa-uhum laa ya'qiluuna syai-aw walaa
padha oleh Pituduh?". yahtaduun.
171. Lan sanepane ngajak wong-wong kafir, ~"'~ f. :"',~:Tt 1~"'f'f'<l"~~ itt ~,~, .w,
iku kaya dene sanepane pangon kang ngun- C·.;I >~'""~ ~ ~~C1~ V-:J
dang hewan kang diengon, ora krungu kajaba ~. 9~iJ·9 6(-'9 ~ '~!-"t'" ,,;r;9j.
mung suwaraning undangan Ian ajakan. 68) o ..04' ~~~ s-u;,-' s-~.)::J>
Persasat budheg, bisu, wuta Ian wong-wong
iku ora gadha duwe aka!.
Wa matsaiulladziina kafaruu kamatsalil-
ladzii yan'iqu bimaa laa yasma'u illaa
du'aa-aw wanidaa-a, shummum bukmun
'umyun fahum laa ya 'qiluun.
~J;"~ 7;~~JN~ICi~t~~ .wr

172. He para wong Mu'min, padha mangana
ing rezeki kang becik-becik kang Ingsun pa-
ringake marang sira, sarta padha syukura ma- " ."., II'r~.~'9·'1.
o CJJ~
. ~>
_ -. ...,>
'r;::" . .
,:,' ..elL,l'-
I
I ItlJ
rang Allah, manawa nyata sira iku padha
nyembah marang PanjenengaNe. Yaa ayyuhalladziina aamanuu kuluu min
thayyibaati maa razaknaakum wasyku-
ruu lillaahi inkuntum iyyaahu ta'buduun.
j 173. Sanyata Allah. mung ngaramake ma-

rang sira kabeh bathang, getih, daging ce-
.. leng, Ian hewan kang panyembelehe nganggo
nyebut liyane asmaning Allah; 69) ananging
68). Tiyang kafir wonten kekafiranipun. kados hewan. boten ngertos dipun undang lare pangenipun.
69). Miturut ayat punika daging ·haram dipun dhahar, manawi asalipun. dipun pragat nyebat
asmaning Allah Ian I.!gi nyebat asma sesembahan sanesipun.
55
tumrap sap a kang kapeksa ora kalawan ka- ti' . . . tj.!< ,,! ..... t~ ,;~!-;.;r!, ~ ...
repe dhewe, Ian ora ngliw lti wates, mangka o~If"")~c:Wtc.:J"""h. .:~;,.:NI~ ~
wong iku ora kapatrapan dosa, jalaran sa- Innamaa h"rrama 'a1aikumul rnaytata
temene Allah iku Maha llgaputa Ian Maha waddama wa lahmal khinziiri warnaa
Asih. uhilla bihii Iighairillaah famanith thulTa
ghaira baaghin walaa 'aadin. falaa itsrna
'a1aih inmJlaaha ghai'uurur ralliirn.
1 h. Sanyata wong kang padha ngumpetake

barang kang wus diturunake Allah yaiku AI-
Kitab, Ian padha ngedol barang iku sarana
/ rega kang sethithik, mangka dheweke ora
padha mangan nglebokake ing wetenge, ka-
jaba mung geni; Ian besuk ing dina Qj.ya-
mat Allah ora karsa ngendikani marang wong
mau, Ian ora karsa ngresikake wong mau, Ian
bakal padha kapatrapan siksa kang nglarani Innalladziina yakturnuuna maa anzalal-
banget. lahuu minaI kitaabi wa yasytaruuna hihii
tsamanan qaliiIaa ulaa-ika rnaa ya'kuluu-
na iii huthuunihim iIIannaara walaa yu-
kallimu humullaalm 'yaumal qiyaamati
walaa yuzakkiihim walabum 'adzaabun
aliim.
75. Wong mangkono mau yaiku kang pa-

/ dha tuku laku sasar kalawan Pituduh, Ian
tuku siksa kalawan Pangapura, mangka kok
sabar temen wong mau nglawan geni Neraka.
Ulaa-ikal ladziinasy tarawudh dhalaalata
hilhudaa wal 'adzaaba hil maghfirah,
famaa ashbarahum 'alan naar.
176. Kang kaya mangkono mau jalaran Al-

lah wus nurunake AI-Kitab kalawan nyata,
I lan satemene wong kang padha nyulayani

kabeneraning Kitab iku temen wong mau
padha ana ing sajeroning cecongkrahan kang
adoh.
177. Dudu aran kabecikan*) yenta sira iku

padha ngadhepake rahinira mangetan utawa
mangulon, nanging kang aran kabecikan iku
wong kang iman marang Allah, dina Qiya-
mat, Malaikat, Kitab, para andika Nabi, Ian
menehake bandhane kang disenengi banget
diwenehake marang sanak sedulure, bocah
yatim, wong miskin, musafir wong lelungan
kentekan sangu, wong kang anjejaluk, nebus
merdikakake batur tukon, Ian pindakake
Shalat, aweh Zakat, Ian wong kang padha
sabar ana ing sajeroning kasangsaran, Ian re-
kasa, Ian teguh nalika perang ruket, "Ing-
wong kang kaya mangkono mau wong kang
*) Bab Kabecikan, mirsanana ing ~.Katerangan sawatawis ingkang wigatos murakabi".
56
padha temen-temen, Ian hiya wong-wong iku ,..'"'' " ,'lr.-,,,I..,. "',.
o C),;iiJ'~ ~,t, t,;~
wong kang padha taqwa.
taisal birra an tuwailuu wujuuhakum
qibalal masyriqi wal maghribi walaakin-
nal birra man aamana billaahi wal yaumil
aakhiri wal malaa-ikati wal kitaabi wan
nabiyyiina wa aatal maala 'alaa hubbihii
dzawil qurbaa waI ystaamaa wal masaa-
lOins wabnassabiili wsssaa-i1iina wa furl-
qaab, wa aqaamash sholaata wa aataz
zakaata, wal muufuuna bi'abdihim idzaa
'aahaduu wash shaabiriina fil ba'saa~
wadhdharraa-i wa hiinal ba'si ulaa-ikal
ladziina shadaquu wa ulaa-ika humul
muttaquun.
178. He wong kang padha iman, sir a padha ~I'''' . • .~ ,._~..!(' ~ V~ . . . ·

diwajibake 70 ) males pati tumrap raja pati, ~1!Jt.P~P:. ~ ~ra.~t~~-WA
wong merdika padha wong merdika, kawula
padha kawula. wong wadon padha wong wa-
~ ~~~~;. ~~I'"" ",. ~L" ~( .. ,j~ &!ir
• ".,f'";.-""tJ
don, mangka sing sapa diapura dening sa- ~r" .·'~iV~e5r(~·~d·"'''' (. . . . . . '
dulure kang dipateni, diwajibake tumrap ~ft J [) ':J-'Y"'<'
.
;, t ....
\5 CS'" ~ t ~ 4.l r.H-
lawan aris marang wong kang mateni, Ian

~:>J , ~v,.,
wong kang ngapura mau njaluk tempuh ka- ""''''''''~~.''''''
.;..J:l'
~ ,.J ~
' .. ~""
., ........ r. •IJ,t.::;.,r\.I ....' It
... ,.~"
kang diapura kudu mbayar tempuh marang Ih. r, t/''' ':I{ ~II!"'; I'" ....-:
o ~,) y 4J&; 'II-'~.) ~ ~I,).';t.t r.:.r'
kang menehi pangapura kalawan becik.Mang-
kono mau kemayaran Ian kamurahan saka Yaa ayyuhal ladziina aamanuu kutiba
'alaikumul qishaashu fiI qatlaa, alhurru
Pangerane. Mangka sing sap a ngliwati wates bil hurri wal 'abdu bil 'abdi wal untsaa
sawuse kang mangkon~, wong mau bakal ka- bil untsaa, faman 'ufiya lahuu min akhii-
patrapan siksa kang nglarani banget. hi syai-un fattibaa'um bi! ma'ruufi wa a-
daa-un ilaim bi ihsaan, dzaalika takhfii-
fum mirrabbikum wa rahmah famani'ta-
daa ba'da dzaalika falahuu 'adzaahun
aliim.
179. Lan tumrap sira kabeh ana ing perkara !~,.~ .,.. 'f!' r, I.... r", M: • .'«
males pati tumrap raja pati iku jaminan les- ~ ~t;i~1 iY.:'" ~~t ~~ ~_wt\
'.!Jy.
tarining urip kanggo kowe kabeh, he wong ",,'''' ...,.
kang padha duwe akal, supaya sira kabeh o <:J~'"
padha kareksa saka tumindak ala. Walakurn fiI qishaashi hayaatuy yaa ulil
albaabi la'allakurn tattaquun_
180. Diwaj'ibake tumrap sira kabeh, yen sa-

lah sawijinira katekan pati manawa nduwe
tetinggalan bandha supaya wasiyat kanggo·
wong tuwane loro Ian marang sanak sedulure
sarana adil, 71) lku kuwa]iban tumrap wong
kang taqwa marang Allah.
Kutiba 'alaikurn idzaa hadhara ahada-
kurnul mautu intaraka khairanil washiy-
yatu iii waal.idaini wal aqrabUna bil rna'-
ruufi haqqan 'alaI muttaqiin.
70). Hukum qishaash punika hukum males pejah dening putusan pengadilan. Kaiawi manawi ahli wa-
ris maringi pangapunten. punika cekap bayar gantos karugian sarana enggal-enggal, Ian ahli wa'
ris sampun ngantos ngroda-peksa nyuwun pembayaran ingkang awrat. Dene manawi bayar diat
(gantos rugi) sampun kabayar, ahli waris males mejahi ingkang dipun maafaken, utawi mejahi
keluarga sanesipun, punika hukumipun ahli waris ingkang mejahi dipun hukum qishaash.
57
181. Dene sfng sapa bahe sawuse krungu

wasiyat mau banjur ngowahi wasiyat mau,
-: ',(jt '\~ (9:~\V~\<
~'? c:.M..,\,;i;'j
a;::..., r..-I.o~
..-~" r:I" . . ,?//, _''''\
""~~
mangka dosane tumrap wong kang padha
; rf~l~ (9." ~t 11"~'i~
ngowahi, sanyata Allah iku Maha Miyarsa ~~ <.:.l.... '.!I" •••
sarta Maha Ngudaneni~ Famam baddalahuu ba'da maa sami'ahuu
fa innamaa itsmuhuu 'alalladziina yubad-
diluunah, innallaaha samii'un 'aliim.
182. Mangka sing sapa bahe nguwatirake

marang wong kang wasiyat tumindak keliru
utawa dosa, tumuli dibenakake antarane
dheweke, 72) mangka kang mbenakake iku
ora dosa; satemene Allah iku Maha Ngapura Farnan khaafa mimmuushin janafan au
sarta Maha Asih. itsman fa-ashlaha bainahum falaa itsma
'alaih; innallaaba ghafuurur raltiim.
183. He para wong Mu'min, sira padha cli-

~~~t~1: ~!ttq~t ~t. _\1.'(
wajibake 'ibadah Shiyam, *) kaya kang wus
diwajibake tumrap wong-wong biyen sadu-
rungira, supaya sira tambah-tambah anggone
1I .... !.:"~
o <.:.I~
Jtj:;S w.. /.
. • ~CJ..~ U'"'
(rt 1:=.
taqwa. Yaa ayyubal ladziinaaamanuu kutiba
'alaikumush shiyaamu kamaa kutiba 'alai
ladziina min qabliknm Ia'allakum tatta-
quun.
184. Yaiku ana ing pirang-pirang dina kang

wus genah wilangane, dene golonganira kang
lagi nandhang lara utawa pinuju Ielungan,
(/~aJ)'''' e "~'" J.,.""·t"\'H~~~
rt".· (p."': '" ".,,,.,
•
kena bahe ora Puwasa nanging banjur nge- . (.~ -" / "....
.7 .~ ~ 1+- "., ~
tunga (nyauri) Puwasa ana ing dina liya. Lan r,,(;,{ ('1-;:;(1,,,,,,,.10 '.t"' ... '~~"
tumrap wong kang padha nguwat-nguwatake ~""~e-~~"" -~
ngrekasa Puwasa, kena ora Puwasa nanging ~'~:~'I/c1?I1'''' t""~'
rw.l.:J. .
~~~,o.lCJt,., IU
.,... ,. /1
mbayara fidyah tebusan, yaiku ngingoni ot'
wong Miskin. Dene sapa kang gelem nglu- Ayyaamam ma'duudaat, faman kaana
wihi kabecikan, sanyata leluwihan mau hiya minkum lhariidhan au 'alaa safarin fa 'id-
becik tumrap dheweke: 73) Lan anggonmu datum min ayyaamin uliliar, wa 'alai-
ladziina yuthiiquunaltuu ftdyatun ilia'aa-
padha Puwasa iku luwih becik tamraping mu miskiin faman tathawwa'a khairan
sira, manawa sira pancen padha mangerti. fahuwa khainillalt, wa an tashuumuu
khairullakum inkUJItum ta1amuun.
185. Dina-dina mau yaiku I~i Ramadlan

kang kangga nurunake AI-Quran. AI-Quran
iku dadi Pituduh ing para manungsa Ian lu-
wih cetha-cethaning Pituduhe Allah Ian dadi
panyilahing prakara. Mula sira kabeh sapa
bahe kang weruh tanggale sasi Ramadlan,
banjur Puwasaa. Wondene sapa kang lagi
nandhang lara utawa pinuju lelungan banjur
ora Puwasa, tumuli ngetunga Puwasa ana ing
71). Washiyat punika boten ngiangkungi saprotigap bandhanipun tiyang ingkang badhe pejah.
72). Tegesipun mrayogekaken ingkang washiyat supados adil Ian boten nglangkungi wates sya.';'at.
73). Inggih punika nyukani tetedhan dhateng tiyang miskin langkung saking satungga! sadintenipun.
*) Tembung Shiyam utawi Shaum punlka maknanipun pangeker. panyirik utawi panyegah.
Bab SHIYAM~ mirsanana ing nKate.rangan sawatawis ingkang wigatos murak.abj".
58
dina. liya. Karsaning Allah agawe mayar rna·

i.'t3t~~~::rt'''''
~. i'''''~
J; ':., ... ,nt
~ _~J~~
rang sira hin ora ngarsakake ngrekasa marang
sira kabeh. Lan supaya sira padha nyampur- .....'~t,'~... 1(" "'r""I~""! .!.f1.~
nakake wilangane Puwasa mau Ian padha o C)~ ~?JrJ.4, .. e. 4bt I#~
ngegungna Allah dene anggone wus paring Syahru ramadhaanal Iadzii unzila fiihil
Pituduh ing sira kabeh Ian supaya sira padha qur-aanu hudallinnaasi wa bayyinaatim
syukur. minal hudaa walfurqaan faman syahida
minkumusy syahra faI yashwnhu waman
kaana mariidhan au 'aIaa safarin fa'idda-
tum min ayyaamin ukhar~ yuriiduIIaahu
bikumul yusra waIaa yuriidu bikumul
'usra wa IitukmiIul 'iddata wa litukahbi-
rullaaha 'aIaa maa hadaakum waIa'aUa-
kum tasykuruun.
186. Lan manawa kawulaningsun padha pi-
0
takon marang sira Muhammad saka Sarira-
Ingsun mangka jawaben, Ingsun iku cerak
anget. Ingsun minangkani panuwune wong
, kang padha nenuwun marang Ingsun. Mang-
. ka supaya padha nyandikanana netepi dha-
wuhingsun, Ian padha imana rna rang Ingsun, Wa idzaa sa-aIaka 'ibaadii 'annii fainnii
muga-muga dheweke padha tetep ana ing qariib ujiibu da'watad daa'i idzaa da'aani
fa} yastajiibuu Iii wal yu'minuu bii la'alIa
kabeneran.
hum yarsyuduun.
~~~JsJJ't~~.jJt~~JJ~v,v
187. Ana ing wengmmg sasi Shiyam sira
padha dihalalake <;umbana marang wadon-
wadonira. Dheweke iku minangka sandhang- ·~~1 ~t .... 1.... "~t1 ~tJ .!~......k .6t:J
anira, Ian sira minangka sandhangan tumrap ~ ~ ~V' ."....., ~,?JV'."
'""' ~~
r.-:' Jr~.ft;,
.,.... ~c:i ~( . . ~r~·.cr-:':-::'~"!I..
dheweke. Allah wus Ngawuningani manawa
sira padha cidra marang awakira dhewe, -' . . .. t"y~ ".
mangka Allah karsa nampa tobatira Ian Pan- -:'~ ~~ !'{{Ir... t'?,~·t .....~l·' :.t' (~tlf~
jenengane paring Pangapura marang sira. Mu- ).loI4IoIt~ '" ~ "17.J~. C1"" .
la saiki sira padha nyainpurana wadon-wa- '. . . <i J,':'IP* ....:- ...." ....... t:.{...tt .....t;. .
V'!'t~ t J¥.''"o>J ~~ :.1':)"'I.-'!p.J
donira Ian padha ngupayaa barang kang wus
padha diwajibake dening Allah marang sira. ~r. . "'It"dt
I .~ ~~~~it.':'~ . . ·-:.i · L'5it ':' .
~ ;.J~ IWI~P"'''' t ~ ~
Sira padha mangana Ian ngombea nganti ce-
tha tumrap sira bolah kang putih saka bolah
kang ireng, yaiku waktu fajar. Tumuli padha
.
~,..tlt. i ~'f(' , !1~~J. .'.I.r. .!.~.... r, I ;\1t
~ ~C)~....., .J~J~~..iI.J I..j:: v~
sampurnakna Puwasa nganti wayah bengi.
Nanging sira aja padha nyampuri wadon-wa-
:.Lt~~~~1.~~~t.:;J;~
donira nalika sira padha i'tikaf 73) ana sa- ~·!1~·'...1. .o( ~ce::'
o <.:.I~~U; .... ,.,)
jeroning masjid, mangka iku laranganing Al-
lah, sira aja nganti nyeraki. Mangkono mau UhilIa lakum laiIatash shiyaamir rafatsu
Allah paring katerangan ayat-ayate marang iIaa nisaa-ikum hunna IibaasuI'Iakum wa
p;,tra manungsa, supaya dheweke taqwa ru- antum libaasul lahunna, 'alimaI Iaahu an-
nakum kuntum takhtaanuuna anfusa-
m~ksa saka tindak ala. kum fataaba 'aIaikum wa 'afaa 'ankum,
faI aana baasyiruu hunna wabtaghuu maa
kataballaahu lakum wa kuIuu wasyrabuu
hattaa yatabayyana Iakumul khaitul ab-
yadhu minal khaitiJ aswadi minal fajri,
73). Wonten salebeting Masjid niyat muhung kerana Allah dhedhepe sarta istlghfar dhumateng Allah,
utawi i'ti1<af sarana tafakur, utawi maos Quraan.
59
tsumma atimmush shlyaama ilal laili wa

laa tubaasyiruu hunna wa antum 'aaki-
fuuna m masaajidi tilka huduudallaahl
falaa taqrabuuhaa kadzaalika yubayyinul-
laahu aayaatihii Iinnaasi la'allahum yatta-
quun.
188. Lan sira aja padha mangan bandhane

kancanira kalawan batal, Ian sira aja padha
menehi besel kalawan bandha mau marang
pangadilan, kang pamrihe supaya sira oleh
1fangan sabageyan bandhaning Iiyan sarana
tumindak dosa, ing mangka sira kabeh padha
ngerti. Walaa ta'kuluu amwaalakum bainakum
bilbaathlli wa tudluu bihaa ilal hukkaami
Iita'kuluu fariiqam min amwaalinnaasi
bi! itsmi wa antum ta'lamuun.
189. Para manungsa padha pitakon ing sira tfJl'" /,;/

')'J:.:TA./'J ""'~I~''''''''''''
Muhammad ing perkara Wulan Tumanggal. v,; ~ .... ~~LtJ3"~tif~~~"'\
Dhawuha Muhammad: "Tanggal iku tandha-
tandha waktu tumrap kaperluane manungsa, ft
~~~~;'~jtt?·t
' " "" " !Y ~;..:;/ r...r.:'.J :tJJt"~/~;.~i(
.
(,:,,-...
.... ,
Ian kanggo tenger 'ibadat Hajji". Lan dudu '1~r.:'/ I.:I·~/tt
kang aran becik manawa sira mlebu amah
4! t"
;' 9"''' t 9""I"/"P'." ..I;'··t. ...... ".,
.; Yo ~ 'Y.:'t ~.J IJ-l I:f
,..,
w, It ~.\.'I '"
~ W.J
saka mburi, 74) nanging kang aran kabecikan --"il ~?
o\,.;)~
;tJ:;J,; 4Lt~tJ
I 9""
iku manawa sira padha taqwa ing Allah, Ian
padha mlebu amah metu lawang, sarta padha Yas-aluunaka 'anil ahillah, qui hiya ma·
wedia ing Allah supaya sira begja. waaqiitu linnaasi wal hajji, walaisal birru
bi auta'tul buyuuta min dhuhuurihaa
walaakinnal birra manittaqaa wa'tul bu-
yuuta min ahwaabihaa wattaqullaaha Ia-
'allakum tuflihuun.
190. Lan sira padha peranga angrungkebi

dedalaning Allah merangi wong kang padha
merangi ing sira, Ian sir a aja padha ngliwati
wates, sabab sanyata Allah iku ora remen
marang wong kang ngliwiJ.ti wates.
191. Lan sira padha merangana wong-wong

mau ana ngendi bahe sira ketemu ing dhe-
weke, Ian sira padha !il.undhunga dheweke
saka panggonan kang flj1eweke biyen nun-
dhung ing sir a kabeh. Dene sajatine fitnah
iku 75) luwih ala tinimbanK p~erang~mateni.
Lan sira aja padha merangi wong mau ana sa-
jeroning Masjidil-Haram, kajaba yen dhe-
weke iku merangi luwih dhisik marang sira
Waqtuluuhum I\aitsu tsaqiftumuuhum
ana ing kono uga. Dene yen dheweke padha wa akhrijuuhum min haitsu akbrajuu-
merangi ing sira banjur perangana. Kang
74). Sabab tumurunipun ayat punika saking kebiasaan zaman Jahiliyah manawi pinuju ihram
wekdal Haii manawi mlebet griya salting wingking, dening Rasulullah s.a.w. dipun dhawuhi
supados salting ngajeng.
75). Tindak awon fitnah umpaml, nundhung sadherek piyambak, ngrampok kapal nggegana, ngru-
beda kamardikan nindakaken kayakinan Agama.
60
mangkono iku piwales tumrap wong kafir. kum, wal fitnatu asyaddu minal qatli,
walaa tuqaatiluu hum 'indal masjidil ha-
raami hattaa yuqaatiluukum mh, fa-in
qaataluukum faqtuluuhum kadzaalika ja-
zaa-ul kaafiriin.
192. Dene manawa dheweke padha gelem r" ..... ~.~-: .... ! t -::({ t· ....~~t {of \ll"
leren, sanyata Allah iku Maha Ngapura sarta o ~I/"J:P- 41.1 (:,I:; ~ 9lJ-'-"
Maha Asih. Fa ioin tahau fa innallaaha ghafuurur
rahiim.
193. Lan sira padha merangana wong-wong .. ' 9 ... I'..... . . ~" "'!
:'T,,,;~lt/"....~ ., P.. :1 ... _,ow
mau nganti ora ana fitnah maneh, Ian nganti ""J..~
dadi mantep Agama iku mung marang Allah
.......
......-'
'l;..:;.i .' ~''I' .. --: ~~\
7(:,1 .:II§>...-.:r:;' - ' ' '
piyambak, ananging manawa wong mau pa- o ~1$~j.C~~ji~t9~

dha gelem !eren, ing kono wus ora ana se- Waqaatiluu hum hatta laa takuuna fit-
satron maneh kajaba mung marang kang natuw wayakuunad diinu IiIIaahi fa ioin-
tahau falaa 'udwaana iIIaa 'alazh zhaali-
padha nganiaya. miin.
194. Sasi Haram iku diganti uga kalawan

sasi Haram, 76) Ian wewales iku barang kang ~~~~t;~!%it;,1J~;~I~I_''\t.,
dimulyakake. 77 ) Jalaran saka iku manawa ~'Ir" \:'.1 tI;\~
dheweke padha munasika marang sira, mang- ~"'~~..,~\t
f"!'~ t·, . . ·
~~t~ .
I ....... .:'j
ka sira malesa munasika marang dheweke ,/" // /' ........~9........... ' , " "~~
kaya anggone dheweke wus munasika ma-
o~t~4lit<!lt~t-,ajjt~tJ' :;
rang sira. Lan sira padha taqwa dhedhepe ing Asysyahrul haraamu bisysyahril haraami
Allah, Ian padha weruha manawa Allah iku wal hurumaatu qishaash, famani'tadaa
Anar'tani marang wong kang padha wedi ing 'alaikum fa'taduu 'alaihi bimitsli rna'ta-
daa 'alaikum wattaqullaaha wa'iamuu
PanjenengaNe. annallaaha rna 'al muttaqiin.
195. Lan sira padha nanjakna bandhanira ~ .... ~ .... ,""

.• ,- t·-II' 'r. (::1':"''' ~I \', '.: ~~• f .... t _,0.0
9 ....",
ana ing dedalaning Allah, Ian sira aja padha v ......''f:.'j,!I"';;-' .... ~ ~.~-'
nibakake tanganira ana ing karusakan, Ian " • • ," 9, /' L ;." '''""J
o ~t~.aLt~J.'l:~t" ~
sira tansah padha gaweya kabecikan, sanyata
Allah iku remen marang wong kang padha Wa anfiquu fii sabiilillaahi walaa tulquu
tumindak becik. bi aidiikum ilat tahlukah wa ahsinuu
innallaaha yuhibbul muhsiniin.
196. Lan sira padha nyampurnakna'ibadah

Hajji Ian 'Umrah karana Allah, ananging ma-
nawa ana alangan mungsuh, mangka cukup
supaya nyembeleha qurban sabisane. Lan
sira aja padha nyukur rambut sirah-sirahira,
nganti qurbane tumeka ing panggonane mbe-
leh. Dene sing sapa saka sira ana kang pinuju
nandhang lara utawa sirahe ana lelarane, wa-
jib tumrap wong mau bayar fidyah, yaiku
nindakake Puwasa utawa aweh sedhekah
76). Manawi kapeksa dipun tempuh mengsah ing wulan Haram kenging dipun wales wulan-wulan
Haram pullika ugi.
77). Inggih punika wulan Zulkaedah, Zulhijiah, Muharram, Ian Rajab; siti haram inggih punika
Mekkah. Ian Ihram.
61
utawa qurban. Dene manawa sira wus pulih -",\ • .J(;:;i\~~~· /.<./~'/; .",.
tentrem-aman, mangka sapa wonge enak- ~4!4,:,J~..p w.,.. ~~ ~ l$'-4J t
enak kalawan 'ibadah 'Umrah sahingga wak- ~1!!j,~'1 J~?""e ~\i.. I.''''··h'rft 4:,·~
:"1 ..
tu 'ibadah Hajji, waji~ tumrap wong mau ~~) -v,tI !!~ ~ ~J )/4 • -'
mbayar fidyah arupa qurban kala wan sabisa- /JIt~(j,r'~il,t-''''it(5 .~(f"\':~ {f
ne. Mangka sing sapa ora qurban, wajib Pu- @ ~!J~~ ~ ".J)9 ~~....
wasa telung dina ana ing sajeroning mangsa
Hajji Ian pi tung dina manawa wus mulih,
~ uli.,JtJ.;~
)1>."" •• -
ait&l~rJ (;
A
yaiku kanggo sampurnane genep sepuluh di- Wa atimmul hajja wal 'umrata Iillaahi fa-
na. Kang mangkono mau tumrap wong kang in uhshirtum famastaisara minal hadyi,
dudu pendhudhuk Masjidil-Haram, Ian sira walaa tahliquu ru-uusakum hattaa yablu-
ghal hadyu mahillah, faman kaana min-
pac;ha wediya marang Allah, Ian sira padha kum mariidhan au bihii adzam mirra'sihii
mangertia manawa Allah iku abot banget fafidyatum min shiyaamin au shadaqatin
panyiksane. au nusuk, fa idzaa amintum faman ta-
matta'a bi! 'umrati Hal hajji famastaisara
minal hadyi famal lam yajid fashiyaamu
tsalaatsati ayyaamin iii hajji wa sab'atin
idzaa raja'tum tilka 'asyaratun kaamilah,
dzaalika limal lam yakun ahluhuu haa-
dhiril masjidi! haraam, wattaqullaaha
wa'la~uu annallaaha syadiidul 'iqaah.
197. Mangsa Hajji iku ana sasi-sasi kang wus

katamtokake, yaiku Syawwal, Dzul-qa'dah,
Ian Dzul-hijjah. Mangka sing sapa pinuju nin-
dakake Hajji ana ing mangsa iku, ora kena
cumbana Ian ora ken a pepadon ana sajerone
nindakake Hajji. Dene kabecikan kang padha
sira tindakake iku Allah Ngawuningani, Lan
sira padha sasangua, mangka sanyata becik-
beciking sangu iku taqwa marang Allah, 78) A1bajju asyhurum ma'luumaatun faman
he wong kang padha duwe akal, sira padha faradha fiihinnal h;wa falaa rafatsa W'l-
laa fusuuqa walaa jidaala fil hajji wamaa
wedia marang Ingsun. taf'aluu min khairiy ya'lam hullaahu wa-
tazawwanuu fa inna khairaz zaadit taq-
wla, wattaquuni yaa ulil albaab.
198. Ora dosa tumrap sira ing sajerone 'iba-

dah Hajji padha ngupaya kanugrahane Pa-
ngeranira lumantar'hasil dedagangan, mang-
ka sira padha bali saka gumuk Arafah, tu-
muli padha nyebuta asmaning Allah ana ing
sandhinge gunung Masy' aril Haram,79) Muz-
dalifah, lansira padha e1inga rna rang Pan-
jenengaNe, kaya anggone~us nuduhake ma-
rang sira, nadyan ing sadurunge iku, sira Laisa 'alaikum junaahun an tabtaghuu
kabeh kalebu golongane wong kang padha fadhlam mirrabbikum fa idzaa afadhrum
kasasar, min 'arafaatin fadzkurullaaha 'indal
l,lISy'aril haraam wadzkuruuhu kamaa
78). Taqwa wonten ing bah Hajji ateg!ls anjagi sam pun ngantos tumindak nistha. utawi nyuwun-
nyuwun sarta andremis, wonten salebetipun luma •.~pah ngibadah Hajji, Sabab kuwajiban
Hajji kedah cekap sangu mlampah-mantuk.
79). Wonten pareden Quzah ing Muzdalifah, saderengipun <,.umugi Mina.
62
Surat 2 AL BAQARAH SAPI WADON Juz 2
hadaakum wa inkuntum min qablihii

laminadh dhaalimiin.
199. Tumuli sira padha mudhuna saka Ara-

fah, bebarengan wong kang padha mudhun,
Ian sira padha nenuwuna pangapura marang
Allah, sanyata Allah iku Maha Ngapura sarta
Maha Asih. Tsumma afiidhuu min haitsu afaadhan-
naasu wastaghfirullaaha innaJlaaha gha-
fuururrahiim.
200. Mangka manawa sira wus rampung ang-

gonira padha nindakake 'ibadah Hajji, sira
banjur padha elinga marang Allah,80) kaya
anggonira padha eling marang Bapak-Bapak-
ira, kapara ngluwihi. Saweneh ana wong
kang nenuwun: "Dhuh Pangeran kita, mugi
Paduka paring ing kit a sadaya kasaenan won- Fa idzaa qadhaitum manaasikakum fadz-
ten ing Donya ngriki". Lan besuk ana ing kurullaaha kadzikrikum aabaa-ukum au
asyadda dzikraa, fall}inan naasi may ya-
Akherat wong mau ora bakai nampa pan-
quulu rabbanaa aatinaa fiddunyaa wa-
duman kabegjan. maa lahuu fiI aakhirati min khalaaq.
201. Lan ana marieh sawenehe wong kang

~~~~.... I;::;h t.; (C;re:/J"U?" ,,! ,., _rJ
nenuwun: "Dhuh Pangeran kita, mugi Pa- " •• VJ ~ "" ~ ~I.:.I"'~-' l/
duka paring ing kita sadaya kasaenan women
o :J.(!It'~ t~~·
'" ;.'.... ft_.... """,.,,.,.....
y ~
... -'
H
.. ,.,·~It·~
g~.JI ~
ing Donya ngriki, tuwin kasaenan benjing
wonten ing Akherat, saha mugi Paduka karsa Wa minbum may yaquulu rahhanaa aati-
rumeksa ing kita saking siksaning Neraka". naa fiddunyaa hasanah, wa fil aakhirati
hasanah waqinaa 'adzaabannaar.
202. Wong kang mangkono mau padha oleh r.., t , ..... "• n)'~'/~
,., 6· /~' 1... •1..1¥ r Y /
bageyan saka barang kang wus padha ditin- 0"'t ~t ... at~d»-,. ..7~. c:.wJj.1J·
dakake, Ian Allah iku rikat banget mg pa- lJlaa-ika lahum nashiibum mimmaa ka-
ngetunge. sahuu wallaahu sarii'ul hisaah.
203. Lan sira padha dzikira sarana nyebut

~ ~ '''If''~ ......,. j, , . r ." r~"';" /~ ,~"
as naning Allah ana ing dina kang wus genah ~ r..Jr'U' c,y.' 'T.)-'1J..U1~t ~ 411~ !"..;ljl,_r.r'
w langane. Mangka sing sapa age-age budhai ~;//" ~"A" ..,."..
ti
'H "'",,;,.
"·t~ ~r(. .,.,,, .d·\~"·t.;l1 .,."
saka Mina ing dina kang kapindho, wong 'u '"AJ,. ..»\,;i~"~.-oJ ....~¢o~
mau ora kapatrapan dosa,81) Ian sing sapa
ngereni '.lga ora kapatrapan dosa, tumrap
/., . . '- "js!"''' . . . ....,,·tt--,
0,·, '1.!.e.".I\. 'l'-(tl"I't
""J..--:-t:?
,~ . . I.''''
• ~"411 ~ JI,j-J 0/-'
M··t ,",
wong kang taqwa ing Allah. Sira padha we- Wadzkurullaaha fii ayyaamim ma'duu-
diya marang Allah, ian sira padha mangertiya daat, faman ta'a,Uala fii yaumaini falaa
manawa sira kabeh iku baka! padha disowan- itsma 'alaih. waman ta-akhkhara falaa
itsma 'alaihi limanittaqaa, wattaq~lIaaha
ake ana ngarsaning PanjenengaNe.
wa'iamuu annakum i1aihi luhsyaruun.
80). Adat zaman Jahiliyah ba'da ibadah Hajji, lajeng sami umuk-umukan trah katurunanipun,
zaman Islam dipun gantos dzikir, tegesipun muji syukur dene ibadahipun Hajji saged ranlpung
wilujeng, mugi-mugi dadosa Hajji ingkang Mabrur, amin!
81). lngkang utami ibadah Hajji punika anggenipun kesah saking Mina wekdal sonten dinteninl;
akhir dinten tasyrik, dene ngersakaken kesah saking Mina dinten ingkang kaping kalih inggih
kenging.
63
204. Lan d.na sawenehe wong kang rembuge (,:' .. ,...... (1f-:i\':"'" "'.", . .
perkara panguripan Donya anggumunake ati- ~JJti~tti~ .;."~~\.:Jt~,..r.t
nira Muhammad, Ian dheweke andadekake ~- k_.it V.(d/'J~7~r... \\~ . . 't~
Allah dianggo saksi ing barang kang ana sa- ~~ "",..:r' I"
~,,~ iW " .-'
..
jeroning atine, nanging mangertiya sanyata Wa minannaasi may yu'jihuka qauluhuu
wong iku ala-alaning mungsuh tumrap wong fII hayaatid dunyaa wa yusyhidullaaha
wong Mu'min. 'ala a maa iii qalbihii wahuwa aladdlll
khisltaam.
205. Lan manawa wong mau wus lunga

adoh saka sira, dheweke banjur padha tu- i" ..
."~
.
~ r~'~¥. ·~q.4 ''''J'/tl<t'xo
"",'-t"J..:I >,,' .
~~ lY
mindak gawe rusak ana ing Bumi, ngrusak
tetanduran Ian turunan, Allah iku ora remen o ~d.it4..;J ~t; tJ..1H~ 6pJt
marang karusakan. 82) • Wa idzaa tawallaa sa'aa fII ardhi liyufsida
fiihaa wa Yllhlikal hartsa wan nasla wal
laahll laa yuhibbul fasaad.
206. Lan ing nalika wong mau padha di-

dhawuhi: "Sira padha wediya marang Al- ~ .~ \i~ ~:(it ~~ it ::.1t
• ~~":/u~ ~_'"
41'.~ 11t,-'"';"I.
L
lah", nalika iku uga dheweke kagawa dening 'r~':r U""')..J
"'{:r/~•
O,.)~
gumedhene ..JTIarang tumindak dosa, muiane
wong mau cukup kacemplungake ingNeraka Wa idzaa qiila lahuttaqil laaha akhadzat
Jahanam, yaiku ala-alaning lemek panggonan. hul 'izzatu bil itsmi fahasbuhull jail an-
namu walabi'sal mihaad.
207. Lan sawenehing manungsa maneh ana

kang ngedol awake karana golek Karidlaning
Allah, Ian Allah iku Maha Welas marang f/',r rf9 .,,, 9':' ",
kawulane. o ~~~ U.JIo) ~!.J
Wa minannaasi may yasyrii nafsahllb
tighaa-a mardhaatillaahi walJaahu ra-uu-
fum bil 'ibaad.
208. He para wong Mu'min, sira p~dha mle- " " 4' ".~ .. ~ V!-'"'
'1I.J ",,'U~.;.;III.j~.)t~I~~I~.~.r.A
..' " 1 /1
• /bua ing Islam sarana ngestokake kabeh dha-
V wuhing Allah, Ian sira aja padha manut tin- o ~. !'t9 .... :~(1t~f
~.J~~4j... ,,_
... It!!-I',1i!
~~~
daking syetan, sanyata syetan iku mungsuh
bebuyutan kang tetela, marang sira kabeh. Yaa ayyuhal ladziina aamanud khuluu
fissilmi kaaffah, walaa tattabi'uu khuthu-
waatisy syaithaani innahuu lakum 'aduw-
wum mubiin.
209. Mangka manawa Slfa kabeh padha r'('r< ,~,:11 Ph~~~f~"I·~.i(-:' ! ~_YA
nyimpang sawuse teka sakabehing tandha ~~ ~.~;.. ..... ~--'""""')~ ....
yekti marang sira, sira kabeh padha mangerti ~.~ k'''';+ ~....
manawa Allah iku Maha Gagah-Prakosa sarta o~ .wtl:J\ Jf.:r
Maha Wicaksana. Fa-in zalalwm mim ba'di maa jaa-at ku-
mul bayyinaatu fa'iamuu annallaaha
'aziizun hakiim.
82). Ungkapan punika sanepanipun tiyang ingkang tansah darnel kisruhipun tiyang Mu'rnin, warni-
warni intimidasi sarta infiltrasi dipun tarnakaken supados tiyang ingkang sarnpun irnan saged
goncang rnalih.
64
Surat 2 At, BAQARAH (SAPI WADON ) Juz 2
210. Wong-wong mau ora padha ngenteni,

";'. \{ It :; ~t "
• "-if
:"~t ~'t!l...:~li ~ ,
kajaba tekaning siksane Allah Jan Malaikat ~~~ ~_C)I~... CJJ~V-_r.
ing dina Qiyamat, ana eyubing mendhun~~3) ~ ~ ,.... J""t'" " .... " ' .I"t,p
r"'~~
, ..
sarta wus dirampungi kabeh perkara, Ian ana t:!.Y~1 ...,·.."....~t# 1.J~I..oiJ'
ngarsaning Allah kabeh perkara diunjukake t , "~. fl.
o V".,o~t lfr
Hal yanzhllruuna ilIaa ayya'tiya humu\-
laahu fii zhulalim minal ghamaami wal
malaa-ikatu wa qudhiyal amru wa i1a1laa-
hi tur;a'ul umuur.
211. He Muhammad, pitak0na marang

wong Bani Israil, wus kaping pira lngsun
nekakakc ayat tandha yekti marang wong-
wong iku? Lan sapa wong kang angganti ka-
ni'mataning Allah sawuse kani'mata,n iku 84) r<::!'" "','
o I..J IJi.aJ t J.., :.. t
-~,;j.U
teka marang dheweke, mangka sanyata siks;,- :- ...
ningAllah iku luwih abot. Sal hanii i.sI':.3-iila kam aatainaahum min
aayatim hayyillah, WlI may yuhaddil ni'-
matallaahi mim ha'di maa jaa-at hu fa
inllallaaha syadiidul 'iq aah.
212. Tumrap wong bfir, dircngga-rengi:a / /~9"'''//r./~t " ..... ., '~1'''''''". .. '
panguripan Donya, Ian dheweke padh;l a i1g- ~ ~,~)~jJl ~~I.Ij~ ~~~j .r\\
h;~\~1 .~~,{.-::'S /':'/~"/I h.",
~
·guyu-nyepelekake maranp, wong I\'\u'rnlll, /v
uene wong kang padha taqwa ing Allah, be-

M \.)I~.~~ l.,aJ1 O.»I.J
/
t.:..ok.rjJt
~ ... " t/
suk dina Qiyamat bakal luwih mui'. a ngung-
o ~
~ .-; n-',~'''' !..!''''9~1;
.;~Joql.J"it.J.J.r..~)
kuli tinimbang wong kafir mau, sart~ ,\llah
iku paring rezeki tanpa petungan marang Zu,"yina Iilladziina kafarul hayaatuddun-
wong kang dadi kaparenging karsanc. :. aa IVa yaskh3l"uuna minal ladziina aama-
nUll wal lad,jinat taqau fal!qahum yau-
mal qiyaamah, wallaahu yarzuqu may
H.syaa-u highairi hisaah.
213. Manungsa iku asaJe ummat-siji kang

tunggal, Allah banjur ngarsakakc ngutus para
andika Nabi kang padha ambebungah Ian
memedeni, Ian PanjenengaN e uga wus nurUI~
ake Al Kitab marang para Nabi mau kalawan
bener, supaya kanggo mutusi perkara , kang
padha dadi pasulayan ing pcrkara mau, ana
antarane rnasyarakating manuIlgsa. Lan Gra
bakal pasulayan ana ing Kitab mau, kajaba
wong kang wus diparingi Kitab, yaiku sawu-
se ana tandha yekti kang tcka marang dhe-
weke, tumuli padha drengki ing antarane
wong mau. Mangka Allah kalayan idziNe, o ., .....
,...." bt" .'tt
\
nuduhake marang wong Mu'min ing kabener- ~"~~,,,
an kang padha dipasulayakake, Ian Allah Kaanan naasu ummataw waahidah, fa-
83). Eyubing mend hung punika murugaken deresing jawah, ingkang ateges rahmating Pangeran,
ananging jebulipun sanes rahmat. malah siksaning Pangeran ingkang dhateng!
84). Kani'mataning Allah inggih punika piwulang sarta dhawuh-dhawuhing Allah.
65
nuduhake wong kang dadi kaparenging kar- ba'atsaIlaahun nabiyyiina mUbasysyiriina

saNe marang dalan kang jejeg. wa mundziriina wa anzaIa ma'ahumul ki-
taaba bil haqqi liyahkuma bainan naasi
fiimakh taIafuu fiihi, wa makhtalafa fiihi
ilIal ladziina uutuuhu mim ba'di maa
jaa-at humul bayyinaatu baghyam baina-
hum, fahadallaahul ladziina' aamanuu li-
makhtalafuu fiihi minal haqqi;bi-idznih,
wallaahu yahdii may yasyaa-u ilaa shiraa-
thim mustaqiim.
214. Apa sir a kabeh padha duwe kira, ma-

nawa sira iku bakai padha mlebu ing Suwar-
~,
ga? Ing rrnngka sira iku durung tau nan- '1':!\' ~"., 99" ",,,~.9." .,~/. "'"
.... H/f..... t.......:U .• ~· -'··,?..oI'I~ .. oIH\
dhang coba kaya kang wus kasandhang de- ~>-' -';.... ~~ ..... ..,-,!Y'"' IJ..~
ning wong kang sadurungira, wong mau pa- !I" I""'t' "' ••i "'J' '9-;:'1 J. . ·!t A... I" .i! ...
t
dha kataman ing susah Ian sangsara, sarta "\.U r,:..o ~~ "'~.J' ~I§> .,--t'J J
padha bingung atine, nganti Rasul Ian para
wong Mu'min padha ngucap prihatin: "Be-
r" <. ! t '" • .( " , ~t "1 !/
o ":i::'~,41.1~~",~ .... ~~
'tIf
suk kapan ta Allah paring pitulung iku?". Am hasibtum an tadkhulul jannata wa-
Dhawuhing Allah: "Ngertia, manawa Pitu- lammaa ya'tikum matsalul ladziina kha-
lunging Allah iku cerak". lau min qablikum massat humul ba'saa-u
wadhdharraa-u wa zulziluu hattaa yaquu-
lar rasuulu walladziina aamanuu ma'ahuu
mataa nashrullaah, alaa inna nashrallaahi
qariib.
215. Dheweke padha pitakon marang sira

,• • .,
b ".t "t"'r" _~I~ ,,,,..- ,O
I
''''''r::'~
,.~ M····I' I:~,.\~ ·\.o~·\~-....
Muhammad, perkara tumanjaning bandha ...,--) ~ 'J' ......7""70.,J ~.1
kang dinafakahake. Dhawuha sira Muham-
mad: "Bandha kang, sira nafakahake iku ~ .~ (";'~t' 'l·. . i( ~~/:'~it'" ,.: -:'1(.iI1 ;.&.
-' ~ .J '"'C'~.:J J y..v;,~ ~ .•
kudu diwenehake marang Ibu-Bapa, sanak
\ sedulur, bocah-bocah yatim, wong miskin, i't 411~t C)'
~r-:J ';'::~ !;i"':~t;'"
....... -f.i" -' D.:..:.rt
:t"J
cJ·... ":,-
, Ian wong-wong kang pinuju leJungan ken-
tekansangu. Dene sadhengah kabecikan o..!:~
kang padha sira tindakake iku satemene Yas-aluunaka maadzaa yunfiquun, quI
Allah Maha Ngawuningani marang kabecikan maa anfaqtum min khairin falilwaalidaini
mau" , wal aqrabiina wal yataama wal masaa-.
kiini wabnis sabiil, wamaa taf'aluu min
khairin fa innallaaha bihii 'aIiim.
Hukum perang
216. Diwajibake tumrap sira kabeh perang,
kang mangka perang iku tumrap sira kabeh
anggethingake. Ngertia, terkadhang barang
kang sira gethingi jft becik tumrap sira, Ian
terkadhang barang kang sira dhemeni, malah
ala tembe burine tumrap sira, Allah iku·Nga-
wuningani, dene sira ora padha mangerti. Kutiba 'alaikumul qitaalu wa huwa kur-
hul lakum wa 'asaa an takrahuu syai-an
wa huwa khairullakum wa 'asaa an tuhib-
buu syai-an wa huwa syarrul lakum,
waIlaahu ya'lamu wa antum laa ta'-
lamuun.
217. Dheweke padha takon ing sira Muham- j~ i~~. Ir~!" .(!ft ~ 'lIt .• ~ ~M t: lW
mad, perkara perang ana mg sasi Haram. ",t.JII '" N~""~JJ"'fJ ~ ":f; ~
66
Dhawuha sira Muhammad: "Perang ana ing

sasi Haram iku dosa gedhe; ananging ngalang-
alangi wong saka deda.laning Allah, Ian kafir
marangPanjenengaNe, Ian gawe reka ngedoh-
ake wong saka Masjidil Haram, Ian nundhung
wong ahli Masjidil Haram saka sakiwa te-
ngene k6no, iku Iuwih gedhe banget dosane
mungguhing Allah. Dene fitnah 85 ) iku do -
sane uga Iuwih gedhe tinimbang perang blak-
blakan. Lan ora uwis-uwis wong kafir padha
merangi sira kabeh, sabisa-bisa nganti mur-
tadake sira kabeh saka Agamanira Islam.
- Dene sira kabeh sapa kang murtad saka Aga-
mane banjur mati Ian dheweke mau kafir,
sanyata dheweke mau Iebur-muspra amaI- Yas-aluunaka 'anisy syahril haraami qi-
amale kabecikan ana ing Donya Ian Akherat. taalin fiih, qul qitaalun fiihi kabiir, wa
shaddun 'an sabiiliIlaahi wa kufrum bihii
Lan dheweke mau bakal dadi kancane Ne- wal masjidil haraami wa ikhraaju ahlihii
raka, ana ing kono padha Ianggeng. minhu akbaru 'indallaah, wal fitnatu ak-
baru minal qatli walaa yazaaluuna yuqaa-
tiluunakum hattaa yarudduukum 'an dii-
nikum inistathaa'uu wamay yartadid min
kum 'an diinihii fayamut wahua kaafirun
fa ulaa-ika habithat a'maaluhum fiddun-
yaa wal aakhirah, wa ulaa-ika ash-haabun
naari hum fiihaa khaaliduun.
218. Dene wong kang padha gelem Iman Ian

padha gelem I1ijrah (pindah) Ian padha ge-
Iem Iabuh ing Agamaning Allah, sanyata dhe-
weke mau padha bisa ngarep-arep Sihing
Allah, dene Allah iku kang Maha Ngapura
Maha Asih.
Innal ladziina aamanuu wal ladziina haa-
jaruu wa jaahaduu iii sabiiliIlaahi ulaa-ika
yarjuuna rahrnatallaahi wallaahu ghafuu-
rur r ahiim.
Inuman keras Ian ngabotohan haram

Muhammad perkara inuman-keras, 86) Ian
ngabotohan. Dhawuha sira Muhammad: "Sa-
karone iku ana dosane kang gedhe, Ian ana
uga pigunane tumrap rna rang para manungsa
ananging do sane iku Iuwih gedhe tinimbang
karo pigunane". Dheweke padha pitakon
maneh ing sira Muhammad barang kang ku-
du disedhekahake dening dheweke. Dha- Yas-aluunaka 'ani! kharnri wal maisir,
wuha sira Muhammad: "Samubarang kang qui fiihimaa itsmun kabiiruw warnanaa-
85) Fitnah darnel-darnel gendro, isiu, adu-domba supados ummat Islam ringkih physi<: Ian
mentalipun.
86) Sadaya unjukan ingkang mendemi.
67
kang turah saka, kaperluan". Kaya mang- fi'u linnaasi wa itsmuhumaa'akbaru min
kono mau Allah nerangake ayat-ayate ma- naf'ihimaa, wa yas'aluunaka maadzaa
. :runfiquun, qulil 'afwoi kadzaalika yu-
rang sira kabeh, supaya sira padha gelem bayyinullaahu lakumul aayaati la'alla-
memikir. kum tatafakkaruun.
220 .. Ana ing perkara Donya Ian Akherat.

Lan maneh dheweke padha pitakon marang
sira Muhammad perkarane bocah yatim.
Dhawuha sira Muhammad: "Ngopeni urus-
ane bocah yatirrY iku luwih becik, dene ma-
nawa sira ngewori ing bocah-bocah mau,
dhasar bocah iku sedulurira dhewe, Allah
Ngawuningani wong kang agawe rusak saka
wong kang agawe becik marang bocah yatim" Fiddunyaa wal aakhirah, wa yas-aluuna-
Lan saupamane Allah karsa ngresiki ing sira ka 'anil yataamaa, qui ishlaahul lahum
khair, wa in tukhaalithuuhum fa ikhwaa-
kabeh mesthi kelakon. Sanyata Allah iku
nukum wallaahu ya'iamul muJsida MinaI
Maha Gagah Prakosa sarta Maha Wicaksana. mushlih, walausyaa AlIaahu la-a'natakum
innallaaha 'aziizun hakiim.
-~--~
, Hukum salaki-rabi ( Undang-undang

Perkawinan).
221. Lan sira kabeh aja padha ngrabeni

wong wadon musyrik, nganti padha gelem
Mu'min. Yekti sawijining wanodya Mu'min
iku luwih becik tinimbang karo wong wadon
musyrik, sanajana wong wadon musyrik mau ~1"·.1 H. ,011'", tY ~~"""",;J,.,.,~ ..
nengsemake ing ~.ra kabeh. Lan sira kabeh ,...> ~r~#~¥4,,~9..e
aja padha: ningkahake anakira wadon marang -Id ''',~ I.... ~ r(,tJ"t ", ,.,.. ~I 'i." J..0...:. .
wong lanang musyrik nganti gelem Mu'rr:'1. ~~ aJJ oJ -c,~\;J ... ~~~ ~Jt ~t
Yekti batur tukon hng Mu'min iku lUW1D r" H·<1."_:\I ' ,W ''9"'T:~. 'r .. " ./." ..A~_
"'" \. "1\
(,)!!~ "\J·I.I.;':'.lt
becik tinimbang wong lanang kang musyrik, :..- • .., ,7:'. ~~" V~.y).J7""'" "~I ~''''
sanaja'na dheweke iku nengsemake ing sira t ".-:-t* . .
o <.:)),)~~! ~
;.,~" "
kabeh. Wong musyrik kang mangkono mau
padha ngajak marang Neraka, dene Allah iku Walaa tankihul nusyrikiati hatta yu'-
ngajak marang Suwarga, Ian Pangapura kala- minna wala-amatum mu'minatun khai
rum mlm musyrikatiw waIau a'jahatkum,
wan iziNe. Sarra PanjenengaNe nerangake
walaa tunkihul musyrikiina hatta yu'
ayat-ayate marang manungsa, sypaya dhe- minuu wala'ahdum mu'minun khairum
weke padha ding marang PanjenengaNe. mim rriusyrikin walau a'jahakum, ulaa
ika yad'uuna ilan naar waIlaahu yad'uu
" ilaI jannati wal maghfirati bi idznih, wa
yubayyinu aayaatihii linnaasi la'allahum
yatadzakkaruun.

Muhammad, perkara getih haidh. Dhawuha t.~ftlJ)J~t~~~t~~~"!rr
sira Muhammad: "Haidh iku rereged. Muiane --V
sira padha ngedohana wong wadon 87) kang'
pinuju haidh, Ian sira aja padha nyeraki
87) Boten kepareng cumbana (haram).
68
wong wadon mau sahingga padha suci-resik.

Dene manawa dheweke wus padha suci-resik, , t ~'t I#I'( I. 91' • ~J.M~ I'~~t-!IIC
cJ..l'iW ....,,,,..r~~l7jo1"'.:l J':I
mangka sira nekanana marang dheweke mi-
turut .kang kadhawuhake dening Allah ma- -:"~~~tU
Oc:f;...,. "'~·1.t'~1 ~.41011
'r"\Oif~~ B~
rang sira. Sanyata Allah iku remen marang
Wa yas-a1uunaka 'anU mahiidhi qui huwa
wong kang padha tobat, Ian remen marang
adzaa, fa'tazUun nisaa-a ru mabiidhi, wa
wong kang padha suci resikan. Iaa taqrabuu hunna haUaa yath-hurna,
fa-idzaa tathahhama fa'tuu hunna min
haitsu amara kumullaahu, innallaaba yu-
hibbut tawwaahiina wa yuhibbul' mu-
tathahhiriin.
223. Wong wadonira iku sawah tumrap sira
kabeh, mangka sira padha nekanana sawah-
ira ing sakarep-saprayoganira, Ian sira padha
andhisikna kabecikan tumrap awakira dhe:
we, Ian padha wedia ing Allah, Ian padha o ".. ~ ~t'~ !' . . .
~"",~,
weruha, sanyata sira ing tembe bakal padha
disowanake ana ing Ngarsaning Panjeneng- Nisaa-ukum hartsullakum fa'tuu hartsa-
aNe, Ian ambebungaha sira Muhammad ma- kum annaa syi'tum waqaddimuu Ii-anfu-
sikum wattaqullaaha wa'Iam:uu annakum
rang wong kang padha Mu'min. mulaaquuhu wabasysyiril mu'miniin.
224. Lan sira aja padha andadekake asma-

ning Allah ana ing sumpahira,88) kang nga-
lang-alangi ing sira manawa arep tumindak
l:~ 19, " '':'1'" " ~\ ... "l·!\ :t: ...
becik, Ian wedi ing Allah sana agawe rukun o "~~a.JJ -'1.1:' ~.~'
sacka praya ing antarane manungsa. Allah Walaa taj'a1ullaaba 'urdhatalli aimaani·
iku Maha Midhanget satta Maha Ngawuni- kum an tabarruu watattaquu wa tushli-
huu bainannaasi wallaabu samii'un 'aIiim.
ngani.
225. Allah ora bakal karsa nganggep supata-
nira kang mung saka ketrucut ora kanthi ka-
seja, ananging PanjenengaNe bakal matrapi
ing sira supata kang terus tumeka ing atinira,
sanyata Allah iku Maha Ngapura sarta Maha Laa yu-aakhidzu kumullaabu billaghwi
Aris. iii aimaanikum walaakin yu·aakhidzu-
kum bimaa kasabat quluubukum wal-
laahu ghafuunm haliim.
226. Wong kang padha supata 89 ) ninggal c- , ~, "" ".", , !,,~. '1'~,:., "~f:9,~ ~~,
wadone iku, kcna nyrantekake suwe-suwene ~\~.Jll.P'.; ~.~ ~ C):1£ C/:~l",\
patang sasi, sawuse iyu, manawa dheweke 19 ' -:. (j.'.-:- "', -:'\i"~ '\i
0 ~II'"
padha balen, sanyataAllah iku mgkang Maha )#4U c.:>, J; C),
Ngapura Maha Asih. Lilladziina yu'luuna min nisaa-ihim ta-
rabbushu arba'ati asyhur, fa-in faa-uu fa
innaUaaha ghafuurur rabiim.
88) Haram ngucapaken sumpah nyebut asmaning Allah perlu: boten anindakaken amal saleh,
umpami: demi Allah, kula boten badhe purun ambiyantu ambangun Mesiid. Manawi sampun
kaucapaken, kedah enggal dipun terak, sarta ambayar kafarat.
89) Sumpah boten purun cumbana kaliyan ingkang estri. ugi boten megat • talak. Pramila
manawi sampun sekawan wulan. kedah wangsul cumbana kaliyan ingkang estri, utawi megat
talak, sarta ambayar kafarat.
69
227. Lan manawa dheweke padha anduweni o ~'l~~' ...... !I';~-::o{i':tll'-:' :, ... ~V
niyat megat marang wadone, sanyata Allah ~ t::r.:" 4b ~ ",~.:AJ:jJ ~.J' I.:>~'
iku Maha Midhanget sarta Maha Wikan. Wlr in 'azamuth thalaaqa fa innallaaha
samii'un 'aliim.
228. Lan 'wong wadon kang padha dipegat,

supaya nyrantekake ing awake, ora kena laki
sajeroning telung pasucen, Ian ora Halal tum-
rap dheweke manawa ngumpetake anggone
Allah wus nitahake anak kang ana ing rahim-
wetenge; manawa dheweke iku iman ing
Allah Ian dina Akhir. Lan bojone isih duwe
wewenang ambaleni wadone ffilU ana ing
mangsa sajerone 'iddah iku, manawa dhe-
weke padha karep tumindak dhame-becik.
Lan wong wad on iku anduweni hak, kang
padha kalawan hak-kuwajibane wong Ianang
ing ngatase dheweke, sarana becik-becik; Wal muthallaqaatu yatarahbashna bi an'
ananging mangertia, wong Ianang iku duwe fusihinna tsalaatsata quruu', walaa ya-
hillu lahunna ayyaktumna maa khalaqal-
derajat kaluwihan kang ngungkuli ing nga-
laahu iii arhaami hinna in kunna yu'-
se rabine,90) Allah iku Maha Gagah Dig- minna billaahi wal yaumil aakhir, wa
day sarta Maha Wicaksana; bu'uulatuhunna ahaqqu biraddihinna iii
dzaalika in araaduu ishlaahaa, wa lahun-
na mitslul Iadzii 'alaihinna bil ma'ruufi
walinijaali 'a1aihinna darajah, wallaahu
'aziizun hakiim.
229. Talaq kang isih kena dibaleni iku rong

rambahan, sawuse iku sira rujuk kalawan
becik utawa sira uculake, uga kalawan becik-
becik. Lan ,era halal tumrap sira kabeh ma-
nawa anjupuk sethithik saka pawewehira
maraqg rabinira, kajaba manawa wong sa-
keloron iku mau padha kuwatir bakal ora
bisa netepi wates-watesing Allah. Manawa
sira kabeh padha kuwatir ora bakal bisa ne-
tepi wates-watesing Allah, mangka ora dosa
tumrap wong wadon ambayar tebusane 91)
awake dhewe. Mangkono iku wates-watesing
Allah, sira kabeh aja padha nerak wates. Lan Athlhalaaqu rnarralaani fa imsaakurn hi-
sing sapa nerak wates-watesing Allah mangka rna'mufin au lasriihurn bi ihsaan, walaa
yahillu lakurn an ta'khudzuu mimmaa
wong kang kaya mangkono mau tetep padha
aalaitumuuhunna syai-an iIIaa ay yakhaa-
nganiaya. faa allaa yuqiirnaa huduudallaah, fa in
khifturn allaa yuqiimaa huduudallaah,
\ falaa junaaha 'alaihimaa fiirnaftadat bih,
lilka huduudullaahi falaa ta'taduuhaa,
wamay yata'adda huduudallaahi fa ulaa-
ika humuzh zhaalimuun.
90). Sebab tiyang jaler tanggel-jawab kawllujengan Ian kemakmuran bale-griya.

91). Hukum khulu' inggih punika panyuwunipun pegat tiyang estri dhumateng semahipun sarana
ambayar 'iwadl (tebusan aria).
70
Surat 2 AL BAQARAH (SAPI WAD ON ) .Juz 2
230. Sawuse talaq kang kapindho mangka r"".!6::::" h't. (,I, -::'~~I"~~" 'r~ ,
manawa bojone megat-talaq marang rabine, lp,j&~~~~~'»~c.I'-"\""
wong wadon mau ora halal dirabeni maneh,
r.."I"~:
~!J4! ~I
"~'t~)It
~/..:I~ ~~K I:J~ (~·<
• r'! ...lifo.
kajaba manawa wus rabi karo wong lanang N
liyane. Mangka manawa dheweke wus di-

pegat dening bojone kang kapindho, ora
!,'" ,~Ir"~ .~
~ )'IJo.~J ." ~';i
. ;.,",)JJo. "I~'"
.,_~ "
\:.a~,
~'-:'t'''i-:~
dosa tum rap sakelorone yenta padha balen,
kang kaya mangkono iku yen sakarone pa- o~ -:;;S!i_\fo~ ".
dha ngira bakal padha bisa netepi hukum- Fa inthallaqahaa falaa tahillu lahuu mim
hukuming Allah. Hiya kaya mangkono iku ba'du hattaa tankiha zaujan ghairahuu
fa inthaHaqahaa falaa junaaha,'alaihimaa
hukum-hukuming Allah, Panjenengane ne- ayyataraa ja'aa in zhannaa ayyuqiimaa
rangake marang kaum kang padha mangerti. huduudaHaah, wa tilka huduuhullaahi
yubayyinuhaa liqaumiy ya 'l~uun.
231. Lan manawa' sira megat-talaq wong-

wong wadon rabinira, banjur wus cerak
mangsane 'idah, sira rujuka sarana becik, ",$:...!J.:i" ... , .,."
,.J.".' "1 ,~~
utawa megata kalawan becik. Lan sira aja iI' .. ~d '-I,p"~"~' 'T~..r->
. mengkuibalen marang dheweke kang sumeja b'i"11f '~~\I: i~'~~ !ni·~ltl""
agawe sangsata, karana sira pamrih nganiaya ,PMi'iJ4I...,) u-t. ~.J !J ".!)~
ngliwati wates-hukum. Dene sing sapa nin- ror!Ja,
:::"·t"f'~I,,jl~~' ~I~I~"~~~"
dakake mangkono mau temen dheweke wus ~, ~!J.Y~!J !J~~ .. _!J~ ,
,_,4~r;.\"
.. J ~\
;..br.J ~ .;tr~ .. j~1~"
tumindak zhalim marang awake 92 ) dhewe.
:. .. ~ !.JI J
Lan sira aja padha nganggo geguyon ing
t,.
~
~"~t ,,' ", .... "
ayat-ayating Alrah, satta padha elinga ma- o .. 'I~ - ,".f·l: \ \I~:l~\" "·11 ..lIr!l" ",.
",CW ~ ~!J411 ~JI;, ~
"o/!. J. r.
rang paringe kani'mataning Allah kang wus
diparingake rna rang sira, Ian barang kang Wa idzaa thallaqtumunnisaa-a fahalaghna
wus diturunake marang sira yaiku Kitab Qur- ajalahunna fa-amsikuu hunna bima'ruu-
aan Ian Hikmah, kalawan iku PanjenengaNe fin aw sarrihuu hunna bima'ruuf, walaa
tumsikuu hunna dhiraaral lita'taduu, wa
paring pitutur marang sira kabeh, Ian sira may yaf'al dzaalika faqad zhalama naf-
padha wedia ing Allah, Ian padha mangertia sah, walaa tattakhidzuu aayaatillaahi hu-
sanyata Allah iku Maha Wikan ing sakabeh- zuwaw wadzkuruu ni'matallaahi 'alai-
ing barang. kum wamaa anzala 'alaikum minal ki-
taabi walbikmati ya'izhukum bib, watta-
qullaaha wa'lamuu annallaaha bikulli
syai-in 'aliim.
232. Lan manawa sira megat-talaq marang \07:

wong wadon, banjur wus rampung 'iddahe,
,~.,
,:... ''''''''''~'
'""I!
, ~~
-(dJ~" ,,~
-~''''\''I " :.hi',,,.
,10, \ .-_ l~J I
I,
'I -._or
"~ir •,,,,,, ., h ' ; " , , " " '" • (1-: .,
sira aja padha nyegah ing dheweke ma:.uwa 10.
YJfI"¥~~,),.o);U1w.!J)1 ~I.:)I
arep bali ningkahan karo bojone, 93} manawa
dheweke wus padha trima sarana becik-be- ;/!.i\" Ja~ ! ;,~.. ~tlCoI"
.,~ J, :.~j!
.~ r~ ," IJ ~-,l ~\1 :
cL.Ji;.·'
cik. Kang kaya mangkono mau kanggo mi-
""I~ ,~",~ " ~1~~"'.~ ~;.~I' 1. I .
tuturi wong kang gelem iman marang Allah ,o;J J~4.II"."'.>'6"'IJ~cJ)l~l~")1
Ian dina Akhir. Mangkono iku luwih becik
Ian hiya luwih resik tumrap sira kabeh, Ian
Allah iku Maha Ngawuningani, dene sira iku
padha ora mangetti. Wa idzaa thallaqtumunnisaa-a fabalaghna
ajalahunna falaa ta'dhuluuhunna ay-yan-
92). Upami anjiyat nyuwun pegat sarana margi khulu' utawi ngendelaken kemawon. gesangipun
kampul-kampul. kambang-kambang.
93). Ningkah malih kaliyan tilas simahipun utawi angsal tiyang jaler sanes.
71
Surat 2 AL BAQARAH (SAPl WADUN ) Juz 2
kihna al/iwaajahunna id:Gaa taraadhau hai-

naltum hilma'ruuf, dzaalika yuu'adhu
hihii mankaana minkum yu'minu hillaahi
wal yaumil aakhiri dzaalikum a7.kaa la-
kum wa athhar, wallaahu ya'iamll wa
autum laa ta'iamuun.
233. Para Biyung kang wus ditalaq iku su-

pay a padha nyusoni anake suwene ganep
rong tahun, tumrap wong wadon kang nyem-
purnakake pasuson. Lan wajib tumrap Bapa
aweh sandhang Ian pangan sakuwasane, Ian
Biyung ora kena dipeksa nyusoni anake, Ian
mangkono uga Bapa ora kena dipeksa ngra-
gadi anake, kajaba mmg sakuwasane, Ian
wajibing waris kaya mangkono uga. Dene
manawa Bapa Ian Biyung sakarone padha
duwe seja arep nyapih bocah mau kanthi
wus padha lilane Ian wus kanthi dircmbug
sakarone, mangka ora ana alangan tur.lrap
dheweke, Ian manawa arcp nginyakake anak-
ira iku uga ara ana alangane ttl mrap sira,
sauga sira padha masrahake apah kalawan
samurwate. Sira In.! in \.vedia ing Allah, Ian
weruha manawa A'l)h ilel Maha Priksa ing
kabeh barang kang padha sira tindakake. Wal waalidaatu yurdhi'na aulaadahunll3
1aulaini kaamilaini liman araada ayyu-
timmarradhaa'ah, "a 'alai mauluudi la'
huu rizquhullna wa kiswatuhunna hilma'-
ruuf, laa tukallafu naisun iIIaa wus'ahaa,
laa tudhaarra waalidatum biwaladihaa
walaa mauluudullahuu hiwaladihii wa
'alai waaritsi rnitslu dzaalik, fa-in araadaa
fishaalan 'an taraadhim minhumaa "'3
tasyaawurin falaa .iunaaha 'alaihimaa, wa
in aradtum all tastardhi'uu aulaadakum
falaa junaaha 'alaikum idzaa sallamtum
maa aataitum hil rna'ruuI, wattaqullaalla
wa'iamuu annaIlaaha himaa ta'maluuna
bashiir.
~
234. Dene wong kang mati saka Sir". sarta

ninggal baja, wajib tumrap wong wadon mall
anyrantekake awake ora kena hkl, law~se
patang sasi sepuluh dina, mangka marlJ.wa
wus rampung 'ldJalJe Slra kant' dadi wali ura
padha kapatrapan dosa jalaran anggone
wong wadon m;w dimcnlikakakc amGcbecik
awake, 94) Ian Allah iku Mah:t WJsp:ula ing
kabeh barang kang padha ;,I1'a lakoni. Walladziina .utawaffauna minkum wa-
yadzaruuna azwaaja) )"atarahhashna hi-
anfl~sihinna arba'ala a."lhuriw wa'asyran,
fa idzaa balaglma ajalahunna falaa junaa-
ha 'alaikum fiimaa i'a'a1na fii anfusihinna
94). Memantes sari,,,, kekesahan darmawisata, Ian prayogi nampi larnaran pria.
72
hi! ma'mu!, wallaahu himaa ta'mall.luna

khabiir.
235. Lan sira ora padha kapatrapan dosa

tumrap anggonira nglamar sarana pasemon
marang wong wadon kang isih sajerone
'iddah, 95) utawa mung sira batin ana sa-
jeroning batinira. 96) Allah Ngawuningani
manawa sira bakal padha nglahirake perkara
mau marang dheweke. Nanging sira aja janji
marang wong-wong wadon mau sarana per-
kara kang winadi, kajaba supaya sira angucap
kang becik-becik. Lan sira aja anetepake
'akad waktu nikah, nganti manawa wong wa·
don mau wus rampung 'iddahe. Lan sira
padha ngertiya sanyata Allah iku Maha Walaa junaaha 'alaikum fiimaa 'aradh-
Ngapura sarta Maha Sabar. tum bihii min khithbatin nisaa-i au ak-
nantum fii anfusikum 'alimallaahu anna-
kum satadzkumu nahunna walaakillaa
tuwaa'jduu hunna sirran iIlaa antaquuluU'
qaulam ma'ruufaa walaa ta'zimuu uqda-
tannikaahi hattaa yablughal kitaabu aja-
lah, wa'iarquu annallaaha ya'iamumaa fii
anfusikum fahdzaruuhu wa'lamuu annal-
laalta ghafuurun haliim.
236. Ora jeneng dosa tumrap sira kang me- ",.,"''''...... -,0'
~~;I~~lqJl~ bl~ E~~Jf'\
/~1' '"
gat wong wadon kang sir a durung cumbana,
. utawa sadurunge sira temtokake maskawine,
ananging sira menehana bebungah marang
dheweke. Tumrap wong sugih. sakuwate Ian
tumrap wong miskin hiya sakuwasane, mang-
kono iku kuwajiban temenan tumrap wong
kang padha nindakake kabecikan.
Laa junaalta 'alaikum inthallaq tumun-
nisaa-a maalam tamassuu hunna au tafri-
dhuu lahunna fariidhataw wamatti'uu
hunna 'alai muusi'i qadaruhuu wa 'alai
muqtiri qadaruhuu mataa'am bit ma'ruuf
haqqan 'alai muhsiniin.
237. Lan manawa sira megat wong wadon

kang sira durung cumbana, ananging sira wus
nemtokake maskawin tumrap dheweke. sira
wajib ambayar separone maskawin kang wus
ditamtokake. Kajaba manawa rabinira utawa
wong lanang kang anguwasani bundhelane
nikah gelem aweh kamurahan. 97) Dene yen
sira gelem aweh kamurahan, iku nyerakake
95). Simahipun jaler $ampun wafat Ian taksih salebeting 'iddah.

96). Wanita salebeting 'iddah sebab talak raj'i (talak ingkang tilas simahipunjaler kenging ambangsuli
malih) boten kedging dipun lamar sanaosa sindhiran.
97). Manawi ingkang maringi kamirahan punika Wali, mangka simah ialer kantun ambayar maskawin
sepalih, dene manawi simah ialer ingkang maringi karinganan. piyambakipun simah ialer
ambayar sadaya maskawin.
marang taqwa ing Allah. Lan sira aja nglalek-

ake kabecikan ing antarane sira kabeh, sa-
nyata Allah iku Maha Wikan ing sakabehing Wa inthallaqtumuuhunna min qabli an-
barang kang sira tindakake. tamassuuhunna waqad faradhtum lahun-
na fariidhatan fan;shfumaa faradhtum
iIIaa ayya'fuuna au ya'fuwalladzii biyadi-
hii 'uqdatun nikaahi wa anta'fllll aqrabu
littaqwaa walaatan sawu! fadhla haina-
kum innallaaha bimaa ta'maluuna bashiir.
Ambudayaken shalat kang khusyu' -

jatmika.
238. Sira padha angreksaa anggonira nin-
/ dakake Shaiat Ian Shalat Ashar (kang te-
l, ngahan), Ian sira ~adha ngadega iog ShaIat- ~" .. !. .r.
.o~~
I,
\I mu sarana khusyu', angestokake kabeh dha-

wuhing Allah. 98 } Haafizhuu 'alash shalawaati wash shalaa-
til wusthaa waquumuu linaahi qaanitiin.
£39. Dene manawa sira kuwatir, mangka

sira padha Shalata karo mIaku, utawa karo
nenunggang. Ananging man~wa sira wus ten-
trem, sira padha nyebuta asmaning Allah
kaya anggone Panjenengane wus paring wu- Fa inkhiftum farijaalan au rukbaanan
lang:'n ing sira bJang kang sira maune du- fa idzaa amintum fadz\<nrullaaha kamaa
'allamakum maaiam takuunuu ta'lamuun.
rung padha mangcrti.
Washiyat Ian aweh bebungah

marartg simah.
240. Dene wong kang arep mati saka sira
sarta tinggal bojo, wong mau supaya wasiyat
tumrap bojone minangka aweh bebungah
sandhang pangan, sawuse setahun, sarta ora
nundhung dheweke saka omahe. Mangka ma-
nawa wong wadon mau pindhah karepe dhe-
we saka~omah mau, sira ora kapatrapan dosa
tumrap wa' utawa waris, menehi kamardi-
kan rna rang don mau ambeoecik awake Walladziina yutawaffauna minkum wa-
dl1ewe, Ian All i u Maha Mulya, Maha Wi- yadzaruuna azwaajaw washiyyatal Ii az-
waajihim. mataa'an ilal hauli ghaira ikh-
caksana.
raajin fa in kharajna falaa junaaha 'alai-
kurn fiimaa fa'alna fii anfusihinna mim-
lIII'ruuf, wallaahu 'aziizun hakiim.
/
241. Wong wad;on-kang padha dipegat iku ~~~..'H "~.ti;.•.
o ~'IJ'"
·'!."i~~;~
'-1-''''''''' ,. ~ , iJ~-:It",J",Xt.'
(M
padha oleh pe~angon-bebungahsaka kang

lanang silkuwaSane, iku kuwajiban tetep Wa Iilrnuthall~aati rnataa'um bil rna'-
tumrap wong kang taqwa ing Allah. rum, haqqan 'alal muttaqiin.
98~. Fatwa pujangga Ahli Hadits, 1l1lksudipun supados Shalat Gangsal Wekdal sadaya dipun
tindakaken ingkang khusyu'ian yektos-yektos.
74
Surat 2 AL BAQARAH (SAPI WADON ) Ju~ 2
-: ~ ~~ ~l It.r ~'- ~·"'.11 ~1'

242. Kaya mangkono iku Allah paring ka-
terangan Ayat-Ayate, marang sira kabeh, ot CJ .. ,.. ,.I.?'c.uI~~I.».riY
"
supaya sira tansah mikir-mikir. Kadzaalika yubayyinullaahu lakum aa- 'l1"
yaatihii la'allakum ta'qiluun. ..
Milisi Ian dedana ing margining Allah

243. Apa sira durung weruh-tamat marang
wong Bani Israil kang cacah-jiwane maewu-
ewu padha metu saka kampung-padhukuh-
ane jalaran wedi mati, mangka Allah dhawuh
marang dheweke: "Sira padha 99) matia ka- ~~ "r;: r~t -',
of ,'" .,"" I ,
beh", sawuse iku Allah nguripake dheweke. ~1~~u:~Ic&~jJJ~I~!

Sanyata Allah iku kagungan kanugerahan
marang para manungsa, ananging memelas, o
.. "~:'-:" ~UJI~
c-,.A"
akeh-akehe manungsa ora padha gelem syu- Alamtara ilalladziina kharajuu min di-
kur. yaarihim wallUm uluufun hadzaral
mauut, faqaala lahumullaahu muutuu
tsumma ahyaahum, innallaaha ladzuu
fadhlin 'alannaasi walaakinna aktsaran-
naasi laa yasykuruun.
244. Lan sira padha peranga ngrungkebi

dedalaning Allah, Ian padha weruha sanyata
Allah iku Maha Midhanget, Maha Ngawuni-
ngani.
Wa qaatiluu fii sabiilillaahi wa'lamuu an-
nallaaha samii'un 'aliim.
245. Sapata sing gelem mcnehi utangan ma-

rang Allah, utangan kang, becik dedana ing
dedalaning Allah, mangka Allah bakal nikel-
nikelake ganjarane sarana tikelan kang akeh.
Lan Allah iku kang ngrupekake Ian njembar-
o .. ""'!.cJt
C)~J' .....
ake rezeki, Ian marang Panjenengane sira
kabeh padha disowanake. Mandzalladzii yuqridhullaaha qardhan
hasanan fayudhaa'ifalluu lalmu adh'aa-
fan katsiirah, wallaallU yaqbidhu wa yab-
shuthu wa ilaihi turia'uun .
246. Apa sira ora padha mermanakake pe-

. l !:': (:
~ ~ U:::f.!>-W'.. ~• ...,-" ~
...
"i~I" ·(;'·"~: t\i'''''~tJ''I''~ :;'.3'1.'\
"J "..
mimpin-pemimpin Bani Israil sawusc scdane '.r~f~("f~~, :~t ."_ ~11'1(j :,.-" , .,
Nabi Musa, yaiku nalika dhcweke munjuk ~1aI o;t \:J • ......-r 'ir.- -'" J .. 1$".Jt"
atur marang sawijining Nabine: "Dhuh Nabi, t~~~:, ·!· ..... i~J.. (3~,J;.;.~
~.,~....~~
PanjeneIigan supados netepaken Raja ing- , ",,-, ill'
kang mimpin-perang kita sami wonten mar- ." "', ~""'r-1

tiJ.:!tii'lil r'" '~~r'!.
\,;oJ~"',"'1j "" . . 'r!:_~
,. ·1.ii~tJ~'
gining Allah". Nabine tumuli dhawuh: "Ma- jjlI' ~!)i".
.II ,
nawa sira padha didhawuhi perang mengko

gek sira kabeh ora padha ngestokake ngayahi
pcrang?". Munjuk ature wong mau:"Kenging
punapa kita sami boten purun ngestokaken
ngayahi perang ing margining Allah, mangka
99). Pujangga linangkung AhU Tafsir anerangdken, bilih pejah punika, pejah gregut-santinipuh,
grel'Eseng-semangatipun; sawcneh rnalih katerangaken pejah jasadipun.
75
kita sami sampun kalajeng dipun tundhung Mam tara ilalmala-i. mim banii israll-ii1a
saking nagari kita, 100) k:i.pisah saking anak mim ba'di muusaa idz qaaluu linabiyyil
lahumub 'atslanaa malikan nuqaatil fii
anak kita". Mangka sawuse katetepake nga-
sabiilillaahi qaala hal 'asaitum inkutiba
yahi perang, dheweke padha mlengos, kajaba 'a1aikumul qitaalu a1Iaa tuqaatiluu, qaa-
wong sethithik saka wong mau, Allah iku luu wamaa lanaa a1laa tuqaatila fii sabii-
Maha Ngawuningani ing wong kang padha Iillaahi waqad ukhrijnaa min diyaarinaa
nganiaya. wa abnaa inaa falammaa kutiba 'a1aihi-
mul qitaalu tawallau iIIaa qaliilam min-
hum, wallaahu 'a1iimum bizhzhaalimiin.
247. Nabine wong-wong mau ngandika:

"Sanyata Allah wus angutus Thalut dadi
Raja tumrap sira kabeh". Dheweke padha
marur: "Kados pundi dene Thalut ingkang
dados Raja marentah dhumateng kita? Mang-
ka leresipun kita punika ingkang satrepipun
dados Raja katimbang kaliyan piyambak-
ipun, langkung-langkung pun Thalut punika
boten kaparingan sugih ana?" Pangandikani-
pun Nabi: "Sanyata Allah wus wilih rna rang
Thalut ngluwihi sira kabeh, Ian Panjenengane
wus nambahi marang dheweke kaluwihan
ilmu Ian kekuatan badan. Allah iku karsa Wa qaala lahum nabiyyuhum innallaaha
maringake kratoNe marang wong kang dadi qad ba'atsa lakurn thaaluuta rnalikaa qaa-
luu annaa yakuunu lahul mulku 'a1ainaa
kaparenging Karsane, Ian Allah iku Maha
wa nahnu ahaqqu bilmulki minhu walam
Jembar tur Maha Wikan. yu'ta sa,atam minal maal, qaala innallaa-
hash thafaahu 'a1aikum wa zaadahuu bas-
thatan fit 'ilmi wal jismi wallaahu yu'tii
mulkahuu mayyasyaa-u wallaahu waa-
si'un 'aliim.
248. Nabine wong-wong mau ngandika ma-

neh: "Sanyata kang bakal dadi tandha yekti ~:~b1 ~'~l ;tjA:~~ jt,;;.nJ\
karatone Thalut iku anane pethi Tabut teka
~(!~" /(. -::~ .. ~a~ .~.;.;.; 'b"tful
ing sira kang isi katentreman saka. ngarsa- '" ..... ,J~,)~ ~
", " .. , . ~
ning Pangeranira, Ian isi pusaka tetinggalane "- M~" """.,,
~r ~ \~I.:.l-',,4I 'JI$'~ \~.>I
J'I' ~ "'J1.. ~I"';::'
Nabi Musa Ian Nabi Harun, sarta dipikul de-
ning para Malaikat, kang mangkono mau sa- t., •. ;.!o ';:~'-t !~t . . "" ~II! " 1"1'
nyata dadi tandha yekti tumrap Slra, yen .() ~-""~ C),.~ ~~~.) ~ ti ,~
kepara nyata sira iku iman". Wa qaala lahum nabiyyuhum inna aayata
mulkihii ayya'tiyakumuttaabuutu fiihi
sakiinatum mirrabbikum wabaqiyyatum
mimmaa taraka aalu muusa wa aalu haa-
,..~.lUna tahmiluhul malaa-ikatu inna fii
'rtzaalika la aayatallakum in kuntum mu'-
miniin.
:(.\~'9;'" "r::"J.,,'r , , ,. "''''''. r::'1-:-
249. Bareng Thalut budhal bebarengan karo ~~\CllJIl:~~i.:.)jl~J,:.;.; ~_n.'\
wadyabalane dheweke celathu: "Sanyata AI- ;' ;'
- • -f .",r.-.~ ...... \~ ,. ,. ;. ,,,. . 't: ........
la.h b a k ~I nyo b a ma.rang Slfa sarana banyu- ~ 4:J""J ~ U"":f" ~ Y~ ~ ~
nmg kah, mangka smg sapa wonge ngombe . ? """ /" •
t't ;tI r-"· -'; ", ~;tI" "..- I ' r~ 4..:~
banyuning kali ora bakal tetep dadi kancaku, IJ~ o\i~u":':'l~ jl ,.:- 4:j~
T I'M:"" ~ ::..r-- ~ "..,.,~"." ..
100). Pyambakipun sami dipun tundhung, anak-anakipun dipun tawan.
76
Ian sing sapa wonge ora ngombe banyuning

kali sanyata dheweke iku tetep dadi kanca-
ku, kajaba wong kang mung nyawuk banyu
sacawukan nganggo tangane". Para wadya-
bala mau tumuli padha n60mbe saka kali
mau, kajaba mung sathithik kang ora ngom-
be. Bareng Thalut Ian wadyabalane kang pa-
dha Mu'min wus padha nyabrang kali, dhe-
weke padha ngucap: "Dinten punika kula
sadaya tanpa daya boten saged badhe mapag-
perangipun raja Jalut sawadyabalanipun". Falammaa fashala thaaluutu hi! junuudi
Dene wong kang padha Mu'min, percaya qaala innallaaha muhtaliikum hinahar,
faman syariba minhu falaisa minnii, wa
bakal sowan marang ngarsaning Allah, padha
mallam yath'amhu fa-innahuuminnii iI-
ngucap: "Akeh bae golongan sathithik bisa laa manightarafa ghurfatam hiyadihii fa-
ngalahake golongan akeh, kalawan idzining syarihuu minhu iIlaa qaliilam minburn fa-
Allah; Allah iku Anartani wong kang padha lammaa jaawazahuu huwa walladziina
sabar" . aamanuu ma'ahuu qaaluu laa thaaqata
lanalyauma bijaaluuta wa junuudihii, qaa-
Ialladziina yazhunnuuna annahum mu-
laaqullaahi kam min fi-atin q aliilatin gha-
lahat fi-atan katsiiratam bi-idznillaahi
wallaahu ma'ash shaahiriin.
250. Sawuse Thalut sawadyabalane padha

adu arep karo Jalut sawadyabalane, dheweke
padha nenuwun marang Allah, munjuk ature:
"Di1Uh Allah, Panger an kita. mugi Paduka
ngesokaken kesabaran dhumateng kita, sarta
mugi Paduka netepaken delamakan kita, tu-
win mugi Allah paring pitulung ing kita sa- Wa lammaa barazuu Iijaaluuta wa junuu-
ged ngawonaken dhumateng sadaya tiyang dihii qaaluu rabbanaa afrigh 'alainaa
shabraw wa tsahbit aqdaamanaa wanshur
kafir".
naa 'alai qaumil kaafiriin.
2S 1. Mangka kalawan idzining Allah, Thalut

sawadyabalane bisa mbubarake wadyabalane
Jalut, Ian Dawud bisa mateni J alut. Lan Pan-
jenengane maringi marang Dawud pamaren-
tahan Ian kawicaksanan, 101) sarta Allah ma-
ngertekake marang dheweke, barang kang
dadi kaparenging karsaNe, sawuse ajale Tha-
lut. Saupama Allah ora karsa nolak kajudhas-
aning manungsa kalawan panulak liyane, sa- Fahazamuuhum bi-idznillaah, wa qatala
nyata Bumi iki rusak, ananging Allah iku daawuudu jaaluuta wa aataahullaahul
mulka wal hikmata wa 'allamahuu mim-
kagungan kanugerahan marang wong sajagad
maa yasyaa-u wa laulaa daf'ullaahin naa-
rat. sa ba'dhahum biba'dhil lafasadatil ardhu
walaakinnallaaha dzuu fadhlin 'alai 'aa-
larniin.
252. Kang mangkono mau ayat-ayating Al- .~_j .~I~\ ... ~;~r ~ r".!t:~ t ' I i .~Ir........
lah, ingsun wacakake marang sira Muham- ~ I.!IJ,-, ~'t " \4111"":: ~I ~k!~_lO'
101). Maksudipun kenabian Ian Kitab Zabur.
77
Surat 2 AL BAQARAH (SAPI WAD ON ) Juz 3
mad kalawan temen, Ian sanyata sira' iku

kalebu ewoning para Rasul. o~;'t
Tilka aayaatullaahi natluuhaa 'alaika bi!
haqqi, wa innaka laminal mursaliin.
J U Z 3
253. Para Rasul mau ana sawatara kang Ing-

sun paringi kaluwihanngungkuli liyane; sa-
wend. Rasul iku ana kang nampa P;).ngandi-
ka saka ngarsaninj( Allah, Ian sawenehe ana
kang PanjenengaNe anjunjung pangkate, Ian
Ingsun wus paring rna rang 'Isa putrane Mar-
yam pirang-pirang Mu'jizat/tandha yekti, sar-
ta Ingsun wus ngukuhake marang dheweke
kalawan roh-suci Jibril. Lan saupama ana
karsane Allah, mesthi wong-wong kang pa-
dha teka sawuse para Rasul ora padha paren-
pinaten, yaiku sawuse pirang-pirang tandha
yekti teka marang dheweke, ananging wong-
wong mau padha pasulayan panemune, Sa-
wenehe wong mau ana kang iman, Ian sa- Tilkar rusulu fadhdhalnaa ba'dhahum
wenehe maneh ana kang kafir. Lan saupama 'alaa ba'dhim min hum man kallamal-
lawu w arafa'a ba'dhahum d.arajaat, wa
dadi karsane Allah mesthi dheweke ora pa-
aatainaa 'iisabna maryamal bayyinaati
dha paten-pinaten, nanging Allah iku nin- wa ayyadnaahu biruuhil qudus, wa lau
dakake apa bahe kang dadi kaparenging syaa-allaahu maqtatalaI-ladziina mim ba',
karsaNe. dihim mim ba'di maa jaa-at Immul ban-I-
naatu walaakinikhtalafuu faminhum man
aamana wa minhum man kafara, wa lau
syaa-allaahu maq,tataluu wa laakinnal-
laaha yaf' alu maa yuriid.
254. He para wong Mu'min kabeh, sira pa-

dha ndanakna sabagean saka rezeki kang wus
Ingsun paringake marang sira ing ma,ining
Allah, mupung durung teka dina kang ing
kana ora ana dol-tinuku, sarta ora ana me-
mitran, Ian ora ana syafa'at, *) dene wong-
wong kafir iku padha anganiaya, Yaa ayyuhal-Iadziina aamanuu anfiquu
mimmaa razaqnaakum mill' qabli ay ya'-
tiya Jaumullaa bai'un fiihi wa laa khuila-
tuw wa laa syafaa'atuw wal-kaafiruuna
humuzh-zhaalimullll.
255. Allah, ora ana Pangeran kang sinem-

bah kajaba mung Panjencngane piyambak
kang Sugeng sarta kang Jumeneng Pribadi,
Allah iku ora kataman ngantuk Ian ora ka-
taman sare, Kagungane Allah sarnubarang
kang ana ing Langit Ian samubarang kang
*) Bah syafa'at, mirsanana ing .. Katp:!'angan sawatawis ingkang wigatos mU.l'akabi".
7g
ana ing Bumi. Ora ana kang bisa aweh sya- •• ~~1. ~"t!.~ ,(;:;;;aI;'~'
fa'at ana ing ngarsaning Allah, kajaba mana- oI~~~~.J .J~~I
11 " ,
wa oleh paliIaHe. Allah iku Ngawuningani ~~~I.:»'!.:!I\~ .~~~;(! ~,,1\
samubarang kang ana ing ngarep Ian saburine v»"", . . "'... ..,fj L .... . . ., " "~",, ."
'U
o~ .... !l-:'i\"'''~~i ... ·l''~,''''''
wong-wong mau, dheweke mau ora ana kang
padha bisa nglimputi sathithik bahe saka 'w.Jlb.J '"
~J~ !J
ilmuNe Allah, kajaba barang kang dadi ka- Allaahu laa ilaaha illaa huwal-hayyul-
parenging Karsane. Jembare kursine Allah qayyuumu laa ta'khudzuhuu sinatuw wa
102) iku arnot Langit Ian Bumi. Panjeneng -
laa nauum, lahuu maa fis-samaawaati wa
maa iii ardhi man dzal-Iadzii yasyfa'u
ane ora rekaos anggone rumeksa ing sakaro- 'indahuu iIIaa bi-idznihii ya'lamu maa
ne Langit Ian Bumi, Ian Panjenengane Allah bainz aidiihim wamaa khalfahum, walaa
iku Maha Luhur tur Maha Agung. yuhiithuuna bisyai-iin min 'ilmihii illaa
bimaa syaa-a wasi'a kursiyyu hus-samaa-
waati .wal-ardha walaa ya-uuduhuu hif-
zhuhumaa wa huwal 'aiiyyul 'azhiim.
Ora peksan ngrasuk Agama.

256. Ora ana peksan ana ing Agama. Sa ~,~~<:~ ~l.dJlII.,H~~hi3"\
nyata wus terang entuk Pituduh iku maune , , " ~. .-",,.."
>'aka ~~l';;lr, mangka sapa kang kafir marang
:)rahaia Tag,lut 103) tumuli ge\em iman ing
Allah, yekti dheweke iku wus cecekelan tali
kang kukuh-bakuh, ora bakal bisa pedhot,
Ian Allah iku Maha Midhanget sarta Maha
Ngawuningani.
Laa ikraaha fid-diini qad tabayyanar-
rusydu minal-ghayyi farnan yakfur bith-
thaaghuuti wa yu'lnin billaahi faqadis-
tamsaka bil'urwatil-wutsqaa lanfishaama
lahaa waIlaahu samii'un 'aliim.
257. Allah iku dadi Pangayomane para

wong kang padha Mu'min, Panjenengane
' ,,,'1lil' r,;J1~~.
J,..,........,' " •• " ?'~""II"'." !,... !!"I",&>\1
~ ~~\ ~"a.I.I-' ,
karsa ngentasake wong-wong mau saka pe- :lI ' ".r'::·IP~{;--·'-"'-:t''''~''iI''J,
I,;;,J~~ r~)\ -'.>SJ.J t.:I..~
'?1\
,,1:.;,..
peteng marang Pef)adhang. Ana dene wong
kang padha kafir,kang da.di pangayomane ,," ::;\':;" ~tJ/1 ,~\\" •• ,/,., ~,
wong·wong mau, hiya brahala kang ngetok- .
~ ~\ ~
~
. ,,)y. i:J1~y.~
",-,"'. '" ..
ake dhewekesaka pepadhang marang pe- t""'~\!k,!.'t;r::'1 r'f"
peteng. Wong-wong kang kaya mangkono o l.:).J~ ~~.)\:..J ~
mau padha kapatrapan Neraka ana ing kana _Allaahu waliyyul-Iadziina aamanuu yukh-
bakal padha langgeng. rijuhum minazh-zhulumaati iian-nuuri
wal-Iadziina kafaruu auliyaa-u hurnuth-
'thaaghuutu yukhrijuhum Ininan-nuuri
ilazh-zhulumaati ulaa-ika ash-haabun-
naari hum fiihaa khaaliduun.
258. Apa sira Muhammad durung mangerti

marang Raja Namrud wong kang ambantah
Nabi Ibrahim ana ing bab Pangerane, jalaran
Allah wus karsa paring marang dheweke Ka-
102) Maksudipun ilrnuning Allah, utawi panguwahosipun Allah.

103) Inggih punika syaitan Ian punapa kemawon ingkang kasembah-sembah sasanesipun Allah.
79
Surat 2 AL BAQARAH (SAPI WAOON ) Juz 3
rajan? Yaiku ing nalika Nabi Ibrahim ngu-
~it '-~-t -: !..",
fl . . ' l;.tfSfJ"~
J"£it!:,i'
cap: "Pangeranku yaiku kang paring urip w:. • CUI d"...-.'.Jt, "'f
Ian kang mateni". Raja Namrud mangsuli: , l"'~ -: r~ ... ~{ ': t'i\ ~ ~l!~
"hlu uga bisa nguripi Ian bisa mateni". '-/~ ~ "6'109" ~-r- ~" l-
Nabi Ibrahim ngucap maneh: .. Sanyata Allah e. I ,., .,. , , ' , '~f' .. ,. ~
::':JI!"":.!:'il~~~4L1
iku malethekake Srengenge. saka Wet an, o ~~,.,.., '. !oJ .~di~~
~J"
mara sira malethekna Srengenge iku saka Alam tara ilal-ladzii haajja Ibraahiima fii
Kulon". Mangka wong kafir mau. banjur rabbihii an aataahullaahul mulka idz
padha judheg, Ian Allah iku ora pisan-pisan qaala Ibraahiimu rabbiyal-ladzii yuhyii
wa yumiitu qaala ana uhyii wa umiitu
. karsa paring Pituduh marang wong kang qaala Ibraahiimu fa-innallaaha ya'tii bisy-
pa<;lha nganiaya. syamsi minal masyriqi fa'ti bihaa minal
maghribi fabuhital-Iadzii kafara wallaahu
laa yahdil qaumazh-zhaalimiin.
Allah anggesangaken maneh wong-

wong kang wus mati.
259. Utawa apa sira iku durung mangerti
wong kang liwat ana ing sawijining padesan
kang wus padha ambruk gedhong-gedhonge?
Dheweke ngucap: "Kapriye Allah anggone
saged anggesangake-makmurake, desa kang
wus rusak mati iku?". Mangka Allah banjur
amateni ing dheweke lawase satus tahun,
tumuli Panjenengane nguripake ing dheweke
maneh, Allah banjur paring dhawuh: .. Wus
pirang tahun sira leren ana ing kene?".
Unjuk ature:,-,KendeL~!!!a saweg sadinten
utawi saweg satugel dintenn'---Allah ,Ra,ring
dhawuh: "Anggonira leren ing kene iku wus
satus tahun lawase, mara delengen pang an
Ian omben-ombenira, ngertiya ora padha
owah., ora mambu. Lan mara delengen kuldi-
nira kang wusremuk, Ian Ingsun bakal an- Au kal-Iadzii marra 'alaa qaryatin wa
dadekake ing sira palufi tumrap para ma- hiya khaawiyktun 'alaa 'uruusyihaa qaala
nungsa. Lan delengen balung-balung iku ka- annaa yuhyii haadzihillaahu ba'da mauti-
haa fa amaatahullaahu mi-ata 'aamin
priye anggon Ingsun nguripake dheweke, tsumma ba'atsahu qaala kam labitsta
nuli Ingsun ambuntel kalawan daging". qaala labitstu yauman au ba'dha yaumin
Mangka bareng wus terang kahanan mau qaala bal labitsta mi-ata 'aamin fanzhur
kabeh tumrap dheweke tumuli celathu: ilaa tha'aamika wa syaraabika lam yata-
sannah, wanzhur ilaa himaarika wa Ji-
"Kula sam pun pitados manawi Allah punika
naj'alaka aayataI Iinnaasi wanzhur ilal 'i-
Maha Kuwaos ing samudayaning barang- zhaami kaifa nunsyizuhaa .tsumma nak-
ka wontenan". suuhaa lahmaa falammaa tabayyana la-
huu qaala a'lamu annallaaha 'a1aa kulli
syai~in qadiir.
260. Lan ing nalika Nabi Ibrahim munjuk

marang Pangerane: "Dhuh Pangeran kawula,
mugi Pad uk a nedahna dhumateng kawula,
kados pundi Paduka badhe anggesangaken
para tetiyang ingkang sam pun pejah?" Dha-
wuhing Allah: "Apa sira durung percaya?"
80
Surat 2 AL BAQARAII (SAPI WADON ) Juz 3
Nabi Ibrahim munjuk manch: "Inggih sam-

pun pitados, ananging supaJos manah ka-
wulapunika tentrem". Allah paring dhawuh:
"Sira anjupuka manuk papat, banjur manuk
mau gawenen cumbu marang sira, nuli jeju-
wingen, banjur sira dokokna ing saben-saben
gunung sabagean saka manuk-manuk mau, Wa idz qaala Ibraahiimu Rabbi annll
104) tumuli undangen, mesthi banjur paJha kaifa tuhyil mautaa; qaala awalam tu'-
min, qaala balaa walaakil Ii)"athma-inna
mabur marani ing sira rerikatan. Lan sira
qalbii, qaala fakhudz arba'atam minath-
padha sumurupa sanyata Allah iku Maha thairi fashurhunna ilaika tsummaj'a1
Mulya Maha '.Yicaksana". 'a1aa kulli jahalim minhunna juz' an Isum
mad'uhunna ya'tiinaka sa'yan wa'lam
annallaaha 'aziizun hakiim.
Nanjakake bandha sarta norma-

hukume.
261. Sane pane wong kang padha andanaka-
ke banJhane ing Agamaning Albil,105) iku
kaya dene sane pane wiji saclas kang nukul-
ake pitung wuli, ing dalem sawuline isi satus
wiji, Allah iku karsa anikelakc ganjaran ma-
rang wong kang dadi kaparenging karsaNe,
Ian Allah iku Maha Jcmbar, Maha Wikan. Matsalul-ladziina yunfiquuna amwaala-
hum fii sabiilil-laahi kamatsali habbatin
anbatat sah'a sanaabila fii kulli sunbula-
tin mi-atu hahbatin wallaahu yudhaa'ifu
limay yasyaa-u wallaahu waasi'un 'aliim.
262. Won\.! kang padha andanakake bandha-

'" -= 'I.
~ I . \ ',": ~~ ~
ne ana ing dedalaning Allah, tumuli barang .dI ~ jJJ ~ ~..P"tI'!.t'\ .:J~~~'.
zr,.,." -::.! -:.
.~, '.'T" rw t/
kang padha didanakakc mau tanpa pangun- ." 9·" ".9~~ ~,.....",,,,, r~"" ',;., . . . r; "." .,9
dhat-undhat, Ian ora nglarakake ati, wong ~JO':\~ is)\ ~,; ~ ~\ 1.0 CJ~. i'
mau bakal padha nampa ganjarane ana ll1g "t. ;..,"",., -,,, .:J:r:
i).,,,, "'''t:~ .'"''
ngarsaning Pangerane, Ian dheweke ora pa- o .:)jft~~-'r;.:--U..9-~J~">~
dila kuwatir sarta ora padha susah. AilaLlziina yunfiquuna amwaalallUm fii
sabiilillaahi tsumma laa yutbi'uuna maa
anfaquu mannaw 'walaa adzallahum ajru-
hum 'inda rabbihim wa laa khaufun
'alaihim wa laa hum yahzanuun.
263. Nulak wong kang anjejaluk kalawan

uni kang prayoga, aris Ian pangapura, iku
luwih becik tinimbang de dana kang dikan-
thcni nglarakake ati, dene Allah iku Maha
Sugih tur Maha Aris. Qaulum.ma'ruufuw wa maghfiratun khai-
rum min shadaqatiy yatba'uhaa adzaw
wallaahu ghaniyyun haliim.
104). Pujangga Ahli Tafsir Abu Muslim Al Ashfahani anerangaken, bilih Allah paring katerangan
sane pan anggenipun Allah anggesangaken malih tiyang-tiyang ingkang sam pun pejah benjing
dinten Qiyamat.
105). Dedana ing margining Allah punika amurakabi dhumateng kaperluan: pawiyatan, mesiid.
griya-sakit. laboratorium ilmiyah, lu1 sanes-sanesipun usada ibadat-sosial.
81
264. He para wong Mu'min kabeh, sira aja ~(, '~~J.::o~.~:§,.;9'i~·JJ\~trnt.

padha ambatalake sedhekahira kabeh saran a ,,;,~ ... . ~ ct... .._.
pangundhamana Ian nglaraka~e ati, iku pa- ~-' ~U:J\~) ~~~~SJ~~~SiI;
d'ha karo wong kang andarmakake bandhane " ... " .,.
mung murih dideleng para manungsa, Ian c>1"'£:: i1.'1'~ j,. ~1 ;:II" ~L~;;
ora iman marang Allah Ian Dina Akhir, +~~ J}': ,-! .• .J, ;.'" ..
mungguh sanepanE wong mau, kaya upama- ~j,!~Zfi~t; ~c.:;~":'C-.d;
ne watu klimis kang ana lemahe, banjur ti- ,," , -
· d d h .,,, . . ,' . . 1II... ' . ,I/(r.-:. . . 1! 1 Il~ , .. 9 """
nempu h mg u an eres pat es, wasana watu-
6f
<5~~ .aLI., ~ ~ W<.ri,;)-,)~
ne bali klimis maneh. Dheweke ora padha
bisa entuk ganjaran apa-apa sathithik bahe,
saka barang kang wus padha ditindakake
mau, awit Allah ora kepareng nedahake Yaa ayyuhal-Iadziina aamanuu laa tub-
wong kang padha kafir. 106) thiluu shadaqaatikum bilmanni wal a-
dzaa kal-\adzii yunfiqu maa lahuu ri-aa
an-naasi walaa yu'iuinu bil-laahi wal-yau-
mil aakhiri famatsaluhuu kamatsali shaf-
waanin 'alaihi turaabun fa ashaabahuu
waabilun fatarakahuu shaldaa, laa yaqdi-
ruuna 'a1aa syai-in mimmaa kasabuu,
wallaahu laa yahdil qaumal kaafiriin.
265. Dene sanepane wong kang padha an-

danakake bandhane karana amrih karena-
ning Allah Ian karana pangesthi sarta kaya- - . . ". . t~; I~.'r. 9.~;\" . . ~ . . ~
kinaning atine, kaya upamane pakebonan ~~Jj,~~~ ~ - _;"'-,~I
ana ing papan dhuwur kang tinempuh udan r:' ~;.. :r1~·'~' . f"/J9 ~.~~ t9t.,.."r. .!'r ........
deres-pathes, banjur ndadekake wohe tikel ~.r eJ)' ~ ~ \I;,.o,j '->f- -' "+!I.ool
0 19: "-:~:(i~:J,\" ttirf ~ (
loro. Dene manawa ora tinempuh ing udan
deres hiya tinempuh gerimis, sarta Allah iku ~C) ;. -' ~0p
Maha Mirsani samubarang kang padha sira Wa matsalul-ladziina yunfiquuna amwaa-

tindakake. lahumubtighaa-a mardhaatil-laahi wa tats
biitam min anfusihim kamatsali jannatim
birabwatin ashaabahaa waabilun fa aatat
ukulahaa dhi'faini, fa-iIIam yushibhaa
\ waabilun fathalluw wallaahu bimaa ta'-
maluuna bashiir.
266. Apa siji-slJlmu kabeh dhemen yenta

anduwe pakebonan wit kurma Ian anggur,
kali-kaline mili ana sangisoring wit-witane,
ing kono dheweke andarbeki sakabehaning
woh-wohane, ananging dhewcke mau wus
pikun Ian anak putune ringkih-ringkih ora
pakra. Wasana pakebonan mau tinempuh ba-
rat gedhe kang mawa geni banjur kobong,
malih dadi awu kabeh? Kaya mangkono
Allah anggone mratelakake ayat-ayate ma-
rang sira kabeh supaya sira padha gelem Ayawaddu ahadukum an takuuna lahuu
mikir-mikir. jannatum min nakhiiliw wa a'naabin
106). Usaha-usahanipun tiyang kafir punika boten manfa'at ing Donya. Ian boten nampi ganja all ing
Akherat.
107). Punika sanepanipun tiyang de dana ibadat sasia! karana riya. pamer sarta nyakitaken manah
ing ngasanes.
82
tajrii min tahtihal-anhaaru lahuu fiihaa

min kullits-tsamaraati wa ashaabahul ki-
baru wa lahuu dzurriyyatun dhu'afaa-u
fa ashaabahaa i'shaarun fiihi naarun fah-
taraqat, kadzaalika yubayyinul-laahu la-
kumul aayaati la'allakum tatafakkaruun.
267. He, wong kang padha ngestokake, pa-

dha andarmakna barang kang becik-becik
saka pengasilane anggonira wus padha nyam-
but' gawe Ian saka barang kang wus Ingsun
wetokake saka Bumi kanggo sira kabeh. Lan
aja padha sira pilihake kang ala banjur padha
sira darmakake, ing mangka sira dhewe ora
padha gelem ngalap barang mau, manawa
sira ora padha marem. Lan padha sumurupa Yaa ayyuhal-ladziina aamanuu anfiquu
sanyata Allah Maha Sugih tur Maha Pinuji. *) min thayyibaati maa kasabtum wa mim-
maa akhrajnaa lakum minal-ardhi walaa
tayammamul-khabiitsa minhu tunfiquu-
na wa lastum bi aakhidziihi iIIaa antugh-
midhuu fiihi wa'lamuu annallaaha gha-
niyyun hamiid.
268. Syetan iku ngancam melarat marang

sira kabeh Ian marintah sira marang laku ala.
Dene Allah janji paring pangapura Ian kanu-
grahan marang sira kabeh saka ngarsaNe,
Allah iku Maha Jembar tur Maha Ngawuni- Asy-syaithaanu ya'idukumulfaqra wa ya'-
ngani. murukum bil-fahsyaa-i wal-Iaahu ya'idu-
kum maghfiratam minhu wa fadhlaa,
wa\-Iaahu waasi'un 'a1iim.
269. Panjenengane paring kawicaksanan ma- ,N ~~ ,,·t ....... t:;r~~ ,,, 4'UI
-;t"""lI
,y/
rang wong kang diparengake. Dene sapa ~ ... h::,1J.!.&.J ~~~ .. ~Y...' \"\
~~Si\ 9-,i~Jr~~.;W~~;r
bahe kang diparingi kawicaksanan, sanyata
pinaringan kabecikan kang akeh. Lan ora o
ana kang gelem mikir ngalap pitutur, saliya- Yu'til hikmata may-yasyaa-u wa may-
ne wong kang padha duwe budi wening. yu'tal hikmata 'faqad uutiya khairan ka-
tsiiran wa maa yadz-dzakkaru illaa ulul
albaab.
270. Dene dedana kang padha sir a dan aka-

ke utawa ujar-nadzar kang padha sira na-
dzarake,108) sanyata mesthi diwuningani de-
ning Allah. Lan tumrap para wong kang
anganiaya, ora ana kang bakal mitulungi. Wa maa anfaqtum min-nafaqatin au na-
dzartum min-nadzrin fa-innalIaaha ya'la-
muhuu wa maa lizh-zhaalimiina min an-
shaar.
*) Menggah kasugihan ingkang kedah dipun ZAKA TI punika bandha awujud arta, raja-brana
(pepelikan emas Ian salaka). raja-kaya, bandha dagangan, tuwin wulu-wedaling siti (polowija).
Bab ZAKAT. mirsanana ing "Katerangan sawatawis ingkang wigatos murakabi".
108), Nadzar punika janji kangge nindakaken amal bakti ing ngarsaning Allah muhung kumawula
sarta dhedhepe ing Panjenenganipun.
83
271. Manawa sira padha ngedhengake se- "r~,t ~!. :('fo~.. r:::: -!-:~\\\ ~,:\I)'V\
dhekah, sanyata ngedhengake mau hiya ni'- .J1..e~ C) ...-' ","",~ 9 .......... ~ .~"
mat banget. 109 ) Lan manawa sira padha .~.~... ,,;t1 ... J,!~~, ... ;,-: ··i""f~,.r"·!~!.
nyamarake 11 0) Ian padha mewehake sedhe- ~~~-,~~-*~~\I.leyy
kah mau marang para wong fakir, sanyata tj. -: ;,k:.~~ '*t' '~. • -t.:;
nyamarake mau luwih becik tumraping sira, o~C)~ ~4~U ....;,
Ian bisa nutupi marang ala-alanira. Dene In tubdush-shadaqaati fani'immaahiya
Allah maspadakake samubarang kang padha wa in tukhfuuhaa wa tu'tuuhal-fuqaraa-a
fahuwa khairul lakum wa yukaffiru 'an-
sira tindakake.
kum min sayyi-aatikum wallaahu bimaa
ta'maluuna khabiir.
272. Muhammad, dudu tanggunganira pitu-

duhe wong-wong mau, ananging Allah kang
paring Pituduh marang wong kang dipareng-
ake. Mungguh kabecikan kang padha sira
danakake, sanyata ganjarane hiya mung
kanggo awakira dhewe-dhewe. Lan sira ora
padha dedana, kajaba mung murih sarirane
Allah, dene kabecikan kang padha sira dana-
ake mau, mesthi ganjarane bakal diparingake Laisa 'alaika hudaa hum wa laakinnal-
marang sira, Ian sira ora padha dikaniaya. Iaaha yahdii man yasyaa-u wa maa tunIJ-
quu min khairin fali-anfusikum wa maa
tunfiquuna illabtighaa-a wajhillaahi \va
maa tunfiquu min khairin yuwaffa ilai-
kum wa antum laa tuzhlamuun.
273. Darma mau diwenehna para wong fa-

kir-melarat kang padha katungkullabuh ana
ing dedalan Agamaning Allah, ora padha
bisa lelungan golek rezeki ana Bumi. Mung-
guhe wong bodho-bodho sing ora padha ma-
ngerti padha dikira sugih-sugih sabab dening
perwirane. Sira weruh wong-wong mau sa-
ran a tetengere.~heweke mau ora andremis
padha anjejaluK marang para manungsa. Lil fuqaraa-il-ladziina uhshiruu fii sabiilil-
Dene kabecikan kang padha sira danakake laahi laa yastathii'uuna dharban fil-ardhi
mau sanyata diwuningani dening Allah. yahsabuhumul jaahilu aghniyaa-a minat-
ta'affufi ta'rifuhum bisiimaahum laa yas-
aluunannaasa ilhaafaa, wa maa tunfiquu
min khairin fa-innallaaha bihii 'aliim.
j~~~';~~A~r~~;f!~~'.l''It
274. Dene wong kang padha gelem andana-
ake bandhane ana ing wayah bengi Ian awan I
sarana sesamaran utawa dhengdhengan, mes- ~ti",.,;;."" "'9'"'''''''~'''
".
thi dheweke bakal nampa ganjarane ana rF~.9-~-, io/1:)~~~\~ ~~
ngarsaning Pangerane. Lan ora ana kuwatir "",""''',#1 " ~~
tumrape wong mau Ian wong mau ora padha o ~.Y~.,...t~J
susah. Alladziina yunfiquuna amwaalahum bil-
laili wannahaari sirraw wa'alaaniyatan fa-
lahum ajruhum 'inda rabbihim wa laa
khaufun 'alaihim wa laahum yahzanuun.
109). Ngedhengaken sedhekah supados dipun conto-tuladha.

110). Sedhekah dipun samarake·n supados boten riya. utawi boten nyakitaken manahipun ingkang
dipun paringi.
84
Hukum riba
275. Dene wong kang padha mangan ri-
ba 111) ora padha bisa tangi saka kubure.
kajaba kaya dene tangine wong kang sinam-
bed ing syetan sabab kranjingan. 112) Kang
mangkono mau awit dheweke padha celathu:
"Sanyata dodolan iku padha bahe karo riba"
Ananging Allah ngalalake-nglilani dodo lan,
Ian ngaramake-nglarangi riba. Dene sapa
kang wus katekanan pitutur saka Pangerane
banjur lcren, harang kang wus 113 ) kJiwat
hiya °dtdi wewenange-darheke. Dene prakara-
ne kunjuk marang ngarsaning Allah. Lan
sap a kang ambaleni mangan riba, sanyata Alladziina ya'kuluunalTibaa laa yaquu-
dheweke dadi kancane Neraka, ana ing kono muuna illaa kamaa yaquumul-ladzii ya-
dheweke padha langgeng. takhabbathuhusy-syaithaal1u minal massi
dzaalika bi-annahum qaaluu innamal-
bai'u mitslur-ribaa wa ahallallaahul-bai'a
waharramar-ribaa faman jaa-ahuu mau-
'izhatun min rahbihii fantahaa falallUu
maa salafa wa amruhuu ilallaalli wa man
'aada fa-ulaa-ika ash-haabunnaari hum
fiihaa khaaliduun.
276. Allah nglebur berkahing bandha riba,

Ian nikelake berkahingsedhekah. Dene Allah
iku ora remen marang sakabehing wong ~ :'1" ",~~
Ii'?
O~~WI
kafir tur dosa.
Yamhaqullaahur-ribaa wa yurbish-shada-
qaati wallaahu laa yuhibbu kulla kaf-
faarin 'atsiim.
277. Sanyata wong kang padha percaya Ian

padha gelem nindakake amal kabecikan Ian
padha gclem ngedegake Sholat Ian padha
gelem bayar Zakat, mesthi dheweke bakal
padha nampa ganjarane, ana ngarsaning Pa-
ngerane, Ian wong mau ora padha kuwatir
Ian wong mau ora padha susah. Innalladziina aamanuu wa'amilush-shaa-
lihaati wa aqaamush-shalaata wa aata-
wuzzakaata lahum ajruhum 'inda rabbi-
him wa laa khaufun 'alaihim wa laa hum
yahzanuun.
278. He, wong kang padha ngestokake, pa- ;' "· . . r"\.9-: ... ,,~ ,-:. 9 ... ' .... {l[,..~1':'" ./t.
i:fiiJJ· \..II !.'J".J 4Ll1 !.,AU I~\ c.r.~1 ~~_~V'\
dha wedia ing Allah Ian padha ninggala tung-
111). Riba wonten warni kalih. nasi-ah Ian fadhl. Nasi-ah punika pembayaran lang kung ingkang dipun
syarataken dening ingkang nyambuti. Dene riba fadhl punika lelintu langkung saking satunggal-
ing barang sajenis ingkang dipun syarataken dening tiyang nglintokaken, kadosdene emas,
perak, beras, gandum. sarem. Riba ingkang dipun kersakaken ing ayat punika riba nasi-ah
ingkang tikel-matikel ing zaman Arab Jahiliyah.
112). Kranjingan ing ngriki kadosdene tiyang kaganggu urat syaraf, sabab manahipun tiyang ingkang
mendhet riba puniilca tansah boten tentrem.
113). ingkang sam pun kalajeng,.tegesipun riba ingkang sarnpun dipun pendhet saderengipun tumurun-
ing ayat punika kenging hoten dipun wangsulaken.
85
Surat 2 AL BAL2.ARAH SAP! WADON Juz 3
gakane riba, manawa Slra pancen padha

Mu'min.
Yaa ayyuhalladziina aamanut-taqullaaha
wa dzuuruu maa baqiya minar-ribaa
inkuntum mu'miniin.
279. Dene manawa sira ora padha gelem

nindakake dhawuh ninggal riba, mara padha
nantanga perang marang Allah Ian Utusane.
Dene manawa sira padha geJem tobat, ban-
jur duwekira mung pokok-pawitane bandha- ,0--"
,~ ., 11,=.:,:, ..'", '~
o I:)~].I.,
nira. Sira ora padha kalebu nganiaya, Ian ora
padha dikaniaya. Fa-iI lam taf'aluu fa'dzanuu biharbim
minallaahi wa rasuulihii wa-in tubtum
falakum ru-uusu amwaalikum laa tazh-
limuuna wa laa tuzhlamuun.
280. Lan manawa kahanane wong kang

uta,ng iku pinuju rupeg, ngrekasa, iku sran-
tekna ing wektune longgar. Lan padha dar-
makna bahe, iku kang luwih becik tumrap-
mg Slra kabeh, yen sira pancen padha Wa in kama dzuu 'uscatin fanazhiratun
mangerti. ilaa maisaratin, wa an tashaddaquu khai-
nat luom in kuntom ta'lamuun.
281. Lan padha wedia ing dina kang sira

padha disowanake marang ngarsaning Allah,
banjur ing kono sakabehing awak ditetepi
piwaJese prakara kang wus ditindakake, Ian
dheweke mau ora dianiaya. Wattaquu yauman turja'uuna fiihi ilaI-
laahi tsumma tuwaffaa kullu nafsin maa
kasabat wa hum laa yuzhlamuWl.
Kasaksian ing patembayan

mu'amalah. 114)
282. He, para wong Mu'min kabeh, manawa
sira padha utang kapiutang tumeka semaya
kang ditemtokake, iku padha sira tulisana,
Jan supaya si jurutulis nulisi perjanjian kang
ana ing antaranira kalawan adil, sarta maneh
jurutulis mau aja emoh, manawa nulisi, kaya
anggone Allah wus mangertekake marang
dheweke. Mangka supaya dheweke nulisi Ian
supaya kang duwe utang mau nganggitake
layange Ian supaya taqwa ing Allah Pa-
ngerane, Ian aja pisan-pisan ngurangi sathi-
thik bahe saka utange. Mangka manawa
wong kang utang mau bodho utawa a"pes,
utawa maneh ora bisa nganggit dhewe, su-
paya waline kang nganggitake kalawan adil
Ian sira padha neksekna ing saksi loro saka
114). Upami sade tinumbas, utang kapiutang, sewa, pemasaran modal, deposito, asuransi, inden, Iss.
86
wong lanangira, yen ora ana wong lanang

loro, kena nganggo wong lanang siji karo
wong ~adon loro kang padha sira lilani dadi
saksi; mana1va lali salah sijine saka wong loro
mau, sijine bisa ngelingake ing liyane. Lan
saksi-saksi mau aja emoh manawa diundang,
Ian aja padha bosen nulisi sanajan mung ba-
rang kang remeh utawa barang kang gedhe,
nganti tumeka titi mangsane ambayar utang.
Kang mangkono iku luwih adil mungguhing
Allah Ian luwih nguwatake paseksen, apa
dene luwih cerak marang ilanging kamamang
an, kajaba manawa dagangan kontan, kang
padha sira lakokake ana ing antaranira ka-
beh, mangka ora dosa tumrap sira kabeh ma-
nawa sira ora padha nulisi. Lan sira paoha
nyeksekna kalane sira padha dol tinuku, Ian
aja direkasakake juru tulis utawa wong kang
dadi saksi. Manawa sira padha nindakake Yaa ayyuhaHadziina aamanuu idzaa ta-
mangkono, mangka sanyata iku duraka tum- daa yantum bi-dainin ilaa ajalim musam-
man faktubuuhu walyaktub bainakum
rap sira kabeh. Lan sira padha ditaqwa ing
kaatibum bil 'adli wa laa ya'ba kaatibun
Allah. Ian Allah wus paring piwulang marang an yaktuba kamaa ''lllamahullaahu fal-
sira kabeh, Ian Allah iku Maha Ngawuni- yaktub wal yumlilil-ladzii 'alaihil haqqu
ngam lI1g samubarang prakara. wal yattaqillaaha rabbahuu wa laa yab-
khas minhu syai-aa, fa-in kaanal-Iadzii
'alaihil-haqqu safiihan au dha'iifan au laa
yastathii'u ay yumilla huwa fal yumlil
waliyyuhuu bil 'adli, wastasyhiduu sya-
hiidaini mir-rijaalikum fa-illam yakuunaa
rajulaini farajuluw wamra-ataani mim-
man tardhauna minasY-ilyuhadaa-i an ta-
dhiIla ihdaahumaa fatudzakkira ihdaa
humal-ukhraa, wa laa ya'basy-syuhadaa-u
idzaa maa du'uu, wa Iaa tas-amuu an tak-
tubuuhu shaghiiran au kabiiran i1aa ajali-
hii, dzaalikum aqsathu 'indallaahi wa
aqwamu Iisysyahaadati wa adnaa allaa
tartaabuu ilIaa an takuuna tijaaratan haa-
dhiratan tudiiruunahaa bainakum falaisa
'alaikum junaahun allaa taktubuuhaa,
wa asyhiduu idzaa tabaaya'tum wa laa
yudhaarra kaatibuw wa laa syahiidun wa
in taf'aluu fa-innahuu fusuuqum bikum,
wattaqullaaha, wa yu'allimukumullaah,
wallaahu bikuUi syai-in 'aliim.
!J..;'~J~ f' ".", .:"
283. Lan manawa sira ana ing sajeroning ~.I\:oo~ ~,¥,PJ~~"~ O",J.YAT'
~·-t~'('·t'"
lelungan, mangka sira ora padha bisa 0Ieh.1tj~ir(~~:I-:' 'f :rflM -;,'l."i.
juru tulis, iku kena nganggo gadhen kang IS~ ~. • ~ 1.:J,!i! CW>~
tinampanan. 115). Mangka manawa saweneh- e..!:-'1't ~'~:"'I/';'''.+ ~~"" .... ('/..(.r"',-, '" t.;
ira percaya marang sawenehe, wong kang O.,...,tt.J'\N-~J i\i.Jcwt~.J ~l.ot~.Jt
pinitaya mau supaya nekakake barang kang </I"~r' ,.t. .
~~ ~.~7."r<r~'~~ ,,,,,,
pinercayakake (titipan), Ian supaya dheweke 1.:),.... ~~.J • ~l CUj ~~.J
taqwa ing Allah Pangerane. Lan sira kabeh
115). Tegesipun barang tanggeian (borg) ingkang dipun cepeng dening ingkang motangaken.
87
aja padha ngumpetake paseksen, mangka sing Wa inkuntum 'alaa safariw wa lam t;gi-
sapa wonge ngumpetake paseksen, sanyata du~ kaa~ban ~arihaanum ~aqbuudhatun
dheweke iku dosa atine. Dene Allah iku ,f~lD ~ma ~a dhukum ba dhan falyu-a~
. . . diUadZl'tunnna amaanatahuu walyattaqll
Maha Ngawumngam mg kabeh barang kang laaha rabbahuu wa laa taktumusy~sya-
padha sira tindakake. haadata wa may yaktumhaa fa-innahuu
aatsimun qalbuhuu wallaahu bimaa ta'-
maluuna 'aliim.
Paring pangalernbananing Allah rna-

rang wong Mu'rnin, puji, sarta panu-
wuning do'a.
284. Kagungane Allah kabeh barang kang t.J~' " '1.. • ••..-1. ··~i•. ; v... .""It· r; J.
ana ing Langit, Ian ing Bumi. Lan manawa
sira padha nglahirake barang kang ana sajero-
~,
4II,y
~J.J ~.).;.JI~ \.oJ 9".- ~"~.tAt
,1M t""' ~ ......f;!
\IIi. ,,!:~
,~,
'''t;:Ci,( ~ f;
... t4w
.
ning atinira utawa sir a padha nyamarake,
yekti Allah bakal ngetung kala~an barang a. ~I' ~.v- ,":,~J $-~ cr;vW
iku marang sira kabeh. Tumuli Panjenengane
.
'I~ ,~ t-.....~:' .:~ , : ... , ... ~:,~.-:/. : ...-:
~, (. $'1. 'rl
paring pangapura marang wong kang dadi o .~~ 4$"V' ....
kaparenging karsaNe, Ian nyiksa marang Lillaahi maa fis samaawaati wa maa fiI-
wongkang dadi kaparenging karsaNe, Allah ardhi wa in-tubduu maa fii anfusikum
iku Maha Kuwasa ing sakabehing barang. au tukhfuu-hu yuhaasibkum bihillaahu
fayaghfiru limay yasyaa-u wa yu'adz-
dzibu may yasyaa-u wallaahu 'alaa kulli
syai-in qadiir.
285. Kanjeng Rasul Ian para wIng Mu'min

padha ngestokake barang kang diturunake
~ '! ,?it'"
•I;)~:r 4,j" .•:04.i1tj-:~S
~. 1::-') IOh' .......- '.j ,.!r'J'
J".'lt~
-: "'t_"A~
saka ngarsaning Pangerane, marang Panje- ~....!. ......~I
'-"'m" ''., .... •• ~J-P.. .
..,
~r .•;"',,~'
"'''u ~t ..
nengane. Kabeh mau uga padha Ilgestokake 117;J~.J',::-
i ""''' ~ "',.-,.v-
marang Allah Ian para Malaikate Ian Kitab-
Kitabe Ian para Utusane. Ature: "Kita boten
'A~,1~llr~'("'t"'r.; ,:.
I!J.jI~• Wo,' t't;I'"rt.... .;.:i '.'- •• *" . .............. .. ,.
. . ' ,,.
~~1O.r;>
·.~~t·· ~
mbedakaken antawisipun satunggal kemawon o ~t.;iSt'"

..... ~. .
..,J.~
saking Utusaning Allah". Lan padha ngucap: Aamanar-rasuuIu bimaa·unzila ilaihi mir-
"Dhuh Allah, kula sadaya sampun sami mi- rabbihii wal mu'minuuna kllUun aamar.a
reng tuwin sami angestokaken, dhuh Pange- billaahi wa malaa-ikatihii wa kutubihii
ran kita, mugi Paduka angapuntena dhuma- wa rusulihii laa nufarriqu baina ahadim
mir rusulihii wa qaaluu sami'naa wa
teng kula sadaya, Ian dhumateng ngarsa Pa- atha'naa ghufraanaka rabbanaa wa i1aikal
duka piyambak, kula sadaya badhe sami mashiir.
sowan".
286. Allah ora merdi sawijining awak kajaba
sakuwate. Dheweke bakal nampa ganjarane
kabecikan kang wus ditindakake Ian anyangga
siksane dosa kang wus dilakoni. Dhuh Pa-
ngeran kula, Paduka mugi sampun matrapi
ing kula, manawi kula supe utawi kalepatan
ingkang boten kita jarag, dhuh Pangeran
kula, Paduka mugi sampun ngrawataken rem-
batan dhumateng kita, kados anggen Paduka
ngawrata~en rembatan dhumateng tetiyang
ingkang sadereng kita. Dhuh Pangeran kita,
88
Paduka mugi sampun ngrembataken dhuma- Laa yukalliful-Iaahu nafsan iIIaa wus'a-
tcng kita; barang ingkang kita boten kuwawi haa lahaa maa kasabat. wa 'alaihaa makta-
ngrembat. Paduka mugi nglebura ing kalepat- sabat rabbanaa laa tu-aakhidznaa in-na-
siinaa au akhtha'naa rabbanaa wa laa tah-
an kita saha mugi paring pangapunten dhu- mil 'a1ainaa ishran kamaa hamaltahuu
matcng kita. Paduka punika Bendara kula, 'alal-Iadziina min qablinaa rabbanaa wa
Paduka mugi panng pltulung dhumateng kl- laa tuhammilnaa maa laa thaaqata lanaa
ta sami ngawonaken sadaya tiyang kafir. * * *) bihii wa'fu 'anllaa waghfir lanaa war-
hamnaa anta maulaanaa fanshurnaa 'alai
qaumil kaafiriin.
* * *). Nyinau sarana dipun tandhing (Comparative study of Qur'an) punika kathah sanget manfa'at-
ipun, kados ing ngandhap punika kita darnel tetimbangan antawisipun Surat Ali 'Imron
kaliyan Sur at AI Baqarah, makaten:
l. Surat Ali 'Imron dipun wiwiti sarana dhawuh supava taqwa ing Allah, dene manawi Surat AI
Baqarah dipurwakani sarana katerangan sifat-sifativun tiyang ingkang taqwa ing Allah.
2. Surat Ali 'Imron dipun pungkasi sarana nenuwun dhumateng Allah supados paring ganjaran
'amal shaleh ingkang sampun katindakaken, dene manawi Surat AI Baqarah dipun sampuni
sarana panuwun mugi Allah karsa paring pangaksama 'amal ingkang khilaf utawi kalintu
salebetipun anggayuh ta'at dhumateng Allah S. W. T.
3. Surat Ali 'lmron anerangaken wiyosipun andika Nabi 'lsa a.s. tanpa Rama, dene wonten Surat
AI Baqarah he yang Nabi Adam ·-a.s. dipun kersakaken dening Allah S.W.T. tumitah tanpa
Rama Ian Ibu.
4. Khusus wonten ing Surat AI Baqarah dipun terangaken Da'wah Islamiyah tumuju dhumateng
ummat Islam, ummat Ahli Kitab, Ian tiyang musyrikin. Makaten ugi dhawuhaken kuwajiban
Shalat, dedana Zakat, 'ibadah Shiyam, 'ibadah Hajji tuwin 'Umrah, hukum qishash, bab-bab
ingkang halal Ian haram, dedana Sabilillah, hukum arak Ian maln, caranipun ngupakara lare
Yatim, pepacuh riba, bab sambut-sinambut, nafakah sarta ingkang nampi nafakah, washiyat
dhumateng Ibu-Bapa Ian sanak sadherek, hukum sumpah, kuwajiban dumugekaken amanat,
bab sihir, hukum ngrisak Mesjid, hukumipun ngrebah Kitab-Kitabipun Allah, hukumipun haidh,
'iddah, thalak, Ian khulu' sarta Baa', hukumipun susuan, nglamar, maskawin, larangan nikah
kaliyan wanita musyrik Ian kosok wangsulipun, sarta hukum peperangan.
89
Surat 3 All 'IMRAN (KULAWARGA 'IMRAN ) Juz 3
( KULAWARGA '1M RAN )

Tumuruning wahyu ana ing Madinah,
tumurun sawuse surat AI Anfal.

Ian Maha Asih.
o~~t~~~JtH
Bismillaahir-rahmaanir-rahiim.
1. Alif ~aam miim (hamung f.Uah piyambak

kang pnksa maksude). , Alii Laam Miim .
2. Panjenengane Allah, ora ana Pangeran .a.,~ ,,,, 'UI .....

o ".~t (jd ",. ~l~1~ 4IIt _r
\ '"11 H
kang sinembah kajaba mung Panjenengane
piyambak, kang Sugeng sarta kang Jumeneng Allaahu laa ilaaha iIIaa huwal hayyul
qayyuum
Pribadi. 116)
3. Panjenengane wus nurunake Kitab Al

Quraan kalawan bener, kang ambenerake
marang Kitab-Kitab kang sadurunge, Ian Pan-
jenengane uga wus nurunake Kitab Taurat
Nazzala 'alaikal-kitaaba bilhaqqi mushad-
Ian Kitab lnjil. \. diqal limaa baina yadaihi wa anzalaUau-
raata wal-injiil.
4. Diturunake sadurunging Al Quraan, dadi ~ G~.;1)tj~.dt;~lll;

...,- "...
($~ jf; .!... _ to
. v ...
pituduh marang para manungsa, Ian Panje-
nengane nurunake Furqaan kang misah an- 1~~~"
..... •
.~«.tt ..\~t·'~t~J!t1t
~ ... ~;.!JIII' C!'" ~"
tarane barang kang bener tuwin barang kang
batal, sanyata wong kang padha kafir ing o re"~ I. tf::~~ ,ol r'
ayat-ayating Allah dheweke bakal padha ka- -1~ 'J~ 4Ll ~
patrapan siksa kang abot. Dene Allah iku Min qablu hudal linnaasi wa anzalal-fur-
Maha Mulya sarta Kagungan siksa. qaana innal-Iadziina kafanm bi-aayaatil-
laahi lahum 'adzaabun syadiidun wallaa-
hu 'aziizun dzun-tiqaam .
5. Sanyata Allah iku tumrap Panjenengane, • .. " . " ' . . ~.~ ~ ~I"" ! .... '"",J, "
kabeh barang kang ana ing Bumi Ian ana ing ~~",~V'jt ~ ~~<1'~~ d.[)tc)~- c)
Langit, sethithik wahe ora kasamaran.
116). Maksudipun tansah Jumeneng pribadi. boten ambetahaken pitulungan ing ngasanes. malah
Allah s.w.t. punika tansah dipun suwuni Berkah Karokhmatanipun dening makhluk sadaya.
90
Surat 3 ALI 'IMRAN (KULAWARGA 'IMRAN ) Juz 3
Illnallaaha laa yakhfaa 'alaihi syai-un

fil-ardhi wa laa fis-samaa'.
6. Panjenengane iku kang namtokake rupa- ~~~ ~.~ ~<:... i ..

JJ, .. ~4 ~.:I'~')~~ ~
,t,. . ., ,-
.i r,' _,
nira wiwit ana ing s'ajeroning peranakan, mi-
turut kang dadi keparenging karsaNe. Ora
, •• (,.\
o ~tft~r"'~l
• 1.' ... ·v, "
ana Pangeran kang sinembah kajaba mung
Panjenengane piyambak, kang Maha Mulya Huwal-Iadzii yushawwirukum fil-arhaami
sarta Maha Wicaksana. kaifa yasyaa-u laa ilaalla illaa huwal
'aziizul-hakiim.
7. Panjenengane kang nurunake marang sira J.~~tU.c.:ssr,~I:'J!!t$~t":'1_

_ 7.", ._ !J" ",.:r- V
Muhammad Kitab Al Quraan, ing kono ana
ayat-ayate kang cetha,1l7) yaiku dadi ba- ~~ ,-,o.,.. ''''''t''
~~ ~:~tt"":(o!.n
w\s I ~p :'(':ot t't .t!.
~.~ -'~.I' IJ-
;~t~l.(~~~G~~~ ~
boning Kitab, Ian ana uga liyane ayat-ayat
kang madha rupa. 118) Ana dene wong kang
atine padha menceng, banjur padha manut ........
ayat kang sarupa, karana mamrih fitnah Ian
~ •• 4-
.
~~~~~
_:J ,~ ,
. --
e=",~~"'~~:'ajt
"'. -'
'
,
murih disurasa sakarepe dhewe. Mangka ora
ana kang bisa mangerti surasane ayat kang ~\ltt~~tc.!G~tJ.-IJt~~
sarupa mau, kajaba mung Allah piyambak.
Ana dene wong kang wus padha kukuh ka- o ~~S;t~;tl~~~~c,;
wruhe padha matur: "Kita sami pitados dhu- Huwal-Iadzii anzala 'alaikal kitaaba min-
, mateng Quraan, sadaya punika terang saking hu aayaatum muhkamaatun hunna um-
mul kitaahi wa ukharu mutasyaabihaat,
ngarsanipun Allah Pangeran kita". Lan ora fa-ammal-Iadziina fii quluubihim zaighun
padha gel em eling kajaba mung wong kang fayattahi'uuna maa tasyaabaha minhub-
padha duwe akal". tighaa-al fitnati wabtighaa-a ta 'wiilihi wa
maa ya'lamu ta'wiilahuu illallaahu war-
raasihuuna fil-'ilmi yaquuluuna aaman-
naa bihii kullum-min 'indi rabbinaa, wa
maa yadzdzakkaru illaa ulul albaah.
8. "Dhuh Pangeran kita, mugi Paduka sam-

pun malencengaken manah kita sasampuni-
pun Paduka paring pitedah dhumateng kita,
Ian mugi Paduka paring sih rakhmat dhuma-
teng kita saking ngarsa Paduka, Saestu Pa- Rabbanaa laa tuzigh quluubanaa ba'da
duka punika Pangeran ingkang kathah pe- idz hadaitanaa wa hah lanaa mil-Iadunka
rahmatan innaka antal-wahhaab.
paringipun" .
9. "Dhu~ Pangeran kita, Saestu Paduka)a- ar~tq.C;;;~$u;(f,tb~~tt;) -4\

dhe ngempalaken para manungsa women ing
dinten Qiyamat ingkang sam pun boten won- :-;~t\~~ ~..
ten semang-semang malih, saestu Allah boten
Rahbanaa innaka jaami'un-naasi li-yau-
nyulayani ing janji". mil laa raiba fiihi innallaaha laa yukh-
liful mi'aad.
117). Punika ayat muhkamaat, tegesipun cetha, gamblang, Ian gampil kafaham.
118). Ingkang anyami rupi; punika ayat musytabihaat, tegesipun isi pinten-pinten anos, Ian boten
saged katamtokaken artos ingkang dipun maksud, kajawi sasampunipun dipun research sarana
panaliti anjelimet; utawi ayat-ayat ingkang sambetan kawontenan ghaib, suwarga, nnaka,
qiyamat, wot ogal-agil ing oro-oro makhsar, Iss.
91
Surat 3 ALl 'IMRAN (KULAWARGA 'IMRAN ) Juz 3
Daya pangaribawa bandha Kadonyan, .

Ian ancamaning Allah marang wong
kafir.
10. Sanyata wong kang padha kafir iku :!t.,.:1...--s-.... ~..""'('·'!... ,,·!!~~t·1o:'?"·~t"' .. "
bandhane Ian anak-anake ora bakal bisa nu- ..-',).."t')SJrJ,.r~~c:r!.'~ ct~ d.,l.·'·
I.
lak saka siksaning Allah sathithik-thithika.
Wong kang mangkono iku bakal padha dadi
o"i ~~t~~;:'~~J.~~t~
urub-urubing Naraka. InnaHadziina kafaruu Ian tughniya 'an-
hum amwaaluhum wa laa aulaaduhum
minal-laahi syai-aw wa ulaa-ika hum wa
quudun-naar.
11. K.aya adat sabene kawula-wargane Fir'-
aun Ian wong-wong kang sadurunge mau pa-
dha maidoangjorohake ayat-ayat Ingsun,
Allah banjur n,lIksa ing wong-wong mau ja-
laran saka dosane, Ian Allah iku abot banget C(..t
panyiksane. ,.
ou\i.1.lt
...
Ka-da'bi aali fir'auna walladziina min

qablihim kadzdzabuu bi-aayaatinaa fa
akhadza humul-laahu bi-dzunuubihim ,
wallaahu syadiidu1 'iqaab.
12. Dhawuha sira Muhammad, marang

woPg kang padha kafir: "Sira kabeh bakal
~Jt~ "~·1.."-:~J;~::t·'~?-:',,,,"
• ....c.l-'~ .,,:1. ~vJU cr.~I.P.11i~ u' /
padha dikalahake Ian sira kabeh bakal padha 'f"':

O.)~
-1. ...
it v;,-'
digiring marang Naraka Jahanam, yaiku ala-
alane lemck (panggonan). Qui lil-ladziina kafaruu satughlabuuna
wa tukhsyaruuna ilaa jahannama wa hi'-
sal mihaad .
13. Yekti temen wus ana ayat kang tumu-

run tumrap sira kabeh, yaiku ana ing golong-
II• ~~'
:if"
~" (-:::~7 ........ " ~-.Gt'
~ ·-~J,~t~-~
., , •• ,~
,~., C)oJi.,r
..
'" ~ .'"
. an loro kang wus padha campuh ing yu-

da,119) kang sagolongan pc rang ngluhurake
ing margi-agamaning Allah, Ian sagolongan
liyane kafir. Dhcwekc padha andeleng ma-
rang golongane wong Mu'min kalawan pan-
delenging mata kaya-kaya tikel loro cacahe,
Allah paring pikukuh kalawan pitulunge ma- Qad kaana lakum aayatun fii ti-atainil
rang wong kang dadi keparenging karsaNe. taqataa, £i-atun tuqaatilu fii sabiilil-Iaahi
Sanyata kang kaya mangkono mau dadi tepa wa ukhraa kaafiratuy yaraunahum milS-
palupi tumrap wong kang padha anduweni laihim ra'yal 'aini wallaahu yu-ayyidu bi
nashrihii may yasyaa-u inn a fii dzaalika
wawasan.
la'ibratal Ii-ulil abshaar /
14. Wus direngga-rengga tumrap para ma-
nungsa, yaiku seneng ing sarupaning pepe- ~
~.-:I·t~:\.dJt.~
~"v',,~
... ~:t:1:lt~ ..,.,!!u;0''--'"
. .... :::.j .\t
$t;~G ~llt ~ j~:l'jt~t:.iit)
nginan kasengsem ing wan ita, Ian anak-anak,
Ian raja-brana kang akeh, saka emas Ian sa-
j~tt~~ ~~t~~tZ5i6;;~t
laka, Ian jaran kang diingu (digemateni), Ian
raja-kaya,120) Ian tanem-tuwuh. Hiya mang-
119). Wonten palagan Badar, ing antawisipun Mekkah Ian Madinah, ugi ing palagan punika pinanggih
sumber toya. (mirsanana ayat 140).
120). Inggih punika unta, lembu, Ian menda.
92
kono iku kasenengan urip ing Donya, ana

dene Allah iku kang Kagungan saendah-
endahing pangungsen, papan ni'mat kanggo
Zuyyina linnaasi hubbusysyahawaati mi-
bali. nan-rusaa·j waI-baniina waI-qanaathiiril-
muqantharati minadzdzababi waI fidh-
dhati waI khailil musawwamati wal an-
'aami wal-hartsi, dzaalika mataa'uI-ha-
yaatiddun-yaa wallaahu 'indahuu husnul
ma-aab.
15. Dhawuha sira Muhammad; "Apa sira

padha gelem ndak wenehi weruh barang kang
luwih becik tinimbang kang mangkono mau?
Yaiku tumrap wong kang padha wedi ing
Allah iku besuk ana ing ngarsaning Allah
Pangerane, bakal padha anduweni Suwarga
kang cndah, kali-kaline mili ana ing sangisore,
ana ing kono padha langgcng Ian padha an-
duweni jodho kang suci sarta oleh karidla- Qui a-unabbi-ukum bikhairim min dzaa-
ning Allah, Ian Allah iku Maha Mirsani ma- likum lil-ladziinattaqau 'inda rabbihim
rang para kawulaNe. jannaatun tajrii min tahtihaI anhaaru
khaalidiina fiihaa wa azwaajum muthah-
haratuw wa ridhwaanum minallaah, wal-
laahu bashiirum bil'ibaad.
16. Yaiku kang padha celathu: "Dhuh Pa-

ngeran kita, saestu kita sampun sami pitados, ~~r:l~~ ~t~t~~ 0~~~~t -"V
mugi Paduka ngapuntena dhumateng dosa- t· r~.t ..... /, ...
o -J,UJ ~JiJ&,
dosa kita, tuwin mugi ngreksa ing kita sa-
king siksaning Naraka. Alladziina yaquuluuna rabbanaa innanaa
aamannaa faghfir lanaa dzunuubanaa wa
qinaa 'adzaaban -naar.
17. Yaiku wong-wong kang padha sabar,

padha tcmen, padha sungkem ngabekti, pa-
dha gelem darma Ian ana ing waktu sahur
lingsir wengi padha nyuwun pangapura. 121)
Ashshaabiriina wash-shaadiqiina wal-qaa-
nitiina wal-munfiqiina wal-mustaghfirii-
na bi! as-haar.
Pratelaning Allah sifat ke-Esaan, ke-
Adilan, sarta Agama kang direnani.
18. Allah wus amratelake, sanyata ora ana
Panger an kang wajib disembah kajaba mung
Panjenengane piyambak, Ian para Malaikat
sarta para wong-wong kang padha duwe ka-
wruh 122) uga wis padha mratelake kang
mangkono mau, Allah iku jumeneng kalawan Syahidallaabu annabuu laa ilaaba iIIaa
huwa wal-malaa-ikatu wa uuIul 'i1mi
Adil. Ora ana Pangeran kang wajib sinembah qaa-imam bilqisthi laa ilaaba iIIaa huwaI
kajaba mung Panjenengane piyambak kang 'aziizul hakiim.
Maha Prakosa tur Maha Wicaksana.
121). Wekdal nhur punika ngajengaken Subuh kirang langkung 30 menit, dene Imsak kirang 10 menit.
122). Para ahli-Kawruh Ian ahli- Agami martabatipun inggil, tanggeljawabipun ugi awrat ing
masyarakat.
93
19. Sanyata Agama mungguhing Allah iku

mung Agama Islam, Ian ora padha pasulayan
wong-wong kang wus padha diparingi Kitab
kajaba sawuse katekanan ilmu, pamrihe mung
" ......~ ~y. ~t~t~'o~ :... "10·'0::·...
drengken-drengkenan ana ing antarane wong- ~4IltC),!;~ ",M)? •• ~.J~
wong mau. Dene sapa bae kang padha kafir
ayat-ayating Allah, sanyata Allah iku rikat ou~t
~ ...
pangitunge. Innad-diina 'indallaahil islaamu wa
makhtalafaHadziina uutul-kitaaba iIlaa
mim ba'di maa jaa-a humul-'ilmu bagh-
yam bainahum wa may-yakfur bi aayaa-
20. Dene lnanawa dheweke padha amban- til-Iaahi fa-innallaaha sarli'ul hisaab.
tah ing sira Muhammad, mangka sira enggal
dhawuha: "Aku wus masrahake badanku !"'~1. n ' ~ ~t1I~"
t:.f
I:f't J ...... ~.J &:f:.t i~ ~',,~ :(1 _".
~ ~ C) ...
marang ngarsaning Allah, Ian wong kang ma-
! ....~~~
nut ing aku uga ",:US padha masrahake". Lan C) 'r -:
":- ,,'~t" ~Ht ~ iTr.
r~ ~:!I,., ..... ])I.} C!~V"-'
g...
dhawuha sira Muhammad marang wong kang
!i1t::~~tn--~6(f:t'
wus padha diparingi Kitab, Ian marang wong- c;:; •• ""!J ~~~ ~'''i''1
" '.t'.;;r ,,~
wong kang wuta sastra: "Apa sira kabeh pa-
dha gelem ngrasuk Agama Islam~" Manawa f:. ~r G' ... '~r' ;.
o ~ ... 't~,",." If.
dheweke wus padha ngrasuk Agama Islam,
Fa-in haajjuu-ka faqul aslamtu wajhiya
yekti dheweke iku padha oleh pituduh. Dene liI-laahi wa manit-taba'ani waqu\-lilladzii-
manawa dheweke padha malengos, sanyata na uutul-kitaaba wal ummiyyiina a-as-
kuwajibanira iku. mung nekakake da'wah, lamtum fa-in aslamuu fa-qadihtadauw
Allah iku Maha Mriksani marang para kawu- wa-in tawallau fa-innamaa 'alaikal ba-
laNe. laaghu wallaahu bashiirum hi! 'ibaad.
Pancasaning pradata tumrap wong

kang mrajaya para andika Nabi.
21. Sanyata wong-wong kang padha kafir ~ ~~ ~It C,)-:: ~!l? ~t~t r.:'.!~;.; ~t1 Ll"
•• .",. "_;,...J~.,,,,-~ C).,
marang ayat-ayating Allah, Ian kang padha
... b'aiL'" .,,~ . . ~..~ "'N.:f.lo::d'!'" .~
mrajaya para andika Nabi kalawan ora bener, ~., ... ;..C)."r .. q.~tC)-"""":.J "f"~
Ian kang padha mateni wong-wong kang pa-
dha parentah marang para manungsa supaya
-·.lfut~ ., .,:,-:-)
o~ ~ ....~~U;
fflt
tumindak ;ldil, mangka anggebanga bebu- Innal-ladziina yakfuruuna bi-aayaatil-laa-
ngah sira Muhammad marang wong-wong hi wa yaqtuluunan-nabiyyiina hi~hairi
mau kalawan Siksa kang perih anglarani. haqqiw wayaqtuluunal ladziina ya'mu-
ruuna bil-qisthi minan-naasi fa-basysyir-
hum bi 'adzaabin aliim.
22. Wong-wong kang padha kaya mang-

w. '·t;r;:~,t·i~~r"'·"~Ji"-,.,.;r ~I " ,
kona mau yekti rusak kabeh amale ana ing ~J~~~t·· ;.. ~~t~Jt.n
Donya Ian ana ing Akherat, Ian tumrap dhe~
"If
.
~, ~ ~~lr"'''
weke ora bakal ana kang bisa paring pi- o ~~~.....-o"WJ
tulung. Ulaa-ikal-Iadziina habithat a'maalahum
fid-dun-yaa wal aakhirati wa maa lahum
min naashiriin.
Wong-wong Yahudi nyeleweng saka
Hukum Allah.
23. .Apa sira Muhammad durung sumurup
wong-wong kang padha di?aringi panduman
saka AI Kitao?-Dneweke padha diajak ma-
94
rang Kitabing Allah, kang supaya Kitab Tau-

rat mau dianggo ngukumi ana ing antarane
wong-wong mau, nuli sagolongan saka dhe-
weke mau ana kang nycleweng, Ian dheweke
Alam tara ilal-ladziina uutuu nashiibam
iku padha ngungkurah. minal-kitaabi yud'auna ilaa kitaabil-laalli
liyallkuma bainallum tsumma yatawallaa
fariiqum minhum wallum mu'ridhuun.
24. Kang mangkono mau jalaran dheweke

padha ngaku-aku: "Naraka iku ora bakal ~J;~~f.t3!.~lftt~~~Ii~~~Ln.
anggcpok ing kita, kajaba mung sawatara o 6J~t?;~~~.)J
•• :.::r :~"'~;
~ 7/-- ';/.,...,-JJS--'
dina bahe". Dhewcke wus padha kabujuk
ana ing Agamane dening olche padha gawc- Dzaalika bi-annahum qaaluu Ian tamas-
gawe kabar goroh. sanan-naaru iIIaa ayyaamam ma'duudaa-
tiw wa ghal'l'ahum fii diinihim maa
kaanuu yaftaruun.
25. Kapriye mungguh bakal kahanane l:'~'''''~~'''~~:;1 .,~ ....... ft~

wong-wong mau nalika Ingsun ngimpun dhe- .....-'-' .....,..._:) \..~~.).......YO
weke ana dina kang ora kasamaran manell .... ~.:/.' .... ~r( ~-:~
anane, Ian saben-saben badan diwales miturut o <.:) .Dj:;A", ". I;~V'
amale kang wus diiindakake, Ian dhcweke Fa-kait'a idzaa jama'naallum liyaumil-laa
ora padha dianiaya. raiba Jiihi "a wuffiyat kullu nafsim maa
kasabat wahum laa yuzhlamuun.
Rllkti kakuwasaan Ian kabeneraning

Allah s. w. t.
26. Munjuka sira Muhammad: "Dhuh Allah
ingkang kagungan karaton, Paduka maring-
aken karaton dhumateng tiyang ingkang Pa-
duka karsakaken, saha Paduka ngluhuraken
dhumateng tiyang ingkang Paduka karsak-
aken, punapa dene Paduka Ngasoraken dhu-
mateng tiyang ingkang Paduka karsakaken, QuliHaallUmma maalikal mulki tu'til-
wonten ing asta Paduka sadaya kasaenan. mulka man tasyaa-u wa tanzi'ul mulka
mimman lasyaa-u wa tu'izzu man tasyaa-
Sacstu Paduka punika MaIn Kuwaos ing sa-
u wa tudzillu man tasyaa-u biyadikal-
da ya perka wis". khairn innaka 'alaa kulli syai-in qadiir.
27. Paduka ingkang nglebetaken dalu ing ; I ,~t VV.~lt~\'!'" r":,!,t,; '1:'Tt~J·!._TV
~ ~)~ ~Y.JJ.~ ~~ ~~
dalem siang, Paduka ingkang nglebetaken
siang ing dalem dalu, Paduka angedalaken ). . ,. . ,., ;' , .~... ;" .t.....,., ...
.;;'ltr •.A~t~!<' .,··~~W:...o·_\t?';,-=-·!
baranggesang saking barang pejah, saha Pa- ~ 1.;1"";;. ~~0 V"4:I""'~.J
duka ingkang ngcdalaken barang pejah saking o r ,., •.t. ''-'(!j:i'",''''' " ....,.,
barang gesang,123) punapa dene Paduka pa-
u~'"':,
,.. /~ J. IJ- "'J...,.."
I . . . ...0 . . . ..
ring rezeki dhumateng tiyang ingkang Paduka Tuulijul-Iaila fin-nahaari wa tuulijun-na-

karsakaken kalayan tanpa wicalan". haara fiI-laiIi wa tukhrijul-hayya minal-
mayyiti wa tukhrijul-mayyita minal hay-
yi wa tarzuqu man tasyaa-u bighairi
hisaab.
123). Upami nglairaken kuthuk salting tigan. utawi nglairaken tigan salting ayam. sarta unggul asoring
Ummat punika lumampah ing Hukum Angger-anggering Allah s.w.t.
95
Larangan ngiloni wong kafir

28. Para wong Mu'min aja padha ngalap
wong-wong kafir dadi pangayoman,124)
'ngungkuli tinimbang wong-wong Mu'min.
Lan sapa kang tumindak kaya mangkono
mau, dheweke ora oleh pangayoman saka
ngarsaning Allah, kajaba manawa mung sira
anggo (siasat) njaga awakira saka pialane
wong-wong kafir mau. Lan Allah ngelingake
rumeksaa ing awakira saka SiksaNe, Ian ma- Laa )'attakhitb.il-mu'minuunal kaafiriina
auliyaa-a min duuni!-mu'miniina wa may
rang ngarsaning Allah padl. bakal bali so-
yaf'al dzaalika falaisa minal-Iaahi i"ii syai-
wan. in illaa an tattaquu minhum tuqaah, wa
yuhadzdziru kumul-Iaahu nafsah, wa ilal-
laahi! mashiir.
29. Dhawuha sira }\i\uhammad: "Manawa

Slra .padha ngumpetake barang kang ana ing
sajeronin)! atinira utawa nglahirake, yckti
Allah ngawuningani barang iku, Ian Panjc-
j
ncngane uga ngawuningani baran)! kang ana
ing Langit lan barang kang ana ing Bumi,
Allah iku Maha Kuwasa ing ngatase kabeh Qui in tukhfuu maa fii shuduurikum au
barang". tubduuhu ya'lamhullaah, wa ya'iamu
maa fis-samaawaati wa maa fil-ardhi, wal-
laahu 'alaa kulli syai-ill qadiir.
30. (Den padha ngati-ati) ing dina Qiyamat

iku siji-sijining badan padha nampa piwalcs
amal kabecikane kang ditindakake cumawis
ana san)!arcpc, apa denc laku ala kang ka-
tindakake wong mau dhcmen manawa di-
edohake antaranc piwales Ian badanc mang'sa
kang adoh tur suwc, Ian Allah ngelingake
sira rumeksa awakira saka siksaNc, Ian Allah
iku Maha Wei as marang para kawulanc. )auma ta.iidu kullu nafsim maa 'amilat
mill kltairim mukhdharaa, wa maa 'ami-
lat min suu-in taw addu lau anlla baina-
haa wa bainahuu amadam ba'iidaa, wa
yuhadzdziru kumul-Iaahu nafsalluu wal-
laahu ra-uufum bil-'ibaad.
31. Dnawuha sira Muhammad: "Manawa

sira panccn padha dhcmen ing Allah, mara ~."~_ ~
""'!~,.I("
4.Il C)~t. ;..:t.",tv--
•
g ~
padha andhereka ing aku, Allah bakal rcmen
~ " l1,t-: '; t.. ~~t! !~".:' , ''''t
marang sira kabeh, Ian paring pangapura o ,"'1/'" .JP4» '.»JjJ~,,;,>J~~ 4dl
marang sira ing dosa-dosanira kabeh, Ian Qui inkuntum tuhibbuunal-laaha fattabi-
Allah mau kang Maha Ngapura Maha Asih. 'uunii )'uhbibkumul-Iaahu wa yaghfir la-
kum dzunuubakum waliulU ghafuurur
rahiim.
124). Pangayom punika saking kalimat Auliyaa, ingkang ateges ugi Mitra ingkang supeket, pemimpin,
~n il~nulung. '
96
32. Dhawuha sira Muhammad: "Sira padha

ambanguna turut marang Allah, Ian Utusan-
Ne. Dene manawa padha malcngos sanyata ;~_:.c.:t
o <=t~t
Allah ora rcmcn marang wong kang padha
kafir" Qui athii'ul-laaha warrasuula fa-in lawal-
fau fa-innaHaaha laa yuhibbul kaafiriin.
Kulawarga 'Imran Ian kautama:1e.
33. Sanyata Allah wus milih marang Nabl
Adam Ian Nabi Nuh, Ian kawula warganc
Nabi Ibrahim, sarra kawula warganc 'Imran
ngungkuli wong sa'Alam-Raya.
Innal-Iaahash-thafaa aadama wa nuuhaw
wa aala ibraahiima wa aala 'imraana 'alai
'aalamiin.
34. SakalUrunan, kang scbageyane ka-

turunan saka liyane (tcdhak turune Nuh
Ian Adam), Ian Allah Iku Maha Midhangct Dzurriyyalam ba'dhuhaa mim ba'dhin
sana Maha Wlkan. wallaahu samii'un 'aliim.
35. Nalika batihe 'Imran andedonga ature:

"Dnuh Pangeran kula, sayektos kula angun-
Jukaken nadzar dhumateng Paduka, badhe
mardikakaken bayi ingkang wonten guwa
garba kula punika (mohung kagemleladi Il1g
pldalem ingkang suci), mugi Paduka kapareng
anarimah nadzar kula, saestu Paduka punika Idz qaalaliml'a-atu ';mraana rabbi innii
Maha Midhanget sarta Maha Ngawuningani". nadzarlu laka maa fii halhnii muharra-
ran fataqahbal minnii innaka all la' samii-
'ul 'aliim.
36. Bareng batihc 'lmran mau nglahirake

anak wadon, dhewekc munJuk atur: "Dhuh
Pangeran kula, sayektos kula samfJun ngla-
hira~,en lare estri", Ian sanyata Allah iku wus
Ngawuningani hayi kang dilahirake, "kang
mangka lare pier punika boten kados larc
estri, dene anak kula estri punika kula na-
mekakcn Maryam, saha ransah kula suwun-
akcp' rcksa ing Paduka, dalah saturunipun Falammaa wadha'at-haa qaalat rabbi in-
mu'gl Paduka reksa saking panggodhaning nii wadha'tuhaa untsaa waHaahu a'iamu
himaa wadha'at \Va laisadz-{hakaru kal
sycttn ingkang dipun ranjam".
untsaa wa innii sammaituhaa maryama
I
'\
wa inn;i u'iidzu !taa hika wa dzurriyyata-
haa mina.-;ysyaithaanir rajiim.
37. Nuli Pangcrane kcrsa anampa ing pa-

nyuwunc kalawan bccik, Ian PanJenenganc
anggedhckake marang Maryam kalawan pa-
ngupakara kang becik-becik, Ian Maryammau
dipupu dening Zakariya. Saben-saben Zaka-
riya mlebu ana ing pangimamane (mihrab),
dhcweke weruh lllg sandhinge Maryam wus
ana panganan. Zakariya angucap pitakon:
97
"He Maryam, saka ngendi tekaning panganan f~

ou~~'"
iki?", wangsulane Maryam aris: "Tetedhan 1J .... ~"'"
Fataqabbalahaa rabbuhaa biqabuulin ha-
punika paringan saking ngarsaning Allah,
sanin wa ambatahaa nabaatan hasanaw
sayektosipun Allah paring rezeki dhumateng wa kaffalahaa zakariyyaa kullamaa da-
tiyang ingkang dados keparenging karsanipun khala 'alaihaa zakariyyal mihraaba wa-
tanpa wicalan". . jada 'indahaa rizqan q~ala yaa maryamu
annaa laki haadzaa qaalat huwa min 'in-
dillaahi innallaaha yarzuqu may-yasyaa-u
bighairi hisaab.
38. Ana tng kono iku Zakariya tumuli ande- :'IWS

donga ing Pangerane, ature: "Dhuh Pangeran ~~. ~~U
"'ttiTl~" ~ ~~ 1S1t~_,..A. . / /
.1,) _~.J .) ~
kula, mugi Paduka paring turunan ingkang

sae dhumateng kula, sayektos Paduka punika
I) 1;
~'"
lit ~;...~ ~tQftaJv..L~\~~
..,,,. .- ., V
Maha Midhanget ing sadaya panuwun". Hunaalika da'aa aakariyyaa rabbahuu
qaala rabbi hablii milladunka dzurriyya-
tan thayyibatan innaka samii'ud-du'aa.
39. Malaikat Jibril tumuli ngaturi Zakariya
kang dheweke pinuju ngadeg Shalat ana ing
pangimaman, pangucape Malaikat: "Saestu
Allah kcrsa aparing bebingah dhumateng
panjenengan badhe gjpun paringi purra jaJer,
nama Yahya ingkang badhe iman angJeres-
aken sebda Kalimah saking Allah, 125) tuwin
badhc dados pemimpin sarta panutan, saha Fanaadat-hul malaa-ikatu wa huwa qaa-
rineksa saking nuruti syahwat hawa nafsu, imuy-yushallii filmihraabi annallaaha YII-
tur badhe jumeneng Nabi, tuwin piyambak- hasysyiruka hiyahyaa mllshaddiqam bi-
ipun kalebet ewoning tiyang ingkang s3mi kalimatim minaliaalti wa sayyidan wa Ita-
shuuraw wa nabiyyam minash-shaalihiin.
saleh".
40. Ature Zakariya: "Dhuh Pangeran kula,

kados pundi teka kula badhc saged angga-
dhahi anak, mangka kula punika sampun
scpuh, punapa malih simah kula punika ga-
Qaala rabbi annaa yakuunu Iii ghulaa-
bug". Dhawuhing Allah: "Mangkono iku muw waqad balaghaniyal-kiharu wamra-
Allah arsa tumindak sakarsaNe". atii 'aaqirun qaala kadzaalikal-laalm raf-
'alII maa yasyaa'.
41. Ature Zakariya: "Dhuh Pangeran kula,

Paduka mugi paring tandha yekti dhumateng
kula". Dhawuhing Allah: "Tandha yek tine
manawa sira bakal duwe anak, yaiku sira ora
bisa guneman karo manungsa lawase telung
dina, kajaba mung kalawan isarah bahe, Ian
sir a dinga ing Allah Pangeranira kanthi anga- Qaala rabbij'allii aayatan qaala aayatuka
keh-angakehake nyebut asmaNe, Ian sira nu- allaa tukalliman·naasa tsalaatsata ayyaa-
cekna ing Panjenengane ana ing wayah esuk min mad rarnzaa, wadzkur rabbaka ka-
tsiiraw wa sabhih hil 'asyiyyi wal ihkaar.
Ian sore".
42. Lan nalikane Malaikat ngaturi marang

Maryam: "Dhuh Maryam, sayektosipun Allah
sam pun milih dhateng sampey an, Ian sampun
125). Nab! ingkang dipun cipta dening Allah sarana kalimah "Kun", anaa, tumunten wonten, tumitah
ing 'slam Donya tanpa Bapa. inggih punika Nabl Al·Mulh '1M a ••. putra Maryam.
98
Surat 3 ALI 'IMRAN (K{)LAWARGA 'IMRAN ) Juz 3
~
.....
nyucekaken ing sampey an, saha sampeyan Wa idz qaalatil malaa-ikatu yaa maryamu
innallaaha.sh-thafaaki wa thahharaki
dipun piji nglangkungi para wanita ing sa' wash-thafaaki 'alaa nisaa-il 'aalamiin.
Alam sadaya".
43. "Dhuh Maryam, mugi sampey an anga-
bcktia dhumateng Pangeran sampeyan, Ian
sampey an mugi sujud sarta ruku' sesarcngan
kaIiyan tetiyang ingkang sami ruk u'."
Yaa maryamuqnutii lirabbiki wasjudii
warka'ii ma'ar-raaki'iin.
44. Kang mangkono iku kalebu saka sa-
wenehe pawarta ghaib kang Ingsun paring-
ake Wahyu marang sira Muhammad Ian sira
ora melu nekseni nalika wong-wong padha
nguncalake kalame ana ing kali, sapa antara-
ne wong-wong mau kang bakal ngupakara
Maryam, Ian sira uga ora melu nekseni nali-
Dzaalika min ambaa-il ghaibi nuuhiihi
kane wong-wong mau padha padudon per-
ilaika wa maa kunta ladaihim idz yul-
kara Maryam. quuna aqlaamahum ayyuhum yakfulu
maryama wa maa kunta ladaihim idz
Kisah biografi AI Masih 'Isa a.s. putra yakh tashimuun.
Maryam
~ .$\'1-:,~~+.t1. ",,/1 !4"'jt,.:'tr<:. !t. c.~
45. Nalika Malaikat ngaturi: "Dhuh Maryam, f .:-~ .... <.:)~~ ,.. ~\,t.)... "
sajatosipun Allah ambebingah ing sampeya,i,
inggih punika sampeyan badhc nampi sa-
r?.. . . ""..... ~ 't .....
~"~.,,.I.:t. ~
g;lt ~"'\+lIlt..,..
" ~ t:
tunggaling-kalimah, badhe gadhah putra, sa-
king ngarsanipun Allah, naminipun Ai Masih
'j" ....... "
;.,u1ol::"t ~~r J
o ......30..1"'"'" ""'-'~.:J
'" ~tt.IWJ.'•)
y ... ·..Ilt' -'. . r"~J.
'".,I.l0l
'Isa ibni Maryam. Piyambakipun hadhe ka- ldz qaalatil malaa-ikatu yaa maryamu
innallaaha yUbasysyiruki bikalimatim
gungar: kamulyan wonten ing Donya, tuwin minhus-muhul-masiihu 'iisabnu maryama
wontcn ing l'lcrat, sarta piyamhakipun wajiihan fiddun-yaa wal aakhirati wa
bad.he kalcbet e 'onipun tiyang ingkang sami . minal muqarrabiin.
kacclak ngarsan pun Allah.
o ~t~~~t~U:\1Jt~.J-L'
46. "Lan piy' lbakipun badhe saged wawan-
pangandikan kaIiyan para manungsa wonten Wa yukaIlimull-llaasa fil-mahdi wa kah-
law wa millash-shaalihiin.
ing bandhulan, rikala taksih bayi, sarta ing
nalika agengipun, tuwin piyambakipun pu-
nika kalebet ewoning tetiyang ingkang sami ." 1:i , .• ",,,,~,, 31"', ~ /~ ~f~" ~.;t.V
; - . ~..P' -' , ~<.:):.tlt. () ;,!)
saleh".
47. Ature Maryam: "Dhuh Pangeran kula, ~r.' t·'t~,..{tJ.jf.z
~!J'I' I'/;~.
~ ,.!\~":
r..:J-Y.
~t~ l~j~
...~ .
kados pundi kula badhe saged anggadhahi , !~1 'f'/" .', ,t/
anak, mangka kula punika dereng nate ka- o I.:.l..r-e r:J' iU U.J"1i.
gepok tiyang jaler?" Malaikat Jibril amang- Qaalat rabbi annaa yakuullu Iii waladuw
suli: "Makaten punika Allah anitahaken bawa lam yamsasnii basyarull, qaala kadzaa
likil-laahu yakhluqu maa ~asyaa-u, idzaa
rang ingkang dipun karsakakcn". Panjcneng- qadhaa amran fa-illnamaa yaquulu lahuu
ane ma:1awa arsa karsa mutus perkara, cukup kun fayakuun.
mung ngendika "Anaa", tumuli ana".
48. Panjenengane Allah mulang marang 'Isa ~ 1·_~ "I'(~ii),..

o ~~ ~
,;,..(tlt~~t~".t,\
.J ,,'-'...... ."•• J
putranc Maryam Al Kitab;lari kawicaksanan,
Taurat Ian InjiI. Wa yu'allimuhul kitaaba wal hikmata
wat tauraata wal injiil.
99
Surat 3 ~LI 'IMRAN (KULAWARGA 'IMRAN ) Juz 3
49. Lan Nabi 'Isa iku bakal jUn;leneng dadi

Rasul marang Bani Isra'il, ngendikane:· "Sa-
nyata rawuhku marang sira kabeh iku kala-
wan ngampil tandha yekti saka Pangeranira.
Sanyata aku bisa gawe saemper manuk saka
lemah, aku banjur nyebul ing manuk saka
lemah mau, nuli dadi manuk temenan kala-
wan idzining Allah, sarta aku bisa marasake
wong wuta Ian wong bule, Ian maneh aku
bisa nguripake wong mati kalawan idzining
Allah, apa dene aku bisa anerangake barang
kang padha sira pangan Ian barang kang pa-
dha sira simpen ana ing sajeroning omahira. Wa rasuulan i1aa banii israa-iila annii qad
ji'tukum bi-aayatim mir rabbikum annii
Sanyata kang kaya mangkono iku dadi tandha akbluqu lakum minath-thiini kahai-atith-
yekti keRasulanku tumrap sira kabeh, ma- thairi fa anfukbu fiihi fayakuuna thai-
nawa sira iku padha iman ing Allah. ram bi-idznillaah, wa ubarri-ul akmaha
wal-abrasha wa uhyil mautaa bi-idznil-
laahi wa unabbi-ukum bimaa ta'kuluuna
wamaa taddakbiruuna fi buyuutikum,
inna fii dzaalika la-aayatallakum in kun-
tum mu'miniin .
50. Lan rawuhku iku ambenerake ing Kitab ..-r. , ;':; I ~ '" ",.;' ;";'r;,~ It II , , , .
~~-,~..).;;!t~\S..>.J ~\.¥"~~-'-().
~" ••
kang ana sangarepku, yaiku Kitab Taurat, '-JII " - '" ,
Ian supaya aku ngalalake marang sira kabeh, ~I\.~"}::,:":".' ,:'-~t "'...... ,~
~.:y ;,~ .. .-Pr~'" ~.,oN
barang kang maune diharamake tumrap sira
kabeh, Ian aku rawuh marang sira ngampil o ~~·J:.1 . . ".ht'"lt~~~"',
......,." ..... ,!"JU~ ~.J~..
tandha yekti saka Pangeranira. J alaran saka
iku sira kabeh padha wedia ing Allah, Ian Wa mushaddiqal limaa baina yadayya
padha ngestokna marang aku. minat-tauraati wa li-uhilla lakum ba'dhal
ladzii .hurrima 'alaikum wa ji'tukum bi
aayatim mir rabbikum, fattaqullaaha wa
athii'uun.
51. Sanyata Allah iku Pangeranku, Ian Pa-

ngeranira kabeh, sira padha nyembaha ma-
~~tl1 ),:;&'~~ijfo5~ Z;;4it~t-'"
rang Panjenengane. "Hiya iki dalan kang '! ... ".~
o~
jejeg" .
Innal-Iaaha rabbii wa rabbukum fa'bu-
duuhu haadzaa shiraatum mustaqiim.
52. Bareng Nabi 'Isa mangerti kaingkarane ,. r,!' .;' J""k:;'!-K .,' \' ,...........(/.t.~
Bani Israil, dheweke nuli angucap: "Sapa ~I...iltl.:f' ~ viN~~J'->tl.!A.t-Il"
kang bakal mitulungi aku marang Agamaning
Allah?" Kaum Hawariyin padha matur: "Kita
~ t)Lt)t:.J,t~ ~~~t J~~tj~
sadaya ingkang badhe ambiyantu-mitulungi ';,~~r"1' ",.;.t .... 1"i~r
Agamining Allah, kita sami pitados ing Allah,
o I:J \:J 't ~ " Jb't.
panjenengan mugi nyeksenana manawi kita Falammaa ahassa 'ilsaa minhumul-kufra
sadaya punika sami Islam. qaala man anshaarii i1al-laah, qaalal ha-
waariyyuuna nahnu anshaarul-laah, aa-
mannaa biUaahi wasyhad bi-annaa musli-
muun.
100
53. Ohuh Pangeran kita, kita sami pitados

Kitab ingkang sam pun Paduka turunaken,
saha kita sami angestokaken dhumateng Ra-
suI, mugi Paduka ka;:sa nyerat ing kita kalebct
golonganipun tiyang ingkang nyekseni (Ke Rabbanaa aamannaa bimaa anzalta wat-
Esaanipun Allah). taba'narrasuula faktubnaa ma'asy-syaa-
hidiin.
54. Wong-wolng kafir iku padha gawe paika- ··t;,,~

o
(j :I"':'~ ,!~;" L'~ tk'" '" .-'t"" A€
c;t.~:::t!> .:IJ.I,-, a» ~~'.Jp~- ... ,
ala, ananging! Allah uga males gawe paika,
sanyata Allah !iku sabecik-becike kang maeka. Wa makaruu wa makarallaahu wal-laahu
khairul maakiriin.
I
55. Nalikine Allah dhawuh marang Nabi
'!sa: "Ohuh '\sa, sanyata Ingsun bakal nyam- ~t;;\!iG~~ 4!~~r~jj~~
purnakake sira, Ian ngangkat ing sira marang
ngarsaningsun, Ian Ingsun uga bakal nyucek- ~~t~t;~~;t~~t~@~!;
ake ing sira saka wong-wong kafir, Ian Ingsun
~-!.O.r"'I::\t ""'. fl.r'{~-:· .it ~.{ ~I'~ t
andadekake sarupane wong kang padha an- )l.' ~~X~Jo!'..>'Uc:t.~ """v;i~
dherek ing sira ngungkuli wong kang padha
" .......t::~r... ·~ l~·.'" '+'.1-:, ,h •... ,~t
kafir tumcka ing dina Qiyamat". Tumuli
marang Panjcnenganingsun panggonan bali-
~~~~"""IJO ..
... ~,~
o~ ,
nira. Ing';un banjur mutusi ing anraranira
kabeh, ana ing perkara kang padha sira pa- ldz qaalal-laahu yaa 'iisaa innii mutawaf-
sulayakakc. iiika wa raal'i'uka ilayya wa muthahhiru-
ka minaHadziina kafaruu wa jaa'ilul-Ia-
dziinaHaba'uuka fauqaHadziina kafaruu
ilaa yaumil qiyaamati tsumma ilayya
mar.ji'ukum fa-ahkumu bainakum fiimaa
kuntum frihi takhtalifuun.
56. Oene wong-wung kang padha kafir iku

Ingsun bakal nyiksa ing dhcweke kalawan
slksa kang luwih abot ana ing Donya Ian ana
ll1g Akhcrat, Ian ora ana kang bakal mitulungi
Illarang dheweke. Fa ammaHadziina kafaruu fa-u'adzdzibu-
hum 'adzaahan syadiidan fid-dun-yaa
wal aakhirati wamaa lahum min naa-
shimn.
57. Ana dene wong-wong kang padha per- '-'li~~H~

r.Jr.1 - <tIP,. ~Nt9~-:t.Ci~t\f6_QY
.J !!t*" -7
caya Ian nmdakake laku becik, mangka Pan-
jcnengane bakal anyampurnakake ganjarane o~t~g~t.'
_"" .",,_ J
wong-wong mau, Allah iku ora remen ma-
rang wong kang padha nganiaya. Wa ammaHadziina aamanuu wa 'amilush
shaalihaati fayuwaffiihim ujuurahum wal-
laahu laa yuhibbuzh-zhaalimiin.
58. Kang mangkono iku Ingsun macakake

marang sira Muhammad saka sapirang-pirang v
tandha yekti, Ian pitutur kang ngemot ka- Dzaalika natluuhu 'a1aika minal-aayaati
wicaksanan. wadz-dzikril hakiim.
101
59. Sanyata sane pane Nabi 'Isa iku ana ing

ngarsaning Allah, kay a sanepane Nabi Adam,
Panjenengane anitahake Nabi Adam mau
saka lemah, tumuli Panjenengane ngandika:
" Anaa", banjur ana. luna matsala :iisaa 'indal-Iaahi kamatsali
aadama khalaqahuu min turaabin Isum-
rna qaala lalmu kun fayakuun.
60. Barang kang bener iku saka ngarsaning

Allah Pangcranira, jalaran saka iku sira aja
"'r~$".~~ ~~ (11
o c.:I'~IIJi'~ ,:"" ·~~i'
..;Nj ~~"""'-
'\ •
nganti kalebu ewone wong kang padha ma- Alhaqqu mir-rahbika falaa takum minal
mango mumtariin.
61. Mula manawa ana wong kang ambantah _\ _it_.... ~~r:~'t

~ v, .$
e; . . .~~~.,.."
".~"' ~ ~_'\\
ing sira Muhammad, (ana ing perkara iku, 0 .....
kautuse 'Isa) sawuse sira kadunungan ilmu,

sira banjur dhawuha: "He padha mrenea,
J ~r~-';t~t;~rlt{t&r W~ Jii
becik aku ngundang anak-anakku Ian anak- ~ . . ·"' . .
.".0.1;;;":, .....
.~;..o-'
'·~~r ~ ""t' "'"". 1a;"
.J
--~
••f;;'
"r;.J~,.
anakira, bojo-bojoku Ian bojo-bojonira, Ian
golonganku sarta golonganira, nuli aku kabeh ,,< ..~ "'..
o~~t!fo~t ."
.I. (:J
padha nyenyuwun pengadilan marang ngar- Farnan haa.i.iaka fiihi mim ba'di maa
saning Allah, muga-muga la'nating Allah ka- jaa-aka minal-'ilmi faqul ta'aalau nad'u
tctcpna marang wong kang padha go- ahnaa-anaa wa abnaa-akum wa nisaa-a
~oh" .126» naa wa nisaa-akum wa anfusanaa wa 311-
fusakum, tsumma nabtahil fanaj'al la'-
natallaahi 'alai kaadzihiin.
62. Sanyata kang kasebut iku tcmcn carita

kang luwih bener, ora ana Pangcran kang
sinembah, kajaba mung Panjenengane Allah
piyambak, Ian sanyata Allah iku Maha Pra-
kosa, Ian Maha Wicaksana. Inna haadzaa lahuwal qashashul haqqu
wamaa min ilaallin iIIallaahu, wa innal-
laaha lahuwal 'aziizul hakiim.
63. Dene manawa wong-wong mau padha
t "", ~'U !,.\-:,..I.t"r/,t:1. .~,(/, ....
mlengos (saka nampa ing kabeneran), mangka o I.:t..~'!.~ d.\) Cl~ y~ cJ~-'1
sanyata Allah iku Maha Ngawuningani wong
kang padha agawe rusak.
Fa-in tawallau fa-innal-Iaaha 'aliimum &.
hil mufsidiin. If
64. Dhawuha sira Muhammad: "He wong
ahli Kitab, sira padha mrenea kabeh, perlu
angumpuiake kalimah kang pepadhan antara-
ku Ian antaranira kabeh, yaiku supaya aku
kabeh ora padha anyembah kajaba mung ma-
rang Allah piyambak, Ian aku kabeh aja nya-
kuthokake ing liyane marang Panjenengane,
Ian aku kabeh aja ngalap saweneh marang
liyane dadi Pangeran saliyane Allah". ,~na
Qui yaa ahlal ki taabi ta' aalau ilaa kali-
dene manawa ahli Kitab mau padha mlengos, matin sawaa-in hainanaa wa bainakum
sira banjur dhawuha: "Sira padha neksenana allaa na'buda iIIa1-laaha wa laa nusy.rika
yen aku iki padha Islam".
126). Mubahalah inggih punika saben-saben golongan ingkang bent en pamanggih ngunjukaken do'a
ing ngarsaning Allah sarana yektos-yektos, sintena ingkang go"oh-cidra dipun la'nat dening
Allah. Nabi s.a.w. ngajak utusan Nasrani Bani Na.iran supados mubahalah, piyambakipun boten
wantun, punika dados bukti kaleresanipun Nabi Muhammad s.a.w.
102
. bihii syai-aw walaa yattakhidza ba'dhu-

naa· ba'dhan arbaabammin duunil-laahi
fa in tawallau fa quulusyhaduu bi-annaa
muslimuun.
65. He ahli Kitah, yagene teka sira padha

padudon 127) tumrap marang perkarane
~.jJf"''''J..\I!t~:.''~ ~t· !11t't;1r:\O
,,'-¥ ~ ~.,,'J...,.r; ~~I ~ .. - .
Nabi Ibrahim, kang mangka Taurat Ian Injil ~~........... ~........t.,~
o - •· ...t-.L.I···~
1"'-; V" ~ ,~~ ..
- , . . !)
iku ora diturunake kajaba sawuse Nabi Ibra-
him, apa sira iku ora padha duwe nalar? Yaa ahlal-kitaabi lima tuhaajjuuna fii
ibraahiima wa maa unzilatit-tauraatu wal
injiilu iUaa mim ba'dihii afalaa ta'qiluun.
66. Lah h.iya sira kabeh iku kang padha

tansah padudon ing perkara kang wus padha
sira sumurupi,128) jalaran apa sira padha
ambantah ing perkara kang durung padha
sira sumurupi, 129) Allah iku ngawuningani
ananging sira ora padha weruh.
Haa antum haa-ulaa-i haajajtum fiimaa
lakum bihii 'ilmun falima tuhaajjuuna
fiimaa laisa lakum bihii 'ilmun, wal-laahu
ya'iamu wa antum laa ta'iamuun.
67. Ibrahim iku dudu wong Yahudi, Ian .t::~{!;t"·<"'lf~~

eMej), ~~.J_~..J! ~'t~~_'v
....
uga dudu wong Nasrani. ananging dheweke
iku condhong marang Agama kang bener 130) o~~(" ~lit~Gf~:;)l1J,L.:i~
sarta sumarah ing Allah, Ian dheweke iku
~ "-,,
dudu golon;;ane wong kang padha musyrik. Maa kaana ibraahiimu yahuudiyyaw wa
laa nashraaniyyaw wa laakin kaana ha-
niifam muslimaw wa maa kaana minal
musyrikiin .
68. Sanyata wong kang luwih cerak marang ..i !..""""""t~·~1(~'!L . r~·t~~~t:\A
Nabi Ibrahim yaiku wong kang padha andhe- , _ .J ~ Cl')"'" ~>~~\:01 ~""~,
rek ing dheweke, Ian iki Nabi Muhammad
sarta wong-wong kang iman, Ian Allah, iku
o~~t~~t1~rt,~t;~t
Pangayome wong kang padha iman. Inna aulan-naasi bi-ibraahiima Ialladzii-
nattana'uuhu wa f,aoozan-nabiyyu wal-
ladziina aamanuu wallaahu waliyyul mu'-
miniin.
69. Sagoiongan saka wong ahli Kitab ana

......~~"'~.:"~t.l~
rIt,' •• t . .
. ' . ~ U'""t··~ C\.AJ\b
f" 0"'"
.". . .,,'\
kang dhemen manawa nyasarake ing sira, , > ..",,......,, ~
~ ·~~"';:.:~rt~t~~.~
dheweke ora padha nyasarake, kajaba mung
marang awake dhewe, ananging dheweke ora o ~, _, .;J"I:) ...
padha krasa. Waddath-thaa-ifatum min ahlil-kitaahi
lau yudhiIluunakum wamaa y1.dhilluuna
iIIaa anfusahum waniaa yasy'uruun.
127). Tiyang Yahudi Ian Nasrani sami nganggep Nabi Ibrahim punika golonganipun; Allah ambantah
bilib Ibrahim punika dhateng saderengipun Yahudi Ian Nasrani.
128). Inggib punika kawontenanipun Musa a.s., 'Isa a.s .• Ian Muhammad s.a.w.
129). Kawontenanipun Ibrahim a.s. \.
130). Boten musyrik Ian boten sasar.
103
Sur at 3 AU 'IMRAN (KULAWARCA 'IMRAN ) Juz 3
70. He wong ahli Kitab, yagenc teka sira

padha kafir ing ayat-ayating Allah, kang
mangka sira padha mangcrti manawa iku
bencr.
Yaa ablal-kitaabi lima takfuruuna bi-aa-
yaatil-laabi wa antum tasyhaduun.
71. He wong ahli Kitab, yagenc teka sira

ny-aru p barang kang bener kalawan barang
kang batal, Ian sira ngumpetake barang kang
bener mau, 131) ing mangka sira kabeh padha
mangcrti. Yaa ablal-kitaabi lima talbisuullal haqqa
bil-baathili wa taktumuullal haqqa wa
antum la'iamuun.
72. Lan sagolongan saka wong ahli Kitab '" ,'-~ ·t I. lt1 ''' ... ~.... '1" •....I~ ....
angucap: "Sira padha pcrcaya ing Kitab J.:i'tJ~~~f~k}tit~~I.bCJIiJ-V"
Quraan kang diturunakc marang wong-wong
kang padha im"an ana ing wiwitaning awan rtr£;;t~~-'J~t~~~c:t~~
vaiku wayah esuk, Ian sira padha ngafirake- "f; ... , v
maido ana ing wayah sorene, supaya wong- o c,i~.r..
wong Mu'min mau padha bali marang kc- Wa qaalath-thaa-ifatum min ahlil-kitaabi
kafiran". aaminul1 bil-ladzii unzila 'a1al-ladziina
aamanuu wajhan-nahaari wakfuruu aa-
khirahul1 la'allahum yaIji'uun.
73. l.an sira ap padha percaya kajaba mung
marang w()ng kang manu\ Agamanira Yahudl
Nasrani. 132 ) Dhawuha sira ,'v1uhammad: "Sa-
,
,<,,\ ~
, ...
It':
.... """0'"
'P~Jl ........
I;:' ~',)
J.:>....t U"'
~--::,,'/
Ali .:<1 "Iltt· ~ •. ~/
...... I....¥~.;;/~y j
-w
ny-ata pitud uh kang bcncr iku mung saka ,", ,1.•••••)~ 'II"! ""r,1~~ :t~t IS~
ngarsanlng Allah". Lan ap pisan-pisan per- -,I~-' ~~ .....y..~,;
caya manawa arcp diparingi marang sawiji- ~~t~ i '~it~t ·I?~f:." ~;~.P:_
" .... _/~ i.J.... V' ~J
,~{~
ning wong, kaya dcnc kang diparingake ma-
rang sira, Ian manch ap percaya manawa o t(i.\~ & r' ~t"b;-~ :/ ~.l:P
~r;::!--, ..J> _~/.,...~.
dhcWekc bakal bisa ngaiahake hujphmu ana
ngarsaning Allah. Dhawuha sira Muhammad: Wa laa w'm;nuu illaa timan tabi'a diina-
"Sanyata kanugerahan iku ana astaning Al- kum qui innalhl1daa hudal-Iaahi an yu'
lah, kaparingake marang wong kang dadi taa abadum mitsla maa uutiitum au yu-
haajjuukum 'inda rabbikum qui ilmal
kaparcnging karsaNe". Allah iku Maha Jem- fadhla biyadillaahi yu'tiihi may yasyaa-u
bar sana Maha Wikan. wallaabu waasi'un 'a1iim.
Pokale wong Yahudi ala

74. Panjenengane anamtokakc kalawan sih
Rakhmate marang wong kang dadi kaparcng-
ing karsaNe, Allah iku kaguligan kanugerah-
an kang sarwa agung. o~1
. ,,'
Yakhtashshu bi rahmatihii may yasyaa-u
wal-Iaahu dzuHadhlil 'azhiim.
75. Lan ana sawenche wong ahli Kitab

kang manawa sira amanah (nitipake) bandha
akeh marang dheweke, dhcweke ambalekake
bandha mau marang sira, Ian sawenehe ma-
131). Kenabianipun Nabi Muhammad s.a.w. kaweca ing Taurai Ian Inji!.
132). Supados piyambakipun boten estu lumebet Islam, utawi tiyang ingkang sampun lumebet Islam
lajeng manahipun mamang, utawi wangsul katir malih.
104
Surat 3 ALI 'IMRAN (KULAWARGA :IMRAN ) Juz 3
neh ana kang manawa sira nitipake dhuw

sadinar bahe, dheweke ora gelem ambalekake
t~{f1if
!)'~\j,,,
~~J,~~~~~~t~t
/1-" " .. iJP
dinar mau marang sira, kajaba manawa sira 't"'~ -:."'!"/t:~~/.-:. "~it.H«'."':'I
j» IJ" 1:J.3~-' ~~.... ~ •• !J"::
ngujeg-ujeg marang dheweke. Kang mang-
kono mau mangertia, jalaran dheweke padha
angucap: "Ora dosa tumrap kita manawa
';s.o:, ", . . :Kt
o I:J _~j '-t~
kita ora padha nuhoni netepi janji marang Wa min ahlil-kitaabi man in ta'manhu bi-
wong kang padha bodho". Lan dheweke pa- qinthaariy yu-addihii. ilaika wa minhum
man in ta'manhu bi diinaarillaa yu-addi-
dha ngucapake gegorohan ing ngatase Allah,
hii ilaika maa dumta 'alaihi qaa-iman
ing mangka dheweke iku padha mangerti dzaalika bi annahum qaaluu laisa 'alainaa
yen pangucape dhewe lku goroh-ngethek. fiI-ummiyyiina sabiiluw wa yaquuluu-na
'alal-laahil-kadziba wa hum ya'lamuun.
\
76. Ora kaya mangkono iku, sanyata sap a
kang anetepi janji kang disaguhi, Ian taqwa.
mangka sanyata Allah iku remen wong kang
padha taqwa ing Panjenengane.
Balaa man aufaa hi'ahil:ihii wat-taqaa fa
innal-laaha yuhibbul muttaqiin.
77. Sanyata wong kang padha nukar janjine

Allah, Ian sumpah-sumpahc kalawan rega sa-
thithik, dheweke besuk ana ing Akherat ora
bakal oleh kabegjan jati, Ian Allah ora karsa
ngandikani apa-apa marang dheweke, sarta
Panjenengane ora karsa mirsani marang
dheweke besuk dina Qiyamat. apa dene Pan-
jenengane ora karsa nucekake marang dhe-
weke, Ian dheweke bakal padha kapatrapan InnaHau;tiina yasytaruuna bi'ahdiHaahi
siksa kang anglarani. wa aimaanihim tsamanan qaliilan u\aa-i-
ka laa khalaaqa laitUm fil-aakhirati wa laa
yukallimu humul-Iaalm wa laa yanzhuru
ilaihim yaumal-qiyaamati wa laa yuzak-
kiihim walahum 'adzaabun aliim.
78. Sanyata saweneh saka wong-wong ahl ~~~ytGjf~)lA;'~~_VA

Kitab ana sagolongan kang padha mlenceng- '"
ake pangucape ana ing pamacaning Kitab, ... "Z""t.·'~"" "'r"" Jf.'I' '~~
Ci}~-'~~.:JI6\.oJ~ ~6.
supaya sira padha duwe pangira yen kang
diwaca iku saka Kitab, mangka sajatine dudu " ~•.{~" ~~ ! • ", r"" .~ t. l:"1!.
~-' ~t~~~\.o..fJ.U "'7""'.:"",.r
~,:.A
saka Kitab. Dheweke padha ngucap: "Iku
terang saka ngarsaning Allah, kang rriangka o ~~S~;~~t;L'~
sajatine dudu saka ngarsanmg Allah. Lan Wa mna minhum lafariiqay yalwuuna al-
dheweke padha ngucapake gegorohan ing sinatahum bil kitaabi Iitahsabuuhu minal
ngatase (diakokake saka) Allah, ing mangka kitaabi wa maa huwa minaI kitaabi wa
dheweke iku padha mangerti manawa pang- yaquuluuna huwa min 'indil-laahi wa
maa huwa min 'indil-laahi wa yaquuluu-
ucape goroh. na 'alal-Iaahil kadziba wa hum ya'la-
muulI.
Nabi ora bakal amrintahake manungsa
supaya nyembah ing Nabi. .
79. Ora satrepe-wajare tumrap w.ong kang
diparingi dening Allah Al Kitab, hikmah, Ian
105
kenabian, tumuli dheweke angucap marang ,

.' . .. r/ '~' r""
'~~"-r" .
~ /.".,,/1.J " ... •.
~ .".""
~ ~\t
SJ.J)ct'~) .... [;1 ~ ... ~.,-OJ If-""",
para manungsa: "Sira padha nyembaha ing
Aku, datan nyembah ing Allah". Ananging ,.!r\-:,d\~~'1..:~f/. ~w. ~ "'\'~'~:r.:,; ~t
~I.:J~~ ~;-~) ~'y<:Y;j~
dheweke mesthi angucap: "Sira padha dadia
wong-wong robbani, 133) jalaran sira tansah ~ """?/$"~ r/
o .:J~..>~ ". t,;".t ~
;,
padha mulang-wuruk Al Kitab, apa dene sira
Maa kaana libasyarin ay-yu'tiyahul-laa-
wus padha tetep nyinahu". hul-kitaaba wal-hukma wan-nubuwwata
tsumma yaquula Iin-naasi kuunuu 'ibaa-
dal-lii min duunil-Iaahi walaakin kuunuu
rabbaaniyyiina bimaa kuntum tu'a1Ii-
muunal-kitaaba' wa bimaa kuntum tad-
rusuun.
80. "Lan ora wajar tumrap dheweke ma-

rintah anetepake Malaikat Ian para Nabi dadi
Pangeran, apata patut dheweke marintah ing
sira tumindak kafir ing mangka sira wus ngra-
suk Agama Islam?" Wa laa ya'murakum an tattakhidzul-ma-
laa,ikata wan-nabiyyiina arbaaban a-ya'-
murukum bil-kufri ba'da idz antum mus-
limuun.
Kanabiane Muhammad s.a.w.

81. Lan elinga ing nalika Allah mundhut
perjanjian kalawan para Nabi: 134 ) "Sanyata
apa bahe kang Ingsun paringake marang sira
awujud Kitab Ian Hikmah, banjur nekani
marang sira Utusan kang am bene rake Kitab
cecekelanira, mesthi sir a bakal iman temenan
marang dheweke Ian mitulungi". Dhawuhing
Allah: "Apa sira wus padha nyanggemi Ian
wus padha nampa perjanjian Ingsun tumrap
kang mangkono mau?" Dhcweke munjuk
atur: "Kita sam pun sami anyanggemi". Allah Wa idz akhadzal-laahu miitsaaqan-nabiy:
tumuli dhawuh maneh: "Sira padha nyeksen- yiina lamaa aataitukum min kitaabiw wa
hikmatin tsumma jaa-akum rasuulum
ana, he para Nabi, Ingsun kalawan sira dadi mushaddiqullimaa ma'akum latu'minun-
saksi" . na bihii wa latanshurunnahuu qaala
aqrartum wa akhadztum 'alaa dzaalikum
ishrii qaaluu aqramaa qaala fasyhaduu
wa ana ma'akum minasy-syaahidiin.
82. Ewa dene sapa kang padha mlcngos /;~

01.;) ,
bit~~-'\)~)~
:'I';\'({ 'J~~ "',.IJ'.I1. •.1,.
If
~i.:l"'-A'f
sawuse mangkono iku, hiya dhewekc iku
wong kang padha duraka.1 35 ) Farnan tawallaa ba'da dzaalika fa ulaa-
ika humul faasiquul1 .
83. Kang iku, apa dhcweke padha angupaya .. ,' ~'tt.; •."0''1 ?,;\~\."." ?~Y ~ ~ .I '-:-:"'"
9",- ~ d ___ '"V-' 1.:.1~ 5-lJ \>t.~ .J!o::L'LAY'
•
Agama saliyane Agamaning Allah, ing mang-

ka wong sakurebing Langit Ian salumahing o~,'/,j 4ilt-:'(~/'"'\1'l .';' /
~.x.." .. ",-' Ul j :y" i.#">~1"
133). Robbani, punika tiyang ingkang sampurna ilmu Ian taqwa-nipun dhumateng Allah.
134). Parjanjianipun pard andika Nabi kaliyan Allah s.w.t. ingd!h punika, sarawuhipun Rasul ingkang
asma Muhammad. piyambakipun badhe sami iman Ian am!?iyantu. punika perjanjian anangsuli
ugi ummatipun.
135). Duraka utawi fasik punika boten anggatosaken dhawuhing Allah s.w.t.
106
Bumi iku padha sumarah rna rang Panjeneng- Maghaira diinil-laahi yabghuuna wa la-
ane, kalawan karepe dhewe, utawa kala wan huu aslama man fis-samaawaati wal-ardhi
roda-paripeksa, Ian ana ngarsaning Allah, thau'aw wa karhaw wa ilaihi yurja'uun.
dheweke bakal padha disowanake.
84 .. Dhawuha sira Muhammad: "Kita wus
padha iman ing Allah, Ian Kitab ka'ng wus
diturunake marang kita, Ian Kitab kal1g wus
diturunake marang Napi Ibrahim, Nabi Is-
ma'il, Nahi Ishag, Nabi Ya'guh sarta tedhak-
turune, Jan iman marang Kitah kang diturun-
ake marang Nabi Musa, Nabi 'Isa, Ian saka- .....~~.,~ ~'I" ............ ;.,:. "'.....,. .
behing para andika Nabi saka Pangerane. o 1:.Ir)"'""''''' ~, ~ ~t ~
Kita ora padha ambedake antarane siji-Ian- Qui aamannaa bil-laahi wa maa unzila
sijine para Nabi mau, Ian kita padha sumarah 'a1ainaa wa maa unzila 'alaa ibraahiima
wa ismaa'iila wa is-haaqa wa ya'quuba
lega-lila marang Panjencnganc Allah". wal asbaathi wa maa uutiya muusaa wa
'iisaa wan-nabiyyuuna mir-rabbihim laa
nufarriqu baina ahadim minhum wa rrah.
nu lahuu muslimuun: '
85. Ana dene, sapa kang ngupaya Agama ~~ ~l!:.) i:~('~ .~.,: ......... -~
:. .
saliyane Agama Islam, dheweke ora bakal ",
.-~ ;~ ~~~~"
,." t."
.. I., • ,
V
ditampa dening Panjenengane Allah, Ian dhc- o o"--":"t~""i""~p~
_~"",,~J~~'.J
weke ana ing Akherat kalehu golongane wong
kang padha kapitunan. Wa may yabtaghi ghairal islaami diinan
[alay yuqbala minhu wa huwa fiI-aakhi-
rali minal khaasiriin.
86. Kapriye Panjenengane Allah karsaanu- /..' .r"·t . . . ' . . t"-:l'r.". ~,~ ............ ,~
duhake wong-wong kang padha kafir sawuse '.J~....~,~~.>'I-' L.o";'a.bt<S~~ _..\1
iman, Ian dhcweke wus padha anyekseni ma- '~t"~·r";r:."
QJI~ '"I -AI... \:>
(~'0>. . J. . l.9"'..>'
A •
·'~'l \:)~"I;;'
~~ 1.
nawa Rasul iku temen-hag, apa dene wus ~. ~ • J ~ ~
teka marang dhewekc pirang-pirang tandha o ~H'·:;it~. \~~,(.

_ ....' yo",- "'?fr.. J
yekti kang ,nyata, Allah iku ora pisan-pisan
karsa anuduhake rna rang wong kang padha Kaifa yalldil-Iaahu qauman kafaruu ba'-
anganiaya. da iimaanihim wa syalIiduu annar-rasuu-
la haqquw wa jaa-ahumul-bayyinaatu wal
laahu laa yahdil qaumazh-zhaalimiin.
87. Mungguh piwalese wong kang kaya ··f'.-r;'I"" ~ -! /" !...tt:~ /;

~, ,~"'" .'-:1 ~,
mangkono mau, ora liya bakal kapatrapan ~r-,;W\a.:.aJ ~~t~:j\p'-~"t-J\V V
la'nating' Allah, sarta benduning Malaikat, ~",. . . . . . . llJ(
Ian benduning para manungsa kabeh sajagad- o~t~· -'
rat. Ulaa-ika jazaa-uhum anna 'a1aihim la'-
natal-laahi wal-malaa-ikati wan-naasi aj-
ma'iin.
88. Siksa tumrap dheweke langgeng ana ing . . . , t1 . . . ~~ , ,..... , i .... ' ~". ,.,. I '.
kono, ora bakal padha dienthengake siksane, "y 1.I.all~ ~.. ~ "'A..dvJi"._ .,/-,,;, Aft V
Ian ora bakal disaranteka~e siksane. ')) ..... , ,(.~, " .....
o I:)-,~~~
Khaalidiina fiihaa laa yukhaffafu 'anhu
mul 'adzaabu wa laa hum YUD7.haruun.
107
Surat 3 ALI 'IMRAN j KULAWARGA 'IMRAN ) Juz 3
89. Kajaba wong kang padha gelem tobat

sawuse tumindak kang mangkono mau, sarta
padha ambecikake tumindake, 136) mangka
sanyata Allah iku Maha Ngapura sana Maha
Asih. H1al-ladziina taabuu mim ba'di dzaalika
wa ashlabuu fa-innal-laaba ghafuurur ra-
hiim.

sawuse padha iman, banjur tambah-tambah
kafire, ora pisan-pisan padha ditampa robate,
Ian wong kang mangkono mau padha kasasar.
InnaHadziina kafaruu ba'rla iimaanihim
tsummazdaaduu kufral Ian tuqbala tau-
batuhum wa ulaa-ika humudh-dhaalluun.
91. Sanyata wong-wong kang padha kafir,

Ian padha'mati, sarta dheweke isih tetep ka-
fire, ora pisan-pisan ditampa, sanajana sawiji- "'/ .,.;" " .....
wijining wong mau arep anebusi awake
~<5~!jj~j ~)~tW~~t~
nganggo emas sakebaking Bumi. Wong kang t
"J
-;' ~ =·'!J':~f~t~~ cl3Jt
O~~r )1;';' . ~
&
I'
mangkono mau bakal padha kapatrapan siksa
kang anglarani, sarta ora bakal ana kang bisa InnaHadziina kafaruu wa maa tuu wa
nulungi marang dhcweke. hum kuffaarun falay yuqbala min abadi-
him mil-ul ardhi dzahahaw wa lawiftadaa
bihii ulaa-ika lahum 'adzaahun aliimuw
wa maa lahum min naashiriin.
JUZ 4
92. Ora pisan-plsan sira kabeh tumeka ing "/' , . f" ., ., .l.", ~. ",/",."
~ " - : ' . "'-~~ •••••••• lO, Itt I~': ,_,\,-
pangabckti-panembah kang sampurna, kajaba "c.(,;)~ ,,~ c.s-> --';:"!-" 0-
sira nanjakake-nafakah saweneh barang dar-
bekira kang sira tresnani, Ian apa kang padha
;;\i '"
o /' ...... ~
\~,
~ t "\i"'''' , " -7 .
: • ,~" ?·.JilIt'-··-
(,;)",(S"'(.;r,.>~.~
sira danakake mau, mcsthi. bakal diwuningani Lan tanaalul birra haltaa tunfiquu mim-
ing Allah, (banjur diparingi ganjaran tike! maa tuhibbuun, wa maa lunfiquu min
syai-in fa innallaaha bihii 'aliim.
matik~I).
~~~JjJ~~&J~ G~~~t~ AY'

93. Sakabehi'1g pepanganan iku halal, tu-
mrap wong Bani lsrail, kajaba panganan kang
diharamakc dening Israil (Ya'qub), kanggo "~ttJ¥.!?t
Ioi'!.lY" \'~: ~ II~~' t""1
'.;J4J ~ ~ ~ ~ U;:'t.!>-"'",
C) I
dheweke dhewe sadurunge Kitab Taurat di-
turunak( 137 ) Dhawuha sira Muhammad:
"Mara sira anekakna Kitab Taurat, (manawa o ~~~O!~.;t~~~~~9~ j;
sira angucapake ana panganan kang diharam- Kulluth-tha'aami kaana hillal libanii is-
ake sadurunge tumuruning Taurat), nuli pa- raa-iila iIIaa maa harrama israa-iilu 'a1aa
nafsihii nun qabli an tunazzalat-tauraah,
dha wacanen Kitab mau, manawa sira iku
qui fa'tuu bittauraati fatluuhaa in kun-
nyata wong kang bener". tum shaadiqiin.
136). Amal shaleh utawi tumindak kasaenan punika ingkang positif sarta konstruktif damel kawi-
lujengan sarta makmuring Rakyat ngakathah; sami ugi ing laladan kasaenaning politik tata·
negari. kasaenan ekonomi, kasaenan kaamanan-pertahanan, kasaenan sosial budaya. kasaenan
ngagesang agama (tafJ.wa), cekak aosipun ingkang nami amal shaleh punika boten namung
dedana, zakat, dad os guru, Ian sanes·sanesipun. nanging kasaenan ingkang nglimputi sadaya
aspek gesang bebrayan.
137). Tetedhan ingkang dipun haramaken minangka hukuman kados ingkang kasebat ing surat
AI An'aam ayat 146 Ian surat An Nisaa ayat 160.
108
94. Sawuse kedadeyan iku, sap a kang aga-

we gegorohan diakokake saka ngarsaning
Allah, hiya wong kang kaya mangkono iku
kang padha nganiaya.
95. Dhawuha sira Muhammad: "Mangertia

dhawuhing Allah iku kabeh bener, mula saka
iku, sira padha manuta ing Agamaning Nabi
Ibrahim kang bener, Ian panjenengane iku
ora kalebu golongane wong kang padha mu- Qui shadaqallaah, fattabi'uu millata ib-
syrik". raahiima haniifaa, wamaa kaana minal
musyrikiin.
96. Sanyata wiwitane Padaleman 138) kang
(~ I ,~.y '. (,( r'" '" '. ,'" ~ // '"
diedegake kanggo 'ibadah para manungsa iku Q~ ~cS~ qj~~-' ~ J.3t<.:J;A"1
sayekti kang ana ing Mekkah, kang tansah
Binerkahan, sarta dadi pituduhe wong sa'
-z:...... ~ 1\1r
o ~cSl).4:J-,
-f,,,
alam kabeh. luna awwala baitiw wudhi'a linnaasi
laUadzii bibakkata mubaarakaw wa hu-
dal Iii 'aalamiin.
97. 'ng k ')no mau ana pirang-pirang ayat-
tete!"g''[ kang cetha terang, yaiku sawenehe,
,\bq'Jlll Ibrahim,139) Ian sap a kang malebu
mg Bait-Padaleman mau aman-rahayu. Lan
p,lfa manungsJ diwajibake 'ibadah Ilajji ing
g,lIt, Pad aleman mau muhung karana Allah,
\ "iku hUllg kang kuwasa ngambah dalan- Hihi aayaatum bayyinaatum maqaamu
} 40) Dene sapa kang kafir ambalela, sa- ibraalliima wa man dakhalahuu kaana
n>'Clra Albh Maha Sugih, ora butuhake ma- aaminaa, wa lillaahi 'alan-naasi hijjul
baiti manistathaa'a ilaihi sabiilaa, wa
l ang wong' ;dam j'lgad-raya,
man kafara fa innallaaha ghaniyyun 'anil
'aalamiin.
'98. Dhawuha 'Sira Muhammad: "He wong
'~'"'''' .lr? /"11-''''
ahli Kitab, yagene teka sir a padha kafir ing '·1" ~att~~-:
I I
",•• :.-0)
(.A.IJ - ' "
\
. "~~\J,b~J'-LtA
'" :'-" ..
ayat-ayating Allah, kang mangka Allah iku , ~ /.~ rI '\~ fp "'-
Maha Mirsani ing samubarang kang padha o 0~'.Ar.3"'~
sira tindakake". Qui yaa ahlal kitaabi lima takfuruuna
bi aayaatillaahi wallaahu syahiidun 'a1aa
maa ta'maluun.
99. Dhawuha sira Muhammad: "He wong I
t~,.-,-
./ ",.9. 9/
.. ~_.:/\ ~
,','j /""0-'9
'1'... I\~I\'\.
ahli Kitab, yagene sira padha ngalang-alangi
w
~ "' .. ;.. v- I.:)-,~~ ;../ 4.)J1> ..~_"1.
wong-wong kang wus padha iman saka de- j~,\r//b;r/",,~,,<!::'t:::r~/ f"./.,~,:: //' ./
dalaningaAllah, sira padha duwe biep ala <UJ ~"'-"~.....,..., ,,~~~~ ~tO'""
supaya dheweke dadi nyleweng, kang mang-
o -:'k'~~~(i,
ka sira padha mangerti kang sabenere. Allah l:.!~ ~/ Y
iku ora bakal supe saka tindak kang padha Qui yaa ahlal kitaabi lima tashudduuna
'an sabiilillaahi man aamana tabghuuna-
sira lakoni. haa 'iwajaw wa antum syuhadaa-u, wa
mallaahu bighaafilin 'ammaa ta'maluun.
138). Padaleman 'ibadah ingkang wiwitan punika wonten Baitul Maqdis, makaten cariyosipun tiyang
Ahli Kitab, nanging Allah SWT ambantah bilih Baitullah ingkang wiwitan punika yasanipun
Nabi Ibrahim a.s. ing Masiidil Haram Mekkah.
139). Panggenanipun Nabi Ibrahim a.s. tumandang darnel ambangun Ka'bah, Baitullah ing Mekkah.
140). "Wong kang kuwasa ngambah dalane" inggih punika tiyang ingkang cekap sangu sarta kesah
mantukipun, sehat jasmani Ian ruhani.
109
100. He para wong Mu'min kabeh, manawa

sira padha manut marang golongane wong
~·~r~·(!;/.
ct."" t;".J1;: t(!/' -:' iftv_t"W; \ ..
~ #' .. c>.... ~tct.~ ~.•. -
j
kang wus padha diparingi Kitab, yekti dhe- o .~;,. Y.t: r"'r /." l(,-" .... /.'~t".·t t
~~~~... ~~-',).Y..~
!..'
"",.,t
weke bakal ambalekake ing sira dadi kafir
sawuse sira padha irrian. "aa ayyuhal ladziina aamanuu in tu-
thii'uu fariiqam minal ladziina uutul ki-
taaba yarudduukum ba'da iimaanikum
kaafiriin.
101. Kapriye sira teka padha dadi kafir,

kang mangka sira padha diwacakake ayat-
"Jit~t~
., •• ~~
~ ...
·!.:V-' ~"1.it$:p.\
-'vA>" ••
ayating Allah, apa dene UtusanNe ana ing ."" "1.~aL~" ~;'''''''''j,~'',I.,t''.,_.
r.S~~ ... ;,~.~-' -""'..J~
tengah-tengahira kabeh? Dene sapa kang ce-
cekelan (angrungkebi) Agamaning Allah, sa- t. ., "".,9 h
o~J:,~Jt
+ ••", + ...... tI:I
nyata dhewel<e wus pinaringan pituduh de-
dalan kang bener. Wa kaifa tak furuuna wa antum tutlaa
'alaikum aayaatullaahi wa fiikum rasuu-
luh, wamay ya'tashim billaahi faqad
hudiya ilaa shiraathim mustaqiim.

dha wedia ing Allah kalawan sajatining wedi,
Ian sira aja padha mati, kajaba mati Islam.
/
Yaa ayyuhalladziina aamanut taqullaaha
haqqa tuqaatihii walaa tamuutunna iIIaa
wa antum muslimuun.
103. Lan sira padha nyekelana kalawan tali-

ning (Agama) Allah kang kukuh, Ian sira aja
padha pepisahan. Sira padha ngelingana ing
kani'mataning Allah kang wus kaparingake
marang sira, yaiku nalika sira padha me-
mungsLlhan,Panjenengane nuli angumpulake
ing antarane ati-atinira, tumuli sira padha
dadi paseduluran jalaran saka paring kani'-
mataning Allah. Mangkono uga nalika sira
kabeh ana ing sapinggire juranging naraka.
Panjenengane Allah banjur anylametake ing
sira kabeh saka siksa Neraka, kang mangkono
mau Allah karsa anerangaj. e ayat-ayate ma- Wa'tashimuu bihablillaahi jamii'aw wa-
rang sira, supaya sira padha ol.::h pituduh. laa tafarraquu wadzkuruu ni'matallaahi
'alaikum idz kuntum a'daa-an fa allafa
baina quluubikum fa ashbahtum bi ni'-
matihii ikhwaanaa, wa kuntum 'alaa sya-
faa hufratin minan naari ill anqadzakum
minhaa kadzaalika yubayyinullaahu la-
kum aayaatihii la'allakum tahtaduun.
.
104. Anaa sagolongan saka sira kabeh (be-
bad an) kang ngajak-ajak marang k:j.becik-
~.,,~ .. }:-:it 'It -:',."
I.;).J~ •• ,,,~ v .... c>y.~
ttfo :b..7"
(,
,'4 ".:fooI) • • "
an 141 ) padha parentah tindak kabecikan, " r.-

,~, 't .....1:,rt .. ~ ~ ~""iL
;,.A~~ .J ~ ~ C>;TV;;J '":1-'>- )0-
:Z.... ..,
Ian nyegah laku ala, wong kang kaya mang-
kono mau wong-wong kang padha begja. OO~\
... "!J !'i~
141). Ma'ruf . maksudipun tumindak ingkang nY\llakaken kita dhumateng Allah, dene nunkar
maksudipun sadaya tumindak ingkang anebihaken kita saking Allah.'
110
Wal takum minkum ummatuy yad'uuna

ilal khairi wa ya'muruuna bilma'ruufi
wa yanhauna 'anil munkari wa ulaa-ika
humul muflihuun.
105. Lan sira aja padha dadi kaya dene

wong kang padha pepisahan pating slebar,
Ian padha padudon-pasulayan sawuse dhe-
weke katekanan pirang-pirang katerangan,
wong kang mangkono mau bakal padha ka-
patrapan siksa kang abot-anggegirisi.
Walaa takuunuu kalladziina tafarraquu
wakhtalafuu mim ba'di maa .iaa-ahumul
bayyinaat, wa ulaa-ika lahum 'adzaabun
'azhiim.
106. Yaiku ana ing dina nalika rahine wong

kang iman dadi putih, Ian rahine wong kang
ora iman dadi ireng. Ana dene wong kang
rahine padha ireng iku bakal padha didangu:
"Apa sira malah dadi kafir, sawuse sira padha
iman? Nuli sira saiki padha ngrasakna dhewe
siksane jalaran anggonira padha kafir mau". Yauma tabyadhdhu wujuuhuw wa tas-
waddu wU.iuuhun fa ammal ladziinas-
waddat wujuuhuhum akafartum ba'da
iimaanikum fadzuuqul 'adzaaba bimaa
kuntum takfuruun.
107. Apa dcnc wong kang rahine putih,

mangka dhcwcke iku sanyata ana ing Rah-
mating Allah, yaiku Suwarga, ana ing kono
dheweke bakal padha langgeng.
Wa ammal ladziinab-yadhdhat wujuuhu-
hum fa fii rahmatillaah, hum fiihaa
khaaliduun.
108. Hiya kaya mangkono iku ayat-ayating , 'r /, , 9 \ 9 \ ...... .,

yJ Jw \[//b!':-jIJ. ~\il/ ~'I;;' a1h::.:t~ J.A
Allah, Ingsun wacakake marang sira Muh- ":,,,:!-.a.I.I "'-' <,:;'- /~ ~" •• -,
ammad kalawan bener, Allah ora karsa anga- /" ,; ,.,W (9il!
niaya marang wong sa 'lam jagad-raya. o ~'-+IJ:I
Tilka aayaatullaahi natluuhaa 'alaika bil-
haq, wa nellaahu yuriidu zhulmal Iii -
'aalamiin.
109. Lan kagunganing Allah iku samubarang

kang ana ing Langit, Ian ana ing Bumi, Ian
marang ngarsaning Allah diunjukake kabeh
perkara.
Wa Iillaahi maa fis samaawaati wamaa
fiI ardh, wa ilallaahi turja'ul umuur.:
110. Sira kabeh iku dadi sabecik-beciking

ummat kang tinitah ing Donya, tumrap para
manungsa, sira padha parentah nindakake
panggawe becik, Ian padha anyegah saka laku
111
Surat 3 ALI 'IMRAN (KULAWARGA 'IMRAN ) Juz 4-
ala, apa dene sira padha iman ing Allah. Sa-

upama wong ahli Kitab ikl1 padha gclcm
iman, yekti bakal nemu becik tumrap dhe-
weke. Sawenehe wong mau ana kang iman,
ananging kang akeh padha duraka. Kuntum ki,aira ummatin ukhrijal lin-
naasi ta'muruuna hil ma'ruufi "a 'tanhau-
na 'anil munkari wa lu'minuuna hilla~f},
walau aamana ahlul kitaabi lakaana I-hai-
ral lahum, minhumul mu'minuuna "3
aktsaruhumul faasiquun.
111. Dheweke ora pisan-pisan bisa gawe CI-

laka marang sira kabeh, kajaba mung bisa
agawe laraning atinira, manawa dheweke pa-
dha merangi ing sira mesthi dheweke padha
tinggal gelanggang acolong playu, tumuli Lay yadhurrukum illaa adzaa, wa i\'-
dheweke ora padha diparingi pitulung. yuqaaliluukum yuwalluul-umul adbaa~a
tsumma laa yu;'sharuun.
, "" ~, '. (..... ; ,..... ~~ '" 111// ,,/ ,
112. Wong-wong mau ana ing ngcndi bahc ;LtG?~~;~Itc.t'.t-aJ~t~c,.?-\n
tinemune padha digawe asor-nistha, kajaba
manawa banjur padha gelem cecekelan tali
saka ngarsaning Allah, Ian tali saka manung-
sa. 142) Dheweke iku padha oIeh bebendu
salta ngarsaning Allah, Ian padha nandhang
kemiskinan. Kang kaya mangkono mau jalar- u """."'I9.r~"t""'''
~ , \')
. . . '-:11 \ j,~/
rI."J-W' .......'(,I,.,?,,,
,/
I.".),)'1I~
an dheweke ora padha iman ing ayat-ayating 01.:,)) - •• !Y -'~ :- ~"t...fr.j,J- .. :-.:J'
Allah, Ian padha mrajaya para Nabi kalawan Dzurihal 'alaihimutlz dzillalll aina maa
ora sabenere (dosa), kang mangkono mau tsuqifull illaa bihahlim minallaahi wa
kagawa 143) saka anggone padha tindak du- hahlim minan naasi "a baa-II II bighadha-
him ntiilallaahi wa dlourihal 'alaihimul
raka Ian ngliwati angger-angger. maskanah, dzaalika bi annaltllm kaanuu
vakl"uruulla hi aa~ aalillaahi "a ya'lluluu-
!lal ambiyaa-a bi ghairi Ita'l." .haalika
bimaa 'ashau "a kaanuu ~ a'ladulln.
113. Ora kabeh wong ahli Kitab iku padha,

ananging sawenehe wong ahii Kitab iku ana
sagolongan kangjejeg nyekeli kabeneran, 144)
Ian tansah maca ayat-ayating Allah ana wa-
yah wengi, sarta padha sujud (sholat). Laisuu sa"aa-am min ahlil Idtaahi um-
mat un qaa-imalu} yatluuna aaY'aalillaa -
hi aanaa-al laili waltum yas.iutluwl.
114. Wong-wong mau padha iman ing Allah,

Ian Dina Akhir, Ian padha parentah tumindak
becik, sarta nyegah Iaku ala, Ian padha ge-
gancangan ana ing tumindak kabecikan,
wong kang kaya mangkono mau kalebu
ewone wong kang padha bccik - saleh.
Yu'minuuna hillaahi "al yaumil aakhiri
wa ya'muruuna hilma'ruuti wa yanhauna
'anil munkari wa yusaari'uuna hil khai-
raat, wa ulaa-;ka minash shaalihiin.
142). Maksudipun tiyang ingkang anetepi agaminipun Allah tamtu angsal pangayoman saking ingkang
dlpun tetepaken Allah wonten ing AI Quraan, sarta pangayoman salting pemerintahan Islam.
143). lnggih punika anggenipun kafir Ian mrajaya ing para Nabi.
144). Ahli Kitab ingkang sampun ngrasuk Aj!ama Islam.
112
115. Lan apa bahe kabecikan kang padha

ditindakake iku ora babar-pisan bakal disir-
nakake ganjarane, Allah iku Maha Wikan
marang wong kang padha wedi marang Pan-
jenengane. Wamaa yaf'aluu min khairin falay yukfa-
ruuh, wallaahu 'aliimum bi! muttaqiin.
116. Sanyata wong kang padha kafir, ban-

dha Ian anak-anake ora bakal bisa menehi
paedah apa-apa marang dheweke saka siksa-
ning Allah, wong kang mangkono mau dadi
ahli Neraka, sarta padha langgeng.
Innal ladziina kafaruu Ian tughniya 'an-

hum amwaaluhum walaa aulaaduhum
minallaahi syai-aa, wa ulaa-ika ash-haa-
bun naari hum fiihaa khaaliduun.
117. Sanepane bandha kang padha ditanjak-

Zi
11:'?~~lti"'..dta:·' -:"l!..~, ~~-'W
ake dheweke ana ing panguripan Donya, iku ~ ., \oN 7~"'~ ,...C)~.
kaya dene angin kang adhem njekut, niyup ""H(;1(~A~<' -:./ '''r'''''t t
r~': 7.U
tetandurane wong kang padha nganiaya ~'~l~~CoI.P~1.oQ ~~.... '«-,.~
awake dhewe, nuli ngrusak tcmenan. Allah
ora pisan-pisan karsa nganiaya marang wong-
~t~;~~6'.ill~~l>~:~~
wong mau, ananging dheweke dhewe kang 00"~ ....
padha nganiaya marang awake dhewe.
Matsalu maa yunfiquuna fii haadzihil
hayaatid dun-yaa kamatsali riihin fiihaa
shirrun ashaabat hartsa qaumin zhala-
muu anfusahum fa-ahlakathu, wamaa
Pepacuh ngalap mitra pinercaya zhalamahumullaahu walaakin anfusahum
marang Yahudi. yazhlimuun.
118. He wong-wong kang padha iman, sira

aja padha memitran saka saliyane kancanira
Islam, dheweke ora Ieren-Ieren tansah duwe
pamrih kasangsaran marang sira, dheweke
padha seneng barang kang gawe susahing
sira, temenan nganti kawetu saka lesane ang-
gone gething marang sira, Ian barang kang
disidhem ing atine wong-wong mau luwih
gawat. Sanyata Ingsun wus anerangake pi-
rang-pirang tandha yekti marang sira, ma-
nawa sira padha gelem mikir-mikir. Yaa ayyuhal ladziina aamanuu laa tat-
takhidzuu bithaanatam min duunikum
laa ya'luunakum khabaalaa, wadduu maa
'anittum qad badatil baghdhaa-u min
afwaahihim wamaa tukJlfii shuduuru-
hum akbar, qad bayyannaa lakumul
aayaati in kuntum ta'qiluun.
119. He para wong Mu'min, hiya kaya mang-

kono iku sira dhemen marang dheweke, ing
mangka dheweke iku gething marang sira.
Sira padha iman sakabehing Kitab-Kitab,
113
Surat 3 ALI 'IMRAN (KULAWARGA 'IMRAN ) JUZ 4
ananging wong-wong mau maido-kafir ma- , ., .,y~
t~
, j,Ji:ilt~~\j~)t'·
",. '\ _r~;· ~ ~ ,'.. "
rang Quraan. Manawa wong-wong mau ke- ';.,.0 ~ .. _ ;" ••
temu ing sira, dheweke ngucap: "Kita iman",
Ian manawa dheweke wus padha mungkur,
'~~I. t/.~t:!;.''''~\''
O}-'v...IQ,II9 t~~
_ ... 4\) 1:.1... ;_"
dheweke padha nyokot-nyokot drijine dhewe Haa an tum uulaa-i tuhibbuunahum wa
sebab saka muringe marang sira. Dhawuha laa yuhibbuunakum wa tu'minuuna bil-
sira Muhammad: "Sira padha matia kagawa kitaabi kullihii wa idzaa laquukum qaa-
saka muring-muringira dhewe". Sanyata Al- luu aamannaa, wa idzaa khalau 'adhdhuu
'a1aikumul anaamila minal-ghaizh, qui
lah iku Maha Ngawuningani barang kang ana muutuu bighaizhikum, innallaaha 'a1ii-
ing sajeroning ati. mum bidzaatish-shuduur.
120. Manawa sira padha oleh kanugerahan-

kabecikan, mesthi andadekake susahe wong
kafir mau, dene manawa sira padha ketaman
reribet, tamtu andadekake bungahe wong-
wong kafir mau, Ian manawa sira padha te-
nang:sabar, sana taqwa ing Allah, mangertia
paekane wong kafir iku ora tumama ambe- • I!'. , "
bayani marang sira sithik-sithika. Sanyata o~~
Allah iku nglimputi marang barang kang pa- III tamsaskum hasanatun tasu'hum wa
dha ditindakake. in tU8hibkum sayyi-atuy yafrahuu bihaa,
wa in t38hbiruu wa tattaquu laa yadhur-
rukum kaiduhum syai-aa, innallaaha bi-
Palagan perang Badar Ian Uhud. maa ya'ma!uuna muhiith.
121. Muhammad, sira elinga, nalik~ sira me- " r.,l/ /'" .,''''~ ,;II -:11':''' ",,;" t"
tu saka omah kulawarganira ing wayah fajar- ~Ui.o'."~JJ~~'¥'
'7 "-",;?;. , ~t~
i" o.J~5. . ..J-W'
subuh, sira mapanake wong-wong Mu'min ~.!:~ (p,,,, '~t'" J,lr::•• ~.
•• ~ 4LI .J I..I;~....
ana ing palagan paprangan,145) Allah iku
Wa idz ghadauta min ahlika tubawwi-ul
Maha Midhanget sarta _Maha Ngawuningani.
mu'miniina maqaa'ida IiI qitaal, wallaallU
samii'un 'aliim.
122. Nalika rong golongan 146)" saka sira ne-

diya ngucira, mangertia Allah iku mitulungi
marang rong golongan mau, Ian hiya mung
marang ngarsaning Allah wong Mu'min pa-
dha pasrah-tawakai. Idz hammat thaa-ifataani minkum an
tafsyalaa wallaahu waliyyuhumaa, wa
'alallaahi fal yatawakkalil mu'minuun.
123. Sanyata Allah wus paring Pitulung ing

sira, ana sajeroning perang Badar, nalika iku
sira lagi apes,147) mula saka iku sira tansah
padha taqwa il,o; Allah, muga-muga- sira pa-
dha syukur. Wa laqad nashara kumullaahu bibadriw
wa antum adzillah, fattaqullaaha la'a1la-
kum tasykuruun.
145). Perang Uhud tahun 3 Hijrah.

146). Golongan Banu Salamah saking Khazraj Ian Banu Haritsah saking Aus, kekaJihipun bergada
ti yang Islam.
147). Kondisi wadyabala Islam apes sebab cacahing man power sakedhik. sarta abrak-pirantosing
perang sarta logistik namung alit sanget tinimbang mengsah.
114
124. Ing nalika sira Muhammad dhawuh:

"Apata durung anyukupi ing sira anggone
Pangeranira paring saran a telung ewu wadiya-
bala armada para Malaikat kang tinurunake.
Jdz taquulu lit mu'miniina alay yakfiya-
kum ay yumiddakum rabbukum bitsa-
laatsati aalaalim minal malaa-ikati mun-
zaliin.
125. Mula iya bener, manawa sira padha , wjj.o-;, .,,~/

~ •. ,:..4, ···\'/t······'t ~
" .,/ ...... 7"".....
··.t~l""'-,,\,,,
tabah-sabar, Ian taqwa ing Allah, Ian mung- r--")!Pv-- yy.> ~-'!J~I.;..IA..r.
suh bakal nempuh marang sira ing wektu iku
4UJ."-'" 1,-- ""-; /(!./.,'~, " ./.,
'1/ t:
Ilol
•• '\\~~~~)~ 1J,.../b
uga, mangertia Allah Pangeranira bakal pa- ,,~ 0'J"f" ;-. " .,
ring ing sira sarana wadiya-bala para Malaikat iI''' """,9
O~_'r"'"
cacahe limang cwu kang mawa tetenger.
Balaa in ta.'ihbiruu wa tattaquu "a ya'-
tuukum min faurihim haadzaa vumdid-
kum rabbukum bikhamsati aala~fim mi-
nal malaa-ikati musawwimiin.
126. Lan Allah ora karsa andadckake saka- ~.:~~~~" ·~"..,g.;T1 'fl ',1,1"'~" .\n
ilr--:~ ~ "";.>J~v-:..;;,,,4JJ ~ -'
behing lelakon iku, kajaba mung minangka
bebungah tumrap sira kabeh, Ian supaya ati- ~~~
'?Jj.~ AT.t ! : ~t~:5tt~'-~
... :?'~~ ~
nira padha tcntrem. Lan ora ana pitulung ka-
pba mung saka ngarsaning Allah kang j\1aha Wamaa ,ja'a1ahullaahu iIIaa busyraa la-
Prakosa sarta Maha Wicaksana. kum wa litathma-inna quluubukum bih,
waman nashru illaa min 'indillaahil 'azii-
zil hakiim.
127. Ing wusana Allah karsa angrusak sa-

wcnch wong kafir saka iring pinggirc,148)
utawa mclehakc marang sawcnehe, nuli pa-
dha bali nglenthung kala\\'an kapitunan.
Liyaqtha'a tharafam minalladziina kara-
ruu au yakbiluhum fa yanqalibuu kJlaa-
ibiin.
128, Muhammad, sira ora kuwasa sithik-

""~/""~(~ .- ,!..... ,,'t''t.• ;, / ~ "',1 ~rA
sithika tumrap pcrkarane wong kafir, sa- ~~)trF Yy!3t;s-'~;)\~ -.r.:-
mcngko ana kalane Allah nampa tobate, uta- /.'91~ "~r~
wa karsa anyiksa marang dheweke, sanyata o \,;)..,.,.~)?
Laisa laka minal amri syai-un au yatuuba
dhcweke iku padha anganiaya. 149 ) 'alaihim au yu'adzdzibahum fa innahum
zhaalimuun.
129, Kagungan ing Allah iku samubarang

kang ana ing Langit, Ian kang ana ing Humi,
Panjcnengane paring pangapura marang wong
kang dadi kaparcnging karsaNc, Ian anyiksa
ing wong kang dadi kaparenging karsaNe, Wa lillaahi maa fis samaawaati wamaa
Allah iku Maha Ngapura, sarta Maha Asih, fil ardh, yaghfiru lima}' yasyaa-u wa yu-
'adzdzibu may yasyaa', wallaahu ghafuu-
rur rahiim,
148). Wadyabala kafir pejah pitungdasa tiyang, Ian dipun tawan inggih pitung dasa tiyang,
149). Miturut riwayat Buhkori. bilih Nabi Muhammad s,a,w. nenuwun (do'a) supados boten sadaya
pemimpin-pemimpin musyrikin dipun sirnakaken. ananging wontena sebagevan dipun wilu-
jengaken!
115
Surat 3 ALI'IMRAN (KULAWARGA 'IMRAN ) Juz 4
L.'uangan nindakake riba.

130. He para wong M~'min, si;a aja padha
nungan riba. kalawan tlkel-matlkel, Ian Slra ({:~~~~~t ~~" ~t G..~t~~ sr.
f'cldha wcdia ing Allah, muga-muga sira pa-
dh3 ncmoni kabcgjan. 150)
~c,~~~t~"
Y aa ayyuhal ladziina aamanuu Iaa ta'-
kulur ribaa adh'aafam mudhaa'afataw
wattaqullaaha la'allakum tuflihuun.
1 31. Lan sira padha wedia ing N araka. kang

dicawisake tumrap wong-wong kang padha
'I:r .....
O~~Q~
~; ." 't!~t;!"·n'.i~
w )\.:.1 ~,,-\'f'\ I
kafir. Wattaqun naarallatii u'iddat iii kaafiriin.
Ndherek dhawuhing Allah Ian Rasul

132. Lan sira padha angestokna dhawuhing
Allah. Ian Rasule, muga-muga sira kabeh pa-
:~;;'Jjtt.fj;"I~~t ~~\,." /
dha diparingi kawelasan dening Allah. Wa athii'ullaaha war rasuula la'allakum
turhamuun.
133. Lan sira padha enggal-enggal angupayaa

pangapura saka Pangeran sesembahanira, Ian ..... ~.....~ '. ,:-.AS"· :"'Jtt~)t:. ~_,,.'"
r-:-'
~y:.jO • .!l.~)Io;T",,~~ ,,;;r~ /
ngupaya Suwarga kang jembare madhani ':J G; ;"'.u .,,,, <oj'. ,,,., ~ , \ ! ~,~
jembaring Langit Ian Bumi, kang dicawisake o •••:" ......::J~tuD)~t.Jo~t
tumrap wong kang padha wedi ing Allah. Wa saari'uu ilaa maghfiratim mir rabbi-
kum wa jannatin 'ardhuhas sa,maawaatu
wal ardhu u'iddat iii muttaqiin.
134. Yaiku wong kang padha ananjakake ,." . . t.K ,............. ~ ~.".; . ;I.,' ." . "
(ndarmakake) barang darbeke ana ing nalik
~t'" .lit'" .!:tr 1<\" .. tt· L ···. ~':It '''''
.. .." ""'~ ~;;!)- I.JI.:)~ I:.f.~ _11 t /
ne kacukupan Ian ana ing nalikane nandhang ~ ~;. tt't~ ,.I. t"'.b ·~t . '" \::..it / li~iit
<' . ", ..
karupekan. Ian kang tahan ngampet napsune. o ~ . .-".4lJ!,~ ct~
Ian kang ngapura marang kaluputaning liyan. Alladziina yunfiquuna fissarraa-i wadh-
Allah iku remen marang wong kang padha dharraa-i wal kaazhimiinal ghaizha wal
tumindak ing kabecikan. 'aafiina 'anin naas, wallaabu yuhibbul
muhsiniin.
135. Lan wong kang manawa tumindak laku

ala. utawa nganiaya marang awake banjur
enggal padha eling marang Allah, tumuli pa-
dha nyuwun pangapura ing dosane, ora ana
kang bisa ngapura kabeh dosane kajaba mung
PanJenengane Allah piyambak. Lan ora pa-
dha ng!estarekake olehe tumindak kaya kang Wal ladziina idzaa fa'aluu faahisyatan
wus dilakoni. ing mangka dheweke padha au zhalammi anfusahum dzakarullaaha
mangerti dosane. fastaghfaruu Ii· dzunuubihim, . wamay
150).
~ngkang dipun haramaken; miturut sebageyan ageng Ulama,.riba-llasi'ah punika haram, sallaosa
k oten riba tikel-matikel. Samp'un kathah buku khusus ngrembak bab Bank Islam. kados dene
:;,.angani pUll Ustadz Akhmad Hassan, utawi Drs. Achmad Chatib. 'Negari-Negari Islam ing
~ I lka tanggaI 23 April 1974 ngresmekaken adegipun Bank Al Islamy Lil-Tanamiyah, utawi
; amlC Development Bank, utawi Bank Pembangunan Islam, wonten ing Jiddah, Saudi Arabia.
at atawlS kagiyatanipun: a. Ordinary operations (kagiyatan-kagiyatan biasa), b. Special ope-
ra Ions (kagiyatan-kagiyatan khusus) kangge ambiyantu masyarakat Islam ing Negari-Negari
~nes anggota, c. Trust Fund operations, upami dana waqaf. Modalipun nembe 760 Juta Islamic
Min::. utawi saben 25 Juta LD. sami kaliyan 30 Juta Dollar Amerika. Presidenipun Dr. Ahmed
u:
NO ammad Ali, Wakil Menteri Pendidikan Saudi Arabia, Dewv-n Gubernur saking wakil-wakil
gari anggota, wekdaling jabatan 5 tahun, saking Indonesia Dr. Ali Wardhana, Menteri Ke-
ngan, kaIiyan Dr. Rachmat Saleh, Gubemur Bank Sentral. .
116
yaghfirudz dzunuuba ilIa11aah, walam yu-

shirruu 'alaa maa fa'aluu wahum ya'-
lamuun.
136. Wong kang mangkono mau bakal di- • 1-1j!" " , """ tt"'.!": ., t".......t,N -:\"i\' \:'(l.
paringi ganjaran saka Allah Pangeran sesem- 1Sf.~-'~.J~IS~~-,~~t_\ II'
bahane. Yaiku pangapura Ian Suwarga kang
ing ngisorc ana kaline mili, ana ing kono ba-
, 't" .. )'[~ '! -:", \
~~, ~1.:1..,",,"-*.;I ~~
L 'IZ~if~"'(' :
kal padha langgeng, Ian hiya iku sabecik-
bcciking pi wales tumrap wongwong kang pa-
; G.:~~~it
dha ngamal. Ulaa-ika jazaa-uhum maghfiratum mir-
rabbihim wa jannaatun tajrii min tahtihal
anhaaru khaalidiina fiihaa, wa ni'ma
ajrul 'aamiliin.
137. Sam'ata wus kelakon pirang-plrang le-

lakon Sunnah Sunnah Allah 151) wong kuna
saka ("man sadurungira, mula sira padha
lclanaa ana Il1g Buml (study tour), nuli padha
clningalana (patilasan-arkeologis), kapnye Qad khalat min qablikum sunanun fa-
\\Tkasancwung kang padha anggowhake siiruu fil ardhi fanzhuruu kaifa kaana
'aa<jibatul mukadzdzibiin.
(para Rasuling Allah.).
13H. Iki Ai Quraan dadi penerangan tumrap
para manun?sa kabch, Ian dadi pituduh sarta
pitutur tumrap wong kang padha taqwa ing lIaadzaa bayaanul lin naasi wa hudaw
Allah. wa mau'izhatul Iii muttaqiin.
139. SiCl dp padha ngrasa minder-apes, Ian

ap padha tansah susah, sira kabeh bakal lu-
wih l1lulva, manawa sira padha Mu'min.
"" ,t
o~;.
Walaa tahinuu walaa tahzanuu wa an-
tumul a'iauna in kuntum mu'miniin.
140. ;v!.anawa sira kabeh padha ketaton, ana

ing perang Uhud, sanyata ka.um kafir ana ing
pcrang Badar, uga padha nandhang tatL!. Dina
kang Illangkollo mau, k,tiah utawa menang,
1ngsun gIl lr-gu mantekakc ana Il1g antarane
para rnanungsa, karsanc Allah arsa Ngawuni-
ngani wong kang padha irnan, Ian sabagcan
sira dikarsake rnati-syahid, dene Allah iku
ora rerncn marang wong kang padha ngani- Iy yamsaskum qarhun faqad massal <jau-
ava. 152 ) ma '1arhum mitsluh, wa lilkal ayyaamu
nudaawiluhaa bainan naasi wa liya'iamal-
laahul ladziina aamanuu wa yattakhidza
minkum syuhadaa', wallaailU laa yuhib-
buzh zhaalimiin.
141. Lan maneh karsan ing Allah ngresikake

dosane wong kang padha iman, Ian anyirnak-
ake wong kang padha kafir. Wa liyumahhishallaahlil ladziina aama-
nuu wa yamhaqal kaafiriin.
151). Inggih punika pahukumaning Allah ingkang arupi musibah malapataka tumrap tiyang ingkang
kufur kautusipun Nabi Muhammad s.a.w.
152). Pejah syahid punika tiyang Islam ingkang gugur ing palagan kangge adeging Agami Allah.
117
Surat 3 ALI'IMRAN KULAWARGA'IMRAN Juz 4
142. Apa sira padha duwe pangira m~nawa ..... ", ',...r{(.. . ~~"jtt~'I~ ,/ ., ..... ,~ ",."
bakal padha mlebu ing Suwarga, kang mang-
ka Allah durung Ngawuningani wong kang
padha jihad saka sira, Ian Panjenengane du-
rung Ngawuningani wong kang sabar (tetep
l.1.~t4/.l~.~" -w.-
CI'-.,."
lP W CJ~..,.t-lf..r
o ~~(\:~/~t" "I
~-'
Am hasibtum an tadkhulul jannata wa
lammaa ya'lamillaahul la:dziina jaahaduu
,..!'~ I
imane).153)
minkum wa ya'lamash shaabirii.n.
143. Sanyata sira wus padha ngarep-arep

pati, saka sadurunge pati mau nempuh ing
1;iif~$~ 6~t~tJ ~~;_'~r
sira, lah saiki sira wus padha andeleng ing t ;'• .~'
•, .....
•••••• '·J~.·"t/ •-:r., iJ!!
" ,~' .... ~~,\~. 't..
o ~" ~\-' '.:T"";'~.. Q'
pati sebab peperangan, kang mangka sira pa-
dha mangerti kanthi nyata. 154) Wa laqad kuntmn urnannaunal malita
min qabli an talCJ..auhu fa qad ra-aitu-
muuhu wa antum tanzhuruun.
144. Muhammad iku ora ana liya, kajaba

mung Rasul, 155) Utusanmg Allah, sadurunge ~.
.
tl!.~\t l~·~.:$Jj~~~§J,~\:.~-\H
.. .... /~t'r1. ..... , J.... ,J //0 / " ' ' ' ;QI1,~\it
dheweke, uga wus ana plr~ng-plrang Utusa~. ~.,~~t~~t
, r1 • f~""
J;i.,t
Apa manawa Muhammad Iku seda, utawa dl- ,. , , ....
sedani, sira bakal padha murtad, ambalik rna- ~~{~~\ ~ jj d. :~ij¢.~ l!~
rang tungkakira? Lan sapa ambalik marang ,,'-.. .. ...... ~~ .......
tungkake, ora bakal ambebayani marang AI- ~£l!1 ~l
lah sathithik-thithika, Allah arsa paring gan- 0
jaran wong kang padha syukur. Wamaa muhammadun iIlaa rasuulun qad
khalat min qablihir rusul, afa-im maata
au qutilanqalabtum 'a1aa a'qaabikum,
wamay yanqalib 'alaa 'aqibaihi falay ya-
dhurrallaaha syai-aa, wa sayajziIlaahusy
syaakiriin.
145. Lan ora mati sawijining badan, kajaba f& I f"" I "r ~ ;"'~ ,/ .. r~r"""
~_aLtC»\.I;lto~ I:Jt u.::"'?c.:>O.I.O-'-'t~
t-:I '
kalawan idzining Allah, miturut tulisan kang .... .
",:- '/ ". ."
., ., ;,'/" t ,"'" ~~,,!
wus ditamtokake, Ian sapa kang ngarepake r,r,...t cti:.J t.:Jltut~I.).x. j,~y &.J
~Iii'~.. .:T ....... •
ganjaran ana ing Donya, Ingsun bakal rna·
. .I'''''' '•• " ,
ringi, dene sapa kang ngarepake ganjaran
($.$; Jo~~§., j;:;';Jt~~)t-.d-'
r~:,
,.
I '
o9~t
153), Jihad inggih punika: 1. Perang kangge adeging Agami Allah, $art a ngayomi tiyang Islam,
2. Merangi hawa nafsu, 3. Andanakak~n barang darbe kangge 'amal shalch Ian manfaat ing
masyarakat Islam, 4. Ambrastha kabatilan sarta ambela adeging kaleresan.
154). Kadadosan punika makaten, saderengipun pc rang Uhud kathah para Sahabat, !angkung-Iangkung
ingkang boten ndherek perang Badar, atur pamrayogi supados Nabi Muhammad s.a.w. medal
mapagaken mengsah ing sajawining kitha Madinah Al Munawaarah!
155), Maksudipllll !\jabi Muhammad s.a.w. punika satunggaling manungsa ingkang dipun angkat dados
Rasul, kadus para andika Ras"'l sanes-sanesipun, wonten ingkang seda dipun sedani;' wonten
ingkang seda ing palagan Silbilillah, ugi wonten ingkang seda biasa! ,
Miturut riwayat Sahib Bukhory, ing salebeting perang ruked ing palagan Uhud, Nabi
Muhammad s.a.w. dipun kabaraken seda dening mengsah. Wadyabala Muslimin panik, ngantos
meh kemawon badhe nyuwun pangayoman suaka dhumateng Abu Sufyan, pemimpin Quraisy.
Katambahan tetiYang Munafik sami damel-damel informasi, manawi nyata Muhammad punika
Utusaning Allah, boten saged seda dening mengsah! Pramila lajeng turumun Ayat punika
sup ados stiuasi stabi!. Wonten kadadosan sanes malih, ugi kapethik saking riwayat Sahih Bu-
khory, Abu Bakar Ash Shiddlq r.a. nenteramaken rilasyarakat ing nalika nembe kemawon
serlanipun Kanjeng Nabi s.a.w. sarana maos wongsal-wangsu! Ayat kasebat, llingkung-Iangkung
dipun tujokaken 'Umar Ibnul Khattab r.a. ingkang wekdal samanten ugi panik. malah kepara
duka·duka!
11 R
Akherat, Ingsun uga bakal maringi, Ian Ing- Wamaa kaana Iinafsin an: tamuuta illaa
sun arsa paring ganjaran marang wong-wong bi-idznillaahi kitaabam mu-ajjalaa, wa
may yurid tsawaabad dun-yaa nu'tihii
kang padha syukur.
minhaa wamay yurid tsawaabal aakhirati
nu'tihii minhaa, wa sanajzisy syaakiriin.
146. Lan wus pira bahe para andika Nabi r,·d',"~w ~~1(.·~·~ •• '.~""~t.l.
e'j 'c:.$ C)~ ~ ~ ~ CJ',.':I~-
kala wan para pandhereke kang padha taqwa . ,.
bebarengan nempuh perang, wong-wong mau ~~""aLt \'.<~ ·''''~1. . ,.!",....
.J." ~,,~ ~~-'
ora padha kekes sebab dene tekaning bebaya
sajeroning angrungkebi dedalane agamaning o ~~t~
......"
~(.lo~·r~.-:,·~~..
..... _ ..Jl",;I~\ ,
Allah, apa dene ora padha lembek sarta ora
padha tumungkul, Allah iku remen marang Wa ka-ayyim min nabiyyin qaatala ma'a-
wong kang ulet-sabar. huu ribbiyyuuna katsiirun famaa waha-
nuu limaa ashaabahum fii sabiilillaahi
wamaa dha'ufuu wa mastakaanuu, wal-
laahu yuhibbush shaabiriin.
147. Ora ana do' a pangucape wong-wong

mau, kajaba mung munjuk atur: "Dhuh Pa- ~~~:Jt~~~~~~}~1~~~~-,f..V ,/
ngeran kita, mugi Paduka paring pangapunten ."~r{"~\"V""'''''t '.{."f( <I"t:~ r~.{t" 't"
dhumateng dosa-dosa kita, saha anggen kita t.r\,j.JlOl~~t~ ~-,\j~ ~ U!J-"'J-J
sami kelangkungan angliwati wates wonten ~~ ! ::::"~t '~t
ing prakawis kita,156) langkung-langkung ol.:t~~~
mugi Paduka angekahaken delamakan kita, Wamaa kaana qaulahum illaa an qaaluu
tuwin mugi Paduka paring pitulung sageda rabbanaghfir lanaa dzunuubanaa wa is-
mimpang ingatasipun tiyang-tiyang kafir. raafanaa fii amrinaa wa tsabbit aqdaa-
manaa wanshumaa 'alai qaumil kaafiriin.
148. Saka iku Allah paring ganjaran marang ~ 1< ,,( / ' J"'r,,!' '" ".;,' I'
wong-wong mau ing Donya,157) sarta sa J~;)tu~'
.... " r:r>-' ~Jltut':;-
. . . 7 4L~;;t1JtA
bccik-beciking ganjaran ing Akherat. Allah
iku remen marang wong kang padha tumin- ;~t&:~\"
............ ~ ~~."..
dak becik. Fa ataahumullaahu tsawaabad dun-yaa
wa husna tsawaabil aakhirah, wallaahu
yuhibbul muhsiniin.
149. lie para wong Mu'min, manawa sira -:<.1 tt::Jf;· --;!'" "'··"tr".!fr-
t.J·ji';" ~~
padha manut marang wong-wong kafir, dhe- ...... ~J~tcr.~ ~.'t \ttl V
wckc mesthi bakal padha ambalekake sira o~: ~ t~':~'t"~'il-::' "Y,t,,, .
marang kekafiran, ing wusana sira padha bali r:/~. ~ t(J"....oJ")X.
saran a kapitunan. Yaa ayyuhal ladziina aamanuu in tuthii-
'ul ladziina kafaruu yarudduukum 'alaa
a'qaabikum fatanqalibuu khaasiriin.
150. Nanging Allah iku dadi Pangayomanira ". --~\t ,.,~ ,.",..,r.,(, I",,, 9~ I~
kabch.lan Panjenengane iku sabecik-beciking o I.:I.'.~ ~ ~J fo...J-",,@t~ .,~.
Dzat kang paring pitulung. Balillaahu maulaakum wa huwa khairun
naashiriin.
151. Ingsun bakal namakake rasa wedi ing
sajcroning atine wong-wong kafir, jalaran
anggonc padha musyrik nyakuthokake ing
Allah kalayan barang kang Panjcnengane ora
15!;). lnggih punika nerjang wakedaning hukum Agami.
157). Ganjaran ing Donva wau saged awujud unggul ing yuda. pikantuk gantos rampasan perang sarta
tambahing kekiyataning wadyabala, in gkang murakabi stabilisasi N egarl, langkung·langkung
stabilisasi ek onomi.
119
nurunake dhawuh katerangan iku. Dene I •

:-:~ _Itilt .... ~ .... " .. "
panggonane bali w0ng-wong mau ana ing o~ f.S~~-'
Neraka, yaiku saala-alaning panggonane wong Sanulqii fii quluubilladziina kafarur ru'-
kang padha anganiaya. ba bimaa asyrakuu billaahi maa lam
yunazzil bihli sulthaanaw wama'waahu-
munnaar, w~ hi'sa matswazh zhaalimiin.
Kekalahan strategis Ummat Islam ing

palagan Uhud.
152. Lan sanyata Allah wus anetepi janjiNe
marang sira, yaiku ing nalika sira padha nga-
lahake wong-wong kafir ana ing perang Uhud
kala wan idzining Allah, nganti nalika sira
padha apes, Ian panik padha pasulayan ing
dhawuhing Nabi,158) Ian sira padha am-
bangkang, sawuse sira padha diweruhake ba-
rang kang padha sira dhemeni (jarahane),
, sawenehira ana kang ngarepake milik-bandha
donya, Ian sawenehira ana kang ngarepake
bandha Akherat, nuli Allah ngengokake ing
sira kabeh saka wong-wong kafir, jalaran
Panjenengane Allah karsa neter marang sira. Wa laqad shadaqakumullaahu wa'dahuu
Mangertia Allah wus paring pangapura ma- idz tahussuunahum bi idznihii hattaa
idzaa fasyiltum wa tanaaza'tum fit amri'
rang sira, Ian Allah iku kagungan Kanugerah-
wa 'ashaitum mim ba'di maa araakum
an kaparingake marang para Mu'min. maa tuhibbuun, minkum may yuriidud
dun-yaa wa minkum may yuriidul aakhi-
rata tsumma sharafakum 'anhum liyabta-
Iiyakum wa laqad 'afaa 'ankum, wal-
laahu dzuu fadhlin 'alai mu'miniin.
153. Lan elinga nalika sira padha lumayu

tanpa tumulih ing sapa-sapa, kang nalika iku b~jl!J ~ ~ ~~~; ~;~ .ip~Y'
Rasulullah ngundang-undang ing saburinira {ItT ~r[~-: .~Q;t.~ \~r"~ ~.1(:1~
kabeh, Allah banjur males ing sira kasusahan ~~-,,~~ ~.,i>' ~~..,...- "••
kang matikel-tikel, (olehira padha kepla-
yu),159)1 perlune supaya sira aja susah-gege-
~'-:', (!~~
~;J,~~
B. 0'''.~ t; (::, 'l-;:r;:~·-:'·
~fJ.J~ (,J'""!j>j='V
tunen marang barang kang wus kapungkur
Ian bebaya kang ngenani ing sira, dene Allah
"'~~:&r.-.
0<,;) ~
iku Maha Waspada marang tindak-\aku kang Idz tush'iduuna walaa talwuuna 'alaa
padha sira lakoni. ahadiw war rasuulu yad'uukum Iii ukh-
rwum fa atsaabakum ghammam bi-
ghammil likailaa tahzanuu 'alaa maa
fataakum walaa maa ashaabakum, wal-
laahu khabiirum bimaa ta'maluun.
154. Allah banjur nurunake marang sira ing

katentreman sawuse kasusahan, yaiku marang
sago long an saka sira padha liyep-liyep ngan-
tuk,160) dene sagolongan liyane padha ka-
tungkul (mentingake) marang awake dhe-
158). Inggih punika prakawis dhawuhing Nabi s.a.w. dhumateng bergada pemanah supados tetep
nahan mcngsah ing pap an strategis ingkang sampun katemtokaken, sanaosa kawontenan gawat.
159). Santi kaplajeng saking sektor pertahanan bergada pemanah sabab boten disiplin manunggaling
komando salting Nabi s.a.w.
160). 'I'lyang l\ful;lintin ingkang teguh keyakinanipun.
120
we 161) Ian padha anduweni panyana kang

ora sabenere marang Allah kaya pangirane
wong Jahiliyah. 162 ) Dheweke padha ngucap:
"Tumrap kita ora diparingi wewenang nem-
tokake bab perkara iki (kalah menang ing pa-
perangan)". Dhawuha sira Muhammad: "Ka-
beh perkara iku ana ing astane Allah".
Dheweke padha nyidhem ana ing sajerone
atine barang kang ora dilahirake marang sira.
Dheweke padha celathu: "Saupama kita iku
padha nduweni wewenang nemtokake bab
perkara mau, mesthi kita ora bakal dipateni
ana ing palagan kene iki. "Dhawuha sira
Muhammad: "Senajan ta saupama kowe ka-
beh iku ana ing omahira dhewe, won~ kaQg rTsumma anzala 'a1aikum mim ba'dil
wus tinakdir mati saka antaranira, dheweke ghammi amanatan nu'aasay yaghsyaa
mesthi metu marani papan patine" ,Lan ma- thaa-ifatarit minkum wa thaa-ifatun qad
ahammat hum anfusuhum yazhunnuuna
neh Allah kersa neter barang kang ana ing biUaahi ghairal haqqi zhannaljaahiliyyah,
sajeroning atinira (bab ikhlas Ian orane) Ian yaquuluuna hal lanaa minal amri min
uga kersa mijekake barang kang ana ing ati- syai-in qui innal amra kullahuu lillaah,
nira. Allah iku Ngawuningani apa bae kang yukhfuuna fii anfusihim maa laa yubduu-
na lak, yaquuluuna lau kaana lanaa mi-
ana ing sajeroning ati.
nal amri syai-um maa qutilnaa haahunaa,
qullau kuntum fii buyuutikum labarazal
ladziina kutiba 'a1aihimul qatlu ilaa ma-
dhaaji'ihim wa liyabtaliyal laahu maa fii
shuduurikum wa liyumahhisha maa fii
quluubikum, wallaahu 'alii mum bidzaa-
tish shuduur.
155. Ana dene wong kang padha mlayu saka

sira ana ing nalika campuhing palagan antara-
ne golongan loro iku,163) sanyata dheweke
iku padha diplesetake dening syetan kalawan
sawenehing barang kang wus padha ditindak-
ake. Allah wus paring pangapura wong-wong
mau, sanyata Allah iku Maha Ngapura sarta Innal ladziina tawaliau minkum yaumal
Maha Aris. taqal jam'aani innamas tazallahumusy-
syaithaanu biba'dhi maa kasabuu, wa
laqad 'afallaahu 'anhum, innallaaha gha-
fuurun haliim.
Mental Ian disiplin berjoang.

156. He wong kang padha Mu:min, kahanan-
ira iku aja kaya dene wong kafir, Ian padha
ngucap marang kanca-kancane, nalika padha
lelungan ana ing Bumi, utawa nalika padha
perang: "Saupama wong-wong mau ana ing
kene bahe, mesthi dheweke ora padha mati
161). Tiyang Muslimin ingkang taksih mamang-sumelang.
162). Panyananipun tiyang Jahiliyah. Nabi s.a.w. punika manawi estu Utusan Allah, tamtu boten
saged kawon wonten ing peperangan punapa kemawon.
163). Golongan kalih, punika divisi Muslimin Ian divisi Musyrikin.
121
Ian ora dipateni". Pangucap kang.kaya mang-

kO,no iku Allah karsa andadekake kaduwung
ana ing ati-atine wong-wong mau, dene Allah
iku Dzat kang paring urip, sarta kang mateni.
Allah iku Maha Pariksa ing samubarang kang Yaa ayyuhal ladziina aamanuu laa ta-
padha sira tindakake. kuunuu kal ladziina kafaruu wa qaaluu
Ii ikhwaanihim idzaa dhlU'abuu fiI ardhi
au kaanuu ghuzzal lau kaanuu 'indanaa
maa maatuu wamaa qutiluu liyaj'alaI-
laahu dzaalika hasratan fii quiuubihim,
wallaahu yuhyii wa yumiit, wallaahu
157. Lan ma.nawa sira padha dipateni ana

ing (angrungkebi) dedalaning Allah, utawa
-: "~~1'~"tJt
'" ,
1·.... JJ.~lj:~I'_,.V J
~..,,, ~:>: ~-'
sira padha mati, 164) sanyata pangapura sarta ,j ·',1·"'r(w~·.1 ~"'~'" '" !
sih 5aka ngarsaning Allah iku luwih becik OO~~~~..t~t
tinimbang barang-barang kang padha diklum- Wa la,in qutiltum fii sabiilillaahi au mut-
pukake dening wong-wong mau. tum lamaghfiratum minallaahi wa rah-
matun khairum mimmaa yajma'uun.
158. Manawa sira padha mati, utawa dipa-

teni, sanyata sira kabeh bakal padha dikum-
;:" "1..!.. ~tJ/. ~
O...J-'~~
oi\ ;;i&"", 'H:.:r"'_'Ar'.1
,J~~.J
pulake ngadhep ana ngarsaning Allah. Wa la-in muttum au qutiltum la-i1allaahi
tuhsyaruun.
Budi pekerti Nabi Muhammad s.a.w.

159. Jalaran dening sih rahmat kang saka
rl~~ ~~~.~/t:'·~~~!IJ ~"~~~tA
\.1:':11::...;,) ,.-' ...o-e' "-;,,, t~ ~ ~ 1I
ngarsaning Allah, sira Muhammad banjur
lembah manah marang kanca-kancanira, Ian
saupama sira iku atindak kasar Ian ati wang-
"!'"
~\oAS-
!'\;'&!'''' : f'1<:~\ j:iit"t?tf
",~~~c) 'y ~
kal, sanyata kanca-kancanira iku padha bubar
saka sakiwa tengenira, mula saka iku sira pa-
"' .........,<fl.
~-'
tl • ...• ·~ ". r~'" ·~1··:~·t'"
)';'-?t';J rfw?,~)~.J~ ~ J I
dha ngapuraa pialaning wong-wong mau, Ian . Gi".I':;•.1\ /.,
~.
I'. d·........
,a ......I t '~" t·"'t '"' ,•••. . . .
I:' \Z'
padha suwunna pangapura tumrap dosane, o •."..., - ~ 411 C)"'~ ~ I.P~
Ian sira padha musyawaraha kalawan wong- Fa bimaa rahmatim minaIlaahi linta la-
wong mau ana ing bab perkara apa bae. Mula hum wa lau kunta fazhzhan ghaliizhal
qalbi lanfadhdhuu min haulik,' fa'fu 'an-
manawa sira wus anduweni kekencenganl hum wastaghfir lahum wa syaawirhum
niyat arep nindakake sawijining perkara, su- til amri fa idzaa 'azamta fatawakkal
paya sira tawakkal ing Allah, Allah iku remen 'alallaah, innallaaha yuhibbul mutawak-
marang wong.kang padha tawakkal. kiliin.
160. Manawa Allah karsa paring pitulung ing f'~"':~ · t ...~fo:.""r":4{ P~t·'~'~~ ·,t...
»'~ ~/-';.>J~~~ cWl",oI~O>·· \.
/
sira, mesthi ora ana wong kang bisa ngalah-
ake ing sira. Lan manawa Allah karsa nginak- ~~ J;;''"'~~,PI~~~
Ja -· . . '1/11 .t;,y ',~1.6 ~
,..../.
""., .,.
ake ing sira, mangka sapa wong kang bisa -iJI,
nulung ing sira saliyaning Allah? Lan marang o~~;Jt
ngarsaning Allah wong-wong Mu'min supaya
Iy yanshur kumullaahu falaa ghaaliba
padha tawakkal. lakum wa iy yakhdzulkum faman dzal
ladzii yanshurukum mim ba'dih. wa 'alaI-
laahi faI yatawakkalil mu'minuun.
164). Gugur ing margining Allah (Sabilillah, upami da'wah utawi regu kesehatan ing daerah pageblug
sesakit ingkang wingit) ingkang boten sabab perang.
122
161. Ora ana Nabi iku gel~ cidra ing bab

jarahan, Ian sapa kang cidra, dheweke ing
besuk dina Qiyamat bakal teka kalawan ngga-
wa barang kang dicidrakake mau, tumuli di-
wales saben-saben wong miturut apa amale
kang wus ditindakake, Ian dheweke ora pa-
dha dikaniaya. Wamaa kaana Iinabiyyin ay yaghulla wa-
may yaghlul ya'ti bimaa ghalla yaumal
qiyaamati tsumma tuwaffaa kullu nafsim
maa kasabat wahum laa yuzhlamuun,
162. Apa wong kang andherek kaparenging '" ~ ':f. . ~.,; . ." '•....~·1. ///
Allah iku padha karo wong kang bali ka-
I
'"
...
!IIlitO:1~r\.!.
" ~ ':-"
.i!lt ~~:;:!
..
:"\" C::' ~'P1f
lawan bebendu saka ngarsaning Allah, Ian ';. .;;. "'; /b~1o,;,1 11 },1/
panggonane wong mau ana ing Neraka Ja- o _ I\.~-'~"Y-'VI-'
hanam, yaiku a1a-alaning panggonan bali. Afamanit taba'a ridhwaanallaahi kamam
baa-a bisakhatim minaJlaahi wa ma'waa-
hu jahannam, wa bi'sal mashiir.
163. Pilungguhane wong-wong mau pirang- / l/rr" r, • .... ,.\. / h~ I h (j 1 / .... ~ l"'l.Y"
pirang prangkat ana ing ngarsaning Allah, o <.:.)~~~~t-,~ J..:.s;; ~.J.).--
Allah' iku Maha Ngawuningani ing samuba- Hum darajaatun 'indallaah, wallaahu
rang kang padha ditindakake. bashiirum bimaa ya'maluun.
164. Sanyata Allah wus paring kani'matan

marang wong Mu'min, jalaran Allah wus
angutus sawijining Utusan marang wong-
wong mau saka golongane, kang macakake
\,/
ayat-ayating Allah marang dheweke, sarta
anyucekake marang dheweke, apa dene mu-
lang muruk marang wong-wong mau Al Kitab
Ian Kawicaksanan, temen sadurunge' iku,
Laqad mannallaahu 'alai mu'miniina idz
wong-wong mau yekti padha kesasar kang ba'atsa fiihim rasuulam min anfusihim
cetha. yatluu 'alaihim aayaatihii wa yuzakkii-
him wa yu'allimuhumul kitaaba wal
hikmata wa in kaanuu min qablu lafii
Sifat-sifate wong Munafik. dhalaalim mubiin.
165. Apa sanalikane bebaya ngenani ing s"ira

(ana palagan Uhud), kang mangka sira wus
padha agawe bilahi marang wong-wong mau
(ana palagan Badar) tikelloro, hiya gene teka
sira angucap: "Kados pundi teka makaten
,punika, (kita sami kawon-kesengser?)". Dha-
wuha sira Muhammad: "Iku kabeh saka ka-
salahan awakira dhewe, (ora disiplin)". Sa- A walammaa ashaabatkum mushiibatun
nyata Allah iku MaIn Kuwasa ing atase sa- qad ashabtum mitslaihaa qultum annaa
mubarang perkara". haadzaa, qui huwa min 'indi anfusikum,
innallaaha 'alaa kulli syai-in qadiir.
166. Lan kasangsaran kang ngenani ing sira
kabeh ana ing palagan, nalika campuhing-
yudha, rong golongan mau, kabeh kalawan
idzining Allah, mungguh karsane Allah, arsa
ngawul1lngal1l teterane wong kang padha
Iman.
123
Wamaa ashaabakum yaumaltaqal jam-

'ami fa bi-idznillaahi wa liya'iamal mu'-
miniin.
167. Lan Allah uga arsa ngawuningani wong

kang padha munafik, manawa wong mau di- t:r~
~ ·!..1~·;'~t·!.<~
~ ••"..f}
~'jt~"
~ qj.... _,,", S\V
dhawuhi: "Ayo sira padha peranga labuh ,,'.///Prt..J..' ...... '" I . ? [..:'
agamaning Allah, utawa padha nulaka!" ,..'ir='J.;,i'\ r\~ t
";;~\-.:J' '-"
. t taLt ~ ~, t;\~~
~)~ ......... ;.- ~~
Jawabe wong-wong mau: "Saupama kita wus -z,r/\i,,9: ,,,;:,,. /./~/,. "~."
~U')y ~u...§t~.Y ...Ai ' . -)t
mangerti perkara peperangan, mesthi gelem: .., ........ ,,\ -/ .. 7 ~ ~ .. ." /~ .. '
kita padha melu perang karo kowe ka- ,
~t"j,'
99 ,
,'J •.'~ ..... ·.I(j
" ...
.' .. <10.\ 'G G'~
!l., . . .
beh".165) Ana ing dina iku dheweke luwih -' ~;..r- ~U"': ~ ~;. CY ~
cedhak marang kafir, tinimbang karo iman.
Dheweke padha angucap kala wan lesane, ba- ,,-
-c, .....
01.:)
;;:S':;r" 'f~/
- _4'.~t
rang kang ora terus sajerone atine. Allah Wa liya'iamal ladziina naafaquu wa qiila
iku luwih ngudaneni barang kang padha di- lahum ta'aalau qaatiluu iii sabiilillaahi
.awidfa'uu, qaaluu lau na'!amu qitaalal
umpetake dening wong-wong mau. lattaba'naakum, hum IiI kufri yauma-
idzin aqrabu minhum Iii iimaani yaquu-
luuna bi-afwaahihim maa laisa iii qUluu-
bihim, wallaahu a'iamu bimaa yaktu-
mUlino
168. Dheweke iku wong kang mung padha

omong-omong karo kanca-kancane, Ian mung
padha lelungguhan ora melu perang: "Sa-
upama dheweke iku padha anggugu aku ka-
beh, mesthi dheweke ora padha dipateni". ,;"J ~. ,
Dhawuha sira Muhammad!" Coba sira padha o~~
nulaka pati saka awakira dhewe, yen nyata AIIadziina qaaluu Ii-ikhwaanihim wa qa-
sira iku padha temen". 'aduu '-'11.1 athaa'uu naa maa qutiluu, quI
fadra'uu 'an anfusikumul mauta inkun-
tum shaadiqiin.
Ganjaran tumrap pahlawan Syuhada'

(mati syahid)
169. Lan sira aja padha angira manawa wong-
wong kang padha dipateni ana ing perang-
sabil iku mati, ananging mangertia dheweke
iku urip; ana ing ngarsaning Allah Pangerane
padha kaparingan rezeki. 166)
170. Wong-wong syuhada' mau padha gem-

bira jalaran Allah wus paring kanugerahan
marang dheweke, Ian dheweke padha bungah
dene wong kang isih padha kari, durung pa-
dha nyusul, 167) kareben dheweke iku ora
padha susah:
165). Pangucap nylekit salting tiyang·tiyang Munafik punika tumuju Nabi s.a.w, dipun anggcp botcn
mangertos taktik sarta tehnis perang, pangintenipun namung saged mulang Agami utawi maos
Quraan. Munafik ingkang remen nginakaken ngasanes punika, malah langkung pantes tiyang
tiyang ingkang boten gadhah tuntunan (lead,'rship) ulah kaprajan.
166)., Pahlawan ingkang gugur syahid punika saestu gesang Ni'mat ing ngarsaning Allah, gesang ing-
kang tehnis Ian situasinipun beda kaliyan gesang ing Ngalam Donya, pramila gesanging para
Pahlawan kinasih wau namung Allah piyambak ingkang- Ngawuningani.
1,;7). Mitra-mitra ingkang tunggil perjoangan tetep llerjoang ing Margining Allah.
IH
Farihiina bimaa ·aataahumullaahu min

fadhlih, wa yastabsyiruuna billadziina
lam yalhaquu bihim min khalfihim a1laa
khaufun 'alaihim walaa hum yahzanuun.
171. Dheweke padha suka pari suka diparingi .

kani'matan saka ngarsaning Allah, sarta ka-
nugerahan. Sanyata Allah iku ora bakal ngi-
lang-ngilangake ganjarane wong kang padha
Mu'min. Yastabsyiruuna bini'matim minallaahi wa
fadhliw wa annallaaha laa yudhii'u ajral
mu'miniin.
172. Yaiku wong kang tansah padha anges-

tokake dhawuhing Allah Ian Rasule, sawuse
padha ketaton, ing paiagan Uhud; kanggo
wt'ng kang padha tumindak becik, sarra
taqwa ing Allah wong-wong mau bakal padha A1ladziinas tajaabuu Iillaahi war rasuuli
kaparingan nugraha kang agung. mim ba'di maa ashaaba humul. qarh,
lilladziina ahsanuu minhum wattaqau
ajrun 'azhiim.
173. Dheweke iku kang padha dikabari de-
ning para manungsa: "Sanyata wong-wong
kafir wus padha kumpul siyaga-yudha arep
numpes sira, mula sira pidha wedia ing dhe-
weke". Wusana pangucape wong kafir iku
malah nambah kandel imane para wong 'I'D' , . .;
o~':'II'"
•. :I.Y~"
Mu'min. Nuli dhewcke padha ngucap: "Pa-
ring pitulimging Allah wus cukup mungguh- Alladziina qaala lahumun naasu innan-
ing kita, Ian Panjenengane iku becik-Qeci~ing • naasa qad jama'uu lakum fakhsyauhum
fa zaadahum iimaanaw wa qaaluu hasbu-
Pangeran -kaug llinasrahan". nallaahu wa ni'mal wakiil.
174. Nalika dheweke padha bali kalawan ~9" ,,,,,/,1' J.bj '" ~ ~ m ~ t"'\~;~ .\Vi
entuk kani'matan Ian kanugerahan saka ngar- "J"'~~ .. ),.. ~~ .... :.-~
saning Allah, dheweke ora padha nemu ing , • .; ,? 'I ,I j , ' ",,1....-
,;l!:::'I·_~ ·!·t"'-'~trt'·!
O~-r=.)J a.Ll j ~,I.:)~J~!J
"1'''
sambekala, ora ketaton Ian ora mati, sarta
tetep padha andherek ing karidhaning Allah, Fan qalabuu bini'matim minallaahi wa
Allah iku Dzat kang kagungan kanugerahan fadhlil lam yamsas hum suu-uw wattaba-
agung. 168 } 'uu ridhwaanallaah, wallaahu dzuu fadh-
lin 'azhiim.
175. Sanyata kang angucap kaya mangkono :~:1rio\lt'({:j 'tj·~' ~;!!r'/(";! r"~t
_ 7 ~~; ..-;,J ~ _ ~.l~,..W~
iku ora liya kajaba syetan kang megen-me-
deni ing sira supaya wedi marang para pa- /. ~!,!. 'f', f.r-::''''-
nuntun-musyrik Qurays, mula sira aja wedi, o ~""'~l:lt9~-'
ananging mung padha wedia ing Ingsun Al- lnnamaa dzaalikumusy syaithaanu yu-
lah, manawa nyata sira padha iman . khawwifu auliyaa-ahuu falaa takhaafuu-
.._.---_.- -------=-=~:--~-:----:----:--~--------------
168). Kawigatosanipun ayat 172, 173, Ian 174 punika anelakaken kawontenan perang Badr Shugrua
(Badar alit) setahun bakda perang Uhud. Abu Sofyan, pemimpin Quraisy nantang Nabi Ian
Sahabat-sahabatipun, supados perang rnalih ing perang Badar setahun saking perang Uhud,
makaten sumbaripun. Ananging tahun 4 Hijrah wau, tahun paceklik, Abu Sofyan piyambak
rumaos ajrih, lajeng ngumpet, kaliyan ngutus Nu'aim Ibnu Mas'ud Ian wadyabala terus dhateng
Madinah, kaliyan darnel-darnel kabar gegorohan, kados kasebat ayat no. 173. Ananging Nabi
s.a.w. Ian Sahabat-sahabat tetep dhateng ing Badr malah mujur, kaleres ing Badr wonten peken-
an ageng, tiyang Muslimin pinaringan bathi kauntungan ageng lajeng mantuk ing Madinah.
kados kasebat ing ayat 174.
125
hum wa khaafuuni in kuntum mu'mi-

niin.
Panggalihing Nabi s.a.w. ditentremake

dening Ayat-Ayating Allah.
176. Aj~ nganti sira Muhammad digawe su-
sah dening wong-wong kang gegancangan
dadi kafir, sanyata wong mau ora baka! pa-
dha bisa ambebayani ing Allah sathithik-
thithika, karsaning Allah ora bakal maringi
ganjaran marang wong-wong mau ana Akhe-
rat, Ian dheweke bakal kapatrapan siksa kang Walaa yahzunkal ladziina yusaari'uuna
abot. fiI kufri innahum lay yadhurrullaaha
syai-aa, yuriidullaahu allaa yaj'a1a lahum
hazhzhan fiI aakhirati wa lahum 'adzaa-
bun 'azhiim.
177. Sanyata wong kang padha ngganti iman
J
saran a kafir, dheweke ora babar pisan bisa
gawe bebaya ing Allah sathithik-thithika, Ian
dheweke bakal kapatrapan siksa kang angla-
ram. Innal ladziinasytarawul kufra bil iimaani
lay yadhurrullaaha syai-aa, wa lahum
'adzaabun a1iim.
178. Lan wong-wong kang padha kafir iku,

J, ,./wr,./ ~ '\ ,': V""
aja duwe panyana, manawa: anggoningsun ~~er'w~tJ,.,.,AI ~.~t ~~" -'VA
,~t'/,,-::: " ,; .... ", ,
anyerantekake marang awake iku !uwih becik

19 ~ -:, .:!~, r. f"":
tumrap dheweke, 169) mesthine Ingsun anya- ~IW;li""Cl" It'
'(::'t : ~~ '\':~ f"~ t
' . ~.... ~.) )-r."'..P'O'W-~'
rantekake wong-wong 1'11au, supaya padha
tambah dosane, Ian dhe\l eke bakal kapatrap- .::.w
o If· '"'
an siksa kang ina. Walaa yahsabannal ladziina kafaruu an-
namaa numlii lahum khairulli-anfusihim,
innamaa numlii lahum Iiyazdaaduu its--
maw wa lahum 'adzaabum muhiin.
179. Allah ora arsa angendelake wong-wong

kang padha iman ana ing kondisi kang ana
saiki, nganti Panjenengane milah-milah kang
ala (munafik) saka kang becik (mu'min). Lan
Allah ora arsa ameruhake ing sira rna rang ka-
hanan ghaib', ananging Panjenengane Allah
ngersakakemilih saka UtusanNe 1 70) kang
dadi kaparenging karsaNe, mangka sira padha
iman Ian taqwa marang Allah, sira bakal pa-
dha kaparingan ganjaran kang agung.
Maa kaanallaahu Iiyadzaral mu'miniina
'a1aa maa antum 'a1aihi hattaa yamiizal
khabiitsa minaththayyib, wamaa kaanal-
laahu liyuthli'akum 'alal ghaibi walaa-
kinnallaaha yajtabii mir rusulihii may
169). Dipun paringi umur panjang, artosipun dipun lulu nindakaken lampah dosa sakajengipun.
170). Gusti Allah milih Nabi Muhammad s.a.w. ingkang tuntunanipun saged tanggap sasmita dhateng
mawarni-warni manungsa, mangertos manahing tiyang, puncU ingkang munafik, Ian kados
punapa ingkang iman.
126
yasyaa-u fa-aaminuu billaahi warusulih,

wa-in tu'minuu wa tattaquu falakum
ajrun 'azhiim.
180. Lan wong-wong kang padha kumet

marang bandha kang diparingake Allah ma-
rang dheweke, saka kanugerahanNe, iku aja
padha duwe panyana manawa iku becik tu-
mrap dheweke, ananging kang mangkono iku
malah ala tumrap dheweke. Ing gulune bakal
J padha dikalungi barang kang dikumeti mau,
ana ing dina Qiyamat. Lan mung kagungan-
ing Allah warisane Langit Ian Bumi, dene Walaa yahsabannalladziina yabkhaluuna
Allah iku Maha Waspada marang samubarang bimaa aataahumullaahu min fadhlihii
huwa khairallahum, bal huwa syarrul
kang sira tindakake. lahum, sayuthawwaquuna maa bakhiluu
bihii yaumal qiyaamah, wa Iillaahi mii-
raatsus samaawaati wal amh, wallaahu
bimaa ta'maluuna khabiir.
181. Sanyata Allah wus midhanget ucapane J ' " ' /1' -' .-"9.[<. I ' " / , " . ' " " , / /
wong kang padha angucap: "Satemene Allah ':r~ a1)\~}W"'Ct.~j\ Jj~I6"~ J,".\
iku melarat, Ian kita iku sugih". Ingsun karsa ~'Slt ~ ~,:~" t!tr(.~ ~;-f.::.;J1 : ,<
anyathet apa kang diucapake dening wong- fr •• > ~)!."I-' • ; •• / o><-J
wong mau, Ian anggone padha nyedani para ., .,.,..' ,/./,/ "f. '" , ~9 / / ;J .. ...,., , /
o J,!~\
"" -"
ul';"
..
I·",)
ry...,
JI:Oj)"
~
;Ji>- p!
~ ,. ... ?
Nabi kalawan ora bener. Dhawuhingsun:
"Mara sira padha ngrasakna siksaning Naraka Laqad sami'allaahu qaulal ladziina qaa-
kang ngobong saengga gosong". luu innallaaha faqiiruw wa nahnu agh-
niyaa', sanaktubu maa qaaluu wa qat/a-
humul ambiyaa-a bighairi haqqiw wa
naquulu dzuuquu 'adzaabal hariiq.
182. Kang mangkono iku Kagawa saka ba-

rang kang wus ditindakake dening tangan-
tanganira, sanyata Allah iku ora karsa nga-
niaya marang para kawula. _
Dzaalika bimaa qaddamat aidiikum wa
annallaaha laisa bizhallaamil iii 'abiid.
183. Dheweke iku kang padha ngucap: "Sa- ,~/ "9~/V.1,; / ..... ~ ~ ,....9r~/., /;
nyata Allah wus paring janji marang kita, su- ~;)~~~I ~i~@t Cl~~(; I:{.~UM"
paya kita ora iman ing Rasul, nganti panjc- 'J(;--\:;. ':: '\~~\llt"fl2~. ~~~. ~'I:!£f
ncngane nekakake marang kita kalawan kur- ~ j. • Jh.>" J lJ"P ~ • ~ _" ..
9"'////1"
ban kang dimangsa dening geni. Dhawuha , " ~=\~;;'I:'':\~' / • / t9.
'iG / ~~ 'l'_" : •. -1 '."'
sira Muhammad: "Temen wus rawuh ing sira ~~·'-"""'~rw..s~;~/ :;,·"W~\.J"".J
kabeh, sawijining Rasul ing sadurungku ang- " •.. "!.:(",
o~~~~/
ampil pirang-pirang tandha yekti kang terang,
Ian afJa kang wus padha sira ucapake iku. Alladziina qaaluu innallaaha 'ahida ilai-
Banjur yagene teka sira nyedani para Rasul naa allaa nu'mina Iirasuulin hattaa ya'ti-
yanaa biqurbaaniIi. ta'kuluhunnaar, qui
mau, manawa sira iku padha temen?"
qad jaa-akum rusulum min qablii bil
bayyinaati wa billadzii qultum falima
qataltumuu hum in kuntum shaadiqiin.
184. Ing mangka manawa dheweke .iku pa-

dha anggorohake ing sira Muhammad, temen
wus digorohake para Rasul kang sadurungira,
127
Surat 3 ALI 'IMRAN (K~LAWARGA 'IMRAN ) Juz 4
kang rawuhe angampil pirang-pirang tandha

yekti kang terang, "Ian pirang-pirang Ki-
tab, 171) apa dene Kitab kang bisa madhang- Fa-in kadzdzabuuka faqad kudzdziba
ake ati. rusulum min qablika jaa-uu bil bayyi-
naati waz zuburi wal kitaabil muniir.
A
185. Kabeh bad an iku mesthi bakal nemahi
r'"
• J'(..... H (:I!U"t·,d ,.... i/:1~~1 ...1,3.ttl \A"
ati, Ian sanyata sira bakal padha dituhoni ~ -'!i": c:)~Y ~",.J 9-""" """'tl.) ~ I..P ~''''''
ganjaranira besuk ana ing dina Qiyamat. Ana
dene wong kang diedohake saka Naraka, Ian
~11:k
• ~)O-'~ ift:g:.~ ~ lilt." ....... :
I/. b;¢;i,it ...~
......;" /' ..
dilebokake ing Suwarga, mangka temen dhe- '1" 'v'" '" r;;·t ~., /' rF" ... /r-:' ,//
o '::'It'''w''l'rL.;~I\i·:'lt\,Q j,.~\::~
weke iku begja, Ian ora ana liya pengu- :d-'>'" L ~..... I.N ~ -':.; """'""
ripan Donya iku kajaba mung kasenengan Kullu nafsin dzaa-iqatul mauut, wa in·
kang anglalekake. nama a rnwaffauna ujuurakum yaumal
qiyaamah, bman zuhziha 'anin naari wa
udkhilal jannata faqad faaz, wamal ha'
yaatud dun·yaa iIIaa mataa'ul ghuruur.
186. Satemene sira bakal dicoba ana ing

/'!.:( "" /'>'/ .....
bandha Ian badanira, Ian sira bakal padha l:1'.)Jr~~'"
.... ,II'
"":;t
~~//' ,f'; /,/-;,. ":"\'~.\
·'I.J~I~t U \:)~
",/.,
-'' 1
krungu pangucap kang anglarakake ati, saka
~/1P'1:;0!.(~' .-;:. -: "'~: .I,l·~tt.!·"t
J wong-wong kang wus padha diparingi Kitab ~.) ~Y"I q~1 ~-' .;". ~ ~ !"l"
sadurungira, Ian uga saka wong-wong kang !"', ~i.! ~fl.t'?·~t/r!·/" :t/h(,:.~
padha musyrik. Dene manawa sira padha sa- rf~~) t:J~ ~J ~~ d,,-, ~
bar Ian taqwa ing Allah, sanyata kang mang- .J.!'
kana mau kalebu sawenehing perkara kang O..ly)lt
patut diutamakake. Latublawunna iii amwaalikum wa '" 30-
fusikum, wa latasma'unna minalladziina
uurnl kitaaba min qablikum wa minal
ladziina asyrakuu adz30 katsiiraa, wa in
tashbiruu wa tattaquu fa inna dzaalika
min 'azmil umuur.
187. Lan ing nalika Allah ngarsakake mun-

dhut perjanjian marang wong-wong kang pa- ~r}.~ ~tt;;i ~~t j~~t ~ j~j -'W
dha diparingi AI Kitab: "Supaya sira padha
anerang-nerangna isining AI Kitab iku marang
• '-! tI ...,...""F" !I' ?/;;~j{ ~;;:15 /'./
r~"
~.-"'6'"' .}'JII"",3.-'4 4,j .... ~", ~\.:..,!!.
para manungsa, Ian aja padha ngumpetake". -;" ....'.1
..:. r/ • /J.'f'
/~. "'.L '"
,,\'\::r!;'~~I' . .-:.t.;"
.'
Tumuli wong-wong mau padha ambuang per- oc:)"'.A"~~~ I,.!..'y....,t"
janjian iku 172) ana ing samburining gegere, Wa idz akbadzallaahu miitsaaqalladziina
Ian dheweke padha ngedol perjanjian iku ka- uutnl kitaaba larnbayyinun nabuu Iin-
lawan" reregan kang murah, Ian yaiku saala- naasi walaa takrnmuunahuu fa naba·
dzuuhu' waraa-a zhuhuurihim wasytarau
alaning barang kang padha dikulakake.
bihii tsam3030 qaliilaa, fabi'sa maa yasy-
taruun.
188. Lan sira aja pisan-pisan duwe pangira
manawa wong kang padha bungah marga ka-
tekan apa kang diupaya, Ian padha sen eng
manawa dialem kalawan barang kang ora di-
tindakake, mangka sira aja pisan-pisan duwe
pangira: manawa dheweke iku bisa sumingkir
saka siksa, ananging dheweke jebul malah ka-
patrapan siksa kang anglarani.
171). Kitab-kitab Zabur, Taurat, Ian Injil ingkan,g ngamot piwwang hikmah, tauhid, syari'at Ian do'a.
172), Saweneh janji ingkang dipun umpetaken, inggih punika katerangan badhe rawuhipun andika
Nabi Muhammad s.a.w.
128
bimaa lam yaf'a1uu falaa tahsabannahum

bimafaazatim minal 'adzaabi wa lahum
'adzaabun a1iim.
189. Lan kagungane Allah piyambak Kara-

toning Langit kalayan Bumi, Allah iku Maha
~~Ji:,
~"7
I\~ :J,l)t.e)gl~oll'\I~~
tF ,.. ,,~ "..,
,-,~
Kuwasa ing ngatase samubarang. tr,· " "
o..;.!~ ~ ,.
,va Iillaahi mulkus samaawaati wal ardh,
wallaahu 'a1aa kulli syai-in qadiir.
Paedahe tansah ding titahing Allah.

90. ana ing tumitahing Langit Ian
Bumi, Ian beda-bedaning rina kalayan wengi,
iku dadi tandha yekti tumrap wong kang
padha duwe aka!.
19l. Yaiku wong-wong kang padha tansah

ding marang Allah, ing nalika ngadeg, lung-
guh, Ian turon, Ian dheweke padha mikir ma-
rang tumitahe Langit Ian Bumi. Ature: "Dhuh
Pangeran kira, Paduka karsa anitahaken ing
sadaya punika boten saran a bebatalan/tanpa
. guna, Maha Suei Paduka, mugi Paduka karsaa Alladziina yadzkuruunallaaha qiyaamaw
ngreksa ing kita saking siksaning Naraka". wa qu'uudaw wa 'a1aa junuubihim wa
yatafakkaruuna Hi khalqis samaawaati
wal ardhi rabbanaa maa khalaqta haa-
dzaa baathilaa, subhaanaka faqinaa 'a-
dzaaoan naar.
192. Dhuh Pangeran kita, saestu sintena r/'/ (/'~~/.;-::::/r". I." , ; 1~ 1/0::/
ingkang Paduka.karsakaken kaeemplungaken U-' ;. ~.»I Wi.>.J~t ~S; oA ~J..~.J ~'\v
ing Naraka, yektos ateges sampun Paduka
o~
~/, ~lJ
l~ · •..N '"
asoraken. Dene tiyang ingkang anganiaya
punika boten wooten satunggala kemawon Rabbanaa innaka man tudkhilin naara
ingkang saged suka pitulung. faqad akhzaitah, wamaa lizh zhaalimiina
min anshaar.
193. Dhuh Pangeran kita, sayektos kita sam-
pun mireng tiyang ingkang da'wah .dhuma-
teng iman, pangajakipun: "Sira padha imana
marang Pangeranira", mangka kita lajeng sa-
mi iman. Dhuh Pangeran kita, mugi Paduka
paring pangapunten dhumateng sadaya dosa
kita, saha mugi Paduka anutupana dhumateng Rabbanaa innanaa sami'naa munaadiyay
sadaya kalepatan kita, punapa dene mugi yunaadii iii iimaani an aaminuu birabbi-
Padl\ka lllejahi ing kita kakempalaken kala- kum fa aamannaa, rabbanaa faghfir lanaa
yan golonganipun tetiyang ingkang sahe. dzunuubanaa wa kaffir. 'annaa sayyi-aa-
tinaa wa tawaffanaa ma'al abraar.
194. Dhuh Pangeran kita, mugi Paduka pa-

ring dhumateng kita barang ingkang Pad uk a
janjekaken !umantar para Rasul Pad uk a, mugi
129
sampun ngesoraken ing kita benjing ing din-

Rabbanaa wa aatinaa rnaa wa'ad tanaa
ten Qiyamat, saestu Paduka punika baten
'alaa rusulika walaa tukhzinaa yaurnal
badhe cidraing ubaya". qiyaarnah, innaka lora tuhliful mii'aad.
195. Tumuli Pangerane wong-wong mau ngi- I _~~}" • 'IS; jf

,9.t..- ,~~ "\1:\1 -,'\W
jabahi apa kang dadi panyuwune, dhawuhe: ~ ~ ... ~.J.,,-:r '-:' -
"lngsun ora bakal ngilang-ilangake ganjaran ,-. ~~f, • • /r, '" ;"(~ ,/'1: ~·!t'f ~ ."';t:c
'amale wong kang padha tumindak, pria cr.~ ~id,J~ ~ J -t,}. ~ '"
utawa wan ita, sawenehira saka sawenehe. 3) 'l',:-::" (.9,
17 '1 . . ,
~ -:
t" ~t"" t'J'/~
Ana dene wong-wong kang padha Hijrah, ~~-'.l-' J~J .. ~r.:.Y)~..? ~!.9y.
Ian kang padha ditundhung saka omah- ~';-r/., ..~ ,9~/ ~~~g;,.~ft1i.~/tf{.~.:;
omahe, sarta kang padha dipiJara dikuya- \,,;;.)jJe;,.!' ~CJ /' ~ ~-'~
kuya jaJaran angrungkebi agamaNingsun, Ian ~ .;J,~((z;.9I:'~St~ .:..oJ'~ .. ~ . .
dheweke iku padha perang, Ian padha di- ".. '" V / • ~ ~;; " '..N if'!J~
pateni, sanyata Ingsun bakal anutupi ing ke- 0 wr.::~tt .;" lZ.Jit""~t
salahane wong-wong mau, Ian satemene lng- ;..~ ~ '" J ...
sun karsa anglebokake wong-wong mau ana Fastajaaba lahum rabbuhum annii laa
ing Suwarga klmg sangisore ana kaline kang udhii'u 'amala 'aamilim minkum min
padha mili, yaiku saka ngarsaning Allah, ana dzakarin wa untsaa ba'dhukum mim
d ba'dhin falladziina haajaruu wa ukhrijuu
ene Allah iku kagungan nugraha kang lu- min diyaarihim wa uudzuu fii sabiilii wa
wih becik. qaataluu wa qutiluu la-ukaHiranna 'an-
hum sayyi-aatihim wa la-udkhilannahum
jannaatin tajrii min tahtihal anhaaru tsa-
waabam min 'indillaah, wallaahu 'inda-
huu husnuts tsawaab.
Andrawina sawatara tumrap wong ka-
fir, Ian kalJegjan kang langgeng tumrap
wong Mu'min,
196. Sira kabeh aja pisan-pisan kapilut de-

ning pratingkahing wong-wong kafir kang
ujan-ujan ing Negarane.1 74 ),
197. Kabeh mau mung kasenengan sathithik,

nemahi panggonane wong-wong mau ana ing
Naraka J ahanam, yaiku ala-alaning lemek
Matar'un qaliil, tsumma ma'waahurn .;a-
panggonan. hannam, wa bi'sal mihaad.
198. Ananging wong-wong kang padha taq-

wa ing Pangerane, dheweke bakal padha di-
paringi Suwarga kang ngisore ana kali-kaline "Z ~n~t.>,k.:.A~~~[~':-:'~~;ISit
mill, dheweke ana ing kana padha langgeng, ~ .!J ~ ;; '" V-" ~ ~...i.:t" ... ',J'V'
iku mau minangka dadi pasugatan saka ngar- (,;f.< ~ t
saning Allah, Ian barang kang ana ing ngarsa- o ~'Y.'" -" .tf> jJl
ning Allah iku luwih becik tumrap wong Laakinil ladziinat taqau rabbahum la'
kang padha laku utama. 175 ) hum jannaatun tajrii min tahtihal an-
173). Pria punika putranipun pria tuwin wanita. makaten ugi wanita inggih putranipJln pria Ian
wanita. scdaya salni, ing bah ilnan sarta amalipun punika dipun aosi sami!
174). Maksudipun tiyang kafir ingkang nindakaken liberalisasi ekonomi Ian tehnologinipun, sarta
industri Ian perusahaanipun maieng, ananging dados imperialis-kapitalis utawi dados atheis-
komunis!.
175). Ingglh punika kanugerahaning Allah ing!.""g iiwujud panggeIlan endah. ni'mat, sarta pirantos
modeling abrak sarwa gandhokan, tur langgeng, punika langkung hedab tinimbang anggenipun
andrawina tiyang kafir. Scbab -sadaya usahanipun tiyang Mu'min punika sarwa resik, ·rujur, Ian
hasilipun ekonomi Ian tehnik, tansah adhedhasar sosial-religius!
130
haaru khaalidiina fIihaa nuzulam min

'indillaah, wamaa 'indallaahi khairul
iii abraar.
199. Sanyata saka sawenehe wong ahli Kitab

ana kang iman marang Allah, Ian percaya
marang Kitab kang diturunake marang sira,
Ian percaya marang Kitab kang diturunake
marang dheweke, sarta padha khusyu'-iba-
dahe ing Allah, Ian ora padha ngedol ayat-
ayating Allah kalawan rega kang murah.
Wong kang mangkono mau bakal nampa
ganjarane ana ing ngarsaning Allah Pangeran Wa inna min ahlil kitaabi lamay yu'minu
sesembahane, sanyata Allah iku rikat banget billaahi wamaa unzila ilaikum wamaa
pangitunge. unzila i1aihim khaasyi'iina lillaahi lail
yasytaruuna bi aayaatillaahi tsamanan
qaliilaa, ulaa-ika lahum a.iruhum 'inda
rabbihim, innallaaha sarii'ul hisaab.
200. lie wong kang padha Mu'min, sira

padha dcnsabar, Ian santosakna sabarira iku
Ian padha dentetep atinira, Ian padha dcn-
taqwa ing Allah, muga-muga sira padha
Yaa ayyuhalladziina aamanushbiruu wa
begja kemayangan. shaabiruu wa raabithuu, wattaqullaaha
la'a1lakum tuflihuun.
* * *)
"0). Antawisipun surat Ali 'hman Ian surat An Nisaa' manawi kita bandhing hikmahipun panger-
tosan maham isi lebeta;"ipun, utawi Comperative study of Quran, kados kasebat ing ngandhap
punika:
1. Surat An Nisaa' sering sanget isinipun anerangaken bab-bab ingkang sambetan wanita, dene
manawi surat Thalaq khusus rembag thalaq (pepisahan), pramila kasebat ugi Surat An Nisaa'
Ash Shughra (surat An Nisaa' ingkang Alit). Dene surat An Nisaa' (176 ayat) kasebat ugi surat
An Nisaa' AI Kubraa (surat An Nisaa' ingkang Ageng).
2. Surat Ali 'Irman panutupipun sarana dhawuh taqwa ing Allah, punika sajajar kalayan
dhawuh taqwa ing purwakanipun surat An Nisaa'.
3. Kasebat ing surat Ali 'Imran wontenipun kaum Muslimin ingkang gugur ing palagan Badar
Ian Uhud, sawatawis kathah, punika ateges nilar lare-lare yatim sarta randhanipun ing Masya-
rakat, pramila wonten ing awal surat An Nisaa' dipun dhawuhaken cara ngawekani bab wau,
inggih punika wontenipun dana sosial, pambageanipun waris. sarta Pflngupakaranipun lare-Iare.
yatim.
1 31
Surat 4 AN NISAA' (WANITA) Juz 4
AN NISAA' (WANITA)
Surat kaping 4: 176 ayat
Tumuruning wahyu ana ing Madinah,

tumurun sawuse Surat Mumtahanah.
Kalawan asma Allah kang Maha Mur"h ~tt.~

o /J ..'~..1" 1 '~HdtA-4
. ., " ,..
Maha Asih.
Bismillaahir-rahmaanir-rahiim.
1. He para manungsa, sira padha wcdia

ing Allah Pangeran sesembahanira kang ani-
. JJ.:~<sJJ~;~J16t\~t _,
~V;l' ;1". ...-
./~r/ ~9' 1//r~/'-:'r~: 1:If' .. " 1"

I~
tahake sira kabeh saka awak sij i, Ian kang
uga wus anitahake saka iku awak bojone, 176) . ,,~\
•• .~
. 1::.i,,~.J ~ ~-' ~,..I.g,.~
.;.. .. " '7 ,.,
sarta kang anvcbar saka sakarone iku pria ;",f/'~rt/ <L " A. .'f/' • '~t/~ t tt:Jt/~;r/:,
Ian wanita kang akeh cacahe. Lan sira padha "AI~)~.J 1}<.:)".... W~tfl4ll1~1~ "'''''';1-'
wcdia marang Allah kang padha sira anggo ~,~ .... :(,~" / 1'9,,! t ~ t
o ~)~ (;)0 @ f.:J,!..
gcgaraning panuwun, 177) Ian sira aja padha
Yaa ayyuhan naasuttaquu rabbakumul
amcdhot sih, sanyata Allah iku tansah Niti
ladzii khalaqakum min nafsiw waahida-
pariksa ing sira kabeh. tiw wa khalaqa minhaa zaujahaa wa bats-
tsa minhumaa rijaalan katsiiraw wa ni-
saa-aw wattaqullaahal ladzii tasaa-aluuna
bihii wal arhaam, innallaaha kaana 'alai-
kum raqiiiJaa.
2. Lan sir a padha menehna bandha dar- ~"L~h~j1£;.;i'''

~ ;.
'~('f;;'~"'Jn~i-:;_ r
"" !" • .... .J P'tI"!".o f$ -;: ::r '"
beking bocah yatim, Ian sira aja padha ngli-
roni bandhanc kang becik, sira lironi kang ~;~~ ~J,~~tJ;;6J~~ 5$
ala. Lan sira aja padha mangan bandha dar- ~;, ~
beking bocah yatim, sira ewor kalawan ban- o~
dhanira, sanyata kang mangkono iku dosa Wa aatul yataamaa amwaalahum walaa
gedhe. tatabaddalul khabiitsa bith-thayyibi wa-
laa ta'kuluu amwaalahum iIIaa amwaali-
kum, innahuu kaana huuban kabiiraa.
176). Miturut ngendikaning para Jumhur ahli Tafsir, Gusti Allah nitahaken tiyang estri (ibu Hawa)
punika saking kadadosan iga pungkasanipun tiyang jaler (Nabi Adam a.s.) alasan hukum
riwayat Bukhori Muslim. Saweneh Ulama anerangaken kadadosan saking unsur ingkang sami
kados he yang Nabi Adam a.s. inggih ·punika siti lempung ing sakawit kacipta.
177). Tradisi tiyang Arab ingkang positip sae, manawi nyuwun pitulung ngasanes punika ngangge
tetembungan: "As aluka billaah", artosipun kula ndherek pitaken, utawi nyuwun pitulung
kala wan asma Allah.
Kados tradisi bangsa kita, ingkang sade ngendika: "Inggili kula nyade karana Allah", dene
ingkang tumbas inggih ikrar: "Inggih kula numb as karana Allah", sumangga ahli sosioiogi
punika unsur panaliti.
132
3. Manawa sira kuwatir ora bakal tindak

adil ana ing bandhane bocah yatim, mangka
sira nikaha para wanita kang dadi condhong-
ing atinira, loro, telu utawa papat. Dene ma-
nawa sira padha kuwatir ora bakal bisa
adil,178) sira nikaha wanita siji bahe. Utawa
wong wadon-tukon kang' dadi darbekira,
kang mangkono iku luwih cerak marang laku Wa in khiftom aIIaa tuqsithuu fiI yataa-
ora nganiaya. maa fankihuu maa thaaba lakum minan
nisaa-i matsnaa wa tsulaatsa wa rubaa'a
fa in khiftum aIIaa ta'diluu fa waahida-
tan au maa malakat aimaanukum. dzaa-
Iika adnaa aUaa ta'uuluu.
4. Lan sira padha menehna marang para

wanita mau maskawine hng minangka dadi
paweweh tandha-katresnan,179) ananging
manawa dheweke angrilakake sabagean saka
maskawin mau marang sira, becik sira padha Wa aaton nisaa-a shaduqaatihinna nihlah,
mangana sarana enak-kepenak. fa in thihna lakum 'an syai-im minhu
nafsan fakuluuhu hanii-am marii-aa.
5. Lan sira aja padha menehake bandha

rna rang wong kang durung sampurna akale
(ngebreh), kang Allah wus anguwasakake
bandhane wong ngebreh mau marang sira.
ananging sira padha ngingonana Ian nyan-
dhangana nganggo bandhane mau, Ian sira Walaa tu'tos sufahaa-a amwaalakumul
padha angucapa kang becik-becik marang latii ja'alaUaahu lakum qiyaamaw wa....
dheweke. zuquuhum fiihaa waksuuhum wa quu-
luu lahum qaulam ma'ruufaa.
• 6. Lan sira padha nyoba netera pakartine

bocah 180) yatim mau nganti tumekane wa-
yah rabi, Ian manawa sira wus weruh yenta
bocah yatim l11au wus pinter-mitayani, tu-
muli bandha darbeke pasrahna marang bocah-
bocah mau, Ian sira aja padha mangan ban-
dhane bocah yatim kanthi leluwihan, Ian aja
kuwatir-anggegc manawa bocah mau kaselak
padha gedhe, diwasa. Lan sapa kang sugih,
supaya dheweke iku perwira. ora melu ma-
ngan bandhane bocah mau, ananging ma- Wabtalul yataamaa hattaa idzaa balaghun
nikaaha fa in aanastom minhurn rusydan
nawa dheweke iku wong mlarat- k ase k engan fadfa'uu i1aihim amwaalahum walaa ta'-
hiya kena bahe melu mangan, ananging kudu kuluuhaa israafaw wa bidaaran ay yak-
kalayan kang becik-becik. Mangka manawa baruu, waman kaana ghaniyyan falyasta'-
178). Tumindak adil ing bab griya, giliran, sandhang, pangan, Ian ubarampe bale griya sanes-sanes-
ipun waiib dipun tetepi adil sahestu, manawi boten saged, inggih anggarwa satunggal kemawon.
Miturut Undang-Undang Perkawinan Negara Republik Indonesia, antawisipun poligami kedah
mawi izin kaserat dening isteri sepisan, ing Negari Mesir,lan Turki ugi makaten.
179). Inggih punika maskawin ingkang katetepaken kathah sakedhikipun dipun putusaken kalih
pihak, sarana ikhlas.
180). Dipun teter tegesipun teliti bab agama, ilmu kasagedanipun, a:khlak, sarta sageda dipun pitados
Ian kiyat madeg piyambak.
133
Surat 4 AN NISAA' (WANIT A) Juz 4
sira padha masrahake bandqane marang bo- fIf waman kaana faqiiran fa! ya'kul bi!
cah yatim mau, supaya padha masrahake ma'ruuf, fa idzaa dafa'tum i!aihim am-
waalahum fa asyhiduu 'alaihim, wa kafaa
Ian wus cukup Allah iku dadi Pamriksaning billaahi hasiibaa.
saksi-saksi mau.
Prinsip-prinsip hukum waris.

7. Tumrap wong lanang iku duwe hak
bagean warisan saka bandha tetinggalane ibu-
bapa, Ian saka sanak sedulure. Lan tumrap
Lir rijaa!i nashiibum mimmaa tarakal
wadon uga duwe hak bagean warisan saka waalidaani wal aqraiJuuna wa iin-nisaa-i
tetinggalane ibu-bapa, Ian saka sanak sed ll- . nashiilium mimmaa larakal waalidaani
lure, padha llga sathithik ULlwa akeh iku wal aqrahuufI" mimmaa qaila minim ;,,;
mi,urut bagean kang wus dltamtoKake. katsur, nashiit;am maJru",llt;vL
g Lan ing nalika w:lklu angedum bagcan

warts iku sanak-scdulur ana kang rc-
ka,181) Ian bucah Y:lt.im, sarLr wung mlsklll
uga teka, kang ora mesthinc narnpa wclns,
Wa idzaa hadharal qismata ulul qurha_a
iku kabeb paJh.l sira uJur<lTla saLl w:lrisan "iii valaamaa wal masaakiinu farzllquu-
mau,182) Ian srra padha ngueapa mar:lllg hum' minhu wa quuluu lahum qaulam
\vong-vvong [1',:11.) kal;l\van pangucap k,'i:iS ma'nmfaa.
bccik-becik.
<t./ , ,, ~'// ",; ~ ~., / ..
f~ I • 43-' ' - :.\". .?...cd' - ,I JJ.J\ -:',:,'1 ~
9. Lan sup::', paci!l:l wedia marang Allah ~ _'J"'~v-/ ~", "/ ~
wong kang saupama mati, sapernburine ning-
galake anak-anake kang isih cilik, kang dhe-
r' /.,f:': '!l'~'/ /~ t~/.\i""'.:.t.:~
o~.~~,;tt,.~",.w •• ~I>'
1·.9·~
weke uga nguwatirake rnarang anak-anake Wal yakhsya! ladziina lau tarakuu min
iku yen kongsi kapiran, mula padha wedia khalfihim dzurriyyatan dhi'aafan khaa-
marang . Allah, Ian padha ngucapa marang fuu 'a!aihim fal yattaqullaaha wal ya-
bocah yatim kala wan pangucap kang becik. quuluu qaulan sadiidaa.
10. Sanyata wong-wong kang mangan ban-

dha darbeke bocah yatim kalawan nganiaya,
iku prasaSat ngiseni wetenge nganggo geni,
Ian dheweke bakal padha kacemplungake ing
J
Naraka Sa'ir kang genine makan tar-kantar. Inna! ladziina ya'kuluuna amwaalal ya-
taamaa dzulman innamaa ya'kuluuna fii
buthuunihim naaraa, wa sayashlauna
sa'iiraa.
11. Allah wus amutus hukume pambagean

waris kanggo anak-anakira. Yaiku, bageane
anak lanang siji padha karo bageane anak
wadon loro,183) Ian manawa anake kabeh
wadon luwih saka ioro, mangka bageane rang
paratelon saka bandhane tinggalan, dene ma-
nawa mung bocah wadon siji iku oleh se-
181). Sanak sadherek ingkang boten hak angsal bageyan waris.

182). Paweweh ujuran wau boten kenging langkung sapratigan saking bandha warisan.
183). Bageyanipun pria tikel ~alihing bageyanipun wanita, sebab pria kuwajiban nyukani maskawin
Ian nafakah.
134
Surat 4 AN NISAA' (WANIT A ) Juz 4
paroning tetinggalan. Dene bap2-biyunge

wong kang mati, iku siji-sijine oleh bagean
separaneme barang tinggalan, iku manawa
kang mati ninggal anak. Manawa kang mati
iku ora duwe anak, mangka kang anampani
waris mung wong tuwane loro, dene si biyung
oleh bagean saparateloning barang tinggalan.
Dene manawa kang mati iku duwe sedulur,
mangka pandumaning biyung saparaneme,
iku sawuse kanggo ambayar wasiyat, utawa
Yuushiikumullaabu fii aulaadikum lidz
wus kanggo angesahi utang. Bapakira Ian dzakari mitslu hazhzhil untsayaini fa in
anak-anakira ora padha weruh mungguh Ba- kunna rnsaa-an fauqats nataini fa labun-
pak Ian anak mau cndi kang)uwih cerak ang- na tsulutsaa maa taraka wa in kaanat
gone migunani marang sira kabeh. lIukum waahidatan fa lahan nisf, wa li-abawaihi
liknlli waahidim minhumaa sudusu mim-
pangedum waris mangkono iku katetepan
maa taraka in kaana lahuu waladun fa
saka ngarsaning Allah, sanyata Allah iku Ma- iIlam yakul lahuu waladuw wa waritsa-
h,l Ngawuningani sarta Maha Wicaksana. hun abawaabu fa li-ummihits tsututsu
fa in kaana lahuu ikhwatun fa Ii-ummihis
sudusu mim ba'di washiyyatiy yuushii
bihaa au daiin, abaa-ukum wa abnaa-
ukum laa tadruuna ayyuhum aqrabu
lakum naf'aa, fariidhatam minallaabi
innallaaha kaana 'aliiman hakiimaa.
12. Sira wong lanang padha oleh saparone

[),llldhatinggalane bojonira, manawa dhe-
weke ora tinggal anak, <ll1anging manawa
tinggal anak sira oleh scparapate saka barang
tinggalanc, sawuse kanggo ambayar wasiyat
utawa kanggo ngesahi utang. Lan dheweke
iku padha oleh saparapat saka tinggalanira
manawa sira ora duwe anak, dheweke nampa
",,9 '!.. ~././ ")"(,, 1Ii~,'J~""'r-(. 'J~ ~/
9 ......-:'
saparawolone saka bandha tetinggalanira, sa- • ~ W<! •..A •• •• \!.o ,,··'11 ~
I:JYC'y~ •. ,-,-'/ .v/ !.J' ,.,~
wuse kanggo ambayar wasiyat Ian ngesahi
~f"'t /1;f~'?"'-q~1 /f~ 'l/H/./f.(.
utang. Manawa ana wong mati ora duwe wa- a.!J-'"'.J1 'UP 0...-tY..;.>;>--' cJO cJi'-' <:J.? .,,1 ~
ris anak Ian wong tuwa, wong lanang utawa
wong wadon, mangka tumrap siji-sijining
'~~",! ~\\\~~;;... ~"~..::.>t-,tL.r"-l.-'
I.;.! .... ~'-'-'
(i1(~ rp :"/~; ft'
wong saka sakarone iku nampa saparaneme.
Mangka manawa luwih akeh saka iku mau, ~.;$t ~r~;i-A~1 ~JYft:1\5
dheweke padha sekuthon ana ing saparate-
lone bagean, sawuse kanggo ambayar Ian ~'.!.'z,~-: 1 hI. ~. '/'~f i ,{, d:i.:,.... ~
~ ~\..o.O.aJ.":"~;;)1 Sj~~.~ 0'/'-' '" .
ngesahi utang, tur kang ora agawe kemalarat-
an;l84) iku kabeh dhawuh saka ngarsaning o
J. .!'.~'9' I::::' 9!t/.J r / ..
.v ~a.J.l-'::"'~
Allah, ana dene Allah iku Maha Wikan ~arta
Wa lakum nishfu maa taraka azwaaju-
Maha Sabar. kum il lam yakul lahunna waladun fa in
kaana lahunna waladun fa lakumur ru-
bu'u mimmaa tarakna mim ba'di washiy-
yatiy yuushiina bihaa au daiin, wa lahun-
nar rubu'u mjrnmaa taraktum i1lam ya-
kul lakum waladun fa in kaana lakum
waladun fa lahunnats tsumunu mimmaa
184). Darnel kemalaratan ahli waris inggih punika nyukani sanes ahli waris langkung salting sapratigan,
punika bot~n kenging.
135
taraktum mim ba'di washiyyatin tuu-

sllUuna bihaa au daiin, wa in kaana raju-
luy yuuratsu kalaalatan awimra-atuw wa
lahuu aldmn au ukhron fa Iikulli waahi-
dim minhumas sudusu fa in kaanuu ak-
tsara min dzaalika fahum syurakaa-u fits
tsulutsi mim ba'di washiyyatiy yuushaa
biliaa au daiin, ghaira mudhaarriw wa-
i!hiyyatam minallaah, wallaahu 'ammun
haliim.
13. Kang kaya mangkono mau kabeh, ya- I.t. " ({,,,,,//~ .l~ , . . . . .;~t .,,,-.b
~~ <u.Sl"'J-' <wf Gr"'0'"-'....<tIl1
,.J9 ~\~-
~ -W'
iku angger-anggering Allah, sing sapa anges-
tokake dhawuhing Allah Ian UtusanNe sa- , k·. / •. 1 ! .9 J:qt(~:i:' .• ~ ~ ...
.J"'~q,'·W.Atl.;J ... ~'.$ft'J -T"""
yekti Panjenengane karsa anglebokake dhe-
weke ana ing Suwarga kang kaline mili ana o .?~l!";t~'~it~ll~
~,).,.. ~~
sangisore, dheweke jng kono kaparingan ka- Tilka huduudullaah, wamay yuthi'iIIaaha
langgengan, Ian hiya mangkono iku kabegjan wa rasuulahuu yud-hilhu jannaatin tajrii
kang Agung. min tahtihal anhaaru khaalidiina fiihaa,
wa dzaalikal fauzul 'azhiim.
1.i • •,r,.... " "/P/~(.,,,//J ,~, //

14. Dene sapa kang laku duraka ing Allah ~Jt. !l)J~~" 'IJ-""J -' a.ut ~ oA ~ - \t
Ian UtusanNe. sarta nglanggar wangenan- til. t (,(.... (~./ k·, ~.I~I"'-'\;'
o ~yv.w'Y-, ..... ~t..Al. :.>
it
IT'
wangenanNe, mesthi Panjenengane karsa.
nglebokake dheweke ing Neraka kang dhe- Wa may ya'shillaaha wa rasuulahuu wa
weke ana ing kono baka! langgeng, jan dhe- yata'adda huduudahuu yud-hilhu naaran
khaalidan fiihaa wa lahuu 'adzaahum
weke bakal kapatrapan siksa kang ·ina. mOOiin.
Paugeran-dhasar kanggo anetepake

laku nistha, lan wewatone.
15. Lan tumraping para wanita kang laku
nistha,185) iku kudu golekna saksi lanang
papat cacahe saka kancanira, ing mangka
manawa saksi pap at mau wus anyekseni laku
nistha mau, wanita mau enggal kurungen ana
ing sajeroning omah, nganti dheweke iku
mati, utawa nganti Allah karsa andamel de-
dalan marang dheweke lepas saka anggone
dihukum kurung.
16. Lan tumrape wong loro kang padha

laku nistha zina, iku padha patrapana ukum-
an marang wong loro mau, dene manawa
wong loro mau padha tobat Ian becik ke-
lakuane iku sira padha anyingkura saka'dhe- Walladzaani ya'tiyaaniliaa minkum fa
weke, nengna bahe, sanyata Allah iku kang aadzuuhumaa fa in taaha wa ashlahaa,
fa a'ridhuu 'an humaa, innallaaha kaana
Nampa ing tobat sarta Maha Asih,
tawwaahar rahiimaa.
185). Upami zina, homo sexueel, musahaqah (Iasbian) wanita kaliyan wanita, makaten miturut Iman
Muslim Ian Muiahid.
136
17. Sanyata tobat kang tinampa ing ngar-

saning Allah iku tumrap wortg kang nindak-
ake' laku ala kalawan kabodhohane,186) ora
antara suwe dheweke gelem tobat. Mangka
wong kang kaya mangkono mau hiya wong
kang bakal ditampa tobate dening Allah,
Innamat taubatu 'alallaahi lilladziina ya'-
Allah iku Maha Wikan sarta Maha Wicaksana. maluunas suu-a bijahaaIatin tsumma ya-
tuubuuna min qariibin fa ulaa-ika yatuu-
buIlaahu 'alan.im, wa kaanallaahu 'alii-
man hakiimaa.
18. Dene tobat iku dudu wong kang padha ! . . ~.t."'IG,t~I:!.~

t/.I~",fS'>"?;r . . ...,~..~·t~~t~.:r'"
.~ '" ,."'
_'"
anindakake laku ala, nganti bareng salah siji-
ne katekanan pati lagi angucap: "Sapunika
-./. ...... ~it ,~! ':'tJ"{~ , •...it '~<"'1"'''!'''
~"' d- ~':I . . ~~,...~~~
kula sampun tobat". Lan ora klebu tobat r", ......... ~\ ';;" 9 ~(i~, 9 '" ,;""""'';' . ,
tumrap wong kang mati mangka dheweke ~~l ~-,r
,. b)I.AJ~-' 1:l.Y~ct~t
iku tetep kafir, wong-wong kang kaya mang-
kono iku, padha Ingsun cawisi siksa kang o~~\~~
anglarani. Wa laisatit taubatu lilladziina ya'maluu-
nas sayyi-aati hattaa idzaa hadhara
humul mautu qaala innii tubtul aana wa
lal ladziina yamuutuuna wa hum kuffaar,
ulaa-ika a'tadnaa lahum 'adzaaban alii-
Cara urip sesrawungan karo bojo. maa.
19. He para wong Mu'min kabeh, ora halal

tumrap sira amaris para wanita kalawan.pek-
san, 187) Ian sira aja padha anyegah marang
dheweke manawa arep laki maneh karo wong
lanang liya, pamrihira supaya bisa angilang-
ake saperangan bandhane kang wus sira we-
nehake marang dheweke, kajaba yenta wanita
mau wus terang anggone laku nistha. 188 )
Lan supaya sira padha,srawunga marang para
wanita mau kalawan becik-becik. Ing mangka
Yaa ayyuhal ladziina aamanuu laa yahil-
manawa sira padha gething marang dheweke, lu lakum an taritsun nisaa-a karhaa,
mangertia sawijining barang kang sira gethingi walaa ta'dhuluu hunna litadzhabuu bi
iku muga-muga ana ing kono Allah andadek- ba'dhi maa aataitumuu hunna itlaa ay
ake kabecikan kang akeh. ya'tiina bifaahisyatim mubayyinatiw wa
'aasyiruuhunna bit ma'ruufi fa-in karih-
tumuuhunna fa 'asaa an takrahuu syai-
aw wa yaj'alaIlaahu iIihi khairan katsiiraa
,,~ .~ ,;r~' '-:J""t~I'~''''( 'I';

20. Lan manawa sira duwe niyat arep ganti -' ~-'II"\J~~') __ '" ""''''Jll:lu-'
"tt-1:~t·V·~jfjt~rl~!~~~
, .
bojo, arep rabi maneh,.lan sira wus menehi
marang bojo kang sira talak iku brana kang - ... ~~ \ 't,I..·(.i
~~~~... ~
186). Kadosta, 1. ma'siyat nanging boten mangertos, kajawi yen saderengipun sampun dipun pikir-
pikir, 2. duraka dhumateng Allah, dipun sengaja, utawi boten, 3. nindakaken piala sebab kirang
insaf, utawi kalimput dening hawa nafsu.
187). Saweneh qabilah Arab Jahiliyah gadhah adat, randha saking Bapakipun kedah dipun warisi
anak ingkang sepuh iltawi kulawarga sanes, hukum Isiam boten halalaken malih.
188). Kadosta ambangkang printahing (panyuwun) tiyang jaler (simahipun), uta wi nyakitaken ma-
nahipun.
137
akeh, poma dipoma sira aJa pisan-pisan an-

jupuk sathithik bahe saka brana mau, apata
o ~t.;i1$~~ ~:~\ft
si~a iku tegel anjupuk bandha mau kalawan Wa in arrattumus tibdaala zaujim ma-
panganiaya, Ian dosa kang nyata? 189) kaana zaujiw wa aatitum ihdaahunna
qinthaaran falaa ta'khudzuu minhu syai-
an, ata'khudzuunahu buhtaanaw wa its-
mam mubiinaa.
21. Kena apa tekasira nganti tegel anjupuk

bandha maskawin mau, kang mangka sira
wus saresmi Ian rabinira, sarta dheweke wus
padha aperjanji salaki-rabi kang kukuh.
Wa kana ta'khudzuunahuu wa qad af-
dhaa ba'dhukum illaa ba'diw wa akhadz-
naa minkum miitsaaqan ghaliizhaa.
Angger-angger salaki-rabi.
22. Lan sira aja pisan-pisan padha angra-
beni marang wong-wong wadon kang wus tau
dirabeni dening bapak-bapakira, kajaba kang
kabanjur biyen-biyen, sanyata kang mang-
kono mau laku jember-nistha, Ian kabendon Walaa tankihuu maa nakaha aabaa-u
kum minan nisaa-i illaa maa qad salaf,
sarta ala-alaning dedalan. innahuu kaana faahisyataw wa maqtaw
wa saa-a sabiilaa.
23. Lan sira uga padha diharamake angra- ::e¥.;!¢.I~t"'t1>;

.·W .Jfr~~.J,·· '%!':-:t~
.. ~,.. ./.,
;.:;.or-
beni ibu-ibunira 190) Ian anak-anakira wa-
~~?/ .9, ,'//./' ,I;/.f"'!.',: ...
don; Ian kabeh sadulurira wadon, Ian sadulur •, Wt~~~t~-'~~t~.J~.J
wadone bapakira, Ian sadulur wadone biyung-
ira, Ian anak wadone sadulurira lanang, Ian ,!..to't~~~t~~~~ffi:""~:,t&.il
:(.r;~ .' ••}'., , •··~Tt' ~ '"S' // ,f"''6
anak wadone sadulur wadon, Ian wong wa-
don kang nyusoni sira, Ian sadulur wadonira nY~;O'}~~\>; ~J'~ ;;;
kang tunggal suson, Ian para biyunge bojo- ...; L ,." '.!(.(. /" .(~', ,";,; ~
nira, Ian anak kuwalonira kang sira wus becik ~~~.)t;i~·.to~)~~.)~t
~~ ~ ;,/ ~
karo biyunge, ananging manawa sira durung -::;~!.~/JP'""""// ~.- r,; ,
: . ~ , ·.It
~ 1J:';'fj
~t I~ ••
;... ~ -'
?"~.
.. ~
becik, durung .cumbana karo dheweke, iku
ora dosa tumrap sira, kena sira rabeni, sarta ,,, r............'" .,/.,p" /'''' '1 9,/"/ ,//~t' ",,,
diharamake bojo-bojone anakira kang saka ..u l..4~t~~tl.:l.'t.~
, , ot,~~r ..-
sir a dhewe, Ian uga sir a ora kena angumpul- ",
~ s.::.,.- I"""
"I,
.... \-7/.'J
"'Ir~,
\ "I : 'l ,
J,;'''''
o .. ,,:.> :.J~C)O 4JJ C.l~ I..Q,),ooI
ake, wayuh, antarane sadulur wadon loro,
kajaba kang w~s kabanjur biyen-biyen. Ana Hurrimat 'alaikum ummahaatukum wa
banaatukum wa akhawaatukum wa 'am-
dene Allah iku Maha Ngawuningani sarta
maatukum wa khaalaatukum wa banaa-
Maha Asih. tul akhi wa banaatul ukhti wa umma-
haatukumul latii ardha'nakum wa akha-
waatukum minar radhaa'ati wa umma-
haatu nisaa-ikum 'wa rabaa-ibukumul
laatii fii hujuurikum min nisaa-ikumul
latii dakhaltum bihinna fa il lam takuu-
nuu dakhaltum bihinna falaa junaaha
'alaikum wa halaa-ilu abnaa-ikumul
ladz'iina min ashlaabikum wa an·tajma-
'uu bainal ukhtaini illaa maa qad salaf,
innallaaha kaana !!:hafuunu rahiimaa.
189). Barang-barang ingkang sampun dipun sukakaken dhumateng tilas simahipun punika boten
kenging dipun suwun wangsul. senajan sakedhik sanget.
190). Maksudipun ibu punika ibu, mBah putri, Ian sapenginggil. Anak estri salajengipun sapangandhap.
138
Surat 4 AN NISAA' (W ANITA) Juz 5
JUZ 5
24. Lan sira uga diharamake angrabeni ~/(,r"·""l~~r;.:rP

~""'J"
"1. . :'......
"~J~~l ~ L;.y.IC,,", .J -'n
'!"" :'!I~
wanita kang anduweni bojo, kajaba wanita
..... ,'("I' -,.. . r"!~ 1 .?""~ • ,,_v -
':. ;'Lt~. . 1\
jariyah kang dadi darbeking tanganira te-
ngen,191) kang mangkono mau wus dadi sa- CJt~.Hr,,-'\.i~~t-,
""- 0.
wijining dhawuh angger-anggering Allah ma- ~ .. -:" -:'. .", .t"'I('L I'!~-:: •
• 19 ;'-1
rang sira kabeh. Lan dihalalake tumrap sir a ~~~~Y';-~
angrabeni para wan ita liyane l5ang kasebut ·1{~ ~ . . . ' . . "'t . . . ' -t.k . . '· .d • • t..........
mau,192) karana ngupaya bojo'kalawan ~J~II".P: ~""Ii~~~1
h . '
nganggo bandhanira, dadi genahe sira aran ~~. ~~~ ~ .~•• -:: It.r..... !~ .... ~ ....'"
sesomahan, ora aran zina. Endi bahe wan ita '" ~t..... ~17~.J"~
~
••
, 'C ,j.)
kang sira wus ngalap seneng iku supaya sira ~~.~
0.. .... f~A
.. cJl) "
4lIt <.:>!
wenehana maskawine kaya kang wus katetep-
ake mesthi, kuwajibanarane, Ian ora dosa \\'al muhshanaatu minan nisaa-i iIIaa maa
malakat aimaanukum kitaabaUaahi 'alai-
tumrap sira manawa sira ngalap maskawin kum wa uhilla lakum maa waraa-a dzaa-
kang wus dililakake, 193) sanyata Allah iku likum an tabtaghuu bi amwaalikum muh-
ingkarlg Mikani sarta ingkang Maha Wicak- shiniina ghaira musaafihiin, famastamta'-
sana. tum bihii minhunna fa'tuuhunna ujuura-
hunna fariidhah, walaa junaaha 'alaikum
fiimaa taraadhaitum bihii mim ba'dil
fariidhah, innallaaha kaana 'aliiman ha-
kiimaa.
25. Lan sapa bahe wong antarane sira ka-

beh ora kuwasa ambayar maskawin kanggo
angrabeni wan ita merdika kang Mu'min, sira
angrabenana wanita jariyah kang Jadi dar-
beking tanganira tengen sarta kang Mu:min,
mangkono iku jalaran Allah luwih ngawuni-
ngani imanira, sawenehira Ian sawenehe iku
paJha bahe, 194) mangka sira nikaha marang
wan ita mau kalawan iJzining kang anduweni,
lurahe; Ian sira menehana marang dheweke
maskawin kalawan becik, jalaran dheweke
iku sira nikah, ora zina, sarta sira anggep ke-
kasih. Ananging manawa dheweke wus di-
nikah nuli dheweke nindakake laku nistha
zina, mangka dheweke kapatrapan siksa sa-
paro siksane wan ita kang mardika, kang
mangkono iku tumrap wong saka sira, kang
wedi anglakoni laku zina,' ewa d~ne yen sira
bisa sabaT, iku luwih becik'tumrap sira, Allah
iku Maha Ngapura san'a Maha Asih. '
191). Batur tukon wanita ingkang simahipun boten dipun taw an kenging dipun nikah, nanging iaj{'ng
dados wanita merdeka!
192). Sanesipun wanita ingkang kasebat ing ayat no.23 Ian no,24 surat An Nisaa'.
193). Inggih punika nambah, ngirangi, utawi boten bayar maskawin. ingkang S,1~:,_pun dipun lilakaken
punika boten wonten tuntutan hukum malih.
19::1). Maksudipun batur tukon utawi tiyang merdika sami·sami putra wd.vah Adanl Ian Ha\\/a, sarta
sami-sami iman.
139
tayaatikumul mu'minaat, wallaahu a'-

lamu bi-iimaarukum ba'dhukum mim
ba'dhin fankihuuhunna bi-idzni ahlihin-
na wa aatuuhunna ujuurahunna bil ma'-
ruufi muhshanaatin ghaira musaafmaa-
tiw walaa muttakhidzaati akhdzaanin fa
idzaa uhshinna fa in ataina bifaahisyatin
fa 'alaihinna nishfu maa 'alal Jlmhsha-
naati minal adzaab, dzaalika Iiman kha-
syiyal 'anata minkum, wa an tashbiruu
khairul Iakum, wallaahu ghafuurur ra-
hiim.
26. Allah karsa anerangake marang sira, Ian

karsa nuduhake marang sira lelakone wong-
wong biyen sadurungira, Ian karsa paring pa-
ngapura marang sira, dene Allah iku Maha
Ngawuningani Ian Maha Wicaksana. Yuriidullaahu Iiyubayyina lakum wa
yahdiyakum sunanal ladziina min qabli-
kum wa yatuuba 'alaikum, wallaahu
'aliimun hakiim.
27. Allah karsa paring pangapura marang

sira, dene wong-wong kang padha anggugu
hawa nepsune iku padha pamrih supaya sira
padha nyleweng temenan saka kabeneran.
Wallaahu yuriidu ay yatuuba 'alaikum
wa yuriidul ladziina yattabi'uunasy sya-
hawaati an tamiiluu mailan 'azhiimaa.
28. Allah karsa angenthengake marang sira, o~

."• ~0(j"'~It "".t;~" ,.;11,. :" " • t ?• J vA
~I• • : .2..:e.
•• I.:l ~~" '""7""ol.:.lt 4iI ~~ -,
jalaran manungsa iku dititahake apes.
Yuriidullaahu ay yukhaffifa 'ankum wa
khuliqal insaanu dha'iifaa.
Pangayoman hak pribadi.
29. He para wong Mu'min, sira aja mangan
:1~ ·~(.·tt~fs§ ~
-.~~
t'!"i G,••"!;l~-:;t\4,1t
•• - -'\"'\ i
bandha-bandha ing antaranira dhewe kalawan .. . (-!:' 't"r," ~.~ :'-t~t~~L
,{f:
~1.Jf}/~V~r;)YOI;) JI . . ",,, .;,
./
V
batal,195) kajaba manawa bandha mau arupa
dagangan kang wus karana lega-lila, Ian sira o ~ .'r'" -: [~it \:.l~
.....:>~C)O
~ t ~~ "Jo~ttM.~:;' §,;-
~ "
aja padha mateni awakira dhewe, 196) jalaran
sanyatane Allah iku Maha Asih marang sira Yaa aYyUhal Iadziina aamanuu laa ta'-
kabeh. kuluu amwaalakum bainakum bil baathi-
Ii ilIaa an takuuna tijaaratan 'an taraa-
dhim minkum, walaa taqtuluu anfusa-
kum, innallaaha kaana bikum rahiimaa.
,d'\ ,~ -::''''H~tl!-;:;rtt'''' .';;h! "":'; .,,,, ~ !
30. Lan sing sapa wonge kang kaya mang- ~u."...,~" v!-,~~.)~.~ J- \. i
kono mau, anglanggar aturan Ian tumindak

aniaya, yekti Ingsun anyemplungake dheweke
f',' -: J 'l~ :~h ~ r~ ~r'."
", 10
o IJ.':%)WI ' " ~ ~D~ .!)\J
\
\I
I
ana ing Neraka, Ian kang mangkono. mau Wamay yaf'al dzaalika 'udwaanaw. wa
mungguhing Allah gampang. zhulman fa saufa nushliihi naaraa, wa
kaana dzaalika 'alallaahl yasiiraa.
195). Maksudipun haram nedha darbeking ngasanes sauna margi ingkang boten hala!!
196). lnggih punika tumindak nekat. nganyut tuwuh, nyogok, nampi sogok, ngangge barang sanes
hakipun, punika namung raga, ananging langkung-langkung ngrisak jiwaning manungsa buda-
ya, kadosta: imperialisme, ko\onialisme, atheisme, munafik I.s.p.
140
31. Manawa sira padha angedohi laku dosa-

dosa kang gedhe, kang sira pancen padha di-
cegah anindakake, sayekti Ingsun nutup
langilangi) kabputamra kang cilik, Ian bakal
anglebokake sira kabeh ana ing papan kang In tajtanibuu kabaa-ira maa tunhauna
minulya. 'anhu nukaffir 'ankum sayyi-aatikum wa
nudkhilkum mudkhaIan kariimaa.
32. Lan sira aja padha meri dene Allah wus

maringake "kanugerahan marang sawenehira,
ngungkuli ing sawenehe ana ing antarane sira
kabeh, para priya oleh panduman saka hasil
karyane, 197) lan uga para wanita oleh pan-
duman saka hasil karyanc" Sira padha nyu-
wuna sabagean kanugerahan saka ngarsaning
~,.\ ...... ~,.
~~ ".\Z.
..... .,
o .• ~ CS" ~
Allah, sanyata Allah iku Maha Nyekseni ing
samubarang. Walaa tatamannau maa fadhdhalallaahu
bihii ba'dhakum 'alaa ba'dhin, Iirrijaali
nashiibum mimmaktasabuu wa Iinnisaa-i
nashiibum mimmaktasabna, was-alull-
laaha min fadhlihii, .innallaaha kaana
bikulli syai-in 'aliimaa. I
• ,;', I ' ; ' Nf~ ~~N f~~l"~' )
<'7""'1 1\"'" "I(.\t~··~ ~~ W'I:J -"(''f
33. Lan tumrap saben-saben bandha ting- I:J""'..>'..;I",-':~~ !.i " ~
galane ibu-bapak Ian sanak sadulur, Ingsun ~ b.,h ~ ,9!..'\j /c1~~~G~~t:;
wus andadekake ahli-waris ahli-warise. 198 ) c.J~~~Y ;tXJ ._ ..~
Dene wong-wong kang sira sumpah setya- t~, 1.~·1.'j}I\~;'~';~t ~
tuhu karo dheweke, iku wenehana bageane. o\~~,-?<.r~ A.U ;
Sanyata Allah iku kang Maha Nyekseni ing Wa likullin ja'alnaa mawaaliya mimmaa
sabarangkalir. tarakal waaIidaani wal aqrabuuna, wal-
ladziina 'aqadat aimaanukum fa-aatuu-
hum nashiibahum, innallaaha kaana 'alaa
kulli syai-in svahiidaa.
Tata bebrayan saiaki-rabi.
34. Kabeh wong lanang iku kuwajibane da-
di pengayom tumrap wong wad on, jalaran
.!.) I ~t""b~A.lt/';'f.7.At'!I.~"tV"
A 11 ah wus ngutamak a k e wong 1anang ngung- ~'-'~!".o v;'~ '""J-'~""
'" • ""I~
kuli wong wadon, Ian sebab priya iku wus , ) / \ J, \ . /.
" r '.r::'.:.'~r/ Y~"II~/ [I" ,I.'w f9 I I 41' I
aweh nafakah saka bandhane. Dene wamta c)~~~t,,<:!JJ .li4.>~~~~
kang saleh yaiku wan ita kang bekti ing guru- " ; ' ; , ".... .. ~
laki,199) sarta kang rumeksa ing wewadi ka- ~~t ~~;~t; ~;li}~~
lawan pangreksamng Alalh.200) Ana dene "
197). Makarya punika wajib wonten bab Ian wekdal punapa kemawon, sauger halal; kosok wangsul-
ipun kesed. meri Ian namung ngangen-angen punika awisanipun Agami. dados ikhtiyar punika
kedah dipun saestoni, insya Allah beres ian temtu badhe sukses! "
198). Ahli waris wonten Hukum Islam kados ingkang kasebat ing ayat no" 11 Ian no" 12 Surat An
Nisaa' ,
199). Kadosta aniagi Ian biyantu kalenggahanipun kakung, saged anggulawenthah dhidhikanipun
dhateng putra-putra, boten tumindak slingkuh, ;an saged 'lgubedaken punapa kaskaya ,arta dar-
bekipun simah, sarta bekti dhumateng mara sepuh.
200). Langkung-Iangkung tumraping tiyang jaler saya awrat tanggel jawabipun, baten namung bab
nafakah kemawon, ingkang penting piyambak sagedipun trep anetepi tuntunan ingkang sae
samudayanipun.
141
wan ita kang sira kuwatirake manawa tumin-

dak mbladhak 201) ala, anglalekake kuwajib-
an, mangka pitutura kang becik marang dhe-
weke, dene manawa wangkal, nuli sira misaha
saka paturone, yen meksa isih tetep wang-. Arrijaalu qawwaamuuna 'alannisaa-i bi- .
kale, gebugen dheweke iku. Ananging mamaa fadhdhalallaahu ba'dhuhum 'alaa
ba'dhin wa bimaa anfaquu min amwaali-
nawa dheweke wus manut-miturut marang him, fashshaalihaaru qaanitaatun haafi-
sira, mangka sira aja golek dhadhakan gawe zhaatun IiIghaibi bimaa hafizhallaahu,
ngrekasa, 202) sanyata Allah iku Maha Luhur wallaatii takhaafuuna nusyuuzahunna
sarta Maha Agung. fa'izhuu hunna wahjuruu hunna fil
madhaaji'i wadhribuu hunna, fa-in atha'-
nakum falaa tabghuu 'alaihinna sabiilaa,
innallaaha kaana 'aliyyan kabiiraa.
35. Manawa sira kuwatir ing antarane la-

nang wadon ana pasulayan, mangka sira pa-
dha nganakna juru pamisah sanake saka kang
lanang, Ian sijine maneh sanake saka kang
wadon, manawa juru pamisah loro mau karep
agawe becik, Allah karsa paring pitulung ma- Wa in khiftum syiqaaqa bainihimaa
rang wong IOfO mau, sanyata Allah iku Maha fab'atsuu hakamam min ahlihii wa
Wikan sana Mah;\ Waspada. hakamam min ahlihaa, in yuriidaa ish-
laahay yuwaffiqillaahu bainahumaa, in-
Kuwajiban marang Allah Ian marang nallaaha kaana 'aliiman khahiiraa.
masyarakat.
36. Sira padha manernbaha ing Allah, Ian
aja padha anyekuthokake ing Panjeriengane
Allah kalawan sawiJi bae, apa dene supaya
sira tansah padha agawe becik rnarang ibu-
bapa, sadulur kang ccrak, bocah-bocah yatilll,
\vqng-wong miskin, tangga tcparo kang ccrak,
tangga tcparo kang adoh, kanca kang raket,
wong Iclungan kang kentckan sangu,203) Ian
kawula kang dadi rcwangmu. Sanyata Allah
iku ora remcn marang wong kang padha gu- Wa'budullaaha walaa tusyrikuu bihii
rncdhe sarta ambcg kumalungkung, adigang syai-an wa bil waalidaini ihsaanan wa
Ian adigung. bidzil qurbaa wal yataamaa wal masaa-
kiini wal jaari dzilqurbaa wal jaaril ju-
nubi washshaahibi bil janbi wabnis-
sabiil, wa maa malakat ~maanukum,
innallaaha laa yuhibbu man kaana
mukhtaalan fakhuuraa.
37. Yaiku wong-wong kang padha medhit,

Ian kang marentah wong liya supaya melu
mcdhit, sarta padha ngulllpetake barang ka-
nugcrahan kang wus diparingakc dening Allah
201). Tiyang estri nilar klaleng bela griya tanpa izin sewahipun, naminipun "nusyuz".
202). Cara Ian kawicaksananipun nyukani piwulang dhateng tiyang ('stri kedah sarana nasehat sae-sae
rumiyin. manawi dereng hasil. dipun pisah sawatawis wekdal patilemanipun. manawi taksih
dereng kapok nembe kapeksa dipun tangani ingkang boten nabet saki tipun. Dene mana wi cara
nasehat sam pun wangsul sae, boten perlu cara sanes-sanesipun.
,
203). Kekesahan ingkang boten ma'siyat. Kalebet ibnu sabillare boten kasumerepan Bapak Ibunipun.
142
Surat 4 AN NISAA' (WANITA) Jt:z 5
marang dheweke. Lan Ingsun wus nyawlSl of!.(~:~:

• ..
tumrap wong kang padha kafir iku: siksa .....
kang anginakake. A1ladziina yabkhaluuna wa ya'muruunan
naasa bil bukhli wa yaktumuuna maa
aataahumullaahu min fadhlihi, wa a'tad-
naa lil kaafiriina 'adzaabam muhiinaa.
-:'! 1(..; r~·t~

38. Dene wong kang padha a:ndanakake CI-"b.')~\:J :~;\t"'~l"''''
...1.:i,J...- ~ C)
~::; ~I'"
•• I"J_~ ~ _'1';\
bandhane pamrih kinaweruhan dening liyan,
sarta ora padha iman marang Allah, Ian dina (!.;
-'t ~ ~6~·1:lt 5" :'" ..
.. ¢~"-I' 'hlt ,.;j~ ~L
j, 1jIY:.;,;;""
oil.. ;. t/
Akhir. Lan sapa bahe kang kekancan karo f1.~;r,.~
syetan, mangka syetan iku sanyata ala-alane o ~fo~
kanca.
Walladziina yunfiquuna amwaalahum
ri-aa annaasi walaa yu'minuuna billaahi
walaa bil yaumil aakhiri, wa may yaku-
nisy syaithaanu lahuu qariinan fa saa-a
qariinaa.
39. Apata rugine tumrap dhewekc manawa

dheweke gelem iman marang Allah, Ian ma-
rang dina Akhir, sarta padha gelem ananjak-
ake peparinging Allah kang wus kaparingakc
Wa maadzaa 'alaihim lau aamanuu bi!-
marang dheweke? Allah iku Maha Ngawuni- laahi wal yaumi! aakhiri wa anfaquu
ngani marang wong-wong iku kabeh. mimmaa razaqahumullaahu, wa kaanal-
laahu bihim 'aliimaa.
40. Sapyata Allahiku ora karsa anganiaya

sanajan mung saboboting semut ireng, malah
manawa sira ngamal kabecikan, Allah karsa
maringi ganjaran tikel-matikel, sarta maringi
ganjaran kang agung saka ngarsaNe. Innallaaha laa yazhlimu mitsqaala duJ'"
ratin, wa in taku hasanatay yudhaa'ifhaa
wa yu'ti min ladunhu ajran 'azhiimaa.
41. Kapriye bakal kedadeyane wong-wong

kafir mau ing besuk, nalika lngsun nekakake
saksi-Rasul saka saben-saben Ummat, Ian lng-
sun nekakake sira Muhammad supaya dadi
saksi tumrap wong-wong mau awit wus dadi Fakaifa idzaa ji'naa min kulli ummatin
bisyahiidiw wa ji 'naa bika 'alaa haa-ulaa-i
Ummatira. 204)
syahiidaa.
42. Ana ing dina iku wong-wong kang pa- !:'!..\'J... ·'~tt'N"'t."{r:.:\!"'-::.i ~: -t~
€.SJ-l~ !>"'J' ~,,~~'""_~ .,)Y..~-'!.
dha kafir, Ian wong kang padha duraka ma-
rang Rasul, seneng manawa Bumi iki sana
trt. I j;':~"",j,~''''''
o q~~tQ ...•)l.JVO.J~t~ &.
..
t"
dheweke iku 205) dirata bahe, Ian dheweke
ora padha bisa ngumpetake munjuk atur Yauma-idziy yawaddul ladziina kafaruu
wa 'ashawur rasuula lau tusawwaa bi-
marang Allah. himul ardhu, walaa yaktumuunallaaha
hadiitsaa.
204). Rasulullah s.a.w. Ian saben Rasul jumeneng saksi kangge ummatipun, tumindakipun wau pu'
napa cocok kaliyan dhawuh Ian papacuhing Allah punapa boten.
205). Maksudipun dipun simakaken dados siti.
143
Surat 4 AN NiSAA' (WANIT A ) Juz 5
43. He para wong Mu'min, sira aja padha

nindakake Sholat lamun sira lagi mendem,
kajaba manawa SiCl wus padha mangerti apa
kang sira ucapake-,;-m aja padha Shalat ma-
nawa sira pinuju junub, mentas cumbana,
kajaba wong kang lag: Idungan, nganti sira
wis padha adus-gedhe. Manawa sira pinuju
lara utawa lagi Idungan, utawa salah sijinira
mentas teka saka ing jamban utawa maneh
mentas gepokan (cumbana) karo wanita, nuli
sira ora oleh banyu, sira banjur padha tayam-
muma, nganggo lebu kang suci, tumuli padha Yaa ayyuhal ladziina aamanuu laa taq-
ngusapa ing rahinira Ian tanganira. Sanyata rahush shalaata wa antum sukaaraa hat-
Allah iku Maha Muwung satta Maha Ngapura. taa ta'lamuu maa taquuluuna walaa
junuhan iII.aa 'aabirii sabiilin hattaa
taghtasiluu, wa in kuntum mardhaa au
'alaa safarin au jaa-a ahadum minkum
minal ghaa-ithi au laa mastumun nisaa-a
falam tajiduu maa-an fatayammamuu
sha'iidan thayyiban famsahuu bi wujuu-
hikum wa aidiikum, innaUaaha kaana
'afuwwan ghafuuraa.
44. Apata sira Muhammad durung sumurup :' .'!.:.-" ~'«r/w ~\'.:;
C.l-,.P..~~ •.. ,. l't.·~ ~~~ftJ'" t /7'~lf
~-' ~~ /-",-U
marang wong Yabudi Ian Nasrani kang wus J,"'., , ".,.".9'9///'''-
o J~,~:!lt p .~.: Clt I.:.l.JW.7..-,·~t
diparingi bagean saka Al Kitab, dheweke -..... ~ .......
padha tuku barang sasar, sarta dheweke pa- Alam tara ilalladziina uutuu nashiiham
. dha duwe karep supaya sira padha melu ka- minal kitaahi yasytaruunadh dhalaalata
sasar ing dalan. wa yuriiduuna an tadhiIlus sabiil.
45. Lan Allah iku luwih Ngawuningani mg

anane mungsuh-mungsuhira, Ian wus cukup
Allah kang dadi Pangayoman ing parkaranira,
Ian wus cukup Allah dadi Panulung tumrap
Wallaahu a'iamu hi a'daa-ikum, wa
sira.
kafaa billaahi waliyyaa, wa kafaa bil-
laahi nashiiraa.
46. Sawenehe wong Yahudi ana kang lan-

cang wani angowahi kalimah-kalimah saka
panggonane, Ian dheweke padha angucap:
"Kita sampun sami mireng, ananging kita
sami mbangkang, panjenengan kula aturi
mirengaken, ananging boten dipun gatos-
aken", Ian pangucapemaneh: "Ra'ina". 206)
Dheweke padha mbolak-mbalik ucaping !i-
sane, satta padha anacad Agama. Saupama
dheweke iku padha angucap: "Kita sampun ~"\[.j """."
sami mireng, Ian kita sami andherek, panje- o ~~11.:1.rl~·
nengan kula aturi midhanget sarta mugi nye- Minai ladzfina haaduu yuharrifuunal ka-
rantosaken ing kita", satemene kang mang- lima 'am mawaadhi'ihii wa yaquuluuna
206). Kula aturi maos malih kateranganipun ayat 104 Surat AI Baqarah.
144
Surat 4 AN NISAA' (WANITA) Juz>
kono iku luwih becik tumrap dheweke sarta sami'naa wa 'ashainaa wasma' ghaira
luwih jejeg, ananging Allah wus paring la'nat musma'iw wa raa'inaa layyam hi:alsinati-
him watha'nan fiddiini, walau annahum
marang dheweke kagawa anggone padha ka-
qaaluu sami'naa wa atha'naa wasma'
fir, muIane ora padha gelem iman kajaba wanzhumaa lakaana khairal lahum wa
mung sathithik. aqwam, walaakil la'anahumuUaahu hi-
kufrihim falaa yu'minuuna ilIaa qaliilaa.
47. He para wong kang padha diparingi Al

Kitab, sira padha percayaa kalawan AI Quraan
kang wus Ingsun turunake, kang ambenerake
marang Kitab cecekelanira, ing sadurunge
Ingsun nglebur rahi-rahi, tumuli Ingsun ngi-
nger rahi-rahine madhep memburi, utawa
Ingsun paring la'nat marang dheweke kaya
dene anggonlngsun paring la'nat marang
Yaa ayyuhal ladziina uutul kitaaba aa-
%wong kang laku ma'siyat ing dina Sabtu, 207) minuu himaa nazzalnaa mushaddiqal Ji-
dene kabeh dhawuhing Allah iku mesthi maa ma'akum min qahli an nathmisa
tumindak. wujuuhan fanarudduhaa 'alaa adhaarihaa
au nal'anahum kamaa la'annaa ash-haa-
has sahti, wa kaana amrullaahi maf'uulaa
48. Sanyata Allah iku ora karsa paring pa-

ngapura manawa Panjenengane disakuthok-
ake, ananging Panjenengane ngapura dosa
saliyane syirik, mangkono iku tumrap wong
kang dadi kaparenging karsaNe. Lan sing sapa
syirik-nyakuthokake marang Allah, sanyata lnnallaaha laa yaghfiru ay yusyraka hihii
dheweke iku wus tumindak dosa kang gedhe. wa yaghfiru maa duuna dzaalika limay
yasyaa-u, wa may yusyrika hillaahi
faqadiftaraa itsman 'azhiimaa.
49. Apa sira durung sumurup Muhammad

ing wong Yahudi Ian Nasrani kang ambek
suci nyucekake marang awake? Anangirig
Allah anyucekake marang wong kang dadi
Mam tara i1al ladziina yuzakkuuna an-
kaparenging karsaNe, Ian dheweke iku ora fusahum, halillaahu yuzakkii may ya-
bakal padha dikaniaya sathithik-thithika. 208) syaa-u walaa yuzhlamuuna fatiilaa.
50. Den satitekna karpiye anggone wong-

wong mau padha gawe gegorohan ing ngar-
saning Allah, Ian kang mangkono iku wus
dadi sawijining dosa kang cetha.
Undzur kaifa yaftaruuna 'alaDaahii ka-
dzih, wa kafaa hihii itsmam mubiinaa.
207). Mirsanana ayat 65 surat Al Baqarah, Ian ayat 163 surat AI A'ruf.
208' Mirsanana ugi ayat 80 Ian 111 surat AI Baqarah, sarta ayat 18 surat Al Maidah.
145
51. Apa sira durung sumurup Muhammad

marang wong ka}1g wus diparingi panduman
saka Al Kitab? Dhe\'ieke padha percaya ma-
rang brahala Jibti Ian Taghut, 209) Ian padha
angucap marang rewange kang padha kafir,
manawa wong-wong mau angaku-aku luwih AJam tara ilal ladziina uutuu nashiibam
oleh pituduh marang' dalan kang bener, minal kitaabi yu'minuuna bil jibti wath-
ngungkuli wong kang padha iman. thaaghuuti wa yaquuluuna Iilladziina
kafaruu haa-ulaa-i 3hdaa minalIadziina
aamanuu sabiilaa.
52. Wong kang kaya mangkono mau yaiku

wong kang padha dipatrapi la'nat dening
Allah, dene sap a wonge kang dipatrapi la'nat
dening Allah, sira ora bakal mergoki wong
kang bisa tetulung marang dheweke. UIaa-ikal ladziina la'anahumullaah, wa
may yal'aniUaahu falan tajida lahuu
nashiiraa.
53. Utawa apa patut dheweke iku oleh

panduman panguwasa? Tangeh lamun; awit
upama duwe panguwasa, dheweke ora bakal
menehake kabecikan marang liyan. 210)
Am lahum mashiibum minal mulki fa-
idzal laa yu'tuunan naasa naqiiraa.
54. Utawa apa patut dheweke tumindak

drengki-srehi rna rang man un gsa, utawa ma-
rang sira Muhammad, marga Allah kaparcng-
ing peparing kanugrahanNe ing manungsa -9
mau. 211 ) Sanyata Ingsun wus maringi Al o~~
.....
Kitab Ian Hikmah marang tcdhak turune Na-
Am yahsuduunan naasa 'alaa maa aataa-
bi Ibrahim, sarta Ingsun wus maringi Karaton humullaahu min fadhIihi, faqad aatainaa
kang gedhc marang dheweke. aala ibraahiimal kitaaba wal hikmata
wa aatainaahum mulkan 'azhiimaa.
55. Mangka sawenehc wong-wong mau ana "; ,,, {,,, ,"", . , : "A ""t"" .,~<
Jj,~~~~~~~ ~~-......
. ."
wong kang percaya marang dhcweke (Muh-
ammad), Ian saweneh liyane ana kang anga- f;' ""1.......... Ll"
o~~rr
lang-alangi wong arep iman rnarang dhewekc
(Muhammad), Ian wus cukup dheweke di- Faminhum man aamana bihii wa min-
hum man shadda 'anhu, wa kafaa bi-
siksa ana ing naraka Jahan'am kang gcnine jahannama sa'iiraa.
panas makantar-kantar.
v ing ayat-ayatlngsun, besuk arsa Ingsun glan-
209). Naminipun· syetan, Ian kamusyrikan punapa kemawon sasanesing Allah ingkang dipun sembah-
sembah.
210). Tiyang ingkang ngasta panguwaos, eksekutif punapa legislatif, nanging boten saged damel
kasaenaning sosial Ian eitonomining rakyat punika boten pantes.
211). Allah paring kanabian, Al-Quraan, sarta kamenangan sumiyaripun Da'wah Islam ing 'alam
Donya kirang langkung 747,740.000 ummat Islam. (Religion of The World)
146
Surat 4 AN NISAA' (WANITA) ]uz 5
dhang kacemplungake ing Naraka. Sa ben-

saben kulite mateng, Ingsun ganti kulit anyar
Iiyane, supaya dheweke padha angrasakake
siksa. Sanyata Allah iku Maha Gagah Prakosa
sarta Maha Wicaksana. Innalladziina kafaruu hi aayaatinaa saufa
nushliihim naaraa, kullamaa nadhijat
juluuduhum baddalnaahum juluudan
ghairahaa liyadzuuqul 'adzaaba, innal-
laaha kaana 'aziizan hakiimaa
57. Dene wong kang padha iman sarta nin-

dakake amal shaleh, iku' besuk arsa lngsun
lebokake ing Suwarga kang ngisore ana kali-
ne mili, ing kono bakal padha langgeng sa-
lawase, Ian ana ing kono dheweke bakal
padha kaparingan bojo-widodari kang padha
suci, Ian Ingsun arsa anglebokake marang Walladziina aamanuu wa 'amilush-shaali-
wong-wong mau ana mg pangayoman kang haati sanudkhiluhum jannaatin tajrii
min tahtihal anhaaru khaalidiina fiihaa
banget cyube. abadaa, lahum fiihaa azwaajum muthah-
haratuw wa nudkhiluhum zhillan zha-
liilaa.
Pokok k:iidah fundamental Negara.
58. Sanyata Aliah dhawuh marang sira
kabeh supaya sira padha amasrahakc titipan
marang kang andarbeni, Ian manawa sira pa-
dha mutusi ana ing antaraning para manungsa, 1/
supaya sira mutusi sarana adil. 212) Sanyata
becik-beciking pitutur iku kang diparingakc
InnalIaaha ya'murukum an tu-addul
dening Allah marang sira kabeh, sanyata
amaanati ilaa ahlihaa wa idzaa hakam-
Allah iku kang ,1\1idhanget ,;;arta kang Mrik- tum bainan naasi an tahkumuu bil'adli,
sal1l. innallaaha ni'immaa ya'izhukum bihii,
innallaaha samii'am bashiiraa.
59. He para wong M:I'min, sira padha

angestokna marang Allah, Ian angestokna
marang Rasul, sarta angestokna wong kang
ngasta Pamerintahan saka sira kabeh. 213 )
Dene manawa sira padha pasulayan ana ing
sawijining perkara, supaya sira padha amba-
Iekake perkara iku marang Allah, (AI Qur-
aan) Ian Rasul, (Sunnahe) yen nyata sira iku
212). Negarawan utawi sintena kemav.'on ngasta Pemerintahan wajib asifat jujur sarta adil ing sadaya
aspek sosial, manawi boten, tamtu kakisruhan ingkang badhe kadadosan!
213). Tiyang ingkang ngasta Pemerintahan punika wajib iman ing Allah, iman dhumateng Rasulullah
s.a.w., sarta nindakaken sadaya tatanan Ian aturan agami Islam, manawi boten. tangeh lamun
badhe saged darnel adil-makmur materii! Ian spirituil, karaharjan Donya Ian Akherat.
Bab punika cocok sanget kados ingkang kasebat ing "Wulang Reh" yasan dalem lngkang Sinu-
hun Paku Buwono IV: "!-,amun ana wong micareng ngelmi, tan mufakat ing patang perkara.
aja sira age-age, anganggep nyatanipun, limbangen Ian kang patang perkara rumuhun, Dalil,
Hadits, Ian Idjmak, Qiyase, papat iku salah siji, anaa kang mufakat". Tegesipun ilmu pengetahu-
an utawi kawicaksanan paprentahan punika kedah cocok, boten kenging nyimpang, saking Dalil
(Quraan), Hadist Rasulullah s.a.w., Idjmak ian Qiyas; pramila kedah dipun teliti, sam pun nilar
angger-anggering >\gama. "
147
padha iman ing Allah Ian dina Akhir, kang Yaa ayyuhalladziina aamanuu athii'ul-
mangkono iku luwih becik sarta luwih pra- laaha wa athii'ur rasuula wa ulil amri
, yoga akibat-kadadeane. minkum, fa-in tanaaza'tum fii syai-in
farudduuhu i1a11aahi warrasuuli in kun-
tum tu'minuuna billaahi wal yaumil
aakhiri, dzaalika khairuw wa ahsana
ta'wiilaa.
60. Apa sira Muhammad ora anyatitekake

wong-wong kang angaku-aku wus iman ma-
rang Kitab kang diturunake marang sira, Ian
Kitab kang diturunake sadurungira, ing mang-
ka dheweke iku tansah padha -anjaluk ka-
putusan marang Taghut, tur dheweke wus
kadhawuhan kafir marang Taghut, brahala
panasaran, ananging syetan iku sumadya
anyasarake wong-wong mau nganti sasare Alam tara i1alladziina yaz'umuuna anna-
adoh temenan. hum bimaa unzila ilaika wa maa unzila
min qablika yuriiduuna an yatahaaka-
muu i1ath-thaaghuuti wa qad umiruu
an yakfuruu bihii, wa yuriidusy-syai-
thaanu an yudhillahum dhalaalam ba'ii-
daa.
61. Lan manawa didhawuhake marang ~,\J),~\j)r~J1W~;q,r~(;lJ-" /
~. I~J~
#~" ~ c>,
. . ·~GiA~~t
wong-wong mau: "Sira padha amrenea
angestokake dhawuhing Allah, Ian dhawuhe o $.
::,,'" V
_. _~.. ~!.J
Utusa'nNe". Sira weruh wong-wong munafik
iku padha mlengos, ora sudi marang sira. Wa idzaa qiila lahum ta'aalau i1aa maa
anzalallaahu wa i1arrasuuli ra-aital mu-
naafiquuna yashudduuna 'anka shuduu-
daa.
62. Ananging hiyagene manawa dheweke ~ " !"'-::~(~/.i"'.:..o;. "':'~f\~ _,\y

'k padh a k etaman b eb aya p. Iaran sa k a tu- r...v_~ ~~ ~ • - " . ~
1 U
).... -
mm . d a k e k ang,d'l1 ak om. sarana tangane dh e- r1'r... ·~~"...· .,,r Je ~

u~~~V))I~!~~.:; "~ it'
-:::I~';f... ~':.
•• I!I,,~~.-OJ
we, tumuli dheweke padha sowan nemoni
sira gita-gita, sumpah kala~an asmaning 0 (1:a:,1j
Allah: "Kita boten anggadhahi (pamrih) ke- ."
Fa kaifa idzaa ashaabathum mushiiba-
kajengan kajawi namung dhumateng kasae- tum bimaa qaddamat aidiihim tsumma
"nan sarta pitulungan". jaa-uuka yahIifuuna: billaahi in aradnaa
illaa ihsaanaw wa taufiiqaa.
63. Wong kang kaya mangkono mau Allah ! "'Ci;~·'1h; utJ.r

I;"'~~
~\~_ toJ.."!j
.-=~(jl ~
(:. 1>" i .:\'\"
wus Ngawuningani barang kang ana sajero-
o {?<r~·~. !.~IS. '~1 'I~'" • ~r1_ """!"
ning ati-atine, mula sira padha ngungkurna ~ ~~ ,.~V""~,,~
wong-wong mau, Ian sira mituturana sarta
ngandhanana marang wong-wong mau saran a U1aa-ikal ladziina ya'lamullaahu maa fii
quluubihim, fa a'ridh 'anhum wa 'izh-
pangucap kang bisa mranani ing ati-atine. hum wa quI lahum fii anfusihim qaulam
baliighaa.
64. Lan Ingsun ora angutus sawijining Ra-

sui, kajaba hamung supaya digugu-ditiru ka-
lawan idzining Allah, Ian manawa wong-wong
J
148
mau: sawuse padha anganiaya 214) marang

awake dhewe, padha gelem sowan marang
sira Muhammad, tumuli padha gelem nyuwun Wamaa arsalnaa mir rasuulin illaa liyu-
ngapura marang Allah, sarta Utusan'e Allah thaa'a bi-idzni11aah, walau annahum idz
uga anyuwunake pangapura kanggo dheweke, zhaIamuu anfusahum jaa-uuka fastagh-
sanyata dheweke mau padha nemu ing Allah, farullaaha wastaghfara lahumur rasuulu
lawajadullaaha tawwaahar rahiimaa.
kapareng Ngapura sarta paring sih Wilasa.
.... n:. r. . '. ~~ ~ .... ~.~ ~9 '" :;'1- n.(l1 -"'\0
65. Nanging sejatine ora, demi Pangeranira, ~~'"" , _~~~~ .... ~.J.J..»
........~r.-~r~N'
dhewekc nyatane ora iman, nganti dheweke ,-....... 1.:.I~I'"
cr.:>~\:'!i
' .... t",.·. .
:l_.,\1 ~ ~
padha ngangkat sira dadi Hakim, kang mutusi ~ "".~~ ~!..t~;J,-",.,..-~.
perkara kang andadekake pasulayan, ana ing o ~·\~~IjJ~rJ.111 " ..
..
antarane wong-wong mau, satemah atine ora
padha nemoni rupeg bab perkara kang sira Falaa wa rabbika laa yu'minuuna hattaa
putusi, malah tambah temen-temen olehe yuhakkimuuka fiimaa syajara bainahum
pasrah. tsumma laa yajiduu fii anfusihim hara-
jam mimmaa qadhaita wa yusalIimuu
tasliimaa.
66. Lan manawa Ingsun dhawuh amajibake

marang wong-wong mau: "Sira padha ma-
tenana awakira, utawa sira padha lungaa saka
Negaranira", *) dheweke ora padha gelem
anindakake, kajaba mung wong sathithik
kang gelem, ing mangka manawa dheweke
padha gelem anindakake barang kang didha- "'(~',~:.
o· .-
wuhike mau, yekti becik tum rap dheweke, -"
Ian saya anyantosakake teteping atine gumo- Walau annaa katabnaa 'alaihim aniqtu-
luu anfusakum awikhrujuu min diyaari-
longing imane. kum maa fa'a1uuhu iIIaa qaliilum min-
hUQl, walau annahum fa'a1uu maa yuu-
'azhuuna bihii lakaana khairal lahum wa
asyadda tatsbiitaa.
67. Lan manawa bisa klakon mangkono,

yckti Ingsun maringi marang wong-wong mau
ganjaran kang agung saka ngarsanlngsun. Wa idzal la-aatainaahum mil ladunnaa
ajran 'azhiimaa.
68. Lan sanyata Ingsun karsa anuduhake

marang wong-wong mau lumaku ana ing de-
dalan kang lempeng.
69. Lan sing sapa wonge ta'at ing Allah Ian

ta'at ing UtusanNe, hiya wong kang kaya
mangkono mau bakal kagolongake karo
wong-wong kang wus padha kaparingan ni'-
mat dening Allah, kaya dene para andika
Nabi, para wong kang padha temen-
214). Tegesipun anganiaya punika mutusaken masalah boten adhedhasar piwucal syari'at Islam.
*). Artosipun supados merangi titiyang ingkang sami m~1Jlpin Ian tumindak duraka (karisakan).
utawi hijrah ing panggenan ingkang merdika nindakaken syari'at Islam.
149
temen,215) para wong kang padha mati Wamay yuthi'illaaha war rasuuia fa-
syahid, Ian para wong kang padha becik- ulaa-ika rna'al ladziina an'amallaahu
becik tindake, wong kang kasebut iku kabeh 'alaihim minan nabiyyiina wash-shiddii-
qiina wasy-syuhadaa-i wash-shaalihiina
dadi becik-beciking mitra. wa hasuna ulaa-ika rafiiqaa.
70. Kang mangkono iku kanugerahan saka

ngarsaning Allah, Ian cukup Allah kang Maha
Wikan. Dzaalikal fadhlu minallaah, wa kafaa
biUaahi 'aliimaa.
Tehnik, taktik Ian strategi yudha.

dha nyekelana kenceng kaprayitnanira, nuli
mangsaha perang bregada-bregada, utawa pa
di'la majua kabeh bebarengan.
Yaa ayyuhal ladziina aamanuu khudzuu
hidzrakum fanfiruu tsubaatin awinfiruu
jamii'aa.
t". '''!~..''~ ~,,~r.:r~\,;),J

72. Lan sanyata sawenehing kancanira ana ~~ ?~'C:~,b'f : ....'\ ~\ '_V" /r:
kang ngereni olehe maju ing yudha, mangka
manawa sira/kataman ing bebaya, kaseser o ~~~~;n~~~I~J.iJ~
kalah, dheweke ngucap: "Sanyata Allah wus
paring ni'mat marang aku, jalaran aku ke- Wa inna minkum lamal layubaththi-anna
fa-in ashaabatkum mushiibatun qaala
pasang yoga ora melu maju perang karo qad an'amallaahu 'alayya idz lam akun
wong-wong mau". ma'ahum syahiidaa.
73. Ananging manawa sira oleh kanugerah- ) ~li:" ~~;LI C'J jK;ffi.t::l ~ J -
'Y'\
an kemenangan, yekti dheweke bakal angu- .,N
~~~Z;&~~ ~ ~(.~.
cap kang kaya-kaya ing antarane wong-mau ~~I """ZI.),,.o N'-'
... ..
... d-J
Ian sira ora ana (kamanunggalan) tali sesa- ~ ...... ''';
nakan: "Ah ambok hiya aku biyen melu o ~~~
.... !'!i '~\b
!)..r J..r
maju perang karo wong-wong mau, banjur Wa la-in ashaabakum fadhlum minallaahi
aku oleh kabegjan kang gedhe padha karo layaquulanna ka-allam takum bainakum
wong-wong mau". wa bainahuu mawaddatuy yaa laitanii
kuntu ma'ahum fa-afuuza fauzan 'a-
zhiimaa.
74. Mulajalaran kang kaya mangkono mau,

wong kang nukar pmguripan D0nya nganggo
panguripan Akherat, supaya melua maju ing
yudha karana angluhurake Agamaning Al-
lah,216) jalaran sapa kang perang karana
215). Para shiddiiqiin punika tiyang ingkang teguh imanipun dhumateng Rasulullah s.a.w. kados
ingkang kasebat ing Surat AI Faatihah, inggih punika ingkang kaparingan ni'mat munfa'at,
sebab dening iman, ikhsan (akhlaqipun), Ian islamipun!
216). inggih punika tiyang Mukmin ingkang ngutamekaken panggesangan Akherat, boten ajrih su-
mengka pengawak braja, berjoang kanthi ngrekasa Ian boten ngedhap ngadhepi ing pejah,
muhung ndherek dt ,,,vuhing Allah, sarta nyenyadhong Sih paiimirmanipun.
150
angluhurake Agamaning Allah banjur pina- F alyuqaatil fii sabiilillaahilladziina yasy-

tenan utawa menang, Ingsun arsa paring gan- ruunal hayaatad dun-yaa hil aakhirah,
jaran kang agung marang wong mau. wamay yuqaatil fii sabiilillaahi fayuqtaJ
au yaghlib fasaufa nu'tiihi ajran 'azhii-
maa.
75. Yagene teka sira ora padh a gelem pe-

rang karana angluhurakc Agamaning Allah,
ambelani wong-wong kang padha apes la-
nang, wadon, Ian bocah-bocah kang padha
munjuk atur: "Dhuh Pangeran-Pepundhen
kit a, mugi Pad uk a angedalaken ing kita sa-
king Negari punika, ingkang pendudukipun
anganiaya. tuwin mugiParinga ing kita tiyang
ingkang anga\'omi saking ngarsa Paduka,
tuwin mugi paringa ing kita tiyang ingkang Wamaa lakum laa tuqaatiluuna fii sabii-
terulu ng saki ng ngarsa Pad uka". Iillaahi wal mustadh'afiina minar rijaali
wan-nisaa-i wal wildaanil ladziina ya-
quuluuna rabbanaa akhrijnaa min haa-
dzihit qaryatizh zhaalimi ahluhaa, waj-
cal lanaa milladunka waliyyaa, waj'al
lanaa miIIadunka nashiiraa.
76. Wong-wong kang Mu'min mau padha

pc rang karana angluhurake Agamaning Allah,
dene wong-wong kang padha kafir iku padha
7(;,\\U:\l~~~\.::/J.l1il\
<:r-J. . J.)~ ,~ ~~ \''';~ ~!\~~
~ ••
perang karana panasaran dedalaning Ta-
ghut. 217) Jalaran saka iku sira ,padha me-
; \~'lI;:' :'~~:;'l\:>.;S~
_~ I.:l ,," ., (;J"\ &
,
rangana para p~lI1ulunging syetan, sebab pa- Alladziina aamanuu yuqaatiluuna fii sa-
ngrekane syetan iku apes temenan. biilillaahi, walladziina kafaruu yuqaa-
tiluuna fii sabiilith thaaghuuti faqaa-
tiluu auliyaa-asy syaithaani, inn a kai-
dasy-syaithaani kaana dha'iifaa.
Sikep mental munafik ana palaganing
yudhL ~
77. Apa sira durung anyatitekake Muham-

mad marang wong 218) kang padha didha-
wuhi: "Saiki sira padha anyegaha tangan-
tanganira aja padha maju perang, Ian padha
anindakna Sholat sarta padha menehna Za-
kat". Ananging bareng wong-wong mau pa-
dha diwajibake perang, ing konQ ana sago-
longan saka dheweke kang padha wedi ing
manungsa kaya anggone padha wedi marang
Allah, kapara malah angluwihi wedine ma-
rang manungsa, Ian dheweke padha munjuk
arur: "Dhuh Pangeran-Pepundhen kit a, kados o~~
.
.
,{\.~- -~. ~~ ..
pundi teka Paduka amajibaken perang dhu- Alam . tara ital ladziina qiila lahum
mateng kita;l Mugi Paduka karsa nyarantos- kuffuu aidiyakum wa aqiimush-shalaata
217). Perangipun karana kadonyan. boten karana andherek dhawuhing Allah.
218). Tiyang ingkang lamis imanipun. Ian pados alem. nyuwun dipun dhawuhi tumut perang sa-
derengipun wonten dhawuh peraog.
151
aken sawatawis wekdal malih". Dhawuha sira wa aatuz zakaata falammaa lrutiba 'alai-
Muhammad: "Kabungahan Donya iku mung himul qitaalu idz3a fariiqum minhum
yakhsyaunan naasa kakhasy-yatillaahi
sepele, dene kabungahan ana ing Akherat iku au asyadda khasy-yatan, wa qaaluu
luwih becik tumrape wong kang taqwa ing rabbanaa lima katabta 'alainal qitaala
Allah, Ian sira ora baka! padha dikaniaya sa- laulaa akhkhartanaa ilaa ajalin qariib,
thithik-thithika" . qui mataa'ud dun-yaa qaliilun .~ ill
aakhlratu khairui limanittaqaa walaa
tuzhlamuuna fatiilaa.
78. Sira padha manggon ana ing ngendi

bahe, mesthi sira bakal kacandhak dening
pati, sanadyan sira ana ing sajeroning ge-
dhong-gedhong kang santo sa. Manawa wong-
wong mau oleh kabecikan padha angucap:
"lki kabecikan tekane saka ngarsaning Al-
lah",219) dene manawa dheweke kataman
ala, dheweke padha angucap: "Dene ala iki,
saka sira Muhammad". Dhawuha sira Muh-
ammad: "Kabeh-kabeh iku: terang saka ngar-
saning Allah. Apa sababe dene wong-wong Aina maa takuunuu yudrikkumul mautu
mau meh ora padha mangerti: cacaritan 220) walau kuntum fii buruujim musayyadah,
wa in tushibhum hasanatuy yaquuluu
dhawuhing Al Quraan?" haadzibii min 'indillaah, wa in tushib-
hum sayyi-atuy yaquuluu haadzihii min
'indika, qui kullum min 'indillaah,
famaali haa-ulaa-iI qaumi laa yakaaduu-
na yafqahuuna hadiitsaa.
79. Sakabehing kani'matan kang tumeka

ing sira, iku pancen saka ngarsaning Allah,
Ian sakabehing kabilahen kang sumandhang
ing sira, iku saka awakira dhewe. Lan Ingsun
angutus ing sira Muhammad marang para
manungsa iku maligi dadi Utusan, Ian wus
cukup Allah pribadi kang nyekseni. Maa ashaabaka min hasanatin famiral-
laam wamaa ashaabaka min sayyi-atin
famin nafsik, wa arsalnaaka linnaasi
rasuulaa, wa kafaa billaahi syahiidaa.
80. Sapa kang ambangun-miturut marang

Kanjeng Rasul, sanyata iku wus ambangun-
miturut ing Allah, Ian sapa bahe kang mopo,
nengna bahe Muhammad, awit Ingsun ora
angutus sira perlu anjaga wong-wong kang
May yuthi'ir rasuula faqad athaa'alIaaha
bonto. 221 ) waman tawallaa famaa arsaInaaka 'alai-
him hafiizhaa.
219). Ingkang dipun maksud kabecikan punika kamenangan utawi rezeki peparingipun Allah.
220). Cacaritan punika nasehat sarta pitedahing Agami.
:121). 'Para andika &suI boten anjamin supados tiyang-tiyang boten lampah dosa utawi tumindak
karisakan, kadosta ing iaman sapunika terrorisme, narkotika, kenakalan rem~a, sarta perjudian
IOlet Ian warm-warm ma'ayat tingkat ine&il.
152
81. Wong munafik-iku padha matur ma- t-::i)<.:f/~I.?_ : 1'~"'(.f~~~r.,l!~"_A\

rang sira Muhammad: "Kula sadaya sami an- ~\j)~~~!,)'y' :>)" """ -.J~~~
dherek ing panjenengan", ananging manawa (,~ .!. .... ' ~ 'tt:; ,l \ .... .l.o~·!:::. ~ ~I ...·-:: ' ,! ..
dheweke wus padha mundur nglungani saka C)-,"·~ft ~4.I.I .•H.J~ \,7~ ~~
ing ngarepira, ana sagolongan saka wong- ,; t ; · " " "., t., f'.
wong mau kang ambatin, kosok-haline apa ~~~Jj,~\ cfo.$:-';;*~r~
kang diucapake, ananging Allah iku nyathet .t.;.::
apa kang dibatin dening wong-wong mauo o~">
Jalaran saka kang kaya mangkono iku sira Wa yaquuluuna thaa'amn fa-idzaa bara-
ngungkurna, aja angrewes dheweke, Ian pa- zuu min 'indika bayyata thaa-ifatum
minburn ghairal ladzii taquulu wallaahu
sraha marang Allah, Ian wus cukup Allah iku yaktubu maa yubayyimuna, fa-a'ridh
kang pinasrahano 'anhum wa tawakkal 'alallaah, wa kafaa
billaahi wakiilaa.
820 Apata dheweke ora padha mikir-mikir

surasaning AI Quraan? Saupama tumuruning
Al Quraan iku ora saka ngarsaning Allah,
temen dheweke padha nemu isi ing sajeroning
Al Quraan iku: akeh kang gegesehano Afalaa yatadabbanmnal qUJ'"aana, walau
kaana min 'iudi ghairillaahi lawajaduu
fiihikh tilaafan katsiiraa.
830 Lan manawa wong lelamisan iku padha

nampa kabar perkara kaamanan utawa ka-
hanan kang nguwatirake, dheweke banjur
padha enggal-enggal anggiyarake kabar mau
marang umum, Ian saupama dheweke iku
padha ambalekake kabar mau marang Utus-
aning Allah, Ian marang wong kang ngasta
tata-praja saka pamarentahane, 222) temen
kabar mau bakal dimangerteni sanyatane,
Wa idzaa jaa-ahum amrum minal amni·
dening wong-wong kang kawogan anyatitel<- awil khaufi adzaa'uubih, walau radduuhu
ake bab iku, *) prayoga diwartakake apa ora i1ar rasuuli wa i1aa ulil amri minbum la-
Ian saupama Allah ora karsa maringake sih 'alimahul ladziina yastambithuunahuu
kanugerahane marang sira kabeh, sanyata sira minbum, walau laa fadhlullaahi 'a1aikum
wa rarunamhuu lattaba'mmusy syai-
banjur padha kelut-kapilut marang syetan, thaana ilIaa qaliilaa.
kang ora manut kajaba mung sathithik
Mobilisasi Ian etik peperangan

840 Mangka sira padha peranga angrung-
kebi dedalaning Allah, kang' kuwajiban pe-
rang iku dudu sapa-sapa ananging awakira
dhewe,223) Ian sira anggretehana marang
222)0 lng zaman Rasulullah soa.wo inggih punika para Sahabat Ian para Winasis ing ilmu. zaman sa-
punika Ulil Amri punika Pemerintahan Cara Demokrasi. boten tebih °kados tata negari ing
Indonesia cara Demokrasi Pancasila naminipuno
223). Wadiyabala zaman Rasulullah soaowo punika lahiri.pun, dewasanipun, sarta perjoanganipun.
salting Ian kangge kepentingan rakyat-semesta; ingkang mimpin Ian ingkang dipun pimpin
dhasaripun taqwa ing Allah SoWoto Dene sebab tumuruning ayat punika ing wiwitan perang
Badar Shughra ing Madinah, dipun pelopori Rasulullah piyambak. tumunten sami dhateng
para mobilisan Muslimin, ingkang intinipun pasukan, para Sahabat Nabi soaowo Wadiyabala
zaman samanten boten tampi bayar. ananging angsal imbalan jasa bageyan salting ghonimah
(rampasan pcrang)o
*)0 Kados dene lembaga intelijen ingkang kawogan ngusadaken kondisi tata tentrem Ian dinamis!
153
para wong Mu'min. Muga-muga Allah anyir-

nakake kegagahane wong kafir, supaya kalah;
jalaran Allah iku ingkang luwih Gagah Per-
Faqaatil iii sab;ilillaahi laa tukallafu iIIaa
kosa, sarta siksane uga luwih dening abot. nafsaka wa haridhil mu'miniina, 'asal-
laahu ay yakufla ba'sal ladziina kafaruu,
wallaahu asyaddu ba'saw wa asyaddu
tankiilaa.
85. Sapa kang tetulung kalawan pitulungan

kabecikan, 224) mesthi bakal tampa ganjar-
aning kabccikan iku, Ian sapa kang tetulung
prakara ala, hiya bakal melu nanggung alane
iku. Allah iku kang Kuwasa anjaga marang
sakabehing sawiji-wiji.
Man yasyfa' syafaa'atan hasanatay yakun
lahuu nashiibum minhaa wa may yasyfa'
syafaa'atan sayyi-atay yakun lahuu kif-
lum minhaa, wa kaanallaahu 'ala a kulli
syaHm muqiitaa.
86. Lan manawa. sira padha dikurmati

nganggo sawijining pakurmaran, banjur genti
padha ngurmatana saran a pakurmatan kang
.Y:J;
~~~ :.\\~ "r~/w\.,
I ",
o .~, r.S"" ~(.:,)O 4I.l (.:,) ...

luwih becik, utawa hiya balesana sapadha-
Wa idzaa huyyiitum bitahiyyatin fahay-
ne. 225) Sanyata Allah iku ing samubarang yuu hi ahsana minhaa au rudduuhaa,
kahanan tansah niti-priksa. innallaaha kaana 'a1aa kulli syai-in ha-
siihaa.
87. lku Allah, ora ana Pepundhen kang si-

nembah-sembah kajaba mung Panjenengane
pribadi. PanjenengaNe karsa anglumpukake
ing sira kabeh ana ing dina Qiyamat, ing
kono ora ana kamamangan maneh, mula Allaahu laa-i1aaha iIIaa huwa, layajma-
sapa ta kang luwih temen pangucape, ngung- 'annakum i1aa yaumil qiyaamati la.~ raiba
kuli tinimbang Ian pangandikane Allah? fiibi, warnan ashdaqu minallaahi hadii-
tsaa.
Ngadhepi solah tingkahe

wong munafik.
88. Ya gene teka sira dadi rang golong-
an 226) ing perkara wong kang padha mu-
nafik? Ing mangka Allah wus ambalekake
dheweke marang kekafiran, sebab dening tu-
mindake dhewe? Apa sira padha karep nu-
224). Syafa'at Hasanah utawi pitulung kasaenan maksudipun ngayomi hak asasi manungsa sarta
nebihaken sadaya ingkang darnel kasangsaran. Dene syafa'at sayiat utawi pitulung awon punika
kosok wangsulipun.
"
225). Pakurmatan .aeara Islam s.;rana ucapan: "Assalamua'laikum warohmatullahi wabarakatuh!"
226).,. Artosipun golongan Mukmin ingkang ambelani tiyang Munafik, sagolongan malih memengsah-
an lajeng ingkang ambelani kadhawuhan merangi tiyang Munafik.
154
duhake marang wong kang disasarake dening Famaa lakum fil munaafiqiina' fi-ataini
Allah, ing mangka sapa kang disasarake de- wallaahu arkasahum bimaa. kasabuu,
ning Allah, sira ora bakal nemu dalane kang- aturiduuna an tahduu man adhallallaah,
wa may yudhlilillaahu falan tajida lahuu
go nuduhake marang dheweke.
sabiilaa.
89. Pepinginane wong-wong munafik iku <t1 ~""I'" '" '" ;'.?((_1\·9-:''(r/-?''''·?''~i!I·~''' ."
~ fo!..r"" t:,JyP J.>'U I...l (;l) ~ -" !..'.)-' -I\~
seneng manawa sira padha dadi kafir kaya
dheweke, nuli sira dadi padha karo wong
munafik mau, jalaran saka iku sira aja padha
nganggep mitra marang dheweke, nganti dhe-
weke padha gclem netepi (hijrah) ing Aga-
maning Allah apa mesthine. Ananging ma-
nawa dheweke padha tetep mbangkang nuli
padha tawanen Ian padha patenana ana Wadduu lau takfuruuna kamaa kafaruu
ngendi bahe sira ketemu dheweke, 227) Ian fatakuunuuna sawaa-an falaa tattakhi-
pam a dipoma sir a aja nganggep wong-wong dzuu minburn auliyaa-a hattaa yuhaa-
mau dadi pangayoman Ian aja nganggep kang jiruu fii sabiilillaah, fa-in tawallau fa-
khudzuuhum waqtuluuhum haitsu wa-
mitulungi. jadtumuuhum walaa tattakhidzuu min-
hum waliyyaw walaa nashiiraa.
90. Kajaba wong-wong kang banjur padha

ngungsi marang golongan kang wus anduweni
perjanjian kukuh kalawan sira,228) utawa
dheweke padha teka sowan ing sira, padha
sesak atine rumangsa ora keconggah merangi
ing sira utawa merangi ing golongane, ing
mangka manawa ana kaparenging karsane
Allah sanyata Allah karsa paring kuwanen
maneh marang wong-wong munafik iku, ing
temahan dheweke banjur merangi maneh
marang sira. Jalaran saka iku manawa dhe- IIIa1 ladziina yashiluuna ilaa qaumim
weke sumingkir saka sira yaiku ora padha bainakum wa bainahum miitsaaqun au
merangi sir a Ian padha nawaka.ke marang sira jaa-uukum hashirat shuduuruhum ay yu-
qaatiluukum au yuqaatiluu qaumahum,
bedhami, ing kana Allah ora andadekake da-
walau syaa-allaahu lasallathahum 'a1ai-
Ian marang sira kanggo merangi wong-wong kum falaqaataluukum, faini'tazaluukum
mau. falam yuqaatiluukum wa alqau ilaikumus
salama famaa ja'a1a1laahu lakum 'alaihim
sabiilaa.
9l. Sira bakal padha amrangguli wong-

wong munafik sejene, yaiku kang padha ka-
rep anyantosakake kaamanan ing sira kabeh,
Ian karep anyantosakake kaamanan ing ka-
ume, ananging samangsa dheweke diajak
tumindak fitnah (syirik) dheweke enggal
wae sumujud angrujuki, jalaran saka iku
227). Sekawit wonten tiyang-tiyang Arab sami mlebet Madinah Ian ngrasuk Islam, lajeng sami
wangsul kafir Ian medal salting Madinah, sarta mengsahi tiyang Islam, ngantos peperangan,
pramila Allah s. w. t. nurunaken ayat punika, supados tiyang munafik wau dipun perangi
(katawan utawi dipun pejahi). Dados boten kenging tiyang Munafik dip un bel ani utawi dipun
ajak mernitran.
228). Punika wiwitanipun wonten hukum suaka ing Islam, inggih pangayoman politik utawi kawi-
lujengan pribadi dening P amarintah.
155
manawa dheweke ora' padha gelem sumingkir

saka ing sira, sarta ora padha gelem bedhami
ing sira, apa dene ora gelem nyegah tangane,
mangka wong-wong mau padha tawanen, Ian
padha patenana ana ing ngendi bahe sira Satajiduuna aakhariina yuriiduuna ay-
padha kepethuk ing dheweke, jalaran wong ya'manuukum wa ya'manuu qaumahum,
kang mangkono iku Ingsun andamel ing sira kullamaa rudduu ilal-. fitnati urkisuu fii-
kabeh panguwasa kang terang ing ngatase haa fa-illam ya'taziluukum wa yulquu
dheweke. ilaikumus salama wa yakuffuu aidiya-
hum fakhudzuuhum waqtuluuhum hai-
tsu tsaqiftumuuhum, wa ulaa-ikum Ja'a1-
naa lakum 'a1aihim sulthaanam mubiinaa
Hukum mrajaya Muslimin
92. Lan ora kena wong Mu'min mrajaya
wong Mu'min liyane, kajaba kalawan ora di-
sengaja. 229 ) Sing sapa mateni wong Mu'min
kalawan ora disengaja; dheweke wajib mar-
dikakake kawula Mu'min siji, Ian kudu am-
bayar dhendhan 230) kang dipasrahake ma-
rang ahli warise kang dipateni ora sengaja.
Kajaba manawa ahli warise wus anglilak-
ake. 2 .3 1 ) Ananging manawa kang mati iku
sawenehe mungsuhira; rnangka dheweke iku
wong Mu'min, wajib tl.\mrap wong kang ma-
teni ora kala\\'an disengaja iku, mardikakake
kawula Mu'min siji. Lan manawa kang di-
pateni iku sawertehe wong kafir kang wus
padha perjanjian kalawan sira, mangka wajib
tumrap wong kang mateni ora kalawan di-
sengaja iku, ambayar dhendhan kang dipa- Wamaa kaana limu'minin ay yaqtula
srahake marang ahli warise, sarta mardikak- mu'minan illaa khatha-aa, waman qatala
ake kawula Mu'min siji. Ananging mungguh- mu'minan khatha-an fatahriiru raqaba-
tim mu'minatiw wadiyatum musallaJpa-
ing sapa kang ora bisa oleh kawula Mu'min tun i1aa ahIihii i1laa ay yashshaddaquu,
siji, 232) dheweke wajib Puwasa rong. sasi fa-in kaana min qaumin 'aduwwil lakum
lawase tumruntun, minangka tobat ana ngar- wahuwa mu'minun fatahriiru raqabatim
saning Allah, jalaran Allah iku Maha Wikan mu'minah, wa in kaana min qaumim
sarta Maha Wicaksana. bainakum wa bainahum miitsaaqun fa-
diya~m musallamatun i1aa ahlihii wa
tahriiru raqabatim mu'minah, famal lam
yajid fashiyaamu syahraini mutataabi'ai-
ni taubatam minallaah, wa kaanallaahu
'aIiiman hakiimaa.
Mu'min kalawan disengaja, mangka piwalese

~~"''''A(.~~ I~."'~~ito~' .'t!;~ ......
93. Lan sap a bahe kang mrajaya wong ... ~~)~ ~ ,!)oO~I:1").~T'.
-r... ......" !
/1
~I (f ~ • (~ ... ~~\ ' .-:" r......:
I
wong iku Neraka J ahanam kang langgeng ana • ~~.J

.
"""" ~.,,~
229). Upami nyenjata peksi kenging 1iyang Mukmin.
230). Bayar'diyat, inggih punika bayar dhendhan arta sebab tindak pidana tumrap mejahi nyawa
utawi anggota badan.
231). Anglilakaken utawi shadaqah, tegesipun ahli waris tiyang ingkang dipun pejahi ambebasaken I
ingkang mejahi boten bayar diyat.
232). Boten gadhah utawi boten kiyat merdikakaken kawuJa Mukmin, cekap siyam kalih wuJan
terus-terusan. Punika dados gantosipun bayar diyat Ian merdikakaken kawuJa Mukmin satunggal.
156
ing kono, Ian Allah ambendoni sarta paring

la'nat marang dheweke, apa dene Panjeneng-
ane nyawisl kanggo dheweke, siksa kang Wamay yaqml mu'minam muta'ammi-
gedhe. dan fajazaa-uhuu jahannamu khaalidan
fiihaa wa ghadhiballaahu 'alaihi wa 101-'01-
nahuu wa a'adda lahuu 'adzaaban '01-
zhiimaa.
94. He para wong Mu'min kabeh, nalika

sira padha ana madyaning palagan kang
angrungkebi dedalaning Allah, supaya sira
padha goleka katerangan, Ian sira aja padha
angucap marang wong kang nguluki sa-
lam 233) marang sira: "Kowe kuwi dudu
wong Mu'min", nub sira mateni dheweke
mung jalaran sira mung padha amrih bandha
donya, ing mangka ana ngarsaning Allah iku
pirang-pirang jarahan bandha-bandhu kang
y 0101 ayyuhal ladziina aamanuu idzaa
akeh. Mangkono iku lalakonira dhuk bi-
dharahtum iii sabiilillaahi fatabayyanuu
yen 234) tumuli Allah paring kanugerahan walaa taquuluu liman alqaa ilaikumus-
marang sira kabeh, muIane sira padha angu- salaam a lasta mu'minan tabtaghuuna "ara
diya katerangan (informasi intel) sing pra- dhal hayaatid dun-yaa fa 'indallaahi ma-
tela, jalaran sanyata Allah iku kang Maha ghaanimu katsiirah, kadzaalika kunmm
min qablu famannallaahu 'a1aikum fata-
Waspada ing kabeh barang kang padha sira bayyanuu, innallaahl kaana bimaa ta'-
tindakake. maluuna khahiiraa.
95. Wong-wong kang mung padha lungguh,

ora padha melu perang bebarengan wong
Mu'min kang ora ana alangan nandhang lara
iku ora padha karo wong-wong Mu'min kang
perang angrungkebi Agamaning Allah kala-
wan jiwa-raga Ian bandhane, Allah anguta-
makake drajating wong Mu'min kang padha
lelabuh jiwa-raga Ian banjhane iku pangkate
luwih dhuwur tinimbang wong Mu'min kang
mung padha lungguh ora melu perang. 235)
Kabeh mau Allah ngebang-ebang ganjaran, LOla yastawil qaa'iduuna minal mu'minii-
ananging Allah paring kaluwihan ganjaran na ghairu ulidhdharari wal mujaahiduuna
iii sabiilillaahi bi-amwaalihim wa anfusi-
marang wong kang padha lelabuh Agama, him, fadhdhalallaahul mujaahidiina bi-
ngungkuli wong Mu'min kang mung padha amwaalihim wa anfusihim 'alai qaa'idiina
lungguh,236) kalawan ganjaran kang agung. darajah, wakullaw wa'adallaahul husnaa,
wa fadhdhalallaahul mujaahidiina 'alai
qaa'idiina ajran 'azhiimaa.
96. Yaiku diparingi pirang-pirang pangkat

saka ngarsaning Allah, Ian diparingi panga-
233). Maksudipun ugi tiyang ngucapaken: "Laa ilaaha illallah".

234). Tiyang-tiyang wau dereng cetha gamblang Islamipun. sami kaliyan panjenengan sadaya rumiyin
ugi makaten, pramila kedah ingkang teliti sarana informasi intel ingkang waspada!
235). Lungguh tegesipun uzur boten saged tumut perang.
236). Tegesipun boten tumut perang tanpa alasan.
157
pura sarta sih karakhmataning Allah, dene t f:~..::- .II"

Allah iku Maha Ngapura sartaMaha Asih. o .... ~ te,.
Darajaatim minhu wa maghfirataw wa
rahmah, wa kaanallaahu ghafuurar ra-
hiimaa.
Kuwajiban Hijrah
97. Sanyata wong-wong kang padha dipa-
teni dening Malaikat-pati, jalaran anggone
ora melu Hijrah iku tetep dadi wong kang
padha anganiaya marang awake dhewe,237)
pangandikane Malaikat-pati: "Sira kabeh iku
lagi ana sajerone kahanan sing kapriye?".
Jawabe wong-wong mau: "Kita punika tiyang
ingkang sami dipun aniaya wonten Mekkah".
Dhawuhing para Malaikat: "Bumining Allah bmal ladziina tawaffaahumul malaa-ika-
iku harak jembar ta, kang ing kono sira bisa tu zhaalimii anfusihim qaaluu fiima kun-
hijrah?". Mangka wong kang mangkono mau tum, qaaluu kunnaa mustadh'afiina fiI
panggonaning siksane ana ing N eraka Jaha- ardh, qaaluu alarn takun ardhullaahi
waasi'atan fatuhaajiruu fiihaa, fa-ulaa-ika
nam, yaiku ala-alaning panggonan.
ma'waahum jahannam, wa saa-at ma-
shiiraa.
98. Kajaba wong-wong lanang, Ian wong-

'Wong wadon sarta bocah-bocah kang padha
ditindhes, kang ora bisa golek reka-daya, Ian
ora ngerti dalane hijrah metu saka Mekkah.
Dial mustadh'afiina minarrijaali wan ni-
saa-i wal wildaani laa yastathii'uuna hii-
lataw walaa yahtaduuna sabillaa.
99. Wong-wong kang kaya mangkono iku,

muga-muga Allah karsa paring pangapura ka-
gawa saka apese wong-wong mau, awit Allah
iku gedhe panuwunge sarta Maha Ngapura.
Fa,u1aa-ika 'asallaahu ay ya'fuwa 'anhum
wa kaanallaahu 'afuwwan ghafuuraa.
100. Lan sapa bahe sing hijrah muhung ka-

rana angluhurake asmaning Allah, sanyata
dheweke nemu karaharjan ing Bumi iki dadi
panggonan kang ayom tur sarwa mayar sarta
gangsar pangupa-jiwane, Ian sapa sing metu
saka omahe niyat hijrah karana marang Allah
Ian UtusanNe, nuli nemahi ing pati, sanyata
Allah amajibake sariraNe pribadi maringi
ganjaraning hijrah marang' wong mau. Dene Wamay yuhaajir ill sabillillaahi yajid fiI
Allah iku Maha Ngapura sarta Maha Asih. ardhi muraagharnan katsiiraw wasa'ah,
warnay yakhruj mim baitihii muhaajiran
ilallaahi wa rasaluulihii tsumma yudrik-
hoi mautu faqad waqa'a ajruhuu 'alal-
laah, wa kaanallaahu ghafuurar rahiimaa.
237). Maksudipun nganiaya awakipun piyambak punika boten pUlun tumut hijrah ndherekaken
Nabi s.a.w. dhateng Madinah. Ing wusana malah dipun peksa tiyang Kafir Mekkah 'tumut perang
Badar. wonten ingkang dumugining pejah.
158
Wajib sholat senajan ana ing kahanan

kang rupek.
101. Lan manawa sira pinuju lelungan ing
Bumi, mangka ora dosa tumrap sira: ngring-
kes sholat,238) yen sira kuwatir mbok ma- , ~ .... ~ ',!",!. .' . • IF',", /:t'l.~.A\'~
nawa wong kafir munasika ing sira, jalaran ~ 1.:)1~1:.l" J.,...- <.;r" ~
sanyata wong-wong kafir iku dadi mungsuh f?". q9,1.~ !-('i",.r,: ~1j,\'9':"~"'~T
kang cetha tumrap sira. o~~~~1j~c.t.~'I:.l,,,.JAI ~~I
Wa idzaa dharabtum fil ardhi falaisa 'a-
laikum junaahun an taqshuruu minash-
shalaati in khiftum ay yaltinakumul la-
dziina kafaruu, iuual kaafiriina kaanuu
lakum 'aduwwam mubiinaa.
102. Lan manawa sira Muhammad ana ma-

dyaning para sakabat Ian sira ambangun ja-
ma'ah sholat bebarengan, yaiku sholat Khauf,
mangka saperangan saka sira kabeh supaya
ngadeg sholat kala wan sira Muhammad, Ian
supaya tetep asikep gegamane dhewe-dhewe.
Tumuli manawa dheweke padha sujud, ba-
reng Ian sira, 239) mangka supaya wong kang
ora melu sholat iku anjaga-ngawal ing mburi-
ne golongan kang pinuju sujud, nuli supaya
teka-maju golongan kang durung sholat sarta
supaya dheweke padha sholat bareng Ian
sira,240) sarta supaya den prayitna Ian tetep
asikep gegamane dhewe-dhewe. Wong-wong
kang padha kafir iku seneng manawa sira pa-
dha lena saka gegamanira Ian abrak-piranti-
nira ana ing sajeroning sholat, nuli dlfeweke
nglimpe bisa numpes sepisan rampung ing
sira kabeh. Ananging or2 dadi apa tumrap Wa idzaa kunta fiihim fa-aqamta lahu-
sira, manawa sira pinuju ana alangan, kaya mush shalaata faltaqum thaa-ifatum min-
hum ma'aka walya'khudzuu aslihatahum
dene alangan udan, utawa jalaran lara anye- fa idzaa sajaduu falyakuunuu miw wa-
.Iehake gegamanira, nanging sira den prayitna. raa-ikum walta'ti thaa-ifatun ukhraa lam
Sanyata Allah wus nyawisake Siksa kang ina yushaUuu fal yushaUuu ma'aka walya'-
tumraping wong ka~ir iku. 241) khudzuu hidzrahum wa aslihatahum
waddal ladziina kafaruu lau taghfuluuna
238). Ngringkes shoiat utawi shoiat-qashar, punika saking4, raka'at kenging ian cekap katindakaken
2 raka'at; saweneh Ahli Taisir nerangaken kenging ngringkes ugi rukun-rukunipun sebab ka-
wontenan karepotan sanget.
239). Jumhur Muiassirin anerangaken, manawi sampun rampung satunggal raka'at, iajeng ngram-
pungaken piyambak sareka'at malih, Nabi s.a.w. ienggah nengga goiongan makmum sanesipun.
240). Goiongan sanes ingkang siap siaga dereng makmum wau iajeng dhateng ing wingkingipun
Imam, sasarengan sareka'at, Imam rampung kalih reka'at, makmum ngrampungaken piyambak
kalih reka'at. Dene ingkang siap siaga njagi keamanan goiongan makmum ingkang sampun
shoiat.
241). Makaten shoiat khauf katindakaken kados kasebat nginggil, dene manawi situasi boten ngizin-
aken malih, inggih sasagedipun, sanaosa maos tasbih kemawon. Samanten kawigatosanipun
shoiat, kontak iangsung antawisipun kawula Ian Allah s.w.t. punika ngiyataken mental berjoang
ian tresna mitra saperjoangan. Dados pembangun mental Agama wonten ing organisasi Angkatan
Bersenjata punika mutlak penting.
159
Surat 4 AN NISAA' (WANITA ) Juz 5
an aslihatikum wa amti'atikum fayamii-

muna 'alaikum mailataw waahidah, wa
Iaa junaaha 'alaikum in kaana bikum
adzam mim matharin an kuntum IDar-
dhaa an tadha'uu aslihatakum wa Idm-
dzuu hldzrakum, innalIaaha a'adda iii
kaafiriina 'adzaaham mummaa.
103. Manawa sira wus padha rampung sho-

lat, nuli padha dinga ing Allah, kalawan nga-
deg Ian lungguh sarta teturon miring. Ing
mangka manawa sira wus padha tentrem ka-
hanane, supaya siranindakake sholat kaya
adate, jalaran sholat iku tumraping wong
Mu'min dadi kuwajibanv kang katamtokake
Fa idzaa qadhaitumush shalaata fadzku-
wayahe. *) rulIaaha qiyaamaw wa qu'uudaw wa 'a-
laa junuubikum, fa idzathrna'nantum fa
aqiimush shaIaah, innash shalaata kaanal
'alaI mu'miniina kitaabam mauquutaa.
104. Lan sira aja padha miris anggonira ngu-

ber-uber kaum iku, dene manawa sira padha '
kdaran, sanyata dheweke uga kelaran kaya
anggonira kelaran, malah sira isih padha nga-
rep-arep ganjaran saka ngarsaning Allah kang
ora diarep-arep dening golongan kafir iku.
Lan Allah iku Maha Ngawuningani sarta Ma-
Walaa tahinuu fibtighaa-iI qaum, in ta-
ha Wicaksana. kuunuu ta'lamuuna fa-innahum ya'la-
muuna kamaa ta'lamuun, wa taljuuna
minallaahi maa laa yaljuun, wa kaanaI-
Pimpinan wajib tumindak adil laahu 'aliiman hakiimaa.
lan bener.
105. Sanyata lngsun wus nurunake marang
sira Muhammad sawijining Kitab kang nge-
mot barang bener, supaya sira ngukumi ka-
lawan Kitab iki ana ing antarane para ma-
nungsa kalawan sesurupan kang Allah wus 'Innaa anzaInaa iIalkal kitaaba bi! haqqi
mulang ing sira, ian sira aja pisan-pisan ngre- litahkuma bainan naasi bimaa araakal-
wangi wong kang padha khiyanat. 242) laah, walaa takul IiIkhaa-iniina khashii-
maa.
106. Lan sira padha nyuwuna pangapura

marang Allah, sanyata Allah iku Maha Nga-
:~~;u.~~d1I~l %.L\~~:"1·\·' Vi
pura sarta Maha Asih. 'WastaghfirilIaab, innalIaaha kaana gha-
fuurar rahlimaa.
107. Lan sira aja padha ngrewangi perkarane

wong-wong kang padha nyidrani marang
242). Asa! usuling ayat punika wonten pendakwa saking Tbu'mah Lan kerabatipun cUlUmateng Nabi
s.a.w. supados ngukuID tiYallg Yahudi. mangka estunipun Thu'mah punil<a, ing,kang sling,kuh,
menCl.llet barang milikipun t!yang Yalluru wau, meb-m"h kemawon Nabi ngleresaken pandak-
wampun Thu'mah.
"). )'lab Shalat gllUlgNl "" .. kd .. i, mirsanana ing "Katerangan sawatawis ingkang wigatos murakabi".
]60
.-
Surat 4 AN NISAA' (WANITA) Juz S
awake dhewe, jalaran sanyatane Allah iku

ora remen marang wong-wong ka.'lg gawene oi~rlft,'-: ~r9~'
_ \:I!:pIo:)t>~ JJ..1
.".~
tansah _padha cidra tur laku dosa.
WaIaa tujaadil 'aniladziina yakhtaanuu-
na anfusahum, innaDaaha Iaa yuhibbu
man kaana khawwaanan ataiimaa.
108. Dheweke padha ndheliki manungsa,

ananging ora padha bisa ndheliki marang
Allah, mangka Allah iku nartani wong-wong
mau nalikane dheweke padha ambatin pa-
ngucap kang ora dadi rilaning Pangeran, dene
Allah iku tansah Anglimputi ing kabeh ka-
hanan kang padha dilakoni dening wong- Yastakhfuuna minan naasi waIaa yas"
wong mau. takhfuuna minaUaahi wa huwa ma'ahum
idz yubayyituuna maa laa yardhaa minal
qaul, wa kaanaIlaahu bimaa ya'maluuna
muhiithaa.
109. Sira padha elinga, yagene teka sira pa-

dha ngrewangi wong-wong kang padha laku
cidra ana ing panguripan Donya iki? Ing
mangka sapa kang bisa ngrewangi wong-wong
kang padha cidra marang Allah ing besuk
dina Qiyamat? Utawa sapa kang bakal gelem
dadi wakile wong-wong mau, anggenteni
tampa siksaning Allah?' Haa antum haa-ulaa-i jaadaltum 'anhum
fiI hayaatid dun-yaa, fam"y yujaadilul-
laaha 'anhum yaumal qiy d8mati am may
yakuunu ',,daihim wakiilaa.
110. Lan sing sap a nindakake laku ala, '~\v;,it.,) -:!\ ~ "\It~~ "', ,~--:I
41,) , -»)
\. . ~,'" .,
.P":!'";d So". v-!. c:;A J -".
i utawa nganiaya marang awake dhewe, nuli " ,. - - V/
' dheweke enggal nyuwun ngapura ing Allah,
/ satemene dheweke nemu ing Allah, Maha o ~~ ,~,!~ dL\~
.---~;)# ":--
Ngapura sarta Maha Asih. Wa may ya'mal suu-an au yazhlim nafsa-
huu tsumma yastaghfirillaaha yajidillaa-
ha ghafuurar rahiimaa.
Ill. Lan sing sapa -nindakake laku dosa,

satemene cilaka saka anggone nindakake laku
~~'U1II~
(.:) J
I, a. ~C~\:jl
.".- .". "~o=-:;.,i\
.,... V/
dosa iku mung tumrap marang awake dhewe, ~~r~.\' ,~
Ian Allah iku kang Maha Uninga sarta Maha o ., ~4l.I1
Wicaksana. Wamay yaksib itsman fa innamaa yaksi-
buhuu 'alaa nafsih, wa kaanaIlaahu 'alii-
man hakiimaa.
112. Lan sing sapa nindakake laku salah

utawa dosa, nuli dheweke angipatake tin-
dake, malah dheweke angleletake dosa mau
marang sawijining wong kang resik, temen
wong iku tetep kang mikul gegorohan Ian Wamay yaksib khathii-atan au itsman
dosa kang gedhe temenan. tsi.mmra yarmi bibii barii-an faqadibta-
mala buhtaanaw wa itsman lJlubiinaa.
Surat 4'i9,
AN NISAA' (WANIT A ) Juz 5
113. Lan saupama ora ana kanugerahan Ian

rahmating Allah marang sira Muhammad,
yekti saperangan saka wong-wong mau duwe
seja anyasarake ing sira, ing mangka dheweke
ora padha nyasarake ing sira, kajaba mung
marang awake dhewe, Ian dheweke ora bisa
agawe wisuna (waduIan) marang sira sathi-
thik-thithika. Lan Allah wus nurunake Kitab
Ian kawicaksanan marang sira, Ian Panjeneng-
ane wus mulang ing sira, barang kang sira
durung mangerti. Dene kanugerahaning Allah
kang kaparingake marang sira iku banget Wa laulaa fadhlullaahi 'alaika wa rahma-
tuhuu lahammath thaa-ifatum minhum
Agunge. ay yudhilluuk, wamaa yudhilluuna iIIaa
anfusahum wamaa yadhuITUunaka min
syai', wa anzalallaahu 'alaikal kitaaha w
wal hikmata wa 'allamaka maa lam takun
ta'lam, wakaana fadhlullaahi 'alaika
'azhiimaa.
114. Wong-wong kang padha kakehan gu-

nem iku ora ana kabecikane, kajaba wong-
1/'
~
I wong kang prentah kalawan sedhekah utawa
prentah nindakake laku becik sarta ngrukun-
ake ing antarane manungsa, dene sing sapa
tumindak mangkono karana ngupaya kari-
. dlaning Allah, mangka Ingsun kang bakal
maringi ganjaran kang Agung marang wong
mau. Laa khaira fii katsiirim min najwaahum
illaa man amara bishadaqatin au ma'-
ruufin au ishlaahim bainan naas, wamay
yaf'al dzaalikab-tighaa-a mardhaatillaahi
fasaufa nu'tiihi ajran 'azhiimaa.
115. Lan sapa kang anyulayani UtusanNe

Allah sawuse terang dheweke entuk pituduh,
Ian melu anut-grubyuk dudu dedalane wong-
wong Mu'min. Yekti Ingsun angengokake
wong iku ing barang kang diadhepake, sarta
dheweke Ingsun lebokake ana, ing Neraka
Jahanam, yaiku ala-alaning panggonan.
Wamay yusyaaqiqir rasuula mim ba'di
maa tabayyana lahul hudaa wa yattabi'
ghaira sabiilil mu'miniina nuwallihii maa
tawallaa wa nushlihii jahannam, wa saa e
at mashiiraa.
Kakisruhan sebab dening musyrik Ian

godhaning syetan.
116. Sanyata Allah iku ora kama paring
pangapura manawa Panjenengane nganti di-
sekuthokake, Iaku musyrik, nanging Panje-
nengane ngapura dosa kang saliyane musyrik
marang wong kang dadi kaparenging karsaNe.
162
Surii: 4 AN NISAA' (WANIT A ) Juz S
Dene sing sapa nyakuthokake ing Allah, InnaUaaha laa yaghill1l ay yusyraka bihii
mangka temen dheweke· iku wus kasasar, wa yaghfiru maa dlmna dzaalika limay
kang adoh temenan sasare. yasyaa', wa may yusyrik billaahi faqad
dhaUa dhaIaaiam ba'iidaa.
117. Wong-wong musyrik iku ora padha

nyenyuwun saliyane Allah, kajaba mung nem-
bah brahala kang diarani Inatsa,243) Ian Iy yad'uuna min duunihii illaa inaatsaw
dheweke ora padha nenuwun kajaba mung wa iy yad'uuna illaa syaithaanam ma-
marang syetfn kang tansah gawe duraka. riidaa.
\
118. Allah wus matrapake la'nat marang
syetan, Ian dheweke munjuk atur ing Allah:
"Sayektos kula badhe mendhet saking kawula 'lJ (.y ",.,'"
o I.oQJP
Paduka minangka panduman kula ingkang
ngabekti sarta tundhuk dhuinateng La'anahuIlaah, wa qaala la-attakhidzanna
kula". 244) min 'ibaadika nashiibam mafruudhaa.
119. "Lan saestu kula badhe nyasaraken

dhumateng piyambakipun, tuwin badhe ang-
ojok-ojoki piyambakipun supados samiya
anggadhahi gagasan ingkang ngoyo-woro
(fantamorgana) tur muspra, sarta estu kula
prentah dhumateng piyambakipun supados
sami nyigar kuping raja-kayanipun,245) pu-
napa dene kula badhe mrentah dhumateDg
piyambakipun supados ngewahi titahing Al- Wa la-udhilannahum wa la-umanniyan-
lah". 246) Lan sapa karig nganggep syetan nahum wa la-aamurannahum falayubat-
dadi pangayoman saliyaning Allah, sanyata tikunna aadzaanal an'aami wa la-aamu-
dheweke iku wus kapitunan, kang cetha rannahum falayughayyirunna khaIqal-
tenan kapitunan. laah, wamay yattakhidzisy syaithaana wa
liyyam min duunillaahi' faqad khasi'ra
khusraanam mubiinaa.
120. Syetan iku anjanji marang wong-wong

/mau, Ian menehi gagasan kang tanpa guna
AI marang dheweke, ananging janjine syetan iku
V ora ana sing nyata, destun mung ngapusi
blaka.
Ya'iduhum wa yumanniihi'm, warnaa ya-
'iduhumusy syaithaanu illaa ghuruuraa.
121. Wong kang mangkono iku panggonane

ana ing Naraka ]ahanam, Ian dheweke .ora
243). "Inaastan" asaling tetembungan "unsta" tegesipun wanita, panei dados kebiasaan mythos
iaman Arab Jahiliyah nami brahala punika nami wanita, kadosta al Manah, al Uzza, al Laata;
utawi inaastan ateges barang pejah.
244). Manungsa punika wonten ingkang kacondhongan dhateng sae utawi awon, pramiJa syetan tan-
sah badhe anggodha manungsa supados condhong iampah awon, tambah cilaka malih ingkang
tumindak awon punika rumaosipun gagah Jan kajen keringan sebab artanipun kathah!
245). Kapitadosan Arab Jahiliyah kewan ingkang kal1gge sesaji ing brahala punika dipun sigar kuping-
ipun, sarta dipun umbar boten kenging kangge merdamel.
246). Ngewahi titahing Allah up ami anggebiri kewan, operasi kelamin, Ian sajenisipun ing zaman
tehnolog; modem. Saweneh ahli Tafsir ngendikakaken maksudipun ngewahi AganIaning Allah.
16i
bakal padha bisa nemu pangungsen saka

Naraka iku. or~:~
... ..
Ulaa-ika ma'waahum jahannamu walaa
yajiduuna 'anhaa mahiishaa.
122. Ana dene wong-wong kang padha Mu'-

min sarta padha amal shaleh, Ingsun bakal
anglebokake dheweke ana ing Suwarga kang
sangisore ana kaline mili, ana ing kono dhe-
weke bakallanggengsalawase, janjining Allah
iku mesthi nyata temenan. Lan sapa ta wong
kang pangucape luwih temen, kang ngungkuli Walladziina aamanuu wa 'amilush shaa-
pangandikaning Allah? lihaati sanudkhiluhum jannaatin tajrii
min tahtihal anhaaru khaalidiina fiihaa
abadaa, wa'dallaahi haqqaa, waman
ashdaqu minallaahi qiilaa.
Piwales iku miturut fakta, ora

miturut angen-angen
123. Perkara tumibaning ganjaran iku ora
kaya gagasanira,247) Ian uga ora kaya gagas-
ane wong ahli Kitab, ananging sapa kang tu-
mindak ala, dheweke bakal diwales kalawan
ala, sarta dheweke ora bakal bisa oleh pa-
ngayoman sarta pitulungan saliyaning Allah.
Laisa bi-amaaniyyikum walaa amaaniyyi
ahlil kitaab, may ya'mal suu-ay yujza
bihii walaa yajid lahuu min duunillaahi
waliyyaw walaa nashiiraa.
124. Lan sapa kang nindakake amal shaleh, 9/!'9/~ I 1 "/'~",;'/
priya utawa wan ita, anggere dheweke iku

~)S.\31-t:5~~I~~.d; .\.,.~
Mu'min, wong kang mangkono mau mesthi .,9/'9
..
"'/''-:j~'''J. ;,~ ~.,/ ':\
""'" 0
II
,. . . .
T~ (,~
C'
',..-'
--J
mlebu ing Suwarga, Ian dheweke ora bakal G~. ~-' -~1 O-">~ ~~'" ..:-!Y
padha dikaniaya sathithik-thithika. t,··~
0);:&
Wamay ya'mal minash shaalihaati min
dzakarin au untsaa wahuwa mu'minun
fa-ulaa-ika yadkhuluunal jannata walaa
yuzhlamuuna naqiiraa.
125. Lan sapa ta kang luwih becik Agamane

tinimbang karo wong kang padha amasrah-
ake awake marang Allah? Dheweke banjur
tansah tumindak becik, sarta ta'at ing Aga-
mane Nabi Ibrahim kang bener? Lan Allah
wus mundhut marang Nabi Ibrahim dadi ke-
kasiHe. Waman ahsanu diinam mimman aslama
wajhahuu lillaahi wa huwa muhsinuw
wattaba'a millata ibraahiima haniifaa,
mattakhadzallaahu ibraahiima khalillaa.
247). Maksudipun perkawis ganjaran punika kantun ndherek punapa katamtuaning Allah piyambak.
boten kados angen-angenipun tiyang-tiyang ahli Kitab.
164
126. Samuliarang kang ana ing Langit, Ian ~1c,lS.J~~5Jlj~j.::J;~:I\J~~~ .In

,.. :;.00 .. .....",~
samubarang kang ana ing Bumi kagunganing

Allah, Ian "ilmuning Allah iku anglimputi ing
sakehe barang.
Wa lilIaahi .maa fis samaawaati wa maa
fit ardh, wa kaanallaahu bikulli syai-im
muhiithaa.
Menehake hak marang wong kang
apes, Ian cara ngrampungi perkara
bale-griya
)z 7. Lan wong-wong mau padha nyuwun
katerangan marang sira Muhammad ana ing
bab pernatan kang tumrap wanita, dhawuha
sira Muhammad: " Allah arsa paring katerang-
an marang sira kabeh ana ing bab perkara-
ni'ng wanita, kaya kang kaweca ana ing sa-
jcrone iki Kitab Quraan, 248) ana ing perkara-
ne bocah wad on kang yatim, kang sira ora
padha gelem m~nehake marang dheweke apa
kang diwajibake tumrap dheweke saka ban-
dha warisane,249) Ian sira malah padha se-
neng ngrabeni marang bocah-bocah wadon
kang yatim mau,250) mangkono uga a.na ing
Wa yastaftuunaka fin nisaa', qulillaahu
perkarane bocah·bocah kang isih cilik, Ian yuftiikum fiihinna wamaa yutlaa 'alai-
supaya sira padha tumindak adil marang dhe- kum fil kitaahi fii yataaman nisaa-iIIaatii
weke boca!l-bocah yatim, ana dene kabeh laa tu'tuunahunna maa kutiba lahunna
kabecikan kang sira tindakake, sanyata Allah wa targhabuuna an tankihuu hunna wal
mustadh'afiina minal witdaani wa an ta-
iku Maha Ngawuningani. quumuu iii yataamaa bit qisth, wamaa
taf'aluu min khairin fa-innallaaha kaana
bihii 'aliimaa.
128. Manawa ana wong wadon kang nus-

yuz 251) kuwatir dikebonake dening bojone,
utawa disingkur dening bojone, iku ora dosa
tumrape wong lanang-wadon sekarone mau
padha gelem rukun maneh, jalaran rukun iku
luwih becik, sanajan ta tabiating atine ma-
nungsa iku medhit,252) dene yen sira padha
248). Inggih punika ingkan~ kaweca ing sULat An Nisa' ayat 2 sarta 3.
249). Utawi hakipun nampi maskawin.
250). Adat istiadat Arab Jahiliyah, mana wi yatim isteri ingkang dados wewengkonipun punapa endah
lng rupi dipun kawini piyambak, dene manawi boten ayu, wonten tiyang sanes badhe angrabeni
dipun alang-alangi, bab punika dipun awisi dening agama Islam.
251). Bab nusyuz sampun katerangaken ayat 34 surat An Nisa'. Sebab tiyang-tiyang isteri nilar kesah
saking griya tanpa izin jaleripun (nusyuz) lajeng tiyang jaler tumindak keras, ngebonaken ing
patileman tilem piyambakan, kangge pengajaran sae.
252). Watakipun tiyang punika manawi nembe regejegan bab bale griya, sebab nusyuz utawi rebat
Ie res piyambak, punika manawi sampun lerem kalih-kalihipun purun dhame - rukun malih,
punika ageng sanget ganjaranipun, pendidikan putra-putra badhe wangsul sahe; nanging kosok
wangsul manawi satunggal-satunggalipun medhit ambedhidhil, malah sami keras tuntutanipun,
punika badhe nambah kisruh Ian nyebabaken remaja zaman sapunika sami nakal-nakal sebab
tiyang sepuhipun kisruh. Dhuh para Bapa Ian Ibu, kula aturi ingkang enget, namung sebab
nusyuz saged anjebolaken betoning bendungan bale griya!
165
agawe becik sarta padha taqwa marang Allah,

mangka sanyata Allah iku kang Waspada ing
samubarang kang padha sira tindakake.
Wa inimra-atun khaafat mim ba'lihaa nu-
syuuzan au i'raadhan falaa junaaha 'alai-
himaa ay yushlihaa ba;nahumaa shulhaa,
wash-slmlhu khair, wa uhdhiratil anfu-
susy syuhha wa in tuhsinuu wa tattaquu
fa innallaaha kaana bimaa ta'maluuna
khabiiraa.
129.' Lan sira babar pisan ora bisa tumindak

adil ing antarane wong wadon, sanajana sira
iku padha temen-temen. Jalaran saka iku aja
nganti sir a condhong banget marang sing sira
tresnani, nglirwakake rabinira liyane mban
cil'dhe-mban siladan. Ananging manawa sira
bisa laku-adil, rukun, sarta taqwa marang Walan tastathli'uu an ta'diluu bainan ni-
Allah, sanyata Allah iku Maha Ngapura sarta saa-i walau harashtum falaa tamiiluu ku\-
~,\aha Asih. ' lal maili fatadzaruuhaa kal mu 'allaqah,
wa-in tushlihuu wa tattaquu fa-innallaa-
ha kaana ghafuurar rahiimaa.
130. Manawa wong lanang-wadon sakaloron

mau wus padha pepisahan, mangka Allah
karsa nyukupi kaperluane siji-sijine kalawan
kanugerahanNe, dene Allah iku jembar pe-
paringe Mumpuni sarta Maha Wicaksana. Wa iy yatafarraqaa yughnillaalm kullam
min sa'atih, wa kaanallaahu waasi'an
hakiimaa.
Ngagesang taqwa
131. Lan iku barang kang ana ing Langit,
Ian barang kang ana ing Bumi, kagungane
Allah Ian sanyata Ingsun wus paring wasiyat
marang wong-wong kang andarbeni cecekel-
an Kitab sadurungira, Ian uga marang sira
kabeh, supaya sira kabeh padha taqwa ing
Allah. Dene manawa sira malah padha kafir,
mangka sanyatll kagunganing Allah, kabeh
barang kang ana ing Bumi,253) sana Allah Wa Iillaahi maa fis samaawaati wamaa m
iku Maha Sugih, ora butuh marang kawula- ardh, wa laqad washshainal ladziina uu-
Ne, Ian Maha Pinuji. tut kitaaba min qablikum wa iyyaakum
anittaqullaah, wa in takfuruu fa inna
IiIlaabi maa fis samaawaati wamaa fil
ardh, wa kaanallaahu ghaniyyan hamii-
daa.
132. Lan kagunganing Allah piyambak iku ~ ~ 1t... .1>·

~ ... (,I" J4..fI)'Shj~" ~~\~I;.a1:;.\'I"1'
... J... .-'
barang kang ana ing Langit, Ian barang kang
ana ing Bumi, Ian ~us cukup Allah iku kang O~J
pinasrahan. Wa lilIaahi maa fis samaawaati wamaa m
ardh, wa kafaa billaahi wakiilaa
253). Tegesipun senajan kathah tiyang santi kafir. boten badhe anggegrekaken kuwasanipun Allab
S.w.t.
166
Surat 4 AN NISAA' (WANITA) Juz S
133. He para manungsa, elinga manawa Al-

/Iah karsa, Panjenengane kuwasa anyirnakake jo.:~ ,
-:r, "~.. ,
r:'\ ~'~~"
\iI~V,9_-'fJ"·\.;,J
.~"' ~
.. ~ .,.,WT.~w.,.,
'"' .'•. rl.'! "'\.''''''
sira kabeh, Ian Panjenengane banjur karsa ,1-. ~ !..II~ 'l-:"'~ \ '" r1t"
anyipta makhluk anyar liyane, jalaran Allah o !Y.~~.) r.r 4.IJ C:>~.J
iku Maha Ku wasa ing ngat ase-> kang mang- Iy yasya' yudzhibkum ayyuhan naasu
kono mau. wa ya'ti bi aakhariin, wa kaanallaahu
'alaa dzaaJilta qadiiraa.
\
1 34. Sapa kang ngarepake oleh ganJarall
Donya, mangertiya manawa Allah iku kang r;:'1, ~g.got\:4'; ~JJ, ~~ ~;.. Gf C; . ,,.~
kagungan ganjaran Donya Ian Akherat, Ian t.,~ /1:..:-;;'~\~~,1~.. ".~, ..- ~
Allah iku Maha Midhanget sarta Maha Priksa. o ~ ", 1o!J.J;,.",..J I'~
Man kaana yuriidu tsawaahad dun-yaa
fa'indallaahi tsawaabud-dun-yaa wal aa-
khirah, wa kaanallaahu samii'am ba-
shiiraa.
Laku kang sarwa adil
135. He para wong Mu'min, sira padhajejera
dadi wong kang padha tumindak adil ang-
gonira dadi saksi, sarta wajib mung karana
Allah, sanajan bakal ngalahake ing awakira
dhewe, utawa bakal ngalahake ing Ibu-Bapa-
ira dhewe, utawa ngalahake marang sanak-
sadulurira dhewe. Manawa ana kang sira sck-
seni 254) iku sugih, utawa miskin, ora perlu
sira ambelani, jalaran Allah piyambak kang
luwih kudu ambcncri marang si sugih, Ian o\~·
~C)
~ ~~1~~,t~
:.. ~
si miskin iKU. Muiane sira aja padha anggugu
karepe hawa-nafsunira, supaya sira aja nganti Yaa aYYuhal ladziina aamanuu kuunuu
ora bisa tumindak adil. Dcnc manawa sira qawwaamiina bil qisthi syuhadaa-a lillaa-
hi walau 'alaa anfusikum awil waalidaini
nganti padha malengos, ora bener anggonira wal aqrabiina iy yakun ghaniyyan au
dadi saksi, utawa su thik nyekseni, sanyata faqiiran faUaahu aulaa bihimaa, falaa
Allah iku ing "samubarang kang padha sira tattabi'ul hawaa an ta'diluu wa in tal-
tind~kake, sayekti Waspada. wuu au tu'ridhuu fa innallaaha kaana
bimaa ta'maluuna khabiiraa.
136. He para wong Mu'min, sira padha ku-

mandela marang Allah, Ian marang Utusan-
Ne, Ian marang Kitab kang wus diturunake
marang UtusanNe Muhammad, sarta marang
Kitab-suci kang wus diturunake dhuk zaman
sadurunge, jalaran sing sapa kafir marang
Allah, Ian marang para Malaikate, Ian marang
UtusanNe, sarta kafir marang ananing Dina
Akhir, temen wong mau kasasar adoh-banget Yaa ayyuhal ladziina aamanuu aaminuu
sasare. billaahi wa rasuulihii wal kitaabil ladzii
nazzala 'alaa rasuulihii wal kitaahilladzii
anzala min qablu, wa may yakfur bil-
laahi wa malaa-ikatihii wa kutubiQii wa
rasuulihii wal yaumil. aakhiri faqad
dhalla dhalaalam ba'iidaa.
254). Sebab didakwa ing sawijining perkara.
167
Wong munafik tansah gawe gejolak

masyaraKat.
137. Sanyata wong-wong kang padha iman,
nuli bali padha kafir, banjur iman maneh,
nuli bali kafir 255) maneh, malah kepara saya
tambah-wuwuh kafire, Allah ora arsa paring
pituduh ing dheweke marang dalan kang Innal ladziina aamanuu tsumma kafarou
tsumma aamanuu tsumma kafarou tsum-
bener. maz-daaduu kufran lam yakunillaahu
liyaghfira lahum walaa liyahdiyahum
sabUlaa.
138. He Muhammad, sira ngandhanana ma-

rang wong kang padha munafik, manawa
dheweke iku bakal padha kapatrapan Siksa Basysyiril munaafiqiina bi anna lahum
kang anglarani. 'adzaaban aliimaa.
139. Yaiku wong kang padha andadekake

wong-wong kafir dadi kekasih, ora marang
wong Mu'min. Apa dhewcke pamrih padha
ngupava kaluhUlan bcbarcngan kalaw~ln
\\,)fll"wong kan!~ padha kafir lllau' Ing mang-
ka kahch kaluht.:·an iku mung kagungane Alladziina yattakhidzuunal kaafiriina au-
Allah pi)'lmbal. liyaa-a min duunil mu'miniina, ayabta-
ghuuna 'indahumul 'izzata fa innal 'iz-
zata lillaahi jamii'aa.
140. Lan yekti PanjenenganNe Allah wus

nurunake marang sira ana ing Kitab Quraan
kang maksude manawa sira padha krungu
ayat-ayate Allah lhpaido utawa digeguyu,
sira :'Ija nganti ketungkul mung lelungguhan
wahe kalawan wong-wong mau nganti dhe-
weke salin rembugan liyane. Manawa sira
padha tetep mung lelungguhan kalawan wong
mau, sarta dheweke isih nerusake rerembug-
an bab iku, yen ngono, yekti sira kabeh iku
kaya wong-wong kafir mau. Sanyata Allah Waqad nazzala 'a1aikum m kitaabi an
arsa angumpulake wong-wong munafik Ian idzaa sami'tum aayaatillaahi yukfaru
wong-wong kafir ana ing Naraka Jahanam. biliaa wa yustahza-u biliaa falaa taq'uduu
ma'ahum hattaa yakhuudhuu ill hadii-
tsin ghairiliii innakum idzam mitsluhum,
innallaaha jaami'ul munaafiqiina wal kaa-
firiina fii jahannama jamii'aa.
141. Yaiku wong kafir lai-t wong munafik

kang padha ngenteni kapriye bakal kadade-
yane manawa sira antuk kamenangan saka
ngarsaning Allah, dheweke padha ngueap:
"Punapa kita punika sanes saking golongan
sampeyan ta)", ananging manaw" wong k"fir
255). Wongsal-wangsul kafir, iman Ian kafir IT!alih. punika at~ges ngremehaken agama Islam.
168
Surat 4 / AN NISAA' (WANITA) Juz 5
kang padha oleh panduman, dheweke padha

ngucap: "Apa dudu kita kang padha ambi-
yantu sira,256) Ian apa dudu kita..kang am-
belani sira, aja nganti siia kalah dening wong
Mu'min?". Mangka Allah karsa amutusi ing
antarallira besuk Dina Qiyamat, sarta Allah AIladziina yatarabbashuuna bikum fa-in
kaana lakum fat-bum minallaahi qaaluu
iku ora pisan-pisan andamel alasan marang alam nakumma'akum wa in kaana lil-
wong-wong kafir kanggo angalahake wong- kaafuiina nashiibun qaaluu alam nastah-
wong Mu'min. widz 'alaikum wa namna'kum minal mu'-
miniin, falaahu yahkumu bainakum yau-
mal qiyaamah, walay yaj'allaahu lil
kaafiriina 'alal mu'miniina sabillaa.
142. Sanyata wong-wong munafik iku padha

ngapusi ing Allah, Panjenengane Allah uga
males apus krama ing wong-wong mau; 257)
manawa dheweke padha nindakake Sholat
tumindake kanthi sarwa aras-arasen, sarta
sholate dipamerake ing sangarepe manung-
sa,258) Ian sajatine dheweke ora padha eling bmal munaafiqiina yukhaadi'uunallaaha
marang Allah kajaba mung sathithik. 259 ) wahuwa khaadi'uhum wa idzaa qaamuu
ilash shalaati qaamuu kusaalaa yuraa-uu-
nan naasa walaa yadzkumunallaaha illaa
qalillaa.
143. Wong-wong munafik mau jan-jane pa-

dha kewuhan, gojag-gajeg ana ing antarane
iman- apa kafir, ora mlebu golongan wong
kang Mu'min, Ian uga ora mlebu golongan
kang kafir. Dene sing sap a disasarake dening
Allah mangka sira Muhammad ora bakal bisa Mudzabdzabiina baina dzaalika laa ilaa
haa-ulaa-i walaa ilaa haa-ulaa-i wa may
oleh dedalan kanggo nuduhake wong mau. yudhlilillaahu falan tajida lahuu sa-
billaa.

--nganggep wong kafir dadi kekasih260) sarana
ninggal wong-wong Mu'min, apa ta sira padha
karep tumrap Allah anggawe tandha yekti
kang cetha kanggo anyiksa marang sira?
. Yaa ayyuhalladziina aamanuu laa tatta-

khidzul kaafuiina auliyaa-a min duunil
256). Tiyang Munafik sami ambocoraken rahasia militer saking wadiyabala Muslimin. lan manawi
tumut front Muslimin anggenipun mangun yudha boten saestu.
257). Allah nguja polah tingkahipun tiyang Munafik anggenipun ngaken iman. pramila formil dipun
layani kados tiyang Mukmin, ananging Allah nyadhiyakaken Neraka kangge piwales anggenipun
ngapusi (manipuasi).
258). Ingkang nami riya punika nindakaken amal boten karana ngupados karidhaning Allah. ananging
ngupados popu:ler lan pujian saking masyarakat.
259). Upaminipun manawi nindakaken sholat punapa amal sanes punika namung awis-awis, tur milih
manawi kapergok ing ngajengipun tiyanl kathah.
260). _Tetembungan WaIi (jamakipun Auliya') punika ateles mitra kinasih. pangayom. utawi ingkang
tansah paring pitu:lung.
169
Surat 4 AN NISAA' (WANITA)' Juz 5
mu'miniin, aturiduuna an taj'aluu lillaahi

'alaikum sulthaanam mubiinaa.
145. Sanyata wong-wong munafik iku bakal

cr'~ "''''''r
I';"·S, ~'J.J\.;
:'i "r,U!\::-..o ~ii';'J\ -: \ -\\.0 (,,- /i
;~ ~ .""~"
I.
padha manggon ana ing Jhasaring panggonan

kang ngisor dhewe saka Naraka, Ian sira 'lI\~. ~ ~~\.'\~:
o~~~
Muhammad 'ora bakal nemu wong kang bisa
mitulungi, marang wong mau. Innal munaafiqiina fid darki! asfali mi-
nan naari walan tajida lahum nashiiraa.
146. Kajaba wong-wong kang banjur padha

tobat, Ian nyata padha gelcm ambangun ka-
becikan,261) sana padha cecckelan Agama-
ning Allah, Ian amurnckakc Agamanc tulus
ikhlas krana Allah, mangka wong-wong kang
kay a mangkono mau bakal kagolongakc karo
wong-wong Mu'min, Ian Allah arsa paring 1lIa1 ladziina taabuu wa ashlahuu wa'-
marang wong Mu'min nugraha kang Agung. tashamuu billaahi wa akhlashuu diina-
hum lillaahi fa ulaa-ika ma'al mu'miniina
wa saufa yu'tillaahul mu'miniina ajran
'azhiimaa.
147. Allah iku ora karsa ndedawa pasiksan-

Ira kabeh, manawa panccn siar iku padha
syukur, Ian padha iman marang Panjenengan-
Ne, jalaran Allah iku kang Anampa Syukur
sar.ta Maha Wikan. 262) Maa yaf'alullaahu bi'adzaabikum in sya-
kartum wa aamantum, wa kaanallaahu
syaakiran 'aliimaa.
JUZ 6
Larangan mangucap ala marang

sapadha-padha
148. Allah iku ora remen marang pangucap
. . /' .. "
~Jy;tilt~~;:J~~t @I ~ ~ .IU
. ,I Y " ""
ala 263 ) kang disorakake, kajaba wong kang

dikaniaya,264) jalaran Allah iku Maha Mi-
dhanget sarta Maha Wikan.
o (1-:.\~ ~:';~l d~/ :''''V
....../ VIIi
-'~OA
Laa yuhibbul laahul jahra bis suu-i minal
qauli illaa man zhulima, wa kaanallaahu
samii'an 'aliimaa.
261). Ambangun kasaenan mawarni-wami kangge nutup (nglintoni) tumindak ingkang awon Ian
keklintuan kawicaksanaan ingkang darnel rugi masyarakat.
262). Maksudipun Allah nampi syukuripun amal kasaenan wau, Allah paring tambah-tambah nikmat
minangka ganjaranipun.
263). Ucapan awon, kadosta ngremehaken, nacat tiyang, misuh, tumbak cucukan, Ian sanes-sanesipun
ingkang badhe darnel cecongkrahan.
264). Maksudipun menggahing tiyang ingkang ambelani kaleresan ing ngajengipun Hakim utawi Peme-
rintah sebab wonten tiyang ingkang nganiaya, punika kenging ambikak wados Ian awon sarta
cacad-cacadipun tiyang sanes.
170
149. Manawa sira padha anglahirake sawiji-

ning kautaman, utawa sira sidhemake, utawa
sira ngapura saka alaning wong liya, mangka
sanyata Allah iku Maha.Ngapura, sarta Maha
Kuwasa.
In tubduu khairan au tukhfuuhu au
ta'fuu 'an suu-in fa innallaaha kaana
'afuwwan qadiiraa.

marang Allah, Ian UtusanNe, sarta duwe ka-
rep a.mbedak-bedakake ing Allah Ian Utusan-
UtusanNe,265) Ian ngucap: "Kita iman ma-
rang sawenehe Rasul, Ian uga kafir liyane",
dheweke padha karep ngalap dalan kang
tengah-tengah antarane iman Ian kafir mau.
Innalladziina yakfuruuna billaahi wa ru-

sulibii wa yuriiduuna ay yufarriquu bai-
nallaahi wa rusulibii wa yaquuluuna nu'-
minu biba'dhin wa nakfuru diba'dhin wa
yuriiduuna ay yattakhidzuu baina dzaa-
lika sabillaa.
_ 151. Wong kang kaya mangkono mau iku

'sejatine wong kafir, Ian Ingsun wus anyawis-
ake marang wong-wong kafir iku Siksa kang
nginakake banget.
Ulaa-ika humul kaafiruuna haqqaw wa
a'tadnaa iii kaafiriina 'adzaabam rnuhii-
naa.
152. Dene wong kang padha iman marang

Allah, Ian UtusanNe, Ian ora ambedak-bedak-
ake salah sawijining pira andika Rasul mau,
wong kang mangkono mau besuk, Panjeneng-
ane Allah karsa paring ganjarane marang
wong-wong mau, sana Allah iku Maha Nga-
pura Ian Maha Asih. Walladziina aamanuu billaahi wa rusuli-
hii walam yufarriquu baina ahadim min-
hum, ulaa-ika saufa yu'tiihim ujuura-
hum wakaanallaahu ghafuurar rahiimaa.
265). Tegesipun iman ing Allah, nanging kafir dhumateng para Rasul.
171
153. Wong-wong ahli Kitab bakal nyuwun

marang sira Muhammad supaya sira nurnn-
ake marang dheweke sawijining Kitab saka
Langit. Sanyata ahli Kitab mau wus tau pa-
dha nyuwun marang Nabi Musa barang kang
luwih gedhe tinimbang iku, ature: "Kula
mugi panjenengan sumerepaken ing Allah
kalavan wewantahan". Nuli wong-wong mau
padha disamber bJedheg jaliuan anggone pa-
dha anganiaya, banjur sawuse dheweke nam-
pa pirang-pirang katerangan, dheweke iku o~
.. ~
padha ngalap sesembahan anak sapi. 266 )

Ingsun tumuli paring pangapura kaluputan
Yas-aluka ahlul kitaabi an tunazzila
kang mangkono mau, Ian Ingsun maringi 'aIaihirn kitaabam minas samaa-i faqad
marang Musa panguwasa kang terang. sa-aluu muusaa akbara min dzaalika fa-
qaaluu arinallaaha jahratan fa-akhadzat
humush shaa'iqatu bizhulmihirn tsum-
mat takhadzul 'ijla mirn ba'di maa jaa-at
humul bayyinaatu fa'afaunaa 'an dzaali-
ka wa aatainaa muusaa sulthaanam mu-
biinaa.
154. Lan Ingsun ngungkulake gunung Thur-

sin a ana dhuwure wong-wong mau kanggo
mundhut parjanjian, Ian Ingsun dhawuh ma-
rang wong-wong mau: "Sira padha lumebua
lawange Negara iku saran a tumungkul", 267)
Ian Ingsun dhawuh uga marang dheweke:
"Sira aja padha anjarag golek iwak ana dina
Wa rafa'naa fauqa humuth thuura bi-
Sabtu",268) Ian Ingsun wus karsa mpndhut miitsaaqihirn wa qulnaa lahumud khulul
parjanjian kang kukuh saka wong-wong mau. baaba su.ijadaw wa qulnaa lahum laa
ta'duu fis sabti wa akhadznaa minhum
miitsaaqan ghaliizhaa.
155. Satemah wong-wong mau Ingsun pa-

trapi bebendu, 269) jalaran saka tumindake
cidra ing janji, Ian anggone kafir marang ayat-
ayating Allah, Ian anggone nyedani para an·
dika Nabi kalawan ora bener, sarta anggone
padha ngucap: "Manah kita sampun buntet".
Allah malah nutup atine wong-wong mau
jalaran saka kekafirane, muiane dheweke ora
padha iman kajaba mung sathithik.
266). Anak lembu (pedhet) wau damelanipun tiyang Bani Israil piyambak, kadamel salting emas
iajeng dipun sembah-sembah!
267). Sarana tumungkul utawi sujud. mirsanana katerangan ayat 58 surat Al Baqarah.
268). Dinten Sabtu utawi Sabbat menggahing tiyang Yahudi punika khusus dinten 'ibadat. boten
kenging ngupados utawi nyambi kadonyan sanes-sanesipun.
269). Bebenduning Allah kadosta ialma dado. kethek, dipun samber bledheg Ian sanes-sanesipun.
172
Surat/4 AN NISAA' (WANITA) Juz 6
Fabimaa naqdhihim miitsaaqahum wa

kufrihim hi aayaatillaahi wa qatIihimul
ambiyaa-a highairi haqqiw wa qaulihim
quluubunaa ghulfum hal thaba'aIIaahu
'alaihaa hiluifrihim falaa yu'minuuna
illaa qaliilaa.
156. Lan jalaran anggone maido marang

'Isa, Ian anggone ngucapake gegorohan kang
. ge~ andakwa Maryam iku zina.
Wabikufrihim wa qaulihim 'alaa mar-

yama buhtaanan 'azhiimaa.
157. Lan jalaran anggone padha ngucap:

"Sajatine kita wus mrajaya AI Masih, 'lsa
putra Maryam". 270) Ananging sanyatane
wong-wong mau ora padha mrajaya Nabi 'Isa,
Ian ora padha nyalib, nanging pandelenge
wong-woIJg mau padha dibawurake, Ian sa-
nyata wong-wong kang padha seje panemune
perkara iku, yekti padha ana ing kamamang-
an wong-wong mau ora padha duwe pa-
ngerten kang cetha tumrap sedane Nabi 'Isa,
kajaba mung kira-kira bae, sarta dheweke Wa qaulihim innaa qatalnal masiiha
ora padha mrajaya marang Nabi 'Isa kalawan 'iisabna maryama rasuulallaahi wamaa
yakin. qataluuhu wamaa shalabuuhu walaakin
syubbiha lahum wa innal ladziinakh ta-
lafuu fiihi lafii syakkim minhu maa la-
hum bihii min 'ilmin iIIattibaa'azh zhan,
wamaa qataluuhu yaqiinaa.
158. Ananging Allah wus ngangkat ing Nabi

'Isa marang ngarsaNe, awit Allah iku Maha
Gagah Prakosa. sarta Maha Wicaksana. 271) Bar rafa'ahullaahu ilaihi wa kaanallaahu
'aziizan hakiimaa.
159. Lan ora ana wong sawiji wae saka ahli

Kitab kajaba bakal iman marang Nabi 'Isa
sadurunge sedane,272) Ian besuk ana ing
Dina Qiyamat, Nabi 'Isa bakal jumenengdadi
saksi, nyekseni wong-wong mau, Wa im min ahliI kitaabi iIIaa layo'minan-
na bihii qabla mautihii wa yaumal qiyaa-
mati yakuunu 'alaihim syahiidaa.
270). Tiyang Yahudi nyebat 'Isa putra Maryam punika ngece kemawon, nyatanipun boten iman
ke Rasullanipun, maIah badhe mrajaya.
271). Ayat punika ambantah anggepanipun tiyang Yahudi, bUih piyambakipun saged mrajaya Nabi
'Isa a.s.
272). Tegesipun sintena kemawon tiyang Yahudi utawi Nasrani badhe iman saderengipun peiah,
bilih 'Isa punika Rasul Allah, Ian sanes putraning Allah, punika imanipun boten saged katampi.
173
Surat 4· AN NISAA' (WANIT A ) Juz 6
160. Lan sabab anggone wong-wong Yahudi

padha nganiaya marang awake dhewe, Ian
jalaran anggone tansah padha angalang-alangi
dedalaning Allah, Ingsun ngaramake marang
wong-wong mau sapirang-pirang panganan Fabizhulmim minalladziina haaduu har-
kang becik, kang maune dihalalake dening ramnaa 'alaihim thayyibaatin uhillat
dheweke. lahum wa bishaddihim an sabiilillaahi
katsiiraa.
161. Lan jalaran anggone padha mangan

bandha-riba, kang mangka wong-wong mau
wus dicegah nampani bandha riba iku, Ian
anggone padha mangan bandhane liyan ora
kalawan dalan kang bener, Ian Ingsun wus
nyawisake tumrap wong-wong kafir mau,
Siksa kang nglarani banget. Wa akhdzihimur ribaa waqad nuhuu 'an-
hu wa aklihim amwaalan naasi bil baa-
thili wa lI'tadnaa IiI kaafiriina minburn
'adzaaban aliimaa.
162. Ananging wong-wong kang tetep ang-

gone ngugemi kawruhe (Iebda ing 'ilmu), Ian
wong-wong Mu'min, Ian wong kang padha
nindakake Sholat, sarta wong padha weweh
Zakat, apa dene wong kang padha temen-
temen anggone iman marang Allah, Ian Dina
Akh:,. Dheweke iku padl;lll iman marang
Kitab kang wus diturunake marang sira Mu-
hammad, Ian marang Kltab kang wus ditu-
runake saka sadurungira, wong kang mang- Laakinir raasikhuuna fit 'ilmi minburn
wal mu'minuuna yu'minuuna bimaa un-
kono iku arsa Ingsun paringi ganjaran kang
zila ilaika wamaa unzila min qablika waf
Agung. muqiimiinash shalaata wal mu'tuunaz
zakaata wal mu'minuuna billaahi ',al
yaumil aakhiri ulaa-ika sanu'tiihim ajran
'azhiimaa.
Wahyu llahy marang para andika

Nabi, Ian bab jejer wigatose piwulang
Tauhid
163. Sanyata lngsun wus paring wahyu ma-
rang sira Muhammad kaya dene anggonlng-
sun paring wahyu marang Nabi Nuh, Ian para
Nabi sawuse Nabi Nuh, Ian Ingsun uga wus
paring wahyu marang Nabi Ibrahim Ian Nabi
Isma'il, Nabi Ishaq, Nabi Ya'qub, Ian para
tedhak turune, sarta Nabi 'Isa, Nabi Ayub,
Nabi Yunus, Nabi Harun, Nabi Sulaiman, Ian
Ingsuh wus maringi marang Nabi Dawud,
Kitab Zabur.
174
Innaa auhainaa ilama kamaa auhainaa

ilaa nuuhiw wannabiyyiina mim ba'di-
hii wa auhainaa ilaa ibraahiima wa is-
maa'iila wa is-haaqa wa ya'kuuba waI
asOOathi wa 'iisaa wa ayyuuba wa yuunu-
sa wa haaruuna wa sulaimaana wa aatai-
naa daawuuda zabuuraa.
164. Lan lngsun wus angutu~ pirang-pirang

Utusan kaya kang wus Ingsun caritakake ma-
rang sira, Ian isih akch para Utusan kang du-
rung Ingsun caritakake marang sira, Ian Allah
wus wawan sabda kalawan Nabi Musa kang
Wa rusulan qad qashashnaahum 'aIaika
tanpa lantaran. 273) min qablu wa rusulal lam naqshush-
hum 'aIaika wa kallamaI laahu muusaa
takIiimaa.
165. Para andika Rasul mau padha ange-

bang-~bang sarra padha angancam, supaya
para manungsa ora bisa gawe-gawe dalih,
kang anduwa salah, marang Allah sawuse
rawuhe para andika Rasul mau, dene Allah
iku Maha Gagah Prakosa sarra Maha Wicak-
sana.
Rusulam mubasysyiriina wa mundziriina
Ii allaa yakuuna linnaasi 'alallaahi huiia-
tum ba'dar rusul, wakaanaIlaahu 'aziizan
hakiimaa.
166. Ananging Allah anyekseni AI Kitab

kang PanjenengaNe wus anurunake marang
sira, yaiku AI Quraan, kalawan Uningane,
Ian para Malaikat uga padha anyekseni, Ian
cukup Allah kang anyekseni. Laakinillaahu yasyhadu bimaa anzaIa
ilaika anzalahuu bi'ilmihii wal maIaa-ika-
tu yasyhaduuna wa kafaa billaahi sya-
hiidaa.
167. Sanyata wong kang padha kafir sarta

angalang-alangi manungsa ngambah dedalan-
ing Allah, nyata jeneng kesasar, sasar kang
adoh temenan.
Innal l:idziina kafaruu wa shadduu 'an

sabiilillaahi qad dhaIluu dhaIaaIam 00-
'iidaa.

sarta padha anganiaya marang awake dhewe,
Allah ora karsa paring pangapura ing kaluput-
ane wong-wong mau, sarta Panjenengane ora
273). Nabi Musa a.s. kakersakaken dening Allah kuwawi wawan sabda kalawan Allah s.w.ti tanpa
lantaran Malaikat Jibril, punika naminipun "Kalimullah", ugi Nabi Muhammad s.a.w. sampun
nate kakersakaken makaten rikala Mi'raj ing wanci dalu.
175
karsa paringpituduh marang wong-wong mau Innal Iadziina kafaruu wa zhalamuu lam
ing dedalan kang lempeng. yalrunillaahu liyaghfira lahum wa laa
liyahdiyahum thariiqaa.
169. Kajaba mung dalan kang.anjog ing Na- "'_II ~ -;~)q;;It.~· ,:,·~"'1""" ~~~t .,,~
raka Jahanam, dheweke ana ing kono bakal ~)I:l~"I~ ~<:J!. . . ,. ~ ,. ....
padha langgeng sateruse, sarta kang kaya , "
mangkono iku mungguhing Allah gampang. o~~tJG.
-".. "
maa thariiqa jahannama khaaIidiina
fiihaa abadaa, wa kaana dzaalika 'alal-
laahi yasiiraa.
170. He para manungsa, sanyata wus rawuh

marang sira kabeh Utusan kang angampil
barang haq saka ngarsaning Allah Pai}geran-
ira. Amula\ sira enggal padha imana: kang
mangkono iku luwih becik tumrap sira ka-
beh. N;mging manawa sira padha kafir ing
Utusan'mau, sira padha mangertia, manawa Yaa ayyuhan naasu qad jaa-alrumur
apa wahe isining Langit Ian Bumi iku ka- rasuulu bil haqqi mir rabbikum fa aami-
gunganing Allah piyambak, Ian Allah iku. nuu khairal lakum wa in takfUniU fa in-
Maha Ngawuningani sarta Maha Wicaksana. na liIIaahi maa fis samaawaati wal ardhi
wa kaanaIlaahu 'aliiman hakiimaa.
Nabi 'Isa a.s. ing Quraan.

171. He wong ahli Kitab, sira aja padha le-
luwihan ing urusan Agamanira,2', ) Ian sira
aja padha angucapake ing Allah kajaba ka-
lawan pangucap kang bener. SaJ.iLine 'Isa
putrane Maryam iku ora liya mung Rasul
Utusa,le Allah, kadadeyan saka Kalimah.,
ngandikaning Allah, l~mantar (sebulane) 275)
Malaikat Jibril kaucapake -marang Maryam
sarta Roh saka ngarsaning Allah. Mula saka
iku sira padha percayaa marang Allah Ian
UtusanNe, Ian sira aja padha ngucap: "Sa-
jatine Allah iku telu". Prayogane sira lerena,
mangkono iku luwih becik tumrap sira, sa-
nyata Allah iku Pangeran Kang Suwiji, Maha
Suci Allah yen ta kongsi kagungan putra.
Isen-isening Langit Ian Bumi iku ingkang ka- Yaa ahlal kitaabi laa taghluu Iii diini-
kum walaa taquuluu 'alai laahi illal haq-
gungan sakabehe amung Allah piyambak, qa innamaI masiihu 'iisabnu maryama
sarta wus cukup Allah iku ingkang Pinasrah- rasuulullaahi wa kaIimatuhuu alqaahaa
an. ilaa maryama wa ruuhum minhu fa aa-
minuu billaahi wa rusulihii walaa taquu-
luu tsalaatsah,intahuu khairal lakum in-
namallaahu i1aahuw waahid, subhaana-
huu ay-yakuuna lahuu walad, Iahuu maa
illlllallWlwaati wamaa fiI ardhi wakafaa
billaahi wakiilaa.
270&). Maksudipun·kados pangucapipun tiyang Nasrani. bilih 'Isa putra Maryam punika Allah.
275). Sebulanipun Malaikat Jibril punika sebab dipun dhawuhi Allah.
176
Surat 4 AN NISAA' (WANITA ) Juz 6
172. Al Masih, .Nabi 'Isa iku ora lingsem

manawa disebut kawulaning Allah, mang-
kono uga para.Malaikat kang padha kacerak
ana ing ngarsaning Allah, uga ora padha isin
manawa disebut kawulaning Allah,276) lim
o (t:~A:it
~...tI"'""'1,'';';';...~
N,;·;·..... r~;. ..
sapa kang isin ngawula ing Allah sarta ma-
lah gumedhe, Panjenengane Allah arsa angum- Lay yastankifal masiihu ay yakuuna 'ab-
pulake wong-wong mau kabeh ana ing ngar- dal lillaahi walal malaa-ikatul muqarra-
saNe. buuna wamay yastankif 'an 'ibaadatihii
wa yastakbir fa~yah syuruhum ilaihi
jamii'aa.
173. Ana dene wong-wong kang padha per-

caya ing Allah, sarta padha tumindak becik-
becik, sayekti Allah karsa anuhoni paring
ganjarane ing wong-wong mau, Ian Panje-
nengane uga arsa paring tamb ah marang
wong-wong mau saka KanugerahaNe. Dene
wong-wong kang padha isin disebut kawula-
ning Allah sarta padha gumedhe, mangka
Panjenengane Allah arsa matrapake Siksa Fa ammalladziina aamanuu wa 'amilush-
marang dheweke kala wan siksa kang angla- shaalihaati fayuwaffiihim ujuurahum wa
rani. Lan wong-wong mau ora bakal bisa yaziiduhum min fadhlihii wa ammal la-
nemu kanggo awake saliyane Allah, wong dziinas tankafuu was takbaruu fayu'adz-
kang bisa ngasihi Ian mitulungi. dzibahum 'adzaaban aliimaa. Walaa yaji-
duuna lahum min duunillaahi waliyyaw
walaa nashiiraa.
174. He para manungsa, temen wus teka

marang sira kabeh sawijining katerangan kang
pratela saka ngarsaning Pangeranira, Ian Ing-
sun wus anurunake marang sira kabeh sawiji-
ping Nur-Cahya, yaiku Quraan kang mra- Yaa ayyuhan naasu qad jaa-akum bur-
dipta cetha. haanum mir rahbikum wa anzalnaa ilai-
kum nuuram mubiinaa.
175. Ana dene wong kang padha percaya

ing Allah, Ian gondhelan ing Quraan, Pan-
jenengane Allah karsa anglebok-ake marang
wong mau ana ing Rakhmate, Suwarga, Ian
Kanugerahan saka PanjenengaNe, sarta karsa
anuduhake marang dheweke ing dalan kang
jejeg. Fa ammal ladziina aamanuu billaahi
wa'tashamuu bihii fasayud khiluhum fii
rahmatim minhu wa fadhliw wa yahdii-
him ilaihi shiraatham mustaqiimaa.
276). Inggih punika para Malaikat ingkang ngadhep wonten pisowanan ing' Arsy, antawisipun Jibril,·
Mikail, Israfil, Ridhwan Ian ingkang tingkatanipun sami.
177
Surat 4 AN NISAA' ( WAN IT A ) Juz 6
Hukum-wans Kalalah (ora duwe Bapa

Ian anak).
176. Wong-wong mau padha nyuvlun kate-
rangan hukum waris kalalah maran~ sira Mu-
hammad. Mara dhawuha: "Allah arsa paring
katerangan marang sira hukum waris wong
lanang mati kang ora duwe ahli waris anak,
nanging duwe sadulur-wadon. sadulure wa-
don mau oleh panduman saparone barang
tinggalan; Ian sadulur lanang oleh warisan
kabeh harta-kayane sadurul wadon, manawa
dheweke ora duwe anak; ananging manawa
sadulur-wadon iku wong loro, rnangka wong
loro iki oleh panduman rong-paratelon saka
harta-kaya tinggalan, ana dene :':lanawa kang Yastafruunaka qulillaahu yuftiikum iii
dadi waris mau sadulur-sadulur lanang, Ian kalaalah, inimru'1m halaka laisa lahuu
sadulur-sadulur wadon, mangka pandumane waladuw walahuu ukhtun falahaa nishfu
maa !araka wahuwa yaritsuhaa illam
sadulur lanang siji padha karo pandumane yakul lahaa waladun fa-in kaanatats-
sadulur-wadon lora. Allah anerangake hukum nataini falahumats tsulutsaani mimmaa
waris iku supaya sira nuhoni"pranatan aja !araka wa-in kaanuu ikhwatar rijaalaw
nganti kasasar, dene Allah iku tansah Nga- wa nisaa-an falidzdzakari mitslu hazh-
VIlUningani ing samubarang. * .. *) zhil untsayain, yubayyinullaahu lakum
an tadhilluu wallaahu bikulli syai-in
'aIiim.
***). Sawatawis katerangan panutup, minangka seserepan tandhingan (comperative study) antawis-
ipun BUlat An Nisaa' kalayan SUlat Al Maaidah. andharanipun makaten:
1. BUlat An Nisaa' martelakaken Angger-Angger (Hukum), Pernatan-Pematan sarta Norma-
Norma ingkang seeara umum, Ian margining arahipun. dene ing Surat Al Maaidah ingkang
anjlentrehaken sarta murih tambah gamblangipun.
"
2. Manawi Surat An Nisaa' kawiwitan sarana terminologi "Yaa ayyuhannaas!", artosipun
"He para Manungsa!" punika cengkokipun basa saban gsa Makkiyyah. benten kaliyan sa-
bangsa cengkok basa Madaniyyah, inggih punika "Yaa ayyuhal ladziina aamanuu !", artos'
ipun "He wong-wong Mu'min!" Dening para Winasis ahli Tafsir dipun terangaken, bilih
sanaosa benten cengkokipun basa, ananging arah tujuanipun tetep, inggih punika tumuju
para Manungsa sajagad rat pramudita!
3. Surat An Nisaa' kathah anerangaken bab perjanjian-perjanjian sosial, kadosta salaki-rabi,
nikah-tala' Ian ruju', warisan, netepi janji Ian sapiturutipun. Dene ing Surat AI Maaidah
sarana cetha andhawuhaken supados anetepi janji ing Allah, Ian janji ing antawisipun sami-
sami manungsa (ing masyarakat utawi Negari). Inggih anetepi janji punika tumindak adil
ingkang langkung celak dhumateng taqwa ing Allah, Ian 'ibadah sosial ingkang dados soko-
guru ingkang peng-pengan: langkung-langkung wonten ing madyaning Ekonomi, sintena
cidra ing ianji badhe dhawah kantep naminipun! Punapa malih cidra janji ing Allah (Agami),
dhuh para sutrisna ageng sanget waladipun Ian kasingkur dening Allah ian Masyarakat!
178
Surat 5 AL MAAIDAH (Rampadan) Juz 6
AL MAAIDAH (Rampadan)
Surat kaping 5 : 120 Ayat
Tumumning Wahyu ana ing Madinah, tumurun sawuse
Sur at AI - Fat-h, kajaha ayat 3 tumurun ana ing
'Arafah nalika Hajji Wada'
Kalawan asma Allah kang Maha Murah,

Maha Asih.
Bismillaahir rahmaamr rahiim.
Panyampurnan tata-bina Diinul Islam.

1. He para wong Mu'min, sira padha anu-
honana ing janji-janji. 277) Sakabehing raja-
kaya iku wus diparengake halal marang sira
kabeh, kajaba kang bakal diwacakake ing
sira, kang mangka sira ora padha ngalalake
kewan buron ana ing nalika sira pinuju Ih-
ram, sanyata Allah iku anetepake Hukum Yaa ayyuhal ladziina aamanuu aufuu
apa kang dadi karsaNe. bii 'uquudi uhillat lakum bahiimatl an-
'aami ilIaa maa yutlaa 'alailrum ghaira
muhillish shaidi wa anwm humm, in-
nallaaha yahlrumu maa yuriid.

tumindak sakarep-karep ana ing wangenan-
wangenaning Allah, 278) Ian aja nerak kahur-
mataning sasi kang dimulyakake, 279) Ian aja
angganggu hewan kang gulune wus dikalungi
tetenger bakal kanggo qurban, Ian aja ang-
ganggu wong kang padha neja lelungan me-
nyang Dalem Ka'bah kang Mulya ing Mek-
kah, karana angupaya kanugerahan 280) saka
Pangeran Sesembahane, sarta karidlaning Al-
lah. Nanging manawa sira wus rampung, ya-
iku tahallul anggonira nindakake Ibadah Haji
sira padha diwenangake ambeburu hewan.
277). Inggih punika janji dhumateng Allah. Ian janji kaliyan Masyarakat, ingantawisipun manungsa
tu win manungsa (social contract).
278). Syiar-syiaring Allah utawi wewangenaning Allah inggih punika sadaya 'amalan ing salebeting
Ibadat Hajji. upami maos Takbir, mrapd kewan Qurban, Ian sanes-sanesipun.
279). Il}g wulan-wulan minulya (Zulkaedah, Zulhijjah, Muharram, Ian Rajab) boten kenging pepe-
langan.
280). Kanugerahan ing ngriki kauntungan ekon"mi kanthi izin Allah.
179
Lan aF kongsi dumeh sira sengit marang sa-

wijining golongan tertamtu sira angalang-
a1angi m1ebu Masjidil Hamm, kang biyen
Yaa ayyuhal ladziina lIlUIlanuu laa tu-
golongan mau wus tau angalang-alangi ma- hilluusya'aa-irallaahi walasy syahral
rang sira, kang mangkono iku anjalari sira haraama walal had-ya walal qalaa-ida
tumindak angliwati wates. Ananging sira walaa lIlUIlmiinai baital haraama yabta-
becik padha ttilungctinulung ana ingtindak ghuuna tadhlam mir rabbihim wa ridh-
waanaa, wa idzaa halaltum fash thaaduu
kabecikan, sarta taqwa ing Allah, Ian sira aja
walaa yajn mannakum syana-aanu qau-
padhatulung-tinulung ing babagan laku dosa, min an shadduukum 'anil masjidil ha-
Ian memungsuhan. Sira padha wedia ing Al- raaml an ta'taduu wa ta'aawanuu 'alai
lah, Jalaran saj atine Allah iku abo t panyiksa- itsmi wal 'udwaani wattaqullaaha in-
ne. nallaaha syadiidul 'iqaaab.
.
3. Dlharamake ..
tumrapsirakabeh ." ~""'''''''' "!.,,,.,..~.;
mangan ':;~~~-,.,;OJlI.J ~\',. .:.::...o';:"'-'f
9
bathang, getih,281) daging babi, Ian kewan • '" """. p. ", ",.:.
,',' .. ,-' /1'19"/''''·9/'1.,.'''/'''' w'J';'i&/i"
kangdlsembehh n~hkanyembehheorangang- ~$l'>~';JJlI"~\,,,~~~~\ \,.0
go nyebut asmamng Allah, uga kewan kang , '-9"'. "~ ,
. . . . ...
mati dl~ekak, dlpenthung, Ian kewan matI
. II "'!:,:~ f'" -:. !~~I
~) '",;:y'j \"o)lj
. . ",. . f"'''
ci-' 8\ \,o.J .........
~t-,
·1 "'~I ...
sebab tlba saka panggonan dhuwur, kewan t. .• r:' . . .". •. . ,.- 9 ,.-
mati dibijig, dimangsa dening sato galak, ~~j~;J))l~~: Q7'i~lj~\k
kajaba kewan kang katututan sira sembe- ""... ;/" ~
lih.282) Lan sira diharamake mangan kewan ~·-::~-::-\lf'S(:'·.) ,;..,,"-;'t'GJJI~"'~",rl
·
k ang ..d1sembelih r-~~~""v",~~\"" ~/,.r.:
ana sadhuwure papan pac
nyembelihan khusus kanggo brahala. Lan di-
naramake tumrap Slra angundhi nasib sarana
'~ 9 "J"',1.~ • •f< ~ <~i"'j. .~.~, ...
:~I' ~I,,~~~" ':;l~" '/,..r,:'
undhian, kang kaya mangkono iku dura- "~I!~I,,:'jk·..)-::{:.~\k-:.!.:.;,.J~,'~
4~ ~ ... "r· .,., ~ ....... "~7;-
ka. 283 ) Wiwit dina iki wong-wong kafir wus
."padhanglokro,284) ente k pengarep-arepe &......r;.9/
. ... "r~""· ~~
. ' ,.~;.'''~ 'r;';~"""'""
'~ "',
"Kanggo nga Ihk
a a e Agamamra,' mu I a sak a 1'k u O~)jIS-~l.:J".~
\"- ... / " " . Y:f~ -
sira aja wedi marang wong kafir, Ian padha Hurrimat 'alaikumul maitatu waddamu
wedia marangPanjenenganlngsun. Wiwit dina wa lahmul khinziiri wamaa uhilla lighai-
iku Ingsun wus anyampurnakake Agamanira rillaahi bihii wal munkhaniqatu wal
kanggo sirakabeh, sarta Ingsun wus anyu- mauquudzatu wal mutaraddiyatu wan
kupakeKani'lTIatanlngsun kanggo sira kabeh, nathiihatu wamaa akalas sabu'u iIIaa
maa dzakkaitum wamaa dzubiha 'alan
Ian Ingsun wus paring-restu ridla Islam dadi nushubi wa an tastaqsimuu bil azlaami
Agamanira. Ananging sing sapa kang kapeksa dzaalikum fisq, aI yauma ya-isal ladziina
ana ing waktu h.lwe, 285) tur watone ora an- kafaruu min diinikum falaa takh-
jarag laku dbsa, mangkasatemene Allah iku syauhum wakhsyauni, al yauma akmaltu
lakum diinakum wa atmamtu 'alaikum
Maha Ngapura sarta Maha Asih.
281). Kados ingkang kasebat surat An Aam ayat 145, inggih punika rah ingkang medal salting badan-
ing kewan.
282). Kewan ingkang katlindhes, kajepit, kathuthuk, dhawah, utawi dipun tubruk sato kewan galak
(mobil), punika manawi meh pejah katututan dipun sembelih saran a maos Bismillahirrahman-
mahiim hukumipun halal.
283). Undhian cam Arab Jahiliyah ingkang dipun haramaken wau makaten: jemparing tiga ingkang
dereng ngangge wulu, dipun serati seratan tigang warni, "sae dipun tindakaken"'I"boten sae
katindakaken", "kosong". Dene manawi "kosong" dipun wangsuli malih.
284). Inggih punika wiwit dinten Hajji Wada" hajji akhir Rasulullah s.a.w. tindak hajji, ba'da punika
lajeng seda!
285). Kapeksa boten wonten sanes kajawi nedha tetedhan haram, yen boten nedha saged anjalari
bebaya, utawi pejah, punika halal. Manawi taksih wonten jambu, punapa katela, nedha ingkang
haram, hlten kenging.
180
ai'maw wa radhiitu lakumul islaama

diinaa, famanidh thurra fii makhmasha-
tin ghaira mutajaanifi! Ii-itsmin fa-in-
nallaaha ghafuurur rahiim.
4. Wong-wong mau padha pitakon marang

sira Muhammad: "Apa maneh barang kang
dihalalake marang dheweke?". Dhawuha sira
Muhammad: "Dihalalake tumrap sira samu-
barang kang becik-becik, Ian apa-apa kang
wus sira ajarake marang kewan-kewan pam-
bedhag, sarta kewan mau pancen wus kalatih
kulina ambebedhag, sira padha nglelatih ma-
rang kewan mau kaya anggone Allah wus
mulang-muruk marang sira, 286) mangka sira Yas-aluunaka maadzaa uhilla lahum qui
padha mangana ing sadhengah kewan kang uhilla lakumuth thayyibaatu wamaa aI-
wus ditangkep kanggo sira dening kewan lamtum minal jawaarihi mukallibiina
tu'allimuuna hunna minunaa 'allama ku-
pambedhag mau, ananging sira padha nye- mullaahu fakuluu mimmaa amsakna 'a-
buta ing asmaning Allah kalane sira nglepasi laikum wadzkurus mallaahi 'alaihi wat-
kewan-kewan mau,287) sira padha wedia ing taqullaaha innallaaha sarii'ul hisaab.
Allah, sanyata Allah iku rikat banget pangi-
sabe" .
5. Dina iki dihalalake tumrap sira, saka-

behe kang becik-becik, Ian sesembelihane
wong-wong kang padha diparingi Kitab iku
halal tumrap sira, Ian sesembelihanira iku uga
halal tumrap dheweke. Lan halal angrabeni
wong wadon kang anjaga kahormatan saka
wong-wong wadon Mu'min, Ian wong wadon
kang anjaga kahormatan, 288) wus diparingi
Kitab saka sadurungira, manawa sira menehi
maskawin marang dheweke; karana sira alap
bojo ora karana zina sarta ora karana sira
nganggep kekasih, gundhik. Dene sing sapa
kang bali kafir sawuse iman, ora ngetrapake
hukum-hukum Islam, mangka yekti bakal AI yauma uhilla lakumuth thayyibaatu
lebur kabeh amale, Ian dheweke ana ing wa tha'aamul ladziina uutul kitaaha
Akherat kalebu golongane wong-wong kang hillul lakum wa tha'aamukum hillu) la-
hum ,wal muh-sh'anaatu minal mu'minaa-
padha kapitunan. ti wal muh-shanaatu minalladziina uutul
kitaaba min qablikutn idzaa aataitumuu
hunna ujuurahunna muh-shiniina ghaira
musaafihiina walaa muttakhidzii akh-
daan, wamay yakfur bi! ~rimaani faqad
habitha 'amaluhuu wahuwa fil aakhirati
minal khaasiriin.
286). Maksudipun Allah s.w.t. paring ilham dhumateng manungsa ingkang gadhah reka daya angge-
ladi kewan bedhagan, anggegulang disiplin Ian kasagedan sebab salting kulina utawi insting.
Kewan bedhagan wau prigel nyokot. nanging boten p~run nedha! '
287). Nyebat utawi maos Bismillahirrahmaanirrohiim punika minangka gantosipun ing nalika kew~n
bedhagan wau nyakot kewan ingkang dipun bedhag.
288). Saweneh ahli Tafsir anerangaken wanita mardika.
181
6. He para wong Mu'min, manawa sira

padha sumadya ngadeg karana arep nindak-
ake sholat, mangka supaya sira padha masuha
rahi-rahinira Ian tangan-tanganira tumeka ing
sikut, Ian sira padha ngusapa sirah-sirahira,
Ian masuha sikil-sikilira tumeka ing kemiri;
Ian manawa sira pinuju junub, mangka sira
padha nindakna· adus-gedhe; dene manawa
sira pinuju lara,289) utawa lelungan, urawa
salah sawijinira teka saka jamban, (kamar
w.c.) utawa sira nyenggol wong wadon, 290)
mangka sira ora bisa oleh banyu kanggo se-
suci, kena sira padha tayammum nganggo
lebu kang suci-resik, carane yaiku supaya sira
padha angusapa ing rahi-rahinira, Ian tangan-
tanganira kalawan lebu mau. Allah iku ora
karsa gawe kangclanira, ananging Panjeneng-
Yaa ayyuhal ladziina aamanuu idza"
ane karsa angresiki ing sira saka sakabehing qumrum ilash shalaati faghsiluu wujuu-
dosa, lan kaluputan, uga karsa anyampurnak- hakum wa aidiyakum ilal maraafiqi
ake kani'matane marang sira, supaya sira pa- wamsahuu bi ru-uusikum wa arjulakum
dha asesanti dahat syukur ing Pangeran. ilal ka'baini wa inkunrum junuban fath-
thahharuu wa inlmnrum mardhaa au
'alaa safarin au jaa-a ahadurn minkurn
minal ghaa-ithi au laamasrumun nisaaa
falam tajiduu maa-an fatayammamuu
sha'iidan thayyiban famsahuu biwujuu-
hikum wa aidiyakum minim maa rurii-
dullaahu Iiyaj'ala 'alaikum min harajiw
walaakiy yuriidu liyuthahhirakum wali-
yutimma ni'matahuu 'alaikum la'alla-
kum tasykuruun.
7. Lan sira padha clinga i~g kani'matdning

Allah kang wus kaparingake marang sira ka-
beh, Ian padha elinga ing janjining Allah kang
Panjenengane wus anjanjekake 291) bab iku
marang sira kabeh, yaiku nalika sira padha
angucap: "Kita sampun sami mireng sana
kit a badbe andherek", Ian ma padba wedia
Wadzkuruu ni'matallaahi 'alaikum wa
ing Allah, jalaran Allah iku Maha Ngawuni- rniitsaaqahul ladzii waatsaqakum bihii
ngani barang kang alla ing telenging ati". idz qultum sami'naa wa atha'naa wat-
taqullaaha innaJlaaha 'aliimum bidzaatish
shuduur.
Ber budhi bawa laksana, adillan jujur.

I 9,-,-(, 9' ~.
8. He para wong Mu'min, sira iku padha U~~//"· ~~' w~· \'.~ \ ' /
:,
""/ ~",,,~""~
"J
~..
0 I
'djj\ f/':w\:;
";~-.,
Q "" ..-'
_A
dadia wong kang tumindak adil, amrih tan-
289). S.o:kit ingkang boten kenging mambet toya.
290). Miturut para Jumhur maksudipun "senggolan", dene miturut para ahli Tafsir maksudipun "sa-
resmi",
291). lnggih perjanjian badhe ngestokaken sarta ta'at ing Nabi nalika ikrar wekdal bal'at (ikrar pra-
setya).
182
.;$1. 1. 9 ,,...,, .... --", P' ,Ir~~_l~,,- "" "
sah ngedegake barang bener karana Allah, ljl~'IJ~~I~~";;..:J""""~~~:;
Ian dadi saksi kalawan adil; Ian aja nganti ... "" " j" ~" "',
anggonmu gething marang sawijining golong- l:c.~a1\~1 ~I ~\:J &~ ~.;i\~

an: nyebabake sira ora tumindak adil; sira " •. ~" '" •
padha tumindaka adil jalaran tindak-a dI'l'k
luwih cedhak marang taqwa ing Allah, Ian
I u 0 1.:)' "';a
padha wedia ing Allah, jalaran Allah iku Yaa ayyuhal ladziina aamanuu kuunuu
Maha Waspada ing samubarang kang padha qawwaamiina lillaahi syuhadaa-a bilqisthi
walaa yajri mannakum syana-aanu qau-
sira tindakake, min 'alaa allaa ta'diluu i'diluu huwa
aqrabu littaqwaa wattaqullaaba innal-
laaha khabiirum bimaa ta'maluun.
9. Allah wus anjanji marang wong-wong

kang padha percaya, sarta kang padha tumin-
dak becik, manawa wong-wong mau bakal
nampa pangapura Ian nugraha kang Agung.
Wa 'addallaabul ladziina aamanuu wa '-
'amilush shaalmaan labum maghfiraruw
wa ajrun 'azhiim.
10, Ana dene wong-wong kang padha kafir

Ian anggorohake marang ayat-ayatlngsun,
wong kang mangkono iku bakal dadi isen-
isening Naraka Jahim,
11. He para wong Mu'min, sira padha

elinga kani'mataning Allah kang wus kapa-
ringake marang sira, dhuk nalika ana sawiji-
ning golongan kang sumeja gawe piala ma-
rang sira, nuli PanjenengaNe Allah nulak mu-
rungake kabeh pialane wong mau saka sira,
mula sira padha wedia ing Allah, Ian marang Yaa ayyuhal ladziina aamanudz-kuruu
Allah wong-wong Mu'min supaya padha tani'matallaahi 'a1aikum idz hamma qan-
wakkal. mun ay yabsuthuu ilaikum aidiyahum
fakaITa aidiyabum 'ankum wattaqullaa-
Ita wa. 'a1al1aahi falyatawakkalil mu'-
minnnn.
Wong Yahudi Ian Nasrani ingkar ing

janji.
12. Lan sanyata Allah wus amundhut per-
janjian marang Bani Israil, supaya padha
merangi Bani Kan'an ing talatah Negara
Syam, Ian Ingsun wus angutus saka wong
mau Teruwa rolas, Ian Allah wus dhawuh:
"Sanyata Ingsun iku ngantheni sira, satemene
manawa sira padha anindakake Sholat, aweh
Zakat, Ian iman marang para andika Rasul-
Ingsun, sarta padha ambiyantu para Utusan
mau, Ian padha ngutangi ing Allah kalawan
183
piutang kabecikan, 292) yekti Ingsun ngapura 1'''', ......

o~l~rr ~~ """J'~1.
f !. I ...
'. ...
... ~ ~,,/.
".\1.I r''''' .
ing sakabehe do san ira, Ian Ingsun mesthi - . ",-;.;~ ~ '" ~.) ~
anglebokake sira kabeh ing Suwarga kang Walaqad akhadzaUaahu miitsaaqa banii
sangisore ana kaline mili, mula saka iku, israa-illa wa ba'atsnaa minhumuts-nai
sapa wonge kang kafir saka sira sawuse iku, 'asyara naqiibaw wa qaalaUaahu innii
sayekti dheweke kesasar saka dalan kang ma'akum la-in aqamtumush shalaata wa
aataitumuz zakaata wa aamantum bi-
jejeg.
rusulii wa azzartumuuhum wa aqradh-
tumuUaaha qardhan hasanallallkaffiran-
na 'ankum jannaatin tajrii min tahtihal
anhaaru faman kafara ba'da dzaaIika
minkum faqad dhalla sawaa-as sabill.
13. Jalaran wong-wong mau padha ngrusak

ing perjanjiane, Ingsun nuli matrapake be-
bendu marang wong-wong mau, Ian Ingsun
andadekake atine lvong-wong mau padha
atos. Dheweke padha kumawani angowahi
Kalimah sabda-pangandikaning Allah saka
panggonane,293) Ian. dheweke uga padha
nglirwakake sabagean saka isining Kitab kang
pinangka pepeling tumrap dheweke, uga sira o~,
tansah weruh manawa laku cidra iku tuwuhe -""
saka wong-wong mau, kajaba sing ora mung Fabimaa naqdhihim miitsaaqahum la'an-
wong sathithik. Jalaran saka iku sira ngapuraa naahum waja'alnaa quluubahum qaasi-
yatay yuharrifuunal kalima 'am mawaa-
saka tindake wong mau, Ian togna bae, sa- dhi'ihii wanasuu hazhzham mimmaa
nyata Allah iku remen marang wong kang dzukkiruu bihii walaa tazaalu taththa-
padha tumindak becik. Ii'u 'alaa khaa-inatim minhum iIIaa qa-
lillam minbum fa'fu 'anhum washfah
innallaaha yuhibbul muhsiniin.
14. ban Ingsun wus gawe perjanjian ma-

rang wong kang padha ngucap: "Kita iki
wong Nasrani", ananging dheweke padha
anglirwakake sabageyan saka isining Al Kitab
kang didadekake minangka pepeling tumrap
dheweke, nuli Ingsun tuwuhake memungsuh-
an Ian gegethingan ing antarane wong-wong
mau kongsi tumeka Dina Qiyamat, Ian Allah
bakal anjelentrehake marang wong-wong m,au Wa innal Iadziina qaaluu innaa nashaa-
sake he perkara kang wus padha ditindakake. raa akhadznaa miitsaaqahum fanasuu
hazhzham mimmaa dzukkiruu bihii fa-
aghrainaa bainahumul 'adaawata wal
baghdhaa-a i1aa yaumil qiyaamati wa
saufa yunabbi-u humullaahu bimaa kaa-
nuu yashna'uun.
15. He para wong ahli Kitab, yekti wus

rawuh ing sira Utusanlngsun kang anerang-
292). lnggih punika amal shaleh sarana bandha ingkang ikhlas karana Allah s.w.t.
293). Tegesipun ngewahi, nambah utawi ngirangi ngantos beda kaliyan aslinipun Ian ewah maksud-
ipun.
184
nerangake marang sira sakehe barang kang

padha sira umpetake saka Kitab, kaya dene
bakal rawuhe Rasul Muhammad, Ian panje-
nengane Rasul mau tansah angapura saka
kaluputanira. Yekti wus teka ing sira kabeh Yaa ahlal kitaabi qad jaa-akum rasuu-
kalawan iki Quraan, Cahya 294) saka ngarsa- lunaa yubayyinu lakum katsiiram mim-
ning Allah, sarta Kitab kang anerangake. maa kuntum tukhfuuna minal kitaabi
waya'fuu 'an katsiirin qad jaa-akum mi-
nallaahi nuurow wa kitaahum mubiin.
16. Saran a Kitab Quraan iku Allah anuduh-

ake wong bng andherek sing dadi kapareng-
ing karsaNe ana ing marganing karaharjan,
sarta kalawan Quraan iku PanjenengaNe ange-
tokake wong-wong mau saka pepeteng ma-
rang pepadhang kalawan lciziNe, Ian kalawan
Quraan iku Panjeliengane anuduhake wong- Yahdii bihillaahu manittaba'a ridhwaana-
wong mau marang dedalan kang lempeng. huu subulas-salaami wa yukhrijuhum
minadh dhulumaati ilan nuuri bi idznihii
wa yahdiihim i1aa shiraathim mustaqiim.
17. Yekti VlUS kafir wong kang padha ngu- J,""'" ~.\;. ~j\~:' ~\ ~ {\It\; .1j,":'C"~. \ 'I
cap: "Sanyata Allah iku hiya Al Maslh putra ~J"'II.;}'. L-::'7" 7" (.:)" ~ •• ".~ ,
Maryam". Dhawuha sira Muhammad: ",I\tang- • /.11 ~9~ '''\ "'\"", • \ f"''::' ~ \" /~~0 .~~ g
~~.)!) (.:)... ~~ ~.s." .. .,;;-IJ'
ka s'ipa ta ana· jalma man1.lngsa kang bisa
nulak karsaning Allah, manawa PanjenengaNe
karsa angrusak Al Masih putrane 1\1arvam,
j,~~~\~~;~iJ~JG.l6~)\
Ian Ibune pisano sana wong-wong kang ana :-;.
~ ~'.:.(n y':\" ,\'-:'I\,:IT' !"
~ . . .h '~.I.<J"~.J~ '9~ ~~"
ing Bumi kabeh?", Lan kabeh kagunganing
Alhh, karatllning Langit Ian Bumi, Ian ba- . ". ~ ~.~ r;;\;:, ,! (";(-:;: r.-
o ..t.~ IS"!..? c:.. d..I.I,., fo~ \.§
rang kang ana ing antarane. PanjenengaNe
Allah anitahake sall1ubarang kang dadi kapa- Laqad kafaral I~dziin· qaaluu irm;,Uaaha
huwal masiihubnu maryama qui famay
renging kJrsaNe, jalaran Allah iku Maha Ku- yamliku minallaahi syai-an in araada
\Vasa ing samubarang. ayyuhlikal masiihabna maryama wa um-
mahuu waman fiJ ardhi jamii'aw walil-
laahi mulkus samaawaati wal ardhi
wamaa bainahumaa yakhJuqu maa ya-
syaa-u wallaahu 'alaa kulli syai-in qadiir.
18. Lan wong-wong Yahudi sarta wong-

wong Nasrani wus angucap: "Kita kabeh iku
putraning Allah Ian kekasihe". Dhawuha sira
Muhammad: "Yen mangkcno, ketemu pirang
perkara teka Allah nyiksa marang sira kabeh,
jalaran dosa-dosanira? Sajatine sira iku harak
mung manungsa ora beda kaya titahing Allah
kang !iya-liya bae, PanjenengaNe paring pa-
ngapura marang wong kang dadi kaparenging Wa qaalatil yahuudu wan nashaaraa nah-
nu ahnaa-uUaahi wa ahibbaa-uhuu qui
karsaNe, [an mung kagunganing Allah piyam- falima yu'adzdzibukum bidzunuubikum
bak karatoning Langit sarta Bumi, apadene bal anrum basyarum mimman khalaqa
yaghfiro liman yasyu-u wa yu'adzdzibu
294). Cahya maksudipun Nabi Muhammad s.a.w.
185
Surat' 5 AL MAAID,AH (Rampadan) juz 6
barang kang ana ing antarane, satta marang may yuyaa-u walillaahi mulkus 88DlI8-
PanjenengaNe kabeh bakal padha disowan- wuti will ardhi wamaa bainahumaa
wa iIaihiI mashiir.
ake.
19. He para ahli Kitab, sanyata wus rawuh

ing sira UtusanIngsun Muhammad kang ane-
rangake marang sira kabeh sawuse pedhoting
para andika Rasul, supaya sira aja nganti
padha angl,lcap: "Kita punika dereng nate
karawuhan Rasul ingkang angebang-ebang
tuwin tiyang ingkang paring pepenget". Ana-
nging satemene wus rawuh .ing sira kabeh
sawijining Rasul kang angebang-ebang sarta Yaa ahlal kitaabi qad jaa-akum rasuu-
paring pepeling, Ian Allah iku kang Maha lunaa yubayyinu lakum 'a1aa fatratim
Kuwasa ing samubarang. minarrusuli an iaquuluu maa jaa-anaa
niim buyiiriw walaa nadziirin faqad
jaa-akum buyiiruw wa nadziiruw wal-
laahu 'a1aa kulli syai-in qadiir.
Murka-angkaraning Yahudi ing paren-

tahing Nabi Musa a.s. mlebu Palestina,
Ian akibate.
20. Lan elinga nalikaneNabi Musa dha~uh
marang kaume: "He kaumku, sira padha
..i.~'·'~J·''''·!'
;-, A ...!il "'J"'r,
... !J.Ji1J ,,,,al~4" t, . .
\t,),,-,o"
elinga ing kani'mataning Allah kang wus di- Mf~.'.~
n~
... :r;,~
.J"~
{. .'~\~
.... ~,)... _
paringake marang sii"a--kabeh, yaiku dhuk
nalika PanjenengaNe andamel (angutus) para o ~".#" ""r~'f'!.'"
• _, 1~\J..l9~ .... \.i~'j
andika Nabi tumrap sira kabeh, Ian Panje-
Wa idz qaala muusaa Iiqaumihii yaa
nengaNe andadekake sira dadi Raja-Raja, Ian qaumidzkuruu ni'mataHaahi 'a1"kum
PanjenengaNe wus maringi ing sira barang idz ja'a1a fiikum ambiyaa-a wa ja'a1a
kang durung tau diparingake marang wong kum muluukaw wa aataakum maalam
siji bae sa'alam kabeh. yu'ti ahadam minal4~a1anriin.
21. He kaumku, sira padha lumebua ana

ing Bumi suci (Palestina) kang Allah wus
namtokake kanggo papan panggonanira, 295)
Ian sira aja kongsi, mundur angucira, kang
mangkono iku mundhak anjalari sira kabeh Yaa qaumid khulul ardhal muqaddasatal
latii kafaballaahu lakum walaa tartad-
dadi wong kang padha kapitunan!". duu 'a1aa adbaarikum fatanqalibuu khaa-
siriin.
22. Wong-wong mau padha matur: "Dhuh

Nabi Musa, saestunipun ing salebeting Negari
punika wonten tiyang ingkang anindhes tu-
win anganiaya, kita boten badhe purun lu-
mebet ing ngriku, kejawi yen piyambakipun
sampun sami medal, lajeng kula sadaya inggih
sl\.ndika badhe lumebet".
295). Tanah air Palestina punika katamtokaken dening Allah kangge kaum Yahudi. salaminipunsami
iman sarta ta'at ing Allah s.w.t.
186
Qaaluu yaa muusaa inna fiihaa qauman
jabbaaruna wa innaa Ian nad khulabaa
hattaa yai<hrujuu mmhaa fa-iyyai<hru-
juu minhaa fa-innaa daakhiluun.
23. Ature wong loro saka golongane wong

kang padha wedi awit Allah wus paring ni'-
mat (mental) kekendelan marang sakarone
mau: "Sira padha mlebua lawange iku Ne-
gara, perlu numpes wong-wong kang ana ing
kono, jalaran manawa sira wis padha mlebu
ing kono, sira mesthi bisa menang, Ian sira Qaala rajulaani minal ladziina yakhaa-
fuuna an'amallaabu 'alaihimad-khuluu
kabeh padha tawakkala marang Allah, yen 'alaihimul baaba fa-idzaa dakhaltumuuhu
nyata sira iku Mu' min". fa-innakum ghaalibuuna wa 'alallaahi
fatawakkaluu inkuntum mu'miniin.

Nabi Musa, yekros kita boten badhe lumebet
ing Negari punika salaminipun, manawi pi-
yambakipun sami taksih wonten ing ngriku.
lngkang prayogi panjenengan kaliyan Pange- Qaaluu yaa muusaa innaa Ian nad khu-
lahaa abadam maa· daamuu fiihaa fadz-
ran panjenengan kemawon merangi rumiyin hab anta wa rabbuka faqaatilaa innaa
dhumateng tiyang-tiyang ing ngriku, dene haabunaa qaa'iduun.
kita badhe lalinggihan (santai) wonten ing
ngriki".
25. Nabi Musa munjuk ing Allah: "Dhuh

Pangeran kula, saestunipun kula boten saged
anguwaosi kajawi badan kula tuwin sedherek
kula. Pramila mugi Paduka amisahaken an-
tawis kita Ian antawisipun golongan ingkang Qaala rabbi innii laa amliku iIlaa nafsii
wa akhii fafruq bainanaa wa bainal
sami duraka".
qaumil faasiqiin.
26. Allah paring pangandika: "Satemene "1f9'te :''f...?';;'" ".<If'''~''''

(.;) • .1Ll. 4.;.. .• '"'-w. I • a... r,;.,1""~'''''.r-:J'''\i
•.* .~ .••'1"
Negara Suci iku diharamake tumrap wong- ~" ~7-.J; •• !JiP' ~
wong mau lawase patang puluh tahun, wong-
wong mau padha bingung bilulungan kasasar-
; ~M....:i.i, ..\~."...,
·~i, CV'
'l~ "~~{.J.. ' , ' .. "
...AiI~..J~H~ G A
sasar ana ing Bumi. Jalaran saka iku, sira Qaala fa-innahaa muharramatun 'alaihim
Musa, aja kongsi susah marga salah tingkahe arba'iina sanatay yatiihuuna fiI ardhi
wong-wong kang padha fasik iku". falaa ta'sa 'alal qaumil faasiqiin.
Rajapati zaman Habil Ian Qabil putra

Nabi Adam a.s.
27. He Muhammad, sira macakna marang
ummatira bab sejarahe putrane loro Nabi
Adam, Habillan Qabil, kalawan bukti sejarah
kang bener, yaiku nalika sakarone padha
cahos qurban sawijining qurban, mangka
kang siji katampa Ian sijine ora katampa.
Dheweke kang ora katampa iku angucap:
187
"Satemene aku mesthi mateni kowe". Dhe- Watlu 'alaihim naba-abnai aadama hil
weke kang katampa amangsuli: "Satemene haqqi idz qarrabaa qurbaanan fatuquh-
hila min ahadihimaa walam yutaqab-
Allah hamung anampa qurban saka amale hal minal aakhari ql!ala' la-aqtulannaka
wong kang padha taqwa ing PanjenengaNe". qaala innamaa yataqabbalullaahu minal
muttaqiin .
28. "Manawa kowe nibakake tanganmu ..~ ~lSie~~~L~X5\::~::J~·'I'A

c.s~ ~" _;, .,,, _" . ~
marang aku perlu mateni aku, aku ora bakal ",. ",,1 'r~"""'" 1£.",,,,.,,, ,-;:"
males angulurake tanganku marang kowe o~\ 9-' 411 ~1Ii-\ '-tl'~~~!
kang perlune arep mateni kowe, jalaran aku
La-im hasathta i1ayya yadaka litaqtulanii
wedi marang Allah Pangeraning kabeh 'alam". maa ana hibaasithiy yadiya i1aika Ii-
aqtulaka innii akhaafullaaha rahhal 'aa-
lamiin.
29. Satemene kang dak karepake supaya

kowe bali, banjur mati mikul dosaku Ian
dosamu dhewe, supaya kowe dadi ewone
wong ahli Neraka, sarta kang mangkono iku
piwalese wong kang padha anganiaya. !nnii uriidu an tabuu'a bi itsmii wa its-
mika fatakuuna min ash-haabin naari
wa dzaalika jazaa-uzh zhaalimiin.
30. Mangka adreng nafsu amarahe Qabil

mau, anggampangak~ ing dheweke anggone
mateni Habil, sadJlure. Tumuli dheweke
(Qabil) dadi golongane wong-wong kang ka-
pitunan. Fathawwa'at lahuu nafsuhuu qatla akhii-
hi faqatalahuu fa ashbaha minal khaa-
siriin.
31. Allah nuli angutus manuk gagak kang

aceceker lemah, karana PanjenengaNe karsa
meruhake marang dheweke, si Qabil, kapriye
carane mendhem bangkene sadulure. 296)
Dheweke si Qabil angucap: "Adhuh cilaka
banget aku, yagene aku ora bisa tumandang
gawe kaya manuk gagak iki, nuli aku bisa 'l~-:'
o~ ...
~\ ~
'"
ngubur janazahe sadulurku iki?". Nuli dhe-
weke dadi golongane wong kang padha getun. Faba'atsallaahu ghuraabay yab-hatsu fiI
ardhi liyuriyahuu kaifa yuwaarii sau-ata
akhiihi qaala yaa wailataa a'ajaztu an
akuuna mitsla haadzal ghuraabi fa-uwaa-
riya sau-ata akhii fa ashbaha minan
naadimiin.
32. Jalaran saka iku, Ingsun anetepake sa-

w;jining hukum tumrap Bani Israil, satemene
~,ing sapa wonge mateni wong, kang mangka
kang dipateni iku ora mateni sawijining
296). Sacara ilrniyah rnanungsa saged angsal ilrnu saking 'alarn sakiwa tengenipun, kawastanan ecology
Ian environment, prarnila rnangga para maos arnarsudiya jernbaring ilrnu, Quraan kathah sanget
dhawuhaken bab punika.
188
Surn 5 AL MAAIDAH (Rampadan) Juz 6
wong,297) utawa ora sebab gawe rusak ing

Bum), mangka kaya-kaya dheweke iku mateni
wong sajagad; 298) Ian sing sapa wonge ngu-
ripi sawijining wong, mangka kaya-kaya dhe-
weke iku nguripi wong sajagad. Lan yekti
wus rawuh marang wong-wong mau para
Utusanlngsun kang angampil pirang-pirang Min ajli dzaaIika katabnaa 'alaa banii
ayat tandha yekti kang pad hang nelahi, tu- israa-iila annahuu man qatala nafsan
muli sawuse pepadhang iku akeh-akehe wong bighairi Ilafsin au fasaadin fil ardhi fa-
mau padha tumindak angliwati wates ana ka-annamaa qatalan naasa jamii'aa, wa-
man ahyaahaa faka-annamaa ahyan naa-
ing Bumi. sa jamii'aa, walaqad jaa-at-hum rosulu-
naa bil bayyinaati tsumma inna katsii-
ram minhum ba'da dzaalika fiI ardhi
lamusrifuun.
Angger-angger tumraping rerusuh Ian
brandhal, kang angganggu kaamanan,
katartiban ing masyarakat.
33. Sanyata ora ana piwales pancasanmg
pradata tumrap wong kang padha merangi
ing Allah, Ian UtusanNe, sarta tansah gawe
rerusuh ana ing Bumi, kajaba dipatrapi ukum
pati, utawa disalib, utawa dikethok tangan-
tangane, Ian sikil-sikilc kaselang-scling,299)
utawa dikendhangake saka Negarane. Mang-
kono iku sawijining pangewan-ewan tumrap
dhewcke ana ing 'alam Donya, Ian besuk ana
ing Akherat wong-wong mau bakal kapatrap- Innamaa jazaa-ul ladziina yuhaaribuu-
an siksa kang luwih gedhe. nallaaha wa rasuulahuu. wa yas'auna fiI-
ardhi fasaadan ay yuqattaluu au yushal-
labuu au tuqaththa'a aidiihim wa arju-
luhum min khilaafin au yunfaw minal
ardhi dzaalika lahum khizyun fiddun-yaa
wa lahum fiI aakhirati 'adzaabun 'a-
zhiim.
34. Kajaba wong kang padha gclem tobat

sadurunge sira padha bisa nyekel (nguwa-
sani) marang dheweke. Mangka sira kabeh
padha mangertia sanyata Allah iku Maha
IlIai ladziina taabuu min qabli an taqdi-
Ngapura sarta Maha Asih.
rou 'alaihim fa'iamuu annallaaha gha-
fuurur rahiim.
297). Maksudipun mejahi tiyang boten sebab hukum qishaash.

298). Artosipun tiyang punika anggota masyarakat. dad as sintena mejahi tiyang. sami kaliyan mejahi
katurunanipun. Pramila hukum ingkang katetepaken tumrap Bani Israil kasebat, punika ateges
hukum internasional ugi (kangge manungsa sa Donya!). Ian salah satunggaling hak asasi Ian
kuwajiban asasi manungsa.
299). Tegesipun yen ingkang dipun potong tangan ingkang tengen. sukunipun ingkang dipun po tong
ingkang kiwa; manawi nindakaken malih. hukumanipun dipun potong malih tanganipun kiwa
Ian sukunipun tengen.
189
I 35. He para wong Mu'min, sira padha we-

I dia ing Allah, Ian padha angupayaa ing lan-
vi taran kang bisa nekakake ing sira sowan ma-
rang (cedhak) ngarsaning Allah, sarta sira
padha nglabuhana ing Agamaning Allah, Yaa ayyuhal ladziina aamanut taqul-
supaya sira padha antuk kabegjan. laaha wabtaghuu ilaihil wasiilata wa jaa-
hiduu ill sabilihii la'allakum tuflihuun.
r6.,,, .,""" r-:: .,51"';"''' ,g~r "'-

'~~..J~\<J I.ZA ~I;t 1.i.;-&r; ~.J.il Sl·"ri
e
/ upama dheweke anduweni kabeh barang

kang ana ing Bumi, Ian ditambahi samono
maneh dadi darbeke, perlu kanggo nebusi
awake saka siksa ing besuk dina Qiyamat,
kang mangkono iku mesthi ora bakal di-
.~, , . .
"
~,., (.l~'~!""·(;"~"
;, _~X~l~~,:,!.'~",,~
"; ~
... -'
...........,
o~'~1·"'A..-z;·9:
-'~ ~~.
;.
'" ,.
tampa, malah dheweke bakal padha kapatrap- !nnal ladziina kafaruu lau anna lahum
maa ill ardhi jarnii'aw wa mitslahuu
an siksa kang anglarani.
ma'ahuu Iiyaftaduu bihii min 'adzaahi
yaumiJ qiyaarnati maa tuqubbila min-
hum walahum 'adzaabun aliim.
37. Dheweke sumadya arep padha metu

saka Naraka, nanging dheweke iku ora bakal
padha bisa metu saka ing kono, Ian wong-
wong mau padha kapatrapan siksa kang tetep.
Yuriiduuna ay yakhrujuu rninan naari
I
warnaa hum bikhaarijiina minhaa wa-
lahum 'adzaabum muqiim.
38. Wong lanang kang nyoiong, Ian wong f... I"Jr-:-".

~;~~*.
r/~'" ·"I,-(.\;ihir(~-; r-:;I, .... ~ r-::,\~
"'''~1.WI1-'''.J~.J.'<''A
wadon kang nyolong, iku padha kethoken
tangane, minangka dadi piwalese pokal kang o ~~6.:." ~,"'J.!I ~.~r~cr
"'" fl..;f' J fjJl ~..;.I\> •
wus padha dltindakake, uga minangka dadi
tepa palupi kang gawe mirising ati saka ngar- Was saariqu was saariqatu faqtha'uu ai-
saning Allah, Ian Allah iku Maha Prakosa diyahumaa jazaa-arn bimaa kasabaa na-
kaalarn minallaahi wallaahu 'aziizun
sana Maha Wicaksana. hakiim.
39. Ananging sing sap a kang tobat sawuse

panganiayane .Ian banjur tumindak becik,
j mangka satemene Allah bakal nampa tobate,
sanyata Allah iku Mah-a Ngapura sarta Maha
Asih. Farnan taaba mimba'di zhulmihii wa
ashlaha fa-innallaaha yatuubu 'alaihi
innallaaha ghafuurur rahiim.
40. Apata sira durung. mangerti, manawa

karajaan Langit Ian Bumi iku samudayane
kagunganing Allah piyambak, PanjenengaNe
anyiksa marang wong kang dadi kaparenging
karsaNe, Ian paring pangapura marang wong
kang dadi kaparenging karsaNe, jalaran Allah
iku Maha Kuwasa ing sakabehing barang.
190
Alam ta'lam annallaaha lahuu mulkus

samaawaati wal ardhi yu'adzdzibu may
yasyaa-u wa yaghfiru limay yasyaa-u
wallaahu 'alaa kulli syai-in qadiir.
Laku ingkare wong Yahudi ing nOIDla-

hukum Taurat, Ian kang kawogan
mutus-perkara kudu adhedhasar dha-
wuhing Allah.
41. He Rasul, aja pisan-pisan wong-wong
kang padha rerikatan ing kekafiran saka wong
kang padha angucap kalawan lisan-lisane:
"Kita punika sampun pitados", nganti anyu-
sahake ing sira ananging sajatine ati-atine
wong-wong mau ora percaya, Ian sawenehe
ngrungok-ngrungokake wulanganira, perlune
mung arep anyebarake pawarta gegorohan,
300) dheweke seneng ngrungok-ngrungok-
ake wulanganira, karepe hiya mung sumediya
anyebar pawarta gegorohan mau marang para
panggedhene kang ora padha bisa sowan ing
SL L Para panggedhene wong-wong mau pa-
dha angowahi dhawuhing Allah kang kaweca
ing Taurat saka ing panggonane. Dheweke
mau padha angucap: "Manawa sira padha
diwenehi norma-hukum iki, kang wus di-
owahi panggedhene, mangka padha sira tam-
Yaa ayyuhar rasuulu laa yahzunkal la-
panana Ian estokna, ananging manawa sira
dziina yusaari'uuna filkufri minalladzii-
diwenehi dudu sing iki, sira kudu sing was- na qaaluu aamannaa bi-afwaahihOO wa-
pad a". Lan sawijining wong kang dikarsak- lam tu'min quluubuhum wa minalladzii-
ake sasar dening Allah, mangka sira ora kuna haaduu sammaa'uuna Iilkadzibi sam-
wasa sathit.hik-sathithika anyegah barang maa'uuna Iiqaumin aakhariina lam ya'-
tuuka yuharrifuunal kalOOa moo ba'di
kang tekane saka ngarsane Allah kanggo mawaadhi'ihii yaquuluuna in uutiitum
wong-wong mau. Wong kang mangkono mau, haadzaa fakhudzuuhu wa iIIam tu'tauhu
Allah ora karsa angresiki atine, dheweke ba- fahdzaruu wa may yuridillaahu fitnata-
kal kapatrapan kanisthan ana ing Donya, huu falan tamlika lahuu minallaahi syai-
aa, ulaa-ikal ladziina lam yuridillaahu
Ian ana ing Akherat bakal kapatrapan siksa
ay-yuthahhira quluubahum Iahum fid-
kang gedhe. dun-yaa khizyuw walahum fil aakhirati
'adzaahun 'azhiim.
42. Dheweke mau padha ngrungokake wu-

langanira, perlune arep padha anyebar pa-
wart a goroh, dheweke mau tukang mangan
barang haram, jalaran saka iku manawa
wong-wong mau sowan ing sira, wong-wong
mau sira ukumana, utawa sira ungkurna saka
300}. Maksudipun tiyang Yahudi remen mirengaken wicantenanipun Pendita Yahudi ingkang remen
gegorohan; utawi sami remen mirengaken piwucalipun Nabi Muhammad s.a.w. kangg. Pandita-
Panditanipun sarana cara boten jujur!
191
Surat 5 AL MAAlDAH (Rampadan) Juz 6
wong-wong mau, jalaran manawa sira ung-

kurake dheweke ora bakal ambebayani ing
sira sathithik-thithika, dene manawa sira Sammaa'uuna Iilkadzibi akkaaluuna lis-
ngukumi wong-wong mau, kudu kalawan suhti fa-in jaa-uuka fahkum bainahum
adil, sanyata Allah iku remen marang wong au a'ridh 'anhum wa-in tu'ridh 'anhum
kang tumindak adil. falay yadhurruuka syai-aa, wa-in hakam-
ta fahkum bainahum bilqisthi innallaaha
yuhibbul muqsithiin.
43. Kapriye anggone dheweke bisa ikhlas

misudha sira dadi Hakim, kang mangka dhe-
weke wus anduweni Kitab Taurat kang ing
kono wus kaweca Hukuming Allah, nuli sa-
wuse iku dheweke malah padha mlengos?
Lan dheweke iku ora klebu ewone wong
Wa kaifa yuhakkimuunaka wa 'indahu-
kang padha iman ing Quraan Ian Taurat.
mut tauraatu fiihaa hukmullaahi tsum-
rna yatawall;wna mim ba'di dzaalika wa
maa ulaa-ika bil mu'miniin_
44. Sanyata lngsun wus anuruI''lke Kitab

Taurat kang ing kono isi pituduh Ian pepa-
dhang, hiya kalawan iku Kitab wong-wong
Yahudi diputusi perkarane dening para Nabi
kang padha masrahake jiwa-raga ing Allah,
para Ngulamane saka dheweke, ian para
Pendhitane padha ngetrapake hukum tumrap
wong-wong Yahudi kalawan piwulang kang
diamanatake saka Kitabing Allah, sarta
dheweke dadi saksi tum rap kabenerane
Kitab iki. J abran saka iku sira aja padha
wedi marang manungsa, ananging padha
wedia marang Panjenenganlngsun, sarta sira Innaa anzalnat tauraata fiihaa' hudaw
wanuuruy yahkumu bihan nabiyyuunal
aja padha ngedol ayat-ayatlngsun kalawan ladziina aslamuu lilladziina haaduu war
rega kang murah, Ian sing sapa wonge ora rabbaaniyyuuna wal ahbaaru bimas tuh-
ngukumi kalawan barang kang wus diturun- fizhu min kitaabillaahi wa kaanuu 'alaihi
ake dening Allah, mangka wong-wong kang syuhadaa-a falaa takhsyawun naasa
wakhsyauni walaa tasytaruu bi aayaatii
mangkono mau wong kang padha kafir. tsamanan qaliilaw wamal lam yahkum
bimaa anzalallaahu fa-ulaa-ika humul
kaafiruun.
45. Lan Ingsun wus amajibake tumrap

dheweke, kang kaweca ana ing Kitab Taurat
iku, manawa ana wong mateni wong, piwa-
lese pradata iya uwong, mripat kala wan
mripat, irung kalawan irung, kuping kalawan
kuping, untu kalawan untu, Ian tatu iku ana
piwales' pradatane. Dene sing sapa kang an-
darmakake tebusane, mangka kang kaya
mangkono iku wus dadi panebus tumrap
192
dosane. Lan sing sapa kang ora gelem nge- Wa katabnaa 'alaihim fiihaa annan nafsa
trapake hukum kalawan katamtuan kang binnafsi wal 'aina bi! 'aini wal anfa bi!
wus diturunake dening Allah, mangka dhe- anfi wal udzuna bi! udzuni wassinna
bissinni wal juruuha qishaash, faman
weke iku wong-wong kang padha nganiaya. tashaddaqa bihii fahuwa kaffaaratul la-
huu wamal lam yahkum bimaa anzalal-
laahu fa-ulaa-ika humuzh zhaalimuun.
46. Lan Ingsun wus ngetut-wuri tapak

tilase para Nabi Bani Israil kalawan 'Isa putra
Maryam, kanggo ambenerake Kitab kang
luwih dhisik tumurune, yaiku Taurat, lan
Ingsun wus maringi marang 'Isa Kitab lnjil
isine pituduh Ian cahya kang madhangi, Ian
ambenerake Kitab kang sadurunge, yaiku
Kitab Taurat. Sarta dadi pituduh Ian penga-
Wa qaffainaa 'alaa aatsaarihim bi 'iisabni
jaran tumrap wong-wong kang padha taqwa. maryama mushaddiqal limaa baina ya-
daihi minat tauraati wa aatainaahul in-
jiila fiihi hudaw wa nuuruw wa mushad-
diqal limaa baina yadaihi minat tauraati
wa hudaw wa mau'izhatal IiImuttaqiin.
47. Lan wong-wong ahli Injil supaya padha

angetrapake hukum kalawan katamtuan kang
wus diturunake dening Allah,301) jalaran
sing sapa ora angetrapake hukum kalawan
katamtuan kang wus diturunake dening Al- Wal yahkum ahlul injiili bimaa an-
lah, mangka wong kang ma~gkono iku kang zalallaahu fiihi wamal lam yahkum bi-
padha duraka. 302) maa anzalallaahu fa-ulaa-ika humul faa-
siquun.
48. Lan Ingsun wus anurunake rrnrang sira

Muhammad Kitab Quraan kang angemot ka-
beneran, Ian kang ambenerake barang kang
luwih dhisik sa:"'a iku, ana ing Kitab Taurat,
Ian dadi panjaga tumrap Kitab mau, 303)
jalaran saka iku sira padha angetrapna hukum
ana ing antarane wong-wong mau kalawan
katamtuan kang wus diturunake dening Al-
lah, Ian sira aja kongsi manut-miturut hawa-·
301). Dhawuhing Allah supados para Ahli Kitab Injil punika matrapaken hukum miturut wahyuning
Allah ing lnjil. dumugi zaman tumurunipun Al Quraan.
302). Manungsa boten ngetrapaken hukuming Allah punika scbab tigang perkawis: 1. kados kasebat
ayat 44 surat Al.Maaidah, sehab dening gething Ian ingkar. 2. kasebat ayat 45 surat Al-Maaidah.
sebab dening hawa nafsu Ian nganiaya ing ngasancs. 3. kasebat ayat 47 surat AI-Maaidah. sebab
dening fasik utawl duraka (tiyang mangertos nanging anjarag boten L;ndakaken).
303). Dados panjagi tumrap Kitab wau, tegesipun Al Quraan dados u.;':ur<l:.n ink'.:kang namtokaken tercs
utawi boten leresipun ayat-ayat ingkang sampun katUrLPlaken \\'0nt~n ing K.!tab-kitab sadt'-
rengipun.
193
nafsune wong-wong mau kang bisa anyasar-

ake kabeneran kang teka ing sira, Ingsun
wus andadekake kanggo saben-saben um-
mat 304) angger-angger-syare'at, Ian dedalan.
Wa anzalnaa ilaikal kitaaba bil haqqi
Sarta manawa dadi kaparenging Allah, Pan- mushaddiqal limaa baina yadaihi minal
jenengaNe kuwasa andadekake sira Ummat kitaabi wa muhaiminan 'alaihi fahkum
kang Manunggal, kang ora ana pasulayane, bainahum bimaa anzalallaahu walaa tat-
ananging sumurupa PanjenengaNe karsa pa- tahi' ahwaa-ahum 'ammaa jaa-aka minal
haqqi likullin ja'alnaa minkum syu'ataw
ring coba ing sira ana ing barang kang wus
wa minhaajaa, walau syaa-allaahu laja'ala
di paringake marang sira. J alaran saka iku, kum llmmataw waahidataw walaakil Ii-
sira kabeh padha balapana nindakake amal- yabluwakum iii maa aataakum fastabi-
saleh, ana ing ngarsaning Allah papan balinira qui khairaati, ilalIaahi marji'ukum jamii-
kabeh, nuli Panjenenga~e-arsa anjelentreh- 'an fayunabbi-ukum bimaa kuntum fiihi
. takhtalifuun.
ake ing sira kalawan barang kang padha sira
pasulayakake.
49. Lan supaya sira angetrapake hukum

ana ing antarane wong-wong mau kalawan
katamtuan kang wusditurunake dening Al-
lah, Ian sira aja kongsi manut miturut hawa
nafsune wong-wong mau, Ian sira den was-
pada, aja kongsi wong-wong mau bisa amle-
setake marang sir a saka sawenehing dhawuh-
katamtuan kang wus diturunake dening Allah
marang sira. Dene manawa dheweke padha Wa anihkum bainahum bimaa anzalal-
nyeleweng saka kabeneran, mangka sira ma- laahu walaa tattahi' ahwaa-ahum wah-
ngertia, sanyata karsaning Allah bakal nyiksa dzarhum ay yaftinuuka 'am ba'dhi maa
marang wong-wong mau marga saweneh anzalallaahu ilaika fa-in tawallau fa'-
lam annamaa yuriidullaahu ay yushiiba-
dosa-dosane kang wus dilakoni. Sanyata hum biha'dhi dzunuubihim wa inna ka-
akeh-akehe manungsa iku padha duraka. tSllram minan naasi lafaasiquun.
50. Apa dheweke padha ngarepi hukum '.. I""" ,.-" ~"'·""'w\i~.J),
~I~~\~-'l.:)~ .. _......
Jahiliyah, Ian ,sapa ta wong kang hukume
e ... ·,.·t '~i~
luwih becik tinimbang Allah tumrap I )\Tong
kang padha yakin?
o C.I-"~~~ 4,
Afahukmal ; jaahiliyyati yabghuuna wa-
man ahsanu minallaahi hukmal liqaumiy
yuuqinuun.
Larangan memitran-supeket karo

wong Yahudi Ian Nasrani, Ian akibate
nganggep wong Yahudi Ian wong Nasrani
dadi pemimpin-pangrehira, sawenehe wong
mau dadi kekasih marang sawenehe, dene
sap a wahe saka sira kabeh ana kang angu-
/
wasakake pimpinan marang wong-wong mau,
304). Inggih punika ummat Nabi Muhammad s.a.w. sarta ummat ingkang saderengipun. kadosta
ummat Nabi Musa a.s., ummat Nabi 'Isa a.s. Ian sanes--sanesipun.
194
Surat S AL MAAIDAH (Rampadan) Juz 6
sanyata dheweke dadi golongane wong may. Yaa ayyuhal ladziina aamanuu Iaa tat-
Dene Allah iku ora karsa anuduhake wong- takhidzul yahuuda wan nuhaaraa auH-
yaa-a ba'dhuhum auliyaa-a ba'dh,. wa-
wong kang padha anganiaya. may yatawaDahwn minkum fa-innahuu
rninhwn, innallaaha laa yahdil qawnazh-
zhaalimiin.
52. Amula sira tansah mangerti manawa

wong-wong munafik kang atine ana lelarane,
iku padha bebalapan, Ian rerikatan marani
wong-wong (Yahudi Ian Nasrani) kang ka-
wogan dikuwasakake mau, karo padha
angucap: "Aku kabeh padha kuwatir 'ma- ~ I ,.,
nawa nganti nandhang kacilakan", muga- o .~.!.-. \~. .',
~~
muga Allah anekakake kamenangan Ian
pitulungan marang UtusaNe, supaya dhe- Fataral ladziina fij quluubfuim -mara-
weke (wong munafik mau) padha dadi getun dhuy yusaari'uuna fiihim yaquuluuna
nakhsyaa an tushiibanaa daa-irah, fa'asaJ-
ana ing perkara kang padha diumpetake. ldahu ay ya'tiya bil fat-hi au amrim min
'indihii fayushbihuu 'a1aa maa asarruu
fii a'lfusihim naadimiin.
53. Lan wong-wong kang padha Mu'min

angucap: "Apa iki wong-wong kang sumpah
kalawan nyebut asmaning Allah, manawa
dheweke iku temen-temen anggone sumpah,
utawa dheweke arep tumandang bebare!1gan ,. I
Ian sira?" Yekti wus lebur kabeh amale o.~
wong-wong mau, temahan dheweke padha Wa yaquululladziina aamanuu ahaa-ulaa-

dadi wong-wong kang padha kapitunan. iI ladziina aqsamuu billaahi jahda aimaac
nihim innahwn lama'aIrum habithat a'-
ma8Iuhum fa ashbahuu khaasiriin.
54. He para wong Mu'min, sapa saka sira

sing murtad saka Agamane, mangka Allah
arsa anekakake sawijining golongan kang
PanjenengaNe remen marang dheweke, Ian
dheweke uga dhemcn marang PanjenengaNe,
tur padha and hap asor karp wong-wong
Mu'min, Ian luwih gagah ngungkuli marang
wong-wong kafir, dheweke padha anglabuh-
ake bandhane ana ing dcc!alaning Allah, sarta
ora ulap saka panacade wong kang anacad.
Kang mangkono iku kanugerahaning Allah, Yaa ayyuhal ladziina aamanuu may
kang diparingake marang wong kang dadi yartadda minkum 'an diinihii fasaufa
ya'tillaahu biqaumiy yuhibbuhum wa
kaparenging karsaNe, Ian Allah iku Maha yuhibbuunahu adzillatin 'aIaI mu'mi-
Jembar Ian Maha Ngawuningani. niina a'izzatin 'aIaI kaaiuiina yujaahiduu-
na fij sabiiIillaahi walaa yakhaafuuna
lawnata laa-im dzaalika fadhlunaahi yu'-
tiihi may yasyaa-u waDaahu waasi'un/
'aIiim.
195
55. Sanyatane jejering Panguwasa tumrap

sira iku mung Allah Ian UtusaNe, sarta wong-
wong kang padha percaya,kang padha nin-
dakake Sholat, Ian aweh takat, sarta dhe-
weke iku padha tundhuk marang dhawuhing Innamaa waliyyukumullaahu warasuulu-
Allah. huu walladziina aamanul ladziina yuqii-
muunash shalaata wa yu'tuunaz zakaata
wahum raaki'uun.
56. Lan sing sapa nyuwun pangayoman-

pitulunganing Allah, Utusane, Ian marang
wong Mu'min, mangka satemene iku kang
mesthi bisa oleh kemenangan golongane
Allah. 305 ) Wamay yatawallallaaha 'll<arasuulahuu
walladziina aamanuu fa-inna hizballaahi
humul ghaalibuun.
57. He para wong Mu'min, sira aja angu-

wasakake pimpinan marang wong kang ngga-
we geguyon Ian dedolanan ing Agamanira,
yaiku saweneh saka wong kang diparingi
Kitab ing sadurungira, Ian sira aja ndadekake
wong kafir dadi panguwasa/pimpinan per-
karanira, sarta sira padha wedia ing Allah Yaa avyuhal ladziina aamanuu laa tat-
takhidzul ladziinat takhadzuu diinakum
manawa yekti sira iku padha Mu'min.
huzuwaw wa la'ibam minal ladziina uu-
tul kitaaba min qablikum wal kuffaara
auliyaa-a wattaqullaaha in kuntum mu'-
miniin.
58. Lan manawa sira ngajak wong-wong

mau supaya padha anindakake Sholat, tu-
muli dheweke ndadekake tindak Sholat mau
kanggo geguyon Ian dedolanan. Kang mang-
kana iku, jalaran dheweke kalebu golongane Wa idzaa naadaitum ilash shalaatittakha-
wong-wong kang ora duwe akal pikiran. dzuuhaa huzuwaw wa la'ibaa, dzaalika
bi-annahum qaumullaa ya'qiluun.

ahli Kitab, apa ora ta anggonira gething Ian
nyacad marang kita iki mung jalaran kita iki
padha iman marang Allah, Ian marang Kitab
kang wus diturunake marang kita, Ian marang Qui yaa ahlal kitaabi hal tanqimuuna
Kitab kang wus diturunake ing sadurunge, minnaa iliaa an aamannaa biliaahi wa
jalaran sanyatane akeh-akehe sira iku padha maa unzila i1ainaa wamaa unzila min
qablu wa anna aktsarakum faasiquulL
duraka?"
305). Inggih punika tiyang-tiyang ingkang andadosaken pangayom sarta panulung namung dhumateng
Allah, Rasulullah. Ian tiyang-tiyang Mu'min.
196
60. Dhawuha sira Muhammad: "Apa sira ~,.f'" ,. • '" .lf1..:::"" U

padha gelem manawa ndak tuduhake kabeh c;. ~,~,,~~.;~~~tJII~-'·
I
wong-wong kang luwih dening ala piwalese r~~i.",,#.~~· 9'- 1:::::: . . ,~" " :: ... ~~" ~':"T ~~
"'N....
~~.~~I,),
• - I~V'":":
I"'"~ .:J.....'\&o~-'4IY'oWI
, ~
.~
ana ing ngarsaning Allah, tinimbang kang
J<aya mangkono iku? Yaiku wong kang di- o~·,I \ -\";1 ...",oJ:.'
?''' ,~...,..
~;I'"
, -~~"
"
. ,_ ~~ ~ ';" ~-'~I
•• ~-,I
'J""
1>" 'ffl~.
06- T
'bendoni dening Allah, Ian kadukan, sarta
PanjenengaNe andadekake wong-wong mau Qui hal unahhi-ukum hisyarrim min
kaya dene kethek-kethek, Ian babi-babi, Ian dzaalika matsuubatan 'indallaahi mal
wong kang anyembah brahala-brahala. 306) la'anahullaahu wa ghadhiba 'alaibi wa
Wong-wong kang kaya mangkono mau bakal ja'ala minhumul qiradata wal khanaa-
ziira wa 'abadat thaaghuut, ulaa-ika
manggon ana ing panggonan kang ala dhewe, syarrum makaanaw wa adhallu an sa-
sarta dheweke iku padha luwih kesasar,),iaka waa-is sahiil.
dedalan kang jejeg".
61. Manawa dheweke wong-wong Yahudi

kang padha munafik mau padha sowan ma-
rang sira, dheweke munjuk atur: "Kita pu-
nika sampun sami pitados", mangka sajatine
wong-wong mau wus padha lumebu marang Wa idzaa jaa-uukum qaaluu aamannaa
kekafiran, Ian padha fnetu uga kalawan ke- waqad dakhalull hil kufri wahum qad
kafiran, Ian Allah luwih Ngawuningani ba- kharajuu hihii wallaabu a'iamu bimaa
rang kang padha diumpetake. kaanuu yaktumuun.
62. Lan sira Muhammad bakal sumurup

akeh-akehe wong Yahudi iku padha gegan-
cangan tumindak dosa, Ian memungsuhan,
sarta mangan barang kang haram, 307) yekti
ala temenan tumindak kang padha dilakoni Wataraa katsiiram minbum yusaari'uuna
fi\ itsmi wal 'udwaani wa akiihimush suh-
iku.
ta lahi'samaa kaanuu ya'maluun.
63. Apa para' Alim saka dheweke, Ian para

Pandhitane wong-wong mau ora padha anye-
gah wong-wong mau saka pangucape kang
dosa, Ian saka anggone mangan barang ha-
ram? Yekti ala temenan tumindak kang pa-
dha dilakoni iku. Laulaa yanhaahumur rabbaaniyyuuna
wal akhbaaru 'an qaulihimul itsma wa
akiihimus suhta labi'sa maa kaanuu
yashna'uun.
Bebendhuning Allah marang wong

Yahudi.
64. Lan wong-wong Yahudi mau padha
angucap: "Astane Allah iku kablenggu, Allah
306). Inggih punika tetiyang Yahudi ingkang nerak kahormatanipun dint en Sabat utawi Sabtu;
mirsanana surat Al Baqarah ayat 65.
307). Kados dene arta sogokan, manipulasi, cek kosong, pemhajakan, komersiil jabatan, sapiturut-
ipun. Mirsanana ayat 42 surat AI-Maaidah.
197
iku medhit", ing mangka sanyatane tangane

wong-wong mau kang diblenggu, Ian dhe-
weke padha kabendon jalaran pangucape
mau, mangertia astaning Allah iku jemereng
Allah iku Maha Lorna, PanjenengaNe an an-
jakake nafakah iku miturut sakarsaNe. Lan
Kitab Quraan kang wus diturunake marang
sira saka rigarsaNe Allah iku yekti bakal
anambahi akeh-akehe wong mau anggon~
tumindak ngliwati wates, Ian saya tambah-
tambah kekafirane. Lan Ingsun wus nukul c
ake memungsuhan Ian gegethingan ing an-
tarane wong-wong mau nganti tumeka besuk Wa qaalatil yahuudu yadullaahi magh-
ing dina Qiyamat. Saben-saben wong mau luulatun ghullat aidiihim wa lu'inuu bi-
maa qaaluu bal yadaahu mabsuuthataani
padha ngurubake geni peperangan, Allah nuli yunfiqu kana yasyaa-u walayaziidanna
nyirep geni mau, Ian dheweke padha tumin- katsiiram minhum maa unzila i1aika
dak gawc rusak ana ing Bumi, mangka Allah mirrabbika thughyaanaw wakufraw wa-
ike ora remen marang wong-wong kang alqainaa bainahumul 'adaawata wal bagh-
dhaa-a i1aa yaumil qiyaamati kullamaa
~cg"vc rusak.
auqaduu naaral Iilharbi athfa-ahallaahu
wa yas'auna fiI ardhi fasaadaa, wallaahu
laa yuhibbul mufsidiin.
65. Lan saupama wong-wong ahli Kitab

iku padha gelem percaya, Ian taqwa ing
Allah, yekti I ngsun anutupi lakune wong-
wong mau kang ala, Ian Ingsun arsa angle-
b6kake wong-wong mau ana ing Suwarga Walau anna ahlal kitaabi aaminuu wat-
taqau lakafarnaa 'anhum sayyi-aatihim
Na'im (sarwa nikmat). wala-adkhalnaahum jannaatin na'iim.
66. Lan saupama wong-wong mau padha

gelem angestokake dhawuhing Kitab Taurat
Ian lnjil, Ian Kitab kang wus diturunake ma-
rang dheweke saka ngarsaning PangeraNe,
yekti wong-wong mau padha mangan rezeki
kang entuke saka sadhuwure, Ian saka sa-
ngisore sikil-sikile, saweneh wong-wong mau
ana golongan kang adil,308) ananging jebul
akeh-akehe wong-wong mau kok malah ala Walau annahum aqaamut tauraata wal
temen tumindakekang wus dilakoni iku. injiila wamaa unzila i1aihim mir rabbi-
him ia-akaluu min fauqihim wa min
tahti arjuiihim minhum ummatum muq-
tashidah, wa katsiirum minhum saa-a
maa ya'maluun.
308). lnggih punika tumindak jujur Ian boten nyimpang salting kaleresan.
198
SuratS AL MAAIDAH (Rampadan) Juz 6
Tugas pokok Rasulullah s.a.w.

67. He Rasul, sira nekakna katemtuan apa
wahe kang wus diturunake marang sira saka
ngarsaning Pangeranira, jalaran manawa sira
ora anindakake mundhak sira diarani wong
kang ora anekakake dhawuhing Allah, Ian
Allahiku kang angreksa ing sira saka piaiane
Yaa ayyuhar rasuulu balligh maa unzila
para manungsa. 309)' Sanyata Aliah iku ora ilaika mir rabbika wa ii-lam taf'aI famaa
ursa anuduhake goiongan kang padha kafir. baIIaghta risaalatahuu wallaahu ya'shi-
muka minan naas, lnnallaaha laa yahdil
qaumal kaafniin.

ahli Kitab, sira ora bakal diarani wong kang
nindakake Agama kang bener, nganti sira ,,'" ,,,~~,, .~.~1 J" "V"J" !"i,,,
kabeh iku padha angestokake apa dhawuh- ClIJ.J~'~;.j~~l
".r..p IP ..:J,;'114')' ~-::J-'
ing Kitab Taurat ian Injil. sarta Kitab kang ft~~~~~~:
\~,; . _
@E\j-~ir. ./:.~
"tJ~ _" '-t ~..,
wus diturunake marang sira saka Pangeran-
ira", dene Kitab Quraan kang wus diturun- ·.K ..... "l! r:::""
ake marang sira saka ngarsaning Pangeranira o Ci~' ~,,;J\4S"v.u~
iku sayekti bakal anambahi akeh-akehe wong Qui yaa ahlal kitaabi lastum 'alaa syai-in
mau anggone padha anjarag ngliwati wates hattaa tuqiimut tauraata wal injiila wa
maaunzila iiaikum mir rabbikum wa
Ian tambah kafire. Saka iku sira aja susah layaziidanna katsiiram minburn maa un-
Ian dheleg-dheleg sedhih, amarga tumindake ziia iiaika mir rabbika thughyaanaw wa
golongan kang padha kafir mau. kufran falaa ta'sa 'alai qaumii kaafiriin.
69. Sanyata wong-wong Mu'min, wong-

wong Yahudi, ian wong-wong Sabi'iin,
sarta wong-wong Nasrani, sapa bahe kang
gelem iman ing Allah, Ian dina Akhir, sarta
tumuli nindakake amal shaleh, mangka wong-
wong mau ora padha kanggonan wedi Ian ora
Innal ladz~na aamanuu walladziina haa-
padha susah. 310) duu wash shaabi-uuna wannashaaraa man
aamana biilaahi wal yaumil aakhiri wa
'amiia shaalihan falaa khaufun 'alaihim
walaahum yahzanuun.
70. Sanyata Ingsun wus nlUndhut perjanji-

an 311) marang wong Bani Israil, Ian lngsun
wus angutus para andika Rasul marang wong-
wong mau. Samangsa rawuh sawijining Rasul
marang wong-wong mau kalawan ngampil
barang katamtuan kang ora disenengi dening
atine wong"wong mau, sawenehe wong-wong
309). Bot!)n wonten ingkang hasil saged marjaya Nabi Muhammad s.a.w. senajan mawi cara ingkang
mawarni-warni.
310). Mirsanana katerangan ayat 62 surat Al Baqarah.
311). lnggih punika parjanjian iman dhumateng Allah Ian para Rasul.
199
mau anakimg anggorohake Rasul, Ian sape- Laqad akhadznaaa miitsaaqa banii israa-
rangan maneh ana kang malah mrajaya ing illa wa arsalnaa ilaihim rusulan kuHamaa
jaa-ahum rasuulum bimaa laa tahwaa
Rasul. ~ anfusuhum fariiqan kadzdzabuu wa fa-
riiqay yaqtuluun.
. 71. Dheweke padha tumindak kaya mang-

kono iku jalaran padha ngira manawa dhe-
weke iku ora bakal ken a cob a saka ngarsa-
ning Allah, tumuli dheweke malah padha
wuta ora weruh barang bener, Ian budheg
ora bisa angrungokake barang bener mau,
tumuli Panjenenganing Allah paring panga- Wa hasibuu allaa takuuna fitnatun fa-
pura ing wong-wong mau, banjur akeh-akehe <amuu wa shammuu tsumma taaballaahu
'alaihim tsurnma 'amuu wa shammuu
wong-wong mau padha bali wuta Ian budheg, katsiirum minhurn wallaahu bashiirum
ing mangka Allah iku Maha Pariksa ing sa- bimaa ya'maluun.
mubarang kang padha ditindakake.
Pratelan saka ngarsaning Allah ma-

nawa sing sapa duwe 'itikad Nabi
'Isa a.s. iku Allah, iku hukume kafir.
72. Sanyata wus dadi kafir hukume wong
kang angucap: "Satemene Allah yaiku Al
Masih putra Maryam", ing mangka Al Masih
. dhewe wus ngandika: "He Bani Israil! Sira
padha nyembaha ing Allah Pangeran sesem-
/ bahanku, Ian Pangeran sesembahanira. jalar-
. an sapa kang nyakuthokake ing Allah, mang-
ka Allah wus angaramake wong mati lumebu
ing Suwarga, dene panggonan baline wong Laqad kafaral ladziina qaaluu innallaaha
mau ana ing Naraka; sarta tumrap iku ora huwal masiihubnu maryama wa qaalal
ana kang mitulungi wong-wong kang padha masiihu yaa banii israa-illa 'budul laaha
rabbii wa rabbukum innahuu may yusy-
nganiaya. rik billaahi faqad harramaHaahu 'alaihil
jannata wama'waahun naaru wamaa
lizhzhaalimiina min anshaar.
~ rt
= ~; d~l~~.j;T-\":\I.\~~\ . ~.'(T'
I; , I J 'r"·
.... "~;;. ,,,,,
73. Sanyata wus dadi kafir hukume wong
kang padha angucap: "Manawa Panjeneng-
~ !J r- " "" \:)... !)' - "
aNe Allah iku telu-teluning atunggal", mang- G~~~~r;;JCJ1J~~~~h~.!~l

ka ora ana sesembahan, kajaba mung Pange-
ran sesembahan kang Suwiji; Ian manawa ~'''~\~ -1: \-'':'~-:,~jj\S::S
o ....-:.. v_... ..
"-I~.!'jAI
wong-wong mau ora padha mareni anggone
padha angucap mangkono iku, yekti bakal Laqad kafaral ladziina qaaluu innallaaha
ngenani wong-wong kafir iku siksa kang tsaalitsu tsalaatsah, wamaa min ilaahin
illaa ilaahuw waahid, wa illam yantahuu
nglarani banget. 'ammaa yaquuluuna layamaasannal la-
dziina kafaruu minhum 'adzaabun aIiim.
200
74. Apa dheweke ora banjur padha enggal- 6 .!-:,' ;' Jo~~'f . '....... ' J', "'''''''",.''''.'1
I/",as..,wl., V"/~""":!)~t ... ~M'» .'1\
enggal tobat marang Allah, Ian nyuwun pa-
ngapura rna rang PanjenengaNe? Kang mang- ~, -:.
O~)
ka Allah iku Maha Ngapura sarta Maha Asih.
Afalaa yatuubuuna ilaJlaahi wa yastagh-
firuunahuu waIJaahu ghafuurur rahiim.
75. Ora ana JeJering Al Masih putra Mar-

yam iku kajaba mung Rasul', kay a dene para
andika Rasul kang wus kapungkur, dene
Ibune iku putri kang banget sumungkeme
marang Allah, sakarone padha dhahar dha-
haran lumrah. Sira padha andelenga kapriye
anggonlngsun anerangake marang wong-wong Mal masiihubnu maryarna ilIaa rasuuiun
mauing ayat-ayat tandha yekti, tumuli sira qad khalat min qablihir rusul, wa um-
padha andelenga kapriye dheweke padha di- mahuu shiddiiqatun kaana ya 'kulaanith
ilia'aam, unzhur kana nUbayyinu lahu-
plencengake saka kabeneran. mul aayaati tsummanzhur annaa yu'-
fakuun_

padha nyembah saliyaning Allah, barang
kang ora bisa agawe cilaka, Ian uga ora bisa
aweh manfa'at marang sira, mangka Allah
iku Maha Midhanget Ian Maha Wikan. QuI ata'buduuna minduunillaahi maalaa
yarnliku lakum dharraw walaa naf'aa,
waUaahu huwas sarnn'ul 'aliim.

ahli Kitab! Sira aja padha ketungkul tumin-
dak ing sajroning Agamanira kang ora bener,
Ian sira aja padha manut hawa nafsune go-
longan kang maune pancen wus kasasar,
sarta gawene anyasarake para manungsa, Ian
Qui yaa ahlal kitaabi laa taghluu fii du-
dheweke padha kesasar. saka dedalan kang nikum ghairal haqqi walaa tattabi'uu
lempeng. ahwaa-a qaumin qad dhalluu min qablu
wa adhalluu katsiiraw wa dhalluu 'an
sawaa-is sabli.
Mulabukane bebenduning Allah

marang w?ng Bani IsraiI.
78. Wus padha dibendoni wong-wong Bani
Israil kang padha kafir Iumantar Iisane Nabi
Dawud, *) Ian Nabi 'Isa putra Maryam. Kang
kaya mangkono mau jalaran dheweke padha
ambangkang, sana padha ngliwati wates.
*). Sababipun tetiyang Bani Israil tumindak duraka ing hukum Ian pernataning Allah, Nabi Da-
wud a.s. Ian Nabi Isa a.s. nenuwun dhumateng Allah swt supados ngetrapaken piwales bebendu!
Makaten katerangan wigatos ayat no. 78,79, Ian 80.
201
Surat 5 AL MAAIDAH (Rerampadan) Juz 6
Lu'inal ladziina kafaruu minl banii is-

raa-ilia 'alaa lisaani daawuuda wa 'iisahni
maryama dzaalika hinlaa 'ashaw wa
kaanuu ya'taduun.
v,
79. Dheweke iku sanyata ora padh~cegah ~r-x ... ~j,~J~ 'f",~ ....... ·..-r-:~ '~r,;;" 0
l[;It:>\.Q ~~~.:r,.tI. ... ~ ~ J>lo y'
:, if ~ ••
,
cinegah saka tindak kang murang tata, malah
.'.' .•.. ~~
dheweke padha nglakoni, yekti ala temen ~ ~ "
laku kang padha ditindakake. l'
Kaanuu iaa yatanaahauna 'am' munkarin
fa'aluuhu lahi'sa maa kaanuu yaf'aluuD.
80. Sira bakal padha weruh dhewe akeh-

akehe wong-wong mau padha anguwasakake
perkarane marang wong kang padha kafir;
yekti ala temen barang kang wus padha di-
tindakake dening wong-wong mau, kang
mangkono iku anjalari bebenduning Allah Taraa katsiiram minburn yatawaliaunal
tumiba marang dheweke, Ian wong-wong ladziina kafaruu labi'sa maa qaddamat
mau anggone padha tetep sarta langgeng lahum anfusuhum 'an sakhithallaahu 'a-
anggone ana sajeroning siksa. laihim wa fil 'adzaahi hum khaaliduun.
"'" /. ",- .,." 1 IJ' ."

.. \\;' .....-~'\ ... ~~-:.~ d~'~\' JI.- .,
81. Lan saupama wong-wong mau padha '"<l:.l\J
~ .. 1 -'~::" -'~;.(,;)~~!Y -"-,,AI
gelem iman marang Allah, iaJl marang Nabi "',! ~ "':- i'..f;,~~r:
h-::, ~ ,., ;r;lt"-' .,., , 9.;~ r....
Muhammad, sarta iman marang Kitab kang o (,;)H~!.J'::'3~-' Jo,:::-!--,I»dI.-'v.;,u1 \.Q
wus diturunake marang dheweke, mesthi Walau kaanuu yo'minuuna hillaahi wan-
dheweke ora nganti padha gelem nganggep nahiyyi wamaa unzila ilaihi mattakha-
wong-wong kafir dadi panguwa.saning pim- dzuuhum auliyaa-a walaakinna katsii-
pinan, ananging akeh-akehe wong-wong mau ram minburn faasiquun.
padha duraka.
Patembayane wong Yahudi Ian

Nasrani karo wong Mu'min.
82. Sira bakal katemu wong kang leluwih-
an anggone padha memungsuhan marang
para wong Mu'min, yaiku wong-wong Ya-
hudi, Ian wong-wong kang padha nyaku-
kuthokake ing Allah (musyrik), Ian sira uga
bakal padha ketemu wong-wong kang banget
cerak katresnane marang para wong Mu'min,
yaiku wong-wong kang padha angucap: "Sa-
temene kita iki wong Nasrani", kang mang- Latajidanna asyaddan naasi 'adaawatan
IiIladziina aamanuul yahuudu waliadzii-
kono mau jalaran wong-wong mau ana pan-
na asyra\ruu walatajidanna aqrabahum
dhita-pandhitane Ian ana rahib-rahibe, (yaiku mawaddatan liIladziina aamanuul ladz-
pandhita kang wadat Ian banget sumungkeme dziina qaaluu innaa nashaaraa dzaalika
marang Allah) Ian jalaran wong-wong mau, hi-anna minburn qissiisiina wa ruhhaa-
ora padha ambeg adigang Ian adigung. naw wa annahum laa yastakbiruun.
202
JUZ 7
83. Lan bareng para pandhita mau padha.

krungu unining Kitab kang diturunake ma-
rang Rasuling Allah, sira weruh mripate pa-
dha andarojos ngetokake eluh, jalaran anggo-
ne padha ngerti barang kang bener, dheweke
padha angucap: "Dhuh Pangeran sesembah-
an kita, kita sampun iman, pramila mugi Wa idzaa sami'uu maa unzila ilar rasuuli
Paduka anyerat ing kita kagolongaken ka- taraa a'yunahum tafIidhu minad dam'i
mimmaa 'arafuu minal haqqi yaquuluuna
:iyan tetiyang ingkang sami anyekseni". rabOOnaa aamannaa faktubnaa ma'asy-
8yaahidiin.
84. "Lan kita punika boten pantes sanget

manawi baten sami iman ing Allah, Ian ka-
leresan ingkang sam pun dhateng ing kita.
Kita sami angajeng-ajeng mugi Pangeran kar-
Wamaa lanaa laa nu'minu biIlaahi wamaa
saha anglebetaken kita kagolongaken kaliyan jaa-anaa minal haqqi w .. nathma'u ay-
tetiyang ingkang sami sae-sae". yudkhilanaa rabOOnaa ma'al qaumish
shaalm iin.
85. N~li Allah maringi wong-wong mau apa

kang dadi panyuwune, yaiku Suwarga kang
ing sangisore ana kaline mili, ana ing kana :::.!'~~I ,,~ ... ~II: ... ~r~·~ -: •. I!
o ~ ...~~.U 1l!::!1;.(~
bakal padha langgeng, kang mangkono iku
pituwase wong-wong kang paClha becik. Fa atsaabahumullaahu bimaa qaaluu jan-
naatin tajrii min tahtihal anhaaru khaa-
Iidiina nihaa wa dzaalika jazaa-ul mukh-
siniin.
86. Dene wong-wong kang padha kafir,

Ian kang padha maida marang ayat-ayat-
Ingsun, wong kang mangkono iku bakal pa- WaUadziina kafaruu wa kadzdzabuu bi-
dha kapatrapan siksane Naraka Jahim. aayaatinaa ulaa-ika ash-haabul jahiinl.
87. He para wong Mu 'min! Sira aja padha

ngaramake panganan kang becik, kang wus
dihalalake dening Allah ing sira kabeh, Ian
sira aja padha tumindak ngliwati wates, sa-
nyata Allah iku ora remen marang wong- Yaa ayyuhal ladziina aamanuu laa tuhar-
rimuu thayyibaati maa ahallallaahu la-
wong kang padha ngliwati wakedan. kum walaa ta'taduu innallaaha laa yu-
hibbul mu'tadiin.
88. Lan sira padha mangana rezeki papa-

ringing Allah marang sira kabeh, kang halal
sarta kang becik, sila kabeh padha wedia
marang Allah kang sira pancen wus padha
nun marang PanjenengaNe.
203
Walruluu mimmaa razaqalrumullaahu ha-

laalan thayyw·,w wattaqullaahal ladzii
antum bihii mu'minuun.
Sumpah Ian kaffarat (tebusane).

89. Allah ora matrapi ing sira kabeh tu-
mrap anggonira sumpah ka~g ora terusing
ati, ananging PanjenengaNe· bakal matrapi
ing sira jalaran sumpahira kang terusing ati.
Dene minangka tebusane sumpah iku, yaiku
aweh pangan marang wong miskin sepuluh,
saka pangan kang wis patut kaya kang kanggo
nafakahi kulawarganira, utawa sira aweh
sandhang marang wong miskin sepuluh mau,
utawa mardikakake batur-tukon. Dene ma-
nawa sira ora bisa ngleksanani kaya kang
kasebut ing dhuwur iku, sira kudu Puasa Laa yu-aakhidzu lrumullaahu billaghwi
lawase telung dina. Mangkono iku tebusane iii aimaanikum walaakiy yu-aakhidzu-
sumpah kang wus padha sira ucapake. Lan lrum bimaa 'aqqad tumul aimaana fakaf-
sira padha anjagaa ing sumpah-sumpahira, faara tuhuu ith'aamu 'asyaratim masaa-
kina min ausathi maa tuth'imuuna ahlii-
kaya mangkono iku Allah kepareng karsa lrum au kiswatuhum au tahriiru raqaba-
anerangake ayat tandha yekti marang sira tin famal lam yajid fashiyaamu tsalaatsa-
kabeh, supaya sira padha syukur. ti ayyaamin dzaalika kaffaaratu aimaaru-
lrum idzaa halaltum wahfazhuu aimaana-
kum, kadzaalika yubayyinullaahu lakum
aayaatihii la'allakum tasylruruun.
90. He para wong Mu 'min! Sanyata arak,

judhi, brahala, Ian ngundhi nasib nganggo
panahan,312) iku kabeh barang jember klebu
panggawening syetan, muiane padha anying-
kirana supaya sira nemu begja.
Yaa ayyuhal ladziina aamanuu innamal

khamru wal maisiru wal anshaabu wal
azlaamu rijE.. m min 'amalisy syaithaani
fajtanibuuhu la'allakum tuflihuun.
91. Sanyata kareping syetan ana ing bab

arak, Ian ngabotohan mau arep anelesepake
rasa memungsuhan laI? kasengitan ing ant a-
ran ira kabeh, Ian arep ngalang-alangi sira
kabeh aja nganti eling marang Allah, Jan
Sholat. Lah apa samengko sira kabeh banjur
padha leren? Innamaa yuriidusy syaithaanu ay yuuqi-
'a bainakumul 'adaawata wal baghdhaa·a
fil khamri wal maisiri wa yashuddakum
'an dzikrillaahi wa 'auish shalaati fahal
autum muntahuun.
312). Mirsanana ayat 3 surat AI Maaidah.
204
92. Lan padha ndhereka marang Allah, !~r~=\l"'~;I"'1"~I"

r--"CJ.. l'.,JUP!.'U,..,j' ~ ~·L\"'''''~II ~~" .C\f
J 4I.I~'.J V
Ian ndhereKa marang UtusaNe, poma padha
.~~ 'il ~HI (;:j .,.. II::' ~ ~'1~P:
dingati-atiya! Dene manawa sira padha nglir-
wakake, padha sumurupa yen tetanggungane
..._ ~ r- ,~.J« Wi ~"
Utusanlngsun iku genah mung amedharake Wa athii'uUaaha wa athii'ur rasuwa
da'w~h jang cetha. Dadi kang bakal niksa
wahdzaruu la-in tawaUaitum fa'iamuu
annamaa 'alar rasuulinal balaaghul .mu-
ing sib kabeh iku lngsun pribadi. bUn.
93. Ora jeneng dosa tumrap wong kang

padha iman Ian kang padha tumindak b~cik
ana ing babagan kang padhadipangan, bisa
uga dheweke padha anjaga barang kang di-
cegah dening Allah, sarta padha-padha iman
Ian tumindak becik, tumuli dheweke tetep
padha anjaga barang bng kacegah dening
Allah, Ian anggere padha iman, tumuli dhe-
weke padha wedi ing Allah, sarta pokok tu- Laisa 'alal ladziina aamanuu wa'amilush
mindak amal k~becikan, jalaran Allah iku shaalihaati junaahun fiimaa tha'imuu
remen marang wong~wong kang padha tu- idzaa mattaqau wa aamanuu wa 'amilush
shaalihaati tsummattaqau wa aamanuu
mindak becik. tsummattaqau wa ahsanuu, waUaahu
yUhibbul muhsiniin.
Pad aleman sud Ka'bah iku saka

guruning jagad-raya.
94. He para wong Mu'min! Allah karsa
nyoba 313) marang sir a kabeh sawenehe
anyegah ambebedhag kewan kang nggo,ira
oleh nganggo tangan-tanganira, utawakala-
wan jemparingira ana sajeroning Ikhram,
karana PanjenengaNe Allah karsaa nguni-
ngani wong kang pancen wedi ing Panjeneng- Yaa ayyuhal ladziina aamanuu Jayab-
aNe kalawan ghaib. Mangka sing sapa ane.rak luwannakumuUaahu hi syai-im minash
shaidi tanaaluhuu aidiikum wa rimaahu-
sawuse iku, dheweke bakal kapatrapan siksa kum liya'lamaUaahu may yakhaafuhuu
kang nglarani. bilghaibi famani'tadaa ba'da dzaalika fa-
labuu 'adzaabun aliim ..
95. He para wong Mu'min! Sira aja padha

ambebedhag 314) sato kewan, ing mangka
sira lagi pinuju Ikhram, dene sing sapa ma-
teni beburon kala wan anjarag mangka wong
mau didhendha rajakaya kang memper karo
beburon kang dipateni mau; kang amutus
rajakaya kang kanggo ganti iku kudu wong
313). Paring cecoba dhumateng kaum Muslimin ingkang nembe ihkram pinanggih kewan buronan
ingkang sarwa gampil dipun cepeng utawi dipun jemparing.
314). Inggih punika haram ambebedhag kewan buronan ingkang kenging dipun dhahar utawi boten.
kajawi sawer, gagak. wulung, kalajengking, makaten kasebat riwayat Hadits Shahih.
205
loro saka sira kang adil, sateruse sesembelih-

an iku kudu dieterake menyang Ka'bah mi-
,r
,)~~-,~~~I\h.~ '1.JIJ-'~
b.',
...."''' J.~"'" r~",,' t'.... Jr. . . . ~ ·,. . .t
nangka hadiyah, 315) orane anyembelih raja- o ~I ~~~~1"''''~~1'·-:::'''1
kaya kena diganti aweh pangan marang ~ ",-' ~ .J" ~
wong-wong miskin, utawa kena anglakoni Yaa ayyuhal ladziina aamanuu laa taq-
puasa,316) perlune supaya wong mau padha tulush shaida wa antum humm, waman
angrasakake pituwase tindak kang wus di- qataIahuu minkum muta'ammidan faja-
zaa-um mitslu maa qatala minan na'ami
lakoni. Allah tumuli kapareng paring panga- yahlrumu bibii dzawaa 'adlim minlrum
pura kaluputane kang wus dilakoni mau, had-yam baaIighaI ka'bati au kaffaara-
ananging sing sapa ambaleni nindakake tam- tun tha'aamu masaakina au 'adlu dzaa-
tu Allah anyiksa marang wong mau, Allah lika shiyaamal Jiyadzuuqa wa baaIa am-
rib, 'afaIlaahu 'ammaa saIafa, waman 'aa-
iku Maha Gagah Prakosa sarta kagungan da fayantaqimullaahu minhu waIlaahu
siksa. 'aziizun dzuntiqaam.
96. Wus dihalalake tumrap sira amburu

Ian mangar. iwak 317) sagara, minangka be-
bungah marang sira Ian kanggo sangu tumrap
wong kang padha lelungan, ananging diha-
ramake tumrap sira ambeburu kewan dha-
ratan salagine sira isih padha Ikhram, jalaran
saka iku sira padha wedia ing Allah kang Uhilla lakum shaidul bahri wa tha'aamu-
huu mama'aI lalrum walissayyaarati wa-
marang PanjenengaNe sira kabeh bakal padha
hunima 'alaikum shaiduJ barri maa dum-
diku.npulake. tum hurumaa, wattaqullaahaI ladzii 'ilai-
hi tuhsyaruun.
97 t\l!ah wus andamel Ka'bah padaleman

bng mul),1,318) minangka adeging panem-
bah tumrap para manungsa, Allah uga an-
damd sasi kang mulya, qurban, Ian kewan
kang ditengeri bakal kacaosake kanggo ha-
diY,lh ana ing Ka'bah, kang kaya mangkono
::-:3') supaya sira padha mangerti manawa
Ail:>,: iku Ngawuningani barang kang ana ing
Langil Ian kang ana ing Bumi, Ian sanyatane Ja'alallaahul ka'bataI baital haraama qi-
Allah iku Maha Wikan ing sawiji-wiji barang. yaamal linnaasi wasy-syahral haraania
wal had-ya wal qalaa-id, dzaaIika lita'-
lamuu annaIlaaha ya'lamu maa fissamaa-
waati wamaa fil ardhl wa annaIIaaha
bilrulli syai-in 'allim.
315). Tegesipun kewan hadiyah punika dagingipun dipun dumaken fakir-miskin ing Bumi Kharam
ngriku!
316). Laminipun shiyarn: sami iumlahipun mud tetedhan ~t 6',4 ons) ingkang kangge fakir ntiskin.
317). Kalebet ulam lepen, sendhang, sarta blumbang. Amburu u1am maksudipun mancing utawi an-
jaJa sarana teknik modern.
318). PadaJeman suci Ka'bah dados adeg-anteping ngibadahipun para manungsa sarana aman, sarta
rnantep Ian khusyu' ing bab 'Ibadah Ian urusan sanesipun kemasyarakatan, sarta aspek-aspek
sosiaJ sanesipun. Estunipun punika pola gambaranipun Kongres Ummat Islam InternasionaJ,
setahun sepisan sesarengan ibadah Hajji. Saestu ageng sanget manfaatipun, boten namung
nuwuhaken supeketing pasedherekan, ugi saged makarya sesarengan ing babagan sosiaJ-budaya,
ekonomi, politik, sarta rembag sanes-sanesipun ingkang murakabi karaharjan Donya dumugi·
ning Akherat.
206
Surat 5 AL MAAIDAH (Rampadari) Jux 7
98. Sira padha mangertia manawa Allah

iku banget abot ing siksane, Ian sanyatane
Allah iku Maha Ngapura tur Maha Asih.
I'lamuu annallaaba syadiidul 'iqaabi wa

annallaaha ghafuurur rabiim.
99. Ora ana kuwajibaning Utusan iku ka-

jaba mung maratakake wuIangan bener, Ian
Allah iku Ngawuningani barang kang p~dha
sira Iahirake Ian kang sira wadekake.
Maa 'alar rasuuli iIIal balaagh, wallaahu
ya'lamu maa tubduuna wamaa taktu··
muun.
100. Dhawuha sira Muhammad: "Ora padha

barang kang ala Ian barang kang becik iku,
sanajan barang kang ala mau gawe gumun
ing sira jalaran saka akehc. Mula saka iku,
he wong-wong kang padha duwe akal, sira
padha wedia ing Allah, supaya sira kabeh
padha oleh kabegjan. QuI laa yastawil khabiitsu wath thayyibu
walau a'jabaka katsratul khabiitsi fat-
taqullaaha yaa ulil albaabi la 'allakum
tuflihuun.
Singkirana pitakon kang agawe rupek!

10l. He para wong Mu'min! Sira aja sok
pitakon perkara kang manawa sira padha di-
jarwani bakal andadekake susahira dhewe,
Ian manawa sira padha pitakon apa-apa na-
likane Al Quraan diturunake bakal diweruh-
ake marang sira kabeh. Allah karsa paring
pangapura saka anggonira padha pitakon iku, Yaa ayyuhal ladziina aamanuu laa tas-
dene Allah iku Maha Ngapura sarta Mah;t aluu an asy-yaa-a intubda lakum tasu'
kum wa in tas-aluu 'anhaa hiina yunaz-
Aris.
zalul qu~aanu tubda lakum, 'afallaahu
'anhaa, wallaahu ghafuurun haliim.
102. Yekti wong-wong kang sadurungira

wus padha pitakon ana ing perkara iku, satc-
ruse jalaran saka iku wong-wongmau tumuli .... ~ ~'('
oct~
padha kafir.
Qad sa-alahaa qaumum min qablikum
tsumrna ashbabuu bihaa kaafiriin.
103. Allah ora andamel ~hirahl.'yall{u unta

wadon kang disigar kupmge pratandha ora
--
kena disembelih, Saibah, unta wadon kang
"'
207
Surat 5 AL MAAIDAH( Rampadan ) Juz 7
diumbar saparan-paran sarta ora dialap gawe,

Washilah~ ~kang wus manak kaping
'pitu; anak kang kaping pitu iku manawa
wadon ora disembelih, mangkono uga we-
dhus lanang ora disembelih kang lahire ba-
Maa ja'alallaahu min bahiiratiw walaa
reng kembar, Ian Haam ... unta wad on kang saa-ibatiw walaa washiilatiw walaa haa-
wus tau manak kaping sepuluh, iku kabeh miw walaakirutal ladziina kafamu yafta-
pranataning Ag~a, ananging wong-wong muna 'a1aUaahil kadzib, wa aktsrahum
kafir wus padha agawe goroh diakokake laa ya'qiluulL
atas asmaning Allah, jalaran akeh-akehe
wong-wong mau padha ora anduweni akal.
104. Lan manawa didhawuhake marang

wong-wong mau: "Sira padha mrenea nges-
tokake Wahyu kang diturunake dening Allah
J Ian ngestokake marang Utusaning Allah".

Wong-wong mau padha ma:ngsuli: "Kita sam-
pun cekap ngluluri lelampahan ingkang kita
panggih tetilaranipun leluhur kita". Dhawuh- Wa idzaa qiila lahum ta'aalau ilaa maa
anzalallaahu wa ilar rasuuIi qaaluu has-
ing Allah: "Apa hiya sanajan para leluhure . bunaa maa wajadnaa 'alaihi aahaa-anaa,
iku ora padha mangerti apa-apa utawa ora awalau kaana aabaa-ahum laa ya'Iamuu-
padha oleh pituduh?" na syai-aw walaa yahtaduun.
j 105. He para wong Mu'min! Sira den pra-

yitna anjaga marang awakira dhewe-dhewe.
Tindake wong kang kasasar ora bakal bisa
arnlarati ing sira, sauger sira kenceng ndherek
pitu,!uh. 319 ) Marang ngarsaning Allah sira
kabeh bakal padha disowanake, Panjeneng-
aNe Allah arsa anjelentrehake marang sira Yaa ayyuhaI ladziina aamanuu 'alaikum
kabeh, sakehe barang kang wus sira tindak- anfusakum laa yadhurrukum man dhal-
ake. Ia idzahtadaitum, i1a11aahi marji'ukum
jamii'an fayunabbi-ukum bimaa kuntum
ta'IamuulL
Hikmahe wasiyat kalawan saksi.

106. He para wong Mu'min! Manawa salah
sawijinira meh katekan pati, ing mangka dhe-
weke arep wasiyat, mangka tetepna paseksen
ing antaranira wong loro kang adil, utawa
319). Pitedahipun Allah s.w. t. punika wonten sekawan sarana: 1. Hidayatulilham (pitedahing ilham
inspirasi) upami wi~t bayi sampun saged piyambak madosi Ian ngemik toya susu salting !bu-
nipun. 2. Hidayatul Hawaas (pitedahing paneadriya) ingkang dipun miliki hewan Iangkung
landhep Ian JQyat . manawi manungsa paneadriyanipun nengga wekdal Ian panggulawenthah.
3. Hidayatul'Aqel : (pitedahing akal-fikiran) punika jejeripun inggil tinimbang ilham Ian panea-
driya. namung matlungsa piyambak ingkang pinaringan pitedahing 'akal ingkang dados dhasar
kabudayan Donya; 'akal saged ngoreksi Ian ada-ada enggal (korektif Ian kreatif). 4. Hidayatul
Adyaan was Syaraa'i (pitedahing agami &: syari'at) punika syarat mutlak Ian kasampurnaning
sadaya kasebat nginggil. Agami ingkang ngordinasi. ngintegrasi sarta ngorganisasi sadaya ilham.
paneadriya. Ian aka! fikiran. tumuju karaharjan gesang ing ngalam Donya dumugi Akherat.
208
wong loro kang seje Agama karo sira, 320)

manawa sira lagi pinuju lelungan, tumuli
sira katekan pati, sira padha nyarantekna
nganti saksi sakarone iku rampung anggone
perlu kanggo sumpah, tumuli dheweke wong
loro mau ngucapake sumpah sarana Asma-
ning Allah, manawa sira isih mamang; "Demi
Allah kita ora bakal ngedol sun'pah iku ka-
lawan rcregan dhuwit, sal1ajan marang sanak
dhewe, sarta kita ora bakal ngurr:petake per-
Ya" Lyyuhal ladziina aamanuu syahaa-
kara kang wus kita sekseni kalawan Asma- datu bainikum idzaa hadhara ahadaku-
ning Allah, yen kita kongsi tumindak mang- mul mantu hiinal w"shiyyaatisnaani dzlt'
kono, yekti kita kalebu golongan: wong- waa 'adlim minkum an aakharaani min
wong kang padha laku dosa". ghairikum in antum dharabtum fiI ar-
dhi fa-ashaabatkum mushiibatul mauut,
tahbisuuna humaa mim ba'dish shalaati
fayuqsimaani billaahi inirtabtum laa
nasytarii bihii tsamanaw walau kaana
dzaa qurbaa walaa naktumu syahaadatal-
laahi innaa idzal laminal aatsimiin.
107. Manawa saksi loro mall padha kasumu-

rupan tumindak dosa, 32J) supaya wong
kang luwih ccrakmarang llmarhum lku
anggugurake pasek sene saksi loro mau, ban-
jur sakarone iku angganteni ana in;; pang-
gonane saksi loro kang palsu mau, kanthi
sumpah kalawan Asmaning Allah; "Sanyata
paseksen kita iku luwih bener, luwih pantes
ditampa tinimbang paseksene wong loro Fa-in 'utsira 'alaa annahumas tahaqqaa
itsman fa aakharaani yaquumaani ma-
mau, jalaran kita ora ngliwati' wates, yen qaamahumaa minal ladziinastahaqqaa
kita' kongsi tumindak mangkono yekti ka- 'a1aihimul aulayaani fayuqsimaani bil-
lebu golongane wong-wong kang padha anga- laahi lasyahaadatunaa ahaqqu min sya-
niaya". haadati himaa wama'tadainaa innaa idzal
laminazh zhaalimiin..
108. Kang mangkono iku eara kang luwih :7.r~~ tv. (,'!r, ....
!:" II~ ....p...... ~11 '1' ... ~h!
~~''''~'' P\&W~ ~~<:JI ,bl ~.,.\.A
cerak marang bener, supaya dheweke gelem
anyekseni perkara kang wus dis~kseni kala- ~~... ".~llt~I
.. ~ ~~~ ... ~. . r"'''1 "'''(tj r"" -:"! ....
~ ~\.¥,., ,)JI dl
wan samesthine, utawa dheweke kuwatir
manawa sumpahe bakal dibaleni sawuse
sumpahe wong-wong mau,322) marang ahli-
L ", •• .;..
o ~,il\';.,iI1 <s~, ~I;
" ,
i
waris. Lan sira padha wedia ing Allah sarra Dzaalika adnaa ay ya'tuu bisy syahaadati
gatekna parentahing Allah, Allah iku ora 'a1aa wajhihaa au yakhaafuu an turadda
aimaanum ba'da aimaanihim, watta-
karsa paring pituduh marang wong kang pa- quUaaha wasma'uu, wallaahu laa yahdil
dha fasik-duraka. qanmal faasiqiin.
320). Manawi kapeksa saksi ingkang tun·ggil Agami boten wonten, kenging andadosaken saksi ingkang
sanes Agami.
321). Inggih punika saksi curang, kawontenan wau kasumerepan sasampunipun dipun sumpah.
322). Tegesipun tiyang-tiyang ingkang sumpah wau badhe angsa! piwales Donya Ian Akherat, sebab
tumindak sumpah P~su.
209
Surat 5) AL MAAIDAH (Rampadan) Juz 7
109. Ana ing dina Qiyamat, Allah angIum-

pukakc para RasuI, tumuli PanjenengaNe
andangu: "Apa Ummatira wus padha andhe-
rek dhawuhira?" Para Rasul munjuk atur:
"Kita boten mangertos, sayektosipun na- Yauma yajma'ullaahur rusula fayaquulu
mung Paduka pribadi punika ingkang Nga- maa dzaa ujibtum qaaiuu laa 'ilma
lanaa innaka anta 'allaamul ghuyuub.
wuningani sadaya kawontenan ghaib".
Sejarah Nabi 'Isa a.s.

110. Elinga, ing nalika Allah paring dhawuh:
"He 'Isa putra Maryam! Sira ngelingana ka-
ni'matanIngsun kang tumrap sira Ian Ibunira,
yalku nalika Ingsun angukuhake ing sira ka-
Iawan Roh-suci JibriI, sira guneman karo
para manungsa ing nalika sira isih ana ing
ngembanan, Ian nalika wus tuwa, sarta nalika
Ingsun wus ngertekake marang sira Kitab Ian
kawicaksanan,' TilUrat Ian InjiI, Ian nalika
sira gawe manukan Iempung kalawan Izin-
ingsun, tumuli sawuse sira damu, dumadak-
/ an banjur dadi manuk temenan kalawan
lziningsun, Ian nalika ,sira marasake wong-
wong kang wuta, Ian wong-wong kangbule
kalawan. Iziningsun, Ian nalika sira nguripake
wong kang wus mati kalawan Iziningsul1'; Ian
nalika Ingsun anyegah wong Bani Israil kang
ngarah sira, yaiku nal1ka sir: Ilt'kani marang
wong-wong mau kalawan I:s:::.mpil pirang- Idz qaalallaahu yaa 'iisabna maryamadz-
pi rang ayat, tumuli wong-wong kang padha kilO ni'matii 'alaika wa 'alaa waalidatika
idz ayyadtuka biruuhil qudusi tukalli-
kafir saka golongane iku malah padha ngu- mun naasa fit mahdi wa kahlan rna idz
cap': "Satemene iki ora ana liya kajaba mung 'allamtukal kitaaba wal hikmata wattau-
sihir kang terang". raata wal injiila wa idz takhluqu mi-
nath thiini kahai-atith thairi bi idznii
fatanfukhu fiihaa fatakuunu thairam bi-
idznii wa tubri-ul akmaha wal abrasha
bi idznii wa idz tukhrijul mautaa bi idz-
nii wa idz kafaftu banii israa-iila 'anka
idz ji'tahum bil bayyinaati faqaalal
ladziina kafaruu minhum in haadzaa
illaa smrum mubiin.
~.l. , " -,,' 1 .,,, "". "",'; '~;';""

~Y"-1"'-t~\c.l\ ~::l'-9JtJ1~,,\.ih _II,
'1 ."
111. Lan elinga, ing nalika 'Ingsun paring
wahyu*) marang kaum Hawariyyin, supaya
padha iman marang Panjenenganlngsun Ian o~j~d'~~t,~i~(;
marang UtusanIngsun, dheweke padha ma-
tur: "Kita sampun sami ngimanaken, tuwin Wa idz auhaitu ilal hawwaariyyiina an
aaminuu bii wa birasuulii qaaluu aa-
mugi aneksenana bilih kita punika sami mannaa wasyhad bi-annanaa muslimuun.
Islam".
*). Wahyu ing ng,' : ateges ilham.
210 '
112. Elinga, ing nalika kaum Hawariyyin,

pendhereke Nabi 'Isa, padha matur: "Dhuh
Nabi 'Isa putra Maryam, punapa Pangeran
panjenengan punika saged anurunaken dl1U-
mateng kita paring rampadan saking Langit?"
Dhawuhe Nabi 'Isa: "Sira padha wedia ing
Allah, yen nyata sira iku padha mu' min". Idz qaalal hawwaariyyuuna yaa 'iisabna
maryama hal yastathii'u rabbuka ay-yu-
nazzila 'alainaa maa-idatam minas sa-
maa', qaalattaqullaaha in kuntum mu'-
miniin.
113. Wong-wong mau padha matur maneh: ~;~~~-,~Jcr d &;j \~(;.I\'r

"Saking kajeng kita supados kita saged ne- , ? '" ... ~ ~
dha ramp ad an wau, sarta malih supados ma- o ~~I\:'.... C~"" -:,!~,. rs.;Jn '\~ :,
""" o~-,
....,,, M ~";':;O·
nah kita lega-tentrem, saha kita lajeng ma-
ngertos manawi Panjenengan punika sampun Qaaluu nuriidu an. na'kula minhaa wa
tathma-inna quluubunaa wa na'lama an-
ngandika leres dhumateng kita, ing wusana
qad shadaqtanaa wanakuunaa 'alaihaa
kita lajeng anyekseni barang ingkang leres". minasy syaahidiin.
114. Nabi '!sa putra Maryam banjur nenu-

,,;,""~r"'::/J·
~ ~ 't.~
-"
.. M
9'f/! . .~;
"l~·
,t "'''''''' '" ;'
\..J . ',.-.k.J
,-.!yO I:/. \07-;'-'"
"'\1"".\\\
wun, munjuk ature: "Dhuh Allah Panger an
kita! Mugi Paduka anurunaken dhumateng
\:;\'''(S '\"(:;J"~(~' r~~~!~-":'~I'-:'.
"~ '-!f':.J ... -' .. ~I.;,J(.;.I~~~ ~
kita rampadan saking Langit minangka kang-
~~-':'~I\"< """''''r-:!~.\,,~~.;
ge Riyayan tumrap kita, para tetiyang kina o \J.:'J'j->' ~ ..:.:.1" ....,))~ s ....
dumugi tetiyang ingkang kantun, sarta mi- Qaal2 ';isabnu maryamallaahumma rab-
nangka dados tandha yekti saking ngarsa banaa anzil 'alainaa maa-idatam minas-
Paduka, tuwin mugi Paduka paring rezeki samaa-i takuunu lanaa 'iidalli awwalinaa
dhumateng kita, jalaran namung Paduka pri- wa aakhirinaa wa aayatam minka war-
zuqnaa wa anta khairur raaziqiin.
badi punika sahe-sahenipun Panger an ingkang
paring rezeki".
115. Dhawuhing Allah: "Sanyata Ingsun

arsa anurunake rampadan marang sira kabeh,
tumuli ing sawuse iki sing sap a saka kanca-
nira isih ana kang kafir, Ingsun mesthi anyik-
sa marang dheweke kalawan siksa kang du- Qaalallaahu innii munazziluhaa 'alaikum
rung tahu Ingsun patrapake ing sawiji bae famay yakfur ba'du minkum fa innii
saka wong sa'alam kabeh". u'adzdzibuhuu 'adzaabal laa u'adzdzi-
buhuu ahadam minal 'aalamiin.
116. Elinga, ing nalika Allah paring dhawuh:

"He '!sa putra Maryam! Apa bener sira dha-
wuh marang para manungsa: "Sira padha
nganggepa Aku Ian Ibuku dadi Pangeran-se-
sembahan saliyane Allah?", Nabi 'Isa munJuk
atur: "Maha Suci Paduka! Kawula boten
babar-pisan, kawula boten dhawuh perkawis
ingkang boten leres, manawi kawula ngantos
211
Surat 5 AL MAAlDAH (Rarnpadan) Juz 7
dhawuh kados rnakaten Paduka tarntu Nga- ~'til ,;'it'" ....... ~;~ "r~
wuningani, jalaran Paduka Maha Ngawuni-
0't~~~~l~l .. ~I.O
ngani barang ingkang wonten ing rnanah ka- Wa idz qaalallaahu yaa 'iisabna maryama
wula, dene kawula boten rnangertos barang a-anta qulta Iinnaasittakhidzuunii wa-
ummiya ilaahaini min duunillaah, qaala
ingkang wonten ing Sarira Paduka, sayektos sub-haanaka maa yakuunu Iii an aquula
Paduka punika Maha Wikan sadaya barang- maa laisa Iii bihaqqin inkuntu qultuhuu
kawontenan ingkang ghaib". faqad 'alimtahuu, ta'iamu maa fii nafsii
walaa a'iamu maa iii nafsik, innaka
anta 'allaamul ghuyuub.
117. "Kawula boten rnUCil.l-rrturuk dhuma-

teng tetiyang kathah wau kajawi namung
qJ 4t1 "~I ~~~;r~~!~ ~l4. \\V
barang ingkang sampun Paduka dhawuhaken r'(~~. '. ,." r'Jf~~.:..1:"~ t;~.......
~~~.)Ij \"""::",,c.:J-'A.J-'
_,.
dhumateng kawula, inggih punika: "Sira pa-
dha nyembaha rna rang Allah, Pangeran-se- iJ 't ~ ""'" ~'l; ''''':.~I, ~,.., . . . ~t',.,.,..,..,,!
IJ' I ~~I-, ," ~ ~t I::.:J ~~
sembahanira". Kawula anjagi tetiyang wau
salaminipun kawula taksih kernpal kaliyan o ~~1;
_.. ~'1.
IS"'
piyambakipun, ananging manawi Paduka
sampun ngersakaken rnundhut kawula, Pa- Maa qultu lahum ilIaa maa amartanii
bihii ani'budullaaha rabbii wa rabbakum
duka piyarnbak ingkang badhe angawasawasi wa kuntu 'alaihim syahiidam maa dumtu
dhumateng tetiyang ·Nau, Ian Paduka punika fiihim falammaa tawaffaitanii kunta an-
ingkang Maha Ngawuningani ing sadaya ka- tar raqiiha 'alaihim, wa anta 'alaa kuUi
wontenan" . syai-in syahiid.
118. "Manawi Paduka anyiksa tetiyang wau,

sayektor tetiyang punika pancen kawula Pa-
duka, dene manawi Paduka paring pangak-
sarna dhumateng tetiyang Jlunika, sayektos
Paduka punika ingkang Gagah Prakosa sarta In tu'adzdzibhum fa-innahum 'ibaaduka
Maha Wicaksana". wa in taghfir lahum fa-innaka antal
'aziizul hakiim.
119. Dhawuhing Allah: "Ana ing dina Qi-

yarnat iki, wong-wong kang padha temen
oleh piguna, jalaran saka katernenane, dhe-
weke padha manggon ana ing Suwarga kang
kaline sapirang-pirang padha mili ana sangi-
sore, ana ing kono padha langgeng. Allah
rena/ridha peparing 323) marang wong-wong
mau, Ian wong-wong mau uga padha ridha Qaalallaahu haadzaa yaumu yanfa'ush
marem marang PanjenengaNe. Mangkono iku shaadiqiina shidquhum, lahum jannaa-
kabegjan kang agung. tun tajrii inin tahtihal anhaaru khaali-
diina fiihaa abadaa, radhiyallaahu 'an-
hum waradhuu 'anhu, dzaalikal fauzul
'adziim.
323). Menggah gamblangipun, Gusti Allah s.w.t. rena ing sadaya solah bawanipun tiyang-tiyang wau,
samanten ugi tiyang-tiyang wau ugi sami kraos Ian rumaos dipun uja supados marem nampi
kani'matan saking ngarsaning Allah.
212
120. Karatoning Langit Ian Bumi, dalah sa-

isine kabeh iku kagunganing Allah, Ian Pan-
jenmgaNe iku Maha Kuwasa ing samubarang.
LilI::ahi mulkus samaawaati wal ardhi'

wamaa fiihinna, wahuwa 'alaa kulli
syai-in qadiir.
* * *). Minangka panutuping katerangan sarta wigatosipun nyinau tandhingan (comperative study)
ing antawisipun Surat Al Maaidah Ian Surat Al An'aam, antawisipun kados kasebat ing ngan-
dhap punika.
1. Akhir ing Surat Al Maaidah anerangaken bibh Gush Allah ingkang Angratoni Langit-
Langit Ian Bumi, sarta paring.. piwales dhateng sadaya tumindakipun para manungsa wonten
ing Donya, ananging wonten wiwitanipun Surat Al An'aam ayat ingkang murwakani anerang-
aken bilih sa day a pangaiembana hamung kunjuk ing Gusti Allah ingkang nitahaken 'Alam
Jagad Pramudita, sarta 'alam raya wau dados sumber karaharjaan Ian sumber energi ingkang
vital tumrap ngrembakanipun kabudayaning manusiawi.
2. Surat Al An'aam ngemot katerangan pokok-pokok bab dhaharan ingkang haram,
dene wmHen ing Surat Al Maaidah anerangaken bab dhaharan haram wau sal;ana dipun perinci,
dipun \vijang-wijang satunggal-satunggaiipun barang haram wau. Inggih makaten punika salah-
satunggaiing '-'"rrna (angger) Agami ingkang ngupadi karidlaning Allah Subhaanahu wata'aaia!
213
Surat 6 AL AN 'AAM (Kewan Raja Kaya) Juz 7
AL AN'AAM (KEWAN RAJA KAYA)

Tumuruning wahyu ana ing Mekkah, tumurun sawuse
Surat Al Hijr, kajaba ayat 20,23,91, 114, 151, 152, Ian 153
tumurun ana ing Madinah

Maha Asih.
Bismillaahir rahmaanir rahiim.
Dalil tandha yekti ke-Esaan * *) Allah,

keyakinan iki akhire menang!
1. Sakehing puji astuti iku kagunganing
Allah, kang wus anitahake Langit Ian Bumi,
sarta kang wus andamel pet eng Ian padhang,
ananging wong-wong kafir iku padha nyaku-
thokake marang PangeraNe. Alhamdu Iillaahil ladzii khalaqas samaa-
waati wal ardha wa ja'alazh zhulumaati
wan nuur, tsummal ladziina kafaruu
birabbihim ya'diluun.
2. PanjenengaNe Allah wus anitahake ing

sira kabeh saka lemah, tumuli PanjenengaNe
/ anamtokake waktuning matinira, Ian waktu
siji maneh, yaiku rusaking jagad-raya uga
wus katamtokake ana ing ngarsaning Allah, Huwal ladzii khalaqakum min "!biinrn
ananging sira kabeh teka isih padha mamang. tsumma qadhaa ajalaa, wa ajalum mu-
samman 'indahuu tsumma antum tam-
taruun.
3. Lan PanjenengaNe Allah iku jumeneng

Pangeran kang sinembah sembah ana ing
Langit Ian ana ing Bumi, PanjenengaNe tan-
sah ngawuningani barang kang padha sira
Wahuwallaahu fissamaawaati wafil amh,
Jmpetake Ian barang kang sira katonake,
ya'!amu sirrakum wajahrakum waya'la-
PanjenengaNe ngawuningani kabeh barang mu maa taksibuun.
kang padha sira lakoni.
* *). Esa = suwiji = siji-thil = siji ora ana tunggale.
214
Surat 6 AL AN 'AAM (Kewan Raja Kaya\ Juz 7
Apa sababe kaum musyrikin padha

kafir?
4. Lan ora tumeka marang dheweke sa-
wijining ayate Pangeran kang sinembah, ka-
jaba dheweke iku padha ngungkurake ayat
iku.
Wamaa ta'tiihim min .... yatim min aa-
yaati rabbihim ilIaa kaanuu 'anhaa
mu'ridhiin.
5. Mangka sanyatane dheweke wus padha

,anggorohake barang kang bener,kang tume-
ka marang dheweke. Jalaran saka iku kasu-
nyatane barang kang padha digeguyu besuk
bakal tumeka marang wong-wong mau. Faqad kadzdzabuu bil haqqi lammaa
jaa-ahum, fasaufa ya'tiihim ambaa-u
maa kaanuu bihii yastahzi-uun.
Sosiologi agama Ian riset babagan

agama!
6. Apa wong-wong mau ora padha weruh
sapira akehe generasi-generasi kang Ingsun
sirnakake sadurunge dheweke, ing mangka
Ingsun manggonake wong-wong mau ana ing
Bumi kang Ingsun kukuhake kanggo generasi
mau, apa dene pangukuhan mau durung tahu
Ingsun paringake marang sira, Ian Ingsun wus
nurunake udan deres marang dheweke, 'sana
Ingsun andamel kali-kali kang mili ana ngi- Mam yarau kam ahlaknaa min qabli
sore wong-wong mau, tumuli Ingsun rgrusak him min qarnim makkannaabum iii
marang wong-wong mau jalaran saka dosane, ardhi maalam numakkillakum wa arsal-
nassamaa-a 'alaihim midraaraw wa ja-
sawuse iku Ingsun banjur anitahake ummat 'alnal anhaara tajrii min tahtihim fa ab·
!iyane. 324 ) laknaahum bidzunuubihim wa ansya'naa
mim ba'dihim qarnan aakhariin.
7. Lan saupama Ingsun anuninake sawi-

jining Kitab marang sira M.uhammad mung
ana ing dluwang kang kena digrayang dening
tangane wong-wong mau, yekti wong-wong
kafir mau bakai padha ngucap: "Iki ora ana Walau nazzalnaa 'alaika kitaaban iii qir-
liya kang terang kajaba mung sihir bae". thaasin falamasuuhu hi aidiihim laqaalal
ladziina kafaruu in haadzaa iIIaa sih-
rum muhiin.
324). Ngrembakaning ilmu bangsa-bangsa sarta sintena kemawon ngersakaken riset keagamaan. saestu
sosiologi agama badhe ambiyantu ageng sanget sampufuanipun. Sebab sosiologi agama ing
zaman modem angrembak. antawisipun: kadospundi agama dados pola Ian ngarahaken masya~
rakat. kadospundi wigatosipun para panguwaos Pamarentah kedah sesarengan ngabdi ing masya-
rakat kaliyan Alim Ulama, murih kiyat Ketahanan Nasional sarta kadospundi angrukti gesang
rukun ing antawisipun ummat ingkang maw~niwwarni agaminipun. Ian sanesipun!
215
8. Lan dheweke padha ngucap: "Yagene

Malaikat kok ora diturunake marang Nabi
Muhammad?" Mangka manawa Ingsun nu-
runake Malaikat, yekti perkarane banjur
rampung, tumuli dheweke ora padha disa- Wa qaaluu laulaa unzila 'alaihi malak,
rantekake:' walau anzalnaa malakal laqudhiyal amru
tsumma laa yunzharuun.
9. Lan manawa Ingsun andamel Rasul

iku saka Malaikat, yekti Ingsun andamel
dheweke iku rupa wong lanang, Ian yekti
Ingsun nyamarake Malaikat mau kaya ang-
gone nyamarake Malaekat memba manungsa Walau ja'alnaahu malakal laja'alnaahu
marang Nabi Muham morl rajulaw wa lalabasnaa 'alaihim maa
yalbisuun.
10. Yekti para andika Rasul sadurungira

iku, uga padha disepelekake digeguyu, kate-
mahane golongan kang anggeguyu para an-
dika Rasul mau banjur kapatrapan siksa,
jalaran saka anggone padha anggeguyu-nye- Walaqadis-tuhzi-u birusulim min qablika
pelekake. fahaaqa billadziina sakhiruu minhum
11. Dhawuha sira Muhammad, marang go-

longan kang anggorlilhake ing sira: "Sira pa-
dha lelungana 325 ) ana ing Bumi kang wus
karawuhan da'wah Rasul, tumuli sira padha
Qui siiruu iii ardhi tsumman-zhuruu kai-
andelenga, (permanakna, sarana riset keaga-
fa kaana 'aaqibatul mukadzdzibiin.
maan) kapriye mungguh katemahane wong-
wong kang padha anggorohake para andika
Rasul matI?"
Kaagunganing Allah (transendensi ke-

Tuhanan) Ian tandha yekti Risalah
Muhammad s.a.w.
12. Dhawuha sira Muhammad: "Kabeh
isen-isening Langit Ian Bumi iku kagungane
sapa?" Dhawuha sira Muhammad: "Iku ka-
gungane Allah, PanjenengaNe wus an yang-
gemi baka! maringake Rakhmate. Panjeneng-
aNe wus anyanggemi bakal maringakt- Kakh-
mate. PanjenengaNe uakal ngumpulake Slr~
325), Inggih punika I<ekesahan ingkang perlu marsudi ing kawruh, kados dene arkeoiogi, antropoiogi,
Urn" sejarah, Urnv bas a, iln!u tat a praja, arsitek bangunan Ian sanes~anesipun, dados boten
sekadar kekesah..n utawi darmawisata ingkang tanpa piguna!
216
kabeh ana ing dina (liyamat kang wus ora Qullimam maa fis samaawaati wal ardh,
mamang maneh baka! kclakone. Dene wong- qui Iillaah, kataba 'alaa nafsihir rahmah,
wong kang padha agawe kapitunaning awake Iayajma'annakum i1aa yaumil qiyaamati
laa raiba fiih, alladziina khasiruu an-
dhewe, nalika iku dheweke ora padha diarani fusahum laa yu'minuun.
wong kang padh« iman.
13. Lan kagunganmg Allah iku samubarang

kang manggon-kaayoman ana ing wayah
wengi Ian rina, Ian Panjenengane iku Maha Walahuu maa sakana fillaili wannahaar,
Midhanget sarta Maha Wuninga". 326) wahuwas samii'ul 'aliim.
14. Dhawuha sira Muhammad: "Apa pan-

tes aku nganggep pangayom saliyane Allah
kang anitahake Langit Ian Bumi, sarra Pan-
jenengane ingkang paring pangan, Ian ora ana
wong kang caos dhahar marang Panjenenga-
ne?" Dhawuha sira Muhammad: "Sanyata
aku didhawuhi supaya dadi wiwitane wong Qui afaghairallaahi attakhidzuu waliyyan
faathiris samaawaati wal ardhi wahuwa
kang Islam, Ian dhawuhing Allah: "Sira aja yuth'irnu walaa yuth'am, qui innii umir-
pisan-pisan dadi golongane wong kang mu- tu an akuuna awwala man aslama wa-
syrik". laa takuunanna minal musyrikiin.
15. Dhawuha sira Muhammad: "Satemene

aku wedi marang siksa kang banget abote,
ing besuk dina Qiyamat kang gedhe pake-
Qui innii akhaafu in 'ashaitu rabbii
wuhe, manawa aku kongsi duraka marang
'adzaaba yaumin 'azhiirn.
Pangeranku.
16. Sapa kang ana ing dina iku diengokake

saka Naraka, yekti Pangeran wus parIng
Rakhmat marang dheweke, Ian Iya mang-
kono iku kabegjan kang agung.
May yushraf 'anhu yauma-idzin faqad
rahirnahuu, wa dzaalikal fauzul mubiin.
326). Saking ayat 12 dumugi ayat 21 Surat AI-An'Aam punika saged kasuraos kalih kawigatosan:
inggih punika anerangaken bilih Agama Islam punika Agama Risalah, Ian Agama Da'wah, liripun
makaten: Kaagunganing Allah ingkang awujud 'alam jagad pramudita saisinipun. sarta jejer
tumitahing manungsa. dados sesulih kaagunganing Allah, punika sangkan paraning dumadinipun
cocok sanget kalayan fitrah tumitahipun. Inggih punika sadaya manungsa piyambak ingkang
kawogan Ian tanggel jawab wiwit gesanglpun wonten ing Donya dumugi benjing ing dinten
Akhir. sowan ing ngarsanipun Allah S.w.t. Pramila fungsi tugas-pokokipun para Muballigh utawi
ahh Da'wah, boten wonten sanes Da'wah punika amanggihaken fitrahing manungsa kalayan
Wahyu Ilahy Rabby (AI Quraan). Dene Wahyu utawi Undang-Undang Ilahy punika Kalamullah
ingkang tumurunipun namung khusus dhumateng Rasullulah s.a.w. lumantar panjenenganipun
Malaikat Jibril a.s. Dados sanes cara amarsudi Wangsit, minggah re<ii. mlebet guwa, ing wayah
nedhenging rembulan purnama sidi, utawi Lelono tapabrata sapiturutipun; utawi cara Yogi,
samadi, inkarnasi. manunggaling Kawula Ian Gusti, Ian sistim sanes-sanesipun ingkang cetha
sanget asalipun saking raos boten marem ngupados katentremaning batos (ruhaniyah) ingkang
asalipun clipun pikir-pikir dening akal buclinipun piyambak. Dados Wahyu ingkang pungkasan
punika namung Al Quraan!
Para sutrisna, Wahyu Ilahy punika boten memengsahan kaliyan Pancaindria Ian Akal.
Kula aturi katerangan lugu. leres. sae Ian suci, inggih punika bihh Wahyu Ilahy, Pancadria Ian
Akal punika peparing saking ngarsaning Allah s. w. t. Pundi ingkang boten kagayuh Pancadria
clipun pethuk dening Akal. sarta puncli ingkang boten uta,,~ dereng kasumerepan dening Akal.
sarta pundi ingkang boten utawi dereng kasumerepan dening Akal, dipun tun tun dening Wahyu
Ilahy.
217
Surat 6 AL AN AAM (Kewan Raja Kaya) Juz 7
17. Dene manawa Allah matrapake ing sira

, "" ___ , ,I ,.
j,~dI"Iil
~J;f
~~~~~
" ?;..
~1~·\Y
41\ (.1 ':::.;i- .
kalawan bebaya Muhammad, mesthi ora ana
kang bisa ngilangake bebaya iku kajaba mung (,.,,, k'-;' 1.( 1~:.. 9;' ~~;'\ 't'" :J . , . .
oY..~'fs'~iJ" -*~;-;. _1.:,),,-,
Allah piyambak, nanging manawa Allah ma-
ringake ing sira kalawan kabecikan, dhasar Wa iy yamsaskallaahu bidhurrin falaa
Panjenengane Allah iku kang Maha Kuwasa kaasyifa lahuu illaa huwa wa-iy yamsaska
ing samubarang. bikhairin fahuwa 'alaa kulli syai-in qadiir
18. Lan hiya Panjenengane Allah iku kang

asipat Murba Wasesa ngluwihi kabeh kawula-
ne, Ian Panjenengane Allah iku ingkang Wi- Wahuwal qaahiru fauqa 'ihaadihii, wa-
caksana sarta ingkang Waspada. huwal hakiimul khabiir.
19. Dhawuha sira Muhammad: "Ngendi

ana paseksen kang gedhene ngungkuli tinim-
bang anggone anyekseni Allah?" Dhawuha
sira Muhammad: " Allah" iku anyekseni ana
ing antarane Aku Ian sira, Ian diturunake
wahyu Quraan iki marang aku, supaya kena
dak enggo memedeni marang sira kabeh, Ian
kabeh wong kang wus padha katekan da'-
wah". Apata sira padha anyekseni manawa
ana pirang-pirang sesembahan liya kang anar-
tani Allah?" Dhawuha sira Muhammad: "Sa- Qui ayyu syai-in akbaru syahaadah,
nyata Parijenengane iku Pangeran-Sesembah- qulillaahu syahiidum bainii wa bainakum
an kang Suwiji, Ian satemene aku ora gepok- wa uuhiya ilayya haadzal qur-aanu Jj-
,m karo barang kang padha sira sakuthok- undzirakum bihii wamam balagha a-inna-
kum latasyhaduuna anna ma'aIIaahi aali-
:t~<e" .
hatan ukhraa, qui laa asyhadu qui
innamaa huwa ilaahuw waahiduw w"a in-
nanii barii-um mimmaa tasykuruun..
20. Wong-wong kang Ingsun paringi Kitab,

iku padha mangerti marang Muhammad kaya
anggone padha mangerti marang anak-anake.
Ewa dene wong kang padha agawe kapitunan
marang awake dhewe, mangka dheweke iku Alladziina aatainaa humul kitaaba ya'-
ora padha diarani wong-wong kang padha rifuunahuu kamaa ya'rifuuna abnaa-
ahum, alladziina khasiruu anfusahum
Iman.
fahum laa yu'minuun.
21. Lan sap a ta wong kang luwih anganiaya

ngungkuli wong kang gawe gegorohan ana
ngarsane Allah, utawa anggorohake ayat-ayat
ing Allah. Sanyata wong-wong kang padha
nganiaya iku ora bakal padha begja. Waman azhlamu mimmaniftaraa 'alaI-
laahi kadzihan au kadzdzaba bi aayaati-
h:'<, innahuu laa yuflihuzh zhaalimuun.
218
Kahanane wong-wong Musyrik besuk

ing dina Qiyamat.
22. Lan eiinga, besuk ing dina Qiyamat
Ingsun anglumpukake wong-wong Musyrik
man kabeh, tumuli Ingsun dhawuh marang
wong-wong Musyrik: "Ana ngendi sesem-
bahan brahala kang padha sira anggep dadi Wayauma nahsyuruhum jamii'an-tsumma
sakuthoningsun?" naquulu lilladziina asyrakuu aina syura-
kaa:Ukumulladziina kuntum taz'umuur.
2 3. Tumuli ora ana fitnahe wong-wong

mau kajaba mung padha sumpah: "Demi
Allah, Pangeran sesembahan kita, kita punika
buten nyakuthokaken dhumateng Paduka".
Tsumma lam takun fitnatuhum illaa an
qaaluu wallaahi -rahbinaa maa kunnaa
musyrikiin.
24. Sira andeIenga, kapriye hlakok wong-

wong mau padha anggorohake marang awake
, ".,.",
dhewe, Ian sirna sesembahan brahala gawe- o Ji.A?.
C).J
yan, gegorohane wong-wong mau.
Unzhur kaifa kadzabuu 'alaa anfusihim
wa dhalla 'anhum maa kaanuu yafta-
··.n.
25. Sawenehe wong-wong mau ana kang

sowan marang sira karana arep ngrungokake
piwulangira, ananging Ingsun wus andamel
tutup ana ing atine wong-wong mau, muIane
dheweke ora bisa mangerti nampa piwulang
iku, Ian Ingsun andameI tutup ana ing ku-
pinge. Lan manawa wong'wong mau padha
andeIeng sadhengah ayat, dheweke ora padha
gelem iman, nganti manawa wong-wong mau Wa minhum may yastami'u ilaika wa
ja'alnaa 'alaa quluubihim akinnatan ay-
padha sowan sira, malah padha ambantah yafqahuu wa iii aadzaanihim waqraa,
ing sira. Ngucap wong-wong kang padha kawa iy-yarau kl\~la aayatil laa yu'minuu
fir: "Al Quraan punika sanes punapa-punapa bihaa, hattaa idzaa jaa-uuka yujaadi-
kajawi namung dedongenganipun tetiyang luunaka yaquulul ladziina kafan.u in
jaman kina". haadzaa illaa asaathiirul awwaliin.
26. Dheweke padha nyegah wong-wong

liya aja kongsi ngrungokake AI Quraan, Ian
dheweke dhewe uga padha ngedohi saka iku
Quraan, Ian dheweke ora ngrusak kajaba ma-
rang awake dhewe, ananging dheweke ora Wahum yanhauna 'anhu wa yan-auna
padha ngrumangsani. 'anhu wa iy-yuhlikuuna ilIaa anfusihim
wamaa yasy'uruun.
219
Surat 6 AL AN 'AAM \Kewan Raja Kaya) Juz 7
27. Saupama sira andeleng marang wong-

wong kafir mau nalika dheweke padha Ji-
lerenake ana sapinggiring N araka, tumuli
dheweke munjuk atur: "Dhuh nelangsa sa-
estu kawula, mbok inggiha kita kawangsul- Walau taraa idz wuqifuu 'alan naari •
aken malih dhumateng Donya, saestu kita faqaaluu yaa laitanaa nuraddu walaa nu-
boten badhe maibcn malih dhumateng sa- kadzdziba bi-aayaati rabbinaa wanakuu-
na minal mu'miniin.
daya ayat-ayating Pangeran sesembahan kita,
tuwin kita badhe dados golonganipun teti-
yang inFkang iman'
LX. Nanging wus nyata tumrap dheweke

barang kang padha diumpetake ing jaman
biyen, Ian manawa dheweke padha dibalek-
ake menyang Donya maneh, yekti bakal pa-
dha cidra ing janji ambakni tumindak kang Bal badaa lahum maa kaanuu yukhfuuna
dicegah, jalaran pancen dhewcke iku dhemen min qablu, walau rudduu la'aaduu limaa
goroh".327) nuhuu 'anhu wa initahum lakaadzibuun.
29. Lan mesthi wong-wongmau uga bakal

padha ngucap: "Urip iku ora ana hya hiya
mung kauripan ana ing Donya thok, Ian kita Wa qaaluu in hiya ilIaa hayaatunad-
iki ora bakal ditangekake saka kubur". dun-yaa wamaa nahnu bimab'uutsiin.
30. Lan saupama sira andeleng marang

wong-wong kafir mau, yaiku ing nalika di-
sowanake ana ing ngarsan.ing Pangerane kang
disembah-sembah, tumuli Allah paring dha-
wuh: "Harak bener ta, t:lIlgi saka kubur iku
nyata?" Dheweke munjuk atur: "Inggih leres,
demi Pangeran sesembahan kita". Allah pa- Walau taraa idz wuqifuu 'alaa rabbihim,
ring dhawuh maneh: "Mara sira padha ngra- qaala a1aisa haadzaa bil haqq, qaaluu
balaa wa rabbinaa, qaala fadzuuqul
sakna siksa iki, jalaran anggonira padha ka-
'adzaaba bimaa kuntum takfuruun.
fir" .
31. Temen wus padha kapitunan wong-

wong kang padha maido perkara anggone
bakal padha sowan ana ngarsaning Allah,
nganti nalika dina Qiyamat ujug-ujug teka
kalawan dadakan marang wong-wong mau,
dheweke padha ngucap: ,. Adhuh cilaka awak-
ku, gedhe oanget anggon kita gegetun, sebab
dening kita nglirwakake dina Qiyamat iki",
ngucap mangkono mau karo dheweke padha
327). Saestunipun tetiyang wau boten gadhah niat kepingin wangsu! ing Donya, ananging sumerap
siksa ingkang sakalangkung nggegirisi manah !ajeng ngucap ingkang boten-boten.
220
mikul dosa-dosa ana dhuwuring gegere. Eli- Qad khasiral ladziina kadzdzabuu bili-
qaaillaah, hattaa idzaa jaa-at humus saa-
nga, padha-padha momotan kang ala dhewe,
'atu baghtatan qaaluu yaa hasratanaa
yaiku dosa kang padha digendhong dening 'alaa maa farrathnaa fiihaa wabum yah-
wong-wong mau. miluuna auzaarahum 'alaa zhuhuurihim,
alaa saa-a maa yaziruun.
32. Ora ana liya panguripan Donya iku ka-

jaba mung dedolanan, Ian lelahanan, dene
kauri pan Akherat iku sanyata luwih becik
tumrap wong-wong kang padha taqwa ing
Allah,328) apa sira ora padha mikir-mikir? Wamal hayaatud dun-yaa illaa la'wuw
walahwuw wa laddaarul aakhiratu khai-
rul lilladziina yattaquun, afalaa ta '-
qiluun.
33. Sanyata Ingsun wus ngawuningani ma-

nawa pangucape wong-wong kafir mau yekti
ndadekake susah-prihatinira Muhammad, ana-
nging sajatine wong-wong mau ora padha
anggorohake ing sira, balik wong-wong kang Qad na'lamu innahuu layahzunukal
ladzii yaquuluuna fa-innahum laa yu-
padha dlalim iku padha ingkar ing ayat-ayat- kadzdzibUimaka walaakinnazh zhaali-
ing Allah. miina bi aayaatillaahi yajhaduun.
34. Lan nyata wus dipaido para Rasul sa-

durungira, ananging dheweke mau padha sa-
bar anggone dipaido, sarta padha dipila:a,
nganti pitulungan saka ngarsanlngsun tumeka
para Rasul mau. ] alaran ora ana kang bisa
ngowahi kalimah-kalimah pangandikaning
Allah. Lan satemene wus teka marang sira Walaqad kudzdzibat rusulum min qab-
lika fashabaruu 'alaa maa kudzdzibuu
sabagean sejarah caritane para Rasul mau. wa uudzuu hattaa ataahum nashrunaa
walaa mubaddiia likalimaatillaahi wa
laqad jaa-aka min naba-iI mursaliin.
35. Lan manawa anggone malengos wong-

wong mau ndadekake abot marang pangrasa-
ning atinira, iku manawa sira bisa gawe sa-
wijining bolongan ana ing Bumi, utawa si~a
bisa ngupaya sawijining ondho menyang La-
ngit, sira banjur bisa nekakake tandha yekti
marang dheweke, hiya lakonana; dene ma-
328). Prasasat boten wonten dhawuhing AI Quraan ingkang nilar dhawuh taqwa wau, jer pancen
inggih dados sanguning ngagesang ingkang baku tur sae piyambak, Ian ganjaranipcn sakalang-
kung ageng sanget. Jalaran taqwa wau ingkang badhe saged njagi manungsa saking pandamel
awon Ian lampah dosa, nadyan wonten ing pasepen tanpa kanca. Dene tegesipuu taqwa ing
Allah punika kajawi pancen rumaos ajrih amargi mangertos Ian kraos ing kahagungan saha
kaluhuranipun Gusti Allah ingkang Maha Kuwasa, ugi sumungkem ing dhawuhipun sarta su-
mingkir ing pepacuhiPun.
221
nawa ana karsaning Allah, yekti Panjeneng- Wa in kaana kabura 'alaika i'raadhuhum
ane ngumpulake wong-wong mau ana ing fa-inis-tatha'ta an tabtaghiya nafaqan
dalaning pituduh. Mula saka iku, sira aja
m ardhi au sullaman fis samaa-i fata '-
tiyahum bi aayaatiw walau syaa-allaahu
pisan-pisan kelut kalebu ewone wong-wong lajama'ahum 'alai hudaa falaa takuu-
kang padha bodho. nanna minal jaahiliin_
36. Satemene wong-wong kang padha bisa

manut-miturut ing dhawuhing Allah iku
mung wong kang padha krungu, ana dene
wong kang wus padha m,ati jiwane, Allah
arsa anangekake dheweke saka kubure, tu- Innamaa yastajiibulladziina yasma'uuna
muli wong-wong mau bakal padha disowan- wal mautaa yab'atsuhumullaahu tsum-
ma ilaihi yurja 'uun_
ake ana ing ngarsaning Allah.
37. Lan dheweke wong-wong Musyrik

Mekkah padha ngucap: "rriBok hiya Muham-
mad iku dituruni ayat saka Pangeran sesem-
bahane". Dhawuha sira Muhammad: "Sa-
nyata Allah iku Kuwasa manawa nurunake ~~_.
o I.:J
ayat, 329) ananging akeh-akehe wong-wong Wa qaaluu laulaa nuzzila 'alaihi aayatum
mau ora padha mangerti". mir rabbih, quI innallaaha qaadirun 'alaa
ay yunazzila aayataw walaakinna ak-
tsarahum laa ya'lamuun_
Kasampurnane ilmuning Allah kang

Maha Wikan.
38. Lan ora ana gegremet sato kewan kang ~'~~:rr.""
"'_ "g\J~:X:;~~,-,#",~
.;~J1';J-'t.e) ,~. ,.
ana ing lumahing Bumi, Ian manuk kang mi-
"J. "O( -::s:; .
r'I"/' r" ·~tr-:·' (,"9~,
\J \:oQ;.t" ·~\!.ot AA\)
/
ber kalawan swiwine loro, kajaba dheweke
iku hiya makhluk kaya sira kabeh. Lan Ing-
sun ora aninggalake perkara kang perlu, ora
.:'?..;.:...
~ '-'" ....,,, M
:..''''
o
~ ...,.---.,
,.,,91"' ......
I.:J'J...~~J
JI
"
V
lngsun terangake ana ing Quraan,330) tumuli Wamaa min daabbatin fit ardhi walaa
wong-wong mau bakal padha disowanake thaa-my yathiiru bijanaahaihi illaa uma·
marang ng~rsaning Allah Pangeran sesembah- mun amtsaalukum, maa farrathnaa (iI-
ane. kitaabi min syai-in tsumma ilaa rabbihim
yuhsyaruun.
39. Lan wong-wong kang padha anggoroh-

ake ayat-ayatlngsun, dheweke iku padha wu-
ta sarta bisu, ana sajeroning pepeteng. Sing
sapa kang dikarsakake sasar dening Allah,
PanjenengaNe anyasarake dheweke, Ian sing
329). Ma'nanipun ayat inggih punika: Dhawuh, Katerangan, Mu'jizat (Pangeram-eram), Ian -Tandha-
yekti. dene ma'na ingkang asli ateges: Tetenger utawi • Alamat. Wonten ing AI Quraan tembung
ayat punika ug; ateges: Griya wonten ing papan ingkang inggil, Surya utawi Rembulan, Ian siksa.
330). Al Quraan isinipun: Dasar-dasar fundamentil piwulang Agami, norma-norma hukum, sejarah,
filsafat, tehnis ngetrapaken syare 'at (angge .... angger) Iss.
sapa dikarsakake oleh pituduh, Panjeneng- Wal ladziina kadzdzabuu bi aayaatinaa

aNe ngambahake dheweke ing dalan kang shummuw wa bukmun fizhzhulumaat,
jejeg. may yasya-iIIaahu yudh-lilhu, wamay
yasya' yaj'alhu 'alaa shiraathim mus-
taqiim.
40. Dhawuh .. sira Muhammad: "Terangna

marang aku, manawa siks::nmg Allah tumeka
tumrap sira, kalawan da" .kan, utawa dina
Qiyamat wus nekani sira kabeh, apa sira ba-
kal nyenyuwun marang saliyane Allah,. yen Qui ara-aitakum in ataakum 'adzaabul-
nyata-nyata sira iku padha temen-temen?" laahi au atatkumus saa 'atu aghairal-
laahi tad'uuna in kuntum shaadiqiin..
41. Nangin6 sira mung nyenyuwun marang

PanjenengaNe Allah, PanjenengaNe arsa
nyingkirake barang kang sira suwun suming-
kire, iku manawa PanjenengaNe ngersakake,
Ian sira padha lali menyang brahala kang sira
sakuthokake marang Allah.
Ral iyyaahu tad'uuna fayaksyifu maa
tad'uuna i1aihi in syaa-a watansauna
maa tusyrikuun.
42. Lan sanyata Ingsun wus angutus ma-

rang sapirang-pirang ummat sadurungira, tu-
muli Ingsun nyoba ing wong-wong mau ka-
lawan kasusahan Ian kamelaratan, supaya
dheweke enggal padha gelem dhedhepe ma- Walaqad arsalnaa ilaa umamim min
rang Allah. qablika fa-akhadznaahum bilba'saa-i
wadh-dharraa-i la'allahum yatadharra·
'uun.
43. mBok hiyaa ing nalika wong-wong

mau padha kataman ing cecobanlngsun,
enggala sira dhedhepe marang Allah, nanging
ati-atine wong mau padha at.os, Ian syetan
wus ngrengga marang wong-wong mau saran a Falaulaa idz jaa-ahum ba'sunaa tadhar-
ra'uu walaakin qasat quluubuhum wa
barang kang tamah ditindakake. zayyannaa lahumusy syaithaanu maa
kaanuu ya'maluun.
44. Bareng wong-wong mau padha anglir-

wakake pitutur kang dheweke wus padha
dielingake, Ingsun banjur ambukakake ma-
rang wong-wong mau lawange sarupaning
kabungahan, nganti nalikane wong-wong mau
padha ngrasakake kabungahan kang wus di-
paringake, Ingsun banjur matrapi siksa ma-
223
rang wong-wong mau kalawan dadakan, 331) Falammaa nasuu maa dzukkiruu biliii
fatalm ..a 'alailiim abwaaba kulli syai-in
temahan wong mau nuli padha nglokro entek hattaa idzaa farihuu bimaa uutuu akbadz
pangarep-arepe. naahum baghtatan faidzaahum mubli-
suun.
45. Nuli wong kang padha nganiaya mau

banjur disirnakake babar pisan, Ian sakehe
sasanti puji iku kagunganing Allah kang
Amangerani wong sa'alam kabeh.
Faqutbi'a daabirul qaumilladziina zhala-
muu, walhamdu lilIaahi rabbil 'aalamiin..
46. Dhawuha sira Muhammad!: "Kapriye

mungguh panemunira manawa Allah ngilangi
pangrungu Ian pandelengira, Ian Panjeneng-
aNe ngecap marang atinira? Apa ana Pange'
ran saliyaning Allah kang bisa mulihake
(anggota kang cae ad iku) marang sira ka-
beh?" Mara delengen, kapriye anggonlngsun Qulara-aitum in akhadzaHaahu sam'a-
makaping-kaping anerang-nerangake ayat- kum wa abshaarakum wa khatama 'alaa
ayat Ingsun, tumuli dheweke hla kok malah quluubikum· man ilaahun ghairullaahi
mlengos. ya'tikum bili, undzur kaifa nusharriful
aayaati tsumma hum yashdifuun.
47. Dhawuha sira Muhammad: "Kapriye ~\::~;LI~\~~J,l~;J\ ji.\V

mungguh panemunira manawa siksaning Al-
lah tumeka ing sira kalawan dadakan, utawa
V
nyata temenan. Ora bakal disirnake dening
Allah kajaba kaum kang dzalim. Qui ara-aitakum in ataakum ';ldzaabul-
laahi baghtatan au jahratan hal yuhlaku
ilIal qaumuzh zhaalimuun.
48. Lan Ingsun ora angutus para Utusan,

kajaba mung supaya ambebungah Ian me-
medeni, dene wong kang padha iman Ian
tumindak becik; tumrap dheweke iku ora
bakal padha kuwatir sarta padha susah.
Wamaa nursilul mursaliina ilIaa mubasy-
syiriina wa mundziriina faman aamana
wa ashlaha falaa khaufun 'alaihim walaa
hum yahzanuun.
331). Siksaning Allah ingkang kadhangkala dadakan punika dad as pepenget ing kamanungsan, kadosta
banjir bandhang zaman Nabi Nuh a.s .. an gin prahara ingkang sakalangkung benter, orno gegre-
met ingkang nelas-nelasaken atusan hektar tanernan,lindhu ageng ingkang damel girising rnanah,
Jan siksa awujud kajiwa.tn, inggih punika remen derdah ing sasami-sarni tunggil Bangsa, tegel
gesang ropyan-ropyan rakyatipun gesang kacingkrangan ingkang nyebabaken crah-bibrahipun
Persatuaning Bangsa Iss. Pramila sumangga para Panguwaos, para Wmasis sarta para Ulama, sarta
para Mliyuner, kadospundi prayogining lampah ngupadosi gans politik ingkang Leres, Adil,
sarta Ambeg paramaarta ingkang murakabi kepentinganing Rakyat ngakathah! Sampun ngantos
cidra ing ubaya Amanat Pendelitaan Rakyat!
224
49. Ana dene wong kang padha anggoroh-

ake ayat-ayatlngsun, dheweke iku bakal ka-
patrapan siksa jalaran anggone padha duraka.
Walladziina kadzdzabuu bi aayaatinaa

yamassahumul 'adzaabu bimaa kaanuu
yaisuquun.
Ngitik-itik masyarakat.
50. Dhawuha sira Muhammad: "Aku ora
kandha marang sira kabeh, manawa .bandha
gegedhongan kagunganing Allah iku 'tak
simpen ana ing panggonanku, sarta aku ora
sumurup barang ghaib, Ian uga aku ora kan-
dha marang sira, manawa aku iki sawijining
Malaikat, aku ora nganut kajaba mung wah-
yu kang wus diturunake marang aku". Dha-
wuha sira Muhammad: "Apa padha wong QuI laa aquulu lakum 'indii khazaainul-
kang wuta Ian wong kang awas? Apa Slra laahi walaa a'iamul ghaiba walaa aquulu
kabeh iku ora padha mikir-mikir?" 332) lakum innii malakun in attabi'u illaa
maa yuuhaa i1ayya qui hal yastawil
a'maa wal bashiir, afalaa tatafakkaruun.
51. He Muhammad! Sira pepelinga kalawan

Quraan iku marang wong kang padha wedi
anggone bakal padha digiring Ian bakal di-
sowanake ana ing ngarsaning Pangerane,
mangka ora ana tumrap dheweke saka liyane
Allah kang bisa dadi Pengayom utawa kang
bisa paring pitulung, muga-muga dheweke Wa andzir bihilladziina yakhaafuuna ay
mau banjur padha gelem taqwa ing Allah. yuhsyaruu i1aa rabbihim laisa lahum
min duunihii waliyyuw walaa syaiii'ul
la'allahum yattaquun.
52. Lan sira aja nundhung wong-wong

kang padha nindakake ibadah ing Pangerane
ana ing saben wayah esuk, Ian sore, dheweke
ngarepake oleh karidlaning Allah, jalaran sira
ora bakal dipasrahi nimbang 'amale wong-
wong mau sathithik-thithika, sarta dheweke
uga ora dipasrahi nimbang 'amalira sathithik
332). Ngitik·itik masyarakat ingkang dipun dhasari sana dipun pemah~en a~ahipun dening Agarni,
saking Wahyuning Allah punika, cetha sanget badhe sae Ian makmur sesarengan tumraping
sadaya ummat Manungsa. Sebab kanyataanipun pimpinan Negara Ian pimpinan Agami sami-
sami anggarap mllSyarakating Manungsa. Warni-warnining pola Negara, ideologi, ekonomi,
politik, sosial-budaya, Ian rniliteripun N egara saiagad raya punika cetha beda-beda, makaten
ugi warni-warnining Agaminipun. Sadaya ummat Manungsa ingkang ngrasuk Agama, inggih
punika: Katolik 550.350.000, Protestan 2HUl49.000, Hindu 335.802.300, Budha 153.100.000,
Ian Islam 647.740.000 (Religion of The World, 1968) pUI1ika badhe wilujeng Ian makmur,
manawi sami kersa tulung-tinulung satunggal Negara Ian Negara sanesipun, makaten ugi ummat
Agami sami rukun. Makaten menggah gamblang Ian praktisipun mangertosi Ian nindakaken
ayat no. 50 dumugi nn, 57 kasebut.
72.5
bae, ing mangka manawa sira nganti nun- Walaa tathrudilladziina yad'uuna rabba-
hum bil ghadaawati wal 'asyiyyiyurii-
dhung marang wong-wong mau, yekti sira duuna wajhah, maa 'alaika min hisaabi-
iku kalebu ewone wong-wong kang angani- him min syai-iw wamaa min hisaabika
aya. 'alaihim min syai-in fatathrudahum fata-
kuuna minazh zhaalimiin.
53. Lan hiya kaya mangkono iku lngsun

wus nyoba marang sawenehe wong mau ana
kang sugih, Ian sawenehe maneh padha mis-
kin, supaya dheweke padha ngucap: "Apa
iki jinise wong-wong kap.g padha diparingi
kanugrahan dening Allah saka saweneh kita?
Allah paring pangandika: "Apa Allah iku Wa kadzaalika fatimnaa ba'dhahum biba'
dhil Iiyaquuluu ahaa-ulaa-i mannallaahu
dudu Pangeran kang luwih Ngawuningani 'alaihim mim baininaa alaisallaahu bi-
marang wong-wong kang padha syukur?" a'iama bisy-syaakiriin.
54. Lan manawa wong-wong kang padha

iman marang ayat-ayatlngsun iku padha so- /
/
wan marang sira, sira enggal dhawuha: "Mu-
ga-muga karaharjan tetep marang sira kabeh". 11
Allah Pangeranira wus nyanggemi arsa ma-
ringake sih kawelasaNe, yaiku sapa bahe saka
sira kabeh kang nindakake panggawe ala ka-
lawan ora ngerti, tumuli enggal-enggal tobat
nyuwun pangapura sawuse kang mangkono Wa idzaa jaa-akal ladziina yu'minuuna
mau, Ian banjur ambeciki kalakuane, mimg- bi-aayaatinaa faqul salaamun 'alaikum
kataba rabbukum 'alaa nafsihir rahmata
ka sanyata Allah iku Maha Ngapura sarta
annahuu man 'amila minkum suu-an
Maha Asih. bijahaalatin tsumma taaba mim ba'rli-
hii w'a ashlaha fa-annahuu ghafuurur
rahiim.
55. Lan hiya kaya mangkono iku Ingsun

wus mrinci pirang-pirang ayat Al Quraan su-
paya cetha dedalane wong kang padha saleh, Wa kadzaalika nufashshilul aayaati wali-
Ian uga supaya cetha dedalane wong kang tastabiina sabiilui mujrimiin.
padha dosa.
56. Dhawuha sira Muhammad: "Sanyata

aku wus dicegah aja nganti aku nyembah
sesembahan kang sira sembah saka saliyane
Allah". Dhawuha sira Muhammad: "Aku ora
pisan-pisan bakal manut marang kekarepan-
ing hawa nafsumu, sanyata aku mesthi wis
kesasar manawa tumindak kang kaya mang- Qui innii nuhiitu an a'budal ladziina
kana, sarta aku ora bakal dadi ewone wong tad'uuna min duunillaah, qullaa attabi'u
ahwaa-akum qad dhalaltu idzaw wamaa
kang padha oleh pituduh".
ana minal rnuhtadiin.
226
57. Dhawuha sira Muhammad: "Sllotemene

aku iki lungguh ana ing katerangan kang
nyata, 333) yaiku Quraan saka ngarsaning
Allah Pangeran sesembahanku, nanging jejer-
mu anggorohake. Aku ora duwe wewenang
kuwasa anekakake siksa kang padha sira
SUI.\, " enggal tekane. Dene putusane kabeh Qui innii 'a1aa bayyinatim mir rabbii wa
iku mung ana ing Astaning Allah. Panjeneng- kadzdzabtum bibii maa 'indii maa tasta'
aNe anerallgake barang kang bener, Ian Pan- jiluuna bib, innal hukmu ilIaa lilIaah,
yaqushshul haqqa wahuwa khairul faa-
jenengaNe iku becik-beciking Pangeran se-
shiliin.
sembahan kang paring putusan.
58. Dhawuha sira Muhammad: "Mungguh

siksa kang sira suwun enggal tekane iku ana
ing wewenangku, sanyata prakaraku Ian pra-
karamu wus kaputus nmpung, Ian Allah iku
Iuwih Ngawuningani marang wong kang pa- Qui lau anna 'indii maa tasta'jiluuna
dha nganiaya. bihii laqudhiyal amm bainii wabaina-
kum, wallaahu a'iamu bizhzhaalimiin.
59. Lan ana ing ngarsaning Allah pribadi

kunci-kuncine barang ghaib iku, ora ana kang
mangerteni kajaba mung Allah. Lan Panje-
nengaNe Ngawuningani ing sakabehing titah
kang ana ing dharatan Ian Iautan, Ian ora ana
godhong siji bae kang gogrok, kajaba Panje- ." _~/t· "-
nengaNe mesthi ngawuningani, Ian ora ana o~• \....
..;;L~ "II
,,~..;J,
wiji kang runtuh ana ing Bumi kang peteng,
Wa 'indahuu mafaatibul ghaibi laa ya'la-
utawa ora ana wiji kang teIesian kang garing,
muhaa iIIaa huwa waya'lamu maa liJ-
kajaba kabeh mau wus tinulis ana ing Kitab barri wal bahr, wamaa tasquthu miw wa-
kang nyata Lauhul Mahfuzh. 334) raqatin ilIaa ya'iamuhaa walaa habb"tin
fii zhulumaatil ardhi walaa rathbiw walaa
yaabisin ilIaa iii kitaabim mubiin.
333). Tuntunaning Quraan punika darnel gamblang, bilih: 1. Agami punika memahaken artos Ian
tujuanipun tiyang ngagesang ing , Alam Donya, sarta nedahaken tujuaning gesang bebrayan
supados darnel karya Ian kreasi ing laladan nindakaken Amanating Allah s.w.t. sarana iitihad
Ian perjoangan. 2. Agami pl,lnika anetepaken nilai-nilai ingkang Universil sarta Kaidah-kaidah
ingkang kedah dipun ngrembakakaken. Prinsip ijtihad kangge anyekapi kabetahaning perobah-
an-perobahan sosia!. Upaya ijtihad puniha boten ateges bilih Islam ngupaya panguwaosan teo-
krasi-mutlak, ananging Agami punika nglenggahaken dhasar nyambet silaning akraminipun
nilai-nilai Insani kalayan nilai-nilai Samawi. 3. Boten babar pindhah wonten bendheng-eeweng
(kontroversil) antawisipun ilmu Ian tehnologi modern kalayan piwulang Agami, malah estuni-
pun bakuning kayaltinan Agami punika sami-sami anjangkepaken sarta nyantosakaken antawis-
ipun Ilmu Ian Agami kangge kemakmuran Donya, materiillan spiritui!.
334). Lauhul Mahfuzh punika 'alam ghaib (boten saged ginayuh ing paneadriya) ingkang kagungan
Allah piyambak, inggih ilmu-ilmuning Allah ingkang Ngawuningani ingkang sam pun Ian ingkang
badhe kalampahan. Kita wajib iman bilih salting Lauhul Mahfuzh punika tumuruning sadaya
Kitab-Kitab Suei saking ngarsaning Allah s.w.t. Wonten ing ayat no 59 dumugi no 62 anelak-
aken bilih metode Quraan punika eara tehnis persuasi, ingkang wigatosipun pepenget ing
Manungsa ingkang masyarakatipun sarwa Bhineka Tunggal Eka, pramila kedah tansah lung
tinulung, ngutamekaken nyambut darnel sesarengan ing sadaya kabetahaning ngagesang (aspek-
aspek sosial), Ian supados tansah enget punapa ta jejering Manungsa dados Khalifatullah punika?
Saestu para sutrisna, manawi ltita introspeksi bab punika, raosipun anyles pating tr./Ocep, sarta
gesang punika tetep dinamis Ian optimis!
227
60. Lan PanjenengaNe Allah iku kang nu-

rokake ing sira kabeh ana ing wayah bengi,
Ian PanjenengaNe Ngawuningani barang kang
sira tindakake ana ing wayah awan, tumuli I
PanjenengaNe nangekake sirakabeh ana ing
wayah awan mau, saperlu supaya disampur-
nakake waktu kang wus katamtokake, banjur Wahuwal ladzii yatawaffaakum billaili
marang PanjenengaNe sira kabeh bakal padha waya'lamu maa jarahtum binnahaari
disowanake, PanjenengaNe tumuli anjelen- tsumma yab'atsukum fiihi liyuqdhaa
trehake marang sira ing sabarang kang wus ajalum musamman tsumma ilaihi marji-
padha sira lakoni dhewe. 'ukum tsumma yunabbi-ukum bimaa
kuntum ta'maluun.
61. Lan PanjenengaNe iku kang murba-

wasesa sadhuwure para kawulane, Ian angu-
. tus Malaikat anjaga ing sira, ing nganti yen
salah sawijinira katekan ing pati, Utusaning-
sun mau banjur anjabut ing nyawanira, Ian
para Malaikat iku ora ana kang teledhor.
Wahuwal qaahiru fauqa 'ibaadiliii wa
yursilu 'alaikum hafazhah, hattaa idzaa
jaa-a ahadakumul mautu tawaffat-hu
rusulunaa wahum laa yufarrithuun.
62. Tumuli padha disowanake ana ing ngar-

saning Allah, Bendarane kang temenan. 0,
fIII', ,,, I"""
sanyata PanjenengaNe piyambak kang ngasta o ~;. ..~Il2'""1
hukum, Ian PanjenengaNe iku luwih rikat
anggone nitipriksa. Tsumma rudduu ilallaahi maulaahumul
haqq, alaa lahul hukmu wahuwa asra-
'1.11 haasibiin.
63. Dhawuha sira Muhammad: "Sapa kang

nylametake sira kabeh saka bebunek ing
dbaratan Ian lautan, kang pantes sira suwuni
kalawan dhedhepe, sarta kalawan ngrintih
nenuwun: "Manawi AlIah karsa milujengaken
ing kita saking bebunek punika, sayektos
kita tamtu dados golonganipun tetiyang ing- Qui may yunajjiikum min zhulumaatil
kang sami syukur". bam wal bahn tad'uunahuu tadharru'aw
wakhufyah, la-in anjaanaa min haa-
dzibii lanakuunanna minasy syaakinin.
64. Dhawuha sira Muhammad: "Allah kang

nylametake ing sira kabeh saka bebunek iku,
uga ngentasake saka sakabehing kasusahan,
tumuli sira kabeh malah padha musyrik
marang Allah". Qulillaahu yunajjjikum minhaa wamin
kulH karbin tsumma antum tusyrikuun.
228
65. Dhawuha sira Muhammad: "Panjeneng-

aNe Allah iku kuwasa nurunake siksa marang
sira kabeh saka ing sadhuwurira utawa saka
ing sangisore sikilira, utawa PanjenengaNe
nyandhangi ing sira kabeh pecah dadi pirang-
pirang golongan, sawenehe golongan agawe
cilaka marang golongan liyane. Mara pikiren!
Kapriye anggonlngsun mijang-mijangake ayat
pirang-pirang supaya dheweke iku padha ma- Qui huwal qaadiru 'alaa an yab'atsa 'a1ai-
ngerti".335) kum 'adzaabam min fauqikum au min
tahti rujulikum au yalhisakum syiya-
'aw wayudziiqa ba'dhakum ba'sa ba'dh,
unzhur kaifa nusharriful aayaati la'alla-
hum yafqahuun.
66. Lan kaumira padha anggorohake Qur-

aan iku, ing mangka Quraan iku temen be-
ner. Dhawuha sira Muhammad: "Aku iki ora
pinasrahan ngreksa ing sira kabeh",
Wa kadzdzaba bihii qaumuka wahuwal
haqq, qullastu 'alaikum biwakiil.
67. Sakabehing carita kang kaweca ing

Quraan iku bakal kadadeyan kanyataan,
sana sira kabeh bakal padha weruh dhewe. Likulli naba-im mustaqarruw wasaufa
ta'iamuun.
68. Lan manawa sira andeleng wong-wong

kang padha anggunem, ngolok-olok ing ayat-
Ingsun, mangka enggal-enggal ungkurna!
Wong-wong mau aja kok rewes, nganti padha
rerembugan perkara liyane; dene sama:1gsa
sira lagi padha dilalekake dening syetan, sa-
wuse sira cling aja kongsi sira padha jejagong-
an sarasehan karo wong-wong kang padha
ngamaya. Wa idzaa ra-aitalladziina yakhuudhuuna
fii aa.yaatinaa fa-a'ridh 'anhum hattaa
yakhuudhuu fii hadiitsin ghairih, wa im-
maa yunsiyannakasy syaithaanu falaa
taq'ud ba'dadzdzikraa ma'a1 qaumizh
zhaalimiin.
335). Azab uta wi siksaning Allah kadhangkala awujud, kajiwan utawi mental, liripun ummat wau
sami crah-bibrah sebab regejegan piyambak, satunggallan sanesipun darnel cilaka mg sanesipun,
kados siyasat imperialis, bangsa ingkang dipun jajah didamel sampun ngantos saiyeg saeka praya.
Siksa utawi Bebenduning Pangeran kadhang awujud angin topan sareng jawah ageng salting
Langit, utawi lindhu Ian banjir bandhang salting Saganten, utawi salting Bumi.
229
69. Lan tumrape wong-wong kang padha

tuhu ngabektine ing Allah, sathithik bae ora
bakal nanggung jawab tindake wong-wong
kang padha anggunem ing ayat-ayat iku,
ananging salugu kuwajibane mung aweh pe-
Wamaa 'alai ladziina yattaq1<ll.!na mill
peling da'wah, muga-muga wong-wong mau
hisaahihim min syai-iw walaakin dzikraa
tambah-tambah ngabekti ing Allah. 336) la'allahum yattaquun.
70. He Muhammad l Ti;1gga1en bae wong-

wong kang padha andadekake Agama 337)
kanggo dedolanan dalah sesembranan. Ian
apa maneh wus kasrimpet bujuking kahurip-
an donya. Ian sira padha pepelinga kalawan
iku Quraan, kang supaya aja ana sawijining
wong nemu karusakan (kaccmplung '\!eraka)
jalaran saka tumindake kang wus dilakoni,
ora ana tumrap dheweke wong kang bisa
ngayomi utawa nulungi saka saliyane Allah,
Ian saupama wong mau nebusi awake dhewe
kalawan sadhengah tebusan, mesthi ora ba-
kal katampa. Hiya dhewcke iku wong-wong Wadzaril ladziinat-takhadzuu diinahum
kang wus mesthi bakal kacemplungake ing la'ibaw walaltwaw wagharrat humul ha-
;\laraka sebab saka tumindake dhewe. Wong- yaatuddun-yaa wadzakkir bihii an tub-
sala nafsum bimaa kasabat laisa lahaa
wong mau bakal padha J;ombeni wedang min duunillaahi waliyyuw walaa syafii-
kang umob, Ian bakal kapatrapan siksa ka- 'uw wa-in ta'dil kulla 'adlil laa yu'khadz
lawan siksa kang nglar~ni jalaran anggone minhaa, ulaa-ikal ladziina ubsiluu bi-
padha kafir. maa I<asahuu laltum syaraahum min ha-
miimiw wa'adzaabun aliimum bimaa
kaanuu yakfuruun.

tes kita nenuwun marang saliyaning Allah,
barang kang ora bisa manfa'ati marang kita
kabeh, Ian uga ora agawe kemelaratan apa-
336). Dados tiyang Islam punika kedah aktif, bo~en kenging statis. Tegesipun aktif inggih punika
nindakaken kuwajiban pepeling Da'wah; sanajana nembe saged mangertosi Ian 'amalakcn ayat
Quraan satunggal inggih wajib dip'..ln da'wahaken dhateng ngasanes. Pirantosipun da'wah warni-
warni, saged da'wah sarana lesan. uta'wi sera-tan (kalawarti lan kitab). utawi zaman modern
sarana teater ing T.V. Ian Radio, punapa dene film, lan sanes-sanesipun mass-m'edia. Dados
tehnik-modern saged dados sarana Da'wah ingkang ageng faedahipun. Punapa malih ngitik-itik
Da'wah lslamiyah ing Pondok Pesant.ren dipun santosani latihan ketrampiian (kangge ngupadosi
panggesangan ingkang haJal), kados dene ingkang sampun kathah dipun programaken ing
PondokmPondok Pesantren saestu menawi sadaya Pondok Pesantren aktif Ian ngreka daya sar\.va
Kawiraswastaan ing zaman Pembangunan punika. insya Allah manfa'at (konstrutif Ian kreatif)
ing Donya Ian Akheratipun.
337). Maksudipun supados anindakaken sadaya piwulang Agama Islam ingkang yektos-yektos, bakn
gegujengan utawi lelamisan sarta Islam karlgge ngupados pangkat. scmat. kamenangan poiidk,
Ian sanes-sanesipun ingkang sabangsa materialistis. Pramila dhidhikan sarta pengertosan Agami
kedah dipun gulawenthah wiwit alit. kado5 dhawuhipun Rasulullah s.a.w. wiwit umur 7 tahun.
Kadosta tU!l tunan praktis Shalat gangsaJ wekdal, maos Quraan, 'ibadah Shiyam wajib, budi
pekerti saklng sejarah para Andika Nabi, sarta katrampila~. It\~ :Jf'rgaulan masyarakat, dipun
gretehi supados lare wonten ing Pramuka, utawi rrlanawi !dlULUl puira-putra dipun pondhok-
aken ing Pesantren ingkang tebih Kitha (Metropolitan).
230
apa tumrap kita, Ian apa hiya becik manawa

kita arep dibalekake mundur 338) sawuse
Allah paring pituduh ing kita?" Kang mang-
kono mau kay a wong kena panggodhaning
syetan, dheweke banjur pating blulung ana
ing Bumi sarwa kabingungan, wong mau an-
duweni rewang kang padha ngajak-ajak dhe-
weke, kanthi padha angucap: "Sira amrenea, Qui anad'uu min duunillaahi maa laa
fa'unaa wa laa yadhurrunaa wanuraddu
Ian manuta marang pituduh kita". Dhawuha 'aIaa a'qaabinaa ba'da idz hadaanaI-
sira Muhammad: "Sanyata pituduh kang be- laahu kal ladzistahwat husy syaithaanu
ner iku mung pituduhing Allah, Ian kita pa- fil ardhi hairaana lahuu aslihaabuy yad-
dha kadhawuhan supaya sumarah pasrah -ing 'uunahuu i1aI huda'tinaa, qui inna hudaI-
laahi huwal hudaa, wa umirnaa linuslima
PanjenengaNe Allah, Pangeran sesembahan
Iirabbil 'aalamiin.
sa'alam raya".
72. Lan supaya sira kabeh padha nindakna .

Sholat, Ian taqwa ngabekti ing PanjenengaNe,
jalaran mung marang PanjenengaNe sira ka-
beh bakal padha dikumpulake.
Wa an aqiimush shaIaata qattaquuhu,
wahuwaI ladzii i1aihi tuhsyaruun.
73. Lan PanjenengaNe iku kang anitahakc

Langit Ian Bumi, kalawan bener, ana ing dina
iku Allah mung cukup dhawuh: "Anaa",
banjur ana! PangandikaNe Allah iku bener,
Ian hiya mung kagunganing Allah piyambak
karaton ana ing besuk dina Qiyamat, yaiku
nalikane disebul sangkakala. PanjenengaNe
kang tansah ngawuningani barang kang ghaib
Ian barang kang kasat ing mata, sarta Panje- Wahuwal ladzii khaIaqas samaawaati
nengaNe iku Maha Wicaksana Ian Maha Was- wal ardha bilhaqq, wayauma yaquuluu
kun fayakuun, qauluhul haqqu wa !~hul
pada. mulku yauma yunfakhu fish-shuur, 'aa1i-
mul ghaihi wasy syahaadati wahuwal
hakiimul khabiir.
Nabi Ibrahim a.s. ngipik-ipik masya-

rakat sarana dasar Tauhid.
74. Lan nalikane Nab! Ibrahim matur ma-
rang ramane yaiku 339) Azar: "Punapa pantes
Rama andadosaken brahala-brahala kagem
sesembahan? Miturut pamanggih kula, Rama
sarta sakancanipun Rama punika sami won- Wa idz qaaIa ihraahiimu Ii abiihi aazara
ten ing salaebeting kesasar ingkang terang". atattakhidzu ashmiaman aaIihatan innii
ar~ waqaumaka fii dhaJaaIim mubiin.
338). Tegesipun dipun wangsulaken dados tiyang musyrik.

339). Sawenehipun Ulam~ Tafsir nerangaken Pamanipun.
231
75. Lan kaya mangkono, Ingsun wus me-

ruhake Nabi Ibrahim ing kahagungane kra-
toning Langit Ian Bumi, Ian supaya dhewcke
dadi golongane wong kang padha yaqin.
Wakadzaalika nurii ihraahiima malakuu-
tus samaawaati wal ardhi waliyakuuna
minal muuqiniin .
...
76. Bareng Nabi -Ibrahim wus kalimput
dening petenging wayah bengi, dhewcke su-
murup Lintang, pangucape: "lki Pangeran
sesembahanku. Bareng Lintang mau angslup,
dheweke angucap maneh: "Aku ora dhcmen Falammaa janna 'a1aihiJ lailu ra-aa kau-
Pangeran sesembahan kang padha angslupl .. kaban qaala haadzaa rabbii falammaa
afala qaala laa uhibbul aafiliin.
77. Tumuli bareng Nabi Ibrahim weruh

Rembulan andhadhari, dheweke banjur cc-
lathu: "Iki Pangeran sesembahanku kang be-
ner". Ananging bareng Rembulan mau surup.
dhewekc ngucap maneh: "Sayekti manawa
Pangeran sescmbahanku ora paring pituduh
ing aku, mesthi aku bakal dadi golongane Falammaa ra-al qamara baazighan qaala
wong kang kasasar!" haadzaa rabbii falammaa afala qaala
la-il lam yahdinii rahbii la-akuunanna
minal qaumidh dhaalliin.
78. Banjur bareng weruh Srengengc mlc-

thek, dhewekc ~gucap manch: "Lah iki Pa-
ngeran sescmbahanku, iki kang Maha Gc-
dhc!'d Ananging barcng Srengenge mau iya
surup, banJur ngucap maneh: "He kaumku l Falammaa ra-asy syamsa baazighatan
Para kadangku, sanyata aku nyclaki barang qaala haadzaa rabbii haadzaa akbaru fa-
kang padha sira sekuthokake ing Allah!" lammaa afala! qaala yaa qaumi innii
barii-um mimmaa tusyrikuun.
79. Sanyata aku ngadhcpake wajahku ma-

rang ngarsaning Pangcran sescmbahan kang
wus anitahake pirang-pirang Langit Ian Bumi,
sarana condhong Ian aku dudu cwonc wong
kang padha musyrik, nyembah brahala. Innii wajjahtu wajhiya iilladzii fatha-
ras samaawaati wal ardha haniifaw
wamaa ana minal musyrikiin.
80. Lan kaume Nabi Ibrahim padha am-

bantah marang dheweke, tumuli anjavvab:
"Apa pantes sira padha ambantah marang
aku ana ing bab Allah? Mangka Panjeneng-
aNe wus paring pituduh marang aku. Lan
aku ora wedi marang brahala kang padha
232
sira musyrikake ing Allah, kajaba manawa Wa haaiiahuu qaumuhuu qaala atuhaaj-
dikarsakake sawiji-wiji dening Allah Pange- juunii fillaahi waqad hadaani, walaa
ran sesembahanku. Jembar ilmune Pangeran akhaafu maa tusyrikuuna bihii illaa
ay yasyaa-a rabbii syai-aa, wasi'a rabbii
sesembahanku iku, arnot ing sakabehing ba- kulla syai-in 'i1maa, afalaa tatadzak-
rang. Apa sira kabeh ora padha pramana karuun.
ngeling-eling?
81. Lan kapriye aku kongsi wedi marang

brahala kang padha sira musyrikake ing Al-
lah, kang mangka sira kabeh ora wedi padha
musyrikake mg Allah kalawan sawijining
barang kang PanjcnengaNe ora karsa nurun-
ake katerangan marang sira kabeh". Rong
golongan mau endi ta kang luwih dening Wa kaifa akhaafu maa asyraktum walaa
pantes oleh katentreman kasantosan, mara takhaafuuna annakum asyral,tum hil-
laahi maa lam yuhazzil billii 'alaikum
jawaben yen nyata sira iku padha manger-
suhhaana, fa ayyul fariiqaini ahaqqu hil
ti?" 340) amni in kUlltum la'lamuun.
82. Wong-wong kang padha iman, Ian ora

padha nyampuri imane nganggo panganiaya
musyrik, mesthi dheweke bakal padha oleh
kaamanan kasantosan, Ian dheweke mau
wong kang padha oleh pituduh. Alladziina aamanuu walam ) albisuu ii-
maanahum bizhulmin ulaa-ika lahumul
amnu wahum muhtaduun.
340). Allah S.w.t. paring tuntunan kainsafan piwulang Tauhid dhumateng Nabi Ibrahim a.s. ingkang
supados kita para manungsa sacara paedagosis saged mangertosi Tauhid kanthi sampurna.
Piwulang Tauhid punika tegcsipun ngesthi ing Allah punika namung satunggal, botcn kalih-tiga,
utawi kathah! Allah punika ingkang sinedya ing sadayaning kabutuhan tuwin 'amal, boten pe-
putra Ian boten pinutrakaken, sanes rarna Ian sanes putra, botcn wonten ingkang nyam(~ni utawi
anjejeri ing samukawisipun, Ian boten wonten Pepundhen kajawi naillung Panjent'nganipull
Ingkang Maha Luhur Maha Agung, makaten kaweca ing Surat Al Ikhlas. Tauhid saged kahage
kalih: 1. TauhiduI Uluhiyyah, tegesipun nyawijekaken wonten ing prakawis pamundhi, inggih
punika ngestokaken boten wonten pepundhen kajawi nanlung Allah piyambak, Ian sujud uta\vi
memundhi inggih namung dhumatcng Panjenenganipun. Sadaya pangibadahipun. do'". dzikir,
Shiyam, Hajji, Zakat, Ian Sedhekahipun ikhlas kunjuk ngarsanipun pangayunaning -\Hah pi-
yambak! Makaten ugi ngibadah-sosialipun ingkang murakabi ing masyarakat inggiil dipun
ikhlasaken karana Allah. 2. Tauhidur Rububiyyah, tegesipun nyawijekaken wonten ing pra-
kawis kapangeranan, inggih punika ngestokaken boten wonten ingkang saged nitahaken samu~
kawis Ian adamel bcgja-cilaka utawi bingah-sisah, sarta damel Agama (hukum wajib, halal Ian
haram Ian s.p.) kajawi inggih namung Allah piyambak; Ian sumarah inggih namung ngrungkebi
Agaminipun Ian ngugemi dhawuh-pangandikanipun. Pramila wonten ing kawruh Thsawuf,
Tauhid punika dados wulangan ingkang pethingan. Pangrembagipun anjlimet tur memet sanget,
ngantos wontcn tiyang ingkang sami bingung, boten saged dunung! Lajeng sami kepleset lningset
saking kaleresan, inggih punika malah dad os tetiyang kafir-<iahri utawi wahdatul-wujud, 'itiqad
ingkang lacut. inggih punika tiyang iilgkang nyelaki Allah utawi nganggep Allah wau manunggil
ing awakipun! Na'uudzubillahi mindz_aalik!
Dene musyrik ing Allah, punika nyamekaken, anjejeraken, nganthekaken utawi nartakaken
satunggaling barang utawi makhluk dhumateng Allah s.w.t. Musyrik anggadhahi panganggep
bilih barang sanesipun Allah wau gadhah daya (pangwasa) ghaib, inggih punika daya utawi
pangwasa saged nyawabi utawi malati Iss. Upaminipun, kadosta gadhah anggep yen brahala.
kajeng, guwa, se1a utawi kuburan sasaminipun, punika saged adaluel begja utawi cilaka. Utawi
gadhah anggep, brahala sapiturutipun wau badhe nyelakaken utawi ngayomi wonten ing ngarsa-
ning Allah. Salajengipun tumunten sami dipun pepundhi dipun aji-aji, dipun caosi dhahar, dipun
sajeni, dipun sesuwuni utawi dipun ajeng-ajeng berkah Ian sawabipun! Dhuh para sUl-risna
langkung-Iangkung para Pemimpin, kados pundi Bangsa badhe majeng ing tehnik, resikan, Ian
jujur, manawi mentalipun kagubed ing kemusyrikan, takhayul, klenik sarta kebatosan ingkang
makaten punika?
233
83. Lan mangkono iku hujjah Ingsun kang

Ingsun paringake marang Nabi Ibrahim su-
paya kanggo ambantah para kaume, Ingsun
arsa ngangkat derajat marang wong kang
Ingsun karsake. Satemene Pangeran sesem- Watilka huijatunaa atalnaahaa ibraahiima
bahanira iku kang Maha Wicaksana sarta 'alaa qaumihii narfa'u darajaatim man
Maha Ngawuningani. nasyaa', inna rahbaka hakiimul 'aliim.
Ummat kang wus diparingi Kitab,

Hikmah Ian Kenabian.
84 Lan Ingsun wus maringi marapg Nabi
Ibrahim anak ianang, yaiku Ishaq Ian Ya'qub,
sakarone iku wus padha Ingsun paringi pi-
tuduh, Ian Nabi Nuh biyen uga wus lngsun
paringl pituduh, mangkono uga saka tedhak
turune Ibrahim, kaya dene Dawud Ian Su-
laiman, Ian Ayyub, Ian Yusuf, Ian Musa, Ian
thrun. Lan mangkono uga lngsun angganjar
marang wong-wong kang padha tumindak Wawahabnaa lahuu is-haaqa waya'quub,
becik. kullan hadainaa wa nuuhan hadainaa
min qablu wamin dzurriyyatihii daa-
wuuda wa sulaimaana wa ayyuuba wa
yuusufa wa muusaa wa haaruun, wa ka-
dzaalika najzil muhsiniin.
85. Lan Zakariya, Yahya, 'Isa, Ian Ilyas,

kabeh mau kalebu ewone wong-wong kang
padha saleh.
Wa zakariyyaa wa yahyaa wa 'iisaa wa

ilyaas, kullum minash shaalihiin.
86. Lan Ismail, Alyasa', Yunus Ian Luth.

Siji-sijine iku wus Ingsun utamakake dera-
Fte ngungkuli wqng-wong sa'alam kabeh.
Wa ismaa'iila wal yasa'a wa yuunusa wa

luuthan, wakullan fadhdhalnaa 'alai 'aa-
lamiin.
87. Lan Ingsun ngluwihake saperangan sa-

ka Bapak-Bapakne, turun-turune sarta sa-
dulur-sadulure, Ian Ingsun wus milih marang
dheweke, Ian Ingsun uga wus paring pituduh
marang dheweke ana ing dedalan kang jejeg.
Wamin aabaa-ihim wa dzurriyyaatihim
wa ikhwaanihim waj-tabainaahum wa
hadainaahum ilaa shiraathim mustaqiim.
234
88. Kang mangkono iku pituduhing Allah.

Panjenengane karsa anuduhake marang wong
kang dadi kaparenging karsaNe saka kawula-
Ne kalawan iku pituduh. Lan manawa dhe-
weke iku padha musyrikake ing Allah, yekti Dzaalika hudaUaahi yahdii biliii may
rusak kabeh amal kang wus padha ditindak- yasyaa-u min 'ibaadihii, walau asyra-
kuu lahabitha 'anhum maa kaanuu
ake.
ya'rnaluun.
89. Wong-wong kang mangkono mau pa-

dha Ingsun paringi Kitab Ian Hukum sarta
pangkat Kanabian. Jalaran saka iku, manawa
wong-wong kafir Ian musyrik iku ora padha
gelem iman marang Kitab Ian Kanabian,
mangka satemene Ingsun bakal masrahake
barang-barang iku marang wong-wong liyane Ulaa-ikal ladziina aatainaahumul kitaaba
kang ora padha kafir. wal hukma wan nubuwwata fa-iy yakIur
bihaa haa-ulaa-i faqad wakkalnaa bihaa
qaumallaisuu bihaa bikaafiriin.
90. Para Nabi iku kabeh wus padha oleh

peparing pituduhing Allah, jalaran saka iku,
sira andhereka marang pituduhe para Nabi
mau. Dhawuha sfra Muhammad ;' Aku ora
pisan-pisan mundhut pituwas marang sira Ulaa-ikal ladziina hadallaahu fabihudaa-
kabeh tumrap anggonku nuduhake, jalaran humuq-tadih, qui laa as-alukum 'alaihi
ora ana liya Quraan iku, k~jaba mung pepe- ajraa, in huwaillaa dzikraa IiI 'aala-
ling tumrap wong sa'alam kabeh 341) miin.
341). Agama Islam punika Agama Risalah Ian Agama Da'wah. Kautusipun para andik~ Nabi Ian Rasul
punika salugu andumugekaken Kitab, Hikmah Ian Kenabian. Tegesipun kautusipun Nabi Mu-
hammad s.a.w. punika boten namung kangge tiyang Arab thok, boten! Nanging piwulang Ri-
salahipun Ian Da'wahipun punika kangge ummat Manungsa sa'alam Donya. Sebau pancen
manungsa punika makhluking Allah ingkang sarnpurna piyambak; susunan jasmaniyah Ian
ruhaniyahipun langkung sampurna tinimbang makhluk sanes-sanesipun. Gadhah pancadriya
ingkang saged nyambetaken kaliyan alam sajawinipun, gadhah nafsu ingkang silged anjangkep-
aken kaperiuan gesangipun Ian nurunaken anak-putu Ian buyut sapiturutipun. Gadhah akal
saged memikir, gadhah manah ingkang saged kraos Ian rumaos, akal Ian manah kalih-kalihipun
saged arnbedakaken sae Ian awon, saru utawi utami! Dados manungsa punika isi raga Ian jiwa,
ingkang wonten kekiyatanipun (potensi) sarta bakat kangge anggayuh martabat ingkang lang-
kung inggil, cekakipun saged darnel kabudayan ingkang ngedab-edabi, mbok manawi boten
namung Rembulan ingkang badhe dipun jalajahi ngabyantara kados ingkang dipun haYdti
dening para Astronaut, planet Mars pisan sampun dipun garap! Kosokwangsulipun martabating
manungsa wau saged ambyar sawalang-walang, asoripun langkung nistha tinimbang hewan,
ringkesing rembag, kabudayanipun saged malih asor sanget, boten wonten kamanungsanipun,
boten wonten kaadilanipun, sepen situasi ingkang resep Ian indah ing warni, wontenipun
namung kondisi ingkang sarwa IIRksiyat Ian ngumbar haw a nafsu! Saking punika wonten-
ing Kitab Suci saking ngarsaning Allah ingkang dipun ampil para andika Nabi punika saestu
ingkang kedah dipun parsudi supados dipun program Ian dipun darnel planning ingkang pange-
trapipun cocok kalayan zamanipun. Agama Islam boten anti modemisasi Ian tehnologi modern.
malah saged gendhon rukon, saged parallel, saged sami dene nlll.;i satunggal dhumateng sa-
tunggalipun !
91. Lan wong-wong Yahudi iku ora padha

ngagungakc ing Allah kalawan sajatining ka-
agungaNe, jalaran wong-wong mau wes pa'
dha angucap: "Allah ora nuru11ake wahyu
marang manungsa sathithik-thithika bae"
Dhawuha sira Muhammad: "Sapa kang nu-
runake Kitab kang diampil dening Nabi Musa
minangka dadi pepadhang Ian pituduh ma-
rang para manungsa? Banjur padha sira ga we
tulisan ana ing dluwang, ing kono banjur ana
kang padha ~ira terangakc, Ian kang akeh
. # . .
Slra umpetake, Ian Slra wus dlsumurupake
kawruh kang maune sira Ian wong-wong Wamaa qadarullaaha haqqa qadrihi idz
tuwanira ora padha mangerti. Dhawuha sira qaa\uu maa anzalallaahu 'alaa basyarim
Muhammad: "Allah kang nurunake", Wong- min syai-in qui man anzalal kitaabal
ladzii jaa-a bihii muusaa nuuraw wa
wong mau tinggalen olehe padha dcdolanan hudal linnaasi ta,i'aluunahuu qaraathiisa
ana ing kesasare". tubduunahaa watukhfuuna katsiiraw wa
'ullimtum maalam ta'iamuu antum walaa
aabaa-ukum qulillaahu tsumma dzarhum
fii khaudhihim yal'abuun.
92, Lan Kitab Quraan iku Ingsun turun-

akc ngemot berkah, kang ambenerake Kitab
Suci kang sadurunge, saperlu supaya ~lra
anggo mepelingi wong-wong kang ana mg
Makkah, sarta marang wong sakiwa tengene
Dene wong kang iman ing dina Akhir iku
jenenge iya wus padha iman marang Quraan,
Ian wong-wong mau padha anjaga ana ing
Shalate.
Wa haadzaa kitaabun anzalnaahu mu-
baarakum mushaddiqul ladzii baina ya-
daihi walitundzira ummal quraa waman
haulahaa, wal ladziina yu'minuuna bi!
aakhirati yu'minuuna bihii wahum 'alaa
shalaatihim yuhaafizhuun.
Laku doracara ing Allah Ian larangan

misuhi brahala.
93. Lan sapa ta wong kang luwih angani-
aya tinimbang wong kang agawe gegorohan
marang Allah, utawa ngaku-aku manawa aku
wus katurunan Wahyu, ing mangka sajatine
dheweke iku sathithik bae ora katurunan
Wahyu, Ian wong kang ngucap: "Aku b:~Kai
nurunake Wahyu Quraan kaya kang \',US di-
turunake dening Allah". He Ml>;;ammad!
Manawa sira andeleng marang w(,ng-wong /
kang padha tindak nganiaya mau ana ing ~V
sajerone sakarating pati, ing kana Malaikat
pati banjur mbeberake tangan-tangane, kan-
thi angucap: "Dina iki sira padha ngetokna
236
nyawanira saka ragan ira , sarta sira kabeh Waman azhlamu mimmaniftaraa 'alal-
bakal padha nampa piwales siksa kang ngi- laahi kad~ihan au qaala uuhiya ilayya
walam yU\\baa ilaihi syai-uw waman qaa-
nakake, jalaran saka anggonira padha gu-
la sa-un:t.ilu mitsla maa anzalallaall,
medhe marang ayat-ayating Allah". walau taraa idzizh zhaalimuuna fii gila-
rnaraatil mauti wal malaa-ikatu baasi-
thuu aidiihim akhrijuu anfusakumul yau-
rna tujzauna 'adzaabal hw.mi bimaa kun-
tum taquuluuna 'alallaahi gilairal haqqi
wa kuntum 'an aayaatihii tastakhiruun.
94. Lan sayekti sira bakal padha sowan

ana ngarsalngsun dhewekan, kaya dene kaha-
nanira nalika Ingsun anitahake lahirira ing
sakawit, Ian sira bakal ninggal bandha kang
kang wus Ingsun paringake marang sira, Ian
Ingsun ora mriksani bebarengan karo sira
juru-juru syafa'at kang sira kira bakal beba-
rengan karo sira dadi sakuthu, sanyatane
wus pedhot antaranira Ian antarane brahala-
nira, Ian sirna saka sira kabeh barang kang Walaqad ji'tumuunaa furaadaa kamaa
khalaqnaakum awwala marratiw wa
padha sira nyana. taraktum maa khawwalnaakum waraa-a
zhuhuurikum wamaa naraa ma'akum
syufa'aa-akumulladziina za'amtum anna-
hum fiikum syurakaa', laqad taqaththa'a
bainakum wa dhalla 'ankum maa kun-
tum taz'umuun.
95. Sanyata Allah kang amlethekake WI]I

Ian klungsu isine woh-wohan, Panjenengane
anuwuhake ngaurip saka barang mati, Ian
kang anuwuhake barang mati saka ngaurip.
Kang anuwuhake mangkono iku Allah, iya
gene sira banjur padha mlengos?
Innallaaha faaliqul habbi wannawaa,
yukhrijul hayya minal mayyiti wa mukh-
rijul mayyiti minal hayyi, dzaalikumul-
laallU, fa-annaa tu'fakuun.
96. Uga Allah kang amlethekake waktu

Shubuh, Ian wus andadekake wayah bengi
kanggo ngaso, apa dene Srengenge Ian Rem-
bulan lumaku sarana pitungan. Kang mang-
kono iku katemtuwaning Pangeran sesem- Faalikul ishbaahi waja 'alai laila saka-
bahan kang Maha Unggul tur kang Maha naw wasy-syamsa wal qamara husbaanaa,
Nga wuningani. dzaalika taqdiirul '~iizil 'aliim.
237
97. Lan Panjenengane kang wus andadek-

ake Lintangpirang-pirang"migunani tumrap
sira, supaya kok anggu pituduh ana ing pe-
petenging Dharatan Ian Samodra. Sanyata
Ingsun wus amnnci-mnnci Ayat pirang-
pirang tumrap wong kang padha mangerti.
Wahuwal ladzii ja'a1a lakumun nujuuma
litahtaduu bihaa fii zhulumaatil barri
wal bahr, qad fashshalnal aayaati Ii-
qaumiy ya'lamuun.
98. Lan PanjenengaNe kang wus nuwuh-

ake sira kabeh saka 342 ) awak sawiji, banjur
kanggo sira ana papan kang tetep Ian ana
panggonan simpenan. 343) Sanyata Ingsun
wus mijang-mijangake Ayat pirang-pirang Wahuwal ladzii ansya-akum min nafsiw
tumrap wong kang padha bisa nyurasa. waahidatin famustaqarruw wamustauda'
qad fashshalnal aayaati Iiqaumiy yaf-
qahuun.
99. Lan PanjenengaNe mau kang wus nu-

runake banyu saka ing Langit, banjur Ingsun
anggo nuwuhake thethukulane sakabehing
sawiji-wiji. Lan saweneh saka thethukulan
mau Ingsun nuwuhake gaga kang ijo, saka
gaga mau Ingsun angetokake wiji dhedhom-
polan. Lan saka wit kurma yaiku saka lajere
met\! janjangan kang endhek. Lan Ingsun
nuwuhake pirang-pirang wit anggur apa dene
wit zaitun, Ian delima kang sarupa, Ian ora
sarupa. Mara padha andelenga wohe manawa
wus awoh sarta mat eng. Sanyata ing dalem
kang mangkono mau ana Ayat pirang-pirang
Wahuwal ladzii anzala minas samaa-i
tumrap wong kang padha Mu'min.
maa-an fa-akhrajnaa bihii nabaata kulli
- syai-in fa-akhrajnaa minhu khadhiran
nukhriju minhu habOOn mutaraakiban
waminan nakhli min thal'ihaa qinwaanun
daaniyatuw wa jannaatini min a'naabiw
wazzairuuna warrummaana musytabihaw
wa ghaira mutasyaabih, unzhuruu ilaa
tsamarihii idzaa atsmara wa yan'ih,
inna fii dzaalikum la-aayaatil liqaumiy
yu'minuun.
342). Inggih punika Nabi Adam a.s.

343). Saweneh Mufassirin anerangaken bilih maksudipun panggenan tetep punika balung-sungsum
Bapak, dene panggenan nyimpen punika ing rahim Ibu. Wonten Ulama sanes angendikakaken,
panggenan tetep punika ing nalika manungsa gesangwonten ing alam Donya, dene panggenan
ayimpen punika ing alam kubur (kasimpen sawatawis wekdal) sasampunipun manungsa dumugi
ing ajalipun (pejah).
238
100. Lan para wong musyrik padha ngang-

gel' manawa jin-jin dadi sakuthoning Allah,
ing mangka jin-jin mau tinitahake dening
Allah. Lan padha nganggep kang digawe-
gawe ora adhedhasar ilmu, 344) yen Allah
iku kagungan putra lanang utawa wadon.
Allah Maha Suci Ian Maha Luhur ~··.ka gawe- Wa,ia'aiuu IiIlaahi syurakaa-al jinna wa
khallaqahum wa kharaquu lahuu baniina
gawene mau. wabanaatim bighairi 'ilmin subhaanahuu
wata'aalaa 'ammaa yashifuun.
101. PanjenengaNe kang anitahake pirang-

pirang Langit Ian Bumi. Kapriye teka Pan-
jenengaNe kagungan putra, ing mangka Pan-
jenengaNe ora kagungan garwa. Lan wus
anitahake sakabehing sawiji-wiji, Ian marang
sakabehing sawiji-wiji mau PanjenengaNe
Nga wuningani. Badii'ussamaawaati wai ardhi annaa ya-
kuunu lahuu waladuw walam tairun
lahuu saahiliatun wa khalaqa kulla syai-
in wahuwa biirulli syai-in 'aliim.
102. Kang mangkono iku Allah Pangeran

sesembahanira kabeh. Ora ana Pepundhen,
saliyane mung PanjenengaNe kang anitahake
sakabehing barang sawiji-wiji. Muiane padha
manembaha ing PanjenengaNe, Ian Panje- Dzaal.ikumullaahu rabbulmm laa-ilaaha
nengaNe mau kang anjaga marang saka,beh- maa huwa khaaiiqu kulli 8yai-in fa'-
ing sawiji-wiji barang. huduu;,ll wahuwa 'aiaa kulli syai-iw
wakiil
103. Ora bisa anggayuh marang Panjeneng-

aNe sakabehing paningal, ananging Panje-
" ", J. .,
nengaNe ngawuningani menyang sakabehing O~\~I
paningal mau. Lan PanjenengaNe mau kang
Maha Alus sarta Maha Waspada. Laa tudrikuhul abshaaru wahuwa yud-
rikul abshaara wahuwallathiiful khabiir.
104. Sanyata sira wus padha katekanall pe-

padhang saka ngarsaning Pangeranira, banjur
sapa kang gelem ngalap pepadhang mau 345)
ganjarane iya kanggo awake, Ian sap a kang
344). Piyambakipun nyriosaken bilih Allah punika kagungan putra. kados tiyang Yahudi anerangaken
bilih 'Uzair punika putranipun Allah, sarta tetiyang Musyrikin ugi nyriosaken bilih Malaikat
punika putranipun Allah.
345). Ngalap pepadhang tegesipun pepadhanging kaieresan sarta nindakaken 'amal shaleh. sarta
piyambakipun pinaringan Hidayah Ian Taufik saking ngarsaning Allah sahingga anggayuh ka-
begjan Donya Ian Akherat!
239
micak, siksane iya ditanggung dhewe. Dene Qad jaa-akum bashaa-iru mirrabbikum
aku Muhammad ora bisa anjaga marang sira faman abshara falinafsih, waman 'amiya
kabeh. fa'alaihaa wamaa ana 'a1aikum bihafiizh.
105. Lan mangkono uga lngsun wus nerang-

nerangake Ayat Ayat, temahan wong-wong
mau angucap: "Sampeyan harak sam pun
maos". Lan Ingsun nerangake iku mau ma-
Wa kadzaalika nushaniful aayaati waliya-
o rang wong-wong kang padha mangerti. quuluu darasta walinubayyinahuu liqau-
miy ya'iamuun.
106. He Muhammad I Sira ngestokna Wahyu

kang kawah yokakc marang sira saka Pangeran
scsembahanira, ora ana Pangcran scscl11bah-
an kajaba mung PanjenengaNe Allah piyarn-
b,lk, Ian sira mlcngosa saka wong-wong kang Ittabi' maa uuhiya ilaika mirrabbika laa-
padha musyrik. ilaaha i1laa huwa wa a'ridh 'anil musy-
rikiin.
107. Lan manawa ana kaparenging karsane

Allah, yekti dhcwekc iku ora padha nyaku-
thokake Allah, Ian Ingsun ora ngangkat ing
Slra supaya anpga rnarang wong-wong mau,
sana sira ora Ingsun pasrahi supaya ngreksa Walau syaa-allaahu maa asyrakuu wamaa
ja'alnaaka 'a1aihim hafiiz,haa, wamaa
marang dhcwekc.
anta 'alaihim biwakiil.
108. Lan sira kabeh aja padha misuhi bra-

halane wong-wong kang padha nyembah sa-
liyanc Allah, rncngko wong-wong mati rnun-
dhak padha rnisuhi Ian mungsuh ing Allah
jalaran anggone ora mangerti. Mangkono uga
Ingsun wus angrenggo para ummat tumrap
tindake dhewe-dhewe, tllmuiI wong-wong
mau baka! padha disowanake ana ing ngar-
saning Allah, PanjenengaNe bakal anjlentreh- Walaa tasubbuJ ladziina yad'uuna min
ake marang wong-wong mau kalawan 'amal duunillaahi fayasubbuUaaha 'adwam bi-
ghairi 'i1min kadzaalika zayyannaa IikuJi
kang padha ditindakake. ummatin 'amalahum tsumma i1aa rabbi-
him maIji'uhum fayunabbi-uhum bimaa
kaanuu ya'mahuun.
109. Wong-wong mau padha sumpah sarana

asmaning Allah kalawan terncn-temen, yaiku
manawa tcka rnarang wong-wong mau mu'-
jizat, dheweke mesthi bakal pad ha ngiman-
ake. Dhawuha sira Muhammad: "Satemene
mu'jizat iku mung ana ing ngarsailing Allah".
Sira kabeh ora mangerti manawa dheweke
240
ora padha lman sanajana mu'jizat iku te- Wa aqsamuu billaahi jahda aimaanihim
ka. 346 ) la-in jaa-athum aayatul layu'minunna
bihaa, qui innamal aayaatu 'indallaahi
wamaa yusy'irukum annahaa idzaa jaa'1lt
laa yu'minuun.
110. Lan Ingsun molak-malikake ati-atine

wong-wong mau, Ian pandelenge kaya ang-
gone ora padha percaya marang Muhammad
ana ing sakawit, Ian Ingsun bakal nguja ma-
rang wong-wong mau padha bingung ana ing Wanuqallibu af-idatahum wa ahshaara-
sasare. hum kamaa lam yu'minuu bihii awwala
marratiw wanadzamhum iii tughyaani-
him ya'mahuun.
JUZ 8
Wangkode wong musyrik Ian tindak-

tanduke marang Nabi s.a.w.
111. Saupama Ingsun anurunake Malaikat
marang dheweke, Ian manawa dheweke bisa
guneman karo wong mati, Ian Ingsun ngum-
pulake samubarang banjur adu arep karo
dheweke, wong-wong mau 347) ora padha
gelem iman kajaba yen dikarsakake dening
Allah, ananging akeh-akehe wong-wong mau
Walau annanaa nazzalnaa ilaihimul ma-
padha bodho.
laa-ikata wa kallama humul mautaa wa
hasyamaa 'alaihim kulla syai-in qubulam
maa kaanuu liyu'minuu illaa ay yasyaa-
alIaahu walaakinna aktsarahum yajha-
luun.
112. Lan kaya mangkono uga Ingsun wus

andamel tumrap siji-sijining Nabi padha an-
duweni satru, yaiku syetan-syetan bangsa-
ning manungsa Ian jin, sawenehe tutur ma-
rang liyane kala wan pangucap lelamisan mi-
nangka pambujuk rna rang manungsa,348)
mangka saupama ana kaparenging karsaNe Wakadzaalika ja'alnaa !ikuUi nabiyyin
Pangeran sesembahanira, mesthi dheweke 'aduwwan syayaathiinal insi wal jinni
yuuhii ba'dhuhum ilaa ba'dhin zukhm-
ora padha anindakake kaya mangkono. Ja-
fal qauli ghumuraa, walau syaa-a rabbu-
laran saka iku dheweke tinggalen bae anggo- ka maa fa'aluOOu fadzarbum wamaa yaf-
ne tindak laku goroh. tamun.
346). Inggih punika tetiyang musyrik sami sumpah bilih manawi dhateng salting ngarsaning Allah
mu'jizat piyambaltipun sagah badhe iman. sabab kaum Muslimin ngajeng-ajeng dhumateng
Rasulullah s.a.w. supados Allah kersa nurunaken mu'jizat ingkang dipun maksud. pramila Allah
boten angersakaken ingkang mahaten, lajeng tumurun ayat kasebat ing nginggil!
347). Maksudipun supados dados saksi bilih Muhammad s.a.w. punika Rasulullah.
348). Tegesipun para syetan jenis jinlan jenis manungsa sami reka-daya ngapusi para manungsa
sampun ngantos iman dhumateng Nabi s.a.w.
241
113. Lan supaya atine wong-wong kang pa-

dha .ora iman marang Akherat condhong
marang bujukan mau, Ian supaya padha rila
atine kalawan kekliruan-kekliruan lan supaya
dheweke padha nindakake laku ala kang arep
Walitashghaa iaihi af-idatul ladziina Iaa
padha ditindakakcr. yu'minuuna hi aakhirati waliyardhauhu
waliyaqtarifuu maa hum muqtarifuun.

tes aku golek kang bisa mutusi saliyane
Allah, mangka PanjenengaNe iku kang wus
nurunake marang sira kabeh Kitab Quraan
kalawan terang?" Dhawuhing Allah: "Wong
won g kang Ingsun paringi Kitab iku padha
mangerti, yen Quraan iku tinurunake saka Afaghairallaahi abtaghii hakamaw wa
huwalladzii anzala ilaikumul kitaaba mu-
ngarsaning Pangeran sesembahanira kalawan
fashshalaa, walladziina aatainaahumul
bener, muIane sira aja kongsi kalebu ewone kitaaba ya'lamuuna annahuu munazza-
wong-wong kang padha mamang. Ium mirrabbika hi haqqi falaa takuu-
nanna minal mumtariin.
115. Lan wus sampurna sabda pangandika-

ning Pangeran sesembahanira kalawan temen
tur 'adil, ora ana kang bisa kaconggah angli-
roni pangandikane Allah, Ian PanjenengaNc
iku Maha Midhanget sarta Maha Ngawuni- Watammat kalimatu rabbika shidqaw wa-
ngani. 'adIaa, laa mubaddila Iikalimaatihii wa
huwas samii'ul 'aliim.
116. 'Manawa sira Muhammad manut akeh-

akehe wong kang ana ing Bumi, yekti dhe-
weke bakal anyasarake sira saka dedalaning
Allah, jalaran dheweke ora padha manut ka-
jaba mung panyana, Ian dheweke ora ana
liya mung padha goroh marang Allah 349)
Wa-in tuthi' akt&ara man fil ardhi yu-
dhiIluuka 'an sabiilillaah, iy yattabi'uu-
na illazhzhanna wa-in hum illaa yakh-
rushuun.
117. Sanyata Pangeran sesembahanira iku

kang luwih ngawuningani wong kang kasasar
saka dedalane, Ian Panjenengane kang luwih
ngawuningani marang wong-wong kang oleh
pituduh. Inna rabbaka huwa.a'lamu may yadbilu
'an IUlbiilihii wa huwa a'lamu biI muh-
tadiin.
349). UpaminJi>un ngalalaken tetedhan ingkang dipun haramaken dening Allah. Ian ngaramaken
punapa ;.ngkang dipun halalaken dening Allah. utawi nyriosaken bilih Allah pwiika kagungan
puna lw sapanunggilanipun!
242
118. Mangka sira padha mangana saka se-

sembelihan kang nganggo disebut asmaning
Allah, yen nyata sira kabeh iku padha iman
marang Ayat-Ayate Allah.
Fakuluu mimmaa dmkirasmuUaahi 'alai-
hi in kuntum bi aayaatihii mu'miniin.
119. Yagene teka sira ora padha gelem ma-

ngan sesembelihan kang disebut asmaning
Allah? Mangka PanjenengaNe wus karsa
mrinci-mrinci barang kang haram tumrap
sira kabeh, kajaba yen sira kabeh"padha ka-
v
peksa mangan iku. Ananging akeh-akehe
wong mau padha nyasarake sir a kabeh ka-
lawan hawa nafsune tanpa kawruh ilmu.
Sanyata Pangeran sesembahanira iku kang
luwih Ngawuningani marang wong-wong Wamaa lakum anaa ta 'kuluu mimmaa
dzukirasmullaahi 'alaihi waqad fashshala
kang padha ngliwati wangenan. lakum maa harrama 'alaikum iIIaa madh
thurirtum ilaihl wa inna katsiiral layu-
dhilluuna bi ahwaa-ibim bighairi 'ibn,
inna rabbaka huwa a'lamu bi! mu'tadiin.
120. Lan padha ngedohana dosa kang lahir,

Ian kang batin. Sanyata wong kang padha
nindakake dosa mau, bakal padha diwales
sa.rana dosa kang wus padha diiakoni.
Wadzaruu zhaahiral itsmi wa baathlnah,
innal ladziina yaksilmunal itsma sayuj-
zauna bimaa kaanuu yaqtarifuun.
121. Lan sira aja padha mangan sembelih

an hewan-hewan kang halal kang ora nganggo
disebut asmaning Allah, jalaran kang mang-
kono iku duraka, Ian satemene syetan iku
padha tutur marang kekasihe supaya padha
madoni marang sira kabeh, Ian manawa sira
kabeh nganti manut ing dheweke, sanyata Waiaa ta'kuluu mimmaa lam yodzkaris-
sira kabeh iku padha dadi musyrik kaya mullaahi 'alaihi wa innahuu Iafisq, wa
innasy-syayaathlina layuuhuuna i!aa auli-
dheweke. yaa-ibim'liyujaadiluukum wa in atha'-
tumuuhum innakum lamusyrikuun.
122. Lan apa wong kang maune mati,i350)

tumuli lngsun nguripake dheweke maneh,
Ian Ingsun banjur maringi marang dheweke
pepadhang, tumuli wong mau lumaku kala-
wan pepadhang iku ana antarane para rna-
nungsa, iku padha karo wong-wong kang
II
350). Ingkang dipun maksud pejah manahipun, inggih punika tiyang loam s.p.
243
ana ing pepeteng, dheweke ora padha bisa Awaman kama maitan fa-;iliyainaabu
waj'alnaa labuu nuuray yamsyii bihii fin-
metu sakaing kono? Kaya mangkono iku naasi kamam matsaluhuu fizh zhulumaa-
wong-wong kafir padha direngga-rengga ka- ti laisa bikhaarijim minhaa kadzaaIika
beh lakune kang ala katone becik. zuyyina III kaafiriina maa kaanuu ya'
maluun.
123. Lan kaya mangkono uga Ingsun anda-

mel ana ing saben-saben Negara pirang-pirang
manungsa kang kalebu mulya kajen keringan
kang padha tumindak duraka, padha nindak-
ake paekan ana ing Negara mau, mangertia,
Wakadzaalika ja'alnaa fIi kulli qaryatin
dheweke ora padha maeka kajaba mung ma- akaabira mujrimiibaa liyamkuruu fiibaa
rang awake dhewe, ananging dheweke ora wamaa yamkuruuna illaa bi anfusihim
padha krasa rumangsa! wamaa yasy'uruun.
124. Lan manawa wong-wong mau katekan-

an Ayat tandha yekti, dheweke padha angu-
cap: "Kita ora arep padha iman, nganti kita
dhewe diparingi wahyu kaya kang wus di-
paringake marang para andika Rasuling Al-
lah". Ananging Allah iku Maha Ngawuninga-
ni, luwih dening luwih, sap a ta kang kudu
diparingi Risalahe. Wong-wong kang padha
duraka mau bakal dadi asor, besuk ana ing Wa idzaa jaa-at hum aayatun qaaluu
Ian nu'mina hattaa nu'taa mitsla maa
ngarsaning Allah, Ian bakal kapatrapan siksa
uutiya rusulullaab, aIIaabu a'lamu haitsu
kang banget abote, jalaran saka anggone yl\i 'alu nsaalatah, sayushiibul ladziina aj-
padha nindakake paekan. ramuu shaghaarun 'indallaabi wa 'adzaa-
bun syadiidum bimaa kaanuu yamku-
mun.
125. Mangka sap a kang dikarsakake dening

Allah bakal kaparingan pituduh, Panjeneng-
aNe bakal anjembarake dhadhane wong iku
kanggo nampa wulangan Islam, *) Ian sapa
bae kang dikarsakake sasar dening Allah si-
nasarake, PanjenengaNe mesthi andamel dha-
dhane wong iku banget rupeke Ian sesege,
kaya-kaya wong mau didhawuhi munggah
menyang Langit. Mangkono iku Allah anda- Faman yuridillaabu ay yabdiyabuu yas-
mel jejember ana ing atine wong-wong kang rail shadrailuu Iii islaami wamay yurid
ay yudhillabuu yaj'aI shadrabuu dbayyi-
ora padha iman. qan harajan ka"annamaa yashsha' 'ado
£is samaa-i kadzaalika yl\i'alulIaahur
rijsa 'alai ladziina laa yu'minuun.
126. Lan mangkene iki, dedalane Pangeran

sesembahanira kang bener. Sanyata Ingsun
wus mijang-mijang Ayat pirang-pirang mung-
guhing wong kang padha gelem ngangen
angen!
'). Bab Wula /l1i"I'IIslarrr rnirsanana ing "Kat!''(angan sowatawB ingkaIlg wigatos murakabi" kaca
wingklflg.
244
"\Va hucku shiraathu rabbika mustaqii- ..:t;

ma., qad fuhshalnal aayuti liqaumiy
yadzdzakkaruun.
127. Dheweke ana ngarsaning Pangeran se-

sembahane bahl padha oleh omah karahar-
jan, Ian Pangeran sesembahane mau arsa
ngayomi, amarga anggone wus padha nindak-
ake kabecikan. Labum daarus salaami 'inda rabbihim
wahuwa waliyyuhum bimaa kaanuu
ya'maluun.
128. Lan elinga ana ing dina Qiyamat kang

ing kono PanjenengaNe Allah karsa angum-
pulake wong-wong mau kabeh. Dhawuhing
Allah: "He grombolaning jin, yekti sira ka-
beh ngakeh-akehake anggonira nyasarake
manungsa". Wong-wong kang dadi rewange
padha mawr: "Dhuh Allah Pangeran sesem-
bahan kita! Saweneh kita sam pun sami
among suka kaliyan sawenehipun, tuwin kita
sampun dumugi pejah ingkang sampun Pa-
duka tamtokaken dhumateng kita". Dhawuh-
ing Allah: "Panggonanira iku Neraka, lang-
gehg ana ing kono, kajaba manawa ana ka- Wa yanma yahsyuruhum jamii'ay yaa
ma'syaral jinni qadistaktsartwn minal
parenging karsaNe Allah". Sanyata Pangeran insi waqaala auliyaa-uhum minal insi
sesembahanira iku Maha Wicaksana sarta rabbanastamta'a ba'dhunaa bi ba'dhiw
Maha Ngawuningani. wabalaghnaa ajalanal ladzii ~Ita lanaa,
qaalan naaru matswaakum khaalidiina
fiihaa illaa maasyaa allaab, inna rabbaka
bakiimun 'aliim.
129. Lan mangkono uga Ingsun wus anda-

dekake sawenehe wong-wong kang padha
nganiaya anguwasani marang sawenehe, mi-
nangka piwales marang dheweke, jalaran saka
anggone padha tumindak laku do sa. "\Va kadzaalika nuwallii ba'dha zbaali-
miina ba'dham bimaa kaanuu yaksibuulL
Derajating manungsa iku sabab saka

'amale. 351 )
351). Kawontenan sosial Ian kabudayaning manungsa. sarta tingkahlaku (muna Ian muni) wiwit
jumedhul ing 'alam Donya dumugi Qiyamat benjing, manawi katiti priksa dening ilmu-ilmu
hukum, sejarah, geografi, politik, ekonomi, psikoiogi, teologi, kedokteran, tehnik, filsafat,
ian sanes-sanesipun, cetha sanget bilih ummat Manungsa makhluk ingkang dipun cipta dening
Allah s.w.t. punikaageng sanget peranan Ian tanggei jawabipun. llmu ingkang kathah sanget
wau inceraning kawigatosanipun (focus stadies) tindak-tandukipun manungsa. Sanaosa ilmu-
ilmu wau gadhah objek, Ian orientasi sarta spesialisasi studi piyambak-piyambak ananging
ilmu-ilmu wau gadhah sesambetan utawi sami dene ambetahaken, sacara langsung utawi boten
langsung. Al Quraan mengetaken, ngrembakaning ilmu-ilmu wau supados tetep enget jejering
manungsa, rasa, cipta, karya Ian karsa punika kedah effisien Ian konstrektif, makaten margining
Shirathal-mustakim. Dene menggahing Agami ingkang baku manungsa punika ' AMALIPUN,
liripun rasa, cipta, karya, Ian karsa wau kedah adhedhasar taqwa ing Allah. Makaten para
sutrisna kita mermanemaken ayat 130 dumugi 135 kasebat nginggil!
245
130. He grombolaning jin Ian manungsa!

Apa durung teka marang sira kabeh Utusan-
ing Allah saka jinisira dhewe, kang anyari-
takake marang sira kabeh anggonira bakal
katemu dina Qiyamat iki?" Wong-wong mau
padha munjuk atur: "Kita sam pun sami
anyekseni dhumateng kalepataning badan
kita piyambak", Ian dheweke wuspadha
kapusan. dening panguripan donya, sarta Yaa ma'syaral jinni wal insi alam ya'ti-
dheweke padha anyekseni marang kasalahane kum J11sulum minkum yaqushshuuna
awake dhewe, manawa sanyatane dheweke 'alaikum aayaati wa yundzil11unakum
iku padha kafir. liqaa-a yaumikum haadzaa, qaaluu sya-
hidnaa 'alaa anfusinaa wa gharrat humul
hayaatud dun-yaa wa jaahiduu 'alaa
anfusihim annahum kaanuu kaafiriin.
131. Kang mangkono iku, jalaran Pangeran·

sesembahanira ora karsa ngrusak Negara ka-
lawan nganiaya, kang mangka wong-wong
kang manggon ing Negara maupadha ora
mangerti. Dzaalika allam yakun rabbuka muhlikal
quraa bizhulmiw wa ahluhaa ghaafiluun.
132. Lan tumrap siji~sijiningawak .iku pa-

dha kaparingan pangkat dhewe-dhewe mi-
turut 'amal kang wus padha ditindakake, de-
ne Pangeran sesembahanira iku ora arsa ka-
supen ing barang kang padha ditindakake. Walikullin darajaatummimmaa 'amiluu
wamaa rabbuka bighaafilin 'ammaa ya'
maluun.
133. Lan Pangeran sesembahanira iku sugih

sana kagungan Rakhmat. PanjenengaNe arsa
ngrusak sira kabeh, sapungkurira Panjeneng-
aNe banjur anitahake ganti wong liyane mi-
turut kaparenging karsaNe, kaya dene Pan-
jenengaNe wus anitahake sira kabeh saka
katurunane kaum golongan liya. Wa rabbukal ghaniyyu dzur raiunah, in
yasya' yudzhibkum wa yastakhlif mim
ba'dikum maa yasyaa-u kamaa ansya-
akum min dzurriyyati qaumin aakhariin.
134. Sanyata apa kang dijanjekake marang

sira kabeh iku mesthi. bakal kelakon, Ian sira
kabeh ora bisa nolak kelakone iku. Inna maa tuu'aduuna la-aatiw wamaa an-
tum bimujiziin.
246
Surat 6 AL AN 'AAM. (Kewan Raja Kaya) Juz 8
135. Dhawuha sira Muhammad: "He kaum-

ku! Sira padha tumindaka miturut apa kang
sir a antepi, sanyata aku uga tumindak apa
kang dak antepi, sira kabeh bakal padha we- ,
ruh dhewe, sapa ta kang bakal oleh kawu- ,., -: ~nrt
o(,;)~1
sanan kang becik ana ing Akherat, sanyata ,
wong-wong kang padha nganiaya iku ora
Qui yaa qaumi'maluu 'alaa makaanati-
padha begja". Irum iruili 'aamilun fasama ta'lamuuna
man takuunuu lahuu 'aaqibatud daar,
innahuu laa yuflfuuzh zhaalimuun.
Kaum musyrikin gawe-gawe tatanan

ngemba-emba tatanan Agama.
136. Lan dheweke wong' wong iku
padha gawe-gawe kanggo Allah
saka barang-barang Allah,
bageyan saka tetanduran Ian
weke padha ngucap kalawan panyana gawe-
gawene: "Iki kagem Allah, dene iki
brahala kita!" Temen barang kang kanggo
brahalane iku ora tumeka marang Allah.
Dene barang kang kanggo Allah iku, tumeka Wa ja 'aluu lillaahl mimmaa dzara-a mi-
marang brahala-brahalane. Ala temen wong- nal hartsi wal an'aami nashiilian faqaaluu
wong musyrik iku anggone mutusi. haadzaa lillaahl biza'mihim wa haadzaa
lisyurakaa-inaa famaa kaana lisyurakaa-
fuim falaa yashilu ilallaahi wamaa kaana
liIlaahi fahuwa yashilu ilaa syurakaa-
fuim, saa-amaa yahkumuun.
137. Dening rekadayane para pemimpine

Agama (syetane) wong-wong mau, akeh-
akehe wong-wong musyrik iku padha duwe
panganggep yen mateni anak-anake iku becik
kang mangkono iku kanggo nyasarake dhe-
weke, Ian kanggo mblawurake Agamane
wong-won g mau. Lan saupama ana kapa- Wa kadzaalika zayyanna likatsiirim minal
renging karsane Allah, yekti dheweke wong- musyrikiina qatla aulaadfuim syurakaa-
wong musyrik ora padha nindakake tumin- uhum liturduuhum wa liyalbisull 'alai-
him diinahum, walau syaa-allaahu mall
dak iku. He Muhammad! Wong-wong mau
fa'alullhu fadzarhum wamaa yaftal'1um.
tinggalen anggone padha gawe gegorohan.
138. Lan dheweke padha ngucap: "Iki raja

kaya Ian tetanduran kang ndak keker, ora
ken a mangan iku kajaba mung tumrap wong
kang dak karepake". Kang kaya mangkono
iku panyana gawe-gawene wong-wong mu-
syrik mau dhewe, Ian pirang-pirang raja kaya
kang dicegah ora kena ditunggangi, Ian raja
c kaya kang disembelih ora nganggo nyebut
asmaning Allah, sumeja gawe-gawe goroh
247
marang ngarsaning Allah. PanjenengaNe arsa Wa qaaluu haadzihii an'aamuw wa har-

paring piwales marang wong-wong mau mi- tsun hijrul laa yath'amuhaa illaa man
nasyaa-u biza'mihim wa an'aamun hum-
turut anggone padha gawe-gawe gegoroh-
mat zhuhuuruhaa wa an'aamun laa yadz-
an. 352 ) kuruunallaahi 'alaihaftiraa-an 'alaih, sa-
yl\.iziihim bimaa kaanuu yaftaruun.
139. Lan dheweke mau padha ngucap ma-

neh: "Wetengane raja kaya iki mung bakal
kapangan dening para wong lanang thok, ora
ken a babar pisan dipangan dening para wong
wadon. Ananging manawa wetengane mau
metu wus mati, mangka wong lanang Ian
wad on mau kena mangan bebarengan! Allah Wa qaaluu maa iii buthuuni haadzihil
arsa paring piwales marang pranatan-prana- an'aami kliaalishatul lidzukuurinaa wa
tan kang digawe-gawe dening wong-wong muharramun 'alaa azwaajinaa wa-iy
yakum maitatan fahum fiihi syurakaa-u
musyrik mau, jalaran sanyata Allah iku Ma- sayl\.iziihim washfahum, innahuu hakU-
ha Wicaksana sarta Maha Ngawuningani. mun 'aliim.
140. Temt:n padha kapitunan wong-wong

kang padha mateni anak-anake kagawa saka
bodhone, sarta tanpa kawruh, Ian tuna wong-
wong kang padha ngaramake rezeki kang
wus diparingake dening Allah marang dhe-
weke, sumeja gawe-gawe gegorohan marang
ngarsaning Allah, yekti wong-wong mau wus Qad khasiral ladziina qataluu aulaada-
padha kasasar sarta padha ora oleh pitu- hum safaham bighairi 'ilmin waharramuu
duh. 353 ) maa razaqahumullaahuftiraa-an 'alallaahi
qad dhalluu wamaa kaanuu muhtadiin.
141. Lan PanjenengaNe Allah iku kang wus

andamel kebon-kebon kang thethukulane
padha mrambat, Ian kang ora mrambat, wit
kurma, tetanduran kang warna-warna rasane,
zaitun, delima kang madha rupa, Ian delima
kang ora madha rupaj sira padha mangana
saka woh-wohane wit mau manawa wus
awoh, sarta padha menehna bageyan Zakate
ana ing saben mangsa panene, Ian sira aja
352). Kados makaten tetiyang musyrik damel tatanan ngemba-emba tatanan Agama ingkang murni,
bares, rasionil Ian universil, inggih punika Agama Islam. Dening tiyang musyrik dipun reka-daya
kapitadosan-musyrik ingkang sarwa semrawut Ian mbingungaken tiyang kathah wau nyuwun
sajajar kaliyan Agama Islam (ingkang murni salting Allah). Pramila penetrasi (nyampur ing
babagan kapitadosan utawi sinkretisme) saking pokalipun tiyang musyrik wau badhe awon
sanget akibatipun wonten alarning pembangunan Nasional kita.
353). Wonten ing ayat no. 136 dumugi no. 141 dipun pratelakaken warni-warnining tatanan ingkang
dipun damel-damel ing zaman Jahiliyah kina, ~pami mejahi lare, criyosipun ngiestantunaken
Nabi Ibrahim ngurbanaken putranipun Nabi Isma'il, taneman utawi hewan ingkang katamtok-
aken piyambak kagem asung dhahar paJ"a lelembat ingkang sering anggodha, kadosta brahala
lelembat 'Uzza Ian Lata, utawi hewan tumpakan ingkang khusus nami Bahirah Ian Saibah
boten kenging dipun tumpaki, Ian s.p.
Para sutrisna, sam pun kaget manaWi ing zaman Jahiliyah modem ugi wonten!
248
Surat 6 AL AN •AAM (Kewan Raja Kaya) Juz 8
padha leluwihan anggone padha mangan, Wa huwal ladzii ansya-a jannaatim ma'-
jalaran PanjenengaNe Allah iku ora remen ruusyutiw wa ghaira ma'ruusyutiw wan
marang wong-wong kang padha leluwihan. nakhla wazzar'a mukhtalifan ukuluhuu
wazzaituuna warrummaana mutasyaabi-
haw wa ghaira mutasyaabili, kuluu min
tsamarihii idzaa atsmara wa utuu haqqa
huu yauma hashaadihii walaa turiuu,
innahuu Ilia yuhilibul musrUUn.
142. Lan PanjenengaNe wus andamel saka

raja kaya iku kanggo momotan barang-barang
Ian kanggo sembelihan. Sira padha mangana
marang rezeki kang wus diparingake dening
Allah marang sira kabeh, Ian sira kabeh aja
padha manut grubyuk tindak tanduke sye
Wa minalan'aami hamuulataw wa far-
tan, jalaran sanyata syetan iku mungsuh syaa, kuluu mimmaa razaqa kumuUaabu
kang nyata tumrap sira kabeh. walaa tattabi'uu khuthuwaatisy syai-
thaan, innahuu lalrum 'adowwum muhiin.
143. Raja kaya kang kasebut iku cacahe

ana wolu ajejodhohan, dadi patang jodho,
wedhus gembel sajodho, wedhus ka.cangan
sajodho, sira Muhammad pitakona: "Wedhus
rong jodho iku endi ta kang diharamake de-
ning Allah, kang lanang apa kang wadon.
utawa apa kang ana sajeroning wetengane
wedhus wad on loro iku? Mara coba sira ka-
beh padha ngabarana rrrarang aku kalawan Tsamaaniyata azwaajim minadh dba'-
'ilmu, yen ta nyata sira kabeh iku padha nits-Mini wa minal ma'zits-naini, qui
aadz-dzakaraini harrama amiI untsayaini
temen!" arnmasy tamalat 'alailii amaamul unts&-
yain, nabbi-uunii bi 'ilmin in lruntum
shaadiqiin.
144. Lan raja kaya kang kasebut iku uga,

yaiku onta sajodho, Ian sapi sajodho. Sira
Muhammad pitakona: "Kewan rong jodho
iku endi kang diharamake dening Allah, kang
lanang. apa kang wadon, utawa ·apa kang
ana ing sajeroning wetengane kewan wadon
bng loro iku? Utawa sira kabeh apa kang
dadi saksi ing nalika Allah andhawuhake
bab iki, marang para wong tuwanira kabeh?"
Lan sapa wong kang luwih nganiaya marang
awake dhewe ngungkuli wong kang gawe- Wa minal ibilits-Mini wa minM baqarits
gawe gegorohan karo Allah, saperlu arep naill, qui aadz-dzakaraini harTama 'amil
nyasarake para manungsa tanpa kawruh. untsayaini ammuy tamalat 'alaihi ar-
Sanyata Allah iku ora karsa nuduhake wong- haamul untsayaini, am lruntum syuha-
du-a idz washshaakumulluhu biliaadzaa
wong kang padha nganiaya. faman azhlamu mimmaniftaraa 'alaI-
laahl kadzibal liyudhilan _ bighairi
'1m, innallaaha lu yahdil qaumazh
zh",limiin
249
SUrat 6 AL AN 'AAM (Kewan Raja Kaya) Juz 8

nemu panganan kang haram, ana ing Kitab
kang wus diwahyokake marang aku tumrap
wong kang arep mangan iku, kajaba mung
bangke, getih mili, daging babi,jalaran daging
babi iku pangan kang jember, utawa daginge
kewan kang disembelih ora nganggo nyebut
asmane Allah. Mangka sing sapa kapeksa ma-
ngan iku, ora kalawan anjarag utawa ora QuI Iaa ajidu fii maa uuhiya ilayya
ngliwati wates, sanyata Pangeran sesembah- muharraman 'alaa thaa'imiy yath'amu-
huu maa ay-yakuuna maitatan au da-
anira iku Maha Ngapura sarta Maha Asih. mam masfuuhan au lablna khinziirin
fa-innahuu rijsun au fisqan uhilla Ii-
ghairiRaahi bihii famanidh-thurra ghaira
baaghiw .. walaa 'aadin fa-inna rabbaka·
ghafuurur rahlim.
146. Lan tumrape wong-wong Yahudi, Ing-

sun wus ngaramake saben-saben kewan kang
anduweni kuku, saka sapi, Ian wedhus, Ing-
sun ngaramake marang wong-wong mau ga-
jihe, kajaba kang ana ing geger-gegere, jeroh-
an Ian usus-ususe, utawa gajih kang tumem-
pel ing balung. Kang mangkono iku, minang-
ka paukumanlngsun marang wong-wong mau,
jalaran anggone padha nganiaya, Ian sanyata Wa 'alalladziina haaduu harramnaa kulla
Ingsun iku yekti luwih temen. dzii zhufuriw waminal baqari wal gila-
nami harramnaa 'alaihim syuhuuma-
humaa maa maa hamalat zhuhuuru hu-
maa awl hawaayaa au makhtalatha bi-
'azhmin, dzaalika jazainaahum bibaghyi-
yibim, wa innaa lashaadiquun.
147. Jalaran saka iku manawa wong-wong

mau padha anggorohake marang sira, mangka
sira dhawuha: "Allah Pangeran sesembahan-
.ira iku kang kagungan Rahmat kang jembar,
Ian siksaning Allah iku ora bakal bisa di-
Fa-in kadzdzabuuka faqul rabbukum
singkirake saka wong-wong kang padha tu- dzuu rahmatiw waasi'atiw walaa yuraddu
mindak laku dosa". . be'suhuu 'ani qaumil mujrimiin.
148. Wong-wong kang padha musyrik iku

bakal padha ngucap: "Manawa dikarsakake
dening Allah, yekti kita Ian para leluhur kita
ora padha nyakuthokake ing Allah, Ian kita
ora arep ngaramake apa-apa". Mangkono uga
wong-wong kuna biyen, uga wus padha ma-
ido, kongsi dheweke iku padha ngrasakake
siksanlngsun. Dhawuha sira Muhammad:
"Apa sira kabeh padha anduweni kawruh
katerangan kang sira kabeh bisa anggelarake
250
marang aku? Sira ora padha nganut kajaba Sayaquuiui ladziina asyralruu lau SYIIII-
mung marang panyana gawe-gawenira dhewe, aIlaahu maa asyraknllll wallla llllbaa-
unaa waillll harramnaa min syai-in, ka-
Ian ora liya, sira kabeh iku kajaba mung dzaaiika hadzdzabai ladziina min qabli-
padha gegorohan". him hattaa dzaaquu ba'sanaa, qui hai
'indakum min 'il.min fatukhrijuuhu 111-
naa, in tattabi'ull.na iUam-zhanna wa in
anrum illaa takbrushuun.
149. Dhawuha sira Muhammad: "Mung Ka-

gunganing Allah pribadi katerangan kang
nyata iku. Manawa PanjenengaNe Allah iku
karsa, yekti PanjenengaNe anuduhake ing
sira kabeh!" Qui faiillaabil hujjaml baaligham faiau
syaa-a labadaakum ajma'iin,
150. Dhawuha sira Muhammad: "Mara sira

kabeh padha nekakna saksi-saksinira kang
kang nyekseni manawa Allahiku ngaramake
iki!" Mangka manawa dheweke padha gelem
nyekseni, sir a dhewe aja kongsi gelem nyek-
seni karo wong-wong iku. Lan sira aja manut
hawa nafsune wong-wong kang padha ang-
gorohake marang Ayat-Ayatlngsun, Ian aja
nganut marang wong-wong kang ora padha
QuI haiumma syuhadaa-akumul ladziina
iman bab bakal anane dina Akherat, sarta yasyhaduuna annaIlaaha hamuna haa-
dheweke padha nyakuthokake marang Pa- dzaa fa-in syahlduu faiaa tasyhad ma'a-
ngeran sesembahane. hum walllll tattabi' abWIlll-ai ladziina
kadzdzabuu bi-aayaatinaa waUadziina
laa yu'mmuuna bi! aakhirati wahum
birabbibim ya'diuun.
151. Dhawuha siraMuharnmad: "Sirakabeh

padha mrenea, arep ndak wacakake barang-
barang kang dihararnake dening Pangeran
sesembahanira marang sira kabeh, yaiku su-
paya sira aja nyakuthokake Allah kalawan
sawijining barang, Ian supaya 'sira padha
v
agawe becik marang wong tuwanira loro,
Ian sira aja padha mateni anak-anakira mung
jalaran sumelang karupekan, jalaran Ingsun
pribadi kang rnaringi rezeki marang sira ka-
beh, Ian rna rang anakira iku. Lan sira aja
padha nindakake laku dosa, kang katon Ian Qui ta 'aalau atiu mllll hlllTlIDla rabbll.-
kang ora katon. Lan sira aja padha mateni !rum 'aiaikum aIIaa tusyrikuu bibii syai-
uwong kang diharamake dening Allah, ka- aw wabil waalidaini ihsaanaa, walaa ta-
tutuu auilllldakum min imlaaq, nahnu
jaba kalawan dalan kang bener. Mangkono narzuqulrum wa iyyaahum wma taqra-
iku dhawuhing Allah marang sira kabeh, but fawaahisya mllll zhahara minhaa WII-
supaya sira kabeh padha mangerti. mllll bathan, walllll taqtuiun nafsaI latii
hlllTlIDlallaahu illaa bilhaqq, dzaalikwP
washshaalrum bihii la'allakum ta'qiluun.
251
Sadasa dhawuh Ian pepacuh!

152. Lan maneh sira aja padha ngedohi ma-
rang bandhane bo'cah yatim kajaba sarana
dalan kang becik banget, nganti tumeka
ndungkap diwasane, Ian padha netepana
taker Ian traju sarana bener. Ingsun ora
merdi~merdi sawijining awak kajaba saku-
wate. Dene manawa sira padha ngucap, becik
sing bener, sanadyan tumrap brayatira dhe-
we, sarta padha nuhonana ingjanjining Allah.
Kang mangkono iku diwasiyatake (didha-
wuhake) marang sira, supaya sira kabeh pa- Walaa t ..qrnbuu maalal yatiimi illaa bi!-
dha tansah ding. 354) latii hiya aIlsanu hattaa yablugha asyud-
dahuu wa-auM bia wal miizaana hi
qisthi laa nuWit'u nafsan illaa wus'a-
haa, wa idzaa qultum fa'diIuu walau
kaana dzaa qurbaa wa bi'ahdillaahi aufuu
dzaal.ikum. washshaakum bibii la'allakum
tadzakkaruun.
153. Lan sanyata iki Al Quraan dedalan

Agamaningsun kang bener, muiane padha
nuruta! Lan aja padha manut pirang-pirang
dedalan (Agama) mundhak angglewangake
(misahake) sira kabeh saka Agamaning Allah.
Kang mangkono iku Panger an wasiyat ma-
Wa anna haadzaa shiraathii mustaqiiman
rang sira kabeh, supaya sira kabeh padha tattabi'uuhu walaa tattabi'us subwa fa-
rumeksa, taqwa ing Allah. 355) tafarraqa bikum 'an sabiilih, dzaalikum
washshaakum bibii la'allakum tattaquun.
354). Punika ayat ndhawuhaken tindak jujur tuwin 'adiI. Pancen tindak kakalih punika wigatos
sanget wonten ing samukawisipun, punapa mallh ing zaman Pembangunan Bangsa (Natipn and
Character building). Mil inggih punika ngienggahaken barang utawi prakawis, sumeleh wonten
ing papanipun. Kosokwangsulipun dhalim (nganiaya) punika dedeleh ingkang boten mapan,
utawi andhawahaken hukum boten leres!
355). Ayat tetiga 151, 152, Ian 153 punika manawi.kagembleng, mengku dhawuh tuwin papacuh
sadasa prakawis (ten commandments) 1. ndhawuhaken darnel sae sarta bekti dhumateng tiyang
sepuh kallh, 2. kedah tumindak jujur, anetepi taker lan traiu ingkang jejeg, 3. 'amI ing wicanten,
tegesipun kajawi wicanten wau pancen leres, ugi boten ndadak mawi dipun bumboni lagak lagu
ingkang saged nambahi utawi nyuda leres (sura08), 4. tuhu ing janji, 5. anggondheli AI Quraan
Ian ndherek tindakipun Kanjeng Nabi '•. a.w. 6. ngawisi musyrik ing Allah, 7. haram meiahi anak
sebab kuwatos miskin utawi wimng, 8. haram nindakaken dosaageng, zina Ian sanes-sanesipun,
9. haram mejahi tiyang tanpa dosa, 10. haram nedha bandhanipun lare yatim.
Dhawuh anggondheli Al Quraan Ian ndherek Kanjeng Nabi iI.a.w. mengku suraos ma-
katen: kita tiyang Islam kedah gegondhelan yektos dhateng Al Quraan, sarta nulad tindakipun
Kanjeng Nabi wau. Dado. sampun ngantos gegondhelan Kitab sanes, mindhak kita sami kesasar.
lajeng sami dredah, pepisahan ingpolitik, punapa babagan ekonomi, punapa rebatan kursi-
kalenggahan, punika badhe nuwuhaken situasi kontrang-kantringan boten kantcm-kantenan,
Ian nuwuhaken dedukarung Allah; laieng ummat Islam dados ringkih Ian ieal perbawani-..'un.
Manawi ummat Islam saged guyub-rukun punika ateges kita ngetrepi tuntunanipun Kanjeng
Nabi s.a.w. Kosok wangsulipun samanten agengipun pangancarrung Allah dhumateng kita ing-
kang kadhangkala taksih remen 'pepecahan Ian gegesehan, dhuh para mao. Muslimin sadaya
engeta!
252
1-54. Tumuli Ingsun maringi Kitab marang

Nabi Musa kanggo nyampurnakake peparing-
Ingsun tumrap wong kang gelem nindakake
amal shaleh, Ian kang anerangake ing saka-
behing perkara, apa dene dadi pituduh sarta
rahmat, supaya wong-wong iku padha iman,
anggone bakal sowan ana ing ngar~aning Tsumma aatainaa muusal kitaaba tamaa-
Pangeran sesembahane. man 'alal ladzii absana wa tafshiila! Ii-
kulli 81m-iw wabudaw wa rahmatal la-
'aHabum biliqaa-i rahhihim yu'minuun.
155. Lan iki sawIJmmg Kitab kang wus

Ingsun turunake kang binerkahan, jalaran
saka iku, sira kabeh padha manuta marang
Kitab mau, sarta padha wedia (rumeksaa)
ing Allah supaya sira kabeh padha diparingi Wa haadzaa kitaabun anzalnaahu mubaa-
rakhmat. rakun fattabi'uuhu wattaquu la'allakum
tumamuun.
156. Dene Ingsun anurunake AI Quraan iki

supaya sira kabeh aja kongsi padha angucap:
"Mesthine kang dituruni Kitab iku harak
mung rong golongan, yaiku Yahudi Ian Na-
srani, dhek jaman biyen, Ian sajatine anggone An taquuluu innamaa unzilal kitaabu
dheweke padha maca 356) kita ora anggatek- 'aIaa thaa-ifataini min qablinaa wa-in
ake." kUlJ.llaa 'an diraasatiliim lagbaafiliin.
157. Utawa supaya sira kabeh aja kongsi

angucap umuk: "Saupama Kitab iku diturun-
ake marang kita, yekti kit a bakal luwih
anggone oleh pituduh, ngungkuli wong-wong
mau". lng mangka saj atine saiki wus teka
marang sira kabeh tandha yekti kang terang
tarwaca saka Pangeran sesembahanira, Ian
minangka pituduh sarta dadi rakhmat. Ja-
laran saka iku, sapa ta kang luwih .nganiaya,
ngungkuli wong kang anggorohake ayat-ayate
Allah?, Ian malengos saka tandha yekti mau? Au taquuluu lau annaa unzila 'alaina!
Ingsun arsa males marang wong-wong kang kitaabu lakuunaa ahdaa minbum, faqad
jaa-akum bayyinatum mir rabbikum wa
padha malengos saka ayat-ayatlngsun, kala- hudaw warahmab, faman azhlamu mim-
wan ala-alaningsiksa, jalaran anggone padha man kadzdzaba hi aayaatillaahi wa
malengos. shadafa 'anhaa, sanajzi ladziina yash.
difmma 'an aayaatinaa SUll-a! 'adzaabi
bimaa kaanuu yashdifuun.
:I 56). Tumuruning AI Quraan punika sarana basa Arab. ingkang supados tetiyang musyrik Mekkah
saged maos piyambak, sebab Kitab Taurat Ian Injil punika basa Ib mni, ingkang piyambakipun
boten saged maos.
253
158. Wong-wong mau padha angenteni, ora

liya mung ngenteni rawuhing Malaikat, utawa
tekane siksa saka Pangeranira, utawa iya
tekane saweneh ayat tandha yekti dina Qi-
yamat utawa patio Ana ing dina tekane sa-
wenehing ayat tandha yektining Pangeranira,
yaiku imane wong-wong mau ora bisa man-
fa'ati marang awake, kang maune ora padha
ge!em iman, utawa ora gelem nindakake laku
becik ing nalika iman iku. Dhawuha sira
Muhammad: "Sira kabeh dipadha nyrantek- Hal yanzhl.ll"ImDll illaa anta'tiyahumul
na, sanyata Ingsun uga nyrantekake". malaa-ikatu au ya'tiya rabbuka au ra'-
tiya ba'dlru aayaati rahbika laa rania'll
nafsan iimaanuhaa lam takun aamanat
min qahlu au kasabat iii iimaanihaa
khairaa, qWintazhiruu innaa muntazhi-
mun.
159. Sanyatrr wong-wong karig padha me-

rang-merang Agamane, Ian banjur dadi sa-
pirang-pirang golongane, 357) sira iku ora
kalebu golongane wong-wong niau. Sajatine
perkarane wong-wong mau bakal bali ana ing
ngarsane Allah, tumuli PanjenengaNe karsa
anjlentrehake marang wong-wong mau, amal hmal ladziina farraquu diinahurn wa
apa wae kang wus padha ditindakake. kaanuu syiya'al lasta minburn fii gyro',
innamaa amruhurn ilallaahi tsumma
yunabbi-uhum binlaa kaamm rat'aluun.
160. Sapa wonge kang anindakake kabecik-

an, dheweke bakal nampa piwalesing kabe-
' cikane iku tike! sepuluhe, dene sapa wonge
\ / kang anindakake laku ala, iku ora bakal di-
wales kajaba mung satimbang karo laku ala Mau jaa-a bl hasanati falahuu 'asym
kang wus ditindakake, sarta dheweke ora amtsaalihaa waman jaa-a bis sarri-ati
bakal padha dikaniaya. falaayujziya iUaa mitslallaa wahurn
laa yuzhlamuun.

aku wus dituduhake dening Pangeran sesem-
bahanku marang dedalan kang jejeg, Agama
l; kang bener, yaiku Agamane heyang Nabi
Ibrahim kang condhong marang kabeneran,
Qui innanii hadaanii rabbi iaa shiraa-
awit PanjenengaNe iku dudu golongane thim mustaqiim, diinan qiyamam data
wong-wong kang padha musyrik". ibraahiima haniifaw wamaa kaana minal
DWsyrikiin.
3(7). Inggih punika golongan-golOngan ingkang fanatik sanget dhateng Pemimpinipun (kultus indi-
vidu).
254

Shalatku, Ian 'ibadahku, 358) sarta pati urip-
ku, iku mung ndak pasrahake marang Allah
Pangeraning 'alam sakalir.
QuI inna malaam wanusuqii wa malI-
yaaya wa mamaatii Waam rabbi 'aaJa-
miin.
:)"'~j ·'tl ";"'1£:"'" , , , .-::" ! ,.T:e 1 9 1. ,

163. Ora ana kang nartani marang Pan)e- ~ w \.I!.'~~I~~-, ~~'" -\"\f L-
nenegaNe, dene aku didhawuhi mangkono
iku dening Allah, aku dadi wiwitane wong- Laa syaruka lalIllU wabidzaalika umirtu
wong kang padha sumarah". wa ana awwaluI mllsiimiin.
164. Dhawuha sira Muhammad: "Apa ta

pantes aku ngupaya Pangeran sesembahan
saliyane Allah? Mangka PanjenengaNe Allah
iku Pangeran sesembahane barang sakalir.
Lan saben awak iku ora anindakake ala,
kajaba piwales tindake iku tumiba marang
awake dhewe. Lan ora ana wong kang nan-
dhang dosa iku bisa nanggung dosaning liyan, Qui aghairallaahi abghli rabhaw walIuwa
tumuli marang ngarsaning Pangeran sesem- rabhu Irulli sy ai', walaa taksibllU kuHu
bahanira kabeh, sira b~al disowanake. Ban- nafsin liaa 'alaihaa walaa tziru waa-
ziratuw wiua ukhraa !summa laa rab-
jur PanjenengaNe arsa anjalentrehake marang bikum marji'ulrum fayunabbi-ukum hi-
sira kabeh, ana ing perkara kang padha sira maa kuntum fUhi takhtalifuun.
pasulayakake. "
358). 'lbadah punika maknanipun ngumawula utawi manembah. Tegesipun inggih punika sumungkem
ta'luk, tundhuk, dhedhepe sarta ngegungaken Ian ngluhuraken, ingkang dipun kanthenilraos
ajrih ing walat utawi pangajeng-ajeng ing berkah Ian sawab saking ngarsaning Allah s.w.t. 'Ibadah
wau ingkang kagungan hak dipun 'ibadahi namung Allah piyambak, dene ingkang kuwajiban
nindakaken sadaya titah langkung-langkung para manungsa. 'Ibadah punika ingkang baku
wonten sekawan: Shalat, Zakat, Shiyam, Ian Hajji. Sekawan wau wonten ingkang 'ibadah
mahldlah (murni ian !ugu)" tegesipun boten saged kaeetha menggah hikmah utawi faedahipun
wonten ing lahir, artosipun namung salugu sesambetanipun manungsa kaliyan Pangeran piyam-
bak, boten ngengingi dhumateng sanesipun. Inggih punika sesambetanipun iiwa utawi sukma
kaliyan Allah Gusti Pepundhenipun, kadosta Shalat Ian Shiyam. Ananging wonten ingkang
saged kacetha terang faedahipun, kadosta Zakat. inggih punika ateges tetulung ing sasami utawi
adamel saening gesang masyarakat.
Saking ingkang baku wau lajeng tuwuh warni-warnining 'ibadah ingkang minangka dados
pangipun, upami saking Shalat, iajeng tuwuh ndedonga, memuji, dzikir Ian tafakkur sapiturut-
ipun. Lan saking Zakat, tuwuh 'ibadah Qurban, Sidqah (sedhekah), dedana, weweweh Ian te-
tulung sasaminipun. Lan sa king Shiyam, tuwuh wira'i, sumingkir saking ingkang nama lelang-
kungan Ian nebihi lelahan, pepabenan Ian sapanunggilanipun ingkang bangsa nenarik dhateng
untabing nafsu syahwat utawi ghadlab (muting). Lan saking Hajji, tuwuh 'ibadah labuh in,
Agarnining Allah, kadosta Da'wah ing transmigrasi utawi masyarakat ingkang celak wana,
Amar ma'ruf nahi munkar wonten madyaning masyarakat 'ingkang atheis, utawi pergaulan
ugal-ugalan sarta maksiyatan! Ingkang gawat malih inggih punika nasehat dhumateng panguwaos
ingkang bot en adil, ngengetaken pedagang ingkang malsu takeran, ambrantas manipulator, pe-
nylundhup sapiturutipun!
Punapa inggih para sutrisna, 'Ibadah punika dumugi samanten? Inggih, panei kasinggihan
bilihsadaya tindak tanduk. muna Ian muni kita sadaya punika manawi adhedhasar taqwa ing
Allah, insya Allah Pangeran badhe paring pitedah Ian pitulung, sarta pinaringan ganiaran ingkang
agung saking Sih Berkahing Allah illgkang Maha Agung!
255
Surat 6 AL AN 'AAM (Kewan Raja Kaya) juz 8
165. Lan PanjenengaNe iku kang an darnel

sira kabeh dadi para khalifah (sesulih) ana
ing Burni, ian kang angluhurake pangkate
sawenehira ngungkuli rnarang sawenehe, sa-
perlu kanggo anyoba ing sira kabeh, bab
anggone Allah wus peparing barang rnarang
Wahuwal ladzii ja'alakum khalaa-ifal
sira kabeh. Sanyata Allah Pangeran sesern- ardbi warafa'a ba'dhakum fauqa ba'dhln
bahanira iku rikat banget panyiksane, Ian darajaatin liyabluwakum fiimaa aataa-
saternene PanjenengaNe iku Maha Ngapura kum, inna rabbaka sarli'ul 'iqaabi wa
innahuu laghafuumr rahiim.
tur Maha Asih.
***). Menggah panutuping katerangan ing antawisipun Surat AI An ' Aam kaliyan Surat Al A'raaf
ingkang dados pasinaos'tandhingan (comparative study) ingkang wigatos makaten:
1.~akalih Surat Al An 'Aam ian Surat AI A'raaf kalebet Surat Pitu ingkang paniangutawi
kawastanan Assab'ath thiwaal, Ian kakalihipun sami anerangaken 'Aqidah Agama.
2. Ayat ingkang pungkasan ing Surat AI An 'Aam anerangaken bilih Gusti Allah nitahaken
manungsa anglenggahi dados Khalifah'ing Burni, saweneh langkung inggil tanggel jawab Ian
kasagedanipun, dene ayat kawitan ing Surat AI A'raaf nyebataken turnitahing Nabi Adam a.s.
Ian putra waYahipun, ugi kasebat jeiering manungsa dados Khalifah ing Burni.
3. Salebeting, Surat AI An'aam anyebataken asal usul kadadosanipun manungsa salting lebu.
Ian wonten generasi manungsa ingkang dipun simakaken dening Allah SWT' manawi ing Surat
AI A'raaf anilentrehaken punapa ingkang dereng kasebat katerangaIlipun ing Surat Al An'aam.
256
Surat 7 AL A'RAAF (BENTENG DHUWUR ) Juz 8
AL A'RAAF (BENTENG DHUWUR )

Surat Shaad, kajaba ayat 163 tumeka pungkasane
ayat 170 tumurun ana ing Madinah

Maha Asm.
Bismillaahir rarunaanir rahiim.
1. Aliif, Laam, Miim, Shaad.

(Hamung Allah piyambak kang priksa mak-
sude). Alif Laam Miim Shaad.
2. Iki sawIJlntng Kitab kang diturunake

marang sira Muhammad! Mula saka iku, aja
kongsi atinira .rupak sabab saka tumurune
Kitab iku, yaiku supaya Kitab mau sira
anggo memedeni, Ian minangka dadi pepe- Kitaabun unzila ilaika falaa yakun fii
shadrika harajum minhu lirundzira bihii
ling marang wong-wong kang padha iman.
wa dzikraa Iilmu'miniin.
3. He para manungsa! Sira padha andhe-

reka ing apa kang wus diturunake marang
sir a kabeh saka ngarsaning Pangeran sesem-
bahanira, Ian sira aja padha manut miturut
kekasih-kekasih saliyane Allah, ananging kok Ittabi'uu maa unzila ilaikum mir rabbi-
kum walaa tattabi'uu min duunihii au-
sathithik banget anggonira padha ding? liyaa-a, qaliilam maa tadzakkaruun.
4. Lan wus akeh Negara kang Ingsun sir-

nakake, yaiku sarana tekane siksalngsun
marang Negara mau ing wayah bengi, utawa
Wakam min qaryatin ahlaknaahaa fajaa-
nalikane wong-wong mau pinuju padha turu
aJlaa ba'sunaa bayaatan au hum qaa-
;ng wektu rina. iluulL
257
5. Ora ana maneh sesambate wong-wong

mau nalika siksalngsun nempuh marang dhe-
weke, kajaba mung padha mupus: "Sayek-
tosipun kita sadaya punika pancen sami
nganiaya" . Famaa kaana da'waahum idz jaa-ahum
ba'sunaa illaa an qaaluu innaa kunnaa
zhaalimiin.
j 6. Mangka sayekti Ingsun arsa andangu

para Rasul kang diutus marang wong-wong
iku, Ian sanyata lngsun arsa andapgu para
Rasul mau.
F ala nas-alannal ladziina ursila ilaihim
wala nas-alannal mursallin.
J 7. Tumuli sanyatane Ingsun arsa anerang-

ake marang para Rasul iku kalawan 'ilmu-
Ingsun, jalaran ora pisan-pisan Ingsun kaki-
lapan.
Fala naqushshanna 'alaihim bi'ilmin
wamaa kunnaa ghaa-i.,iin.
8. Lan tirnbangan 'amal ana ing dina

Qlyamat iku nyata benee Sing sapa amale
shaleh abot timbangane, iya iku wong-wong
hng padha begja. Wal waznu yauma-idzinil haqqu fantan
tsaqulat mawaaziinuhuu fa-ulaa-ika hu-
mul muflihuun.
j
9. Dene wong kang 'amale shaleh entheng
timbangane, mangka wong kang kaya mang-
kono iku padha rugi awake dhewe, sebab
dheweke iku biyen padha ora percaya ma-
rang ayat-ayatlngsun. Waman khaffat mawaazUhunuu fa-ulaa-
ikal ladziina khasiruu anfusahum bimaa
kaanuu bi-aayaatinaa yazhlimuun.
10. Lan sanyata Ingsun wus ngenggonake

/sira kabeh ana ing Bumi, Ian ana ing kono
IIngsun wus andamelake sira pangupa jiwa
maneka warna, 359) ananging teka sathlthlk Walaqad makkannaakum ill ardhi waja-
banget anggonira padha syukur! 'alnaa lakum fiihaa ma'aayisy, qalillam
maa tasykuruun.
359). Warni-warnining pangupa jiwa utawi rembag ekonomi punika wonten kanyataan kodmting
manungsa: 1. Manungsa individuil utawi kalompok ambudi daya sagedipun lestantun gesang
Ian angsal jaminan ayem-tentrem, Ian manawi saged anggayuh makmur. 2. Supados pikantuk
kondisi ingkang baku (esensill) kangge lestantuning gesang Ian aman (tata-tentrem) punika
perlu sanget tata Ian tertib sosial ingkang tangguh. 3. Kangge anggayuh tata Ian tertib sosial
ingkang tangguh, dipun betallaken wontenipun tata-tertibipun sosial kulturil, .arta mekanisme
me ingkang saged k"ginakaken dening pangetrapipun aturan-aturan Ian angger-angger! 'ilgang
bab ingkang umyek-muyek Ian memet punika AI Quraan paring pepenget, supados sadaya
rembag wau dipun dhasarana syukur nampi kanikmataning Pangeran, Allall ingkang Malla
Mirall, Maha Asih!
258
Pangaji-ajining Allah s.w.t. marang

Nabi Adam a.s. Ian tedhak turune.
11. Lan temen Ingsun wus anitahake sin
kabeh, tumuli Ingsun nemtokake ing rupa-
nira, banjur Ingsun dhawuh marang para
Malaikat: "Sira padha sujuda marang Adam",
tumuli para Malaikat mau padha bebarengan Walaqad khalaqnaakum tsumma shaw-
sujud, kajaba iblis, dheweke ora klebu go- wamaalrum tsumma quInaa fil malaa-
longane para Malaikat kang padha sujud. ikatisjuduu Ii aadama f~aduu illaa
rollis, lam yakum minas saajidiin.
12. Allah ngandika: "Apa kang anjalari

dene sira ora gelem sujud marang Adam na-
lika lngsun dhawuh?" Ature iblis: "Kula
punika langkung mulya tinimbang Adam,
jalaran Paduka anitahaken kula saking lam,
Qaala maa mana'aka aIIaa tasjuda id~
ananging Paduka anitahaken Adam harak amartuk, qaala anaa khairum minhu
namung saking lebu". khalaqtaoii min naariw wakhalaqtahuu
minthiin.
r
13. Allah ngandika: "Sira mudhuna saka
ing Suwarga iki, *) jalaran ora patut sir a gu-
medhe ana ing Suwarga! Ayo enggal sira
metua, satemene sira iku kalebu golongane
wong-wong kang padha ina".
QaaIa fahbith minhaa famaa yalruunu
!aka an tatakabbara fiiltaa fakhruj in-
ow minash shaaghiriin.
14. Iblis munjuk.atur: "Paduka mugi karsa

nyrantosaken ing kula 360) ngantos dumugi
benj ing dinten wekdalipun tiyang-tiyang sami QaaIa anzhimii w yaumi yub'atsuun.
dipun tangekaken saking kubur".
15. Dhawuhing Allah: "Sanyata sira ka- o ti-.pi\ ~ ~l J(i.\~

lebu golongan kang lngsun srantekake" .
QaaIa innaka minal munzhariin.
16. Aturing Iblis: "Rehning Paduka sam-

pun nyasaraken dhateng kula, yektos kula
tamtu badhe ngadhang dhateng Adam sa-
tedhak turunipun wonten margi Paduka ing-
kang leres". Quia fabimaa agbwaitanii Ia-aq'udanna
l.hum shiraathakaI mustaqim.
*). Bab Suwup 11111 Neraka, minJanana Ina "Kaieranpn sawatawia Inakans wiaatos murakabi".
160). ~1osU", -audipun SUpad08 ByetaD laD mak-turw1l.pun boien pelah dumul1 dinien
cti.yamat, murlh kadumtlaenanllenipun badhe n,,~odha Adam lan putra-wayahipun.
2S9
17. "Salajengipun, kula badhe andhatengi
J piyambakipun saking ngajeng Ian wingking-

ipun, utawi saking kanan Ian keringipun,
ngantos Paduka boten manggih kathahing
para tetiyang ingkang sami syukur dhuma-
teng Paduka".
Tsumma la-aatiyannahum mim baini
aidiihim wamin khalfihim wa 'an aimaa-
nihim wa 'an syamaa-ilihim, walaa tajidu
aktsarahum syaakiriin.
18. Dhawuhing Allah: "Ayo enggal sira

metua saka Suwarga kanthi cinacat sarta
tinundhung. Sapa bae wong kang manut
marang sira, yekti sira kabeh Ingsun anggo
ngebaki Neraka Jahanam amor kalawan Qaalakhruj minbaa madzmuumam mad-
wong-wong kang padha manut ing sira ka- huuraa, laman tahi'aka minburn la-am-
beh". la-anna jahannama minkum ajma'iin.
19. He Adam! Sira Ian bojonira padha

manggona ana ing Suwarga, sira padha ma-
ngana pepanganan sakarepira, ananging po-
rna dipoma sira aja kongsi nyedhaki wit iki,
jalaran mundhak sira sakeloron kalebu go-
longane wong-wong kang padha nganiaya!"
Wa yaa aadamuskun anta wa zaujukal
jannata fakulaa min haitsu syi'tumaa
walaa taqrahaa haadzihisy syajarata fa-
takuuna minazh zhaalimiin.
20. Tumuli syetan ambujuk marang saka-

rone, perlu ngatonake wadine wong loro mau
kang ditutupi, pangucape syetan: "Allah
Pangeran sesembahanira ora nyegah ing sira
mangan wohe wit iki, kajaba mung supaya
sira sakarorie ora dadi Malaikat, utawa
supaya sira ora kalebu golonagne wong-wong
kang langgeng ing Suwarga".
Fawaswasa lahumasy syaithaanu liyub-
diya lahumaa maa wuuriya 'an humaa
min sau-aatihimaa waqaala maanahaa
kumaa rabbukumaa 'an haadzihisy sya-
jarati illaa an takuunaa malakaini au
takuunaa minal khaalidiin.
21. Lan syetan iya wus sumpah-sumpah

marang sakarone, pangucape: "Sanyata aku
iki marang sira sakarone, tenane mung sa-
derma aweh pitutur bae". Waqaasama humaa innii lakumaa lami-
nan naashihiin.
, 260
22; Syetan mau banjur amrayogakake ka-

lawan pambujuk marang Adam Ian Hawa
supaya mangan woh iku. Bareng sakarone
wus angrasakake wohing wit mau, banjur
katon wadine, wong loro banjur golek go-
dhongan ing Suwarga kanggo nutupi wadi-
ne, tumuli sakarone padha ditimbali dening
Pangeran sesembahane: "Apa Ingsun durung
anyegah sira sakaloron mangan wohe uwit
iku, sarta apa lngsun durung paring pirsa
marang sira sakaloron, manawa syetan iku Fadalla humaa bighul'Uurin falammaa
mungsuhira kang cetha!" dzaaqasy syajarata badat lahumaa sau-
aatuhumaa wa tbafiqaa yakhshifaani
'alaihimaa min waraqil jannah, wanaadaa
humaarabba humaa alam 'anhakumaa
an tillrumasy syajarati wa aqullalrumaa
innasy syaitbaana lalrumaa 'aduwwum
mubiin.
23. Adam Ian Hawa sakaloron munjuk

atur: "Dhuh Panger an sesembahan kita! Sa-
yektos kita sam pun anganiaya dhumateng
badan kita piyambak. Manawi Paduka boten
k~rsa paring pangaksama, sarta boten karsa Qaala rabbanaa zhalamnaa anfusanaa
paring sih kawelasan dhumateng kita, sawa illam taghill'lanaa watarhamnaa lana-
yektos kita kalebet golonganipun tiyang ing- kuunanna minal khaasiriin.
kang sami tuna".
24. Dhawuhing Allah: "Sira padha mu-

dhuna, sawenehira bakal dadi mungsuh ma-
rang sawenehe, Ian sira kena manggon tetep
ana ing Bumi, Ian minangka dadi kasenengan
Qaalahbithuu ba'dhulrum liba'dhin 'a-
tekan sawatara mangsa". duwwuw walalrum fiI ardhi mustaqar-
row wamataa'un ilaahiin.
2 5. Dha wuhing Allah: "Ana ing Bumi ko-

no sira urip, Ian hiya ana ing Bumi Kono sira
bakal mati, mangkono uga saka ing Bumi
kono sira kabeh bakal padha diwetokake".
Qaala ilihaa tahyauna wa fiihaa tamuu-
tunna wa minhaa tukltr.guun.
26. He anak turune Adam! 361) Sanyata

Ingsun wus nurunake marang sira kabeh
V sandhangan kanggo anutupi wadinira kabeh,
Ian panganggo minangka pepaes, dene ang-
gon-anggon kang luwih becik, yaiku taqwa
361). Tegesipun ummat Manungsa sajagadrat.
2til
ing Allah. 362) Kang mangkono mau sawe- Yaa banii aadama qad anzalnaa 'alaikum
neh saka ayat dhawuhing Allah, supaya libaasay yuwaarii sau-aatikum wariisyaa,
walibaasut taqwaa dzaalika khair, dzaa-
wong-wong mau padha eling. Iika min aayaatillaahi la'aDahum yadz-
dzakkaruun.
27. He anak turune Adam! Aja nganti

syetan iku mitenah marang sira kabeh, kaya
dene anggone syetan iku wus klakon ange-
tokake wong tuwanira loro saka Suwarga,
dheweke iku wus nglukari agemane saka-
v
loron, supaya katon wadi-wadine. Sanyata
syetan Ian golongane iku padha weruh ma-
rang sira kabeh, ananging sira kabeh ora pa-
dha bisa weruh marang dheweke. Sanyata
anggonlngsun anitahake syetan-syetan iku
kareben dadi kek~ihe wong-wong kang ora Yaa banii aadama laa yaftinannakumusy
padha iman. syaithaanu kamaa akhraja abawaikum
minal jannati yanzi'u 'anhumaa libaasa-
humaa liyuriya hurnaa sau-aatihimaa,
innahuu yaraakum huwa waqabiiluhuu
min haitsu laa taraunahum, innaa ja-
'alnasy syayaathiina auliyaa-a lil ladziina
laa yu'minuun.
28. Lan manawa wong-wong mau padha

anindakake laku ala, dheweke angucap: "Ki-
ta kari nemu naluri leluhur kita anggone pa-
dha anindalfake perkara iku, Ian Allah wus
andhawuhake kabeh mau marang kita".
Dhawuha sira Muhammad: "Satemene Allah
ora dhawuh supaya sira anindakake laku ala". Wa idzaa fa'aluu faahisyatan qaaluu wa-
Apa sira iku padha matur ing Allah barang jadnaa 'alaihaa aabaa anaa waDaabu
kang sira kabeh ora mangerti". amarana bihaa qui innallaaba laa ya'
muru bil fahsyaa', ataquluuna 'alal-
laahi maa laa ta'lamuun.
29. Dhawuha sira Muhammad: "Pangeran

sesembahanku wus dhawuh marang aku su-
paya anjaga keadilan sarta supaya sira kabeh
362). 'Th.qwa ing Allah wonten kondisi Ian situasi ingkang kados punapa kemawon; sami ugi ing papan
rame utawi pasepen. nembe kapilih Rakyat dados Pemimpin (ngasta Panguwaos) utawi dados
Rakyat biasa, sampun' ngantos adigan ofadigung. adiguna!
Artosipun tlUlwa ing Allah, punika kajawi paneen rumaos ajrih amargi mangertos Ian kraos ing
kahagungan saba kaluhuranipun Allah, Gusti Ingkang Maha Kwasa.• ugi sumungkem ing dba-
wuhiPun sarta sumingkir ing pepacuhiPun.
Taqwa punika kalebet wawatakanipun nafsu Muthmainnah. pramila kasaenan Ian faedahipun
boten namung karaharjan, Ian kemakmuran ing Donya. nanging ngantos dumugi sowan ing
ngarsanipun Allah badbe manggih kamulyan-agung wonten ing Jannatun Na'im. Awit taqwa
wau ingkang badbe dados dbasar utawi pikekahipun sadaya pandamel sae tuwin pakerti mulya.
Ian dados underaning sadaya kabegjan ing Donya Ian ing Tembe. Pramila wonten m.
AI Quraan
dbawuh taqwa ,punika dipun keneengaken sanget. prasasat boten wonten dbawuhing AI Qur-
aan ingkang ,nilar dbateng taqwa wau. Jalaran taqwa punika badbe saged aniagi manungsa saking
pandamel awon Ian lampah dOBa. nadyan wonten ing pasepen tanpa kanea!
.I
262
padha ngadhepna rahinira pener ing arah
/
Qiblat samangsa padha Shalat, ana ing saben-
saben Masjid, Ian padha nenuwuna kanthi
ikhlas marang Panjenengane Allah kalawan
Qui amara rabbii bil qisthi wa aqiimuu
murnekake Agama, kaya dene Allah anggone
wujuuhakum 'inda kulIi ma&jidiw wad-
wus anitahake sira kabeh, mesthi sira kabeh 'uuhu mukhlishiina lahuddiin. kamaa
bakal padha bali sowan marang Ngarsane! bada-akum ta'uuduun.
30. Saperanganing manungsa ana kang ka-
J
i paringan pituduh dening Allah, Ian sagolC?ng-
an liyane katamtokake sasar, jalaran dhe-
weke wus padha nganggep syetan-syetan mau
dadi pangayome saliyaning Allah, Ian wong-
wong mau padha ngira manawa dheweke
padha oleh pituduhing Pangeran. Fariiqan haadzaa wa farii'lan haqq3 'alai-
himudh dhalaalah, umahurnuHakha-
dzusy syayaathiina auii),aa-a min duunil
laahi wa yahsabuuna annahum muhta-
duun.
Trap susila ing panganggo, dhahar, Ian

ngunjuk
31. He anak turune Adam! Sira padha
nganggoa srndhanganira papaes ana ing ngen-
di-endi Masjid, Ian sir.a padha mangana sarta
ngombea, ananging aja padha ngliwati wates
(samurwat bae) jalaran sanyatane Allah iku Yaa banii aadama khudzuu ziinatakum
ora remen marang wong kang leluwihan. 'inda kuUi masjidiw wakuluu wasyrabuu
walaa tusrifuu innahuu laa yuhibbul
mu sruiin.

wani ngaramake papaesing Allah kang Pan-
jenengaNe wus ngetokake kartggo para ka-
wulane, sarta uga becik-becik barang-barang
kang saka rezeki peparinge?" Dhawuha sira t/
Muhammad: "Peparinge Allah iku kanggo
wong-wong kang padha iman ana ing Donya
kene, Ian mligi katamtokake marang dhe-
weke besuk ana ing dina Qiyamat". Hiya Qui man harrama ziinatal laahil lam
kaya mangkono iku Ingsun mijang-mijang akhraja li-'ibaadihii wath thayyibaati
minar rizqi qui hiya IiIladziina aamanuu
ayat tandha yekti marang wong kang padha ill hayaatid durr-yaa khaalishatay yaumal
mangerti. qiyaarnah, kadzaalika nufashshilul aayaa-
ti liqaurniy ya'lamuulL
263

Pangeranku wus ngaramake sakabehing pang-
gawe ala kang katon, Ian kang ora katon, Ian
laku dosa sarta nganiaya kang ora bener, Ian
PanjenengaN-: ngaramake musyrik marang
sira kabeh mangro tingal ing Allah, kang Pan-
jenengaNe ora nurunake tandha yekti tumrap Qui innamaa haITama rabbiyal fawaa-
hisya maa zhahara minhaa wamaa batha-
iku,langanjenengaNe ugangaramake marang na wal itsmaa wal baghya bighairil
~ira kabeh, anggonira matur marang Alia?
-----~. --' ~.-~~~--~-~.~.~.~
barang kang sira ora mangerti'..;

haqqi wa-an tusyrikuu billaahi maalam
yunazzil bihii sulthaanaw wa-an taquu-
luu 'alallaahi maalaa ta'iamuun.
Sabab Ian akibat nampa utawa nulak

kautusing Rasul.
34. Lan tumrap siji-sijining ummat iku wus
ana titi wanci ajale 363) dhewe-dhewe, sa-
mangsa wus teka titiwanci ajale, dheweke
ora bakal bisa nyuwun mundur utawa nyu-
wun maju sanajan sa sa'at sadhela wae. WalikuUi ummatin ajalun fa-idzaa jaa-a
ajaluhum laa yasta'khiruuna saa'ataw
walaa y~taqdimuun.
35. He anak turune Adam! Samangsa pa~

ra Rasul saka golonganira rawuh ing papanira
kabeh, kang nyritakake ayat-ayatIngsun ma-
rang sira, mangka sing sapa wonge taqwa
ing Allah, Ian tutnindake becik, dheweke ora
bakal krasa kuwatir padha nemoni susah.
Yaa banii aadama immaa ya'tiyanna-
kum rusulum minkum yaqushshuuna
'alaikum aayaatii famanittaqaa wa ash-
laha falaa khaufun 'alaihim walaa hum
yahzanuun.
36. Dene wong kang padha ·anggorohake

ing ayat-ayatIngsun, sarta gumedhe saka ayat
mau, wong kang mangkono iku wong kang
dadi ahli Neraka, ana ing kono bakal padha
langgeng.· .
Walladziina kadzdzabuu bi aayaatinaa
wastakbaruu 'anhaa ulaa-ika ashhaahun
naari hum fIihaa khaaliduun.
37. Sapa ta kang luwih nganiaya, tImm-

bang Ian wong kang gawe-gawe goroh ma-
rang Allah, utawa wong kang anggorohake
363). Maksudipun saben Bangsa punika gadhab watesing zaman mukti wibawa 1an titi wancining surut
utawi ambrukipun.
...,. 264
marang ayat-ayate? Wong kang mangkono

mau bakal nampa siksane bageyan, kang wus
kapacak ing Kitab, sahingga manawa wong-
wong mau karawuhan para Utusanlngsun
kang anjabut nyawane kanthi pitakon: "Endi
brahala-brahala kang padha sira sembah sa-
Iiyaning Allah?" Wong-wong mau padha
matur: "Brahala-brahala wau sampun sami
sirna saking ngaj eng ki ta", sarta dheweke
padha nyekseni marang awake dhewe, ma- Faman azhlamu mim maniftaraa 'alaI-
nawa dheweke iku pancen padha kafir. laahi kadziban au kadzd~ba bi-aayaatih,
waa-ika yanaalul:mm nashiibuhum minal
kitaabi battaa idzaa jaa-at-hum rusulunaa
yatawaffaunahum qaaluu ainamaa kun-
wm tad'uuna min duunillaah, qaaluu
dhalluu 'annaa wa syahiduu 'alaa an-
fusihim annahum kaanuu kaafrriin..
38. Dhawuhing Allah: "Sira kabeh padha

lumebua ing Neraka bebarengan karo golong-
an kang wus kapungkur, yaiku jin Ian ma-
nungsa". Saben-saben salah sijining golongan
lumebu ana ing Neraka, dheweke' banjur
nyatur ala marang sadulure, sahingga ma-
nawa kabeh golongan wus padha lumebu ing
Neraka, golongan kang lumebu kari 364)
dhewe padha ngaturake kasalahane golongan
kang dhisik 365) dhewe: "Dhuh Pangeran
sesembahan kita, tiyang-'tiyang wau sampun Qaaladkbuluu fii umamin qad khalat
,ami nyasaraken kita, mugi Pad uk a nyiksa min qablikum minal jinni wal insi fin-
ing piyambakipun sarana siksa ingkang tikel naan kullamaa dakbalat ummarun la-
'anat ukbtahaa, hattaa idzad daarakuu
matikel". Dhawuhing Allah: "Kabeh bac
fiihaa jamii'an qaalat ukhraahum Ii-
padha bakal kapatrapan siksa tetikelan, na- uulaabum rabbanaa haa-ulaa-i adhalluu-
nging sira kabeh ora padha mangerti". naa fa-aatihim 'adzaaban dhi'fam minan
naar, qaala Iikullin dhi'fuw walaakillaa
ta'lamuun.
39. Wong-wong kang padha lum~bu dhisik

ing Neraka padha rmngsuli marang wong
kang lumebu kari: "Wis mesthi ora yen sir a
kabeh iku luwih unggul tinimbang kita, mu-
Iane sira uga padha ngrasakna siksa, sabab
Waqaalat uulaabum Ii-ukhraabum famaa
tindak kang uga wus padha sira lakoni dhe- kaana lakum 'alainaa min fadhlin fadzuu-
we " . qui 'adzaaba bimaa kunwm taksibuun.
364). Inggih punika para pendherek.

365). Para pemimpin,
265
.Surat 7 AL A'RAAF (BENTENG DHUWUR ) Juz 8
40. Sanyata wong-wong kang padha ang-

gorohake ing ayat-ayatIngsun, Ian padha gu-
medhe saka ayat mau, mangka ora bakal
lawanging Langit 366)'padha dibukak tumrap
wong-wong mau, Ian dheweke ora bakal
padha lumebu ing Suwarga, kajaba manawa
ana unta 367) bisa \umebu ing bolonganing
Innal ladziina kadzdzabuu bi-aayaatinaa
edom; kaya lIl<ingkono mau Ingsun males wastakbaruu 'anhaa laa tufattahu lahum
marang wong-wong kang padha nganiaya. abwaabus samaa-i wa1aa yadkhuluunal
jannata hattaa yalijal jamalu iri sam-
mil khiyaath, wa kadzaalika najzil
mujrimiin.
41 Tumrap dheweke bakil padha mang-

gon ngisor dhasaring Neraka Jahanam, Ian
sadhuwure ana tutupe kang rapet, 368) kaya
mangkono mau aTJ.ggonIngsun males marang
wong kang padha zhalim. Lahum min jahannama mihaaduw' wa-
min fauqihim ghawaasy, wa kadzaalika
majzizh zhaalimiin.
42. Dene wong kang padha iman sarta pa-

dha tumindak becik, Ingsun ora amerdi sa-
wijining wong kajaba sakongange, wong-wong
mau bakal padha manggon ana ing Suwarga,
tur dheweke ana ing kono padha langgeng. WaUadziina aamanuu wa 'amilush shaali-
haati Iaa nuk8llifu nafsan iUaa wus'ahaa
u1aa-ika ashhaabul jannah, hum fiihaa
khaaliduun.
Suci lahir tumekaning batin iku pitu-

dhuh dalane marang Suwarga.
43. Lan Ingsun anyabut barang saka pa-
ngunek-unek (kameren) kang ana ing sajero-
ning atine, ana ing ngisore 'Suwargane wong-
wong mau ana kaline mili, sarta padha.an-
dedonga: "Sad~ya puji pangalembana punika
kagunganing Allah, ingkang sampun paring
Pitedah ing kita dhateng Suwarga punika,
ing mangka kita boten nginten babar pisan
angsal Pitedah, upami Allah boten paring
Pitedah dhumateng kita, sayektos sampun
rawuh UtusaningPangeran sesembahan kita
366). Tegesipun do'a Ian amalipun boten katampi dening Allah.

367). Boten mungkin piyambakipun lumebet Suwarga, kados dene anggenipun boten mungkin unta
saged lumebet bolonganing jarum.
368). Artosipun tetiyang wau kinepung. wakul binaya mangap dening iatuning Neraka!
266
kalawan ngampil Agama ingkang leres". Wanaza'naa maa iii shuduurihim min
Wong-wong kang manggon ing Suwarga mau ghlliin tajm min tahtihimul anhaaru
padha diparingi weruh: "Suwarga iki kang waqaalul hamdu lillaahi! ladzii hadaanaa
Iihaadzaa wamaa kunnaa linahtadiya lau-
Ingsun paringake marang sira kabeh jalaran laa an hadaanallaahu laqad jaa-at rusulu
amal kang wus sira tindakake". rahbinaa hi! haqq, wanuuduu an tilku-
mul jannatu uuritstumuuhaa himaa kun-
tum ta'maluun.
Piwalese wong kang atine ora sud.

44. Wong ahli Suwarga iku padha undang-
undang marang ahli Neraka, pangucape: "Sa:
nyata kita wus nemu barang kang kajanjek-
ake dening Pangeran sesembahan kita, iku
temen! Apa sira uga wis padha nemu barang
kang dijanjekake dening Pangeranira kanthi
bener?" Wong-wong ahli Neraka mangsuli:
"Hiya bener", tumuli ana ing antarane wong-
wong mau padha didhawuhi dening kang Wanaadaa ashhaabul jannati ashhaaban
dhawuh: "Sanyata la'nate Allah iku tetep naan an qad wajadnaa maa wa'adanaa
rahhunaa haqqan fahal wajad-tum maa
tumrap wong-wong kang padha nganiaya". wa'ada rabhukum haqqaa, qaaluu na'am
fa-adzdzana mu-adzdzinum hainahum an
la 'natullaahi 'alazh zhaalimiin.
45. Yaiku wong-wong kang padha ngalang-

alangi para manungsa ngambah dedalaning
Allah, dheweke duwe pamrih supaya deda-
v
laning Allah iku melenceng, Ian jebulane
wong-wong mau kafir marang Akherat".
Alladziina yashudduuna 'an sahiilillaahi
wa yabghuunahaa 'iwajaw wahum bi!
aakhirati kaafiruun.
46. Dene antarane Suwarga Ian Neraka iku

ana let-let sing ngaling-alingi, Ian ing dhu-
wurt ana betenge dhuwur, ing kono ana
wong lanang pirang-pirang kang padha ngerti
marang siji-sijine ahli Neraka kalawan ana
tetengere, Ian dheweke padha ngundang-un-
dang marang ahli Suwarga: "Kawilujengan Wa haina humaa hijaabuw wa 'alai a'raa-
ing Allah. tetep dhumateng panjenengan sa- fi rijaaluy ya'rifuuna kullam bisiimaa-
mi". Wong-wong mau durung padha lumebu hum wa naadau ashhaabal jannati an
ing Suwarga kang sajatine dheweke padha salaamun 'alaikum lam yadkhuluuhaa
wahum yathma 'uun.
kepengin" .
4 7. Manawa pandelenge wong-wong mau

ditujokake wong ahli Neraka, dheweke padha
matur: "Dhuh Pangeran kita, Paduka mugi
sampun ngantos andadosaken kita sadaya,
Wmut golonganipun tetiyang ingkang sami
167
Wa idzaa shumat abshaamhum tilqaa-a

ashhaabin nurl qaaluu rabbanaa laa
taj'aInaa ma'al qaumizh zhaaJimiin.
48. Wong-wopg kang ana sadhuwure be-

teng A'rof kang dhuwur mau padha ngun-
dang-undang marang wong-wong lanang kang
wus dimangerteni saran a tetengere calathu-
ne: "Harak ora ana paedahe ta kasugihan Wa naadaa ashhaabul a'raafi rijaaiay
kang sira kumpulake? Ian bandhanira kang ya'rifuunahum bisiimaahum qaaluu maa
sira anggo gumendhung biyen kae?" aghRa<! 'ankum jam'ukum wamaa kun-
tum wtakbinmR.
49. Wong-wong kang ana sadhuwuring

A'rof beteng dhuwur pitakon marang wong
ahli Neraka: "He para ahli Neraka, apa wong-
wong 369) iku kang biyen padha sira sum-
pah: manawa Allah ora bakal maringi rakh-
mat marang dheweke?" Para mitra Ahli Su- Ahaa-ulaa-iI ladziina aqsamtum taa ya-
warga, panjenengan kula aturi lumebet won- naalu humullaahu birahmah, udkhulul
jannata laa khaufun 'alaikum walaa
ten ing Suwarg'l boten usah kuwatos wigah- antum takhzanuun.
wigih Ian boten usah mawi susah tuwin se-
dhih".
50. Wong-wong ahli Neraka padha ngun-

dang marang ahli Suw\!.rga: "mBok inggiya
panjenengan kersa paring toya dhumateng
kita utawi rezeki ingkang sampun dipun
paringaken dening Allah dhateng panjeneng-
an". Wangsulane ahli Suwarga: "Sanyatane
Allah wus ngaramake loro-Iorone.mau tu- Wa naadaa ashllaabun nurl ashhaabal
jannati an afiidhuu 'alainaa minal maa-i
mrap wong kang padha kafir". au mim maa razaqakumullaah, qaaluu
innallaaba harrama humaa 'alai kaafiriin.
51. Yaiku wong-wong kang padha nda-

dekake Agama kanggo sembarangan, Ian de-
dolanan (ora temenan), Ian kang padha ka-
sengsem dening panguripan Donya; jalaran
saka iku ing dina· iki Ingsun nglalekake ma-
rang wong-wong mau,' kaya dene anggone
wong-wong mau padha lali (ora maelu) karo
katemune dina iki, sarta jalaran anggone ADadziinat takhadzuu diinahum labwaw
padha ngungkiri marang ayat-ayatingsun. wala'ibaw wagharrat humul hayaatud
dun-yaa falyauma nansaahum kamaa
nasou liqaa-a yaumihim haadzaa wamaa
kaanuu bi-aayaatinaa yajbaduun.
369). Inggih punika tiyang abli Suwarga.
268
52. Lan, sanyata Ingsun wus paring marang ~ '~. ~~Il:;'~'

...~;\:a. • e' - " 1: ~~1'
""":-1.I.AI,.4'"
dheweke sawijining Kitab (AI Quraan) kang , -~ ,,--> '
wus Ingsun terangake iku kalawan adhedha- -:.! '1- ~'~i ~~
o~~,*~
sar 'ilmu370 dadi pituduh Ian rakhmat
tum rap goiongane wong kang padha iman. Wa laqad ji'naahum bikitaahin fashshal-
naahu 'a1aa 'ilmin hudaw warahmatal
Iiqaumiy yu'minuun.
53. Dheweke ora padha ngenteni kajaba

mung ngenteni kabeneran kawusanane Al
Quraan. Ana ing tekaning dina kawusanah-
ing AI Quraan mau wong kang maune padha
nglirwakake bakal angucap: "Satemene
wus rawuh utusaningPangeran kita ngam-
pil Agama kang bener, saka iku apa kita saiki
duwe juru syafa'at kang bisa nyafa'ati ma-
rang kita, utawa supaya kit a padha bisa di-
balekake ana ing Donya, perlune kita bisa
bebar.engan ora arep anindakake laku kang Hal yanzhuruuna illaa ta'wiilah, yauma
wus tau agawe ,kapitunan marang awake ya'tii ta'wiiluhuu yaquulul ladziina na-
suuhu min qablu qad jaa-at rusulu rab-
dhewe, Ian wus sirna saka wong-wong mau binaa bil haqqi fahal lanaa min syufa-
gegorohan kang padha mung digawe-ga we". 'aa-a fayasyfa'uu lanaa au nuraddu fa-
na'mala ghairal ladzii kunnaa na'malu
qad khasiruu anfusahum' wadhalla 'an-
hum maa kaanuu yaftaruun.
Tumitahe Langit Ian Bumi.

54. Sanyata Pangeranira iku Allah kang
wus anitahake Langit Ian Bumi 371) sajero-
ning mangsa nem dina, tumuli PanjenengaNe
lcnggah ana ing' Arsy. PanjenengaNe anutupi
wengi kalawan rahina, ing kono wengi mau
370). Artosipun ilmuning Allah s.w.t. ingkang mumpuni kamaslahatipun sarta kahormatan, Ian ka-
rahayoning ummat Manungsa ing Donya dumugi Akheratipun. Boten wonten sanes inggih
punika nindakaken syari'at Agama Islam sauna paripuma, tegesipun 'amal ingkang sesambetan
individu kalawan Allah, makaten ugi tumindak ingkang wonten \<alanganipun masyatakat kanthi
sak-sami-sami makhIuking Allah, inggih ingkang sambet gatraning' ekonomi, sosial budaya,
politik, ideologi, Ian kamiliterah. Dhuh Gusti Allah, amung dhumateng Paduka kawula sami
manembah, Ian amung dhumateng Paduka kawula nyuwun pitulung!
Yaa hayyu, yaa qayyum! Bimhmatika astaghiitsu! (Dhuh Gusti Allah ingkang Gesang, Dhuh
Gusti Allah kang jumeneng'pribadi, sarana Sih Paduka, kula sambat nyuwun pitulung! Saged
nindakaken syari'at Agama Islam satana paripuma, amin!).
371). Ing dalem AI Quraan wonten pitung Ayat ingkang ndhawuhaken bilih tumitahing Bumi·Langit
saha samubarang ingkang wonten ing saantawisipun punika wonten wekdal Nem dinten. Ana-
ngin. Al Quraan botl'n mawi mastani nami-namining dinten, Jum'ah, Sabtu, Ahad, Senen,
Selasa, Rebo, Ian Kemis. Wonten ing Surat Hajji ayat no. 47 dipundhawuhaken, bilih sadinten
menggahing Allah s.w.t. punika sami Ian sewu tahun tumraping manungsa, amila boten tebih
manawi tegesipun nem dinten wau nem mangsa, punapa malih manawi ngengeti dinten ingkani'
mawi nami, ingkang umuripun sadinten sadalu 24 jam punika wontenipun sasampunipun wonten
ten Surya Ian Bumi. Punapa malih ngengeti teori ilmiyah saking para sarjana Geologi, saya
cetha malih bilih dinten nem wau sanes dinten pitung dinten kasebat, ananginll dinten menll-
gahing Allah inllaih punika sewu tahun. Dene tehnis caranipun Allah s.w.t. nitahak".. 'Bumi-
Langit saisinipun uBi katerangaken wonten Ayat sanes Ian pinten-pinten Hadist Riwayat
Bukhari Muslim l.s.P. Mirsanana bah Bumi-Langit saisinipun ing "Katerangan sawatawis ingkanll
wigatos murakabi", kaca winllking!
269
Surat.7 AL A'RAAF (BENTENG DHUWUR ) Juz 8
tansah .ngoyak lakuning rahina sarana reri-

katan, Ian PanjenengaNe wus anitahake Sre-
ngenge Ian Rembulan, sarta Lintang kang
padha lumaku miturut dhawuhing Allah.
Mangertia kabeh titah Ian mobah mosike iku
kabeh kagunganing Allah. Saya tambah ber- Inna rabbakumullaahul ladzii khalaqas-
samaawaati wal ardha Iii sittati ayyaamin
kahing Allah Pangeran kang sinembah ana ing tsummastawaa 'alal 'arsyi yughsyil lailan
'alam jagad-raya! nahaara yathlubuhuu hatsiitsaw wasy-
syamsa wal qamara wan nujuuma mu-
sakhkharaatim bi-amrib, alaa lahul khal-
qu wal amr, tabaarakallaahu rabbul
'aalamiin.
Kapriye carane nenuwun marang Allah

55. "Sira padha nenuwuna marang Allah
Pangeran sesembahanira kalawan ibadah-dhe-
v dhepe sarta kanthi suara kang lirih-lirih me-

malad sih,372) jalaran Panjenengane iku ora
-temen marang wong wong kang padha ngli- Ud'uu rabbakum tadharru'an wakhuf-
wati wates". 373) yah, innahuu laa yuhibbul mu'tadiin.
., ."• . . 4 " , j ; -
56. Lan sira kabeh aja padha agawe rusak ~
"hI"" • "\~.""").,:/
. .a "'llll·~.a.J.O'
'~..).J., ",\J!t ..
ana ing Burni sawuse becik tata-tentreme,
Ian sira padha nenuwuna marang Panjeneng- ~I_". ~.~ L ......... .,~ ,Jo~"i"'''r~.''
o . ',.: ~~~I~,)l;)iI \a..¥i».J\I~
aNe kalawan nratap, Ian kebak pangarep-
arep, sanyata rakhmating Allah iku cedhak- Walaa tufsiduu fil ardhi ba'da ishlaahi-
karo wong-wlong'kang padha tumindak becik. baa wad'uuhu khaufaw wathama'aa,
inna rahmatallaahi qariibum minal muh-
siniin.
Tandha yekti kuwasaning Allah

nguripake maneh wong mati.
57. PanjenengaNe Allah iku kang ngutus
angin minangka dadi bebungah andhisiki ing
sangareping rakhmate, nganti ing nalikane
angin mau wus anggawa mega abot banjur
Ingsun siramake ana salumahing Burni kang
mati, Ingsun nurunake banyu udan sarana
372). Panuwun (do 'a) Ian Dzikir (panyebut) wonten ing Agama Islain sampun dipun perdi Ian dipun
tata tharik-tharik, inggih punika dipun pemahaken miturut empanipun, kacocokaken kalilI:aR
kawontenanipun, liln gampil dipun tindakaken! Dzikir angsal kani'matan geseh kaliyan dzikir
nampi kasisahan. Upami, mariawi nampi kasenengan, maos: "AI hamdulillaah", minangka nga-
turaken puji-syukur ing Allah. Manawi nampi kasisahan, maos: "Innaa lillaahi wa innaa ilaihi
raaji'uun", minangka kangge nyabaraken manah Ian pasrah ing Allah. Lan wonten ugi. ingkang
dipun sartani dedonga dhumateng Allah, kadosta Shalat ing wanci dalu Istikharah. Bab shalat
Istikharah. do'a Ian dzikir, 'rnirsanana ing ·"Katerangan sawatawis ingkang wigatos murakabi".
373). Tegesipun boten nglangkungi wates anggenipun do'a utawi caranipun nenuwun (do'a), sabab
sadaya turnindak ingkang ekstrim Ian nyentrik punika ngemu raos ngroda peksa! Kosok wang-
sulipun ugi sampun ngantos dzikir Ian donga namung sinambi kaliyan angop! Langkung-langlWng
ndadak ngembang cubung, ndlongop! Wallaahu a'lam!
270
mendhung, tumuli kalawan banyu mau Ing-

sun angetokake sawarnaning woh-wohan.
Hiya kaya mangkono iku anggonlngsun arsa Wahuwal ladzii yursilur riyaaha busy-
nguripake wong mati, supaya sira kabeh pa- ram baina yadai rahmatih, hattaa idzaa
dha eling. aqallat sahaaban tsiqaalan suqnaahu
libaladim mayyitin fa-anzalnaa bihil maa-
a fa-akhrajnaa bihii min kullits tsama-
raati kadzaalika nukhrijul mautaa Ja'a!-
lakum tadzakkaruun.,
58. Dene Negara kang becik, bisa ngetok-

ake tetandurane kalawan izining Allah Pa-
ngeraNe, ananging Negara kang ala ora bisa
ngetokake tetandurane, kajaba kalawan
angel, kaya mangkono anggonlngsun ane-
rangake ayat-ayat tumrap wong kang padha
syukur!
Wal baladuth thayyibu yakhruju nabaa-
tuhuu bi-idzni rabbihii walladzii khabu·
tsa laa yakhruju illaa nakidaa, kadzaa-
lika musharriful aayaati liqaumiy yasy-
kuruun.
Sejarahe Nabi Nuh a.s.

59. Yekti Ingsun wus ,ngutus Nabi Nuh
marang kaume, dhawuhe: "He kaumku, sira
padha ny(!mbaha marang Allah, ora ana Pa-
ngeran sesembahan tumrap sira, saliyane
Panjenenganing Allah piyambak, sanyata aku
nguwatirake marang sira yen kongsi kapa-
trap an siksa ana ing dina kang gedhe pake- Laqad arsalnaa nuuhan ilaa qaumihii
wuhe. faqaala yaa qaumi' budullaaha maa 13-
kum min ilaahin ghairuh, innii akhaafu
'alaikum ladzaaba yaumin 'azhiim
60. Ature para leluhuring golongane Nabi

Nuh: "Miturut pamanggih kita, sayektos
panjenengan punika kalebet wonten salebet-
Qaalal mala-u min qaumihii innaa lana-
ing sasar ingkang terang". raaka fii dhalaalim mubiin.
61. Dhawuhing Nabi Nuh: "He kaumku!

Aku ora sasar, ananging aku iki sawijining
Utusan saka ngarsaning Pangeran sesembah-
ane wong sa'alaming jagad raya".
Qaala yaa qaumi laisa bii dhalaalatuw
walaakinnii rasuulum mir rabbil 'aala-
miin.
271
62. .. Aku mung saderma nekakake dha-

wuhing Pangeran sesembahanku marang sira
kabeh, sarta aku aweh pitutur marang sira,
jalaran aku mangerti ing barang peparinging
Allah kang ora padha sira mangerteni". UbaUighukum risaalaati rabbii wa ansha-
hu lalrum wa a 'lamu minallaabi maalaa
ta'lamuun.
63. .. Apa sira iku padha gumun, manawa

pepeling kang diampil dening wong lanang
saka golonganira wus tumeka marang sira,
kanggo ngancam sira? Supayll sira padha
wedi ing Allah? sarta supaya sira padha antuk Awa'ajibtum an jaa-akum dzikrum mir
rakhmat?" rabbikum 'alaa rajulim minlrum Iiyun-
dzirakum walitattaquu wala'aUakum tur-
hamuun.
64. Mangka kaume Nabi Nuh mau padha

maido marang dheweke, ing kono Ingsun
banjur nyalametake Nabi Nuh, Ian wong-
wong kang padha andherek nunggang
prau 374) Ian maneh Ingsun ngeremake wong Fakadzdzabuuhu fa-anjainaabu waUadzii-
kang padha maido ing ayat-ayatlngsun, se- na rna 'ahuu m fulki wa-aghraqnal ladzii-
bllb dheweke iku golongan wong kang padha na kadzdzabuu bi-aayaatinaa, innabum
wuta. kaanuu qauman 'amiin.
Caritane Nabi Hud a.s.

65. Lan Ingsufl uga wus angutus marang
kaum 'Ad, sadulure, yaiku Nabi Hud. Dhe-
weke dhawuh: "He kaumku! Sira padha
nyembaha marang Allah, tumrap sira ora ana
Pangeran sesembahan saliyane PanjenengaNe
piyambak, apa sira ora padha gelem bekti Wa-i1aa 'aadin akhaabum huudaa, qaala
yaa qaumi'buduUaaha maa lalrum min
'lllarang PanjenengaNe? i1aabin ghairuh, afalaa tattaquun.
66. Ature para Ieluhuring goiongane INabi

Hud kang padha kafir: "Miturut pamanggih
kita, sayektos panjenengan punika bodho,
Ian panginten kita panjenengan punika ka-
lebet ingkang dora". Qaalal mala-uI ladziina kafaruu min qau-
mihii innaa lanaraaka fii safaahatiw wa
innaa lanadzunnuka minal kaadzihiin.
374). Saweneh ahli Purbakala (Arkeologi) anerangaken Baitanipun Nabi Nuh a.s. punika labuh ing
parede~ satunggaling wilayah ing Negari Turki, boten tebih saking Ankara, wallahu'alam!
27~
67. Dhawuhing Nabi Hud: "He kaumku!

Aku iki dudu wong bodho, ananging aku iki
sawijining Rasul resmi saka ngarsaning Pa-
ngeran sesembahaning wong sa:alam kabeh".
Qaala yaa qaumi taisa bii safaahatuw
walaakinnii rasuuium mir rabbil 'aala-
miin.
68. "Aku mung saderma nekakake marang

sira kabeh dhawuh dhawuhing Pangeranku,
jalaran aku iki tumrap sira kabeh dhapur Uballighukum risaalaati rabbii wa ana
dadi Juru pitutur kang pinercaya". lakum naasiliun amiin.
69. "Lan apa sira padha gumun, manawa

pepeling kang diampil dening wong lanang
saka golonganira wus tumeka marang sira
kanggo ngancam marang sira kabeh? Elinga
ing nalika PanjenengaNe Allah andamel sira
kabeb dadi sesulih sawuse golongane Nabi
Nuh, silrta PanjenengaNe nambaha kuat Ian
gedhening. badanira, jalaran saka iku mula Awa'ajibtum an jaa-akum dzikmm mir
padha elinga ing kani'mataning Allah, supaya rahbikum 'alaa rajulim minkum liyun-
sira kabeh padha begja. dzirakum, wadzkuruu idz ja'alakum
khulafaa-a mim ba'di qaumi nuuhiw wa-
zaadakum fiI kb.alqi bashlhatan fadz-
kuruu aalaa-allaabi la'allakum tuflihuun.
70. Wong-wong mau padha matur: "Ra-

wuh panjenengan ing mriki punapa dhawuh
dhateng kita supados manembah dhateng
Allah piyambak, tuwin supados kita anilar
punapa ingkang dipun sembah dening teti-
yang sepuh kita? Manawi makaten mangga
andhatengna siksa ingkang penjenengan jan- Qaaluu aji'tanaa lina'oodallaaba wahda-
huu wanadzara maa kaana ya'oodu
jekaken dhateng kita, yen nyata panjenengan aabaa-unaa fa'tinaa bimaa ta'idunaa in
punika kalebet tetiyang ingkang sami temen. kUnta minash shaadiqiin.
71. Wangsulane Nabi Hud: "Yekti sira ka-

beh bakal nampa siksa Ian bebendu saka
ngarsaning Pangeranira. Apa sira padha am-
bantah marang aku perkara jeneng-jenenge
brahala kang sira Ian para leluhurira padha
ngarani, ing mangka Allah ora anurunake
katerangan bab perkara iku? Mula saka iku,
sira kabeh padha ngentenana, satemene aku
uga kalebu golongane kang wong ngenteni Qaala qad waqa'a 'alaikum mir rabbikum
karo sira kabeh". rijsuw waghadhab, atujaadiluunanii fii
asmaa-in sammaitumuuhaa antum wa
aabaa-ukum maa nazzalallaabu bibaa
min milham, fantadziruu innii ma'akum
minal muntazhiriin.
273
Surat 7 AL A'RAAF (BENTENG DHUWUR ) . Juz 8
72. Sawuse iku, Ingsun banjur nylametake

Nabi Hud, Ian wong-wong kang padha ndhe-
rek kalawan entuk ~akhmat saka ngarsan-
lngsun, Ian Ingsun banjur anumpes wong
kang padha dadi winih anggorohake ing ayat- Fa-anjainaahu waUadziina ma'ahuu bi-
ayatIngsun, Ian dheweke iku ora kalebu rahmatim minnaa waqatha'naa daabiral
golongane wong-wong kang padha mu'min. ladziina kadzdzabuu bi-aayaatinaa wa-
maa kaanuu mu'miniin.
Caritane Nabi Saleh a.s.

73. Lan Ingsun uga wus angutus marang
kaum Tsamud, sadulure, yaiku Nabi Saleh.
Dheweke ngandika marang kaume: "He ka-
umku! Sira padha manembaha marang Allah,
ora ana Pangerah tumrap sira saliyane Pan-
jenengaNe piyambak. Yekti katerangan kang
nyata, kabeh wus teka marang sira saka Pa-
ngeranira, yaiki onta-wadoning Allah kang
dadi tavAiha yekti tumrap sira kabeh, onta- Wa-i1aa tsamuuda akhaahum shaalihan,
qaala yaa qaumi'buduUaaha maa lakum
wadon iku ujanen bae, kareben mangan ana
min i1aahin ghairuh, qad jaa-akum
ing Bumining Allah, Ian aja kongsi onta- bayyinatum mir rabbikum, haadzihii
wadon mau kok ganggu, mundhak sira kena naaqatuUaahi lakum aayatan fadzaruu-
siksa kang nglarani". haa ta 'kul fIi ardhillaahi walaa tamas-
suuhaa bisuu-in faya 'khudzakum 'adzaa-
bun a1iim.
74. Lan sira padha elinga ing nalika Pan-

jenengaNe Allah andame1 sira kabeh dadi
sesulihe, sawuse kaum ' Ad, Ian PanjenengaNe
manggonake ing sira kabeh ana ing Bumi,
sira padha iyasa pirang-pirang gedhong kang
endah ana ing papali kang rata, Ian sira padha
natah gunung-gununge nganti dadi omah!
Mula saka iku, sira padha e1inga marang ka-
ni'mataning Allah, Ian sira aja padha gawe Wadzkuruu idz ja'alakum khulafaa-a
rusak ana ing Bumi. mim ba'di 'aadiw wabawwa-akum m
ardhi taUakhidzuuna min suhuulihaa
qushuuraw watankhituunal jibaala bu-
yuutan fadzkuruu aalaa-aUaahi walaa
ta'tsau fiI ardhi mufsidiin.
75. Ature para luhur golongane Nabi Saleh

kang padha ambeg gumedhe marang wong
Mu'min kang lagi padha apes: "Apa sira ka-
beh padha mangerti manawa Nabi Saleh iki
dadi Utusan saka Pangera."Je?" Dheweke pa-
dha mangsuli: "Satemene kita kabeh marang
apa wae kang diampil dening Nabi Saleh", Qaalal mala-ul ladziinastakbaruu min
padha percaya". qaumihii liIIadziinas tudh'ituu Iiman
aamana minburn ata 1amuuna anna shaa-
liham mursalum mir rabbihi, qaaluu
innaa bimaa ursila bihii mu'minuun.
274
76. Wong-wong kang padha ambeg gume-

dhe iku ngucap maneh: "Sanyata yen kita
marang barang kang sira imanake iku ora Qaalal ladziinas takbaruu innaa billa-
percaya". dzii aamantum bihii kaafiruun.
77. Tumuli dheweke padha nyembeleh

onta wadon mau, Ian dheweke malah tumin-
dak duraka wani nerjang dhawuhing Pange-
ran, kanthi ngucap: "He Nabi Saleh! Mangga
kula aturi ndhatengaken siksa ingkang pan-
jenengan janjekaken dhateng kita, yen nyata Fa'aqarun naaqata wa'atau 'an amri
rabbihim wa qaaluu yaa shaalihu'tinaa
panjenengan punika pancen golonganipun bimaa ta'idunaa in kunta minal mul'"
para Utusan". saliin.
78. Jalaran saka iku, dheweke padha ka-

siksa saran a lindhu gedhe, wusana dheweke
padha mati jengkeng tur kaku, glimpangan
Fa-akhadzat humur rajfatu fa-ashbahuu
ana ing sajeroning omahe. iii daarihim jaatsimiin.
79. Nabi Saleh banjur ninggal wong-wong

(kang ora padha mati kalindhon) kanthi
dhawuh: "Hekaumku! Yekti aku wus nekak-
ake Risalahing Pangeranku 375) marang sira
kabeh, Ian uga wus mituturi marang sira ka-
beh, ananging sir a kabeh teka ora padha Fatawallaa 'anhum wa qaala yaa qaumi
laqad ablaghtukum risaalata rabbii wa
dhemen marang wong-wong kang aweh pi- nashahtu lakum wa laakil laa tuhibbuu-
tutur". nan naashihiin.
Caritane Nabi Luth a.s.

80. Lan Ingsun uga wus angutus Nabi Luth,
elinga nalikane dheweke dhawuh marang
kaume: "Apa patut sira padha nindakake
laku jember, zina lanang padha lanang, kang
(lUrung tau ditindakake dening wong siji- Wa luuthan idz qaala liqaumihii ata'-
sijiya ing donya iki?" tuuna! faakhisyata maa sabaqakum bihaa
min ahadim minal 'aalamiin.
81. Sanyata sira kabeh wus padha nguja

syahwat zina marang wong-wong lanang, ora
marang wong-wong wadon, pancen sira ka-
beh iki kalebu golonganing wong kang padha
ngliwati wates!
375). Risalahing Pangeran punika wiwit Nabi Adam a.s. dumugi Nabi Penutup Muhammad s.a.w.
pokokipun sami, inggih punika: 1. Iman ing Allah s.w.t., 2. Nindakaken 'Ibadah Ian Amal
shaleh wonten jng 'alam Donya. 3. Pitados dinten Qiyamat badhe ngadhep sowan ing ngarsa-
nipun Allah perlu nampi kaputusan Adil ingkang Akhir, lumebet Suwarga utawi kacemplung-
aken ing Naraka.
275
Surat 7 AL A'RAAF (BENTENG DHUWUR ) juz 8
Innakum lata'tuunar rijaa!a syahwatam

min duunin nisaa-i bal antum qaumum
musrifuun.
82. Kaume Luth tanpa mangsuli kajaba

mung angucap: "Tundhungen bahe Luth Ian
wong-wong kang padha nurut iku saka Ne-
garanira kene, jeneh dheweke iku wong kok
ambege sumuci-suci". Wa maa kaana jawaaba qaumihii iIIaa
an qaa!uu akhrijuuhum min qaryati-
kum innahum unaasuy yatathahharuun.
83. Nuii Ingsun nylametake Luth Ian wong-

wong kang padha nurut, kajaba bojQl1e, ja-
laran dheweke iku katut golongane wong- Fa-anjainaahu wa ahlahuu iIIamra-ata-
wong kang padha kari, disirnakake dening huu kaanat mina! ghaabiriin.
siksa! .
84. Lan lngsun banjur nurunake udan

watu Ian lahar. Jalaran saka iku, coba deleng-
en! kapriye kawusanane wong kang pa-dha
laku duraka!
Waamtharnaa 'alaihim matharan fanzhur
kaifa kaana 'aaqibatul mujrimiin.
Caritane Nabi Syu'aib a.s.

85. Lan Ingsun wus angutus marang wong-
wong kang padha dedunung ing Mad-yan, 376)
sadulure yaiku Syu'aib, dhawuhe marang
kaume: "He kaumku! Sira padha manem-
baha ing Allah, ora ana Pangeran tumrap sira
kajaba mung PanjenengaNe Allah piyambak.
Sanyata wus tumeka marang sira kabeh, ka-
terangan minangka bukti nyata saka Pange-
ranira, mula saka iku sira padha anyampur-
nakna anggonira padha nakcr Ian nimbang,
Ian sira aja padha ngurangi (manipulasi) ing
Wa ilaa madyana akhaahum syu'aiban,
barang-barange wong akeh, sarta aja padha qaala yaa qaumi'budullaaha maa lakum
agawe rusak ana ing Bumi sawuse tata ten- min ilaahin ghairuh, qad jaa-atkum
treme. Kang mangkono mau luwih becik bayyinatum mir rabbikum fa-aufui kaila
tumrap sira kabeh, manawa nyata sira iku wal miizaana walaa tabkhasun naasa asy-
yaa-ahum wa!aa tu[siduu fil ardhi ba'da
padha mu'min. ishlaahihaa, dzaalikum khairullakum in-
kur.;um mu'miniin.
376). Putranipun Nabi Ibrahim a.s. naminipun Mad-yan. lajeng dados nami kabilah (bangsa) saking
putra wayahipun. Dunungipun wonten ing antawisipun parcdcn Sinai Jan Seganten Abrit.
276
86: Lan sira kabeh aja padha lelungguhan

ana ing sadhengah dalan, mung perlu arep
angganggu, utawa arep ngenggokake, marang
wong kang iman ing dedalaning Allah, kang
pamrihira supaya dedalaning Allah mau ma-
lenceng! Lan sira padha elinga ing nalika sira
isih sathithik. PanjenengaNe Allah banjur
ngakehake cacahira, Ian sira padha ndelenga!
kapriye mungguh kawusanane wong-wong
WaJaa taq'uduu bikulli shiraathin tuu-
kang padha agawe rusak? 'iduuna wa tashudduuna 'an sabillillaahi
man aamana bihii wa tabtaghuunahaa
'iwajaw wazdkuruu idz kuntum qaJillan
fakatstsarakum, wanzhuruu kaifa kaana
'aaqihatul mufsidiin.
87. "Lan manawa ana sawijining golongan-

ira padha iman ing Kitab kang ndak ampil
iki, Ian ana maneh sagolongan Iiyane ora
padha iman, mangka sira padha sabara, ngan-
ti Allah mutusi hukume ana ing antarane
kita, jalaran PanjenengaNe Allah iku sabecik-
becike Pangeran kang Paring kaputusan hu- Wa-in kaana thaa-ifatum minkum aama-
kum". nuu billadzii ursiltu bihii wa thaa-ifarul
lam yu'minuu fashbiruu hatlaa yabku-
maIJaahu bainanaa wa huwa khairul
haakimiin.
JUZ 9
88. Ature para luhur saka golongane Nabi

Syu'aib kang padha gumedhe: "He Nabi
Syu'aib! Panjenengan tuwin para pendherek
Panjenengan, saestu badhe kula tundhung
saking Negari kula! Utawi Panjenengan karsa
wangsul ngrasuk Agami kula". Pangandikane
Nabi Syu'aib: "Apa sira ~rep ambalekake QaaJaJ maJa-uI ladziinastakbaruu min
kita marang Agamanira, ing mangka kita iki qaumihii lanukhrijannaka yaa syu'aihu
padha gething marang Agamanira?" waIJadziina aamanuu ma'aka min qarya-
tinaa aulata'uudunna iii millatinaa, quia
awalau kunnaa kaarihiin.
89. Satemene kita wus padha agawe ge-

gorohan ing Allah yen kita nganti padha bali
ngrasuk Agamanira sawuse Allah anylamet-
ake kita saka Agamanira. Lan kita ora bakal
padha bali ngrasuk Agamanira, kajaba ma-
nawa kakarsakake dening Allah Pangeran
sesembahan kita. Elinga 'ilmune Allah iku
jcmbar bawera tur ngawuningani sakehing
277
barang. Marang ngarsaning Allah Pangeran

sesembahan kita, kita padha pasrah! Dhuh
Pangeran kita! Mugi Paduka paring kaputus-
an hukum kanthi leres, ing fJ.ntawis kita Ian Qadiftarainaa 'a1aUaahi kadziban in 'ud-
naa fii millatikum ba'da idz naiiaanal-
antawisipun kaum -kita, jalaran Paduka pri- laabu minhaa, wamaa yakuunu lanaa an
badi sae-saening Pangeran sesembahan ingna'uuda fiihaa iIlaa ay yasyaa-aUaahu
kang mutusi!" rabbunaa, wasi'a rabbunaa kuUa syai-in
'i1man 'alallaahi tawakkalnaa, rabbanaf-
tab bainanaa wa baina qauminaa bil
haqqi wa anta khairul faatihiin.
90. Ature para Panuntuning kaume Nabi

Syu'aib kang pa.dha kafir, tumuju marang
kanca-kancane: "Sanyata manawa sira nganti
padha kapilut manut Agamane Nabi Syu'aib,
yekti sira kabeh iku padha kapitunan". Wa qaalal mala-ul ladziina kafaruu min
qaumihii la-inittaba'tum syu'aiban inna-
kum idzallakhaasiruun.
J 91. Mangka wong-wong mau banjur padha

kasiksa sarana lindhu-gedhe, tumuli padha
mati jengkeng tur kaku pating galimpung Fa-akhadzat humur rajfatu fa-ashbahuu
ana ing sajeroning omahe. fii daarihim jaatsimiin.
92. Anggegirisi banget lindhu-gedhe mau,

nganti wong-wong kang padha anggorohake
Nabi'Syu'aib iku gumun kaya-kaya durung
tau padfia manggon ana ing Negara kono.
Wong-wong kang padha maida Nabi Syu'aib, AUadziina kadzdz'abuu syu'aiban ka-a1-
yaiku kang padha kapitunan! lam yaghnau fiihal ladziina kadzdza-
buu syu'aiban kaanuu humul khaasiriin.
93. Tumuli Nabi Syu'aib ninggal lunga

wong-wong mau, ngandikane: "Sanyata aku
Wus netepi dhawuhing Pangeran sesembah-
anku nenuntun marang sira kabeh, sana aku
wus aweh nasehat, iguh-pratikel marang sira Fatawallaa 'anhum wa qaala yaa qaumi
kabeh, banjur apa perlune yen aku ndadak laqad ablaghtukum risaalaati rabbii wa
nyedhihi :-vong-wong kang padha kafir?" nashabtu lakum fakaifa aasaa 'alaa qau-
min kaafiriin.
94. Lan Ingsun ora ngutus Nabi ana ing

sawijining Nagara, kajaba Ingsun mesthi nyo-
ba (neter) wong-wong kang ana ing kono
kalawan kasusahan Ian kamelaratan, supaya
dheweke iku banjur padha gelem andhap Wamaa arsalnaa fii qaryatim min nabiy-
asor dhedhepe ing Allah. yin i11aa akhadznaa ahIahaa bil ba'SIIa-i
wadhdharraa-i la'aUahum yadhdharra-
'uun.
278
95. Tumuli cecobanlngsun kang ala mau,

Ingsun ganti kalawan coba kaseriengan ngan-
ti(keturunan Ian bandhane) tambah akeh.
Banjur padha angucap: "Wong-wong tuwa
kit a hiya wus padha dicoba kasusahan ian
kamelaratan kaya mangkene iki! (Dadi pan-
cen wus lumrah!) Ingsun banjur matrapi pa-
Tsumma baddalnaa makaanas sayyi-atil
ukuman marang wong-wong mau, kalawan hasanata hatlaa 'afau wa qaaluu qad
ngeget Ian dadakan, Ian dheweke ora padha massa aabaa-anadh dbarraa-u wassarraa-u
mangerti, saka ngendi sangkan parane". fa-akhadznaahum baghtataw wahum iaa
yasy'umun.
96. Mangka saupama wong-wong pendu-

duking Negara mau padha gelem iman Ian
taqwa ing Allah, sayekti dheweke Ingsun
bukakake berkah saka ing Langit Ian Bumi,
ananging bareng dheweke malah padha ang-
gorohake. Ingsun banjur matrapi paukuman
marang wong-wong mau, sabab saka tingkah Walau anna ahlal quraa aamanuu wat-
lakune kang wus padha ditindakake. taqau lafatahnaa 'alaihIm barakaatIm
minas samaa-i wal ardhl walakin kadz-
dzabuu fa-akhadznaahum bImaa kaanuu
yaksibuun.
97. Apa wong-wong penduduk Negara iku

wus padha rumangsa aman santosa ayem Ian
tentrem manawa siksanlngsun teka marang
dheweke ana ing wayah bengi Ian wong-wong Ma-amina ahluI quraa ay ya'tiyahum
ba'sunaa bayaataw wahum naa'Imuun.
mau pinuju turu?
98. Utawa apa wong-wong penduduk Ne-

gara mau rumangsa aman santosa, ayem Ian
tentrem, manawa siksanlngsun teka marang Awa-amina ahluI quraa ay ya'tiyahum
dheweke esuk-esuk wayahe, Ian dheweke ba'sunaa dhuhaw wahum yal'abuun.
pinuju mung dolanan wae?
99. Apa dheweke iku padhaduwe kira bisa

sumingkir saka pangrekaning Allah? Mangka
ora ana kang rumangsa aman saka pangreka-
ning Allah, 'kajaba wong kang padha kapitu-
nan. Ma-aminuu makrallaahi falaa ya'manu
makrallaahi mal qaumul khaasimun.
100. Apa durung padha kanyatan mungguh-

ing wong-wong kang maris Negara, ba'dane
sing nduweni Negara mau, iku manawa Ing-
sun karsa, lng-sun bisa angrusak wong-wong
mau jalaran saka dosane. Sana Ingsun banjur
angecap ing atine wong-wong mau, nganti
dheweke ora padha bisa ngrungokake.
279
Awalarn yahdi lilIadziina yaritsuunal

ardha mim oo'di ahlihaa a1lau nasyaa-u
ashabnaahum bidzunuubihim. wanathba-
'u 'a1aa quluubihim falmm laa yasma-
'uun.
101. Negarane wong-wong kang Ingsun sir-

nakake iku, lngsun caritakake rna rang sira
Muhammad: sebageyan saka sejarahe, yekti
para andika Rasul wus rawuh marang wong-
wong mau kanthi ngampi! tandha yekti kang
terang, ananging dheweke ora padha geJem
iman. Marga ,anggone wus anggorohake ing /~ .Y'
kitab iku wiwit sadurunge biyen, kang mang- o ..:t~JI
~ ...
kono mau Allah ngecap atine wong-wong

kang padha kafir. Tilkal quraa naqushShu 'alaika min am-
baa-ihaa walaqad jaa-at-hum rusuluhum
bil bayyinaati farnaa kaanuu liyu'minuu
bimaa kadzdzabuu min qablu, kadzaali-
ka yathba'ullaahll 'a1aa qulullbil kaa-
firiin.
102. Lan Ingsun durung tau mrangguli

wong-wong mau padha nuhoni janji, ananging
kang lngsun temu akeh-akehe wong mau
padha duraka.
Wamaa wajadnaa Ii-aktsarihim min 'ah-
din, wa iw wajadnaa aktsarahurn lafaa-
siqiin.
Sejarah Nabi Musa a.s.

103. Sapungkure wong-wong mau, tumuli
Ingsun angutus Rasul yaiku Nabi Musa, kan-
thi ngalllpil ayat tandha yektinlngsun marang
raja Fir'aun 377 ) sawadyabalane, ing mangka
wong-wong mau padha ambeg nganiaya mar-
ga saka ayat iku, ora padha gelem iman.
Mula padqa delengen! Kapriye kawusanane Tsumma ba'atsnaa mim ba'dihim muu-
wong-wong kang padha agawe rusak? 8aa bi-aayaatinaa ilaa fir'auna warnalaa-
ihii fazhalamuu bihaa fanzhur kaifa kaa-
na 'aaqibatul mufsidiin.
104. Nabi Musa ngandika: "Dhuh Fir'aun!

Saestunipun kula punika.Utusan saking ngar-
sanipun Pangeran, sesembahan ingkang Ma-
Wa qaala mllusaa yaa fir'aunu innii
ngerani sadaya 'alam". rasuulum mir rabbi! 'aalamiin.
377). Fir'aun punika gelar kagem Raja Raja Mesir ing jaman samanten. Dene Ing zamanipun Nabi
Musa a.5. asmanipun Raja Menephthah (1232 dumugi 1224 saderengipun 'ls3 a.s.) putra saking
Raja R.,mses II, makaten ujaring ahii Sejarah Donya.
280
Surat 7 AL A'RAAF ( BENTENG DHUWUR ) Juz 9
105. "Sayektos kula boten ngaturaken bab

Allah, kajawi namung saleresipun, yektos
sowan kula wonten ngarsa panjenengan kan-
thi ayar tandha yekti saking Pangeran sesem-
bahan panjenengan, mila mugi panjenengan
Haqiiqun 'alaa allaa aquula 'alallaahi
lajeng ngluwari Bani israil, medal saking ilal haqqa qad ji'tukum bibayyinatim
Mesir kaliyan kula!" mir rabbikum fa-arsil ma'iya banii is-
faa-iii.
106. Dhawuhing Fir'aun: "Manawasira ang-

gawa ayat tandha yekti, mara coba tekakna
mrene, yen nyata sira iku kalebu golongane
wong kang padha temert!"
Qaala in kunta ji'ta bi-aayatin fa'ti bi-
haa in kunta minash shaadiqiin.
107. Nabi Musa banjur nguncalake tekene,

ndilalah dadakan banjur dadi ula temenan.
Fa-alqaa 'ashaahu fa-idzaa hiya tsu'-
baanum mubiin.
lOS. Panjenengane Nabi Musa nuli ngetok-

ake astane, dumadakan banjur katon putih
memplak mencorong, tumrap wong kang
padha andeJeng! Wanaza'a yadahuu fa-idzaa hiya bai-
dhaa-u lin naazhiriin.
109. Ature para leluhuring golongane Fir-

'aun: "Sayektos Musa punika juru sihir ing-
kang peng-pengan!" Qaalal mala-u min qaumi fir'auna inna
haadzaa lasaahirun 'aIiim.
110. "Raja Fir'aun, piyambakipun badhe

ngedalaken panjenengan, saking Negari pan-
jenengan. Sarehning perkawis punika sampun
Yuriidu ay yukhrijakum min ardhi-
terang, ing sapunika lajeng punapa ingkang kum famaadzaa ta'muruun.
badhe panjenengan dhawuhaken dhateng
kita?"
111. Wong'wong iku padha matur maneh:

"Dhuh raja Fir'aun I Panjenengan mugi karsa
nyarantosaken Nabi Musa Ian Nabi Harun,
Qaaluu arjih wa-akhaahu wa-arsil iii
ingkang prayogi panjenengan lajeng utusan
madaa-ini haasyiriin.
ngempalaken tiyang-tiyang saking Negari ing
pu ndi -pundi !"
112. "Supados piyambakipun sami nyowan-

akcn sadaya jurusihir ingkang peng-pengan
wonten ngarsa panjencngan". Ya'tuuka bikulli saahirin 'aliim.
2S1
113. Tumuli juru sihir mau padha sowan

ngadhep raja 'Fir'aun, ature: "Manawikita
ingkang menang. kita harak badhe sami ang-
sal ganjaran?"
Wajaa-as saharatu fll"'auna qaaluu inna
lanaa la-ajran in kunnaa nabnui ghaa-
libiin.
114. Dhawuhe Fir'aun: "Hiya, ian sira mes-

thi bakal padha kacedhak ing ngarsaku'"
QaaIa na'am wa innakum laminal mu-
qarrabiin.
115. Wong-wong mau padha ngucap: "He

Musa! Sapa kang nguncalake tekene dhisik,
kowe apa aku!"
Qaaluu yaa muusaa immaa an tulqiya

wa immaa annalrunna nahnul mulqiin.
116. Ngandikane Musa: "Kowe padha ngun-

calna dhisik!" Mangka bareng juru sihir mau
wus padha nguncalake, padha anyihir pan-
delenge wong-wong akeh, Ian uga memedeni
marang dheweke, sarta juru sihir mau banjur Qaala alquu, falammaa alqau saharuu
nekakake 'ilmu sihir kang agung. a'yunan naasi wastarhabuuhum wajaa-
uu bisihrin 'azhiim.
117. Ingsun banjur paring dhawuh marang

Musa: "He Musa, sira nguncalna tekenira!",
dumadakan teken mau sanalika dadi ula kang
nguntali kllbeh sesihirane wong-wong mau.
Wa-auhalnaa ilaa muusaa an alqi 'ashaa-
ka fa-idzaa hiya talqafu maa ya'filruun.
118. Tumuli cetha wela-wela, Ian tetep ba-

rang kang bener, satta nyata rusak apa kang
padha disibirake dening wong-wong mau.
Fawaqa'al haqqu wabathala maa kaa-
nuu ya'maluun.
119. Kabeh juru sibir mau padha dikalah-

ake dening Musa, sarta padha bali dadi ina.
Faghulibuu hunaalika wanqalabuu shaa-
ghirfui.
282
120. Tumuli juru sihir mau padha sujud ana

ing sangarepe Nabi Musa. 378 )
Wa-ulqiyas saharatu saajidiin.
121. Ature wongcwong mau: "Sapunika kita

sam pun sami iman dhateng Pangeran sesem-
bahanipun tiyang sa'alam sajagad rat". Qaaluu aamannaa birabbil 'aalamiin.
122. "Inggih punika Pangeran sesembahan-

ipun Nabi Musa Ian Nabi Harun".
Rabbi muusaa wa haaruull.
123. Dhawuhe Fir'aun: "Apa sira padha

iman marang Musa, sadurunge ingsun paring
palilah marang sira kabeh? Yen ngono yekti
iki kabeh mung pangreka kang padha sira
reka-reka, satta sira rembug ana ing Negara
iki, pamrihe supaya sira bisa nundhung wong-
wong saka Negarane, nuli omah-omahe arep Qaala fir'aunu aamantum bihii qabla an
padha sira enggoni, hiyoh, sira kabeh bakal aadzaIla lakum inna haadzaa lamakrum
weruh dhewe"! makartumuuhu m madOOati Iitukhrijuu
minhaa ahlahaa fasaufa ta'lamuun.
124. "Yekti ingsun bakal ngethok tang an

Ian sikilira 379) kaselang-seling, tumuli sira
kabeh mesthi bakal ingsun salib!"
La-uqaththi'anna aidyakum .wa arjula-

kum min khilaafin tsumma lao ushalli-
bannakum ajma '00.
125. Ature para juru sihir: "Sayektos kita

sadaya punika sami badhe sow an wonten
ngarsaning Panger an sesembahan kita!"
Qaaluu innaa ilaa rabbinaa munqali-
buun.
126. "Lan panjenengan boten saged nyiksa

ing kita, kajawi namung sebab anggen kita
sami iman dhateng ayating Panger an sesem-
bahan kita! Mugi Paduka angesokna kasabar,
an dhareng kita, tuwin mugi Paduka mejah-
ana ing kita kagolongaken tetiyang ingkang Wamaa tanqimuu minnaa illaa an aaman-
naa bi-aayaati rabbinaa lammaa jaa-at
sami pasrah-tawakkal". naa rabbanaa afrigh 'alainaa shabraw
wa tawaffanaa muslimOO.
378). Para juru sihir sami yakin kaleresanipun Nabi Musa a.s. laje.ng sami sujud ing ngarsaning Allah
s.w.t., sarta anekseni bilih Panjenenganipun Nabi Musa sanes ahll.'sihlr kados piyambakipun.
379). Maksudipun, tangan tengen Ian suku kiwa, utawi kosok wangsulipun.
283
Surat 7 AL A'RAAF ( BENTENG DHUWUR ) Juz 9
127. Ature para leluhur golongane Fir'aun:

"Punapa panjenengan punika namung badhe
angendelaken kemawon dhateng Musa sago- J/. rU....... J,~'''' ~, . . . ;./..... _""''' . ,'9
.,41 1
•.. )-, \!J..>..>.r.) Uf">~\ ~ ~¥,
longanipun, ingkang sumadya badhe darnel
risak wonten ing Bumi, Ian badhe anilar pan- ~~G~;~:~~ ;~;-q\ J~i;:'
jenengan sarta sesembahan panjenengan?"
Pangandikane raja Fir'aun: "Ingsun bakal "" .'.
o~-'~
mateni anak-anake wong Bani Israil kang
lanang, Ian nguripi kang wadon. 380) Sa- Wa qaalal mala-u min qaumin fir'auna
temene ingsun bakal murba-meksa marang atadzaru muusaa wa qaumahuu liyuf-
wong iku kabeh". siduu fit ardhi wa yadzaraka wa aaliha-
tak, qaala sanuqattilu abnaa-ahum wa
nastahyii nisaa-ahum wa innaa fauqa-
hum qaahiruun.
128. Dhawuhing Nabi Musa marang kaume:

"Sira padha nyuwuna pitulung marang Allah.
Ian sing padha sabar, sanyata Bumi iku ka-
gunganing Allah. PanjenengaNe maringake
Bumi iku marang kawulane kang dadi ka-
parenging karsaNe. Wusana pungkasan kang
becik iku mesthi tetep marang wong-wong
Qaala muu"aa liqaumihista'iinuu billaahi
kang padha taqwa ing Allah". washbiruu innal ardha Iillaahi yuuritsu-
haa may yasyaa-u min 'ibaadihii wal
'aaqibatu IiI muttaqiin.
129. Kaume Nabi Musa munjuk atur: "Kita

sampun sami dipun serikaken dening Fir'aun,
sadereng panjenengan rawuh ing ngriki, Ian
ugi sasampunipun rawuh kautus!" Nabi Musa
ngendika: "Muga-muga Pangeran sesembah-
anira numpes mungsuhira, Ian muga-muga
PanjenengaNe andadekake ma kabeh nyulihi
ana ing Bumi, 381) mangertia Allah bakal Qaaluu uudziinaa min qabli an ta'tiya-
amriksani kapriye tumindakira. 382 ) naa wa mim ba'di maa ji'tanaa, qaala
'asaa rabbukum ay yuhlika 'aduwwakum
wa yastakhlifakum fil ardhi fayanzhura
kaifa ta'maluun.
380). Panei namung badhe dados karibedan ing masyarakat, manawi eacahipun tiyang estri langkung
kathah tinimbang tiyang jaler.
381). Ummatipun Nabi Musa sesambat bilih sam pun ngrasuk Agamining Allah Ian ueul salting pen-
jajahan Fir'aun, nanging kenging punapa nasibipun tasih makaten? Punika anedahaken mental
perjoanganipun kekes Ian jiwa eebol! jiwa budhak!
Dados khalifah utawi sesulih ing Bumi (Tanah Air) punika tanggeljawabipun awrat Ian
ageng sanget, sabab hasi! kani'mataning kamardikan wonten Nagarinipun piyambak punika ugi
sakalangkung gemah ripah loh jinawi, ananging ingkang ngasta panguwaos bang-bang lum-alum-
ing praja (Pamarentah) ugi kedah ber budi bawa laksana, sarta tumindak sarwa adi!!
382). M&.ksudipun Allah s.w.t. badhe amriksani Ian paring pengadilan akhir dhumateng sintena ke·
mawon ingkang ngasta pusaraning praja; ingkang tumindak adi!, badhe pinaringan Sih karakh-
mataning Allah, Negarinipun tata tentrem karta Ian raharja, dene manawi ingkang kawogan
tumindak adigang adigung adiguna, inggih badhe risak karaharjaning Negari, Ian Gusti Allah
badhe matrapaken bebendu.
284
130. Sayekti Ingsun wus ngukum Fir'aun

sakawula wargane kalawan larang pangan
paceklik tekan pirang-pirang tahun lawase,
Ian uga kurange woh-wohan, supaya dheweke
padha bisa antuk pepeling ..
Wa laqad akhadznaa 'a1aa fir'auna bis-
siniina wa naqsim minats tsamaraati
la 'allahum yadzdzakkaruun.
131. Manawa wong-wong mau padha pina-

ringan kabecikan pangucape mangkene: "Lha
yaiki sing patut kanggo kita!" Ananging ma-
nawa padha kataman ala, banjur padha anya-
lahake marang Nabi Musa, Ian para pandhe-
reke. Mangertia, manawa sialing nasib iku
katemtokake Allah piyambak, ananging akeh Fa-idzaa jaa-at-humul hasanatu qaaluu
akehing wong-wong mau ora padha ma- lanaa haadzihii wa-in tushibhum sayyi-a
ngerti". tuy yuththayyaruu bi muusaa wa mam
ma'ah, alaa innamaa thaa-iruhum 'indal-
laahi walaakinna aktsarahum laa ya'la-
muun.

Musa! Ing saben-saben panjenengan andha-
tengaken mu'jizat dhumateng kita ingkang
panJenengan agem nyihir paningal kita, kita
boten badhe pitados dhateng panjenengan".
Wa qaaluu mahmaa ta'tinaa bihii min aa-
yatin Iitas-haranaa bihaa famaa nahnu
laka bimu'miniin.
133. Tumuli Ingsun angutus ngrusak marang

wong-wong mau saran a angin-topan Ian udan
deres, walang, tuma, Ian kodhok kang padha
ngebaki omahe, sarta getih kang campur ba-
nyu mau, minangka dadi tandha yekti kang
terang, ewa semono wong-wong mau tetep
anggone isih padha gumedhe, Ian dheweke Fa-arsalnaa 'a1aihimuth thuufaana wal
iku kalebu wong-wong kang padha dosa jaraada wal kummala wadhdhafaadi'a
waddama aayaatinl mufashshalaatin fas-
gedhe.
takbaruu wa kaanuu qaumam muj-
rimiin.
134. Bareng wong-wong mau padha kapa-

trapan siksa, dheweke padha matur: 383)
"Dhuh Nabi Musa! Panjenengan mugi nyu-
wunaken dhumateng Panger an panjenengan
kangge kita, kalayan barang ingkang kajan-
jekaken dhumateng panjenengan. Ing mangke
383). Sa'bab piyambakipun sam pun sami mangertos bilih Musa a.s. sam pun pinaringan Kanugrahan
dados Nabi. pramila Iajeng sami nyuwun tulung supados Nabi Musa a.s. kersa dados Iantaraning
panuwun dhumateng Allah.
285
manawi panjenengan saged ambengkas be- Walammaa waqa'a 'aIaihimur rijzu qaa-
baya saking kita, tamtu kita sadaya badhe luu yaa muusad'u lanaa rabbaka bimaa
sami pitados dhumateng panjenengan, Ian 'abida 'indaka la-in kasyafta a'annar
rijza lanu'minanna laka wa lanursilanna
kita badhe ngluwari tiyang Bani Israil kaliyan rna 'aka bann israa-iil.
panjenengan" .
135. Bareng Ingsun wus angilangake siksane

wong-wong mau nganti tumeka mangsa kang
katamtokake, dumadakan wong-wong mau
malah padha ngungkiri janjine.
Falammaa kasyafnaa 'anbumur rijza i1aa
ajaIin hum baaIighuuhu idzaa hum
yankutsuun.
136. Ingsun banjur nyiksa marang wong-

wong mau sarana Ingsun blebegake ana ing
Sagara', jalaran anggone wus padha anggoroh-
ake ayat-ayatlngsun, sana anggone wus pa-
dha anglirwakake marang a.yat-ayatlngsun Fantaqamnaa min hum fa-aghraqnaabum
iku. fiI yammi bi-annabum kadzdzabuu bi
aayaatinaa wakaanuu 'anbaa ghaafilnn.
13 7. Lan Ingsun banjur marisake marang

wong-wong kang maune padha apes ditin-
dhes, Bumi kang sisih wetan Ian Bumi 384)
kang sisih kulon (negara Syam) kang lngsun
berkahi, Ian wus sampurna kalimahing Pa-
ngeranira kang becik, tumraping Bani Israil
jalaran saka anggone padha sabar, Ian Ingsun
sirnakake apa kang digawe dening Fir'aun
Ian kaume, sarta apa bae kang padha diedeg-
ake. 385)
Wa-auratsnal qaumal ladznna kaanuu
yustadh'afuuna masyaariqal ardhi wa
maghaaribabal lam baaraknaa fiihaa, wa
tammat kalimatu rabbikal husnaa 'alaa
bann israa-iila bimaa shabaruu wa dam-
marnaa maa kaana yashna'u fir'aunu
wa qaumuhuu wamaa kaanuu ya'risyuun
138. Lan Ingsun uga wus nyabrangake Bani

Israil nrabas 386) Sagara, tumuli tekan pang
gonan sawijining golongan kang pinuju padha
nyembah brahalane, ature won g-wong Bani
Israi1: "Dhuh Nabi Musa! Panjenengan mugi
384). Inggih punika Negari Syam Ian Mesir dalah negari-negari sakiwa tengenipun ingkang rumiyin
dipun kuwaosi raja Fir'aun, lajeng gantos dipun kuwaosi Bani Israil.
385). Bangunan monumen wau ing zamanipun nindhes Bani Israil, kadosta menara ageng ingkang
dipun dhawuhaken Hamaan, makaten dhawuhing raja Ramses.
386). Anggenipun nyabrang nrabas wilayah sisih l<'r saking Segantcn Abrit (Red Sea),
286
andamelna sesembahan kangge kita kados Wa jaawaznaa bibanii israa-illal babra

sesembahanipun tiyang-tiyang punika". Ja- fa-atau 'alaa qaumiy ya'kufuuna 'alaa
wabe Nabi Musa: "Satemene sira kabeh iku ashnaamil lahum qaaluu yaa muusaj
golongane wong kang bodho (sifat-sifating 'allanaa i1aahan kamaa lahum aalihab,
qaala innakum qaumun tajhaluun.
Allah). "
139. Sanyata wong-wong mau bakal padha

rusak,jalaran kanggonan barang kang ana ing
dheweke, sarta apa kang padha ditindakake
iku bata!'
luna haa-uiaa-i mutabharum maabum
fiihi wa baathilum maa kaanuu ya'ma-
luun.
140. Nabi Musa dhawuh: "Apa aku kok

prentah anggolekake sesembahan saliyane
A!1ah kanggo sira kabeh? Mangka Panjeneng-
aNe Allah iku wus mulyakake ing sira kabeh
o~t
ngungkuli wong sajagad traya!"
Qaala aghairallaahi abghiikum i1aabaw
wa huwa fadhdhalakum 'alai 'aalamiin.
141. Lan ngelingana, ing nalika Allah anyla-

metake sira.kabeh saka panganiayane kawula
wargane Fir'aun, nalika dheweke angicipake
ing sira kabeh ala-alaning siksa, yaiku padha
mateni anakira kang lahir metu lanang, Ian
nguripi kang wadon, kang mangkono iku sa-
wijining cobane Pangeran sesembahanira kang
luwih gedhe". Wa-idz anjainaakum min aali fIr'auna
yasuumuunakum suu-aI 'ad'zaabi yuqat-
tiluuna abnaa-akum wa yastahyuuna
nisaa-akum wa fii dzaalikum baiaa-um
mir rabbikum 'azhiim.
142. Lan Ingsun janji marang Musa, yaiku

bakal Ingsun paringi Kitab, sawuse telung
puluh wengi, Ian Ingsun nyampumakake
tambah sepuluh wengi maneh, dadi waktu
kang katamtokake dening Pangerane sam-
puma pat<l;ng puluh wengi lawase. Pangucape
Nabi Musa rna rang sadulure: Harun: "Sam-
peyan kula dadosaken sesulih kula perlu
ngreksa kaum kula, sampeyan supados tu-
Wa waa'adnaa muusaa tsalaatsiina laila-
mindak sae, Ian sampeyan sampun ngantos taw wa atmamnaabaa bi'asyrin fatamma
kapilut manut tindakipun tiyang-tiyang ing- miiqaatu rabbihii arba'iina lailab, wa
kang darnel ricak". qaala muusaa Ji-akhiihi haaruunakhluf-
nii fii qaumii wa ashlih walaa tattabi'
sabillal musfidiin.
287
143. i.an bareng Nabi Musa wus tekan

mangsa kang wus Ingsun tamtokake, banjur
wawan pangandika Ian Pangeran sesembah-
ane, dheweke munjuk atur: "Dhuh Pangeran
sesembahan kawula! Mugi Paduka mareng-
aken kawula saged sumerap wujud Paduka!"
Allah paring pangandika: "Ora pisan-pisan
sira bakal bisa sumurup Ingsun, mara sira
andelenga gunung iki, manawa gunung iki
tetep ana ing Panggonane, sayekti sira bakal
sumurup Ingsun!" Bareng nur cahyaning
Pangeran wus katon pratela tur terang tar-
waca ana ing iku gunung, 387) dumadakan Wa lammaa jaa-a muusaa limiiqaatinaa
gunung mau sanalika remuk didi sawalang- wa kallamahuu rabbuhuu qaala" rabbii
walang, Ian Nabi Musa ambruk sumaput tan arinii anzhur ilaik, qaala lantaraanii wa
eling ing purwa duk sin a ! Sawuse sawatara laakininzhur ilal jabali fa-inistaqarra ma-
kaanahuu fasaufa taraanii falammaa ta-
Nabi Musa eling, nuli munjuk atur: "Saestu jallaa rabbuhuu liljabali ja'alahuu dak-
Paduka punika Maha Suci, kawula tobat kaw wa kharra'muusaa sa'iqan falammaa
nyuwun pangaksama dhumateng Paduka, afaaqa qaala subhaanaka tubtu i1aika
sarta kawula dado sa wiwitanipun tetiyang wa ana awwalul mu'miniin.
ingkang sami pitados!"
144. Allah paring dhawuh pangandika: "He

Musa! Satemene Ingsun wus milih ing sira
ngungkuli para manungsa, sira iku Ingsun
I\Ilgkat dadi Utusaningsun, sarta Ingsun piji
sira bisa wawan sabda karo Panjenengan- Qaala yaa muusaa innish-thafaituka 'alan
Ingsun, mula ing mengko, banjur sira tam- naasi birisaalaatii wa bikalaamii fakhudz
panana barang kang wus Ingsun paringake maa aataituka wakum minasy syaakiriin.
marang sira, Ian sira dadiya golongane wong-
wong kang padha syukur".
145. Lan Ingsun wus nulisake Musa ana ing

Sabak, 388) yaiku Taurat isi pirang-pirang
pitutur tumrap sakabehing barang, lan,..dadi
kateranganing putusan. Dhawuhingsun: "He
Musa! Sira anindakna dhawuh kang kasebut
ing Kitab iku, Ian dhawuha marang kaumira,
supaya dheweke padha nindakake kanthi
387). Saweneh Ulama Mufassirin anerangaken, bilih ingkang katingal saking redi punika Kaagungan
Ian Kuwaosipun Allah. Ahli tafsir sanes, anerangaken, bilih punika Cahyaning Allah. Ringkes-
ipun, kadospundi kemawon wujuding Allah punika sanes ngatingalipun kados dene makhluk
punapa kemawon, katingaling wujud Allah punika ingkang cocok kaliyan Sifat-sifating Allah
ingkang boten saged dipun ukur sarana ukuranipun Manungsa! "Laa yukayyafu" - Datan kena
kinaya ngapa.
388). Sabak utawi Luh punika saking sela utawi kajeng. lsi seratanipun Wahyu sa king ngarsanipun
Allah, ing nalika Nabi Musa a.s. mUI).ajat ing redi Thursina. Salajengipun nama Kitab Taurat.
288
kang luwih becik,") Ingsun arsa nuduhake Wakatabnaa lahuu fii alwaahi min kwli
sira kabeh dununge wong kang padha du- syai-im man'izhataw wa ta.fshiilal likulli
raka. 389 ) syai-in fakhudz-haa biquwwatiw wa'mur
qaumaka ya'khudzuu bi-ahlWlihaa, /la-
willrum daaral faasiqiin.
146. Ingsun arsa ngenggokake kabeh ayat-

ayatIngsun saka wong-wong kang padha gu-
medhe ana ing Bumi iki ora kalawan hak.
Lan manawa wong-wong mau sumurup
saben-saben tandha yekti,390) dheweke ora
padha gelem percaya, dene manawa padha
sumurup dalan kang bener, ora padha gelem
ngambah dalan mau, ananging manawa padha
sumurup dalan. sasar, malah padha gelem
ngambah dalan sasar mau. Kang mangkono
iku ora ana liya kajaba wong-wong mau pa-
Sa-asiIrifu 'an aayaatiyal ladziina yata-
dha anggorohake marang ayat tandha yekti- kabbaruuna ill ardhi bighairil haqqi wa
nlngsun, sarta padha anglirwakake". iy yarau kulla aayatii laa yu'minuu bi-
haa, wa iy yarau sabiilar rusydi laa yat-
takhidzuuhu sabiilaa, wa iy yarau sabii-
IaI ghayyi yattakhidzuuhu sabiilaa, dzaa-
lika bi-annahum kadzdzabuu hi-aayaati
naa wa kaanuu 'anhaa ghaafiliin.
147. Ana dene wong-wong kang padha ang-

gorohake ing tandha yektinlngsun, S'l,rta
anggorohake ing bab anggone bakal padha
sowan ana ing ngarsaning Allah besuk ana ing
Akherat, 'amale wong-wong mau bakallebur, Walladziina kadzdzabuubi aayaatinaa
dheweke ora entuk piwales, kajaba mung wa liqaa-iI aakhirati habiiliat a'maalu-
hum, hal yujzauna i1iaa maa kaanuu
miturut tindak kang wus padha dilakoni.
ya'mahmn.
148. Sapungkure Nabi Musa, para kaume

banjur padha ngalap sesembahan pedhet
kangdigawe saka sesotyane reca mau, iku
bisa nyuwara. 391 ) Apa dheweke iku ora
padha mangerti manawa pedhet mau ora hisa
guneman, sarta ora bisa nuduhake dalan
bener marang dheweke? Ewadene wong-wong Wattakhadza qaumu muusaa mim ba'di
mau padha nganggep reca iku dadi sesem- hii min hwiyyihim 'ijlall jasadal la-
bahan, amula wong-wong iku tetep padha huu khuwaru:, alam yarau annahuu Iaa
nganiaya. yukallimuhum walaa yahdiihim sabiilall,
ittakhadzuuhu wa kaanuu zhaalliniin.
389), Artosipun bilih Allah badhe nedahaken kados pundi negarinipun tiyang duraka (fllSik) kadOli
dene Fir'aun, Tsamud, 'Aad, ummatipun Nab; Nub a.s. ingkang sami sima risak dening be-
benduning Allah ingkang Murba wasesa.
*). Inggih punika tumindak ingkang ngrumiyinaken Wajib katimbang Sunnat Ian Mubah.
390). Maksudipun ayat-ayating Taurat, Ian tandha-tandha Kaagunganipun Allah.
391) Miturut katerangan Mufassinn, suwanten salting lembu-alit (pedhet) wau medal saking reea
ampi pedhet ingkang tehnis dipun darnel dening Samin, manawi kalebetan angin la;eng nyu-
W"IH~n! Ahii tafsir sanes beda anggenipun ngandikakaken, bilih reea arupi pedhet saking emas
pvnJka lajeng wujud jasad kasat mripat gadhah nyawa, Ian saged nyuwanten! .. Hengong!"
289
149. Lan sawuse wong-wong Bani Israil mau

padha getun, Ian padha mangerti manawa
dheweke iku kasasar dalane, tumuli padha
angucap: "Manawa Pangeran sesembahan
kita ora karsa paring sih pangapura marang
kita, tetela kita iki kalebu golongane wong
kang padha kapitunan". Walammaa suqitha III aidiihOO wa ra-au
annahum qad dhalluu qaaluu la-illam
yarhamnaa rabbunaa wa yaghfirlanaa
lanakuunanna minal khaasiriin.
150. Bareng Nabi Musa wus rawuh, bali

marang kaume, kanthi duka Ian susah atine,
banjur ngendika: "Kados pundi teka awon
sanget anggen sampeyan nyulihi kula, sa-
pengker kula? Punapa sampeyan kasesa dhu-
mateng janjining 392) Pangeran sesembahan
sampeyan?" Nabi Musa banjur nguncalake
Sabak saka astane, sarta banjur njambak
sirahe Nabi Harun sadulure, Ian ditarik!
Wangsulane sareh Nabi Harun: "00 adhiku,
dhi, putrane Ibu, mangertia, satemene aku
wus ditindhes diapesake dening kaumku, Ian
dheweke meh bahe padha mateni aku!
Walammaa raja'a muusaa ilaa qaumihn
Becike si adhi aja nganti mbombong ngge- ghadhbaana asifan qaala bi'samaa khalaf-
dhekake atine mungsuhku, Ian sliramu aja mmuunii moo ba'dii a'ajilmm amra
andadekake aku kalebu dadi golongane wong rabbikum wa alqal alwaaha wa akhadza
wong kang padha nganiaya". bira'si akhiihi yajurruhuu ilaih, qaa-
labna umma innal qaumas tadh'afuunii
wa kaaduu yaqtuluunanii falaa tusymit
biyal a'daa-a walaa taj'alnn ma'al qau-
mizh zhaalOOiin.
151. Nabi Musa banjur nenuwun, ature:

"Dhuh Pangenm kula! Mugi Paduka paring
pangaksama dhumateng kula, saha sadherek
kula, tuwin mugi Paduka anglebetaken ing
kita wonten papaning Sih rakhmat Paduka,
jalaran Paduka punika: langkung asih-asih- Qaala rabbighfirln wali-akhn wa-adkhil-
ipun Panger an ingkang Maha Asih". naa fii rahmatika wa anta arhamur raa-
hoonn.
152. Satemenewong-wong kang padha ma-

nembah ing pedhet, iku bakal padha oleh
bebendu saka ngarsaning Pangerane, sarta
kanisthan ana ing panguripan Donya. Lan
kaya mangkono iku Pamalesing-Sun marang Innal ladziinat-takhadzul 'ijla sayanaa-
luhum ghadhabum mir rabbihOO wadzil-
wong-wong kang padha gawe gegorohan lamn fil' hayaatid dunyaa, wakadzaalika
nganggo asmane Allah. najzil muftariin.
392). Janji salting Allah, tegesipun "Apa sira kabeh ora sabar ngenteni tekaku (N abi Musa) bali saka
anggone rnunajat rna rang Allah, jebul sira kabeh malah gawe reca pedhet kang sira sembah-
sembah, kaya nyembahmu ing Allah?"
290
153. Dene wong-wong kang padha tumin-

dak ala, nuli sawuse iku banjur padha gelem
tobat, sarta padha iman, sanyata Pangeran
sesembahanira iku Maha Ngapura, sarta Maha
Asih.
Walladziina 'amilus sayyi-aati !summa
taabuu mim ba'dj haa wa aamanuu in-
na rabbaka mim ba'dihaa laghafuurur
rahiim.
154. Lan sawuse Nabi Musa lerem anggone

duka, panjenengane banjur mundhut Sabake,
Ian ing kono wus ana tulisane, kang dadi pi-
tuduh, Ian minangka rakhmat tumrap wong-
wong kang marang Panger an sesembahane Walammaa sakata 'am muusal ghadzabu
padha wedi tur dhedhepe. akhadzal alwaaba wa iIi nuskhatihaa hu-
daw warabmatul lilladziina hum lirabbi-
him yarhabuulL
155. Nabi Musa wus milihi kaume wong

lanang pitung puluh, nganti tumeka waktu
kang Ingsun tamtokake (wong-wong iku pa-
dha kumawani kepengin weruh marang sa-
rirane Allah), nanging bareng padha kapa-
trap an hukuman saran a lindhu, atur panu-
wune Nabi .Musa: "Dhuh Pangeran sesem-
bahan kula, manawi Paduka karsa angrisak
tetiyang sadaya punika dalasan kula, mbok
inggih wingi-wingi. Punapa Paduka badhe
angrisak dhumateng kita, jalaran tumindak-
ipun tetiyang ingkang golongan sami bodho?
Boten sanes sadaya punika, kajawi namung Wakhtaara muusaa qaumahuu sab'iina
panyobi saking Paduka, Pad uk a anyasaraken rajulal limiiqaatinaa falammaa akha-
kanthi panyobi wau dhumateng tiyang ing- dzat humur rajfatu qaala J:abbi lau syi'ta
ahlaktahum min qablu wa-iyyaaya, atuh-
kang Paduka karsakaken. Paduka punika likunaa bimaa fa'alas sufabaa-u min-
Bandara kita, mugi Paduka paring pangak- naa in hiya illaa fitnatuk, tudhillu bihaa
sarna, sarta paring Sih palimirma dhumateng man tasyaa-u wa tahdii man tasyaa',
kita, jalaran Paduka pun'ika sae-saening Pa- anta waliyyunaa faghfirlanaa warhamnaa
ngeran sesembahan ingkang Maha Nga- wa anta khairul ghaafiriin.
pura. 393 )
156. Saha Paduka mugi karsa nyerat ka-

saenan kita· wonten ing Donya, tuwin won-
ten ing Akherat. Sayektos kita punika sam-
pun sami tobat dhumateng Paduka". Dha-
wuhing Allah: "Satemene siksalngsun iku
393). Anggenipun darnel-darnel reca pedhet salting emas ingkang saged nyuwanten punika estunipun
cobining Allah dhumateng Bani Israil, sin ten ingkang teguh imanipun Ian sinten ingkang ringkih
utawi mamang. Pramila tetiyang ingkang mamang Ian tipis imanipun sami kapilut Ian pitados,
sarta lajeng nyembah reca pedhet damelanipun Samiri, ananging golongan ingkang 'setya-tuhu
Ian kiyat imanipun tetep ndherek Nabi Harun, Ian sabar ngrantos rawuhipun Nab; Musa a.s.
munajat ing redi Thursina nampi Kitab Taurat.
291
Ingsun patrapake marang wong kang Ingsun

karsakake,lan.rakhmatIngsun iku anglimputi
sakehing barang, sarta bal<.al Ingsun pasthek-
Waktub lanaa fii .haadzihid dunyaa ha-
ake marang wong kan~ padha taqwa ing Pan- sanataw wa id aakhirati innaa hudnaa
jenenganlngsun, Ian marang wongcwong kang ilaik, qaala 'adzaabii ushiibu bihii man
padha aweh Zakat, apa dene marang wong- asyaa-u, warahmatii wasi'at kuUa syai-
wong kang padha ngandel marang ayat-ayat- in, fasa-aktubuhaa lilladziina yattaquuna
wayu'tuunaz zakaata walladziina hum bi-
Ingsun. aayaatinaa yu'minuun.
157. Yaiku wong-wong kang padha andhe-

rek marang Rasul, Nabi kangUmmi, ora
mangerti maca Ian nul is, kang sifate wus ka-
tulis ana ing Kitab Taurat Ian Injil. Nabi mau
dhawuh marang kabecikan, Ian nyegah ma-
rang panggawe ala, Ian ngalalake barang kang
becik marang wong-wong mau, sarta ngaram-
ake barang kang jember, Ian ngenthengake
marang wong-wong mau barang kang ngebot-
ngeboti, sarta kabeh kang mblenggu ana gi-
thoke. 394 ) Ana dene wong-wong kang pa-
dha iman marang Rasul iku, banjur padha
gelem mulyakake Ian nulungi marang Rasul,
sarta banjur padha manut miturut marang
pepadhang kang diturunake ing panjeneng- AIladziina yabtaghuunar rasuulan nabiy-
ane Rasul mau, yaiku AI Quraan, hiya wong- yal ummiyyal ladzii yajiduu~uu mal~
wong kang rnangkono iku kang padha begja". touban 'inda hum fit-tauraati wal-injiil,
ya'muruhum bilma'ruufi wa yanhaana
'anil munkari wayuhillu lahumuth thay-
yibaati wayuharrimu 'alaihimul khabaa-
it~ wayadha'u 'anhum ishrabum wal-
aghlaalal latii kaanat 'alaihim, faHa-
dziina aamanuu bihii wa'azzaruuhu wa
nasharuuhu wattaba'un nuuralladzii un-
zila ma'abuu ulaa-ika humul mufti-
huun.
158. Dhawu!ta sira Muhammad: "He para

manungsa! 8anyaia aku iki Utusaning Allah
marang sira kabeh! PanjenengaNe Allah iku
kang kagungan Karatoning Langit Ian Bumi.
Ora ana Pangeran sesembahan kajaba mung
Panjenenganing Allah pribadi, Pangeran kang
nguripi Ian kang mateni. Mula sira padha
imana marang Allah Ian Utusane, yaiku Nabi
kang Ummi, kang dheweke uga iman marang
394). Wonten ing syari'atipun Agami Islam ingkang dipun asta Nabi Muhammad s.a.w. sampun boten
wonten malih kUW"oliiban awrat tumraping Bani Israil, kadosta syari'at wajib kisas ing raja pati
dipun sengaia utawi boten, boten kenging diyat (bayar dhendha), Ian majibaken mejahi badan-
ipun piyambak kangge syaratipun tobat ing Pangeran; dad os syari'atipun Nabi Muhammad s.a.w.
langkung mayar (manusiawi salimrah).
292
QuI yaa ayyuhan naasu innii rasuulul-

Allah, Ian marang PangandikaNe, sarta padha
laahi ilaikum jamii'aa, aUadzii lahuu
ndhereka tindake, supaya sira kabeh padha mullrus samaawaati wal-ardh, laa-iIaaha
oleh pituduh". illaa huwa yuhyii wa yumiit, fa-aami-
nuu billaahi warasuuIihin nabiyyiI um-
miyyiIladzii yu'minu biIlaahi wakalima-
tihii wattabi'uuhp la 'allakum tahtaduun.
159. Lan saweneh kaume Nabi Musa, yaiku

sagolongan kang nuduhake ing manungsa
marang kabeneran, Ian uga wong kang padha Wamin qaumi muusaa ummatuy yah-
tumindak 'adil marang wGmg-wong mau. 395) duuna biIhaqqi wa bihii ya'diluun.
160. Lan Ingsun andadekake wong-wong

mau dadi rolas trah golongan, Ian Ingsun
paring Wahyu dhawuh marang Musa nalika
golongan kaume padha nyuwun banyu ma-
rang Musa. (Dhawuhing Allah): "He Musa!
Sira nyabetna tekenira ing watu!" Sanalika
watu iku banjur mancur, banyune dadi rolas
pancuran, siji-sijining golongan trah padha
mangerti papaning pancuran pangombenane
dhewe-dhewe. Sarta Ingsun wus angiyubi
marang wong-wong mau kalawan mendhung,
Ian wus padha Ingsun paringi Manna Ian
Salwa (madu Ian manuk). DhawuhIngsun:
"Sira padha mangana sak becik-beciking
Wa qatha'naahumuts-natai 'asyrata as-
rezeki kang wus Ings'.ln paringake marang
baathan umamaa, wa auhainaa ilaa
sir a kabeh". Wong-wong mau ora padha muusaa . idzis-tasqaahu qaumuhuu anmh
nganiaya marang Panjenenganlngsun, ana- rib bi'ashaakal hajar, fambajasat min-
ngmg wong-wong mau padha nganiaya ma- hutsnataa 'asyrata 'ainaa, qad 'alimli kuI-
rang awake dhewe. *) lu unaasim masyrabahum, wa zhallalnaa
'alaihimul ghamaama wa anzalnaa 'alai-
himul manna ·wassalwaa, kuluu mi."
thayyiliaati maa razaqnaalrum wamaa
zhalamuunaa walaakin kaanuu anfusa-
hum yazhlimuun.
161. Lan nalikane wong-wong mau padha

didhawuhi: "Sira padha manggona ana ing
iki kutha Baitil Makdis, sarta padha mangana
saka wulu wetune apa kang sira karepake,
Ian padha matura Hittah! (mugi Allah paring
pangaksama sadaya dosa kita), Ian padha
lumebua saka lawange Baitil Makdis kanthi
tumungkul! Yekti sakabehing dosanira bakal Wa-idz qiila lahumuskunuu haadzihil
'ngsun apura, sarta Ingsun bakal nambahi qaryata wakuIuu minhaa haitsu syi'-
tum waquuluu hiththatuw wadkhuIuI
ganjarane wong-wong kang padha tumindak baaba sujjadan nagbfir Iakum khathii-
becik. aatikum, sanaziidul muhsiniin.
:>95). Tegesipun manawi piyambakipun ngadili perkawis sami nyepengi pedoman Ian pitedah salting
Agamining Allah sarta tumindak sarwa adil.
*). Mir~anana ayat No 57 Surat Al Baqarah.
293
162. Wong-wong kang padha nganiaya iku

banjur padha nyalini dhawuh kang dingan-
dikakake mau kalawan liyane, nuli Ingsun
nurunake siksa saka Langit marang wong-
wong mau, jalaran anggone tumindak nga-
niaya.
Fabaddalal ladziina zhalamuu minbum
qaulan ghairal ladzii qilla lahum fa-ar-
salnaa 'alaihim rijzam minas-samaa-i
bimaa kaanuu yazhlimuun.
163. Lan sira pitakona marang Bani Israil

mungguh carita Negarane wong-wong kang
padha manggon ana ing sacedhake Saga-
ra,396) nalikane dheweke padha nerak we-
walere Allah ana ing dina Sabtu,397) yaiku
nalika iwak-iwak padha ngambang ana ing
dina Sabtu. Nanging yen liyane dina Sabtu,
iwak-iwak ora padha ngambang. Mangkono
iku Ingsun nyoba marang wong-wong mau
jalaran anggone padha duraka. Was-album 'mil qaryatil latiii kaanat
haadhiratal bahn idz ya'duuna fis-
sahti idz ta'tihim hiitaanuhum yauma
sabtihim syurra'aw wayauma laa yashi-
ruim, laa ta'tiihim, kadzaalik, nabluu-
hum bimaa kaanuu yafsuquun.
164. cLan elinga nalikane sagolongan trahe

wong-wong mau ngucap marang kanca-kanca-
ne: "Apa pedune kowe andadak nganggo
mituturi marang wong-wong kang mesthi
bakal padha dirusak utawa disiksa dening
Allah kalawan siksa kang abot?" Kancane
mangsuli: "Perlune aku mituturi iku arep Wa-idz qaalat ummarum minbum lima
ndak anggo tanggung jawab katur 398) ana ta'izhuuna qaumallaahu muhlikuhum au
ing ngarsaning Pangeran sesembahanira, Ian mu'adzdzihuhum 'adzaaban syadiidaa,
qaaluu ma'dziratan ilaa rabbikum wa
supaya wong-wong mau padha taqwa rumek- la'allabum yattaquun.
sa aja nganti tumindak ala".
396). inggih pUI)ika kitha Eilah, ing antawisipun kitha Madyan Ian pesisir Seganten Abrit, sarta pa-
reden Thursina.
397). Miturut aturan syari'atipun Nab; Musa a.s. dinten Sabtu punika dinten khusus kangge 'ibaaah,
boten pareng kangge nyambutdamel (pad os ~nggesangan).
398). Tanggung jawab ing riki maksudipun supados gadhah alasan maton, sampun nindakaken
Da'wah, inggih punika suka pcpenget dhumateng mitra sami ingkang nerak wewalering Allah
Ian nyepelekaken 'ibadah ing Allah.
294
165. Bareng dheweke padha nglalekake pi-

tuture wong-wong kang becik, Ingsun banjur
nylametake wong kang padha nyegah pang-
gawe ala, Ian Ingsun matrapi marang wong-
wong kang padha nganiaya kalawan siksa
kang abot banget, marga saka anggone padha
duraka. Falammaa nasuu maa dzukkimu bibii
anjainal ladziina yanhanna 'anis llUu-i
wa akhadznal ladziina zhalamuu bi-
'adzaabim ba-iisim biIDaa kaanuu yafsu-
quon.
166, Sarta bareng tangkepe wong-wong mau

padha umuk tur nerak marang barang kang
dicegah, dhawuhing-Sun marang wong-wong o~
,. .
iku: "Sira dadiya munyuk kang asor!"
Falammaa 'atau 'am maa nuhuu 'anhu
qulnaa lahum kuunuu qiradatan imaa-
si-un.
167. Lan sira elinga ing nalika Pangeran se-

sembahanira paring katerangan: "Panjeneng-
aNe mesthi bakal ngutus ing sawijining wong
kang tansah ngicipake ala-alaning siksa ma-
rang wong Bani Israil tumeka dina Qiyamat.
Satemene Pangeran sesembahanira iku yekti
rikat banget panyiksane, Ian PanjenengaNe Wa-idz ta-adzdzana rabbuka layab'atsan-
iku Maha Ngapura sarta Maha Asih. na 'alaihiID iIaa yaumil qiyaamati may
yasuumuhum suu-al-'adzaab, mna rabba-
ka lasarii'ul 'iqaab, wa mnahuu Iagha-
fuurut rahiim.
168. Lan lngsun wus ambage-bage marang

wong-wong mau dadi pirang-pirang trah-go-
longan ana ing Bumi. Sawenehe wong-wong
mau ana kang shaleh (becik tindak-tanduke)
dene liyane ora mangkono. Lan dheweke
mau padha Ingsun coba kalawan ni'mat ka-
becikan, Ian reribed kang ala, supaya dhe- Wa qaththa'naaIwm ill ardhi umamaa,
weke iku padha gelem bali menyang dalan minhumullh lIhaalihuuna wa minhum
duuna dzaaHk, wa balaunaalwm bi-
bener. h _ _ti wasuyyi-uti la'ailahum yar-
ji'uun.
169. Mangka sapungkure wong-woJlg mau

banjur diganti dening generasi (kang tumin-
dak alli) kllng uga marisi Kitab Taurat, ana-
nging mung jalaran padha duwe pamrih ban-
dha Donya kanthi padha ngucap: "Yekti
Allah bakal paring pangapura marang kita" ,
Ian manawa dheweke katekanan bandha
295
Donya, dheweke hiya banjur anjupuk maneh,

jalaran yakin yen Allah mesthi paring panga-
pura. Apa wong-wong mau durung padha
nampa perjanjiyaning Allah kang ana sajero-
ning Kitabe, yaiku dheweke ora bakal ngu- Fakhalafa inim ba'dihim khalfuw wari-
cap kanthi nyebut Allah, kajaba kalawan tsul kitaaba ya'khudzuuna 'aradha haa-
bener? Ing mangka dheweke wus padha ma- dzal adnaa wa yaquuluuna sayughfaru
ca apa isining Kitabe. Dene omah ing Akhe- lanaa, wa-iy ya'tihim 'aradbum mitslu-
huu ya'khudzuuh, a1am yu'khadz 'alai-
rat iku luwih becik endah tumrap wong-wong him miitsaaqul kitaabi allaa yaquuluu
kang padha taqwa ing Allah, apa sira kabeh 'aIaIlaabi i1Ial haqqa wadarasuu maa fIih,
ora padha mikir-mikir? waddaarul aakhiratu khairul Iilladziina
yattaquun, afalaa ta'qiIuun.
170. Dene wong kang padha cekelan-ken-

ceng ing Kitab Taurat sarta padha nindakake
Shalat, sanyata Ingsun ora bakal angilang-
ilangake ganJarane wong kang padha nindak-
ake becik. Walladziina yumassikuuna bilkitaabi wa
aqaamush shalaab, innaa laa nudbii'u
ajral mushlihiin.
171. Lan elinga ing nalika Ingsun ngangkat

gunung ngungkuli ana sadhuwure wong-wong
mau kaya dene payon Ian dheweke padha
ngira, manawa gunung mau bakal ngemblegi
ing dheweke. DhawuhIngsun: "Sira padha
nyekelana kanthi kenceng Kitab kang wus
Ingsun paringake marang slra, Ian sira tansah
Wa-idz nataqnal jabala fauqabum ka-an-
padha elingl\. apa isine· kang kadhawuhake
nabuu zhullatuw wa zhannuu annahuu
ana ing Kitab mau,supaya sira kabeh padha waaqi'um bihim, khudzuu maa aalai-
taqwa rumeksa saka laku ala". naakum biquwwaliw wadzkuruu maa
fiihi la'allakum tattaquun.
Piwulang tauhid iku fitrahing

manungsa!
172. Lan nalikane Pangeran sescmbahanira
ngetokake tedhak turune Adam saka gcgerc
wong tuwa-tuwane, Ian PanjcnengaNc nyek-
sekake marang jiwa-jiwan'l: wong-wong mau,
saran a dhawuhing Allah: "Apa Ingsun iku
dudu Allah Pangcran sesembahanira kabch?"
Dheweke padha munjuk atur:"lnggih, kita
sami nyekseni, manawi Paduka punika Pa-
ngeran sesembahan kita". Kang mangkono Wa-idz akhadza rabbuka mim banii
mau supaya bcsuk ana ing dina Qiyamat aja aadama min zhuhuurihim dzurriyyata-
hum wa asyhadahum 'a1aa anfusihim,
nganti sira padha ngucap: "Saycktos bah
a1aslu birabbikum, qaaluu balaa syahid-
punika kita sami kasupcn" _ 399) naa an laquuluu yau'llal qiyaamali
innaa kunnaa 'an haadzaa ghaaliliill.
399). Ciri-dri ingkang khas, Islam punika Agami Tauhid ingkang cocok kaliyan fitrah tumitah Ian
jejermg (fungsi) manungsa, miturut andharan Prof.Dr. Mahmud Syaltut (Min Taujiihatil Islam)
makaten: "Agami Islam gampil dirmn tam pi piwucalipun, sarta mayar dipun tindakaken, saukur
2%
173. Utawa aja nganti sira ngucap: "Wiwit

rumiyin tetiyang sepuh kita punika sami
musyrik, kita punika anak turunipun, tam-
tunipun kita sadaya inggih lajeng sami mu-
syrik. Punapa Pad uk a badhe ngrisak ing kita Au taquuIuu innamaa asyraka aabaa-u-
jalaran tetiyang sepuh kit a ingkang tumindak naa min qablu wakunnaa dzurriyyatam
lepat?" mim ba'dihim, afaruhlikunaa bimaa fa-
'alai mubthiluun.
174. Hiya kay a mangkono iku anggonlng-

sun mrinci pirang-pirang ayat supaya wong-
wong iku padha gelem bali menyang ka- Wakadzaalika nufashshilul aayaati wa
beneran. la'allahum yarji'uun.
Sanepane wong kang padha duraka ing

ayating Allah.
175. Lan wacakna Muhammad!, marang
wong-wong Yahudi iku, bab caritaning wong
kang wus lngsun paringi ayat (Umayah bin
Abi Solti) kang ngarep-arep rawuhing Nabi
Penutup kang Ingsun paringi ayatIngsun.
Nanging bareng Nabi Muhammad mau ra- Watlu 'alaihim naba-al ladzii aatainaahu
aayaatinaa fansalakha minhaa fa-alba'a-
wuh, dheweke nuli nyingkur ora gelem iman,
husy syaithaanu fakaana minal ghaawiin.
sarta dheweke banjur ditut wuri dening sye-
tan, jalaran saka iku katemahan dheweke
kalebu golongane wong kang padha kasasar.
kagem tiyang normal, dados boten wonten Syari'atipun ingkang sarwa ngrekaosaken kekiyatan
phisik lan psihis-ipun manungsa. 'I'iyang ingkang sampun ngucap Syahadat Kalih, inggih punika
tiyang sampun Islam, lajeng tumindak lahir Ian batosipun kedah cocok kalayan sadaya wulang-
an Islam ingkang dipun tuntunaken dening Nabi Muhammad s.a.w. "Kenging punapa Islam
punika cocok kaliyan kodrat Ian fitrahing manungsa? Sabab manungsa punika gadhah naluri
ngipuk-ipuk anjagi lestarinipun dados manungsa, eksistensinipun gesang ing 'alam Donya kedah
berjoang angginakaken 'alam sakiwa tengenipun, Ian darnel kasahenan sasaged-sagedipun.
Pramila lajeng kepingin gadhah katurunan, hak milik pribadi Ian bebrayan gotong-royong sa-
piturutipun, damel kabudayan ingkang manfa'at, edi, Ian langgeng, sarta universil; bab punika
Islam tansah damel sistim tetimbangan ingkang harmonis. Antawisipun ratio Ian emosi, Ian
antawisipun individu Ian masyarakat. Upami, sinaosa dad os pemimpin umat, sam pun ngantos
kasupen salaki-rabi, ingkang lim-rah Ian bares kemawon, punika asH piwucal Agami Islam.
Boten pareng puwasa ngebleng, patigeni 40 dinten 40 dalu boten dhahar boten ngunjuk, sarta
boten ngendikan! Shiyam ingkang utami tur wajib, namung wiwit Subuh dumugi Maghrib,
manawi sam pun Maghrib supados enggal buka, dhahar Jan ngunjuk. Sholat tarawih 11 reka'at,
tadarus Quraan, kuliyah Subuh, lajeng siyangipun nyambut damel biasa kemawon. Makaten
ngantos sewulan, kadhang 29 dinten, kadhangkala30 dinten! Lan wekdal dalu Shiyam kenging
suka-suka kaliyan garwa (cumbana) kados pundi biasanipun; dene panutuping 'ibadah Shiyam,
sedasa dinten badhe telas, supados cancut taliwanda, bakda jam 12 dalu kautamekaken 'ltikaf
ing Mesjid, Ian ngathah-ngathahaken dedana dhumateng sanak sadherek Ian mitra ingkang ka-
sekengan. Dados boten perlu lajcng minggah redi utawi dhateng pesisir ingkang wingit, sarta
mlebet guwa ingkang angker, wonten wono piyambakan, yen ngendikan ngangge isyarat, kersa
dhahar manawi dipun sukani tiyang. Ian sanes-sanesipun cara aneh~aneh, nyentrik lan luarbiasa,
punika sadaya mcnggahing Islam botcn cocok kaliyan fitrahing manungsa ingkang wajib pados
rezeki saran a halal tur cara ingkang sahe!
297
176. Lan manawa wis dadi kaparenging

karsanIngsun, sayekti Ingsun ngangkat dhe-
weke kalawan ayat iku dadi golongane wong
kang becik, ananging dheweke banget ka-
sengseme marang Kadonyan sarta hawa naf-
sune. Mungguh sane pane wong-wong mau
kaya dene sanepane asu. Sira gusah mung
melet, 'sira enengake wae, hiya tansah mung
melet, kaya mangkono mau sane pane wong Walau syi'naa larafa'naahu bihaa walaa-
kang padha maido marang ayat-ayatIngsun. !dnnahuu akhlada i1al ardhi wattaba'a
Mula sira nyaritakna carita kang kasebut ing hawaah, famatsaluhuu kamatsalil kalb,
dhuwur iku, supaya dheweke padha gelem in tahmil 'alaihi yalhats au tatn.tk-hu
yalhats, dzaalika matsalul qaumil ladzii-
mikir-mikir! na kadzdzabuu bi-aayaatinaa, faqshu-
shil qashasha la'allahum yatafakkaruun.
177. Ala temen pepindhane wong kang pa-

dha maido ing ayat-ayatlngsun, Ian wong-
wong mau tetep padha anganiaya marang
awake dhewe.
Saa-a matsalanil qaumul ladziina kadz-
dzabuu bi-aayaatinaa wa anfusahum kaa-
nuu yazhlimuun.
Sifate wong kang padha manggon ing

Naraka.
178. Sapa wae sing dituduhake dening Allah,
mangka dheweke iku aran wong kang oleh
pituduh, Ian sap a wae kangdisasarake dening
Allah, wongCwong mau yaiku kang padha
kapitunan.
May yahdillaahu fahuwal muhtadiy,
wamay yudhlil fa-ulaa-ika humul khaa-
siruun.
179. Sayekti Ingsun wus ndadekake akeh-

akehing jin Ian manungsa dadi urub-urubing
NarakaJahanam;jeneh dhewekc padha duwe
ati, ananging ora kanggo mangertcni, Ian
dheweke padha cJarbe paningal, ananging ora
kanggo andeieng, s~.rta dhcwcke uga padha
duwe kuping, nangi11g ora kanggo ngrungok-
ake. Wong-wong kang mangkono iku kaya
dene raja kaya, malah dhcwcke iku luwih
sasar, wong-wong kang mangkono mau yaiku Walaqad dzara'naa lijahannama katsiiram
minal jinni wal-insi, lahum quluubul.laa
wong kang padha lali. yafqahuuna bihaa wa lahum a'yunul laa
yubshiruuna bihaa, wa lahum aadzaanul
laa yasma'uuna bihaa, ulaa-ika kal-an-
'aami hal hum adhall, ulaa-ika humul
ghaafiluun.
298
Siksaning Allah tumrap wong kang

padha duraka.
180. Lan Panjenengane Allah iku kang ka-
gungan asma kang becik, 400) jalaran saka
iku, sira kabeh padha nenuwuna marang Pan-
jenengaNe kalawan nyebut asma-asma kang
becik iku. Sarta wong-wong kang menggok
anggone nyebut asma-asmane Allah. *) Wong Walillaahll asmaa-ul husnaa fad 'uuhu
bihaa, wadzarul ladziina yulhiduuna fij
wong mau bakal padha diwales miturut apa asmaa-ihii sayujzauna maa kaanuu ya'-
kang wus padha ditindakake. maluun.
181. Lan sawenehe wong kang wus Ingsun

titahake, ana sawijining golongan kang padha
~ .:-:" ....~ . . :Jr. -:' .""t'I~l\~~" .... ,r j'
Q.7#.';')I.f1"')~ ~.J
\A\
gelem anuduhake marang kang bener, sarta ~

I/'
dheweke mau dhasar padha tumindak 'adil.
Wa mimman khalaqnaa ummatuy yah-
duuna bilhaqqi wa bihii ya'diluun.
182. Dene wong-wong kang padha maido

marang ayat-ayatlngsun iku sayekti bakal
lngsun cedhakake 401) marang karusakan
sathithik saka sathithik, nganggo cara kang
dheweke ora padha mangerti. Walladziina kadzdzabuu bi-aayaatIDaa sa-
nastadrijuhum min haitsu laa ya'lamuun.
183. Lan Ingsun anyrantekake marang dhe-

weke, sanyata rancangan pangrekanlngsun
iku satuhu kukuh banget. Wa umlii tahum, inna kaidii matiin.
184. Apa dheweke ora padha mikir-mikir ~1~c>~4~ ~~ ~ !i~;I;I.,u

manawa kancane yaiku Muhammad, iku ora tj. to ~,.-:
owah (edan). Ora liya dheweke Muhammad "~J!~
iku, kajaba dadi juru pepeling kang terang.
Awalam yatafakkaruu maa bishaahihi-
him min jinnah, in huwa ilIaa nadziirum
mubiin.
185. Apa wong-wong mau durung padha

andeleng (anggatekake) marang Karatoning
Langit ian Bumi, sarta samubarang titahing
Allah. mBok manawa wektu matine wong-
400}. Asmaa-ul husna, tegesipun asma-asma Agung ingkang cocok kaliyan sifat-sifat Kaagunganipun
Allah.
401). Sanas tadrijuhum: tegesipun tetiyang ingkang sami malben ing Agami dipun kendelaken kesasar
samargi-margi boten insaf. Ian sakedhik mbaka sakedhlk nandhang karisakan materiil Ian
spirituil.
*). Tegesipun sampun ngantos dipun gatekaken tetiyang ngremehaken asmaa-ul husna kangge
nyembah ing Allah. utawi angginakaken asmaa-ul husna kangge sasanesipun Allah.
299
wong mau wus cedhak, perlu dheweke ban-

jur padha nindakake kabecikan, mangka
manawa wong-wong mau wus ora padha
Awalam yanzhuruu fii malakuutis samaa-
gelem iman marang Quraan, arep irnan ma- waati ~a1 ardhi wamaa khalaqallaahu
rang Kitab apa maneh, sawuse Quraan? min syaii', wa-an 'asaa ay yakuuna qadiq-
taraba ;galuhum, fabi-ayyi hadiitsim ba'-
186. Dene wong kang wus disasarake dening

Allah, mesthi ora ana kang bisa nuduhake
marang dheweke, Ian PanjenengaNe Allah
•f.Y~~r:J~-'
dahuu yu'minuun.
~r"~~~i'~ ,<". . Jor:.'4J(S~\A~

' r( ~~ 4UI'~1:1".\A.'
~~ • i1.~_~'"
"'.,,,,,
.j
• OC)~
nguja ing wong-wong mau, sajeroning kasa-
sare padha bingung. May yudhlilillaahu falaa haadiya lab,
wayadzaruhum fii thughyaanihim ya'ma-
huun.
Mung Allah piyambak kang pirsa

tumibane dina Qiyamat.
187. Dheweke bakal padha pitakon marang
sira Muhammad bab dina Qiyamat, kapan
bakal kelakone? Dhawuha sira Muhammad:
"Sanyata 'ilmu bakal kelakone dina Qiyamat
iku mung ana ing ngarsaning Allah Pangeran
sesembahanku piyambak. Ora ana kang bisa
nerangake waktune kajaba mung Panjeneng-
aNe Allah piyambak. Tekane dina Qiyamat
iku andadekake dahuru-gegere kabeh makh-
luk kang ana ing Langit Ian Bumi, tur dina
Qiyamat iku ora teka marang sira kabeh ka- Yas-aluunaka 'anissaa'ati ayyaana niUI'"
jaba dadakan'. Dheweke padha pitakon ma- saahaa, quI innamaa 'iImuhaa 'inda rab-
rang sira Muhammad bab dina Qiyamat, iku bii, laa yujalliihaa Iiwaqtihaa iIlaa huwa,
jalaran padha ngira yen sira mangerti bab tsaqulat fissamaawaati wal ardh, laa
bakal tekane. Dhawuha sira Muhammad: ta'tiikum iIIaa baghtah, yas-aluunaka ka-
annaka hafiyyun 'anhaa, quI innamaa
" 'Ilmune dina Qiyamat iku ana ing ngarsa- 'iImuhaa 'indallaahi walaakinna aktsaran-
ning Allah pribadi, ananging akeh-akehe wong naasi laa ya'Iamuun.
ora padha mangerti".
188. Dhawuha sira Muhammad: "Aku dhe-

we ora bisa aweh piguna, Ian ora bisa nulak
bebaya kang ngenani marang awakku, kajaba
mung sumarah apa karsaning Allah. Lan upa-
rna aku mangerti barang ghaib", sayekti aku
nyengkut ngakehakc tumindak bccik, Ian
aku ora bisa ketaman bebaya. Sajatine, aku
iki ora liya kajaba mN.."g dadi juru pepeling,
lan tukang ambebungah rrarang golongan QuI I.. amliku linafsii naf'aw wal..
kang padha iman". dharran ill.. ma. syaa-alaah, walau kun-
tu a'lamul ghaiba lastaktsartu minaI
khair, wamaa massaniyas suu', in ana
illaa nadziiruw wa basyiirul Iiqaumiy
yu'minuun.
300
Gusti Allah paring pepeling, sangkan

paraning dumadining manungsa!
189. PanjenengaNe Allah iku Pangeran se-
sembahan kang anitahake sira kabeh saka
awak siji, Ian PanjenengaNe banjur andadek-
ake bojone tunggal bangsane, supaya mang-
gon karo bojone tentrem atine. Bareng dhe-
weke wus karon resmi, nuli kang wadon
banjur wiwit nggarbini, kalawan kandhutan
kang isih enom iku dheweke isih kongang
mlaku, nanging bareng wetengane mau wus
tuwa, sakarone padha nenuwun marang Allah Huwal ladzii khalaqalrum min nafsiw
waahidatiw waja'ala minhaa zaujahaa
Pange'ran s<7sembahane: "Manawi Paduka liyaslruna i1aihaa, falammaa taghasysyaa-
maringaken dhumateng kita anak ingkang haa hamalat hamlan khafiifan faman-at
shaleh, sayektos kita badhe kalebet golong- bih, falammaa atsqalat da'awallaaha rab-
ani pun tetiyang ingkang sami syukur". bahumaa la-in aataitanaa shaalihal lana-
lruunanna mina.~y syaakiriin.
190. Sawuse PanjenengaNe maringi putra

kang becik marang sakarone, 402) dheweke
banjur padha aweh jeneng marang anake iku,
dadi sakuthuning Allah (kayata dijenengake
Abdul 'Uza). Mangka PanjenengaNe Allah Falammaa aataahumaa shaalihan ja'alaa
iku Maha Luhur ngungkuli kang dianggep lahuu syurakaa-a fiimaa aataahumaa,
fata'aalallaahu 'ammaa yusyrilruun_
dadi sakuthuning Allah.
191. Apata dheweke iku padha nyakuthok-

ake barang kang ora bisa gegaweyan apa-apa,
malah brahalane dhewe iku padha digawe AY1'syrilruuna maa laa yakhluqu syai-
dening uwong. aw wahum yUkhlaquun.
192. Lan brahala-brahala iku marang wong-

wong mau ora padha bisa aweh pitulung,
Ian malah marang awake dhewe uga ora bisa
Walaa yastathii'uuna lahum nashraw wa-
nulungi.
laa anfusahum yanshuruun.
193. Lan manawa sira kabeh padha ngajak

wong kang ·padha musyrik iku marang pi-
tuduh, dheweke ora padha ge1em manut ing
sira kabeh. Tumraping sira kabeh dheweke
iku padha bahe sira supaya nindakake pitu- Wa-in tad'uuhum i1a1 hudaa Iaa yatta-
duh utawa sira enengake wae. bi'uukum sawaa-un 'a1aikum ada'au
tumuuhum am antum shaamituun.
402). Tiyang musyrik sami andadosaken anak-anakipun dados sekuthon kagem Allah. Ian andados-
aken anakipun brahala, kadosta dipun namekaken Abdu Syamsi, Abdu Manaah l.s.p.
301
Manungsa ora pantes nyembah brahala

194. S'atemene brahala-brahala kang padha
sira sembah-sembah saliyane Allah, dheweke
iku mung titah padha'karo sira kabeh. Mara
cobaI sira padha anjejaluka marang brahala-
brahala iku, supaya dheweke ngabulake ing
Innalladziina tad'uuna min duunillaahi
penjalukira kabeh, yen nyata sira kabeh iku 'ibaadun amtsaalukum fad'uuhum fal-
padha temen! yastajiibuu lakum inkuntum shaadiqiin.
195. Apa brahala-btahala iku padha duwe

sikil kang kanggo lumaku? utawa apa duwe
tangan kang kanggo nyekel? utawa apa duwe
mripat kang kanggo andeleng? utawa apa
duwe kuping kang kanggo ngrungokake?
Dhawuha sira Muhammad: "Mara sira padha
anjejaluka marang brahala sakuthunira iku, Alahum arjuluy yamsyuuna bihaa, am
nuli sira padha goleka reka-daya, sira ora lahum aidiy yabthisyuuna bihaa am
perlu ngenteni aku". 403) lahum a'yunuy yubshiruuna bihaa. am
lahum aadzaanuy yasma'uuna bihaa,
Qulid'uu syurakaa-akum . tsumma Idi-
duuni {alaa tunzhiruun.
196. Sanyata Bandara kang nguwasani awak-

ku iku mung Allah, yaiku kang wus nurunake
Kitab Quraan, Ian hiya mung PanjenengaNe
pribadi kang nulungi marang wong-wong
kang padha shaleh. lnna waliyyiyallaahul ladzii nazzalal
kitaab, wahuwa yatawallash shaalihiin.
197. Ana dene brahala kang padha sira sem-

bah saliyane Allah, iku ora padha bisa nu-
lungi ing sica kabeh, sarta ora bisa nulungi
marang awake dhewe.
Walladziina tad'uuna min duunihii laa
yastathii'uuna nashrakum walaa anfusa-
hum yanshuruun.
198. Lan manawa sira ngajak marang dhe-

weke nindakake pituduh, dheweke ora padha
krungu, Ian sira sumurup dheweke mau pa-
dha andeleng marang sira, nanging sajatine
dheweke iku ora padha weruh. Wa-in tad'uuhum ilal hudaa laa yasma-
'uu, wataraahum yanzhuruuna ilaika wa
hum laa yubshiruun.
403). Artosipun mokal sanget manawi brahala-brahala wau saged gadbah daya Ian kekiyatan 1<ados
dene daya Ian kuwaosipun Allah ingkang Maha Agung, tur Maha Mil. Pramila nama nh.tha
san get ing atasipun manungsa makhluk ingkang gadhah kabudayan teka malah nyembah, sesaji,
nenuwun Ian ajrih dhumateng brahala ingkang dipun damel piyambak! Dados musyrik punika
ngasoraken kamanungsan, Ian dosa·ageng ingkang bote" badbe dipun apunten dening Allah s. w. t.
302
Dhedhasare budi-pekerti kang utama.'

199. He Muhammad! Sira sing gedhe panga-
puramu lembah-manah (murah ati), sarta
dhawuha marang panggawe becik, Ian ngung-
Khudzil 'afwa wa'mur bil'urfi wa-a'ridh
kuma marang wong-wong kang bodho-bodho. 'anil jaahiliin.
200. Lan samangsa sir a gawe susah dening

panggodhaning syetan, sira banjur nyuwuna
reksa marang Allah, sanyata PanjenengaNe
iku kang Maha Midhanget tur kang Nguda-
nem. Wa-immaa yanzaghannaka minasy syai-
thaani nazghun fasta'idz billaah, inna-
huu samii'un 'a1iim.
201. Sanyata wong kang padha taqwa ing

Allah,404) iku manawa dheweke kataman
ing panggodhaning syetan, ndilalah dheweke
banjur padha cling marang Allah; jalaran
elinge iku, satemah dadi perman a paningalc. Innalladziinat taqau idz.aa massahum
thaa-ifum minasy syaithaani tadzakka-
ruu fa-idzaa hum mubshiruun.
202. Dene kanca-kancane, yaiku wong kafir

Ian wong g~.sik, padha nulungi marang wong-
wong mau amrih tetep ana ing kasasare, tc-
mahan dheweke ora padha gelem leren ang- Wa ikhwaanuhum yamudduunahum fiI
gonc nyasar-nyasarake. ghayyi tsumma laa yuqshiruun.
404). Dhasar utawi fondhasi budipekerti utami punika taqwa ing Allah; dene cawang-cawangipun
akhiaqulkarimah kadosta: 1. Hikmah, artosipun samukawis ingkang pancen saged ginayuh
ing 'akal saged pinanggih wonteh lUg kaleresan. Saking budipekerti hikmah punika iajeng tuwuh
budi wening, iandhep, elingan, manah iantip, remen memikir l.s.p. 2. 'Hfah, artosipun tingkah-
ing nafsu syahwat sampun temata, tundhuk dhateng 'akal tur mitt;.rut saestu dhateng Syara'
Agami. Saking budi-pekerti 'iffah punika, iajeng tuwuh watak prawira, wirangan, jujur, ayeman,
alus, besus, tata-tentrem, wirama, jatmika, wirangi, gemi Ian nastiti. 3. Syaja'ah, artosipun
tingkahing nafsu ghadlab sampun nungkui tundhuk dhateng 'akal manut tuntunaning Agami.
Saking budi-pekerti syaja'ah (kekendeian) punika iajeng tuwuh watak ageng sarta luhur be-
budenipun, rosa tur santosa pikajenganipun, teguh saha teteg manahipun, purun prihatos Ian
rekaos, sabar ian teiatos, aris ian sareh, sarta berbudi bawa iaksana, remen tetuiung dhateng
sasama. 4, 'Adalah (jejeg utawi 'adil) artosipun Iumampahing nafsu sampun jejeg, satunggalian
satunggalipun tIm bang, boten bat-sih utawi jompiang, saha boten nerak dhateng anggering
Agami. Saking budi-pekerti 'adalah wau iajeng tuwuh watak remen tepa-tepa Ian tepa-sarira,
rernen males sahe. sarta sih-sinihan ingkang mumi. Ian remen 'ibadah ing Allah, manahipun
kemanthil-k:mthii wonten Mesjid, sarta remen ngajeni ing ngasanes, remen dhateng kasusilan
tuwin memitran, sarta gumaiong ingkang sajati, remen nyambet pasedherekan ian sesanakan
sarta kakancan tuwin kekempalan. arisan. ingkang sae-sae Ian utami! Sakawan warni Budi-
pekerti ingkang utami punika kasebat ing AI Quraan ian Hadist Shahih, Ian wonten ing Ilmu
Modern kulebet rembag muyt'k. wanten ilmu masyarakat kawastanan EthlCa \'Ilmu AkhIaq).
Punapa malih kagem para Pimpinan NasionaI, Guru, Ulama, Pejabat Sipil utawi Militer, utawi
Bapa Ian Ibu, sekawan Budi-pekerti Ian cabang-cabangipun punika manawi sampun saged
dados solah bawa, muna Ian muni-nipun, saeba badhe nikmat munfa'at Ian raharjanipun.
Pembangunan Nasional kita, badhe sukses, badhe karaharjan lahir batos, ingkang kaayoman
Sih Berkahing Gusti Allah, Pangeran pepundhen kita! Makaten, mugi Allah ngijabahi, amin!
303
Tata kramane maca Quraan Ian Dzikir.

203. Lan manawa sira ora nekakake ayat
AI Quraan marang wong-wong mau, dheweke
padha ngucap: "Kados pundi panjenengan
kOK dangu sanget boten andhatengaken
ayat?" Dhawuha sira Muhammad: "Sate-
mene aku iki harak mung sadrema andherek
apa kang kawahyokake marang aku saka
Pangeran sesembahanku. Lan Quraan iki Wa idzaa lam ta'tihim bi-aayatin qaa-
luu laulaj tabaitahaa; qui innamaa
tekane saka ngarsane Pangeran sesembahan- attabi'u maa yuuhaa ilayya mir rabbii,
ku minangka dadi pituduh sarta rakhmat haadzaa bashaa-iru mir rabbikum wa
tumrap wong-wong kang padha Mukmin". hudaw wa rahmatulliqaumiy yu'minuun.
204, j)ene manawa Quraan iku lagi diwa-

ca,405) dienggal sira padha ngrungokna sarta
menenga aninglingake, supaya sira kabeh
~\;~~~;f~ ~~ ~:'ij~j;iiIJ.) Il1:;. ,.\,
;' "", .. !
OI.:J."......",
J
padha pinaringan rakhmat!
Wa-idzaa quri-al qur-aanu fastami'uu la-
huu wa anshituu la'allakum turhamuun.
205. Lan sira kabeh padha nyebuta asmane

Pangeran sesernbahanira ana ing telenging ~i~~t~~~~jl,~.",O
atinira kalawan dhedhepe, ian kanthi rasa
dhedhepe, Ian kanthi raSa wedi sarta saran a ~,~~j;J~~'~~~y;if'~
suwara kang ngarih-arih lirih-lirih ana ing
wayah bangun umun-umun ian sore. Lan Wadzkur rabbaka fii nafsika tadharru-
'aw wa khiifataw wa duunal jahri minal
sira aja padha kalebu golongane wong-wong qauli bilghuduwwi wal aashaali walaa
kang padha lali. takum minal ghaafiliin.
206. Sanyata para Malaikat kang padha ana

ing ngarsaning Allah iku kabeh ora padha
gumedhe ang,gonepadha manembah maran_g
PanjenengaNe, nanging padha maha nucek-
ake Ian rnarang PanjenengaNe padha sujud. Innal ladziina 'inda rabbika laa yast,ak-
biruuna 'an 'ibaadatihii wa yusabbi-
huunahuu walahuu yasjuduun.
405). Bah tata-krami !!laOS Ai Quraan. mirsanana bab "Kawigatosanipun kitab suci Ai Quraan", kaea
wingking!
."*). Kados katerangan panutup ing saben-saben Sura_to Ian kagem sawatawis pasinaon tandhingan
(comparative atudy) antawisipun Surat .~ A'mal kaliyan Surat Ai Anfaal. makaten andharan-
ipun: <
1. Ingkang murwakani Surat.A'raaf punika katerangan bab kuwajibanipun manungsa

tttiba' utawi andherek Sunnah-Nabawy (tindak dalem Kanjeng Nabi s.a.w.); background-ipun
PWRllPa, dene awal pasulayanipun Heyang Nabi Adam a.s. kaliyan iblis punika dumugi ing
zaman modem_sa--punik~ tetep wonten. Inggib punika tiyang ta'at ing Agami (ndherek para
andika Rasul)aben !lieng kaliyan tiyang ingkang mbangl<ang sarta kalir, punika eetba manut
iblia, dajal ingkang dipun laknati dening Allah s.w.t. InJ! pungkasaning surat A'raaf meea tata-
laami ian adab-sopan santun eara Agami ingkang salaras kaliyan gesang sesrawungan, maOltmaos
do'a~ikir!
2. Akhir surat A'raat anerangaken kados pundi para andika Rasul, saderengipun Rasul-
uJlah s.a..w. ngadhepi kaumipun, ingkang kathah-katbahipun sami mbangkang, dene awal surat
,<\IIlfaal anllentrehaken Rasulullah s.a.w. tinanggenah ngitik-itik umatipun saDonya!
304
3. Salebeting surat A'raaf dipun gambaraken jelas ing Suwarga, heyang Nabi Adam a.s.
ngadhepi panggodhanipun iblis, punika dados bibit kawitipun manungsa tansah kedah awas,
eling Ian waspada ngadhepi pambujukipun iblis, lumantar hawa-nafsu· ingkang srakah Ian
nguthuh, boten gadhah isin Ian gas-gasan, ugal-ugalan tanpa tata, adigang-adigung-adiguna!
4. lng surat Anfaal kasebat, bab cara pambagenipun jarahan-perang (ingkang tamtunipun
sampun boten sami kaliyan zaman samangke, ing bab pampasan perang!), hukum indiscipline
(boten netepi aturan militer), hukum tawanan perang, siaga sarta latihan, Ian pirantosing pe-
perangan, tujuan perang ing Islam, wajib mbudidaya dhame, larangan khiyanat ing Allah Ian
Rasul, sarta larangan khiyanat ing parjanjian.
305
Surat 8 AL ANF AAL (J ARAHAN PERANG ) Juz 9
ALANFAAL (JARAHANPERANG)
Tumuruning wahyu ana ing Madinah, tumurun sawuse
Surat Al Baqarah, kajaba ayat 30 tumeka entek-entekane ayat 36
iku diwahyokake ana ing Mekkah
Kalawan asma Allah kang Maha Mu-

rah Maha Asih.
Bismillaahir rahmaanir rahiirn
Sejarah peperangan ing palagan Badar.
Allah Ian Rasul kang mernata pam-
bagening jarahan perang.
1. Wong-wong akeh padha nyuwun pirsa
rna rang sira Muhammad, bab pambagene
barang jarahan-perang. Dhawuha sira Muh-
ammad: "Barang jarahan-perang iku ana ing
panguwasaNe 406 ) Allah Ian Rasul UtusaNe,
kabage dening Rasul miturut dhawuhing
Allah. Lan sir a padha sing taqwa wedi ing
Yas-aluunaka 'ani! anfaal, qulil anfaalu
Allah, apa dene sira padha tumindaka kang lilIaahi warrasuul, fattaqullaaha wa ash-
becik ana ing antarane sanak sadulurira. lihuu dzaata bainikum wa athii'ullaaha
Sarta supaya sira padha ngestokna marang warasuulahuu inkuntum mu'miniin.
Allah Ian UtusaNe, yen nyata sira kabe!"!
iku padha iman".
2. Dene king diarani wong-wong kang

padha Mukmin, yaiku wong-wong kang ma-
nawa asmaNe Allah disebu\.,407) atine padha
krasa wedi, Ian manawa diwacakake ayating
Allah, ayat iku nambahi piyandele wong-
wong mau, Ian dheweke marang Allah Pa-
ngeran sesembahane, padha pasrah. Innamal mu 'minuunalladziina idzaa dzu-
kirallaahu wajilat quluubuhum wa-idzaa
tuliyat 'alaihirn aayaatuhuu zaadathum
iimaanaw wa'alaa rabbihirn yatawakka-
luun.
406). TegesIPun pambageanipun jarahan perang punika miturut katamtuaning Allah Ian Rasulullah
s.a.w.
407). Inggih punika tetiyang Mukmin ingkang sampurna (murni sarta konsekwen)! anggenipun nin-
dakakcn syari'at Islam. ingkang awrat Ian ('ntht'ng, sadava tiipun 'amalaken s.arana lega Ian
ikhlasing manah!
Surat 8 AL ANFAAL (JARAHAN PERANG) Juz 9
3. Yaiku wong-wong kang padha ngedeg-

ake Shalat, Ian kang wus padha andanakakc
sabagean bandha, rejeki kang Ingsun panng-
ake marang dheweke. Alladziina yuqiimuunash shalaata wa
mimmaa razaqnaahum yunfiquun.
!
/4. Wong-wong kang mangkono iku, tctcp
yaikU wong-wong Mukmin sajati, dhcweke
bakal kaparingan derajat-pangkat kang mulya
ana mg ngarsanmg Allah Pangeran sesembah-
anc, Ian bakal padha kaparingan pangaksama Ulaa-ika humul mu'minuuna haqqaa,
sarta rezeki kang mulya utama. lahum darajaatun 'inda rabbihim wa
maghfiratuw wa rizqun kariim.
Saweneh saka Sahabat ana kang emoh
ndherek peperangan Radar!
5. Kayadene Pangeran sesembahanira
anggone wus ngetokake sira saka amah ira
kalawan bener, Ian sanyatane sagolongan
saka wong Mukmin ana uga kang gething
ora setuju!
Kamaa akhra.iaka rabbuka mim baiti-
ka bilhaqq, wa inna fariiqam minal mu'-
miniina lakaarihuun.
6. Wong-wong mau padha ambantah ma-

rang sira ana ing bab dhawuh kang bener, 408)
parintahira metu peperangan! 'Sawuse padha
oleh katcrangan kang cetha, sajake dheweke
iku rumangsa kaya padha digiring marang Yujaadiluunaka filhaqqi ba'da maa ta-
pati, ing mangka dhewckc padha andcleng bayyana ka-annamaa yusaaquuna ilal
(sabab-sababing pati). mauti wahum yanzhuruun.
7. Lan nalika PanjcncngaNe Allah paring

pn]l marang Slra kabeh, manawa sira bakal
paJha olch kamenangan kalawan salah sijine
golongan loro,409) Ian olch kamenangan
408). Dhawuh perang punika minangkani dhawuhing Allah, perlu mbelani hak gesanging Da'wah
islamiyah sarta anjagi lestantunipun !(l'sang mardika, Ian patut, persaja boten dipun kaniaya
dening musyrikin Ian kafirin Mekkah.
Ayat no. 4 dumugi no. 13 salllpun katerangaken, bilih sintena ndherek perang ateges
anjajagi I('stantunipun Islam, Ian sam pun logis jer basuki mawa beya, bilih sintena badhe ngga-
yuh gpsang rnerdika Ian adil makrnur, kedah wantun prihatos, rekaos. sarta resik niyatipun.
sintl'na ingkang C'ulika, badhc St'ngsara Ian ina salalna-Iama.
Bott'l1 left's manawi sababipun pl'jah punika sabab perang, kathah para sedherek tilar
donya \\..'ont('n kasur, griya sakit sabab sakit biasa. Inalah hoten sakedhik, tumut peperangan
wongsa!-wangsul boten dumugining janji, awit estu, pejah punika wonten ngastanipun Allah pi-
yambak!
409). Golongan satunggal kafilah Abi Sofyan ingkang mbekta dagangan (komodi.ti), d('nt' ingkang
satunggal kafilahipun Abi Jahal ingkang mimpin wadyabala musyrikin Mekkah. Kawusanani-
pun wadvabala Muslimin tpmpuk Ian campuh kaliyan kafilah ingkang wa,dyabaJanipun sikep
dedalnel tnirantos, nanging akhiripun sarana pitulungipun Allah Ian disiplinipun, tetiyang Islam
saged InC'J1aJlg. Saking wonU'nipun jarahan. pirantos Ian gcganlan perang, pisik kaum Muslimin
lambah kiyat, Ian lIlental tambah vakin; manawi ndhl'rl'k dhawuhing Allah Ian Rasulullah s.a.w.
punika wilujt.'ng Donya dunlugi Akhf'rat!
307
Surat 8 ,AL ANFAAL (JARAHAN PERANG) Juz 9
saka golongan kang ora anduweni kekuwatan.

Allah kang karsa ambenerake Ian anetepake
barang kang bener sarana pangandikaNe, Wa-idz ya'idukumullaahu ihdath thaa-j
Ian ing wekasan PanjenengaNe karsa nyir- fataini annahaa lakum wa lawadduuna
nak:ike wong-wong kang padha kafir. anna ghaira dzaatisy syaukali lakuunu
lakum wa yuriidullaahu ay-yuhiqqal
haqqa bikalimaatihii wa yaqtha'a daa-
biral kaafiriin.
8. PanjenengaNe Allah karsa ambenerake

barang kang bener, Ian ngilangi barang kang
salah, sanajana wong kang padha dosa iku
Liyuhiqqal haqqa wa yublhilal baathila
padha sengit. walau karihal mujrimuun.
9. Lan nalikane sira kabeh padha nyuwun

pitulungan rna rang Pangeran sesembahanira,
mangka PanjenengaNe Allah uga banjur ngi-
jabahi marang panyuwunira mau, dhawuhing
Allah: "Sanyata Ingsun paring pitulungan Idz tastaghiilsuuna rabbakum fastajaaba
marang sira kabeh kalawan Malaikat sewu lakum annii mumiddukum bi-alfim minal
kang tekane gilir-gumanti". malaa-ikati murdifiin.
10. Lan Allah ora andamel kaya mangkono

iku, kajaba dadi bebungah Ian supaya nen-
tremake ati-atinira, jalaran ora ana pitulung-
an, kajaba mung saka ngarsane Allah, sanyata
Allah iku Maha Kawasa, sarta Maha Wicak- Wamaa ja'alahullaahu iIIaa busyraa wali-
sana. tathma-inna bihii quluubukum, waman
nashru ilIaa min 'indillaah, innallaaha
'aziizun hakiim.
11. Nalika Allah nglimputake rasa ngantuk

marang sira kabeh amrih tentreme, Ian Pan-
jenengaNe nurunake banyu saka ing Langit
perlu nyuceni ing sira kabeh, Ian kanggo ngi
langake·, pangridhuning syetan saka sira ka-
beh. sarta kanggo ngukuhake ati-atinira. apa-
dene kanggo netepake delamakanira. Idz yughatstsiikumun nu 'aasa amanatam
minhu wa yunazzilu 'alaikum minas
samaa-i maa-al liyuthahhira bihii wa
yudzhiba 'ankum rijzasy syaithaani wa Ii-
yarbitha 'alaa quluubikum wa yutsabbita
bihil aqdaarn.
12. Nalika Pangeran sesembahanira paring

wahyu marang Malaikat: "nSanyata Ingsun
iki anartani ing sira kabeh, mula sira padha
netepna atine wong kang padha iman. lngsun
bakal nyelehake rasa wediana ing atine wong
kang 'padha kafir. Nuli sira padha nigasa
gulu-gulune, Ian padha ngrajanga driji-drijine.
308
Idz yuuhii rabbuka ilal malaa-ikati annii

ma'akum fatsabbituloladziina aamanuu,
sa-ulqii iii quluubilladziina kafarur ru'ba
fadhribuu fauqala 'naaqlwadhribuu 'min-
hum kulla banaan.
13. Kang mangkono iku j,alaran dheweke

tansah padha wani ndaga mamng Allah, Ian
UtusaNe. Dene sing sap a wani ndaga marang
Allah, Ian UtusaNe, mangertia satemene
Allah iku abot banget panyiksanc. Dzaalika bi-annahum syaaqquIlaaha wa-
rasuulah, wamay yusyaaqiqillaha wa ra-
suulahuu fa-innaIlaaha syadiidul 'iqaab.
14. Hiya iku siksanira ing Donya, mula sira

padha ngrasakna! Sanyata wong-wong kafir
iku isih padha anduweni maneh siksa Naraka!
Dzaalikum fadzuuquuhu wa anna IiI-
kaafiriina 'adzaaban naar.
Larangan disertasi saka tugas (perang).

15 Para wong Mukmin! manawa sira pa-
dha kapcthuk karo wong-wong kafir ana ing
campuhing peperangan, aja nganti sira ngu-
cira ing yuda (tinggal glanggang colong pa-
layu!).410)
Yaa ayyuhalladziina aamanuu idzaa la-
qiitumul ladziina kafaruu zahfan falaa
tuwalluu humul adbaar.
16. Dent' sing sapa wongc l1lundur saka

palagan ing dina iku, mundure 411) ora krana
andandani opcrasining (Iakum~) wadya-bala,
utawu ora krana ngumpulakc kckuatan karo
kancanc wong Mukmin, sayekti wong iku
bakal nampa bcbcndu saka ngarsaning Allah,
Ian bakal manggon ana ing naraka Jahanam,
Wamay yuwallihim yauma-idzin dubura-
yaiku saala-alaning panggonan bali!
huu iIIaa mutaharrifal Iiqitaalin au muta-
hayyizan ilaa £i-alm faqad baa-a bigha-
dhabim minallaahi wama'waahu jaha-
nam, wabi'sal mashiir.
410). Nilar kuwajiban tanpa sabab punika dipun awisi dening hukum Agami, ugl mg organisasl
(pt'rdagangan. pamarentahan. utawi iag politik) badhe ngrisak Ian darnel rugining perjoangan.
411). Munduring bNgadaning \~ildyabala sapt'rlu siasat utawi nglempakaken kekiyatan punika meng-
gahing taktik perang:' ,'-.. jAr; mcngg.. hing strat<,gi panei kedah makaten, miturut ctangan Ko-
mandan! Ing zaman Kanj"ng Sultan Agung ing Mataram. sampun ngrembaka dhapukan ing
ngayuda ('am sapit urang'" megar 'payung, aguI-aguI Gula Kelapa (Sang Saka Merah Putih), ber-
gada Pasopati, Sambt>rnyawa; punika sadaya bukti organisasi perjoangan kedah dinamis Ian
disiplin. 1l1undur utawi rllajl'nging bt'Tgada soal wajar wonten ing palagan!
309
Surat 8 AL ANFAAL (JARAHAN PERANG ) Juz 9
17. Kang mateni wong-wong mau dudu

sira kabeh, ananging Allah kang mateni, Ian
nalika sira nglepasake jemparing iku dudu
sira kang nglepasake, ananging Allah kang
nglepasake. Allah karsa nyoba marang wong-
wong Mukmin kalawan cob a kang becik,
sanyata Allah iku Maha Midhanget sana Falam taqtuluuhum walaakinnallaaha
Maha Ngawuningani! qatalahum, wamaa ramaita idz ramaita
walaakinnallaaha ramaa, waliyubliyal
mu'miniina minhu balaa-an hasanaa,
innallaaha samii'un 'aliim.
18. Kang mangkono mau jalaran satcmcne

Allah pribadi kang ngapesake daya pangreka-
dayane wong-wong kang padha kafir. Dzaalikum wa annallaaha muuhinu kaidil
kaafiriin.
19. He para wong kafir Mekkah, manawa

sira padha ngupaj'a kamenangan, yekti sira
kabeh wus padha katekan olch kamenangan,
dene manawa sira kabch gelcm mareni ang-
gonira merangi Nabi, iku Iuwih becik tumrap
sira kabeh. Ananging manawa sira ambaicni
merangi Nabi maneh, lngsun uga arsa bali
In tastaftihuu faqad .iaa-akumul falh,
paring pitulung marang dheweke. Lan wawa-in tantahuu fahuwa khairul lakum,
dyabalanira iku sanadyana saplra bahe akehe, wa-in ta'uuduu na'ud, walan tughniya
ora bakal bisa nolak bebaya ing sir a sathithik- 'ankum fi-atukum syai-aw walau katsu-
thithika. Sanyata Allah iku anartani wong rat, wa-annallaaha ma'al mu'miniin.
kang padha iman.
Larangan anggesehi pepacuhing Allah.

20. He para wong Mukmin l Sira padha
andhereka (ta'ata) marang Allah Ian Utus-
J aNe, Ian poma dipoma sira kabeh aja nganti

mengeng marang dhawuhing Allah, kang
mangka sira kabeh padha krungu dhewe
(dhawuh-dhawuhe)1 Yaa ayyuhal ladziina aamanuu alhii-
'ullaaha warasuulahuu walaa tawallau
'anhu wa aolum la8ma'uuo.
21. Lan sira aja dadi kaya dene wong kang

padha angucap: "Kita sampun sami mireng!",
j ananging sajatine wong-wong mau jehul ora

padha krungu. 412 )
Walaa lakuunuu kalladziina qaaluu sami'-
lla3 wahum laa yasma'uun.
4] 2). Lahiripun kpmawon nlin·ngakt'n. nC1nging nl<.lnahipun nvingkur.

22. Satemene ala-alaning gegremet (makh-

luk) ana ngarsaning Allah iku kang budheg,
bisu, sarra ora padha duwe 'akaL413)
Inn" syarrad dawaabi 'indallaahish shum-

mal bukmul ladziina laa ya 'qiluun.
23. Lan saupama' Allah ngawuningani ka-

becikan ana ing wong-wong mau, yekti Allah
andamel ing wong-wong mau bisa krungu,
Ian upama Allah andamel wong-wong mau
bisa krungu, sanyata wong-wong mau mesthi Walau 'alimallaahu fiihim khairal la-
malengos uga, tur wong-wong mau ora padha asma'ahum, walau asma'ahum latawallau
merduli. wahum mu'ridhuun.
Disiplin nindakake dhawuhing Allah

Ian Rasul, luwih-Iuwih nuju campuh-
ing yuda!
24. He para wong Mukmin! Manawa sira
padha didhawuhi supaya nindakake Agama
kang nguripi 414) sira kabeh nuli padha
nyandikanana marang Allah Ian UtusaNe.
Lan padha mangertia sanyata Allah iku nge-
Iet-eleti 415) ana ing antarane manungsa Ian
atine, Ian marang PanjenengaNe sira kabeh Yaa ayyuhal ladziina' aamanus tajiibuu
bakal padha dilumpukake! Iillaahi wa lirrasuuli~· idzaa; da'aakUm
limaa yuhyiikum, wa;larimu' annallaaha
yahuulu bainal mar,i Wao qalbihii wa
annahun i1aihi Jithsyaruun.
25. Lan sira padha njagaha fitnah cobaning

Allah Kang ora mung bakal ngenani wong
kang padha nganiaya wae, Ian sira padha
mangertia yen satemene siksaning Allah iku
pancen abot temenan. Wattaquu fitnatallaa tushiibannal ladzii-
na zhalamuu minkum khaashshah, wa'la-
muu annalJaaha syadiidul 'iqaab.
413). Punika saweneh pola-manungsa ingkang awon (nistha) boten purun mirengaken, boten.purun
ngandharaken bab Agami, Ian boten purun nyjnau (mangertosi) Agami, wontenipun namung
andluya, anut grubyug ora ngerti rembug; ngalet-ngidul, ngetan, Ian ngilen boten wonten bobot-
ing rahos taqwa ing Allah s.w.L
414). Inggih punika dhawuh perang utawi jihad, ingkang asifat defensif aktif salugu mbelani haq
gesangipun Da'wah Islam sarta gesang mardika ing Negari tanah wutah rahipun piyambak.
415). Tegesipun manahing manungsa punika wonten astaning Allah, pramila supados paramanungsa
ingkang sering nenuwun: "Yaa muqallibal qnlluub, stab bit qalbii a'laa. dj.irrik", maknanipun:
"Dhuh Allah, ingkang mbalak mbalikaken manah-manahing manungSa, mug; Paduka neguhaken
tpt('ping manah kula angrungkebi Agami Paduka".
311
26. He wong Muhaj irin, sira padha elinga

ing nalika sira isih lagi sithik eacahe, tur apes
katindhes ana ing bumi Mekkah, waktu iku
tansah padha wedi l}uwatir diculik dening
wong-wong Mekkah, mula PanjenengaNe
Allah banjur maringi panggonan kang tetep
ing Madinah, sana paring kukuh ing sira Wadzkuruu idz antum qaliilum mus-
kabeh kalawan pitulungaNe, Ian uga Panje- tadh'afuuna I"iI ardhi takhaafuuna ay ya-
nengaNe paring rezeki kang becik marang lakhaththafakumun naasu fa-aawaakum
wa ayyadakum binashrihii wa razaqa-
sira kabeh, supaya sira kabeh padha syukur!
kum minath thayyibaati la'allakum
lasy kuruun.
K:liyanat iku gawe kisruh, dene taqwa

iku gawe begjrd
27. He para wong Mukmin 1 Sira aJa padha
nyidrani ing Allah Ian UtusaNe, Ian uga aja
padha nyidrani ing amanat-amanat bng di-
percayake marang sira, kang mangka sira
kabch ya padha mangcrti. y a ~yyuhal ladziina aamanuu laa ta-
khuunullaaha warrasuula wa takhuunull
amaanaatikum wa antum la'iamuun.
28. Lan sira padha mangertia satcl11ene

kabeh bandha-bandhanira Ian anak-anaki fa
iku kabeh dadi ceeoba, Ian sanyata Allah iku
kagungan ganjaran kang agung 1
Wa'iamllu annamaa amwaalukum wa
aulaadukum nlnah, wa 3nnallaaha 'in-
dahllu ajrun 'al.hiim.
29. He para wong Mukmin! Manawa sira

padha tagwa ing Allah, yckti PanjcnengaNc
andamclake ing sira kabeh Furgaan (pamisah
/ antarane barang kang bener Ian barang kang
salah), Ian PanjenengaNe anutupi ing piala-
nira, apadene paring pangapura ing sira ka-
beh. Dene Allah iku kang Kagungan Kan'i.- Yaa ayyuhal ladziina aamanuu in talla-
gerahan Agung! qullaaha ya.i'al lakum fun:laanaw wa yu-
kaHir 'ankum sayyi-aalikllm wa Y3!!h-
fir lakum, wallaahu dzulfadhlil 'azhiim.
Kaum Musyrikin mungsu:li Nahi, Ian

kuwajiban merangi kaum Musyrikin
kanggo ngreksa Agamaning Allah!
30. Lan sira c1inga Muhammad ing nalika-
ne wong kafir Quraisy padha ngreka-daya
ing sira perlu nukup sira, utawa arep mrajaya
sira, sarta arep nundhung sira saka Ncgara-
nira. Wong-wong kafir iku padha angreka-
312
Surat 8 AL ANFAAL (JARAf-IAN PERANG ) Juz 9
daya. Allah uga banjur males pangrekadaya- Wa-idz yamkuru bikalladziina kafaruu
ne wong-wong mau. Dene Allah iku luwih liyu'bituuka au yaqtuluuka au yukh-
rijuuka, wa yamkuruuna wa yamkurul-
becik-becike Pangeran kang ngrancang angre-
laah, wallaahu khairul maakiriin.
kadaya!
31. Dene manawa dheweke iku padha di-

wacakake ayat tandha-yektinlngsun padha
ngucap: "Kita wus tahu krungu, Ian manawa
kita padha gelem, bisa bahe kita ngucap kaya
Quraan iki! Ora liya Quraan iki, kajaba mung Wa idzaa tutlaa 'alaihim aayaatunaa
Kitab kang isine mung dedongengane wong qaaluu qad sami'naa lau nasyaa-u laqul-
naa mitsla haadzaa, in haadzaa i1laa
zaman kuno wahe!" asaathiirul awwaliin.
32. Lan nalikane wong-wong mau pauha

munjuk marang Ailah: "Dhuh Allah! Ma-
nawi Quraan punika panci leres saking ngarsa
Paduka, mugi Paduka anjawahana dhateng
kita s'arana jawah sela saking Langit, utawi
mugi matrapana siksa ing kita ingkang saka-
langk ung saki t". Wa-idz qaalullaahumma in kaana,.haadzaa
huwal haqqa min 'indika fa-amthir 'a1ai-
naa hijaaratam minas samaa-i awi'tinaa
bi'adzaabin aliim.
33. Nanging Allah ora bakal nyiksa marang

wong-wong mau, yen Slra pmuJu ana mg
kono, Ian PanjenengaNe uga ora karsa anyik-
sa marang wong-wong mau, kang pinuju
wong-wong mau paulla nvU\vun ngapura l416 ) Wamaa kaanallaahu liyu'adzdzibahum
wa anta fiihim, wamaa kaanallaahu mu-
'adzdzibalmm wahum yastaghfiruun.
34. Lan kapriye ta Allah kok ora nganti

nyiksa marang wong-wong mau? ing mang-
ka ~dheweke mau padha nyegah wong-wong
kang arep lumebu ing Masjidil Haram, tur
dheweke mau dudu wong kang hak anjaga
Masjid, dene kang hakanjaga Masjid yaiku
wong kang padha taqwa marang Allah, ana-
nging akeh-akehe wong mau ora padha ma- Wamaa lahum allaa yu'adzdzibuhumul-
laahu wahum yaslludduuna 'ani! malr
ngerti.
jidil haraami wamaa kaanuu auliyaa-ah,
in auliyaa-uhuu illal muttaquuna walaa-
lOnna aktsarahum laa ya'lamuun.
416). Mufassirin anerangaken "yastagfiruuna" artosipun tobat ing Allah, utawi ing salebeting tetiyang
kafir wonten ingkang Islam, \ajeng nenuwun ing pangaksamining Allah.
313
35. Lan shalate wong-wong mau ana san-

dhing Baitullah, iku ora ana liyi kajaba mung
padha singsot Ian keplok-keplok. Mula saka
iku, sira kabeh padha ngicipana siksa, jalaran
saka anggonira padha kafir.
Wamaa kaana shalaatuhum 'indal baiti
ilIaa mukaa-aw wa tashdiyah, fadzuuqul
'adzaaba bimaa kuntum takfuruun.
36 Satemene wong kang kafir iku, ang-

gone padha ambelanjakake bandhane mung
kanggo ngalang-alangi wong kang arep lume-
bu ing Agamaning Allah, Mangka basan dhe-
weke ambelanjakakebandhane banjur padha
getun, awit padha urip sengsara amarga ora
kaleksanan karepe, nuli dheweke padha di-
Innalladziina kafaruu yunfiquuna am-
kalahake. Lan wong-wong kafir iku bakal
waalahum liyashudduu 'an sabiilillaah,
padha dilumpukake ana ing Naraka Jahanam. fasayunfiquu nahaa tsumma takuunu
'alaihim hasratan !summa yughlabuun,
walladziina kafaruu ilaa jahannama yuh-
syaruun.
37. PanjenengaNe Allah karsa mbedakake

barang kang ala karo kang becik, sarta Pan-
jenengaNe arsa ngumpulake barang kang
jember (ala) iku padha tumpuk-tumpuk,
sungsun ngisor ndhuwur saweneh Ian sawe-
nehe Ian banjur padha diuncalake ana ing
Naraka Jahanam, wong-wong kang mang-
Liyamiizallaahul khvhiitsa minath thay-
kono iku padha kapitunan. yibi wa yaj'alal khabiitsa ba'dhahuu
'alaa ba'dhin fayarkumahim jamii'an fa-
yaj'alahuu fii jahannam, u1aa-ika humul
khaasiruun.
38. He Muhammad, sira dhawuha marang

wong kang padha kafir: "Manawa dhe-
weke padha gelem mareni anggone padha
kafir, dosane kang wus kapungkur iku di-
apura dening Allah. Ananging manawa dhe- Qui Iilladziina kafaruu iy yantahuu
weke padha ambaleni maneh 417) yekti Allah yughfar lahum maa qad salaf, wa-in
nyiksa marang wong-wong mau kay a panyik- ya'uuduu faqad madhat sunnatul aw-
sane marang wong-wong biyen kang wus waliin.
kapungkur" .
417). Inggih punika wangsul kafir Ian merangi. sarta nyubversib dhateng,Nabi s.a.w.
314
39. Lan Slra padha merangana marang

wong-wong mau nganti ora ana fitnah, 418}
Ian anane Agama iku kabeh mung kagunga-
ning Allah. Manawa dheweke padha gelem
leren, sanyata Allah iku Maha Mriksani sa- Wa qaatiluuhum hattaa laa takuuna fit-
mubarang kang padha ditindakake. natuw wayakuunad diinu kuUuhuu 1iI-
laah, fa-inintahau fa-innaIJaaha bimaa
ya'maluuna bashiir.
40. Ananging manawa dheweke padha ma-

lengos, mangka padha mangertia sanyata
Allah iku Pangayomanira, Allah iku sak-
becik-becike kang nulungi, sarta sakbecik-
beciking Pangeran kang tetulung. Wa-m tawaUau fa'iamuu annaUaaha mau-
laakum, ni'mal maulaa wa ni'man na-
shiir.
JUZ 10
Cara ambage jarahan perang.

41. Lan sira padha nnngertia mungguh
sawarnaning barang kang sira jarah 419 ) ana
ing sajeroning peperangan iku kudu kabage
saparalima kagungane Allah, kagungane Utus-
aNe, para sanak-sadulure Rasul, bocah yatim,
wong miskin, Ian kanggo wong kang pinuju
ielungan kentekan sangu, yen sira iku padha
iman marang Allah, Ian marang Kitab kang
wus Ingsun turunake marang kawulanlngsun,
ana ing dinaning pamisah, 420) perang Badar.
418). Sabab fitnah punika sakalangkung ageng bebayanipun, saged ngrebahaken sadaya ada-adaning
masyarakat (Negari) ingkang positif-konstruktif (ingkang sae Ian manfa'at). Wonten zaman
modem fitnah utawi subversif punika tansah dipun kawekani dening jawatan sandi, Ian dados
rembag umyek ing i1mu senjata sosial. Manawi Negari kepingin makmur, kedah gaged nyingkir-
aken Ian ambengkas sadaya sel-sel fitnah; dados jangka ing kamakmuran kedah sesarengan
jangkaning kaamanan. Mokal sanget gesang makmur nanging kisruh kemawon, kosok wangsul-
ipun a.man nanging tetiyang sami nelangsa mlarat Ian bodho-bodho!
419). Ingkarlg dipun maksud "ghanimah" utawi jarahan perang, punika bandha ingkang angsalipun
saking mengsah (tetiyang kafir ingkang merangi tetiyang Islam) sasampunipun peperangan ing
palagan; dene manawi angsalipun boten saking peperangan, punika naminipun fai-i.
Pambagean ingkang katata tharik-tharik ing ngriki, saking ghanimah Uarahan perang) kemawon,
inggih punika dipun bage 1/5 (sapragangsalipun) bagean kangge 1. Allah Ian Rasulullah, 2. Ke-
rabat Rasul (Bani Hasyim Ian Bani Muthalib), 3. Lare yatim, 4. Tiyang miskin, 5. Ibussabil
(tiyang katelasan sangu), dene ingkang 4/5 (sekawan pragangsalipun) dipun dum radin dhu-
mateng sadaya ingkang ndherek perang (ing pasukan-bergada Ian ing' pasukan-kesehatan, per-
iengkapan, urusan administrasi, non combatant inggih punika para wanita ingkang tinanggenah
rangsum, tendha, lar, obat-obatan).
420). "Furqaan" artosipun pamisah antawisipun barang batal kaliyan barang leres; asal llSulipun
saking kadadosan perang Badar. ingglh kamenanganipun divisi Muslimin, ngawonaken divisi
kafirin wontell ing paiagan Badar, ing dinten Jum'ah, surya kaping 17 Ramadlan, tahun Kalih
Hijrah, sabab saking Sih pitulunganipun Allah sarta kompakipun wadyabala Muslimin.
315
Yaiku ana ing dinane tempuking wadyabala Wa'iamuu annamaa ghanimtum min syai-
rong golongan, dene Allah iku Maha Kuwasa in fa-anna lillaahi khumusahuu wa li~
ing sakabehing barang. rasuuli walidzil qurhaa wal yataamaa
wal masaakiini wabnis sabiili inkuntum
aamantum billaahi wamaa anzalnaa 'alaa
'abdinaa yaumal furqaani yaumal taqal
jam'aan, waUaahu 'alaa kulli syai-in
qadiir.
Pitulunging Allah ing kaum Muslimin

ana palagan perang Badar.
42. Nalika sira padha peperangan ana sa-
cedhaking jurang, Ian mungsuhira ana ing
pereng kang adoh, Ian ontane wong Quraisy
padha rromot dagangan ana ing sangisor-
ira. 421 ) Saupama sira Ian wong-wong mau
padha nganakake parjanjiyan perang, yekti
sir a bakal amblenjani janjinira. Ananging
Allah nempukake ing sira kabeh ora kanthi
semayan. Allah kagungan karsa anyampur-
nakake janjiNe, nuli kedadeyan pcrang. wc-
kasane sawusc ana katerangan kang cctha.
mati wong kang pesthine mati. Ian urip wong Idz antum bil 'udwatid dunyaa wahum
bil 'udwalidl qushwaa warrakbu asfala
kang pesthine urip. iku ana alasane kang te- minkum, walau tawaa'ad tum lakhtalaf-
rang. 422) Dene Allah iku Maha Midhangct tum fil mii'aad, walaakil liyaqdhiyal-
sana Maha Ngawuningani. laahu amran kaana maf'uulaa, liyahlika
man kalaka 'am bayyinatiw wa yahyaa
man hayya 'am bayyinah, wa innaUaaha
lasamii'un 'aliim.
43. Sira elinga oilalika Allah paring weruh

sira ana ing sajeroning turunira. sira wcruh
mungsuhira. katone mung sathithik. saupama
Ingsun ngatonake akch. tcmcn sira banjur
padha was sumelang. Ian padha pasulayan
ana ing paperangan iku. ananging Panjencng-
aNe Allah paring'kasantosan marang atinira Idz yuriikahumullaabu fii manaamika
kabeh. dene Allah iku Maha Ngawuningani qaliilaa, walau araakahum katsiiral la-
barang kang ana ing sajcroning ati. rasyiltum wa latanaaza'tum [iJ amri
walaakinnallaaha sallam, innahuu 'alii-
mum bidzaatish sbuduur.
421). Lok.ui mapanipun divisi Muslimin wonLt'" ing saLunggaling percng p",,,den celak Madinah.
dene mengsah ingkang dipun pandhegani Abu Sohan. wadyabala ingkang makmur pcrlengkap-
anipun mapan won Len ing pa.isir. anLawisipun 5 mil saking palagan Badar.
422). Sabab kakafiranipun punika pivambakipun kawon. Ian sabab kaimananipun punika Livang
Islam dipun paringi pilulung unggul ing yuda! "Wabillaahil laufiq wal Hidaayah". a:Losipun.
Inggih namung saking I'ilulung Ian l'iLt'dahing Allah sami ml'ntmg (java) ing p''fjoangan!
316
44. Nalika sira wus padha adu arep karo

mungsuhira, PanjenengaNe Allah ngatonake
mungsuhira mung Katon sathithik, Ian sira
uga mung Katon sathithik mungguhing mung-
suhira, Allah karsa anyampurnake janjiNe,
banjur kadadeyan perang, Ian marang ngarsa-
ning Allah pribadi anggone kabalekake kabeh
perkara. Wa-idz yuriikumuu hum idzil taqaitum
fii a'yunikum qaliilaw wa yuqallilukum
fii a'yunihim liyaqdhiyallaahu amran
kaana maf'uulaa, wa i1allaahi lurja'ul
umuur.
Ta'at ing komando, Ian larangan umuk

ngedak-edakake ana ing peperangan!
45. He para wong Mukmin! Nalikane sira
wus padha adu arep karo golongan mungsuh-
ira, supaya sira padha tetepa, Ian padha nga-
kehna anggonira eling marang AlIah,423)
supaya sira kabeh padha begja!
Yaa ayyuhal ladziina aamanuu idzaa
laqiitum fi-atan fatsbutuu wadzkurul-
laaha katsiiralla'allakum tuflihuun.
46. Lan prayoga sira padha andhereka ma-

rang Allah, Ian UtusaNe, Ian aja nganti padha
denlah-pasulayan, sabab mengko mundhak
sira dadi ringkih, Ian ilang perbawanira, sarta
sira padha disabar, sanyata Allah iku anartani
wong-wong kang padha sabar. 424) Wa athii'ullaaha wa rasuulahuu walaa ta-
naaza'uu iatafsyaluu wa tadzhaha rii-
hukum washbiruu, innallaaha ma'ash
shaabiriin.
47. Lan aia kaya kaanane wong-wong kafir

kang padha metu sak<! omahe kanthi ange-
dak-edakake,425) ,ana mamerake gegagah-
ane marang para manungsa, Ian padha nga-
lang-alangi wong kang ngambah' dedalan-
Agamaning Allah. Dene Allah iku Nglimputi
samubarang kang padha dilakoni dening
Walaa takuunuu kalladziina kharajuu
wong-wong mau. min diyaarihim batharaw wa ri-aa-an-
naasi wa yashudduuna 'an sahiil ill aah ,
wallaahu bimaa ya'maluuna muhiith.
423). Teg .. sipun supados kathah anggenipun dzikir (enget) Ian do'a; upaminipun "Allaahumma mun
zilal Kitaabi wa mujriyas sahaabi wa haazimal ahzaabi ahzimhum wan shumaa 'alaihim" ing-
kang maknanipun. "Dhuh Allah ingkang nurunaken Quraan, ngjampahaken mega. Ian ingkang
ngawonaken m,'ngsah. mugi Paduka ngawonaken mengsah wau. Ian mugi Paduka paring ka-
m{'nangan dhumateng kita!" (Riwayat Bukhori-Muslim).
424). Sabar ing ngriki maksudipun tetep nyr{'mpeng sarta ambudi-daya sag .. dipun hasil ing darnel,
sanaosa dipc1n alang-aiangi boten keguh.
425). Tegpsipun umuk Ian bot.pn purun nampi barang leres.
317
Dudu Syetan yen ora cidra ing janji.

48. Lan ngelingana nalika syetan maesi
ngamale wong-wong iku, andadckake katone
becik tumindake (maksiyate) wong-wong
mau, pangucape: "lng dina iki ora ana kang
bakal bisa ngalahake ing sira kabeh, Ian aku
dhewe bakal ambiyantu nulung ing sira ka-
beh", ananging bareng golongan lora 426}
mau padha ketemu adu arep, dhcweke ban-
jur nyelaki-ambalik tinggal gelanggang aco-
long playu, pangucape ambuwang tilas: "Sa-
temene aku (syetan) lebaran saka sira ka-
Wa-idz zayyana lahumusy syaithaanu
beh,427) ora melu-melu, jalaran aku wus a'maalahum wa qaala laa ghaaliba la-
weruh pirang-pirang Malaikat, kang sira ora Immul yauma minan naasi wa innii jaa-
padha weruh, aku iki wedi ing Allah", Jan rul lakum, falammaa taraa-atil fi-ataani
Allah iku abot banget siksane. nakasha 'alaa 'akibaihi wa qaala innii
barii-um minkum innii araa maa laa ta-
rauna innii akhaafullaah, wallaahu sy:.-
diidul 'iqaab.
49. Yaiku nalika wong-wong munafik, Ian

wong-wong kang ing atine ana lelarane, 428)
padha ngucap: "Wong-wong mau wus kabu-
juk dening Agamane", dene sing sapa wonge
tawakkal pasrah marang Allah, satcmene
Allah iku Maha Mulya sarta Maha Wicaksana.
Idz yaquulul munaafiquuna walladziina

fii quluubihim maradhun gharra haa-u-
laa-i diilluhum, wamay yatawakkal 'ala\-
laahi fa-inn,tllaaha 'aziizull hakiim.
50. Lal1 saupama sir a iku weruh dhewc

nalika Malaikat-pati anjabut nyawane wong-
v wong kang padha kafir,429) Malaikat iku

padha anggebugi saka ngarepc, Ian saka buri-
nc, pangucape: "Sira padha ngrasakna siksa
kang ngobong anggosongake".
Walau laraa idz yatawaffal ladziina ka-
farul malaa-ikatu yadhribuuna wujuuha-
hum wa adbaarahum, wa dzuuquu 'a-
dzaabal hariiq.
426). Inggih punika golongan Islam Ian kafir.

427). Wicantenanipun sretan punika kados dene tamsiJ-ibarat. saupamia syetan punika manungsa
tamtu badhc wicantcn kados kascbat ing Quraan.
428). Inggih punika tiyang drenl'.ki Ian gething manawi sumerep kemajenganing Islam.
429). Tetiyang kafir scring ngelokakcn tiyang-tiyang Islam punika fanatik. jalaran piyambakipun
sumercp umat Islam disipJin Ian kl'nd,+kcnrkl ngadhel'i mengsah ingkang langkung agcng
sagt>d m('nang! Piyamb~kipun hoLen mangprtos mana~i kamt'nanganipun umat Islam punika
schab umaL ingkang sahar, tC'iatos Ian tawakkal saestu clhunlat('ng Allah Subhana wata~ala!
Allah arrlitulungi.
311{
51. Kang mangkono iku jalaran saka tin-

dak kang' wus padha sira lakoni, sanyata
Allah iku dudu kang anganiaya marang para
kawula!
Dzaalika bimaa qaddamat aidiikum wa
annallaaha laisa bizhallaamillil 'abiid.
Kaanan sawijining Ummat iku guman-

tung tumindake dhewe!
52. Kaya ad at sabene kawula wargane
Fir'aun,430) Ian wong-wong kang sadurunge,
dheweke padha kafir ing ayat-ayating Allah,
mula Allah banjur matrapi paukuman siksa
marang wong-wong mau, jalaran saka laku
dosane dhewe. Sanyata Allah iku kang Maha
Kuwat tur abot banget PanyiksaNe.
Kada'bi aali fir'auna walladziina min
qablihim, kafaruu bi-aayaatillaahi fa-a-
khadzahumullaahu bidzunuubihim, in-
nallaaha qawiyyun syadiidul 'iqaab.
53. Kang mangkono mau (siksaning Allah

marang golongan) jalaran satemene Allah iku
ora karsa angowahi kani'matan kang wus ka-
paringake marang sawijining golongan, ka-
jaba dheweke padha ngowahi kaanane awake
dhewe, dene Allah iku Maha Midhanget tur Dzaalika bi-annallaaha lam yaku mu-
ghayyiran ni'matan an'amahaa 'alaa qau-
Maha Ngawuningani. min hattaa yughayyiruu maa bi-anfu-
sihim, wa annallaaha samii'un 'aliim.
54. Kaanane wong-wong mau saemper kaya

padatane Fir'aun sakawulawargane, Ian wong-
wong sadurunge; yaiku padha anggorohake
ayat-ayating Pangeran sesembahane, muiane
Ingsun banjur ngrusak marang wong-wong
mau, sabab saka laku dosane, Ian Ingsun wus
ngelem kawulawargane Fir'aun, Ian kabeh
Kada'bi aali fir'auna walladziina min
iku awit padha tumindak nganiaya.
qablihim, kadzdzabuu bi-aayaati rabbi-
him fa-ahlaknaabum bidzunuubihim wa
aghraqnaa aala fir'auna wa kullun kaa-
nuu zhaalimuun.
55. Sanyata saala-alane (makhluk) kewan

/
gegremet iTIungguhing Allah, yaiku wong-
V wong kang padha kafir, jalaran dheweke ora
padha gel em iman!
430). Tandang damelipun kaum kafir Ian kaum munafik ing zaman Nabi Muhammad s.a.w. sami
kemawon kaliyan kaum Fir'aun ing Mesir.
319
Surat 8 AL ANF AAL (J ARAHAN PERANG ) Juz 10
lnna syarrad dawaabbi 'indallaahilladzii-

na kafaruu fahum laa yu'minuun.
56. Yaiku wong-wong kang padha janjiyan

ing sira, nanging banjur padha ngrusak nyu-
layani perjanjiyane ana ing bab apa wae kang
marambah-rambah, Ian dheweke ora padha
taqwa. AIIadziina 'aahadta minburn tsumma
yanqudhuuna 'ahdahum fii kulli marra-
tiw wahum laa yathquun.
57. Mangka manawa sira kapapag karo

wong-wong mau, ana ing madyaning palagan
paperangan, sira banjur meeaha golongane
wong-wong mau, minangka dadi tuladan
tumrap golongan kang ana ing saburine, Fa-immaa tatsqafannahum fit harbi fa-
supaya wong-wong mau padha eling. syarrid bihim man khalfahum la'alla-
hum yadzdzakkaruun.
58. Dene manawa sira padha kuwatir ma-

nawa wong-wong kafir mau padha nyidrani
ing janjine, sira banjur ambuwanga perjanji-
yane, sira padha tumindaka jejeg (jujur) ma-
rang wong-wong mau. 431) Jalaran satemcne Wa-immaa takhaafanna min qaumin khi-
Allah iku ora remen marang wong-wong kang yaanatan fambidz i1aihim 'alaa sawaa'.
padha cidra! innallaaha laa yuhibbu! khaa-iniin.
Musyrik iku dosa gedhe, Ian caraning

siaga ing yuda.
59. Lan wong-wong kafir iku aja padha
duwe panyana manawa dheweke arep bisa
,/ ., 9 ,,'
ueul saka Panguwasaning Allah. Satemene o I:).J~
dheweke iku ora padha bisa ngapesake ma-
rang Allah. Walaa yahsabannal ladziina kafaruu sa-
baquu, innahum laa yu'jizuun.
60. He para wong Mukmin kabeh! Sira pa-

dha cawisa tenaga sabisa-bisamu kanggo
nanggulangi wong-wong mau,432) saka sa-
warnaning kekuwatan piranti paperangan Ian
padha sedhiyaa ja~an, saperlu kanggo me-
medeni mungsuhing Allah, Ian mungsuhira,
431). Tegesipun manawi piyambakipun punika ingkar ing janii, kita ugi kedab nyriosaken sarana
adil Ian gamblang bilib perjanjian sam pun bata!!
432). ,Sumadiya siaga ing yuda, tegesipun de fensif-aktif tumrap sadaya warga Negara ingkang ka-
pimpin dening mil- Amri (Pemerintah),
320
sarta mungsuh-mungsuh liyane kang sira ora

padha mangerti, ananging Allah piyambak
Ngawuningani wong-wong mau. Dene samu-
barang kang padha sira labuhake ana ing Sa-
bilillah (dedalaning Allah), PanjenengaNe Wa a'idduu lahum mas tatha'tum min
paring tetep wewalese marang sira kabeh quwwatiw wa mir ribaathil khaili turhi-
kanthi cukup, Ian sira ora padha dikaniaya. buuna bihii 'aduwwallaahi wa 'aduwwa-
kum wa aakhariina minduunihirn, laa
ta'lamuunahum, aUaahu ya'lamuhum, wa
maa tunfiquu min syai·in m sabiilill-
laahi yuwaffa ilaikum wa antum laa
tuzhlamuun.
Dhemen bedhamen, ananging uga

tetep wasp ada Ian siaga!
61. Lan manawa atine wong-wong kafir
mau padha condhong marang bedhamen,
supaya atinira uga condhong marang bedha-
men iku, Ian supaya sira padha tawakkal
marang Allah, sanyata PanjenengaNe Allah
Wa-in janahuu lissalmi fajnah lahaa wa
iku Pangeran sesembahan kang Maha Midha-
tawakkal 'alallaah, innahuu huwas samii-
nget sana Maha Ngawuningani. '01 'aliirn.
,'" I .,.",.,,,,,, .... r.-: ,.."",~ ""'~'

62. Lan manawa dheweke mau duwe mak- • ~~, ~~~ dy::.~.o\ \'~..fi O~) ~ "\
'I, _." '" 1
sud arep ngapusi ing sira Muhammad, sate-

mene Allah kang anyukupi ngayomi ing sira.
PanjenengaNe arsa angukuhake ing sira ka-
lawan pitulungaNe, Ian uga kalawan pitu- Wa-iy yuriiduu ay yakh"a'ouka fa-inna
lungane wong-wong Mukmin. hasbukallaah, huwal ladziina ayyadaka
binashrihii wa bilmu'miniin.
Prof. Dr. Makhmud Syaltut (almarhum) ingkang nate nampi gelar Doktor Honoris Causa salting
lAIN Sunan Kalijaga Yogyakarta, nafsiraken ayat punika makaten: "AI Quraan nerangaken
bilih Islam punika Agama argumentatif (sadaya katamtuan (jipun dhedhasari daliJ ingkang
maton), Agama ingkang ngutamekaken kaamanan sarta dhedhamen ing kawasan sasami-sami
gesang, Agama ingkang ajak-ajak ambangun umat ing babagan kamakmuran Ian kasantosaning
pasedherekan, langkung-Iangkung anggenipun sami-sami sesarengan amar makrup nahi mungkar,
sarta sami-sami nindakaken da'wah! Sebab agama Islam mentingaken "sunnah ijtima'iyah"
utawi naluri "asial manungsa, dene wontenipun dipun izini perang dening Allah, jalaran boten
saged malih tumindak "burhan wal hujjah" utawi tumindak politis rasionil sampun buntu
marginipun! Dados agama Islam netepaken peperangan punika salugu damel margi ingkang
tujuanipun ambela kaadilan sarta kaieresan, Ian sampun ngantos wonten malih segolongan
tetiyang ingkang tumindak culika ing Masyarakat Ian ngrisak tata tentreming Negari ingkang
paring pangayoman Rakyat mayuta-yuta! AI Qur'aan ugi anjlentrehaken, siaga ing yuda punika
kedah saran a kekiyatan ekonomi, kekiyatan tiyang·tiyang ingkang mentalipun taqwa, sarta
trampil olah gegaman, sarta landhep intelijenipun. Makaten ugi AI Qur'aan anedahaken tata
lahiripun pacak ing yuda. kadosta komando kedah cetha. papanipun satunggai-satunggaling
perajurit gamblang posisinipun. supados komandonipun saged saiyeg saeka praya. Ugi peraiurit
kedah awatak bangun katresnan ing amsyarakat. sasolah bawanipun saged merak ing ati, ma-
katcn ugi supados perajurit Ian warga masyaraKat golong gilig dad os satunggai! (makaten ka-
sebat ing kitab anggitanipun "Mintaujiihatil Islam" - 1966).
321
63. PanjenengaNe Allah dhewe kang bisa

angumpulake atine wong-wong mau; awi t
sanajana sira amblal1jakake kabeh bandha
kang ana ing Bumi kanggo ngumpulake ati-
atine wong-wong mau, 433) yekti dheweke
ora bisa kumpul-rukun, ananging Allah kang
kuwasa ngumpulake ati-atine wong-wong
Wa allafa baina quluubihim, lau anfaqta
mau. Sanyata Allah iku Pangeran sesembah-
maa fil ardhi jamii'am maa allafta baina
an kang Maha Mulya, sarta Maha Wicaksana! quluubibim walaakinnallaaha allafa bai-
nahum, innahuu 'aziizun hakiim.
64. He Nabi Muhammad! Allah wus nyu-

kupi ing sira, Ian para pandherekira saka
wong-wong Mukmin kabeh!
Yaa ayyuhan nabiyyu hasbukallaahu wa
manittaba'aka minal mu'miniin.
65. He Nabi Muhammad! Sira anggreteh-

ana para wong Mukmin dhemen andon yuda
ana ing palagan, wadyabalanira rong puluh
sing padha sabar, iku bisa ngalahake mung-
suh wong rongatus. Lan yen wadyabalanira
cacahe satus, bisa ngalahake mungsuh sewu
saka wong-wong kang padha ka fir, jalaran
satemene dheweke i'ttu golongan wong kang
ora padha mangerti. Yaa ayyuhan nabiyyu harridhil mu'mi-
niina 'alai qitaal, iy yakum minkum 'isy-
ruuna shaabiruuna yaghlibuu mi-atain,
wa-iy yakum minkum mi-atuy yaghlibuu
alfam minalladziina kafaruu bi-annahum
qaumullaa yafqahuun.
66. Saiki Allah wis angenthengake mg sira

kabeh, PanjenengaNe ngawuningani manawa
golonganira pinuju apes. Lan samengko wa-
dyabalanira satus kang kukuh kasabarane,
bisa ngalahake mungsuh wong rongatus, Ian
yen wadyabalanira caeahe sewu, bisa anga-
lahake rongewu kala wan idzining Allah. De-
AI-aana khaffafallaahu 'ankum wa 'alima
ne Allah iku tansah anartani marang wong- anna fiikum dha'faa, fa-iy yakum min-
wong kang padh'a sab ar ! kum mi-atun shaabiratuy yaghlibuu mi-
atain, wa-iy yakum minkum alfuy yagh-
libuu alfaini bi-idznillaah, wallaahu ma-
'ash shaabiriin.
433). Panci kasinggihan, ingkang saged ngempalaken manahipun tiyang kathah punika namung tu-
mindak ingkang sarwa taqwa, inggih punika adil, a:1s Ian arif, tamtu solahbawa sae makaten
punika badhe nuwuhaken simpatik saking masyarekat. Inggih makaten punika sarananipun
angsal pitedah sarta pitulunging Allah s.w.t., kados ingkang sam pun masyhur ing Sejarah, bilih
goIongan Muhajirin Ian Anshor saged manunggil gc long-gilig saeka kapti, tansah rukun sarta
datan kendhat-kendhat anggenipun lung tinulung.
322
67. Ora prayoga mungguhing Nabi, ma-

nawa panjenengane' ngersakake tawanan (ba-
rang jarahan perang) nganti panjenengane
Nabi kalantur anggone nglumpuhake wong-
wong kafir ing lumahing Bumi. Sira kabeh
padha ngarepake bandha Donya, ananging
PanjenengaNe Allah angersakake ing sira
ganjaran Akherat. Dene Allah iku kang Ma- Maa kaana linabiyyin ay yakuuna labuu
asraa hattaa yutsjina fil ardh, turiiduuna
ha Mulya sana Maha Wicaksana. 'aradhad dunyaa, wallaahu yuriidul aa-
khirah, wallaahu 'aziizun hakiim.
68. Saupama luwih dhisik ora ana hukum

jarahan-perang saka ngarsaning Allah kang
ngalalake barang jarahan perang, sayekti sira
kabeh bakal padha kapatrapan siksa kang
gedhe,jalaran anggonira padha ngalap barang Laulaa kitaabum minallaahi sabaqa la-
jarahan mau! massakum fiimaa akhadztum 'adzaabun
'azhiim..
69. Mula sira padha mangana saka barang

kang wus sira jarah kalawan halal tur becik-
becik, sarta padha wedia ing Allah, jalaran
Allah iku Maha Ngapura sarta Maha Asih.
Fakuluu mirnmaa ghanimtum halaalan

thayyibaa, wattaqullaah, innallaaha gha-
fuurur rahiim.
70. He Nabi Muhammad! Sira dhawuha

marang wong-wong tawanan-perang kang ana
ing tanganira kandhanana: "Manawa Panje-
pengaNe Allah ngawuningani kabecikan kang
ana ing ati-atinira, Allah karsa paring kabe-
cikan marang sira kabeh ngungkuli tinim-
bang barang kang wus dijupuk saka sira,434) Yaa ayyuhan nahiyyu qulliman iIi aidii-
Ian PanjenengaNe karsa ngapura ing sira ka- kum minal asraa iy ya'lamillaahu iIi qu-
beh. Dene Allah iku kang Maha Ngapura luubikum khairay yu'tiikum khairam
sarta Maha Asih. mimmaa ukhidza minkum wa yaghiu-
lakum, w;dlaahu ghafuurur rahiim.
71. Lan manawa dheweke padha sumedya

arep cidra ing janji marang sira Muhammad,
pancen dhasar nyata maune dheweke iku
wus tau nyidrani ing Allah nalika perang
Badar, PanjenengaNe Allah nguwasakake ing
434). Maksudipun samiya ngrasuk Agama Islam Ian nindakaken ama! kasaenan ing sadhengah papan
sarta wekda!, ja!aran Allah swt badhe paring ganjaran tikel matikel kanikmatanipun katimbang
karugian ingkang dipun temahi ing peperangan.
323
sira, kena sira pateni utawa sira tawan, dene Wa-in yuriiduu khiyaanataka faqad khaa-
Allah iku Maha Ngawuningani sana Maha nullaaha min qablu fa-am kana minhum,
waIlaahu 'aliimun hakiim.
Wicaksana.
72. Satemene wong-wong kang padha

iman Ian hijrah (boyong)435) sarta kang pa-
dha anglabuhake bandha darbeke Ian jiwa
ragane ana ing dedalaning Allah, Ian wong-
wong kang padha rumeksa, sarta mitulu-
ngi 436 ) marang Nabi, wong-wong kang kaya
mangkono mau padha sih sinihan saweneh
marang saweneh \"iyane, ana dene wong kang
padha iman, nanging ora melu hijrah (bo-
yong), pangayomane wong-wong mau kang
kawogan ora kalebu bubuhanira sethithik-
thithika, nganti dheweke padha gelem hijrah.
Dene manawa wong-wong mau padha njaluk
tulung ing sira, ana ing bab ambelani Agama,
iku wajib tum rap sira kabeh padha aweh pi- Iunalladziina aamanuu wa haajaruu wa
tulung marang dheweke, kajaba manawa jaahaduu bi-amwaaIihim wa anfusihim
fii sabiilillaahi walladziina aawau wa na-
mungsuh wus parjanjian-dhame 437 )karo sira,
sharuu ulaa-ika ba'dhuhum aulivaa-u
iku dheweke aja padha sira tulungi! Dene ba'dhin walladziina aamanuu wa I~ yu-
Allah iku kang Maha Ngawuningani mg sa- haajiruu maa lakum miw walaayatihim
mubarang kang sira lakoni. min syai-in hatlaa yuhaaiiruu, "a inis-
tanshal1JUkum fiddiini fa'alaikumUl>
nashru iIIaa 'a1aa qaumim bainakum w,'
bainahum miitsaaq, wallaahu bimaa
la'maluuna bashiir.
73. Lan wong kang padha kafir iku sawc-

nehe dadi kekasihc saweneh liyane. Manawa
sira ora padha bisa tumindak kaya dhawuh-
lI1g Allah, yaiku paseduluran sinara-wedi
karo padha wong Mukmin, sayekti bakal ka-
Walladziina kafaruu ba'dhuhum aUliyaa-
dadeyan pepitnahan ing J agad iki Ian karu- u ba'dhin iIIaa taf'aluuhu takun fitnatun
sakan kang gedhe! 438) fil ardhi "'" I'asaadun kabiir.
435). lnggih punika kaum Muhajirin (kaum Muslimin hijrah boyong saking Mekah).
436). Kaum Anshar ingkang ambiyantu lahir batos saking warga Madinah dhateng Nabi s.a.w. sarta
kaum Muhajirin.
437). Kaum Muslimin ingkang boten hijrah (boyongan). wajib dipun biyantu ing urusan Agama.
manawi wonten ingkang munasika; kajawi manawi ingkang munasika wau sampun parjanjian
dhame kaliyan kita umat Islam.
438). Dados manawi antawisipun umat Islam piyambak boten saged bantu-biantu matl'riil Ian mental.
yektos badhe derdah piyambal$. ing salebeting kasatuan Ian persatuaniptln umat Islam. ing
wasana ical kakiyatanipun potensi Ian wi9awanipun!
324
74. Ana dene wong-wong I~ang padha iman,

Ian padha hijrah, sarta kang padha Idabuh
ana ing dedalaning Allah, Ian wong-wong
kang padha rumeksa sarta mitulungi Nabi,
wong-wong kang kaya mangkono mau, yaiku
wong-wong1<ang padha iman temenan, dhe-
weke bakal paJha Laparingan pangapura Ian Walladziina aamanuu wa haajaruu wa jaa-
rezeki kang mulya. haduu fii sabiilillaahi walladzuna aawau
wa nasharuu ulaa-ika humul mu'minuuna
haq(laa, lahum magMiratuw wa rizqun
kariim.
75. Lan wong-wong kang padha iman sa-

wuse iku, sana padha gelcm nyusul hiFah,
Ian banJur padha anggrubyug melu pnang
bebarengan karo sira, dhewekl' Iku uga ka-
lcbu golonganira wong kang padha i\1ukmin.
Miturut Kitabing Allah, sanak sadulurira iku
saweneh marang sawenehe hake sapaJha- Walladziina aamanuu mim ba'du wa haa-
padha luwih utama tinimbang kang dudu jaruu wa jaahaduu ma'akum fa-ulaa-ika
sanak sadulurira. Dene Allah iku kang Maha minkllm, wa uulul arhaami ba'dhuhllm
Ngawuningani ing sakehing barang l aulaa biba'dhin fii kitaabillaah, inna\-
* * *) laaha biklllli syai-in 'alUm.
* * *). Minangkn panutuping katerangan Surat AI Anfaal, Ian kagem sawatawis pasinaon tandhingan
(comperative study) ingkang sesambetan kaliyan Surat At Taubah:
1. Perkawis wigatos ing bab parjanjiyan-parjanjiyan ing Surat Al Anfaal badhe kasambet
kateranganipun ingkang langkung gamblang ing Surat At Taubah.
2. Wont"n ing Surat AI Anfaal anerangaken bilih ingkang hak Ian wajib makmuraken
Mesjid punika tiyang-tiyang ingkang taqwa, manawi wonten Surat At Taubah ang.gamblangaken
bilih tiyang-tiyang musyrik boten pantes ngurus Ian makmuraken Mesjid, kapara saged badhe
darnel risak saking ngJeb,·t!
3. Ing salebeting Surat AI Anfaal dipun terangaken sifat-sifat kasampurnanipun tiyang
Mukmin sarta kados pundi pan gay oman kaamanan kangge tiyang Islam ingkang boten ndherek
hijrah dhateng Madinah, mangk~ wonten ing Surat At Taubah dipun terangaken malih.
325
Surat 9 AT TAUBAH (TORAT MARANG ALLAH) Juz 10
AT TAUBAH (TOBAT MARANG ALLAH)

Surat AI Maaidah, kajaba rong ayat kang akhir
iku diwahyokake ana ing Mekkah
Diwurungake parjanjiyan dhame karo

wong musyrik, mula wong Islam wus
luwar saka ing tanggung jawab!
1. lki pepisahan saka karsaning Allah Ian
UtusaNe marang wong-wong musyrik kang
wus padha parjanjiyan karo sira kabeh.
.
o·
~., ,,~.,
. :. 'I
..~
Ilaraa-atum minallaahi "a rasulIlihii ilal-

ladziina 'aahad-tllm millal mmyrikiin.
2. lie wong-wong musyrik! Sira padha

lelungana ana ing Bumi, kang suwene patang-
sasi,440) Ian sira padha mangertia manawa
sira kabeh iku ora bisa temenan ngapesake
ing Allah, ananging Allah iku kang kuwasa
Fasiihllu fiI atdhi arha'ala asyhuriw wa'-
ngasorake wong kang padha kafir.
lamuu allllakum f!;hairu mll'.iizillaah, wa
aIlllallaaha mukhzil kaafiriin.
3. Allah Ian UtusaNe paring weruh ma-

rang para manungsa ana ing dina Hajji kang
gedhe,441) manawa Allah Ian UtusaNe pc-
pisahan saka golonganc wong-wong kang
musyrik. Manawa sira kabeh padha gclem
tobat marang Allah, uki luwih beeik tumrap
.
439). Surat punika ugi dipun namekaken Ai Baraa'ah, tegesipun pedhot sesambetaning parjanjian.
440). Maksudipun sasampunipun sekawan wuian, sam pun bebas parjanjiyan, boten dados sahabat
malih.
441). Inggih punika dinten 'Arafah.
. 326
Surat 9 ' AT TAUBAH (TOBAT MARANG ALLAH) Juz 10
sira kabeh, ananging manawa sira malah pa-

dha malengos, lah iya padha mangertia, yen
sira kabeh iku ora padha bisa temenan nga-
pc sake ing Allah. lie Muhammad, sira am-
bcbungaha marang wong-wong kang kafir
kalawan siksa kang banget larane. Wa adzaanum minallaahi wa rasuulihii
i1an naasi yaumal haliil akbari annal-
laaha barii-um minal musyrikiina wa ra-
suuluh, fa-in tubtum fahuwa khairul
lakum, wa-in tawallaitum fa'lamuu anna-
kum ghairu mu'jizillaah, wa basysyiril-
ladziina kafaruu bi'adzaabin a1iim.
4. Kajaba wong-wong musyrik kang wus

gawe perjanjiyan kalawan sira kabeh, nuli
ora padha amblenjani janjine mau sathithik-
thithika, sarta ora padha nulungi marang
wong kang nyatroni ing sira, mangka sira
kabeh padha nyampurnakna janjinc wong-
wong mau rumeka ing wakrunc. Dene Allah DIal ladziina 'aahad-tum minal musy ri-
iku remen marang wong-wong kang padha kiina lsumma lam yanqushuukum syai-
aw wa lam yuzhaahiruu 'alaikum ahadan
sumungkem ing PanjenengaNc. fa-alimmuu i1aihim 'ahdahum ilaa mud-
datihim, innallaaha yuhibbul muttalliin.
5. Mangka manawa sasi Haram 442) mau

wus kaIiwat wakrune, sira banJur merangana
wong-wons musyrik 443) ana ing ngendi wae
anggonira padha katemu marang dheweke,
Ian dheweke padha cekelen dadi tawanan
perang, sarta padha kepungen, apa dene pa-
dha jaganen ana ing ngendi-endi panggonan
panjagaan. Dene yen dheweke iku padha
gelcm robat marang Allah, Ian gelem nindak- Fa-idzan salakhal asyhurul hurumu faq-
ake Shalat, sarra aweh Zakat, becik dheweke lulul musyrikiina hailsu wajad-tumuu-
hum wa khud7,uuhum wah-shuruuhum
iku ujanen bae, jalaran Allah iku Maha Nga c waq'uduu lahum kulla mardhad, fa-in
pura sarra Maha ASih. laabuu wa aqaamush shalaata wa aata-
v'uz zakaata fakhalluu sabiilahum, innal-
laaha ghafuurur rahiim.
6. Lan manawa ana sawijinmg wong mu-

syrik nyuwun ing sira, supaya sira siametake,
banjur dheweke iku sira slametake, 444)
nganti dheweke iku bisa ngrungokakc dha-
wuhing Allah nuli gelcm mcmikir, prayoga
dheweke terna tekan ing panggonan katen-
442). Wulan Haram punika wulan ingkang dipun mulyakaken, inggih punika wulan Rajab, Dzul
Qa'idah, Dzul Hijjah Ian Muharram.
443), Jalaran tetiyang musyrik sami m(>rangi kaum Muslimin ing zaman samanten.
444). Sebab piyambakipun punika tiyang ingkang botcn mangertos, pramila pantes dipun paring;
pangapunt€"n ian dipun mangcrtosak('n.
327
Surat 9 AT TAU BAH (TOBAT MARANG ALLAH) Juz 10
tremane, kang mangkono iku jalaran dhe- Wa-in ahadum mina! musYl'ikiinas tajaa-
weke kalebu golongane kaum kang ora padha raka i'a-ajil'hu haUaa yasma'a kalaamal-
laahi Isumma abligh-Im ma'manah, dzaa-
mangerti. lika bi-annahum qaumul laa ya'!amuull.
Sebab-sebab perjanjiyan dhame

dibatalake!
7. Kapriye wong-wong musyrik iku ngan-
ti bisa gawe perjanjiyan ana ing ngarsaning
Allah sarra UtusaNe,445) mangka dheweke
iku mesthi ngrusak perjanjiyane, kajaba wong
wong kang wus padha janjiyan karo sira ka-
beh ana ing sajeroning MasjidiJ lIaram. Na-
nging manawa dheweke iku padha netepi
perjanjiyane, sira hiya kudu nctepi pnjinira
marang dheweke. Jalaran satemene Allah iku Kaifa yakuullu lilmusYl'ikiina 'ahdun
remen marang wong-wong kang padha taqwa 'inda!!aah; wa 'inda I'asuulihii iIIal ladzii-
lIa 'aahad-tum 'indal mas.iidil haraam,
ing PanjenengaNe. i'amas laqaamuu lakum fastaqiimuu la-
hum, inllallaaha yuhibbul mullaqiin.
8. Kapriye ta sira kok kudu netepi janji-

nira karo wong-wong musyrik, kang mangka
manawa dheweke bisa ngalahake ing sira,
dheweke banjur ora padha bisa ngeeakake
sesanakan, Jan ora padhJ netep' janjine l1la-
rang sira. Pangucapc wong-wong mau panccn
bisa gawe Iegane atinira, nanging sajatillc Kaifa "a-i~ } a'l.h-harull 'alaikum laa
atine wong-wong mau su mcja ngcll10h i II1g yarquhull fiilmm iIIaw ",alaa dzimmah,
sira, sarta akeh-akchc wong-wong mall p"dha )urdhllllnakum hi-ai'waahihim " 3 la'baa
'llllllllilllhllm, wa-aklsaruhum faasiljllllll.
duraka.
9. Dheweke padha nuku ing ayat-ayating

Allah kalawan rega kang sathithik, banjur
padha nyegah manungsa aja nganti labuh ing
dedalaning Allah, pancen ala temen tindake
wong-wong mau. Isytarau bi-aayaatillaahi tsamanan qa-
liilan fashadduu 'an sabiilih, innahum
saa-a maa kaanuu ya'maluun.
10. Dheweke iku ora padha bisa ngecak-

ake sesanakan karo wong Mukmin, Ian ora
padha netepi janjine. Wong kang mangkono
mau yaiku wong-wong kang padha ngliwati
wates.
Laa yarqubuuna Iii mu'minin illaw wa-
laa dzimmah, wa ulaa-ika humul mu'-
taduun.
445). Maksudipun boten badhe saged tetiyang musyrikin anetepi parjanjiyan kalayan Allah 1an
Rasulipun.
328
\
11. Dent: manawa uheweke pauha gclem

enggal tobar marang Allah, Ian pauha ge1em
ninuakake Shalat, .sarta pauha aweh Zakat,
pancen dhcwckc iku sauulurira tunggal Aga-
mao Lan Ingsun wus mrinci-mrinci ayat ma-
Fa-in taabuu wa aqaamush shalaata
rang wong-wong kang padha mangerti. wa aatuz zakaata fa-ikhwaanukum fid-
diin, wa nufashshilul aayaati Iiqaumiy
ya'iamuun.
12. Manawa wong-wong musyrik mau pa-

uha ngrusak nyidrani perjanjiyane kang wus
dijanjekakc, sarra padha mada Agamanira,
sira cnggal padha mcrangana marang para
panggcdl1Cnc wong kafir mall, sebab dhewekc
iku wus ora patut pcrjanjiyan karo sira ka-
beh, muga-muga dhcwckc padha gclem ma- Wa-in nakatsuu aimaanahum mim ba'di
reni tumindakc. 'ahdihim watha'anuu fii diinikum faqaa-
tiluu a-immalal kufr, innahum laa ai-
maalla lahum la'allahum yanlahuun.
13. Apa sira ora amerangi wong kang pa-

dha ngrusak nyidrani perjanjiyane, mllngka
dheweke padha neja nundhung Utusaning
Allah,446) . sarta dheweke iku kang marahi
luwih dhisik. Apa sira iku padha wedi marang
wong-wong mau? Aja, awit mung Allahkang
luwih hak kudu sira wedeni, yen nyata sira Alaa tuqaatiluuna qauman nakatsuu ai-
iku padha iman! maanahum wa hammuu bi-ikhraajir ra-
suuli wahum bada-uukum awwala mar-
rah, atakhsyaunahum, fallaahu ahaqqu
antakhsyauhu in kuntum mu'miniin.
14. Hayo, enggal sira padha merangana

wong-wong musyrik iku, kebeneran Allah
uga arsa anyiksa marang dheweke nganggo
iantaran tanganira, Ian andamel ina uri ping
dheweke, sarta PanjenengaNe arsa paring
pitulung ing sira ngalahake marang dheweke, Qaatiluuhum yu'adzdzibhumullaahu bi-
apa dene PanjenengaNe anjembarake dhadha- aidiikum wa yukhzihim wa uanshur-
kum 'alaibim wa yasyfi shuduura qau-
ne para wong kang padha iman. mim mu'miniin.
15. Lan PanjenengaNe Allah arsa ngilangi

muringing atine wong Mukmin, sarta Allah
arsa paring pangapura marang wong kang di-
karsakake, awit Allah iku kang Maha Nga-
wuningani saTta Maha Wicaksana. Wa yudzhib ghaizha quluubihim, wa
yatuubullaahu 'alaa may yasyaa', wal-
laahu 'aliimun hakiim.
446). Cetha wela-wela bilih tetiyang rnusyri)tiR sami nerjang ing surnpah Ian ngrisak ing parjanjiyan,
kadosta nundhung Rasulullah salting Mekal\.
329
16. Apa sira kabeh padha ngira, manawa

Slra 'kabeh iku mung bakal dikendelake, ora
dicoba, kang mangka Allah durung ngawuni-
ngani ing sira kabeh anggone padha labuh
perang, Ian durung padha sih sinihan marang
447) saliyane Alla~ Ian UtusaNe, sarta wong-
wong kang padha il1'.an. Dene Allahiku kang Am hasibtum an tutrakuu walammaa
Maha Waspada ing samubarang kang padha ya'Iamillaahul ladziina jaahaduu minkum
sira tindakake. wa lam yattakhudzuu min duunillaahi
walaa rasuulihii walal mu'miniina wa-
liijah, wallaahu kbabiirum bimaa ta'-
maluun.
Gawe rejaning Mesjid
(Ta'mirul Masjid)
17. Ora bakal kelakon. wong kang padha
musyrik iku arep makmurake Mesjid-Mesjide
/ Allah, awit dheweke dhewe wus padha nyek-

seni marang kekafirane awake. Wong kang
mangkono iku lebur kabeh amale, Ian sawusc
mati dheweke bakal padha kacemplung Ne-
raka, langgeng ing salawase. Maa kaana IiI musyrikiina ay ya'muruu
masaajidallaahi syaahidiina 'alaa anfusi-
him bil kufr, ulaa-ika habithat a'maa
luhum, wa finnaari hum khaaliduun.
18. Sejatine kang bisa gawc makmur reja-

ning Mcsjid-Mesjide Allah iku mung wong-
wong kang padha iman ing Allah, Ian dina
Akhir, sarta nindakakc Shalat Ian aweh
Zakat, apa dene ora padha wedi kajaba mung .... '.1::.: ,.Ii"
oi.:l'~I~!y'
'~
\ •.• ~
,,~,
.,,,,,\:.1 II t
marang Allah pribadi. Muga-muga wong- ..; ".. CJ~'
~
wong kang mangkono mau klcbu dadi go-

Innamaa ya'muru masaajidallaahi man
longane wong kang kaparingan pituduh. aamana billaahi wal yaumil aakbiri
wa aqaamash shalaata wa aataz za-'
kaata walam yakbsya iIIallaaha fa'asaa
ulaa-ika ay yakuunuu minal muhtadiin.
19. He para wong musyrik, apa sira padha

ngira manawa awch ombcn-ombcn marang
'Wong kang pinuju nindakakc rukun Hajji, ~.~.~~.!. ... ·~il '''i, ... ~~ ~ ... \' :''f
.... ~ ~vvtr.'~-t:';J -t'Y.: J .. ;,~ ~
Ian makmurake ing Mesjidil-[[arom iku sira
anggep padha karo wong kang iman ing ~jilt)~~ :&1:; ~I ~ G~ 5;t,
Allah,448) Ian dina Akhir, Ian kang lelabuh
ing Agamaning Allah? Mangcrtia sajalinc iku c;~,
...,,'"
447). Maksudipun Allah badh.- neter imanipun tctiyang Islam. sarana mbedakaken. pundi ingkang
yektos-ycktos herjoang kaliyan ingkang lamis. Ian sinten ta ingkang boten nganggep sekabat
karip kaliyan tiyang kafir ingkang sering ambocoraken wcwadining strategi perjoangan umat
Islam.
448). Tumurunipun ayat punika saran a gamhlang anerangaken bilih tiyang ingkang suka unjukan
,
jema'ah 'Hajj Ian ngurusi Masiidil haram punika boten langkung utami katimbang iman ing
Allah Ian ndherek lIijrah ing margining Allah. kado, ingkan g kawN'a ing ayat no 20 sambetipun.
330
ora padha mungguhing Allah. Ana dene Allah Aja'altum siqaayatal haajji wa 'imaa-
iku ora karsa anuduhake golongan kang pa- ratal masjidil haraama kaman aamana
billaahi walyaumil aakhiri. wa jaa-
dha nganiaya. hada iii sabiilillaah, laa yastawuuna
'indallaah, wallaahu laa yahdil qau-
mazh zhaalimiin.
20. Wong-wong kang padha iman Ian padha

hijrah (boyongan) sarta padha nglabuhake
I / bandha Ian jiwa ragane ana ing Agamaning
V Allah, wong iku luwih luhur pangkate ana
, ing ngarsaning Allah, Ian wong kang mang-
kono iku yaiku wong kang padha begja.
Alladziina aamanuu wa haajaruu wa
jaahaduu fii sabiilillaahi bi-amwaalihim
wa anfusihim a'zhamu darajatan 'indal-
laah, wa ulaa-ika humul faa-izuun.
21. Pangeran sesembahane karsa mbebu-

~gah marang dheweke kanthi paring rakhmat
V Ian karidhanNe sarta paring Suwarga. Ana
ing kono dheweke bakal padha oleh kani'-
matan kang tetep.
Yubasysyiruhum rabbuhum birahmatim
minhu wa ridhwaaniw wa jannaatil
lahum fiihaa na'iimum muqiim.
22. Dheweke bakal padha langgeng ang-

gone manggon ana ing Suwarga salawas-
[.Ilawase. Sanyata Allah iku kang kagungan
Khaalidiina fiihaa abadaa, innallaaha
ganjaran kang agung. 'indahuu ajrun 'azhiim.
23. He para wong Mukmin kabeh! Sira aja

padha ndadekake pemimpin marang Bapak-
ira Ian Sadulurira yen dheweke iku padha
milih dhemen kafir tinimbang iman. Dene
sing sapa wonge saka sira kabeh ana kang
V ndadekake pcmimpin marang wong-wong
mau, sanyata dhcweke iku klebu wong kang Yaa ayyuhal ladziina aamanuu laa tat-
padha nganiaya. takhidzuu aabaa-akum wa ikhwaana-
kum auliyaa-a inis tahabbul kufra 'alai
iimaan, wamay yatawaDahum minkum
fa-ulaa-ika humuzh zhaalimuun.
24. Dhawuha sira Muhammad: "Yen Wong-

Wong Tuwanira, Anak-Anakira, Sadulur-Sa-
dulurira, Bojo-Bojonira, para Krabatira, ka-
beh bandha kang padha sira lakokakc, sarta
dagangan kang padha sira kuwatirake rugine,
apa dene omah kang padha sira scnengi iku
luwih andhemenake marang ·sira kabch,
tinimbang Allah, fan UtusaNc, sarta perang
angluhurake Agamaning Allah, aluwung sira
331
Surat 9 AT T AU BAH (TO BAT MARANG ALLAll ) Juz 10
padha ngentenana nganti Allah anekakake

siksaNe. Dene Allah iku ora karsa nuduhake
marang golongan kang padha duraka. Qui in kaana aabaa-ukum wa abnaa-
ukum wa ikhwaanukum wa azwaa.ju-
kum wa' 'asyiiralukum wa amwaalu-
Iliqtaraflumuuhaa wa lijaaralull lakh-
syaulla kasaadahaa wa masaakillu tar'
dhaunahaa ahabba ilaikum minallaahi
wa rasuulihii wa jihaadin fii sabiilihii
fatarabbashuu hatlaa ya'liyallaahu bi-
amrih, wallaahu laa )'ahdil qaumal faa-
siqiin.
Ummat Islam sarana pitulunging Allah
mcnang ing palagan-palagan pcrang!
25. Temen Allah wus paring pitulung ma-
rang sira kabeh, ana ing pirang-pirang palagan
Ian nalika ana ing palagan perang ·llunain.
Yaiku nalika sira kabeh, padha gUl11un jalaran
saka akehe kaneanira, mangka iku ora bisa
andayani ing sira kabeh sithik-sithika. sarta
Bumi kang jembare semene iki karasa rupck
tumrap sira kabeh, satemah sira kabeh pa-
dha ngucira tinggal gelanggang acolong plan!. Laqad na"hara kumullaahu fii mawaa-
thiilla kabiiratiw \Va \auma hunaillill
idz a'iabatkum katsratukum falam tugh-
IIi 'a~lkum syai-an wa dhaaqat 'alai-
kumul ardhu bimaa rahubat Isumma
wallaitum mudbiriin.
26. PanjenengaNe Allah banjur paring pi-

tulung, yaiku nurunake katentreman nnrang
UtusaNe, Ian marang para wong Mukmin.
sarta anurunake pirang-pirang prajurit kang
sira ora padha sumurup. Ian nyiksa marang
para wong kafir, kang mangkono iku piwa-
lese wong-wong kang padha kafir. Tsumma anzalallaahu sakiinatahuu 'alaa
rasuulihii wa 'alai mu'miniina wa allzala
jUlluudal lam tarauhaa wa'adz,dzabal
ladziina kafaruu wa dzaalika jazaa-ul
kaafiriin.
27. Sabanjure PanjenengaNe Allah paring

pangapura marang wong kang dadi kapareng-
ing karsaNe, paneen Allah iku Pangeran kang
Maha Ngapura sarta Maha Asih.
Tsumma yatuubullaahu mim ba'di dzaa-
lika 'alaa rna)' yasyaa', wallaahu gha-
fuurur rahiim.
332
28. lie para wong Mukmin kabeh! Sate-

mene wong-wong musyrik iku najis Ian jem-
ber, jalaran saka iku, saw use tahun iki, dhe-
weke aja nganti nyedhak marang Masjidil-
IIarom. Dene manawa sira kabeh padha
, /kuwatir, yen nganti nandhang kamelarat-
Van,449) jalaran anggonira padha pepisahan
karo wong musyrik mau, yen Allah ngersak-
ake, Allah bakal andadekake sugih ing sira Yaa ayyuhal ladziina aamanuu innamal
kabeh saka kanugrahaNe. Sanyata Allah iku musyrikuuna najasuw walaa yaqrahul
Maha Ngawuningani sarta Maha Wicaksana. masjidal haraama ba'da 'aamihim haa-
dzaa, wa-in khiftum 'ailalan fasaufa
yughniikumuUaahu min fadhlihii insyaa-
a innallaaha 'ammun hakiim.
29. Sira kabeh padha merangana wong-

wong kang padha ora iman ing Allah, Ian
ora padha ngaramake barang kang wus diha-
ramake dening Allah Ian UtusaNe, sarta ora
padha ngrasuk Agama kang bener, yaiku
saka golongane wong-wong kang padha ka-
paringan Kitab,450) nganti dheweke padha
gelem aweh bulubekti 451) kanthi manut
sarta dheweke padha gelem andhap asor. 452)
Qaatilul ladziina laa yu'minuuna bil-
laahi walaa bil yaumil aakhiri walaa yu-
harrimuuna maa harramaUaahu wa ra-
suuluhuu walaa yadiinuuna diinal haqqi
minal ladziina uutul kitaaba hattaa
yu'thul jizyata 'ay yadiw wahum shaa-
ghiruun.
30. Wong Yahudi angucap: " 'Uzair iku

putrane Allah", wong Nasrani uga ngucap:
" 'Isa Al Ma.sih iku putraNe Allah", mang-
kono iku pangucape kalawan lisan-lisane
kang ora kanthi katerangan (argumentasi),
memper karo pangucape wong-wong kafir
dhuk zaman biyen, rnuga-rnuga dila'natana Wa qaalatil yahuudu 'uzairunibnuUaahi
wong-wong mau dening 453) Allah! Jeneh wa qaalatin nashaaral masiihubnullaah,
dzaalika qauluhum bi-afwaahihim, yu-
dheweke mau padha mlcngos? dhaahi-uuna qaulal ladziina kafaruu
min qahl, qaatala humullaahu annaa
yu'rakuun.
449). Kuwatos badhe ringkih ekonominipun, jalaran boten saged malih transaksi dedagangan kaliyan
tetiyang musyrikin, Allah badhe paring lelintu margi sanes ingkang langkung ageng sarta
makmur amurakabi sadaya kabetahanipun.
450). Inggih punika kaum Yahudi Ian Nasrani.
451). Utawi pajeg pisungsung minangka imbalan jasaning Pamarentah ingkang tinanggenah ngasta
kaamanan. kesehatan. pendidikan, Ian sanes-sanesipun.
452). Tl'gl.'sipun sikep m('ntal ta'at ing angger-angger Ian pranatan Pamarentah, boten gadhah sedya
ambal('la Ian ml'm,·ngsahan.
453) .• Sabda pangandikd: "<taatala humullahu" punika ateges gumun sanget ing bab ingkang muta-
wat()~n.
333
31. Dheweke iku padha nganggep para

Pandhitane dadi Pangeran kang sinembah-
sembah saliyane Allah~ Ian uga dheweke pa-
dha nganggep 'Isa Al-Masih putra Maryam
dadi Pangeran kang sinembah-sembah, ing
mangka dheweke mung padha didhawuhi
supaya nyembah ing Pangeran kang Suwiji, Ittakhadzuu ahbaarahum wa ruhbaana-
ora ana pepundhen kajaba mung Panjeneng- hum arbaabam min duunillaahi wal-
aNe Allah piyambak, Allah iku Maha Suci masiihabna maryam, wamaa umiruu
saka barang kang padha sekuthokake. iIIaa Iiya'buduu i1aahaw waahidaa, laa
ilaaha iIIaa huwa, subhaanahuu 'ammaa
yusyrikuun.
Tanduk kang adhedhasar kaantepane
Ian kapercayaane wong Yahudi Ian
Nasrani.
32. Dheweke sumadya arep nyirep pepa-
dhanging Allah (AI Quraan) kalawan lisan-
J iisane, ananging Allah ora marengake. Pan-

jenengaNe malah nyampurnakake pepadha-
nge, sanajan wong-wong kafir iku padha
gething.
Yuriiduuna ay yuthfi-uu nuurallaahi
bi-afwaahihim waya'ballaahu illaa ay
yutimma nuurahuu walau karihal kaa-
firuun.
V
33. PanjenengaNe Allah iku Pangeran kang
/ngutus UtusaNe kalawan ngampil pituduh,
'- . Ian Agama kang bener, supaya dheweke
nglahirake unggule Agama iku nganti ngalah-
ake sakabehing Agama, sanajan wong-wong Huwal ladzii arsala rasuulahuu bil-
musyrik iku padha sengit. hudaa wa diinil haqqi liyuzh-hirahuu
'alad-diini kullih, walau karihal musy-
rikuun.
34. He para wong Mukmin kabeh! Sanyata

akeh-akehe Padrine kaum Yahudi, Ian pa-
ra Pendhitane ummat Nasrani iku wus padha
mangan bandhaning manungsa kalawan be-
batalan, sarta padha ngalang-alangi saka Aga-
maning Allah. Dene wong-wong kang padha
nyimpen emas, Ian salaka ora gelem anan-
jakake kanggo mbantu ing dedalaning Al-
lah,454) mula sira Muhammad, ambebungaha
marang wong-wong mau kalawan siksa kang
nglarani. Yaa ayyuhal ladziina aamanuu inna ka-
tsiiram minal ahbaari warruhbaani layak-
kuluuna amwaalan naasi bil baathili
wa yashudduuna 'an sabiilillaah, wal-
ladziina y'a~unadz dzahaba wal fidh-
dhata walaa yunfiquunahaa fii sabii-
Iillaahi fabasysyirhum bi'adzaabin aIiim.
454). Artosipun botenpurun bayar zakat.
334
Surat 9 AT TAUBAH (TOBAT MARANG ALLAH) Juz 10
35. Besuk ana ing dina Qiyamat, emas Ian

salaka iku diobong ana ing sajeroning Naraka
~
hanam, banjur disetlikakake ana ing ba-
thuke, lempenge Ian gcgere, sarta padha di-
ngandikani: "Lah, hiya iki bandha kang sira
simpen mung kanggo awakira dhewe, mara
sira padha ngicipana wewalese bandha kang Yauma yuhmaa 'alaihaa fii naari jahan-
sira simpen!" nama fatukwaa bihaajibaahuhum wa ju-
nuubuhum wa zh..thuuruhum, haadzaa
maa kanaztum Ii-anfusikum fadzuuquu
maa kuntum taknizuun.
Wilangan sasi kang dimulyakake.
36. Sanyata wilangane sasi mungguhing
Allah iku ana ralas sasi kaya kang wus ka-
pacak ana ing Kitabe Allah, wiwit tumitah-
ing Langit Ian Bumi, yaiku sasi papat kang
lI!ulya, 12.z.ulka'idah, Dzulhijjah, Muharrom,
Ian Rajab, iku mau wus kalebu ing kono,
yaiku Agama kang bener. Jalaran saka iku
sira aja padha nganiaya marang awakira dhe-
we ana ing sasi kang mulya iku. Lan sira
mcrangana wong-wong musyrik kabeh bae,
kaya dene anggone dheweke wus padha
merangi ing sira kabeh. Lan sira padha ma- Inna 'iddatasy syuhuuri 'indallaahits
ngertia, satemene Allah iku anartani wong- naa 'asyara syahran fii kitaabillaahi
yauma khalaqas samaawaati wal ardha
wong kang padha taqwa marang Panjeneng- minhaa arba'atun hurum, dzaalikad-
aNe. diinul qayyim, falaa tazhlimuu fiihirlna
anfusakum wa qaatilul musyrikiina kaaf-
fatan kamaa yuqaatiluu nakum kaaffa-
tan wa'Iamuu annallaaha ma'al mut-
taqiin.
37. Sajatine ngrerendhe sasi Haram iku t"'W~~1,~~

~vII~~ ... ,.
~h,.~~~. ~!'.~I\~t... .'fY
N~.~' .!J~
nambahi ana ing kekafiran, awit mangkono
iku wong-wong kafir disasarake sarana ngre- ~i~\'~L\"i(!,~ ~",,"'J ~l:~ ~:r !
rendhe iku, sawijining mangsa dheweke pa-
. . '"~... ~~-' .Y-f:.
,"';',,~~ . . ·~J,'JI . . -: . . r... ,~:T',~~,!\ ... , ...
dha ngalalake, nanging ana mangsa liyane ~~~ IJj-J Q,Ij ~...»\.t ~ 4JJ~;a-
padha ngaramake, maksude mono arep ang-
genepi sasi kang diharamake dening Allah ~ Gi~I;'~1 ~~~;llj ~t;1 ~
genep papat, nuli dheweke padha ngalalake
barang kang diharamake dening Allah,455) Innaman nasii-u ziyaadatun fiI kufri
dheweke padha dipacak kalawan tindak- yudhallu bihil ladziina kafaruu yuhil-
luu nahuu 'aamaw wa yuharrimuunahuu
tindake kang ala. Dene Allah iku ora karsa 'aamal liyuwaathi-uu 'iddata maa harra-
nuduhake marang golongan kang padha ka- maUaahu fayuhilluu maa harramallaah,
fir. 456) zuyyina lahum suu-u a'maalihim, wal-
laahu laa yahdil qaumal kaafiriin.
455). Kaum jahiliyah kadhangkala taksih ngetrapaken syari'atipun Heyang Nabi Ibrahim a.s .. up ami-
nipun tradisi boten peperangan ing wulan Sekawan ingkang Mulya. ananging dipun reka-reka
malih supados boten nerjang wewaler haram. manawi kapeksa peperangan ing wulan Muharram,
ing wulan Sapar boten mangsah perang, criyosipun minangka gantosipun wulan ingkang dipun
tl'rjang wau.
456). Tumindakipun tetiyang kafir ingkang awon punika dipun rengga-rengga sae dening syetan
supadns katingalipun kados amal sal"h!
335
Sejarahe perang ing paIagan Tabuk.

Anjuran jihad ing dedaIaning Allah.
38. He para wong Mu'min kabeh! Yagene
manawa sira padha didhawuhi: "Sira padha
budhala perang, saperlu andon yuda angla-
buhi Agamaning Allah, sira kok padha ngre-
rendhe rumangsa kabotan lumaku ana ing
Bumi. Apa sira wus lila padha,marem kala-
wan panguripan Donya tinimbang Akherat?
Mangka panguripan Donya iku yen katim-
bang karo Akherat iku mung remeh, dudu Yaa ayyuhal laziina aamanuu maa la-
emput-empute" . \rum idzaa qiila lakumun firuu Iii sabii-
lillaahits tsaaqaltum ilal ardh, aradhii-
tum bil hayaatid dunyaa minal aakhirah,
famaa mataa'ul hayaatid dunyaa fiI
aakhirati illaa qaliil.
39. "Manawa sira ora padha-enggal budhal,

Allah bakal nyiksa ing sira kabeh kalawan
siksa kang nglarani. PanjenengaNe bakal ang-
ganti ing sira kabeh kalawan titah liyane,
sarta sira kabeh ora bakal padha bisa gawc DIaa tanfiruu yu'adzdzibkum 'adzaaban
kemlaratane Allah sathithik-thithika .. Dene aIiimaa, wa yastabdil qauman ghairakum
walaa tadhulTUuhu syai-aa, waUaahu
Allah iku Maha Kuwasa ing samubarang". 'alaa kulli syai-in qadiir.
40. Manawa sira ora padha gelem nulungi

Muhammad, mangka sajatine Allah wus pa-
ring pitulung marang dheweke ing nalika
wong-wong kafir nundhung saka Mekkah.
wong sakeloron padha andhelik ing sajcro-
ning guwa,457) Muhammad angucap marang
rewange: "Sira aja susah, jalaran satemene
Allah anartani ing aku Ian sira". Mangka
Allah banjur anurunake katentreman Ian pa-
ring kekuatan marang dheweke saran a wa-
dyabala kang ora sira sumurupi. Lan Panje-
nengaNe andadekake tembunge wong-wong DIaa tanshuruuhu faqad nasharahuUaahu
kafir dadi asor, dene Kalimahe Allah dadi idz akhrajahul ladziina kafaruu tsaani-
Luhur, Allah. iku Maha Gagah sarta Maha yatsnataini idz humaa m ghaari idz ya-
Wicaksana. quulu lishaahibihii laa tahzan innaUaaha
ma'anaa, fa-anzalallaahu sakiinatahuu
'alaihi wa ayyadahuu bijunuudil lam ta-
rauhaa waja'ala kalimatal ladziina kafa-
rus suflaa, wa kalimatullaahi hiyal 'ulyaa,
wallaahu 'aziizun hakiim.
457). Kadadosan punika wonten ing lelampahan Hijrahipun Nabi s.a.w. kadherekaken Sekabat Abu
Bakar Ashshiddiq r.a. sebab dipun bujung kaum musyrikin Mekkah, lajeng sawatawis wekdal
ndhelik Ian ngaso sedalu wonten guwo Tsaur, kirang langkung 5'1. mil saking Mekkah. Ageng
san get lelabetanipun Sekabat Abu Bakar anggenipun ngayomi dhateng "kawilujenganipun
Kanjeng Nabi s.a.w. ngantos meh sadalu muput ngampet sakit dipun cokot sa;"/e?,,~gantos tetes
luhipun, Ian sandhanganipun suwek-suwjlk pating sranthil sebab kanggo ngresiki rurrtl:yi'n guwo
ingkang angker wau; Rasulullah s.a.w. nenuwun dhumateng Allah: "Dhuh Gusti Allah, mugi
Paduka andadosna Abu Bakar satunggal derajat kaliyan kula!" benjing ing dinten Qiyamat.
(Allahumma ij'al Aba Bakrin fi darajatii yaumal Qiyamah).
336
41. Sira padha budhala perang lumaku

utawa nenunggang, pinuju entheng, utawa
( / pinuju abot, sarta sira padha lelabuha kala-
V wan bandha Ian jiwa ragan ira saperlu angla-
buhi Agamaning Allah, kang mangkono iku 'nfiruu khifaafaw watsiqaalaw wajaahi-
luwih becik tumrap sira kabeh, yen nyata duu bi-amwaalikum wa anfusikum ru
sira iku padha mangerti. sabillillaah, dzaalikum khairul lakum
in kuntum ta'lamuun.
42. He Muhammad! Saupama kang sira

dhawuhake iku bangsa kadonyan rur gam-
pang dilakoni, apa dene mung menyang Ne-
gara kang cedhak, yekti wong-wong mau
padha andherek ing sira. Nanging adoh Ian
ngrekasakake marang dheweke; wong-wong
mau bakal padha sumpah kalawan asmaning
Allah: "Saupama kita kaconggah, yekti kita
kabeh bakal padha budhal karo sir a kabeh",
dheweke iku padha ngrusak marang awake Lau kaana 'aradhan qariibaw wasafaran
qaashidal lattaba'uuka walaakim ba'dat
dhewe, Allah iku Maha Ngawuningani ma-
'alaihimusy syuqqah, wa sayahlifuuna
nawa sejatine wong-wong mau padha goroh. billaahi lawistatha'naa lakharajnaa ma'a-
kum, yuhlikuuna anfusahum, wallaahu
ya'lamu innahum lakaadzibuun.
43. Allah wus paring pangapura marang

sira Muhammad! Sebab apa teka sira ngidzini
marang wong-wong mau ora padha budhal
458) karo sira, ing mangka iku ora kena;
nganti terang tumrap sira wong kang padha 'Afallaahu 'anka, lima adzinta lahum
temen Ian sira mangerti wong kang padha hattaa yatabayyana lalW ladziina shada-
:oroh. quu wa ta'lamal kaadzibiin.
Sajatine mung wong munafik kang ora

budhal perang.
44. Wong-wong kang padha iman ing Allah
Ian dina Akhir, ora bakal nyuwun idzin ma-
rang sira Muhammad kanggo alasan ora melu
mangsah perang sarana nglabuhake bandha
Ian ragane. Dene Allah iku Maha Ngawuni-
ngani, marang wong-wong kang padha taqwa
ing PanjenengaNe. Laa yasta'dzinukal ladziina yu'minuuna
billaahi wal yaumil aakhiri ay yujaahi-
duu bi-amwaalihim wa anfusibim, wal-
laahu 'aliimum bilmuttaqiin~
458). Maksudipun kenging punapa tetiyang ingkang ringkih mentalipun dipun idzini boten bidhal
perang ing margining Allah? Punika anelakaken bilih anggulawenthah kajiwan (menta' ideo]ogi' )
punika wigatos saestu; sebab sadaya parjoangan tamtu kedah ngawekani ancaman, rerii:onru ..
pepalang, ingkang pokokipun kedah awatak ksatri'Va itan$ utama!
337
45. Satemene kang padha J)yuwun idzin

ora melu perang marang/-Si:f~ Muhammad,
iku mung wong kang ora padha iman ing
Allah Ian dina Akhir; awit atine padha nge-
mu ragu-ragu, mula saka iku dheweke tansah
padha mangu-mangu kabingungan. Innamaa yasta'dzinukal ladziina yu'mi-
nuuna billaahi wal yaumil aakhiri war-
taabat quluubuhum fahum fii rabbihim
yataraddaduun.
46. Lan manawa dheweke iku pancen pa-

dha karep metoni ana ing peperangan, mes-
thine dheweke rak wus padha nyawisake
pirantine, nanging Allah ora remen gumre-
gahe atine wong-wong mau, iku jalaran saka
jirihe Ian kesede. Allah banjur ndamel wegah
marang wong-wong mau, sarta dheweke pa- Walau araadul khuntuja la-a'adduu lahuu
dha didhawuhi: "Sira padha lungguha wahe 'uddataw walaakin karihallaahum bi'aa-
tsahum fatsabbathahum wa qiilaq'uduu
karo wong-wong kang padha thenguk-thema'al qaa'idiin.
nguk kae".
47. Manawa dheweke iku kelakon budhal

perang karo sira (kaum Muslimin), dheweke
ora muwuhi kekuwatan marang sira kajaba
malah mung bakal nuwuhake karusakan, Ian
temen dheweke padha ora saranta nyebar-
ake wiji ala fitnah ana ing antaranira. Lan
sawenehira ana golongan kang isih gelem
Lau kharajuu fiikum maa zaaduukum
• ngrungokake pangucape wong-wong mau. illaa khabaalaw wala audha'uu khilaala-
Dene Allah iku Maha Ngawuningani wong- kum yabghuunakumul fitnah, wa fiikum
wong kang padha nganiaya. sammaa'uuna lahum, wallaahu 'aliimum
bizhzhaalimiin.
48. Wis wiwit biyen mula dheweke padha

dhemen golek fitnah,459) Ian padha ngreka-
daya marang sira Muhammad, nganti teka
ing sira barang kang bener, Ian kat on pitu-
lungan kamenangane Agamaning Allah,
mangka wong-wong mau padha gething. Laqadib taghawul fitnata min qablu wa
qallabuu (akal umura hattaa jaa-al haqqu
wa zhahara amntllaahi wahum kaari-
huun.
49. Lan sawenehe wong-wong mau ana

kang matur: "He Muhammad, mugi paringa
palilah ing kula boten ndherek perang, sarta
sam pun kapetang tiyang ingkang ambangkang
dhawuh panjenengan". Apa dheweke iku ora
padha rumangsa yen wus tumiba ana ing
459). Supados masyarakat tansah kisruh, piwucal (doktrin) Islam dipun slewengaken, dhawuhing
Allah dipun tutup-tutup kaleresanipun.
338
fitnah.460) Lan sanyata naraka J ahanam iku Wa minburn may yaquulu' mallii walaa
nglimputi wong-wong kang padha kafir. taftinnii, alaa fiI fitnati saqathuu, wa
inna jabannama lamuhiithatum bil kaa-
firiin.
50. He Muhammad, manawa sira oleh ka-

becikan, yekti marakake seriking atine wong-
wong mau, ananging yen sira ketamiln be-
baya, dheweke bungah padha ngucap: "Pan-
cen wiwit sadurunge pecah perang aku wus
padha ngreksa awakku dhewe!" Lan dhe-
weke padha mlengos sarta padha gembira
In tushibka hasanatun tasu 'hum, wa-in
atine! . tushibka mushiihatuy yaquuluu qad
akhadznaa amranaa min qablu wayata-
wallau wabum farihuun.
51. Dhawuha sira Muhammad!: "Ora pisan-

pisan ana bebaya bakal ngenani ing kita, ka-
jaba barang kang wus ditetepake dening
Allah marang kita. PanjenengaNe iku Ben-
dara kita, Ian marang ngarsaning Allah wong
Qui lay yushiibanaa illaa maa katabal-
Mu'min supaya padha tawakkal". laabu lanaa huwa maulaanaa, wa 'alal-
laahi falyatawakkalil mu'minuun.
52. Dhawtlha sira Muhammad!: "Ora ana

sing padha sira enteni; kajaba salah siji saka
kabecikan loro 461) kang bakal tumiba. Lan
kita tansah ngenteni anggone Allah matrap-
ake siksa marang sira kabeh saka ngarsaNe,
utawa saka kekuwatan kita. Mula saka iku
sira padha ngentenana, sanyata kita uga
ngenteni karo sira kabeh".
Qui hal tarabbashuuna binaa illaa ihdal
husnayaiin, wa nabnu natarabbashu hi-
kum ay yushiibakumullaahu bi'adzaabim
min 'indihii au bi-aidiinaa, fatarabba-
shuu innaa ma'akum mutarabbishuun.
5 3. Dhawuha sira Muhammad!: "Sira pa-

dha nanjakna bandhanira nurut karepira
dhewe, utawa kanthi kapeksa; pidarmanira
iku ora pisan-pisan bakal katampa, 462) ja-
laran sira kabeh iku kalebu wong kang padha QuI anfiquu thau'an au karhallay yuta-
duraka!" qabbala minkum, innakum ku"ntum qau-
man faasiquun.
460). Siyasatipun ahli fitnah punika iulig sanget; ethok-ethok criyos "airih fitnah" jebulipun eniing-
sonten, ngaler-ngidul, mlebet-medal tukang ngabul-abul fitnah.
461). Kasaenan kalih, inggih punika kamenangan perang Ian gugur ing palagan dados pahlawan
Syuhadak (peiah syahid).
462). Ingkang katampi dening Allah sarta dipun paringi ganiaran punika dedananipun kaum Muslimin
ingkang ikhlas!
339
54. Lan ora ana kang anjalari pidarmane

wong-wong mau katulak,463) kajaba mung
sebab dheweke iku padha kafir ing Allah,
Ian UtusaNe, Ian dheweke ora padha anin-
dakake Shalat kajaba kalawan abot-banget
aras-arasen saka kesede, sarta dheweke ora
padha gelem weweh pidarman kajaba ka- Wamaa mana'ahum an tuqbala minhum
lawan mangkel. nafaqaatuhum illaa annahum kafaruu
billaahi wabirasuulihii walaa ya'tuullash
shalaata illaa wahum kusaalaa walaa
yunfiquuna iIIaa wahum kaarihuun.
55. Poma dipoma, bandha Ian anake wong-

wong mau aja nganti anggumunake ing sira
Muhammad. Jalaran karsaning Allah kanggo
nyiksa marang wong-wong mau kalawan iku
ana ing panguripan Donya, Ian mbesuk dhe-
weke padha mati tur isih padha kafir.
Falaa tu'jibka amwaaluhum walaa aulaa-
duhum, innamaa yuriidullaahu liyu'adz-
dzibahum bihaa fil hayaatid dun)aa wa
tazhaqa anfusuhum wahum kaafiruun.
56. Lan dheweke padha sumpah kalawan

asmaning Allah, ngaku manawa dheweke iku
golonganira, sajatine dudu golonganira. ana-
nging satemene dheweke iku golongane
wong kang padha jirih. Wa yahlifuuna billaalli innahum lamin-
kum, wamaa hum minkum walaakinna-
hum qaumuy yafraquun.
57. Saupama wong-wong mau padha entuk

pangungsen, utawa guwa-guwa, apa dene
trowongan, yekti dhewe~e banjur padha
mlengos sarta padha lumebu ngungsi ing
kono enggal-enggal! Lau yajiduuna malja-an au maghaaraa-
tin au muddakhalal lawallau ilail,i wa-
hum yajmahuun.
Tindak dhasar kaantepane wong mu-

nafik ing bab pambageyan sedhekah.
58. Lan sawenehe wong-wong munafik ana
kang nyacad ing sira Muhammad ana ing bab
pambageyan sedhekah (zakat). Mangka ma-
nawa dheweke iku padha diwenehi bageyan
saka sedhekah iku padha seneng [ega atine,
463). Cetha sanget bilih ingkang anialari boten dipun tampi pidarma utawi amal punika tanpa ikhlas
sabab dening anggenipun kafir. .
340
Surat-9 AT TAUBAH (TOBAT MARANG ALLAH) ]uz 10
ananging yen ora diwenehi bageyan, 464) Wa minbum may yalmizuka f"lSh shada-
dheweke banjur padha muring-muring. qaat, fa-in u'thuu minflaa radhuu wa-iI
lam yu'thau minhaa idzaa hum yaskha-
thuun.

gelem nerima apa kang diparingake dening
Allah Ian UtusaNe, sarta padha rigucap:
"Allah wus nyukupi ing kita Allah bakal
paring ing kita saka kanugrahaNe, Ian uga
Utusane, kita kabeh dhemen ngajab-ajab
marang PanjenengaNe Allah", (sanyata kang
WaIau annahum radhuu maa aataahumul-
mangkono iku luwih becik tumrap dheweke!) laahu warasuuluh, wa qaaIuu hasbunaI-
laahu sayu'tiinaIlaahu min fadhlihii wara-
suuiuh, innaa ilaIlaahi raaghibuun.
Angger-angger pambageyane Zakat.

60. Sajatine Zakat (sedhekah) iku mung
diwenehake marang para wong fakir, miskin,
wong kang ngumpulake Ian ngedum Zakat
Camil Zakat), wong kang dilelemes 465) atine
marga mentas lumebu Islam, batur-tukon_
(kang bakal nebus kamardikaning awake
kanthi bayar nicil), wong-wong kang duwe
utang, kanggo ambiyantu ing agama dedalan-
ing Allah, Ian wong kang padha lelungan Innamash shadaqaatu lilfuqaraa-i waI-
(kentekan sangu). Pambage kang mangkono masaakiini wal'aamiliina 'aIaihaa waI-
mu'aIIafati quluubuhum wa f"UTiqaabi
iku tetep saka dhawuhing Allah. Dene Allah waI ghaarimiina wa m sabiilillaahi wah-
iku Maha Ngawuningani sarta Maha Wicak- nissabiil, fariidhatam minaIlaah, waIlaahu
sana. 466) 'aliimun hakiim.
61. Lan sawenehe wong-wong munafiq ana

kang nyerikake atine Nabi Muhammad, sa-
rana pangucape: "Nabi Muhammad iku nu-
464). Boten kabageyan panduman zakat, sabab boten pantes utawi boten haq; sarta tiyang sanes
ingkang langkung haq Ian pantes taksih kathah!
465). Tetiyang muallaf punika ingkang kaajeng-ajeng badhe lumebet Islam, utawi nembe enggaian
lumebet Islam.
466). Ingkang haq nampi Zakat punika: 1. 'I'iyang fakir. ingkang sangsara sanget. gesangipun boten
pakra; boten bandha Ian boten tenaga kangge ngagesang. 2. 'I'iyang miskin~ ingkang senajan
merdamel. nanging boten cekap kangge gesangipun. Ian salebeting kacingkrangan. 3. Pengurus
(panitia) Zakat. ingkang khusus dipun tugasaken anglempakaken Ian ambage Zakat. 4. Muallaf,
tiyang kafir ingkang wonten pangajeng-ajeng lumebet Islam, Ian tiyang ingkang nembe lumebet
Islam, sarta ingkang imanipun takSih ringkih. 5. Mardikakaken batur-tukon, kalebet ugi mardi-
kakaken tiyang Islam ingkang dipun tawan-perang dening mengsah. 6. 'llyang ingkang utang,
kangge kaperluan sanes makSiyat lan boten kiyat nyaur. Ugi tiyang utang saperlu ltangge per-
satuan umat Islam punika kenging nampi zakat kangge nyaur utangipun. sanaosa piyambakipun
kiyat bayar utangipun. 7. Sabilillah (Il!Kmargininll Allah), tiyang ingkang lelabub -ing Agami-
ning Allah, Jan saweneh Mufassirin anerangaken ugi kaperluan bangunan Mesjid. kangge griya
sakit. sekolahan, Pondok pesantren, llsp. 8. Tiyang kekesahan katelasan sanIlU, ingkang boten
maksiyat, sarta nembe kasekengan ing margi.
341
rutan 467) apa kang rinungu". Dhawuha sira

Muhammad: "Hiyanurutan apakang rinungu
ana ing bab tindak ~ecik tumrap sira, dhe-
weke percaya marang Allah, Ian marang para
wong Mu'min, Ian Nabi Muhammad iku dadi
sih kawelasan, tum rap wong-wong kang pa- Waminhumul ladziina yu'dzuunan na-
dha gawe seriking atine UtusaNe Allah. biyya wa yaquuluuna huwa udzun, quI
Dheweke (wong munafik kang nyerikake) udzunu khairil lakum yu'minu billaahi
wa yu'minu iii mu'miniina wa rahmatul
iku bakal kapatrapan siksa kang nglarani. lilladziina aamanuu minkum, walladziina
yu'dzuuna rasuulallaahi lahum 'adzaa-
bun aliim.
Pandakwane wong-wong munafik

marang Nabi s.a.w.
62. Wong-wong munafik mau padha sum-
pah kalawan asmaning Allah tumrap sira ka-
beh, karepe gawe lega marang sira, sabenere
iku kudu luwih gawe leg a marang Allah Ian
UtusaNe, yen nyata dheweke iku padha iman. Yahlifuuna billaaW+.tkum Iiyurdhuukum
wallaahu warasuuluhuu ahaqqu ay yur-
dhuuhu in kaanuu mu'miniin.
63. "Apa wong-wong munafik iku durung

padha mangerti, sanyata dheweke iku sing
padha ambantah marang Allah Ian UtusaNe,
wong kang mangkono mau bakal kapatrapan
siksa naraka J ahanam, ana ing kono langgeng,
Alam ya'lamuu annahuu may yuhaadi-
tur kang mangkono mau kaasoran kang ge- dillaaha warasuulahuu fa-anna lahuu
dhe!" naara jahannama khaalidiina fiihaa, dzaa-
Iikal khizyul 'azhiim.
64. Wong-wong munafik iku padha kuwatir

manawa diturunake marang dheweke surat
kang anerangake barang kang sumimpen ana
sajeroning atine wong-wong mau. Dhawuha
sira Muhammad: "Lah terusna anggonira
anggeguyu! Satemene Allah bakal nglahir-
ake barang kang padha sira kuwatirake iku". Yahdzarul munaafiquuna an tunazzala
'a1aihim suuratun tunabbi-uhum bimaa
iii quluubihim, qulistahzi-uu, innallaaha
mukhrijum maa tahdzaruun.
467). Maksudipun pitados sadaya ingkang dipun midhangetaken.
342
65. Lan manawa sira takon marang wong-

wong mau, bab tumindake, yekti dheweke
padha mangsuli: "Kita tumindak makaten
wau namung kangge gegujengan kemawon".
Dhawuha sira Muhammad: "Apa sira kabeh
padha nganggo geguyon marang Allah Ian WaIa-in sa-aItahum layaquulunna inna-
maa kunnaa nakhuudhu wa naI'ab,
Ayat-Ayate, sarta UtusaNe?" qui abillaabi wa aayaatihii wa rasuulihii
kuntum tastahzi-uun.
66. Sira aja padha ngunjukake persaben-

ira; 468) awit satemene sira iku wus padha
kafir sawuse imanira. 469 ) Dhawuhing Allah:
"Man;twa Ingsun parin gpangapura sagolong-
an saka sira, 470) jalaran anggone tobat, sa-
yekti Ingsun uga bakal nyiksa ing golongan Laa ta'tadziruu qad kafartum ba'da
iimaanikum, in na'fu 'an thaa-ifatim
kang weneh, jalaran dheweke iku tansah minkum nu 'adzdzib thaa-ifatam bi-anna-
tumindak dosa kabeh". hum kaanuu mujrimiin.
Aksi drengki-sreine wong munafik.

67. Wong-wong munafik lanang Ian wadon
iku saweneh marang sawenehe padha paren-
tah laku mungkar, Ian padha nyegah laku
becik sarta padha nggegem tangane (kumet),
malah-malah padha lali rllarang Allah. Pan-
jenengaNe Allah uga supe marang dheweke,
sanyata pancen wong-wong munafik iku pa- Almunaafiquuna wal munaafiqaatu ba'-
dha du taka. dhuhum mim ba'dhiy ya'muruuna bil-
munkari wa yanhauna 'anil ma'ruufi
wa yaqbidhuuna aidiyahum, nasuUaaha
fanasiyabum, innal munaafiqiina humul
faasiquun.
68. Allah wus anjanji marang wong-wong

munafik lanang Ian wadon, Ian marang wong-
wong kafir bakal njegurake menyang naraka
Jahanam, ana ing kono bakal padha lang-
geng salawase, naraka iku nyukupi tumrap
dheweke sarta Allah bakal paring bebendu,
Ian dheweke bakal padha kapatrapan siksa Wa'adallaahul munaafiqiina wal munaa-
kang tetep langgenge. fiqaati waI kuffaara naara jahannama
khaalidiina flihaa, hiya haspuhum, wa
la'anabumuUaah, waIahum 'adzaabum -
muqiim.
468). Tegesipun, sampun ngantos anedahaken alasan perlua kangge nutupi kasalahanipun.
469). Maksudipun, sampun ngatingalaken kekafiranipun sasampunipun ngatingalaken kaimananipun.
470). lng salebeting kaum munafikin, wonten ingkang saged dipun apunten, sebab purun tobat, dene
ingkang awrat munafikipun boten saged dipun maafaken, sebab ngrisak katentreman.
343
Surg.• -; AT TAUBAH (TOBAT MARANG ALLAH) Juz 10
69. Kaya dene wong-wong kang sadurung-

ira biyen, kahanane luwih kuwat tinimbang
sira kabeh, Ian luwih af<eh raja-branane sarta
anak-anake, nuli dheweke mung tansah pa-
dha suka pari suka andrawina kalawan ka-
senengan donya, sira kabeh uga padha sen eng-
seneng sarana kasenengan donyanira kaya
dene wong-wong kuna anggone wus padha
suka-suka kasengsem donyane,471) Ian sira
wus padha malebu ana ing bebatalan kaya
den<; wong-wong mau. Wong kang kaya
mangkono iku lebur kabeh ngamal tumin- Kalladziina min qablikum kaanuu asyad-
dake ana ing Donya Ian Akherate, Ian iya da minkum quwwataw wa aktsara am-
wong kang mangkono iku kang padha ka- waalaw wa aulaadaa, fastamta'uu bi-
pitunan. khalaaqihim faslamta'tum bikhalaaqi-
kum kamas tamta'al ladziina min qab-
likum bikhalaaqihim wa khudh-tum
kalladzii khaadhuu, ulaa-ika habithat
a'maaluhum fiddunyaa wal aakhirah,
wa ulaa-ika humul khaasiruun.
70. Apa dheweke iku durung padha ma-

ngerti caritane wong-wong kuna zaman bi-
yen, kaya dene caritane kaum Nabi Nuh,
'Aad, Tsamud, Ian kaume Nabi Ibrahim. Lan
wong-wong kang padha manggon ana ing
Negara Madiyan, Ian Negarane kaume Nabi
Luth? Wong-wong mau kabeh wus tau ka-
rawuhan UtusaNe Allah kanthi ngampil tan-
dha yekti, nanging dheweke ora gelem padha
Mam ya'tihim naba-ul ladziina min
percaya. Allah ora bakal nganiaya marang qablihim qaumi nuuhiw wa 'aadiw wa
wong-wong mau, ananging dheweke kang tsamuuda wa qaumi ibraahiima wa
padha nganiaya marang awake dhewe! ash-haabi madyana walmu'tafikaat, atat-
hum rusuluhum bil bayyinaat, famaa
kaanallaahu Iiyazhlimahum walaakin
kaanuu anfusahum yazhlimuun.
Janjining Allah marang para Mu'min.

7l. Ana dene para wong kang padha Mu'-
min priya Ian wanita iku saweneh marang
sawenehe padha sih sinihan, dheweke padha
mrentah tumindak becik, Ian padha nyegah
laku ala, Ian padha ngedegake Shalat sarta
padha aweh Zakat, apa dene padha angestok-
ake dhawuhing Allah Ian UtusaNe. Wong
bng mangkono iku bakal padha kaparingan
sib rahmating Allah, sanyata Allah iku Ma-
ha Mulya sarta Maha Wicaksana.
471). Tetiyang zaman rumiyin namung sami ropyan-ropyan andrawina kadonyan; sebab ngan-
delaken kakiyataning wadiyabala Ian ekonomi, ngantos kasupen bobot anteping Agama, ing
wasana masyarakat kebak polusi mai<siyat, lampah sedheng, sarta tumindak nistha. Ian nye-
pelekaken 'ibadah Ian amal shaleh! Makaten suraosing ayat no 69 Ian no 70.
344
Walmu'minuuna walmu'minaatu ba'dhu-

hum auliyaa-u ba'dbin ya'muruuna bil-
ma'ruufi wa yanhauna 'anil munkari
wa yuqiimuunash shalaata wa yu'tuu-
naz zakaata wa yuthii'uunallaaha wa ra-
suulah, ulaa-ika sayarhamuhumullaah,
innallaaha 'aziizun hakiim.
72. Allah wus nyawisake tumrap para wong

Mu'min, priya Ian wanita, kalawan Suwarga
kang ing sangisore ana kalinc mili sapirang-
pirang, dheweke bakal padha langgeng ana
ing kono salawas-Iawase, Ian bakal padha
manggon ana ing papan-papan kang edi-peni,
yaiku ana ing Suwarga ' Adnin, sana entuk
karidhan saka ngarsaning Allah iku luwih
gedhe. Kang mangkono iku kabegjan kang Wa'adallaahul mu'miniina wal mu'mi-
agung. 472) naati jannaatin tajrii min tahtihal an-
haaru khaalidiina fiihaa wa masaakina
thayyibatan iii jannaati 'adn, wa l'idh-
waanum minallaahl akbar, dzaalika hu-
wal fauzul 'azhlim.
Kudu sikep tegas marang wong kafir
Ian munafik.
73. He Nabi Muhammad! Sira merangana
wong-wong kafir Ian munafik, Ian sira kudu
gagah sikep tegas marang dheweke, Ian papa-
ne wong-wong mau ana ing naraka Jahanam,
yaiku ala-alaning panggtman bali.
Yaa ayyuban nabiyyu jaahidil kuffaara
wal munaafiqiina waghluzh 'alaihim, wa
ma'waahum jahannam, wa bi'sal mashiir.
74 Dhewekc padha sumpah kalawan asma-

nIng Allah ana ing barang kang diucapake.
Sanyata dheweke iku wus padha ngucapake
tembung kafir, Ian padha kafir sawuse Islam,
Ian padha sumadya nindakake barang kang
ora bakal bisa kelakon (mrajaya Nabi s.a.w.).
Dheweke ora padha nyacad ing Allah Ian
UtusaNe, kajaba jalaran anggone Allah Ian
UtusaNe maringi kanugrahaNe rna rang wong-
472). Kabegjan agung inggih punika adil Ian makmur ing Donya, sana rahayu ing Akheratipun,
manggen ing Suwarga, Jannatilll na'im! Kados makaten janjining Allah s.w.t. dhumatenll umat
Mukminin. Dene ikhtiyar perjoanganipun, masyarakat ked?o santosa ekonomi Ian keamanarupu
ipun, kesehatan sarta pendidikan-pawiyatarupun, war!l:arupun sam! rumaket anilleaipun pase-
dherekan, ingkang kiyat Ian sugih tetulung dhateng ingkang ringkih lan'rnlarat (Zakat), Papan
pangibadah rinten-dalu gayeng, tiyang nenuwun Ian anjunjung ing Allah piyambak (Sho!at,
dzikir, i'tikaf Ian da'wah), lngkang pinter sana angasta panguwaos sarni adil parama-ana,
berbudi bawalaksana, manawi menang boten ngasoraken, dene manawi nglumg persasat tanpa
bala. Makaten sawatawis illustrasi kawontenan struktur politik Negari utawi masyaraitat ingkan&
kakersakaken dening Allah kados ing ayat no 71 Ian no 72, WaIlahu'alam!
345
wong Mu'min. 473 ) Dene sakirane dheweke

iku padha gelem tobat, iku luwih becik tu-
mrap dheweke, ananging manawa padha
mlengos, PanjenengaNe Allah bakal nyiksa
marang dheweke, saran a siksa kang nglarani
Yahlifuuna billaahi maa qaaluu, wa la-
ana ing Donya Ian Akherat, Ian ana ing Bumi qad qaaluu kalimatal kufri wa kafaruu
ora bakal ana wong kang ngayomi Ian nulungi ba'da islaamihim wahammuu bimaa lam
marang dheweke. yanaaluu, wamaa naqamuu iIlaa an agh-
naahumullaahu warasuuluhuu min fadh-
lih, fa-in yatuubuu yaku khairal lahum,
wa-in yatawallau yu'adzdzibhumuUaahu
'adzaaban a1iiman fiddunyaa wal aakhi-
rah, wamaa lahum fiI ardhi miw wa-
liyyiw walaa nashiir.
Wong munafik manawa ikrar ora kena
dipercaya.
kang nyanggemi marang Allah: "Manawi
Allah karsa paring kanugrahan dhateng kita,
yektos kita badhe sedhekah tuwin badhe
dados golonganipun tiyang-tiyang ingkang
Wa minhum man 'aahadallaaha la-in
sami saleh".
aataanaa min fadhlihii lanashshadda-
qanna wa lanakuunanna minash 'shaa-
lihiin.
76. Ananging bareng Allah wus paring ka-

nugrahan temenan marang dh.eweke, wong-
wong mau banjur padha kumet, Ian padha
Falammaa aataahum min fadhlihii bakhi-
mlengos, pancen wong-wong mau padha
luu bihii watawallau wahum mu'ridhuun.
ngungkiri ing sesanggemane.
77. Jalaran saka iku Allah andadekake ka-

munafikan ana ing atine wong-wong mau,
nganti tumeka dina sowane wong-wong mau
ana ing ngarsaning Allah, sabab saka anggone
wus padha nyidrani ing Allah apa kang wus Fa-a'qabahum nifaaqan fii quluubihim
dijanjekake, Ian uga sabab anggone padha ilaa yaumi yalqaunahuu birnaa akhla-
fuUaaha maa wa'ad~uhu wa birnaa
goroh.
kaanuu yakdzibuun.
78. Apa dheweke durung padha mangerti

manawa Allah iku ngawuningani wewadi
I kang padha diumpetake, Ian bebisik kang
padha digunem dening wong-wong mau, Ian
sanyata Allah iku kang Maha Ngawuningani Alam ya'lamuu annallaaha ya'lamu sirra-
hum wa najwaahum wa annallaaha
barang ghaib. 'alhamul ghuyuub.
473). Manawi Allah Ian Rasulullah s.a.w. maringi umat Islam kan~ahan (kamenangan Ian kamulyan)
tetiyang kafir Ian munafik sami drengki panas ten, -gething dhateng Allah ingkang peparing,
satemah lajeng damel gendra ing masyarakat; pramila kedah dipun adhepi sarana tegas Ian
gagah, kados kasebat ing ayat no 73 Ian no 74.
346
79. Wong-wong munafik kang padha aIJg-

geguyu marang wong-wong Mu'inin kang
tansah andherek dhawuhing Nabi anggone
sedhekah, Ian nyacad wong kang ora kuwasa
sedhekah kajaba sakadar kekuwatane, mang-
ka wong munafik mau padha ngremehake
wong Mu'min,474) Allah bakal males ang-
gegujeng marang wong munafik mau, sarta Alladziina yalmizuunal muththawwi'iina
dheweke bakal padha kapatrapan siksa kang minal mu'miniina fISh shadaqaati wal-
ladziina Iaa yajiduuna iIlaa juhdahum
nglarani. fayaskharuuna minhum, sakhiralIaahu
minburn wa lahum 'adzaabun aIiim.
80. Wong-wong kang mangkono mau pa-

dha sira suwunake pangapura, utawa ora
padha sira suwunake, sanajan anggonira nyu-
wunake pangapura nganti kaping pitung-
puluh ambalan, PanjenengaNe Allah ora
v
pisan-pisan karsa paring pangapura marang
dheweke. Kang mangkono iku jalaran sa-
nyata dheweke iku kafir ing Allah Ian Utus- Istaghfir lahum au laa tastaghfir lahum,
in tastaghfU" lahum sab'iina marratan
aNe, dene Allah iku ora karsa anuduhake falay yaghfirallaahu iahum, dzaalika bi-
wong-wong kang padha duraka. annahum kafaruu billaahi warasuulih,
wallaahu laa yahdil qaumal faasiqiin.
81. Padha rumangsa leg a wong-wong kang

padha kari ana ing omahe, ora padha andhe-
rek perang Tabuk karo UtusaNe Allah, sarta
dheweke padha gething manawa nglabuhake
bandha Ian ragane kanggo ambelani Agama-
ning Allah, kanthi padha ngucap: "Sira ka-
beh aja padha melu budhal perang ana ing
mangsa panas". Dhawuha sira Muhammad:
"Genine naraka Jahanam iku luwih dening Farihal mukhallafuuna bimaq'adihim
panas, manawa dheweke iku padha manger- khilaafa rasuulillaahi wa karihuu ay yu-
ti" . jaahiduu bi-amwaiihim wa anfusihim
iii sabiilillaahi wa qaaluu laa tanfiruu
ill harr, qui naaru jahannama asyaddu
harran, Iau kaanuu yafqahuun.
82. Mula supaya dheweke anggone padha

angguyu sathithik, Ian anggone nangis kang
akeh, minangka piwalese laku kang padha
ditindakake.
Falyadh-hakuu qaliilaw wal yabkuu ka-
tsiiraa, jazaa-am bimaa kaanuu yak-
sibuun.
474). Tetiyang munafik tansah darnel kisruh Ian mecah be1ah persatuan umat, kadosta ing satunual-
ing wekdal Rasulullah s.a.w. angiempakaken kekiyatan wadyabala,kakirangan arta Ian per-
1engkapan; umatipun ingkang sugih pidarma kathah, tiyang munafik nacad: "Punika pamer,
umuk-umukan!"; manawi umat ingkang ringkih saking dene kepengin pahala, derma sakedhik,
ugi dipun poyoki: "Derma kok sadumil, persasat boten derma!"
347
83. Manawa Allah ngulihake ing sir a Mu-

hammad marang golongane 475 ) wong-wong
mau, mangka yen wong-wong munafik iku
padha nembung ing sira: arep padha andherek
metoni perang karo sira, mangka sira dha-
wuha: "Ora susah sira padha ndherek metoni
perang karo aku salawase, Ian wis ora perlu
melu aku numpes mungsuh, jalaran satemene
sira wus padha marem lelungguhan ora Fa-ir raja'akallaahu ilaa thaa-ifatim min-
andherek perang wiwit sapisanan, mula hum fasta'dzanuuka IDkhuruuji faqullan
becik sira padha lungguha wae karo wong- takhrujuu ma'iya abadaw walan tuqaa-
tiluu ma'iya 'aduwwaa, innakum radhii-
wong kang padha thenguk-thenguk kae". tum bil qu'uudi awwala marratin faq-
'uduu ma'al khaalifiin.
84. He Muhammad, sira aja nganti Nyalat-

ake salah sawijine, wong kang mati saka
dheweke salawase, Ian sira aja nganti ngadeg
ana ing kuburane. 476 ) Jalaran dheweke wus
padha kafir ing Allah Ian UtusaNe, Ian padha
mati isih tetep ana ing sajeroning kafasekan.
Walaa rushalli 'alaa ahadim minhum
rnaata ahadaw walaa taqum 'alaa qabrih,
innahum kafaruu billaabi warasuulihii
wamaa ruu wahum faasiquun.
85. He Muhammad, aja nganti anggumun-

ake ing sira: raja branane, Ian anak-anake
AI wong-wong mau, sajatine Allah karsa nyiksa
V marang dheweke ka1awan bandhane iku ana
ing Donya, dheweke supaya padha mati sa-
jerone isih padha kafir.
Walaa ru'jibka amwaaluhum wa aulaa-
duhum, innamaa yuriidullaabu ay yu-
'adzdzIDabum bihaa fid-dunyaa wa taz-
haqa anfusuhum wahum kaaimmn.
Ganjarane wong kang jihad (perang).
86. Lan manawa diturunake sawijining
surat kang mrentahake marang wong muna-
fik mau: "Sira padha imana ing Allah, Ian
padha peranga andherek karo UtusaNe Allah,
mangka sawenehe wong-wong kang padha
anduweni kamulyan padha nyuwun pamit
ing sira, ature: "Dhuh Gusti Nabi, kula aturi Wa-idzaa unzilat suurarun an aaminuu
nilar kemawon kita punika, kita trimah kan- billaahi wa jaahlduu ma'a rasuulihls
tun kaliyan tiyang-tiyang ingkang sami le- ta'dzanaka uluth thauli minhum wa
lenggahan".477) qaaluu dzamaa oakum rna'al qaa'idiin.
475). I.llggih punika umat Islam mantuk ing Madinah, Ian ambekta kamenangan, tetiyang munafik
lajeng gita-gita badhe dherek betjoang perang. Nyatanipun namung lelamisan, sanes wekdal yen
wonten persiapan millsi ing masyarakat, sami persaben!
476). Tegesipun boten do'akaken.
477). Maksudipun persaben boten andherek perang labuh agamining Allah.
348
87. Wong-wong mau wus padha marem

dadi golongane wong-wong kang padha ka-
ri,478) Ian ati-atine wus diecap, satemah
dheweke ora padha mangerti.
Radhuu bi-ay yakuunuu rna'al khawaa-
lifi wa thubi'a 'alaa quluubihim fahurn
laa yafqahuun.
88. Ananging sanajan mangkono, Rasulul-

;Iah sarta wong-wong kang padha iman tetep
/ padha labuh bandha Ian jiwa ragane, wong
\J
\ i
kang padha kaya mangkono mau bakal padha
kaparingan kabecikan, sarta wong-wong mau
padha begja.
Laakinir rasuulu walladziina aamanuu
rna'ahuu jaahaduu bi-arnwaalihim wa
anfusihim, wa ulaa-ika lahurnul khai-
raatu wa ulaa-ika hurnul rnuflihuun.
89. Allah wus anyadhiyakake Suwarga
•
j kanggO wong-wong mau, kang ngisore ana
kaline pirang-pirang padha mili, ana ing kana
bakal padha langgeng, hiya kang mangkono
iku kabegjan kang agung.
A'addallaahu lahurn jannaatin tajrii min
tahtihal anhaaru khaalidiina ilihaa, dzaa-
likal fauzul 'azhiim.
Pancen dhasare wong munafik iku

emoh perang (jihad).
90. Lan wus sowan ing ngarsaning Nabi
wong-wong perdesan kang perlu padha nyu-
wun idin (alangan), supaya dheweke kapa-
ringan palilah, ora andherek perang, Ian
wong-wong kang padha anggorohake ing
Allah Ian UtusaNe mung padha lungguh ana
ing omahe. Wong-wong kafir saka wong-wong Wa jaa-al rnu'adzdziruuna minal a'-
mau bakal kasiksa kala wan siksa kang ngla- raabi liyu'mana lahurn wa qa'adal
rani. ladziina kadzabuUaaha wa rasuulah, sa-
yushiibui ladziina kafaruu minburn '3-
dzaabun aliim.
478). Menggahing pranatan syari'at Islam, ingkang boten wajib milisi utawi ndherek peperangan
punika lare. tiyang estri, Ian tiyang ingkang boten kiyat badanipun (jempo, sampun sepuh - ring-
kih). Dipun terangaken tambah gamblang ing ayat no. 91 Ian no. 92, bilih sadayapranatan
Agami punika boten meksa. sabab angengeti satunggal-satunggalipun tiyang punika pribadillipun
botensami kekiyatanipun; wonten ingkang kiyat bandha, boten kiyat badan (raga), wonten
malih kiyat raga, boten kiyat bandha, wonten ugi bandha Ian raga boten kiyat sadaya. Sanes
malih ing zaman Pamarentahan modern, wadyabala punika dipun latih, Ian dipun wragadi
sarta malah nampi salaris Ian perlengkapan uba-rampe, dalah abrag-abrag tehnologi modem.
Pramila syari'at Islam ugi ewah pranatan-pranatanipun ing bab administrasi kaamanan Ian
pertahanan Negari.
349
Surat 9 ATTAUBAH (TOBAT MARANG ALLAH) Juz 10
Tengadur kang dibenerake dening

syari'at Islam.
91. Tumrap wong kang apes, lara, Ian sa-
kabehe wong kang ora padha anduweni wa-
ragad, ora dosa, jalaran ora andherek perang,
sauga dheweke iku padha angestokake ma-
rang Allah Ian UtusaNe. Lan ora ana dalan
kanggo alasan nyalahake marang wong-wong
kang padha tumindak becik, jalaran Allah
Allah iku Maha Ngapura sarta Maha Asih.
Laisa 'aladh dhu 'afaa-i walaa 'alai mar-
dhaa walaa 'alai ladziina laa yajiduuna
maa yunfiquuna harajun idzaa nasha-
huu lillaahi warasuulih, maa 'alai muh-
siniina min sahiil, wallaahu ghafuurur
rahiim.
92. Lan maneh uga ora dosa, tumrap wong-

wong kang padba sowan sira Muhammad,
maksude padha nyuwun supaya sira kang
nanggung waragade wong-wong mau ana ing
sajeroning peperangan. Sira dhawub: "Aku
iki ora anduweni barang kang dak wenehake
marang sira kabeh". Dheweke banjur p'adha Walaa 'alai ladziina idzaa maa atauka
mundur, mripate ngembeng duh jalaran Iitahmilahum qulta laa ajidu maa 3hmi-
sedhih, anggone ora padha duwe waragad lukum 'alaiih, tawallau wa a'yunuhum
tafiidhu minad dam'i hazanan aIIaa
kanggo perang. yajiduu maa yunfiquun.
93. Sajatine dalan kang anjalari dosa iku

mung tumrap wong-wong kang padba nyu-
wun pamit ing sira, kang mangka satemene
dheweke iku sugih, nanging padha marem
milih kari ana ngomah thenguk-thenguk karo
wong-wong kang padha kari. 479 ) Allah wus
ngecap ing atine wong-wong mau, nganti Innamas sabiilu 'alai ladziina yasta'-
dzinuu naka wah"m aghniyaa', radhuu
dheweke ora padha mangerti. bi-ay yakuunuu ma'al khawaalifi wa tha-
ba'allaahu 'aIaa quluubihim fahum laa
ya'amuun.
JUZ 11
94. Manawa sira Muhammad wus bali saka

peperangan, wong-wong munafik padha wa-
dul nyaritakake rupa-rupa alasane tengadure
nggone ora melu perang sana anggorobi ing
479). Kado;; ingkang sampun katerangaken ing ayat no. 87.
350
sira. Jalaran saka iku sira Muhammad, dha-

wuha: "Kowe aja padha wadul nyaritakake
alasan tengadur warna-warna, aku ora bakal
percaya marang kowe, jalaran Allah wus pa-
ring warta marang aku saka munafikmu,
sarta Allah Ian UtusaNe bakal ngawuningani
'amalira kabeh, sira banjur disowanake ma-
Ya'tadziruuna ilaikum idzaa raja'tum i-
rang Pangeran kang ngawuningani perkara laihim, qui laa ta'tadziruu Ian nu'milla
ghaib, Ian kenyatahan. PanjenengaNe tumuli lakum qad nabba-anallaahu min akhbaa-
anjlentrehake rna rang sira sakabehing perkara rikum, wa sayarallaahu 'amalakum wa
kang sira tindakake". rasuuluh, tsumma turadduuna ilaa 'aaIi-
mil ghaibi wasy-syahaadati fayunabbi-
ukum bimaa kuntum ta'maluun.
95. Manawa sira wus bali saka perang,

wong-wong munafik kang ora melu perang
bakal sumpah marang sira Muhammad: "De-
mi Allah", karepe supaya sira ninggal wong-
wong mau. Mula saka iku ujanen bahe wong-
wong mau,jalaran satemene wong-wong mau
jember, Ian panggonane bali ana ing nraka Sayahlifuuna billaahi Iakum idzan qa-
J ahanam, minangka piwalese kabeh perkara labtum ilaihim Iitu'ridhuu 'anhum, fa-
kang padha ditindakake. a'ridh 'anhum, innahum rijsuw wamaa
hum jahannam, jazaa-am bimaa kaanuu
yaksibuun.
96. Dheweke bakal padha sumpah marang

sira, karepe mono supaya sira lega dhemen
marang dheweke. Manawa sira lega dhemen
rna rang dheweke, sanyata Allah ora ridla
rena rna rang wong-wong kang padha fasek Yahlifuuna Iakum litardhau 'anhum, fa-
(duraka). in tardhau 'anhum fa-innallaaha laa
yardhaa 'anil qaumil faasiqiin.
97. Wong-wong Baduwi, Arab pegunungan,

iku luwih banget kafire 'Ian munafeke, Ian
uga luwih patut yen ora mangerti marang
wates-watesing perkara kang diturunake de-
ning Allah marang UtusaNe. Dene Allah iku AI a'raabu asyaddu kufraw wa nifaa-
Maha Ngawuningani tur Maha Wicaksana. qaw wa ajdaru aIIaa ya'amuu huduuda
maa anzaIallaahu 'alaa rasuulih, wal-
98. Lan sawenehe wong Arab-Baduwi,480)

ana kang nganggep yen barang kang digunak-
ake kanggo perang Sabilillah iku sawijining
kapitunan, Ian dheweke ngenteni tumibaning
giliran bebaya marang sira, yaiku rusak Ian
480). Inggih punika tetiyang Arab ingkang manggen ing seganten wedhi Ian pindhah-pindbah (tansah
lelana). watakipun brangasan. nanging sahenipun mulyake tamu.
351
dipateni, tumiba marang dheweke. Nanging Wa minaI a'raabi may yattakhidzu maa
giliraning zaman kang nandhang warna-warna yunfiqu maghramaw wa yatarabbashu
bebaya. Dene Allah iku Maha Miyarsa Ian bikumud dawaa-ir, 'alaihim daa-iratus
sauu', wallaahu samii'un 'aliim.
Maha Ngawuningani.
99. Lan sawenehe wong Arab Baduwi, ana

wong kang iman marang Allah, Ian dina
Akhir, Ian barang kang ditanjakake ana ing
perang Sabilillah, dianggep dadi sabab kang
anyedhakake marang Allah, Ian dheweke
padha seneng marang do'ane Rasulullah tu-
mrap wong kang padha sedhekah, elinga!
Satemene kabeh barang kang ditanjakake
ana ing dedalaning Allah iku dadi sabab kang Wa minal a'raabi may yu'minu biIIaahi
nyedhakake dheweke marang Allah. Allah wal yaumil aakhiri wa yattakhidzu Iilaa
bakal nglebokake wong-wong mau ana ing yunfiqu qurubaatin 'indallaahi wa sha-
rakhmate, sanyata Allah iku Maha Ngapura Iawaatir rasuul, a1aa innahaa qurbatul
Iahum, sayudkhiluhumullaahu iii raltma-
tur Maha Asih. tih, innalIaaha ghafuurur rahiim.
100. Lan wong-wong kang luwih dhisik, tur

kang wiwitan mlebu Islam, saka para sahabat
Muhajirin Ian sahabat Anshor, sarta wong
kang ngleluri dheweke ing tindak becik,
yekti Allah rena marang wong-wong" mau,
Ian wong-wong mau uga padha lega marang
PanjenengaNe, sarta PanjenengaNe nyadhi-
yakake Suwarga tumrap wong-wong mau
kang ing sangisore ana kaline pirang-pirang Wassaabiquunal awwaluuna minal mu-
padha mili, sarta tetep ana ing kono salawase, haajiriina wal anshaari waDadziinat taba-
kang mangkono iku kabegjan kang agung. 'uuhurn bi-ihsaanir radhiyalIaahu 'anhum
wa radhuu 'anhu wa a'adda lahum jan-
naatin· tajrii tahtahal anhaaru khaali-
diina fJihaa abadaa, dzaalikal fauzul
'azhiim.
101. Lan sawenehe wong Arab Baduwi kang

manggon ana ing sakiwa tengenira 481 ) uga
ana kang munafik, Ian sawenehe wong Ma-
dinah uga ana kang tetep ana ing kamuna~ik
an, kang sira Muhammad ora mangerti ::._
rang dheweke, nanging Ingsun uninga marang
dheweke. Ingsun bakal nyiksa marang dhe-
weke kaping pindho, ana ing Donya, Ian dhe-
weke banjur dibalekake marang siksa kang Wa mimman haulakum minal a'raabi
munaafiquun, wamm anl1l madimah, ma-
abot banget ing Akherat. raduu 'alan nifaaq, Iaa ta'lamuhum, nah-
nu na'lamuhum, sanu'adzdzibuhum mar-
rataini tsumma yuradduuna iIaa 'adzaa-
bin 'azhiim.
481). Inggiil punika tetiyang Badui ing sakiwa-tengenipun Madinah.
352
102. Lan liyane an~ maneh wong-wong kang

wus padha ngaku dosa-dosane, dheweke pa-
dha nyampur-adhuk tindak becik karo laku
ala, muga-muga Allah karsa nampa tobate
wong-wong mau, jalaran satemene Allah iku
Maha Ngapura tur Maha Asih.
Wa aakhamuna'tarafuu bidzunuubiliim
khalathuu 'amalan shaaliliaw wa aakhara
sayyi-aa, 'asallaahu ay yatuuba 'aIailiim,
Panguwasa kang kawogan, uga wajib innallaaba ghafuumr rahiim.
nglumpukake Ian ambage Zakat.
103. Anjupuka saka bandhane wong-wong
kang minangka sadaqah (Zakat) kanggo
ngresiki Ian nyucekake ing 482) dheweke,
Ian ndongakna kanggo dheweke,") j alaran
anggonira ando'a-ake iku andadekake katen-
tremaning jiwa ragane tumraping dheweke.
L.an Allah iku Maha Midhanget tur Maha
Ngawuningani. Khudz min amwaaliliim shadaqatan tu-
thahhimhum wa tuzakkiiliim biliaa wa
shalli 'aIailiim, inna shalaataka sakanui
labum, waUaahu samii'un 'aIiim.
104. Apa dheweke iku durung padha ma-

ngerti manawa satemene Allah iku kang
nampa tobat saka para kawulaNe, sarta Pan-
jenengaNe iku kang mundhut sadaqah-sada-
qah, Ian PanjenengaNe Allah iku Pangeran Alam ya'lamuu annallaaha huwa yaq-
kang Maha nampa lObat tur Maha Asih? balut taubata 'an 'ibaadiliii wa ya'khu-
dzush shadaqaati wa annaUaaha huwat
tawwaabur rnhiim.
105. Dhawuha sira Muhammad: "Sira padha

'amal tumandanga ing gawe, mangka Allah
Ian UtusaNe sarta wong-wong kang padha
iman, bakal sumurup uwohing tindakira, Ian
sira bakal padha dibalekake, sowan ana ngar-
saning Pangeran kang ngawuningani barang
ghaib, ian kang kaseksen. Tumuli Panjeneng- Wa quli'maluu fasayaraUaahu 'amaIa-
lrum warasuuluhuu wal mu'mmuun,' wa
aNe anjlentrehake marang sira kabeh saka
saturadduuna ilaa 'aalimil ghaibi wasy-
barang kang padha sira tindakake. syahaadati fayunabbi-ulrum bimaa lrun-
tum la'maluun.
482). Maksudipun ibadah Zakat utawi Sedhekah punika ngresiki watakipun manungsa salting bathil,
Ian nuwuhaken tresna dhumateng tiyang kacingkrangan gesangipun salajengipun sifat remen
dedana Zakat punika nyuburaken sifat amal-saleh sana ngrebdaken bandha-kaskaya ingkang
dipun zakati, sana Allah S.W.To karsa paring lelintu Berkah Ian Ganiaran ingkang agung. Dene
ingkang wewenang mendhet, Ian ambage Zakat punika Panitya utawi Panguwaos ingkang ka-
wogan, ingkang fungsinipun dados 'Amil Zakato Saweneh Jumhur ahli Tafsir kagungan pemang-
gih bilih Zakat ingkang dipun bage punika boten namung konsumtif (lajeng teWl). anangmg UI1
Produktif tegesipun kabage aWUjUd menda, supados dipun ternaltaken!
*)0 Menggah do'anipun nampi Zakat utawi Sidqah wau makaten: "Aa jarakallahu fii-maa a'thaita
wa baaraka laka fii - maa abqaika waja'alahu laka thahuuran", ingkang Jawenipun: "Mugi-mugi
Allah paring ganjaran marang sira tumrape pawewehira. sarta paring berkah (tambah-tambah)
marang sira ana ing bandha kang kok ngengeh. Ian mugi-mugi andadekna kasucian ing ma.
o Amin!"
353
Surat 9 AT TAU BAH (TOBATMARANG ALLAH) Juz 11
106. Dene wong-wong liyane, diantekake

nganti Allah ngukumi marang dheweke, em- .
buh PanjenengaNe nyiksa ing dheweke, uta-
wa PanjenengaNe karsa nampa ing tobate.
Dene Allah iku Maha Ngawuningani tur
Wa aalillanmna murjauna Ii~amrillaahi
Maha Wicaksana. immaa yu 'adzdzibuhum wa immaa ya-
tuubu 'alaihim, wallahu 'aliimun hakiim.
Den waspada marang wong kang

migunakake Mesjid kanggo piranti
(top~ng).
107. Lan saweneh wong munafik iku ana
kang yasa (ngadekake) Mesjid karana arep
nukulake karibetan ing antarane wong-wong
Mu'min, Ian karana kekafirane, Ian uga kang-
go gawe crahing karukunane wong Mu'min,
Ian ngenteni tekane wong-wong 483) kang
merangi ing Allah sarta UtusaNe, wiwit bi-
yen, sadurunge ngedekake Mesjid iku, sarta
dheweke temen-temen padha sumpah: "Sa-
Walladziinat takhadzuu masjidan dhiraa-
leresipun boten wonten sanes ingkang kita raw wa kufraw wa tafriiqam bainal mu'-
kajengaken kajawi kasaenan!", Ian Allah miniina wa irshaadal liman haarabal-
nyekseni yen satemene wong-wong mau laaha warasuulahuu min qabl, walayah~
padha goroh!" lifunna in-aradnaa ilIal husnaa, wallaahu
yasyhadu innahum lakaadzibuun.
108. Lan salawase uga sira aja padha Sha-

lat ana ing kana. Mesjid iku mesthine kang
didhasarake saran a taqwa ana ing Wlwltane
dina diedegake,'iku kang luwih pantes sira
nindakake Shalat ana ing kana. Ing Mesjid
kana ana wong-wong lanang kang dhemen
sesuci, Ian Allah iku remen marang wong- Laa taqum fUbi abadaa, lamasjidun ussisa
wong kang padha sesuci. 'alat taqwaa min awwali yaumin ahaqqu
an taquuma fUb, fiihi rijaaluy yuhibbuu-
na ay yatathahharuu, wallaahu yuhibbul
muththahhiriin.
109. Apa "wong kang ngedegake bangunan

Mesjid didhasarake kalawan taqwa ing Allah
tur entuk karidlaNe iku kang luwih becik,
utawa apa wong kang ngedegake bangunan
Mesjid ana ing pinggir jurang kang banjur
runtuh bangunane mau bareng karo dheweke
483). Sarjana ahli Tafsir anerangaken, bilih tetiyang ingkang merangi Allah Ian Rasul punika satung-
galing Pendhlta Nasrani asma Abu 'Amir ingkang dipun tengga-tengga dhatengipun saking Syria,
supados sholat ing Mesiid ingkang dipun bangun piyambakipun Ian tetiyang munafik Madinah,
sesarengan wadyabala Rumawi ingkang badhe merangi kaum Muslimin. lng wusana gagal
sadaya, jalaran Abu 'Amir pejah wonten ing negari Syria, wadyabala Rumawi bot en estu
dhateng, mesjid ingkang kabangun tetiyang munafikin dipun brukaken, saking wahyu dhawuh-
ing Allah dhumateng Rasulullah s.a.w. Dados mesjid kasebat namung siasat badhe ngrisak
Agama Islam Ian damel risakipun persatuan Ummat.
354
Surat 9 . AT TAUBAH (TOBAT MARANG ALLAH ) Juz 11
.1
ana ing Naraka Jahanam? Dene Allah iku ora
. karsa nuduhake wong-wong kang padha nga- O~I .
~!Id'M
",;
niaya.
Afaman assasa bunyaanahuu 'alaa taq-
waa minallaahi a ridhwaanin khairun
am man assasa bunyaanahuu 'alaa sya-
faa jurufin haarin fanhaara bihii fij naari
jahannam, waUaahu Iaa yahdil qaumazh
zhaalimiin.
110. Ora kendhat-kendhat bangunan kang

padha diedegake dening dheweke (wong
munafik) iku tansah dadi kamamangan ana
ing atine, nganti atine dadi ajur mumur,484)
dene Allah iku Maha Ngawuningani sarta
Maha Wicaksana. Laa yazaalu bunyaanuhumul ladzii ban-
nau riibatan fii quluubihim illaa an
taqaththa'a quluubuhum, walIaahu 'a-
llimun hakiim..
111. Satemene Allah iku wus mundhut ing

jiwa-raga Ian bandha-bandhane wong-wong
Mu'min kalawan Suwarga kanggo dheweke
mau. Dheweke padha perang ana ing deda-
laning Allah, nuli wong-wong iku padha ma-
teni utawa dipateni. Janjining Allah bakal
paring Suwarga marang wong Mu'min kang
perang iku mesthi ditetepi, Ian perjanjian
mau kasebut ana ing Taurat Ian Injil sarta
Al Quraan, Ian sapa ta kang luwih setiya
anggone anetepi janjine tinimbang Allah? lnnalIaahasy taraa minal mu'miniina an-
mula saka iku sira padha bungaha kalawan fusahum wa amwaalahum bi-anna la-
dol-tinuku kang wussira tindakake iku, Ian humul jannah, yuqaatiluuna fij sabii-
iya kang mangkono iku kabegjan kang agung! lillaahi fayaqtuluuna wa yuqtaluun,
wa'dan 'alaihi haqqan irt tauraati wal-
injilli wal qur-aan, waman aufaa bi-
'ahdihii minallaahi fastabsyiruu bibai-
'ikumul ladzii baaya'tum bib, wa dzaa-
lika huwal fauzul 'azhiim.
112. Wong-wong kang padha tobat, kang

padha bekti marang Alhih, kang memuji
nalika kapriye bae kahanane, kang padha
Pasa, kang padha Shalat, kang prentah ma-
rang kabecikan, Ian nyegah laku ala, Ian
kang anjaga pernatan wates-watesing Allah,
wong-wong kang mangkono iku uga kang Attaa-ibuunal 'aaliiduunal haamiduunas
wus kajanji dening Allah bakal kaparingan saa-ibuunar raaki'uunas saajiduunal aa-
Suwarga. Lan sira Muhammad ambebungaha miruuna bil ma'ruufi wannaahuuna 'ani
marang wong-wong kang padha iman. munkari wal haafizhuuna lihuduudillaah,
wa basysyiril mu'miniin.
484). Ma\:s,;clipun tt'tiyang m\mafik makaten punika boten saged tobat nUL1ih.
3SS
Surat 9 AT T AU BAH (TO BAT MARANG ALLAH; ) Juz 11
Orapareng nyuwunake pangapura

kanggo wong musyrik!
113. Ora ken a tumrap Nabi Ian wong-wong
.Mu'min nyuwunake pangapura marang wong
J musyrik, sanajan wong-wong mau dadi ka-
wulawargane. Ora kena nyuwunake panga-
" .,,' .".,
pura mau, sawuse tetela marang Nabi Ian o~\~1
wong-wong Mu'min, manawa dheweke iku
dadi ahli Naraka Jahanam. Maa kama linnabiyyi walladziina' aama-
nuu ay yastaghfiruu IiI musyrikiina
walau kamuu. ulii qUrbaa rriim ba'di
maa tabayyma lahum annahum ash-
haahul jahiim.
114. Lan ora ana liya anggone Nabi Ibrahim

nyuwunake pangapura tumrap Ramane iku
kajaba mung marga janji kang wus dijanjek-
ake Ibrahim mal·;lllg dheweke. Bareng wus
tetela marang Ibrahim manawa Ramane iku
satrune Allah, Ibrahim banjur ngresikake
awake saka Ramane. Satemene Ibrahim iku
banget khusu' tur aris! Wamaa kamas tighfaaru ibraahiima Ii-
abiihi illaa 'am mau'idatiw wa'adahall
iyyaah, falammaa tahay yana lahuu anna-·
huu 'aduwwul lillaahi tabarra-a minh,
inna ibraahiima la-awwaahun haliim.
115. Lan Allah ora bakal matrapi pahukum-

an marang kasasare sawijining kaum kang
wus diparingi pituduh dening PanjenengaNe,
kajaba manawaPanjenengaNe wus nerang-
ake marang dheweke ing perkara kang wajib
Wamaa kaanallaahu liyudhilla qaumam
diwedeni (diedohi).485) Sanyata Allah iku
ba'da idz hadaahum hattaa yubayyina
kang Maha Ngawuningani ing kabeh perkara. lahum yattaquun, innallaaha bikulli
suai-in 'aliim.
116. Sanyata Allah kang kagungan karaton-

ing Langit-Langit Ian Bumi, PanjenengaNe
kang nguripi Ian kang mateni. Lan sira kabeh
ora anduweni Pangayom Ian Panulung saliya-
ne Allah. .
Innallaa'ha lahun mulkus samaawaati

wal amh, yuhyii wa yumiit, wamaa
lakum min duunillaabi miw waliyyiw
walaa nashiir.
485). Artosipun manawi satunggaling urusan Agama sam pun dipun terangaken gamblang meksa
dipun terak angger-angger Agama wau, punika nami dosa Ian dipun siksa sarana azab minangka
piwalesipun.
356
it7. Sayekti Allah wus karsa nampa tobate

Nabi Ian Sekabat Muhajirin apa dene Anshar,
kang padha andherek Nabi ana ing waktu
kasusahan, sawuse kadaden sagolongan Se-
kabate Nabi ana kang atine meh-meh nggle-
wang saka kabeneran, Allah banjur karsa
nampa tobate wong-wong mau. Jalaran sa-
temene Allah iku Maha Welas Ian Maha Asih
marang wong mau. Laqad taaballaaJru 'alan nabiyyi wal
muhaajiriina wal anshaarilladziinat taba-
'uuhu fii saa'atil 'usrati mim OO'di maa
kaada yaziighu quluuhu fariiqim min-
hum tsumma taaOO 'alaihim innahuu
bmim ra-uufur rahiim.
. 118. Lan Allah temen wus karsa nampa

tobate wong telu 486) yaiku Sekabat Anshar
kang ditinggal ora diajak perang. Bareng
Bumi dadi rupeg tumrap wong-wong mau,
~
ngka bumi iku jembar, Ian wus padha
rupeg atine, sart~ dhe~eke wus padha yakin,
manawa ora plsan-plsan ana pangungsen
fi marga saka bebenduning Allah, kajaba mung
V marang PanjenengaNe Allah piyambak. Pan- Wa 'alats tsalaatsatil ladziina .khullifuu,
jenengaNe banjur karsa nampa tobate wong- hattaa idzaa dhaaqat 'alaihimul ardhu
wong mau, supaya dheweke padha tobat. bimaa rahuOOt wa dhaaqat 'alaihim an-
Sanyata Allah iku remen nampa tobat tur fusuhum wa zhannuu aIIaa malja-am
minallaahl illaa iWh, tsumma taaba
Maha Asih. 'alaihim liyatuuhuu1 innaIIaaha huwat
tawwaabur rahiim.
119. He para wong-wong kang padha iman!

Sira padha wedia marang Allah, Ian sira pa-
dha bebarengana karo wong-wong kang be-
Yaa ayyuhalladziina aamanut taqullaaha
ner!
wa lruunuu ma'ash shaadiqiin.
120. Para Sekabat Muhajirin Ian Anshar

kang padha manggon ana Madinah, sarta
wong-wong saka golongan Baduwi kang ana
ing sakiwa tengene, dheweke ora kena ning-
galake Rasulullah ora melu perang, sarta
dheweke ora kena welas marang awake-dhe-
we, ngluwihi welase marang ·Rasul. Ora kena
tega ninggalake sira pinuju perang iku, jalar-
an dheweke ora bakal kataman ngelak, kesel,
Ian luwe ana ing perang Sabilillah. Lan dhe-
weke. ora bakal maju sajangkah bae kang
486). Inggih punika Sekabat Ka'ab bin Malik, Hilal bin Umayyah, Ian Mararah bin Rabi', piyambalt-
ipun dipun lepataken sabab boten purun ndherek perang (Sabilillah).
357
nyusahake wong-wong kafir, Ian ora oleh- Maa kaana li-aWiI madiinati waman hau-
olehan saka mungsuh-mungsuh, kajaba kabeh lahum minal a'raabi ay yatakhallafuu
oar rasuulillaahi walaa yarghahuu hi-
iku wus ditulis tumrap dheweke dadi 'amal
anfusiliim 'an nafsili, dzaalika bi-anna-
shaleh. Sanyata Allah iku ora ngiiang-ngilang- hum laa yushiibuhum zhama-uw walaa
ake ganjarane wong-wong kang tumindak nashabuw walaa makhshatan m sabii-
becik. liIlaahi walaa yatha-uuna mauthi-ay ya-
ghiizhul kuffaara walaa yanaaluuna min
'aduwwin nailan ilIaa kutiba lahum tliliii
'amalun' shaalili, innallaalla laa yudhii-
'u ajral muhsiniin.
121. Lan dheweke ora nanjakake sawijining

nafkah kang cilik utawa kang gedhe, Ian
dheweke ora padha nyabrang jurang, kajaba
uga wus ditulis tumrap dheweke. Karsaning
Allah kanggo angganjar kabeh 'amal kang
Iuwih becik, kang wus ditindakake dening
Walaa yunfiquuna nafaqatan shaghiira-
wong-wong mau.
taw walaa kabiirataw walaa yaqtha-
'uuna 'waadiyan ilIaa kutiba Iallum Ii-
yajziyahumullaallu aIIsana maa kaanuu
ya'maluun.
122. Lan tumrap wong-wong Mu'min ora

prayoga kabeh budhal perang, yagene ora
ana sing budhal saperangan saka dheweke,
J perlu padha nyinau 'ilmu mangerteni Agama,
Ian supaya dheweke banjur aweh pepeling
marang kaume manawa wus padha bali
meilyang Kampunge. Muga-muga dheweke
(kaum-kautne) padha gelem eling. 487 )
Wamaa kaanal mu'minuuna liyanfiruu
kaaffall, {alau laa nafara min kulH fir-
qatim minhum thaa-ifatul liyatafaqqa-
huu fid diini wa Iiyundziruu qaumahum
idzaa raja'uu ilailiim la'allallum yah-
dzaruun.
487). Dhawuhing Ayat punika kados sampun cetha terang, sarta tetela wonten ing 'a1am Islam,
bilih kabetahanipun Ummat kedah dipun pilah-pilah Ian dipun bage-bage panggarapipun,
kados dene Departemen-Departemen manawi wonten Pamarentahan. Sadaya gatra (aspek)
masyarakat kedah dipun cakup, kadosta aspek Sosial Budaya, aspek Ekonomi, aspek Politik,
-aspek Ideologi, aspek Kaamanan - Pertahanan, Ian aspek Agama. Ngrembakanipun kedah
sarwa manunggal, integrasi, koordinasi, sinkronisasi, sarta harroonis satunggallan sawenehipun.
Panggarapipun program, Ian wragad sarta ingkang kontrol nitipriksa kedah dipun musyawarah-
aken dening para ahli Ian 'wakil-wakil rakyat, ingkang mangertosi kabetahaning Ummat. Dene
kabetahaning Ummat punika peprincenanipun kathah san get, boten wonten anggeranipun,
jalaran gumantung kaliyan ombak-umbuling kawontenan Ian Iampahing jaman, sarta kiprahing
tehnologi modern. Mugi kawuningana ing para sutrisna; bilih ilmu tehno\ogi-modern kalayan
Islam boten memengsahan, malah sajatosipun sami bantu-binantu, Ian sami dene ngisi satunggal
ing sawenehipun. Inggih kabetahanan ingkang kados makaten punika ingkang kawastanan
Far<Uu Kifayah (Kuwajibaning Ummat ingkang wajib katindakaken kanthi sampurna, manawi
dipun Iirwakaken ageng sanget bebayanipun Ian ageng dosanipun menggahing Allah). Ingkang
makaten wau sam pun mesthi ugi kemawon sage dip un tumindak samudayanipun, kedah dipun
wonteni rerakitaning Organisasi, inggih punika Pamarentah saking pilihaning Ummat ingkang
tinata sae, raiin tUI beres (clean government). Awit saking punika miturut piwucaling Allah
S.W.T. wonten ing Quraan Surat An Nisaa' ayat 59, babagan-falsafah dhedhasaring Negara
(Pamarentah), kawllujenganipun Ummat, adeg Ian iestantunipun kedah wonten Ulil-amri ing-
kang/saged mranata Ian nyakup sadaya gatra (aspek) masyarakating ummat.
358
1'23. He wong-wong kang padha iman! Sira

merangana wong-wong kafir kang cedhak
marang sira, Ian dheweke supaya sumurup
kekerasan Ian kesabaranira ana ing peperang-
an. Lan mangertia yen satemene Allah iku
Yaa ayyuhal ladziina aamanuu qaatilul
anartani rna rang wong-wong kang padha ladziinayaluunalrum minal lruffaari wal-
taqwa. yajiduu fiilrum ghilzhah, wa'laml.lu an-
nallaaha ma'al muttaqiin.
124. Lan manawa diturunake sawlJllling

Surat, sawenehe kaum munafik ana kang
ngucap: "Sapa saka sira kang tambah kaper-
t/ cayane kalawan tumurune Surat iku?" Dene
w,mg-wong kang mukmin, banjur padha
tambah imane kalawan tumurune Surat iku,
sarta dheweke padha bungah. Wa-idzaa maa unzilat Sl.Iurawn famin-
hum may yaquulu ayyukum zaadathu
haadzihii iimaanaa, fa-ammal ladziina
aamanuu fazaadathum iimaanaw wahum
yastabsyiruun.
125. Dene wong-wong kang ing atine ana

lelarane 488) mamang Ian munafik, manawa
(j tumurun Surat AI Quraan iku: malah tam-
bah kamamangan Ian kamunafekane, sarta
dheweke nganti marine uga isih tetep kafir.
Wa-ammalladziina fii quluubihim mara-
dhun fazaadathum rijsan ilaa rijsihim
wamaatuu wahum kaafll"llUn.
126. Lan apa kaum munafikin iku ora ma-

ngerti, yen satemene dheweke 489) dicoba
ana ing saben rahun sapisan, utawa ping
vi pindho, dheweke isih tetep ora padha gelem
tobat, sarta ora pisan-pisan padha gelem
Awalaa yamuna annahum yuftanuuna
nampa pitutur. iii kwli 'aamim marratan au marrataini
!summa laa yatuubuuna walaa hum
yadzdzakkaruun.
488). Sesakit ingkang dipun maksud wonte ..l ing ayat punika sesakit mental (jiwa bathiniyah) kadosta
munafik, mamang, kafir, fasik (mangertos nanging tetep nerjang wewaler) dhrengki, Ian sanes-
sanesipun.
489). Maksudipun "dheweke dicoba" punika dipun cobi kenging musibah, kadosta kawiyak wados-
ipun anggenipun darnel-darnel Agami, Ian anggenipun khiyanat cidra iiig janji. sarta kajodheran
anggenipun damel siyasat mecah belah ing ngasanes!
359
127. Lan manawa diturunake sawijining

Surat, sawenehe kaum munafikin andeleng
marang liyane karo ngucap: "Apa ana salah
sawijining wong Islam kang andeleng marang
sira?" Dheweke banjur padna hinga, Allah
banjur ngenggokake atine wong-wong mau
saka pituduh, jalaran satemene dheweke iku
kaum kang ora padha mangerti. Wa-idzaa maa unzilat suuratun nazhara
ba'dhuhum ilaa ba'dh, hal yaraakum
min ahadin tsumman sharafuu, sharafal-
laahu quluubahum bi-annahum qaumul
laa yafqahuun.
128. Temen wus rawuh marang sira kabeh

Utusan saka bangsanira, kang sasarira Ian
kacilakanira banget ndadekake prihatin Ian
nyusahake marang Utusan mau, Ian Utusan
mau kepengin banget supaya sira padha iman
Ian slamet, tur Utusan mau marang wong-
wong Mu'min banget anggone welas Ian asihe.
Laqad jaa-al..,lIn rasuulum min anfusi-
kum 'aziizun 'alaihi maa 'anittum ha-
riishun 'alaikum bil mu'miniina ra-uu-
fur rahiim.
129. Dene manawa dhewcke padha hemoh

iman, dhawuha sira Muhammad: "Allah wus
nyukupi marang aku. Ora ana Pangeran kang
hak sinembah sembah kajaba mung Panje-
nengaNe piyambak. Marang PanjenengaNe
dununging pasrahku, Ian PanjenengaNe iku Fa-in tawallau faqul hasbiyaIlaah, laa
Pangeraning , Arsy kang Agung". i1aaha illaa huwa, 'aIaihi tawakkaltu wa
huwa rabbul 'arsyil 'azhiim.
***)
***). Kados panutup ing Surat sanes-sanesipun, kagem sawatawis pasinaon tandhingan (comperative
study), Surat At Taubah kaliyan Surat Yunus, makaten:
1. Wonien ing akhir Surat At Taubah dipun sebataken kados pundi kawigatosan Ian jejeripun
risalah Ian Da'wah Islamiyah ingkang kajibahaken dhumateng Juniungan kita Nabi Muhammad
s.a.w. tumrap Ummat Manungsa sajagad pramudita. Wonten akhir Surat Yunus ugi dipun ambali
kasebat malih.
2. Wonten ing Surat Yunus katerangaken sikepipun tetiyang kafir dhateng temurunipun Al
Quraan, manawi wonten ing Surat At Taubah sikepipun tetiyang munafik dhateng tumurunipun
AI Quraan.
3. Khusus ing Surat At Taubah utawi Tobat marang Allah, isi maksud pambatalanipun parjanii-
y.an dhame, antaWisipun Nabi Muhammad s.a.w. kalayan tetiyang musyrikin, sabab piyambak-
ipun boten anetepi syarat-syarating parjaniiyan dhame Hudaibiyah.
Ugi kasebatall:en bab hukum Tata Nagari, hukum Perang Ian Dhame, lelampahan Hijrah, sarta
kuwajiban nafakahaken bandha, Ian sinten ingkang hall: anampi!
360
Surat 10 YUNUS Juz 11
YUNUS
Tumuruning wahyu ana ing Mekah, kajaba ayat 40,95 dan 96
tumurun ana ing Madinah. Tumurun sawuse Surat Al bra'.

Maha Asih.
Bisrnillaahir rahmaanir rahiim.
Tandha yekti kaagunganing Allah ana
saindenge jagad.
1. Alif Laam Raa' (Hamung Allah piyam-
bak kang priksa maksude). Hiya iki, ayat-
ayate Kitab Al Quraan kang mengku Wicak- Alif Laam Raa, tilka aayaatul kitaabil
sana. hakiim.
2. Ap" andadekake gumune para ma-

nungsa ta, yen lngsun paring Wahyu marang
*",'t-'''''''''-'''/'", .. -":.W"",,,,'''' ."
sawijining wong lanang saka golongane, ;I.A...i..*l ~I ~1.:.r.~~.J V"tllJ,~1
mangkene wahyu pangandikanlngsun: "Sira
r,_\1\-:'-::\"'.'(\'J"'j~j,· -'........ '
pepelinga marang para manungsa, Ian am- ~~~... ~J~ u ~.J~i~
bebungaha marang wong-wong kang padha f,. '.
iman, yen satemene dheweke bakal padha o~
oleh ganjaran ke\ungguhan kang becik ana
ing ngarsane Pangeran sesembahane". Wong- Akaana linnaasi 'ajaban an auhainaa
wong kafir padha ngucap: "Satemene wong ilaa rajulim minburn an andzirin naasa
wa basysyiril ladziina .aamanuu anna
iki, nyata tukang sihir kang temenan!" labum qadama shidqin 'inOO rabbihim;
qaalal kaafiruuna inna haadzaa lasaa-
hirurn rnubiin.
3. Sanyata Pangeranira iku Allah, kang

wus anitahake Langit-Langit, Ian Bumi ing
sajerone nem dina, PanjenengaNe banjur
karsa nitahake ' Arsy, PanjenengaNe kang
ngasta urusaning makhluke. Ora ana sawiji
wahe king bisa nyafa'ati, kajaba sawuse ka-
paringan palilah denin,g Pangeranira. Marga
saka iku sira kabeh padha anyembaha ma-
361
rang PanjenengaNe piyambak, apa Slra ora Inna rabbakumullaahul ladzii· kbalaqas
gelem nampa pepeling? samaawaati wal ardha m sittati ayyaa-
min tsumrnas tawaa 'alai 'arsyi yudab-
birol amr, maa min syafii'in illaa moo
ba'dj idznih, dzaalikumullaahu rabbu-
kum fa 'buduuh, afalaa tadzakkaruun.
4. Hamung marangPanjenengaNe piyam-

bak panggonan sowanira bali kabeh bae,
kang mangkono mau dumunung janji kang
bener sakangarsane Allah. Satemene Panje-
nengaNe Allah kang miwiti nyipta makhluk,
tumuli ambalekake nguripake maneh sawuse
j mati, karsaNe PanjenengaNe kanggo anggan-

jar wong-wong kang padha 1m an Ian mndak-
ake 'amal shaleh, kalawan piwales kang adil. llaihi marji'ukum jamii'aa, wa'dallaahi
Wong-wong kang padha kafir bakal oleh haqqaa, innahuu yabda-ul khalqa tsum-
omben-omben banyu umob kang banget rna yu'iiduhuu liyajziyal ladziina aama-
panase, lan- kapatrapan siksa kang nglarani, nuu wa 'amilush shaalihaati bil qisth,
jalaran perkara kang wus diungkiri. walladziina kafaruu lahum syaraabum
min hamiimiw wa 'adzaabun aliimum
bOOaa kaanuu yakfuruun.
5. PanjenengaNe Pangeran kang wus nda-

dekake Srengenge kanggo pepadhang, Ian
wus nitahake Rembulan kang mawa cahya,
Ian PanjenengaNe wus anetepake panggonan
riling siji-sijine Srengenge Ian Rembulan, su-
~ / paya sira mangerteni wilangane umuring Ta-
V hun Ian itungane Sasi. Allah ora anitahake
kang mangkono iku, kajaba kalawan haq 490)
(kanggo nuduhake barang haq Ian bata\)o
PanjenengaNe anerangake ayat-ayat tumrap
wong-wong kang padha mangerti.
490). Para ahli ilmu kemasyarakatan sarta limu eksakta, dipun eneraken arahipun dening ahli Tafsir
Quraan, anYUT<lOS ayat no. 1 dumugi ayat no. 7 ing surat Yunus punika saged katerangaken
makaten: 1. TImu Falak utawi Astronomi sampun nyumerapi bilih tata-Surya punika wonten
jagading Langit bakunipun sanga, inggib punika saking Surya, medal lajeng pinanggih Lintang
Mercurius (Utarid), Jajeng Lintang Venus (Zuhara), laieng Lintang Bumi (panggenan kita Ma-
nungsa), laieng Lintang Mars (Marikh), lajeng Lintang Yupiter (Mustari), lajeng Lintang Satur-
nus (Zuhal), Jajeng Lintang Uranus, Ne .. tunus, sarta Pluto. Khusus antawisipun Bumi kaliyan
Mars, wonten satelit Rembulan (ingkang sampun dipun jelajah dening astronout Amerika Ian
Rusia); dados ingkang masyhur wonten sedasa, Jan pinten-pinten malib Lintang alit-alit ingkang
tanpa wilangen cacahipun!
n. ptolemacus saking negari Alexandria (tahun 150 Masehi) nggadhahi teori, bilih Bumi tetep
ing panggenanipun, dene Surya, Rembulan Ian Lintang·Lintang sami ngubengi Bumi. Dumugi
abad 16 teori punika dipun gega sa-Donya, limu·astronomy tambah maieng sabab teori enggal
saking Copernicus (abad kaping 16) anerangaken bilih Surya ingkang tetep Ian dados pusat
ubengipun Bumi Ian Satelltlpun. Tambah sampuma dening teori Newton (1642 ~ 1725) ing·
kang kagungan natijah, bilih sadaya ing alam Cakrawala punika, kalebet Surya mubeng Ian
sanes-sanesipun, sarta satunggal Jan sanesipun sami gadhah daya tarik-tarikan, sami-sami anjagi
kamantepanipun Jan babag·bobotipun ing salebeting sistirn manunggal tux angabehi ingkang
kawastanan Jaw of gravity! Dhuh para sutrisna, saeba laminipun panelitinipun panca-ndria Ian
ilmu anggenipun badhe andhepani 'ilmu-Wahyu saking ngarsaning Allah. Malah akhir-akhir
punika tuwuh ilmu enggal, ekologi, Ian futurelogy, ingkang sanget migatosaken lestantunipun
peparinging Allah ingkang awujud bahan energi, toya, retli, tetaneman, sarta hawa ingkang tetep
seger, supados gesangipun manungsa tansah kahayoman ing karaharjanlahir Ian batos!
362
Huwal.ladzii ja'a1.asy syarnsa dhiyaa-aw

wal qamara nuuraw wa qaddarahuu ma-
naazila Iita'lamuu 'adadas siniina wal.
hisaab, maa khalaqallaahu dzaal.ika illaa
bilhaqq, yufashshilul aayaati liqaumiy
ya'lamuun.
6. Satemene ana ing bab gilir gumantinc,

Ian beda-bedane wayah wengi kalawan rina,
J
sartasabarang kabeh kang dititahake dening
Allah ing Langit-Langit Ian Bumi, iku temen
dadi tandha yekti tumrap kaum kang padha
taqwa marang Allah.
Inna fii khalqil laila wannahaari wamaa
khal.aqal.laahu fissamaawaati wal ardhi la-
aayaatilliqaumiy yattaquun.
III. Kangge anyampurnakaken karaharjan lahir-batos, kedah mangertosi katagori tiga ing lapang-
an so sial, (1) Mu'amalah ma'al Khalik, utawi sesambetanipun manungsa kaliyan Allah, (2) Mu'-
amalah ma'al khalqi, utawi sesambetaning manungsa kaliyan sasamining manungsa, (3) Mu'a-
malah ma'al Khaliq (Allah) sarta mu'amalah ma'al khalqi (manungsa) kedah wonten tawaazun
sababag-bobotipun, tegesipun kalih-kalihipun samergi Ian sesarengan. Inggih makaten punika
manawi badhe anjagi "human dignity" utawi martabating manungsa saking sangkan paraning
dumadi (fitrah manusiawy) ingkang adhedhasar Wahyu-llahy Quraan!
Dene manawi kajabar ing jaman-modern, saking ilmu Kabudayan, istilah dipun cipta dening
Allah ateges andamel 'Alam Raya, dene istilah dipun cipta dening manungsa punika ateges
ngrebah 'Alam (damel ingkang sampun wonten Ian sampun wonten contonipun!), punika ceples
kaliyan jejering manungsa dad os Khalifah ing Humi. Inggih namung manungsa ingkang saged
darnel Kabudayan!
Sam pun dad os kasunyatan ingkang leres, boten dipun masalahaken malih, bilih ilmu lan tehno-
logi (dipun tingali saking ikhtiyar kabudayaning manungsa) ingkang keconggah n,:itik-itik ka-
makmuran Ian karaharjan (sumangga mriksanana Bangsa ingkang sampun inggil ilmu Ian tehno-
!ogi-nipun!). Lajeng saking ilmu Ian tehnologi saged dipun cangkok nenem perkawis ingkang
wigatos saestu (gothang satunggal saged ngrisak Ian sadayanipun) inggih punika:
1). mernata panggesangan sosial, ngantos dumugi raharja (sejahtera),
2). mernata panggesangan ekonomi, ngantos dumugi makmur,
3). memata panggesangan politik, ngantos dumugi aman lan adil,
4). mernata panggesangan seni, ngantos dumugi ngremenaken,
5). memata panggesangan filsafat, ngantos saged ngedhuki hakikat kaleresan saking manungsa
Ian alam,
6). mernata bebrayanipun nindakaken Agami, ingkang ngantos saged dipun dhahar dening
akallan saged katampi dening pikiran!
Ngengeti manungsa punika Khalifah ing Bumi, pramila ilmu Ian tehnologi ingkang memata
nenem perkawis punika wau kedah gadhah pola (motive) saking ilmu-Allah (Wahyu Quraan).
Gamblangipun ilmu-tehnologi manungsa nuwuhaken lan ambangun kabudayan, dene ilmu-
Allah nuwuhaken Ian ambangun Agama. Jejeripun kabudayan kawogan ngitik-itik kamakmuran
lan karaharjan, dene tujuanipun Agama ngitik-itik karaharjan Akherat. Meng~g kapitadosan
Agama, alam Donya punika terminal kang kawitan penggesanganipun manungsa, sarta Akherat
punika terminal kang pungkasan, antawisipun Donya Ian Akherat ubed-ubedan rerentengan
sambetan sarana kausal. Donya amujudaken sabab, akherat: akibat. Tumindak awon ing Donya,
boten telas (rampung) ing Donya kemawon, akibatipun dipun raosaken ing Akherat. Saking
punika kangge anggayuh karahrjan ing Akherat. inggih ing Donya punika kita kedah 'ama!-
soleh sarta turnindak ingkang utama, utawi makarya ingkang Gusti Allah ridla! Panggesangan
ing Akherat nenuntun panggesangan ing Donya, kados dene pucuk Ian bongkotipun, pungkasan
angendhaleni kawltan! Inggih makaten punika Kabudayan ingkang kedah dipun tuntun dening
Agama. Dauos ilmunipun manungsa punika nisbi (relatif), dene ilmunipun Allah punika mutlak.
Pramila wajar Ian samesthinipun bilih manungsa punika sumarah ing tuntunantng Allah ing sa-
lebeting ikhtiyar ngitik-itik Ian ancihapuk Kabudayan, ingkang mernata panggeSfU1gan Duniawi!
363
7. Sanyata wong-wong kang ora' padha

ngarep-arep sowan ngadhep marang Ingsun, \
sarta dheweke wus padha ridla (kasengsem)
kalawan panguripan Donya, 491) sarta ten-
/I trem ayem katungkul nrima marang pangu-
ripan Donya iku, nganti dheweke padha lali
InnaIIadziina laa yarjuuna Jiqaa-anaa wa
radhuu bil hayaatid~unyaa wathma-an-
nuu bihaa walladziina hum 'an aayaati-
marang ayat-ayatIngsun. naa ghaafiluun.
8. Yekti Naraka kang bakal dadi pang-

gonan baline wong-wong mau, jalaran per-
kara kang wus padha ditindakake.
Ulaa-ika ma'waahumun naaru bimaa
kaanuu yaksibuun.
9 . Satemene wong-wongkang padha iman

Ian nindakake laku becik, Pangeran paring
pituduh 492) supaya bisa mlebu ing Suwarga
marga saka imane, kang ing sangisore ana
kaline sapirang-pirang padha mili, ing Su-
wargapapaning kani'matan.
InnaIIadziina aamanuu wa 'amilush shaa-
Iihaati yahdiihim rabbuhum bi-iimaani-
him, tajrii min tahtihimul anhaaru fii
jannaatin na'iim.
10. Do'ane 493) wong-wong mau ana ing ~

.
•.::p,~,'1
.,.tll"\fA
.."
.-. •• , J';r,.!
... , J
• \10'.' "
•
I"
~~. \
."".,.,.........--.
•
kono: "Maha Suci Paduka Dhuh Allah", Ian
t.~ \.:J),.!.
o' '!":'I "','" ,,,,, ,_,''
cUI ~ ,.\ ..4)-£-'..P.; -' tt
I
pakurmatane ana ing kono salam rahay'u, 494) "~ ~" ~ rw~' ,
dene panutuping do'ane: "Sadaya puji ka-
gunganipun Allah Pangeraning sadaya 'alam Da 'Waahum fiihaa subhaanakal laahum-
jagad-raya" . ma wa tahiyyatuhum fiihaa salaam, wa
aakhinl da 'waahum anil hamdu mlaahi
rabbil 'aalamiin.
491). KatungkulIan kasengsem dhateng panggesangan Donya punika saged dados faham Secularism,
ingkang nate kadadosan ing Zaman Abad Pertengahan laladan Negari-NegaJi Eropa, makaten
katerangan saking Prof. Alan Richadson, Universitas Inggris ing Nottingham. Wekdal samanten
kacarlyos boten saged dipun selaki ing madyaning Sejarah Eropa (inevitable), sasampunipun
Keprabon Rumawi Kilen ambruk, lajeng Sri .Paus Ian Gereja ingkang nguwaosi politik Ian eko-
nomi! Faham secularlsasi punika cengkah ka1lyan piwuiang Agami Islam ugi boten saged dipun
trapaken wonten NegaJi Pancasila ing Indonesia, sabab falsafah Ian ideologi Pancasila punika
anetepaken wonten Undang-Undang Dasar 1945. ing Bab XI, fasal 29, "Negara berdasar atas
Ke-Tuhanan Yang Maha Esa", artosipun masyarakat utawi Negari ingkang dados idham-idham-
anipun punika ingkang sosialis-religius. inggih punika masyarakat adil makmur ingkang anyakup
materlD Ian sPirituil. lahiriyah Ian bathiniyah, Donya Ian Akherat ingkang tansah angsal Karidla-
ning Allah Subhanahu wata'aala!
Para sutrisna, mugi dadosa kawigatosan politis-sosiologis, bilih Negara Repubiik Indonesia
punika Negara Kesatuan Ian Negara Hukum. sarta Negara Ber-Ketubanan Yang Maha Esa.
Boten NegaJi atheis. sanes Negari seculc..ds.Ian boten NegaJi Islam (ingkang leres NegaJi ingkang
masyarakatipun 90% aDgrungkebi Agami Islam).
492). Maksudipun Gusti Allah nuntun 'amal-'amal kasaenan ingkang andumugekaken lumebet ing
Suwarga.
493). Do'a in. npikI. maksudipun. tetiyang wau. sami muja Ian muji dhumateng Allah s.w.t.
494). Artolipun kasugengan, sarta rahayu nir ing sambe kala.
364
11. Lan saupama Allah karsa enggal-enggal

nyembadani panyuwuning manungsa kang
ala kaya anggone dienggalake kaLule panyu-
wun kang becik, yekti mangs;me ajal diputus-
ake pisano Ingsun banjur nguja wong-wong
kang ora ngarep-arep sowan madhep marang
Ingsun, kareben bola-bali kebingungan ana Walau yu'ajjilullaahu linnaasisy syalTas
ing kalacutane. ti~aalahum bilkhairi laqudhiya ilaihim
ajaluhum, fanadzarul ladziina laa yar-
juuna liqaa-anaa fii thughyaaniliim ya'-
mahuun.
12. Lan manawa manungsa kang kafir iku

kataman kasusahan, dheweke banjur nenu-
wun marang Ingsun kalawan teturon, utawa
lungguh, utawa ngadeg. Bareng Ingsun wus
ngilangi kasusahane iku, dheweke tetep isih
ana kahanan maune, kaya-kaya dheweke iku
durung tau nenuwun marang Ingsun, supaya
kasusahane diilangake. Kaya mangkono ang-
gone dipaesi wong-wong k ang ngliwati wates Wa idzaa massal insaanadh dhurru da-
klawan barang kang ditindakake. 'aanaa Iijambihii au qlla'idan au qaa-imaa,
falammaa kasyafnaa 'anhu dhurrahuu
malTa ka-allam yad'unaa ilaa dhurrim
massah, kadzaalik. zuyyina lilmusrifiina
maa kaanuu ya'malmm.
13. Lan yekti lngsun wus I1yirnakake llmat

kuna kang sadurungira, ing nalika dhcwck:
padha nganiaya, Ian wus rawuh marang
dhewcke para UtusaNe kalawan ngampil
katerangan-katcrangan k a ng nya ta, nanging
dheweke ora padha gckm percaya, kaya
mangkono iku anggon ingsun males marang
kaum kang padha duraka. Walaqad ahlaknal quruuna min qabli-
kum lammaa zhalamuu wa jaa-athum
rusuluhum hil bayyinaati warnaa kaa-
film iiyu'minuu kad.,;aalika najzil qaumal
mujrimiin.
14. Tumuli lngsun banjur andadckake sira

kabeh sesulih ana ing Bumi, saw use dheweke
padha disirnakake, pcrlune I ngsun priksa
kapriye mungguh tindakira kabeh.
Tsumma ja'a1naakum kbalaa-ifa fil ardhi
mim ba'diliim linanzhura kaifa ta'-
rnaluun.
36.5
15. Lan manawa wong-wong mau diwacak-

ake ayat-ayatlngsun, kang anerangake dha-
wuh ian larangan, wong-wong kang ora nga!
rep-arep sowan madhep marang Ingsun, ban-
jur ngucap: "Cobi panjenengan dhatengaken
Al Quraan sanesipun punika, utawi panje-
.:) ncng:l,n gantos". Dhawuha sira Muhammad:
V "Ora kena tumrap aku angganti Al Quraan
iku saka karepe atiku dhewe, jalaran aku iki
ora liya, kajaba ngestokake katJeh kang wus Wa-idzaa tutlaa 'alailiim aayaatunaa
diwahyokake marang aku. Satemene aku bayyinaatin qaalalladziina laa yaljuuna
Iiqaa-ana'ti biqur-aanin ghairi haadzaa au
wedi manawa nyulayani mung Pangeranku, baddilhu, quI maa yakuunu Iii an ubad-
kalawan siksa ana ing dina kang gedhe pa- dilhu min tilqaa-ii nafsii, in attabi'u
kewuhe". illaa maa y-uuhaa ilayya innii· akhaafu
in 'ashaitu raboii 'adzaaba yaumin 'a-
zhiim.
16. Dhawuha sira Muhammad: "Manawa

dadi keparenging karsane Allah, aku ora
macakake Al Quraan marang sir a, Ian ora
mangertekake marang sira kalawan Al Qur-
aan iku. Satemene anggonku bebarengan ka- Qui 'au syaa-allaahu maa talautuhuu
lawan sira suwene wis sak umurku, sadu- 'alaikum walaa adraakum bili, faqad la-
runge Al Quraan iku diwahyokake marang bitstu fiikum 'umuram min qablili,
aku, apa sira ora padha duwe 'akal?" afalaa ta 'qiluun.
.17. Mula sap a ta wong kang luwih nga-

niaya ngungkuli wong-wong kang padha
gawe gegorQhan diawadake saka ngarsane
Allah, utawa wong kang maido ing ayat-
ayate; satemene wong-wong kang padha
Farnan azhlamu mimmaniftaraa 'alallaahi
dosa iku ora pisan-pisan oleh kabegjan. kadziban au kadzdzaba bi-aayaatih, inna-
huu laa yutliliul mujrimiin.
18. Lan dheweke padha nyembah marang

liyane Allah kang ora bisa gawe.. madlarat
Ian ora bisa aweh manfa'at marang dhe-
weke, Ian padha ngucap: "Sesembahan-se-
sembahan iku kang. bakal nyafa'ati kita ana
ing ngarsane Allah". Dhawuha sira Muham-
mad: "Apa sir a matur marang Allah perkara
kang PanjenengaNe ora ngawuningani, ana
ing Langit ian ugo ora nguningani ana ing Wa ya'buduuna min duunillaahi maa laa
Humi?". Maha Suci Allah Ian Maha Luhur yadhurruhum walaa yanfa'uhum wa ya-
saka apa bae kang disakuthokake dening quuluuna haa-ulaa-i syufa 'aaunaa 'indal-
wong-wong musyrik. laah, qui atunabbi-uunallaaha bimaa laa
ya'lamu iJSSamaawaati walaa fil ardh,
subhaanabuu wa ta'aalaa 'ammaa yusy-
rikuun.
366
Sanyata manungsa iku umat kang siji,

kang ngrasuk Agama siji.
19. Lan ora liya manungsa iku ana ing
wiwitane 495 ) , kajaba umat kang siji, nanging
banjur padha pasulayan. Saupama durung
kedhisikan ana putusan saka Pangeranira
karsa maringi tempo, yekti saiki uga dipu-
tus ing antarane wong-wong mau, bab per-
kara kang padha dipasulayakake.·
Wamaa kaanan naasu illaa ummataw
waahidatan fakhtalafuu, walau laa kali-
mawn sabaqat mir rabbika laqudhiya
bainahum fiirnaa Ilihi yakhtalifuun.
495). "Para manungsa iku umat sawiji banjur padha gegesehan, tumuli Allah njumenengake para
Nabi dadi Juru bebungah Ian Juru pepeling. Lan Allah wus nurunake Kitab nartani para
Nabi mau, perlu kanggo mancas perkara kang padha digesehake ana ing antarane para manungsa
mau". Makaten makna ingkang kasebat ing Surat AI Baqarah: 213. Sesarengan kaliyan ayat:
19 Surat Yunus kasebat, wigatosipun katerangan makaten: .......... Kados sam pun boten
kekilapan malih menggahing para sarjana ingkang lebda ing kawerub gesang sesrawungan
(sociologie), bilih ing gesang sesrawungan punika perlu sanget kasebaraken piwucal sse,
supados tumanemwontening manahipun satunggal-s.atunggaling tiyang ingkang rninangka
dados warganing gesang sasrawungan wau, boten saged badhe wonten tat a Jan tentrem,
manawi watak Ian kalakuwaning tetiyangipun boten sae (awon). Watak Ian kalakuwanipun
tiyang boten saged badhe sae, manawi manahipun tiyang wau .boten lurus sarta budinipun
boten jujur. Manah Ian budinipun tiyang boten saged lurus Ian jujur manawi tiyang wau boten
kawulang utawi katuntun ing piwucal sae.
Dados teteJa, bilih wonten ing gesang sasrawungan punika, periu sanget kedah kasebaraken
piwucal sae, supados saged nuwuhaken watak tuwin kalakuwan ingkang sae, ingkang sala-
jengipun saged mahanani tata Ian tentreming gesang sasrawungan wau. Awit saking punika,
ing pundi-pundi Negari utawi Bangsa, bab piwucal sae wau tansah dados rembag Ian dipun
siyar-siyaraken sarana pinten-pinten reka Ian mawarni-warni cara. Punapa dene ingkang tumrap
lare, ingkang lare wau pancen calon dados warganing gesang sasrawungan ing tembe. Lare wau
manahipun taksih lemes mjyar-miyur gampil katarik mrika-mriki utawi taksih empuk gampil
katabetan dening barang.barang ingkang tinampi ing panca ndriyanipun langkung-langkung
paningal Ian parnirengipun.
Pramila wonten ing Negari ingkang samp"n tinata, prakawis pasinaon utawi panggWa-
wenthahing lare punika, dados pepikulanipun Praja (Pamarentah), kalebet sesanggen ingkang
wajib, tur salah satunggaling padamelan rutin (ajeg lastantunipun) ingkang ageng-agengan!
Makaten sawatawis penafsiranipun Ki Bagus H. Hadikoesoema, ing Kitab Poestaka Hadi.
ManunggiJ ancas nanging misah ing ular-ularipun saking katerangan kasebat, kita ing Zaman
Tehnologi-modern sapunika malah kedah langkung kenceng cepengan Agami sarta damel
strategi-dhasar ingkang murakabi ing sadaya kabetahaning manungsa, wiwit indhil-indhil ing
Taman Kanak-kanak/Bustanul Atfal ngantos dumugi ing Pawiyatan Luhur (Universitas)
piwulang sarta dhidhikan Agami punik'l kedah dipun asta para Guru-Pandhidhik ingkang
saged, sarta dipun santosani wragad dalah pirantos-pirantosipun. Jalaran Agami punika dados
fitrah kabetahaning manungsa, utawi Agami punika sampun mengku dhateng hikmah )larta
philosofie ingkang haqiqi (sejati), sarta piwulangipun gampil katarnpi ing tiyang kathah tur
saged rumasuk ing manah. Menggahing tiyang ingkang taksih andhap kawruhipun, piwulangipun
Agarni wau inggih boten kinggiJen, Ian tumrap tiyang ingkang sampun inggil kawerubipun,
Agarrii wau inggih baten kirang memet inggiJipun.
Dados sadheng~. tiyang saged anggayuh dhateng piwulang Agarni wau samurwatipun.
Ingkang makaten punika kenging kanyatakaken ing diskusi-diskusi Ian serriinar-serninar zaman
modem ingkang kagungan gegebengan "Pendidikan seumur hidup" Ian "Pendidikan itu
cabang dari Kebudayaan".
Menggah kita Bangsa Indonesia tujuan ambangun Nusa Ian Bangsa punika makaten:
"Bangsa Indonesia ing laladan ambangun Masyarakat gadhah pikajengan supados sesambetan
antawisipun manungsa Ian Tuhan (Pangeran), antawisipun sesamining manungsa sarta 'a1am
sakiwa-tengenipun, kaselarasan patembayan antawisipun Bangsa-Bangsa, Ian ugi kaselarasan
antawisipun idham-idhaman gesang ing Donya sarta karaharjan ing Akherat, sabab tujuan
pungkasan Pambangunan Nasional punika sacara ringkes dipun sebat masyarakat majeng.
adil Ian makmur adhedhasar Pancasila".
Pramila andharan kit'! bab wigatosipun piwulang Ian dhidhikan Agarni kedah dipun
santosani ingkang saestu, wonteD. ing Sekolahan, Madrasah, Pawiyatan Luhur, wonten ing
Masyarakat, Ian kedah ingkang iangkung ageng rembagipun wonten Departemen-departemen,
sarta ing Lembaga-Iembaga Perwakilan Rakyat!
367
20. Lan dheweke padha ngucap: "Kena

apa kok ora diturunake marang Nabi Mu-
hammad ayate mu'jizat saka Pangerane?".
Tumuli sira mangsulana: "Sanyata kang ghaib
iku kagungane Allah Piyambak. J alaran saka Wa yaquuluuna laulaa unzila 'alaihi aa-
iku padha ngentenana, sanyatane aku uga yamm mil" rabbihii faqui innamai ghaiba
bebarengan kalawan sira dadi golongane Iillaabi fantazhiruu, innii ma'akum Minai
wong kang padha ngenteni!". muntazhiriin.
Tumindake Allah iku tansah paring

ni'mat lah rakhmat.
21. Lan manawa Ingsun paring rasa ka-
ni'matan marang manungsa kang kafir sa-
wuse dheweke padha kataman kasusahan,
dumadakan dheweke banjur padha anggoroh-
ake, sarta anggeguyu ayat-ayatlngsun. Dha-
wuha sira Muhammad: "Allah kang luwih
rikat panyiksane, sana luwih abot piwalese". Wa-idzaa ad7iaqnan naa.sa rabmatam mim
Sanyata para Malaikat utusaningsun padha ba'di dbarraa-a massathum idzaa tahum
makrun fii aayaatinaa, quiillaahu asra'u
nulisi kabeh pangreka-dayamu (kakafiran Ian makraa, inna rusulanaa yaktubuuna maa
kama'siyatan). tamkuruun•.
22. PanjenengaNe kang nglakokake sira

ana ing dharatan Ian segara. Bareng sira
kabeh wus ana ing prahu, sarta wus layar
kalawan momot wong kang padha nunggang
Ian ::ngin pinuju anteng, dheweke padha
bungah marga angine iku, dumadakan ban-
jur katempuh angin gedhe, Ian kasempyuh
ombak kang gedhe saka sadhengah pang-
gonan, sarta dheweke wus padha yakin
yen bakal sangsara, dheweke banjur padha
ndedonga marang Allar, kalawan ikhlas 'Iba-
dah marang PanjenengaNe, ature: "Saupami
Paduka milujengaken kita saking bilahi angin
ingkang ageng punika, tamtu klta sadaya Huwal ladzii yusayyirukum m baITi wal
dados golonganipun tetiyang ingkang syu- boor, hattaa idzaa kunmm m fulk, wa
kur!". jaraina bmim biriibin thayyibatiw wa fa-
MUU bmaa jaa-athaa riibun 'aashifuw
wajaa-OOumul mauju min kulli makaa-
niw wa zhannuu annahum uhiitha bi-
him da'awuilaOOa mukhlishiina lahud-
diin, la-in anjaitanaa min haad7\ihii lana-
kuunanna minasy syaakiriin.
368
23. Ananging bareng wus lngsun slamet-

ake, dumadakan dheweke banjur tumindak
ala ana ing Bumi kalawan laku kang ora
bener. He para manu.ngsa! Satemene tindak-
mu kang ala madlarate (bebayane) marang
awakmu dhewe. Lan iku bandha kauripan
Donya, banjur marang lngsun pribadi pang-
gonan apa bae balinira kabeh, lngsun banjur
anjlentrehake marang sira apa bae kang wus Falammaa anjaahum idzaa hum yab-
padha sira tindakake. ghuuna fiI ardhi bighairil haqq, yaa
ayyuhan naasu innamaa baghyukum
'a1aa anfusikum mataa 'al hayaatid dun-
yaa tsumma ilainaa marji'ukum fanu-
nabbi-ukum bimaa kuntum ta'maluun.
24. Sanyatane sanepane panguripan iku

kaya banyu kang Ingsun turunake saka
Langit, tetuwuhan Bumi banjur campur ka-
lawan banyu iku wiwit kang sok dipangan
dening manungsa, Ian kewan, sahingga ma-
nawa Bumi wus ngatonake pepacs kabecikan
sarta kaendahane kalawan tetuwuhane, kang
duwe Bumi (sanak tani) iku banjur ngira
yen dheweke yekti bisa metokake woh-
wohane. Sawuse mangkono, siksanlngsun
banjur teka ngrusak tetanduran mau, ana
ing wayah bengi utawa rina, tetanduran
mau banjur Ingsun dadekake kaya kang \\'US
Innamaa matsalul hayaatid-dunyaa ka-
Jieneni, kaya-kaya dhek wingi ora ana ke- maa-in anzainaahu minassamaa-i fakh-
dadeyan apa-apa. Mangkono iku Ingsun ne- talat!ta bihii nabaatul ardhi mimmaa
rangake ayat tandha yekti kuasanln!,.'Sun ya'kulunnaasu wal an'aam, !taltaa idzaa
tumrap wong-wong kang gelem mikir. akhadzalil ardhu zukhrutahaa wazzay-
yanat wazhanna ahluhaa annahum qaadi-
muna 'alaihaa ataahaa amrunaa lallan
au nahaaran faja 'a1naallaa hashiidan ka-
a1lam taghna bil ams, kadzaalika nufash-
shilul aayaati Iiqaumiy yatafakkaruun.
Allah kang nimbali marang Darussalam

( Suwarga).
25. Lan Allah iku kang nimbali manungsa
marang Darussalam (Suwarga) Ian Panjc-
nengaNe nuduhake wong kang dadi kapa-
renging karsane marang dalan (Agama) kang
bener. Wallaahu yad'uu i1aa daans salaam,
wa yahdii may yasyaa-u i1aa shiraatim
mustaqiim.
369
26. Tumrap wong-wong kang tumindak

becik, entuk piwales ganjaran becik, Ian
v tambahan ganjaran, sarta rai-raine ora reged

gupak lebu, Ian ora asor. Wong kang meng-
.kono mau ahli Suwarga, ana ing kono padha
langgeng.
Lilladziina ahsanul husn.aa wa ziyaadah,
walaa yarhaqu wujuuhahum qataruw wa
laa dzillah, ulaa-ika ash-haabul jannah,
hum fiihaa khaaliduun.
27. Dene wong-wong kang padha nindak-

ake laku ala, sayekti entuk piwales ala kang
satimbang, sarta rai-raine reged katutup de-
ning kaasoran. Ora ana kang bisa anjaga
saka siksane Allah, sarta rrune ireng kaya
dene katutup dening irenging wengi kang
peteng ndhedhet. Wong kang mangkono iku
ahli Neraka, ana ing kono padha langgeng.
Walladziina kasabus sayyi-aati jazaa-u
sayyi-atim bimitslihaa wa tarhaquhum
dzillah, maa lahum minallaahi min 'aa-
shim, ka-annamaa ughsyiyat wujuuhu-
hum qitha'am minallaili muzhlimaa,
ulaa-ika ash-hamun naar, hum fiihaa
khaaliduun.
28. Lan ana ing dinane lngsun ngumpulake

wong-wong mau kabeh, Ingsun banjur pa-
iring dhawuh marang wong-wong musyrik:
V "Sira kudu tetep kalawan brahala-brahala
kang sira sembah-sembah ana ing panggon
anira", Ingsun banjur miJah antarane kang
nyembah Ian kang disembah, dene kang Wa yauma nahsyuruhum jamii'an tsum-
disembah nguc~p: "Sira ora padha nyembah rna naquulu Iilladziina asyralruu maw-
marang aku". nakum antum wa syurakaa-ukum, fa-
zayyalnaa bainahurn wa qaala syurakaa-
uhum maa kuntum iyyaanaa ta'buduun.
29. Cukup kalawan Allah piyambak kang

, nekseni antaraku Ian antaramu, manawa
1/ nyata aku marang ngibadahmu sayekti wis
V lali.
Fakafaa billaahi syahiidam bainanaa wa
bainalrum in lrunturn 'an 'ibaadatikum
laghaafiliin.
370
30. Ana ing papan (ara-ara Mahsar) iku,
tA
kabeh awak padha ngrasakake piwales saka
a bae kang wus dilakoni biyen, Ian dhe-
weke padha dibalekake sowan marang ngar-
saning Allah, PangeraNe kang haq, sana
ilang kabeh saka dheweke kabeh kang di- Hunaalika· tabluu kuDu nafsim maa
aslafat warudduu ilaRaahi maulaahumul
gawe-gawe. nalika ana ing Donya. haqqi wa dhalla 'anhum maa kaanuu
yaftaruun.
Dalih kapercayaane wong musyrik

kalah demng Panguwasane Allah.

paring rezeki marang sira saka Langit Ian
Bumi? Utawa sapa kang Kuwasa nyipta
pangrungu Ian pandeleng? Lan sapa kang
bisa ngetokake kang urip saka kang mati?
Lan sapa kang bisa ngetokake kang mati
saka kang urip? Lan sapa bisa ngatur sa-
kabehing urusan?496) Dheweke bakal an-
jawab: "Allah". Sawuse mangkono, dha- Qui may yarzuqukum minas samaa-i
wuha sira: "Kena apa sira ora wedi/tun- wal ardhi ammay yamlikus sam'a wal-
dhuk marang PanjenengaNe?". abshaara wamay yukhrijul hayya minal
mayyiti wa yukhrijul mayyita minal
hayyi wamay yudabbirul amr, fasaya-
quuluunallaah, faqul afalaa tattaquUIL
32. Lah Zat kang nyipta sakabening per-

kara iku, Allah Pangeranira kang sabenere
(haq), mula ora ana sawuse kang bener (haq)
iku kajaba mung sasar, geneya teka sira
kabeh nganti arep disimpangake saka haq FadzaalikumuUaahu rabbukumul haqq,
marang sasar? famaadzaa ba'dal haqqi iUadh dhalaal,
fa-annaa tushrafuulL
33. Mangkono wus tetep taqdire Pangeran-

ira tumrap wong-wong kang padha fasik
(wong kang ngliwati wates), jalaran sate-
mene dheweke padha ora bakal iman.
Kadzaalika haqqat kalimatu rabbika 'alai
ladziina fasaquu annahum laa yu'minuun
496). Kados gilir gumantosipun Bangsa ngasta panlUwao8 politik. sarta ekonomi punika cetha sancet
namung wonten astaning Allah. tegesipun lumampah wonten hukum Qocirat-lradatinl Allah.
utawi luhur Ian asoripun Bangsa sabab dening mentalipun! Pramila para Pemimpin boten
kenging adigang adigung adiguna. ananging tumindaka in&kang adil. dadOlla conto inlkanl
prasaja. Ian tansah enget 8arta syukur ing Allah!
371
34. Dhawuha sira Muhammad: "Apa ana

sakuthon-sakuthonira kang bisa miwiti nyip-
ta makhluk, banjur ambalekake maneh sa-
wuse matine?". Sira dhawuha maneh: "Hiya
PanjenengaNe iku Allah kang miwiti nyipta
makhluk. PanjenengaNe nuli ambalekake
urip maneh,' sawuse matine. Geneya sira
Qui hal min syurakaa-ikum may yahda-
kabeh andadak gelem disimpangake saka ul kbalqa tsumma yu'iiduh, qulillaahu
dedalan kang bener? yabda-ul kbalga tsumma yu'iiduhuu fa-
annaa tu'falruun.
35. Dhawuha sira Muhammad: "Apa ana

sakuthon-sakuthonira kang bisa nuduhake
(mimpin) marang dedalan kang bener? Apa
kang kuwasa nuduhake (mimpin) marang
kabeneran iku kang kudu didherek, utawa
apa kang ora bisa mimpin (nuduhake), ma-
lah dipimpin (dituduhake)? Kena apa sira
tumindak mangkono? Kapriye anggonira pa-
dha gawe kaputusan?
QuI hal min syurakaa-ikum may yahoo
ilal haqq, qullilaahu yahoo llihaqq,
afamay yahoo i1a1 haqqi ahaqqu ay
yutlaha'a ammal laa yahdii illaa ay yuh-
daa, famaa lakum kaifa tahkumuun.
36. Lan akeh-akehe wong musyrik iku

ora bangun turut, kajaba mung panyana
bae, mangka sanyatane panyana (kira-kira)
iku sathithik bae ora bisa ngalahake kabe-
neran,497) satemene Allah iku Maha Nguni- Wamaa yattabi'u aktsaruhum iIIaa zhan-
ngani ing barang kang padha ditindakake. naa, innazh zhanna laa yughnii minal
. haqqi syai-aa, innallaaha 'aliimum bimaa
yaf'aIuun.
Kamumening Quraan ditanggung de-

ning Allah.
37. Lan ora mungkin AI Quraan iki di-

gawe dening liyane Allah, (tumuruning Al
Quraan saka ngarsaning Allah) iku kanggo
ambenerake Kitab-Kitab kang luwih dhisik
tumurune, Ian mratelakake kabeh kang wus
ditetepake dening Allah perkara hukum-
hukum. Kitab kanl; ora kamamangan maneh
497). Satungl!lllmg perkawis punika kemawon ingkang namung adhedhasar panyana punika boten
saged sami kaliyan ingkanr dhasaripun keyakinan.
372
ana ing Quraan iku, terang saka ngarsaning Wamaa kaana .haadzal qur-aanu ay yuf.
PangeraNe 'alam kabeh.498) taraa min duunillaahi walaakin tash-
diiqal ladzii baina yadaihi wa tafshiilal
kitaabi laa raiba fUhi mir rabbil 'aala-
miin.
38. Utawa, apa pantes dheweke ngucap:

"Gaweyane Muhammad Quraan iku!". Dha-
" . -';'.;b;;
". "!.:.=I',
- - 'IT,
wuha sira: "Manawa bener apakang sira
J ucapake iku, mara cob a gaweya tekakna
surat siji bae kang madhani, Ian undangen
sapa bae kang bisa gawe (surat) saliyane
!
o ~~·rc.l!~''9''.)CJ1
Am yaquuluunaftaraah, qui fa'tuu bi-

Allah, manawa sira iku wong kang bened". suuratim mitslihii wad'uumanistatha-
'tum min duunillaahl in kuntum shaa-
diqiin.
39. Kang sanyatane, wong-wong iku Qhe- ~~. '~~' d .L rt!'''!

.~ ff," J,~ ~
.'t., I"jrj; .,.~
>!)'. •
we kang maIah anggorohake AI Quraan,
kang durung dingerteni temenan, Ian dhe- ~~~t!~U ...I";.:..oaifl~lf~~
.. l)I» ~\J""" .''- • ,
weke durung katekanan katerangan kang ka-
sebut ing Quraan. Mangkono uga wong- o ~Y~\\4~
wong kang sadurunge wus padha anggoroh-
ake. Mara delengen, kapriye mungguh we- Bal kadzdzabuu bimaa lam yuhiithuu
kasane wong-wong kang nganiaya. bi'ilmihii walammaa ya'tihim ta'wiiluh,
kadzaalika kadzdzabal ladziina min
qablihim fanzhur kaifa kaana 'aagi-
batuzh zhaalimiin.
40. Lan sawenehe wong-wong mau (umat

Muhammad) ana kang percaya iman marang
Quraan, Ian sawenehe maneh ana kang ora
gelem iman. Dene Pangeranira iku luwih
Nguningani marang wong-wong kang gawe Waminhum may yu'minu 1)ihii wa min-
rusak. hum mallaa yu'minu bih, wa rabbuka
a'lamu bilmufsidiin.
41. Lan manawa dheweke padha maido

ing sir a Muhammad, sira dhawuha: "Kanggo
aku 'amalku, Ian kanggo sira 'amalira, sira
kabeh resik ora gegayutan karo kang· dak
tindakake, Ian aku uga resik ora gegayutan
karo kang padha sira tindakake!". 499)
498). Kitab Quraan punika wahyu dhawuhing Allah inkang dipun ampil Malaikat Jibril kadhawuh-
aken dhateng Gusti panutan K.N. Muhammad s.a.w., angewrat kasunyataan utawi kaleresan,
supados kangge pitedah utawi tuntunan anggenipun badhe ngentas para manungsa saking
jagad pepeteng dhateng 'alam papadhang, saking margining syetan dhateng Agamining Pangeran
Ingkang Maha Wikan. Pramila AI-Quraan punika wajib dipun estokaken Ian dipun ugemi
dhadhawuhanipun, langkung-Iangkung tumraping tetiyang ingkang sumedya badhe anggayuh
kawilujengan ing Donya dumugi ing Akherat!
499). Satunggal-satunggaling pdbadi punika tanggel jawab piyambak-piyambak, tiyang boten 'amal
utawi tumindak punapa-punapa, inggih boten angsal ganjaran punapa-punapa! Piwulang ing
Quraan (Islam) boten wonten: "Suwarga nunut, neraka katut!". Pramila sumonggo sami
ngathah-ngathahaken 'amal kesaenan mumpung gesang wonten ing 'alam Donya. Eman, yen
boten!.
373
Wa-in kadzdzabuuka faqul Iii 'am alii wa

lakum 'amalukum, antum barii-Ulln,1-
mimmaa a'malu wa ana bani-11m min,--
maa ta'maluun.

kang ngrungokake piwulang sira. Apa sir a
kuwasa menehi pangrungu marang wong
budheg. (tur saliyane budheg) dheweke pan-
cen ora gelem ngerti? Waminbum may yastami'uuna i1aik, afa-
anta tusmi'ush shumma walau kaanuu
laa ya'qiluun.

kang andeleng marang sira. Apa sira kuwasa
menehi pituduh marang wong kang wuta
atine, tur saliyane wuta, dheweke pancen
ora duwe karep andeleng? Waminbum may yanzhuru i1aik, afa-
anta tahdil 'umya walau kaanuu laa
yubshiruun.
44. . Satemene Allah iku ora pis~n-pisan

/ ngamaya marang manungsa, anangmg ma-
nungsa kang .nganiaya awake dhewe.
Innallaaha laa yazhlimlln naasa syai-aw

walaakinnan naasa anfusahum yazhli-
mlilin.
45. Lan ana ing titiwanci dinane Allah

ngumpulake wong-wong kafir, pangrasane
kaya-kaya dheweke iku durung tau manggon
ing DOllya kajaba mung lagi saejam ing
waktu awan, ing waktu iku dheweke isih
padha-dene kelingan tepung karo kancane.
Yekti kapitunan wong-wong kang allggoroh-
ake kanyataan yaiku madhep sowall ngar- Wayauma yahsyuruhllm ka-allam yalha-
saning Allah, Ian dheweke ora pisan-pisall tsuu illaa saa'atam minan nahaari yata-
oleh pituduh. 'aarafuuna bainahum, qad khasiralladzii-
na kadzdzabuu biliqaa-iIIaahi wamaa
kaanlill muhtadiin.
46. Manawa lngsun meruhake sira Mu-

hammad ing siksa kang wus Ingsun ancam-
ake marang wong-wong iku, utawa Ingsun
nyampurnakake (wafatira), sadurunge sira
diweruhake 500) ing siksane wong-wong mau, Wa-immaa nuriyannaka ba'dhalladzii na-
marang Ingsun pribadi panggonaning baline 'iduhum aU natawaffayannaka fa-ilainaa
wong-wong iku. Allah dadi saksi marang maIji'uhum tsummallaahu syahiidun
'alaa maa yaf'aluun.
perkara kang padha ditindakake.
500). Benjing ing dinten Qiyamat.
374
47. Lan tumrap saben~aben umat andu-

weni Utusan,501) manawa Utusane wus ra-
wuh, nuli ing antarane wong-wong mau
diputus kalawan hukum kang adil, Ian dhe-
weke ora padha dikaniaya.
Walikulli wnmatir rasuul, fa-idzaa jaa-a
rasuuluhum qushiya bainahum bilqisthi
wahum laa yuzhlamuun.
48. Lan dheweke padha matur: "Benjing

punapa dhatengipun ancaman siksa punika,
manawi panjenengan pancen golonganipun
Wa yaquuluuoa mataa haadzal wa'du
tetiyang ingkang leres?". in kuntum shaadiqiin.

kuwasa nulak bebaya kang ngenani awak-
ku, ora bisa nekakake manfa'at, kajaba mi-
turut karsaning Allah. Saben~aben umat iku
ana katamtuan ajale, manawa wus tekaning
mangsane, saejam bae dheweke ora bisa
nyuwun diundurake Ian ora bisa nyuwun Qui laa amliku linafsii dharraw walaa
oaf'an iIlaa maa syaa-aIIaah, likulli
diajokake".
ummatin ajal, idzaa jaa-a ajaluhum
falaa yasta'khiruuna saa'ataw walaa
yastaqd.imuun.
50. Dhawuha sira Muhammad: "Kapriye

pamawasira, manawa siksane Allah kang
nggegirisi iku wus teka marang sir a ana ing
wayah wengi, utawa nna. Apa wong-wong
kang dosa iku isih nyuwun enggal-enggal
Qui ara-aitum in ataakum 'adzaabuhuu
tekane siksa? bayaatan au nahaaram maadzaa yasta'-
jilu minhul mujrimiin.
51. Apa saw use siksa iku tumiba, sira

banjur padha gelem iman? Apa saiki iki
sira wis padha iman temenan? ing mangka o ~ ~:'r.~
..:J ••
;.
sadurunge, sira padha ngarep-arep enggalling
tekane siksa". Atsumma idzaa maa waqa'a aamantum
bih, aI-aana waqad kuntum bihii tas-
ta'jiluun.
501). Para andika Nabi Utusaning Allah punika kawula kakasihipun ingkang winedharan Wahyu
dhawuhipun. Wahyu wau sup ados kadhawuhaken dhateng umatipun periu kangge ibadah
Ian mlampah sowan ing ngersaning Allah. Panjenenganipun punika priyantun ingkang eekap
'aqalipun. wiyar nalaripun. wening tur luhur budinipun sarta suei panggalihipun. Pangandikan-
ipun temen boten nate dora, tindakipun jujur boten nate culika, tur setya tuhu anggelaraken
dhawuhing Wahyu wau, nadyan ngantos dumugining seda, muhung karana Allah Gusti Ingkang
Maha Mulya. Pramila panjenenganipun wau wajib dipun estokaken piwulangipun, dipun
dherek pitedahipun, Ian dipun tulad watak-wantunipun! Menggahing para ahli Sejarah Ian
Sosiologi kagungan pamanggih saben Bangsa punika ing pendhak satus tahun jumedhuJ
pemimpin Nasional ingkang mandhegani perjoangan sarta pembangunan Bangsa, rak makaten
ta? Nyumanggakaken para sutrisna!
375
52. Wasana banjur didhawuhake marang

wong-wong kang nganiaya: "Padha rasakna
siksa kang langgeng iku. Rak iya ta, sira
ora padha diwales, kajaba mung samurwat
karo kabeh kang padha sira tindakake". Tsumma '1illa IiIladziina zhalamuu dzuu-
quu 'adzaabal khuldi, hal tujzauna iIlaa
bimaa' kuntum taksibuun.
53. lan dheweke padha nyuwun katerang-

j an marang sira Muhammad: "Punapa siksa
punika sayektos?". Sira dhawuha: "Hiya
V nyata, Demi Pangeranku, yen satemene iku
nyata bener, sarta sira kabeh ora bisa oncat
saka siksa iku".
Wa yastambi-uunaka ahaqqun huwa, qui
ii-warabbii innahuu Iahaqq, wamaa an-
tum bimu 'jiziin.
Kaduwunging manungsa ana ing

Akherat.
54. Lan saupama saben-saben wong kang
zhalim (musyrik) iku anduweni kabeh ba-
rang kang ana ing Bumi, , mesthi kanggo
nebus dosane, ing dina Qiyamat, Ian para
panggedhene wong kafir nalika sumump
~/ siksane padha ngumpetake kaduwunging a-
wake aja nganti kawistara saka kaum-kaume Walau anna Iikulli nafsin zhalamat maa
kang padha bodo, Ian ana ing antaranc.: fJI ardhi laftadatbill, wa asarnm nadaa-
wong-wong mau diputusi kalawan hukum mala lammaa ra-awol 'adzaab, wa qu-
dhiya bainahum ~i1qisthi wahum laa
kang adil, Ian dheweke ora padha dianiaya. yuzhlamuun.
55. Elinga! Sanyata kabeh kang ana ing

Langit Ian Bumi iku kagungane Allah. Elinga!
V' Janjine Allah iku nyata, nanging akeh-akehe
wong iku kok ora padha mangeni.
A1aa inna Iillaahi maa fissamaiJwaati
,wal ardh, alaa inna wa'dallaahi haqqun
walaakinna aktsarahum laa ya'lamuun.
56. PanjenengaNe Allah iku kang nguripi,

Ian kang mateni, Ian mung marang. Pan-
jenengaNe piyambak, ,sira kabeh bakal di- Huwa yuhyii wa yumiitu wa i1aihi tur-
'sowanake bali. ja'uun.'
376
57. He para manungsa! Sanyata sira kabeh

wus katekanan pepeling, yaiku Quraan, saka
Pangeranira: dadi tamba kang marasake le-
lara (bodho) kang ana ing ati, sarta dadi
pituduh lanrahmat tumrap wong-wong kang
padha iman. 502 )
Yaa ayyuhan naasu 'lad jaa-atlrum lI;.lau-
'izhawm mir rabbilrum wasyifaa-tll
lima a fishshuduur, wahudaw waraluDawl
lilmu )nIniin.
58. Dhawuha sira Muhammad: "Tumurun-

ing Quraan iku yekti kalawan kanugrahane
Allah, Ian rahmaTe", jalaran saka iku sira
padha bungaha, Ian hiya iku kang luwih
becik tinimbang barang kang padha di- Qui bifadhlillaahi wabirahmatibii fabi-
kumpulake. dzaalika falyafrahuu huwa khairum mim-
maa yajma'uun.
59. Dhawuha sira Muhammad: "Kapriye

pamawasira, kabeh rezeki kang wus diturun-
ake dening Allah tumrap sira, nuli sabagean
sira haramake Ian sabageyan sira halalakc".
Sira dhawuha maneh: "Apa Allah kang
ngidzini kaya mangkono mau marang sira
kabeh, utawa sira dhewe kang padha gawe
gegorohan'marang Allah?". Qui ara-aitum maa anzalallaahu lalrum
mir rizqin faja'alwM minhu haraamaw
wa halaalan, qui Aanaahu adzina lalrum
am 'alallaahi taftaruun.
60. Lan apa panyanane wong-wong kang

gawe-gawe gegorohan marang Allah ing dina
Qiyamat iku ora disiksa? Sanyatane Allah
iku kang nyata-nyata kagungan kanugrahan
diparingake marang manungsa, ananging a-
keh-akehe manungsa iku ora padha syukur
ing PanjenengaNe. Wamaa zhannulladziina yaftaruuna 'alaI-
laahil kadzilia yaumal qiyaamah, innal-
laaha ladzuu fadhlin 'alan naasi walaa-
kinna aktsarahum laa yasykunwn:
502). Tumrapipun tetiyang Mukmin, ngugemi Kitabing Allah punika pane en sampun dados kuwaji~
an saha pangesthinipun. Awit, dhasaring kayaqinanipun anggadhahi kapitadosan inggih namung
saking Kitab Wahyuning Allah wau, ingkang saged dados pepadhang utawi pitedahipun,
ingkang badhe nenuntun dhateng margining kabegjan ing Donya Ian Akheratipun. Kosok
wangsulipun, mana wi tetiyang Mukmin boten purun gegondhelan Kitab dhawOOing Allah,
nama boten nglenggahi pangandel tuwin kayakinanipun, ing wusana badhe boten saged guyub
rukun go\ong gilig dados s&tunggal, perbawanipun leal, sami nggega pikaienganipun piyambak-
piyambak, boten wangsul mawi wawaton ingkang gumathok saking Al-Quraan malih. DhOO
para sutrisna sumangga samia wangsul gegondheian Ian ndherek dhawOO Wahyuning Allah
Al-Quraanul karim!
Menggah donganipun makaten: "Rabbanaa innanaa . . . . . . (kasebat ing surat Ali 'lmraan ayat:
193 - 194).
377
Kabeh tumindake manungsa iku tan~

SM kapriksan dening Allan s. w. t.
61. Lan sira Muhammad ora ana ing sa-
wijining prakara, Ian sira ora pisan-pisan
macakake saayat Quraan, Ian sira uga ora
pisan-pisan' nindakake 'amal, kajaba Ingsun
kang anekseni sira nalika nindakake 'amal
'amal iku. Lan ora ana kang samar tumrap
Pangeranira sanajana mung sasemut ireng
gedhene kang ana ing Bumi, Ian kang ana
ing Langit, apadene ora ana kang luwih
cilik, Ian kang luwih gedhe tinimbang iku
kabeh, kajaba -kabeh mau wis katulis ana Wamaa ta!ruunu m sya'niw wamaa tat-
ing Kitab kang nyata, yaiku Lauhil Mahfudz. luu minhu min qur-aaniw walaa ta'ma-
luuna min 'amalin illaa kunnaa 'alai-
!rum syuhuudan idz tufiidhuuna fiih,
wamaa ya'zubu 'ar rabbika mim mitsqaa-
Ii dzarratin fd ardhi walaa fis-samaa-i wa-
Iaa ash-ghara min dzaalika walaa akbara
illaa m kitaabim mubiin.
Wali-walining Allah Ian kabar ingkang

nggembirakaken.
62. Elinga! Satemene Wali-walining Allah

iku 503) ora pisan-pisan anduweni rasa wedi,
Ian ora pisan-pisan padha susah. Alaa inna auliyaa-allaahi iaa khaufun
'alaihim walaa hum yahzanuun.
I / 63. Yaiku wong-wong kang padha iman,

V Ian kang tansah padha taqwa ing Allah.
Alladziina aamanuu wa kaanuu yalta-
quun.
503). Tetembungan Auliyaa' utawi Wali punika mengku ma'na wiyar (kathah), sawenehipun ma'na
kekasih. kadosta Waliyullah = Kekasihing Allah. Wonten ing tembung Wali ingkang ma'na
kekasih wau, ing samangke kathah ingkang sami kalintu anggenipun ngempakaken, inggih
punika tembung Waliyullah wau limrahipun dipun tegesi tiyang ingkang kaanggep anggadahi
kramat (kaanehan ingkang nyebal adat), wasana lajeng Wali wau dipun gambaraken tiyang
ingkang pating sranthil, ingkang sok remen mbebedhek, ngramal pangkat-semat Ian drajat,
solah bawanipun kados dhukun palintangan (astronomi), kadhang kala nyentrik makaten!
Mangka saleresipun ing ayat salajengipun anyebataken bilih Waliyullah punika boten sanes
tiyang Mu'min ingkang sami ajrih (taqwa) ing Allah, tiyang ingkang luhur ing budi, berbudi
bawa leksalta, 'arif wicaksana, resik lahir batosipun, bares kures Ian beres, boten ndadak
kramat utawi boten kramat saged damel begja Ian cilaka sapiturutipun boten! Miturut paniti
priksanipun Pujangga AhU Tafsir, tuwuhipun pamanggih wau wonten ing 'a1am Islam,
sasam9unipun 300 tahunan saking Hijrah inggih punika sasampunipun Agami Islam ngrepda
wonten ing Jagad Raya, langkung-Iangkung wonten ing tanah Parsi tuwin Hindu. Dene
wonten ing prakawis kramat punika rembagipun gawat sanget, pratitisipun kedah mawi 'ilmu
ingkang kathah tur ingkang spesia! (rnirunggan). Hamung kemawon ingkang perlu dipun
engeti, inggih punika wonten ing wekda! ingkang akhir-akhir punika, jebul kramat wau dados
panggaotan (komersiil) ingkang ageng sanget jaringipun, wonten importiripun, wonten agen-
ipun utawi tengkulakipun, wonten prodhuseripun barang ingkang pating clekuthik! Lah
punika ingkang perlu dipun manah ingkang wening, punapa estu punika saking piwulang
Islam ingkang sarwa tauhid, 'ibadab, ama! shaleh, sarta ikhlas berjoang ing Agamining Allah?
'l\Jhu wigatos saestu! '
378
64. Yekti dheweke padha oleh bebungah

a~a ing panguripan Donya iki, Ian ana ing
l,Akherat besuk. Bab dhawuhing Allah ora
ana owah-owahan, kang mangkono mau
kabegjan kang agung!
Ahumul busyraa rn hayaatid dunyaa wa
rnaakhirah, taa tabdilla likalimaatillaah,
dzaalika huwal fauzul 'azhiim.
65. Lan aja nganti pangucape wong-wong

mau nyusahake ing sira, jalaran satemene
kaluhuran iku kabeh mung kagungane Allah
pribadi, PanjenengaNe Pangeran kang Maha
Midhanget tur Ngudaneni! Walaa yahzunka qauluhum innal 'iz-
zata IiIlaahi jamii'an huwas-samii'ul 'a-
Iiim.
66. Elinga! Satemene apa bae kang ana

ing Langit Ian Bumi, kabeh iku kagungane
Allah piyambak. Dene wong-wong kang melu
nyembah kamusyrikan saliyane Allah, dhe-
weke ora kagolong manut sawijining kaya-
kinan, kajaba mung manut panyana-nyana
thok, Ian ora liya dheweke iku kajaba mung . Naa inna lillaahi man fis-samaawaati wa
padha goroh.· man fiI ardh, wamaa yattabi'ul ladziina
yad'nulla min duullillaahi syurakaa',
iy-yatlahi'mma iIIazh·zhallna wa ill hum
ilIaa yakhrushuun.
67. PanjenengaNe Allah iku kang ndaJck-

ake wengi kanggo sira kabeh, supaya sira
hisa padha ngaso ana ing kono, padha
lerem ngilangake sayah, Ian uga PanjenengaNe
kang ndadekake rina madhangi. Sanyata lIuwal ladzii ja'ala lakumul lalla Iitas-
kadadeyan kang mangkono mau, temen datli kunllu fiihi wannahaara mubshiraa, inna
fii dzaalika la-aayaatil Iiqaumiy yas-
ayat tandha-yekti tumrape wong-wong kang
ma'uun.
padha gelem ngrungokake!
68. Wong-wong Yahudi Ian Nasrani padha

ngucap: "Allah kagungan pt:putra!". l\hha
Suci PanjenengaNe, Panjem:ngaNe kang Su-
gih, KagungaNe Allah kabeh kang an:! ing
Langit-Iangit Ian Bumi. Satemene sira kabeh
ora padha anduweni alasan kanggo ngesah-
ake pangucapira bng diakokake marang Qaalut takhadzallaahu waladan subhaa-
Allah. Apa sira padha ngucap perkara kang nab, huwal ghaniyyu, labuu maa flS-
sira ora padha mangerti? samaawaati wamaa fil aMb, in 'inda-
kum min sulthaanin bihaadzaa, ata-
quuluuna 'alallaahi maa laa ta'IamuulL
379
Surat 10 YUNUS Juz '11
69. Dhawuha sira Muhammad: ;'Satemene

wong hng gawe-gawe goroh diakokake ma.-
rang Allah, iku ora padha begja".
Qui inllal ladziipa yaftamuna 'aiallaahli

kadziba laa yuflihuun.
70. Dheweke entuk kasenengan sawatara

ing Donya, nuli panggonane bali sowane
J wong-wong mau mung marang Ingsun pi-

yambak, Ian dheweke supaya ngrasakakc:
siksa kang luwih banget laran.:, marga ang- Mataa'un ·fid-dunyaa tsumma ilainaa
gone wus padha kafir. marji'uhum !summa nudziiquhumul 'a-
dzaabasy syadiida himaa kaanuu yak-
fumnn.
cantane Nuh a.s. Musa a.s. Ian Yu-

nus a.s. dadi tepa-tuladha kang utama.
71. Macakna sira Muhammad marang
wong-wong mau, caritane Nuh nalika dhe-
weke dhawuh marang kaume: "He kaumku!
Manawa anggonku manggon kalawan sira
kabeh, Ian anggonku pepeling ayat-ayating
Allah iku nyusahake ing sira, mangka ang-
gonku tawakkal marang Allah piyambak.
Jalaran saka iku sir a padha kumpula ngrem-
bug urusanira, sarta anjaluka pitulung ma- Wallu 'alaihim naha-a nuuhin idz qaala
rang sakuthon-sakuthonira, banjur kabeh liqaumihii yaa qaumi in kaana kabura
'alaikum maqaamii wa tadzkiirii hi-
urusanira iku aja sira anggo wadi, nuli tan- 0
aayaatillaalli f2'alallaahi tawakkaltu fa-
dangana apa kang wus sira putusake kanggo ajmi'uu amrakum wa syurakaa-akum
ngrusak ,aku,sarta ora usah aweh tempo tsumma laa yakun amrukum 'alaikum
marang aku sathithik bae' ghummatan lsummaq-dlmu ilayya walaa
w'nzhiruun.
/72. Manawa sira li1lengos, hem:Jb nampa

/ pepelingku, aku ora pisan-pisan anjaluk upah
. / marang sira. Upahku iy.u ora liya kajaha
V saka ngarsane Allah piyambak,>arta aku
kadhawuhan supaya, dadi golongane wong- f<'a·in tawallaitum famaa sa-altukum min
,i'-' in ajriya iIIaa 'alallaahi wa umlftu
wong kang padha sum;!rah marang Allah", an akuuna minal muslimiin.
73. Wong-wong mau ban,jur padila dilg-

gorohake marang Nuh, h';gsun tamuli n:';a-
metake Nuh, Ian wong-wong kang,., padha
bebarengan kalawan Nuh anaing' prahl!,
sarta wong-wong, mau Ingsun dadeKake ~~
sulih ana ing Bumi, apa dc:ne ,lngsl,lI\>ngerem
wong-wong kang anggorohake marang ayat
tandha yektinIngsun. Mara ndelenga sira
380
manungsa, kapriye wusanane wong-wong Fakadzdzabuuhu fanajjainaahu wa mam-
kang wus diwenehi pepeling? ma 'ahuu fiI folIO wa ja 'aIn'aahum khaIaa-
ifa wa agbraqnaI Iadziina kadzdzabuu
bi-aayaatinaa, fanzhur kaifa kaana 'aaqi-
batul mundzariin.
74. Nuli sawuse Nuh, Ingsun ngutus para

Utusan marang kaum-kaume. Sawuse para
Utusan mau rawuh marang dheweke kalawan
ngampil katerangan-katerangan, wong-wong
mau ora gelem iman marang perkara kang
wus dipaido dening kaum-kaum kang sadu-
runge dheweke, lngsun nut up atine kaum-
kaum kang ngliwati wates, kaya anggon- Tsumma ba'atsnaa moo ba'dibii rusulan
ilaa qaumibOO fajaa-uuhum bil bayyi-
Ingsun wus nutup atine kaum Nuh. naati famaa kaanuu liyu'minuu bOOaa
kadzdzabuu bibii min qabl, kadzaaIika
nathba'u 'aIaa quluubil mu'tadiin.
75. Sawuse wong-wong mau, Ingsun nuli

angutus Musa Ian Harun marang Fir'aun Ian
para panggedhene, kalawan ngampil ayat-
ayatlngsun. Wong-wong .mau uga gumedhe
tur ora gelem iman, Ian dheweke iku sala- Tsumma ba'atsnaa moo ba'dibOO muusaa
wase dadi umat kang padha ma'siyat. wa haaruuna ilaa fir'auna wa maIaa-ibii
bi-aayaatinaa fastakharuu wa kaanuu
qaumam mujrimOO.
76. Sawuse kabeneran saka ngarsanlngsun

tumeka marang wong-wong mau, dheweke
~'~{~~~~~~I~~-V'(
padha celathu: "Satemene kang diampil ii. '.
dening Musa iku, yekti genah mung sihir
o CI!-t
bae!". FaIammaa jaa-ahumul haqqu min 'indi-
naa qaaluu inna haadzaa lasibrum mu-
boo.
77. Musa ngandika: "Apa sira nerangake

yen barang bener kang wus tumeka marang
sira, iku: "Satemene iku sihir, ian ora bakal
begja tukang sihir-sihir iku".
QaaIa muusaa ataquuluuna lilhaqqi lam-
maa jaa-akum, asibrun haadzaa, waIaa
yuflibus saahiruun.
78. Wong-wong mau matur: "Punapa pan-

jenengan rawuh datheng kita perlu badhe
nyimpangaken kita saking Agami ingkang
sampun dipun ugemi dening Bapak-bapak
kita? Lan punapa supados Kerajan Bumi
(Mesir) punika kaasta panjenengan kakalih?
Hla kita boten pisan-pisan badhe pitados
dhateng panjenengan kakalih".
381
Qaaluu aji'tanaa litalfitanaa 'ammaa wa

jadnaa 'alaihi aabaa-anaa wa takuuna la-
kumal kibriyaa-u ill anlh, wiunaa nahnu
lakumaa bimu'miniin.
79. Fir'aun dhawuh marang andhahane:

"Timbalana mrene! kabeh tukang sihir kang
pinter-pinter kae!". Wa qaala fir'aunu'tuunii bikulli .saa-
hirin 'aIiQn.
80. Bareng tukang sihir mau wus padha

teka. Nabi Musa ngucap marang dheweke
mau kabeh: "Sira wiwlta nguncalna dhisik
. barang kang arep sira uncalake".
Falammaa jaa-as saharatu qaala Iahum
muusaa alquu maa antum mulquun.
81. Bareng tukang sihir mau wus padha

nguD<;alake tampar Ian Musa wis nibakake
tekene, Nabi Musa angucap maneh: "Kang
padha sira tekakake iki, yekti sihir kang
nyata batale, satemene Allah bakal ngrusak Falammaa alqau qaala muusaa maa
sihir iku.- Yekti Allah ora karsa netepake ji'tum bihis-sihr, innallaaha sayubthiluh,
becik 'amale wong-wong kang gawe rusak". innallaaha laa yushlihu 'amalal muf-
sidiin.
82. Lan Allah karsa ngluhurake Agama t. #" ,,' if"

o~"':f.W1r jI-,~~\ 4L'~
. . t··:"
~.A'AI
-tr ,
", " ,.
kang haq kalawan pangandikaNe kang bener
marang Musa, sanajan wong-wong musyrik &-
Wa yuhiqqullaahul haqqa bikalimaatihii II"
iku padha sengit. walau karihal mujrimuun.
83. Mangka ora ana kaq,g gelem iman

marang Nabi Musa, kajaba mung sathithik
tur isih pemudha, jalaran wedi difitnah
dening Fir'aun, Ian para tetuwa, satemene
Fir'aun iku tumindhak sawenang-wenang ana
ing Bumi, Ian yekti dheweke iku kalebu
golongane wong kang ngliwati wates. Famaa aamana limuusaa illaa dzurriy-
• yatum min qaumihii 'alaa khaufim min
ilr'auna wamalaa-ihim ay yaftinahum,
wa inna fir'auna la'aalin ill ardh, wa
innahuu laminal musrifiin.
84. Lan dhawuhe Nabi Musa: "He kaum-

ku! Manawa sira padha iman marang Allah,
sira padha sumaraha marang Allah piyambak,
yen nyata sira iku padha Islam".
382
Wa qaala muusaa yaa qaymi in kuntum

"3mantum billaahi fa'alaihi tawakkaluu
in kuntum muslimiin.
85. Kaume Musa banjur padha matur:

"Namung dhumateng Allah piyambak ang-
J
gen kita sumarah, Dhuh Pangeran kita!
Mugi Paduka sam pun andadosaken kita du-
munung dados fitnah tumrap tetiyang ing- Faqaaluu 'alallaahi ''lwakkalnaa, raboo·
kang sami nganiara". naa laa taj'alnaa f:tnatal liqaumizh
zhaalimiin•
..... (( .:: .... ',~ ~ . . r~·-: /

86. Sarta mugi Paduka milujengaken kita ol:!~l-!jAll~ ; 1i;.~:i_A,\V
kalayan Rahmat Paduka, saking paekanipun
tiyang ingkang sami kafir". Wa najiinaa birahmatika minal qaumil
kaafniin.
87. Lan Ingsun wus paring Wahyu marang

Musa apadene sadulure, pangandikanIngsun:
"Sira kudu nyedhiakake omah-omah kanggo
kaumira ana ing Mesir, Ian sira andadekake
omah-omahira iku qiblat (papaning Shalat),
"'. .,
o "oCA$il\
~~,.,~
. .:';.l,
~
Ian sira kabeh nindakna Shalat, sarta sira

ambebungaha rna rang wong-wong kang pa- Wa auhainaa ilaa muusaa wa akhiihi
an tahawwa-a liqaumikumaa bimishra
dha iman". buyuutaw waj'aluu buyuutakum qibla-
taw wa aqiimush shalaah, wa basysyiriJ
mu'miniin.
88. Lan Musa matur: "Dhuh Pangeran

kita! Yektos Paduka sam pun paring dhateng
Fir'aun sarta para pangagengipun mas picis
Ian raja brana ingkang kathah, wonten ing
panggesangan Donya. Dhuh Pangeran kita!
Wekasan tetiyang wau lajeng sami nyasar-
aken para kawula, saking Agami Paduka.
Dhuh Pangeran kula! Mugi Paduka karsa
nglebur ing bandhanipun tetiyang wau sarta Wa qaala muusaa rabbanaa innab aa-
mugi Paduka lajeng nutup manah-manahipun taita fir'auna wamala-ahuu ziinataw wa
ingkang kekah, supados piyambakipun wau amwaalan fiI hayaatid-dunyaa rabbanaa
sami boten purun iman, hingga piyambak- liyudhilluu 'an sabiilik, rabbanathmis
'alaa amwaalihim wasydud 'alaa quluu-
ipun sam pun sumerap siksa ingkang sakit
bihim falaa yu'minuu hattaa yarawul
sanget". 'adzaabal aliim.
89. Allah ngandika: "Panyuwunira sakaro

wus Ingsun kabulake, mula saka iku sir a
sakaro tetep tumindaka bener, l;J.n poma
dipoma sira sakaro aja pisan-pisan manut
dalane wong kang ora padha mangerti".
383
Qaala qad ujiibat da'watukumaa [asta-

qiimaa walaa tattabi'aani sabiilal la-
" iadziina laa ya'iamuun.
90. Lan Ingsun' wus nyabrangake Bani

Israil ana ing Sagara, dumadakan banjur
dilacak dening Fir'aun sawadya-balane dha-
sar aniaya, Ian dhemen memungsuhan (duwe
sedya seneng mateni). Bareng Fir'aun wus
meh kelem ana ing banyu, dheweke ngucap:
"Kawula sapunika pitados, manawi saestu-
nipun boten wonten Pangeran ingkang ka-
sembah, kajawi ingkang dipun imanaken Wa jaawaznaa bibanii israa-ii1al bahra
dening Bani Israil, sarta kawula kalebet go- [a-atba'ahum fir'aunu wa junuuduhuu
longanipun tetiyang Islam". baghyaw wa'adwaa, hattaa idzaa adra-
kahul gharaqu qaala aamantu annahuu
laa ilaaha illal ladzii aamanat bihii
banuu israa-ii1a wa ana minal musH-
miin.
91. Pangandikane Allah: "Saiki sira wus

sumurup siksa, lagi gelem iman, mangka
sadurunge sira tansah duraka, mula sira iku AI-aana waqad 'ashaita qablu wa kunta
dadi golongane wong kang padha gawe ru- "minal mufsidiin.
sak".
92. Dina iki Ingsun nylametake badanira

Fir'aun, (Ingsun uncalake marang dharat-
an) 504) supaya kunarpanira dadi tepa pa-
Iupi tumlf3.p wong-wong ing sapungkurira,
nanging satemene akeh-akehe manungsa iku
Falyauma nunaiiiika bibadanika Iitakuu-
padha nglirwakake marang ayat-ayatIngsun". na liman khalfaka aayah, wa inna ka-
tsiiram minan-naasi 'an aayaatinaa la-
ghaafiluun.
9 3. Lan satemene Ingsun wus mernahake

Bani Israil ana ing tanah kang muIya, sarta
Ingsun wus paring rezeki marang dheweke
kalawan rezeki kang becik, dheweke ora
padha pasulayan, kajaba sawuse dheweke
katekanan bukti nyata kang wus dimanger-
teni. Satemene Pangeranira Muhammad, kang
bakal ngukumi antarane wong-wong iku be-
suk ana ing dina Qiyamat, bab perkara kang Walaqad bawwa'naa hanii israa-iila mu-
bawwa-a shidqiw warazaqnaahu"l--, mi-
padha dipasulayakake". nath thayyibaat, famakh-talafuu haUaa
jaa-ahumul 'ilm, inna rabbaka yaqdhii
bainahum yaumal qiyaamati fiimaa kaa-
nu,u fiihi yakhtaluuun.
504). Ingkang dipun wilujengaken badan wadhagipun (jisimipun) Fir'aun ingkang sampuh dados
kunarpa, karukti dipun balsem dados mummi dinasti j<'ir'aun ing Piramide-Mesir. (mirsanana
katerangan ayat 50: Surat AI. Baqarah).
384
94. Mangka saupama sira Muhammad ma-

mang ana ing perkara kang wus Ingsun
turunake marang sira, sira takona marang
wong-wong kang padha maca Kitab Taurat,
kang sadurungira. Sayekti wus tumeka ma-
rang sira barang bener iku, saka Pangeranira.
Mula saka iku, poma dipoma sira aja pisan-
pisan kalebu ewone wong-wong kang padha Fa-in kunta iii syakkim mimrnaa anzal-
naa ilaika fas-alil ladziina yaqra-uunal
mamang"'. kitaaba min qablik, !aqad jaa-akal
haqqu mir rabbika falaa takuunanna
rninal mumtariin.
95. Lan poma dipoma aja pisan-pisan sira

dadi golongane wong-wong kang padha ang-
gorohake ayat-ayating Allah, jalaran yen
kongsi mangkono, yekti sira kalebu dadi
golongane wong-wong kang padha kapitu- Walaa takuunanna minal ladziina kadz-
nan. dzabuu bi-aayaatillaahi fatakuunanna
minal khaasiriin.
96. Satemene wong-wong kang wus tetep

tampa kaputusane Pangeranira bakal disiksa,
dheweke wis ora bakal padha gelem iman. Innal ladziina haqqat 'alaihim kalimatu
rabbika laa yu'rninuun.
97. Sanajan kabeh bukti-bukti wis padha

tekan marang dheweke, hiya meksa ora
bakal padha gelem iman, nganti dheweke
Walau jaa-athurn kuHu aayatin hattaa
iku wus padha weruh dhewe siksa kang yarawul 'adzaabal aliim.
lara.
98. Kena apa wong-wong pedesan iku kok

ora gelem iman, kang mangka yen gelem
iman, imane iku banjur manfa'ati marang
dhcweke? Kajaba kaume Yunus; iklb sawuse
padha iman, Ingsun nuli ngilangi siksane
kang nginahake (nglarani banget) ana ing
panguripan Donya, sana Ingsun paringi ka- Falau laa kaanat qaryatun aamanat
fanafa'ahaa iimaanuhaa iIIaa qaurna yuu-
senengan nganti tumeka sawijining mangsa. nus, lamrnaa aarnanuu kasyafnaa 'an-
hum 'adzaabal khizyi fiI hayaatid-dunyaa
wa rnatta'naahurn ilaahiin.
99. Lan manawa wus dadi kaparenging

karsane Pangeranira, sanyata wong - wong
kang ana ing Bumi kabeh iki, padha iman.
Apa sira Muhammad niyat arep meksa nji-
yat marang para manungsa nganti supaya
Walau syaa-a rabbuka la-aamana man fiI
dheweke dadi gelem padha iman? ardhi kulluhum jamij'aa, afa-anta tukri-
hunnaasa hattaa yakuunuu rnu'rniniin.
385
100. Lan ora ana SaWljlmng awak kang

. jgelem iman,. kajaba sarana idzining Allah,
V Ian ParijenengaNe bakal' paring bebendu lna-
rang wong-wong kang ora gelem ~adha nge-
cakake akal p.~kirane. Wamaa kaana linafsin an tu'mina iIIaa
bi-idznillaah, wa yaj'aIur rijsa 'alalladzii-
na laa ya'qihiuO:
101. '. D,hawuh3Y.si(aMuhammad!: "Sir.a pa-

dha ridelenga J~a bae kang ami ing Langit
Ian Bumi", ananging ayat-ayat Ian pepeling-
pepeling iku ora maedahi tumraping wong-
wong kang ora gelem iman. Qulin-dhuruu maadzaa fis-samaawaati
waI ardh, wamaa lughnil aayaatu wan- .
nudzuru 'an qaumil laa yu'minuun.
102. Mangka ora ana kang dienteni dening

wong-wong musyrik-Arab iku, kajaba kaya
dina-dinane umat kang kapungkur sadurunge
dheweke. Dhawuha sira Muhammad: "Sira
padha ngentenana, satemene aku bebarengan Fahal yantazhiruuna illaa milsla ayyaa-
karo sira kabeh dadi golongane wong-wong mil ladziina khalau min qablihim, qui
kang ngenteni". fantazhiruu innii ma'akum minal munta-
zhiriin.
/ 103. Ingsun banjur nylametake para Utus-

v' anlngsun sarta wong-wong kang padha iman.
Mangkono uga Ingsun kagungan hak kudu
nylametake wong-wong kang padha iman".
Tsumma nunajjii rusulanaa walladziina
aamanuu kadzaaIik, haqqan 'alainaa
nunjil mu'miniin.
Da'wah Pangajaking Islam.
104. Dhawuha sira Muhammau; "He par;! .., ,. , •••..c.s

I~' ~ ~-:•• ";'1 "'Sl-'.
_':'.\. \ • \£l- \ ~9
.."'U~J.i'9
7. , ••
....-:;~ v .... ~ ~~~ . . ~ .... -\ . \
manungsa! Saupama sira ana ing kamamang-
an saka Agamaku, aku ora gelem nyembah
marang kang sira sembah saliyane Allah,
ananging aku tetep nyembah marang Allah,
kang njabut n,.awanira kabeh, Ian aku ka-
dhawuhan supaya klebu d:.-.ui golongane
wong-wong kang padha iman".
Qui yaa-ayyuhan naasu in knntum fii
syakkim min diinii falaa a'budul la-
dziina ta'buduuna min duunillaahi walaa-
kin a'budullaallal ladzii yatawaffaakum,
wa umirtu an akuuna millal,mu'miniin.
386
105. Lan aku kadhawuhan: "Sira ngadhep-

na rainira marang Agama, sarta cOl1dhong
marang Agama, Ian aja pisan-pisan sira dadi
goiongane wong-wong kang padha musyrik".
Wa-an aqim wajhaka liddiini haniifaa,
walaa takuunanna minal musyrikiin.
106."Lan sira aja 'ibadah ngumawula ma-

rang kang ora bisa aweh manfa'at Ian ma-
dlarat marang sira saka saliyane Allah, sa-
upama sira nindakake larangan iki yaiku
'ibadah rna rang saliyane Allah, mesthi bae Walaa tad'u min duunillaahi maa laa
yen nganti mangkono, sira kalebu ewone yanfa'uka walaa yazhunnuka fa-in fa-
wong kang nganiaya". 'alta fa-innaka idzam minazh zhaalimiin.
107. "Dene manawa Allah paring kasusahan

marang sira, ora ana kang bisa ngilangake
kasusahan iku, kajaba PanjenengaNe pribadi,
nanging manawa PanjenengaNe karsa paring
kabecikan marang sira, ora ana kang bisa
nulak kanugrahaNe. PanjenengaNe paring
kanugrahan marang wong kang dadi kapa-
renging karsaNe saka kawulaNe, dene Allah Wa-in tamsaskallaahu bidhurrin falaa
kaasyifa lahuu illaa huwa, wa-iy yuridka
iku Maha Ngapura tur Maha Asih".
bikhairin falaa raadda lifadhlib, yushiibu
bibii may yasyaa-u min 'ibaadib, wa
huwal ghafuurur rahiim.
108. Dhawuha sira Muhammad: "He ma- ~~r:-:.: {'Jj '~:[;..:~ '\i!,V?''{f g.\-.4
., ~) ~ ~~~ • """ U" "D-!.. Uo1
nungsa! Satemene kabeneran saka ngarsane
Pangeranira iku wus tumeka marang sira
kabeh, muIane sapa bae sing oleh pituduh,
munfangate pituduh iku tumrap dheweke.
Dene sapa bae sing kasasar, akibat kawu-
sanane hiya tumrap dheweke, Ian Ingsun
dudu tukangmu kang njaga awakmu". Qui yaa-ayyuhan naasu qad jaa-akuml
haqqu mir rahbikum, famanihtadaa
fa-innamaa yahtadii linafsib, waman
dhalla fa-innamaa yadhillu 'alaihaa, wa-
maa ana 'alaikum biwakiil.
387
109. Lan sira andhereka marang kabeh

kang wus diw~ I . yokake marang sira, Ian sira
kudu sabar. nganti Allah paring pernatan
hukum, dene Allah iku luwih Adil-adile
....
kang paring hukum."
Wattabi' rnaa yuuhaa ilaika washbir
hattaa yahkurnaUaah, wa huwa khairul
haakirniin.
** *). Para sutrisna, minangka panutuping katerangan wigatosipun nyinau-bandhingan (comperative-

study) saking surat Yunus kalayan surat Hud ing antawisipun makaten:
\. Kekalihipun surat Yunus Ian surat Hud kawiwitan sarana A1iif Laam Raa, tumunten
anerangaken Risalab sana Da'wabipun para andika Nabi Ian Rasul ingkang tansab paring
tuntunan sana piwulang-sae amrih tata-rabarja wonten ing Donya dumugining rabayu
wonten ing Akherat.
~. Kekalihipun sami-sami anerangaken ingkaripun tetiyang kafir dhumateng AI-Quraan, sana
bantaban-bantabanipun, saba sawatawis sejarabipun para Nabi, ingkang wonten ing surat
Hud tambab dipun gamblangaken malih!
3. Ing surat Hud anerangaken: bab wontenipun 'Arsy-ipun Allab sarta mula bukanipun
'alam jagad ray a turnitah ing ndalem 6 pase, sarta norma-hukum Agami ngalalaken
rnangangge papaes ingkang sae-sae utawi lux ananging boten kepareng leiangkungan.
388
Surat 11 HUO Juz 11
HUD
Tumuruning wahyu ana ing Mekkah, kajaba ayat 12, 17 Ian 114
tumurun ana ing Madinah. Tumurune sawuse Surat Yunus
KaJawan asma Allah kang Maha Murah

Maha Asih.
BismiIlaahir rahmaanir rahiim.
Dhawuh namung manembah ing

Allah.
1. Alif Laam Raa' (hamung Allah pribadi
kang prik~a maksude).· Kitab iki, kang wus
ditetepake ayat-ayate, ora ana owah-owah-
ane maneh, ayat-ayat iku nuli diprinci-
princi 505) ayat-ayat iku saka ngassaning AJif I.aam Raa; Kitaabun uhkimat aayaa-
Pangeran kang Maha Wicaksana tur Maha tuhuu !summa fusl:tshilat milladun hakii-
Waspada. min khabili-.
505). Dipun princi-princi, kadosta piwucLTauhid, ing surat AI-Ikhlas, surat Ali 'Imran: 64, Ibadah
ing surat Adz Dzaariyat: 56, Shalat i~-SUrat Al Baqarah: 43, An Nisa': 101, Al Anfaal: -a;-
~_h.!y..@,!!!jng surat Al Baqarah: f83~·dU:mugi 187, ZakatJII[\.~had~lIlJ_ln_(s~ratAl Baqarah: 110,
Ali 'Imran: 134. Al A'raf: 156. Ar Rum: 39. Luqman: 4, Al MuzzammiC-2·0, ~i ing surat
Ali 'Imran: 96-97, Al Baqarah: 124-:29, Al Hajj: 26-37, Jihad ing surat· Al--Ha.fl= 77,
P~lIlIg_lll{_s.urat AI Baqarah: 19~193, Al Maaidah: 35, Al AnfaaJ:- 12. 15-16, Dhame ing
surat Al Anfaal: 61" ~an..83)'(),man._politJk._(suwaka) i.n~ surat An Nisaa': 90. Jarahan penna:
ing surat Al Anfaal: I, Hukl1m N.1kah-Th!liaq Ian_RI.!lI1 ing S'.Irat Al Baqarah: 102, 187, 221,
An Nisaa': 36, Al Isra': 23, 26. An Nur: 3, 26. 33, AI Munotahinah: 10. 11.1!1.I~\1I1l_p!l,tllan.
kang diharamake ing surat Al Baqarah: 168. 172, 173, Al Maaidah: 1--3, 8·7, 88, 96. Al
Ali'aam: 118, 119, 142-145, An Nahl: 66---67, 114. Al Hajj: 28. 30. I!l.!itll.m QisII~ (Pati)
ing surat Al Baqarah: 178-179. 194, Al Maaidah: 44-45. An Nahl: 126. Hukum Waris
ing surat Al Baqarah: 180-182. 240. An Nisaa': 1-7,12.19, 33, 176, 197, Al Maaidah:
106-108, An Anfaal: 1. 72, 7~. Qotong Royong (lung tinulung) .ing surat Al Maaidah: 2,
Al Anfaal: 73, .At Taubah: 71, HukuinRibj ing-iurat JU-BaqaraJl:-275-279, Ali 'Imran: 130.
An. Nisaa':" 16l,.Ar Rum: 39"·Kiiliw~~I'!.!~ surat Al B.aqarah: 83. 215. An Nisaa': 36.
An Nahl: 90, Al Isra': 26. Al 'AnKliout: 8. Luqman: 14. Al Ahqaf: 6.15-18. Al Fluqan: 54.
AI Ahzab: 6, Ilmu (kawl"!lh) ing surat Ali 'Imran: 19-20,.Al Maaidah: 30.101 • .1\1 ~'aam: 50 •.
Faathir: 19-2"l.A}";-Alaq:-a'-7. Saba': 1~13. Az Zumar: 9. AI: Isra': 85, w.N!bikhtiy~._
(Swasembada) ing surat An Nisaa': 32. 111. Al Maaidah: 105. AJ: Ra'd: 11. Al Iara':-l:-!;~ 84.
AlKaiilE-29=58. Al Mu'miJiun:· 62, Faathir: 18. FushshDat: 46, Asy Syura: 20. Al Jaatsiyah:
15, 21-22. Al Ahqaf: 19. An Najm: 31. 38-41. Ath Tbalaq: 7. AI Muddatstsir: 37. 55.
Al An'aam: 70. Al Balad; 10. Al 1\ laaf: 86, ~anan!!!B .M~!II!J!a_~l!surat Al Baqarah:
30. 31, An Nisaa': 1. 28. Al An'aam: 98. Al. A raaf: 28. 29. 189. Al Bijr: 26. 28-29. 33 •
An Nahl: 4. 78, Al Anbiyaa': 37. Al Hajj: 5. 11. Ar Ra'd: 5. Al Mu'DunUD: 12-14. Qaaf: 16.
389
Surat 11 HUD Juz 11
,2. Supaya sira kabeh aja manembah, ka-

/ jaba mung marang Allah. Satemene aku
4/ kadhawuhan dening Allah aweh pepeling,
AIlaa ta'buduu illallaah, innanii lakwiI
sarta kadhawuhan aweh pawarta bungah minhu nadziiruw wa basyiir.
marang sira kabeh.·
3. Lan sira kadhawuhan supaya sira nyu-

wun pangapura marang Allah, Pangeranira,
sira banjur padha tobata marang Panjeneng-
aNe, yekti PanjenengaNeiku bakal paring
kasenengan marang sira kabeh kalawan pa-
nguripan kang becik, nganti tekan ing mang-
sa kang wus-katamtokake, sarta Panjeneng-
aNe arsa paring kamigrahan marang wong-
wong kang anindakake laku becik. Saupama
Wa anistaghfiruu rabbakum tsumma
wong-wong mau padha mlengos saka perkara
tuubuu i1aihi ymnatti'kum mataa' .. n ha-
kang sira tekakake Muhammad, sira dha- sanan iIaa ajalim musammaw wa yu'ti
wuha: "Satemene aku kuwatir banget meng- kulla dzii fadhlin fadhlah, wa-in tawallau
ko gek sira kapatrapan siksaNe dina kang fa-innii akhaafu 'a1aikum 'adzaaba yau-
agung pakewuhe". min kabiir.
Ar Rum: 36, 54, As Saj dah:. 7-9, Fathir: 11, Yaa Sin: 77, Shaad: 71-72, Az Zumaar:
6, 49, Al Ma aa'rij: 19-21, Ad Dahr: 2, 3, ' Abasa: 19, Ath Thaariq: 5-7, Ghaafir, 64, 67,
Al Hujuraat: 13, At Tiin: 4, Adat kasopanan lumebu omah ing surat An Nuur: 27, 28, 58,
59, 61, 62, Anjaga kasehatan ing surat Al A'raaf: 31, Manganggo papaesan ing surat Al
A'raaf: 32, Adat tatakromo uluk salam ing surat: 86, Watak Ngapura ing surat Al Baqarah:
219, 237, 263, Ali 'lmran: 133, 134, 159, An Nisaa': 149, An Nahl: 126, An Nuur: 22,
Asy Syuura: 37,40, 43, At Taghaabun: 14, Al A'raaf: 199. Bebaya fitnah ing surat Al Anfaal:
25, 28, Al Mu'minun: 97, 98, FllSllshilat: 36, Al An'aam: 111, 112, 121, Ilmu jiwa naluri
ing surat An Nahl: 68~9, lImu falak ing surat Al Baqarah: 29, 189, Yunus: 5, Al HUr:
16.-17, Al Isra': 12, Al Anbiyaa' :33, Al Mu'minun: 17, Yaa Sin: 37-40, Ash Shaffaat:
6-8, Al Mulk: 5, An Naazi'aat: 28, Ath Thalaq: 1-3, 11, At 'I!aubah: 36, Undian, main Ian
arak iku harnm ing surat AI Maaidah: 90, Saba': 12-13, Al Baqarah: 219, Al Maaidah: 90
-91, Watak 'adil ing sur at An Nisaa': 58-59, 135, AI Maaidah: 8, 41, 42, Al An'aam: 152,
AI A'raf: 29, Al Anbiyaa': 112, Az Zumar: 46. Al Hujuraat: 9, Al Mumtahanah: 8, An
Nah '·'"hI: 90. Rumeksa ing amanat ing surat Al Baqarah: 283, Ali 'lmran: 75-76, An Nisaa':
58,' Al Mu'minun: 8, Watak resikan ing surat AI Hajj: 29, Al Muddatstsir: 1-4, Watak boros
ing surat Al An'aam: 141, Al A'raaf: 29, Al Isra': 26-29, Al Furqaan: 67, Watak khiyanat
(cidra) ing surat Al Anfaal: 58, An Nisaa': 105-108, An Nahl: 92, 94, Rumeksa ing sarira
ing surat An Nisaa': 25, Al Maaidah: 5, Al Mu'minun: I, 5-7, An Nuur: 30, 33, 36,
Al Ma'aarij: 29-30, 31, 35, Sepeket .persatuan ing surat Ali 'lmran: 103, Al Maaidah: 32,
An Nisaa': 25, AI Huiuraat: 10, 13, Watak ria (pamer) ing surat AI Baqarah:. 264, AI Anfaal
: 47, An Nisaa': 38, Fakir'miskin ing surat AI Baq,arah: 155, 156, 177, 273, AI Isra': 28,
36, At Taubah: 4, Kasugihan ing surat Ali 'lmran: 10, Al Anfaal: 28, 36, An Nahl: 71,
Al Kahfi: 46, AI Qashash: 77-82, Saba': 35-37, Al Hadid: 20, Al Muddatstsir: 6, Al
Fair: 20, Al Lail: 17--21, At Takaatsur: 1-8, Al Humazah: 1-4, Dedagangan ing surat
Al Baqarah: 198, 280, 282--283, An Nisaa': 29, AI Jum':J.h: 10-11, Al Muthaffifin: 1-3,
Karaharjan ing surat Al Baqarah: 189, Al An'aam: 135, AI Hajj: 77, Az Zumar: 39, Al Jum'ah:
10, AI Lail: 1-7, Ibrahim: 24-27, Nganyut tuwuh dosa gedhe ing surat Al Baqarah: 178,
An Nisaa': 29, 92, 93, AI Maaidah: 32, AI An'aam: 151, AI Isra': 33, Al Furqaan: 68,
Tumitah ing BuIni ing surat AI Baqarah: 29, AI 'Ankabut: 19-20,44, Luqman: 10, Qaaf: 38,
Fushshilat: 9-12, Al Ahqaaf: 3, Al Qamar: 49-50, AI Hadid: 4, At Thalaq: 12, An Naba':
6,7,12, Al Mulk: 3, Ar Rahman: 7,TumitahingLintang-Lintanging surat An Naba': 12-13,
Al Mulk: 3, At Takwir: 15-16, An Naazi'at: 28, An Nahl: 12, Al Mu'minun: 17, AI Infithaar:
1-19, Lelayaran ing surat Yunus: 22, Al Isra': 66,70, Luqman: 31-32, Az Zukhruf: 12-13,
Yaa Sin: 41-43, AI Jaatsiyah: 12, AI ' Ankabut: 65, Tumitahing roh (jiwa) ing surat Ali
'Imran: 144, 185, AI Anbiyaa': 35, pi! Isra': 85, Al Ankabut: 57, Az Zumar: 42, Asy Syarnsy.:
7-8, Al Muddatstsir: 38, Bebrayaneuripirig manungsa ing sur",t AI Baqarah: 86,200,212,
Al An'aam: 32, Yunus :24, Hud: 15-16, Ar Ra'd: 26, Ibrahim: 3, AI Isra': 18, AI Kahfi: 45,
l'i!sy Syura: 20, Al , Ankabut: 64, Luqman: 33, AI Hadid: 20, Tha Ha: 131, Al Qashash: 60,
Ar Rum: 6-9, Az Zukhruf: 35, Al A'la: 16, Boeah yatim ing surat AI Baqarah: 83,177,220,
An Nisaa': 2--3, 5-6, 8-10, 36, 127, Al Isra': 34, Al Maa'un: 1-2, AI Fair: 17, AI Balad: 13,
390
Surat 11 HUD Juz 11
4. Mung marang ngarsaning Allah pn-

badi panggonan sowanmu bali, Ian Panje-
r nengaNe iku kang Maha Kuwasa marang
sakabehing perkara. Ilallaahi marji'ukum, wa huwa 'alaa
kulli syai-in qadiir.
Bedane Sifating Wong Mu'min Ian

Wong Kafir.
5. Elingna! Sanyata kaum munafikin iku

padha ngrendhem kagethingane, Ian ana ing
ati-atine mungsuhi Rasulullah, karepe padha
ngumpetake wadine aja nganti katon dening
Rasulullah, Ian wong-wong kang padha iman.
Elingna! Ing nalika dheweke padha keku-
dhung nganggo sandhangane, Allah ngawu-
ningani kabeh. Satemene PanjenengaNe iku Alaa innahum yatsnuuna shuduurahum
liyastakhfuu minhu, alaa hiina yastagh-
Maha Nguningani kabeh isining ati. syauna tsiyaabahum yalamu maa yusir-
muna wamaa yu 'linuun, innahuu 'aIii-
mum bidzaatish-shuduur.
Jejungguling wong kafir ing surat Ali 'Imran: 28, 118, An Nisaa': 144, Al Maaidah: 31, 51,
55-58, At Taubah: 23-24, Al Ahzab: 6, Al Mumtahinah: 1, 7-9, Al Qalam: 8, Dhemen
gawe becik ing surat Al Baqarah: 87,177,195,261-263, Ali 'Imran: 15,17, An Nisaa': 36,
114, AI Maaidah: 32.48, Al Hujurat: 11-12. Al M"ddatstsir: 44, Al Fajr: 16-20, Al Balad:
12-17, Al Lail: 17-21, Al Maa'uun: 1-3, An Nahl: 90, Al 'Ankabut: 8, Luqman: 14,
Al Ahqaf: 15.Al An'aam: 151, AI Isra': 23, Yunus: 23. Dhemen gawe rusak ing surat Al
Baqarah: 27, 68, Al Maaidah: 33, Al A'raaf: 56. 74, 85. Asy Syu'ara: 151-152, Muhammad:
22, Laku aniaya (zhalim) ing surat Yunus: 44, Hud: 101, Al Kahfi: 59, Al Ahqaf :19,
Asy Syura: 40, An Nisaa': 148, Adz Dzaariyaat: 59. Laku apus ing surat Al Muthaffifiin:
1-3, Watak sabar ing surat Al Baqarah: 45. 153. 155-15'1, 177, Ali 'Imran: 15-17,200,
An Nahl: 126-128, Al Hajj: 34-35, Tha Ha: 130. Al Qashshash: 54.79,80. Al 'Ankabut:
58-59, Luqman: 17. Qaaf: 39, Ghaafir: 55, Al Muzzammil: 10. Ad Dahr: 24, AI Balad: 17,
Al 'Ashr: 1-3. Ar Ra'd: 22, Dedana (shadaqah) lng surat Al Baqarah: 43,110,177,215,
254, 263-265, 267, 270-274, Ali '!mlan: 92, 134. An Nisaa': 38, Al A'raaf: 156, Al Anfaal:
3. At Taubah: 34, 60, 67.79,99. 103. Al Furqan: 67. Ar Ra'd: 22, Ibrahim: 31, Al Hajj:
35, 41, AI Mu'minun: 4. Ar Rum: 39, Saba': 39. Faathir: 29, Luqman: 4, As Saj dah: 16,
Yaa Sin: 47, Adz Dzaariyaat: 19, Al Hadid: 7, 18, Al Mujaadilah: 12-13. At Taghaabun:
16--18. Al Munaafiqun: 10-11, Al Ma'aarij: 24-25, Adhuha: 10-11, Al Maa'uun: 7,
Al Muzzamiil: 20. Kitab Taurat Ian Injil ing surat Al Baqarah: 78, 79, ll3, 121. 140, 159,
174. Ali 'Imran: 71-72,78,187, An Nisaa': 46. Al Maaidah: 13,15,41, Tekebur (kuma-
lungkung) ing surat An Nisaa': 36, 172. 178. An Nahl: 23-29, Al Isra': 37-38, As Saj dah:
15. Az Zumar: 60, 72, Ghaafir: 35, 76. Luqman: 18-19, Nacad ing !iyan ing surat Al
Hujurat: 11. Al Humazah: 1-2, Da'wah (tabligh) ing surat An Nahl: 125, Ibrahim: 4,
F'ushshilaat: 44. Hawa-nafsu ing surat Ali 'Imran: 14. An Nisaa': 135, Ar Rum: 29, Shad:
26. Al Qashash: 5U, LaKU goroh ing surat An Nisaa': 112, Al Hajj: 30, An Nur: 4. 19, 23,
Ash Shaaf: 2-3, Al Qalam: 10-11, Jiwa (sukma) ing surat Ali 'Imran: 145,185, Al Anbiyaa':
35, Ai Isra': 85, Al 'Ankabut: 57, Az Zumar: 42, Asy Syarosy: 7-8, Al Muddatstsir: 38,
Mungkir janji ing surat Al Anfaal: 55-58, Yusuf: 52.
391
Surat 11 HUD Juz 12
JUZ 12
6. Lan ora ana sawijining gegremet 'kang

UriP ana ing Bumi, kajaba rezekine ditang-
/ gung dening Allah, Ian PenjenengaNe nguni-
V ngani ing panggonal1 tetepe kanggo urip
Ian panggonan tumitipe saw Use mati. Kabeh
mau wus katulis ana ing Kitab kang nyam
(Lauhul Mahfuzh).506)
Wamaa min daabbatin iii ardhi iIIaa
'a1a1laahi rizquhaa wa ya'iamu mustaqar-
rahaa wa mustauda'ahaa, kullun f.ii ki-
taabim mubiin.
7. Lan PanjenengaNe Pangeran kang wus ~": ~~~Sj~9~1~~~\~:; - V

nitahake pirang-pirang Langit Ian Bumi, sa-
jroning nem dina, Ian 'Arsye ana ing sa-
dhuwuring banyu. Tumitahe iku kabeh, Pan-
~1;r~;~\J£c~0~j~~
r:
"''''''r., ,., !:..".(- "~l ~ .~..i\" ~ "IJ"t
jenengaNe karsa nyoba marang sira kabeh, ~i.itt;)j~~,,~~,:,J, ~
endi sira kabeh kang luwih becik 'amale.
Lan temen manawa sira dhawuh Muhammad:
~~l\~~lTI:;r~~1 a~ 9;i1
.-/ "Satemene sira kabeh bakal pada diurip-
ake maneh sawuse mati", mesthi wong-wong tj. '.
kafir padha calathu: "Ora liya iki kajaba o~
sihir pengapus krama kang nyata!".
Wa huwalladzii khalaqas samaawaali waf
ardha fii sittati ayyaamiw wakaana 'ar-
syuhuu 'alai maa-i liyabluwakum ayyu-
kum ahsanu 'amalaa, wala-in qulta inna-
kum rnab'uulsuuna mini ba'dil rnauti
layaquulannal ladziina kafaruu in haa-
dzaa iIIaa sihrnrn rnubiin.
8. Lan sauparna Ingsun ngakhirake sik-

sane wong-wong mau, nganti tekan mangsa
kang katamtokake, mesthi wong-wong mau
padha calathu: "Apa ya kang murungake
tumuruning siksa iku?", 0 Elinga! Ana ing
dinane siksa iku turnurun marang dheweke,
babar pisan ora ana kang bisa ngalang- Wala-in akhkharnaa 'anhurnul 'adzaaba
ngalangi siksa iku, rnarang dheweke, sarta ilaa urnrnalim ma'duudatil layaquulunna
mahth banjur tumurun: bilahi kang wus rnaa yahsibuh, alaa yauma ya'tiihirn laisa
rnashruufan 'anhurn wa haaqa bihim rnaa
padha disepelekake. kaanuu bihii yastahzi-uun.
506). Kalestarenipun tiyang gesang ing Ngalam Donya, Gusti Allah sampun nyadhiyakaken bahan-
pokok (national recourses) kangge saben-;;aben Bangsa, makaten ugi kawontenan lingkungan
(eDvironment) ingkang damel kondisi sarta kamungkinan kamajengan tehnik. Wonten ing
avat punika AJ,lah andhawuhaken supados rezcki Ian ajal dipun manfangataken kanthi sac-sac.
\rtosipun manawi saged kasembadan manfangataken bahan-pokok Ian lingkungan ngantos
·nakmur (gemah. ripah loh jinawi) sarta pinaringan yuswa-panjang supados tainbah santosa
iman'lap 'iblldahipun sarta kathah dedana dh umateng masyarakat, sampun ngantos adigang
adigung adi~una. makaten menggah su.raosipun tafsir ing ayat no. 6 Ian no. 7 kasebat,
wallaahu 'a!am!
392
Surat 11 HUD Juz 12
9. Dene manawa Ingsun paring rahmat

marang manungsa, nub Ingsun pundhut ma-
neh, mesthi dheweke banjur padha nglokro
saka sihing PangeraNe, tur ora padha duwe
panarima sethithik-thithika. Wala-in adzaqnal insaana minnaa rahma-
tan tsumma naza 'naahaa minhu, innahuu
laya-uusuJl kafuur.
10. Lan manawa lngsun paring k3.11i'matan

sawuse nandhang kasusahan, mesthi dhe-
weke ngucap: "Kasbsahan wus ilang saka
aku", banjur dheweke padha b~ah-bungah,
sarta gumunggung ambek kumalungkung!". Wala-in adzaquaahu ua'maa-a ba'da dhar-
raa-a massat-hu layaquulanua dzaIiahas
sayyi-aatu 'annii, innahuu lafarihun fa-
khuur.
• '''~'''''~~'
11. Kajaba wong-wong kang padha sabar,
Ian tumindak becik, dheweke oleh panga-
r..AI,. .'J'10\ ,~ ... II~"\"'"
~ ; .,. '" ~'tl~
·.!.'~ctI.\JOl.\\
ill' ,
pura sana ganjaran kang gedhe. 507 ) ~

0" ." ".......\ .,t"- ••
'"
_:- J"f .J J~
Dlalladziina shaharuu wa 'amilush shaali-

haat, ulaa-ika lahum maghfiratuw wa aJ
run kabiir.
Kabeneraning Wahyu.
12. mBok manawa sira Muhammad ninggal

(ora nekakake) saweneh dhawuh kang wus
kawahyokake marang sira, Ian mbok manawa
dhadhanira dadi rupeg, jalaran dhawuh iku,
awit sira wedi yen diwangsuli dening wong-
wong mau: "Kena apa Muhammad kok ora
dituruni raja brana, utawa t.cka bareng karo
Malaikat?". Satemene sira iku Muhammad
mung dadi juru pepeling, dene Allah iku Fala'allaka taarikurn ba'dha rnaa yuuhaa
kang pinasranan kabeh perkara". ilaika wa dhaa-iqurn bibii shadruka ay
yaquuluu laulaa unzila 'aJaihi !u\Ilzun au
jaa-a rna'ah\ 'I malak, innamaa ant<! oa-
dziir, wallaahu 'alaa !rulli syai-in wakiil.
<>7). Sampun satrepipun tiyang ingkang sabar· Ian tetep tumindak kasahenan (amal shaleh) punika
ingkang menang sarta nampi kabegjan Donya- Akheratipun. Sabab tiyang sabar punika boten
nate fr.ustaSi (nglokro) nanging tansah optimis (pangaieng-aieng angsal pitulungipun Gusti
Allall ageng sanget, dados boten gadllh panyana awon dhurnateng Allah SWT). Ian malih
tiyang ingkang remen amal shaleh punika mitranipun kathah. ingkang badhe purun saeka-
praya ugi kathah. dados gesangipun gembira Ian amung ndherek dhumateng Gust! Allah
piyambak manernbah sana nyuwun pitulung! Makaten katerang sawjltawis ing ayat no. 8
dumugi no. 11.
393
Surat 11 HUD )uz 12
13. Dheweke malah padha ngarani: "Qur'

an iku digawe-gawe dening Muhammad!"
Dhawuha sira: "Coba tekakna sepuluh Surat
bae kang dikarang padha karo Quraan iku,
sarta sira padha anjaluka pitulung sabisa-
bisamu marang sapa bae saliyane Allah,
yen nyata iku padhll bener".
Am yaquuluu naftaraah, qui fa'tuu bi-
'asyri suwarim mitslihii muftarayaatiw
wad'uu manistatha'tum min duunillaahi
inkuntum shaadiqiin.
14. Dene ma.nawa dheweke padha ora bisa

nuruti karepmu, mangertia yen Quraan iku
diturunake kalawan 'ilmuning Allah, 508)
Ian satemene ora ana Pangeran kang sinem-
bah, kajaba mung PanjenengaNc pribadi, Fa-iIIam yastajiibuu lakum fa'iamuu an-
apa sawuse ana hujah kang mangkono, sira namaa unzila bi'i1millaahi wa-al laa ilaa-
kabeh banjur arep padha Islam? ha iIIaa huwa Kahal antum muslimuun.
15. Sapa sing ngarcpakc kaUri pan Donya

Ian kemompyorane,509) ana ing Donya Ing
sun bakal maringi wohe ngamalc gencp ma-
rang dheweke, sana dheweke ana ing Donya
iku ora padha dikurangi ganjarane.
Man kaana yuriidul hayaatad dunyaa
wa ziinatahaa nuwaHi ilaihim a'maa la-
hum i'iihaa wahum fiihaa laa yubkhasuun
16. Ananging wong-wong mau ana mg

Akherat ora oleh apa-apa, kajaba mung
Neraka, Ian sirna kabeh sabarang kang di-
tandangi ana ing Donya dening wong-wong
mau, sarta sabarang kang wus padha di- lHaa-ikalladziina laisa lahum fil aakhirati
tindakake bakal muspra. iIIan-naar, wa habitha maa shana'uu I"ii-
haa wa baathilum maa kaanuu ya'ma-
luun.
5(8). Artosipun, Al-Quraan punika ingkang andamel hamung Gusti Allah piyambak, Muhammad saw
punika hamung Utusan ingkang andumu!(ekaken piwulangipun AI-Quraan cthumateng para
n1anungsa ing sa-Jagad-rat pramudita.
509). Menggah gamblangipun tafsir ayat no. 12 dumugi no. 16, kados makaten: manawi Wahvu
AI-Quraan punika katiti priksa saking sosial-budaya utawi kasusastran, sarta 'ilmu aest{,lika
Ian ilmu budi-pakerti, punapa malih ilmu s('jarah sarta ilmu pengantar-hukum, cetha wela-wpla
bilih Al-Quraan punika sane, damelanipun Muhammad saw ingkang wuta sastra, botcn saged
maos Ian nyerat. Lan upanli para Sastrawan ing Sadonya punika Kongres, perlu ayon danlt.'l
Kitab tandhingan sami utawi langkung sae, badhe boten saged kalampahan. Pramila sumangga
para kadang kula sadaya~ samiya tam bah senng maos Quraan. Ian nliti suraos-suraosipun,
insya Allah, Gusti Allah badhe paring manah-padhang sarta pinaringan gampil nyurao, Ian
'amalaken. Dhuh para sutrisna, kados punapa ni'matipun gesang taqwa ingkang makaten
punika!
394
Surat 11 HUD Juz 12
17. Apa wong kang ngrungkebi Agama

(kang cetha) saka PangeraNe, Ian disartani
dening sawijining saksi 510) saka ngarsaning
Pangeran kang nyekseni kabeneran Agama
mau, iku apa padha karo wong-wong kang
mung ngudi panguripan Donya, Ian pepaes
bahe? Lan sadurunge Kitab Quraan iku
tumurun, Kitabe Musa kang dadi panuntun,
Ian rahmat tumrap wong-wong kang gelem
iman, yaiku wong-wong kang padhapercaya
marang Qura'an. Dene sapa kang kafir ma- Afaman kaana 'aIaa bayyinatim mir rab-
rang Quraan, Ian Nabi Muhammad, saka bihii wa yatluuhu syaahidum minhu wa
golongan Agama kabeh kang beda-beda, min .qablihii kitaabu muusaa imaamaw
wa rahmah, uIaa-ika yu'minuuna bih,
temen Neraka kang dadi panggonan baline. wamay yakfur bihii minaI ahzaabi fan-
Jalaran saka iku, poma sira Muhammad aja naaru mau'iduh, faIaa taku fii miryatim
mamang marang Quraan, satemene Quraan minhu innahul haqqu mir rabbika waIaa-
iku haq saka ngarsane Pangeranira, nanging kinna aktsaran naasi laa yu'minuun.
akeh-llkehe manungsa ora gelem padha i-
man".
lB. Lan sapa ta wong kang luwih zhalim

ngungkuli wong kang gawe gegorohan di-
awadake saka ngarsaning Allah. Dheweke
bakal' padha disowanake men yang ngarsane
Pangerane, Ian saksi-saksine bakal matur:
"Punika sadaya tetiyang ingkang maiben
dhareng PangeraniFun". Elingna! La'nating "lI~1
_ Allah tetep marang wong-wong kang padha o .. "
nganiaya.
510). Para Jumhur ahli tafsir anerangaken bilih saksi punika andika Malaikat Jibril a.s. utawi
AI-Quraan punika piyambak sampun ateges rawuhipun Mu'jizat agun!! saking ngarsaning
Allah SWT.
Pancen ma..ltaten para sutrisna, Quraan punika dados sl1mber-hui<.umipun Risalah (message)
Dinul I.lam ;ngkang kaampil dening Kanjeng Nabi Muhammad saw, Rasul akhir-zaman.
Inggih punika ambangun sarta nyampurnakaken Agamining para Andika Nabi kina-kina. Piwu-
calipun Agami Islam punika gampil dipun tampi Ian dipun mangertosi, amargi adhedhasar
kawruh Ian 'Hmu. Syari'atipun wiyar-mayar: gampil dir,hm lampahi dening sadhengahing
manungsa saindhenging bawana sawarnining bangsa wonten sadayaning mangsa, tur boten
sepen saking hikmah tuwin piguna.
Kitabiptm Suci AI-Quraan, dhawuhipun cetha terang, garnpil kasuraos, sekeca dipm. waos
Ian dipun apalaken, kawontenanipun tetep jangkep, rineksa ing Allah SWT, suei murni
boten wonten tanganing: manungsa ingkang nyampuri, tur tumurun salting ngarsaning Allah
Ingkang Maha Suei. Makaten ugi tindak tuwin pangandikanipun Kanjeng Nabi saw, ingkang
minangka dados tafsir-katerangipun, nadyan namung prakawis tindak prayogi utawi kirang
prayogi, bot en won len ingkang rnrucut, sadaya kacakup sinerat dening para Pujangga wonten
ing Kitab-kitabipun Hadits, tharik-thatik sarana urut. AwH saking punika, saupami wonten
ingkang cariyos: "Ing Donya wis ora ana Agama kang mumi tur saka ngarsane Allah, kajaba
mung Agama Islam, Ian ora ana pepacaking Agarna kang thArik-tharik cetha terang, saliyane
Agama Islam", saestu (makaten ngendlkanipun Ki Bagus Haji Hadikoesoema, ing Kongres
Ummu.t Islam ing Ngayogyakarta-Hadiningrat, tahun 1926) ingkang makaten punika boten
nama Ielangkungan utawi umuk-umukan, nanging namung satrep Ian saIeresipun kemawon.
Jer pancen inggih makaten punika kawontenanipun ingkang sineksenan dening Donya, tuwin
kanyatakaken wonten ing lelampahanipun. Kenging katiti priksa menggah kaleresanipun
WOI'.ten ing nyatanipun. Sampun kathah para Sarjana ingkang ngandharaken makaten punika.
Prayogi para sutrisna ambandhingaken maos buku "Die riehtungen der Islarnischen Koranaus -
le;,ung", karya Prof. Ignaz Goldziher, Leiden E.J. Brill, 1952. Buku "Mohammedanism",
k,,"ya Prof. H.A.R, Gibb, Oxford University Press, London, 1954. Buku "Hukum Kewarisan
bilate'ral menu rut A! ·Quraan". karya Prof. Hazairin SH. Tintamas. Jakarta. Buku "Medieval
Islam", karya Prof. G.E. von Gnmehaum, University Pro.3, Chicago. Blinois.
395
Surat 11 HUD Juz 12
Waman azhlamu mimmaniftaraa 'alallaa-

hi kadzibaa, ulaa-ika yu'radhuuna 'alaa
rabbihim wa yaquulul asyhaadu haa-ulaa-
i1!adziina kadzabuu 'alaa rabbihim, alaa
la'natullaahi 'alazh-zhaalimiin
19. Wong-wong mau kang sok ngalang-

ngalangi wong-wong kang tumindak nyem-
bah dedalane (Agamane) Allah, ian golek
dalan kang menceng saka Agama kang bener,
Ian dheweke iku tetep kafir marang Akhirat. Alladziina yashudduuna 'an sabiilillaahi
wa yabghuunahaa 'iwajaa, wahum bit aa-
khirati hum kaafiruun.
20. Dheweke ora padha bisa ngendhani

siksaning Allah ana ing Bumi, Ian ora ana
kang ngurus nulungi saliyane Allah. Siksa
iku tumrap dheweke ditikelake. Wong-wong
mau ora bakal bisa krungu caritane Muham-
mad Ian ora bisa andeleng jalaran saka
banget ge thin ge !
Ulaa-ika lam yakuunuu mu'jiziina fil ar-
dhi wamaa kaana lahum min duunillaahi
min auliyaa-a yudhaa'afu lahumul 'ad-
zaab maa kaanuu yastathii'uunas samoa
wamaa kaanuu yubshiruun.
21. Dheweke padha ngrugekake awake

dhewe, Ian ilang temenan saka dheweke:
kabeh kang padha digawe-gawe (kang ana
ing Donya padha ditekadake bakal nyafa'
ati). Ulaa-ikal ladziina khasiruu. anfusahum
wa dhalla 'anhum maa kaanuu yafta-
ruun.
22. Wus ora mamang maneh, yen wong-

wong mau besuk ana ing Akhirat kegolong
wong kang luwih rugi. Laa jarama annahum fil aakhirati humul
akhsaruun.
23. Satemene wong-wong kang padhaiman

sarta nindakake laku becik, ian khusyu' tUf
ikhlas marang Pangrane, mesthi dheweke
padha dadi ahli Suwarga, ana ing kana
padha langgeng.
Innalladziina aamanuu wa 'amilush shaa-
Iihaati wa akhbatuu ilaa rabbihim ulaa-
ika ash-haabul jannati hum fiihaa khaa-
Iiduun.
396
Surat 11 HUD Juz 12
24. Sanepane wong rong golongan, kang

iman Ian kang kafir, iku kay a dene wong
kang wuta tur budheg karo kang awas tur
krungu, apa padha senepa werna loro mau?
Apa sir a ora padha nganggep pitutur marang
Matsalul fariiqaini kal-a'maa wal asham-
sasmitane Quraan iku?
mi wal bashiiri wassamii', hal yastawi-
yaani matsalaa, afalaa yadzdzakkaruun.
Caritane Nabi Nuh a.s.

25. Lan temen Ingsun wus ngutus Nabi
Nuh marang kaume, ngandikane: "Satemene
aku iku Utusan kang aweh pepeling marang
sira kanthi nyata".
Walaqad arsaInaa nuuhan ilaa qaummii
innii laku,n nadziirum mubiin.
26. "Yaiku sira aja padha nyembah, ka-

jaba marang Allah pribadi, satemene aku
nguwatirake marang sira kabeh ing siksa
besuk dina kang banget larane".
AlIaa ta'buduu iIIaUaah, innii akhaafu
'alaikum 'adzaaba yaumin aliim.
27. Ucape panggedhening kaume Nuh kang

kafir: "Sak sumerep kita dhateng panje-
nengan, boten sanes kajawi namung tiyang
limrah kados kita, Ian sak sumerep kita
boten sanes ingkang sami ndherek panJe-
nengan, kajawi namung tetiyang ingkang
asor tur bodho, cupet naJar, wah malih
kirang ing pamanggih (enggal pitados kema-
won). Sarta kita boten sumerep yen ka- Faqaalal mala-ul ladziina kafaruu min
utaman panjenengan nglangkungi kita, malah qaummii maa naraaka illaa basyaram
kita yakin, manawi panjenengan punika mitslanaa wamaa naraakat taba'aka iIIal
ladziina hum araadzilunaa baadiyar ra'-
goroh". yi wamaa naraa lakum 'alainaa min
fadhlin bal nazhunnukum kaadzibiin.
28. Nuh mangsuli: "He kaumku! Kapriye

pamawasira saupama aku nyekeli alasan kang
pertela terang saka ngarsane Pangeranku,
sarta aku wus kaparingan rahmat saka ngar-
saNe, rahmat iku disamarake marang sira~.
apa aku meksa marang sira kudu nampa
rahmat mau, ing mangka sira banget ge- Qaala yaa qaumi ara-aitum in kuntu 'alaa
thinge?" . bayyinatim mir rabbii wa aataanii rabma-
tam min 'indihii fa'ummiyat 'alaikum,
anulzimukumuuhaa wa antum lahaa kaa-
rmuun.
397
Surat 11 HUD Juz 12
29. Lan he kaumku! Aku ora njaluk

bandha upahan marang sira anggonku ne-
kakake piwulang iki, pituwasku ora liya
kajaba ana ngarsane Allah, Ian aku ora bisa
nundhung wong-wong kang iman, sebab
dheweke kang bakal disowanake marang
ngarsane PangeraNe, nanging aku mangerti Wa yaaqaumi laa as-alukum 'alaihi maa-
yen sir a iku golongane wong kang bodho. laa, in ajriya iIlaa 'alallaahi wamaa ana
bithaaridil ladziina aamanuu, innahum
mulaaquu rabbihim walaakinnii araakum
qauman tajhaluun.
30. "Lan he kaumku! Sapa kang mitu-

lungi aku saka siksane Allah, manawa aku
nundhung wong-wong mau? Apa sir a ora
padha mangerti?
Wa yaaqaumi may yanshurunii minallaa-
hi in tharad-tuhum, afalaa tadzakkaruun.
31. Lan aku ora ngucap marang sira:

yen gudhang-gudhang rezekine Allah iku
ana ing tanganku; Ian aku ora ngucap: "Aku
mangerti barang ghaib; sarta aku ora ngu-
cap: satemene aku iki Malaikat; Ian aku
ora ngucap: yen wong-wong kang katon
asor ana ing panyawangira, Allah ora bahl
paring kabecikan marang dheweke; Allah
kang luwih uninga marang kabeh kang ana
Walaa aquulu lakum 'indii khazaa·inul-
ing ati-atine; satemene manawa aku nganti laahi walaa a'iamul ghaiba walaa aquulu
tumindak mangkono, yekti dadi golongane innii malakuw walaa aquulu lilladziina
won~-wong kang nganiaya. tazdarii a'yunukum lay yu'tiyahumul-
laahu khairaa, allaahu a'iamu bimaa fii
anfusihim, innii idzal laminazh zhaali-
miin.
32. Wong-wong mau mangsuli : "Dhuh G~~~~:.f&U(5i~J.it;;'~~·"'f

Nabi Nuh! Yektos panjenengan sampun
paben kaliyan kita, sarta sampun kapanjang- o~~\::"'~:.I~~r',
w#
.. , . , .,." ~
v;ii
panjang pepabenan kita. Jalaran 5aking pu-
nika, mangga andhatengaken siksa ingkang
sampun kaancamaken dhateng kita, manawi Qaaluu yaanuuhu qad jaadaltanaa fa-ak-
tsarta jidaalanaa fa'tinaa bimaa ta'idunaa
yektos panjenengan punika golonganipun
in kunta minash shaadiqiin.
tetiyang ingkang leres".
33. Nuh mangsuli: "Sanyata kang bakal

nibakake siksa marang sira iku mung Allah
pribadi, manawa PanjenengaNe wus ngersak-
ake, iku sira (iJra·bisa luput saka siksa mau".
Qaala innamaa ya'tiikum bihillaahu in-
syaa-a wamaa antum bimu'jiziin.
398
Surat 11 HUD Juz 12
34. Lan ~a.nadyan aku aweh nepeling ma-

rang sira, pepelingku ora bisa ,Jianfa'at ing
sira, saupama Allah karsa nyasarake marang
sira PanjenengaNe pancen Pangeranira, Ian
hamung marang PanjenengaNe pribadi sira
kabeh bakal padha disowanake"
Walal yanfa'ukum nush-hii in arad-tu
an anshaha lakum in kaanallaahu yu-
riidu ay yughwiyakum, huwa rabbukum,
wa i1aihi turja 'uun.
35. Dheweke malah padha ngucap: "Nuh

iku mung tansah gawe-gawe perkara bae
kang ditekakake marang kita". Dhawuha
sira Nuh: "Manawa aku pancen gawe-gawe
perkara iku, dosane dak san~ane dhewc,
Am yaquuluu naftaraah, qui iniftarai-
Ian aku ora magepokan kalawan dosanira". tuhuu fa'alayya ijraamii wa ana barii-um
mimmaa tujrimuun.
36. Lan Nuh wus kaparingan wahyu, pa·

ngandikanlngsu.n: "Satemene kaumira iku
ora bakal ana maneh kang gelem iman,
kajaba wong kang wus iman iku, muiane
sira aja susah marga kekafiran kang wus
Wa uuhiya ilaa nuubin annahuu lay yu'-
ditindakake dening wong-wong mau". mina min qaumika ilIaa man qad aamana
falaa tabta-is bimaa kaanuu yaf'a1uulL
37. "Lan sira gaweya prahu kalawan pang-

reksaning pangawasanlngsun, ~arta kalawan
wahyu ning-Sun, Ian sira aja ngaturake rna-
fteh marang Ingsun perkarane kaum-kaum
kang nganiaya, jalaran satemene wong-wong
Washna'i1 fulka bi-aghyuninaa wa wah-
mau bakal dikelcm kabeh". yinaa walaa tukhaathibnii filladziina zha-
lamuu, innahum mughraqhlm.
38. Nabi Nuh banjur gawe prahu, Ian

saben-saben para penggedhene kaume liwat
nuli anggeguyu, Nabi Nuh banjur ngandika:
"Manawa sira tansah anggeguyu aku, aku
uga anggeguyu ing sira, kaya anggonira tan-
sah anggeguyu ing aku".
Wa yashna'ul fulk, wa kullamaa marra
'a1aihi mala-urn min qaumihii sakhiruu
minhu qa;w. in taskharuu minnaa fa-in-
naa naskharu minkum kamaa taskha-
ruun.
399
Surat 11 HUD Juz 12
39. "Sira bakal padha mangerti, sapa kang

katekanan siksa kang nginakake ana ing
Donya iki. Lan sapa kang bakal kapatrapan
siksa kang langgeng ana ing Akherat".
Fasaufa ta'lamuuna may ya'tiihi 'adzaa-
buy yuhziihi wa yahillu 'alaihi 'adzaa-
bum muqiim.
40. Bareng wus tekan titimangsane tumi-

baning siksanlngstln, sarta banyu wus man-
cur saka Bumi, Ingsun ngandika marang
Nuh: "Sira angemotna ana ing prahu iku
kabeh sawarnaning sato-kcwan sajodho-sa-
jodho, Ian ahli-kulawarganira kajaba ahlinira
kang wus Iuwih dhisik oleh kaputusan bakal Hattaa idzaa jaa-a amrunaa wa faarat-
kapatrapan siksa, Ian uga wong-wong kang tannuuf, quI nahmil fiihaa min kullin
iman". Lan ora ana kang iman bebarengan zaujainits naini wa ahlaka iIlaa man sa-
baqa 'alaihil qaulu wam~n aamana. wa-
kalawan Nuh, kajaba mung sathithik". maa aamana ma'ahuu iIIaa qaliil.
41. Lan Nuh ngandika: "Sira kabeh padha

nungganga prahu kaIawan nyebut asmane
Allah ing naIika layare, Ian nalika Iabuhe.
Satemene Pangeranku iku sayekti Maha Nga-
pura tur Maha Asih". Wa qaalarkabuu fiihaa bismillaahi maj-
reehaa Wd mursaahaa, inna rabbii la-
ghafuurur rahiim.
42. Prahune tumuli mlaku nggawa momot-

ane ana ing alun kang gedhene sagunung-
gunung, Nuh nuli ngundang-ngundang a-
nake, 511) kang nggone wus adoh, kerang-
kang-rangkang ana ing j urang: "Anakku
angger! Mren~a '1unggang karo aku, Ian puma
kowe aja !!wlu-melu karo wong kang padha
Wahiya tajrii bihim fii maujin kaljibaal,
kafir". wa naadaa nuuhu nibhanuu wa kaana
fii ma'ziliy yaa bunayyarkab ma'anaa
walaa takum ma'al kaafiriin.
43. Anake mangsuli: "Boten, kula badhe

ngungsi wonten redi punika kemawon kok
pak, amrih kula wilujeng saking bebaya
toya punika". Nuh ngandika: "Ana ing dina
iki, ora ana kang bisa nylametake saka
siksane Allah, kajaba wong kang diwelasi
dening PanjenengaNe". Sawuse mangkono,
antarane Nuh Ian anake keletan dening
--------------------------
511). Putranipun Nabi Nuh a.S. ingkang kafir naminipun Qanaan, dene ingkang sami iman namimpun
Slim, Ham Ian Yafits.
400
Surat 11 HUD Juz 12
ombak, wekasan anake Nuh katut dadi Qaala sa-aawii ilaa jabaliy ya'shimuOO mi-
golongane wong kang padha dikelem". nal maa', qaala laa 'aashimal yauma min
amrillaahi iIIaa mar rahim, wa haala bai-
nahumal mauju fakaana minal mughra-
qiin.
44. Lan didhawuhake: "He Bumi, sesepen

banyumu!", Ian "He Langit kekeren banyu-
mu!". Bareng wus mangkono banyu mau
sanalika banjur asat, sarta wus dirampung-
ake pangrusake kaum Nuh, Ian prahune
mau mandheg ana ing gunung Judi. 512)
Lan didhawuhake: "Lah wus nyata rusak
Wa qiila yaa ardhubla'ii maa-ahl wa yaa-
kabeh kaum kang padha nganiay~". samaa-u aqli'ii wa ghiidhalmaa-u wa qu-
dhiyal amm wastawat 'alai juudiyyi wa
qiila bu 'dallilqaumizh zhaalimiin.
45. Lan Nabi Nuh nenuwun rna rang Pa-

ngeraNe, ature: "Dhuh Pangeran kula! Sa-
leresipun anak punika rak hinggih golongan-
ipun ahli kula, mangka sayektosipun janji
Paduka punika leres, Ian Paduka punika
Wa naadaa nuuhur rabbahuu faqaala
Pangeran Ingkang lang kung wicaksana pa-
rabbi innabnii min ahlii wa inna wa'dakal
ring katamtuan hukum". haqqu wa anta ahkamul haakimiin.
46. Allah ngandika: "He Nuh, satemene

anakmu iku dudu golongane ahlinira, awit
anakmu iku lakune ora becik. J alaran saka
iku, sira aja nyuwun marang Ingsun apa-apa
kang sira durung mangerti. Satemene Ingsun
paring pitutur marang sira supaya sira aja
nganti dadi golongane wong kang bodho". Qaala yaa nuuhu innahuu laisa min ahlik,
innahuu 'amalun ghairu shaalih, falaa
tas-alni maa laisa laka bihii 'ilm, inOO
a'izhuka an takuuna minal jaahiliin.
47. Nuh matur: "Dhuh Pangeran kula!

Saestu kula nyuwun reksa dhateng Paduka,
saking kalepatan kula, dene kula sampun
kami purun melehaken nyuwun ing ngarsa
Paduka, perkawis ingkang kula boten ma-
ngertos. Saupami Paduka boten kersa paring
ngapunten, tuwin welas dhumateng kula, Qaala rahbi innii a'uudzubikll an as-alaka
estu kula kalebet golonganipun tetiyang maa laisa Iii bihii 'ibn, wa illaa taghfirlii
wa tarhamOO akum minal khaasiriin.
ingkang kapitunan".
42). Redi Judi punika wonten ing telatah Armenia sisih kidul. ing tapel wates kaliyan Meso-
potamia. makaten paniti priksaning para ahli Sejarah.
401
Surat 11 HUD Juz 12
48. Nuh nuli didhawuhi: "He Nuh, sira

mudhuna kanthi slamet restu saka ngarsa-
nlngsun, berkahing-Sun tetepa marang sira,
sarta ana saweneh umat kang bakal Ingsun
paringi kaseneng~n bebarengan kalawan
sira". Lan sagolongan umat ana kang bakal
Ingsun senengake, nanging dheweke banjur Qiifa yaa nuuhuh-bith bisalaamim min-
naa wa harakaatin 'alaika wa 'alaa uma-
padha kapatrapan siksa kang banget larane. mim mimmam ma'ak. wa umamun sa-
numatti'uhum tsumma yamassuhum min
naa 'adzaabun aliim.
49. Mangkono iku sawenehe kabar-kabar

ghai~, kang Ingsun wahyokake marang
sira. Muhammad. Sira Ian kaumira ora padha
mangerti dedongengan mau sadurunge Qur '
an iki diturunake. Sira disabar, jalaran sa-
temene wekasan kang becik iku, tumrap
wong-wong kang padha wedi marang Allah". Tilka min amhaa-i1 ghaibi nuuhiihaa
ilaik, maa kunta ta'lamuhaa anta walaa
qaumuka min qabli haadzaa, fashbir,
innal 'aaqibata IiImuttaqiin.
Caritane Nabi Hud a.s.

50. Lan lngsun wus ngutus marang kaum
'Ad, sadulur tunggal turunane, yaiku Hud,
pangandikane: "He kaumku, sira nyembaha
marang Allah, jalaran sira ora duwe Pangeran
kang sinembah kajaba mung PanjenengaNe. Wa ilaa 'aadin akhaahum huudaa, qaala
Ora liya sira iku, kajaba wong kang padha yaa qaumi'budullaaha maa lakum min
goroh kabeh". i1aahin ghairuh, in antum ilIaa muf-
taruun..
51. "He kaumku, aku ora anjaluk opah

anggonku nekakake pepeling, sabab ora liya
pituwasku iku saka ing ngarsaning Pangeran
kang nitahake aku. Apa sira ora padha
mikir-mikir?" . Yaa qaumi laa as-alukum 'alaihi ajraa,
in ajriya ilIaa 'alal ladzii fatharanii,
afalaa ta 'qiluun.
52. "Lan maneh he kaumku, nyuwuna

pangapura marang Pangeranira, banjur to-
bata marang PanjenengaNe, yekti ing meng-
(/ ko PanjenengaNe nurunake udan kang ora
V leren-leren, Ian PanjenengaNe nambahi ke-
kuwatan marang kekuwatanira kang wus
ana, Ian sira aja nulak marang nasehatku, Wa yaaqaumis taghf"IfUU rabhakum !sum-
kalawan tumindak dosa". ma tuubuu i1aihi yursilis samaa-i 'alai-
kum midraaraw wa yazidkum quwwatan
i1aa quwwatikum walaa tatawallau mujri-
moo.
402
Surat 11 HUD Juz 12
&
53. Kaume Hud matur: "Nabi Hud, pan-

jenengan boten ndhatengaken saksi dhateng
kita, sarta kita boten badhe kendel anggen
kita nyembah dhateng Pepundhen kita, na-
mung saking pangandika panjenengan, Ian
kita boten badhe purun iman dhateng pan- Qaaluu yaahuudu maa ji'tanaa hiliaw
jenengan" . natiw wamaa nahnu hitaarikii aalibafr
naa 'an qaulika wamaa nahnu !aka hi-
mu'miniin.
54. "Kita boten matur punapa-punapa,

kajawi panjenengan punika tiyang ingkang
kasiku dening sawenehing Pangeran kita,
jalaran as ring panjenengan undhat-undhat".
Nabi Hud mangsuli: "Satemene aku nyek-
sekake marang Allah, Ian sira uga nyeksekna, In naquulu illa'taraaka ba'dhu aaliba-
manawa satemene aku resik, ora candhuk tinaa bisuu-in qaala innii usyhldullaaha
wasyhaduu annii bam-urn mimmaa tusy-
lawung saka sesembahan kang sira sembah". rikuun.
55. "Saka saliyane Allah. Jalaran saka iku

mara padha mbudi dayaha kanggo ngrusak
marang aku, sarta ora perlu kowe nyrantek- Min duunihii fakiiduunii jamii'an !sum-
ake marang aku". ma laa tunzhlruun.
56. "Satemene aku pasrah marang Allah

Pangeranku Ian hiya Pangeranira kabeh. Ora
l/ ana gegremet (makhluk) siji-sijia, kajaba
1; PanjenengaNe kang ngasta mbun-bunane pati
uripe. Sanyata Pangeranku iku tetep ana
ing dalan kang bener".
Innii tawakkaltu 'alallaahi rabbii wa
rabbikum, maa min daabbatin illaa hua
aakhidum binaashiyatihaa, inna rabbii
'alaa shiraathim mustaqiim.
57. "Dene manawa sira padha mopo, wa"

tone aku wus nekakake kabeh kang di-
prentahake marang sira, Ian Pangeranku ba-
kal angganti kalawan wong-wong saliyane
sira, Ian sira wis ora nusahake maneh marang
PanjenengaNe sathithik-thithika', satemene
Pangeranku kang Ngreksa ing sakabehing Fa-in tawallau faqad ablaghtukum m.aa
perkara". ursiltu hihli ilaikum, wa yastakhlifu
rabbii qauman ghairakum, walaa tadhur-
ruunahuu syai-aa, inna rabbii 'alaa kulli
sy~in hafiizb.
403
Surat 11 HUD Juz 12
~
58. Lan sawuse kelakon siksanIngsun tu-
miba, Ingsun banjur nylametake Hud apa
dene wong-wong kang padha iman, bebareng-
an ndherek karo Nabi Hud, kala wan entuk
rahmat saka nga rs an Ingsun, sarta Ingsun
Wa lammaa jaa-a amrunaa najjainaa hu-
nylametake wong-wong mau saka siksa kang claw walladziina aamanuu ma'ahuu birah-
abot banget. matim minnaa, wa najjainaahum min
'adzaabin ghaIiizh.
59. Lah hiya iku kaume 'Ad, kang wus

ngemohi marang ayat-ayate Pangerane, Ian
padha ambangkang rna rang para UtusaNe
Allah, malah dheweke padha manut pren-
tahe para panggedhe kang kumalungkung
tur angas ngungkurake Allah. Wa tilka 'aadun, jahaduu bi-aayaati
rabhihim wa 'ashau rusulahuu wattaba-
'uu amra kulli jabbaarin 'aniid.
60. Lan kaum 'Ad iku diiringake dening

la'nat ana ing Donya iki, Ian ana ing besuk
dina Qiyamat. Elingna! Satemene kaum ' Ad
iku kafir marang Pangerane. Elingna maneh!
Adoh temen sih rahmaTe Allah marang , Ad
Wa utbi'uu fii haadzihid dunyaa la'na-
kaume Nabi Hud. taw wa yaumal qiyaamah, aIaa inna
'aadan kafaruu rabhahum, alaa bu'dal
li'aadin qaumi huud.
Caritane Nabi Shaleh a.s.

61. Lan Ingsun wus ngutus sadulure yaiku
Shaleh, marang kaum Tsamud. Dheweke
ngandika: "He kaumku! Sira nyembaha
Allah, sira ora padha duwe Pepundhen liyane
Allah. PanjenengaNe kang wus nitahake sira
saka bumi, Ian PanjenengaNe nakdirake sira
dadi pemakmur Donya 513) manggon ana ing
Bumi. Jalaran saka iku sira nyuwuna pa-
Wa i1aa tsamuuda akhaahum shaalihan
ngapura, banjur tobata marang Panjenenga-
qaala yaa qaumi'budul laaha maa lakum
Ne, satemene Pangeranku iku cedhak tur min ilaahin ghairuh, huwa ansya-akum
kang Nyembadani ing panyuwun". minal ardhi wasta'marakum fiihaa fas-
taghfiruu hu tsumma tuuhuu ilaih, inna
rabbii qariibum mujiib.
513). Artosipun jejer (fungsi) ipun manungsa wonten ing Donya punika tanggel-jawab, Ian gadhah
hak ngolah bahan pokok energi Ian alam sakiwa-tengenipun, kagem kamakmuran sesarengan,
material sarta spiritual (Donya Ian Akheratipun). Inggih sinten ingkang nindakaken makaten
punika ateges 'amalaken ibadah ing Agami tan ibadab ing Sosial.
404
Surat 11 HUD Juz 12
62. Kaume padha matur:"Dhuh Shaleh, i!~;:,rlr~ '\:=r'~"" ~ ~~~.~ .!.l.!..~,It\j •.,r
· · k' . ~ 1oWI~ ~,.,.. .. ,,~ ~ ~!)'
saIeres1pun panJenengan sampun 1ta aJeng-
ajeng dados panutan kita. Nanging kenging
punapa panjenengan ngawisi kita nyembah
dhateng ingkangsampun dipun sembah de-
ning tetiyang sepuh kita, Ian yektos kita
lajeng mamang dhateng Agami ingkang pan- QaaIuu yaa shaaIihu qad kunta fiinaa
jenengan ajakaken, tur cetha kamamangan- marjuwwan qabla haadzaa atanhaanaa
ipun". an na 'buda maa ya 'budu aabaa-unaa
wa innanaa lafii syakkim mimmaa tad-
'uunaa ilaihi muriib.
63. Shaleh mangsuli: "He kaumku, ka-

priye mungguh pamawasira, saupama aku
nyekel sawijining bukti katerangan saka
Pangeranku, Ian PanjenengaNe paring rahmat
marang aku, sapa kang bisa nulungi aku
saka siksane Allah manawa aku ambangkang
marang Pangeranku? Hla kok sira ora anam-
bahi marang aku, kajaba mung kapitunan". Qaala yaa qaumi ara-aitum in kuntu 'alaa
bayyill/ltim mir rabbii wa aataanii minhu
rahmatan faman yanshurunii minallaabi
in 'ashaituh, famaa taziiduunanii ghaira
takhSiir.
64. "Lan he kaumku, iki ontane Allah

kang dadi tandha bukti tumrap sira, jalaran
saka iku, ujanen bae kareben man~an ana
ing Bumining Allah, Ian poma dwoma aja
disikara, sabilb mengko sira mesthi bakal
kapatrapan siksa kang ndadak".
Wa yaa qaumi haadzihii naaqatullaabi
lakum aayatan fadzaruuhaa na'kul fii
ardhillaabi walaa tamassuuhaa bisuu-in
faya'khudzakum 'adzaabun qariib.
65. Wong-wong mau nuli nyembelih onta

mau. Nabi Shaleh ngandika: "Sira padha
seneng-senenga ana ing omahira telung dina
lawase,514) kang mangkono iku janji kang
ora kena diselaki".
Fa'aqaruuhaa faqaala tamatta'uu fii daa-
rikum tsalaatsata ayyaam, dzaalika wa'-
dun ghairu makdzuub.
514). Ahli tafsir anerangaken. bilih dinten suka-suka ondro wino punika tigang dalu tigang dinten.
dumadakan lajeng kasiksa dening bebenduning Allah. sabab nerak wewalering Agami. Makaten
tehnis bebendu ing zaman samanten. dene tehnis bebenduning Allah ing zaman tehnologi
modem· sampun tamtu beda malih. Kenging punapa? Sabab tehnis manungsa nerjang wewaler
(angger-angger) Agami inggih tambah tehnis-modern (inggil). ananging prinsip Maha Adillpun
Allah. tamtu paring bebendu-siksa dhumateng sintena ingkang murang syara' Ian paring
ganjaran dhumateng sintena ingkang ta'at utawi taqwa.
405
Surat 11 HUD Juz 12
66. Sawuse tekan mangsane siksanlngsun,

Ingsun banjur nylametake Nabi Shaleh Ian
wong-wong kang bebarengan iman kalawan
dheweke, kanthi sih rahmat saka ngarsan-
lngsun, Ian Ingsun nylametake wong-wong
mau, saka siksane dina kang nginakake.
Satemene Pangeranira Muhammad, iku Pa-
Falammaa jaa-a amrunaa najjainaa shaa-
ngeran kang Maha Kuwat tur Maha Gagah. lihaw walladziina aamanuu ma'ahuu hi-
rahmatim minnaa wa min khizyi yaumi-
idz, inna rabbaka huwal qawiyyul 'aziiz.
67. Lan wong-wong kang padha nganiaya

dicabut nyawane dening siksa jeritan kang
banget serone, wong-wong mau banjur padha
mati kaku sidheku ana ing omah-omahe.
Wa akhadzal ladziina zhalamush shai-
ham fa-ashbahuu fii diyaarihim jaa-
tsimiin.
68. Jalaran sa king bangeting siksa, nganti

kaya-kaya dheweke iku ora manggon ana
ing perdesane. Elingna! Satemene kaum
Tsamud iku kafir marang PangeraNe. Eling-
na maneh! Adoh saka rahmate Allah tumrap Ka-allam yaghnau fiihaa, alaa inna tsa-
kaum Tsamud!". muudaa kafaruu rahbahum, alaa hu'dal
Iitsamuud.
69. Lan yekti para UtusanIngsun wus ra-

wuh marang Ibrahim kalawan ngampil pa-
warta bungah. Utusan mau ngandika: "Ka-
wilujengan mugi tetep dhumateng panje-
nengan!". Ibrahim mangsuli: "Kawilujengan Walaqad jaa-at rusulunaa ibraahiima hil
mugi tetep ing panjenengan sadaya".Sawuse husyraa qaaluu salaamaa, qaala salaa-
mangkono ora antara suwe Ibrahim nuli mun famaa lahitsa an jaa-a hi'ijlin ha-
nyuguh dhayoh mau kalawan sate panggang niidz.
daging sapi.
70. Bareng Ibrahim sumurup yen para

dhayohe ora karsa dhahar suguhan, dheweke
eram marang dhayoh-dhayoh mau, sarta
atine krasa wedi. Dhayoh-dhayoh mau nuli
ngandika: "Sam pun ajrih jengandika, sale res-
ipun kita punika Malaikat ingkang kautus
dhateng kaum Luth".
Falammaa ra-aa aidiyabum laa tashilu
ilaihi nakirabum wa aujasa minhum khii-
fab, qaaluu laa takhaf innaa ursilnaa
ilaa qaumi luuth.
+06
Surat 11 HUD Juz 12
71. Lan bojone Nabi Ibrahim ngadeg ngla-

deni para dhayoh mau, dheweke nuli ang-
guyu jalaran bungah. Awit Ingsun paring
bebungah marang dheweke, yaiku bakal
nglairake Ishaq, Ian sawuse Ishaq bakal
ngahirake maneh Ya'qub. Wamra-atuhuu qaa-imatun fadhahikat fa-
basysyarnaahaa bi-ishaaq, wa miw wa-
raa-i ishaaqa ya'quub.
72. Pangucape: "Adhuh kojur awakku,

apa aku bakal nglahirake anak, ing mangka
aku wus semene tuwane sarta bojoku uga
wus samono tuwane? Satemene iki perkara
sing anggawokake. Qaalat yaa wailataa a-alidu wa ana 'a-
juuzuw wa haadzaa ba'lii syaikhaa, inna
haadzaa lasyai-un 'ajiib.
73. Para Utusan mau padha ngandika ma-

rang simahe Ibrahin: "Punapa panjenengan
gumun dhateng dhawuhing Allah? Rahmat-
ing Allah sarta Berkahipun tetep dhateng
panjenengan sadaya kulawarga Ibrahim! Sa-
yektosipun Allah punika ingkang Maha Pi- Qaaluu ata 'jabiina min amrillaahi rahma-
tullaahi wa barakaatuhuu 'alaikum ahlal
nuji sarta Maha Mulya". baiit, innahuu hamiidum majiid.
74. Bareng Ibrahim wus ilang we dine sarta

wus krungu pawarta kang ambungahake,
dheweke nuli soal-jawab kalayan Malaikat-
lngsun ing perkara anggone arep nyiksa
kaum Luth.
Falammaa dzahaba 'an ibraahiimar rau'u
wa jaa-at-hul busyraa yujaadilunaa fii
qaumi luuth.
75. Jalaran satemene Ibrahim iku wong

kang banget ~abare, tur kang akeh tobate,
sarta kenceng banget madhepe ibadah ma- Inna ibraahiima lahaliimun awwaahum
rang Allah. muniib.
76. He Ibrahim! Tinggalen bae perkara iki,

jalaran satemene Pangeranira wus mutusake
nyiksa marang dheweke, Ian satemene dhe-
weke iku bakal katekan siksa kang ora bisa
katulak.
Yaa ibraahiimu a 'Jidh 'an haadzaa,
innahuu qad jaa-a amru rabbik, wa
innahum aatiihim 'adzaabun ghairu mar-
duud.
407
Surat 11 HUD Juz 12
77. Bareng para Malaikat UtusanIngsun

wus rawuh marang Luth, dheweke sanalika
susah jalaran karawuhan Utusan mau, Ian
ala bae panyanane marang kaume, sarta
atine sum peg marga karawuhan para Utusan
mau, ian Luth ngandika: "Dina iki banget Walammaa jaa-at rusulunaa luuthan sii-a
rumite (sarwa gawat!)". bihim wa dhaaqa bihim dzar'aw wa qaa-
la haadzaa yaumun 'ashiib.
78. Kocapa kaume inggal-inggal rlekani ma-

rang Nabi Luth, Ian wiwit sadurunge kara-
wuhan para Utusan mau, dheweke wus
padha kulina sok tumindak ala (dosa),515)
Luth ngandika: "He kaumku! Iku hlo anak-
anakku wadon, dheweke iku kang luwih
suci tumrap sira, sira padha wedia marang
Allah, Ian poma dipoma sira aja gawe isinku
ana ing sangarepe dhayoh-dhayohku, apa
ing antaranira ora ana ta wong lanang kang Wa jaa-ahuu qaumuhuu' yuhra'uuna i-
lalli, wamin qablu kaanuu ya'lamuunas
wegig bisa nuduhake marang dalan kang sayyi-aat, qaala yaaqaumi haa-ulaa-i ba-
bener?" . naatii hunna ath-harn lakum fattaqul-
laaha walaa tukhzuuni fii dhaifii, alaisa
minkum rajulur rasyiid.
79. Kaum-kaume matur: "Saleresipun pan-

jenengan harak sampun mangertos ta, ma-
nawi kita boten kepingin kasmaran dhateng
putra putri panjenengan, 516) Ian saestu-
nipun panjenengan mangertos dhateng ing- Qaaluu laqad 'alimta maa lanaa fii ba-
kang kita kajengaken". naatika min haqq, wa-innaka lata'lamu
maa nuriid.
80. Luth ngandika: "Saupama aku iki

rosa duwe kekuwatan, utawa bisa ngungsi
marang kanca kang gagah prakosa, mesthi Qaala lau anna Iii bikum quwwatan au
yekti sira kabeh dak pateni". aawii i1aa ruknin syadiid.
81. Para Utusan padha matur: "Luth!

Saleresipun kula punika Malaikat para Utus-
aning Pangeran panjenengan, maksudipun
tetiyang punika badhe ngrisak panjenengan,
nanging boten pisan-pisan saged dumugi.
Pramila mugi enggala tindak kaliyan ahli
panjenengan wonten ing dalu punika ugi,
tuwin sam pun ngantos salah satunggal saking
panjenengan wonten ingkang mengo dhateng
515). Inggih punika iampah dosa liwath (homosexual).

516). Maksudipun tiyang jaler il)gkang boten gadhah syahwat dhateng wanita.
408
Surat 11 HUD Juz 12
wingking, ngemungna garwa panjenengan; Qaaluu yaa Iuuthu innaa rullUlu rabbika
awit yektos piyambakipun badhe katut ka- Ian yllllhiluu iIaika fa-aari bi-ahIika hi-
patrapan siksa ingkang kadhawahaken dha- qith'im minalIaili waIaa yaiWit mjn-
teng tetiyang wau. Sayektosipun katamtuan- kum ahadun Wamra-atak, iimahuu mu-
shiibubaa maa ashaabahum, inna mau'i-
il,g tetiyang wau badhe dipun risak wonten dahumush shubh, alaiBash .shubhu hi-
ing wekdal Subuh enjing punika; punapa qariib.
boten ta, bilih Subuh punika sampun
celak?"
82. Bareng siksanlngsun wus tumiba, Ing-

sun nuli andadekake Bumi Negarane ka-
walik, kang ndhuwur dadi ngisor, sarta
Ingsun nuli ngudani watu panas kang bina-
kar, kang ora ana enteke".
FaIammaa jaa-a amrunaa ja'alnu 'aaliya-
baa ~maawaamtharnaa'~
hijaaratam min sijjiiJim mandhuud.
83. Watu-watu mau ditengeri tandha saka

ngarsane Pangeranira Muhammad, satta Bumi
Negaranemau ora adoh saka papan dununge
wong-wong kang padha nganiaya. 517)
Musawwamatan 'inda rabhik, wamaa
hiya minazh zhaalimiina biba'iid.
Caritane Nabi Syu'aib a.s.

84. Lan Ingsun wusngutus sadulure, yaiku
Nabi Syu'aib marang pen dud uk Mad-yan,
pangandikane: "He kaumku! Sira padha
nyembaha marang Allah, jalaran siJ:a ora
duwe Pangeran kajaba mung PanjenengaNe,
Ian sira aja sok ngurangi takeran Ian nyuda
timbangan, . satemene aku sumurup sira pa-
dha tansah ana ing kl!Senengan, Ian satemene
aku nguwatirake marang sira yen nganti Wa ilaa madyana akhaabum syu'aibaa,
kapatrapan siksa ana ing dina wektune num- qaala yaa qaumi'buduUaaha maa Iakum
pes ing sira kabeh". min iIaahin ghairuh, walaa tanqushul
mikyaaIa wal miizaana innii araakum
bikhairiw wa innii akhaafu 'aIaikum
'adzaaba yaumim muhiith.
85. Lan Syu'aib ngandika maneh: "He

kaumku, sira nyampumakna takeran Ian
netepana timbangan kalawan adil, Ian sira
aja sok gawe rugine barang darbeke wong
liya, sarta sira aja ngrusak tatanan ana ing
Bumi".
517). Saweneh ahli tafsir anerangaken, bilih negarinipun kaum Luth punika boten teblh kaliyan
negari Mekkah. Dhusunipun nama Sadum.
409
Surat 11 HUD Juz 12
Wa yaa qaumi auful mikyaala wal mii-

zaana bilqishthi walaa tabkhasun naasa
asy-yaa-ahum walaa ta'tsau fiI ardhi
mufsidiin.
86. Turahan kauntungan (dagangan) saka

ngarsaning Allah, iku luwih becik tumrap
sira kabeh tinimbang karo barang krenahan,
manawa sira padha iman. Lan aku iki dudu
wong kang anjaga pokalira kabeh".
Baqiyyatullaahi khairul lakum in kun-
tum mu'miniin, wamaa ana 'alaikum
bihafiizh.
87. Kaume Syu'aib matur: "Dhuh Nabi

Syu'aib, punapa Shalat panjenengan punika
ingkang andhawuhaken dhumateng panje-
nengan, supados kita nilar Pepundhen ing-
kang dipun sembah dening Bapa-bapa kita?
Utawi ngawisi kita nglampahaken bandha
sakajeng-kajeng kita? Saestunipun panje-
Qaaluu yaa syu'aihu ashalaatuka ta'-
nengan punika tiyang ingkang lembah manah muruka an natruka maa ya'budu aabaa-
tur waskitha!" unaa au an naf'ala iii amwaalinaa maa
~ nasyaa' uu, innaka la-anlal hallimur ra-
syiid.
88. Nabi Syu'aib mangsuli: "He kaumku,

kapriye pamawasira manawa aku kaparingan
pituduh kang cetha saka Pangeranku, Ian
PanjenengaNe wus paring rezeki kang becik,
(apa pantes upama aku ora dhawuh marang
sira supaya ninggal nyembah brahala)? Satta
aku ora duwe karep sumadya nglakoni kang
wus dak cegahake marang sira, yaiku nyuda
takeran ian ngelong timbangan; ora liya
kekarepanku, kajaba agawe tata raharja sa-
bisa-bisaku. Lan ora ana pitulungan, kajaba
'~aka ngarsaning Allah, aku sumarah mung Qaala yaa qaumi ara-aitum in kuntu
marang PanjenengaNe, sarta aku sowan nga- 'a1aa bayyinatim mir rabbii wa razaqa-
nii minhu rizqan hasanaa, wamaa uriidu
dhep, uga mung marang PanjenengaNe". an ukhaalifakum i1aa maa anhaakum
'anh, in uriidu iIIal ishlaaha mastatha'tu,
wamaa tauiiiqii ilIaa billaah, 'alaihi
tawakkaltu wa i1aihi uniib.

kaumku, napsu Ian pepadonira marang aku,
iku aja anjalari sira banjur ora gelem iman,
(tan ora gelem nyampurnakake tetepe ta-
keran Ian timbangan), sabab mengko mun-
dhak sira kapatrapan siksa kaya kang ka-
patrapake marang kaume Nuh, utawa kaume
410
Surat 11 HUD Juz 12
Hud, utawa kaume Shaleh, Ian desane kaum Wa yaa qaumi laa y;Vri mannakum sri-
Luth, iku hiya ora adoh be dane kaya sira". qaaqii ay yushiibakum mitslu maa &shaa-
ha qauma nuuhin au qauma huudin au
qauma shaalih, wamaa qaumu luuthim
minkum biba'iid.
90. "Lan sira nyuwuna pangapura marang

Pangeranira, banjur tobata marang Panje-
nengaNe; satemene Pangeranku iku Maha
Welas tur Maha Asih marang kawulaNe".
Wastaghfiruu rabbakum taumma tuubuu
ilaih, innarabbii rahiimuw waduud.
91. Wong-wong mau padha matur maneh:

"Dhuh Syu'aib, kita boten mangertos saestu,
ingkang Panjenengan ngandikakaken punika,
Ian sasumerep kita yektos yen panjenengan
punika katingal apes wonten ing ngajeng
kita. Lan saupami boten wonten kulawarga
panjenengan punika, tamtu panjenengan kita Qaaluu yaa syu'aibu maa nafqahuu ka-
raj am, sarta panjenengan boten saged nga- tsiiram mimmaa taquulu wa innaa lana-
wonaken kita". raaka fiinaa dha'iifaa, walau lala rahthuka
larajamnaaka wamaa anta 'alainaa bi-
..
,puz.
92. Jawabe Syu'aib: "He kaumku, apa

pangrasanira kawulawargaku iki luwih mulya
tinimbang Allah? Sira nuli ambuwang dha-
wuhing Allah ing saburiniflJ.? Satemene Pa-
ngeranku iku kang Nglimputi kabeh kang
padha sira lakoni". QaaIa yaa qaumi arahthli a'azzu 'alai-
kum minallaah, wattakhadz tumuuhu-
waraa-akum zhihriyyaa, inna rabbii bi-
maa ta'maluuna muhiith.

kaumku, mara tumindaka miturut wewenang
anggonira arep ngrusak aku, satemene aku
uga tumindak, yekti sira bakal sumurup,
sapa kang kapatrapan siksa kang ina, Ian
sapa kang katara gorohe. Lan ngentenana,
sanyata aku uga ngenteni bebarengan ka-
lawan sira". Wa yaa qaumi'maluu 'alaa makaanati-
kum innii 'aamil, &aufa ta'lamuuna may
ya'tiihi 'adzaahuy yukhziibi waman hu-
wa kaadzib, wartaqibuu innii ma'akum
raqiib.
411
Surat 11 HUD Juz 12
94. Sawuse siksanlngsun teka, Ingsun ban-

jur nylametake Syu'aib Ian para wong Muk-
min kang bebarengan kalawan dheweke,
kalawan Rahmat saka ngarsanlngsun, Ian
Ingsun ngrusak wong-wong kang nganiaya
kalawan jeritan kang sora, mangka wong-
wong Il1lU nuli padha kaku mati sidheku Walammaa jaa-a amrunaa najjainaa syu-
ana ing omah-omahe". 'aihaw walladziina aamanuu ma'ahuu
J~ birahmatim minnaa wa-akhadzatil Iachii-
na zhalamush shaihatu fa-ashbahuu fii
diyaarihim jaatsimiin.
95. Jalaran bangeting siksa, nganti kaya-

kaya dheweke durung tau padha manggon
ana ing perdesane. Elingna! Adohe kaum
Mad-yan saka Rahmating Allah iku kaya
adohe kaume Tsamud. Ka-allam yaghnau fiihaa, alaa bu'dal
Iimadyana kamaa ba'idat tsamuud.
96. Lan satemene Ingsun wus ngutus Musa,

ngampil ayat-ayatIngsun, Ian ngampil kojah
kang pratela. WaIaqad arsalnaa muusaa bi-aayaatinaa
wa sulthaanim mubiin.
97. Marang Fir'aun Ian para panggedhene,

wong-wong mau nuli manut printahe Fir'aun,
iku dud~ printah kang bener.
Baa IIr'auna wamaIa-iliii fattaba'uu amra

IIr'aUn, wamaa amru IIr'auna birasyiid.
98. Dheweke Fir'aun ana ing dina Qiyamat

bakal maju nuntun kaume, nuli kaume di-
lebokake ing Naraka, Ian ala-alane pang-
pnan mlebu kang dileboni dening Fir'aun
Ian kaume.
Yaqdumu qaumahuu yaumal qiyaamati
fa-auradahumun naar, bi'sal wirdul mau-
ruud.
99. Lan dheweke padha diiringake dening

laknat ana ing Donya, Ian ana ing dina
Qj.yamat, ala-alane pitulungan iku pitulung-
ane wong-wong mau.
Wa utbi'uu fii haadziliii la'nataw wa

yaumal qiyaamah, bi'sar rifdul marduud.
412
Surat 11 HUD Juz 12
Tepa tuladha saka sejarah para andika

Nabi.
100. Kang wus kacaritakake iku sabageyan
saka crita-critane Negara, kang wus Ingsun
critakake marang sira Muhammad. Sawenehe
Negara-negara mau isih ana kang ketemu
petilasane, Ian sawenehe ana kang musna!".
Dzaalika min ambaa-i1 quraa naqushshu-
huu 'aIaika minhaa qaa-imuw wa ha-
shiid.
101. Lan Ingsun ora nganiaya wong-wong

mau ananging dheweke kang wus nganiaya
awake dhewe. Sawuse siksane Pangeranira
tumiba marang dheweke, sesembahan kang
padha disembah saliyane Allah ora pisan-
pisan bisa nulungi ing dheweke, dadi ang-
gone nyembah brahala iku ora ana paedahe,
Wamaa zhalamnaahum walaakin zhala-
kajaba nambah karusakan bahe. muu anfusahum famaa aghnat 'anhum
aalihatuhumul latii yad'uuna min duuniI
laahi min sya-ii', lammaa jaa-a amru rab-
bika wamaa zaaduuhum ghaira tatbiib.
102. Kaya mangkono siksaning Pangeranira

Muhammad, m~nawa PanjenengaNe nyiksa
warga-warga Negara kang padha nganiaya.
Satemene- siksane Allah iku nglarani banget.
Wa kadzaalika akhdzu rabbika idzaa
akhadzal quraa wahiya zhaalimah, inna
akhdzahuu aliimun syadiid.
J 3. Satemene kang mangkono mau, temen

adi tandha yekti tumrap wong-wong kang
wedi siksaning Akherat. Dina Qiyamat iku,
kang dikumpulake kabeh manungsa karana
anane dina iku, Ian dina mau disekseni.
Inna fii dzaalika la-aayataI liman khaafa
'adzaabal aakhirah, dzaalika yaumum
majmuu'ul lahunnaasu wa dzaalika yau-
mum masyhuud.
104. Lan Ingsun ora ngakhirake dina Qi-

vi yamat, kajaba ana ing waktu kang wus
katamtokake. 518 )
Wamaa nu-akhkhiruhuu iIlaa li-ajalim
ma'duud.
518). Makaten ugi tumrap satunggal-satunggaling tiyang, ajal (pejahipun) boten saged dipun undur-
aken, Ian boten saged dipun ajengaken, kajawi sampun katamtokaken wekdal Ian 'panggenan-
ipun. Pramila wonten ing kawontenan kados punapa kemawon supados tansah enget ing Allah
SW'l', wonten panggenan ingkang dikados punapa kedah enget Ian waspada.
413
Surat 11 HUD Juz 12
105. Lan ana ing tekane dina mlU, ora

ana saWlJlmng badan kang bisa ngucap,
J kajaba kalawan idzining Allah, mangka sa-

wenehe wong-wong mau ana kang cilaka,
ian sawenehe maneh ana kang begja. Yauma ya '6 laa takallamu nafsun illaa
bHdznih, faminhwn syaqiyyuw wa sa-
'iid.
106. Dene wong-wong kang cilaka ana ing

Naraka, sarta wong-wong mau ana ing kono
padha jejeritan pating galero.
Fa-ammaHadziina syaquu fafinnaari la-

hum iJihaa zafiiruw wa syahiiq.
107. Dheweke ana ing Naraka kono lang-

geng, bareng kalawan langgenge Langit-langit
Ian Bumi, kajaba kang dikarsakake dening
Pangeranira Muhammad. Satemene Pangeran-
ira iku tumindak miturut sakarsaNe. Khaalidiina fiihaa maa daamatis samaa-
waati wal ardhu illaa maa syaa-a rabbuk,
inna rabbaka fa"aalullimaa yuriid.
108. Dene wong-wong kang padha begja,

mangka manggon ing Suwarga, ana ing kono
J padha' langgeng, bareng kalawan langgenge

Langit-langit Ian Bumi, kajaba kang dadi
kaparenging karsane Pangeranira, dheweke
padha diganjar kalawan ganjaran kang ora
ana enteke. Wa-ammal ladziina su'iduu fam jannati
khaalidiina iJihaa maa daamatis samaa-
waati wal ardhu illaa maa syaa-a rabbuk,
'athaa-an ghaira majdzuudz.
109. Poma dipoma sira Muhammad aja ana

ing kamamangan tumrap brahala - brahala
kang padha disembah. 519 ) Dheweke ora
padha nyembah kajaba kaya Bapak-bapakne
biyen anggone wus padha nyembah. Lan
satemene Ingsun mesthi nuhoni apa kang
dadi bageyane wong-wong mau saka siksa
tanpa dikurangi. Falaa taku fii miryatim mimmaa ya'budu
haa-ulaa', maa ya'buduuna illaa kamaa
ya'budu aabaa-uhum min qabl, wa innaa
lamuwaffuuhwn nashiibahum ghaira
manquush.
519). Tlgeslpun sampun mamang malih bilih manembah brahala-brahala punika tumindak sasar
Ian awon sanget kawusananipun.
414
Surat 11 HUD Juz 12
110. Lan temen lngsun wus paring Kitab

Taurat marang Musa, nuli padha dipasulayak-
ake isine. 520 ) Lan saupamaora ~us luwih
dhisik ana putusan saka Pangeranira karsa
ngakhirake siksa,_yekti wong-wong mau wus
diputusi. Lansatemene wong-wong mau
yekti ana ing kamarnangan tumrap ananing
Walaqad aatainaa muusal kitaaba fakhtu-
Quraan, kafawan nyata kamamangane. lifa rUb, walau laa kalimatun sahaqat
mir rabbika laqudhlya bainahum, wa
innahum lafii syakkim minhu muriib.
111. Lan satemene kabeh saka golongan

loro, kang iman Ian kang maido, yekti
Ingsun baka! nuhoni minangka piwa!ese ka-
beh 'amale; sanyata Allah iku Maha Waspada
marang kabeh kang padha ditindakake. Wa-in kullallammaa layuwaffiyannahum
rabbuka a'maalahum, innabuu bimaa
ya'maluuna khabur.
112. Dadi sira Muhammad supaya tetepa

miturut kapriye kang wus didhawuhake
marang sira, mangkono uga wong kang
tobat bebarengan kalawan sira. Lan sira
aja ngliwati wangenan, satemene Allah iku Fastaqim kamaa umirta waman taaba
Maha Priksa ing kabeh kang padha sira ma'aka walaa tathghau innahuu bimaa
tindakake. ta'maluuna bashiir.
113. Lan ma kabeh aja nyondhongi 521)

marang wong-wong kang nganiaya, sabab
a 2.ra mengko mundhak kena akibat siksa
V ~:araka, sarta sira kabeh ora ana kang bisa
tetulung saliyane Allah, banjur sira kabeh Walaa tarkanuu ilalladziina zhalamuu fa-
ora bisa kapitulungan. tamassakumun naar, wamaa lakum min
duunillaahi min auliyaa-a tsumma laa
tunsharuun.
114. Lan sira nglakonana Shalat ana ing

pucuk lorone rina (awan) (Subuh, Luhur,
'Asar) Ian ana ing sebageyan wengi kang
isih cerak karo rina (Maghrib Ian 'Isya').
V Sanyata kabecikan-kabecikan iku ngilangake
laku ala. Quraan iku nyata dadi pitutur
tumrap wong-wong kang eling!.
520). lng Zamanipun Nabi Musa a.s. ngampil Kitab Taurat sami dipun paiben dening tetiyanl;
Yahudi, makaten ugi Nabi Muhammad s.a.w. ugi dipun darnel kisruh Ian dipun goroh-goroh-
aken dening tetiyang kafir Mekkah; punika ateges panglipur manah menggahing Nabi s.a.w.
ngadhepi mengsah-mengsah Da'wah Islam ingkang adhedhasar Quraan dhawuhing Allah SWT.
521). Condhong wonten ngriki maksudipun angguyubi Ian ngerestuoni tiyang zhalim, anang;ng
manawi sakadar sesrawungan tiyang zhalim (lugu tetepangan) boten angguyubi Ian boten
ngrestoni, punika kenging kemawon.
415
Surat 11 HUD Juz 12
Wa-aqimish shalaata tharafayin nahaari

wazulafam minallail, innal hasanaati
yudzhibnas sayyi-aat, dzaalika dzikraa
lidzdzaakiriin.
115. Lan sira disabar,jalaran satemene Allah

iku ora ngilang-ngilangake ganjarane wong-
wong kang tumindak becik. Washbir fa-innallaalla laa yudhii'u ajral
muhsiniin.
116. Apa ta saka golongane umat-umat sa-

durungira, umat Muhammad, babar pisan
ora ana kang duwe kautaman? Kang padha
nyegah nindakake karusakan ana ing Bumi?
Kajaba mung sathithik wong-wong kang
Ingsun slametake saka golongan umat-umat
kang wus kapungkur mau. Lan wong-wong
kang nganiaya iku padha nuruti apa kang
dadi kasenengane ana ing Donya, Ian dhe- Falau laa kaana minal quruuni min qabli-
weke padha dosa. kum uuluu baqiyyatiy yanhauna- 'ani!
fasaadi fiI ardhi iIIaa qaliilam mimman
anjainaa minburn, wattaba'al ladziina
zhalamuu mila utrifuu fiihi wa kaanuu
mujrimiin.
117. Lan ora pisan-pisan Pangeranira karsa

ngrusak sawijining Negara kalawan nganiaya,
kang para warga Negara mau padha tumindak
becik.
Wamaa kaana rabbuka liyuhlikal quraa
bizhulmiw wa aIlluhaa mushlihuun.
118. Lan manawa dadi kaparenging karsane

Pangeranira, yekti PanjenengaNe andadek-
ake manungsa kabeh umat kang siji, nanging
wong-wong iku tambah padha pasulayan.
~
Walau syaa-a rabbuka laja'alan naasa
ummataw waahidataw walaa yazaaluuna
mukhtalifiin.
119. Kajaba wong-wollg kang kaparingan

Rahmat dening Pangeranira. Lan jalaran
Rahmat mau, dititahake ahli rahmat, sarta
jalaran pasulayan iku dititahake ahli pasu-
Vlayan. Lan wus tetep putusaNe Pangeranira Illaa mar rahima rabbuk, walidzaalika
Muhammad yaiku: mesthi Ingsun ngebaki khalaqahum, wa tammat kalimatu rabbi-
Jahanam kalawan jin Ian manungsa sakabeh- ka ia-amla-anna jahannama minal jinnati
ane kang padha duraka. wannasi ajma'iin.
416
Surat 11 HUD Juz 12
120. Lan kabeh bae Ingsun caritakake ma-

rang sira Muhammad, saka' caritane para
Utusan, yaiku supaya atinira tetep, Ian wus
tumeka ing sira ana ing Ayat-ayat iki khabar-
khabar kang bener, Ian pepeling-pepeling
Ian pitutur tumrap wong-wong kang padha
Iman. Wakullau uaqushshu 'alaika mm ambaa-
irrusuli maa uutsabbitu bihii fu-aadak,
w~aa-aka fii haadzihil haqqu wa mau-
'izharuw wa dzikraa IiImu'mmiin.
121. Lan dhawuha sira marang wong-wong

kang ora padha iman: "Sira padha nindakna
miturut apa kang wus sira tindakake, temen
Waqul iilladziina laa yu'mmuuua'maluu
Ingsun uga tumindak miturut apa kang wus 'alaa makaanatikum innaa 'aamiluuu.
lngsun tindakake".
122. "Lan sira ngentenana karusakan sabab

tumindakira, temen aku uga angenteni ka-
rusakanira" . Wantazhiruu, mnaa ml.lntazhiruun.
123. "Lan kagungaNe Allah kabeh kang

ghaib ing Langit Ian Bumi, marang Panje-
l;1engaNe pribadi dibalekake kabeh perkara.
/1alaran saka iku sira padha nyembaha ma-
t-/ rang PanjenengaNe Ian pasraha, Ian Pangeran-
Walillaahi ghawl.Is samaawaati wal ardni
ira iku ora pisan-pisan kasupen saka kabeh
wa i1aihi turja'ul amru kullunuu fa'buli-
kang sira tindakake". hili watawakkal 'alaih, wamaa rabhuka hi-
ghaafilin 'ammaa ta'mall.lun.
***)
* * *). Sawatawis bandhingan anyumerapi antawisipun surat Hud kaliyan surat Yusuf, utawi
Comperative Study of Quran, ingkang wigatos kasebat ing ngandhap punika :
1. Kekalihipun sami-sami kawiwitan Aliif Laam Raa lajeng anerangaken AI-Quraan.
2. Bentenipun wonten surat Hud, sejarahipun para Andika Nabi ing nalika Da'wah ngadhepi
kaumipun ingkang sami maiben sarta mengsahi sadaya dhawuh-dhawuh Agami. Akibat
bebendu sarta slksa dhumateng para kaum ingkang duraka wau dadosa pepenget tiyang
musyrik Mekkah ingkang sami kafir Ian mengsahi Da'wahipun Kanjeng Nabi Muhammad saw.
Dene ing surat Yusuf ingkang anerangaken wiwitanipun Nabi Yusuf a.s. dipun aniaya
dening sadherek-sadherekipun, pungkasanipun dados Priyagung ingkang Kuwaos Ian Adil
parama arta ing Negeri Mesir, sarta saged mitulungi sadherek-sadherekipun ingkang rumiyin
nganiaya, ugi saged ngluhuraken Asmaning Rama-Ibu. Pribadi Nabi Yusuf a.s. ingkang makaten
punika dadosa tepa tuladha tumrap ummat Nab; Muhammad s.a.w.
417
Surat 12 YUSUF Juz 12
YUSUF
Tumuruning wahyu ana ing Mekkah, kajaba ayat 1'02, 3 ian 7
tumurun ana ing Madinah. Tumurun sawuse Surat Bud

Maha Asih.
Caritane Nabi Yusuf a.s.
Nabi Yusuf nyumpena.
1. Alif, Laam, Raa. (Hamung Allah pri-

badi ingkang priksa maksude). lki ayat-ayat
kang diturunake marang sira Muhammad,
ayat-ayate Quraan kang pertela. Alif Laam Raa; tilka aayaatul kitaabil
mubiin.
2. Satemcne Ingsun nurunake Quraan iki

kalawan tembung 'Arab, supaya SJra kabeh
padha mangerti, (apa kang diparentahake
lnnaa anzalnaabu qur-aanan 'arabtyyal
Ian dicegah tumrap sira !). la'allakum ta'qiluun.
3. Ingsun caritakake marang sira Muham-

mad, ing becik-beciking caritakalawan Qur-
aan kang wus Ingsun wahyokake marang
sira iki, ing mangka sira sadurunge sumurup .... -~ \ ~~;
Quraan, temen dadi golongane wong-wong o~\
.,,,"'.
kang ora ngerti carita mau.
Nabnu naqushshu 'alaika ahsanal qasha-
shi birnaa auhainaa ilaika haadzal qur-
aan, wa-in kunta min qabliltii laminal
ghaafiliin.
4. Yaiku, nalika Yusuf matur marang

Ramane: 522) "DhuhRama! Sayektos kula
522). Ramanipun Yusuf a.s. inggih punika Ya'qub a.s. putranipun Ishak a.s. putranipun Nabi
Ibrahim a.s.
418
sampun supena ningali Lintang sewelas, Sur- Idz qaala yuusufu Ji-abiihi yaa-abati
ya tuwin Rembulan. kula tingali sadaya innii ra-aitu ahada 'asyara kaukabaw
wasysyamsa walqamara ra-aituhum Iii
wau sami sujud dhateng kula".
I saajidiin.
5. Ramane, Nabi Ya'qub mangsuli: "He

anakku! Poma dipoma sira aja nyritakake
impenira marang sadulur-sadulurira, sabab
mengko dheweke padha ngreka daya marang
sira, jalaran satemene syetan iku marang QaaIa yaa bunayya Iaa taqshush ru'yaaka
manungsa dadi mungsuh kang nyata. 'alaa ikhwatika fayakiiduu laka kaidaa,
innasy syaithaana liI-insaani 'aduwwum
mubiin.
6.· Lan mangkono uga Pangeranira milih

ing sira, kaangkat dadi Nabi, Ian Panjeneng-
ane paring 'i1mu (pangertian) marang sira
ing katerangan impen, sarta PanjenengaNe
nyampurnakake ni'mate marang sira Ian
kulawargane Ya'qub, kaya dene Panjenenga-
Ne wus nyampurnakake ni'mat mau marang
Bapakira loro biyen,523) yaiku Ibrahim Ian
Ishaq. Satemene Pangeranira iku Maha Ngu- Wa kadzaalika yajtabiika rabbuka wa yu-
ningani tur Maha Wicaksana". 'aIIimuka min ta'wiilil ahaadiitsi wa yu-
timmu ni'matahuu 'alaika wa 'alaa aaIi
ya 'quuba kamaa atammahaa 'alaa aba-
waika min qablu ibraahiima wa is-haaq,
Caritane Nabi Yusuf a.s. Ian sadulur.: inna rabbaka 'aliimun hakiim.
sadulure.
7. Satemene ana ing caritane Yusuf, Ian

para sadulure iku, dadi ayat tandha yekti
tumrap wong-wong kang pitakon. Laqad kaana fii yuusufa wa ikhwatihii
aayaatullissaa-i1iin.
8. Satemene wus ngucap sadulur-sadulure

Yusuf: "Yekti Yusuf Ian sadulure Bunyamin,
ditresnani Rama ngluwihi kita, ing mangka
kit a iki golongan kang kuat. Dadi Rama
iku, temen ana ing kakliruan kang nyata". Idz qaaluu layuusufu wa akhuuhu ahab-
bu iIaa abiinaa minnaa wa nabnu 'ush-
bah, inna abaanaa lafii dhaIaaIim mubiin.
9. "Patenana bahe Yusuf ikti, utawa sing-

kirna marang panggonan kang adoh, temen
mengko tresnane Rama mung marang kita,
sarta sawuse iku (mateni utawa nyingkirake
Yusuf) dadia kaum kang becik!". 524)
523). Ingkang dipun maksud Sirnbah Buyut Ian Sirnbah.
524). Maksudipun sasampunipun merjaya Yusuf a.s. lajeng toubat dhumateng Allah sarta nindakaken
'amal-'amal shaleh.
419
Uqruluu yuusufa awithrahuuhu ardhay

yakhlu lakum wajhu abiikum wa takuu-
nuu rnim ba'dihii qauman shaalihiin.
10. Pangucape sawijining sadulure Yusuf:

"Yusuf aja padha sira pateni, nanging jegur-
na bahe ing sumur kang jero, ing samengko
mesthi bakal ditemu dening sawenehe wong
liwat, manawa sira gelem nglakoni mang-
kono marang Yusuf".
Qaala qaa-ilum rninhurn laa taqtuluu
yuusufa wa alquuhu iii ghayaabatil jubbi
yaltaqith-hu ba'dhus sayyaarati in kun-
tum faa'iliin.
11. Dheweke banjur padha mawr marang

Ramane: "Dhuh Rama, kados pundi Rama.
boten pitados ing kula perkawis Yusuf?
Ing mangka kita sadaya punika saestu badhe
darnel sakeca!". Qaaluu yaa abaanaa maa laka laa ta'man-
naa 'alaa yuusufa wa innaa lahuu lanaa-
shihuun.
12. "Jalaran saking punika mugi Yusuf

(dolan kaliyan kula sadaya) benjing enjing
kalilahana, Rama sampun kuwatos, margl Arsilhu rna'anaa ghaday yarta' wa yat'ab
. piyambakipun estu kula jagi". wa innaa lahuu lahaafizlmun.
13. Ya'qub Ramane ngandika: "Satemene

aku susah yen sira lunga kalawan Yusuf
yenta nganti dimangsa asu ajag, nalikane
sira lagi padha lali marang dheweke".
Qaala innii layahzununii an tadzhabuu
bihii wa akhaafu ay ya'kulahudz dzi'bu
wa antum 'anhu ghaafiliin.
14. Ature para sadulure: "Saupami Yusuf

ngantos katedha segawon ajag, ing mangka
kita punika kelompok ingkang kiyat, tamtu
kemawon manawi kita makaten dados go-
longanipun tiyang ingkang rugi".525) Qaaluu la·in akalahudz dzi'bu wa nahnu
'ushbatun innaa idzallakhaasiruun.
15. Bareng dheweke wus padha budhalan

karo Yusuf, Ian wus padha mufakat arep
anjegurake Yusuf ana ing sumur kang jero
banget, nuli padha nindakake paikane. Lan
Ingsun paring wahyu marang Yusuf, yaiku:
525). Maksudipun dados tiyang jirih ingkang boten wonten paedahipun ing gesang behrayan.
420
"Temen sira Yusuf sira bakal nyritakake Falammaa dzahabuu bihii wa ajma'uu
marang dheweke lelakon anggone padha ay y:ij'aluuhu fii ghayaabati! jubb, wa
auhainaa i!ailii latunabbi-annabum bi-
cidra marang sira iki, ing mangka dheweke
amrihOO haadzaa wabum laa yasy'uruun.
ora padha anggraita (ora sumurup yen sira
Yusuf)".
16. Lan para sadulure padha ngadhep Ra-

mane ana ing wayah 'Isya' atawan tangis.
Wa jaa-uu abaahum 'isyaa-ay yabkuun.
17. Ature: "Dhuh Rama, saestunipun kita

sadaya punika nembe badhe bebalapan, dene
Yusuf kita tilar supados nengga sandhangan,
tumunten kamangsa segawon. Namung Rama
tamtu boten pitados dhateng kita sanajan
kita temen".
Qaaluu yaa abaanaa innaa dzahabnaa
nastabiqu wa taraknaa yuusufa 'inda ma-
taa'inaa fa-akalahudz dzi'bu wamaa anta
bOOu'mini! lanaa walau kunnaa shaa-
diqiin.
18. Lan dheweke padha sowan karo ang-

gawa klambi (gamis) duweke Yusuf kang
gupak getih palsu. Ya'qub ngandika: "Sate-
mene nafsu-nafsunira wus memaesi atinira
nindakake perkara gedhe. Dadi aku sing
kudu sabar, karana sabar iku kang becik;
Ian Allah kang disuwuni pitulung ing kabeh Wajaa-uu 'alaa qamiishiliii bidamin ka-
kang sira caritakake".526) dzib, qaala bal sawwalat lakum anfu-
sukum amraa, fashabrun jl\,lllill, wal-
laahul musta'aanu 'alaa maa tashifuun.
19. Lan wus teka wong-wong kang pinuju

lelungan. Dheweke nuli kongkonan golek
banyu marang tukange banyu, dheweke nuli
ngulur timbane marang sumur, dhewtke
banjur celathu marang kanca-kancane: "E
para kanca, begja temenan iki 10, ana bocah!".
Lan bocah mau disidhem dening wong-wong
Wa jaa-at sayyaarawn fa-arsaluu waari-
mau perlu digawe dagangan, yaiku diakok- dabum fa-adlaa daiwah, qaala yaa busy-
ake bandha titipan supaya diedol. Dene raa haadzaa ghulaam, wa asarruuhu bi-
Allah Nguningani ing kabeh kang padha dhaa'ah, wallaabu 'aliimum bOOaa ya'-
ditindakake" . maluun.
52'6). Makaten Kanjeng Nabi Ya'qub a.s. asikep mental sabar Ian j~tmika nampi cobining Allah.
inggih asikep mental sabar Ian jatmika anggenipun ngupadosi udharing alang-rintangan punika
sifat pejuang kekasihing Pangeran ingkang Murbeng-Jagat.
421
Nabi Yusuf a.s. digodha
2 O. Lan wong-wong mau nuli ngedol bo-

cah mau, sarta regane dimurahake, (yaiku
mung sawatara dirham wae). Dadi wong-
wong mau, kang ngedol, banget anggone
Wasyarauhu bitsamanin bakhsin daraa-
ngesorake 527) marang Yusuf, dheweke pa- hlma ma'duudah, wa kaanuu fiihi minaz
dha ngedol marang Raja Mesir. zaahidiin.
21. Lan kang nuku ana Mesir celathu

marang garwane 528): "Mulyakna panggon-
ane bocah ini, mbok manawa ana manfa'ate
tumrap kita, utawl\. kita alap anak angkat".
Lan mangkono uga lngsun paring kekuwatan
marang Yusuf ana ing Bumi Mesir. Ian
Ingsun ngertekake marang dheweke ibarate
impen. Dene Allah iku kang ngalah-ngalah-
ake kabeh parentahe, nanging akeh-akehe
manungsa ora ngerti".
Wa qaalal ladzisy-taraahu mim mishra
limra-atihiil akrimii matswaahu 'asaa ay
yanfa'anaa au nattakhidzahuu waladaa,
wa kadzaalika makkannaa liyuusufa ill-
ardhi wa linu 'allimahuu min ta 'wiilil
ahaadiits, wallaahu ghaalibun 'alaa amri-
hii walaakinna aktsarannaasi laa ya'la-
muun.
22. Bareng Yusuf wus tekan mangsane

diwa:;a (kuwat),529) nuli Ingsun paringi
kawicaksanan, Ian 'ilmu. Lan mangkono uga
Ingsun angganjar wong-wong kang tumindak
becik. Walammaa balagha asyuddahuu aataina'
hu hukmaw wa 'ilmaa, wa kadzaalika
najzil muhsiniin.
23. Lan wong wadon kang omahe di-

enggoni Yusuf, ambujuk marang dheweke
nglakoni ala (sedheng), sarta wong wad on
mau (Zulaikha) ngunci lawang-lawange omah
nuli undang-undang: "Mrenea, ayo gek eng-
gal". Yusuf mangsuli: "Kula nyuwun reksa
527). Te(i1yang ingkang manggih Yusuf wau sami boten ketarik manahipun. malah sami kuwatos
dipun suwun wangsul ingkang gadhah. pramila enggal·enggal kasade mirah.
528). Saweneh ahli Tafsir anerangaken bilih garwa punika garwanipun satunggaling Pangageng ing
Keraian Mesa dinasti Fir'aun ingkang asma Qithfir, Ian garwanipun asma Zulaikha.
529). Antawisipun yuswa 30 - 40 tahun.
422
dhumateng Allah, jalaran .bandara kakung Wa raawadat-hul lam huwa iii baitihaa
ngenggenaken kula kalayan sae, saestu bo - 'an nafsihii wa ghallaqatil abwaaba wa
qaalat haitalak, qaala ma'aadzallaahi
ten begja tetiyang ingkang atindak zhalim".
innahuu rabbii ahsana matswaaya, in-
nahuu laa yuflihuzh zhaalimuun.
24. Lan yekti wong wadon mau wus karep

banget marang Yusuf, Ian samano uga Yu-
suf. Dadi saupama Yusuf ora sumurup ing
tandha yektining Pangerane,530) temen di-
tindakake laku ala iku. Kaya mangkono
Ingsun netepake Yusuf, perlu Ingsun singkir-
ake laku ala, Ian jember sak~ Yusuf. Sate- Walaqad hammat bihn wa hamma bihaa
mene Yusuf iku golongane kawuIanlngsun laulaa ar-ra-aa burhaana rabbih, kadzaa-
kang pilihan (becik)". lika linashrifa 'anhussuu-a wal fakhsyaa,
innahuu min 'ibaadinal mukhlashiin.
25. Lan sakarone, Yusuf Ian Zulaikha,

dhisik-dhisikan menyang lawang, Ian klambi-
ne Yusuf digondheli nganti suwek dening
wong wadon mau saka ing mburi, sarta
dheweke Iagi padha eneng-enengan ana ing
Iawang, dumadakan kapergok dening ben-
darane. Wong wadon mau nuli matur marang
garwane mangkene: "Boten wonten malih Wastabaqal baaba wa qaddamat qamii-
piwalesipun tiyang ingkang gadhah kekajeng- shahuu min duburihiw wa alfayaa sayyi-
an awon dhateng garwa panjenengan (zina), dallaa ladal-baab, qaalat maa jazaa-u
man araada bi-ahlika suu-an iIIaa ay yus-
kajawi dipun kunjara utawi kasiksa ingkang jana au 'adzaabun aliim.
sanget sakitipun".
26. Yusuf matur: "Piyambakipun ingkang

saestunipun ambujuk ing kula!". Lan wektu
iku dumadakan ana sawijining saksi saka
sawenehe ahline wong wadon mau kalawan
matur: "Manawi rasukanipun Yusuf suwek
sisih ngajeng, estu Zulaikha ingkang leres,
sana Yusuf kalebet golonganipun tiyang
ingkang goroh". Qaala hiya raawadatnii 'an nafsii wa sya-
hida syaahidum min ahlihaa, in kaana
qamiishuhuu qudda min qubulin fashada-
qat wahuwa minal kaadzibnn.
27. "Dene manawi rasukanipun Yusuf su-

wek saking sisih wingking, estu Zulaikha
ingkang dora, sarta Yusuf dados golongan-
ipun tiyang ingkang temen".
530). Kadas makaten drama-ramantis ingkang meh kemawon dhawah ing lampah zina (nerak pager
hayu), ananging kekiyataning Iman ing Allah SWT saged nyegah Ian wangsu! enget ing Allah
ingkang Maha NUl-'iksa sadava tumindaking manungsa. dddos Yusuf boten tumindak ma'siyat.
423 .
Wa-in kaana qamiishahuu qudda min du-

burin fakadzabat wahuwa minash shaa-
diqiin.
28. Bareng garwane priksa klambine Yusuf

suwek sisih mburi, nuli dhawuh: "Satemene
iki saka pangreka dayanira, Zulaikha! Sate-
mene pangrekanira iku perkara gedhe!".
Fa!ammaa ra-aa qamiishahull! qudda min
dwmril1 qaala innahuu min kaidi kurun,
inm kaida kuruna 'azhiim.
29. "Yu5uf, tinggalen prekara iki, Ian sir2-

Zulaikha, nyuwuna pangapura tumrap dosa-
nira, jalaran satemene sir a iku golongane
wong-wong kang salah".
¥uusufu a'ridh 'an haadzaa wastaghfnii
lidzambik, innaki knnli min a! khaathi-
nn.
Nabi Yusuf a.s. dikunjoro.
30. Lan wong-wong wadon ing Negara

kono padha rerasan: "Garwane Raja 531)
ambujuk marang bature, yekti dheweke ba-
ng!"'" kasengseme marang batur iku. Sanyata
kit" "n~ep wong wadon mau ana ing kasasar
kang nyat,,-".
Wa qaala niswatun fil madiinatim ra-awl
'aziizi turaawidu fataahaa 'an nafsiliii
qad syaghafahaa Imbbaa, innaa lanaraa-
haa fii dha!aalim mubnn.
H. Bareng Zulaikha krungu wong-wong

wadon ing Negara kono padha ngrasarii,
nuli kongkonan ngundang marang wong-
wong wadon mau supaya teka ing ndaleme,
sarta nyadhiyakake palungguhan Ian pangan-
an kanggo wong-wong wadon iku, sarta
kabeh diwenehi lading, kanggo ngiris pa-
nganan iku, Zulaikha nuli celathu: "Sira
metua Yusuf! Cerakana wong-wong wadon
iku!". Bareng wong-wong wadon mau padha
weruh Yusuf, kabeh padha muji sarta gu-
mun, jalaran baguse, nganti driji-tangane Falammaa sami'at bimakrihinna arsalat
i1ailiwl1a wa a'tadat laillmna muttaka-aw
padha kekiris. Wong-wong mau padha nguwa anta !mila waahidatim minhunna sik-
cap: "Maha Suci Allah, dudu manungsa iki? kiinaw wa qaalatikhruj 'alaihinna, falam-
;;
531). Sawenehipun ahli Tafsir anerangaken AI-'Azizpunika sebutan Pangageng-pengageng ing Mesir
zaman samanten.
424
Ora ana liya iki, kajaba Malaikat kang maa ra-ainahuu akbamahuu wa qaththa'-
Mulya!". na aidiyahunna wa quina husya lnlaahi
maa haadzaa basyaraa, in haadzaa illaa
malakun lwiim.
32. Zulaikha nuli celathu: "Lah iku, kang

anjalari sira nacad marang aku, satemene
aku kang mbujuk dheweke supaya masrah-
ake awake marang aku, nanging dheweke
banget anggone nolak! Lan satemene upama
dheweke kukuh ora gelem nurut parentah-
ku, mesthi kalebokake pakunjaran, Ian mes- Qaalat fadzaalikunnalladzii lumtunnanii
thi dadi golongane wong kang diasorake!". fiih, walaqad raawattuhuu 'an nafsihii
fasta'sham, wala-H lam yaf'al maa aamu-
ruhuu layusjananna· walayakuunam mi-
nash shaaghiriin.
33. Yusuf mangsuli: "Ya Rabby, dliuh

Pangeran kula! Pakunjaran langkung kawula
remeni tinimbang pangajakipun tiyang estri
punika, sarta upami Paduka boten karsa
nebihaken pangreka dayanipun tiyang estri . . "\'.
o~ •
wau saking kula, yektos kawula condhong
.. ". ~
dhateng piyambakipun, sarta kawula dados Qaala rabbis sijnu ahabbu Rayya mimma
golonganipun tetiyang bodho". yad'uunanii Haiih, wa maa tashrif 'annii
kaidahunna ashbu Haihinna wa akum mi-
nal jaahHiin.
34. Pangerane Yusuf nuli ngijabahi panu-

wune, yaiku PanjenengaNe nebihake reka-
dayane wong-wong wad on mau. Sanyata
PanjenengaNe iku Maha Miyarsa sarta Maha
Priksa!" . Fastajaaba labuu rabbuhuu fasharafa 'an
hu kaida hunn, innahuu huwas samii'ul
'aliim.
35. Banjur tuwuh panemune wong-wong

mau, sawuse wong-wong mau sumurup ma-
rang bukti-bukti kang nuduhake kabenerane
Yusuf,532) yen Yusuf iku kudu dilebokake
pakunjaran tumekaning wektu-wektu tar-
tamtu. Tsumma badaa lahum mim ba'di maa ra-
awol aayaati layasjununnahuu h~ta~
hiin.
532). Tetiyang umum sami mangertos piyambak ingkang leres punika Yusuf. sanaosa makaten
Yusuf tetep dipun kunjara supados opyaking njawi Yusuf katingal salah. sarta tetiyang umum
boten ngraosi malih.
425
Yusuf da'wah ing pakunjaran.

36. Lan Yusuf mlebu ana ing pakunjaran
mau bebarengan karo wong nom-nornan
loro. 533 ) Sijine matur marang Yusuf: "Sa-
estu kula sampun nyumpena meres anggur".
Dene kang sijine matur: "Sayektosipun kula
sampun nyumpena nyunggi roti, lajeng ka-
tedha peksi. Cobi anerangna dhateng kula
ibaratipun sumpenan p~nika, margi sayektos-
ipun kula sumerap panjenengan punika ka-
lebet tiyang ingkang sae (saged na'biraken Wadakhala rna'ahus sijna fatayaan, qaala
sumpenan)". ahaduhurnaa innii araanii a'shiru kham·
raa, wa qaalal aakhantJnnii araanii ahmi·
lu fauqa ra'sii khubzan ta'kuluth thairu
minh, nahbi'naa bita'wiilih, innaa naraa-
ka minal muhsiniin.
37. Yusuf ngandika: "Ora bakal teka ma-

rang sira sakaloron panganan kang bakal
diparingake rna rang sira saiki, ananging aku
bisa nerangake ing katerangane panganan
mau sadurunge teka marang sira. Katerang-
ane, sumurup sadurunge winarah, iki sa-
wenehe kang kawulangake dening Pangeran-
ku marang aku. Satemene aku ora nganut
Agamane kaum-kaum kang ora iman marang QaaIa laa ya'tiikumaa, tha'aamun tuna-
qaanihii illaa nabba'tukumaa bita 'wiilihii
Allah, sarta padha mungkir (kafir) marang qabla ay ya'tiyakumaa, dzaalikumaa
Akherat. mimmaa 'allamanii rabbii, innii taraktu
millata qaumil laa yu'minuuna' billaahi
wahum bil-aakhirati hum kaafiruun.
38. "Nanging aku ndherek Agamane Rama-

ramaku Ibrahim, Ishaq, Ian Ya'qub, ora
pisan-pisan aku nyakuthokake sawiji-wiji ma-
rang Allah. Kang kaya mangkono iku saka
kanugrahaning Allah marang aku, Ian marang
para manungsa, nanging akeh-aKehing ma-
nungsa ora padha syukur!".
Wattaha'tu millata aahaa-ii ihraahiima wa

is-haaq'a wa ya'quub, maa kaana lanaa an
nusyrika billaahi min syai', dzaalika
min fadhIillaahi 'alainaa wa 'alan naasi
waIaakinna aktsaran naasi laa yasyku-
ruun.
533). Miturut riwayat tiyang kekalih punika nem-neman, satunggal abdi ingkang mirunggan lelados
unjuk-unjukan Raja, satunggalipun malih abdi (cik portin) tukang masak rotinipun Raja ing
Mesir. "
426
39. "He kanc ..ku sakaloron kang an;. ing

pakunjaran! Endi ta kang luwih becik,
pirang-pirang Pangeran kang beda-beda iku,
utawa apa Allah kang Siji tur Maha Misesa
marang kabeh makhluk?". Yaa shaahibayis sijni a-arbaabum muta-
farriquuna khainm amillaahil waahidul
qahhaar.
40. Sir a ora padha nyembah saliyane Allah,

kajaba jeneng kang sira sebut sarta Bapak-
bapakira. Allah ora nurunake hujah kang
ambenerake nyembah marang brahala-bra-
hala iku. Ora ana hukum iku, kajaba ka-
gungane Allah pribadi; PanjenengaNe wus
dhawuh, sira aja nyembah, kajaba mung
marang PanjenengaNe pribadi. Lan iku A-
gam a kang bener, nanging akeh-akehe ma- Maa ta 'buduuna min duunihii illaa as-
nungsa ora padha ngerti. maa-an sammaitumuuhaa antum wa aa-
baa-ukum maa anzalallaahu bmaa min
sulthaan, inil hukmu illaa lillaah, amara
allaa ta'buduu illaa iyyaah, dzaalikad
dUnul qayyimu walaakinna aktaaran naa-
si laa ya'lamuun.
41. "He kancaku sakaloron kang ana ing

pakunjaran! Dene salah siji saka sira saka-
loron kang ngimpi meres anggur, bakal dadi
tukang laden arak rna rang Raja, Ian kang
sijine, kang ngimpi nyunggi roti, bakal di-
hukum salib, nuli sirahe dithotholi manuk.
Saiki wus diputusake perkara kang sira su-
Yaa shaahibayis sijni anunaa ahadu-
wunake fa twa katerangane impen iku!".
lrumaa fayasqii rahbahuu khamraa, wa
ammal aakharu fayushlahu fata'kuluth
thairu mir ra'sm, qudhiyal amruHadzii
fiilii tastaftiyaan.
42. Lan Yusuf ngandika marang wong

kang nduwe pangira yen dheweke bakal
lepas saka hukuman, saka antarane wong
loro iku: "Aturna kahananku marang Raja,
yen aku w6ng kang dikaniaya ana ing pa-
kunjaran, ing mangka ora duwe dosa!".
Dheweke nuli dilalekake dening syetan nga- Wa qaalal ladzii zhanna annahuu naajim
turake piwelinge Yusuf marang Raja, mula minhumadz kumii "inda rabbika faan-
Yusuf isih tetep maneh ana ing pakunjaran saahusy syaithaanu dzikra rabbmii fala-
bitsa fissijni bidh'a siniin.
sawatara tahun lawase.
427
Nabi Yusuf na'birake supena Raja.

43. Lan Raja rmu ngandika: "Satemene
Ingsun supena sumurup sapi pitu kang lemu-
lemu dipangan dening sapi pitu kang kuru,
Ian Ingsun sumurup pari kang isih ijo pitung
wuli, Ian kang garing pitung wuli. He para
Narapraja! Mara terangna marang lngsun
ibarate. supenanlngsun iku, yen sira· iku
kang bisa na'birake impen!". Wa qaalal maliku imili araa sab'a baqa-
raatin simaaniy ya'kuluhunna sab'un
'ijaafuw wa sab'a sumbulaatin khudh-
riw wa ukhara yaabisaat, yaa ayyuhal
mala-u aftuunii fjj ru'yaaya in kuntum
lirru'yaa !a'bumun.
44. Wong-wong mau padha matur: "Punika

lin duran , sanes supenan ingkang, leres, lau
kita punika boten mangertos ib~rating lin-
duran".
Qaaluu adhghaatsu ablaam, wamaa nalI-
nu bita'willil ahlaami bi'aalimiin.
45. Lan wong nom-noman kang slamet

saka salah sijine kancane Yusuf ing pakun-
jaran, wektu iku kelingan kahanane Yusuf,
tumuli matur, tembunge: "Kawula ingkang
bad11e saged anerangaken ibaratipun supenan
Wa qaalalladzii najaa mIDhumaa wadda-
punika, jalaran punika, mugi kula kautusa kara ba'da ummatin ana-unabbi-ukum
dhateng pakunjaran!". bita'williliii fa-arsiluun.
46. Bareng dheweke katemu Yusuf, nuli

matur: "Yusuf ingkang temen! Mugi pan-
jenengan paring fatwa dhateng kula ibarat-
ipun supenan: Lembu pitu lema-lema ka-
tedha lembu pitu ingkang kera, Ian pantun
ingkang taksih ijem pitung wuli, Ian ingkang
garing pitung wuli. Mugi-mugi kula wallgsul Yuusufu ayyuhash shiddiiqu aftinaa fjj
dhateng tetiyang kathah, kaliyan mbekta sab'i baqaraatin simaaniy ya'kuluhunna
ibaratipun supenan punika, mugi-mugi sami saIl'un 'ijaafuw wa sab'i sumbulaatin
khudhriw wa ukhara yaabisaat, la'allii
mangertos!". arji'u ilannaasi la'allalIum ya'lamuun.
47. Wangsulane Yusuf: "Sira padha nan-

dura ana ing sajerone pitung tahun kang
bakal teka, kaya adate; sarta oleh-olehane
kang wus dieneni simpenen kalawan wuline,
supaya aja enggal ruSlLl,s, kajaba sathithik
bahe kang padha sira pangan". Qaala tazra'uuna sab'a siniina da-abaa,
famaa hashad-tum fadzamuhu fjj sumbu-
liliii illaa qalillam mimmaa ta 'kuluun.
428
48. "Sawuse pitung tahun kang gemah

ripah iku, nuli bakal teka paceklik pitung
tahun lawase, kang bakal ngentekake barang
kang sira simp en kanggo tahun-tahun iku,
kajaba sathithik saka kang sira simpen kang-
go winih". Tsumma ya'tii mim ba'di dzaalika sab-
'un syidaaduy ya'lrulna maa qaddam-
tum labunna iIIas qaliilam mimmaa
tuhshinuun.
49. "Sawuse tahun - tahun paceklik iku,

bakal teka tahun kang ana ing kono para
manungsa oleh udan, sarta ana ing kono
padha meres anggur kanggo arak, Ian zaitun,
sarta wijen kanggo lenga".
Tsummill ya'tii mim ba'di dzaalika 'aa-
mun fiihi yughaatsun naasu wa fiihi
ya'shiruun.
Nabi Yusuf a.s. diluwari saka
pakunjaran.
50. Lan Raja mau banjur ngandika: "Te-
kakna mrene Yusufl". Bareng utusan Raja
mau teka marang Yusuf ana ing pakunjaran,
Yusuf ngandika: "Sampeyan wangsul dha-
teng Raja, sampeyan takekaken kados pundi
kawontenanipun tetiyang estri ingkang sami
ngiris drijining tangan, marga saleresipun
Pangeran kula Maha Nguningani pangreka Wa qaalal maliku'tuunii bihii falammaa
jaa-abur rasuulu qaalarji' ilaa rabbika
dayanipun tetiyang estri punika". fas-alhu maa baalun niswatil laill qath-
tha'na aidiyahunn, inna rabbii bikaidi-
. hinna 'aIiim.
51. Raja iku nuE pitakon: "Kapriye ka- ~~ J:;~~i~;;!sj!~tJ~ .• \

lakuanira, wong-wong wadon, nalika sira
mbujuk Yusuf?". Wong-wong wadon matur: 4::I}oI"
....'·· ~~~
!Y·h:J\f·l~~,," -:-i;
! ':'f;. t,;J'"
.. ~V'
"Kita nyuwun reksa dhumateng Allah, sa-
yektos kita dereng wonten ingkang sumerep ~~~;;~~\~h.~.;.~.~'J'~i
kawontenanipun Yusuf tumindak awon".
Garwane Al 'Aziz, Zulaikha matur: "Sapu- o Gi~\~·.1
""IP ~
~t.> ~
nika sampun tetela kaleresanipun Yusuf.
Sayektosipun kula ingkang mbujuk Yusuf, Qaala maa khathbulrunna idz raawad-
sarta saleresipun Yusuf punika golonganipun tunna yuusufa 'an nafsih, quIna haasya
Iillaabi maa 'allimnaa 'alaihi min suu',
tetiyang ingkang leres". 534)
qaalatimra-atul 'aziizil aana hash-hashal
haqq, ana raawattuhuu 'an nafsihii wa
innahuu laminash shaadiqiin.
534). lng zaman modern ingkang kawastanan skandal-wanita punika sering sanget damel gendra
ing masyarakat, langkung-langkung ing lingkungan politik, perekonomian. utawi ing kerniliteran
sapiturutipun. Cekakipun sarananing gendra utawi fitnah punika salting margi ingkang mawami-
warni, saged salting wanita, arta (semat). pangkat. putra lan sanes.,;anesipun. Dene ingkang saged
ananggulangi boten wonten malih anamung iman ltita piyambak.
429
52. Yusuf ngandika: "Kang mangkono iku,

supaya Raja uninga yen aku ora k4iyanat
marang panjenengane ana ing nalikane ora
ana ndalem, Ian satemene Allah iku ora
paring pituduh marang pangreka dayane Dzaalika iiya'l.ama anOO lam akhunhu
wong-wong kang khiyanat". bil ghaibi wa annaIlaaha laa yahoo kai-
dal khaa-iniin.
JUZ 13
53. "Lan aku ora nucek-nucekake nafsuku,

jalaran satemene nafsu iku banget anggone
marentah laku ala, kajaba wong kang ki-
nasihan dening Pangeranku, sanyata Pange-
ranku iku Maha Ngapura tur Maha Asih".
Wamaa ubarri-u nafsii, innan nafsa la-
ammaaratum bissuu-i illaa maa rahima
rahbii, mna rabbii ghafuurur rahiim.
54. Lan Raja mau ngandika: "Tekakna

mrene Yusuf, lngsun arep katemon dhewekan
tanpa kanthi". Bareng Raja iku wus wawan
pangandika kalawan Yusuf, nuli ngandika:
"Estu panjenengan wiwit dinten punika ka-
Wa qaalal maliku'tuuOO biliii astakhlish-
paringan kalenggahan ingkang pinitados". hu Imafsii, falammaa kallamahuu qaala
innakal yauma ladainaa makiinun amiin.
55. Yusuf Maturo "Panjenengan mugi an-

dadosna kawula, tiyang ingkang kawogan
ngupakara gudhanging bandha ing Negeri Qaalaj'alnii 'alaa khazaa-mil ardh, moo
ngriki, Mesir. Saestu, kawula ingkang badhe hafiidhun 'aliim.
saged anjagi Ian mangertos dhateng margi-
margi kamaslahatanipun!".
56. "Kaya dene anggonIngsun wus paring

ni'mat marang Yusuf, mangkono uga Ingsun
wus manggonake Yusuf ana ing Negara
Mesir, bisoa mapan mitumt apa kang di-
karepake. lngsun paring rahmatlngsun ma-
rang wong kang dadi kaparenging karsan- Wa kadzaalika makkannaa liyuusufa m
lngsun, sarta lngsun ora ngilangake ganjarane amh, yatabawwa-u minhaa haitsu ya-
syaa', nushiibu birahmatinaa man na-
wong-wong kang tumindak becik". syaa-, walaa yudhii'u ajral muhsiniin.
57. Lan satemene ganjaran Akherat iku

luwih becik tumrap wong-wong kang iman,
Ian dheweke padha wedi marang Allah.
Wala-ajrul aakhirati khairul lilIadziina
aamanuu wa kaanuu yattaquuIL
430
Nabi Yusuf a.s. katernu rnaneh

karo para ~dulure.
58. Lan para sadulure Yus'uf teka marang
panggonane Yusuf (arep kekulak pangan),
Ian Yusuf ngerti yen wong-wong iku para
sadulure, nanging sadulure ora .Igerti yen
iku Yusuf. Wa jaa-a ikhwatu yuusufa fadakhaluu
'alaihi fa'arafahum wahum Iahuu mUB-
kiruun.
59. Lan sawuse Yusuf ngrampungake ba-

rang-barange wong-wong mau, nuli ngandika:
"Ajaken mrene sadulurira kang tunggal Bapa
(arane Bunyamin), manawa sira padha ke-
kulak maneh. Apa sira ora padha sumurup
yen satemene aku kang nuhoni takeran, Ian
aku iki sabecik-becike wong kang nampani .lJ
dhayoh?". Walammaa jahhazahum bijahaazihim
qaala'tuunii bi-akhillakum min abOkum,
alaa tarauna annii uufil kaila wa ana
khairul munzillin.
60. "Manawa sira besuk ora ngajak sadulur-

ira iku, aku ora arep nakerake maneh kanggo
sira, Ian sin aja nyeraki aku!". """
o~.JI~
Fa-illam ta'tuunii bihii falaa kaila lakwn

'indii walaa taqrabuun.
61. Wong-wong mau' mangsuli: "Kula sa-

daya badhe ambujuk supados angsal palilah
Ramanipun, kaajak mriki, Ian saleresipun Qilaluu sanuraawidu 'anhu abaahu wa
kula sadaya badne nglampahi dhawuh wau!". innaa lafaa'iluun.
62. Lan Yusuf dhawuh marang para pung-

gawane: "Lebokna dhuwit oleh-olehan ang~
gone adol pangan ana ing wadhah sangune
wong-wong mau, supaya bisa kasumurupan
manawa wong-wong mau bali marang ahli~ "., "
OO~~
ahline, muga-muga wong-wong mau pauha
bali mrene maneh!". Wa qaala lifityaanihij'aluu bidhaa'ata-
hum iii rihaaIihim Ia'allahum ya'rifuu-
nahaa idzanqalabuu iIaa ahIihim la'al-
IahUQl ymji'liun.
431
63. Bareng wong-wong mau wus bali ma-

rang Ramane, nuli matur: "Dhuh Rama!
Ing ngajeng benjang kula sadaya boten
badhe pikantuk nempur malih, kajawi ma-
nawi sesarengan kalayan sadherek kula Bu-
nyamin. Saking punika, mugi Rama paring Falammaa raja'uu ilaa abiihim qaaluu
palilah supados ndherek, tamtu kita sadaya yaa aooanaa muni'a minnal kailu fa-
arsil ma'anaa akhaanaa naktal wa innaa
badhe saged nempur malih, sarta badhe lahuu lahaafizhuun.
anjagi piyambakipun".
64. Ramane mangsuli: "Ora pisan-pisan

aku mitayakake dheweke marang sira, kajaba
kaya anggonku wus mitayakake sadulure,
Yusuf, marang sira biyen. M4ng Allah pi-
yambak kang luwih becik pangreksaNe, Ian
PanjenengaNe luwih Asihe kang Asih". Qaala hal aamanukum 'alailii iIlaa kamaa
amintukum 'alaa akhiihi min qabl,
fallaahn khairun haafizhaa, wahuwa ar-
hamur raahimiin.
65. Bareng wong-wong mau mbukak ba-

rang-barang gawane, padha nemu dhuwite
dibalekake, nuli padha matur: "Dhuh Rama!
Lah punika sadaya ingkang kula aturaken
dhumateng Rama, saking kasaenanipun pri-
yagung ing Mesir, punika boten dora! Punika
arta kawula kawangsulaken malih. Sarta kula
badh~ nempur tetedhan kangge para ahli,
sarta badhe anjagi sadherek kawula. Sarta
Walammaa fatahuu mataa'ahum wajaduu
yektos manawi kalayan piyambakipun, mo-
bidhaa'atahum ruddat i1aihim, qaaluu
motan onta ugi badhe tambah. Ingkang yaa aooanaa maa nabghii, haadziliii bi-
makaten wau, gampil tumraping Raja". dhaa'atunaa ruddat i1ainaa, wa namiiru
ahlanaa wa nahfazhu akhaanaa wa naz-
daadu kaila ba 'ill, dzaalika kaHu y ya-
siir.
66. Ya'qub, Ramane mangsuli: "Aku ora

pisan-pisan anjurungake Bunyamin melu sira,
kajaba sira gawe parjanjian marang aku
sarana dikuwatake sumpah marang Allah,
yen sira mesthi bakal mulih, bebarengan
Bunyamin, kajaba ta yen sira padha ke-
taman ing araI". Bareng wong-wong mau
Qaala Ian ursilahuu ma'akum hattaa
padha janji mangkono, Ramane ngandika: tn'muni mautsiqam minallaahi lata'tun-
"Amung Allah piyambak kang nekseni kabeh nanii biliii ilIaa a y yuhaa tha bikum,
kang padha dak ucapake iki". falammaa aatauhu Illautsiqahulll qaalal-
laahu 'alaa Illaa naquulu wakiil.
432
67. Lan Ramane ngandika: " Anak-anak-

ku! Sira aja padha mlebu ngliwati lawang
siji, nanging mlebuwa saka lawang kang
beda-beda; ewa samono aku ora bisa nulak
kadar katamtuwane Allah kang tumiba ma-
rang sira, sanajan sira miturut isyarahku,
sabab ora ana katamtuwan hukum iku, ka-
jaba kagungane Allah. Mung marang Pan-
jenengaNe pribadi aku sumarah pasrah, Ian
Wa qaala yaa baniyya laa tadkhuluu
mung marang PanjenengaNe padha sumaraha mim baabiw waahidiw wadkhuluu min
wong-wong kang sumarah". abwaabim mutafarriqah, wamaa ughnii
'anlrum minallaahi min syan', inil huklnu
illaa lillaah, 'alailii tawakkaltu wa 'alailli
falyatawakkalil mutawakkiluun.
68. Lan sawuse wong-wong mau mlebu

ing Mesir kanthi miturut apa kang didha-
wuhake dening Ramane Ya'qub, sathithik
bahe ora bisa nulak keputusaning Allah,
sanajan mlebune iku manut parentahe Ra-
mane, kajaba mung sekadar netepi kepen-
tingane Ya'qub bahe, jalaran welas marang
anak-anake. Lan satemene Ya'qub iku temen
nduweni 'ilmu karana barang kang wus Walammaa dakhaluu min haltsu amara-
lngsun wulangake marang dheweke, ananging hum abUllhum, maa kaana yughnii 'an-
akeh-akehe manungsa ora ngerti". hum minallaahi min syai-in illaa haa-
jatan fii nafsi ya'quuba qadhaahaa,
wa innahuu ladzuu 'ilmil Iimaa 'aIIam-
naahu walaakinna aktsaran naasi laa
ya'lamuun.
69. Bareng wong-wong mau mlebu ing

panggonane Yusuf, sadulure seje Ibu, Bu-
nyamin, nuli dipisah dening Yusuf, dirawat
ing panggonane dhewe, sarta Yusuf ngan-
dik.a: "Satemene aku iki, Yusuf sadulurmu!
Walammaa dakhaluu 'alaa yuusufa aawaa
Jalaran saka iku sir a aja susah, dening sabab ilaihi akhaahu qaala innii ana akhuuka
saka tindak pokale wong-wong iku!". falaa tabta-is bimaa kaanuu ya'maluun.
70. Sawuse ditata Ian dicepak-cepakake

gegawane arep bali, nuli bakine (tuwung)
Raja dilebokake ana ing wadhah panganane
sadulure, Bunyamin. Sawuse budhal ana
wong kang ngondhangake, pangucape: "He
F;ibmmaa jahhazahum bijahaazillim ja'a-
untan-untan! Satemene sira iku maling ka- las siqaayata fii rahli akhiihi !summa
beh!". adzdzana mu-adzdzinun ayyatuhal 'iiru
innakum lasaariquun.
433
71. Wong-wong mau nuli nyeraki marang

punggawa Raja, Yusuf, karo matur: "Kecalan
punapa, sampeyan!". Qaaluu wa aqbaluu 'alaihim maadzaa
tafqiduun.
72. Para punggawa mangsuli: "Aku ke-

langan tuwunge Raja! Sarta sapa-sapa kang
bisa nemokake barang iku, yekti bakal di-
paringi ganjaran samomotan unta, Ian aku
kang nanggung parjanjiyan iku".
Qaaluu nafqidu shuwaa'al maliki wa Ii-
man. jaa-a nihii himlu na'iiriw wa ana
nihii za'iim.
73. Wong-wong mau mawr: "Demi Allah,

yektos sampeyan sampun sumerap, yen kula
sadaya dhateng ing mriki punika, boten
badhe darnel risak wonten ing Negari, sana
kula sadaya sanes pandung!". Qaaluu tallaahi laqad 'alimtum maa ji'-
naa Iinufsida fil ardhi wamaa kunnaa
saariqiin.
74. Para punggawa celathu: "Apa piwalese

manawa sira padha goroh?".
Qaaluu famaa jazaa-uhuu inkuntum kaa-
dzibiin.
75. Wong-wong mau matur maneh: "Pi-

walesipun sok sintena kemawon, manawi
barang punika pinanggih ing wadhah te-
tedhanipun, inggih tiyang wau minangka
piwalesipun (tebusanipun) 535). Kados ma-
katen kita suka piwales dhateng tiyang Qaaluu jazaa-uhuu maw wujida iii rah-
ingkang nganiaya". lihii fahuwa jazaa-uh, kadzaalika najzizh-
zhaalimiin.
76. Nuli mriksa wadhahe wong-wong iku

luwih dhisik sadurunge mriksa wadhahe sa-
duiure, Bunyamin. Banjur tuwung kang ilang
mau diwetokake saka wadhahe sadulure
Yusuf. Kaya mangkono Ingsun paring paeka
marang Yusuf, supaya sadulure, Bunyamin
ora melu mulih karo wong-wong mau. Ora
pisan-pisan Yusuf arep nahan sadulure ngang-
go tata hukumane Raja. Satemene tatanan
mau lugu amung jalaran saka karsane Allah.
535). Miturut syari'atipun Nabi Ya'qub a.s. sintena mandung hukuman (tebusanipun) dipun dad os-
aken batur-tukon setalmn.
434
Ingsun ngluhurake drajat-drajate wong kang Fabada-a bi-au'iyatihim qabla wi'aa-i

dadi kaparenglngsun, Ian saben-saben kang akhiihi tsummas-takhrajahaa miw wi'aa-i
akhiih, kadzaalika kidnaa Iiyuusuf, maa
'duwe 'ilmu, ana kang ngungkuli 'ilmu sa- kaana liya 'khudza akhaahu fii diinil
dhuwure!". maIiki illaa ay yasyaa-aIIaah, narfa'u
darajaatim mannasyaa', wa fauqa kulli
d2;ii 'ilmin 'aliim.
77. Sadulure Yusuf padha celathu: "Ma-

nawa dheweke, Bunyamin bener kang maling,
pantes sadulure biyen uga maling!". Sawuse
para sadulure Yusuf ngucap mangkono, Yu- Jr~(6~ " "'r"~"f",
,<" W;."~1.&ooI.x\.6..,...,\j
r'" ".~.J,..
suf ngunandika ana ing sajeroning atine,
,.! .... ~'n"I~'l1!\l(t;,4
o <:.1_' " •••• "" ...ot
ora dikatonake marang wong-wong mau: ~ .J.>o"'".-
"Bener sira kabeh kang luwih ala lakune;
Ian Allah kang luwih uninga ing kabeh kang QaaIuu iy yasyriq faqad saraqa akhul
lahuu min qabl, fa-asarrahaa yuusufu
padha sira tindakake!". fii nafsihii walam yubdihaa lahum,
qaala antum syarrum makaanaa, waUa-
hu a'lamu bimaa tashifu!lD.
78. Wong-wong mau padha matur maneh:

"Dhuh ingkang minulya! Saleresipun Bu-
nyamin punika taksih kagungan Rama sam-
pun sepuh. Jalaran saking punika, mugi
panjenengan mundhut salah satunggal saking
kula sadaya kangge gentosipun. Saestunipun QaaIuu yaa ayyuhal 'aziizu inna lahuu
kula mangertos, bilih panjenengan punika aban syaikhan kabiiran fakhudz ahada-
naa makaanahuu innaa naraaka minal
golonganipun tetiyang ingkang damel sae!".
muhsiniilL
79. Yusuf mangsuli maneh: "Aku nyuwun

reksa marang ngarsaning Allah, yen aku ora
nahan kajaba wong kang kanggonan barang-
barangku, jalaran manawa aku nahan liyane,
temen aku wong kang nganiaya". Qaala rna 'aadzaUaahi anna'khudza illaa
maw wajadnaa mataa'anaa 'indahuu
innaa idzaI lazhaalimuun.
80. Sawuse wong-wong mau nglokro saka ", ". ,.·"IJ..:r;,.lor~1 ,,'1 ~ 1: _.".". \T!~ .•
Yusuf, nuli padha nganakake rerembugan "III\ ... -~ 1i~~oWt'~"!..o
·'I""".NI .. ". ,~ ~o'"
dhewekan. Antarane para sadulure kang " .. C't"" "~" ~\w'

~\~w..;··
I """ '''~'I'('''''''];t=;
\/~I' ..
til' "",J-... ,.,
pinter, celathu mangkene: "Apa sira ora
sumurup, yen satemene Ramanira wus ngang-
kat parjanjiyan kang nganggo sumpah de-
mi Allah, Ian apa sira ora eling, manawa
kita biyen wus cidra ing perkarane Yusuf?
Jalaran saka iku, aku ora arep ninggalake
Mesir iki, kajaba Rama wus ngidzini akon Falammas tai-asuu minhu khalashuu na-
jiyyaa, qaala kabiiruhum alam ta'lamuu
mulih, utawa nganti Allah ngukumi marang anna abaakum qad akhadza 'alaikum
aku, dene PanjenengaNe iku becik-becike mautsiqam minaUaahi wa min qablu
kang ngukumi". maa farraththum fii yousuf, falan ab-
435
Surat 12 YUSUF J.lL; 13
rabal aruha hattaa ya'dzana Iii abii au
yahkumallaabu Iii,wahuwa khairul haa-
kimiiu.
81. Sira padha balia marang Ramanira,

sarta matura: "Dhuh Rama! Saestunipun
putra jengandika, pun Bunyamin, sampun
mendhet tuwungipun Raja; Ian kula Sallllya
boten nyekseni, kajawi ingkang kita nra-
ngertosi kemawon, sarta kita sanes ingkang
mangertos per!(awis ghaib". lIji'uu ,iaa abiikurn faquuluu yaa abaa-
naa innabnaka saraqa wamaa syahidnaa
maa bimaa 'alimnaa wamaa kunnaa
lilghaibi haafizhiin.
82. "Mangga karsoa pitaken dhateng te-

tiyang dhusun, ingkang kita enggeni ing
Mesir, tuwin dhateng kafilah ingka.lg kula
sesarengan bidila,lan, sarta sayektosipun kula
sadaya sami temen". Was-alii qaryatallatii kunnaa fiihaa wal-
'iirallatii aqhalnaa fiihaa, wa innaa la-
shaadiquun.
83. Ya'qub mangsuli: "Wah sanyata nafsu-

nafsunira wus mepaes ing sira nindakake
perkara kang gedhe. Dadi aku wajib sabar,
iku kang becik, muga-muga Allah nekakake
dheweke iku kabeh marang aku. Sanyata
PanjenengaNe iku Maha Ngawuningani, tur
Maha Wicaksana". Qaala hal sawwalat lakurn anfusukurn
amraa, fashabrun jamill, 'asallaahu ay
ya'tiyanii bihim jamii'aa, innabuu huwal
'aliimul hakiim.
84. Lan Ya'qub ngungkurake anek-anake,

kanthi ngendika: "Dhuh susah timen olehku
mrihatinake m!lrang Yusuf' .Lan paningale
Ya'qub lora dadi putih (wuta), jalaran saka
bangete prihatin, akeh ngetokake duh, Ian
Watawallaa 'allburn wa qaala yaa asafaa
dheweke banget prihatine nanging ditailan. 'alaa yuusufa wabyadh-dhat 'ainaahu
rninal huzni fahuwa kazhiim.
85. Anak-anake pad,hl!: ~atur: "Demi Al-

lah, panjenengan punika. boten kent!hat-
kendhat nyebut Yusuf kemawoa, ilgantos
panjenengan gerah, utawi panjenengan dado!>
golonganipun tetiyang ingkang risak salira- Qaaluu taIlaahi tafta-uu tadzkuru yuusu-
nipun". fa hattaa takuuna haradhan au takuuna
rninal haaiikiin.
I
436
~7~~\jlJj!;~ '~~JJ\i .1'

86. Ya'qub ngendika:: "Satemene ora ana
liya aku ngunjukake bangeting prihatin, Ian
kasusahanku kajaba mung marang Allah
pribadi, Ian aim sumurup saka ngarsane
o~;r:'j~;L,
Allah perkara kang sira ora padha sumurup.
Qaala irmamaa asylruu batstsii wa huznii
ilallaahi wa a'lamu minallaahi maa laa
ta'lamuun.
87. He anak-anakku! Sira padha:budhala,

nuli golekana Ian nitiya Yusuf Ian sadulure,
Ian sira aja padha nglokro saka kanugrahan-
ing Allah, jalaran ora ana kang nglokro
saka kanugahaning Allah, kajaba kaum-kaum
kang padha kafir!".
Yaa baniyyadz-haoou fatahassasuu miy
yuusufa wa akhiihi walaa tai-asuu mir-
rauhillaah,innahuu laa yai-asu mir rau-
hillaahi illaI qaumul kaafiruun.
88. Bareng wong-wong mau padha nga-

dhep Yusuf maneh, nuli matur: "Dhuh ing-
kang minulya! Kula saahli sadaya, pinuju
ketaman kasisahan ingkang sanget, sarta
sapunika kula sowan panjenengan kalayan
amoekta arta mboten ambejaji. Jalaran pu-
nika, mugi karsoa maringi tempuran kangge
kula, tuwin mugi panjenengan karsa paring r'alammaa dakhaluu 'alaihi quluu yaa
ayyuhal 'aziizu massanaa wa ablanadh-
sih sedhekah dhateng kula. Sayektosipun dhurru wa ji'naa bibidhaa'atim muzjaa-
Allah tamtu paring ganjaran dhumateng sa- tin fa-aufi lanai kaila watashaddaq 'a-
daya tiyang ingkang sedhekah!". lainaa, innallaaha yajzil mutashaddiqiin.
89. Yusuf mangsuli: "Apa sira padha eling

ing perkara kang wus sira tindakake marang
Yusuf, Ian sadulure, ing nalika sira ora
mangerti akibat tumindakira?".
Quia hal 'alimrum maa fa'alrum biyuu-
sufa wa akhiihi idz anrum jaaIliluun.
90. Wong-wong mau matur: "Punapa pan-

jenengan Yusuf?". Wangsulane: "Bener aku
Yusuf, Ian iki Bunyamin sadulurku! Sanyata
Allah wus paring kanugrahan marang aku
sakaloron, satemene sapa wonge kang taqwa
Ian sabar, yekti Allah ora ngilang-ngilangake
ganjarane wong-wong kang tumindak be- Qaaluu a-innaka la-mta yuusuf, qaala
cik!" . ana yuu§ufu wa haadzaa akhii, qad
mannallaahu 'alainaa, innahuu may rat-
taqi wa yashbir fa-innallaaha laa yo-
dhii'u ajral muhsiniin.
431
91. Wong-wong mau matur m,aneh: "Demi

Allah, yektos Gusti Allah sam pun ngangkat
martabat panjenengan nglangkungi kula, sa- ~
o' •
'I"
-:to
estu lelampahan kula sa day a punika yektos
lepat". Qaaluu tallaahi laqad aatsarakallaahu
'alainaa wa-m lrunnaa lakhaathi-iin.
92. Yusuf mangsuli: "Ora dadi apa tumrap

sira kabeh ing dina iki. Muga-muga Allah
paring pangaksama marang siro kabeh, Ian
PanjenengaNe iku luwih asih -asihe kang
Asih!".
Qaala laa tatsriiba 'alailrumul yaum,
yaghfiruUaahu lakum wa huwa arhamur-
raahimiin.
93. "Saiki sira padha muliha, karo nggawa

klambiku iki, nuli tutupna marang wedanane
Rama! lng kono yekti paningale bakal wa-
luya, Ian sira padha mreneya maneh kalawan
ahli-ahlinira kabeh!". Idzhahuu biqamishii haadzaa fa-alquuhu
'alaa wajhi ahill ya'ti bashiiraa, wa'tuu-
nn bi-ahlikum ajma 'Un.
Nabi Yususf a.s. katemu maneh ka-
lawan wong tuwane lor~.
94. Sawuse untan-untan mau budhal saka
Negara Mesir arep mulih, Ramane, Ya'qub,
ngandika marang putra-wayahe Ian liyane:
"Satemene aku wus mambu ambune Yusuf.
Saupama sira ora nganggep rna rang aku
Walammaa fasbalatil 'iiru qaala ahuu-
kurang elingan, jalaran pikun, yekti sira hum moo la-ajidu mha yuusufa lau
padha percaya!". laa an tufanniduun.
95. Putra-wayahe Ian liyane padha matur:

"Sayektosipun panjenengan ngandika ma-
katen wau, estu taksih wonten ing ka- Qaaluu tallaahi mnaka laiii dhalaalikal
klentunan ingkang rumiyin!". qadiim.
96. Bareng wus teka kang anggawa pa-

warta bebungah, sarta klambine Yusuf ka-
tutupake ing wadanane Ya'qub, sakal a ban-
jur dadi pirsa kaya mau-maune. Ya'qub
nuli ngandika :" Apa aku ora wus ngucap
marang sira, yen satemene aku ngerti saka
Allah ing perkara kang sira ora padha Falammaa an jaa-al basyiiru alqaahu
ngerti?". 'alaa wajhihii fartadda bashiiraa, qaala
alam aqul lalrum, moo a'lamu minal-
laahi maa laa ta'lamuun.
438
97. Putra-putrane padha matur: "Dhuh

Rarna! Mugi Rama nyuwunaken pangapun-
ten tumrap kula sadaya saking dosa-dosa ~'!.. L '.
o~
kula sadaya, jalaran saestunipun kula sadaya
punika sampun sarni nglampahi kalepatan!".
Qaaluu yaa abaanas-taghfir lanaa dzu-
nuubanaa innaa kunnaa khaathi-iin.
98. Ya'qub mangsuli: "AIm arep nyuwun-

ake pangapura marang ngarsaning Pangeran
tumrap kaluputanira kabeh. Satemene Pan-
jenengaNe iku Maha Ngapura tur Maha
Asih !". Qaala sauia astaghfiru lakum rabbii,
innahuu huwal ghafuumr rahiim.
99. Sawuse wong-wong mau teka maneh

marang Mesir sowan marang Yusuf, Yusuf
nuli nglenggahake Ramane Ya'qub Ian Ibune
kuwalon, kumpul karo dheweke, Yusuf nuli
ngandika: "Sira kabeh padha mlebua ing
Fa!ammaa dakhaluu 'a!aa yuusufa aawaa
Negara Mesir, insya Allah sira padha aman!". ilailii abawaihi wa qaalad-khuluu mishra
insyaa-a!laahu aaminiin.
100. Yusuf nuli rnindhahake Rama-Ibune,

kalenggahake ana ing papan kang dhuwur,
kabeh padha kurmat nungkulake sirah ma-
rang Yusuf, sarta waktu iku Yusuf matur:
"Dhuh Rama! Lah punika 'ibaratipun su-
penan kawula rumiyin punika, ingkang nyata
sampun kadadosaken dening Pangeran ka-
wula supenan ingkang leres. Sarta Panje-
nenganipun sampun ngedalaken kawula sa-
king pakunjaran, sarta Panjenenganipun sam-
pun andhatengaken Rama tuwin lbu, sarta
sakulawarga saking dusun, sasampunipun
kawula Ian para sadherek kawula karisak
dening syetan. Sayektosipun Pangeran ka-
Wa rafa'a abawailii 'alai 'arsyi wa khar-
wula punika Maha Welas dhateng sinten mu lahuu suiiadaa, wa qaala yaa abati
kemawon ingkang dados kaparenging karsa- haadzaa ta'willu m'yaaya min qablu
nipun. Saestu Panjenenganipun punika Maha qad ja'alahaa rabbii haqqaa, waqad
Ngawuningitni tur Maha Wicaksana". ahsana bii idz akhrajanii minas sijni wa
jaa-a bikum mina! badwi mim ba'di an
nazaghasy syaithaanu bainii wa baina
ikhwatii, inna rabbii lathiiful Iimaa ya-
syaa', innabuu huwa! 'aliimul hakiim.
439
Do'a panuwune Yusuf a.s.

1.01. Yusuf munjuk: "Dhuh Pangeran ka-
\!'t", ~~,"
"",",'IS.:'" ., "'.. . . ~\.~
",9 •• """ 9;-
,~\v.i
... tWI;;- ,
y).\.,
"~v,, ~ , v; .-. ~
wula! Sayektosipun Paduka sam pun paring
kakuwasan .dhateng kawula, sarta Paduka .L,~J C1I~;;i\~9~~':.I~~ ~~~;I
sampun panng pangertosan dhateng kawula I'" ~"... •
I r .,,~ ,.", '" "
ing 'ibarating supenan. Dhuh Pangeran ing- 0 ~~ ~Ij~i.f :;!;i't:i~~'.Jt:.:JJ\ \
kang nitahaken Langit Ian Bumi! Paduka . -" ;; .. '" " .. ~ '" M
Bandara kawula wonten ing Donya tuwin

Akherat! Mugi Paduka mejahi kawula wonten Rabbi qad aataitanii minaJ mulki wa
'aJlamtanii min ta'wiim ahaadiits, faa-
ing salebeting sumarah dhumateng Paduka, thris samaawaati waJ ardh, anta waJiyyii
sarta mugi kawula kapanggihaken dhateng fid-dunyaa waJ aakhirah, tawaffanii mus-
para kawula ingkang sami shaleh". limaw wa-alhiqnii bishshaalihiin.
Piwulang saka caritane Yusuf a.s.

102. "Lan iku sawenehe khabar - khabar
ghaib kang wus lngsun wahyokake marang
sira Muhammad, sarta sira ora hadlir ka-
lawan para sadulure Yusuf, nalika dheweke
padha rerembugan arep ngreka daya nyem-
plungake Yusuf ana ing sumur" fiaalika min ambaa-iJ ghaibi nuuhiihi
iJaik, wamaa kunta ladaihim idz ajma'uu
amrahum wahum yamkumun.
103. Lan akeh-akehe manungsa iku ora

gelem iman, sanajan sira Muhammad nge-
tohake kakuwatan uga! Wamaa aktsamn naasi walau harashta
bimu'miniin.
104. Lan sira Muhammad ora pisan-pisan

anjaluk pituwas marang wong-wong mau,
anggonira aweh pepeling, ora ana liya Quraan
iki kajaba pepeling tumrap 'alam jagad Warnaa tas·a1uhum 'aJaihi min ajr, in
pramudita! huwa illaa dzikml m'aalamiin.
105. Lan wus pirarig-pirang tandha-yekti

ka-Esa-ane Allah ian KakuwasaNe, ana ing
Langit-langit Ian Bumi, kang padha diliwati
sarta disekseni dening wong-wong mau, na-
nging dheweke padha mlengos saka tandha-
Waka-ayyim min aayatin fis-samaawaati
yekti mau. walardhi yamurruuna 'aJaihaa wahum
'anhaa mu'ridhuun.
106. Lan akeh-akehe wong iku ora iman

marang Allah, nanging padha musyrik.
Wamaa y'll'minu aktsamhum billaahi
maa wahum musyrikuun.
440
107. Apa wong-wong mau rumangsa aman

saka bakal tekane si~ane Allah kang namani
ing dheweke, utaw,a dina. Qiyamat teka
rna rang dheweke kal:;wan dadakan, ora pa-
dha rasa-rumangsa tekane?
Afa-aminuu an ta'tiyahum ghaasyiya-
mm min 'adzaabillaahi au ta'tiyaltumus
saa'am baghtataw wahum laa yasy'u-
ruun.
108. Dhawuha sira Muhammad!: "Agama-

Nabi Ibrahim iku Agamaku, aku Ian
;:
wong-wong kang andherek aku ngajak ma-
rang tauhid Ian iman marang Allah kalawan
hujah kang pratela. "I'\.aha Suci Allah, Ian
Qui haadzihii sahiilii ud 'uu ilallaah, 'a1aa
aku dudu golongane wong-wong kang padha bashiiratin ana wa manittaba'anii, wa
musyrik". subhaanallaahi wamaa ana minal musy-
rilffin.
109. Lan Ingsun ora ngutus sadurungira

Muhammad, kajaba wong-wong lanang saka
Nagara-nagara kang Ingsun paringi wahyu.
Apa wong-wong kafir mau ora padha lumaku
ana ing Bumi, nuli ndeleng kapriye wekas-
ane kaum-kaum kang padha mungkir, sadu-
runge dheweke biyen? Lan Nagara Akherat
iku yekti luwih becik tumrap wong-wong
kang wedi marang Allah, apa sira ora padha
mangerti? Wamaa arsalnaa min qablika liaa rijaalan
nuuhii ilaihim min ahill quraa, afalam
yasiiruu fiI ardhi fayanzhuruu kaifa
kaana 'aaqibaml ladziina min qablihim,
waladaarul aakhirati khairul Iilladziinat
taqau, afalaa ta'qiluun.
110. Bareng wus tekan mangsane para Utus-

an padha nglokro saka kaum-kaume anggone
padha gelem iman, sarta wus yakin yen dhe-
weke padha dipaido dening kaum-kaume,
nuli teka marang para Utusan mau pitulung
saka ngarsanlngsun, Ian ora bisa ditolak
siksanlngsun saka kaum-kaum kang padha
Hatma idzas tai-agar rusulu wa zhannuu
dosa.
annahum qad lrudzibuu jaa-ahum nash-
runaa fanujjiya man nasyaa', walaa yu-
raddu ba'sunaa 'ani! qaumil mujrimiin.
441
Surat 12 YU5UF Juz 13
111. Satemene ana ing caritane para Utusan

iku, dadi 'ibarat tumrap wong-wong kang
duwe (migunakake) 'akal. Kaanane Quraan
iku duducarita goroh-gorohan, ananging
ambenerake Kitab kang sadurunge, Ian Qur-
aan iku nerangake sakabehing perkara, ciadi
pituduh sarta rahmat tumrap kaum-kaum
kang padha iman.
Laqad kaana fii qashashihim 'ibratul
***) Ii-ulil a1baab, maa kaana hadiitsay yuf-
taraa walaakin tashdiiqal ladzii baina ya-
daihi wa tafshiila kulli syai-iw wa hudaw
wa rahmatalliqaumiy yu'minuun.
***). Comparative Study of Quran utawi pasinaon tandhingan antawisipun Surat Vusuf kalayan
Surat Ar Ra'd ing antawisipun makaten kateranganipun :
1. Ing surat Vusuf tandha yekti ka-Esa-anipun Allah (piwulang Tauhid) katerangaken sacara
umum ingkang gujIlelar ing Langit Ian Bumi, dene manawi wonten ing surat Ar Ra'd
kateranganipun larigkung garnblang malih.
2. Wonten akhir surat Vusuf kabeberaken saran a tinarbuka cetha wela-wela, bilin QUIaan
punika dhawuh Ian pepacuh ingkang dipun darnel-darnel punika boten, ananging Quraan
punika Pitedah Ian Rahmat kagem para Mukminin sadaya, sarta katerangan wau dipun
wangsuli malih ing akhir surat Ar Ra'd.
3. Ing surat Yusuf ian surat AI Ra'd sami-sami anjlentrehaken tindak dalem para andika
Nabi sarta Umatipun, ingkang kathah sanget tepa-palupi turn raping kita Umat Muhammad
s.a.w.
442
Surat 13 AR-RA'D (GLUDHUG) Juz 13
AR RA'D (GLUDHUG)
Tumuruning wahyu ana ing Madinah, 43 ayat.
Tumurun sawuse Surat Muhammad

Maha Asih.
Kabenerane Al Quraan, Ian tandha
yekti kakuwasaning Allah, sarta 'nmu-
Ne kang Sampuma!
1. A1if Laam Miim Ra. (Hamung Allah
pribadi ingkang priksa maksude). Ayat-ayat
surat iki, hiya ayat-ayat Quraan kang sam-
puma, Ian Quraan iku temen diturunake
saka ngarsaNe Pangeranira Muhammad, na- Alii Laam Miim Raa; tilka aayaatul Id-
nging akeh-akehe wong-wong iku ora iman. taw, walladzii unzila iJaika mir rabbikal
haqqu walaakinna. aktsarannaasi laa yu'-
minuun.
2. Allah kang wus nitahake Langit ana

ing sadhuwuring Bumi, kang sira deleng
tanpa cagak. PanjenengaNe nuli karsa nitah-
ake ' Arsy, sarta PanjenengaNe nglakokake
Srengenge Ian Rembulan, kanggo kamanfa'te
kawulaNe, kabeh padha lumaku miturut
mangsa kang katamtokake. Allah kang ngu-
rusi kabeh 'alam, sarta PanjenengaNe mar-
telakake tandha yekti kang nuduhake Ka- AlIaahulladzii rafa'as samaawaati bighai-
ri 'amadin taraunahaa tsummas-tawaa
sampurnaan-KakuwasaaNe, muga-muga sira 'alai 'arsyi wa sakhkharasy syamsa wal-
kabeh yakin bakal sowan marang ngarsane qamar, kulluy yajrii Ii-ajalim musammaa,
. Pangeranira! yudabbirul amra yufashshilul aayaati
la'allakum biliqaa-i rabbikum tuuqinuun.
3. Lan PanjenengaNe kang wus anjereng

Bumi Ian nitahake Gunung-gunung sarta
Kali-kali ana ing Bumi iku. Lan Panjenenga-
Ne andamel ana ing Bumi sawamaning woh-
443
wohan padha jejodhohan. PanjenengaNe kang

nutupake wengi marang rina. Satemene kang
mangkono iku temen dadi tandha yekti Wahuwal ladzii shaddal ardha wa ja'ala
tumrap kaum-kaum kang padha gel em mi- fiihaa rawaasiya wa anhaaraa, wa min
kir. (36 ) Imllits tsamaraati ja'a1a fOOaa zaujainits-
naini yughsyil lailan nahaar, inna iii
dzaalika la-aayaatil liqaumiy yatafak-
karuun.
4. Lan ana ing Bumi iku ana panggonan

kang heda-beda kahanan watake, yaitu sa-
wenehe ana kang loh, Ian sawenehe maneh
ana kan§ cengkar, ing mangka mung sisih c
sisihan. 5 7) Lan sapirang-pirang kebon ang-
gur, sawah-sawah, Ian wit-witan karma, kang
cawang Ian kang ora cawang, disiram ngang-
go banyu siji, banyu udan utawa kaIi; Ian
Ingsun ngluwihake rasa sawenehe woh-woh- Wa fII-ardhi qitha'um mutajaawiraatuw
an ngungkuli sawenehe liyane. Satemene wa jannaatum min a'naabiw wa zar'uw
kang mangkono mau temen dadi tandha wa nakhiilun shinwaanuw wa ghaira
yekti tumrap wong-wong kang duwe 'aka!. shinwaaniy yusqaa bimaa-iw waahid, wa
nufadhdhilu ba'dhahaa 'alaa ba'dhin ill
ulml, inna fii dzaalika la-aayaatil li-
qaumiy ya'qiluun.
5. Lan manawa sira Muhammad gumun

marang kamungkirane wong-wong mau,
mangka Iuwih ngeramake maneh ucapane
wong-wong mau: "Apa manawa aku kabeh
dadi Iemah, apa hiya aku kabeh bakal ka-
dadekake makhluk anyar?" Wong-wong
kang mangkono mau padha kafir marang
Pangerane, Ian wong-wong mau kang bakal
kablenggu gulu-gulune ana ing dina Qiyamat, Wa-in la'jab fa'ajabun qauluhum a-idzaa
Ian dheweke bakal dadi isen-isening Naraka Imnnaa turaaban a-innaa lafii khaiqin
jadiid, ulaa-ikal ladziina kafaruu birab-
kang ana ing kono padha langgeng. bihim, wa ulaa-ikal aghlaalu fii a'naaqi-
him, wa ulaa-ika ash-haabun naari hum
fiihaa khaaliduun.
536). Wonten illg teoti ilmu botani (tanem-tuwuh) ugi katerangaken wontenipun sungut-sati jaler
ian estri, iajeng raos wonten ingkang legi ian' pahit, warni ugi wonten ingkang abrit Ian pethak
sarta wonten ingkang alit Ian ageng. '
537). Adhedhasar Katerangan Wahyu makaten menggah tumitah Ian kawontenanipun Bumi utawi
Siti punika ingkang dados sumber panggesanganing manungsa. Hikmah dhawuhing Allah maka-
ten wau eep!osipun ing zaman tehnologi modern anuwuhaken kasadharan ilmiyah ingkang ka-
sebat nEeo-development", artosipun ambangun Negati punika kedah sesarengan mrihatosaken
'alam (peparingipun Gusti Allah) Ian sosial (kabudayanipun pakaryaning manungsa). Kados
dene wana ingkang dipun gundhuli damel akibat banjir bandhang, erosi, Ian siti bera. Makaten
ugi sabin pategalan ingkang jeg-jegan dipun tanemi sajenis kemawon, punika badhe kesel Ian
ngambeg (kados-kados siti gadhah watak kagol!). Dados manungsa bvten kenging nguthuh
namung ngupadosi dimensi ekonomi kemawon, dimensi· sosial wajib dipun prihatosaken ugi,
ingkang sapunika kawastanan dimensi ekologi (ngitik-itik 'alam wewengkon supados lestantun
manfa'at), sabab boten sande ingkang badhe mendhet sadaya dimensi punika titik sentralipun
ngiadosi utawi nyekapi kapentinganipun manungsa. Pramila manungsa kedah nindakaken'i-
badah sosiai, upami darnel (yasa) sekolahan, gtiya sakit, pesantren, mesjid, musholla, itigasi,
toya unjukan, pelabuhan, margi, kreteg, papan olah-raga, Ian sanes-sanesipun.
444
6. Lan wong-wong mau nyuwun marang

sira Muhammad supaya enggal-enggal katu-
runan siksa, sadurunge anjaluk kabecikan,
ing mangka temen wus kalakon tumib'ane
siksa kang kaya iku, marang kaum-kaum
sadurunge dheweke. Lan satemene Pangeran-
ira iku yekti kagungan pangapura tumrap
para manungsa ing atase panganiayane, Ian Wa y asta 'jiluunaka bissayyi-ati qablal
IIasanati waqad kiialat min qablihimul
satemene Pangeranira iku yekti lara banget matsulaats, wa inna rabbaka ladzuu
panyiksane. maghfiratil linnaasi 'alaa zhulmihim,
wa inna rabbaka lasyadiidul 'jqaab.
7. Wong-wong kafir padha celathu: "Ge-

neya ora diturunake rna rang Muhammad
sawijlning ayat tandha yekti Kanabian saka
ngarsaning Pangerane?". Satemene sira iku
Muhammad, mung dadi juru pepeling, sarra
Wa yaquulul ladziina kafaruu laulaa un-
ing saben-saben kaum iku ana wong kang zila 'alaihi aayatum mir-rabbih, innamaa
aweh pituduh". anta mundziruw wa likulli qaumin haad.
i!
8. Allah Ngawuningani kabeh kang di-
andhut dening kabeh wong wadon, Ian
Ngawuningani kurang Ian tambahe (wektune
ngandheg) peranakan iku, Ian kabeh barang
iku mawa katamtuan ana ing ngarsaNe Allah.
Allaahu ya'iamu maa talunilu kuRu un-
tsaa wamaa tafiidhul arhaamu wamaa
tazdaad, wa kuHu syai-in 'indahuu bi-
miqdaar.
9. Kang Ngawuningani sake he kang ghaib,

Ian kang ~asat mripat, PanjenengaNe kang
Maha Agung sarta Maha Luhur.
'Aalimul ghaibi wasysyahaadatil kabiirul
muta'aal.
10. Padha bahe uningaNe Allah marang

sira kabeh kang nyidhemake Ian kang nge-
dhengake ucapan, Ian rna rang wong kang
umpetan ana ing wayah wengi sarta ngedheng
ana ing wayah awan.
Sawaa-um minkum man asarral qaula
waman jahara biliii waman huwa mus-
takhfim billaili wa saaribun nahaar.
vt
Gumregah Ian sirnaning Bangsa gu-
antung tanduk dhasar kaantepane!
11. PanjenengaNe kagungan kumpulane
Malaikat-malaikat kang gilir gumanti anjaga
manungsa saka ngarep sarta buri, kalawan
445
dhawuhing Allah. Sanyata Allah ora karsa

ngowahi kahanane kaum-kaum (bangsa-bang-
sa) kajaba wong-wongmau ngowahi kaha-
nane dhewe. Lan manawa Allah karsa nyiksa
sawijining bangsa, mangka ora -ana wong Lahuu mu'aqqibaatum mim baini yadai-
siji-sijiya kang bisa nulak siksaNe, sarta hi wamin khalfihii yahfazhuunabuu min
wong-wong mau ora duwe Bandara saliyane amrillaab, innallaaha laa yughayyiru maa
PanjenengaNe. biqaumin hattaa yughayyiruu maa bi-
anfusihim, wa idzaa araadallaahu bi-
qaumin suu-an falaa maraddalab, wamaa
lahum min duunihii miw waal.
Tandha yekti ka-Esa-ane Allah S.W.t.
o. .....(,.~\ !.:9;'C"'......(~r~., . . . """~"',9r-: 1 " .-",.9
12. Mung PanjenengaNe pnbadl kang me- y~'~.jI"...l»";.§~A.~T-.~.JJ!yIl.W
ruhake kilat marang sira kabeh kalawan '[. ,
wedi ing beledheg, sarta pangarep-arep ing 0 J\:iJ\
tumurune udan. Lan mung Panjenengane ..
pribadi kang andamel mendhung angendanu! Huwal ladzii yuriikumul barqa khaufaw
wa thama'aw wa yunsyi-us sahaabats
tsiqaal.
13. Lan Malaikat Ra'd (kang tinanggenah

ngurusi gludhug-mega) maha nucekake ma-
rang Allah sarta memuji marang Panjeneng-
aNe, Ian para Malaikat liya-Iiyane uga padha
nucekake Ian memuji, jalaran padha wedi
. / marang Allah. Lan Allah anglepasake ble-
V dheg kang nyamber kapatrapake marang Wa yusabbihur ra'du bihamdihii wal
wong kang dadi kaparenging karsaNe, Ian malaa-ikatu min khiifatih, wa yursilush
wong-wong mau pinuju ambantah Agama- shawaa'iqa fayushiibu bihaa may yasyaa-
ning Allah, dene Allah iku Iuwih banget u wahum yujaadiluuna fillaah, wahuwa
panyiksaNe. syadiidul mihaal,.
14. Mung kagunganing Allah pribadi pa-

ngajak kang bener, Ian kabeh kang padha
dijejaluki dening wong-wong musyrik saka
saliyane Allah, ora pisan-pisan bisa ngabul-
ake panjaluke, kajaba amung kay a wong
kang ngegarake epek-epeke marang banyu,
supaya banyu mau tekan ing cangkeme,
nanging banyu iku ora tekan. Lan ora ana
panjaluke wong-wong kafir iku, kajaba ana
l.ahuu da'watul-haqq, walladziina yad-
ing kasasar! 'uuna min duunihii laa yastajiibuuna
lahum bisyai-in iIIaa kabaasithi kaffai-
hi ilal maa-i liyablugha faahu wamaa
huwa bibaalighih, wamaa du'aa-ul kaa-
firiina iIIaa fii dhalaal.
i
! 15. Lan kabeh makhluk kang ana ing
I Langit Ian Bumi padha sujud marang ngar-
J sane Allah, jalaran kagawa saka andherek
utawa kapeksa, Ian layangan-Iayangane uga
padha sujud marang Allah, esuk Ian sore.
446
Wa lillaahi yasjudu man fis-samaawaati

wal ardhi thau'aw wa karhaw wa zhilaa-
luhum biI ghuduwwi wal aashaal.
16. Dhawuha .sira Muhammad: "Sapa Pa-

ngerane Langit Ian Bumi?". Dhawuha sira:
" Allah!". Sira dhawuha maneh: "Apa sira
ngalap panguwasa.panguwasa saliyane Allah,
kang dheweke iku ora bisa aweh manfa'at
kanggo awake dhewe? Dhawuha sira Mu-
hammad: "Apa padha wong kang wuta Ian
kang . weruh? Utawa apa padha peteng Ian
padhang? Utawa apa kang didadekake de-
ning wong-wong mau sakuthoning Allah,
wus gawe makhluk kaya makhluke Allah,
nuli makhluk mau sarupa rna rang dheweke?".
Dhawuha maneh sira Muhammad: " Allah Qui mar rabbU8 samaawaati waI ardh,
pribadi kang nitahake kabeh barang satta Qulilaah, qui afattakhadztum min duu-
PanjenengaNe iku kang Maha Tunggal tur nihii auliyaa-a laa yamlikuuna li-anfu-
Maha Misesa". sihim naf'aw walaa dharraa, Qui hal yas-
tawil. a'maa wal-bashiir, am hal tasta-
wizh zhulumaatu wannuur, am ja'aluu
liIIaahi syurakaa-a khalaquu kakhalqihii
fatasyaabahal khalqu 'alaihim, qulillaahu
khaaliqu kuUi syai-iw wahuwal waahidul
qahhaar.
17. PanjenengaNe kang nurunake banyu

saka Langit, nuH jurang-jurang mili banyu,
miturut kadare, sabanjure nuli ngintirake
umpluk (rereged) kang kumambang! Lan
saka logam-Iogam kang sok diobong dening
manungsa kaalap pepaes, utawa barang-ba-
rang dan dan an ana umpluke (reregede) uga.
Lan kaya mangkono iku Allah andamel
sanepa barang kang haq, Ian kang batal.
Dene umpluke, yaiku barang kang batal,
iku ilang tanpa guna, dene barang kang
manfa'ati amnungsa, tetep ana ing Burni.
Kaya mangkono iku Allah andamel sanepa!
Anzala minas samaa-i maa-an fasaaIat
audiyatum biqadarihaa fahtamalas sailu
zabadar raabiyaa, wa mimmaa yuuqi-
duuna 'alaihi finnaarib-tighaa-a hilyatin
au mataa'in zabadum mitsluh, kadzaa-
Iika yadhribuHaahul haqqa wal baathil,
fa-ammaz zabadu fayadzhabu jufaa-an
wa ammaa maa yanfa'un naasa fayam-
kutsu fiI ardh, kadzaalika yadhribul-
. laahul amtsaal.
447
Saben manungsa oleh piwales saka

'amal tumindake dhewe!
, "",.,,;- " ,., ? ,. pi'
18. Ganjaran kang becik ~asad.hiyakake !~rt~~\)J,§J\kJl~~\~~e\~

tumrap wong-wong kang nyandlkam dhawuh-
. (;;,,("""\::':;,... 8'''~ er-::;,,9"''p/'''''
mg Allah Pangerane, dene wong-wong kailg V\..:!t...o ~j _ . u?.J)J! IJIA A IJl :.u
~
ora nyandikani marang ·Pangerane, disadhiyak , . '" "''' "
, 'r;,,~ f ..... " ,~, ~.9""',~1't:'"9 b "/,,,9,..
ake panggonan kang ala, manawa dheweke 1""-,\o-,~u~\s.Y"~~-,l ~).,~j
padna ndarbeni kabeh barang kang ana iilg ~... t. / " . ' ;. .-
Bumi, Ian katambahan samano maneil, yekti o,~~I~~::'~ ~
bakal dianggo nebus awake saka siksa! " .
Dheweke padha kapatrapan siksa kang ala, LiUadziinas tajaabuu lirahbihimu! hus-
Ian panggonane iku Jahaman ana ing Akhe- naa, walladziina lam yastajiiliuu labuu
rat, Ian saala-alane panggonan! lau anna lahurn rnaa m ardhi jamii'aw
wa rnitslahuu rna'ahul.l laftadaubih, ulaa-
ika lahum suu-ul hisab, wama'waahum
jahannam, wa hi'sal mibaad.
19 . Wong-wong kang ngerti yen satemene

kang diturunake marang sira Muhammad,
v saka Pangeranira iku barang kang haq.apa
padha karo wong wuta? Sanyata kang bisa
ding iku mung wong-wong kang duwe 'akal.
Afamay ya'lamu annamaa I.Inziia i1aika
mir rabbikal haqqu kaman huwa a'rnaa,
innamaa yatadzakkaru 1.111.11 albaab.
20. Yaiku wong-wong kang padha nuhoni

janjining Allah, Ian dheweke ora padha
ngudhari parjanjian mau. Alladziina yuufuuna bi'~dillaahi walaa
yanqudllUunlil miitsaaq.
21. Lan wong-wong kang nyambung pa-

seduluran, 538) kang wus kadhawuhake Je-
ning Allah kudu kasambung, Ian dheweke
padha wedi marang Pangerane, Ian ala-alane
papriksan anaAing dina Qiyamat.
Walladziina yashiluuna maa amarallaahu
bihil ay yuushala wa yakhsyauna rabba-
hum wa yakhaafuuna suu-ul hisaab.
538). Saestu nyambut tangsul pasedherekan (silaturabmi) karana Allah, boten pamrih punapa-punapa
amung karana sungkem ndherek dhawuhing Allah SWT punika ageng sanget ganjaranipun,
sana kathah sanget manfa'atipun. Mula bukanipun saking anggathukaken balung-balung pisah,
ngantos saged kasil anjodhokaken sadherek ingkang ambetahaken saestu iejo<!t.ohan,wiyaripun
darnel karukunan gesang bebrayaning Bangsa saking tuwuhing ikr~ (Sumrah Pemuua).
Asalipun saking pepanggihan Silaturahmi, lajeng dados ikrar: Satunggal Nusa, Satunggal Basa,
Ian Satunggal Bangsa, estu-estu punika syarat mutlak badhe kiyating Ketahanan N"asional.
Tetilararupun tiyang sepuk: Rukun agawe santosa, crah agawe bubrah.
448
22. Lan wong-wong kang sabar karana

ngarep-ngarep karidlaning Allah Pangeral1e.
Ian padha nyampurnakake Shalat sarta padha
nanjakake rezeki paparinglngsun kalawan
sesidheman Ian ngedheng, Ian padha nulak
ala kalawan kabecikan, yekti dheweke iku
kang baka! padha oleh papan pungkasan
kang becik. yaiku Suwarga ing zamanka-
Ianggengan.
Walladziina shabarub-tighaa-a wajhi rait-
bihim wa aqaamush shaIaata wa anfaquu
mimmaa razaqnaahum sirraw wa'aIaa
niyataw wa yadra-uuna bi! hasanatis
sayyi-ata ulaa-ika lahum 'uqbad-daar.
23. Yaiku Suwarga 'Adnin, dheweke Ian

wong-wong kang shaleh, saka Bapak-bapak-
lie, . saka Bojo-bojone, sarta anak turune,
V
bakal padha lumebu bebarengan marallg
Suwarga iku. Lan Malaikat bakal lumebu
ing panggonane wong-wong mau saka saben-
saben lawang!
Jannaatu 'adniy yadkhuluunabaa waman
shaIaba min aabaa-ihim wa azwaajihim
wa dzurriyyaatihim waI maIaa-ikatu yad- .
khuluuna 'aIaihim min kulli baab.
24. Pangayubagyane para Malaikat marang

ahli Suwarga: "Kawilujengan mugi tetep
dinimateng panjenengan sadaya, awit saking
kasabaran panjenengan, Ian punika sae-sae- Salaamun 'aIaikum bimaa shabartum fa-
ning griya ingkang pungkasan!". 539) ni'ma 'uqbad-daar.
539). Estunipun manawi ayat no. 19 dumugi no. 24 punika kagerba saged dipun sura os makaten:
watak wantun sarta kalakuan sae (Akhlakul Kariinah) punika kawusananipun ugi tamtu badhe
manggih sae, inggih punika:· 1. mituhu ing janji, boten gieca-g1ece. 2. remen silaturahmi (nyam-
bet pasedherekan), 3-4 taqwa (ajrih) ing Pangeran Ian kuwatos awoning hisap (papriksan) ben-
jing dinten Qiyamat, saiajengipun sregep nindakaken 'amal kasaenan dhawuhing Pangeran, Ian
sumingkir saking iampah dosa tuwin ma'siyatan. 5. sabar (betah) nindakaken kasaenan Ian
nyingkiri ma'siyat wau, saha kuwawi ngampet hawa-nafsunipun Ian ngembat cobining Pangeran.
6. 'ibadah ing Allahsarana ngedekaken Shalat. 7. berbudi, purun ngeberaken rezeki peparing-
ipun Pangeran kanthi sisingidan (sir) utawi ngedheng. Lan 8. nulak awon saran a kasaenan,
inggih punika nuceni dosa sarana toubat Ian nindakaken 'amal kasaenan. Utawi nulak pokal
awon saran a patrap ingkang sae.
Inggib makaten punika saweneh saking pakertinipun tiyang ingkang abudi-wening,
menggah kawusananipun badbe pinaringan Suwarga endah ingkang langgeng, ingkang badhe
dipun enggeni sasimah-batihipun dalall saputra-wayahipun tuwin leluhuripun pisan ingkang
sami shaleh. Sarta saben-saben kasanjanan dening para Malalkat sami mangayu-bagiya sarta
sami amemuji. Dhuh para sutrisna! salba ni'matipun!
Dhawuh mituhu ing janji wau, wonten ing AI Quraan dipun kencengaken sanget sarana
dipun wongsal-wangsuli wonten ing pinten-pinten Ayat, supados dipun estokaken yektos Ian
dipun tindakna saperlunipun. Jalaran, mituhu ing janji wau, kajawi pancen kale bet satunggalillg
pakerti sae ingkang baku, ugi dados sarat wilujengipun tuwin tata-tentremipun sarta gayeng-
ipun gesang bebrayan. Awit tetembayatan utawi lelayananipun tiyang ingkang g1eca-g1ece
(oglak:aglik kados siwur pothol!) punika boten saged badhe katata sae, Ian boten saged jenjem
sarta boten saged badhe dipun ante pi, ananging namung tansah was sumelang manawi dipun
blenjani utawi dipun sulayani, wasana bebrayanipun wau boten saged sae, boten saged ten-
trem, Ian boten gayeng (kompak!), kados ingkang kadhawuhaken ing Ayat salajengipun.
Ugi mrisanana surat Al Baqarah ayat: 177, waIlahu a'lam bissawab!
449
Saweneh sipat Ian tumindake wong

kang ingkar ing Allah.
25. Lan wong-wong kang ngrusak janjine

Allah sawuse diikrarake, sarana teguh, Ian
J medhot apa-apa kang Allah wus marentah

supaya disambung, ian gawe rusak ing Bumi,
yekti wong-wong mau kena la'nat, Ian bakal
anduweni papan kang ala, yaiku Naraka
ing zaman kalanggengan.
Walladziina yanqudhuuna 'ahdallaahi
mim ba'tli ~ihil Wlil yaqtha'uuna
maa amarallaahu hihii ay-yuushala wa
yufsiduuna fil ardh, ulaa-ika lahumul
la'natu wa lahum suu-ud-daar.
26. Allah anjembarake rezekine marang
J'
wong kang dadi kaparenging karsaNe, Ian
PanjenengaNe uga ngrupegake, Ian dheweke
padha bungan-bungah kalawan panguripan
Donya, ing mangka panguripan Donya iku
katimbang karo Akherat, ora liya kajaba
mung kasenengan kang sathithik.
AIlaahu yahsuthur rizqa limay yasyaa-u
wa yaqdir, wa farihuu hil hayaatid dun-
yaa, wamal hayaatud dunyaa fiI aakhirati
ilIaa mataa'.
27. Lan wong-wong kafir padl1a cdathu:

"G(Oneya ora diturunake marang Muhammad
/tandha-yekti Kanabian saka Pangerane?".
V Dhawuha sira: "Sanyata Allah nyasarake
wong kang dikarsakake, Ian nuduhake ma-
rang dedalaNe ing wong kang bali-taubat
rna rang PanjenengaNe! Wa yaquulul ladziina Waruu laulaa un-
zila 'alaihi aayatum mir rabhih, qui in-
nallaaha yudhillu may yasyaa-u wa yah-
dii ilaihi man anaah.
Katenanganing mentale wong kang
padha iman.
28. Yaiku wong-wong kang padha iman,
II Ian atine padha tetep mantep kal,,-wan ding
marang Allah. Elingna! Teteg antenging ati
iku mung kalawan ding marang Allah.
AIladziina aamanuu wa tathma-innu qu-
luuhuhum hidzikrillaah, alaa hidzikril-
laahi tathma-innul quluuh.
Para pemimpin Ian para sariana sarta para ularna bangsa Indonesia ing wekdal punika
dereng kasil ambangun watak mituhu ing ranji. Sabab taksih kathah "jam karet" wonten ing
pundi-pundi sektor pembangunan Nasional. Saestu menggahing zaman modem taksih wonten
lageyan "aras-arasen" Ian mbucal tempo ingkang boten temonjo, punika cacad ageng sanget!
Kula aturi mbandhing Kaliyan bangsa Jepang utawi Eropa, san get manfa'ataken wekdal!
450
29. Dene wong-wong kang iman, Ian nin-

dakake 'amal shaleh, yekti dheweke padha
oleh kabegjan, Ian panggonan bali kang
becik.
AIladziina aamanuu wa 'amilush 3haali-
haati thuubaa lahum wa husnu ma-aab.
Kautuse para andika Rasul iku Sunnah
Allah.
30. Kaya mangkono Ingsun wus ngutus
sira Muhammad, marang umat iki, kang wus
kadhisikan umat-umat sadurunge, supaya
kang wus Ingsun wahyokake marang sira iku,
sira waca marang dheweke ana ing nalikane
padha kafir marang Pangeran kang Maha
Welas. Dhawuha sira Muhammad: "Panje-
nengaNe Allah iku Pangeranku, ora ana
Pangeran kang sinembah kajaba mung Pan-
Kadzaalika arsalnaaka fii ummatil1 qad
jenengaNe pribadi, marang PanjenengaNe khalat min qablihaa umamul litatluwa
aku sumarah, Ian IT)ung rna rang Panjenenga- 'alaihimul ladzii auhainaa ilaika wahum
Ne panggonan baliku!". yakfuruuna birrahmaan, qui huwa rabbii
laa ilaaha iIIaa huwa, 'alaihi tawwakkaltu
wa ilaihi mataab.
,Alam Donya horeg dening tumurun-

ing Quraan.
3 1. Lan satemene sanajan Quraan iku upa-
rna bisa dianggo nglakokake Gunung-gunung,
utawa kanggo ambelah Bumi, utawa kanggo
bisakake ngucap wong-wong kang wus mati,
wong-wong mau hiya ora gelem iman. Sate-
mene kabeh perkara iku kagungaNe Allah
pribadi. Apa wong-wong kang iman iku ora
sumurup, manawa Allah iku kersa, yekti
PanjenengaNe nuduhake kabeh manungsa.
Lan ora kendhat-kendhat wong-wong kafir
kakenan musibah kagawa saka tumindake
kang ala, utawa bilahi! Iku diturunake cerak
saka Padesane nganti tumeka janjine Allah,
Walau anna qur-aanan suyyirat bihil ji-
maut utawa Qiyamat. Satemene Allah iku baalu au quththi'at bihil-ardhu au knlli-
ora nyulayani janji. rna bihil mautaa, bal Iillaahil amru ja-
mii'aa, afalam yai-asil ladziina aamanuu
aI-lau yasyaa-uUaahu lahadan naasa ja-
mii'aa, walaa yazaalul ladziina kafamu
tushiihuhum bimaa shana'uu qaari'atun
au tahuUu qariibam min daarihim hattaa
ya'tiya wa'dullaah, innallaaha laa yukh-
Iifol ~4aad.
451
Surar 13 AR-RA'D (GLUDHUG) Juz 13
Sapa bahe kang nyulayani Rasulullah

bakal sengsara.
32. Lan temen para Utusan sadurungira
wus padha digeguyu, lngsun nuli paril1g
tempo marang wong-wong kafir (bareng
wus entek tempone), Ingsun nuli natrapi
kalawan siksa. Mangka kapriye kaana,le Walaqadis tuhzi-a birusulin. min qablika
siksanlngsun marang wong-wong mau. fa-amlaitu IiIladziina kafaruu tsumma
akhadztuhum, fakaifa kaana 'iqaab.
33. Allai! kang tansah mriksani sakabehing

man un gsa, uninga ing perkara kang diti'ldak-
ake dening manungsa iku, apa padha kalawan
kang didadekake saku th une Allah dening
wong-wong mau? Di1awuha sira Muhammad:
"Mara sira kabeh sebutna jenenge brahala-
bra.1ala iku, utawa sira nerangake marang
Allah yen ana sakuthu-sakuthu kang ora tau
kawuningan dening Allah ana ing Bumi iki,
utawa apa sira nyebufake anane sakuthu-
sakuthu iku, mung kalawan omongan lahir
bae? Satemene wus dipepaes marang wong- Marnan huwa qaa-imun 'alaa kuUi naf-
wong hfir kabe;l kekafirane, Ian Jheweke sim bimaa kasabat, 'waja'aluu lilIaahi
syurakaa', qui sarnmuuhurn, am tunabbi-
dialang-alangi saka Agama kang bener, Ian uunahuu bimaa laa ya'lamu fiI ardhi am
sing sara disasarake dening Allah, yekti ora bizhaahirim minal qauul, bal zuyyina
ana 'Nong kang bisa nuduhake! Iilladziina kafaruu makruhum wa shad-
duu 'anis-sabiil, warnay yudhlilillaahu
[amaa lahuu min haad.
34. Wong-wong kafir kapatrapa'l siksa ana

ing Donya, Ian yekti siksa Akherat iku luwih
abot, sarta dheweke ora ana kailg baizal
ngalang-alangi saka siksane Allall.
Lahum 'adzaabun fil hayaatid dunyaa
wa la'adzaabul aakhirati asyaqq, warnaa
lahum minallaahi min waaq.
Kaya apa mungguh gambarane
Suwarga!
35. Mungguh sifat gambarane Suwarga
kang kajanjekake kanggo wong-wong kang
J taqwa ing Alla;l iku, ing ngisore ada kali-
kaline mili, panganan sarta iyub-iyuLe lang-
geng. Kang kaya mangkollo iku wekasane
wong-wong kang taqwa. Dene wekasane
wong-wong kafir iku Naraka! Millsalul jal1natil latii wu'idal mutta-
qUun, tajrii min talltihal anhaar, ukulu-
haa daa-imuw wa zhilluhaa, tilka 'uqbal
ladziinat-taqau, wa 'uqbal kaafiriinan
naar.
452
Wong kang iman nampa Quraan

kalayan paripurna!
36. Lan wong-wong kang In~sun paringi
Kitab, dheweke padha bungah 40) kala wan
barang kang Ingsun turunake marang sir a
Muhammad. Lan sawenehe ahli Kitab, Ya-
hudi, ana kang ingkar marang sawenehe
isine. Dhawuha sira: "Satemene aku ka-
dhawuhan supaya nyembah rna rang Allah
pribadi, Ian kadhawuhan supaya aku aja
nyakuthokake marang PanjenengaNe. Amung Walladziina aatainaahumul kitaaba yaf-
marang Allah aku nyenyuwun, Ian marang rahuuna bimaa unzila i1aika wa minal
PanjenengaNe panggonan baliku!". ahzaabi may yunkiru ba'dhah, qui inna-
maa umirtu an a'budallaaha walaa usy-
rika bih, ilaihi ad'uu wa ilaihi ma-aab.
)7. Kaya mangkono Ingsun wus nurunake

/ Quraan kala wan tembung Arab, 541) Ian
manawa sira mituruti rna rang hawa-nafsune
wong-wong mau sawuse sira katekan 'jlmu
yekti sira ora ana kang tetulung, Ian kang
ngalang-alangi saka siksaning Allah.
Wa kadzaalika anzalnaahu hukman 'ara-

biyyaa, wala·inittaba'ta ah ... aa-ailum
ba'da maa jaa-aka minal 'ilm, maa laka
Bebrayan salaki-rabi ora pasulayan millallaahi miw waliyyiw walaa waaq.
karo Karasulan!
38. Lan temen Ingsun wus ngutus para
Utusan sadurungira, sarta Ingsun dadekake
pada bebojoan, anak kumanak run tumurun,
(J
Lan ora ana Utusan iku nekakake tandha
yekti kajaba kalawan idzine Allah. Saben-
saben mangsa (Kitabe) nduweni katamtuan
Kang wus ditemtokake. 542 )
Walaqad arsalnaa rusulam min qablika
wa ja'a1naa lahum azwaajaw wa mur-
riyyah, wamaa kaana lirusulin ay ya'-
tiya bi aayatin ilIaa bi-idznillaah, likulli
ajalin kitaab.
540). lnggih punika tetiyang Yahudi ingkang sami mlebet Islam, upami Abdullah bin Salam, sarta
tiyang-tiyang Nasrani ingkang lumebet Islam.
541). Dening ahli. Tafsir ingkang mligi nyatitekaken ilmu-basa Arab anerangaken bilih wonten tiga
kaunggulanipun basa Arab: 1. Basa Arab punika wiwit zaman kina makina dumugi zaman
modern sapunika tetep satunggaling basa ingkang gesang. 2. Basa ingkang jangkep kangge
anerangaken babagan pranatan-pranatan Agami sarta Ka-Akheratan, 3. Dhapuking basa Arab
gadhah tasrifan (conjugation) wiyar sanget. ngantos dumugi 3.000 ewah-ewahaning dhapukan
basa, ingkang ing basa sanes boten kagungan.
542). Ayat punika tujuanipun kalih prakawis: 1. Nabi Muhammad s.a.w. ngasta mu'jizat saking
ngarsanipun Allah punika boten dedolanan. nanging serius Ian resrni. 2. Saben Rasul punika
ngasta pranatan (hukum) utawi Kitab ingkang cocok kalayan kurun zamanipun.
453
Saben kurun mesthi ana tantangan

jaman Ian jawabe.
39. Allah kuwasa mbuseg kabeh barang

kang daw kaparenging karsaNe, sarta uga
nglestarekake. Ian ana ing ngarsaning Allah Y_huDauu rnaa yasyaa-u wa ruts-
Pokoking Kitab, Lauhil Mafudz! bim wa 'indahuu ummul kitaab.
40. Manawa lngsun nuduhake marang sira

Muhammad, ing saweneh siksa kang wus
Ingsun janjekake marang wong-wong mau,
utawa Ingsun nyedani sira, sadurunge nuduh-
ake siksa mau (iki urusanIngsun). Awit sa- Wa-im rnaa nuriyannaka ba'dhal ladzii
temene kuwajibanira iku mung nekakake na'iduhum au natawaifayannaka fa-inna-
maa 'aJaikal baJaaghu wa 'alainal hisaab.
pepeling. dene bab pepriksane dadi tang-
gunganlngsun!
41. Apa wong-wong iku ora sumurup, yen

satemene Ingsun wus maringake Bumi ma-
rang dheweke, nuli Ingsun suda saka pinggir-
pinggire. Dene Allah iku kang ngukumi sarta
ora ana kang bisa nulak hukume Allah, Ian
Awaiarn yarau annaa na'til ardha nanqu-
PanjenengaNe Allah iku rikat banget pangi- shuhaa min atmaaiiliaa, wallaahu yah-
tunge! . lrumu laa mu'aqqiba Iihukmili, wa huwa
sani'ul hisaab.
42. Satemene wong-wong biyen kang sa-

durunre wong kafir Mekkah, uga wus padha
gawe apus krama, nanging kabeh apus krama
iku ana panguwasaning Allah. PanjenengaNe
'" ..I'"
ngawuningani kabeh kang ditindakake o \JJ\ ~ ..
~ lS'fU-
dening saben wong, Ian wong-wong kafir
bakal padha sumurup, sapa kang bakal an- Waqad makaral ladziina min qabliliim
duweni omah pungkasan kang edi peni kuwi. falillaahil makru jamii'aa, ya '!arnu maa
taksibu kullu naisin wa saya'!amul
lruffaaru liman 'uqbad-daar.
43. Wong-wong kafir padha matur: "Sa-

leresipun panjenengan Muhammad punika
~sanes Utusan!" Dhawuha sira Muhammad:
"Wus cukup Allah, Ian wong-wong kang
anduweni 'ilmuning Kitab 543) kang anyek- Wa yaquulul ladziina kafaruu lasta mur-
...
seni antaraku Ian antaranira kabeh".
)
saJaa, qui kafaa billaahi syahiidarn bainii
wa bainakum, waman 'indahuu 'ilmul
. kitaab .
543). Inggih punika para Ulama ahli·Kitab ingkang sami lumebet Islam.
454
***)~ Sawatawis analisa bandhingan antawisipun surat Ar Ra'd ka]iyan surat Ibrahim, utawi Compe-
rative study of Quran, kados kasebut ing ngandhap punika:
1. Wonten ing surat Ar Ra'd kasebutaken bilih Quraan katurunaken ing basa Arab, ingkang
jejelipun dados pamisah antawisipun haq Ian batal, nanging hikmahipun Quraan sarana basa
Arab dereng dipun andharaken. Mangke wonten surat Ibrahim badhe kajlentrebaken menggah
hikmahipun Quraan ngangge basa Arab.
2. Rasul Utusaning Allah boten saged ngawontenaken mu 'jizat tanpa idzin saking ngarsanipun
Allah, makaien' kasebut ing surat Ar Ra'd, malah manawi wonten ing surat Ibrahim para Rasul
anerangaken bilih Rasul punika manungsa limrah, ingkang boten saged andhatengaken mu'jizat
tanpa idzin saking ngarsaning Allah.
3. ing surat Ar Ra'd nyebutaken bilih Nabi Muhammad s.a.w. ajak-ajak para manungsa supados
sumarah (tawakkal) namung dhumateng Allah plibadi, dene wonten surat Ibrahim, RasuluDah
s.a.w. anerangaken bilih para andika Rasul punika panecn sami sumarah (tawakkal) namung
dhumateng ngarsanipun Allah s.w.t.
4. Wonten ing sumt Ar Ra'd, ayat 19 - 24 ringkesipun amartelakaken watak lan kalakuwan sae
utawi Akhlakul Kariimah, kados kasebut ing ngajeng!
4SS
Surat 14 IBRAHIM Juz 13
IBRAHIM
Tumuruning wahyu a~a ing Mekkah, kajaba ayat 28 Ian 29
kawahyokake ana ing Madinah. Tumurun sawuse Surat Nuh

MahaAsih.
Quraan mimpin sakabehing umat rna-

nungsa ngambah dalan kang terang!
1. Alif, Laam Raa, (hamung Allah pri-
badi ingkang priksa maksude). Iki Kitab,
kang wus Ingsun turunake marang sira Mu-
hammad supaya sira ngetokake para ma-
nungsa saka petenging kekafiran marang pe-
Alii Laam Raa; kitaahun anzalnaahu ilai-
padhanging iman, kalawan idzining Allah, ka litukhrijan naasa minazh zhulumaati
Pangerane wong-wong mau. Sira ajak-ajak ilan-nuuri bi-idzni rahbihim ilaa shiraa-
marang Agamane Pangeran kang Maha Gagah !hi! 'aziizil hamiid.
tur kang Maha Pinuji.
2. Allah iku Pangeran kang kagungan sa-

Jllubarang kang ana ing Langit kelawan
V Bumi, Ian siksa kang mbebayani banget la-
. rane, disadhiyakake tumrap wong-wong
kang padha kafir.
3. Yaiku wong-wong kang kasengsem ka-

lawan panguripan Donya nganti ngalahake ·i~~I~~\~~\~~G;~.'f'
f"~9'.."", ~\~~~;~J
panguripan Akherat, Ian dheweke padha
/ ngenggokake manungsa saka Agamane Allah, Jot!."
. ~'4r~...,,. , .. ~ ..
V lan mamrih kasalahane Agamaning Allah,
.1'.:' fll~!.~~i
yekti wong-wong mau kasasar adoh temen- O~~I>' .,.~
an. Alladziina yastahibbuunal hayaatad dun-
yaa 'alai aakhirati wa yashudduuna 'an
sabiilillaahi wa yabghuunahaa 'iwajaa,
Ulaa-ika iii dhalaalim ba'iid.
456
Nabi Musa a.s. satta para andika Rasm

sadurunge Nabi Muhammad s.a.w. iku
rnimpin umate dhewe-dhewe.
4. Lan Ingsun ora ngutus Utusan, kajaba
!.~ ... 'tiL.~' .~ ~ \'9~. f"r; r't ..
kalawan basane tetembunganing 544) umate, ~I )~~ ,,)IJ't-""')~I,;,J..oo..)1 \.0", • t
I
supaya dheweke padha bisa nerangake ma-

. .rr1:'!''''
~ .......
;-r. .:., .,. ,;. jdol.*'j !t~!1
rang umate. Allah nuli nasarake wong kang J'~~'-"~-' s-\Zt~ cWI ", .. .P"f!r
dadi kaparenging karsaNe, Ian paring pitu- h~l,'.~.~i\;'"
() ~.Jt..r ,.,
duh marang sapa bae kang dadi kaparenging
karsaNe, Ian PanjenengaNe iku kang Maha Wamaa arsalnaa mir rasuulin illaa bili-
Gagah tur Maha Wicaksana. saaRi qaumihii liyubayyma lahum, fa-
yudhilluHaahu may yasyaa-u wa yahdii
may yasyaa', wa huwal 'aziizul hakiim.
5. Lan temen Ingsun wus ngutus Musa

ngampil ayat-ayatlngsun, pangandikanlng-
sun: "Sira ngetokna umatira saka pepeteng-
ing kekafiran marang pepadhanging iman,
Ian elingna ing dinaning Allah nibakake
kadadean-kadadean marang umat-umat ja-
man biyen, jalaran satemene kang mang-
kono mau dadi tandha yekti tumrap wong-
wong kang banget sabare, sarta akeh syu-
kure!
6. Lan elinga, nalika Musa dhawuh ma-

rang umate: "Sira elinga marang kani'ma-
tane Allah kang wus kaparingake marang
sira, yaiku nalika Allah nylametake sira
kabeh saka kawulargane Fir'aun, kang wus
matrapi siksa marang sira kang banget ala-
ne, Ian dheweke padha nyembeleh anak-
anakira lanang, Ian nguripi para wong
wadonira, kang mangkono iku bilahi kang Wa-idz qaala muusaa liqaumihiidz kuruu
gedhe saka ngarsaning Pangeranira! Ri'matallaahi 'alailmm idz anjaakum min
aali fir'auna yasuumuunakum 81lU-al 'a-
dzaabi wa yudzabbihuuna abnaa-akum
wa yastahyuuna nisaa-akum, wa lJi dzaa-
likum balaa-um mil"-rabbikum 'azhiim.
7. Lan elingna, nalika Pangeranira paring

sumurup ana ing Kitab: "Satemene manawa
sira padha syukur, yekti Ingsun nambahi
ni'mat marang sira, dene yen sira kafir,
satemene siksanlngsun iku sayekti banget
larane" .
544). Maksudipun anerangaken bilih Al Quraan katurunaken sarana basa Arab punika boten ateges
namung kagem bangsa Arab kemawon, ananging Kitab Al Quraan kagem sadaya Bangsa (uni-
versal).
457
Surat 14 mRAHIM Juz 13
Wa-idz ta-adzdzana rabbukum la-in sya-

kartum la-aziidannakum wa la-in kafar-
tum inna 'adzaabii Iasyadiid.
Ing wiwitan kabeh kang bener ditulak!

8. Lan Nabi Musa ngandika: "Senajan
sira Ian kabeh 'wong kang ana ing Bumi iku
padha kafir, satemene Allah iku tetep Pa-
ngeran kang Maha Sugih tur kang Pinuji.
Wa qaala muusaa in takfuruu antum wa
man f"Jl ardhi jamii'aa, fa-innallaaha Ia-
ghaniyyun hamiid.
9. Dhawuhe Musa marang kaummu:

"Apa durung tumeka ing sira, 'caritane wong- r"~;J "_:i~;;.: ... :.;
~'TH~"'-:' .~r, ""._
wong kuna sadurungira, yaiku kaume Nuh, ~~.JI::.' I~ ..... ..." \J"~ ~ ~~....... ,
'Ad, Tsamud, Ian kaum-kaum kang sapung- J" -=-, ",,,.,,,,10 yr."', ~ .. ""'1"
kure, kang ora bisa dingetteni sapira akehing ~\~,,~~ ~~ ~ ~~\~ ~.)"";J
cacahe, kajaba mung Allah? Para UtusaNe ".,,-:• • f" .,-"N , 'f .9"9.,0-
Allah ~s rawuh ma~ang dheweke kalawa~ (f,\i\~~~\ J,.i""'; ~~~A:;'~
ngampiltandha yektl, wong-wong mau nuh ro: • .ll~ '!'(r;,... .( If... r-t0'W" ,J!t~.,
padha ngangkat tangane nutupi cangkeme '+! rl,J; 1J.,",,~~.>\~\lvAo' '.:Iit;\\t)
saking gethinge, satta ngucap: "Sayektos- ., 9 "r;,~.9'"
ipun kula sadaya boten pitados, dhumateng o ~ ~ .s.:.l ,\ I:.i.r ~
:,.~" ..
tandha yekti dhawuh ingkang supados ka- Alam ya'tikum naba-ulladziina min qab-
dhatengaken ing kula sadaya, Ian yektos likum qaumi nuuhiw wa 'aadiw wa tsa-
kula sadaya wonten salebeting kemamangan muud, waIladziina mim ba'dihim, laa
dhateng perkawis ingk;mg Panjenengan ajak- ya'Iamuhum i1lallaah, jaa-athum rusulu-
aken dhateng kula sadaya". hum bil-bayyinaati faradduu aidiyabum
m afwaahihim wa qaaIuu innaa kafar-
naa bimaa ursiltum bihii wa innaa lalii
syakkim mimmaa tad 'uunanaa i1aihi
muriib.
10. Ngandikane para Rasule: "Apa sira isih

mamang marang ananing Allah kang Suwiji,
kang wus nitahake Langit Ian Bumi, kang
wus nimbali marang sira, saperlu paring pa-
ngapura ing sira saka dosa-dosanira, satta
nyrantekake siksa-Ne rna rang sir~, nganti
tekan mangsa kang katamtokake?" Wong-
wong mau matur: "Boten sanes panjenengan
sadaya punika, kajawi namung manungsa
kados kula kemawon. Panjenengan teka
ngalang-alangi saking pangeran-pangeran ing-
Qaalat rusuluhum afdlaabi syakkun faa-
kang sampun dipun sembah-sembah dening
thiris samaawaati waI ardh, yad'uukum
tetiyang sepuh kula sadaya, pramila mugi liyaghfira Iakum min dzunuubikum wa
paringa alasan ingkang terang dhateng kula" . yu-akhkhirakum i1aa ajaIim musammaa,
qaaIuu in antum illaa basyarum mitslu-
naa, turiiduuna an tashudduunaa 'ammaa
kaana aabaa-unaa fa'tuunaa bishulthaa-
nimmubiin.
458
11. Wangsulane para Rasul: "Bener, aku

kabeh iki ora liya hiya mung manungsa kaya
sira, ananging Allah wus paring kuwajiban
marang wong kang dadi kaparenging karsaNe
saka para kawulaNe. Dudu samesthine aku
kabeh aweh keterangan marang sira, kajaba
kalawan idzine Allah, ian mung marang
Allah pribadi: padha pasraha! he wong-
wong kang Mu'min!" Qaalat lahum rusuluhum in nahnu illaa
basyarum mitslukum walaakinnallaaha
yamunnu 'alaa may yasyaa-u min 'ibaa-
dID, wamaa kaana lanaa an na'tiyakum
bishulthaanin illaa bi-idznillaah, wa 'alal-
laahi falyatawakkalil mu'minuun.
...
12. "Lan kapriye dene aku kabeh teka ora {-:l'!.r~ , , .~" ~ I ~~ ;'~I'~~j;P~{r' ,
sumarah marang Allah, ing mangka Panje- • \,;oo~~.J;» i.J'" loP,.. Jlh.:oJ \,,0 J • \ '!'
nengaNe wus paring pituduh ing dedalan ~.NI·'" , ~~" r~ ,-
kita? Lan sayekti kita mesthi sabar ing pa- vi~:''\'~
,,~~
"\ "!.~'9~·;'1 r,..,\", ':-~... ~.r""
-'~.) II~\':) ~ ,)
ngarubiru kang sira tindakake marang aku,
to "~'. ". ... 'I ClI\"r
lan mung marang Allah pribadi wong-wong o ~ ." ,"'-
kang tawakkal iku kudu sumarah pasrah".
Wamaa lanaa aUaa natawakkala 'aIaIlaahi
waqad ,hadaanaa subulanaa, walanashbi-
ranna 'alaa maa aadzaitumuunaa, wa
'alallaahi fal-yatawakkalil mutawakki-
luun.
Kawusanane nandhang kasangsaran
tumrap umat kang nulak kabeneran.
13. Pangucape wong-wong kafir marang
para andika Rasul: "Tamtu kula sadaya
nundhung panjenengan saking Bumi ngriki,
utawi kejawi yen panjenengan saestu karsa
mlebet Agami kula!" PangeraNe para Utusan
iku banjur paring wahyu: "Satemene Ingsun
mesthi ngrusak marang wong-wong kang
padha nganiaya iku!" Wa qaalal ladziina kafaruu iirusulihim
Ianukhrijannakum min ardhinaa au lata-
'uudunna fii millatinaa, fa-auhaa ilaihim
rabbuhum lanuhlikannazh zhaalimiin.
14. Lan yekti Ingsun mesthi ngenggonake

sira kabeh ana ing bumi sapungkure dheweke
rusak. Kaya mangkono iku tumrap wong
kang wedi sowan ing ngarsaningSun, 545)
sarta wedi marang ancamanlngsun. Walanuskinannakumul ardha mim ba'di-
him, dzaalika liman khaafa maqaamii
wa khaafa wa'iid.
545). Sowan ing panggenan papriksan Ingsun inggih punika sowan ing ngarsaning Allah SWT wonten
C
dintening Qiyamat perlu dlpun hisab (kaparingan pangadilan ingkang Sa-adil-adilipun).
459
j 15. Lan dheweke padha nenuwun oleha

kamenangan saka mungsuh-mungsuhe, Ian
rusaka kabeh wong kang sawenang-wenang Wastaftahuu wa khaaba kullu jabbaarin
tur nganiaya! 'aniid.
J 16. Saka burine wong-wong kafir mau sing

ana Naraka Jahanam, Ian dheweke diombeni
nanah kang mawa ludira metu saka kulit-
Miw waraa-ihii jahannamu wa yusqaa
kulite. mim maa-in shadiid.
17. Dheweke huli padha ngombe nanah

mau, nanging ora bisa kolu, Ian dheweke
.1 katekanan laraning pati saka ngendi-endi
~ panggonan, nanging dheweke ora mati.
Lan sawuse diwenehi omben-omben nanah,
isih diwenehi siksa maneh kang luwih banget
abote.
YatajalTlI'uhuu walaa yakaadu yusiighu-
huu Wli ya'tiihil mautu min kulli ma-
kaaniw wamllll huwll birnayyit, warniw
waraa-ihii 'adzaabun ghaliizh.
18. Sanepane wong kang padha kafir ma-

rang Pangerane, iku kaya dene awu kang ka-
tiup angin ana ing mangsa barat gedhe,
dheweke besuk ana ing dina Qiyamat ora
oleh ganjaran amale sathithik-thithika; kaka-
firane kang kay a mangkono iku njalari
kesasar kang adoh banget! Matsalul ladziina kafaruu birabbihim
a'maaIuhum karamaadi(n)isytaddat bihir
riihu fri yaumin 'aaslin, laa yuqdiruuna
mimmaa kasabuu 'alaa syaii', dzaalika
huwadh-dhalaalul ba'iid.
19. Apa sira durung sumurup yen sate-

mene Allah iku wus. nitahake Langit Ian
Bumi kalawa.n haq? Manawa Allah ngarsak-
ake, yekti PanjenengaNe banjur nyirnakake
sira kabeh , Ian angganti sira kabeh, sarana
nitahake makhluk kang anyar. Alam tara annallaaha khalaqas sarnaa·
waati wal ardha bil-haqq, in-yasya'
yudzhibkum wa ya'ti bikhalqin jadiid.
20. Lan kang kaya mangkono iku, yaiku

nyirnakake sira kabeh sarta angganti makh-
luk anyar, mungguhing Allah kuwasa bae. Wamaa dzaalika 'alallaahi bi'aziiz.
460
21. Lan dheweke padha metu jumedhul

saka kubure, kabeh ana ing Mahsyar padha ,~
'l' "..,,.. t
•
~·Ia.iU~.;
~ ~" J"" ~ t::,~.da ,'''''''''' . T \
M,' ,,"" ;J)..r. J
sowan ngadhep marang ngarsaning Allah,
., f~ ~ ""'~ ,,~~ "~:.~~'_~r.~"Yr9,'
nuli wong-wong kang apes ngucap marang &1 ~CJ~~'I.JIii'~~ \!.l ~J
wong-wong kang adigangll.digung: "Sate- {{!1......t,' '" , , .... -: t .-
mene aku wus anggugu, ing sira, kena apa rl::~;U,\~~ 1;1ij~~¢,L\ ~\~
saiki sira selak ora bis;!. ambengkas siksaning
v Allah marang aku?" Wangsulane: "Manawa ot. ~~\:oI"\J~~
Allah paring pituduh marang aku, yekti aku
._1: (~-::{,"f"~"''- .'\~~/"',1{.~,,""\'"
\:,&.~ •• ~!)'" ~
Wa barazuu Iillaabi jamii'an faqaaladh

I"
ngajak sira marang dalan pituduh. Padha bae

dhu'afaa-u lilladziinas takbaruu innaa
tumrap aku, sesambat utawa sabar, aku ora kunnaa lakum taba'an fabal antum
bisa oleh pangungsen". mughnuuna 'annaa min 'adzaabillaabi
min syaiP, qaaluu lau haaaanallaabu
Iahadainaakum, sawaa-un 'alainaa ajazi'-
naa am .shabarnaa maa lanaa mim ma-
hiish.
Sawuse Allah nibakake kaputusan
pungkasan syetan ngakoni!
22. Lan sawuse prakara hisab wus diram-
pungI kaputusane; syetan ngucap: "Sanyata
Allah wus janji marang sira kalawan janji
kang nyata, dene aku uga wus janji marang
sira, ananging sira dak apusi, Ian pangajakku
marang sira iku tanpa katerangan kang
cetha, kajaba sawuse aku ngajak sira, sira
mung banjur nurut bae marang aku. Jalaran
saka iku, sira aja ngala-ala marang aku,
ananging padha nggetunana marang awakmu
dhewe. Aku ora pisan-pisan bisa nylametake
sira, Ian sira uga ora bisa nylametake aku
saka Naraka. Satemene aku wiwit biyen wus
emoh karo anggonira nyakuthokake aku Wa qaalasy syaithaanu lammaa qudhiyal
amru innallaaha wa'adakum wa'dal-haqq,
marang Allah". Pangandikane Allah: "Sa- v.awa'ad-tukum fa-akhIaftukum, wamaa
nyata wong-wong kang nganiaya yekti kaana Iii 'alaikum min sulthaanin illaa
bakal kapatrapan siksa kang nglarani". an da'autukum fastajabtum Iii, falaa
taluumuu wa luumuu anfusakum, maa
ana.bimul!hrikhikum wamaa antum bi-
mushrikhiy, innii kafartu bimaa asy-
raktumuuni min qabl, innazh zhaali-
miina labum 'adzaabun aliim.
2 3. Dene wong-wong kang padha iman Ian ... 1I J. .,... 1 ' '" '" ,
~ -~, .•• 1\ ;"\1" :::.",. l~\~·\'.n'
~,amal shaleh, bakal dienggonake ing Su- r'~~ ~.JJ>"A' .. , ... ,)J
, /'warga, kang ngisore ana kaline mili, dheweke
. \( padha tetep ana ing kono kalawan idzining ~At' ..~V'·,· ~'~"~~,t4=~
r·-.·... I.. !:h~,),\I~I.:i.., .. :Jo4I.... " ~ :.
Panger~Ne, paktirmatane ana ing kono ngu-
cap "Salam!" 546) o%~
Wa udkhilal Iadziina aamanuu wa'ami-
lush shaalihaati jannaatin ta,irii min
tabtihal anhaaru khaalitllina fiihaa hi-
idzni rabbihim, tabiyyatuhum fiihaa
salaam.
546). Tegesipun: samikasugengan sadaya.
461
Sural: 14 IBRAHIM Juz 13
Sanepane kabeneran Ian kabatilan.

24. Apa sira durung sumurup, kapriye
Allah anggone andamel sanepan kalimah 547)
kang becik, yaiku kalimah Laa ilaa ha illal-
~ V~\ 4~-""
o ~
·(""·~\i~F'.{·'~~'iI:
~ ~
laah? Iku kaya sawijining wit kang becik, .M..
oyode tetep ana ing Bumi, dene pange ana AIam tara kaifa dharaballaahu matsalan
ing Langit. kalimatan thayyibatan kasyajaratin thay
yibatin ashluhaa tsaabituw wa far'uhaa
fissamaa'.
~kalawan idzining Allah Pangerane. Lan Allah

25. Wit mau saben mangsa nuwuhake woh
andamel sanepa iku tumrap para manungsa,

supaya dheweke padha gel em eling!
Tu'tii ukulahaa kuRa hiinim bi-idzni
rabbihaa, wa yadhribul-laahul amtsaala
Iinnaasi la'allahum yatadzakkaruun.
26. Dene sanepane kalimah kang ala, yaiku

kalimah musyrik, kaya dene sawijining wit
kang ala, kang rungkad saka ing Bumi. ora
bisa tetep ngadeg, jalaran ora ana pokoke.
o .JI~,;,.. r"'\ ~ ~.JSitu
~~...,.-,'4r .. ~ ,~
,""-t"",F~
..
WamatsaIu kaIimatin khabiitsatin kasya-
jaratin khabiitsati (n)ijtutstsat min fauqiI
ardhi maa lahaa min qaraar.
27. Allah angukuhake imane wong-wong ':'~.. r~, Jt,~,r #J"9,,''''''.~ 9~ 'w".'
kang padha iman kalawan pocapan kang ~\I.}~,~\ ,r-""''t 1.,:..01 o.:~l\ .w\L·';.t·t • ~v
lJkukuh, Laa ilaaha illallaah~ ana ing pangurip- ,I'&o~.......
."
~\ 'wI t'!.'~i,l·~I\J,It.'J.lI
I \' • 9
an Donya Ian ana ing Akherat. Lan Allah .J ~ ~-' ... ~..;J ,.-' ••
anyasarake wong-wong kang ambeg aniaya, t.;r~" " ~
\.!.>•• r~... 4iJI ••• G
I'
Ian Allah andamel wong-wong iku miturut 0.1- "
saka kaparenging karsaNe. Yutsabbitul-Iaahul ladziina aamanuu biI-
qaulits tsaabiti fil-hayaatid dun-yaa wa
fiI-aakhirah, wa yudhillul-laahuzh zhaa-
limiin, wa yaf'alul-laahu maa yasyaa'.
Trajanging Pemimpin kang nyebabake
rusaking ummat.
28. Apa sira durung sumurup wong-wong
kang angganti kanugrahaning Allah nganggo
kakafiran, Ian ngenggonake kaum-kaume ana
ing panggonan karusakan?
547). Kalimah ingkang sae utawi kalimat tauhid, punika sadaya ucapan ingkang ajak-ajak kasaenan
Ian nyegah kamungkaran, kadosta kalimat "Iaa ila ha illallah" Boten wonten Pepundhen, kajawi
namung Allah)", "yaa hayyu yaa qayyuum birahmatika asiaghiets" (Dhuh Pangeran ingkang
Sugeng, Dhuh Pangeran ingkang Jumeneng pribadi, kula nyuwun pitulung sarana Sih Tuwan!),
"Radhiitu billaahi robban wabil Islaami diinan Wabi Muhammadin s.a.w nabiyyaw wa rasuulan"
(Kula sampun lega-lila Ian marem ngumawula ing Allah Ian ngrungkebi Agami Islam sarta nga-
keni Andika Nabi Muhammad jumeneng Nabi Ian dados Utusaning Pangeran), Ian sanes-sanes-
ipun.
462
A1am tara ilalladziina baddaluu ni'ma-

tallaahi kufraw wa ahalluu qaumahum
daaral bawaar.
29. Dheweke padha mlebu Naraka Jaha-

nam, Ian· yaiku ala-alane panggonan kang
tetep. Jahannama yashlaunahaa wa hi'sal qa-
raar.
30. Lan wong-wong musyrik padha nda- ~9h'/ ~9 L

l=~ : .... ,;r . 'f \~'I''':\ d1 I-C' '" .f.
'" ' '.-
dekake sekuthon tumraping Allah, supaya ~U",,,~:,.\ :: N
~~)0.:.I "' .. ~.,
nyasarake para manungsa saka AgamaNe.
Dhawuha sira Muhammad: "Mara padha o I!' J"I
~~.
.J\:.J I '".,oJ "':\i
~ c.I...
seneng-senenga sira, ana ing kakafiran,
Wa ja'aluu Iillaahi andaadal liyudhilluu
jalaran sanyatane panggonan balinira iku ana 'an sabiilih, qui tamatta'uu fa-inna ma-
ing Naraka". shiiralrum i1an-naar.
31. Dhawuha sira Muhammad marang ka-

wulanlngsung kang padha iman: "Sira padha
nindakna Shalat, Ian ananjake sabagean saka
parang kang wus Ingsun paringake marang
VSira, sesidheman Ian ngedheng, sadurunge ka-
tekan dina kang ing kono wus ora ana dol
tinuku maneh, Ian ora ana kanca kang bisa
nulungi. Qui li'ihaadiyal ladziina aamanuu yu-
qiimush shalaata wa yunfiquu mimmaa
razaqnaahum sirraw wa 'alaa niyatam
min qahli ay-ya'tiya yaumul laa bai'un
fiihi walaa khilaal.
32. Allah kang wus nitahake pirang-pirang

Langit Ian Bumi sarta PanjenenegaNe nurun-
ake banyu saka Langit, nuE ngetokake sa-
warnaning woh-wohan kala wan banyu iku
tl minangka dadi rezeki tumrap sira kabeh,

Ian PanjenengaNe nundhukake prahu supaya
Iayar ana ing Sagara kalawan dhawuhe Ian
PanjenengaNe nundhukake kali-kali kanggo
kamanfa' atanira.
AIlaahul ladzii khalaqas samaawaati wal
ardha wa anzala minas-samaa-i maa-an
fa-akhraja hihii minats-tsamaraati rizqal
lakum, wa sakhkhara lalrumul fulka Ii-
tajrii £iI-bahri bi-amrih, wa sakhkhara
lakumul anhaar.
33. Lan PanjenengaNe nundhukake Sre-

ngenge Ian Rembulan kanggo sira, kang tan-
sah mlaku, Ian nuduhake wengi kelawan
rina tumrap sira.
463
Wa sakhkhara lakumusy syamsa wal

qamara daa-ibain, wa sakhkhara laku-
mullaila wannahaar.
34. Lan PanjenengaNe maringi sira kabeh

apa bae barang kang sira suwun, Ian manawa
sira ngetung kani'mataning Allah, mesthi
sira ora bisa ngetung, sanyata manungsa iku
sayekti nganiaya Ian kafir. Wa aataakum min kuUi maa sa-altunmuh,
wa-in ta'udduu m'matal-laahi laa tuh-
shuuhaa, innal-insaana lazhaluumun kaf-
faar.
Panuwune Nabi Ibrahim a.s.

35. Lan nyritakna Muhammad, nalika
Ibrahim matur: "Dhuh Pangeran kawula!
Mugi Paduka andadosaken Negari punika
aman santosa, sarta mugi Paduka nebihna
ing kawula sarta tedhak turun kawula sam-
Wa-idz qaala ibraahiimu rabbij'al haadzal
pun ngantos nyembah brahala". balada aaminaw wajnubnii wa baniyya
an-na'budal ashnaam.
36. "Dhuh Pangerim kawula! Saestunipun

brahala-brahala punika sampun nyasaraken
tiyang kathah. Mila sok sintena ingkang ma-
nut ing kawula, piyambakipun punika dados
golongan kawula, dene sin ten ingkang am-
bangkang dhateng kula, saestunipun Paduka Rabbi innahunna adhlalna katsiiram mi-
punika Maha Ngapura, tuwin Maha Asih. nan-naas,_ faman tabi'anii fa~innahuu
minnii, waman 'ashaanii fa-innaka gha-
fuurur rahiim.
37. "Dhuh Pangeran kawula! Saestunipun

kawula sampun ngenggenak<;n sabageyan
anak turun kawula wonten ing jurang ing-
kang datan wonten tetanemanipun, iRggih
punika Dalem Paduka Baitullah, ingkang
minulya. Dhuh Pangeran kawula! Kawula
ngenggenaken tedhak turun kawula wau,
supados sami nindakaken Sholat. Jalaran
saking punika, mugi manahipun para ma- Rabbanaa innii askantu min dzurriy-
nungsa, Paduka condhongaken dhateng yatii biwaadin ghairi dzii zar'in "inda
panggenan punika, sarta mugi Paduka paring baitikal muharram, rahbanaa liyuqiimush
rezeki dhateng tetiyang wau rupi woh-woh· shalaata [aj'al af-idatam minan-naasi
tahwii ilaihim warzuqhum minats tsa-
an, mugi-mugi piyambakipun sami syukur!"
maraati la'allahum yasykuruun.
464
38. "Dhuh Pangeran kawula! Saestunipun

Paduka angawuningani sadaya ingkang ka-
wula sidhem, Ian sadaya ingkang kawula
dhengaken. Sarta sekedhik kemawon boten
women ingkang samar tumraping Allah,
sadaya wau senadyan ingkang women ing Rabbanaa innab ta'lamu maa nukhfii
Bumi tuwin ingkang women ing Langit". wamaa nu'lin, wamaa yakhfaa 'alallaabi
min syai-in fil ardhi walaa fissamaa'.
39. "Sadaya puji-syukur kagungan nDalem

Allah, ingkang sampun paring anak, wekdal
kawula sampun ndungkap sepuh, inggih
punika Isma'il, tuwin Ishaq, sayektos paduka
punika Pangeran kawula ingkang Miarsa
A1hamdu Iillaabil-ladzii wahaba Iii 'alai
sadaya pandonga!"
kibari ismaa'iila wa is-haaq, inna rabbii
lasamii'ud du'aa'.
40 .. "Dhuh Pangeran kawula! Mugi ndados-

/na ing kawula tiyang ingkang nindakaken
( shalat, tuwin tedhak turun kawula. Dhuh
Pangeran kawula, mugi Paduka nampi pa-
nuwun-pandonga kawula!" Rabbij'alnii muqiimash shalaati wamin
dzurriyyatii rabOOnaa wataqabbal du'aa'.
41. "Dhuh Pangeran kawula! Mugi Paduka

/paring pangapuntendhateng kawula, tuwin
V tiyang sepuh kawula kekalih, sarta tetiyang
Mu'min, wonten ing dinten kelampahani-
pun papriksan ben jing dinte-n Qiyamat".
Rabbanagh-firlii waliwaaJidayya wa 1iI-
mu'miniina yauma yaquumul hisaab.
Hukume wong kang ambalda (zhalim)

marang Allah.
42. Lan poma dipoma Utusan sira, aja
duwe pangira manawa Allah iku kasupen
marang tumindake wong-wong kang zalim;
satemene Allah nyrantekake marang wong-
wong mau, mung ngenteni tekan dinane ka- Walaa tabsabannal-laaha ghaafilan 'am-
beh pandelenge wong kafir padha mblalak maa ya'maluzh zhaalimuun, innamaa
akedhep tesmak. yu-akhkhiruhum Iiyaumin tasykhashu
fllhil abshaar.
43. Dheweke padha enggal-enggal ngadhep

marang kang nimbali, Ian ngangkat sirahe,
pandelenge ora kedhep-kedhep, sarta atine
kothong biong.
465
Muhthi'iina muqni'ii ru-uusihim laa yar-

tadduuilaihim tharfuhum, wa af-idatu-
humhawaa'.
44. Lan sira ngelingana para mamingsa, ing

dina tekaning siksa mau marang dheweke,
wong-wong kang nganiaya nuli matur:
"Dhuh ,Pangeran kawula! Mugi Paduka
nyrantosaken kawula sakedhap kemawon
J (kawangsulna dhateng Donya malih), tamtu
kawula nglampahi dhawuh Paduka, tuwin
kawula andherek dhumateng para Utusan".
Dhawuhing Allah: "Apa dhek biyen sira
durung sumpah, yen sira tetep ora owah- Wa andzirin naasa yauma ya'tiihimul
gingsir ana ing Donya, Ian tetep ora dita- 'adzaabu fayaquulul ladziina zhalamuu
rabbanaa akhkhirnaa i1aa ajalin qariih,
ngekake maneh saka kubur?"
nujib da'wataka wa nattahi'ir rusul,
awalam takuunuu aqsamtum min qablu
maa lakum min zawaal.
45. Lan satemene sira kabeh wus manggon

ana ing panggonane wong-wong kang ngani-
aya awake dhewe, sarta wus tetela tumrap
sira kabeh, kapriye Ingsun wus tumindak
marang wong-wong iku; apa sira ora ngalap
tulodho? Lan Ingsun wus andamel patula- Wa sakantum fii masaakinil ladziina
zhalamuu anfusahum wa tabayyana la-
dhan tumrap sira kabeh. kum kaifa fa'a1naa bihim wa dharahnaa
lakumul amtsaal.
Kabeh paekane wong ala bakal cabar!

46. Lan satemene dheweke wus padha
gawe paekan, nanging piwales paekane ana
ing ngarsaning Allah, sanajan paekane iku
bisa njugrugake Gunung.
Waqad makaruu makrahum wa 'indall-
laahi makruhum, wa-in kaana makruhum
litazuula minhul jibaal.
47. Lan poma dipoma sira aja duwe pa-

ngira yen Allah iku anyulayani janjiNe, sa-
temene Allah iku Maha Gagah sarta kang
Kagungan siksa.
Falaa tahsabannallaaha mukhlifa wa'dihii
rusulah, innallaaha 'aziizun dzuntiqaam.
48. Yaiku ing dina nalika Bumi diganti
J Bumi liya Ian mengkono uga Langit diganti

sifate, nuli wong-wong iku padha njedhul
saka kubure, padha ngadhep sumungkem
466
marang Allah kang Maha Esa, tur Maha Yauma tubaddalul ardhu ghairal ardhi
Misesa. wassamaawaatu wa barazuu lillaahil waa-
hidil qahhaar.
49. Lan ana ing dina iku, sira bakal sumu-

V rup wong-wong kang dosa padha ditaleni,
direnteng bareng kanca -kancane.
WataraI mujrimiina yauma-idzim muqar-
b iina fiI ashfaar.
/so. Sandhangane saka geni kang wus dadi

Vmawa, Ian faine banjur katutupan dening
genme.
Saraabilluhum min qathiraaniw wa tagh-
syaa wujuuhahumun naar.
_ /51. Karsane Allah males marang kabeh

(Y" badan, apa wahe kang wus ditindakake,
sanyata Allah iku Rikat banget pangisabe.
LiyajziyaIIaahu kulla nafsim maa kasa-
bat, innaIIaaha sarli'ul hisaab.
52. Quraan iku wus katekake marang para

manungsa, supaya dheweke padha dielingake
kalawan Quraan mau, Ian supaya wong-wong
padha sumurup yen satemene Panjenengane
Allah iku Pangeran kang Suwiji (Siji ora ana
tunggale), Ian supaya e1inga wong-wong kang Haadzaa balaaghul linnaasi wa liyun-
padha duwe 'aka!. dzaruubihii wa Iiya'lamuu annamaa
huwa i1aahuw waahiduw waIiyadzdzakk-
ra ulul albaab.
* * *)
***). Sumongga para sutrisna kita darnel tela'ah bandhingan utawi comperative study of Quran, ing
antawisipun surat Ibrabim Ian surat Al Hijr kados ingkang kaweca ngandhap punika:
1. Kekalihipun sami-sami dipun purwakani kanthi Aliif Laam Raa', sarta sami dene anerang-
aken sifat-sifatipun Quraan.
2. lng surat Ibrahim, Gusti Allah angenalaken bilih AI Quraan punika nenuntun manungsa ing
margining Allab (Agama), dene wonten ing surat AI Hijr, Gusti Allab nambab malib bilih AI
Quran punika tetep kajagi dening Allah pribadi kamumianipun ing salami-laminipun.
3. Kekalihipun sami-sami nyejarabaken parjoanganipun Nabi Ibrabim a.s. (wursita).
4. Sarta kekalihipun sami-sami anerangaken kaelokanipun sarta hikmab kawigatosanipun

tumitabing Langit Ian Bumi, saisinipun ingkang sarwa materiil utawi immateriil, Manungsa, Ian
lingkunganipun (fauna, flora sana hukum-hukum nalurinipun), sanaosa katerangan wau sarana
cekak-aos!
5. Makaten ugi kekalihipun nyriosaken seiarabipun para andika Rasul ing zaman rumiyin,
kangge ngenggar-enggar manab sarta saged kapethik hikmab sarta tepa palupi Ian filsafab-
seiarahipun!
467
Surat 15 AL HIJR (WATU GUNUNG) Juz 14
AL HIJR (WATU GUNUNG)

Surat kaping 15 : 99 ayat.
Tumuruning wahyu ana ing Mekkah, kajaba ayat 87 tumurunake
ana ing Madinah. Tumurun sawuse Surat Yusuf.
Kalawan asma Allah kang-Maha Mura"

Maha Asih.
Kamurnene Quraan Ian kamenangane
Islam ditanggung dening Allah S.w.t.
1. Alif, Laam, Raa. (hamung Allah pri-'
badi ingkang ngudaneni maksude). Iku Ayat-
Ayate Kitab kang sampurna, Ian Quraan iku Alif Laam Raa; tilka aayaatul kitaabi
kang paring pratela barang haq Ian nyata. wa qur-aanim mubiin.
JUZ 14
2. Kala-kala wong kang padha kafir iku

kepengin saupama dhek isih ana ing Donya
dadi wong Islam wae.
Rubamaa yawaddul ladziina kafaruu lau
kaanuu muslimiin.
3. Muhammad! Wong mau ujanen bae,

kareben padha mangan, Ian padha seneng-
sen eng sadhela, Ian ketungkul ngalamun
saben dina; ing kono dheweke mesthi bakal
padha mangerti wusanane.
Dzarhum ya'kuluu wa yatamatta'uu wa
yulhihimul amalu fasaufa ya'lamuun.
4. Lan Ingsun ora ngrusak sawIJmmg

Negara, kajaba yen ing kono wus ana titi-
mangsa kang ditetepake. Wamaa ahlaknaa min qaryatin ilIaa wa
lahaa kitaabum rna'luum.
468
I
/ 5. Ora ana mangsa ajale sawijining wong
(( iku andhisiki wektune, Ian uga ora ana sing
ngereni. Maa tasbiqu min ummatin ajalahaa wa
maa yasta'khiruulL
6. Wong-wong mau padha ngucap: "00

. tiyang ingkang dipun turuni Quraan, sale res
ipun sampey an punika tiyang kesurupan". Wa qaaIuu yaa ayyuhal Iadzii nuzzila
'alaihidz dzikru innaka lamajnuulL
7. "Kados pundi rawuh panjenengan teka

boten kaliyan ndhatengaken Malaikat, ma-
nawi sampey an punika kalebet golonganipun Lau maa ta'tiinaa bil malaa-ikati in-
tiyang Ieres?" kunta minash shaadiqiin.
8. Ingsun ora bakal ngutus Malaikat, ka-

jaba kanthi nyata anggawa siksa, ing kono
wong-wong mau wis ora padha disarantekake
maneh. Maa nuzzilul malaa-ikata illaa bilhaqqi
wamaa kaanuu idzam munzhariiIL
9. Satemene Ingsun pribadi kang wus nu-

runake AI-Quraan, Ian Ingsun pribadi kang
anjaga ing Quraan iku! 548)
Innaa nalmu nazzalnadz dzikra wa innaa
lahuu lahaafizhuun.
10. Lan sayehi Ingsun wus ngutus Utusan

WIWlt sadurungira, marang bangsane wong
kuna-kuna.
WaIaqad arsainaa min qablika fii syi-
ya'il awwaliin.
11. Lan sawIJlmng Utusan ora ana kang

rawuh marang wong-wong mau, kajaba mes-
thi mung tansah dipoyoki. Wamaa ya'tiihim mir rasuulin illaa kaa-
nuu bihii yastahzi-uun.
12. Ya kaya mangkono iku Ingsun ngisek-

ake sifat kekafiran Ian ngremehake marang
atine wong kang padha duraka.
Kadzaalika naslukuhuu fii quluubil muj-
rimiin.
548). Maksudipun Gusti Allah piyambak ing!tang anjagi kamurnianipun AI Quraan punika ing sa-
lami-laminipun.
469
13. Wong-wong mau ora padha iman ma-

rang Quraan, Ian perkara iki nyatane wus ka-
pungkur (sunnatullah) jaman lelakone wong-
wong kuna biyen. 549) Laa yu'minuuna bihii waqad khalat
sunnatul awwaliin.
14. Saupama Ingsun ambukakake lawang-

ing Langit marang wong-wong iku, dheweke
banjur terus padha menek, nuli bisa andeleng
Walau fatahnaa 'a1aihim baabam minas
Karatoning Langit; nanging sanajana mang- samaa-i fazhalluu fiihi ya'rujuun.
konowa wong-wong mau ora gelem percaya!
15. Sayekti wong-wong mau padha ngu-

cap: "Satemene pandelengku kabeh diwalik
(tutup), malah aku kabeh iki tetep wong
kang disihir" . Laqaaluu innamaa sukkirat abshaarunaa
bal nahnu qaumum mas-huuruun.
Kawasesaning Allah iku nglimputi sa-

'alam jagad pramudita.
16. Lan sanyata Ingsun wus maesi Langit
mau kalawan Lintang-lintang tumrap wong
kang gelem andeleng. Walaqad ja'alnaa fis-samaa-i buruujaw wa
zayyannaahaa linnaazhiriin.
17. Lan Ingsun wus anjaga Langit iku saka

kabeh pakartine syetan kang diranjam.
Wa hafizhnaahaa min kulli syaithaanir
rajiim.
18. Kajaba syetan-syetan kang nyolong

kabar sing dirungu Malaikat, tumuli syetan
mau dioyak dening semburan gcni kang IIIaa manis-taraqas sam'a fa-atba'ahuu
murub! syihaabum muhiin.
19. Lan Bumi wus Ingsun jercng, sarta

Ingsun wus nyelehake pathokan-pathokan
Gunung ana ing kono, sana Ingsun wus me-
tokake ana ing kono samubarang kang sarwa
miturut ukuran.
Wal ardha madadnaahaa wa alqainaa
fiihaa rawaasiya wa ambatnaa fiihaa
min kulli syai-im mauzuun.
549). Artosipun sintena kcmawon kaum ingkar rlhurnai('ng Da'wah utawi Kautusipun para Anrlika
Rasul, Gusti Allah badhe nyirnakake sarana siksa (bebendunipun); punika maksudipun kalebd
sunnatullah (katarntuaning Allah ingkang lestantun botcn cwah-ewah).
470
20. Lan uga Ingsun wus ndadekake pangu-

ripan kanggo sira kabeh, ana ing kono, sarta
kewan-kewan kang babar pisan dudu sira
kabeh sing menehi rezeki.
Wa ja'alnaa lakum fiihaa ma'aayisya
wamal-Iastum lahuu biraaziqiin.
21. Ora ana sawiji bae barang perkara,

kajaba simpenane (sumbere) ana ing ngarsan-
Ingsun; Ian Ingsun ora nurunake udan, ka-
jaba miturut kadar kang wus dipasthekake.
Wa-im min syai-in illaa 'indanaa khazaa-

inuhuu wamaa nunazziluhuu illaa biqa-
darim ma'luurn.
22. Lan Ingsun wus ngutus angin kanggo

. rjodhokake thethukulan, Ingsun nuli nurun-
V~ke banyu udan saka Langit, sarta banjur
Ingsun siramake marang sira kabeh, Ian sira
kabeh babar pisan dudu sing nyimpen!
Wa arsalnar riyaaha lawaaqiha fa-anzal-
naa minas-samaa-i maa-an fa-asqainaa-
kumuuhu wamaa autum lahuu bikhaa-
ziniin.
/23. Lan sanyata Ingsun kang gawe urip,

VIan kang gawe pati, Ian Ingsun kang kagung-
an kabeh warisaning Langit Ian Bumi.
Wa-innaa lanahnu nuhyii wa numiitu
wa nahnul waaritsuun.
24. Lan sanyata Ingsun wus nguningani

marang wong-wong kang luwih dhisik ka-
timbang sira kabeh, wong kuna-kuna, Ian ~1
.\",:'i
o~~··
... \
temen Ingsun uga wus nguningani marang
wong-wong kang padha kari, yaiku wong
Walaqad 'alimnal mustaqdimiina min-
saiki. kum walaqad 'alimnal musta 'khiriin.
25. Lan satemene Pangeranira iku kang

bakal ngumpulake wong-wong mau kabeh;
sanyata PanjenengaNe iku kang Maha Wicak-
sana sarta Maha Ngawuningani. Wa inna rabbaka huwa yahsyuruhum
innahuu hakiimun 'aliim.
26. Lan temen Ingsun wus anitahake ma-

nungsa iku maune saka lemah kang garing
tur ireng kang dirupakake.
471
Surat 15 ALHijR (WATUGUNUNG) Juz 14
Walaqad khalaqnal insaana min shal-

shaalim min harna-irn masnuun.
27. Lan Ingsun anitahake jin sadurunge

J nitahake manungsa, katitahake saka geni
kang panas banget!
Waljaanna khalaqnaahu min qablu min
naaris-samuum.
Kadadeyaning manungsa miturut Islam.

28. Lan (nyritakna Muhammad) nalika Pa-
ngeranira paring pangandika marang para
Malaikat: "Sanyata Ingsun anitahake ma-
nungsa saka lemah kang garing, tur ireng
kang diru pakake".
Wa·idz qaala rabbuka Iilmalaa-ikati innii
khaaliqum basyaram min shalshaalim
min hama-irn masnuun.
29. "Dene manawa wus lngsun sampur-

nake, Ian wus Ingsun damu Rohlngsun ana
ing kono, sira kabeh para Malaikat banjur
padha sujuda 550) marang dheweke ma-
nungsa!"
Fa-idzaa sawwaituhuu wa nafakhtu fiihi
mir-ruuhii faqa'uu lahuu saajidiin.
30. Para Malaikat mau kabeh banjur be-

barengan padha sujud!
Fasajadal malaa-ikatu kulluhum ajma·
~uun.
31. Kajaba iblis, dheweke mbangkang, ora

gelem bebarengan melu sujud.
Iilaa ibliis, abaa ay-yakuuna ma'as·
saajidiin.
32. Allah ngandika: "He iblis, apa jalarane

teka sira ora gelem melu sujud?"
Qaala yaa ibliisu maa laka allaa takuuna
rna 'as-saajidiin.
550). Ingkang dipun maksud sujud punika caes pakunnatan, sanes manembah kades sujud ing Shalat-
fardhu.
472
Surat 15 AL HIJR (WATU GUNUNG ) Juz 14
33. Ature iblis: "Kawula boten badhe ba-

bar pindhah purun tumut sujud dhateng ma-
nungsa ingkang Paduka titahaken saking siti
ingkang garing, tur cemeng, ingkang dipun
rupekaken!" Qaala lam akul Ii-asjuda libasyarin kha-
laqtahuu min shalshaaIim min hama-im
masnuun.
34. Allah ngandika: "Enggal sira minggata!

satemene sira iku diranjam!"
Qaala fakhruj minhaa fa-innaka rajiim.
3 5. "Lan sanyata la'nat iku tetep tumrap

sira, tumeka dina Qiyamat".
Wa-illna 'alaikal la'nata i1aa yaumiddiin.
36. Iblis matur: "Dhuh Pangeran kawula,

mugi Paduka karsa nyarantosaken dhateng
kawula ngantos dumugi dintenipun sadaya Qaala rabbi fa-anzhirnii ilaa yaumi
makhluk dipun tangekaken". 551) yub'atsuun.
3 7. Pangandikane Allah: "Satemcne sira

kalebu golongane wong-wong kang disaran-
rckake".
Qaala fa-innaka minal munzhariin.
3R. "Tumcka ing dina mangsane kang wus

dipasthckake".5,,2)
Daa yaumil waqtil ma'luum.
39. Iblis lnUnjuK manell: "Dhuh Pangcran

kawula, jalaran Paduka sampun nyasaraken
dhatcng kawula, mila kawula tamtu badhc
andadosakcn para manungsa rumaos sac
(tumindak maksiyat) women ing Bumi, sarta Qaala rabbi bimaa aghwaitanii la-uzayyi-
kawula badhe nyasaraken saestu dhateng na lahum fil ardhi wala-ughawwiyanna-
tctiyang wau sadaya". hum ajma'iin.
----------.-.---.
551). Iblis gadhah panuwun supados boten dipun siksa ing kala samanten, ananging benjing ing dinten
Qiyamat.
552). Dinten ingkang sampun katamtokaken inggih punika Qiyamat badhe dipun sebul terompet
Shuri, laieng para mallungsa ingkang sampun sami pejah gesang malih. perlu badhe dipun hisab
(dipun adili dening Gusti Allah).
473
40. "Kajawi kawula Paduka golonganipun

tetiyangingkang sami ihlas punika". 553)
Dlaa 'ibaadaka minhumul mukhlashiin.
41. Allah ngandika: "Iki tauhid, dalan

kang marang Ings,un, kang bener". 554)
Qaala haadzaa shiraatun 'alayya mus-
taqiim.
42. "Sanyatane sira iblis, ora anduweni

panguwasa lan kekuwatan marang kawulan-
Ingsun, kajaba wong kang manut ing sira,
yaiku wong-wong kang lacut".
Inna 'iliaadii laisa laka 'alaibim sul-
thaamm illaa manit-taba'aka minal ghaa-
hiriin.
I 43. Lan satemene neraka Jahanam iku

caWlsane wong-wong kafir mau kabeh.
Wa-inna jahannama lamau'iduhum ajma-
'iin.
vi
44. Naraka Jahanam iku ana lawange
cacahe pitu, saben-saben lawang wis a. na sing
~ anduweni bageyan yaiku wadyabalane
syetan kang wis ditamtokake. Lahaa sab'atu ahwaah, likuUi baabim
minhum juz-um maqsuum.
45. Sanyata wong kang padha taqwa

(bekti) ing Allah iku diparingi manggon ing
Suwarga, Ian ana kaline pirang-pirang kang
padha ngetuk mili. Innal muttaqiina fiijannaatiw wa'uyuun.
553). Inggih punika tetiyang ingkang pikantuk Pitedahing Pangeran manembah Ian dhedhepe sarta
ta'at nindakaken sadaya dhawuhing Allah, sarta nebihi sadaya pepacuhipun Pangeran; Dhuh
para'sutrisna saeba nikmatipun gesang makaten punika, Ian saeba anggenipun tata titi-tentrem-
karta Ian raharja, sarta gemah ripah loh iinawi kabeh kang tinandur dadi; masyarakat ingkang
sadaya warganipun makaten punika, inggih makaten punika sifatipun ("Baldatun thayyibatun
wa robbun ghafur!"
554). Piwucal tauhid punika margi ingkang leres (lempeng) dumugi ing ka-ridhaning Allah, sanes
marginipun tiyang musyrik Ian tiyang tahayyul (damel-damel kapitadosan ingkang boten
dhedhasar Quran Ian Hadist), Ian sanes marginipun tiyang-tiyang. khurafat (damel-damel
tatacara kados Agami kabrahalan ingkang boten wewaton Quran Ian Hadist).
474
46. Didhawuhake rna rang wong-wong

mau: "Sira kabeh padha lumebua ing Su-
warga kalawan ati slamet ian aman". 555)
Udkhuluhaa bisalaamin aaminiin.
4 7. Lan Ingsun ngilangi kadrengken kang

ana ing atine wong-wong mau satemah dadi
sadulure kabeh. Dheweke sapatemon arep-
are pan ana ing kanthil padha seneng-seneng.
Wa naza'naa maa iii shuduurihim min
ghillin ikhwaanan 'alaa sururim muta-
qaabiliin.
48. Wong-wong mau ana ing Suwarga kono

babar pisan ora krasa kesel Ian ora kuwatir
bakal diwetokake.
Laa yamassuhum fiihaa nashahuw wa-
maa hum minhaa bimukhrajiin.
.! 49. Nyaritakna sira Muhammad! Marang

V kawulanlngsun kabeh, yen satemene Ingsun
iku kang Maha Ngapura tur Maha Asih.
Nabbi' 'ihaadii annii anaI-ghafuurur
rahiim.
50. Lan satemene siksanlngsun iku siksa

kang banget nglarani.
Wa-anna 'adzaabii huwal 'adzaabul aliim.
51. Lan nyaritakna Muhammad, marang

kawulanIngsun kabeh bab tamu dhayohe
Ibrahim.
Wa nabbi'hum 'an dhaifi ibraahiim.
52. Nalika dheweke teka lumebu ing

omahe Ibrahim, anggone ngucap: "Salam
kasugengan", Ibrahim nampa salam sarta
ngucap: "Sayektos kula ajrih dhumateng
panjenengan" .
Idz dakhaluu 'alaihi faqaaluu salaamaa,
qaala innaa minkum wajiluun.
555). Artosipun wilujeng salting rubeda sana aman utawi kalis saking ing sambekala, cekakipun
Suwarga punika nikmat Ian munfangat, eca Ian sakeca saiamHaminipun.
475
Surat 15 AL HlJR (WATU GUNUNG) Juz 14
53. Para dhayoh matur: "Sampun ajrih,

saleresipun perIu kula nyaosi khabar bingah
ing jengandika, inggih punika jengandika
badhe dipun paringi putra jaler ingkang Qaaluu laa taujal innaa nubasysyiruka
pinter". 556) bighulaamin 'aliim.
54. Ibrahim ngucap pitaken: "Kadospundi

panjenengan teka paring khabar yel1 kula
badhe gadhah anak, ing mangka kula sampun Qaala abasysyar-tumuunii 'alaa am-mas-
sepuh. Ngangge dhasar punapa panjenengan samyal kibaru fabima tubasysyiruun.
paring khabar bingah punika?"
5 5. Para dhayoh mau mangsuli: " Anggen

kula ambekta pawartos bingah punika pan-
cen saleresipun, saking punika panjenengan
Qaaluu basysyarnaaka bil-haqqi falaa
boten perlu nglokro saking Rakhmating takum minal qaanithiin.
Allah" .
56. Ibrahim ngucap: "Pancen boten won-

ten tiyang ingkang nglokro medhot saking
Sih Rakhmating Allah, kajawi tetiyang ing- Qaala wamay yaqnathu mir rahmati
kang kasasar" . rabbibii illadh dhaalluun.
5 7. Ibrahim ngucap maneh: "Punapa

taksih wonten karsa panjenengan, dhuh para
Utusan?" Qaala famaa khathbukum ayyuhal mur-
saluun.
58. Para dhayoh padha mangsuli: "Sa-

estunipun kula sami kautus, supados nyiksa
dhateng kaum-kaum ingkang sami dosa!"
Qaaluu innaa ursilnaa ilaa qaumim muj-
rimiin.
Sejarah Nabi Luth a.s.

59. Kajawi kawula-warganipun Luth, sa-
estu piyambakipun badhe kula wilujengaken
sadaya. lliaa aaIa luuth, innaa lamunajjuuhum
ajma'iin.
556). Asmanipun Nabi Isma'il a.s., ingkang dipun Qurbanaken, ingkang sapunika dados Riyadi Idul-
Adha utawi Idul-Qurban ing saben tahun. Inggih Nabi Isma'il a.s. punika ingkang nerahaken
Nabi Pungkasan Muhammad s.a.w. Saweneh ahli Tafsir nerangaken putra wau asma Nabi Ishaq
a.s. ingkang nurunaken Bani Israil, wallaahu 'alam!
476
Surat 15 ALHijR (WATUGUNUNG) Juz 14
. 60. Kajawi simahipun Luth, sampun kula

tamtokaken kale bet tetiyang ingkang kapa-
trap an siksa".
61. Sawuse para Utusan iku nekani rna rang

kulawargane Luth. 557)
Falammaa jaa-a aala luuthi(n)iI mur-
saluun.
62. Ature Luth: "Saleresipun panjenengan

punika sinten teka dereng kula sumerapi!"
Qaala innakum qaumum munkamun.
63. Jawabe para dhayoh: "Sayektosipun

kula sadaya sowan dhumateng jengandika
punika kabekta saking perkawis ingkang Qaaluu bal ji'naaka bimaa kaanuu iJihi
dipun paiben, dening tetiyang punika!" yamtaruun.
64. "Lan kula sowan dhumateng jengan-

dika punika kalayan ambekta kabar siksa
ingkang saleresipun. Lan sayektos kula sa-
Wa atainaaka bil-haqqi wa innaa lashaa-
daya punika sami temen". diquun.
65. "Pramila sa king punika, jengandika sa-

kulawarga kedah enggal kesah wonten ing
akhiring dalu punika, Ian jengandika kedah
ngiringaken, sarta sampun ngantos wonten
tiyang ingkang nolah-noleh, Ian jengandika
Fa-asri bi-ahlika biqith'im minal-laili wat-
sadaya kedah bidhal miturut punapa ingkang
tabi' adbaarahum walaa yaltaiJt min-
sampun dipun dhawuhakep". \rum ahaduw wamdhuu haitsu tu'ma'
mun.
66. Lan Ingsun wus paring wahyu marang

Luth supaya nyumurupi perkara iku, ma-
nawa pungkasane wong-wong mau diram-
pungi ana ing wayah Subuh.
Wa qadhainaa i1aihi dzaalikal amra anna
daabira haa-ulaa-i maqthuu'um mush-
hihiin.
557). Sejarahipun Nabi Luth a.S. punika ugi kaweca ing Surat Hud.
477
67. Lan pendhudhuk Nagara iku padha

teka kala wan bungah-bungah marga dhayohe
Luth.
Wa jaa-a ahlul madiinati yastabsyiruun.
68. Nabi Luth angucap: "Dheweke kabeh

iku dhayohku, mula sira aja padha-agawe
wirangku."
Qaala inna haa-ulaa-i dhaifii falaa taf-
dhahuun.
69. "Lan sira kabeh padha wedia ing

Allah, sarta aja padha ngina marang aku".
WattaquUaaha walaa tukhzuun.
70. Kaume matur: "Punapa kit a dereng

ngawisi ing panjenengan, boten kenging
nampi tamu-tamu tetiyang manca?" 558)
Qaaluu awalam nanhaka 'anll 'aalamiin.
71. Jawabe Nabi Luth: "Lah mbok anak-

anakku wadon iku wae, ningkahken yen
sira gelem nglakoni!" Qaala haa-ulaa-i banaatii in-kuntum
faa'iliin.
72. Allah ngandika: "Demi umurira Muh-

ammad, 559) satemene kaum Luth iku padha
bingung saking anggone kasasar". La'amruka innahum lafii sakratihim ya'-
mahuun.
7 3. Wong-wong mau nuli kasiksa sarana

panjerit kang sora, ana ing wayahe Srengenge
mlethek!"
Fa-akhadzahumush sh~i'n'atu musyriqiin.
74. Padesan iku banjur Ingsun walik, kang

dhuwur dadi ana ing ngisor, Ian wong-wong
mau lngsun udani kalayan watu saka langit
donya!
Faja'alnaa 'aaliyahaa saafilahaa wa am-
lharnaa 'alaihim hijaaratam min sijjiil.
558). Kaumipun Nabi Luth ingkang tumindak saru homosexucl wau tamhah adreng syahwatipun
manawi wonten tamu-tamu/lan na~c ngancam Nabi Luth supados botcn andhatcngakcn tamu-
tamu. \
559). Adat tatacara Arab punika sampun kaprah ngucapakcn sumpah saran a nyehat umuripun sa-
tunggaling tiyang. Dene Gusti Allah ngandika sumpah umuripun Nabi Muhammad s.a.w. perlu
mulyakaken asmanipun.
478
. 75. Satemene katemahan kang mangkono

iku dadi tandha yekti tumrap wong-wong
kang padha ngalap tepa palupi.
Inna fii dzaalika la-aayaatin Iii muta-
wassimiin.
76. Lan satemene desane 560) kaum Luth

iku, dadi dalan salawase diliwati dening
manungsa.
Wa innahaa labisabiilim muqiim.
10 • ,"w # .1,.1 "'":..h ' ."

77. Sanyata kang mangkono iku yekti dadi 0":"-' ~'II<:G'It~';'~':I-W
~~ .•~ ,,)~Cl....
tandha bukti tumrap wong-wong kang padha
Iman. Irma fii dzaaIika la-aayatal liI-mu'miniin.
Sejarahipun Nabi Syu'aib a.s.

78. Lan satemene kaum Aikah kang akeh
tumpukane kayu, 561) kaume Nabi Syu'aib
iku pancen padha nganiaya. Wa-in kaana ash-haabul aikati lazhaa-
limiin.
79. Tumuli wong-wong mau Ingsun siksa

ana ing donya, Ian satemene desa loro 562)
mau, desane Luth Ian Syu'aib, iku dadi dalan
Fantaqamnaa minhum wa innahurnaa
kang salawase diliwati manungsa! labi-imaamim mubiin.
Sejarahipun kaum Hijri utawi Tsamud

80. Lan wong-wong Hijri 563) yaiku
kaume Nabi Saleh, iku pancen padha anggo-
rohake marang para Utusan. Walaqad kadzdzaba ash-haabul hijril
mursaliin.
81. Mula Ingsun uga wus anurunake tan-

dha yektinlngsun marang wong-wong mau,
nanging wong-wong mau padha nyingkur.
Wa aatainaahum aayaatinaa fakaanuu
'anhaa mu'ridhiin.
560). Naminipun dhusun Sadom sacelakipun pesisir Sanludera Tengah.

561). Ingkang manggen ing kitha Aikah punika kanan keringipun wana gung liwang-liwung ing
wilayah Madyan.
562). Inggih punika kitha Sadom(kaum Luth) Ian Aikah (kaum Syu'ib).
563). Titiyang warga Hijri punika kaumipun Nabi Saleh ingkang nami kaum Tsamud manggen ing
wilayah Wadi Qura ing antawisipnn Madinab Ian Syria. Kaum Tsamud wau gadhah kagunan
(kabudayan) trampil natah-natab Pareden kangge grlya.
479
82. Lan wong-wong mau padha natah

Gunung-Gunung kanggo omah, supaya san-
tosa tahan siksa. 564)
Wa kaanuu yankhituuna minal jibaaIi
buyuutan aaminiin.
83. Nanging sawuse iku wong-wong mau

banjur padha disiksa sarana panjerit kang
seru, ana ing wayah Subuh.
Fa-akhadzat-humush shaihatu mushbi-
hOO.
84. Dene barang-barang kang wus padha

digawe dening wong-wong mau, ora bisa mi-
tulungi sathithik bae saka siksane Allah.
Farnaa aghnaa 'anhum maa kaanuu
yaksibuun.
85. Lan Ingsun ora anitahake Langit,

Bumi, Ian sakisen-isene kabeh kang ana ing
antarane, kajaba kalawan nyata, perlu
kanggo nerangake kang haq ian batal, Ian
satemene dina Qiyamat iku mesthi teka; jala- Warnaa khalaqnas sarnaawaati wal ardha
ran saka iku sira ngapuraa Muhammad, ka- wamaa bainahumaa iIIaa bil-haqq, wa
lawan pangapura kang becik. innas saa'ata la-aatiyatun fashfahish
shaf-hal jam iiI.
86. Satemene Pangeranira iku, hiya Pan-

jenengane iku kang anitahake tur kang Ngu-
daneni.
Inna rabbaka huwal haqquJ 'aIiim.
Kanugrahan agung kang kaparingake

Nabi Muhammad s.a. w.
87. Lan temen Ingsun wus paring marang
sira Muhammad, pitung ayat kang diwaca
bola-bali, apadt;ne Quraan kang Agung! 565)
Walaqad aatainaaka sab'am mina! ma-
tsaanii wal qur-aanal 'azhiim.
564). Ahli Tafsir anerangaken sasampunipun Nabi Saleh paring pepenget nanging botton dipun ,:u!:ons,
let sekawan dinten lajeng kadhatengan siksa awujud stlwant"n mgkang sakulangkung sora
saemper gundhala sa8ra, sarta anggegirisi Ian nggegeterL
565). Ulama Tafsir anerangaken bilih "Sab'am minal mastaam" ;nggih punika Surat AI-Faatihah
(pitung ayat). Saweneh llama malili anerangaken ;>umka surat-surat ;n~,k"ng \>anJang: .'\1-
Baqarah, Al-Maaidah, An-Nisaa', AI-' Arai, Al-An'aam, la.n Suv~t AI Aniaal utawi At-Taubah.
88. Aja pisan-pisan sira tansah nujokake

pandenganira marang kani'matan urip Kado-
nyan kang wus Ingsun paringake marang
wong-wong kafir mau, Ian sira aja sedhih
ngrasakake wong-wong mau, becik sira an-
Laa tamuddanna 'ainaika ilaa maa mat-
dhap asor (lembah manah)marang para ta'naa bihii azwaajam minhum wa laa
Mu'min.*) tahzan 'aIaihim wakhfidh janaabaka 1iJ-
mu'miniin.
89. Dhawuha sira Muhammad!: "Sate-

mene aku iki juru Pepeling, Ian aweh kate-
.>1
rangan kang nyata" .
'Vaqul innii anan-nadziirul mubiin.
90. Siksa kang kanggo pepeling iku, kaya

dene siksa kang wus Ingsun turunake marang
kaum kang ambage-bage, yaiku kaum Ya-
hudi Ian Nasrani kang iman sebageyan Kamaa anzalnaa 'alai muqtasimiin.
Quraan, Ian ingkar bageyan liyane.
91. Yaiku wong kang mrinci Quraan iku

dibage-bage, ana saweneh kang nyebutake
sihir, gegawean goroh, Ian liya-liyane. Alladziina ja 'alul qur-aana 'idhiin.
*). Ayat punika sasambetan kalayan ayat 131 Surat Thaba. ingkang kadhawuhan makaten: "Mu·
hammad! sira aja nganti ndawakake paningallia (nyawang) kerana kepencut menyang kaseneng-
an Donya kang wus lngsun paringake marang sarupane wong kafir mau, yaiku kamompyorane
kauripan Donya. Awit Ingsun mung p"rlu arep nY0ba (niksa) dheweke ana ing kasenengan mau.
Dene rezelti peparinging Pangerall, iku luwih becik lanluwih awet".
Dados suraosipun ayat kakalih wau, IIgawisi Kanjeng Nabi, sampun ngantos kepencut
dhateng kascnengan utawi kamompyoranipun Donya ingkang kaparingaken dhateng titiyang
kafir, awit kasenengan wau karsanipun Allah nglulu namung badhe kangge nyobi utawi niksa
piyambaltipun wonten ing uonya tuwin Akherat, kados ingkang kadhawuhaken ug; wonten
Surat Toubat, ayat 55, 85, ing.'<ang suraosipun makaten: "Sira Muhammad! aja kepencut dening
bandha-bandhane Jan anak-anake para wong munafik. Sanyata karsaning Allah mung arep
kagem niksa Ian ngrusak dheweke ana ing Donya, ian dheweke mau padha kaiir. Dadi iya bakal
siniksa uga ana ing Akherat kang luwih abot".
Dene Kanjeng Nabi s.a.w. kapurih narimah ing pandum, sampun pinaringan ganjaran piyam-
bak ingkang langkung ageng tur €ndah, inggih pWli k , 'urnuruning Sur",t AI·Fatihah 7 ayat ing-
kang dipvn wongsal-wangsuli Ian tumurunipun AI Quraan ingkang Agung, punapa dene rezclti
peparingipun, nadyan sakedhik ananging Iangkung sae Ian langkung lcstantun.
Kanjeng Nab; s.a.w. wau sanes Raja Ian sanes Priyantun (Elita), ananging Andika Utusanip',n
Allah ingkang jejeripun dados Panuntun Ummat Manungsa. Dados gesanglpun kedah katata
leres bares Ian prasaja, supados saged beres Ian kenging dipun tuladha, boten kok lajeng
mompyor-mompyor kados dene Sang Raja (Kaisar) utawi Priyantun (Presiden Direktur),
pramila Panjenenganipun kadhawuhan sampun ngantos kasengsem utawi kapencut dhateng
kasenengan utawi kamompyoran ing panggesangan Donya Ian awatak murka, adigang-adigung-
adiguna!
Lan kadhawuhan ugi supados andhap-asor lembah manah welas asih dhateng Dmmatipun
ingkang sami Mu'min nadyan boten pakra. Pancen inggih kedah makaten punika prihatosipun
Pemimpin utawi Panuntuning Ummat Ian Bangsa. Awit manawi para Pemimpin wau taksih
remen utawi kasengsem dhatcng gesang ingkang mompyor-mompyor, sam pun tamtu gesang
ipun badhe suk-sukan utaw; rerebatan kaliyan ingkang dipun pimp in. Utawi inggih malah badhe
ngencilti rakyat kemawon. Lah gek- badhe kados punapa kadadosanipun?
Samangke, lajeng kadospundi mcnggah pikantultipun tiyang dados Pemimpin utawi Panun-
tun wau, teka gesangipun prihatos dmen? Pitaken punika wangsulanipun penting SIlnget. mil:-
sanana katerangan ayat 131 Surat Tha Ha.
48]
Surat 15 AL HlJR (WATU GUNUNG) Juz 14
. 92. Demi Pangeranira, Ingsun bakal an-

dangu marang wong-wong mau kabeh.
Fawarabbika lanas-alannahum ajma'iin.
93. Saka barang kang wus padha dilakoni.
'Ammaa kaanuu ya'maluun.
94. Sira Muhammad, amblakakna kabeli

kang wus didhawuhake marang sira, nanging
sira nyingkura marang wong-wong musyrik. Fashda' bimaa tu'maru wa a'ridh 'anil
musyrikiin.
95. Sanyata Ingsun anjaga ing sira saka

panganiayane wong-wong kang padha me-
moyoki. Inoaa kafainaakal mustahzi-iin.
96. Yaiku wong-wong kang nganggep ana

Pangeran liya kang anartani ing Allah, mesthi
wong-wong mau bakal padha sumurup wu-
sanane.
Alladziina yaj'aluuna 'ma'aUaahi ilaahan
aakhar, fasaufa ya'lamuun.
97. Lan yekti Ingsun wus nguningani yen

dhadhaniradadi rupeg, jalaran saka kang di-
ucapak~ dening wong-wong mau. Walaqad na'lamu annaka yadhiiqu shad-
ruka birnaa yaquuluun.
I 98. Mula sira Maha nucekake kalawan

muji ing Pangeranira, Ian sira dadia golong-
ane wong-wong kang padha sujud (shalat). Fasabbih bihamdi rabbika wa kum mi-
nas saajidiin.
J 99. Lan sira nyembaha marang Pangeran-

t
o~
•
~.. ~"," ~
..
,. I'
.., .. e
•
,~ ::"t\ ~I":.r" "/'::'1:" ••• "
'r
.)~". 0,<\~
ira, sahingga sira katekan pati (ajal).
~.
* * *) Wa'bud rabbaka hattaa ya'tiyakal yaqiin.
***). Saweneh katerangan wigatos ing analisa tandhingan antawisipun surat Al Hijr (Watu Gunung)
kalayan surat An Nahl (Tawon) makaten:
1. lng bagea~ akhir surat Al Hijr, ayat no. 92 - 93, Gusti Allah amartakake bilih para manungsa
badhe dipun pundhuti tanggel iawabipun gcsang wonten ing Ngalam Donya, dene wonten
ing surat An Nahl ayat no. 93 nerangaken punapd ingkang dipun suwuni tanl(gcl iawab ing
beniing dinten Qiyamat wau.
2. Awal surat AI !liir ancrangaken bab kalcresanipun Kitab Suci Al Quraan, Ian Pangeran
piyambak ingkang tansah ngreksa kamumian Ian kalcstantunanil)un dados Sumber I1ukum-
ipun ummat manungsa anindakaken Agami Ian ngrcmhakakken gesang Masyarakat (N .. gara).
3. Kados ingkang sampun masyhur, hilih surat ingkang tumurun ing Mckkah punika ancrang-
aken Tauhid, Karasulan, Dintcn Qiyamat, Ajining Amal ShaJeh, inggih punika ingkang
habagan Theology sapiturutipun, makat .. n ugi ing Surat AI Hiir.
482
Surat 16 AN NAHL (TAWON) Juz 14
AN NAHL (TAWON)
Tumuruning wahyu ana ing Mekkah, kajaba 3 ayat kang akhir
tumurun ana ing Madinah. Tumurun sawuse Surat Al Kahfi.

Maha Asih.
Rismillaahir rahmaanir rahiirh.
1. Dina Qiyamat mesthi bakal turncka:

mangka sira kabeh aja padha kesusu ngarep-
arep enggal tekane. Maha Suci sarta Maha
Luhur PanjenengaNe Allah, saka barang
kang disakuthokake dening wong-wong mu-
1\ taa amrullaahi falaa tasta'jiluuh. sub-
syrik. haanahuu wala'aalaa 'ammaa yusyri-
kuun,
2. PanjenengaNe kang anurunake Mala-

ikat kang ngampil wahyu, wahyu saka dha-
wuHe marang kawulaNe, yaiku supaya pa-
dha aweha pepeling, manawa "Ora ana Pa-
ngeran kang disembah kajaba Ingsun, mula
Yunazzilul malaa-ikata bir-ruuhi min am-
sira kabeh padha wedia marang Ingsu n". rihii 'ala a may yasyaa-II min 'ibaadihii
an andzirull annahllu laa ilaaha illaa ana
fattaquun.
Alam jagad raya iku sawIJlmng unit

kang sawiji (golong gilig) dadi bukti
Panguwasaning Allah.
3. PanjenengaNe kang anitahake Langit
Ian Bumi kalawan nyata perlu anuduhake
barang haq Ian batal. Maha Luhur Allah
ngungkuli barang kang disakuthokake dening
wong-wong musyrik.
Khalaqas samaawaati wal ardha hi! haqq,
ta'aalaa 'ammaa yusyrikuun.
483
AN NAHL (TAWON) Juz 14
4. PanjenengaNe kang wus nitahake ma-

nungsa sab mani (kama), nanging dheweke
iku teka padha ambantah kalawan terang- Khalaqal insaana min nuthfatin fa-
terangan. idzaa huwa khashiimum mubiin.
5. Lan PanjenengaNe kang anitahake

~" '·f1. . ~~! r..... ~/~'t.t;at."r...-:. . ·,-
Raja-kaya kanggo sira kabeh, ana ingkono, ,,' c?~--' u~ '+.:'~ . :,..o\a.)~t., - 4
kewan-kewan mau, wulune kena kanggo
nulak adhem dadi kemul, Ian uga akeh ka- ;~;1?~
manfa'atan liyane maneh, Ian sawenehe Wal-an'aama khalaqahaa, lakum fiihaa
kewan mau ana kang sira pangan daginge. dif-uw wa manaafi'u wa minhaa ta'-
kuluun.
6. Lan dadi kabungahan tumrap sira

kabeh ana ing bab miara kewan iku, yaiku
nalika sira giring menyang kandhang, Ian
nalika sira uculake menyang panggonan. Walakum fiihaa jamaalun hiina turii-
huuna wa hiina tasrahuun.
7. Lan kewan mau bisa momot barang-

barangira kang abot menyang liyan Negara,
kang sir a ora bisa tekan ing kono kajaba ka-
lawan rekasaning awak, satemcnc Pange-
ranira iku Maha Welas tur Maha Asih. Wa lahmilu atsqaalakum ilaa baladil-
lam takuunuu baalighiihi illaa bisyiqqil
anfus, inna rabbakum lara-uufur rahiim.
8. Lan PanjcnengaNe kang anitahake

jaran, bighal, Ian kuldi, ken a sira tunggangi
~?1C/~~'{,~,
" .• ~' ~~~
/.' :'\t;j~i,.k' '1'-:'1'I'_A
/.J~-'
Ian sira anggo pameran, sarta Pan.icnengaNe ,/ 9/.,/""
anitahake barang kang ora sira weruhi. o c:>~~\:'
Wal-khaiia wal bighaala wal hamiira Ii-
tarkabuuhaa wa ziinah, wa yakhluqu
maa laa ta'lamuun.
9. Lan wus dadi tanggungane Allah pri-

badi, perkara anuduhake dalan kang bener,
dene sawcnehe dalan iku ana kang bengkong.
Saupama dadi kaparenging karsane Allah,
mesthi PanjenengaNe nuduhake dalan kang Wa 'alallaahi qashdus sabiili wa minhaa
jaa-ir, walau syaa-a lahadaakum ajrna'iin.
bencr marang sira kabch.
10: PanjenengaNe Nlah iku kang wus nu-

runake udan saka Langit, sabagcyan dadi
omben-omben kanggo sira, Ian sabagcyan
kanggo nukulake thethukulan kang sira da-
dekake pangonan kanggo raja-kaya.
484
Huwal Iadzii anzala minas samaa-i maa-

aI-lakum minhu syaraabuw wa minhu
syajarun fiihi tusiimuun.
11. Lan PanjenengaNe Allah uga wus nu-

wuhake tetanduran sarana banyu iku, ngu- 4~1;~~G~I;;.~tlt~ :~0.1:.H
~ ,.~ , ..
wohake zaitun, kurma, anggur, Ian sarupane ",.~ ....',; i . , j, ""~
....,-::t'tJ"I~h·;!l~t···I ... ,·\t ' .,;
woh-wohan kanggo sira kabeh. Sanyata kang 1Jo~ ~..:J ~..) ~ \.:1",9>- '" 01)
mangkono iku, yekti dadi tandha bukti
tumrap wong kang padha gelem mikir-mikir. ~':]r:.~
o (.;J-, '"" .•
Yumbitu lakum billiz zar'a wazzaituuna
wal khalla wal a 'naaha wamin kuUits-
tsamaraat, inna m dzaalika la-aayatal
liqaumiy yatafakkaruuIL
12. Lan PanjenengaNe wus pasrah marang

sira kabeh wengi Ian rina, Srengenge Ian
Rembulan, sarta Lintang-Lintang padha tun-
dhuk ndherek dhawuhing Allah, sanyata
o~,., , ""'W ".... "
.~\-.:.i. .:::.1
(.;,)~4~
kang mangkono mau, temen dadi tandha
yekti tumrap wong-wong kang duwe 'aka!. Wa sakhkhara lakumul lalla wannahaara
wasy-syamsa wal qamar, wan-nujuumu
musakhkharaatum hi-amrih, inna m
dzaalika la-aayaatil liqaumiy yatafakka-
ruun.
13. Lan sabarang kang tumitah ana ing

Bumi, kalawan beda-beda rupane, satemene
kang mangkono mau temen dadi tandha
J
yekti tumrap wong kang padha gelem nampa
pitutur. 566) Wamaa dzara-a lakum fil ardhi mukhta-
!ifan alwaanuhuu inna (Ii dzaalika la-
aayatalliqumiy yadzdzakkaruun.
14. Lan PanjenengaNe kang wus ngerehake

Sagara, supaya sira bisa mangan iwak kang
nyunyur saka seg~ra, Ian sira padha ngetok-
ake saka segara mau pepaesan kang sira
anggo. Lan sira sumurup kapal layar ana ing
segara iku nyigar alun, Ian perlu sira golek
kanugrahaning Allah, supaya sira kabeh pa-
dhasyukur.
566). Tumitahing 'alam jagad raya saisinipun punika satunggaling unit ingkang Sawiji, utawi Satung-
galing Sunnatullah ingkang tinekdir lumampah sarana mekanisme ingkang tinata tharik-tharik.
samudayaning makhluk gilir-gumantos ing mangsa Ian papanipun piyambak-piyambak (time
and space), cetha sanget punika anedahaken wontenipun Dzat ingkang Maha Kuwaos, ingkang
jejeripun dados Panguwaos Tunggal, boten wonten sanes kajawi Allah SWT; makaten suraosing
tuhu wigatos, ing ayat no 3 dumugi no 13 kasebat.
485
Surat 16 AN NAHL (T AWON ) Juz 14
Wahuwal ladzii sakhkharal hahra lita'-

kunuu minhu lahman thariyyaw wa tas-
takhrijuu minhu hiIyatan talhasuunahaa,
wa taral fulka mawaakhira fiihi wa li-
tabtaghuu min fadhlihii wa la'allakum
tasykuruun.
15. Lan PanjenengaNe nancepake Gunung-

Gunung ing Bumi, supaya Bumi iku ~ra
\/ nggoyangake sira, Ian PanjenengaNe gawe
Kali-kali Ian dalan-dalan supaya sira kabeh
oleh pituduh. Wa alqaa fiI ardhi rawaasiya an tamiida
bikum wa anhaaraw wa subulal la'alla-
kum tahtaduun.
16. Lan PanjenengaNe ana ing kono gawe

pirang-pirang tandha dalan, Ian saran a Lin-
tang-lintang kang padha dianggo pituduh Wa 'alaamaat, wa binnajmi hum yahta·
dalan. duun.
17. Apa padha Allah kang anitahake

makhluk, karo kang ora bisa anitahake? Apa
sira ora padha ngangen-angen (ngalap pi-
wulang)? Mamay yakhluqu kamal laa yakhluq,
afalaa tadzakkaruun.
18. Lan manawa sira padha gelem ngetung-

etung kani'mataning Allah, mesthi sira ora
Vi bisa anggunggung, satemene Allah iku Maha
Ngapura tur Maha Asih.
Wa-in ta'udduu ni'matallaahi laa tuh-
shuuhaa, innallaaha laghafuurur rahiim.
19. Lan Allah Nguningani sabarang kang

'I' sira umpetake, Ian barang kang sira katon-
ake. Wallaahu ya'lamu maa tusirruuna wamaa
tu'linuun.
20. Dene barang-barang kang padha di-

pepundhi saliyane Allah, ora padha bisa ga-
we apa-apa, nanging m'alah padha digawe!
Walladziina yad'uuna min dlluniIlaahi

laa yakhluquuna syai-aw wahum yukh-
laquun.
486
21. Kabeh kang disembah (brahala) mau

barang· mati, dudu barang urip, sarta padha
ora ngerti besuk kapan wong musyrik iku
bakal ditangekake. Amwaatun ghairu ahyaa', wamaa yasy-
'umuna ayyaana yub'atsuun.
Gumedhe kumalungkung iku anjalari

selak ingkar ing kabeneran.
22. Mungguh Pepundhenira iku Pepun-
dhen kang sawiji, dene wong kang ora padha
percaya marang akherat iku atine padha nye-
laki, Ian wong-wong mau padha gumedhe
kumalungkung adigang adigung!
llaahukum i1aahuw waahid, falladziina
laa yu'minuuna bi! aakhirati quluubu-
hum munkiratuw wahum mustakbiruun.
23. Wus ora kena ora, Allah iku mesthi

Nguningani kabeh barang kang diumpetake
dening wong-wong mau, Ian kang dikaton-
ake, satemene PanjenengaNe Allah iku ora
remen marang wong-wong kang padha gu- Laa jarama annallaaha ya'lamu maa yu-
medhe! smuna wamaa yu'linuun, innahuu laa
yuhlbbul mustakbiriin.
24. Lan nalika didhawuhake marang wong-

wong mau: "Apa kang wus diturunake de-
ning Pangeranira marang Muhammad?"
Wangsulane: "Kang dikandhakake tumurun
saka ngarsaning Allah iku carita goroh, mung Wa idzaa qilla lahum maadzaa anzala
dongeng dhek jaman biyen". rahbukum, qaaluu asaathilrul awwaliin.
25. Besuk ana ing dina Qiyamat, ucape

wong-wong mau ny'ebabake padha anggen-
dhong dosa-dosane kabeh, Ian sebagean dosa-
dosane wong-wong kang disasarake tanpa
pangerten sithik-sithika. Weruha sira, ala ba- Liyahmi!uu auzaarahum kaamilatay yau-
nget barang kang digendhong dening wong- mal qiyaamah, wamin auzaaril ladziina
wong mau. yudhllluu nahum bighairi 'iIm, a1aa
saa-a maa yaziruun.
Wong kang pasang pangreka bakal

ngrekasa.
26. Satemene wong-wong biyen sadurunge
dheweke, wus padha pasang pangreka daya.
Allah nuli ngutus angin nyabut gedhong-
gedhonge saka pandhemene, banjur runtuh
pepayone ngebruki wong-wong mau saka
487
ing dhuwure, Ian siksa mau tekane saka Qad makaral ladziina min qablihim fa-
atallaahu bunyaanahum millal qawaa'idi
panggonan kang babar pisan ora kinira-kira!
fakharra 'alaihimus saqfu min fauqihim
wa aataahumul 'adzaahu min haitsu Iaa
yasy'uruun.
27. Nuli besuk ana ing dina Qiyamat de-

ning Allah dheweke bakal padha diasorake,
sarta Allah bakal andangu: "Ana ngendi Pa-
ngeran kang sira sakuthokake marang lng-
sun, kang marakake sira padudon; merangi
ing Nabi Ian Mukminin?" Ature Malaikat
(para Nabi Ian para Mukminin) kang dipa- Tsomma yaumal qiyaamati yukhziihim
ringi 'ilmu: "Saestunipun ina saha awoning wa yaquulu aina syurakaa-iyal ladziina
siksa dinten punika tetep kasandhang tiyang kuntum tusyaaqquuna fiihim, qaalal la'
dziina uutul 'ilma innal khizyal yauma
ingkang sami kafir". wassou'a 'alai kaaEiriin.
28. Wong-wong mau dipateni dening Ma-

laikat pinuju lagi 'nganiaya (dzalim) awake
dhewe: dheweke bakal padha sumarah Ian
andhap asor marang ngarsaning Allah, sarta
munjuk: "Kawontenan kula sadaya saestu
boten nate nglampahi awon". Wangsulane
Malaikat: "Bener, satemene Allah iku Ngu-
A1ladziina lalawaffaahumul malaa-ikatu
ningani sabarang kang sira lakoni". zhaalimii anfusihim fa-alqawus salama
maa kunnaa na'malu min suu', balaa
innallaaha 'aliimurn bimaa kuntum ta'·
lamuun.
29. Sabab saka iku sira lumebua liwat ing

lawang-lawanging Jahanam, tetep ana ing
kono! Temen luwih ala-alane panggonane
wong kang gumedhe iku Neraka Jahanam!
Hldkhuluu abwaaha jahannama khaali'
diina fiihaa, falabi'samatswal mutakabbi-
riin.
Ganjaran tumrap wong kang taqwa.

,
30. Lan didhawuhake marang wong-wong
kang padha taqwa: "Apa kang wus diturun-
ake dening Pangeranira?" Atun! wong-wong
mau: "Kasaenan!" Ganjaran kang becik iku
disadhiyake wong kang padha nindakake ::J
; •....,..'t"l" ""'·1;
/
o ~ I) .>~ ~ _)'::-- J.:;:-;;
'" "
b'T"-: """'1tt
kabecikan ana ing Donya, Ian yekti pang-
gonan Akherat iku Suwarga kang luwih Waqiila liliadziinat taqau maadzaa anzala
bccik, Ian temen bccik-becikc panggonan rabbukum, qaaluu khairaa, Iilladziina ah-
tumrap wong-wong kang taqwa marang sanuu fii haadzihid dun-yaa hasanah,
Aliah, iku Suwarga ing Akherat. waladaarul aakhirati khaiir, walani'ma
daarul mu ttaqiin.
488
31. Yaiku Suwarga 'Adn panggonan kang

tetep, wong-wong mau padha lumebu ing
kana, ing ngisore ana kaline mili; ana ing
kana disadhiyakake apa kang dikarepake.
Kaya mangkono Allah anggone paring gan-
jaran marang wong-wong kang taqwa ing
PanjenengaNe. Jannaatu 'adniy yadkhuluunahaa tajrii
min tahtihal anhaar, lahum fIihaa maa
yasyaa-uun, kadzaalika yajzillaahul mut-
taqiin.
32. Wong-wong kang dipateni dening Mala-

ikat sing kaanane becik, wis resik saka dosa,
bakal disenengake dening Malaikat, tem-
a /bunge: "Kasugengan mugi tetep ing panje-
V nengan sadaya, mangga samiya lumebet Su- Alladziina tatawaffaahumul malaa-ikatu
warga sabab dening perkawis ingkang sam- thayyibiina yaquuluuna salaamun 'alai-
pun panjenengan tindakaken!" kumud khulul jannata bimaa kuntum
ta'maluun.
Sirna dening pokal tumindake dhewe!

33. Ora ana maneh kang dienteni dening
wong-wong kafir iku, kajaba rawuhe Mala-
ikat kang arep nyabut nyawane, utawa teka-
ne siksaning Pangeranira. Kaya mangkono
iku uga kelakuane wong-wong biyen sadu-
runge dheweke. Allah ora pisan-pisan ngani-
aya marang dheweke, ananging malah wong-
wong mau kang padha nganiaya marang
awake dhewe! Hal yandzuruuna iIlaa an ta'tiyahumul
malaa-ikatu au ya'tiya amru rabbik,
kadzaalika fa 'alai ladziina min qablihim,
wamaa zhalamahumul laahu walaakin
34. Wong-wong mau ban jur kapatrapan

siksa, sabab saka panggawe ala kang wus pa-
dha dilakoni, Ian bilahi tumurun marang
dheweke, minangka piwalese perkara kang
diremehake. Fa-ashaahahum sayyi-aatu maa 'amiluu
wahaaqa bihim maa kaanuu bihii yas-
tahzi-uun.
35. Wong-wong musyrik padha ngucap:

"Manawa dadi kaparenging karsane Allah,
mesthi bae aku kabeh, Ian leluhur-Ieluhurku
biyen ora padha· nyembah saliyane Panje-
nengaNe, Ian aku ora ngaramake perkara
kang ora diharamake dening PanjenengaNe".
Mangkono iku uga tumindake wong-wong
489
biyen sadurunge dheweke. Mangka ora di- Wa qaalal ladziina asyrakuu lau syaa-
abotake kuwajiban marang para Andika para aIIaahu maa 'abadnaa min duunihii min
Utusan, kajaba mung anekakake bahe per- syai-in nahnu walaa aabaa-unaa walaa
harramnaa min duunihii min syaii',
kara kang pc:-::ela! kadzaalika fa'alal ladziina min qabli-
him, fahal 'alar rusuli iIIal balaaghul
Saben umat duwe Rasul kang anerang- mub~.
ake kabeneran!
36. Lan sanyata lngsun wus ngutus Rasul
marang saben-saben umat, perlu ajak-ajak:
"Nyembaha ing Allah piyambak, Ian edoh-
ana brahala Thaghut". Mangka sawenehe
wong-wong mau ana kang diparingi pituduh
dening Allah, Ian sawenehe maneh ana kang
tetep mesthi kesasar. Sira kabeh padha luma-
kua ana ing Bumi, banjur andelenga kapriye
Walaqad ba'atsnaa fii kulli um~atir
pungkasane wong-wong kang padha anggo- rasuulan ani'budullaaha waj-tanibuth-
rohake para Rasul. thaaghuut, faminhum man hadallaahu
wa minhum man haqqat 'a1aihidh dha-
laalah, fasiiruu fil ardhi fanzhuruu
kaifa kaana 'aaqibatul mukadzilzibiin.
37. Manawa sira sumedya arep nuduhake
I wong-wong mau, iku satemene Allah ora

karsa paring pituduh marang wong kang
pancen disasarake dening PanjenengaNe, [an
dhevrekc ora ana kang mitulungi. In tahrish 'a1aa hudaahum fa-innallaaha
laa yahdii may yudhillu wamaa lahum
min naashiriin.
38. Lan dheweke wus temen-temen ang-

gone padha sumpah kalawan asmaning Allah,
pangucape: "Allah ora bakal nangekake
j wong-wong kang wus padha mati!". Benere.
Allah bakal nangekake _ wong-wong kang
wus padha mati, satemene kang dijanjekake
dening Allah iku nyata, ananging akeh-akehe
manungsa ora padha mangerti.
Wa aqsamuu billaahi jahda aimaanihim
laa yat'atsullaahu may yamuut, .balaa
wa'dan 'alaihi haqqaw walaakinna ak-
tsarannaasi laa ya'lamuun.
I 39. Anggone wong-wong mati bakal clita-

gekake iku saperlu Allah anerangake ma-
rang dheweke kabeneran barang hak kang
padha dipasulayakake; Ian supaya wong-
wong kafir iku mangerti, yen satemene dhe-
Liyubayyina lahumulladzii ya!ditalifuu-
weke iku padha goroh! na fiihi wa !iya'lamal ladziina kafarun
annahum kaanuu kaadzibiin.
490
40. Sanyata Pangandikanlngsun manawa

lngsun karsa anitahake sawijining barang, iku
cukup Ingsun dhawuh: "Anaa!", barang mau
banjur ana!
Innamaa qaulunaa lisyai-in idzaa arad-
naahu an naquula lahuu kun fayakuun.
4l. Dene wong-wong kang padha hijrah

perlu angrungkebi Agamaning Allah, sawuse
padha dikaniaya, mesthi Ingsun papanake
ing panggonan kang becik ana ing Donya, Ian
sayekti ganjaran Akherat iku luwih gedhe
manawa dheweke padha mangerti.
Walladziina haajaruu fillaahi moo ba'di
rnaa zhulimuu lanubawwi·annahum fid-
dunyaa hasanah, wala-ajrul aakhirati
akharu lau kaanuu ya'lamuun.

sarta tawakkal marang PangeraNe.
Alladziina shabaruu wa 'alaa rabbihOO
yatawakkaluun.
43. Lan Ingsun ora ngutus ing sadurungira

Muhammad, kajaba wong lanang kang Ing-
sun paringi wahyu. Jalaran saka iku sira
kabeh padha takona marang wong kang ahli
dzikir,(kang duwe 'ilmu bab Nabi Ian Kitab),
Wamaa arsalnaa min qablika iIlaa ri-
manawa sira ora padha mangerti. jaalan nuuhii ilaihirn fas-aluu ahladz
dzikri inkuntum.laa ta'lamuun.
44. Dheweke padha Ingsun Utus iku

nganggn tandha yekti kang nyata, yaiku
mu'jizat, Ian Kitab-Kitab. Lan Ingsun wus
nurunake Al Qudan marang sira Muham-
mad, supaya sira anggo anerangake marang Bilbayyinaati wazzubuf, wa anzalnaa
manungsa ing perkara kang wus diturunake ilaikadz dzikra Iitubayyina linnaasi rnaa
marang wong-wong mau,567) Ian muga- nuzzila ilaihirn wa la 'allahum yatafak-
mug a dheweke padha gelem mikir-mikir. karuun.
567). Inggih punika dhawuh-dhawuh, pepacuh-pepacuh, sarta tatanan Syare'at inglqrng ing zaman
sapunika kawastanan "Ilmu Ushul Fiqih". Ilmu punika pranatan-pranatan fundamental ingkang
saged ngedalaken Ian netepaken satunggaling hukum. Cara Ian pranatan punika kawiwitan
karya Imam Syafi'i r.a.
Saking llmu Ushul Fiqih lajeng tuwuh Qaidah-qaidah Ushul Fiqih inggih punika: Qaidah
pokok-pokok kangge mangertosi h:.tkum Agami saking da1il Quraan Ian Hadist.
Perlu dip un mangertosi bilih sumber hukum namung satunggal inggih punika Quraan, ana-
nging saking mawarni-warni katerangan, saking Quraan punika, para 'Ulama ambage-bage dados
sekawan sumber hukum: 1. Quraan, 2. Hadist, 3. lima', 4. Qiyas. Prayogi sanget para sutrisna
nyinau Ushul Fiqih Ian Qaidah-Qaidah Ushul Fiqih, kitab-kitab ingkang sumadia sampun
kathah!
491
45. Wong-wong kang padha nindakake pa-

ngreka daya ala iku, apa padha tent rem atine
manawa Ailah karsa ngamblesake wong-
wong mau ana ing sajeroning Bumi, utawa
wong-wong mau katekanan siksa kang ora di- Aia-aminal ladziina makarus sayyi-aati
rasa-rasa? ay yakhsifallaalm bihimul ardha au ya'-
tiyahumul 'adzaabu min haitsu laa yasy-
'uruun.
46. Utawa dheweke padha disiksa ing na-

lika lagi wira-wiri? Wong-wong mau ora
bakal bisa ngalahake Allall. (nolak siksaNe)
Au ya 'khudzahum fii taqallubihim famaa
hum bimu 'jiziin.
47. Utawa Allah anggone nyiksa dheweke

iku mbaka sathithik nganti sirna, awit sa-
temene Pangeranira iku Maha Welas tur
Au ya'khudzahum 'alaa takhawwuf, ta-
Maha Asih. inna rabhakum lara-uufur rahiim.
48. Apa wong-wong mau ora padha nde-

!eng menyang sawiji-wiji barang kang wus di-
titahake dening Allah kang layangane
ngalih, saka sisih tengene, Ian saka sisih kiwa-
ne, krana sujud matang Allah Ian padha
Awalam yarau i1aa maa khalaqal laahu
i1Ungk 11 a6s. min syai-in yatafayya-u zhilaaluhuu 'anil
yamiini wasysyamaa-ili suiiadal liIlaahi
wahum daakhiruun.
49. Lan samubarang kang ana ing Langit

Ian samubarang gegremet kang ana ing Bumi,
kabeh padha nungkul sujud marang ngarsa-
ning Allah, mangkono uga para Malaikat ora
padha gumedhe.
Walillaalli yasjudu maa fis-samaawaati
wamaa fil ardhi min daabbatiw wal-
malaa-ikatu wahum laa yastakbiruun.
50. Para Malaikat padha wedi marang Pa-

ngeraNe sebab ana ing sandhuwure, sarta
i~t
padha anindakake kabeh kang didhawuhake! ·t· ..... ~ 9 ..... ., >' "I
o I..:!-'Jo"'"'~ t:
"
Yakhaal'uuna rabbahum min fauqihim
wa yaf'aluuna maa yu'rnaruun.
492
Surat 16 AN NAHL (TA WON) Juz 14
Kaprahe mammgsa iku yen kepepet

marga kajepit kasusahan, lagi eling
marang Pangeran!
51. Allah ngandika: "Sira kabeh aja padha
nganggep ana Pangeran Loro, awit Panje-
V nengaNe iku Pangeran kang Suwiji, saka iku

sira padha wedia ngemungna marang
Ingsun!". Wa qaalallaahu laa taUakhidzuu ilaa-
hainits-nain, innamaa huwa ilaahuw waa-
hid, fa-iyyaaya farhabuun.
52. Lan kagungaNe Allah sabarang kang

I / ana ing Langit Ian Bumi, Ian PanjenengaNe
V kang kagungan Agama kang tetep salawase.
Kena apa sira malah padha wedi marang sa-
liyane Allah?
. Walahuu maa fis-samaawaati wal ardhi
walahud diinu waashibaa, afaghairal-
laahi taUaquun.
53. Lan sadhengah kani'matan kang teka

marang sira iku cetha saka ngarsaning Allah,
I jbanjur manawa sira kabeh katarnan kasusah:
Van, hlya mung marang PanJenengaNe pnbaul
anggonira njuwun pitulung! Wamaa bikum min ni'matin faminal-
laahi tsumma idzaa massakumudh dhur-
ru fa-i1aihi taj-aruun.
54. Sabanjure manawa PanJcnengaNc wus

ambengkas kasusahan mau saka sira, duma'
dakan ana sagolongannira padha nyakuthok-
ake marang PangeraNe.
Tsumma idzaa kasyafadh dhurra 'an-
kum idzaa fariiqum minkum birabbihim
yusyrikuun.
55. Wong-wong mau banjur nyelaki kani'-

"" ''''' J:»"9..../ . . . ", ,; \-- ".~'
matan kang wus Ingsun paringake marang o0;..w.j~ ~·~I~:-~~/.A~
dheweke. Padha seneng-senenga sira kabeh
ana ing kekafiran, ing mengko sira bakal Liyakfuruu bimaa aatainaahum, fatamat-
sumurup akibate. 568) ta'uu, fasaufa ta1amuun.
568). Ayat no 51 - 55 saged kagerba wigatosipun makaten: wonten ewah-gingsiring masyarakat

(social change) punika angsal pengaruh 4 faktor: 1. fisis geografis, 2. biologis, 3. tehnologis,
4. kabudayan (kuituril). Sering sanget tuwuh ontran-ontran sosial utawi konflik-konflik masya-
rakat sabab saking owah-gingsiring sosial (masyarakat). lng mangka social-change punika
sampun dados kodrating alam bebrayaning manungsa. Dados kedah ingkang permana, ngatos-
atos Ian enget ing Pangeran sarta waspada, sampun anggresula, bingung Ian telas pangajeng-
ajeng salting sibing Pangeran.
Sintena tiyang ingkang tansah enget ing Allah, penggalihipun badhe wiyar Ian kathah iguh
pratikel kangge mbangun Bangsa Ian Negara.
493
56. Lan wong-wong musyrik iku padha

mbage saka barang kang wus Ingsun reze-
kekake, didhewekake kanggo brahalane sa-
bageyan, kang ora bisa omong, Ian ora ma-
ngerti brahala maul Demi Allah, sira kabeh Wa yaj'aluuna limaa laa ya'iamuuna
mesthi bakal padha didangu saka barang nashiibam mimmaa razaqnaahum, tal-
kang sira gawe-gawe iku. laahi laws-alunna 'ammaa kunwm taf-
taruun.
57. Lan wong-wong mau padha nganggep

yen Malaikat putra-putrine Allah. Maha Suci
Allah saka peputra, Ian dheweke padha nga-
ku ndhaku barang kang dipingini yaiku anak Wa yaj'aluuna Iillaahil banaati subhaa-
lanang! nahuu wa lahum maa yasytahuun.
I 58. Manawa salah sawijine wong-wong

/ mau diwenehi pawarta duwe anak wadon,
V rahine banjur dadi ireng, sarta dheweke iku
nesu banget.
Wa-idzaa busysyira ahaduhum bil untsaa
zhalla wajhuhuu muswaddaw wahuwa
kazhiim.
59. Dheweke umpetan saka kaume, jalaran

saka ora senenge duwe anak wadon, sarta
sawatara dina dheweke ora ngetok marang
kanca-kancane, kajaba sawuse mutusake, apa
iku anak dipiara kanthi ina, Ian wirang,
utawa dikubur wae urip-uripan! Ala banget
apa kang wus diputusake dening wong-
wong mau. Yatawaraa minal qaumi min suu-i maa
busysyira bib, ayumsikuhuu 'alaa huunin
am yadussuhuu fit-turaab, alaa saa-a maa
yahkumuun.
60. Tumrape wong-wong kang padha ora

iman rna rang Akherat, iku duwe sifat kang
ala, dene tumrape Allah iku kagungan sifat
kang Luhur, Ian PanjenengaNe Allah iku
kang Maha Gagah tur Maha Wicaksana!
Lilladziina laa yu'minuuna bil aakhirati
matsalus sauu', wa lillaahil matsalul a'laa,
wahuwal 'aziizul hakiim.
494
Ora pantes wong musyrik nisbatake

ing sawiji-wiji marang Allah.
61. Saupama Allah karsa anurunake siksa
marang manungsa, jalaran saka kazhalimane,
mesthi PanjenengaNe ora ninggal gegremet
siji bae ana ing Bumi, ananging Panjeneng-
aNe pancen karsa maringi tempo marang
wong-wong mau nganti tumeka mangsa
kang wus katamtokake. Manawa wus tumeka
ing mangsane, ora bisa ngundurake sanajan Walau yu-aakhidzul laaht.:11 llaaS3 bi-
mung saejam bae, Ian uga ora bisa ngajokake. zhulmihim, maa taraka 'alaihaa mill
daabbaliw walaakiy yu-aakhiruhum ilaa
ajalim musammaa, fa-idzaa jaa-a ajalu-
hum laa yasta'khiruuna saa'ataw walaa
yastaqdimuuno
62. Dene perkara kang digethingi dening

wong-wong mau yaiku anak wadan diakok-
ake putrane Allah, sarta lisan-lisane ngucap-
ake gegorohan, yaiku manawa dhewekc pa-
dha ngaku entuk ganjaran Suwarg,L Ing
mangka wus ora mamang maneh yen dhe-
weke iku entuk siksa Neraka, Ian tcmcn
Wa yaj'aluulla lilIaahi lIlaa yakrahuuna
dhcwekc iku didhisikakc marang Neraka. walashifu alsillatuhllllllli kadziba anna
lahumul husllaa, laa jarama anna la-
humun lIaara wa annahum mufralhuullo
63. Demi Allah, tcmcn Ingsun wus angutus 9 , / / / / ,~\\':':"':;

:"7~1
/./ 9,-' "';"'.,/,/ .,//
/~ 11\1/,-', ,"\
I Ii
Rasul marang umat-umat sadurungira. syctan r. J~ ~ I:/·/.~I G/I..:..>,...)I ~ ~ -
Woo W .. "'"
banjur macsi tumindakc wong kang ala nuli

katon becik, ing mangka syctan iku dadi j\~ •
"~\~/V;'tYjk'/9~:~\CI :\~;:~I\
.~.-'/IJ~/~/.J3A?~ ~
pangurusc wong-wong mau ana ing dina iki,
yaiku Donya, Ian ana ing Akhcrat bakal ka- oj;Jj
patrapan siksa kang nglarani. Tallaahi laqad arsalnaa i1aa imamim
min qablika fazayyana lahumusy S)'ai-
Ihaanu a'maalahum fahuwa waliyyu-
humul yauma walahum 'adzaabun aliimo
64. Lan Ingsun ora nurunakc Kitab... .- ""_

Quraan marang sira Muhammad. ka.l·aba \~~\.,..,<.U<'.':f\'{J.9/ :-:~..' '.;'~'I ~~\ /~«l ~\;\/ (~:·:tr/" .'\'
"" ~ . .". ~
".. ,,; J , I..Z)J o. \.:J:..,.,r'" 1.0'
'-'
•
supaya sira anggo ancrang-ncrangake marang
wong-wong mall ana ing bab Agama kang
padha pasulayan, Ian Kitab iku dadi pituduh
sarta rahmat tumrap par2 kaum kang padha Wamaa anzalnaa 'alaikal kitaaba iIIaa
litubayyina lahumul ladzikh-talafuu [iih,
Iman.
wa hudaw wa rahmatal liqaumiy yu'-
minuun.
495
Kawruh ilmu Ian tehnologi iku ka-

pundhut !\aka 'Alam jagad raya!
65. Lan Allah wus anurunake banyu saka
ing Langit, PanjenengaNe banjur nguripake
Bumi kang maune mati nganggo banyu
mau. *) Satemene kang ffiilngkono mau dadi
tandha yekti Kaagunganing Pangeran tumrap
wong-wong kang gelem ngrungokake piwu- WalIaahu anzala minas-samaa-i maa-an
lang. fa-ahyaa bihil-ardha ba'da mautihaa,
inna ill dzaalika la-aayatal Iiqaumiy
yasma'uun.
66. Lan satemene sira padha bisa oleh ku-

piya ana ing bab raja kaya iku dadi ibarat
tumrap sira kabeh, Ingsun paring omben-
omben marang sira barang kang ana ing we-
tenge, kang ana ing antarane tlethong Ian
getih, yaiku powan kang murni, sarta gu- Wa-inna lakum fil-an'aami la'ibratan nus-
rnIenggeng seger tumrap wong-wong kang qiikum mimmaa fii buthuunihii mim
padha ngambe. baini fartsiw wadamil labanan khaa-
lishan saa-ighallisysyaaribiin.
67. Lan saka wah kurma sarta anggur,

sira alap paedahe dadi amben-amben kang
mendemi, Ian rezeki kang becik; satemene
kang mangkona iku dadi tandha yekti ku-
wasanIngsun tumrap wong-wong kang padha Wamin tsamaraatin nakhiili wal-a'naabi
gelem nandukake akale. tattakhidzuuna minhu sakaraw wa rizqan
hasanaa, inna fii dzaalika la-aayatal Ii-
qaumiy ya'qiluun.
68. Lan Pangeranira wus paring ilham ma-

rang tawon, yaiku: "Yaiku supaya sira gawe
amah tala, ana ing Gunung-Gunung, Ian ana
I; ing wit-witan Ian ana ing gladhag kang di-
gawe dening manungsa. **). Wa auhaa rabbuka ilan nahli anit-takhi-
dzii minal jibaali buyuutaw waminasy-
syajari wa mimmaa ya'ritsuun.
69. "Banjur sira padha mangana sarupa-

ning wah-wahan, tumuli ngambaha dedalan-
ing Pangeranira saran a nungkul". Saka we-
*). Sa king ayat no. 65 tuwuh tehnologi hydro, irigasi, ilmu darnel baita, laboratorium samudra Ian
sapanunggilanipun.
Dene ayat no. 66 nuwuhaken ilmu tehnologi bebranahan hewan (peternakan) kados dene ing-
kang dipun sinau ing Fakultas Peternakan Universitas Gadjah Mada - Y ogyakarta.
Makaten ugi ayat no. 67 lajeng jumedhul tehnologi ilmu tehnik pertanian, Ian wonten ing ayat
no. 68 anyebabaken thukuling ilmu tehnik kehutanan (anggulawenthah sarta manfa'ataken
wulu wedaling wana).
'*). Mirsanana suraosing ayat: 35 - 37 Surat Ath-Thuur (Pagunungan).
496
tenge tawon iku metu omben-omben madu

kang beda-beda warnane, tur ana ing omben-
omben mau dadi tamba kanggo manungsa.
Satemene ing kono iku dadi tandha yekti Tsumma lrulii min kuHits tsamaraati
kuwasanIngsun tumrap wong kang padha faslukii subula rabbiki dzululaa, yakhru-
jl,I mim buthuunihaa syaraabum mukhta-
gelem mikir-mikir. *) lifun a1waanuhuu fUhi sYifaa-u1 linnaas,
inna fii dzaalika la-aayatal Iiqaumiy
yatafakkaruun.
70. Lan Allah kang wus anitahake sira

kabeh, PanjenengaNe banjur bakal mundhut
ing sira kabeh, sawenehira ana kang diterus-
ake nganti tumeka umur tuwa, supaya
dheweke ora mangerti barang kang wus di-
mangerteni. Satemene Allah iku Maha Ngu-
Wallaahu khalaqalrum tsumma yatawaf-
ningani sarta Maha Kuwasa. faalrum, wa minlrum may yuraddu i1aa
ardzalil 'omuri Iikailaa ya'lama ba'da
'ilmin syai-aa, innallaaha 'a1iimun qadiir.
71. Lan Allah wus ngluwihake sawenehira

ngungkuli ing sawenehe, ana ing perkara
rizqi. Dene wong-wong kang diluwihake
rezekine iku ora gelem menehi rezeki marang
para kawulane. Banjur wong-wong mau
mung padha wae karo bature mau, faqir
*). Toya maben punika hasilipun tawon, saba3eyan saking campuranipun gIukosa (gendhls anggur)
Ian fruktosa (gendhis-uwoh). Tawon wau ngisep nectar, toya seger legi ingkang kadamel saking
nglebeting kelanjer mabenipun sawarnining sekar-sekar, lajeng kasimpen ing pucuking usus ing-
kang m1embung, inggih punika padharaning-maben, papanipun nectar dados tOY a maben.
Tawon-tawon atusan ewon wau sami idu wonten ing pinten-pinten sel ingkang sampun ka-
tamtokaken dening piyambakipun, boten saged tabrakan! Sarwa rukun, gaxeng, Ian trengginas
ing damel, sepi ing pamrih rame ing gawe! Makaten wau wonten satunggaling glodhog tala
maben! Wonten ing riku toya maben wau lajeng njendhel, jalaran toyanipun nguap! Manungsa
kantun ngunjuk Ian ndamel dados jampi, ingkang dipun analisa ing laboratorium lan para apo-
teker saged damel obat-obat warni-warm kasiyatipun. Makaten ugi para dokter lajeng saged
diagnose dhateng pasienipun, Ian paring therapi jenis sakitipun tiyang, inggih saking toya maben
wau para apoteker Ian dokter ngrembaka ilmu Ian tehnikipun ikhtiyar nyarasaken tiyang sakit.
Wiwit bayi ingkang taksih abrit, dumugi tiyang sepuh, senaosa badanipun saras kasarasan,
nesep utawi ngunjuk toya maben punika kathah sanget faedahipun ing salira! Ugi ing Negari-
Negari ingkang sampun majeng Pertanianipun, khusus ngingah mayuta-yuta tala maben punika
sampun dados dagangan ageng-agengan, wira-wirining import export ugi kaiebet toya maben
saking tawon (nahl) wau! Tawon wonten werni kalih: 1. Tawon aiasan (Apis dorsata) utawi
gong (naning), badanipun ageng, taianipun maben terkadhang panjang Ian ambanipun dumugi
1 meter, gemandhul ing wit (pang) ageng. Sel ratu, sel tawon iaier lan sel tawon prajurit anggen-
ipun sasarengan nyambut damel sami kemawon. 2. Tawon maben (Apis indica), inggih tawon
maben biasa dipun ingah punika! Umumipun dipun ingah salebeting gIodhok, perlunipun saged
mendhet lilin Ian mabenipun. Ing jaman modem punika, tiyang sampun tambah wasis damel
kandhang modem kangge ngingah tawon mayuta-yuta wonten pakebonan wiyar, tambah sae
ingkang celak wana, ing pared en. Kandhang modem wau dipun iyasakaken tala-damelan saking
parafin, supados para tawon boten mbucai wekdai ndadak damel tala piyambak, saking ma-
katen kasilipun tambah kathah. Gesang bebrayanipun tawon wau gesang sosial! Satunggai tala
cekap satunggai ratu, Ian maewu-ewu tawon jaier-prajurit. Manawi ratu nem badhe labir, ratu
sepuh siaga lajeng kesah ginarebeg atusan tawon jaier-praiurit, ndamel padhukuhan enggai!
Tawon jaler ngentup nguwohi ratu nem kaliyan miber kesah lajeng pejah! Dene manawi nembe
paceklik kirang tetedhan, tawon jaier sarli dipun pejahi. Tawon-tawon jaier prajurit wau bau
kasar ingkang tansah rerigen nyambut damel, rinten daiu, boten kendel-kendel tansah resikau
sanget, tur sami-sarli dado. bayangkara (njagi kawilujenganing) ing sadaya warganipun!
497
(rupeg) rezekine. Apa wong-w(lIg mau Wallaahu fadhdhala ba'dhakum 'alaa

pantes nyelaki nikmate Allah? (69) ba'dhin fir-rizqi famal ladziina fudh-
dhiluu biraaddii rizqihim 'alaa rnaa
malakat aumaanuhum fahum fiihi sawaa'
afabini'matiHaabi yajhaduun.
72. Lan Allah kang anitahake bojo saka

awakira dhewe kanggo I,:amanfa'atanira, Ian
PanjenengaNe nggawekake sira kabeh saka
bojo-bojo mau pirang-pirang anak Ian putu,
sarta paring marang sira reze ki kang becik-
becik. Lah apa wong-wong mau malah padha
iman marang bebatalan, Ian nyelaki kanik- Wallaahu ja'ala lakum min anfusikum
matane Allah? azwaajaw waja'ala lakum min azwaaji-
kum baniina wahafadataw warazaqakum
minath-thayyibaat, afabil baathili yu'-
minuuna wabini'matil-Iaahi hum yak-
iumun.
73. Lan wong-wong mau padha nyembah

marang saliyane Allah, kang ora anduweni
rezeki kanggo wong-wong mau, kang tumu-
run saka Langit, Ian kang metu saka Bumi
sathithik-thithika, Ian barang mau ora padha
bisa apa-apa. Wa ya'buduuna min duunillaahi maa laa
'-amliku lahum rizqam minas-samaawaati
ardhi syai-aw walaa yastathii'uun.
74. Mula saka iku, sira aja gawe pepindhan

tumraping Allah marang makhluke. Sate-
mene Allah iku Maha Nguningani, dene sir a , "\ '-':
oC)~
0/"
kabeh iku ora padha mangerti.

Falaa tadhribuu lillaahil amtsaal, innal-
laaha ya'!amu wa antum laa ta'Jamuufl.
75. Allah nyanepakake sawlJming batur-

tukon, kang ora bisa apa-apa, Ian sawijining
wong mardika kang Ingsun paringi rezeki
(69). Pramila manungsa ingkang nembe kaiembaran ing rezeki peparingipun Allah SWT kedah emut
sadherekipun ingkang ambetahaken pitulungan, ngengetana bilih amal jariyah ingkang kita
danakaken kagem ngasanes punika estunipun boten ical, dening Allah ingkang Maha Murah
Maha Asih badhe dipun lintoni ganjaran tikel 700 (pitung atus) pahala, sarta bandha ingkang
kita zakati utawi kadanaken wau badhe tambah-tambah malih suburipun! Makaten kasebat ing
dhawuh surat Al-Baqarah ayat 261; kadosta kadanakaken kagem griya sakit, pawiyatan luhur,
pesantren, laboratorium, lembaga paniti priksa Ian pangembangan ilmiyah, panti asuhan, Mesjid,
Mushona, rehabilitasi sentrum (kagem para cacad badaniyah): 'maringi modal ingkang ~konomi
nipun ringkih, Ian sanes-sanesipun! Inggih makaten punika sosialisme Islam ingkang modern,
sumonggo para sutrlsna kula aturi mraktekaken!
498
kang becik, dheweke nanjakake rezeki mau

kanthi sidheman sarta ngedheng, apa padha
wong lora mau? Kabeh puji iku kagunganing
Allah, ananging akeh-akehe wong-wong iku
ora padha mangerti.
lJJ.arahal-laahu matsalan 'abdam mam-
luukal laa yaqdiru 'alaa syai-iw wamar-
razaqnaahu minnaa rizqan hasanan fa-
huwa yunfiqu minhu sirraw wajahraa,
hal yastawuun, alhamdulillaah, hal aktsa-
ruhum laa ya'lamuun.
76. Lan Allah andamel sanepa wong la-

nang lora, kang siji bisu, Ian ora bisa apa-apa
sarta pijer gawe kangelane bandarane, ana
ing papan ngendi bae dheweke diparintah,
ora tau bisa nekakake kabecikan. Apa dhe-
weke iku padha karo wong kang mrentah
kaadilan, sarta apa dheweke iku ana ing
dalan kang jejeg?
Wa dharabal-laahu matsalar rajulaini
ahaduhumaa ahkamu Iaa yaqdiru 'alaa
syai-in wahuwa kaUun 'alaa maulaahu
ainamaa yuwajjih·hu laa ya'ti hikhaiir,
hal yastawii huwa wamay ya'muru bil-
'adli wahuwa 'alaa shiraathim mustaqiim.
77. Lan Allah piyambak kang kagungan

ghaibing Langit Ian Bumi, Ian ora ana per-
kara adege Qiyamat iku, kajaba mung kaya
sak kedheping netra, utawa malah luwih
rikat. Jalaran satemene Allah iku Kuwasa
marang sakabehing barang.
Walillaahi ghaibus samaawaati wal-ardh,
wamaa amrus saa'ati illaa kalamhil ba-
shari au huwa aqrah, innallaaha 'alaa
kulli syai-in qadiir•
.7 8. Lan Allah kang nglahirake sira kabeh

sp.ka wetenge Ibunira, sarta sira ora padha
1 /fuangerti barang-barang. PanjenengaNe ban-
V jur ndadekake pangrungu, paningal Ian ati,
supaya sira padha syukur ing Allah.
waUaahu akhrajakum mim huthuuni um-

mahaatikum Iaa ta'lamuuna syai-aw wa
ja'ala lakumus sam'a wal ahshaara wal
af-idatah, la'aUakum tasykuruun.
499
79. Apa wong-wong iku ora padha ndeleng

marang manu k kang kinereh mabur ana ing
awang-awang kang dhuwur? ora ana kang
bisa nyandhet manuk mau, kajaba mung
Allah piyambak, sanyata kang mangkono
iku dadi Ayat tandha yekti kuwasane Allah Alam yarau ilath-thairi musakhkharaatin
fii jawwis samaa', maa yumsikuhunna
tumrap wong-wong kang padha iman. iIIallaah, inna fii dzaalika la-aayaatil
Jiqaumiy yu'minuun.
80. Lan Allah wus ndadekake panggonan

kanggo sira kabeh, yaiku ana ing omah-
omahira kang digawe saka watu Ian pad has, ",,//~.,,/" ,,/~"-:.9w ,/' rf. ,J" f/? . . . ., , ,
IJ} • • • ,., "(.; , W'll\ 'I~
Ian PanjenengaNe wus ndadekake omah- A .. ) " '/'Y.. ~ X!~ ;) ~~
omah kang dig awe saka walulange kewan
kanggo sira, yaiku kemah kang gampang di- ~~~/~ \;'·\/k:!""\,;.A . . y<":/(~.\
j elih-elih, sarta entheng ana ing waktu mang-
kat lelungan Ian tetepira manggon. Lan uga
.... .> ~.-'-'~1yD <;.u-'~\:J/
.?i -'\1 [~r //" [1.r1,/
o ~.~U.... \.G,\.:,;,Q-,\.)G·t
saka wulu domba, wulu unta, Ian wulu Wallaahu ja'ala lakum mim buyuutikum
wedhus benggala, bisa digawe pirantining sakanaw waja'ala lakum min juluudil
omah Ian katrampilan kasenenganira, nganti an'aami bu)uutan tastakhiffuunahaa
tekan mangsane rusak. yauma zha'nikum wa yauma iqaamati-
kum, wamin ashwaafihaa wa auhaarihaa
wa asy'aarihaa atsaatsaw wa mat3a'an
ilaa hnn.
81. Lan Allah wus ndadekake cyub-eyub

kanggo sira kabeh saka barang kang wus di-
titahake, Ian PanjenengaNe wus ndadekake
guwa pandhelikan kanggo sira kabeh. Lan
wus andamel kanggo sir;l kabeh sandhangan
kanggo nulak panas, Ian wus ndadckake
klambi kere kanggo nulak pedhang ana pa-
lagan. Kaya anggone Allah wus paring kang
sampurna nikmate marang sira kabeh, muga- Wallaahu ja'ala laklllll rnirnlllaa khalaqa
muga sira padha sumarah ing PanjencngaNe i zhilaalaw waja 'ala lakulli minal jibaali
aknaanaw waja'ala lakum saraabiila La'lii-
kllmlll harra wa ,araahii!" ta(liikllm ha'-
sakllm. ka(l7,aalika ),lIlimnlll ni'malahull
'alaikllm la'allakum tuslimulln.
82. Manawa wong-wong mau padha mle-

V ngos nglirwakake, satemene sira Muhammad,
o 0;.;~l\·~·\/;t~8~r-r/~;~
.. ;- c-: .. ....::Yy(,:,) .. -Ar
iku mung sadefIlla nekakake pawarta ama- Fa-in tawallau fa-innamaa 'a1aikal ba-
nating Allah kalawan nyata. laaghul muhnn.
500
83. Wong-wong mau padha sumurup kan-

nikmatane Allah, dheweke banjur padha
mukir, sarra akeh-akehe wong-wong mau
padha kafir.
Ya'rifuuna ni'matallaahi tsumma yun-

kiruu nahaa wa-aktsaruhumul kaafiruUIL
Saben Rasul jumeneng saksi tum rap
umate.
84. Lan elingna, ana ing dinane Ingsun
bakal ngangkat Nabi jumeneng dadi saksi
tumrap saben-saben umat; wong-wong kafir
ora padha diparingi palilah ngaturake uzure,
Ian ora diperdi supaya golek karidhan!
Wa yauma nab'atsu min kulli ummatin
syahiidan tsumma laa yu'dzanu lilladzii-
na kafaruu walaa hum yusta'tabuun.
85. Manawa wong-wong kang nganiaya iku

wus sumurup siksa Naraka, mesthi ora bakal
padha dienthengake siksa mau tumrap
dhewe ke, Ian ora disamenekake maneh.
Wa idzaa ra-alladziina zhalamul 'adzaaba
falaa yukhaffafu 'anhum walaa hum yun-
zharuulL
86. Dene manawa wong-wong musyrik iku

wus sumump marang sekuthu-sekuthune,
padha matur: "Dhuh Pangeran kita, lah
punika sedaya sekuthon kula, ingkang kula
sesuwuni, sanesipun Padu ka!" Brahala-bra- c,""".~ffi ~",1" "
hala mau anjawab nyelaki; pangueape:
.:cl' ~tJ-::\t~""\H~=\~
o·I.:)~" ,. ~~"..~
.tIt;
"Satemene sira kabeh iku mesthi padha

Wa idzaa ra-alladziina asyrakuu syura-
goroh!" kaa-ahum qaaluu rabbanaa haa-ulaa-i
syurakaa-unal ladziina kunnaa nad'uu
min duunik, fa-alqau ilaihimul qaula
innakumlakaadzibuulL
87. Lan ing dma iku wong-wong kang ~r~~'9V 1U, , ...... / • . . . ' " ,r-'
t'il:) 1M ~ 1-'_ - 1'-11 ~' ~~.tJt t·::I\ .... _"V
musyrik kabeh padba sumarah marang Allah. ~ l ~,~"t"I>'Y..~ ,,~.J
Ian kabeh kang padha direka-reka mau iiang .I' ,1(" .....
saka dheweke. yaiku nerangake yen brahaia- o C)}~.
brahala mau ora bakal bisa nyafa'an. Wa-alqau ilaIlaahi yauma-idzi(n)ssalama
wa dhalla 'anhum maa kaanuu yaftaruun
88. Wong-wong kafir Ian wong-wong kang

sok ngalang-alangi lakune Agamaning Allah,
mesthi Ingsun bakal nambahi siksane ma-
tumpuk-tumpuk, jalaran anggone padha
gawe rusak.
501
AIladziina kafaruu wa shadduu 'an sa-

bii1iUaahi zidnaahum 'adzaaban fauqal
'adzaahi bimaa kaanuu yufsiduun.
89. Lan elingna, ana ing dinane Ingsun

nangekake kabeh ummat, Ingsun tetepake
saksi ing dheweke, saka bangsane, uga Ingsun
wus ngangkat sira Muhammad dadi saksi
tumrap ummatira kabeh. Lan Ingsun anurun-
ake Kitab Quraan iku marang sira, supaya
sira anerangake kabeh perkara, dadi pituduh, Wa yauma nab'atsu fii kulli ummatin
dadi rahmat, sana dadi bebungah tumrap syahiidan 'alaihim min anfusihim wa
wong-wong Islam (kang sumarah ing Allah). ji 'naa bika syahiidan 'a1aa haa-ulaa-i,
wa nazzalnaa 'a1aikal kitaaba tibyaanal
Iikulli syai-iw wahudaw wa rahmataw
wa busyraa IiImuslimiin.
Pokok-pokoking budi-pakerti kang
utama.
~/"
90. Satemene Allah andhawuhake laku G.-~ ~4.~~~.~ .'~JI~J~~;'~~1 ~J-~'
adil, laku becik, Ian weweh marang sanak
. ., ., 'I'
kulawarga, Ian PanjenengaNe nyegah laku 'f,.~t" . .(: . ,;\" ;--~l ~ ~~ J:~it
if~.':>
. . ....
ala,. Ian mung kar ya1'ku per ka ra kang ora d'1- "" • .J?.J-,
idzinake dening Syara', sarta kalacutan. / . . ,rr". .
/(-+:: ,'(;! ~
c)-'..iv;:i~~
Allah paring pitutur rna rang sira kabeh 0 , ••
Innallaaha ya'murn bil fadli wal ihsaani
muga-muga sira kabeh padha gelem ding! wa iitaa-i dzil qurbaa/ wa yanhaa 'anil
fahsyaa-i wal munkari wal baghyi,
ya'izhukum la'allakum tadzakkaruun.
91. Lan sira padha nuhonana janjine Allah,

manawa sira wus padha janji, Ian sira aja
padha ngrusak ing sumpah sawuse dikuwat-
ake, Ian tern en sira wus andadekake Allah
dadi saksinira. Satemene Allah iku Maha
.... ,,,, .... ~ 9 .... ' ,1 ....
Nguningani barang kang padha sira tindak- ."\ ~!."': • \ -~'" t ~ t
o ~~ ~. 4I.l C)"
ake.
Wa aufuu bi'ahdiIlaahi idzaa 'aahad-
tum walaa tanqudhul aimaana ba'da
taukiidihaa waqad ja'altumul-laaha 'a1ai-
kum kafiilaa, innallaaha ya'lamu maa
taf'aluun.
\
92. Lan anggonira ngrusak sumpah ik\!,
aja kaya kaanane .wong wadon kang ngu- .. -:;t '''(, r"',,;,,- ,~,:,:: 7:1ir~ ;"~.,(" ",.
dhari sambungan antihan sawuse dikenceng- 1j.' ~ ~ "&l.r~ 10>;0 ~~ ~.r
ake, sabab mesthi bakal udhar kabeh; yaiku ..... l~ ·"t~(V~.1 ,t=-r. . •...... ~ 1.1.~!'rtr~.' ...
sira ngangkat sumpah kang pedune kanggo ~Y'i<;) .... ~)~~},,:,>,~ uo=.tt
gawe onar ing antaranira, jalaran kaanane ~t.,{".b ~~, "d\:r"~ j,""v/., \, .... " ~ ",,9
golongan kaum Quraisy, luwih akeh cacah ~)~@~~.l.o;Jt}-Ot~~)Ii.t'Ut
Ian kasugihane, tinimbang golongan kang
iman. Satemene Allah karsa nyoba ing sira
502
kitbeh kalawan dhawuh mau, Ian Panjeneng- Walaa takuunuu kaIIatii naqadhat ghazla-
aNe mesthi nerangake marang sira kabeh haa mim ba'di quwwatin ankaatsaa,
tattakhidzuuna aimaanakum dakhalan
besuk ana ing dina Qiy am at , bab perkara bainakum an takuuna ummatun hiya
kang sira padha sulaya. 570) arbaa min ummah, innamaa yabluu-
kumuUaahu bih, walayubayyinanna la-
kum yaumal qiyaamati maa kuntum
fJihi takhtaIifuun.
93. Lan saupama dadi kaparenging karsane

Allah, yekti sira kabeh didadekake ummat
siji ana ing Agama kang haq, ananing Allah
nyasarake sapa kang dikarsakake, Ian paring
pituduh marang sap a kang dikarsakake. Lan
sira kabeh'mesthi didangu samubarang kang
sira tindakake. Walau syaa-alIaahu laja'alakum ummataw
waahidataw walaakiy yudhiIIu may ya-
syaa-u wa yahdii may yasyaa', walatus-
alunna 'ammaa kuntum ta'maluun.
94. Lan sira aja ndadekake sumpahmu

kanggo ngreka daya ing antaranira, kang
anjalari kaplesete dlamakanira, sawuse te-
tepe, Ian sira bakal ngicipi siksa kang banget
alane; sabab dosanira wus ngalang-alangi
manungsa kang nindakake Agamaning Allah,
Ian sira kabeh kapatrapan siksa kang gedhe
Walaa tattakhidzuu aimaanakum dakha-
temenan. lam bainakum fataziIIa qadamum ba'da
tsubuutihaa wa tadzuuqus-suu-a bimaa
shadad-tum 'an sabiiliIIaah, walakum
'adzaabun 'azhiim.
95. Lan sira aja ngedol perjanjiyane Allah

sarana rega sathithik, satemene ganjaran
kang ana ing ngarsaning Allah iku luwih
becik tumrap sira kabeh, manawa sira kabeh
padha mangerti. Wala tasytaruu bi'ahdillaahi tsamanan
qaliilaa, innamaa 'indallaahi huwa khai-
rullakum inkuntum ta'Iamuun.
96. Kabeh barang kang ana ing sira iku

( mesthi bakal entek, dene barang kang ana
ing ngarsaning Allah iku langgeng. Lan yekti
Ingsun bakal paring ganjaran tumrap wong-
570). Ing zaman samanten cacahipun tiyang Islam nembe sakedhik sami damel parjanjian kiyat
kalayan Nabi s.a.w., sabab situasi Ian kondisi tiyang kafir Quraisy kiyat sarta pangalamanipun
cekap. Ing wusana titiyang ingkang damel parjanjian kala wau gadhah krentek badhe ambatal-
aken, pramila Gusti Allah paring dhawuh: dipun awisi! Makaten sawatawis katerangan saking
ayat 92 - 96, dados anetepi (teguh) ing janii punika kalebet bum pakerti utama, sifating
ksatriya.
503
wong kang padha sabar (teguh ing janji), o~

;~.•
kalawan ganjaran kang luwih becik tinim-
bang karo barang kang wus tau dilakoni. . Maa 'indakum yanfadu wamaa 'indaJ-
laahi baaq, walanajziyannal ladziina sha-
baruu ajrahum bi-ahsani maa kaanuu
ya'maJuun.
97. Sing sapa nindakake laku becik, padha

uga priya utawa wanita, Ian dheweke iku
J iman, mesthi Ingsun bakal maringi pangu-

ripan kang kapenak ana ing Donya, sana
Ingsun bakal nyampurnakake ganjarane ka-
lawan kang luwih becik, tinimbang karo ba-
rang kang wus tau ditindakake. 571) Man 'amila shaaliham min dzakarin
au untsaa wahuwa mu'minun falanuh-
yiyannahuu hayaatan thayyihah, wala-
. na.iziyannahum ajrahum bi-ahsani maa
kaanuu ya'maluun.
98. Dene manawa sira maca Quraan, becik
I nyuwuna reksa ing Allah, maca ta'awwudz,

nyuwun reksa saka panggodha rcncananmg
syetan kang diran jam!
• -:0'1
o ~.~-'"
Fa-idzaa qara'lal qur-aana fasta'idz bil-

laahi minasy syaithaanir rajiim.
99. Satemene syetan iku ora duwe pangu-
v wasa apa-apa marang wong kang padha iman

Ian tawakkal (sumarah) marang PangeraNe.
Innahuu laisa lahuu sullhaanun 'alai

ladziina aamanuu wa'alaa rabbihim yata-
wakkaluun.
100. Satemene kuwasane syctan iku mung

marang wong kang padha nganggcp bcndara
v marang--dheweke, Ian wong-wong kang nya-
kuthokake marang Allah.
Innamaa sullhaanuhuu 'alai ladziina ya-
lawallau nahuu walladziina hum bihii
musyrikuun.
571). Wonten ing azas hukum Isla!ll, sintena kemawon priya utawi wanita badhe nampi ganjaran
ingkang sami, sarta amal shaleh wau kedah adhedhasar iman. Dados manawi hoten amal shaleh,
inggih boten pikantuk ganjaran, pramila ing piwulang [slaIl] boten wonten "wong wadon iku
Suwarga nunut, Neraka katut", ingkang leres Islam punika'demokratis - agamis wonten ing hak
Ian kuwaiiban. Engeta emancipatie ingkang dipun anjuraken Ibu R.A. Kartini punika supados
wanita gadhah hak Ian kuwaiiban sami kaliyan priya ing laladan pendidikan Ian pengajaran.
Dados dhasar uiar gagasanipun adhedhasar Agami Islam sarta demokratis.
504
Allah luwih pirsa apa kang manfa'at

Ian cocok ing suwasana Ian jaman.
101. Manawa Ingsun angganti sawijining
ayat marang panggonan ayat liya, Ian Allah
iku luwih ngawuningani kabeh kang tinurun-
ake, wong mau padha angucap: "Saleresipun
panjenengan Muhammad, punika namung
tiyang ingkang darnel-darnel!" Ananging
akeh-akehe wong-wong mau ora padha Wa-idzaa baddalnaa aayatam makaana
mangerti. aayatiw wallaahu a'lamu bimaa yunaz-
zilu qaaluu innamaa anta muftar, bal
aldsaruhum laa ya'lamuun.
102. Sira dhawuha Muhammad: "Quraan

iku diturunake dening Roh Suci, Jibril, saka
ngarsane Pangeranira kalawan haq kanggo
netepake ati-atine wong Mu'min, Ian dadi
pituduh sarta dadi pawarta-bungah tumrap
QuI nazzalahuu ruuhul-qudusi mir rabbi-
wong-wong Islam (sumarah ing Allah). ka hil-haqqi liyutsabbital ladziina aama-
nuu wa hudaw wa busyraa IiImuslimiin..
103. Lan satemene Ingsun ~ Ngawuningani

manawa wong-wong mau padha ngucap:
"Satemene kang mulang dhewckc Muham-
mad, iku mung sawijining manungsa!" Pa-
ngandikaning Allah: "Tcmbungc kang di-
tuduhake dening wong-wong mau tembung
'Ajam (tembung manca), ing mangka iki
Quraan nganggo basa Arab kang cetha!" 572) Walaqad na'lamu annahum yaquuluuna
innamaa yu'alJimuhuu basyarun lisaanul
ladzii yulhiduuna i1aihi a'jamiyyuw wa
haadzaa Iisaanun 'arabiyyum mubiin.
Wong kang adoh saka pituduhing
Allah.
104. Satemenc wong-wong kang ora iman
vS arang ayat-ayating Allah (Quraan), temen

Allah ora bakal karsa anuduhakc marang
dheweke, malah wong-wong mau kapatrap-
an siksa kang perih. Innalladziina laa yu'minuuna bi-aayaatil
laahi laa yahdiihimullaahu wa lahum
'adzaabun aIiim.
572). 'Titiyang kafir andakwa manawi Andika Rasulullah s.a.w. punika dipun wucal tiyang ingkang
pangertosanipun basa Arab awon, dados nyamekaken kasusastranipun basa Arab ing Quraan
punika boten sae. Ananging nyatanipun anedahaken bilih Al-Quraan punika basanipun sarwa
unggul kasusastranipun, sarta mumpuni samudayaning hajatipun ngagesang ing alam Donya
dumugining Akherat. Dipun waos tiyang linangkung (intelek) dumugi zaman tehnologi-modem
sapunika boten telas-telas Ian kendel-kendel anggenipun kepingin nyumerapi wewados-wewados
ing salebeting Al-Quraan ingkang basa Arab wau. Rak inggih makaten ta, dhuh para sutrisna?
kadosta Prof. 19naz lioldziher wonten ing buku karyanipun "Die richtungen der Islamischen
Koranauslegung" (Leiden E.J. Brill - 1952)
505
Surat 16 AN NAHL (. T AWON ) Juz 14
lOS. Mesthine wong-wong kang padha gawe

gegorohan iku, yaiku wong-wong kang ora
iman marang ayat-ayating Allah, Ian wong-
wong mau yaiku wong kang padha goroh.
hmamaa yaftaril kadzibal Iadziina Iaa
yu'minuuna bi-aayaatillaah, wa ulaa-ika
humul kaadzibuun.
106. Sapa sing kafir marang Allah sawuse
J imane, mesthi tampa bebenduning Allah,

kajaba wong kang dipeksa marang kekafiran,
ananging atine tetep mantep ana ing iman
(dheweke ora dosa), ananging sap a sing jem-
bar atine tur pancen ngarepi kekafiran,
wong-wong mau mesthi tampa bebenduning Man kafara billaahi mim ba'di iimaani-
Allah, Ian bakal kapatrapan siksa kang hii ilIaa man akriha wa qalbuhuu muth-
gedhe. ma-innum bil iimaani walaakim man
syaraha bil-kufri shadran fa'alaihim
ghadhabum minallaah, walahum 'adZlia-
bun 'azhiim.
107. Kang kaya mangkono iku (kang isih ~,~~t~~jlt~~t~t~~~~ -1·V

ngarepi kekafirane), jalaran dheweke padha
kasengsem marang kauripan Donya, ngalah- o Ci~t~.;iit 1S~5 ~t$l
ake kauripan Akherat, Ian satemene Allah
ora karsa nuduhake marang wong kang Dzaalika bi·annahumus tahabbul hayaa-
padha kafir; tad dun-yaa 'alai aakhirah, wa annallaaha
laa yahdil qaumal kaafiriin.
108. Wong-wong kang mangkono iku, yaiku

wong-wong kang atine, pangrungune, Ian
"j pandelenge wus ditutup dening Allah. Lan
\7 wong-wong kang mangkono mau yaiku
wong kang padha nglirwakake (anggegam- Ulaa-ikal Iadziina thaba'allaahu 'alaa qu-
pang). luubihimwa sam'ihim wa abshaarihim,
wa ulaa·ika humul ghaafiluun.
j ' dheweke
109. Wus ora mamang maneh manawa
iku besuk ana ing Akherat kalebu
ewone wong-wong 'kang padha rugi. Laa jarama annahum fil aakhirati humul
khaasiruun.
110. Banjur kanyatan satemene Rakhmat-

ing Pangeranira iku kaparingake marang
wong-wong kang hijrah sawuse kena coba,
dheweke banjur padha perang (saperlu labuh
Agamaning Allah), sarta padha sabar, sate-
mene Pangeranira sawuse hijrah iku sayekti Tsumma inna rabbaka lilladziina haa-
Maha Ngapura sarta Maha Asih. jaruu mim ba'di maa futinuu \summa
jaabaduu wa shabanlU, inna rabbaka
mim ba'dihaa laghafuurur rahiim.
111. Ana ing dinane sakabehing badan

padha sowan kalawan padudon ambelani
awake dhewe, Ian kabeh badan ditetepi
wawalese, satimbang karo kalakuwane, Ian
dheweke ora padha dikaniaya (dirugekake). Yauma ta'tii kuDu nafsin tujaadilu 'an
nafsihaa wa tuwaffaa kuDu nafsim maa
'amilat wahum laa yuzhlamuun.
112. Lan Allah andamel sanepa ing sawiji-

ning Negara, kang kahanane biyen aman Ian
tata tentrem, ahline tetep, rezekine jembar
maprah-maprah tekane marang Negara iku
saka ngendi-endi panggonan, nanging para
warganing Negara mau banjur nyelaki kani'-
mataning Allah, Allah nuli ngicipake marang
wong-wong mau: rasa ngelih (paceklik) Ian
rasa wedi, jalaran perkara kang wus padha di- Wa dharabaUaahu matsalan qaryatan
tindakake. kaanat aaminatam muthma-innatay ya'-
tiihaa rizquhaa raghadam min kuill ma-
kaanin fakafarat bi-an'umillaabi fa"1ldzaa-
qahal laabu libaasal juu'i wal khaufi bi-
maa kaanuu yash-na'uun.
113. Lan temen wus rawuh marang wong-

wong mau sawijining Rasul saka golongane,
wong-wong mau nuli padha anggorohake
Rasul iku, Allah banjur matrapake siksa
marang wong-wong mau, Ian dheweke pinuju Walaqad jaa-ahum rasuulum minbum fa-
lagi padha nganiaya. kadzdzabuuhu fa-akhadzahumul 'adzaa-
bu wahum zhaalimuun.
Pangan kang halal Ian kang haram.

114. Sira kabeh padha mangana rezeki
kang wus diparingake dening Allah marang
V
I sira .kabeh kang halal tur suci, Ian padha
ngaturna puji-syukur ing kani'mataning
Allah, yen nyata sira kabeh iku manembah Fakuluu mimmaa razaqakumul laabu
marang PanjenengaNe piyambak. halaalan thayyibaw wasykuruu ni'matal
laabi in kuntum iyyaabu ta 'buduun.
507
115. Satemene kang wus diharamake

tumrap sira kabeh iku mung bathang, getih,
daging babi, Ian kewan kang disembelih
J nganggo nyebut disajekake saliyane Allah.

Ewa dene kang kapeksa kudu mangan barang
kang kasebut mau, sauger ora anjarag Ian ora
ngliwati wates (anggone mangan), satemene Innarnaa harrarna 'alaikumul maitata
Allah iku Maha Ngapura tur Maha Asih. waddarna walahmal khinziiri warnaa
uhilla lighairillaahi bih, farnanidh thurra
ghaira baagiw walaa 'aadin fa-innallaaha
ghafuurur rahiim.
j 116. Lan sira kabeh aja ngandhakake goroh

barang kang disebut dening lesan-lesanira,
yaiku: "Iki halal, Ian yen iki haram!",
karepe gegorohan mau diakokake saka ngar-
sane Allah. Satemene wong-wong kang gawe
gegorohan marang Allah iku ora bakal padha
begja. Walaa taquuluu limaa tashifu alsinatu-
kumul kadziba haadzaa halaaluw wa
haadzaa haraarnul Iitaftaruu 'alallaahil
kadzib, innalladziina yaftaruuna 'alai
laahil kadziba laa yuflihuun.
117. Bandha kasenengan Donya iku mung

sathithik, Ian besuk ana ing Akherat wong-
wong mau bakal kapatrapan siksa kang ngla- Mataa'un qaliil, walahum 'adzaabun
rani .. aliim.
118. Lan Ingsun wus ngaramake tumrap

wong-wong Yahudi, perkara kang wus lng-
sun caritakake marang sira Muhammad,
wiwit biyen sadurunge; Ian Ingsun ora ngani-
aya ing wong-wong mau, ananging malah
dheweke sing padha nganiaya marang awake
dhewe. 57 3) Wa 'alai ladziina haaduu harramnaa
maa qashashnaa 'alaika min qabl, warnaa
zhalarnnaahum walaakin kaanuu anfusa-
hum yazhlimuun.
119. Banjur satemene Pangeranira iku

jembar Rakhmate marang wong-wong kang
nindakake laku ala kagawa saka kabodhoh-
ane, bareng sawuse mangkono wong-wong
mau padha tobat sarta nglakoni kabecikan.
Temenan sawuse tobat iku Pangeranira tuhu
kang Maha Ngapura tur Maha Asih.
373). Mirsanana ayat 146 Surat Ai-An'aam.
508
Tsumma inna. rabbaka lilladziina 'ami-

Ius suu-a bijahaalatin tsumma taabuu
mim ba'di dzaalika wa ashlahuu inna
rabbaka mim ba'dihaa laghafuurur ra-
hiim.
Nabi Ibrahim a.s. iku tepa palupi kang

bedk.
120. Satemene Ibrahim iku Panutan kang
bekti marang Allah, sarta condhong becik
atirie,574) Ian dheweke iku dudu golongane
wong-wong Musyrik.
lnna ibraahiima kaana ummatan qaa-
inatal Iillaahi haniifaa, walam yaku
minal musyrikiin.
Il1. Dheweke muji-syukur marang kani'-

v~atan paparinge Allah, Allah wus milih dhe-
wcke, sarta maringi pituduh marang dalaning
Agama kang bener.
Syaakiral li-an'umih, ijtabaahu wa ha-
daahu i1aa shiraathim mustaqiim.
122. Lan Ingsun wus maringi kabecikan ana

jng Donya,. Ian ana ing Akherat dheweke
'" i(lbrahIm) dm kalebu cwone wong kang
padha saleh.
Wa aatainaahu fid-dun-yaa hasanah, wa
innahuu fil-aakhirati laminash shaalihiin.
123. Ingsun nuli paring Wahyu marang sira
r/
1
MUhammaJ, yaiku supaya sira andherek
Agamane Ibrahim kang condhong marang
Agama Islam, Ian dhcwekc iku dudu golong-
ane wong-wong Musyrik. Tsumma auhainaa ilaika anit-tabi' millata
ibraahiima haniifaa, wamaa kaana minal
musyrikiin.
124. Mesthine wus dipasthekake supaya

ngagungake dina Sabtu iku, mung tum rap
wong-wong (Bani israil) kang padha pasula-
yan ana ing perkara dina iku; Ian satemene
Allah Pangeranira iku mesthi ngukumi ing
antarane wong-wong mau besuk dina Qiya-
mat, ana ing perkara kang padha dipasula-
yakake.
574). Condhong atine (hanif) maksudipun: ingkang tansah cepengan sarana kekah ing kaleresan sart,
boten nate nilaraken kuwaJiban Agami.
509
Innamaa ju'ilas sabtu 'alalladziinakh tala-

fuu fiih, wa inna rabbaka layahkumu
bainahum yaumal qiyaamati iJimaa kaa-
nuu fiihi yakhtalifuun.
125. Sira angajaka marang Agamane Pange-

ranira (da'wah Islamiyah) kalawan kawicak-
v sanan, Ian pitutur kang becik, Ian sira mang-

sulana wong-wong kang ambantah ing sira
nganggo alasan kang becik. Satemene Pange-
ranira iku luwih Ngawuningani marang
wong-wong kang oleh pituduh.
Ud'u ilaa sabiili rabbika bilhikmati wal
mau'izhatil hasanati wa jaadilhum bil-
latii hiya ahsan, inna rabbaka huwa a 1a-
mu biman dhalla 'an sabiilihii wahuwa
a 1amu bil muhtadiin.
126. Manawa sira kabeh arep males pang ani-

aya marang wong-wong mau, sira padha
malesa samurwate kaya dene kang wus cli-
tindakake dening dheweke, dene manawa
sira padha sabar, iku luwih becik tumrap Wa-in 'aaqahtum fa'aaqibuu bimitsli maa
wong-wong kang padha sabar. 'uuqibtum hih, "ala-in shabartum lahu-
wa khairullishshaabiriin.
127. Lan sira disabar, nanging kasabaranira

iku ora bisa klakon, kajaba kala wan pitulung
Sihing Allah, Ian poma dipoma sira aja susah
ana ing perkarane wong-wong mau, sarta sira
aja rupeg miris marang pangreka-dayane Washbir wamaa ,hahruka iIIaa billaahi
wong-wong mau. walaa tal17.311 'a1aihim walaa taku fii
dhaiqim mimmaa yamkuruun.
128. Satemene Allah iku tansah anartani

wong-wong kang padha taqwa marang Pan-
jenengaNe, Ian wong-wong kang padha tu-
mindak becik.
InnaUaaha ma'alladziinat taquw walIa-
***) . dziina hum muhsinuun.
•• *). Comperative study of Quraan. utawi pasinaon tandhingan antawisipun Surat An Nahl kalayan
Surat AI Isra', ing an13wisipun makaten:
1. Wonten ing Surat An Nahl punika Allah nyebataken anggenipun tetiyang Yahudi sami pa-
dudon bab dinten Sabtu (Sabat). dene wonten ing Surat Al Isra' ingkang dipun terangaken
bab syari'at ta13 tumindakipun sadaya 13tanan Agami ing Kitab Taurat.
2. Allah SWT angersakaken supados Kanjeng Nabi Muhammad s.a.w. tetep sabar ngadhepi
pangreka-dayanipun tetiyang Musyrikin. makaten wonten Surat An Nahl, ananging wonten
Surat AIIsra' Gusti Allah anerangaken kamulyanipun Rasulullah s.a.w. sarta luhuring drajat-
ipun wonten ngarsaning Allah SWT.
510
3. Maben salting tala, ingkang kasebat ing Surat An Nahl punika manfa'atipun saged dados obat
ing sarira (jampi raga ingkang saweg nandhang raga ~ sakit), dene won'ten ing Surat AI Isra'
kasebataken bilih AI Quraan punika dados obat ing kajiwan (way of life) tumraping para
manungsa ingkang iman, sarta dados pitedah ing 'alam Jagad Raya.
4. Sawenehing manungsa boten purun nyuk;"ri malah nyelaki dhateng kani'mataning Allah
ingkang tanpa petangan (boten saged dipun etang), tur sami anjarag tumindak murang syara'
boten ngangge tatanan Agami, ingkang dipun uja namung ubaling hawa-nafsu, makaten ing
Surat An Nahl, wonten ing Surat Al Isra' dipun ceplosaken bilih ingkang tumindak makaten
punika titiyang Bani Israil, malah katambahan katerangan malih, bilih Bani Israil punika
ingkang kerep san get darnel karisakan ing Bumi.
511
Surat 17 AL ISRA' (NGLAKOKAKE ING WAYAH BENGI) Juz 15
AL ISRA' (NGLAKOKAKE ING WAYAH BENGI) *)

Tumuruning wahyu ana ing Mekkah, kajaba ayat 26, 57,
Ian saka 73 nganti entek-entekane ayat 80 kawahyokake
ana ing Madinah. Tumurun sawuse Surat Al Qashash.
JUZ 15

Maha Asih.
Bismillaahir rahrnaanir rahiim.
bra' saka Mekkah menyang Baitul

Maqdis minangk.a.- pakurmatan Nabi
Muhammad s.a.w.
1. Maha Suci Allah kang wus nglakokake
kawulaNe Muhammad, ing sawengi nutug,
saka Masjidil Haram menyang Masjidil Aqsha
(Baitul Muqaddas) kang ing sakiwa tengene
Ingsun paringi Berkah, **) lngsun anggo
nuduhake marang dheweke sawenehe tandha
yektinIngsun, sanyata PanjenengaNe Allah Subhaanal ladzii asraa bi'abdihii laiIam
iku kang Maha Miyarsa sarta Maha Priksa. minaI masjidil haraami iIal masjidiI aq-
shal ladzii baaraknaa haulahuu linuriya-
huu min aayaatinaa, innahuu huwas
samii 'ul bashiir.
2. Lan Ingsun wus paring Kitab marang

Musa, Kitab iku Ingsun dadekake pituduh
tumrap wong Bani Israil, Ian Ingsun ngan-
dika: "Sira aja padha nganggep ana Pangeran
saliyanlngsun kang pinasrahan". Wa aatainaa muusal kitaaba wa ja'aInaa-
hu hudal libanii israa-iiIa aIlaa tattakhl-
dzuu min duunii wakiilaa.
*). Ugi dipun wastani surat Bani brail.
**). Masiidll Agsha tuwin wilayah-wilayah sakiwa tengenipun pikantuk Berkahing Allah maksudipun
ing panggenan ngriku punika kathah para Andika Nabi dipun turunaken Ian ing teiatah kasebat
panci tanah pasiten ingltaug subur ingkang sarwa tinandur sana pinanggih pinten-pinten bahan
energi.
512
3. Tedhak turune wong-wong kang

Ingsun motake ing prahu kalawan Nabi Nuh,
satemene Nuh iku kawula kang akeh banget
Dzurriyyata man hamalnaa rna'a nuuh,
syukure. innahuu kaana 'ahdan syakuuraa.
Rusake Bani Israil sabab ndaga dha-

wuh piwulange Kitab Taurat.
4. Lan Ingsun wus anerangake ana ing
Kitab Taurat marang Bani Israil, yen sira
kabeh mesthi gawe karusakan ana ing Bumi
kaping pindho, 575), Ian yekti sira bakal
gumedhe banget Ian kumaluhur temenan. Wa qadhainaa i1aa banii israa-ii1a fiI ki-
taabi Iatufsidunna m ardhi marrataini
waIata'lunna 'uluwwan kabiiraa.
5. Bareng janji siksa kang kapisan saka

piala loro iku wus kalakon, Ingsun utus para
kawulanlngsun kang anduweni kakuwatan
kang gedhe, supaya wong-wong mau anggo-
leki sira kabeh, banjur merangi Ian mateni
~
"';','
,.....
o':J,uA
sira "kabeh ana ing tengah-tengahing omah
(kampung), Ian janji matrapake siksa iku Fa-idzaa jaa-a wa'du uulaahumaa ba'ats-
mesthi kalakon. naa 'alaikum 'ibaadal lanaa ulii ba'sin
syadiidin fajaasuu khilaalad diyaar, wa
kaana wa'dam maf'uuIaa.
6. Ingsun banjur ambalekake kamenang-

an marang sira kabeh Bani Israil, yaiku bisa
ngalahake Bukhtunsur sawadya balanc, Ian
Ingsun wus maringi sira kabeh bandha Ian
'anak kang akeh, Ian Ingsun dadekake sira
Tsumma radadnaa lakumul karrata 'alai-
kabeh golongan kang akeh wilangane.
him wa amdadnaakum bi-amwaaIiw wa
baniina wa ja'aInaakum aktsara nafIiraa.
7. Manawa sira padha nglakoni kabecik-

an, iku salugu kanggo kabecikan awakira
dhewe, dene manawa sira padha nglakoni
!,,/ panggawe ala, hiya tanggung jawab awakira.
Lan manawa wus teka janjining si ksa , kang
kaping pindho, nuli Ingsun angutus mung-
suh-mungsuhira Raja Parsi Ian Rumawi, su-
paya ngasorake ing sira kabeh Bani Israil,
575). Bani Israil damel karisakan ingmasyarakat kalih prakawis: sapisan ambalela mbadal Kitab
Taurat. marjaya Nabi Syu'ya a.s. Ian ngunjara Armia. kaping kalih marjaya Nabi Zakaria a.s.
lan Nabi Yahya a.s. sarta gadhahmaksud badhe marjaya Nabi 'Isa a.s. Katerangaken salajeng-
!pun kitha Yerusalem anemahi karisakan., makaten para ahli Tafsir anerangaken. kados ingkanl
kadhawuhaken ayat no 4 - no 7. '
513
ian supaya wong-wong mau mlebu Mesjid In ahsantum ahsantum Ii-anfusikum, wa

Baitul Muqaddas Ian wewengkone, kaya in asa'tum falahaa fa-idzaa jaa"1l wa';!ul
anggone padha mlebu Ian ngobrak-abrik aakhirati liyasuu-u wujuuhakum waliyad-
khulul masjida kamaa dakhaluuhu awwa-
dhek biyen. Mangkono uga supaya mungsuh- la marratiw waliyutabbinm maa 'a: I
ira ora leren-leren ngrusak sira kabeh sajrone tatbiiraa.
dheweke isih padha nyekel panguwasa.
8. Muga-muga Pangeranira paring Rakh-

mat marang sira kabeh, sawuse siksa kang
kaping pindho, dene manawa sira bali kafir
maneh, Ingsun mesthi uga bakal bali nyiksa
maneh ing sira, Ian Ingsun ndadekake Na- 'Asaa rabhukum ay yarhamakum, wa-in
raka Jahanam iku kanggo pakunjarane wong- 'ud-tum 'udnaa wa ja'alnaa jahannama
wong kafir. lilkaafiriina hashiiraa.
Kitab Quraan nuduhake dalan kang

luwih bener.
9. Satemene Quraan iki anuduhake ma-
rang dalan kang luwih bener, Ian dadi pa-
warta-bungah tumrap wong-wong kang
padha Mu'min, yaiku wong-wong kang
padha anindakake kabecikan, yen dhewekc
iku bakal kaparingan ganjaran kang agung.
mna haadzal qur-aana yahdii lilIatii hiya
aqwamu wa yubasysyirul mu'miniinal
ladziina ya'maluunash shaalihaati anna
lahum ajran kabiiraa.
10. Lan satemene wong-wong kang ora

iman ing dina Akherat iku, Ingsun cawisi
kanggo wong-wong mau siks~ kang nglarani.
Wa anna! ladziina laa yu'minuuna bi!

aakhirati a'tadnaa lahum 'adzaaoon a1ii-
maa.
11. Lan sawenehe manungsa kang kafir,

banget anggone angluwihi wates, andadak
dora nyuwun dituruni piala kaya anggone
dora nyuwun kabecikan. Kang mangkono
mau jalaran kahanane manungsa iku pancen Wa yad'ulinsaanu bisysyarri du'aa-ahuu
bil-khaiir, wa kaanal insaanu 'ajuulaa.
dhemene padha kesusu.
514
Surat 17 AL ISRA' (NGLAKOKAKE ING WAYAH BENGI ) Juz 15
12. Lan ~ngsun ndadekake rina Ian wengi

iku dadi ayat karone kang nuduhake Kuwa-
saning Sun. Ingsun nuli mbusek ayating tan-
dha wengi (RembuIan), Ian Ingsun ndadek-
ake ayating tandha awan (Srengenge) iku
padhang, supaya sira kaheh padha golek
kanugrahan saka ngarsane Pangcranira, Ian
supaya sira kabeh padha mangerti wilangane
Tahun Ian 'ilmu etung (Hisab). Lan kabeh Wa ja'alnal lalla wannahaara aayataini
perkara Agama, sarta panguripan Donyanira famahaunaa aayatal laili wa ja'alnaa
aayatan nahaari mubshiratal litabtaghuu
yekti wus Ingsun pratelakake princi-princi fadhlam mir rabbikum wa lita'lamuu
kalawan terang gamblang. 'adadas siniina wal-hisaab, wa kulla
syai-in fashshalnaahu tafshillaa.
Saben .manungsa iku mikul tanggung

jawab dosane dhewe.
13. Lan saben manungsa iku wus Ingsun
gantungake. marang kabeh amale dhewe-
dhewe ana ing guiune, sarta Kitab cathetan
amale bakal Ingsun wetokake ana ing dina
Qiyamat, bakal ditampani wus bukakan! Wakulla insaanin alzamnaahu thaa·
irahuu iii 'unuqih, wa nukhriju lahuu
yaumal qiyaamati kitaabay yalqaahu
mansyuuraa.
14. Didhawuhake marang dheweke: "Mara

wacanen Kitabira iki! Turnrap pepriksaning
awakira, kang ngisab (anyekseni) ing Dina
iki, cukup sarana awakira dhewe!" Iqra 'kitaabaka kafaa binafsikal yauma
'alaika hasiibaa.
15. Sing sapa oleh pituduh, satemene

mung nuduhake tumrap awake dhewe,
dene sing sapa kesasar, satemene hiya mung I
nyasarake tumrap awake dhewe. Lan ora
ana wong dosa nyangga dosaning !iyan, Ian
lngsun ora bakal nyiksa, yen lngsun durung
angutus Rasul marang dheweke. Manihtadaa fa-innamaa yahtadii Iinafsih,
waman dhalla fa-innamaa yadhillu 'alai-
haa, walaa taziru waaziratuw wizra ukh·
raa, wamaa kunnaa mu'adzdzihiina hat·
taa nab'atsa rasuulaa.
16. Lan manawa Ingsun karsa arep angru-

sak sawijining Negara, Ingsun ndahawuhake
marang wong-wong gedhe, tur sugih-sugih,
supaya padha ndherek ing Allah, nanging
maIah tumindak duraka tur salawase padha
515
suka-suka nuruti hardaning hawa-nafsune, Wa-idzaa aradnaa an-nuhlika qaryatan

mula patut tibaning putusan, janjining Sun amarnaa mutrafiihaa fafasaquu fiihaa fa-
haqqa 'alaihal qaulu f~dammarnaahaa
marang Negara iku, wasana Sun rusak, babar
tadmiiraa.
pisan!
17. Lan wus pira kehe, akehe ummat kang

wus lngsun rusak, sawuse Nuh. Satemene
wus cukup Pangeranira kang Maha Waspada,
sarta Maha Nguningani ing dosa-dosane para
kawulane. Wakam ahlaknaa minal quruuni mim
ba'di nuuh, wakafaa birabbika bid7U-
nuubi 'ibaadihii khabiiram bashiiraa.
18. Sing sapa kakarepane mung marang ~~~~~\~~~\.~.h~;.~~ ~. \~
vi
kadonyan, yekti lngsun enggal maringi
miturut karsanlngsun marang wong-wong
kang dadi kar'renging karsanlngsun. Ingsun
banjur nyawisake Naraka Jahanam tumrap
dheweke, Ian dheweke bakal mlebu iog
kono, kala wan diasorake Ian didohake saka
Man kaana yuriidul 'aajilala 'a.Ua1Ilaa
Rakhmate Allah. lahuu fiihaa maa nasyaa-u liman nuriidu
!summa ja'alnaa !ahuu jahannam, yash-
laahaa mauzmuumam madhuuraa.
19. Lan sapa wonge sing duwe karer

nggayuh marang kauripan Akherar, lan dhc-
we ke iku nglakoni temenan pagawean kang
tumuju mronD tur iman, m8ngka dhewcke
iku klebu wong kang lakunc (tumindakcl Waman araadal aakhirata wasa'aa lahaa
kabul ditrima (diganjar) d~ning ALLAH. sa'yahaa wahuwa mu'minun ia-ulaa-ika
kaana sa 'y'ulmm masykuuraa.
20. Kabeh golongan loro maupadha bahe,

Ingsun paringi bantu an kamurahan reze ki
saka paparinging Pangeranira Ian kamurah-
aning Allah iku ora bisa dialang-a1angi.
Kullan numiddu haa-ulaa-i wa haa-ulaa-i
min 'athaa-i rabbik, wamaa kaana 'athaa-
u rabbika mahzhuuraa.
21. Muhammad, sira andelenga, kapriye

anggonlngsun wus ngluwihake rezeki sawe-
nehe wong-wong mau ngungkulisawenehe,
Ian satemene Akherat iku luwih gedhe
d"rajate, Ian luwih gedhe kautamane tinim- Unzhur kaifa fadhdhalnaa ba'dhahum
bang Donya! 'alaa ba'dhin walal aakhiratu akbaru
darajaatiw wa akbaru tafdhiil,a.
516
22. Manungsa, sira aja andadckake Pange-

ran liya' nartani ing Allah, sabab sira mun-
dhak dadi wong kang cinacad tur ditinggal
dening Allah!
Laa ta,i'al ma'allaahi ilaahan aakhara
fataq'uda madzllluumam makhdzuulaa.
Tata-krama ing pat.embayatan Ian pa-

guyuban ing masyarakat.
23. Lan Pangeranira uga wus dhawuh yen
Slra aF pisan-pisan nycmbah, kajaba mung
marang PanjcnengaNe piyambak, sarta
parmg dhawuh supaya tumindak bccik
marang wong tuwanira loro, manawa salah
sijine, utawa sakarone mau dadi kukuban-
mu, mangka wus tuwa, poma dipoma sira
aja pisan-pisan ngunckakc: "Bus!", Ian aja
scrcng (nycntak) marang sakaronc, nanging
Wa qadhaa rabbuka allaa la'huduu illaa
ngucapa marang sakarone, kanthi tcmbung iyyaahu wabil waalidaini ihsaana, irnmaa
kang bccik-bccik nglcgakake! 576) yablughanna 'indakal kihara ahadulm-
maa au kilaahumaa fala" ta'lul lahull.aa
tiffin walaa tanhar humaa wa(llIl lahu·
maa qaulan kariimaa.
24. "Lan sira kudu andhap ,ISO!', sart.<l

. tata-krama nuduhakc sih katrcsnan Illafallg
dhcwckc sakaronc. La~ sira ndongakna
mangkcnc: "Dhuh Pangcran kawula, mugi
Paduka paring sih kawclasan rakhmat dhu- . Wakhfidh lahulllaa janaahadz dwlli mi-
v
matcng tiyang scpuh kawula kckalih, kados liar rahmati waqur rahbir-hamhumaa
dcnc anggcnipun sampun sami anggulawcn- kamaa rahhaJaanii shaghiiraa.
thah dhatcng kawula nalika taksih alit l "
2 5. Pangcranira luwih Nguningant kabdl

kang ana ing atinira. Manawa sira i ku padha
tumindak bccik, satcmcnc PanjcncngaNc iku
Maha Ngapura. marang wong-wong kang
gclcm padha tobat. Rabbukum a'iamu himaa fii IlUiUllSikulll,
in takuunuu shaalihiina fa-innahUl. kaana
iii awwabiina ghafuuraa.
576). Cetha sanget bilih stratf'gi-dhasar panggulaw"nthah ing Agami Islam punika: sepisan tauhid ing
Allah (pitados wontenipun GusH Allah, ajrih sarta dhedhepp ing Panjencnganipun, boten mu-
syrik sakcdhik-kedhika); kaping kalih tresna. sungkem sarta andhap-asor dhumateng Rama-Ibu,
ngucap "Hus" ingkang katingal sepele nanging nY"rikaken manah kcmawon boten pareng
menggahing syari'at Islam, punapa malih tumindak sanes-sanesipun. Dene manawi Rama-Ibu
sampun seda, supados sering dipun kintun do'a: Robbirham humaa kamaa robbayaani sho-
ghiiran", ing saben-saben bakda shalat fardhu. Strat('gi dhasar panggulawenthah ingkang kaping
tiga: darnel kasaenan ing Masyarakat, makatcn ayat 23 - 24.
517
26. Lan sira menehna haqe marang sanak

kulawarga, wong miskin, Ian wong kang
pinuju lelungan kentekan sangu, Ian poma
sira aja ngebreh amborosake bandhanira
kanggo ma'siyat. Wa aati dzaI-qurbaa haqqahuu wal-mis-
kiina wabnas sabiili waIaa tubadzdzir
tabdziiraa.
27. Jalaran satemene wong kang ngebreh

iku dadi sadulure syetan, ing mangka nyata-
ne syetan iku kafir marang PangeraNe.
InnaI mubadzdziriina kaanuu ikhwaa-

nasy syayaathiin, wa kaanasy syaithaanu
lirabbihii kafuuraa.
28. Lan manawa sira Muhammad nulak

wong kang kudu diwenehi mau jalaran perlu
arep golek dhisik Kanugrahan kang sira arep-
t/ arep saka Pangeranira, becike sira ngucapa
marang wong-wong iku kala wan tembung Wa immaa tu'ridhanna 'anhumub-tighaa-
kang becik. a rahmatim mir-rabbika taIjuuhaa faqul
lahum qaulam maisuuraa.
29. Lan sira aja medhit, aja andadekake

/tanganira kablenggokake ana ing guiunira ya-
I /iku kumet, nanging ya aja lorna banget, aja
V ngegarake tangan megar banget-banget
(weweh glogok sok), jalaran ing rnengko
sira rnundhak dadi asor Ian nandhang papa! Walaa taj'aI yadaka maghluulatan ilaa
'unuqika walaa tabsuth-haa kullaI bas-
thi fataq'uda maIuumam mahsuuraa.
30. Satemene Pangeranira iku kang anjern-

barake Ian angrupegake rezeki rnarang wong
{ / kang dadi kaparenging .karsaNe. Saternene
II PanjenengaNe iku kang Waspada, Ian kang
Nguningani marang para kawulaNe.
Inna rabbaka yabsuthur rizqa limay ya-
syaa-u wayaqdir, innahuu kaana bi-
'ibaadihii khabiiram bashiiraa.
/ ~J. Lan poma sira kabeh aja rnateni anak-

/anakira jalaran kuwatir rnelarat. Awit Ingsun
V pribadi kang paring rezeki rna rang dheweke, ~,,~-
o~t1;,;..
-I'! ''''';/~~rdi
~t·.. : I' ~t;
-: r~ ~~,
Ian paring rezeki rnarang sira kabeh. Sanyata •• ;.. .- \.:lo •• ",",
mateni anak iku dosa kang gedhe.
WaIaa taqtuluu aulaadakum khasy-yata
imlaaq, nahnu narzuquhum wa iyyaa-
kum, inna qatlahum kaana khith-an
kabiiraa.
518
.I
32. Lan sira kabeh aja pisan-pisan nye-

dhaki laku zina, satemene laku zina iku jem-
ber, Ian dalan kang sak ala-alane dalan.
Walaa taqrabuz zinaa innOOuu kaana
faahisyatan wa saa-a sabiilaa.
33. Lan sira kabeh aja padha mateni awak

kang diharamake dening Allah. Yenta ma-
teni, kajaba nganggo alasan kang bener. 577)
Lan sing sap a dipateni wewenang 578) ma-
rang wong kang mateni, arep males pati,
dhendha, utawa arep ngapura hiya kena;
nanging Waline mau aja keladuk anggone Walaa taqtulun Ilafsal iatii harramal-
males patio Sanyatane wong kang mati di- laOOu ilIaa bil-haqq, waman qutila
mazhluuman faqad ja'alnaa liwaliyyihii
kaniaya iku ditulungi! sulthaanan falaa ynsrif fil qatl, innahnu
kaana manshuuraa.
/
34. Lan sira kabeh aja nyedhaki marang

bandhane bocah yatim, kajaba kala wan cara
kang luwih becik, nganti tumeka mangsane
,/baligh. Lan sira kabeh padha anetepana janji,
V jalaran satemene janji iku bakal ditagih Walaa laqrabun maalal yatiimi ilIaa hil-
tanggung jawabe! latii hiya ahsanu hatlaa yalliug\1a asyud-
dahuu wa aufuu hil'ahd. innal 'ahda
kaana mas-uuiaa.
35. Lan sira padha nyampurnakna takeran

manawa sira naker, sarta nimbanga kalawan
(/ timbangan kang jejeg. Kang mangkono mau
luwih becik Ian becik-becike pungkasan (aki-
bate). Wa auful kaila idzaa .kiItum wazinuu
bil qisthaasil mustaqiim, dzaalika khai-
ruw wa ahsanu ta 'wiilaa.
36. Lan sira aja plsan-plsan manut apa

bahe kang durung sira sumurupi i1mune,
tJ1alaran satemene pangrungu, paningallan ati,
iku kabeh bakal dipriksa tanggung jawab
kahanane. Walaa taqfu maa laisa laka bihii 'iIm,
innas sam'a wal bashara wal fu-aada
IruUuu uIaa-ika kaana 'anhu mas-uuIaa.
577). Mirsanana ayat 151 Surat AI-An'aarn, utawi bab qishash, utang pati nyaur pati, makaten kaadil-
an ing Islam. Sarta adeging kaadilan punika ingkang nglestantunaken kawilujenganipun be-
brayaning Masyarakat.
578). Dados ahli-waris, utawi Wall ingkang angsal wewenang (panguwaos) punika badhe ngetrapaken
hukum qishash (perdata raja pati) utawi dharne (sabab ahli waris paring pangapunten) lajeng
Wall nampi diyat inggih punika gantos karugihan arto, cacahipun dipun musY3warahaken sae-
sae! Mirsanana ayat 178 surat Al-Baqarah Ian ayat 92 surat An-Nisa'.
519
Surat 17 AL ISRA' (NGLAKOKAKE ING WAY AH BENGI ) Juz 15
c
37. Lan sira aja lumaku ana ing Bumi ka- ~S'~tG·:.fJ:"
q;- -ill\~"~u;:.:J~ti..k~5~·n
'" -;..r- '" ,..." ..J
lawan ambeg gumedhe, sanyata lumaku ka-
,Jlawan gumedhe iku ora bakal sira bisa o~~JY\~~)
ambles Bumi, Ian ora bisa sira mapaki dhu-
wuring Gunung! Walaa tamsyi fiI ardhi maraliaa, in~aka
Ian takhriqal ardha walan tablughal
jibaala thuulaa.
38. Kabeh iku barang ala kang diccgah

• / mau, ora direnani banget ana ing ngarsaning
V Pangeranira! Kullu dzaalika kaana sayyj-uhuu 'inda
rabbika makruuhaa.
39. Kabeh dhawuh Ian larangan mau, 579)

sabageyan kang wus diwahyokakc dening
Pangeranira mafang sira, saka hukum kang
mengku kawicJ 1<sanan. Lan sira aja andadek-
ake Pangcran liya, nyartani marang Allah, Dzaalika mimmaa al1haa ilaika rabhl1ka
sabab mundhak sira dicegurake ana ing minal hikmah, walaa taj'al ma'allaalli
Naraka Jahanam kanthi eaead Ian dicdohakc i1aallan aakhara farulqaa fii jahannama
saka Rakhmat. mall1umam madhuuraa.
40. Apa Pangeranira wus milihakc yen sira

kabeh duwe anak lanang, nanb>1ng yen Allah
mundhut Malaikat dadi putra-putriNe? Yen
mangkono temen sira yckti padha ngucap-
ake omongan kang gedhe dosane l Afa-ashfrudmm rahhukum hil baniina
wattakhadza minal malaa-ikali inaatsaa,
innakum lataf[ullluuna qaulan 'azhiimaa.
41. Lan satemcne lngsun wus ancnng:lkc

ana ing Quraan iki, saperlu supaya wong-
wong mau padha cling marang anc'.:"an Ian
pcrjaniiyan-pcrjan jiy an; nanging ora mu wu hi
ing wong-wong mau mafang kabccikan, Walaqad sharrafnaa fii ha.:tdzal qur-aani
destun malah tambah adon ~.aka pitutur kang liyadzdzakkaruu, wamaa yadiduhum ii-
hener. iaa nufuuraa.
42. Dhawuhasira Muhammad: "Saupama

ana Pangeran liya kang nartani Allah, kaya
pangucape wong-wong mau, yen mangkono
yekti Pangeran-Pangeran mau padha golek
dalan menyang Pangeran kang kagungan Qui laukaana ma'ahuu aalihalun kamaa
'Arsy, yaiku Allah". yaquuluuna idzal lahtaghuu ilaa lizil
- 'arsy i sabiilaa.
579). Inggih awisan (pepacuh) irtg ayat 22, 23, 26, 29, 31, 32, 33, 34, 36 Ian 37 ing surat punika!
520
43. Maha Suci PanjenengaNe Allah, sarta

Maha Luhur saka apa bae kang diucapake
dening wong-wong mau (kaum Musyrikin), Subhaanahuu wata'aalaa 'ammaa yaquu-
Maha Luhur, Luhur kang temenan! luuna 'uluwwan kabiiraa.
44. Pitung Langit Ian Bumi, dalah salsme

kabeh padha maha nyucekake marang Pan-
J. ·enengaNe Allah. Ora ana sawiji bae makh-

luke Allah ngemungna padha maha nucekake
klawan pujiNe; mung bae sira kabeh ora ma-
ngerti cara anggone padha maha nyucekake.
Sanyata PanjenengaNe iku Pangeran kang Tusahbihu lahus samaawaatus sab'u wal
Aris tur kang Maha Ngapura! ardhu waman fiihinna, wa-im min syai-in
iIlaa yusabbihu hihamdihii walaakil-Iaa
tafqahuuna tasbiihahum, innahuu kaana
haliiman ghafuuraa.
Wong-wong kafir ora bisa mangerteni

Quraan.
45. Lan manawa sira maca Quraan, Ingsun
andadekake ing antaranira Ian antarane
wong-wong kang ora iman anane Akherat,
aling-aling kang nutupi atine wong-wong
mau ora bisa ngertcni, Ian ngalap manfa'ate Wa-dzaa qara'tal qur-aana ja'alnaa baina-
Quraan. ka wa hainal ladziina laa yu'minuuna
bil aakhirati hijaabam mastuuraa.
46. Lan Ingsun andadekake tutup ana ing

atine wong-wong mau, supaya ora bisa ma-
ngerteni Quraan, samono uga ana ing
/kupinge Ingsun paringi sumpel supaya ora
/ bisa krungu. Lan manawa sira nyebut asma-
V ne Pangeranira kang suwiji ana ing Quraan
iki, dheweke banjur padha malengos ninggal Wa ja'a1naa 'alaa quluubihim akinna-
glanggang nyolong playu (sabab gethinge). tan ay yafqahuuhu wafii aadzaanihim
waqraa, wa-idzaa dzakarta rabbaka fil-
qur-aani wahdahuu wallau 'a1aa adbaari-
him nufuuraa.
47. Ingsun luwih Nguningani ing kahanane

wong kang ora iman, nalika ngrungokake
Quraan kang sira waca, Ian Ingsun luwih
Nguningani nalika padha bisik-bisik ngrasani
sira, yaiku nalika wong-wong kang nganiaya
Nahnu a'iamu bimaa yastami'uuna bihii
padha ngucap; "Ora ana liya kang sira turnt
idz yastami'uuna i1aika wa idzhum naj-
iku, kajaba Muhammad wong kang kena waa idz yaquuluzh zhaalirnuuna in tatta-
sihir iku!" bi'uuna iIlaa rajulam mas-huuraa.
521
Kaingkarane kaum Musyrikin duwe cara

dhewe.
48. Delengen Muhammad, kapriye
wong iku anggone gawe sanepa tumrap sira,
wong-wong mau banjur padha kasasar, ora o~
.. :,.,
bisa oleh dalan kang bener!
Unzhur kaifa dharabuu lakal amtsaala
fadhalluu falaa yastathii'uuna sabiilaa.
49. Lan wong-wong mau padha ngucap:

"Apa hiya manawa aku kabeh iki wus padha
dadi balung arnor lemah, ajur-mumur cam-
pur lemah, mesthi bakal ditangekake unp
maneh dadi makhluq anyar kabeh?"
Wa qaaluu a-idzaa kunnaa 'izhaamaw
warufaatan a-mnaa lamab'uutsuuna khal-
qan jadiidaa.
50. Dhawuha Muhammad: "Sira patute

padha dadiya watu utawa wesi bad"
Qui kuunuu hijaaratan au hadiidaa.
51. "Utawa dadi makhluq kang ora bakal

urip maneh miturut rasaning atimu, mesthi
hiya bakal ditangekake uga sawuse mati".
\/ Wong-wong mau bakal padha ngucap: "Sapa
kang bakal ambaIekake aku urip maneh?"
Dhawuha sira: "Hiya Pangeranku kang wus
nitahake sira kang wiwitan biyen kae".
Wong-wong'mau bakal padha anggedheg-
gedhegake sirahe rna rang sira, sana ngucap Au khalqam mimmaa yakburu frl shu-
maneh: "Besuk kapan kedadey.an iku?" Dha- duurikum, fasayaquuluuna may yu'iidu-
wuha sira: "Muga-muga bahe wus cedhak naa, qulil ladzii fatharakum awwala
marrah, fasayunghidhuuna ilaika ru-
mangsane!" uusahum wa yaquuluuna mataa huwa,
qui 'asaa ay yakuuna qariibaa.
52 .. Ana ing dinane sira kabeh padha di-

timtali, mangka sira kabeh padha ndherek
\I Ian bebarengan saur manuk sana memuji
rna rang Allah, Ian sira duwe pang ira manawa
urip ana ing Donya, Ian ana ing alam kubur,
Yauma yad'uukum fatastajiibuuna bi-
iku tan kena ora mesthi mung sadhela! hamdihii wa tazhunnuuna il-Iabitstum
illaa qaliilaa,
522
53. Dhawuha sira Muhammad, marang

kawulanlngsun kang padha iman, supaya
padha mangsuli marang wong-wong kafir,
sarana basa kang luwih becik: "Satemene
syetan iku kang nyebar wiji gegethingan ana
o ~~
. .. :"
ing antarane wong-wong kafir iku, manawa
sira wong-wong Mu'min ngucap kasar. Sa- Waqul li'ibaadii yaquulul latii hiya ah-
temene syetan iku pancen nyata dadi mung- san, innasy syaithaana yanzaghu baina-
suhing para manungsa!" hum, innasy syaithaana kaana liI-insaani
'aduwwarn mubiinaa.
54. Pangeri!,nira iku kang luwih Ngawuni-

ngani ing sir a kabeh, manawa dadi kapareng-
ing karsaNe, mesthi paring rakhmat marang
sira kabeh, utawa manawa karsa Panjeneng-
aNe nyiksa ing sira kabeh. Lan Ingsun ora Rabbukum a'larnu bikum, iy yasya'
ngutus marang sir a dadi wakil kang ngurusi yarharnkum au iy yasya' yu'adzdzib-
perkarane wong-wong mau. kum, wamaa arsalnaaka 'alaihirn wakiilaa
55. Lan Pangeranira kang luwih Ngawuni-

ngani sapa bae kang ana ing Langit Ian Bumi,
Ian temen Ingsun wus ngluwihake sawenehe
Nabi ngungIill!i sawenehe, sarta Ingsun wus
paring Kitau Zabur marang Nabi Dawud. ,?f;;
o I)~)
WarabbUka a'lamu birnan fis sarnaawaati
wal ardh, walaqad fadhdhalnaa ba'dhan
nabiyyiina 'alaa ba'dhiw wa aatainaa
daawuuda zabuuraa.

padha nyuwuna pitulung marang brahala
kang sira anggep Pangeran liyane Allah. 580) .. ~ 1. -: 1:'....
o,~
?
'<'~'" :" w!.q ~
Mesthi ora bakal bisa ngilangi bebaya kang ..
~) ~
ngenani sira kabeh, Ian ora bisa ngelih be- Qulid 'ul ladziina za'arntum min duu-
baya mau marang wong liya. nihii falaa yamlikuuna kasyfadh dhurri
'aukum walaa tahwiilaa.
57. Kang dianggep Pangeran dhewe, 581)

dening wong-wong mau malah padha golek
lantaran supaya kacedhak marang Pangera-
Ne. Endi kang wus luwih cedhak marang
PangeraNe, ora leren-Ieren uga golek lantar-
580). Inggih punika brahala, jin, setan, peri prayangan, Malaekat Ian sanes-sanesipun ingkang dipun
anggep Pangeran.
581). Maksudipun Nabi 'lsa a.s., para Malaekat, Ian 'Uzair ingkang dip un anggep putraning Allah
sarta dipun sembah, punika sadaya sami ngupados margi sagedipun kacelak ing Allah. Kenging
punapa malah kaanggep Pangeran?
523
an supaya tambah cedhak, Ian dheweke kang Ulaa-ikal ladziina yad'uuna yabtaghuuna
dianggep Pangeran iku, salawase uga ngarep- ilaa rabbihimul wasiila!a ayyuhum aq-
arep Rakhmate Allah, Ian wedi ing siksaNe, rabu wa yarjuuna rahmaLahuu wa ya-
khaafuuna 'adzaabah, inna 'adzaaba rab-
sanyata siksaNe Pangeranira iku Muhammad, bika kaana mahdzuur.la.
kang kudu luwih diwedeni.
Kaum kang ingkar mesthi kapatrapan

siksa.
B·
E:. Lan sawijining Negara kang pendhu-
dhuke duraka ora ana kang kuwasa ngrusak;
ahli-ahline sadurunge Qiyamat, kejaba Ing-
sun pribadi; utawa Ingsun turuni siksa kang
banget abote; kahanan kang mangkono iku,
bab ngrusak Ian nyiksa mau, wus tinulis ana
ing kitab Lauhil Mahfadz.
Wa-im min qaryatihii iilaa nahnu muhli-
kuuhaa qabla yaumil qiyaamati au mu-
'adzdzibuhaa 'adzaaban syadiidaa. kaana
dzaalika fiI kilaabi masthuur.la.
59. Lan ora ana siji-sijia kang bisa malangi

marang Ingsun nurunake ayat tandha yekti
yaiku Panguwasanlngsun kang padha di-
suwuh dening wong-wong iku,sahabe kajaba
wong-wong dhek biyen wus tahu kelakon
padha anggorohake tandha yekti mau. Lan
Ingsun wus maringi marang kaum Tsamud,
kaume Nabi Saleh, sawijining unta wadon Wamaa mana'anaa an-nursila bil aayaati
kang nyata dadi tandha bukti ,etha Kanabi- iIIaa an kadzdzaba bihal awwaluun, wa
ya.ne Saleh, ananging wong-wong mau banjur aalaillaa tsamuudan naaqala mu bshira'
tall fazhalamuu hihaa, wamaa nursilu
padha nganiaya (nyembelih), Ingsun ora hil aayaali illaa takhwiifaa.
nurunake tandha yekti iku, kajaba mung
kanggo pepcling supaya padha wedi siksa
Akherat. 582)
Panggodhaning syetan nyababakc ma-

nungsa dadi kafi,r.
60 .. Lan elinga sira ,\1uhammad, nalika Ing-
sun dhawllh marang sira: "Satcmcne Pange-
ranira ng:tmputi ing manungs,a, Ian Ingslln
ora andadekake kab-::h kang dikatonake 583)
marang sira ana mg wcngining Mi'raj kajaba
0,82). lng zamanipun Kanjeng; Nabi Muhammari S.a.w. titiyang Quraisy sami nyuwun bukti Pangu-
waosipun Gust! Allah inggih punika siksa dhatcng titiyang ingkang mbangkang l'nggal katurun-
ana, kados urnmat zaman klna~kina ingki.lnt l10tP sirna sabah dening bebendhuning Pangeran.
Ananging Gusti Allah bot,'n ngersakaken malih; kados makaten dhumatl'ng titiyang Quraisy.
583). UIama ahli Tafsir sanes anerangaken bilib ingkang dipun k"atingaiaken dhumat('ng Rasulullah
s.a.w. punika nvumpena Perang Badar ingkallg bddhe kalampahan. .
524
Surat 17 AL ISRA' (NGLAKOKAKE lNG WAYAH.BENGl) Juz 15
dadi cecoba tumrap para manungsa, sarta

Ingsun ora nyritakake kayu Zaqum 584)
kang dila'nati ana ing Quraan, kajaba uga
dadi fitnah; Ian wong-wong mau Ingsun Wa-idz qulnaa laka inna rabbaka ahaatha
bin-naas, wamaa ja 'aloar ru 'yal latii arai-
wedeni, ananging ora nambahi apa-apa naaka maa fitnatal lin-naasi wasy-syaja-
marang wong-wong iku, kajaba lacute kang ratal mal'uunata fil qur-aan, wa nukhaw-
saya banget. wifuhum famaa yaziiduhum illaa thugh-
yaanan kahiiraa.
61. Lan nalika Ingsun dhawuh marang

para Malaikat: "Sira padha sujuda marang
Adam", nuli para Malaikat mau padha sujud,
kajaba iblis, ature: "Punapa kawula kedah
sujud dhumateng tiyang ingkang Paduka Wa-idz qulnaa liI-malaa-ikatis juduu Ii-
titahaken saking siti?" aadama fasajaduu illaa ibliis, qaaIa
a-as.iudu liman khalaqta thiinaa.
62. Iblis matur maneh: "Mugi Paduka pa-

ring sumerap dhumateng kawula, kenging
punapa, tiyang punika teka Paduka paringi
kamulyan nglangkungi saking kawula. Sa-
leresipun manawi Pad uk a karsa paring Qaala ara-aitaka haadzal ladzii karranlta
wckdal dhumateng kawula ngantos dinten 'alayya la-in akhkharl.ani ilaa yaumil
Qiyamat, tamtu kawula telasaken anak· qiyaamati ia-ahtanika.ma dZUlriyyatahuu
turunipun supados kasasar, ngemungna maa qaliilaa.
taksih sakedhik ingkang kantun, ingkang
Paduka reksa.
63. PangandikaNe Allah: "Sira lungaa! ?Y~~/.~/"'~(~"/! ~:\~ ",< ,,": "\(~ i'"
BanJur sapa bae sing manut ing sira iblis, i"'~~(,;j)'~ ~ ;.~~)\u,,· I
L .... ..
kabeh anak turune Adam, satemene Neraka ~ /;,.9.,/ """""'..-',/
Jahanam iku dadi piwalesira kabeh, piwales o !'>j.~~~

kang sampurna. Qaaladz-hab raman labi'aka minlmm fa-
inna jahannama .iazaa-ukum jazaa-am
maufuuraa.
04. Lan sira ambujuka sapa bahe anak

turune Adam kang sira sasarake kalawan
suwaranira, Ian undangen kanca-kancanira
kang nenunggang, Ian kang lumakn, Ian sira
ngajaka sekuthon kalawan dheweke ana ing
bandha Ian anak, yaiku bantunen tumindak
haram, Ian sira gawea parjanjiyan marang Waslafziz manistatha'ta minhum bi!;hau-
dheweke, ora ana liya janjine syetan marang tika wa ajlib 'alaihirn bikhailika wa-
dheweke iku kajaba mung pengapus kt'ama rajilika wasyaarik-hum fil amwaali wal
kang cidra. aulaadi wa'idhum, wamaa ya'iduhumusy
syaithaanu ilIaa ghuruuraa.
584). Taneman Zaqum punika jcnis taneman ingkang namu'lg thukul wonten ing Naraka.
525
65. "Sanyata iblis, sira iku ora duwe pa-

nguwasa meksa marang kawulanIngsun kang
padha iman, Ian cukup Pangeranira iku kang
pinasrahan kabeh perkara". 585) o 5i:.(~
..
,)
Inna 'ibaadii laisa laka 'a1aihim sul-

thaan, wakafaa birabbika wakillaa.
Elinga kanugrahaning Allah mg Sa-

mudera.
66. Pangeranira kang nglakokake prahu
ana ing Sagara, supaya sira angupaya kanu-
grahaNe, satemene PanjenengaNe iku kang
Maha Asih marang sira kabeh.
o (~'>' ,r-- -=~~\4.\.1:;
•• ,~~..:J .... "
:
~
Rabbukumul ladzii yuzjii lakumul fulka
fil bahn Iitabtaghuu min fadhlih, inna-
huu kaana bikum rahiimaa.
67. Lan manawa sira ketaman bebaya ana

ing Sagara, banjur ilang brahala-brahala kang
sira suwun-suwuni, kajaba mung anyenyu-
wun marang PanjenengaNe Allah piyambak.
Bareng sira wus dislametake dening Panje- -9.l1'9f,,: .,
nengaNe bisa tekaning dharatan, sira banjur o !>.).Q..J..:J W ;) t
malengos; Ian manungsa iku tansah suthik Wa-idzaa massakumudh dhurru fil hahn
syukur marang nj'mating Allah. dhalla man tad 'uuna ilIaa iyyaah, falam-
maa najjaakum i1a1 barn a'radh-tum, wa
kaanal insaanu kafuuraa.
68. Apa sira duwe kayakinan bisa aman ~

J-., ,,9"; ,,"
t W.l f ..,
',
\;~
,
,;' .,~ "","1..., ,-!~/
~.\ • ·t-" "
mana\\a Ingsun ngamblesake sira ana ing ,.Y..)~'~. ::- ... .. C)~
sandhing dharatan, utawa Ingsun ngudani ~.§.:.s:
o
,~ I ' ~ ~ ~ ~. ~l;.;tr~
.. "X~ ~ ;, .,.oJ .... ••
watu saka Langit rna rang sira, sira banjur
ora oleh kang bisa tetulung. Ma-amintum ay yakhsifa hikum jaanibal
haITi au yursila 'alaikum haashiban
tsumma laa tajiduu lakum wakiilaa .
.....1 .'j~
~
." .p...... f~
.. .; ,,...I·t,, ;t", P 9
I\j' ~ • . \ '-~ : ....\ ,-: ""t·".,4\
'it.':""::-~.:r- ~ " .. " ~CI ~ -",t
69. Utawa apa sira duwe kayakinan bisa ~,",. 9~/~.' ~ ;.:: '9/ .' ' .. 1\ ~ w ~\i .~1" ?
aman, yen PanjenengaNe bakal ambalekake r-» ,. ~~-t ~ . . ~
ing sira kabeh menyang Segara maneh, iug o ~,1 ~~. \:(~~'• \"<.,:;,,d
~') •..
kono PanjenengaNe banjur angutus angin M'" ' ' ' ' . . !J:- ~
.gedhe sarta ngeremake sira, jalaran kakafir- Am amintum ay yu'iidakum fiihi taara-
anira marga ora syukur, nuli sira ora oleh tan ukhraa fayursila 'a1aikum qaashifam
sapa kang bisa menggak marang Ingsun jalar- minar-riihi fayughnqakum himaa kafar-
tum tsumma Iaa tajiduu Iakum 'a1ainaa
an arep nuIungi sira? hibii tahii'aa.
585). Maksuding ayat 64 - 65, anerangaken bilih Gusti Allah paring palilah Ian nyrantosaken wekdal
ingkang prayogi dhateng syetan anggenipun badhe boten saged mempan manawi ngadhepi
tiyang ingkang sampun iman temenan.
526
70. Lan temen Ingsun wus amulyakake

anak turune Adam, Ian Ingsun wus nung-
.' gangake dheweke ana ing tunggangan dharat-
an, Ian Sagara; Ian Ingsun paring rezeki
pirang-pirang kang becik, 586) sana wus Ing-
sun utamakake ngungkuli sakabehe makhluk
kang Ingsun titahake. WaIaqad karramnaa bann aadama wa ha-
malnaahum fiI-barri wal bahri warazaq-
naahum minath thayyibaati wa fadh-
dhaInaahum 'alaa katsiirim mimman kha-
laqnaa lafdhiilaa.
71. Ana ing dina Ingsun timbali kabeh ma-

nungsa ing dina Qiyamat karo para pemim-
p,ine, sapa sing diparingi kitab cathetan
)amale, anggone nampani nganggo tangane
i /tengen, wong-wong kang mangkono iku kang Yauma lIad'uu kulla unaasim bi-imaami-
V oleh kabegjan, bisa maca kitabe sana him, faman uutiya kitaabahuu bivamii-
nihn fa-ulaa-ika yaqra-uuna kitaabahum
dheweke ora padha dianiaya sathithik-
walaa yuzhlamuuna fatiilaa.
thithika!
72. Sing sap a wuta atine ana ing Donya

iki, ana ing Akhcrat besuk hiya wuta, Ian
luwih sasar dalane.
Waman kaana fii haa,hihii a'm.13 fahuwa

fil aakhirali a'maa wa adhallu sahiilaa.
Kaya kang kadadeyan marang para

Andika Nabi ing jaman biyen, sapa
bahe kang ambalela marang Nabi Mu-
hammad s.a.w. bakal cilaka, cabar,
Ian kesasar!
73. Lan meh-mch wong-wong kafir mau
mitnah sira Muhammad, supaya sira ml)pO
marang dhawuhIngsun, amrih sira gav,·t>g:lwc
ngucapake kang dudu dhawuhlngsul1, di-
akokake saka ngarsanlngsun. Manawa sira \Va-in kaadl'u layaftinuunaka 'ani! lad7,JJ
kongsi tumindak kang mangkono, manut auhainaa ilai;"" lilaltariya 'alainaa ghaira-
huu wa idzal lat takhadzuuka khaIiilaa.
karepe wong-wong kafir iku, mesthi
dheweke padha nganggep kekasih marang
saa.
586). Saking kepareng nDalem Gusti Allah ingkang Maha Wicaksana anitahaken susunan iklirn, pe-
ngaruh lingkungan, sarta barang baku (energi) kangge transportasi Dharatan (Bawana) sana
Samodera Bahari makaten ugi Dirgantara, alaming ekonomi badhe tambah santo sa, kabudayan
bangsa lajeng tuwuh tehnologi modern, kadosta ra.dar, kompyuter, telex, satplit komunikasi
(Palapa) punika sadaya kersaning Allah SWT supados kangge kamanfaa'tanipun Pembangunan
ummat Manungsa Universil, inggih punika ingkang artosipun syukur Ni'mating Allah!
527
74. Lan saupama sira ora Ingsun kuwatake

nyekel dalan kang haq, mesthi saben-saben
sira arep kapilut (condhong) sathithik
marang dheweke.
Walau laa an tsabbatnaaka laqad kid-ta
tarkanu ilaihim syai-an qalillaa.
75. Manawa kedadeyan kang kaya mang-

kono mau yaiku sira nuruti panjaluke wong-
wong mau, mesthi sira Ingsun icipake supaya
ngrasakake siksa-Donya matikel-tikel, mang-
kono uga siksa sajroning mati (alam kubur); Idzal la-adzaqnaaka dhi'fal hayaati wa
sira banjur ora ana kang bisa nulungi nulak dhi'fal mamaati !summa laa tajidu laka
siksanlngsun. 'alainaa nashiiraa.
76. Lan satemene dheweke wong-wong

Yahudi iku, meh bahe nggawe ora jenjem ing
Negara kanggo nundhung sira Muhammad
saka tanah Mekah, amrih sira metu saka
kono, lan manawa dheweke nundhung sira,
Wa-in kaaduu layastafirruu-naka minal
dheweke hiya ora padha bisa manggontetep, ardhi liyukhrijuuka minhaa wa-idzal laa
sawuse sira tinggal, awit ana ing waktu sa- yalbatsuuna khilaafaka iIIaa qaliilaa.
dhela bahe dheweke banjur padha dirusak!
587)
77. Kaya mangkono uga, lelakone para

UtusaningSun sadurungira, yaiku saben-
saben Nagara kang wus ditinggal dening Ra-
sule sabab ditundhung kaume,588) banjur
enggal dirusak .sak ahline kabeh. Lan sira ora
Sunnata man qad arsalnaa qablaka mir
mrangguli owah-owahan ana ing Sunnah de- rusulinaa walaa tajidu lisunnatinaa tah-
dalaninglngsun! wiilaa.
Hidayah Ian Taufiqing Allah ngadhepi

tantangan.
78. Lan sira ngedegna Shalat karana ling-
sire srengenge (waktu Dzuhur Ian 'Asar) ,
tumeka wiwit petenge wayah bengi (waktu
!"aghrib Ian 'Isya'), Ian ngedegna Shalat fajar
587). Miturut katerangan ingkang langkung mu'tamad (reliable) anerangaken bilih Rasulullah s.a.w.
anggenipun Hijrah salting Mekkah dhateng Madinah punika boten sabab dipun usir pendhudhuk
Mekkah (kafir utawi Yahudi). ananging karana dhawuhing Allah SWT' Hiirah (pindhah karana
angrungkebi Agami) punika lelampahan penting. pramUa PJ:ayogi para sutrisna maos ltitab-ltitab
Tarikh Nabi s.a.w. sarta Tarikhipun para Andika Nabi a.s.
588). Sampun dados sunnah (katetepaning) Allah bilih kaum inglQlng ngusir-nundhung Utusaning
Allah tamtu dipun siksa (kasirnakaken) dening Bebenduning Pangeran, kadosta kaum •Tsamud
lan sanes-sanesipun.
528
(shubuh); sanyata Shalat fajar (shubuh) iku Aqimish shalaata Iiduluukisy syamsi
disekseni dening Malaikat rina Ian Malaikat ilaa ghasaqil laili wa qur-aanal fajr, inna
wengi! 589) qur-aanal fajri kaana masyhuudaa.
j: 79. Lan ana ing waktu wengi sir a tangia

nindakake Shalat Tahajud kang dadi tambah-
ing kautaman tumrap sira, muga-muga Pa-
ngeranira ngangkat pangkatira ana ing dera-
jad kang pinuji. (90) Waminal laili fatahaiiad bihii naafdatal
lak, 'asaa ay yab'atsaka rabbuka ma-
qaamam mahmuudaa.
80. Lan sira Muhammad nyenyuwuna:

"Dhuh Pangeran kawula, mugi Paduka ngIe-
betaken kawula ing papaning miebet ingkang
dipun ridlani, Ian mugi ngedalaken kawula
ing papaning medal ingkang dipun ridlani, Waqur rabbi adkhilnii mudkhala shidqiw
Ian Paduka mugi paring katerangan dhuma- wa akhrijnii mukhraja shidqiw waj'al
teng kawula sa king ngarsa Paduka, ingkang Iii mil-Iadunka sulthaanan nashiiraa.
saged nulungi ing nalika ngrungkebi tuwin
ngluhuraken Agami Paduka". (91)
81. Muhammad sira dhawuha: "Wus teka

barang kang haq, sarta rusak barang kang
batal. Satemene barang kang batal iku mes-
thi Iebur tanpa dadi! (92)
Waqul jaa-al haqqu wazahaqal baathil,
innal baathila kaana zahuuqaa.
(89). Ayat punika sarana gamblang anerallgaken bilih Shalat Wajib punika 5 (gangsaI.) wekdal, inggih
punika: sasampunipun lingsir Srengenge, punika Zhuhur Ian Ashar, dene sasampunipun wiwit
wanci dalu inggih punika Maghrib lan 'Ioyak, lajeng Shalat Shubuh, ingkang ing ayat punika
kasebat sarana tembung Shalat Fajar.
(90). Shalat Tahajud punika ingkang utami piyambak sabakdanipun Shalat Wajib, sarta shalat Taha-
jud punika ingkang utami katindaken wonten Griya, dados Sinaring llahy badhe sumorot saking
Mesjid Ian saking Griya. Pramila griya ingkang boten nate kangge shalat Dalu (Tahajud) puuika
semruweng, boten sumringah Ian boten Berkah! Dene praktekipun gampil kemawon, inggih
punika shalat Kalih reka'at entheng rumiyin, lajeng shalat malih Tigang reka'at (Witir namini-
pun, Ian salaminipun sepisan kemawon), punika sakedhekipun Ian sampun cekap! Dene badhe
utami malih sedaya Sewelas reka'at, kados manawi Tarwikh ing wulan Siyam, namung wekdal-
ipun tengah dalu, sare rumiyin, supados mat-matan! Shalat tahajud piyambakan sarta langsung
manembah Ian dhedhepe dhumateng ngarsaning Allah SWT ing wanci dalu sepen mamring!
Kagem para ingkang nembe prihatos, ujian, badhe kekesahan tebih, ngasta kalenggahan penting,
Ian manah bingung anggenipun milih. utawi sisah sabab kafitnah, punika Gusti Allah SWT
pribadi ingkang saged paring Hidayah Ian Taufik dhumateng manungsa, kawulanipun!
f>91). Maksudipun nenuwun dhumateng Gusti Allah SWT mugi-mugi dipun paringana tansah padhang
ing manah, badhe ibadah Ian rampung ibadah dipun paringana manah ikhlas, suci Ian resik
saking ria, pamer Ian gumedhe, sarta ngantos ngrisakaken ganjaranipun!
Ahli Tafsir sanesipun anerangaken, bilih maksudipun punika supados kita pinaringan sae
mlebet kubur (Husnul khatimah-pungkasan gesang ingkang sae) Ian ugi pinaringan sae medal
saking kubul (tegesipun boten dipun siksa kubur) Ian sae sarta lulus dipun hisab amalipun saged
lumebet ing Suwarga salami-Iaminipun!
(92). Punika aksioma piwucal Islam, bilih halallan haram punika jelas, boten wontEn se~ngah hala!,
utawi setengah haram. Salajengipun leres punika leres (haq), tegesipun ingkang salah kedah
seleh (dipun hukum perdata punapa pidana, miturut kasus soalipun), dene ingkang batal kedah
katindak, boten kenging dipun komersiilaken Ian boten kenging dipun tutup-tutupi! Inggih ma-
Katen punika adil parama arta ingkang badhe damel tata-tentrem Ian tata-rahar:ia ing 'alam
Donya dumugining alam Akherat (kalanggengan).
529
82. Lan Ingsun nurunake ana ing Quraan

tamba-panawar katerangan-katerangan kang
marasake saka kakliruan sarta dadi rakhmat
tumrap wong kang padha iman, Ian Quraan
iku ora anambahi marang wong-wong kang Wa qunazzilu minal qur-aani maa huwa
nganiaya, kajaba mung kapitunan. 593) , syifaa-uw wa rahmatul iii mu'miniina
walaa yaziiduzh zhaalimiina ilIaa khasaa-
raa.
83. Lan manawa Ingsun paring ni'mat ma-

rang manungsa, dheweke padha malengos
ora eling marang Ingsun, sarta ngungkurake
awake marang Ingsun sarana ambeg gume-
dhe. Lan manawa dheweke padha kataman Wa idzaa an'amnaa 'alaI insaani a'radha
kasusahan banjur nglokro, pedhot pengarep- wa na-aa bijaanibih, wa idzaa massa-
arepe saka sih rakhmating Allah. husy syarru kaana ya-uusaa.
84. Dhawuha sira Muhammad: "Kabeh

padha anindakake miturut dalane dhewe-
dhewe 594) Ian Pangeranira iku luwih nga- ot~,\;:,. "" ~q
_;, (,)..M
wuningani marang wong kang luwih bener
oleh pituduh ana ing dalane!" QuI kulluy ya'malu 'a1aa syaakil,atih,
farabbukum a'lamu biman huwa ahdaa
sabiilaa.
!i5. Lan dheweke padha pitakon marang

sira Muhammad ing bab perkaraning roh;
dhawuha sira: "Roh iku sawenehing perkara-
ne Pangeranku, sira kabeh ora diparingi
mangerti kajaba mung sathithik". 695) Wa yas-aluunaka 'anir ruuh, qulir-ruuhu
min amri rabbii wamaa uutiitum minal
'ilmi ilIaa qaliilaa.
593). ,",uman dados tamba-panawar, tegesipun saged ngobati sakitipun mental ingkang sakit (kafir,
munafik, remen maksiyat, adigang-adigung-adiguna, l1s.); caranipun dhawuhing Allah ing
Quraan wau dipun waos Ian dipun suraos ingkang estu, lajeng mbaka sakedhik awakipun piyam-
bak katuntun dhateng kasaenan sakiyatipun, manawi sampun kulina mangke badhe wangs'.,l
dados mental ingkang sehat wal 'afiyat (Mental health system). Dados sampun kafaham wantah.,
kertas ingkang wonten seratanipun Quraan dikum ing tOY a bening, sasampunipun dipun suwuk
do'a, laieng toyanipun <lipun ombe, boten, boten makaten piwulang tau hid! Dene Quraan
dados R a h mat punika gamblang sanget, masyarakat badhe kahayoman ing Berkah Ian
Rahmatirg Pangeran ingkang anitahaken Bumi Ian Langit dalah saisinipun, Ian manungsa ing-
kang ikhtiyar sarana ratio-nipun Ian sarana mentalipufl, damel reka-daya malc:nuraken gesang-
ipun, sana damel kawilujengan bebrayanipun sarana damel tatanan-tatanan ing Parlemen Ian
Kongres. lajen!: sadaya aparat Pamarentah nindakaken kaadilan, bares, Ian trengginas. Makaten'
ugi sadaya anggotaning masyarakat kedah sami tuhu miturut pematan-pernatanipun ingkang
dipun damel piyambak, asas demokrasi ing sadaya laladan ngagesang (ekono:-li, kabudayan,
agami. kaamanan-partahanan, politik, ideolog:! J.-ipun) punika, kula ambali malih qaidah.qaidah
ingkang sarwa fundamental sampun kasebat ing Kitab Suci AI-Quraan. Sumangga kula aturi
anlatosi wongsa!-wangsul maos lan nyuraos mangke rak pinanggih!
694). Artosipun kawontenanipun inggih punika tabeat sarta daya ,pangaribawaning alam sakiwa
tengenipun. Utawi manawi wonten ilmu pendidikan, dhasar Ian ajar punika kalih kakiyatan
ingkang gadhah daya pangaribawa dhateng ambangun kapribadian (personality).
696). Roh utawi sukma, utawi iiwa- punika punapa ta? lng rehning soekma wau rembagipun kalebet
bangsa ghaib (alus boten saged kinasat ing panca-ndriya), boten saged badhe dipun grayangi,
Tantangan Nabi Muhammad s.a. w.

marang para manungsa kanggo nan-
dhingi Quraan.
86. Manawa dadi kaparenging karsanIng-
sun, yekti Ingsul ngilangake apa kang wus
Ingsun wahyokake marang sira saka atinira,
Ian sabab ilange wahyu, sira ban;ur ora bisa
oleh kang bisa ambelani Wahyu mau saka WaIa-in syi'naa lanadzhabanna billadzii
ngal'sanINgsun. auhainaa i1aika !summa laa tajidu laka
bihii 'aIainaa wakillaa.
87. Kajaba kalawan rakhmating Pangeran-

ira, sanyata kanugrahaning Pangeranira iku
tumrap sira luwih gedhe. DIaa rahmatam mir rabbik, inna fadhla-
huu kaana 'alaika kabiiraa.
88. Dhawuha sira Muhammad: "Saupama

man un gsa Ian jin iku nglumpuk arep nekani
" ~awe sing kaya Quraan iki, mesthi ora bisa
V kalakon nekakake gawe kang padha karo
Quraan iki, sanajan saweneh marang sawe-
nche nulungi marang liyane.
o~
kados punapa wujudipun Ian wonten ing pundi dumunungipun lan sapiturutipun. Sagedi,pun
namung dipun raosaken dayanipun inggih punika raos sajatining gesang.
Pramila kangge nanggapi pitaken wau ingkang prayogi namung kantun ndherek' punapa
dhawuhing Wahyu Ilahy ingkang anerangaken prakawis sukma wau, kados ingkang kaweca ing
ayat 85 kasebat. Dados saking dhawuhing AI Quraan punika, saged kapendhet suraosipun, bilih
manungsa punika boten saged badhe mangertosi sajatosipun sukma wau, amargi 'ilmu peparing-
ing Pangeran dhateng manungsa namung sakedhik sanget, ibaratipun kados mangsi ing pucuk-
ing pen kabandhing toya Samodra saindhenging bawana.
Dados boten saged gaduk mana wi badhe kangge anggayuh sajatosing sukma wau. Dene saged·
ipun namung kangge nyumerepi kados pundi menggah badhe lelampahanipun sukma sasampun·
ipun oncat saking badan wadhag, Ian inggih punika ingkang prayogi sanget!
Kados ingkang sampun kapratelakaken ing nginggil, tiyang punika manawi sampun pejat
lajeng manggen ing 'Alam Barzakh. Samangke kawuningana, wonten ing Barzakh, tiyang wal
sampun saged ngraosaken bingah Ian sisah. Tiyang ingkang begja badhemlebet ing Suwarga, in,
ing ngriku sampun ngraosaken siliripun Ian gandanipun ingkang sakalangkung arum Ian sedhell
Dt'ne tiyang ingkang cilaka badhe kacemplungaken ing Naraka. inggih sampun kraos bente
angantar-antar saking sumubing latu Naraka wau. Inggih kados makaten punika sawene
ingkang sok dipunwastani ni'mat Ian siksa kubur!
Awit saking punika, tiyang ingkang nalika gesangipun ma'rifat sarta tresna Ian sumungkeJ
ing Allah, pejah punika dados kabingahan Ian senengipun. Jalaran pejah wau kajawf badl
damel sakeca Ian ni'matipun, ugi badhe dados marginipun kaleksanan anggenipun samPI
dangu tansah cecengklungan kepingin badhe sowan pinanggih ing ngarsaning Allah Gusti Be
daranipun.
Dene tumraping tiyang ingkang nalika gesangipun ambek boten ngrewes ing Allah Panger
Ingkang anitahaken, pejah wau badhe darnel sisah Ian sangsaranipun ingkang ageng sang,
Awit pejah punika kajawi badhe adamel sakit Ian ngrekaosipun, ugi badhe misahaken piyamb:
ipun kaliyan kasenenganipun ingkang wonten ing Don'ya. punapa dene pejah wau badhe me)
piyambakipun kasowanaken ngadhep ing pangadilanipun Allah Ratu Ingkang Mahaagu
sarana nampi bebendu Ian dedukanipun. Dhuh saeba badhe nelangsa Ian getunipun!
Dene manawi roh kalawau katiti priksa saking ilmu kawrUhing para AhU Psychologie i
kang anengenaken nyumurapi ngrembakanipun, pengaruhipun, sarta tingkah-Iakunipun, SE
dipun sampumaken ngangge jajal-jajalan ing laboratorium, riset Ian paniti priksa ing masyaral
ing pabrik-pabrik Ian sapanunggilanipun. Menggah warni-warninipun psychology (ilmu-ji
kadosta, ilmu-jiwa Iare, ilmu-jiwa bangsa-bangsa, ilmu-jiwa empiris, ilmu-jiwa individual, il
jiwa massa, ilmu-jiwa metafisis, ilmu-jiwa paedagogis, ilmu-jiwa sosial,lan sapiturutipun.
531
Qui la-inijtama 'atil insu wal jinnu 'alaa

ay y a 'tuu bimitsli haadzal qur-aani laa
ya'tuuna bimitslihii walau kaana ba'-
dhuhum biba'dhin dhahiiraa.
89. Yekti Ingsun wus nerangake bola-bali

ana ing Quraan, marang para manungsa bab
siji-sijine sanepa, nanging akeh-akehe ma-
nun gsa ora padha gelem nampa, malah
banget ing kafire. Walaqad sharrafnaa linnaasi iii haadzal
qur-aani min kulli matsalin fa-abaa
aktsarun naasi iIIaa kufuuraa.
90. Lan wong-wong kafir padha angucap;

"Kula boten bad he iman dhumateng Pan-
jenengan Muhammad, ngantos Panjenengan
saged mancuraken toya ngetuk saking Bumi
kangge kita sadaya. Wa qaaluu Ian nu'mina laka hattaa taI·
jura lanaa minal ardhi yambuu'aa.
91. Utawi Panjenengan kagungan kebon

kurma tuwin anggur, lajeng Panjenengan
ngilekaken lepen-Iepen wonten ing sela-scla-
ning kebon wau. .
Au takuuna laka jannatum min nakhii-
liw wa'inabin fatufaiiiral anhaara khilaa-
lahaa talJiiraa.
92. Utawi manawi Panjenengan saged an-

dhawahaken Langit sangajeng kita cuwil-
cuwilan, kados panginten Panjenengan utawi
Panjenengan ngrawuhaken Allah sarta Mala-
ikat, ajeng-ajengan sangajeng kita. Au tusqithas samaa-a kamaa za'amt.a
'alainaa kisafan au ta'tiya billaahi wal
malaa-ikati qaliilaa.
93. Utawi manawi Panjenengankagungan

dalem ingkang saking jene emas, utawi Pan-
jenengan minggah dhateng Langit, sarta kita
boten pitados anggen Panjenengan minggah
punika, ngantos Panjenengan nurunaken
Kitab dhatcng kit a ingkang perlu kita waos".
Dhawuha sira Muhammad: "Maha Suci Pa- Au yakuuna laka baitum min zukhru-
ngeranku, ora ana liya aku iki, kajaba ma- fin au tarqaa fis-samaa', walan nu'mina
liruqiyyika hauaa tunazzila 'a1ainaa ki-
nungsa lumrah kang kautus!" , taaban naqra-uh, qui subhaana rabbii
hal kuntu illaa basyarar rasuulaa.
532
Ingkare wong kafir Ian carane anang-

gapi.
94. Lan ora ana kang ngalang-alangi ma-
rang para manungsa sing arep iman nalika
wong-wong mau katekan pituduh, kajaba
padha ngucap: "Apa Allah njumenengake
sawijining manungsa dadi Utusan?"
Wamaa mana'an naasa ay yu'minuu idz
jaa-ahumul hudaa illaa an qaaluu aha-
'atsallaahu basyarar rasuulaa.
95. Dhawuha sira Muhammad: "Saupama

ing Bumi iki ana Malaikat-Malaikat kang
("\ p.adha mlaku, dadi isen-isening Bumi, temen
LXngsun nurunake Malaikat saka Langit dadi
Utusan tumrap dheweke"_ Qui lau kaana fiI ardhi malaa-ikatuy
yamsyuuna muthma-inniina Ianazzalnaa
'a1aihim minas samaa-i malakar rasuulaa.
96. Dhawuha sira Muhammad: "Allah wus

cukup dadi saksi ing antaraku lan antaranira
kabeh, yaiku kabeneranku dadi Utusan ma-
rang sira kabeh. Sanyata Allah iku Maha
Waspada, tur Ngawuningani kabeh kahanane Qui kuaa billaahi syahiidam bainii wa
para kawula!" bainakum, innahuu kaana bi'ibaadihii
khabiiram bashiiraa.
97. Lan sapa bahe wonge kang kaparingan

pituduh dening Allah, yekti dheweke oleh
pituduh, Ian sapa bahe wonge kang disasar-
ake, mangka sira Muhammad ora bakal ana
wong kang bisa nulungi dheweke saliyane
Allah; Ian Ingsun bakal nglumpukake wong-
wong mau besuk ana ing dina Qiyamat, rahi-
rahine padha diseret mangka kedaden wuta,
bisu Ian hudheg. Panggonane wong-wong
rnau ing Naraka Jahanam, saben"",aben suda Wamay yahdiJlaahu fahuwaJ muhtad,
wamay yudhlil falan tajida lahum auli-
urube, Ingsun tambah mulad-mulade. yaa-a min duunih, wa nahsyuruhum
yaumal qiyaamati 'a1aa wujuuhihim
'umyaw wa bukmaw wa shummaa,
ma'waahum jahannam, kuUamaa khabat
zidnaahum sa'iiraa.
98. Kang mangkono iku piwalese wong-

wong mau, jalaran dheweke wus padha kafir
marang ayat-ayatIngsun. Lan wong-wong
mau padha ngucap: "Apa manawa aku wus
dadi balung, lan wus ajur muwur dadi lemah
apa bener aku bakal ditangekake urip maneh
dadi makhluk anyar?"
533
Dzaalika jazaa-uhum bi-annahum kafa-

ruu bi-aayaatinaa wa qaaluu a-idzaa
kunnaa 'izhaamaw warufaatan a-innaa
lamab'uutsuuna khalqan jadiidaa.
99. Apa wong iku ora padha sumurup

manawa Allah kang wus anitahake Langit-
Langit Ian Bumi iku, uga kuwasa anitahake
kang sarupa karo dheweke? Lan Panjeneng-
aNe uga wus anetepake waktu kanggo dhe-
weke, kang wis ora ana mamang maneh ba-
kal mati utawa Qiyamat, nanging wong-wong Awalam yarau annallaahal ladzii khala-
kang zhalim ora gelem nrima, malah mung qas samaawaati wal ardha qaadirun
saya kafire. 'alaa ay yakhluqa mitslahum wa.ia'al:
lahum ajalal laa raiba fiih, fa-a b.)
zhaalimuuna illaa kufuut.,,,.
100. Dhawuha sira Muhammad: "Saupall\a

sira kabeh padha. anduweni gedhung
panyimpening rakhmate Pangeranku, yekti
sira medhit, jalaran wedi nanjakake sumelang
(mlarat); Ian mangertia mungguh dhasar Qui lau antum tamlikuuna khazaa-ina
watake manungsa iku kumet". rahmati rabbii idzal la-amsaktum khasy-
yatal infaaq, wa kaanal insaanu qatuuraa.
Tepa palupi sarta pengalamane Nabi

Musa a.s. iku minangka panglipuring
penggalihe Nabi Muhammad s.a.w.
101. Lan sanyata lngsun wus paring marang
Musa sangang Ayat (Mu'jizat) kang nyata;
596) sira takona marang wong Bani Israil ing
nalika Musa ngrawuhi marang wong-wong
mau, mangka pangucape Fir'aun marang
dheweke: "He Musa, saka panemuku sira
iku, wong kang kena sihir!" Walaqad aatainaa muusaa lis'a aayaatim
bayyinaatin fas-al banii israa-iila idz jaa-
almm faqaala lahuu fir'aunu innii la-
azhunnuka yaa muusaa mashu.uraa.
102. Musa mangsuli: "Sayektos sampeyan

Fir'aun sam pun sumerap manawi boten won-
ten ingkang nurunaken tandha yekti Mu'-
jizat warna sanga wau, kajawi Pangeraning
Langit-Langit Ian Bumi, supados dados ka-
. terangan ingkang nyata. Sarta miturut pa- Qaala laqad 'alimta maa anzala haa-
manggih kula sampey an punika Fir'aun, uiaa-i iIIaa rabbus samaawaati wal ardhi
tiyang ingkang sam pun dipun; tebihaken bashaa-ir, wa innii la-azhunnuka yaa
fir'aunu matsbuuraa.
sa king rakhmat (tiyang ingkang badhe
sirna)" .
596). Mu'jizat warni sanga wau: 1. teken, 2. asta seta, 3. waIang, 4. tuma, 5. kodhok, 6. rah, 7. pra-
hara. 8. seganten Ahrit, Ian 9. pareden Thursina.
534
l(B. Fir'aun banjur duwe karep nundhung

Musa Ian Bani Israil saka bumi Mesir, na-
nging Ingsun banjur ngeremake Fir'aun
sarta wong-wong kang padha dadi pandhe-
reke kabeh.
Fa-araada ay yastafizzahum minal ardhi
fa·aghraqnaahu wamam ma'ahuu jamii-
'aa.
104. Lan Ingsun paring dhawuh sawuse

Bani Israil: "Sira padha tetepa manggon ana
ing bumi Mesir, manawa wus teka janji kang
akhir Ingsun mesthi ne.~akake sira kabeh
ana ing kahanan kang ndadekake eampur Wa qulnaa mim ba'dihii libanii israa-
bawur karo mungsuhira!" iiIas kunul-ardha fa-idzaa jaa-a wa'dul
aakhirati-ji'naa hikum Iafiifaa.
10 5. "Lan Ingsun nurunake Quraan iki,

kanthi sabenere sarta tumurune uga kalawan
~. / anggawa barang bener, Ian Ingsun ora angu-
tus sira Muhammad, kajaba dadi juru ambe-
bungah Ian dadi juru panganeam". Wa hiI·haqqi anzalnaahu wa hil-haqqi
nazal, wamaa arsalnaaka iIIaa mubasy-
syiraw wa nadziiraa.
106. Lan Ingsun wus mrinei Quraan supaya
v sira waeakakc marang para manungsa kanthi

alon sarta lumintu, Ian Ingsun turunake Ai
Quraan iku saka sak bab-sak bab.
Wa qUl'"aanan faraqnaahu litaqra-ahuu
'alan naasi 'alaa muktsiw wa nazzalnaahu
tanziiIaa.
107. Dhawuha slra Muhammad: "Sira

kabch padha gelem iman marang Al Quraan
utawa ora padha iman, hiya sakarepira.
v Satcmcne wong-wong kang wus diparingi

'ilmu wiwit sadurunge Quraan tumurun,
manawa Quraan mau diwacakake marang
dhcweke, banjur padha njungkel sungkem
Qui aaminuu bihii aulaa tu'minuu, innal
sarana bathuke karo sujud! ladziina uutul 'i1ma min qahlihii idzaa
yutlaa 'alaihim yakhirruuna iii adzqaani
suiiadaa.
108. Lan wong-wong mau padha matur:

"Maha Suei Pangeran kita, sayektosipun
janjining Pangeran kita punika temtu kaiam- Wa yaquuluuna subhaana rabbinaa in
pahan". Y.aana wa'du rabbinaa lamaf'uuIaa.
535
109. Lan wong-wong mau padha njungkel

sumungkem sujud kalawan nangis, sarta
Al Quraan iku muwuhi khusyu'e (tumung- Wa yakhirruuna iii adzqaani yabkuuna
kule). wa yaziiduhum khusyuu'aa.
110. Dhawuha sira Muhammad: "Sira nde-

dongaha marang Allah, Ya Allah, utawa nde-
dongaha marang kang Maha Murah, Ya
Rahman, endi bahe kari milih asma loro iku
kang sira anggo ndedonga, satemene kabeh
asma kang becik iku kagungaNe Allah". Lan
sira aja nyerokake wacanira ana ing Shalat-
ira, nganti kaprungu dening wong Musyrik, Qulid'uUaaha awid'ur rahmaan, ayya;."a
maa tad'uu falahul asmaa-ul husnaa,
uga aja nglirihake nganti ora kaprungu para walaa tajhar bishalaatika walaa tukhaa-
Sekabatira, Ian pilihen antarane sero sarta fit bihaa wabtaghi haina dzaalilm "auii·
lirih iku mau. laa.
111. Dhawuha sira Muhammad: "Sadaya

puji-syukur konjuk ing ngarsa dalem Allah,
Pangeran ingkang boten mundhut putra
tuwin boten kagungan kanca wonten ing
Kratonipun, punapa dene boten wonten
ingkang nguwahosi jalaran saking pangina".
Lan sira angegungna marang Pangeranira ka- Wa qulil hamdu Iillaahil ladzii lam yatta-
lawan temen-temen ngegungake! khidz waladaw walam yakul Ialmu sya-
riikun fiI mulki walam vakul lahuu
* **) waliyyum minadz dzulli' wakabbirhu
takbiiraa.
***). Comperative study of Quraan, utawi pasinaon tandhingan antawisipun Surat Al Isra' kalayan
Surat AI Kahfi, ing antawisipun ingkang wigatos kados makaten:
1. Maos kalimah-thayibah "Subhanallah", utawi kasebat maos tasbib punika dados babuka-
nipun Surat AI Isra', dene wonten ing Surat AI Kahfi ingkang kangge babuka maDs tahmid
utawi "Alharndulillah". Kekalibipun tahmid Ian tasbib punika sering sanget kasarntiet wonten
ing dhawuh-dhawuhing Allah!
2. Para Jumhur Ahli Tafsir anerangaken bilib titiyang Yahudi angajengaken tigang masalah
ageng, inggib punika bab Roh (Suksma), bab Ashabul Kahfi, sarta bab sejarahipun Zul Qarnain.
Ing surat Al Isra' dipun jawab bab Roh, dene kakalih sanesipun kajawab wonten ing surat Al
Kahfi.
3. Ing surat AI Kahfi kacariyosaken sejarah Nabi Khidhir a.s. ingkang dereng dip un mangertosi
titiyang Yahudi. Dene worlten ing surat Al Isra' kasebataken makaten: "Sira kabeh ora diparingi
ilmu (pangertian) kajaba mung sathithik", dhawuhing Allah punika tumuju sawenehing tiyang
Yahudi ingkang angkuh sarta tekebur ing ilmu-pangertosan ingkang dipun mangertosi dening
piyarnbakipun, nyatanipun boten; Umu punika saya dangu saya tambah kathah ingkang dereng
dipun mangertosi! Sabab ilmu punika empiris sarta realistis, tur kedah temata sarana silltirnatis!
Wallahu'alarn !
536
Surat 18 AL KAHFI (GUWA) Juz 15
AL KAHFI (GUWA)
Tumuruning wahyu ana ing Mekkah, kajaba ayat 28
Ian saka ayat 83 nganti entek-entekane ayat 101 kawahyokake
ana ing Madinah. Tumurun sawuse Surat Al Qashash.

Maha Asih.
Diancam tumrap wong kang duwe ka- Bismillaahir rahmaanir rahiim.

percayan manawa Allah iku kagungan
putra.
1. Sakabehing puji konjuk ngarsa dalem
Allah kang wus nurunake Kitab Quraan ma-
'rang kawulane Ian ing kono ora andameI
kitab ~ku bengkong. 597)
Alhamdulillaahil ladzii anzala 'alaa 'ab-
dihil kitaaba walam yaj'allahuu 'iwajaa.
2. Nanging kitab Quraan iku jejeg, kang-

go ngancam marang wong kafir, kanthi siksa
kang banget larane saka ngarsaNe Pangeran
sarta kanggo ambebungah marang wong-
wong Mu'min kang padha tumindak becik
yen dheweke padha entuk ganjaran kang
becik (Suwarga) Qayyimal liyundzira b~';;an syadiidam
milladunhu wa }ubasy.yiral mu'miniinal
ladziina ya1amuunash shaalihaati anna
lahum ajran hasanaa.
3. Dheweke padha tetep manggon ana ing

papan ganjaran iku salawas-Iawase!
Maakitsiina fiihi abadaa.
4. Lan kanggo pepeling medeni kalawan

'l),ncaman siksa marang wong kang angucap:
" "Allah kagungan putra!" Wa yundziral ladziina qaalut takhadzal-
laahu waladaa.
597). Maksudipun ing salebeting Quraan punika boten wonten lapal makna ingkang gegesehan (kosok-
balen) Ian ugi boten wonten ingkang nyimpang saking kaleresan.
537
5. Wong-wong mau sarta Bapak~Bapakne

anggone angucap rnangkono iku ora adhe-
dhasar ilmu-pangertian sathithik-thithika;
J gawat banget ucapan kang kawetu saka

lesane, wong-wong mau anggone padha
ngucap mangkono iku ora liya kajaba ge-
gorohan! Maa lahum bihii min 'ilmiw walaa li-
aabaa-ihim, kahurat kalimatan takhruju
min afwaahihim, iy-yaquuluuna illaa ka-
dzibaa.
6. mBok manawa sira Muhammad ngru-

sak awakira dhewe jalaran saka anggonira
sedhih nalangsa mbok manawa wong-wong
mau ora gelem ngandel marang katerangan-
ing carita iki (Al-Quraan). Fala'allaka baakhi'un nafsaka 'alaa aa-
tsaarihim illam yu'minuu bihaadzal ha-
diitsi asafaa.
7. Sanyata anggoningSun anitahake ba-

rang kang ana ing Bumi iku perlu kanggo
rerengganing Bumi mau, perlu Ingsun
nyoba marangwong-wong mau, endi wong-
wong mau kang luwih becik ngamal-tindake. Innaa ja'alnaa 'alai ardhi ziinatal lahaa
linahluwahum ayyuhum ahsanu 'amalaa.
8. Lan sanyata Ingsun kang bakal anda-

mel rerenggan kang ana ing Bumi mau dadi
lemah kang rata ora ana thethukulane. Wa innaa lajaa'iluuna I1l¥ 'alaihaa sha-
'iidan juruzaa.
Caritane generasi Ashabul Kahfi.

9. Apa sira ngira manawa Ashabul Kahfi
(kang manggon ana ing Guwa), Ian kang
duwe Raqim (Ukiran-cathetan) 598) iku sa- o~~i~
...... ~
weneh tandha yektinlngsun kang anggumun-
ake? Am hasibta anna ash-haabal kahfi war-
raqiimi kaanuu min aayaatinaa 'ajabaa.
10. Caritane Ashabul Kahfi iku mangkene:

"Ing nalika para nom-nornan iku padha an-
dhelik ana ing Guwa (trima sumingkir sabab
dipeksa nyembah brahala), dheweke padha
andedonga: "Dhuh Pangeran kawula! Mugi
Paduka paring rakhmat dhurnateng kawula
698). Saweneh ahli Tafsir anerangaken bilih Raqim artosipun nami segawonipun para MudhaAshabul
Kahfi. ingltang ngungsi ing Guwa.
538
saking ngarsa Paduka, saha mugi nggampilna hlz awal fityatu ilal kahfi faqaaluu rab-
dhateng perkawis kawula, ingkang anjalari banaa aatinaa milladunka rahmataw wa
kawula pikantuk pitedah". hayyi' lanaa min amrinaa rasyadaa.
11. Para nom-noman mau banjur Ingsun

tutupi pangrungune (turokake) ana ing
Guwa kono pirang-pirang tanun lawase! Fadharabnaa 'a1aa aadzaanihim fiI kabfi
siniina 'adadaa.
I""" , ... .,., ''''M·''/~;' .,?,"""''''9.

12. Nuli para nom-noman mau Ingsun ta- \:J("""'-""t~·-\t;'d
".....,-- , ..... ~ \,.;I
.""~~
-"'...:.::_, '!.·'.\T
ngekake, saperlu lngsun Nguningani kalawan t q;,,; --? ... I
cetha gumelar, endi antarane golongan loro ot~t~ &-
mau kang luwih mangerti etunganing mangsa ''''
anggone manggon ana ing Guwa iku. Amrih Tsumma ba'atsnaahum lina'lama ayyul
genah kang padha padudon ing perkara iku. hizbaini ahshaa limaa labitsuu amadaa.
13. Ingsun nyaritakake marang sira Mu-

hammad, caritane Ashabul Kahfi kalawan
bener (Quraan), satemene dheweke iku para
nom-noman generasi kang iman marang Pa-
ngeraNe, Ian para nom-noman mau lngsun Nahnu naqushshu 'a1aika naba-ahum
wuwuhi pituduh bener! bil-haqq, innahum fityatun aamanuu bi-
rabbihim wa zidnaahum hudaa.
14. Lan atine para nom-noman mau Ing-

sun kuwatake nalika padha ngadeg, ana sa-
ngarcpe Raja Dzaqiyanus, para nom-noman
mau nu!i matur: "Pangeran kula punika Pa-
ngeraning Langit Ian Bumi, kula sami boten
nyembah Pangeran, kajawi namung Panje-
nenganipun Allah, sabab manawi kula sami
Wa rabathnaa 'alaa quluubihim idz qaa-
boten matur makaten sayektos kula sami muu faqaaluu rabbunaa rabbus samaa-
sam pun ngaturaken gegorohan dhumateng waati wal ardha Ian nad'uwa min duu-
Allah. nihii ilaahan laqad qulnaa sathathaa.
15. Punika kaum kula ingkang sampun

sami nyembah Pangeran sanesipun Allah,
kenging punapa tetiyang wau anggenipun
sami nyembah brahala teka boten saged an-
dhatengaken hujjah (wewaton) ingkang per-
tela? Sinten taO ingkang langkung nganiaya
ngungkuli tetiyang ingkang darnel gegorohan Haa-uiaa-i qaumunat takhadzuu min
dhumateng Allah? duunihii aa1ihah, laulaa ya'tuuna 'alai-
him bisulthaanim barrin, faman azhia-
mu minnanif-taraa 'a1a1laahi kadzibaa.
539
16. Pangucape saweneh marang liyane:

"Manawa sira wus ninggal wong-wong mu-
syrik mau sarta brahala kang disembah sa-
Iiyane Allah, banjur andhelika menyang
Guwa kae, yekti Pangeranira bakal maring-
ake rakhmate marang sira, Ian bakal anggam-
pangake dalaning perkara kang sira manfa'- Wa-idzi'tazaltumuuhum wamaa ya'bu-
atake kanggo kaperluanira. 599) duuna ilIaUaaha fa'wuu ilal kahfi yan-
syur lakum rabbukum mir rahmatihii
wa yuhayyi' lakum min amrikum mir-
laqaa.
17. Lan sira sumurup Srengenge nalika

rnIethek, miring saka Guwane, ing sisih te-
ngen, Ian nalika surup ninggalake para nom-
noman mau ing sisih kiwa, sabab esuk sore
ora kasorotan Srengenge, ing mangka para
nom-noman mau ana ing panggonan kang
amba; kang mangkono mau sawenehe tandha
yekti panguwasaning Allah, sing sapa ditu-
duhake dening Allah, mangka hiya dheweke
iku kang oleh pituduh, dene sapa disasarake,
ora pisan-pisan sira bisa oleh panulung kang Wa tarasy syamsa idzaa thala'at tazaa-
aweh pituduh. waru 'an kahfIhim dzaatal yamiini wa
idzaa gharabat taqridhuhum dzaatasy
syimaali wahum fii fajwatim minhu
dzaalika min aayaatillaah, may yahdil
laahu wahuwal muhtadi wamay yudhlil
falan tajida lahuu waliyyarn rnursyidaa.
18. Lan sira ngira para nom-noman mau

padha melek, ananging sajatine padha turu,
Ian para nom-noman mau Ingsun wolak
walik ngiwa Ian nengen,' dene asune para
nom-noman mau selonjor ana ing ngareping
Guwa. Manawa sira andeleng para nom-nom-
an mau yekti sira mesthi ambalik mlayu,
sarta atinira kebak wedi temenan marang
dheweke.
Wa tahsabuhum aiqaazhaw wahum ru-
quud, wa nuqallibuhum dzaatal yamiini
wa dzaatasy syimaal, wa kalbuhum baa-
sithun dziraa'a.mi biI washiid, lawith
thala'ta 'alaihim lawallaita rninhurn firaa-
raw walamuli'ta minhurn ru'baa.
19. Mangkono uga sawuse Ingsun nurok-

ake para nom-noman mau samonosuwene,
Ingsun nuli nangekake dheweke, supaya
padha takon-tinakon marang kancane. Sa-
599). Wawancara ing antawisipun para Mudha wau sabab Gusti Anah paring ilham, makaten Jumhur
Mufassirin.
540
weneh nom-noman mau ana kang takon:

"Sapira suwene sira manggon ing Guwa
kene?" Wangsulane: "Aku manggon ing kene
sadina, utawa satengah dina!" Para nom-
noman mau ngucap: "Pangeranira kang
luwih Nguningani sapira suwene sira mang-
gon ing kene, saiki sira akona salah sijinira,
'klawan anggawa dhuwit salaka iI<i menyang
Negara, supaya dheweke andeleng ing Negara Wa kadzaalika ba'atsnaahum Iiyatasaa-a-
kon~, golek pangan endi kang luwih resik, luu bainahum, qaala qaa-i1um minhum
banjur dheweke supaya anggawa rezeki kam labitstum, qaaluu labitsnaa yauman
marang sira, saka panggonan mau. Lan dhe- au ba'dha yauum, qaaluu rabbukum
a1amu bimaa Iabitstum, fab'atsuu ahada-
weke ana ing dalan, Ian ana ing Negara mau kum biwariqikum haadzibii i1a1 madii-
kudu sing ngati-ati andhap asor, Ian poma di- ! nati falyanzhur ayyuhaa azkaa tha'aa-
poma aja nganti ana sing ngonangi ngerti ing man falya'tikum birizqim minhu wal-
sira. *) yatalaththaf walaa yusy'iranna bikum
ahadaa.
20. Jalaran yen dheweke nganti padha

ngonangi ing sira, yekti sira bakal diranjam,
utawa ambalekake ing sira marang Agamane
Raja Dzaqiyanus, dene manawa sira nganti
balikafir ,ing Agamane, yekti sira ora bakal
Innahum iy yazhharuu 'alaikum yarju-
nemoni begja salawase. muukum au yu'iidukum fii millatihim
walan tuflibuu idzan abadaa.
21. Mangkono uga Ingsun ngatonake

kahanane nom-noman mau marang wong
akeh,600) supaya wong-wong ing Negara
kono padha mangerti yen janjine Allah iku
nyata, Ian supaya padha mangerti yen dina
Qiyamat iku ora mamang maneh mesthi ba-
kal kalakon. (Disumurupake marang para
manungsa kahanane Ashabul Kahfi) ing nali-
kane dheweke padha padudon perkara urus-
ane para nom-noman iku, wong-wong kafir
padha ngucap: "Sira padha mbanguna ge- Wa kadzaalika a'tsarnaa 'alaibim Iiya'-
dhong ana ngareping Guwane" Pangeran lamuu anna wa'dallaahi haqquw wa
annas saa'ata laa raiba fiihaa, idz yata-
luwih pirsa marang perkaraning dheweke. naaza'uuna bainahum amruhum faqaa-
Wong-wong kang menang rembuge perkara lubnuu 'alaihim bun-yaanaa, rabbuhum
iku padha ngucap: "Sanyata Ingsun mesthi a 1amu bibim, qaalal ladziina ghalabuu
ambangun adeging Masjid sawijining gedhong 'alaa amribim lanattakhidzanna 'alaihim
masjidaa.
Pangibadah ana ing lawanging Guwa".
*). Wonten ing surat Al-Kahfi ayat: 19 lafaz "walyataiaththaf' kaserat ageng punika tenger
Tengahing AI-Quraan (Nishful Quraan).
600). Inggih punika badhe kadadosanipun Qiyarnat ingkang gawat kaliwat-liwat. sadaya ingkang
sarnpun peiah katangekaken gesang malih raga Ian iiwanipun kados tumitahipun rumiyin; dados
boten leres narnung gesang rohipun thok tanpa raga (wadhak).
541
22. Saweneh wong kang padha padudon

mau bakal ngucap: "Cacahe nom-noman
Ashabul Kahfi iku telu, papat kalawan asu-
ne". Sawenehe maneh ngucap: .. Lima,
nenem kalawan asune", pangucape iku mung
ngawur tanpa wewaton. "Sawenehe maneh
angucap: "Pitu, wolu kalawan asune". Dha-
wuha sira Muhammad: "Pangeranku kang
luwih Nguningani cacahe, ora anakang su-
murup cacah kang sabenere kajaba mung sa-
thithik". Jalaran saka iku, poma dipoma sira
kabeh aja padha padudon perkara akehe
nom-noman Ashabul Kahfi, kajaba padudon Sayaquuluuna tsalaatsatur raabi'uhum
kang nyata katerangane saka Quraan Ian kalbuhum, wa yaquuluuna khamsatun
poma sira aja nakokake salah sijining wong- saadisuhum kalbuhum rajmam bi! ghaiib,
wong mau bab kehe nom-noman Ashabul wa yaquuluuna sab'atuw wa tsaaminu-
hum kalbuhum, qur rabbii a'iamu bi-
Kahfi. 'iddatihim maa ya'lamuhum iIIaa qaliil,
falaa tumaari fiihim iIIaa miraa-an zhaa-
hiraw walaa tastafti fiihim minhum
ahadaa.
23. Lan poma dip om a Muhammad, sawuse

neja arep nglakoni sawijining perkara, aja
ngucap: "Satemene aku nindakake perkara Walaa taquulanna lisyai-in innii faa'i-
iku sesuk!" lu n dzaalika ghadaa.
24. Kajaba nyebuta: "Insya Allah", yen

diparengake dening Allah, 601) Ian manawa
sira lali, elinga marang Pangeranira, sarta
nyuwuna sira: "Muga-muga Pangeranku
nuduhake aku marang 'ilmu kang luwih lliaa ay yasyaa-allaahu wadzkur rabbaka
cedhak kabenerane sarta kanyatakane tinim- idzaa nasiita waqul 'asaa ay yahdiyani
bang iki". rabbii li-aqraba min haadzaa ras)'adaa.
25. Lan para nom-noman mau anggone

manggon ana ing Guwane telung atus tahun,
ditambah maneh sangang tahun lawase.
Walabitsuu fii kahfihim tsalaatsa mi-atin

siniina wazdaaduu tis'aa.
SOl). Salting sumbering riwayat, satunggaling wekdal titiyang Quraisy pitaken dhateng Kanjeng Nabi
s.a.w. perkawis roh, sejarahipun para nem-neman Ashabul Kahfi, sarta riwayatipun Dzul Qur-
nain. panjenenganipun jawab supados dhateng beniing eniang, Ian Nabi s_a.w. boten ngucapaken
"Insya Allah". Saestu dinten ingkang kaianjekaken Wahyu kasep dhatengipun, dumadakan
lajeng tumurun Wahyu aylrt no 24 kasebat. saperlu,'paring pepenget dhateng sliranipun Rasul-
ullah s.a.w. manawi janji semadosan, sampun ngantos kesupen enggal mahos "Insya Allah".
542
26. Dhawuha Slra Muhammad: "Allah

kang luwih Nguningani lawase anggone
padha manggon ana ing Guwa, kagunganing
Allah ghaibing Langit Ian Bumi. Wah! Te-
range paningal Ian pamiarsaNe, para nom-
noman mau ora padha duwe panulung sali-
yane Allah, Ian ora ana siji-sijia kang nyaku- Qulillaahu a1amu bimaa labitsuu, lahuu
thoni PanjenengaNe ana ing bab mutllsake ghaibus samaawaati wal ardh, abshir
hukum". bibii wa asmi', maa labum min duunihii
miw waliyyiw walaa yusyrik fii hukmi-
hii ahadaa.
Dielikake kala wan alus tum rap Nabi
s.a.w. aja mung mentingake da'wah
kanggo panggedhe bae.
27. Sira macaa he Muhammad, apa kang
wus lngsun wahyokake marang sira, saka
Kitabe Pangeranira. Ora ana wong siji-sijia
kang bisa ngowahi Kalimahing Allah,
Quraan, Ian sira ora padha bisa oleh pa- Wallu maa uuhiya ilaika min kitaabi
ngungsen saliyane marang PanjenengaNe. rabbik, laa mubaddila likalimaatib, walan
tajida min duunihii multahadaa.
28. Lan nyabarna awakira bebarengan

. ~
karo wong kang padha nindakake 'ibadah
marang Pangeranira ing wayah esuk, Ian sore,
sarta ngarep-arep karidlaning Pangerane. Lan
sira aja mencengake mripatira mung nya-
wang wong-wong mau, jalaran sira ngarepake
pepaes panguripan Donya. La.l poma di-
poma sira aja manut marang wong kang atine
Ingsun gawe lali, ora cling marang Ingsun,
Ian mung mamlt hawa nafsune, sarta perka-
mne wong-wong mau ngliwati wates. Washbir nafsaka ma'al ladziina yad-
'uuna rabbahum bil-ghadaawati wal
'asyiyyi yuriiduuna wajhahuu walaa
ta'du 'ainaaka 'anhum, turiidu ziinatal
hayaatid dun-yaa, walaa tuthi' man
aghfalnaa qalbabuu 'an dzikrinaa watta-
ba'a hawaahu wa kaana amruhuu fu-
ruthaa.
29. Lan dhawuha sira Muhammad: "Per-

kara kang bener iku saka ngarsane Pangeran-
ira, sapa bae sing karep iman, hiya imana,
Ian sapa bae sing karep kafir, hiya kafira!"
Satemene Ingsun wus nyawisake Neraka
tumrap wong-wong kang nganiaya, kang
pagering kemahe nglimputi wong-wong
mau. Dene manawa dheweke padha anjaluk
ngombe jalaran banget ngelake, banjur di-
tulung nganggo banyu kang kenthel kaya
543
jelantah kang anggosongake rahi-rahi; saala- Wa qulil-haqqu mir rabbikum, faman

alaning omben-omben, Ian saala-alaning syaa-a faIyu'miw waman syaa-a fal-
yakfur, innaa a'tadnaa lizhzhaalimiina
panggonan. naaran ahaatha hihim suraadiquhaa, wa-
iy yastaghiitsuu yughaatsuu bimaa-in
kalmuhli yasywil wujuuh, hi'sasy syaraab
wa saa-at murtafaqaa.
30. Sanyata wong-wong kang padha iman,

sarta nindakake 'amal shaleh, yekti Ingsun
ora ngilang-ilangake ganjarane wong kang
'amale luwih becik.
InnaIladziina aamanuu wa 'amilush shaa-
lihaati innaa laa nudhii 'u ajra man ahsana
'amalaa.
31. Wong-wong mau padha anduweni Su-

warga 'Adn panggonan tetep salawase.
Kang ing ngisore wong-wong mau ana kaline
milL Ana ing kono wong-wong mau padha
dipaesi nganggo gelang saka emas, Ian ngang-
go sandhangan ijiJroyo-royo saka sutra tipis,
Ian sutra kandel; wong-wong mau padha
suka-suka leyeh-Ieyeh ana ing kanthil. Su-
warga iku becik-beciking ganjaran Ian becik-
beciking panggonan istirahat.
Ulaa-ika lahum jannaatu 'adnin tajrii
min tahtihimul anhaaru yuhallauna fii-
haa min asaawira min dzahabiw wa yaI-
bm;uuna tsiyaaban khudhram min sun-
dusiw wa istabraqim muttaki-iina frihaa
'alai araa-ik, ni'mats tsawaah, wa hasunat
Sanepa tumrap wong kang kasengsem murtafaqaa.
ian kapusan dening Kadonyan.
32. Lan sira nerangna Muhammad, marang
wong kang kafir Ian kang iman, sanepane
wong lanang loro, 602) kang sijikafir sijine
iman; kang kafir Ingsun paringi kebon ang-
gur cacahe loro. Kebon loro mau Ingsun
kubengi kala wan wit kurma, sarta Ingsun
wus andadekake tanduran ana ing antarane Wadhrih lahum matsalar rajulaini ja'al-
kebon loro mau. naa li-ahadihimaa jannataini min a'naa-
biw wahafafnaahumaa binakhliw wa
ja'alnaa bainahumaa zar'aa.
33. Kebon loro iku saben tahun ngetokake

wulu wetu woh-wohane kang ora kekurang-
an sawiji apa, Ian Ingsun ngilekake kali ana
ing selo-selaning kebon loro mau.
602). Ingkang dipun maksud tiyang Yahudi kalih, satunggal Mu'min sanesipun kafir.
544
Kiltal jannataini aatat ukulahaa walam

tazhlim minhu 8yai-aa, wa faiiamaa
khilaalahumaa naharaa.
34. Lan dheweke isih nduwe maneh ka-

sugihan liyane, dheweke banjur ngufap ma-
rang sadulure kang Mu'min sing diajak re-
rasan: "Aku luwih akeh bandhane tinimbang
kowt:, lan pembantu-pembantuku ya luwih Wa kaana Iahuu tsamarun faqaaIa lishaa-
kuat". hibihii wahuwa yubaawiruhuu ana.· ak-
tsaru minka maaIaw wa a'azzu nafaraa.
35. Lan dheweke banjur ngajak sadulure

lumebu ngubengi kebone, sarta dheweke
katon gumedhe nganiaya marang awake
dhewe kalawan kekafiran, pangucape: "Oak
kira kebon iki ora bakal rusak salawase. Wadakhala jannatahuu wahuwa zhaa-
Iimul Unafsihi, qaaIa maa azhunnu an
tabiida haadzihii abadaa.
36. Lan aku ora ngira yen dina Qjyamat

iku bakai kelakon, Ian aku ora yakin ma-
nawaaku dibalekake sowan marang ngarsa-
ning Pangeranku, kaya pangiramu, yekti
aku bakal oleh panggonan bali kang luwih
Wamaa azhunnus saa'ata qaa-imataw wa-
becik tinimbang kebon iki". la-ir rudid-tu ilaa rabbii la-ajidanna
khairam minhaa munqalabaa.
37. Sadulure kang Mu'min ngucap semu

ambantah marang dheweke: "Apa sira kafir
marang Pangeran kang wus nitahake sira saka
lemah, nuli saka mani, nuli PanjenengaNe
ndamel sira dadi wong lanang sampuma?
QUIa lahuu shaahibuhuu wahuwa yuhaa-

wiruhuu akafarta billadzii khalaqaka
min turaabin tsumma min nuthfatin
tsumma sawwaaka rajulaa.
38. Dene aku, percaya manawa Panjeneng-

aNe Allah iku Pangeranku, sarta aku ora nya-
kuthokake marang Pangeranku sawiji bae! Laakinnaa huwallaahu rabbii walaa usy-
riku birabbii ahadaa.
545
39. Kena apa nalika sira mlebu ing kebon-

ira kok ora nyebut: "Kabeh perkara kadade-
.:,.r;'''''~..1 . . r...........''' 'r ........... t '
yane mung gumantung saka karsaNe Allah, ~ ~ di.o,~ l·lI \,.;.I t '-.:Jji 01 "4lJ
; ;'
"II... ~~ ~
.... u~,.;
ora ana kekuwatan kajaba kalawan pitulung- 't; 9 .... ..,,,,,
aNe Allah? Manawa sira anggep aku luwih o t!.A.l.J J
sathithik kasugihan Ian anake tinimbang
sira". Walau laa idz dakhalta jannataka qulta
maasyaa-allaahu laa quwwata iIIaa bil-
laah, in tarani ana aqalla minka maala w
wawaladaa.
40. "Muga-muga bahe Pangeranku ing

mengko karsa paring marang aku kang luwih
becik tinimbang kebonira saiki, Ian bisa uga
PanjenengaNe anurunake wewalak saka
Langit, kanggo ngrusak kebon iku, banjur
dadi gundhul kebon iku, rata ora ana thethu-
kulane. Fa'asaa rabbii ay yu'tiyani khairam min
jannatika wayursila 'alaihaa husbaanam
minas-samaa-i famshbiha sha'iidan zal-
lafaa.
41. "Utawa banyune kebon iku dadi 3!S:lt,

sira nuli ora bisa golek banyu kan~£ nge-
lebi" . Au yushbiha maa-uhaa ghauran falan
tastathii 'a lahuu thalabaa.
42. Lan kabeh woh-wohan sirna gempang,

dheweke banjur ngremet-ngremet tangane
saka banget getune, jalaran ora sathithik
weragad kang diwetokake kanggo uba-rampe
kebon iku, ing mangka kebon mau saiki dadi
rusak, runtuh kabeh tratag-tratage, Ian dhe-
weke ngucap nelangsa: "Adnuh, saupama Wa uhiitha bitsamarihii fa-ashbaha yu-
aku ora nyakuthokake sawiji-wiji marang qallibu kaffaihi 'alaa maa anfaqa fiibaa
Pangeranku, ora kaya mangkene kadadeyan- wahiya khaawiyatun 'alaa 'uruusyihaa
ku!" wa yaquulu yaa laitanii lam usyrik bi-
rabbii ahadaa.
43. Lan ora ana tumrap dheweke golongan

kang bisa nulungi saliyane Allah, Ian dhe-
weke ora bisa ambelani awake nyegah saka
siksaNe Allah.
Walam takul lahuu ii-amy yanshu-
ruunahun min duunil laahi wamaa kaana
muntashiraa.
546
44. Ana ing mangsa kang mangkono iku,

anane pitulung mung kagunganing Allah
iku nyata, PanjenengaNe kang luwih becik
ganjaraNe marang wong kang bekti, sarta
kang luwih becik piwalese.
Hunaalikal walaayatu lillaahil haqq,
huwa khairun tsawaabaw wa khairun
'uqbaa.
45. Lan sira Muhammad, nerangna marang

ummatira, mungguh sanepane panguripan
Donya iku kaya dene banyu kang wus Ing-
sun turunake saka Langit, kalawan banyu
iku nuli metu thethukulaning Bumi kang
cam pur saweneh karo sawenehe; sawuse go-
dhonge ijo banjur dadi garing, kabur katiyup
ing angin, Ian Allah iku kang kuwasa marang
sakabehing perkara! Wadhrib lahum matsalal hayaatid dun-
yaa kamaa-in anzalnaahu minas-samaa-i
fakhtalatha bihii nabaatul ardhi fa-ash-
baha hasyiiman tadzruuhur riyaah, wa
kaanallaahu 'alaa kuUi syai-im muqta-
diraa.
j 46. Bandha Ian anak iku pepaesing pangu-

ripan Donya, allanging kabeh 'amal becik iku
kang tetep, sarta luwih becik piwalese ganjar-
an mungguhing Pangeranira, Ian sabecik-
becike panjangka kang diarep-arer dening
AlmaalU wal-banuuna ziinatul hayaatid
manungsa.
dun-yaa wal-baaqiyaatush shaalihaatu
khairun 'inda rabbika tsawaabaw wa
khairun amalaa.
Wama-wamaning kahanan mg dina
Qiyamat.
47. Lan sira Muhammad, nerangna mg
dinane Ingsun nglakokake Gunung, Ian sira
bakal sumurup Bumi iku gundhul, ora ana
kekayone Ian gedhong-gedhonge, sarta ana
ing dina iku Ingsun nglumpukake kabeh
Wa yauma nusayyirul jibaala wa taral-
mahkIuk, mangka ora ana siji wahe dheweke ardha baarizataw wa hasyarnaahum
kang Ingsun ngengeh. falam nughaadir minhum ahadaa.
48. Lan wong-wong mau padha disowan-

,ake marang ngarsaning PangeraNe kalawan
j 'bariS, Ian didhawuhake marang dheweke:
l "Satemene sira wus sowan marang ngarsan-

Ingsun kaya dene kahananira nalika Ingsun
nitahake sira kabeh ing sakawit, ora san-
dhang, ora bandha, ora anak, malah sira
547
ngira manawa [ngsun ora andamel sawijining Wa 'uridhuu 'alaa rahhika shaffaa, laqad
waktu parjanjiyan ditangekake saka kubur ji'tumuunaa kamaa khalaqnaakum aw-
kanggo ngumpulake sira kabeh". wala marratin hal za'amtum allan naj'ala
lakum mau'idaa.
49. Lan sawuse buku cathetan 'amal di-

tumpuk, temen sira bakal sumurup wong-
jwong kang dosa padha wedi dhewe, jalaran
t / sumurup am ale kang ala ana ing kitab iku,
V sarta dheweke padha ngucap: "Cilaka aku,
wadhuh kitab iki tulisane ora ana kang kli-
watan, dosa cilik utawa gedhe, kabeh bahe
diklumpukake!" Lan amal kang wus padha
dilakoni kabeh ana; tin emu dening wong- Wawudhi'al kitaabu fataral mujrimiina
wong mau, Ian Pangeranira ora nganiaya ma- musyfiqiina mimmaa fiihi wa yaquu-
rang wong siji-sijiya! luuna yaa-wailatanaa maali haadzal kita-
hi laa yughaadiru shaghiirataw walaa ka-
hiiratan ilIaa ah-shaahaa, wawajaduu maa
'amiluu haadhiraa, walaa yazhlimu rah-
huka ahadaa.
50. Lan nalika lngsun paring dha\\''Uh ma-

rang Malaikat: "Sira padha sujuda marang
Adam!" Kabeh banjur padha sujud, kajaba
iblis. Iblis iku kalebu golongane jin, dheweke
ambangkang dhawuhing PangeraNe. Apa sira
padha andadekake iblis Ian anak turune iku
dadi Pangeran saliyanlngsun, ing mangka
dheweke iku dadi satrunira bebuyutan? Ala
banget ngabekti marang iblis, kang dianggo Wa-idz qulnaa lilmalaa-ikati8-juduu Ii-
gantine ngabekti marang PangeraNc, iku aadama fasajaduu iIIaa ibliis, kaana
minal ,jinni fafasaqa 'an amri rahbih,
pokale wong-wong kang nganiaya!
afataUakhidzuu nahuu dzurriyyatahuu
auliyaa-a min duunii wahum lakum
'aduwwuIl hi'sa lizhzhaalimiina badalaa.
51. Ingsun ora nekakakc iblis supaya nyek-

seni ana ing tumitahe Langit-Langit Ian
Bumi, Ian uga tumitahe awak-awake, Ian lng-
sun ora mundhut syetan tukang nyasarakc
iku dadi kanca! Maa asyhad tuhum khalqas samaawaati
wal ardhi walaa khalqa anfusihim, wa-
maa kuntu muttakhidzal mudhilliina
'adhudaa.
52. Lan ana ing dinane Allah dhawuh:

"Undangen brahala-brahala kang padha sira
anggep sekuthunlngsun iku!" Dheweke ban-
jur padha undang-undang, ananging brahala-
brahala mau ora mangsuli, Ian Ingsun dadek-
ake aling-aling jurang ing Neraka ana ing
548
antarane iblis-iblis Ian kang dianggep sesem- Wa yaurna yaquulu naaduu syurakaa-
bahan. iyalladziina za'amturn fada'auhurn falam
yastajiibuu lahurn wa ja'a1naa bainahum
rnaubiqaa.
'J 53. Lan bareng wong-wong kang padha

dosa sumurup Neraka, dheweke banjur pa-
dha yakin yen mesthi bakal ambyur ana ing
kono, sarta dheweke ora padha oleh pang-
go~an kanggo ngungsi sumingkir saka kono. Wara-al rnujrimuunan naara fazhannuu
annahurn rnuwaaqi'uuhaa walam yajiduu
'anhaa rnashrifaa.
Kawusanane tumrap wong kang nglir-

wakake pepelinging Allah.
54. Lan temen Ingsun wus anerangake sa-
kabehe sanepa ana ing Quraan marang para
manungsa, ananging nyatane manungsa iku
kang akeh sugih padu.
Walaqad sharrafnaa fii haadzal qur-aani
linnaasi min kulli matsal, wa kaanal
insaanu aktsara syai-in jadalaa.
55. Lan ora ana kang. ngalang-alangi ma-

nungsa anggone padha iman sarta nyuwun
ngapura marang PangeraNe nalika wus ka-
tekan pituduh, kajaba dheweke padha ngen-
\;/ teni dhisik tekane hukume Allah (kang ka-
~ patrapake) marang ummat ing jaman biyen,
utawa padha ngenteni tekane siksa kang
Wamaa mana'an naasa ay yu'minuu idz
katon ing sangarepe. jaa-ahumul hudaa wa yastaghfiruu rab-
bahum ilIaa an ta'tiyahum sunnatul
awwaliina au ya'tiyahumul 'adzaahu
qubulaa.
56. Lan Ingsun ora angutus para utusan,

kajaba dheweke iku padha ambebungah Ian
ngancam. Lan wong-wong kang padha kafir
iku ambantah kala wan cara kang bata!,
perlune arep dianggo ngilangi barang haq, Ian
maneh dheweke padha anggeguyu nyepelek-
ake Ayat-Ayatlngsun Ian ancaman kang di-
Wamaa nursi!ul mursallina illaa mubasy-
pelingake marang dheweke. syiriina wa rnundziriin, wa yujaadilui
ladziina kafaruu bi! baathili liyud -kbi-
dhuu bihi! haqqa wattakhadzuu aayaa-
ill wamaa undziruu huzuwaa.
549
57. Lan sapa ta wong kang luwih nganiaya

ngungkuli wong kang dielingake marang
Ayat-Ayating PangeraNe, nanging padha
mengo saka Ayat iku sarta lali ing dosa kang
wus dilakoni? Sanyata Ingsun wus andadek-
ake tutup ana ing atine wong-wong mau,
supaya ora bisa mangerti barang bener; sarta
ana ing pangrungune uga, abot ora bisa
krungu. Lan senajan wong-wong mau sira
Warnan azhlarnu rnirnrnan dzukkira bi-
ajak marang dalaning pituduh, salawase ora aayaati rabbihii fa-a'radha 'anhaa wa
baka! gelem nampa pituduh iku. nasiya rnaa qaddarnat yadaah, innaa
ja'a1naa 'alaa quluubihirn akinnatan ay-
yafqahuuhu wa fii aadzaanihirn waqraa,
wa-in tad 'uhurn i1al hudaa falay yah-
tadud idzan abadaa.
58. Lan Pangeranira iku kang Maha Nga-

pura tur kang kagungan Welas, saupama
PanjenengaNe karsa nyiksa jalaran dosa kang
wus padha dilakoni, temen PanjenengaNe
mesthi ngenggalake siksa mau tum rap dhe-
weke, ananging wus ana katamtuan kanggo
dheweke anggone dipatrapi siksa, kang dhe-
weke ora padha bisa oleh pangungscn saliya- Wa rabbukal ghafuuru dzur-rahmah,
ne saka PanjenengaNe! lau yu-aakhidzuhum birnaa kasabuu
la'ajjala lahumul 'adzaab, bal lahum
mau'idul lay yajiduu min duunihii
mau-ilaa.
v
59. Lan isining Negara-Negara iku Ingsun
rusak mg nalika dheweke pinuju padha
nganiaya, sarta Ingsun wus andamel katam-
tuan kanggo pangrusake wong-wong mau.
Wa tilkal quraa ahlaknaahum larnmaa

zhalamuu wa ja'alnaa limahlikihirn mau-
'idaa.
Nabi Musa a.s. marsudi 'ilmu marang

Nabi Hidir a.s.
60. Lan nalika Nabi Musa ngandika ma-
rang rewange: 603) "Aku arep leren mliku,
nganti aku tumeka ing panggonan kumpuling
Segara lora, yaiku Segara Rum Ian Segara
Parsi, utawa mlaku nganti pirang-pirang Wa-idz qaala muusaa lifataahu laa ah-
tahun lawase. rahu hattaa ablugha majma'al bahraini
au arndhiya huqubaa.
603). Para Jumhur Tafsir anerangaken bilih rencang nem-neman sekabatipun punika inggih muridipun
Nabi Musa a.s. ingkang asma Yusya' bin Nun.
550
61. Bareng sakarone wus tekan ing pang-

gonan kumpule Segara loro, sakarone lali
marang iwak kang wus disadhiyakake kanggo
dhahare. Dene iwak iku nuli nggoleki dalane
nyemplung ing sajeroning Segara.
Falammaa balaghaa majma'a bainihimaa
nasiyaa huutahumaa faUakhadza sahli-
lahuu fil bahri sarahaa;
62. Sawuse padha ngliwati panggonan

mau, Nabi Musa ngandika marang rcwange:
"Gawanen mrene dhaharanku, sabab aku
wus krasa sayah-Iuwe ana ing lelunganku
iki". Falammaa .iaawazaa qaala lifataahu aati-
naa ghadaa-anaa iallad laqiinaa min safa-
rinaa haadzaa nashabaa.
63. Rewange matur: "Punapa panjenengan

boten pirsa, nalika kula kendel wonten ing
sela punika wau, yektos kula kasupen nga-
turaken ulam wau, boten wonten ingkang
nyupekaken dhateng kula perkawis ulam
wau, kajawi syetan; sarta ulam wau sampun
ngambah madosi marginipun wonten ing Sa- Qaala ara-aita idz awainaa ilash shakhrati
ganten ingkang kanthi anggumunake". fa-innii nasHtul huut, wamaa ansaanlihu
ilIasy syaithaanu an adzkurahuu watta-
khadza sabiilahuu fil bahri 'ajabaa.
64. Nabi Musa ngandika: "Lah ya iki, kang

kudu tak goleki!" Sakarone banjur bali ma-
neh nurut tipake.
Qaala dzaalika· maa kunnaa nabghi,
fartadda 'alaa aatsaarihimaa qashashaa.
65. Bareng sakarone wus tekan ing watu

panggonane leren mau, katemu karo sawiji-
ning kawulanlngsun, Nabi Khidhir kang wus
Ingsun paringi rakhmat saka ngarsanlngsun,
604) Ian Ingsun wus mulangake 'ilmu saka
Fawajadaa 'abdam min 'ibaadinaa aatai-
ngarsanIngsun pribadi marang dheweke. naahu rahmatam min 'indinaa wa 'aDam-
naahu miHadunnaa 'ilmaa.
604). Nabi Khidhir a.s. pinaringan rahmat, maksudipun tampi Wahyu lan Kanabian, dene ilmu artos-
ipun ilmu ghaib kados ingkang badhe katerangaken ing ayat-ayat la,ieng;pun.
551
66. Musa maWr marang Khidir: "Punapa

kula kepareng andherek panjenengan, sa-
perlu mulang dhateng kula babagan ngelmi
ingkang sampun kawulangaken dening Allah
dhumateng panjenengan!" QaaJa lahuu rnuusaa hal attabi'uka 'aIaa
an <tu'aIIimani rnimrnaa 'ullimta rusydaa.
67. Wangsulanipun: "Yektosipun sampe-

yan boten badhe saged sabar sesarengan
kaliyan kula.
QaaIa innaka Ian tastathii'a rna'iya shah-
raa.
68. Lan kados pundi anggen sampeyan

saged sabar dhateng perkawis ingkang sam-
peyan dereng mangertos kateranganipun? Wa kaifa tashbiru 'alaa rnaalam tuhith
bihii khubzaa,
69. Musa matur: "Panjenengan badhe

manggih ing kula, insya Allah saged sabar,
sarta kula boten badhe mbangkang dhawuh
panjenengan! "
Qaala satajidunii insyaa-allaahu shaah-
biraw walaa a'shii laka amraa.
70. Wangsulane: "Manawi sampeyan tu-

mut kula, sampeyan sampun ngantos pitaken
dhateng kula ing satunggiling perkawis
ingkang kula tindakaken, ngantos kula
nerangaken piyambak dhateng sampeyan QaaIa fa-init taba'tanii faIaa tas-alnii
ingkang cetha". 'an syai-in hattaa uhditsa laka rninhu
dzikraa.
Nabi Khidhir ambolongi prahu.

71. Sakarone, Musa Ian Khidhir, banjur
budhal; bareng tekan mangsane numpak
prahu, Khidir nuli ambolongi prahu mau.
Musa pitakon: "Kados pundi panjenengan
ambolongi baita punika? Badhe ngeremaken FanthaIaqaa, hattaa idzaa rakibaa fis-
tetiyangipun? Yektos panjenengan sampun safiinati kharaqahaa, qaaJa akharaqtahaa
nindakaken perkawis ingkang nguwatosi Iitughriqa ahlahaa, laqad ji'ta syai-an
sanget". imraa.
72. Wangsulane: "Punapa kula dereng

cariyos, saleresipun sampeyan boten saged
sabar, sesarengan kaliyan kula!"
Qaala aIam aqul innaka Ian tastathii'a
rna'iya shabraa.
552
73. Musa rnatur: "Mugi Panjenengan sam-

pun andukani kula, jalaran kula kasupen,
Ian sam pun an darnel rekaos anggen kula
puruhita ndherek pal'ljenengan!"
Quia laa tu-aakhidznii bimaa nasiitu
walaa turhiqnii min amrii 'ulll"aa.
Nabi Khidhir mateni nom-noman.

74. Sakarone banjur padha budhal rnaneh,
nuli katernu karo sawijining bocah lanang,
bocah rnau banjur diperjaya dening Khidhir.
Musa pitakon rnaneh: "Kados pundi pan-
6l"!
jenengan teka rnerjaya jiwa ingkang suci, o~
tur tanpa dosa?" "Yektos, panjenengan
sam pun nindakaken perkawis ingkang rnung- Fanthalaqaa, hattaa idzaa laqiyaa ghulaa-
kar!" man faqatalahuu qaala aqalta nafsan
zakiyyatam bighairi nafs, laqad p'ta
syai-an nukraa.
JUZ 16
75. Khidhir ngendika: "Punapa kula de-

reng cariyos dhateng sampeyan Musa, rna-
nawi sarnpeyan punika boten saged sabar, Qaala alam aqul lab innaka Ian tasta-
sesarengan kaliyan kula?" thii'a ma'iya shabraa.
76. Ature Musa: "Manawi kula ngantos

pitaken rnalih dhateng panjenengan, bab
punapa kernawon sasampunipun panjeneng-
an rnerjaya lare wau, sampun nganggep kula
dados rencang rnalih. Sayektosipun panje- Qaala in sa-altuka 'an syai-in ha'dahaa
nengan priksa wonten alangan, ngantos kula, falaa ttishaahibnii, qad balaghta min la-
nilaraken rnernitran punika!" dunnii 'udzraa.
Nabi Khidhir anjejegake temboking

gedhong kang dhoyong.
77. Sakarone nuli padha budhal rnaneh,
bareng sakarone wus tekan ahli perdesan,
sakarone rnundhut dhedhaharan rnarang
wong priburni, ananging ora ana kang padha
gelern nyuguh rnarang sakarone. Sakarone
banjur surnurup ing desa rnau ana· gedhong
dhoyong, Khadhir nuli anjejegake· gedhong
rnau. Musa nuli pitakon: "Manawi panje-
nengan karsa tarntu panjenengan saged Fanthalaqaa hattaa idzaa atayaa ahIa
rnundhut pituwas anggenipun anjejegaken qaryatinis tath'amaa ahlahaa fa-ahau ay-
gedhong punika". yudhayyifuu humaa fawajadafi.ibaa
553
jidaaray yuriidu ay yanqadhdha fa-

aqaamahuu qaala lau syi'ta lattakhadzta
'alaihi a.iraa.
Hikmah pituture Nabi Khidhir.

78. Khidhirr mangsuli: "Samangke pepi-
sahan kula kaliyan sampeyan. Kula badhc
anerangaken rumiyin dhumateng sampeyan
ing kateranganipun sadaya perkawis, ingkang
sarnpeyan boten saged nyabaraken wau. Qaala haadzaa firaaqu baim' wa bainika
sa-unabbi-uka bita'wiili maalam tasta'
thi' 'alaihi shabraa.
79. "Dene prahu punika gadhahanipun

tiyang-tiyang miskin ingkang sami nyambut
darnel nelayan wonten ing Seganten, kula
niyat darnel cacad prahu punika, jalaran ing
sawingkingipun tiyang-tiyang wau wonten
Raja ambegsiya, angrampas sadaya prahu
Ammas safiinalu fakaanat limasaakiina
ingkang sahe-sahe sarana pangroda-peksa!"
ya'maluuna fil bahri fa-arad-lu an a'iiba·
haa wa karma waraJ-ahum maliky ya'-
khudw kulla safiinatin ghashhaa.
80. "Dene lare pemudha ingkang kula per-

jaya punika, bapa Ian biyungipun tiyang
Mu'min, kaiebet pengageng ing Negari
ngriku, kula kuwatos mbok bilih lare pc-
mudha wau amblusukaken b'apa biyungipun Wa ammal ghulaamu fakaana ahaahu
dhateng penasaran tuwin kakafiran!" mu'minailli fakhasyiinaa a}' yurhiqahu-
maa thur.;hyaanaw wa kufra ...
81."Saking pikajeng kula. muga-mugl

Pangeran anggantos nglintoni dhateng tiyang
sepuhipun kekalih, kaliyan anak ingkang
langkung sahe, tinimbang late nem wau ka-
sucianipun, sarta ingkang langkung asii,
Fa-aradnaa ay )'ubdiJa hnmaa rahhuhu-
dhumateng tiyang sepuhipun" maa khairam minllU zakaaiaw wa aqralJa
ruhmaa.
82. "Dene tembok gedhong punika, ga-

dhahanipun lare yatim kakalih ing Negari
ngriku, Ian ing sangandhapipun tembok ge-
dhong' punika wonten pendhemanipun mas
pieis irajabrana, gadh~)lanipun lare yatim
kalih /wau, sarta Bapakipun lare yatim ka-
kalih wau tiyang ingkang saleh, ing mangka
Pangeran sampey an Musa, kar9a nyampur-
nakaken lare yatim kakalih wau dumugi
umur dewasanipun (balegh), sarta Panjeneng-
anipun ngarsakaken supados lare yatim ka-
554"
kalih wau saged ngedalaken piyambak pen- . Wa ammal jidaaru fakaana Iighulaamai-
dheman sa king sangandhaping tembok, mini yatiimaini fit madiinati wa kaana
nangka sih Rahmat Pangeran sampeyan Ian tahtahuu kanzul lahumaa wa kaana
abuuhumaa shaalihaa, fa-araada rabbuka
sadaya ingkang kula tindakaken wau sanes ay yablughaa asyuddahumaa wa yas-
saking pikajeng kula piyambak, ananging takhrijaa kanzahumaa, rahmatam mir-
saking dhawuhing Allah. Lah makaten rabbik, wamaa fa'aItuhuu 'an amrii,
punika kateranganing perkawis ingkang sam- dzaalika ta 'wiiIu maalam tasthi' 'alaihi
shabraa.
peyan boten saged nyabaraken!"
Dzul Qurnain kalawan Ya'juj Ian

Ma'juj.
83. Lan wong-wong iku padha pitakon ma-
rang sira Muhammad, bab caritane Ozul
Qurnain. Ohawuha sira: "Aku bakal macak-
ake marang sira caritane Ozul Qumain kan-
thi terang trawaca.
Wa yas-aluunaka 'an dzilqarnain, qui
sa-atluu 'alaikum minhu dzikraa.
84. Satemene Ingsun Allah, wus ngeng-

gonake Ozul Qurnain ana ing Bumi, Ian
Ingsun wus maringi sakabehing perkara kang ';~r;;
dadi sabab-sabab, bisa tumeka marang apa o ••
kang dikarepake.
Innaa makkannaa lahuu fit ardhi wa aa-
tainaahu min !rulli syai-in sababaa.
85. Oheweke Ozul Qumain nuli ngambah

sawijining dalan.
Fa-atba'a sababaa.
86. Nganti nalika tekan ing panggonan

suruping Srengenge, dheweke sumurup Sre-
ngenge surup ana ing telenging lendhut kang
ireng, sarta ing kono dheweke ketemu sa-
wijining trah bangsa. 605) Pangandikanlng-
sun: "He Ozul Qumain, mara pilihen, kaum
iku sira ukum, nganti gelem ngrasuk agama
Islam, utawa sira mamrih kabecikan rna rang
dheweke yaiku iman".
Hattaa idzaa balagha maghribasy syamsi
wajadahaa taghrubu fii 'ainin hami-atiw
wajada 'indahaa qaumaa, qulnaa yaa
dzalqarnaini immaa an tu'adzdziba wa
immaa an tattakhidza fiihim husnaa.
605). Trah Bangsa wau boten ngrasuk Agami.
555
87. Dzul Qurnain matur; "Dene tetiyang

ingkang nganiaya, tamtu kula patrapi pa-
ukuman wonten ing Donya, salajengipun
wonten ing Akherat badhe kasowanaken
konjuk dhumateng Pangeranipun, sarta Pan-
Qaala ammaa man zhalama fasaufa
jenenganipun ingkang badhe matrapi siksa nu'adzdzibuhuu tsumma yuraddu ilaa
ingkang awrat. rabbihii fayu'adzdzibuhuu 'adzaaban
nukraa.
88. Dene tiyang ingkang iman sarta nin-

dakaken amal saleh, saestu piyambakipun
badhe angsal ganjaran ingkang sahe, sarta
kawula badhe ndhawuhaken dhateng piyam-
bakipun ing sa day a perkawis kawula ingkang Wa ammaa man aamana wa 'amila ,haa-
gampil. lihan falahuu jazaa-a (n)il hUsnaa, wa
sanaquulu lahuu min amrinaa yusraa.
89. Dheweke Dzul Qurnain nuli ngambah

sawijining dalan maneh.
Tsumma atba'a sababaa.
90. Nganti bareng tumeka jng panggonan

maletheking Srengenge, dheweke weruh Sre-
ngenge iku malethek ana ing sagolongane
bangsa, kang Ingsun ora ndadekake aling-
aling 606) antarane Srengenge iku kalawan Hattaa idzaa balagha mathli'asy syamsi
bangsa mau. wajadahaa tathlu'u 'alaa qaumil lam
naj'al lahum min duunihaa sitraa.
91. Lan mangkono kadadeyane Dwl

Qumain wus bisa tekan Mahgrib (kulon) Ian
Masyrik (Wetan), Ian satemene Ingsun wus Kadzaalik, waqad altathnaa bimaa la'
nguningani sakabehing perkara 1<ang ana ing daihi khubraa.
dheweke.
92. Dheweke Dzul Qumain nuli ngambah

ing sawijining dalan maner!.
Tsumma atba'a sababaa.
93. Nganti nalika tumeka ing antarane

Gunung-Loro, Dzul Qurnain nuli ketemu ana
ing sangarepe Gunung-Loro mau, sawijining
golongane bangsa kang meh ora ngerti basa-
ne.607)
606). Gusti Allah boten paring aling-aling sabab bangsa wau sami miskin.
607). Sabab ginemanipun sarana basa ingkang rekaos dipun mangertosi ing ngasanes, utawi sabab
titiyang wau taksfu bodho-bodho.
556
Hattaa idzaa baIagha bainas saddaini

wajada min duunihimaa qaumaa, laa
yakaaduuna yafqahuuna qaulaa.
o

Raja Dzul Qurnain! Saestunipun Ya'juj
tuwin Ma'juj 608) pUl,ika kakalihipun sarni
darnel risak wonten ing Bumi, punapa Pan-
jenengan karsa nampi embalan saking kawula
sadaya supados Panjenengan ndarnelaken
aling-aling beteng ingkang saged nyegah pi- Qaaluu yaa dzalqarnaini inna ya'juuja
yarnbakipun dhateng mriki?" wa ma 'juuja mufsiduuna fil ardhi faIIaI
naj'aIu laka kharjan 'aIaa an taj'aIa
bainanaa wa bainahum saddaa.
95. Dzul Qurnain mangsuli: "Sakabehe ka-

nugrahan kang wus diparingake dening
Pangeranku marang aku, iku luwih becik
tinimbang kasaguhanira iku. Jalaran saka iku
sira padha ambantua marang aku kalawan Qaala maa makkannii fiihi rabbii khairun
kakuwatan, aku bakal gawe pager beteng fa-a'iinuunii biquwwatin aj'al bainakum
wa bainahum radmaa.
kang kuat kanggo aling-aling ana ing antara-
nira Ian antarane Ya'juj Ian Ma'juj.
96. "Gaw~nen mrene tugel-tugelan wesi

kang gedhe-gedhe kuwi!" Bareng tumpukan
tugelan wesi ing antarane Gunung-Loro iku
dhuwure wus rata mapaki, Dzu 1 Qurnain
dhawuh: "Sira enggal padha ngurubna geni!"
Sawuse tumpukan wesi mau mengangah dadi
geni, Dzul Qurnain dhawuh maneh: "Gawa- Aatuunii zubaral hadiid, hattaa idzaa
nen mrene jer-jeran tembaga kang kalebur saawaa bainash shadafaini qaalan fu-
dadi jladren, aku arep ngesokake jladren mau khuu, hattaa idzaa ja'alahuu naaran
qaala aatuunii ufrigh 'alaihi qithraa.
beteng wesi kang lagi murub iki!"
97. Sawuse mangkono mau, Ya'juj Ian

Ma'juj ora bisa ngunggahi ing sadhuwure
pager wesi iku, Ian uga Ya'juj Ian Ma'juj ora
bisa ambrobos ing sangisore.
Famas-thaa'uu ay yazhharuuhu wamas
tathaa'uu lahuu naqbaa.
98. Dzul Qurnain dhawuh maneh: "Lah

hiya pager iki Rakhmat saka ngarsane Pa-
ngeranku, manawa tekan janjiNe Pangeran-
ku, pager wesi iki dilebur kadadekake rata,
sarta janjiNe Pangeranku iku bener!
608). Ya'juj lan Ma'juj, utawi katelahipun Ja Makjuja, punika kalih bangsa ingkang tansah darnel onar
lan karisakan, kados dene bangsa Monggolia Ian Tartar. wallaahu a'lam.
557
Qaala haadzaa rahmatum mir rabbii,

fa-idzaa jaa-a wa'du rabbii ja'alahuu
dakkaa-a wa kaana wa'du rabbii haqqaa.
99. Lan ana ing dina iku yaiku dina metu-

ne Ya'juj Ian Ma'juj ana ing dina Qiyamat,
Ingsun nguja Ya'juj Ian Ma'juj padha suk-
sukan, siji marang sijine, Ian sawuse selom-
pret kasebul, Ingsun ngumpulake dheweke Wa taraknaa ba'dhahum yauma-idziy
kabeh.609) yamuuju fii ba'dhiw wa nufikha fish-
shuuri fajama'naahum jam'aa.
100. Lan ana ing dina Qiyamat iku, Ingsun

nuduhake Neraka Jahanam tumrap wong-
wong kafir, supaya weruh kanthi nyata Wa 'aradhnaa jahannama yauma-idzil
wujude nraka kang anggegirisi! Iilkaafiriina 'ardhaa.
101. Yaiku wong-wong kang matane katu-

tupan (kang nyababake kaling-kalingan) saka
pepelinglngsun (AI Quraan), Ian dheweke
iku ora padha bisa krungu.
Alladziina kaanat a'yunuhum fii ghi-
thaa-in 'an dzikrii wa kaanuu laa yasta-
thii'uuna sam 'aa.
Siksa tumrap wong musyrik Ian gan-

jaran tumrap wong Mu'min.
10~. Apa wong kang padha kafir anggone
ngalap kawulanlngsun kadadekake Pangeran
saliyanlngsun iku ngira manawa bisa man-
fa'ati ing dheweke? Satemene Ingsun wus
nyadhiyakake Naraka J ahanam kanggo
wong-wong kafir, minangka dadi papan
panggonane. Afahasibal ladziina kafaruu ay yatta-
khidzuu 'ibaadii min duunii auliyaa',
innaa a'tadnaa jahannama Iilkaafiriina
nuzulaa.

padha gelem Sun paringi katerangan mung-
guh wong-wong kang luwih kapitunan Qui hal nunabbi-ukum bil akhsariina
tumindake ana ing Akherat? a'maalaa.
609). Selompret kasebul kaping kalih: sebulan sapisan pertandha ·'AJam Jagadrat risak sirna; sebulan
kaping kalih dhawuh bareng breg dhateng para manungsa dipun tangekaken saking kubur,
lajeng ngiempak ing ara-ara Mahsyar.
558
J 04. Yaiku wong-wong kang kleru ngamal

umindake ana ing panguripan Donya iki,
sarta dheweke padha duwe pangira, yen
satemene dheweke iku kang mbecikake
tumindake! Alladziina dhalla sa 'yuhum fiI hayaatid
dunyaa wahum yahsabuuna annahum
yuhsinuuna shun'aa.
v1 105. Dheweke mau wong-wong kang pailha

aidO marang Ayat-Ayating PangeraNe Ian
maido bakal sawan ing ngarsaNe, satcmah
dadi lebur kabeh 'amale. Ingsun ora bakal
angedegake timbangan ana ing dina Qiy;unat
tumrap wong-wong mau.
ljlaa-ikal lad7-iina kafaruu hi-aayaati rab-
bihim wa liqaa-ihii fahabitha a'maalu-
hum falaa nuqiimu lahum yaumal qi-
yaamati waznaa.
06. Lah mangkano iku, piwalese wong-

) wong mau Neraka Jahanam, jalaran kakafir-
G ane, Ian dheweke nganggo geguyon ing Ayat·
Ayatlngsun Ian Utusan-utusaningSun.
Dzaalika .iazaa-uhum jahanllamu bimaa
kafaruu wattakhadzuu aayaatii wa ru-
~ulii huzuwaa.
107. Satemene wong-wong kang iman, Ian

nindakake laku becik, aieh Suwarga Firdaus
dadi panggonan kang tetep tumrap dheweke.
final ladziina aamanuu wa 'amilus."a

shaalihaati kaanat lahum jannaatui fir-
dausi nuzulaa.
HIS. Wongwong mau tetep langgeng ana

ing kono, dheweke ora padha duwe karep
ngalih saka kono. Khaalidiina fiihaa laa yabghuuna 'anh<\.~
hiwalaa.
Jembaring ilmuNe Allah ora kinira-

kira!
109. Dhawuha Slra Muhammad: "Manawa
V
sakirane Sagara iku upamane mangsi kanggo
nuliSi dhawuh pangandikaNe Allah Pange-
ranku, Ian hukum-hukume, yekti Sagara mau
wis asat sadurunge rampung panulise dha-
wuh pangandikaNe Allah Pangeranku mau,
559
sanajana Ingshn tambahi mangsi sak Segara Qui lau kaanaI bahru midaadaI likali-
maneh".610) maati rabbii IanafidaI hahru qabla an
tanfada kalimaatu rabbii walau ji'naa
bimitslihii madadaa.
110. Dhawuha sira Muhammad: "Sanyatane

aku iki uga manungsa kaya sira kabeh,
mung babe aku kaparingan Wahyu kang
anerangake yen satemene Pangeranira iku
Pangeran kang suwiji. MuIane sapa wonge
ngarep-arep sowan marang ngarsaning Allah
Pangerane, supaya nindakake laku becik, Ian Qui innamaa ana basyarym mitslukum
aja nyakuthokake sawiji bae anggone nyem- yuuhaa i1ayya annamaa i1aahukum i1aa-
bah marang Pangerane iku. huw waahid, faman kaana yarjuu liqaa-a
rabbihii falya'mal 'amaIan shaalihaw wa-
laa yusyrik bi'ibaadati rabbihii ahadaa.
***).
610). Punapa ilmu kalayan Agami punika bendheng-ceweng? Boten, sabab hakekatipun ilmu dipun
persudi punika kagem kawiluienganing ngagesang sarta raharjaning gesang bebrayan. Boten sa-
kedhik kurban ingkang dipun iklasaken dening para puiangga-ilmu kangge salami-larnining nga·
gesang sesarengan wonten ing 'alam Donya. Kakiyataning iiwa iklas kurban punika asring sanget
saking tekad Ian kayakinaning Agami, makaten Dr. B. Moh Batta, ngandharaken ing seminar-
ipun wonten Universitas Allgarh, India, ingkang thema-nipun "Islam masyarakat demokrasi Ian
paldamean".
***). Minangka panutuping katerangan iIlgkang wigatosipun nyinau tandhingan (comperative study
of Quran) ing antawisipun Surat Al Kahfi kaliyan Surat Maryam, antawisipun makaten:
1. Bageyan akhir SUl"Ilt Al Kahfi anerangaken bab ancamaning Allah tumrap titiyang kafir
ingkang pados pangayoman sanesipun Allah, sadaya amalipun lebur tanpa tilas, saria piyambak-
ipun dipun siksa ing Neraka Jahanam, dene wonten ing Surat Maryam dipun wangsuli malih
katerangan ingkang nacad dhumateng titiyang kafir sarta ancaman Neraka dhateng titiyang
musyrik!
2. Kakalihipun Sutat Al Kahfi lan Maryam nyebatakenseiarah ingkang 'aiaib, upami Al Kahfi,
ambeberaken seiarahipun. generasi-mudha Ashabulkahfi, sejarahipun Nabi Musa a.s. kaliyan
Nabi Khidhir a.s. Ian sejarah sawatawis Dzul Qurnain, dene wonten Surat Maryam mratelakaken
sejarah miyosipun Nabi Yah,),a a.s. ing nalika ramanipun Nabi Zakaria a.s. s3mpun sepuh sanget,
sarta Ibunipun up sampun sepuh sanget tur gabug, lan seiarah wiyosipun Nabi 'lsa a.s.
560
Surat 19 MARYAM ]uz 16
MARYAM
Tumuruning wahyu ana ing Mekkah, kajaba ayat 581an 71
kawahyokake ana ing Madinah. TUInurun sawuse Surat Fathir.

Maha Asih.
BismiUaahir rahmaanir rahiim.
Do'ane Nabi Zakaria a.s. nyuwun

digadhuhi momongan putra.
1. Kaaf Baa Yaa 'Aain Shaad (Hamung
Allah pribadi kang Priksa maksude).
Kaaf Haa Yaa 'Aiin Shaad.
2: (Kang diwaca iki) nyaritakake Rahmat-

ing Pangeranira, kang kaparingake marang
KawulaNe, yaiku Zakaria.
Dzikru rahmati rabbika 'abdahuu za-
k.uiyyaa
3. Nalika Zakaria andedo'a marang Pa-

ngeraNc kalawan pando'a kang winadi melas
asih kanthi lirih-lirih.
Idz naadaa rabbahuu nidaa-an kha-
fiyyaa.
4. Unjuke mangkene: "Dhuh Pangeran

kawula! Saestunipun sampun pepes balung
kawula jalaran dening sepuh" sarta sirah
ugi sampun mabluk kebak uwan, hanamurig
sanajan makatena kawula dereng nate
Qaala rabbi innii wahanaI 'azhmu minnii
kuciwa-nalangsa ing salebeting dedonga wasyta'a1ar ra'si syaibaw waIam akun
kunjuk ing Paduka, dhuh Pangeran kawula! bidu'aa-ika rabbi syaqiyyaa.
561
Surat 19 MARYAM Juz 16
5. Sarta saestunipun kawula kuwatos dhu-

mateng ahli waris kawula (ajrih bilih boten
leres anggenipun nyepeng Khilafah) sapeng-
ker kawula,610) ing mangka simah kawula
punika gabug. Jalaran saking punika, mugi Wa innii khiftul mawaaliya miw waraa-ii
Paduka paring dhumateng kawula anak waris wa kaanatim ra-atii 'aaqiran fahab Iii
ingkang rinilan saking ngarsa Padu!:a! milladunka waliyyaa.
Nabi Zakaria a.s. kaleksanan pinaring-

an putra ingkang asma Yahya.
6. "Ingkang badhe anampi warisan saking
kawuIa tuwin saking kulawarga Ya'qub,
r~ .,
sarta mugi Paduka dadosaken lare wau, lare o \.!...D)
.. ;
ingkang kinarilan dhuh Pangeran kawuIa!".
Yaritsunii wayaritsu min aali ya'quuba
waj'alhu rabbi I'adhiyyaa.
7. Dhawuhing Allah: "He Zakaria! Sa-

nyata Ingsun paring pawarta bungah marang
sira, manawa sira bakal Sun paringi anak
arane Yahya. Sadurunge iku durung ana
wong- siji-sijia kang Ingsun paringi jeneng
Yaa zakariyyaa innaa nubasysyiruka bi-
kaya mangkono. ghulaami(n)ismuhuu yahyaa lam naj'al
lahuu min qablu samiyyaa.
8. Zakaria munjuk: "Dhuh Pangeran ka-

wuIa! Kados pundi teka kawula badhe ga-
dhah anak, ing mangka simah kawuIa punika
gabug, tuwin kawula sarrpun ndungkap sc-
puh sanget". Qaala rabbi annaa yakuunu Iii ghulaa-
mUw wa kaanatim-ra-atii 'aaqiraw waqad
balaghtu millal kibari 'itiyyaa.
9. Jawabe Malaikat Jibril: "Mila Ieres

perkawis punika, Pangeran sampeyan sam pun
dhawuh: "Perkara iku gam pang tum rap-
Ingsun, Ian satemene Ingsun wus nitahake
sira sadurunge Yahya, sarta sira durung Qaala kadzaalik, qaala rabbuka huwa
dadi apa-apa". 'alayya hayyinuw waqad khalaqtuka
min qablu walam taku syai-aa.
610). Nabi Zakaria a.s. tansah kuwatos saking trah katurunanipun ~putra wayah) boten wonten ing-
kang marlsi ngiajengakcn Da'wah sarta Amar rna'ruf nah; munkar. ingkang dados kaprihatosan-
ipun kaleksanan, Gusti Allah paring rnornongan putra a5ma Yahya a.s.
562
10. Zakaria matur: "Dhuh Pangeran ka-

wula! Mugi Paduka paring pertandha dhti-
mateng kawula". PangandikaNe Allah: "Tan-
dhanira manawa sira wus ora bisa cecaturan
kala wan manungsa telung bengi lawase, ing
mangka sira waras-\\ 'ris ora bisu". Qaala rabbij'al Iii aayah, qaala aayatuka
allaa tukalliman naasa tsalaatsa layaalin
sawiyyaa.
11. Zakaria banjur metu marang kaume

saka mihrab (kamar papan anggone munajat)
sarta dheweke isyarat marang kaum-kaume:
"Sira kabeh padha ,shalata, maha nucekna
Allah, saben esuk Ian sore!". Fakharaja 'alaa qaumiliii minal muh-
raabi fa-auhaa i1ailiim an sabbiliuu
bukrataw wa 'asyiyyaa.
Yahya kajumenengake dadi Nahi.
12. Pangandikane Allah marang Yahya:

"He Yahva! Sira 'amalna Kitab Taurar iku ~ r~ '"
kalawan temen-temen. Sarta LtJgsun wus o~
.. :,
paring kawicaksanan marang Yahya wiwit
isih bocah". Yaa yahyaa khudzil kitaaba biquwwah,
wa aatainaahul hukma shabiyyaa.
13. Lan Ingsun paringi watak welasansaka

ngarsanlngsun sarta karesikan suci saka dosa,
Ian Yahya iku wong kang ngabekti marang Wa hanaanam milladunnaa wa zakaah,
Pangeran. Wd kaana taqiyyaa.
14. Sarta bekti marang wong tuwane loro,

Ian ora arnbeg gumedhe sarta ora duraka.
Wa barram biwaalidailii walam yakun
jabbaaran 'ashiyyaa.
15. Lan kaslametan tetcp marang Yahya,

ana ing dina nalika dilahirake, dina nalika
matine, Ian dina nalika ditangckake urip
maneh!
Wa salaamun 'alailii yauma wulida wa
yauma yamuutu wa yauma yub'atsu
hayyaa.
Maryam an9'(rarhini tanpa gepokan
~,,,,
kakung.
16. Lan nyebutna sira Muhammad, ana
ing Kitab Quraan, caritane Maryam, nalika
dhewekc misahake awake saka ahli-ahline
marang s~wetaning panggonan Desanc!
563
Wadzkur fil kitaabi maryama idzin ta-

badzat min ahlihaa makaanan syar-
qiyyaa.
17. Maryam nu Ii gawe aling-aling saka

ahli-ahline. Ingsun nuli ngutus Rohlngsun
yaiku Jibril supaya nemoni MarYd.m, sarta
tekane Jibril iku nyaru arupa manungsa
kang sampurna! Fattakhadzat min duunihim hijaabaa,
fa-arsalnaa ilaihaa ruuhanaa fatamats-
tsala lahaa basyaran sawiyyaa.
18. Maryam ngucap: "Sayektosipun kula

nyuwun reksa dhateng Ingkang Maha Mirah
(sam pun ngantos panjenengan nggodha ing Qaalat inno a'uudzu birrahmaani minka
kula) manawi panjenengan punika pancen in kunta taqiyyaa.
tiyang ingkang taqwa".
19. Jibril mangsuli: "Mugi sumerepa, sa-

yektosipun kula punika Utusan saking ngar-
saning Pangeran panjenengan, supados kula
maringaken satunggaling putra jaler ingkang
suci dhumateng panjenengan". . Qaala innamaa ana rasuulu rabbik.
Ii-ahaba laki ghulaaman zakiyyaa.
20. Maryam mangsuli: "Kados puncli teka

kula badhe gadhah anak, ing mangka boten
wonten tiyang satunggal kemawon ingkang
nggepok kula, sarta kula punika sanes tiyang
estri awon!". Qaalat annaa yakuunu Iii ghulaamuw wa
lam . yamsasnii basyaruw walam aku
baghiyyaa.
21. Wangsulane Jibril: "Leres mila maka-

ten, ananging Allah Pangeran panjenengan
sampun dhawuh: "Andadekake anak ora
lantaran Bapa iku, tumrap Ingsun gam pang,
Ian Ingsun andamel kang kaya mangkono Qaala kadzaalik, qaala rabbuka huwa
iku supaya dadi tandha yekti Panguwasa- 'alayya hayyin. wa linaj'alahuu aaya-
nlngsun marang para manungsa, Ian dadi tal Iinnaasi wa rahmatam minnaa, wa
rahmat saka ngarsanlngsun. Sarta perkara kaana amram maqdhiyyaa.
nitahake 'Isa iku, p,erkara kang wus diputus-
ake!".
22. Satemah Maryam nuli anggarbini 'Isa,

Ian sawuse anggarbini iku, dheweke banjur
sumingkir marang panggonan kang adoh. Fahamalathu fantabadzat biho makaa-
nan qashiyyaa.
564
Wiyose Nabi 'lsa a.s.

23. Maryam nuli lunga ngadoh dhewe
men yang sangisore wit kurma (jalaran krasa
arep ambabarake putra) sarta ngucap (?- bill::
o· r~:'· ':~ "'-, ..... 9
,wl!,.:.iI::. jJJ1..J.mI':::: ~:':'\',
" /
"Adhuh! mbok iya aku mati wae sadurunge """ ) ~~~

,kadadeyan iki, kareben dadine kahananku
dila!ekake Ian ora disebut-sebut maneh". Fa-'.ljaa-ahal makhaadhu ilaa jidz'in nakh-
lah, qaalat yaa laitanii mittu qabla haa-
dzaa wa kuntu nasyam mansiyyaa.
24. Jibril nuh nguwuh saka papan kang

sangisore: "Maryam, sampeyan sam pun sisah,
jalaran saestunipun Pangeran sampeyan sam-
pun andamelaken kalen bening ingkang mili
sangandhap sampcyan".
Fanaadallhaa min tahtihaa a1laa tahza-
nii qad ja'ala rabbuki tahtaki sariyyaa.
25. Lan suwawi ngeyoga wit kurma pu-

nika pener sampcyan, ing mangke rak ngrun-
tuhaken woh kurma ingkang mateng dhateng
sampeyan.
-
Wa huzzii ilaiki hijidz'in nakhlati tusaa-
qith 'alaiki ruilia'Jan janiyyaa.
26. Suwawi sami kadhahara woh kurma

punika. tuwin ngunjuka toya, sarta prayogi
ll1an:lh ingkang gambira ageng ing penggalih,
hn ambirat ingkang damcl susahing manah,
.\hnawi pinanggih tiyan,~ ingkang pitaken,
~lIpadus kapwab: "Satemcne aku wus na-
dzar marang Pangeran kang Maha Murah
ka!:l\van Pasa mbisu, wiwit dina iki aku Fakulii was' rabii waqarrii 'ainaa, fa-
immaa tara}inna minal hasyari ahadaa,
ora bakal eccaturan k~tro manungsa sapa faquulii innii nadzartu lirrahmaani shau-
\va<.:!" . mall falan ukallimal yauma insiy}aa.
Maryam kadakwa tumia<iak zina, Nahi

'lsa ·a.s. kanP' ambelani Ihune.
,~
27. J\1aryam nuli bali marang kaumc ka-

lawan ngemban putranc, kaume ngucap:
"lie Maryam! Yekti tekamu iki nggawa
perkara kang mungkar' banget".
Fa-alaI hihii qaumahaa lahmiluh, qaaluu
)'3a maryarnu laqa!! .ii'li syai-an fariyyaa.
565
28. He sadulure wadon Harun! 604) Rama-

nira iku dudu wong ala, Ian Ibunira iku
hiya dudu cere mende.
Yaa ukhta haaruuna maa kaana abuukim

ra·; sau-iw wamaa kaanat ummuki ba-
ghiyyaa.
29. Maryam nuli isyarah marang kaume,

supaya padha pitakon marang bayi mau,
kaume nuli padha ngucap: "Kapriye apa
aku kabeh bisa cecaturan karo bayi kang
isih ana ing ngembanan?". Fa-asyaarat ilaiih, qaaluu kana nukal-
Iimu man kaana fit mahdi shabiyyaa.
3,~. Dumadaka~ ~ayi iku b.anjur mangsuli:

/ "Satemene aku Ikl kawulanmg Allah, Pan-
o jenengaNe kang maringi Kitab Taurat Ian Q·,a1a innii 'abdullaah, aataaniyal kitaaba
lnjil marang aku, sarta PanjenengaNe kang waja'alanii nabiyyaa.
ngangkat aku kawisuda dadi Nabi!".
31.
Lan PanjenengaNe iku kang wus an-
I dadekake
aku, manungsa kang akeh man-
(/ fa'ate ana ing sadhengah panggonan, sarta
aku wus diwasiyati kudu nglakoni Shalat,
Ian aweh Zak~t sasuwene aku isih urip. Waja'a1anii mubaarakan aina maa kuntu
wa aushaanii bishshalaati wazzakaati maa
dumtu hayyaa.
32. Sarta aku wus diwasiyati supaya bekti

marang Ibu, Ian PanjenengaNe ora andadek-
ake aku wong kang ambeg gumedhe Ian
Wa barram biwaalidatii walam yaj'alnii
duraka budi candhala. jabbaaran syaqiyyaa.
33. Lan kaslametan iku tetep marang aku

ana ing dina rikalaaku dilahirake, Ian ing
dina mangsane aku mati, sarta besuk ana
ing dina mangsane aku katangekake urip
maneh saka kubur. Wassalaamu 'a1ayya yauma wulid-tu
wa yauma amuutu wa vauma ub'atsu
hayyaa.
611). Dening masyarakat Maryam ugi. dipun sebat sarana tetembungan "sadherelUPun estri Harun".
o
sabab piyambakipun kalokli wanita sholeh k,ados sholehipun Nabi Harun a.s.
566
34. Kang wus ngucap mangkono mau, ya-

iku 'Isa putrane Maryam, sarta iku pangucap
kang bener, kang wong-wong mau padha
padudon (ing bab kahanane 'Isa).
Dzaalika 'iisabnu maryam, qaulal haqqil
ladzii fIihi yamtaruun.
35. Ora pisan-pisan Allah ngarsakake mun-
V dhut putra, Maha Suci Allah saka peputra.

Manawa Panjenengane karsa nitahake ing
sawiji-wiji, PanjenengaNe mung ngendika:
"Anaa", apa bae karsane banjur ana!
Maa kaanallaahi ay yattakhidza miw
waladin subhaanah, idzaa qadhaa amran
fa-innamaa yaquulu lahuu kun fayakuun.
36. Lan satemene Allah iku Pangeranku

lan Pangeranira, jalaran saka iku, sin rna·
;
I nembaha marang PanjenengaNe. lki dalan
kang jejeg!
Wa innallaaha rabbii wa rabbukum £a'-
buduuh, haadzaa shiraatum mustaqiim.
Padha pasulayan ing perkara 'Isa a.s.
37. Golongan (Nasrani utawa Yahudi) ban-
jur padha pasulayan ana ing kalanh'ine,
mula siksa kang banget larane kasadhiyak-
ake tumrap wong kang padha kafir ngungkiri
paseksen kang nyekseni ing dina kang gedhe Fakhtalafal akhzaabu mim bainihim,
banget pakewuhe. fawailul lilladziina kafan'u mim masyha-
di yaumin 'azhiim.
38. Temen cetha banget pangrungu Ian

pandelenge wong-wong mau ana ing dina
nalika dheweke padha sowan marang ngarsa-
nlngsun, nyata andadekake gumun, ananging
wong-wong kang nganiaya ing dina iku ana
sasar kang nyata mblasar. Asmi' bihim wa ahshir yauma ya'tuuna-
naa laakinizh zhaalimuunal yauma iii
dhalaalim mubiin.
39. Lan Muhammad sira ngelingna, supaya

wong-wong padha wedi ing dina Hasrah, ya-
iku dinaning nalangsa, ing nalika wus di-
putusake papriksan, Ian wong-wong mall ana
ing Donya padha sembrana, Ian ora padha
percaya. Wa andzirhum yaumal hasrati idz qu-
dhiyal amru wahum fri ghiflatiw wa-
hum laa yu'minuun.
567
40. Satemene Ingsun pribadi kang maris

611) Bumi iki Ian wong sapa bae kang ana ing
sadhuwure, Ian mung marang ngarsanlngsun
pribadi dheweke bakal padha disowanake.
Innaa nahnu naritsul ardha waman 'a-
laihaa wa ilainaa yurja'uun.
Sejarahe Nabi Ibrahim a.s. Ian Rama-
ne!
41. Lan nyebutna sira Muhammad ana ing
Kitab Quraan, caritane Ibrahim. Satemene
Ibrahim iku wong kang temen 612) tur dari
Nabi.
Wadzkur m kitaabi ibraahiim, innahuu
kaana shiddiiqan nabiyyaa.
42. Nalika Ibrahim matur marang Rama-

ne: "Dhuh Rama! Kados pundi tcka panje-
nengan nyembah dhumateng barang ingkang
boten saged mireng Ian boten saged sumerep,
sarta boten saged ngalang-alangi siksaning Idz qaala Ii-abiihi yaa ahati limn fa 'budu
Allah dhateng panjenengan. maa laa yasma'u walaa yubshiru walaa
yughnii 'anka syai-aa.
43. Dhuh Rama! Sayektosipun kula sam-

pun kaparingan 'ilmu ingkang dereng nate
kaparingaken dhateng panjenengan. Jalaran
!'laking punika mugi p:mjenengan kersaha
manut ing kula, panjenengan tamtu kula Yaa abati innii qad jaa-anii minal 'ilmi
tedahaken dhateng margi ingkang leres! maalam ya'tika fatlabi'nii ahdika shi-
raathan ,awiyyaa.
44. Dhuh Rama! Panjenengan sampun

manembah ing syetan, jalaran saestunipun
o ~.w !()~
syetan punika duraka dhateng Pangeran
i11gkang Maha Murah.
.. "
Yaa abati laa la'budisy syaithaan,
innasy syaithaana kaana lirrahmaani
'ashiyyaa.
45. Dhuh Rama! Saestunipun kula kuwatQs

manawi panjenengan ngantos kapatrapan sik-
sa saking Pangeran ingkang Maha Murah
temahan panjenengan dados rencangipun
syetan.
612). Ingsun prlbadi kang marls Bumi, artosipun sabakdanipun 'Alam Jagadrat punika risak benjing
ing dinten Akhir, Gusti Allah piyambak ingkang Maha Langgeng, boten risak!
613). Maksurupun Nabi Ibrahim a.s. punika Nabi ingkang jujur, ngleresaken sadaya kawontenan
ingkang ghaib salting ngarsanipun Allah SWT.
568
Surat 19 MARY AM Juz 16
Yaa wati innii akhaafu ay yamassaka

'adzaabum minar rahmaani fatakuuna
lisysyaitbaani waliyyaa.
46. Ramane mangsuli: "Apa sira sengit

marang pangeranku he Ibrahim! Satemene
manawa sira ora gelem Jeren anggonira
ngina marang pangeranku, yekti sira dak
ranjam, Ian nyingkira saka aku salawase Qaala araaghibun anta 'an aalihatii
aku urip". yaa ibraahiim, la-ilIam tantahi la-arju-
mannaka wahjurnii maliyyaa.
47. Wangsulane Ibrahim: "Kawilujengan

mugi tetep ing panjenengan. Kula badhe
nyuwunaken pangapunten Rama dhumateng
Pangeran kagem panjenengan, jalaran saestu-
nipun Pangeran kula punika Welas asih dha- Qaala salaamun 'alaik, sa-astaghfiru laka
teng kula!" rabbii, innahuu kaana bii hafiyyaa.
48. Pangandikane Ibrahim marang kaume:

"Lan aku arep sumingkir saka sira kabeh
Ian saka barang kang padha sira sembah
saliyane Allah, awit aku arep 'ibadah marang
Pangeranku, muga-muga kalawan 'ibadah Wa a'tazilukum wamaa Ldd'uuna min
marang Pangeranku iku, aku ora dadi wong duunillaahi wa ad'uu rabbii, 'asaa aIIaa
kang cilaka (kecewa)". akuuna bidu'aa-i rabbii syaqiyyaa.
49. Saw use Ibrahim sumingkir adoh saka

wong-wong mau, Ian saka sesembahan sali-
yane Allah, dheweke nuli Ingsun paringi
anak, yaiku Ishaq Ian Ya'qub, sarta sakarone
iku lngsun angkat dadi Nabi. o r~ ~
I...':.U
.......
Falamma' tazalahum wamaa ya'bllduuna
min duunillaah, wahabnaa lahuu is-
haaqa wa ya'quub, wa kuUan ja'alnaa
nabiyyaa.
50. Lan Ingsun paring sih marang anak-

putune Ibrahim, Rahmat kawelasan sarra
Ingsun dadekake pujian kang becik wong-
wong mau, Ian diluhurake ana ing antarane
para Ahli-Agama. Wa wahabnaa lahum mir rahmatinaa
wa ja'alnaa lahum lisaana shidqin 'a-
liyyaa.
Sejarah para andika Nahi liya-liyane.
5 1. Lan nyebutna sira Muhammad! ana
ing Kitab Quraan, caritane Musa. Satemene
dheweke iku sawijining wong kang tulus
atine Ian dheweke iku dadi Utusan sarta
dadi Nabi.
569
Wadzkur fil kitaabi muusaa innahuu

kaana mukhlishaw wa kaana rasuulan
nabiyyaa.
52. Lan lngsun nimbali Musa saka arah

tengene Gunung Sinai, Ian Ingsun parek
wawan pangandika kalawan Musa!
Wa naadainaahu min jaanibith thuuril

aimani wa qarrabnaabu najiyyaa.
53. Lan Ingsun wus paring sih Rahmat

kawelasan marang Musa minangka dadi re-
wange, yaiku sadulure Nabi Harun. Wa wahabnaa labuu mir rahmatinaa
akhaahu haaruuna nabiyyaa.
54. Lan sira caritakna Muhammad, ana

ing Kitab Quraan, caritane Isma'il,614) sa-
nyatane dheweke iku wong kang tuhu ing
janji, Ian dheweke iku dadi Utusan Ian dadi
Nabi. Wadzkur fil kitaabi ismaa'iil, innahuu
kaana shaadiqal wa'di wa kaana ra-
suulan nabiyyaa.
55. Lan dheweke mrintah marang ahli-

ahline (umate) supaya nindakake Shalat Ian
aweh Zakat, Ian dheweke iku direnani ana
ing ngarsaning Pangerane.
Wa kaana ya'muru ahlahuu bishsha-
laati wazzakaati wa kaana 'i.. da rabbi-
hii mardhiyyaa.
56. Lan sira caritakna Muhammad, ana

ing Kitab Quraan, caritane Idris, sanyata
dheweke iku sawijining wong kang setya- Wadzkur fil kitaabi idriis, innahuu kaana
tuhu, sarta dadi Nabi. shiddiiqan nabiyyaa.
J 57. Lan Ingsun wus ngluhurake Nabi Idris

ana ing panggonan kang mulya.
Warafa'naabu makaanan 'aliyyaa.
58. Kabeh wong-wong kang wus kasebut

mau, yaiku kang wus padha diparingi kani'-
matan dening Allah saka golongan Nabi-
614). Nabi Isma'il a.s. putra Nabi Ibrahim a.s. saking garwa Ibu Hajar, ingkang lajeng adedunung
wonten Tanah Suci Mekkah. Inggih tedhak-turunipun Nabi. Isma'il a.s. punika ingkang anurun-
aken Nabi Akhir Zaman Nabi Muhammad s.a.w. ingkang ngampil Kitab Suci Al-Quraan, ingkang
sapunika nembe panjenengan waos punika! Mugi-mugi panjenengan pinaringan Berkah saking
ngarsaning Allah, amin!
570
Surat 19 MARY AM Juz 16
Nabi, saka anak turune Adam, Ian anak-

turune wong-wong kang Ingsun momotake
Prahu kalawan Nuh, Ian saka anak turune
Ibrahim, Ian Israil (Ya'qub), Ian saka anak-
turune wong kang wus Ingsun tuduhake
U1aa-ikal ladziina an'amallaahu 'alaihim
sarta Ingsun pilih. p,' anawa diwacakake ma- minan nabiyyiina min dzurriyyati aa-
rang dheweke Ayat-Ayating Pangeran kang dam. wa mimman hamalnaa ma'a nuuhin
Maha Murah, wong-wong mau padha su- wamin dzurriyyati ibraahiima wa israa-
murtgkem sujud kalawan nangis! rna wa mimman hadainaa wajtabainaa,
idzaa tutlaa 'alaihim aayaatur rahmaani
kharruu suiiadaw wa bukiyyaa .
• 59. Sapungkure para Nabi Ian umat kang
J! leh, tumuli katungka tekane kaum kang

ingga\ Shalat Ian ala bebudene, sarta ka-
sengsem nuruti hawa-nafsune, yekti dheweke
bakal padha nemoni papa cintraka labet
Fakhalafa mim ba'di khalfun adhaa'ush-
lakune kang ala. shalaata wattaba'usy syahawaati fasaufa
yalqauna ghayyaa.
60. Kajaba wong kang padha tobat Ian

_ /iman sarta nindakake 'amal-sal~h, mesthi
V dheweke' bakal padha lumebu ing Suwarga
Ian ora dikaniaya sathithik-thithika!
lllaa man taaba wa aamana wa 'amila
shaalihan fa-ulaa-ika yadkbuluunal jan-
nata walaa yuzhlamuuna syai-aa.
61. Yaiku Suwarga 'Adn panggonan kang
vI /tetep langgeng, kang wus dijanjekake dening

Pangeran kang Maha Murah marang para
kawulaNe kalawan ghaib. Satemene Panje-
nengaNe iku ora nu\ayani, yekti apa janjiNe Jannaati 'adni(n)iIIatii wa'adar rahmaanu
mesthi tekane (netepi), 'ibaadahuu bil ghaiib, innahuu kaana
wa'duhuu ma'tiyyaa.
2. Ana ing Suwarga iku wong-wong mau

) :ora krungu omongan ngayawara, kajaba sing
ana mung kaslametan, sarta ana ing kono
padha kaparingan rczeki saben esuk Ian sore.
Laa yasma'uuna fiihaa laghwan iIIaa
salaamaa, walahum rizquhum fiihaa buk-
rataw wa 'asyiyyaa.
63. Suwarga iku lngsun warisake marang

kawulanIngsun kang padha taqwa.
Tilkal jannatul latii nuuritsu min 'ibaadi-

naa man kaana taqiyyaa.
571
64. Jibril ngandika marang Nabi Muham-

mad: "Lan kula boten tumurun, kajawi
kalayan dhawuhing Pangeran panjenengan.
Hanamung kagunganipun Allah pribadi per-
kawis ingkang wonten ing sangajeng kula,
sarta ingkang wonten ing wing king kula, Wamaa natanazzalu iIIaa bi-arnri rabbi-
ka lahuu rnaa baina aidiinaa warnaa
sarta ingkang wonten ing antawisipun pu- khalaqnaa wamaa balna dzaalik, warnaa
nika. Lan Pangeran panjenengan punika kaana rabbuka nasiyyaa.
boten kasupen.
65. Pan jenenganipun Pangeraning Langit

Ian Bumi, tuwin sadaya ingkang kumelip
wonten ing saantawisipun. Jalaran saking
punika jengandika mugi manembaha dhateng
Panjenenganipun, Ian kedah sabar wontc.!L Rabbu§ samaawaati wal ardhi wamaa
~ngibadah dh~ng" Panjenenganipun. bainahurnaa fa'buduuhu wash-thabir li'i-
Punapa panjenengan mangertos Allah pumka baadih, hal la'iamu lahuu sarniyyaa.
wonten ingkang nyameni (ingkang pantes
dipun sembah-sembah)?".
Pituwase wong kan~ ta'at mg Nahi,

Ian kosok-haline.
66. Lan manungsa kang ora iman bakal
tangi saka kubur, ngucap: "Punapa manawi
kula sam pun pejah sacstu badhe dipun wc- Wa yaquului insaanu a-idzaa maa rnittu
dalaken gesang malih?". la&aufa ukhraju hayyaa.
67. Apa para manungsa ora cling, nalika

Ingsun anitahake dhewckc sakawit, Ian nhc-
weke iku asale dudu apa-apa?
Awalaa yadzkurul insaanu armaa khalaq-

naahu min qablu walarn yaku syai-aa.
68. Demi Pangeranira, tcmen Ingsun bakal

ngumpulake wong-wong mau, Ian uga syetan-
syetan, Ingsun nuli nckakakc ana ing sak-
ubenging Neraka Jahanam, dhcwcke padha
ambrangkang! Fawa rabbika lanabsyurannahum wasy-
syayaathiina tsurnma lanuhdhirannalmrn
haula jahannarna .jitsiyyaa.
69. Ingsun nuh ngctokake saka sabcn-sabcn

golongan, endi kang luwih duraka marang 't:.·r~ _
Pangeran kang Maha Murah. o s.;s;
572
Tsumma lananzi'a~ma min kulli syii'a-

tin ayyuhum asyaddu 'alar rahmaani
'itiyyaa.
70. Ingsun banjur luwih Ngawuningani ma-

rang wong-wong kanl. luwih patut dilebok-
ake ing Neraka Jahanaml Tsumma lanahnu a'iamu billadziina hum
aulaa bihaa shiliyyaa.
v: 1. Lan ora ana siji-sijiya saka sira kang

duwe dosa, kajaba mesthi padha teka nyem-
plung marang Neraka Jahanam; iku hukum-
an kang wus katamtokake dening Pangeran-
Ira. Wa-im minkum ilIaa waariduhaa, kaana
'alaa rabbika hatmam maqdhiyyaa.
n. Ingsun nuli nylametake wong-wong

kang padha taqwa, sarta Ingsun ninggalake
rt:.
wong-wong kang padha nganiaya ana ing o~
...... :,.
Neraka Jahanam padha jengkeng.
Tsumma nunajjil ladziinat taqauw wana-
dzaruzh zhaalimiina fiihaa jitsiyyaa.
73. Lan manawa wong-wong mau diwacak-

ake marang Ayat-Ayatlngsun kang praLeia,
wong-wong kafir ngucap marang wong kang
iman: "Endi antarane rong golongan, Mu'
min Ian kafir iki, kang luwih becik pangkate,
Ian luwih becik panggonane?".
Wa-idzaa tutlaa 'alaihim. aayaatunaa
bayyinaatin qaalal ladziina kafarJu ill-
ladziina aamanuu ayyul fariiqaini khai-
ram maqaamaw wa ahsanu nadiyyaa.
74. Wus ping pira wae anggon-Ingsun ngru-

sak umat biyen kang wus kapungkur sadu-
runge dheweke,615) kang luwih akeh ban-
dhane, Ian luwih endah disawange!
Wa kam ahlaknaa qablahum min qarnin
hum ahsanu atsaatsaw wa ri'yaa.
75. Dhawuha sira Muhammad: "Sapa wae

bng kalebu ing sasar, yekti Pangeran kang
Maha Murah andadekake umure kareben
suwe anggone katliweng kasenengan Donya,
nganti rrnnawa wis padha sumurup kang
dijanjekakc marang dheweke, terkadhang
615).. Ummat zaman kina ingkang ingkar dhumateng Allah SWT kadosta kaum Tsamud tan 'Aad.
573
iku siksa utawa Qiyamat, yekti dheweke Qui man kaana fidh dhalaalati falyam-
bakal padha ngerti sapa kang luwih ala dud labur rabmaanu maddaa, hattaa
panggonane Ian luwih apes balane kang idzaa ra-au maa yuu'aduuna immal
'adzaaba wa immrs saa'atu fasaya'la-
mitulungi" . muuna man huwa syarrum makaanaw
wa adh'afu jundaa.
76. Lan Allah anambahi pitudu~ marang

wong kang wus oleh pituduh, sarta 'amal
shaleh pirang-pirang kang langgeng iku,luwih
becik ganjarane ana ing ngarsa dalem Allah
Pangeranira, Ian luwih becik kawusanane!
Wa Y!'lziiduUaabul ladziinab tadau hudaa,
wal baaqiyaatush shaalihaatu khairun
'inda rabbika tsawaabaw wa khairum
maraddaa.
77. Apa sira wus weruh Muhammad ka-

hanane wong kafir kang maido ing Ayat·
AyatIngsun?, Ian dheweke ngucap: "Mesthi
tan kena ora (manawa perkara kang disebut-
sebut Muhammad ing Akherat iku bener)
aku bakal kaparingan bandha Ian anak". Aiara-aital ladzii. kafara bi-aayaatinaa wa
qaala la-uu tayanna ma;llaw wawaladaa.
78. Apa ta dheweke wus sumurup perkara

ghaib, utawa apa dheweke wus duwe janji
marang Pangeran kang Maha Murah? Aththala'al ghaiba amittakhadza 'indar
rahmaani 'abdaa.
79. Babar pisan ora! Ingsun bakal nulisi

apa kang diucapake, Ian Ingsun bakal nam-
bah siksa tumrap dheweke.
Kallaa, sanaktubu maa yaquuluu wa
namuddu labuu minal 'adzaabi maddaa.
80. Lan Ingsun bakal maris apa 616) kang

diucapake;ning dheweke, Ian bakal sowan
marang ngarsanlngsun dhewe Thill
Wa naritsuhuu maa yaquulu wa ya'tii-
naa fardaa.
81. Lan wong-wong mau padha andadek-

ake Pangeran saliyane Allah, supaya sesem-
bahan-sesembahan mau ngalang-alangi dhe- Wattakhadzuu min duunillaahi aalihatal
weke saka siksa. liyakuunuu lahum 'izzaa.
616). Ingsun (Allah) badhe maris. maksudipun Gusti Allah ingkang badhe mundhut wangsulipun
bandha Ian anak-anakipun, dados anggenipun sowan ngadhep ngarsanipun Allah piyambakan
kemawon!
574
82. Babar pisan ora bisa! Sesembahan- t f-. ~":,.U~-: ~,,~ ~"~b5rg.M
o~p:;-I:)YY.tJ~...') .... ;..C)-'..
"
sesembahan iku bakal ngungkiri ing pangi-
badahe wong-wong musyrik, Ian ana ing t1t
Akherat dheweke bakal padha dadi satru Kallaa, sayakfuruuna bi'ibaadatihirn wa
yakuunuuna '?Iaihirn dhiddaa.
bebuyutan!
83. Apa sira durung sumurup, yen sate-

mene Ingsun wus ngutus syetan marang
wong-wong kang padha kafir, nuli nyogok-
nyogok wong-wong mau kareben tumindak
duraka. A1am tara annaa arsalRasy syayaathiina
'alai kaafiriina ta-uzzuhum azzaa.
84. Jalaran saka iku, sira Muhammad aja

nyuwun enggal-enggal dheweke diparingi
siksa, jalaran Ingsun ngetung dinaning nyiksa
Falaa ta'jal 'alaruirn, innamaa na'uddu
ing wong-wong mau kalayan etungan kang
lahum 'addaa.
teliti!
85. Sira ngelingana dinane Inpun angum-

pulake wong-wong kang taqwa padha sowan
marang ngarsaning Allah kang Maha Murah Yauma nahsyurul muttamina i1ar-rah-
kalayan pasowanan kang kinurmatan! maani wafdaa.
86. Lan lngsun nggmng wong-wong kang

dosa marang Neraka Jahanam kalawan nge-
lak!
Wa nasuuqul mujrimiind ilaa jahannama
wirdaa.
87. Wong-wong mau ora padha entuk pi-

tulung, kajaba wong kang wus perjanji-
an 617) ana ing ngarsaning Pangeran kang
Maha Murah.
Laa yamlikuunasy syafaa'ata iIIaa manit
!akhadza 'in dar rahmaani 'ahdaa.
88. Lan wong-wong mau ngueap: "Pange-

ran kang Malla Murah mundhut purra!".
Wa qaalut takhadzar rahmaanu waladaa.
89. Satemene yekti sira kabeh iku wus

nekakake perkara kang ala banget (mung-
kare).
Laqad ji'tum syai-an iddaa.
617). Ngawontenaken parjanjiyan wonten ing ngarSanipun Pangeran, artosipun ndherek sadaya dha-
wuhipun Allah kalayan iman sarta taqwa ing Allah.
575
90. Meh bae Langit iku sigar, jalaran

dening ucapan kang ala mau, Ian meh bae
Bumi dadi kuwalik, sarta Gunung-gunung
meh bae padha jugrug!
Takaadus samaawaatu yatafaththarna
minhu wa tansyaqqui ardhu wa takhrijul
jibaalu haddaa.
91. Jalaran dheweke padha nyebut, mana-

wa Pangeran kang Maha Murah iku kagungan
putra. An da'au Iirrahmaani waladaa.
92. Lan ora pantes banget Pangeran kang

Maha Murah iku teka karsa mundhut putra.
Wamaa yambaghii lirrahmaani ay yatta-
khidza waladaa.
93. Ora ana sawiji-wiji kang ana ing Langit

Ian Bumi, kajaba padha sowan marang ngar-
saning Pangeran kang Maha Murah kanthi .10
01
1;1;.s.
•
tuhu sumungkem anggone kumawula!
In kullu man fis samaawaati wal ardhi
ilIaa aatir rahmaani 'abdaa.
94. Satemene PanjenengaNe Allah kang

Namtokake wilangane wong-wong iku Ian
PanjenengaNe kang Nguningani cacah wilang- Laqad ah-shaahum wa 'addahum 'addaa.
ane saran a teliti.
95. Lan wong-wong mau kabeh padha

sowan ing ngarsaning Allah ana ing dina
Qiyamat dhewe-dhewe! Wa kulluhum aatiihi yaumal qiyaamati
fardaa.
J
I
96. Satemene wong-wong kang iman Ian

nindakake 'amal shaleh, yekti Pangeran kang
Maha Murah arsa ndadekake wong-wong iku
kinasihan.
Inna! ladziina aamanuu wa 'amilush
shaa!ihaati sayaj'alu lahumur rahmaanu
wuddaa.
97. Mangka satemene Ingsun wus ang-

gampangake Quraan iku diwaca kalawan
basanira, ing pamrih supaya bisa gawe bu-
ngahing ati saran a Quraan iku marang wong-
576
wong kang taqwa, Ian supaya sira menehi Fa-innamaa yassarnaahu bilisanika litu-
pepeling an cam an tumrap wong kang mbang- basysyira bihil muttaqiina wa tundzira
kang! bihii qaumal luddaa.
98. Lan wus pira bae kehe Ingsun nyirnak-

ake umat-umat sadurunge ummatira, apa
ana wong siji bae sing kulak warta adol
prungon, krungu suwarane ummat mau kang
lamat-Iamat? Wa kam ahlaknaa qablahum min qarnin,
haltuhissu minburn min ahadin au tas-
***) rna'll lahum rikzaa.
** *). Sumangga para sutrisna, minangka panutuping katerangan wigatosipun nyinau-tandhingan

(comperative study) saking surat Maryam Ian surat Tha Ha antawisipun makaten:
1. Akhiring surat Maryam anjlentrehaken bilih Quraan punika resminipun sarana basa Arab
(sapunika sampun katerjamah ing basa Sadonya, langkung saking 37 basa). ingkang jejering
kuwajiban, ambebingah tiyang ingkang taqwa ing solah bawa sarta muna Ian muni-nipun, sarta
paring pepengct kanthi sanget dhumateng tiyang ingkang mblalo Ian mbangkang sarta nduwa
kaleresan! Dene ing surat Tha Ha dhawah ngiyataken!
2. Kekalihipun suratkasebat, sami-sami anerangaken sejarah tepa-palupi saking tindak dalem
para andika Nabi dalah Kanjeng Rasul ingkang Jumeneng dados Guru-Jagadrat pramudita!
Boten sami pamrih punapa-punapa, kajawi namung rinten-dalu tansah menggalih kawilujengan-
ipun umat manungsa, ing Donya dumugining Akherat!
577
Surat 20 THA HA Juz 16
THAHA
Surat kaping 20 I 135 ayat.
Tumuruning wahyu ana ing Mekkah, kajaba ayat 130 Ian 131
kawahyokake ana ing Madinah. Tumurun sawuse Surat Maryam.

Maha Asih.
"t: ~.,
1. Tha Ha (Hamung Allah pribadi kang 00\0.\
uninga maksude).
Thaahaa
2. Anggonlngsun nurunake Quraan ma-

rang sira' Muhammad, ora murih nandhang'
cilaka! 1\Iaa anzalnaa 'alaikal qur-aana litasyqaa.
3. Ananging Ingsun nurunake Quraan iku,

ora liya supaya dadi pepeling tumrap wong
kang taqwa, wedi marang Allah. Dlail tadzkiratallimay yakhsyaa.
4. Quraan iku tumurun saka ngarsaning

Allah, Pangeran kang wus karya Bumi Ian
Langit-langit kang dhuwur! Tanziilam mimman khalaqal ardha was-
samaawaatil 'ulaa.
5. PanjenengaNe Pangeran kang Maha

Murah, kang pinarak siniwaka ana ing sa-
dhuwure 'Arsy.618) Arrahmaanu 'alai 'arsyis-tawaa.
6. Kagungane Allah kabeh kang ana ing

Langit-Iangit Ian kabeh kang ana ing Bumi,
sarta kabeh kang ana ing saantarane, Ian
kabeh kang ana ing sangisoring pratala (we-
wengkon Bumi).
618). Kados pundi tehnis pinarakipun Gusti Allah ing sanginggiling 'Arsy punika kawontenan ghaib,
boten saged kakantha-kantha. Bab punika kuwajiban kita iman sarta yakin bilih Kaagunganipun
A11ah sarta Kasucianipun trep kalayan anggenipun Maha Kawasa Murbeng - Jagad pinarak sini-
waka ing 'ksy ingkang Agung.
578
Lahuu maa fls-samaawaati wamaa fil-

ardhi wamaa bainahumaa wamaa tah-
tats tsaraa.
7. Lan manawa sira nyerokake suwaraning

pangucap,619) sayekti PanjenengaNe iku
Nguningani kabeh wewadi (digawe wadi),
Wa-in tajhar bil qauli fa-innahuu ya'-
Ian kang luwih samar.
lamus sirra wa akhfaa.
8. PanjenengaNe Allah, ora ana Pepun-

dhen kajaba amung PanjenengaNe piyambak,
hiya PanjenengaNe Allah iku kang kagungan AlIaahu laa ilaaha ilIaa huwa, lahul
asma-asma kang becik! asmaa-ul husnaa.
Nahi Musa a.s. nampa wahyu kang

wiwitan.
9. Lan apa wus tumeka marang sira
Muhammad, caritane Musa?
Wa hal ataaka hadiitsu muusaa.
10. Nalika Musa sumurup geni, nuli kan-

dha marang ahline: "Sira padha lerema ana
ing kene dhisik, jalaran satemene aku su-
murup geni, muga-muga aku mengko bali
marang sira mrene karo anggawa obor saka
geni iku, utawa muga-muga mengko nemu
scsuluh saka geni iku kang bisa nuduhake Idz ra-aa naaran faqaala Ii-ahlihim ku-
dalan!". tsuu inOO aanastu naaral la'a1lii aatii-
kum minhaa biqahasin au ajidu 'alan
naari hudaa.
11. Sawuse Musa tekan ing papaning geni

iku, nuli ditimbali: "He Musa!".
Falammaa ataahaa nuudiya yaa muusaa.
12. Satemene Ingsun iki Pangeranira, ma-

ra copoten trumpahira, jalaran satemene
sira saiki ana jurang Thuwa yaiku tanah
kang disucekake!
InOO ana rabbuka fakhla' na'Iaika, in-
naka bil waadil muqaddasi thuwaa.
619). Suwanten sora salebeting ndedo'a punika boten dipun parengaken dening Agarni, sabab
Gusti Allah sampun Midhanget sadaya-do'a, sanaosa sarana pangucap atur ingkang sareh Ian
suwanten lirih sarta alon·,llon.
579
13. Lan Ingsun wus milih sira dadi Rasul,

muiane sira ngrungokna apa kang kadhawuh-
ake marang sira. Wa anakh tartuka fastami' Iimaa yuuhaa.
14. Satemene Ingsun iki Allah, ora ana

Pangeran Pepundhen, kajaba mung Ingsun
pribadi. Jalaran saka iku sira manembaha
marang Ingsun, sarta nindakna Shalat kang-
go ding marang Ingsun. Innanii anallaahu laa ilaaha iIIaa ana
fa'budnii, wa aqimish shalaata lidzikrii.
15. Yekti dina Qiyamat iku tan kena ora

mesthi kelakon, pancen Sun gawe wadi dina
Qiyamat iku kanggo males sakabehing awak
jalaran laku kang wus ditindakake.
Innas saa'ata aatiyatun akaadu ukhfii·
haa litujzaa kullu nafsim bimaa tas'aa.
16. Awit saka iku sira kabeh aja nganti

kena d,ienggokake anggone iman marang
Qiyamat dening wong-wong kang ora per-
v caya marang dina iku, sarta dheweke mung
padha manut hawa-nafsune, amrih sira ban- Falaa yashuddannaka 'anhaa mallaa yu'-
jur dadi rusak! minu bihaa wattaba'a hawaahu fatardaa.
Mu'jizate Nab. Musa a.s.

17. Lan apa kang ana ing tanganira tengen
iku, he Musa?
Wamaa tilka biyamiinika yaa muusaa.
18. Musa munjuk: "Punika tckcn kawula,

ingkang sering kawula sendchi, sarta pirantos
kawula angge anggepyok ron-r,onan kanggc
tedha menda kawula, sarta teken wau taksih
kathah kaperluan sancsipun malih tumrap
Qaala hiya 'ashaaya atawakka-uu 'alaihaa
kawula!"
wa ahusysyu bihaa 'alaa ghanamii waliya
fiihaa ma-aaribu ukhraa.
19. Allah dhawuh: "Mara uncalna tcken-

ira iku, he Musa!"
Qaala alqihaa yaa muusaa.
20. Musa nuli nguncalake teken mau,

dumadakan teken mau dadi ula ndlosor!
f<a-alqaahaa fa-idzaa hiya hayyatun tas-
'aa.
5RO
21. Allah dhawuh: "Mara jupuken, aja

wedi. Ingsun bakal mbaIekake teken iku
marang kahanane·kaya maune".
QaaIa khudzhaa walaa takhaf, sanu'iidu-

haa siiratahaI uulaa.
22. Mara lebokna tanganira ana ing cang-

kla,kanira, tangan iku yekti dadi putih men-
corong tanpa cacaQ, dadi mu'jizat tandha
yekti Iiyane maneh.
Wadhmum yadaka ilaa janaahika takhruj
baidhaa·a min ghairi suu·in aayatan ukh-
raa.
23. Perlu Ingsun anggo meruhake ing sir...

marang sawenehe tandha-yektinIngsun kang
agung! Linuriyaka min aayaatinaI kubraa.
Nabi Musa kadhawuftan da'wah ma-

rang Raja Fir'aun:
24. Sira budhala da'wah marang Fir'aun, ~.'''.. t 1~ ~;: ~ ",,,,. , ... ~ \
JI~~J~
~ 0 ~ ~J.I;)"s:.~ H
sanyata dheweke iku banget lacute".
Idzhab ilaa fir'auRa innahuu thaghaa.
' .. 't '''''", ..... J"'ij u

25. Musa munjuk: "Dhuh Pangeran, pe- o"'.
IS.JIM ~ Q- ~.) •
pundhen kawula! Mugi Paduka anjembar-
na 620) dhadha kawula". QaaIa rabbisy rahlii shadrii.
Ui. Ti.r~mugi Paduka ·anggampilaken

perkawis kawula.
Wa yassirlii amrii.
27. Sarta mugi Paduka kepareng ngudari o4.g~ .;".\.i$.~

0t'"-,.n
!I,·r ... ' •• -t, ... :.' ','
tangsul kitaling lidhah kawula.

Wahlul 'uqdatam mil-Iisaanii.
28. Supados piyambakipun saml manger-

tos wicanten kawula.
Yafqahuu qaulii.
29. Lan mugi Paduka ndadosaken ahli

kawula minangka pembantu tumrap kawula.
Waj'allii waziiram min ahlii.
620). Ngadhep Raja Fir'aun kedah wiyar penggalihipun pindha segara·jembar bawera, sabab sampun
kaloka tumindakipun sadis ambek siya sarta adigang adigung adiguna.
581
30. Inggih punika Harun, sadherek kawula

piyambak.
Haaruuna akhii.
31. Mugi Paduka ngiyataken dhateng

kawula kaliyan piyambakipun, kuwawi
mikul sesanggen punika. Usydud bihii azrii.
32. Lan mugi Paduka ndadosaken piyam-

bakipun ketungkul ambantu kawula wonten
mg kuwajiban kawula. . Wa asyrik-hu fii amrii.
33. Supados kawula sami maha nucekaken

Paduka ingkang kathah.
Kai nusabbihaka katsiiraa,
34. Tuwin tansah enget dhumateng Paduka

ingkang kathah. Wa nadzkuraka ka.tsiiraa.
35. Saestunipun Paduka punika Nguninga-

ni dhumateng kawula sami.
Innaka kunta binaa bashiiraa.
36. Allah ngandika: "Temen sira Ingsun

kabulake panyuwunira ilm, he Musa!.
QaaIa qad uutiita su'laka yaa muusaa.
37. Lan temen Ingsun wus paring kanu-

grahan sapisan maneh marang sira sadu-
Walaqad manannaa 'alaika marratan
runge iki. ukhraa.
38. Yaiku ing nalika Ingsun paring ilham

marang lbunira sawijining ilham.
Wz auhainaa i1aa ummika maa yuuhaa.
39. Yaiku: "Supaya sira Icbokna bayi

(Musa) iku ana ing pethi, nuli kintirna ana
ing bengawan, bayi iki ing mengko bakal
kintir menyang pinggir, sarta bakal kajupuk
dening mungsuhlngsun, Ian mungsuhe bayi
iku". Lan Ingsun paring sih kawelasan ma-
rang sira Musa, 621) supaya sira kinasihan,
Ian supaya digulawenthah kala wan pangrek-
saning-Sun.
621). Artosipun sintena k .. mawon ningali bayi Musa wau manahi\?>un dados melas Ian trenyuh.
582
Aniqdziilihi fit-taailuuti faqdziilihi m

yammi falyulqihil yammu bis saabili
ya'khudz-hu 'aduwwul Iii wa 'aduwwul
lab, wa alqaitu 'a1aika mahabbatam
minnii, walitushna'a 'alaa 'ainii.
40. Dhek samana sadulurira wadon pi.nuju

mlaku, dheweke nuli matur: "Punapa pan-
jen~ngan kersa kula tedahi tiyang ingkang
saged nggulawenthah, tuwin nyesepi lare
punika?". Ingsun nuli mbalekake sira marang
Ibunira supaya atinira seneng sarta ora se-
dhih. Lan sira wus mateni sawIJmmg
wong,622) Ingsun nuli nylametake sira saka
kasusahan jalaran mateni iku. Lan Ingsun Idz tamsyii ukhtuka fataquulu hal aduI-
nyoba marang sira kalawan cob a mawarna- lukom 'alaa may yakfuluh, faraja'naaka
warna, sira nuli maI'ggon 623) ana ing i1aa ummika kai taqarra 'ainuhaa walaa
Negara Madyan nganti pirang-pirang tahun tahzan, wa qatalta nafsan fanaiiainaaka
minal ghammi wa fatannaaka futuunaa,
lawase. Sira banjur bali maneh sawuse tekan falabits-ta siniina fii ahli mad-yana
mangsa kang wus Ingsun tamtokake 624) tsummaji'ta 'a1aa qadariy yaa muusaa.
tumrap sira, he Mu~a!
41. Lan sira wus Ingsun pilih supaya

nampa wahyu Ian dadi Utusanlngsun.
Wash-thana'tuka linafsii.
Nahi Musa a.s. Ian Harun a.s. budhal

da'wah marang raja Fir'aun.
42. Sira budhala karo sedulurira kalawan
ngampil tandha-yektinlngsun, Ian sira 5aka··
rone aja kendhat - kendhat anggone eling Idzhab anta wa akhutIka bi-aayaatii
marang Ingsun. walaa taniyaa mdzikrii.
43. Sira sakarone padha budhala marang

Fir'aun, jalaran dheweke iku banget lacute.
Idzhabaa i1aa fir'auna innahuu thaghaa.
44. Sira sakaro padha ngucapa marang

Fir'aun nganggo basa kang andhap - asor,
muga-muga dheweke gelem nampa pepeling, FaquuJaa labuu qaulallayyinalla'aIIabuu
utawa krasa wedi". yatadzakkaru au yakhsyaa.
622). Ingkang dipun pejahi Nabi Musa a.s. punika tiyang Qibthi ingkang kekerengan kaliyan tiyang
Bani Israil; mirsanana ayat 15 surat AI Qashas.
623). Nabi Musa a.s. dhateng ngiemborp dumugi ing Madyan perlu ngungsi, kasandhunging rata
dhawah begja, sabab kapundhut /putra mantu Nabi Syu 'aib ~ a.s. kadhaupaken pikantuk salah
satunggillng putra-putrinipun a~rrui:-Shafurah Ian mapan il}g ngriku watawis sadasa tahun lajena:
pindhah kundur dhateng Mesir. "
624). Inggih punika wekdal ingkang sampun katamtokaken rawuh ing jurang (lembang) Thawa sa-
perlu anampi Wahyu llahy Ian kawisuda dados Rasul.
583
45. Sakarone padha munjuk: "Dhuh Gusti

Allah Pangeran kula! Sayektosipun kula sami
kuwatos manawi dipun pejahi, utawi nglang- l~
o~
kungi wates anggenipun nganiaya dhateng
kula sami!". Qaala rabbanaa innanaa nakhaafu ay
yafrutha 'alainaa au ay yath~haa.
46. Allah ngandika: "Sira sakarone aja

wedi, awit satemene Ingsun anyartani ing
sira sakarone, Ingsun nyembadani panuwun- Qaala laa takhaafaa innanii ma'akumaa
ira Ian lngsun Priksa (solah-tingkahe Fir'aun). asma'u wa araa.
47. Sira tekaa sakaloron nemonana ma-

rang Fir'aun, banjur ngucapa: "Sayektosipun
kula kekalih punika Utusaning Pangeran
panjenengan, saking punika mugi nguwalana
tetiyang Bani Israil sarta kula kekalih, Ian
sampun panjenengan siksa. 625 ) Sayektos-
ipun kula kekalih sowan ing panjenengan,
kaliyan ambekta tandha-yekti saking Pange- Fa'tiyaahu faquulaa innaa rasuulaa rab-
bika fa-arsil ma'anaa banii israa-iiI, walaa
ran panjenengan. Lan karaharjan tetep dhu- tu'adzdzibhum, qad ji'naaka bi-aayatim
mateng sintena tiyang ingkang manut pi- mir rabbik, wassalaamu 'alaa manit taba-
tedah! 'al hudaa.
48. Sayektosipun kula kekalih sampun

kaparingan wahyu saking Pangeran, bilih
siksa punika kapatrapaken dhateng tiyang
ingkang anggorohaken para Urusan, tuwin
ingkang sami mlengos!".626)
Innaa qad uuhiya ilainaa annal 'adzaaba
'alaa man kadzdzaba watawallaa.
49. Fir'am' pitakon: "Sapa Pangeranira,

he Musa!".627)
Qaala famar rabbukumaa yaa muusaa.
SO. Musa mangsu1i: "Wondene Panger an

kula, inggih punika Gusti Allah ingkang
sam pun paring dhumateng makhlukipun
625). Bani Israil wonten sangandhaping pemerintah Dinasti Fir'aun ing Negari Mesir. tansah dipun
kuya-kuya sarta kerja paksan darnel bangunan-bangunan ageng, dados budhak ingkang nistha.
Prarnila Nabi Musa a.s. lajeng nyuwun dipun merdikakaken s~a estu-estu mbangun ummatipun
kenceng nindaken Agarni Ian manunggalaken Bangsa Israil ngadhepi Raja Fir'aun.
626). Maiben para Rasul tegesipun mlllben piwucallan pitedahing Agami; dene mlengos, punika artos-
ipun boten maelu pimpinanipun para Rasul.
627). Makaten sasarnpunipun kadhawuhan dening Allah SWT supados da'wah dhumateng Raja Fir'-
aun, tumunten wawan remhag sarta soal-jawab kados ayat no. 49 salajengipun.
584
sadaya ingkang dados kabetahanipun, nun- Qaala rabbunalladzii a'thaa kuUa syai-in
ten Panjenenganipun paring pitedah".628) khalqahuu tsumma hadaa.
51. Fir'aun pitakon: "Kapriye kahanane

umat kang wus kapungkur?".
Qaala {amaa baalul quruuni! uulaa.
52. Musa mangsuIi: "Pangertosan perkawis

puniKa namung wonten ing ngarsanipun
Pangeran kawula, kaserat wonten ing Lauhil
Mahfuzh. Pangeran kawula boten klintu,
Ian boten kasu pen!". Qaala 'ilmuhaa 'inda rabbii fii kitaab,
laa yadhillu rabbii walaa yansaa.
5 3. Panjenengane Pangeran kang wus ni-

tahake Bumi iki gumelar kanggo sira kabeh,
sarta Panjenengane wus andadekake pi rang-
pirang dalan ana ing Bumi kanggo sira
kabeh, sarta Panjenengane nurunake banyu
saka Langit. Ingsun nuli nuwuhake kalawan
banyu mau sawarnaning thethukulan kang AIladzii ja'ala lakumul ardha mahdaw
beda-beda, rupanel wasalaka lakum fIihaa subulaw wa an-
zala m~ samaa-i maa-an fa-akhrajnaa
bibii azwaajam min nabaatin syattaa.
54. Sira kabeh padha mangana, Ian padha

angona raja-kayanira, satemene kang mang-
kono mau nyata dadi tandha-yekti tumrap
wong-wong kang duwe aka!.
Kuluu war'au an'aamakum, inna fii
dzaalika la-aayaatilli-ulin nuhaa.
55. Saka Bumi iku, Ingsun wus nitahake

sira kabeh, Ian ana ing Bumi kono Ingsun
bakal ambalekake sira kabeh, Ian saka ing
kono Ingsun bakal ngetokake sira sapisan
maneh, Minhaa khalaqnaakum wa fIihaa nu'iidu
kum wa minhaa nukhrijukum taaratan
ukhraa.
56. Lan satemene Ingsun wus meruhake

marang Fir'aun Ayat-AyatIngsun, nanging
dheweke anggorohake, Ian ora gelem nampa
kabeneran. Wa laqad arainaahu aayaatinaa kuUa-
haa fakadzdzaba wa-abaa.
628). Gusti Allah paring pitedah dhumateng sadaya makhlukipun lumantar 'akal, instinct (naluri)
sarta kodrat 'alam lingkunganipun, supados saged nglestantunaken kawUujenganipun ing be-
brayan sami, sarta mbangun kabudayan-kabudayan insani. Pramila manungsa kedah .makarya
Ian manembah Barta dhedhepe in" Allah, amrih tata tentrem kerta'i'aharja wiwit in" Donya
dumugining Akherat, sowan ngadhep ing ngarsanipun Gusti Pepundhening para manungsa,
Allah SWT! .
585
Nabi Musa a.s. nungkulake para ahli

sihir negara Mesir.
57. Fir'aun ngucap: "Apa sira teka mrene
iki neja nundhung aku saka Negaraku ngang-
go sihirira iku, he Musa!".
Qaala aji'tanaa litukhrijanaa min ardhi-
naa bisihrika yaa muusaa.
58. Temen aku uga bakal nekakake para

ahli sihir marang sira kanggo nandhingi.
Jalaran saka iku, mara padha gawea par-
janjian kang ora kena disulayani dening aku,
Ian sira, ana ing panggonan kang adil nyata!".
Falana'tiyannaka bisihrim mitslihii faj'al

bainanaa wa bainaka mau'idallaa nukhli-
fuhuu nahnu walaa anta makaanan
suwaa.
59, Musa mangsuIi: "Parjanjian panjeneng-

an wonten ing dintenipun macak wekdal
Riyadi, Ian supados para tetiyang kathah
sami kaklempakaken sadaya wonten ing
wekdal enjang Dhuha!". Qaala,mau'idukum yaumuz ziinati wa ay-
yuhsyaran naasu dhuhaa_
60. Fir'aun nuli mungkur saka papan kono,

banjur ngatur pangreka dayane, nuli teka
ing dina parjimjiyan mau. Fatawallaa fir'aunu fajama'a kaidahuu
tsumma ataa.
61. Musa ngucap marang wong-wong mau:

"Cilaka sira kabeh, sira aja padha gawe
gegorohan marang Allah, mundhak sira
mengko kapatrapan siksa dening Pangeran,
Ian kapitunan temenan wong kang gawe
Qaala lahum muusaa wailakum laa taf-
gegorohan!" . taruu 'alallaahi kadziban fayus-hitakum
bi'adzaab, waqad khaaba maniftaraa.
62. Para ahii sihire Fir'aun padha padudon

perkarane wong-wong mau, sarta padha se-
sidheman anggone padha rembugan. Fatanaaza'uu amrahum bainahum wa
asarrun najwaa.
586
63. Para ahli sihir ngucap: "Satemene

wong loro Musa Ian Harun iku genah ahli
sihir kang arep nundhung sira saka Buminira
sarana sihire, Ian neja arep ngilangi dedalan-
ing Agamanira kang utama". Qaaluu in hadzaani lasaahiraani yurii-
daani ay yukhrijaakum min ardhikum
bisihrihimaa wa yadzhabaa bithariiqa
tikumul mutslaa.
64. "Jalaran saka iku sira padha ngumpul-

na kabeh ahli sihir, Ian reka daya, banjur
tekaa kalawan pacak baris. Satemene dina
iku bah..! begja wong kang menang!".
Fa-ajmi'uu kaidakum tsumma'tuu shaf-
faa, waqad aflahal yauma manis ta 'laa.
65. Wong-wong ahli sihir mau ngucap:

"He Musa! Panjenengan rumiyin ingkang
nguncalaken teken, punapa kula rumiyin
ingkang nguncalaken?".
Qaaluu yaa musaa immaa an t)Jlqiya wa
immaa an nakuuna awwala man alqaa.
66. Musa mangsuli: "Sira padha nguncalna

dhisik!", bareng wong-wong iku nguncalake,
dumadakan tali sarta tekene wong-wong mau
katon dening Musa kaya padha lumaku,
sabab kagawa saka sihir-sihire. QaaJa bal alquu, fa-idzaa hibaaJuhum
wa 'ishiyyuhum yukhayyalu i1aibi min
sibrihim annahaa tas'aa.
67. Musa krasa wedi nratab ana mg sa-

jeroning atine.
Fa-aujasa iii nafsibii khiifatam muusaa.
68. Ingsun dhawuh: "Sira Musa, aja nratab

wedi, jalaran sira kang luwih unggul!".
Qulnaa laa takhaf innaka antal a'laa.
69. ,Lan uncalna kang ana ing tangan

tengenira iku, ing mengko bakal nguntal
kabeh kang digawe dening wong-wong mau,
jalaran satemene kang padha digawe iku
pangreka dayane ahli sihir, Ian ahli sihir iku
Wa alqi maa iii yamiinika talqaf maa
ora bakal begja, sanajan saka ing ngendi shana'uu, innamaa shana'uu, kaidu saa-
bae tekane. hirin walaa yuflibus saahiru haitsu ataa.
587
Surat 20 THA HA .Juz 16
Para ahli sihire Fir'aun malah padha

iman.
70. Para ahli sihire Fir'aun (sawuse tekene
Musa diuncalake Ian nguntali kabeh sihirane
mau) tumuli padha anjungkeisujud kalawan
ngucap: "Kula sadaya samiiman pitados
dhumateng Pangeranipun Harun Ian Musa!" Fa-ulqiyas' saharatu suliadan qaaluu aa-
mannaa .birabbi haaruima wa muusaa.
71. Fir'aun ngucap: "Apa sira padha iman

marang Musa, sadurunge ingsun paring pa-
lilah? Yen mangkono genah Musa iku yekti
jejunggul pemimpinmu kang mulang sihir
marang sira. Temen irigsun bakal ngethok
tangan, Ian sikilira kaseiang-seiing, Ian yekti
ingsun penthang ana ing wit kurma, Ian
temen sira bakal sumurup, apa Fir'aun apa
Pangerane Musa, kang luwih banget panyik-
sane Ian luwih langgeng!". ' Qaala aamantum lahuu qabla an aadzana
lakum, innahu:J lakabiirukumul ladzii
'allamakumus sihr, fala-uqaththi'anna
aidiyakilm wa arjulakllm min khilaafiw
wala-ushalli bannakllm fii judzuu'in
nakhli wa lata'iamunna ayyunaa asyaddu
'adzaabaw wa abqaa.
72, Para ahli sihir munjuk: "Kula sadaya

sami boten badhe milih panjenengan Fir'aun,
Ian boten badhe 'nilar saking katerangan
ingkang nyata perkawis ingkang sam pun
dumugi dhateng kula sami, sarta ,Pangeran
ingkang sampun anitahaken kula sami. Jalar-
an saking punika, sumangga yen panjenengan Qaaluu Ian nu'tsiraka 'alaa maa jaa-anaa
badhe mutusi sakersa panjenengan, jalaran minal bayyinaati walladzii fatharanaa
kuwaos panjenengan rak namung matrap- faqdhi maa anta qaadhin, innamaa taq-
dhii haadzihil hayaatad dlln-yaa,
aken paukuman punika wonten ing Donya
mriki!".
73. Saestunipun kita sampun iman pitados

dhumateng Pangeran kita, supados Panje-
nenganipun paring ngapunten sadaya kale-
patan kula, sarta paring ngapunten ing pre-
kawis ingkang sampun panjepengan peksak-
Innaa aamannaa birabbinaa Iiyaghfira
aken dhumateng kita inggih punika sihir. lanaa khathaayaanaa wamaa akrahtanaa
Dene Allah punika ingkang langkung sae 'alaihi minas sihr, wallaahu kbairuw wa
ganjaranIpun, tur ingkang langkung tetep abqaa.
siksanIpun".
588
J,
74. Satemene wong kang sowan marang

" " PangeraNe nandhang dosa, mangka Neraka
\,' Jahanam disadhiyakake tumrap dheweke,
ana ing kono ora mati, Ian -ora urip.629)
!nnahuu may ya'ti rabbahulLffiujriman
fa-inna lahuu jahannam, laa yamuutu
fiihaa walaa yahyaa.
J
,,
75. Dene wong kang sowan marang ngarsa-
Ne kanthi iman sarta wus nindakake laku
becik, mangka dheweke iku bakal padha
anduweni pangkat luhur ana ing Suwarga.
Wamay ya'tihii mu'minan qad 'amilash
shaalihaati fa-ulaa-ika lahumud darajatul
'ulaa.
76. Yaiku Suwarga 'Adn panggonan lang-

geng, kang ing sangisore ana kali-kaline sing
v padha mili, ana ing kono wong-wong mau

tetep langgeng. Lah hiya kaya mangkono
iku piwales ganjarane wong-wong kang nyu- Jannaatu 'adnin tajrii min tahtihal an-
cekake awake saka kafir Ian laku dosa. haaru khaalidiina fiihaa, wa dzaalika
jazaa·u man tazakkaa.
Bani Israil be bas mardika!

77. Lan tcmen Ingsun wus paring wahyu
marang Musa: "Sira mangkata ana ing waktu
bcngi karo para kawulanlngsun Bani Israil,
wong-wong mau nuli gawekna dalan kang
o~
I .'"
garing ana ing Sagara. Lan sira ora usah
kuwatir wedi kacandhak Fir'aun, Ian ora
usah kuwatir kcrcm ing Segara. 630 ) Wa laqad auhainaa i1aa muusaa an asri
bi'ibaadii fadhrib lahum thariiqan fit·
bahri yabasaa, laa takhaafu darakaw
walaa takhsyaa.
78. Fir'aun, Ian wadyabalane nuli nututi

Musa Ian kaumc nimging ing kono' Scgara
nuli ngclcm Fir'aun sawadyabalane satemah
kelem kabch ana ing Scgara iku.
Fa-atba'ahum fir'aunu bijunuudihii fa-
ghasyiyalmm minal yammi maa ghasyi-
yahum.
629). Boten pejah, supados tctep ngraosaken sakitipun siksa; boten gesang, supados manawi gesang
malih iajeng saged tobat ing Donya.
630). Mu'jizat (pangeram-eram)-ipun Nabi Musa a.s. sarana dhawuh ian izining Allah, Seganten Abrit
dipun gebag sarana tckenipun, dumadakan iajcng piyak dados margi ageng (kados dene Jakarta
by pass) ingkang garing tur radin ing satengahing Seganten wau. Mirsanana ayat~ SUr'lt Asy
Syu~araa. 53
589
79. Lan Fir'aun wus klakon nyasarake

kaume, nanging ora bisa nuduhake.
Wa adhalla fir'aun,u qaumahuu wamaa
hadaa.
80. He Bani Israil! Sanyata Ingsun wus

nylametake sira kabeh saka mungsuhira Ian
Ingsun wus anjanji marang sira kabeh supaya
tumeka ing gigiring Gunung sisih tengen
perlu munajad,631) Ian Ingsun wus nurun-
ake Manna (madu) Ian Salwa (manuk gemak)
kanggo panganira. - Yaa banii israa-iiIa qad anjainaakum
min 'aduwwikum wa waa'ad naakum
jaanibath thuuril aimana wa nazzalnaa
'alaikumul manna wassalwaa.
81. Sira padha mangana rezeki kang wus

Ingsun paringake marang sira pilihana kang
becik-becik, Ian poma dipoma sira aja padha
ngliwati wates, sabab yen nganti' mangkono
sira bakal tampa dedukanlngsun. Lan sing
sap a tampa dedukanlngsun, yekti dheweke
kacemplung ing Neraka. Kuluu min thayyibaati maa razaqnaa-
kum walaa tath-ghau fiihi fayahilla
'a1aikum ghadhabii, wamay yahlil 'alaihi
ghadhabii faqad hawaa.
82. Lan satemene Ingsun Maha Ngapura /~f.~lr'" "I-:"""t'''' .. r~ ' . . . i~ ?;t" "f
~~""'~-'Io:i" -,~v~J ~",J.
marang wong kang gel em tobat, laniman
apa dene nindakake laku be<;ik, mesthi ban- o...,~t
jur oleh pituduh.
Wa innii laghaffaaral liman taaba wa
aamana wa 'amila shaalihan tsummah-
tadaa.
83. Lan apa kang nyababake sira kasusu

nunggal marang kaumira, he Musa!
Wamaa a'jalaka 'an qaumika yaa muusaa.
84. Musa matur: "Tiyang-tiyang wau won-

ten ing wingking kawula,dene anggen ka-
wula enggal-enggal sowan ngadhep wonten
ngarsa Paduka punika, supados Paduka tam-
bah rena, dhuh Pangeran kawula!". Qaala hum uulaa-i 'a1aa atsarii wa 'ajiltu
ilaika rabbi litardhaa..
631). Munajat utawi konsentrasi raoS, fikiran, karsa sartanenuwun sarana do'a dhumateng Ingkang
Maha Kuwaos Allah SWT, kados ingkang katindaken dening Nabi Musa a.s. punika tumindak
Utama kangge ummatipun Bani Israil. lajeng hasil kaparingan Kitab Taurat, nalika wonten ing
pareden Sinai (Thursina).
590
Samiri tumindak cidra.

85. Allah ngandika: "Satemene Ingsun wus
nyoba marang kaumira saungkurmu sira
bud hal men yang Gunung, nuli wong-wong
mau disasarake dening Samiri".632)
Qaala fa-innaa qad fatannaa qaumaka
moo ba'dika wa adhallabumus saamiriy.
86. Sawuse Musa bali marang kaume, ka-

ton muring-muring Ian sedhih, nuli ngucap:
"He kal''11ku! Apa Pangeranira durung janji
marang SJra kalawan janji kang becik? Utawa,
apa jalaran wus kasuwen mangsane sira pe-
pisahan karo aku? Utawa, apa sira pancen
duwe karep supaya katiban sapudhendha-
ning Pangeranira, lah kok sira banjur nyu-
layani parjanjiyanku?". Faraja 'a muusaa i1aa qaumihii ghadh-
baana asifaa, qaala yaa qaumi alam ya'id-
kum rabbukum wa'dan hasanaa, afa-
thaala 'alaikumul 'ahdu am arad-tum
ay yahiIla 'alaikum ghadhabum mir
rabbikum fa-akhlaftum mau'idii.
87. Kaume mangsuli: "Kula sami nyula-

yani janji panjenengan punika sanes saking
kajeng kula piyambak, nanging kula sami
dipun bebani tanggel jawab momotan dosa-
dosa saking pepaes kaumipun Fir'aun, pe-
pacs wau lajeng kula uncalaken dhateng
latu. Makaten ugi Samiri inggih nguncalaken Qaaluu maa akhlafnaa mau'idaka bOOal·
pepaesipun".633) kinaa walaakinnaa hummifnaa auzaaram
min ziinatihil qaumi faqadzafnaahaa fa-
kadzaalika alqas saamiriy.
88. Samiri nuli ngetokake pedhet emas

dituduhake Bani Israil, sarta bleger awake
digawe anak sapi (pedhet) Ian bisa nyuwara
kaya suwarane sapi, gedibale Samiri nuIi
ngucap: "Iki Pangeranira Ian Pangerane Mu- Fa-akhraja lahum 'ijlan jasadal labuu
sa, ananging Musa wus lali!". khuwaarun faqaaluu haadzaa ilaahukum
wa ilIahu muusaa fanasiya.
632). Samiri punika tiyang saking trah Assamirah ugi Bani Israil. Mirsanana ayat 148 surat Al 'Araaf,
Juz 9.
633). Nyambet katerangan no. 624, dening Samiri sabagean Bani Israil sami nggega anjuranipun su-
pados pepaes-pepaes saking titiyang Mesir, dipun bucal kaoncalaken ing latu, salebeting boiong-
an supados saged kadamel reca brahala ingkang arupi Pedhet em as, lajeng kasembah-sembah
sarta dipun suwuni berkahipun!
591
.89. Apa wong-wong mau ora sumurup

yen anak-sapi m<tu ora bisa mangsuli pang-
ucape wong-wong mau, sarta ora kuwasa
nolak bebaya, Ian ora bisa aweh manfa'at
kang' tum rap marang dheweke? Afalaa yarauna allaa yarji'u i1aihim
qaulaw walaa yamlilru lahum dharraw
walaa naf'aa.
90. Lan satemene Harun wus ngandhani

marang dheweke sadurunge Musa teka: "He
kaumku! Satemene sira wus difitnah dening -.~'~'l\.I, .. 'i~' ""l"'~" ~\'" -z,~ ,!~_"
~!)<J.M ~...... ~.JI.:J ....) \;.~
anak-sapi iku, Ian satemene Pangeranira iku
kang Maha Murah, mula sira padha manuta o cS';l
ing Agamaku, Ian manuta marang printah-
ku!". Walaqad qaala lahum haaruunu min
qabhJ:.yaa qaumi innamaa futintum bib,
wa inna rabbakumur rahmaanu faUabi-
'uunii wa athii'uu amrii.
91. Wong-wong mau mangsuli: "Kula sami

boten badhe kendel nyembah' anak-s~pi pu-
nika, ngantos Musa raw-uh malih dhateng I
0iS"'~
"
kula sadaya".
Qaaluu Ian nabraha 'alaihi 'aakifiina
hattaa y arji 'a ilainaa muusaa.
92. Musa ngucap: "He Harun! Apa kang

ngalang-alangi sira nalika sira sumurup wong-
wong mau wis padha kasasar?". Qaala yaa haaruunu maa mana'aka idz
ra-aitahum dhalluu.
93. Nganti sira ora enggal-enggal nyusul

aku nerangake kamusyrikane wong - wong
mau? Apa pancen sira anjarag anyulayani A1laa lattabi'an, afa'ashaita amrii.
dhawuhku?".
94. Wangsulane Harun: "He putrane Ibu!

Sira aja nyekeli jenggotku, Ian aja nyekel
sirahku. Sanyata aku kuwatir yen sira nganti
ngucap mangkene: "He llarun! Satemcne
sira wus misahake kaum Bani lsrail, Ian sira
ora gelem ngrungokake omongku luwih dhi-
sik!" . Qaala yahua-umma laa la'khudz bilih-
yalii 'walaa bira'sii, innii khasyiitu an
taquula farraqta baina banii israa-iila
walam larqub qaulii.
592
Samiri kapatrapan siksa.

95. Musa ngandika: "Apa kang nyebabake
Slra nyembahanak-sapi iku, he Samiri?".
QaaJa famaa khathbuka yaa saamiriy.
96: Ature Samiri: "Kawula sumerap sa-

tunggaling perkawis ingkang boten kasume-
rep an dening tiyang-tiyang kathah, kawula
lajeng ngepel siti sakepel saking tipak tapak-
ipun Malaikat Jibril, lajeng kula jejelaken
dhateng cangkeming anak-lembu, wekdal QaaIa bashurtu bimaa lam yabshunm
punika lajeng saged nyuwanten, kados lembu bibii faqabadh-tu qabdhatam min atsarir
rasuuli fanabadz-tuhaa wa kadzaalika
sayektos. 634 ) Lah kados makaten hardaning sawwalat Iii naisii.
hawa-nafsu kawula sampun memaesi kawula
darnel lelampahan pu~ika".
97. Musa ngucap marang Samiri: "Sira

lungaa, aja mrene maneh salawase urip.
~j~ ~i;.;J t4 ~ ~~ ~1tj j~ .'W
Mangka satemene kanggo piwalesira ana ing ~t;I:·~()t~~~!-,~~
panguripan Donya sira mung bisa ngucap:
"Aja nyenggol karo aku", (Sira aja awor ~~<:~Ib%ce.t
~ ~ ""'..
8ti~J1t~L.ttJ'i'.
, -,-.,.. ".
kalawan sawiji-wiji manungsa, Ian sira ora
ken a dicampuri dening sapa bae). Lan yekti o U..1~
.,rt • ~~;i~
'-l ~
sira ora bisa nyelaki bakal siksa paukuman
ing Akherat. Lan delengen Pangeranira kang QaaIa fadzhab fa-inna laka fiI hayaati
salawase sira sembah anak-sapi; yekti Ingsun an taquula laa misaasa wa inna laka
baka! ngobong, sarta awune bakal dak sawur- mau'ida! Ian tukhlafab, wanzhur ilaa
ilaahikal ladzii zhaIta 'aIalhi 'aakuaa,
sawurake ana ing telenging Segara. lanuharriqannahuu tsumma lanan .. m-
nahuu fiI yammi nasfaa.
98. Satemene Pangeranira iku Allah, .kang

ora ana Pangeran kajaba PanjenengaNe pi-
yambak, kang jembar ngelmune nglimputi
marang kabeh perkara".
Innamaa ilaahukumul iaahuJ ladzii laa
ilaaha ilIaa huwa, wasi'a kulla syai-in
'ilmaa.
Tepa palupi saka sejarah umat jaman
kuna.
99. Kaya mangkono lngsun nyaritakake
marang sira Muhammad, saka sejarahe umat-
Ur.1at kang wus kapungkur, Lan temen Ingsun
w;.c naring marang sira pitutur ing Quraan
sab. ngarsanlngsun. KadzaaIika naqushshu 'alaika min am-
baa-i maa qad sahaq, waqad aatainaalGl
milladunnaa dzikraa.
634;. Saweneh Ulama. TafsiL, anerangaken bi1ih tapaking Rasul punika maksudipun piwucalipun Nabi
IvIuS"- sabagean dipun angge. sabagean sanes dipun bucal, dados laieng kisruh, boten murni
malih Ian boten iangkep-wetah; pramila Sarruri lajeng kapatrapan siksa ing Donya kapencil
.;"es..'1-ng piyamln.t.kan, ugi iug Akherat kasiksa ing Neraka Jahanam.
Sural: 20 THA HA Juz 16
100. Sing sapa malengos saka Quraan, te-

men dheweke ana ing dina Qiyamat bakal
anggendhong dosa. Man a'radha 'anhu fa-mnahuu yahmilu
yauma! qiyaamati wizraa.
101. Ana ing kono padha langgeng, Ian ala

temen gendhongane wong-wong mau ana
ing dina Qjyamat. Khaalidiina fiih, wasaa-a lahum yaumal
qiyaamati himlaa.
J
l02. Ana ing dinane siompret disebul,
Ingsun bakal ngumpulake kabeh wong kang
dosa kalawan rahi-rahine padha katon biru
erem!
Yauma yunfakhu fish 5huuri wa nah-
syuml mujlimiina yauma-idzin zurqaa.
103. Dheweke padha pating klesik cacarita

marang kancane: "Sira urip ana ing Donya
iku ora liya mung kaya sepuluh dina".
Yatakhaafatuuna bainahum il-labitstum
iHaa 'asyraa.
104. Ingsun luwih Nguningani sakar,ehe

kang padha diucapake, nalika wong kang
luwih utama dalane saka wong-wong iku
ngucap: "Sira urip ana ing Donya iku ora
liya mung kaY'a sadina!" 635)
Nahnu a'lamu bimaa yaquuluuna ioz
yaquulu amtsaluhum thariiqatan iI-la-
bits-tum maa yuumaa .
Kahanan ing dina QiyaIl1at.
105. Lan dheweke padha pilakon marang
sira Muhammad bab kahanane Gunung-
Gunung ana ing dina Qiyamat. Dhawuha
Wa yas-a1uunaka 'anil jibaali faqul yansi-
sira: "Bakal diawur-awura dening Pangeran- fuhaa rabbii nasfaa.
ku kadadekake lebu kang mawur.
106. Banjur katemahane Bumi iku dadi

rata alus ngenthak-enthak.
Fayadzamhaa qaa'an shafshafaa.
107. Sira ora sumurup ing Bumi kono ana

kang mendhak Ian ana kang mendhukul.
Laa taraa fIihaa 'iwajaw walaa amtaa.
635). "Ingkang langkung utami marginipun", maksudipun tiyang ingkang leres fikiranipun utawi
amalanipun saking tiyang ingkang sami nandhang dosa.
594
108. Apa ing dina iku, dheweke padha ma- "'1",,,'0(",,,,,,,, ""ttI tC. "",1, .
""~
nut marang kang ajak-ajak 636) kanthi tu- ~.J C:U @S''j ~tVJ t ~~ ~~ ·\·A
o l~~jJ~~~~b~t
mungkul ora salewengan, Ian kabeh sarupa-
ning suwara padha meneng krana andhap-
asor marang Pangeran kang Maha Murah, Yauma-idziy yattabi'uunad daa'ii laa
nganti sira Muhammad ora krungu, kajaba 'iwajalah, wa khasya'atil ashwaatu lir-
mung swara kang kleset-kleset wae. rahmaani walaa tasma'u iIIaa hamsaa.
109. Ana ing dina iku sakabehing pitulung

. ;(syafa'at) 637) wus ora maedahi, kajaba pi-
1 V tulung (syafa'at) marang wong kang wus
kaparingan palilah dening Pangeran kang
Maha Murah, Ian diridhani pangucape. Yauma-idzil laa tanfa'u'sy syafaa'atu ilIaa
man adzina lahur rahmaanu wa radhiya
lahuu qaulaa.
110. PanjenengaNc Nguningani kabeh kang

ana ing sangarcpe wong-wong mau, (kang
wus klakon) Ian sakabehing barang kang ana
ing saburinc (durung klakon), sarta ilmunc
wong-wong mau ora bisa nglimputi ilmune Ya'iamu maa baina aidiihim wamaa
Allah. khalfahum walaa yuhiithuuna bihii
'ilmaa.
111. Lan sakabching rahi padha konjem

sujud marang Pangcran kang Sugeng Ian kang
Jumencng-pribadi, Ian yckti padha kapitu-
nan wong kang nindakake kazhaliman.
Wa'allatil wujuuhu IiIhayyil qayyuum,
waqad khaaba man hamala zhulmaa.
112. Lan sap a kang nindakake amal-amal

kang shaleh sarta dheweke iku iman, mangka
dheweke ora was sumelang dikaniaya (ditam-
bahi alane) dening wong ora ngadil, Ian ora
kuwatir (dikurangi kabecikane). Wamay ya'mal minash shaalihaati wa
huwa mu'minun falaa yakhaafu zhul-
maw walaa hadhmaa.
113. Lan mangkono uga Ingsun wus nurun- ~ tU~'. ... "'(!, ....... \Si·~ ~:'!....t ~h !~... W(
ake Quraan kalawan basa Arab, Ian bola-bali ... "'".... .)-IO.J ";,j&- ~ ty ~IJ.).J.
Ingsun anerangake sabagean saka ancaman
kang kasebut ing Quraan iku, muga-muga
wong-wong mau padha taqwa marang Allah,
636). Ingkang ajak-ajak wau suwantenipun Malaikat ingkang ndangu manungsa supados sowan ing
ngarsanipun Allah SWT.
637). Bab syafa'at mirsanana ing "Katerangan sawatawis ingkang wigatos murakabi".
595
utawa entuk pepeling (piwulang) tumrap Wa kadzaaIika anzalnaahu qur-aanan

dheweke! 'arabiyyaw wa sharrafnaa fiihi minal
wa'iidi la'allahum yattaquuna au yuhdi-
tsu lahum dzikraa.
114. Maha Luhur Allah, Ratu kang nyata

haq, Ian sira Muhammad aja kesusu maca
Quraan sadurunge disampurnakake wahyune
marang sira, 638) Ian sira nenuwuna mang-
kene: "Dhuh Pangeran kawula! Mugi Paduka
nambahi ilmu dhateng kawula!"
Fata'aalallaahul malikul haqq, walaa
ta'jal bi! qur-aani min qabli ay yuqdhaa
i1aika wahyuhuu waqur rabbizidnii
'ilmaa.
Nabi Adam a.s. Ian iblis kang mbalela!
115. Lan sadurunge (wong-wong mau ngu-
dhari janji) yekti IngslI'n luwih dhisik wus
paring dhawuh maTang Adam,639) dheweke
nuli lali marang janjine, Ian Ingsun ora nemu
dheweke iku duwe karep kang temenan
Walaqad 'ahidnaa ilaa aadama min qablu
(ora sengaja). fanasiya walam najid tahuu 'azmaa.
116. Lan nyritakna Muhammad nalika Ing-

sun paring dhawuh marang Malaikat: "Sira
padha sujuda marang Adam!", para Malaikat
mau nuli padha sujud, kajaba iblis kang
emoh, dheweke affibangkang.
Wa-idz qulnaa iii malaa-ikatis juduu Ii-
aadama fasajaduu iIIaa ibliisa abaa.
117. Ingsun nuli dhawuh: "He Adam! Sate-

1 ene Iblis iki satrunira, Ian satrune rabinira.
Jalaran saka iku poma dheweke aja nganti
ngetokake sira sakaloron saka Suwarga, ja-
laran ing mengko sira mundhak cilaka. Faqulnaa yaa aadamu inn a haadzaa
'aduwwul laka wa lizaujika falaa yu:illri-
jannakumaa minal jannati fatasyqaa.
118. Yekti sira ana ing Suwarga kono ora

kaluwen, Ian ora kawudan.
luna laka allaa tajuu 'a fiihaa walaa ta'raa.
638). Artosipun: Nabi Muhammad s.a.w dipun awisi dening Allah nirokaken waosanipun Malaikat
Jibril a.s. saben sak kalimah-kalimah, saderengipun Jibril a.s. rampung anggenipun ma~s, lng-
kang supados Nabi Muhammad s.a.w. saged sampuma ngapalaken sarta mangertosi saestu ayat
ingkang dipun tunmaken wekdal punika.
639). Gusti Allah nurunaken Al Quraan supados dados Sesuluhing para Manungsa ngagesang ing
Donya dumugining Akherat: ing mangka manungsa punika panggenanipun kalintu lan kasupen
kados dene Heyang Nabi Adam a.s. ingkang asipat kasupen boten sengaja. Pramila sintena mg-
kang kalintu utawi kasup\.m supados enggal nyuwun pangapunten sarta toba,t saestu! Allah
lJadhe paring pangapunten dhumateng sintena j,emawon ingkang dipun parengaken.
596
119. Lan satemene sira ana ing Suwarga

, ~"0·r~"· , .•" . . 1,..
kono ora ngelak, Ian ora kena panasing o ~ 4j~t~~~t;.\1'"
Srengenge".
Wa annaka Iaa tazhma-u fiihaa walaa
tadh-haa.
102. Syetan nuli anggodha marang Adam,

ature: "Dhuh Adam! Punapa kersa kula
tcdahaken wit Khuldi (manawi panjenengan
dhahar estu panjenengan badhe langgeng)
sarta pikantuk Karaton ingkang boten ri- Fawaswasa ilaihisy syaithaanu qaaIa yaa
sak?". aadamu hal adulluka 'alaa syajaratil
khuldi wa mulkillaa yablaa.
121. Adam Ian Hawa, sakarone nuli dhahar ~~"'r"'.l.i·""r"ff :.n'!f-:::. <1.,&1-:
" .. " .... )~!J"" ~ \,;J~ ~ '" .\V\
woh mau, sakala banjur katon wadine, sarta
~ ''''''',,;, . I"'"
"(11 '''t " . . ).:I!'.:'ft " .. ~.
• •• " ",
sakarone engga\-enggal nutupi wadine saran a
o IS.,.,
"'t)~~ .t:S!: ~ ~ ~).J~ ~
( .... " ..
gegodhongan ing Suwarga, Ian Adam wus
dllraka marang Pangerane, Ian dheweke ka- Fa-akalaa minhaa fabadzat lahumaa sau-
sasar dalane. 640 ) aarnhumaa wa thafiqaa yakhshifaani
'alaihimaa miw waraqil jannah, wa 'ashaa
aadamu rabbahuu faghawaa.
122. Adam nuli kapilih kcparek dening , .......

o~J..dIJ~uw4:l
"" "r-c"':(''' 1. '" .... ,.
..... . .!) ~t···.\Yf
..»J
Pangerane, sarta katarima tobate, sarta ka-
paringan pitudllh. Tsumma.i tabaahu rabbuhuu fataaba 'a-
laihi wa hadaa.
123. Panjenengane Allah ngandika: "Sira ~~t~3.: ;":"'tj7~1t~ r... ~ r.... 'tJ. . r~ .\T
sa,karone padha mudhuna saka Suwarga ka- ;oJ~. . . . . . . . . ~~ \:I ,.
t", . .; ..
~
>h bac. Sawenehira bakal dadi satru marang "I';;
" :""1 U t . . -:.)) 1-, Of" :~"'_r...
1. •
~G- ~~ 0:"" oI$WII;~~1.I ~-.....
'sawenche, ing mcngko samangsa ana pituduh \..: til' ... ......
saka ngarsanlngsun, sing sapa ndherek pitu-

duhlngsun mangka dhcwcke ora kasasar, Ian
o ~,iJ;;~"
. .J ~ ","
ora nandhang p;,pa cintraka. QaaJahbithaa minhaa jamii'an ba'dhu-
kum liba'dhin 'aduwwun fa-immaa ya'ti-
)'annakum minnii hudaa, famanit taba'a
hudaaya falaa yadhillu walaa yasyqaa.
J
124. "Dene sing sapa mllngkur saka pcpe-
linglngslln, mangka dhewckc baka! cntuk
pcngllripanc kang sarwa rupcg. sarra Ingsun
bakal nggiring dhcwckc ana ing dina Qivamat
kahl\van wuta!".
640). Heyang Nabi Adam a,S. Ian Ibu Hawa sabab nerak laranganing Allah sarana boten seng;;;', kados
kasebat ing ayat 115 surat punika, kascbat "duraka". Dene kascbat "kcsasar" sabab ugi dipun
bisiki syctan ngantos kesasar marginipun. KesaJahanipun punika manawi dipun ukur ukuran
manungsa biasa dhawah dosa limrah. ananging ngengeti Nabi Adam s.a. dados Panutaning
Inanungsa sa-Jagadrat, punika isi hikrnah, sintena ngasta Pusaraning Praja, dad os Pemimpin4
Alim Ulama, Gum Ian Tiyang sepuh, kedah ngatos-ato, ing SapoJah bawa, muna Len muni.
badhe dados tuladha ing ngakathah. Sampun ngantos tumindak dosa (maksiyat) sanaosa alit Ian
ing papan ingkang s('pen boten wonten tiyang semerep!
597
Waman a'radha 'an dzikrii fa-inna lahuu

ma'iisyatan dhankaw wa nahsyuruhuu
yaumal qiyaamati a'maa.
j l 125. Dheweke matur: "Dhuh Pangeran ka-

wula! Kados pundi paduka nge!llpalaken
kawula kok wuta, ing mangka rumiyin ka- Qaala rabbi lima hasyartanii a'maa wa
wula punika awas?". qad kuntu bashiiraa.
126. Dhawuhing Allah: "Kang mangkono

iku jalaran Ayat-ayatIngsun wus tumeka
marang sira, ananging sira-lirwakake. Mang-
kono uga sira ana ing dina iki dilalekake
~ala kadzaalika atatka aayaatunaa fa-
(ana ing Neraka)". nasiitahaa, wa kadzaalikal yauma tunsaa.
j 127. Lan kay a mangkono, anggonIngsun

males wong kang ngliwati wates, Ian ora " .... " Q "", \.,. /.;'
gelem ngestokake Ayat-ayating Pangerane. o J.:')J...;;I ~~~! ~,~)

Lan sayekti siksa Akherat iku luwih dening
abot sarta luwih langgeng. Wa kadzaalika najzii man asrafa walam
yu'mim bi-aayaati rabbih. wa la'adzaabul
aakhirati as)'addu wa abqaa.
Ngitik-itik kasusilaning Bangsa.

128. Apa Panger an durung aweh pituduh
marang wong mau, Ian wis pira bahe Bangsa
sadurunge dh<;weke kang Ingsun rusak tur
dheweke mau padha liwat ana ing omah-
amah patilasane? Sanyata ing dalem perkara
kang mangkono mau, nyata dadi tandha
yckti pirang-pirang tum rap wong kang an- Malam yahdi lahum kam ahlaknaa
duweni akal wening. qablahum minal quruuni yamsyuuna Iii
masaakinihim, inna fii dzaalika Ia-aayaa-
tilli-u lin nuhaa.
129. Lan saupama ora ana keputusan (tag-

dir) kang ndhi.siki Ian mangsa kang wus
katamtokake saka Pangeranira, yekti siksa
mau, uga wus kasandhangake marang dhe-
weke. Wa laulaa kalimatun sabaqat mir rabbika
lakaana lizaamaw wa ajalum musammaa.
130. Muiane sira disabar Muhammad! kru-

ngu pangucape (pengolok-oloke wong-wong
mau), Ian maha sucekna sarana memuji ing
Pangeranira sadurunge wanci mletheking Sre-
ngenge Ian sadurunge ViIIlIktu ,surupe, Ian ana
ing wayah wengi Ian ana ing (tengahe)
598
wayah awan, iya maha nucekna saran a me., Fashbir 'alaa maa yaquuluuna wa sabbih
muji Pangcranira iku, supaya sira bisa -rena bihamdi rabbika qabla thuluu'isy syamsi
rila Ian legawa. wa qabla ghuruubihaa, wa min aanaa-i1
laili fasabbih wa athraafan nahaari
Ia 'allaka tardhaa.
131. Lan sira aja nganti suwc penyawangira

karana kasengsem menyang kasenengan kang
wus Ingsun paringake golongane wong kafir
mau, yaiku pepaes kamompyoranc kauripan
Donya. Awit lngsun mung pcrlu nyoba
(niksa) dheweke ana ing kasenengan mau.
Dcnc rczeki peparinge Pangeranira iku luwih
Walaa tamuddanna 'ainaika ilaa maa
bccik Ian awet. 64 1) matta'naa bihii azwaajam minhum zahra-
tal hayaatid dun-yaa linaftinahum fiih,
wa rizqu rabbika khairuw wa abqaa.
f)·11). Suraosipun ayat punika estunipun sampun cetha gamblang, kados ingkang sampun kaweca ing
ayat 88 surat HUr. Aslining kadadosan sabab musababipun tumuruning ayat punika kagem
gegebenganipun Kanjeng Nabi Muhammad s.a.w. ngasta leadership ing Ummatipun ingkang
dipun tresnani, katitik saking agenging l .. labuhanipun sarta kaikhlasanipun ambudidaya supados
Ummatipun manggih karaharjan ing Donya sarta makmur nampi ni'mat ing Akheratipun. Ka-
pemimpinanipun Rasulullah s.a.w. prayogi sanget katuladha ing para Pemimpin Bangsa sarta
para Ulama-ipun. Inggih punika gesangipun sarwa leres, resik, bares Ian beres!
Tegesipun: botl'n kenging sembrana utaw; ugal-ugalan,lan boten kenging culika utawi edan-
edanan. punapa dene boten kenging umuk tuwin oncor-oncoran. Balik kedah khusyu' tUlldhuk
dhumateng Gusti Allah, andhap asor, lembah manah, welas asih dhateng sasamining titah,
langkung-Iangkung ingkang sami dados Pllnpinan dhateng wewengkonipun.
Awit inggih para panjcnenganipun wau, ingkang badhe sami dados Panutan utawi GUlUni-
pun!
Menggah badhe pikantukipun hasil/sukses Kanjeng Nabi s.a.w. utawi titiyang dados Pemim-
pin ingkang saestu wau, d"ne ngantos dipun lampahi karaya-raya purun sami ngrekaos utawi
sengsara, punika wonten ngarsanipun Gusti Allah badhe angsal ganjarc , ingkang sakalangkung
ageng Ian derajat ingkang luhur sarta karenan dening Allah Pangeran ingkang Maha Agung.
Lan wonten ing gesangipun bebrayan ing Donya, badhe saged pikantuk seneng uta wi lega,
rnargi rumaos sarnpun ludhang sarnpun saged ngeberaken u"i,awi antbage kalangkungan paparing-
ing Pangeran,. ingkang minangka dados titipan, sami ugi pangkat, semat, 'ilmu, Ian kawibav,an.
Utawi badhe saged kraos marem utawi bingah, jalaran rumaos sam pun saged netepi utawi
nyekapi kuwajibanipun, ingkang dad os kautamaning gesang wonten ing 'alam Donya punika.
Kados rnakaten nlenggah budhe angs3.1~d.ngsalanipun p,ua Andika Nabi utawi titiyang dados
Pcmimpin ingkang s(·jati. Ingkang rnakaten wau tumrap tiyang ingkang kadunungan budi luhur,
watak utami Ian pakerti mulya, punika satunggaling kani'matan ingkang ageng tnr awis sanget
reginipun. Dent' tuntrapipun tiYClng ingkang taksih asor budinipun, nistha watakipun, lan ina
pakertinipun, kani'matan kados nlakaten wau saged u~i boten wonten ajin:")un, boten saged
dados pangangpn-angenipun utawi pangajcng-ajengipul1 Ian boten saged dad os kasenengan
utuwi kamarernanipun. Ananging ingkang dipun rnaremi namung bandha Donya ingkang cetha
wujudipun Ian genah petanganipun. Pramila saupami tiyang wau saged dados Pemimpin. sanl-
pun tamtn inggih namung prakawis bandha punika ingkang dados rembag tnwin ner-nerar'-)un
ingkang pcnting. Lah gek kados pnndi nH'nggah badhe kadadosampun?
Saking punika, mirid pamanggihipun Imam Ghazali, Ulama punika wonten werni kalih'
Ulama-Donya (Ulama-murka) Ian Ulama-Akherat (U:ama ikhlas), dados ing zaman-modern,
zaman Pemimpin demokratis, logis Pemimpin pnnika inggih warni kalih: Pemimpin-Donya
(Pemimpin·murka) Ian Pemimpin Akherat (Pemimpin Ikhlas karana Allah). Rehning Ulama-
Donya wau dipun parabi Ulama Su' (Ulama-awon), logis samesthinipun, Pemimpin Akhirat
inggih makaten ugi boten beda! Manawi fungsi Ian kawibawan Pemimpin Donya wau kit a pe-
rinci malih, lajeng dados kalih malih: Pemimpin politik Ian Pemimpin Tehnokrat, pramila ma-
nawi para sutrisna badhe menggalih njlimet malih kula aturi maos bnku "1\1an and society"
karyanipun Karl 1\1annheim, ing antawisipun suka analisa bilih kangge ikhtiyar medal saking
Krisis Kabudayan zaman punika, kita kedah damel planning Ekonomi Ian Sosial ingkang ma-
teng, mumpuni sadaya Bangsa, Ian konstrektif. Dados Pemimpin Ekonomi Ian Pemimpin Sosial
kedah sami tanggel jawabipun kados kasebat ing nginggil, sejajar tanggel jawabipun Pemimpin
Donya (Pemimpin Politik, Pemimpin Ekonomi, Pemimpin SosiaJ, Pemimpin Kabudayan, Pe-
mimpin Hankam) Ian Pemimpin Agami (Ulama)_ Pramila kados pundi menggah saening pacak
Pemimpin-Pemimpin kasebat saged saiyeg saeka praya Ian saeka kapti madhahi aspirasi Rakyat
sarta nyukani inspirasi dhateng Rakyat!
599
132. Lan mrentahna tumindak Shalat ma- ~~ ·\~tj,~j ~~t ~k,j,t r,'1& .J... In
." ~ .. ;, .. '.' ~~ L,)I
rang ahlinira, Ian sing tlaten sabar (dibetah) ,. ',.):1'1 ...
,
ngajak nindakake Shalat mau, Ingsun ora oJ'Yt~t'~~
mundhut rezeki (ingon) marang sira, ananging '"' ... 4. ;;:
malah Ingsun kang ngrezekeni (ngingoni)
sira. Dene kawusanan becik, bakal kadarbe
Wa qaalU~Ulaa ya'tiinaa bi-aayatim
mir rabbih, awalam ta'tihim bayyina-
wong kang wedi ing Allah. ~
tum maa fish shuhufIl uulaa.
~~ ~
///
133. Lan wong-wong musyrik ngucap: "Ge- /:::."<;.J; ,..

/... ",...". ""..i).JJ
~ ~ .,~ h~~i)
I ''. :-~t."..,IJ,'''f
' ,
"''''''' ,'A
neya Muhammad ora aweh tandha-yekti .. I ,b J ... '" ",
" ... -:. ... ~r.. ;l" ~l~.'.'. ". rot.
marang aku saka Pangerane?". Apa durung 0 IS~ "'e1.aJ J ~); r..:.f":.J h...,)~
tekan marang wong-wong mau katerangan
kang kaweca ing Kitab-kitab kang dhisik Wa'mur ablaka bish-shalaati wash-thabir
(Taurat)? 'alaihaa, laa nas-aluka rizqaa, nabnu nar-
zuquka wal 'aaqibatu IiUaqwaa.
134. Lan manawa lngsun ngrusak marang

wong-wong mau kalawan siksa sadurunge
Ai Quraan diwahyokake, sayekti dheweke
padha ngucap: "Dhuh Pangeran kawula!
Kados pundi teka Paduka boten ngutus
Utusan langkung rumiyin dhateng kula? Sa-
yektos kula badhe andherek dhawuhing ayat- Walau annaa ablaknaahum bi'adzaabim
ayat Paduka saderengipun kula dados as or min qablihii laqaaluu rabbanaa laulaa
Ian nandhang ina". arsalta ilainaa rasuulan fanattabi'a aayaa-
tika min qahli an nadzilla wa nakhzaa.
135. Dhawuha. sira Muhammad: "Kabeh

padha ngenteni giliraning zaman, jalaran
saka iku sira padha ngentenana, sayekti sira
bakal sumurup, sapa kang anduweni dalan
kang bener, Ian sapa kang oleh pituduh. Qui kullum mutarabbishun fatarabba-
shuu, fasaya'lamuuna man ash-haabush
** *) shiraathls sawiyyi wa manihtadaa.
Punika rembag boten namung wonten gedhong Parlemen kemawon, wouten mimbar Pa-
wiyatan Luhur saged, wonten Seminar, Ian kalangan Pers saged, sauger cara sehat, blaka, bares,
ian beres; boten serat kaleng utawi awut-awutan sistim liberal Kilenan (nganyut tuwuh cara
massal sapiturutipun!).
Makaten atur keterangan kula sawatawis! Wallaahu a'lam .
•• *). Para sutrisna, minangka panutuping katerangan ingkang wigatos llyinau-tandhingan (compe-
rative study) salting surat Tha Ha Ian surat Al Anbiyaa' saged katerangaken makaten:
Surat Tha Ha dipun pungkasi sarana katerangan bilih manungsa punika gampil kasengsem
panggesangan Donya, oncor-oncoran gesang Duniawy; dening Allah SWT dipun taqdiraken
dados coba-Donya kangge para manungsa, Ian supados enget, sabar sana tetep Shalat gangsal
wekdal, Ian gesang ingkang mursyid utawi taqwa!
Dene manawi wonten surat Al Anbiyaa' dipun gamblangaken bilih manungsa punika asipat
lepat serta supe, sana gampilaken ing kuwajiban-kuwajiban pokok gesang wonten ing 'alam
Donya, pramila supados tansah enget badhe dhatengipun dinten Qiyamat, dinten Pangadilan
Agung ing ngarsaning Allah ingkang Maha Kuwasa sana Maha Adil.
600
Surat 21 AL ANBIYAA' (PARA ANDIKA NABI) Juz 17
AL ANBIY AA' (PARA ANDIKA NAB! )

Tumuruning wahyu ana ing Mekkah, 112 ayat.
Tumurun sawuse surat Ibrahim
JUZ 17

Maha Asih.
1. Wus cepak tumraping para manungsa

)i.1kal paniti priksanc, ewa dene dheweke
J/isih padha katungkul sembrana tur padha
rnlengos saka pepeling!
Iqtaraba Iinna.1l;i hisaabuhum wahum frl
ghaOatim mu'ridhuun.
2. Yen padha katekanan ing wewaran

Jaka ngarsaning Pangerane, kang diwedhar-
V ake ana ing Al Quraan dening Nabine, mung
padhangrungokake thok, Ian dheweke padha
dolanan. Maa )a'tiihim min dzikrim mir-rabbi-
him muhdatsin illas tarn~'uuhu wahum
yal'abuun.
3. Ati-atine suwung ora gel em padha

memikir, Ian panggedhene kang padha du-
raka malah pating gelenik padha bebisik:
Muhammad, iki rak iya mung manungsa
padha karo sira kabeh tal Geneya sira padha
gemrudug gelem nekani (ngrungokake utawa
nampa) sihire (apus-apuse), ing mangka sira
Laa hiyatan quluubuhum, wa asarrun
wus padha sumurup? najwaa, aIladziina zhaIamuu, hal haadzaa
illaa basyarum mitslulrum, afata'tuunas
sihra wa antum tubshiruun.
601
Surat 21 JUI- 17
4. Muhammad I dhawuha: "i\mgccwk u

Nuplksani kabeh uni kang aria ing Langit
ian Bumi, Ian PanJcnengaNe mall ,vI i-
varsa tur Ngawuningani.
Qaala rabili; va'iamlli qallia fis-samaa'i
VI;;.t! 3rdhi wahuwas smnia'ul 'aliiIn.
pancen pupngg:, ahlt ngarang; mara .iapl Bal 'Iaa/ull "dh-gnaalsu ahlaamim haiil'-
kon nekakake <lvat (mu'jizat) marang aku laraahll hel nllwa s~a,,'i .. , lalya'tinaa
kabch, kaya bng ",U:' diampil para an(lik;, hi'a,nalin kamaa Ill'silal <\wwallllln,
Utusan kuna-kuna.
6. Dhawuha Pangcran: "P,ra hae ;'legar:-l /'9191{/;'::>'~,;1"/,,/ II ,p ..'"/ /~I-

- .• - H,,' \1 .. t 4.J ,-" ~ .->. \ ,~. , , [ ...
sadurunge dheweke kang wus !ngsun rusak, O'~J!.~I'~ ."...~_""~~~h... -"I
sabab ora padha gel em pereaya maran~, Ilaa aaman,,! '1ablahllrn min qaryalin
mu'jizat (Avat-ayating Pangcran) mau. Apa ahlaknaahaa, afahurn yu'minuull.
dheweke saiki banjur arep padha iman)
7. Muhammad l Ian sadurungira Ingsun ~;~!tt---; ;~~~).::rt~t:.t.'\8,/.v

uga ora angutus, kapba para wong lanang \--y.:"J;y ."..i". ~ )
kang lngsun paringi wahyu, iya kaya 5ir2 ~"~'~v,t:!('?.tc..:\\ ';"t
mangkono. Mara padha pitakona wong ahli 0 (:)"...,.,.,.., (,,) ~ r,;.)"..z--~ ~
Kitab, yen sira pancen ora padha mangcrtl' Wamaa arsalna<l qahlaka illaa ,ijaaian
,,"uhii i1aihim fas-aillu ahiadz dzirl< i
in kuntuill laa taliarntHUL
8. Lan Ingsun ora andadekakc para Rasul

mau, jasad kang ora padha mangan pangan,
iku ora. Lan para Rasul mau iya ora padha
langgeng urip ana ing Donya l
Wamaa ja'alnaahurn jasadal laa ya'kuluu
nath-tha'aama warnaa kaanuu khaalidiin.
9. Ewa samono, Ingsun nyatakake janjin- o....-/-< I"

r'_~_~ ,,, /". ", r.-: """"'-it "I' // ".
,
Ingsun marang dheweke mau, wasana Ingsun $.~ ~)~GW,;rI~0...c,;J_'l
nylametake dheweke Ian wong kang Ingsun
kersakake, Ian Ingsun ngrusak wong kang o ~"II~t/
..... 117'"'" -'
padha lacut-duraka!
Tsurnrna shadaqnaahllffiul wa'da fa-an.iai-
naahllrn warn an nasyaa-Il wa ahlaknal
rnllsrifiin.
602 ,
Surat 2 t AL ANBIYAA' (PARA ANDlKA NABI i .Iuz l'j
10. Sayekti IngSUIl vms nurunake Kital;

marang sira kabeh, kang isi pepeiing maran f
sira. Geneva sira ora padha gel em memj- Laqad anzaillaa ilaikum kitaaooll fiih i
kir? 64<2) dzikrukum, aiala" ta'qiluun.
11. Lan wus karing pira bac Ingsun ngru·

sak Negara. kang ahline padha nganiaya.
sarLi saw use Negara iku rusak, nuii Ingsun
nitali<lke kaum Jiyane.
"'a kam qasilamnaa mil! qaryatin Ka.m"t
zhaalimalaw w:, ansya'naa ba'dahwli
qaumall aakharhl'
12. Barel)g wOllg-wong mw krasa bakal

kapatrapan siksanlngsun d.umadakan dhC'-
wcke paJha mlayu sak" Negarane. Falammaa :lhassuu ha'sanaa idzaa hum
minhaa }arkudhutHL
13. (Sajerone padha mlayu, ana WOJl[,

kang mu'min celathu): "Sira ajl padhtl
mlayu, padha bali a marang kasencnganira,
Ian marang panggonanira, supay,- sira di-
takoni kadonyanira". Laa tarkudhuu warji'uu ilaa maa utrii-
tum fiihi wa masaakinikum la'allakum
tus-aluun.
14. Wong-wong mau ealathu: "Adhuh,

cilaka kula! sayektosipun kula punika sami
nganiaya!".
Qaaluu )'aa wailana.. innaa kunnaa
zhaalimiin.
642). Katerangan ingkang wigatos salting ayat No.1 dumugi No. 10 makatcn: Bilih kawontenan dalaJi
sesipatanipun tetiyang kafir ingkang badhe cHaka, inggih punika tiyang ingkang sami k",supen
dhateng perluning gesangipun sarta badhe kawusananipun; tetiyang kafir wau namung sami
katungkul sembrana, suka-suka kemlungkung ngendel-endelaken kamulyanipun utawi kasugih·
anipun. Manawi kawaosaken wawarah dhawuhini< Pangeranipun, ingkang kaampil Kanjeng
Hasul Nabinipun, sami nyepelekaken sauget boten ngrewes sakedhik-kedhika, nanging malah
pating gienik ngasud sanes-sanesipun. Wican tenipun: "Sing maca iki rak iya mung manungsa
padha karo kowe kabeh tal Dheweke iya mangan Ian ya ngombe sarta bakal mati kaya kowe.
Dene kang di waca iku rak mung barang gugon tuhon saka linduran utawa karangane dhewe wae.
Geneya kowe pating grudug padha gelem teka gelem ngrungokake carita ge lProhan utawa
gugon tuhou kaya mangkono iku?". Ananging janjinipun Allah SWT ingkang kabukten leres
Ian adil kawusananipun, wonten ing zaman Kanjeng Nabi ".a.w. utawi ing zaman modern
sapunika, bilih wusananipun Ielampahan, Panjenenganipun para andika Rasul Ian pandherek-
pandherekipun ingkang wilujeng, luhur Ian mulya, sabab dening iman, Islam, Ian ikhsanipun
(akhlaqipun). Lan janjinipun Allah SWT makaten wau tetep badhe ka.paringaken sintena
kemawon estu-estu jihad ing Agaminipun Allah. Ian sumedya purun napak-tilas sarta nulad
tindakipun para andika Nabi Ian Rasulullah s,a.w. (mirsanana surat An 'aam: 34 Ian surat
Fath : 23).
603
Surat 21 AL ANBIYAA' (PARA ANDIKA NABI ) Juz 17
15. Ora leren-Ieren wong-wong mau tansah

ngucap kang kaya mangkono, sahingga Ing-
sun andadekake wong-wong mau kaya gaga ".
ol;)'..~
I
mati dibabati!
Famaa zaalat tilka da'waahum hattaa
ja'alnaahum hashiidan khaamidiin.
16. Lan Ingsun ora nitahake Langit Ian

Bumi Ian kabeh kang ana ing antarane
kanggo dedolanan. 643 )
Wamaa khalaqnas samaa-i wal ardha
wamaa bainahumaa laa'ibiin.
17. Saupama dadi Ian kaparenging karsan-

Ingsun mundhut kelangenan, yekti Ingsun
pundhut kelangenan kang saka ngarsanlng-
sun, manawa pancen Ingsun karsa nindak-
ake!
tau aradnaa an naUakhidza lahwal
lattakhadznaahu miHadunnaa, in-kum,aa
faa'iliin.
18. Satemene Ingsun nglepasake perkara

kang haq marang kang batal, kang haq iku
nuli nyirnakake kang batal, sabIa iku ba-
rang kang batal musna. Lan siksa kang abot
tumrap sira kabeh wong kafir, jalaran per- Bal tatldzifu bil haqqi 'alai baathili
kara kang wus padha sira sebutake marang fayadmaghuhuu fa-idzaa huwa zaahiq,
Allah saran a sifat-sifat kang ora pantes! walakumul wailu mimmaa tashifuulI.
19. Lan kagungane Allah apa hae kang

alia ing Langit-langit lan Bumi, Ian kang
ana ing ngarsaNe Allah Malaikat-malaikat
padha ora gumedhe suthik 'ibadah marang
PanjenengaNe, Ian ora lumuh (wegah) ang- Wa lahuu man fis-samaawaati wal ardh,
gone padha 'ibadah. waman 'indahuu laa yastakhiruuna 'an
'ibaadatihii walaa yastahsiruun.
20. Padha maha-nucekake Allah ana mg

rina kalawan wengi, ora leren-Ieren!
Yusabbihuunal laila wannahaara laa yaf·
turuun.
643). Tumitahing LangH Ian Sumi sarta saisinipun sadaya punika nuwuhaken kathah boboting
ilmu mawami-warni; kadosta ilmu alam, Umu ukur, ilmu pelintangan (i1mu falak), ilmu
matematika, ilmu samodera (oceanografy), ilmu jiwa, ilmu kedokteran, ilmu sosia!, sarta
Hmu filsafat, ilmu akhlaq, Umu geology, Ian sanes-sanesipufl. Ing sakawit zaman Purba (primitif)
ilmu punika tuwuh saking kabetahaning manungsa Ian 'alam sakiwa-tengenipun, supados saged
lestantull Ian Illlkmur gesangipun! Pramila ngul'aya ilmu .punika Wajib tumrap sarunggaJ-
,
satunggaling tiyang Islam, makaten dhawuhing Kanjeng Nabi 'Muhammad s.a.w. (Pintl'n-..,inten
Hadits Shahih, kasebat ing Kitabul '!lmi, Riyadhush Shalihin).
604
Surat 21 AL ANBIY AA' (PARA ANDIKA NABI ) Juz 17
Pirang-pirang bukti kesalahane wong

kafir-musyrik.
21. Wong-wong rrus~Tik padha andadek-
ake brahala dadi sasembahan saka Bumi,
apa sasembahan iku bisa nguripake maneh Amittakhadzuu aalihatam minal ardhi
sawuse mati. hum yunsyiruun.
22. Dikirak-kirakake ing Langit Ian Bumi

ana pangeran saliyane Allah, mesthi rusak
Langit Ian Bumi iku. Mangka Maha Suci
Allah Pangeraning 'Arsy saka sesebutan kang
disebutake dening wong-wong musyrik mau. Lau kaana fiihimaa aalihatun iIlallaahu
lafasadataa, fasubhaanallaahi rabbil 'arsyi
'ammaa yashifuun_
23. PanjenengaNe ora disuwuni priksa sa-

ka kabeh pandamelaNe, ananging dheweke
padha bakal didangu! Laa yus-alu 'ammaa yaf'alu wahum
yus-aluun.
24. Apa wong-wong mau padha gawe se-

sembahan saliyane Allah? Dhawuha sira Mu-
hammad!: "Mara nekakna tanda-buktinira
kang ambenerake (yen ana sesembahan sali-
yane Allah). Lah iki pepeling tumrape wong-
wong kang bebarengan kalawan aku, Ian
pepeling tumrap wong-wong kang sadurunge
aku". Sanyata akeh-akehe wong-wong mau Amittakhadzuu min duunihii aalihah,
qui haatuu burhaanakum haadzaa dzikru
padha ora ngerti marang perkara kang hag, mam ma'iya wa dzikru man qablii, bal
mangka dheweke padha miengos (saka ndhe- aktsaruhum laa ya'lamuuJTal haqqa fa-
rek Rasul I). hum mu'ridhuun.
25. Lan Ingsun ora ngu tus sawijining Utus-

an sadurungira Muhammad, kajaba Ingsun
paring Wahyu marang dheweke, manawa
sanyatane ora ana Panger an kang sinembah,
kajaba PanjenenganIngsun piyambak, jalaran Wamaa arsalnaa min qablika mil" rusulin
saka iku sira padha nyembaha marang Ing- iIlaa nuuhii i1aihi annabuu laa i1aaha illaa
sun! 644) ana fa 'buduun.
644). Suraosing ayat 24-25 punika sami kalayan ayat 36 surat An-Nahl: bilih Agami Tauhid
utawi piwucal Tauhid wau jejeripun piwucal }\gami ingkang baku piyambak. Sadaya para
Andika Nabi Utusaning Pangeran, kautus dhumateng sadaya Umatipun, punika ingkang perlu
piyambak supados ngedegaken Tauhid ing Allah, saha ngrebahaken sadaya kamusyrikan.
Lan supados ngajak Ummatipun wau samia Ibadah (manembah) namung dhumateng Allah
piyambak sarta nilar sadaya brahalanipun!
605
26. Lan wong-wong mau padha celathu:

"Pangeran kang l'vlaha Murah kagungan pu-
ual". Maha Suci PanjenengaNe saka pocap-
ane wong-wong mau (kang nyebutake ma-
nawa Malaikat iku putrane Allah). Nanging
Wa qaalut takhadzar rahmaanu waladan
Maiaikat iku kawula kang dimulyakake.
subhaanah, bal 'ibaadum mukramuun.
27 Para Malaikat padha ora ndhisiki Pa-

ngeran kang Maha Murah sarana po cap an-
pocapan, Ian malah salawase padha nindak- Laa yasbiquunahuu hi! qauli wahum
ake kabeh dhawulle. bi-amrihii ya'maluun.
28. PanjenengaNe Ngawuningani kabch

perkara kang ana ing. sangarepa Malaikat,
Ian kang ana ing saburine, Ian [vIalaikat ora
padha kuwasa aweh pitulung (syafa'at), ka-
jaba mung marang wong-wong kang diremeni
dening PanjenengaNc. Lan para Malaikat Ya'iamu maa baina aidiihim wamaa
padha konjem jalaran saka wedine marang khalfahum walaa yasyfa'uun,IIIaa limanir
Allah! tadhaa wahum min khasy"yatihii rnusyfi-
quun.
29. Lan sing sap a saka antaraning makhluk

ana kang celathu: "Aku satemenc Pangeran
saliyanc Allah!", yekti dheweke bakallngsun
wales kalawan Jahallam, kaya rnangkono
uga Ingsun bakal males wong-wong kang Wamay )aqul minhum innii i1aahum
nganiaya". min duunihii fadz.aalika najziihi jah".-."
nam, kadzaalika najzizh zhaalimiin.
;;0 Apa wong-wong kafir iku ora padha

~l\i-r;;Jrup,
yen satemene Langit-Iangit Ian
Bumi i.ku asale dhempet (gembel) dadi siji,
nuE lngsun pisahake? Lan [ngsun wus ni-
tahake kabeh barang kang urip iku saka
banyu: apa ·veke padha ora geIt-m i-
man c i45)
645). Wonten ing ayat punika katerangaken, bilih asa.!.·usulipun Lar.git Ian Bumi punika gembel
(dhempet) dados satunggal, lajeng kapisahaken dening QUdrat-lradat Allah SWT. Wonten
ing Hadist Shal,ih Muslim, riwayat salting 'Imri}ll bin Husaln 1'.a. anerangakeh Rasulullah s.a. w.
ngandika: "Allah wus ana, Ian liya-liya kahanan durung ana kajaba Ngarsa Dalem Alla.':l,
Huli ana ' ArsY-Allah ana sadhuwuring banyu, Ian nulis (Naqdirake Pangeran) sakabehing
barang (kahanan) ing sajeroning Lauhil :Vlahfudz. Ian andame! Langit-Iangit Ian Bumi".
makaten kasebat lng "Kitaabu bad'il khalqi" uta.wi "Kitab anerangaken asal-usule makhluq".
Man.awi bab punika dipun surnerapi saking Ilmu-Eumi alamy, ilmu mgkang nyumerapi wangun-
ing lumahe·Bumi~ lindhu, sob·robing samodera. iklim, jawah. suhu, flora, fauna. penyebaran
jenis siti, asal usuling sela, krikil, Ian logam. sarta isining lapisaning Bumi ingkang kathah baku-
ning energy. Ian sapiturutipun para Sarjana Ahli-ahli wau, kalayan panjelajahan ing Rembulan
dening Astronot ing Abad Modem punika, sarta sawatawlS '.:ewadining 'Alam Jagad Raya
punika sampun saged kasingkap punika logis ambuktekaken bilih Gusti Allah SWT punika
ingkang rumiyin piyambak wontenipun, lajeng anitahaken 'alam jagad raya awujud amun-amun
606
Awalam yaral ladzfula Waruu anoas

samaawaati wal ardha kaanataa ratqan
fafataqnaahumaa wa ja'aInaa minaI maa-i
kuUa syai-un hayyin, afaIaa yu'minuun.
31. Lan Ingsun wus andamel Gunung-

gunung ana ing Bumi, supaya Bumi ora
ganjang-ganjing karo wong-wong mau, sarta
Ingsun andamel ana ing Gunung-gunung iku
pirang;pirang dalan, supaya wong-wong mau Wa ja 'aInaa m ardhi rawaasiya an tamiida
oleh pituduh. bihim wa ja'aInaa fUhaa fijaajan subulal
la'aIlahum yahtaduun.
32, Lan Ingsun andamcl Langit iku dadi

payon kang dijaga, ananging wong-wong
mau padha mJengos saka tandah-tandha yek-
tine (Srengengc, Rcmbulan, jan Lintang..
lintang), ' 'OJ ja'aInas sarnaa-a saqfam mahfuuzhaa,
wahum 'an aayaatihaa mu'ridhuun.
33. Lan PanjcnengaNe kang wus nitahake

wcngi, rina, Srcngcnge, Ian Rembulan. Kabeh
padha '!umaku mider-mider tur rikat ana
ing dalane.
Wa huwaI ladzii khalaqaI laila wan-
nahaara wasysyarnsa waI qamar, mOun
fii falakiy yasbahuun.
34. Lan Ingsun ora nitahake manungsa

sadurunge sira iku langgeng. Apa manawa
sira Muhammad wus Sun pundhut, wong-
wong mau langgeng?
Warnaa ja'aInaa tibasyarim min qab\ikal
khuId, afa-im mitta fahumul khaaliduun.
1/ 3S. Saben-saben kang ndarbeni nyawa ba-

'V kal nemahi pati, Ian Ingsun· neter Il}.arang
Slra kabeh kalawan ala Ian becik, Ian mung
marang Panjenenganlngsun sira kabeh bakal
disowanake.
gembel manunggal, lajeng sami misah dados Tata SUrya ingkang kaloka.
Lintang ageng-ageng Ian Satelitipun, Ian ngrembaka sanes-sanesipun pinten-pinten Tata Lintang
Ian Satelit sanesipun, boten (dereng) saged kapetang malih. Saweg Bumi jagad kita manungsa
kemawon, isining Dharatan Ian Samudera rekaos dipun etang (sumerapi) ambaka satunggal.
Ingkang sadaya wau manawi kageIba underaning kadadosan, barang Ian kawontenan ing 'alam
jagad raya punika wonten wiwitan lahiripun Ian wonten pungkasan sirnanipun, kajawi hamung
Gusti Allah SWT pribadi ingkang wiwitan wontenipun boten wonten wiwitanipun, Ian boten
badhe kadunungan risak Ian sirna, dados Gust! Allah punika ingkang Wiwitan tanpa Purwa,
Ian ing Akhir tanpa Duksina (Pungkasan), Maha Suc! Allah salting sifat ingkang kakantha-
kantha dening gagasaning manungsa! Mirsanana buku karyaniPIID Drs. Sidi Gazalba, "Islam
integrasi Umu dan Kebudayaan", buku karya Prof. (pisika) George Gamow, "The birth and
death of the Sun", Ian karya Adi Negoro, "Pokok-pokok pengetahuan Umu bumi".
607
Surat 21 AL ANBIY AA' ( PARA ANDIKA NABI ) Juz 17
KuRu nafsin dzaa-iqatul ml!luut, wa nab-

luukum bisysyarri waI khaki fitnah,
wa ilainaa turja 'uun.
36. Manawa wong-wong kafir iku andeleng

sira Muhammad, ora babar-pisan dheweke
iku kajaba mmg ndadekakema guyonan
(sarana ngucap): "Apa dheweke iku kang
sok nyebut-nyebut (anenacat) pangeran-pa-
ngeranira?" .
Wa idzaa ra-aakaI ladziina kafaruu iy-
yattakhidzuu naka illaa huzuwaa, ahaa-
dzal ladzii yadzkuru aaIihatakum, wa-
hum bidzikrir rahmaani hum kaafiruun.
37. Manungsa iku tinitahake .dhasare ke-

susu, Ingsun bakal katonake Ayat-ayat (sik-
sa-siksa)Ningsun marang sira kabeh, muIane
ora susah padha kok age-age siksanIngsun
mau. Khuliqal insaanu min 'ajal, sa-uriikum
aayaatii falaa tasta 1iluun.
38. Lan wong kafir padha celathu: "Besuk

kapan kelakone janji siksa ing Akherat, yen
sira nyata padha temen? Wa yaquuiuuna mataa haadzal wa'du
in kuntum shaadiqiin.
39. Saupama wong kang padha kafir ma-

ngerti kahanan nalika dheweke ora padha
bisa nolak geni Neraka saka rahi-rahine, Ian
ora bisa nulak saka geger-gegere, Ian dheweke
ora padha bisa oleh pitulungan, (yekti ora Lam ya'iamul ladziina kafarnu hiina Jaa
padha gelem ngajab-ajab siksane Allah). yakuffuuna 'aw wujuuhihimun naara
walaa 'an zhuhuurihim walaa hum
yunsharuun.
40. Ananging siksa mau bakal namani ing

dheweke saran a ngeget, banjur agawe bi-
ngunge sarta ora padha bisa nulak, Ian
dheweke mau ora bakal padha diparingi
inah maneh. Hal ta 'tiihim baghtatan fatabhatuhum
falaa yastathii'uuna raddahaa walaa
hum yunzharuun.
41. Lan ·temen wus digeguyu uga para

Rasul sadurungira Muhammad, wonj;wong
kang anggeguyu saka golongane wolfg-wong
mau nuli kapatrapan siksa samurwat olehe
padha nggeguyu mau.
608
Surat 21 AI.. ANBIY AA' (PARA ANDIKA NABI) Juz 17
Walaqadis tuhzi-a bimsulim min qablika

fahaaqa billadziina sakhimu minbum

ngreksa sira ana ing wayah bengi Ian rina,
saka siksaning Pangeran kang Maha Murah?".
Sanyata wong-wong mau padha mlengos
saka pepelinge Pangeran, yaiku Quraan. Qui may yakla-ulrum biIIaili wannahaari
Minar rahmaan, bal hum 'an dzikri
rabbihim mu'ridhuun.
43. Utawa apa wong-wong mau duwe pa-

ngeran-pangeran saliyanlngsun kang bisa nga-
lang-alangi saka siksa? Kang dianggep pa-
ngeran-pangeran iku uga ora kuwasa nulungi
awake dhewe, sarta dheweke iku ora padha Am lahum aalihatun tamna'uhum min
dislametake saka siksanlngsun. duuninaa, laa yastathii'uuna nashra anfu-
sihim walaa hum minnaa yush-habu~n_
." ,. I )oo!" Y.-_ "'.

44. Satemene wus Ingsun paringi kase- ~J~ ~~~~iJ ~))~(';~-=: ~ .u
nengan wong-wong mau, Ian Bapak-bapakne
nganti umur dawa; apa wong-wong mau ora t4!:Q~; ~~tJ,lJ ~r~;~~t~t
padha sumurup yen satemene Ingsun nekani
Negarane wong kafir, nuli Ingsun kurangi o~j:~i~J.~tSbf~
jembaring pinggir-pinggire (dipasrahake ma-
rang kaum Muslimin!). Apa kay a mangkono Bal matta 'naa haa-ulaa-i wa aabaa-ahum
iku dheweke kang menang, apa Ingsun?". hattaa thaala 'alaihimul 'umur, afalaa
yarauna anoaa na'ti1 ardha nanqushuhaa
min athraafihaa, afahumul ghaalibuun.

aku iki rrung aweh pepeling rrnrang sira
kalawan Wahyu Quraan". Lan wong kang
budheg iku ora bisa krungu ing pangajak,
nalika wong-wong mau dielingake.
Qui innamaa undzimkum bi! wahyi,
walaa yasma'ush shummud du'aa-a idzaa
maa yundzaruun.
46. Lan sanyatane manawa wong-wong

mau kakenan sathithik bae saka siksaning
Pangeranira, yekti padha ':elathu: "Adhuh,
cilaka aku! Satemene aku kabeh padha
nganiaya" .
Wala-im massat-hum nafhatum min
'adzaabi rabbika layaquulunna yaa wai-
lanaa innaa lrunnaa zhaalimiin.
609
Surat 21 AL ANBIY AA' (PARA ANDIKA NABI) Juz 17
47. Lan Ingsun arsa masang timbangan

kang satrep adile ana ing dina Qiyamat,
mangka bakal ora ana sawijining badan kang
dikaniaya sathithik-thithika. Sanajan mung
ana saboboting wiji sawi, yekti Ingsun tekak-
ake! Sarta cukup Ingsun piyambak kang
bakal ngisab. Wa nadha'ul mawaaziinal qistha Iiyau-
mil qiyaamati falaa tuzhlamu nafsun
syai-aa. wa-in kaana mitsqaala habbatim
min khardalin atainaa bihaa, wakafaa
binaa haasibiin.
Sejarahe sabageyan para Andika Nabi.
48. Lan satemene wus Ingsun paringake
marang Musa Ian Harun Kitab Taurat Ian
pepadhang sarta wulang-wuruk tum rap wong-
wong kang taqwa.
Walaqad aatainaa muusaa wa haaruunal
furqaana wa dhiyaa-aw wa dzikraa 1iI-
muttaqiin.
49. Yaiku wong-wong kang padha wedi

siksalling Pangerane, sanajana dheweke ora
padha weruh (ghaib), Ian dheweke padha
sumelang tekaningdina Qiyamat.
Alladziina yakhsyauna rabbahum bi)
ghaibi wahum minas saa'ati musyfiquun.
J
50. Lan AI Quraan iki sawijining Kitab
pepeling tur akeh berkahe kang Ingsun
turunake. Apa sira padha mungkir marang
Quraan mau?
Wa haadzaa dzikrum mubaarakun anzal-
naahu afa-antum lahuu munkiruun.
51. Lan temen Ingsun wus paring pituduh

marang Ibrahim saka sadurunge Musa Ian
Harun, sarta Ingsun ngawuningani Ibrahim
iku.
Walaqad aatainaa ibraahiima rusydahuu
min qablu wa kunnaa bihii 'aaIimiin.
52. Elinga. nalika Ibrahim matur marang

Bapakne Ian dhawuh ing kaume: "Reca-
reca apa iki kang padha sira sembah-sem-
bah?" .
Idz qaaIa. Ii-abiihl wa qaumihii maa
haadzihit tamaatsiilul law autum lahaa
'aakifuun.
610
Surat 21 AL ANBIYAA' (PARA ANDIKA NABI ) II 17
53. Kaume mangsuIi: "Kula sadaya sam-

pun sarrii manggih tetiyang sepuh kula nyem-
bah dhateng reca-reca punika".
Qaaluu wajadnaa aabaa-anaa lat,aa 'aabi-
dUn.
54. Ibrahim ngandika: "Yekti satemene

sira, sarta wong-wong tuwanira padha ana
ing kasasar kang nyata". QaaIa laqad kuntum antum wa aabaa-
ukum ill dhalaalim mubiin.
555. Kaume matur: "Punapa panjenengan

punika andhatengaken kaleresan ing kula,
punapa panjenengan punika goionganipun Qaaluu aji'tanaa bil haqqi am ania "Dinal
tetiyang ingkang dedolanan?". 646) laa'ibiin.
56. Ibrahim ngandika: "Satemene Pange-

ran ira iku Pangeraning Langit-Iangit Ian Bu-
mi, kang wus nitahake iku kabeh, Ian aku
golongane kang nyekseni (aku bisa menehi
bukti kang mangkono iku)". Qaala bar-rabbukum rabbus samaawaati
wal ardhil ladzii fatharabunn, wa ana
'alaa dzaaIikum minasy syaahidiin.
57. Lan Demi Allah, temen aku hakal

anggepuk brahaia-brahalanira sawuse sira
Iunga mungkur!".647)
Wa tallaahl la-akiidanna ashnamnakum

ba\',l an tuwalluu mudbiriin.
58. Ibrahim nuli anggepuk brahaia-brahaia

iku nganti remuk kabeh, kajaba kang gedhe,
supaya wong-wong rmu padha bali takon Faja'alahum judzaadzan illaa kabiiral
marang brahaia kang gedhe iku. lahum la'allahum Iilaihi yarji'uun.
59. Wong-wong mau pitakon: "Sapa kang

tumindak marang pangeran-pangeran kit a
mangkene iki? Temen dheweke golongane Qaaluu man fa'ala haadzaa bi-aalihatinaa
wong kang nganiaya". innahuu laminazh zhaalimiin.
646). Artosipun: punapa panjenengan punika ajak-ajak dhateng Agami saestu-saestu, punapa namung
gegujengan.
647). Pangunandikanipun Nabi Ibrahim a.s. kados kasebat ing ayat 57 punika ngendikan ing sale-
beting manah, ingkang badhe katindakaken piyambakan sara pangreka-daya ingkang mathuk
ing 'akal.
611
60. Sawenehe ana kang celathu: "Sanyata

aku krungu wong nom-noman kang nyebut-
nyebut pangeran-pangeran iku, arane Ibra- Qaaluu sami'naa fatay yadzkuruhum yu-
him!". qaalu lahuu ibraahiim.
61. Wong-wong mau celathu: "Mara wong

iku gawanen marang sangareping wong akeh,
supaya kabeh padha nyekseni". Qaaluu fa'tuu bihii a'yunin naasi la'al-
lahum j <lSyhaduun.
62. Wong-wong mau pitakon: "Punapa

panjenengan ingkang gadhah tumindak kados
makaten? dhateng pangeran k)..tia, he Ibra-
Qaaluu a-anta fa 'alta haadzaa bi-aali-
him?" hatinaa yaa ibraalliim.
63. Ibrahim mangsu{j': "Sabenere kang du-

we pokal mangkono iku kang gedhe, lah iki!
Mara takonana mar~wa brahala-brahala iku
bisa celathu".
Qaala bal fa'alahuu kabiiruhum haadzaa
fas-aluuhum in kaanuu yanthitluun.
64. Wong-wong mau nuli mikir-mikir bali

marang awake, nuli ngucap: "Satemene sira
kabeh kang padha nganiaya awake dhewe". Faraja'uu ilaa anfusihim faqaaluu irma-
kum antumuzh zhaalimuun.
65. Dheweke nuli padha dibalekake ma-

neh pikirane, nuli ngucap: "Sa yektosipun
panjenengan Ibrahim sam pun mangertos bi- ';~.·b~:·
lih brahaia punika sami boten saged wican-
oC)
.-.
tenan".648) Tsumma nukisuu 'alaa ru-uusihim, laqad

'alimta maa haa-ulaa-i yanthiquun.
66. Ibrahim mangsuli: "Jalaran apa sira

nyembah saliyane Allah, kang ora pisan-
pisan kuwasa awp.h manfa'at Ian ora kuwasa
aweh madlarat marang sira?".
Qaala afata 'buduuna min duunillaahi
maa laa yanfa'ukum syai-aw walaa
yadhurrukum.
648). Maksudipun sasampunipun sami enget Ian saged menggalih sarana 'akalipun, laje.ng sami
wangsul ambangkang malih.
612
Surat 21 AL ANBIY AA' (PARA ANDIKA NABI) Juz 17
/.
67. Cilaka sira kabeh, Ian uga kang sira
sembah saliyane Allah. Apa sira ora padha
duwe 'akal?".
Uffil lakum walimaa ta'buduuna /min

duunillaah, afalaa ta'q1\uun.
68. Wong-wong mau padha celathu: "0-

bongen Ibrahim! Lan sira padha nulungana
pangeran-pangeranira, manawa sira arep pa- Qaaluu harriqriuhu wanshuruu aalihati-
dha tumandang ing gawe". kum in kuntum faa'iliin.
6 9. Ingsun (Allah) ngandika: "He gem,

sira dadia adhem, Ian kaslametan tetep
marang Ibrahim!". Qulnaa yaa naaru kunii bardaw wa
salaam an 'alaa ibraahiim.
70. Lan wong-wong mau padha sumeja

ngreka-daya marang Ibrahim, ananging wong-
wong iku Ingsun dadekake rugi kabeh! ''-;'
Wa araaduu bihii kaidan faja'alnaa
humul akhsariin.
71. Lan lngsun wus nylametake Ibrahim

Ian Luth, sarta dheweke Ingsun tekakakc
marang Bumi kang wus Ingsun berkahi ana
ing Negara 649) kono kanggo kabeh ',dam
Jagad pramudita. Wa naiiainaahu wa Inuthan i1al ardhil
latii baaraknaa fiihaa liI'aalamiiQ.
72. Lan Ingsun wus paring marang lbra.-

him, Ishaq (dadi anake) Ian Ya'qub (dadi
putune), pepa;ing kang sarwa ngluwihi pa- .~.!_\ '-l-~~
o~ .
nyuwune, Ian kabeh Ingsun dadekake wong-
wong kang becik-becik. Wa wahabnaa lahun is-haaqa wa ya'-
quuba naafilatan wa kuilan ja'a1naa
shaalihiin.
73. Lan dheweke lngsun dadekake pc-

mimpin (panutan) kang ngajak para manung-
sa marang Agamanlngsun kalawan dhawuh-
Ingsun; Ian wus Ingsun dhawuhake marang
dheweke nindakake laku beeik, nglakoni
649). Ingsun paring berkah ana ing Negara kono, artosipun Negari Asia-Tengah upami PaIestina,
Jazirah Arab, Mesir, llsp., kathah para Andika Rasul kautus ing Negari wau, sarta kawontenan-
ipun subur ing tinandur, utawi kathah bebakaling energi ingkang sanget. dip un betahaken ing
zaman tehnologi-modern, kadosta ing telatah Sinai, Saudi Arabia, Sunglon Parsi, Kuwait Ian
Iran, ingkang sapunika dados panguwaos lisah OPEC (Paguyubanipun Nega.;-negari ingkang
ngasilaken lisah, saking kelompok ASIA TENGAH). ..-
613
.Shalar, Ian aweh Zakat, Ian dheweke iku Wa ja'alnaahum a-immatay yahduuna
padha nyembah marang Ingsun. bi-amrinaa wa auhainaa ilaihim fi'lal
khairaati wa iqaamash shalaali wa ii-
taa-az zakaati wa kaanuu· lanaa 'aabi-
diin.
74. Lan marang Luth, wus Ingsun paringi

kawicaksanan Ian 'ilmu, Ian wus Ingsun
slametake saka ahli Negara kang padha
nindakake laku ala. Satemene wong-wong
iku, kaum kang ala rur duraka. 650 )
Wa luulhan aatainaahu hukmaw wa

'ilmaw wa najjainaahu minal qaryatil
latii kaanal ta'malul khabaa-its, inna-
hum kaanuu qauma sau-in faasiqiin.
75. Lan Ingsun nglcbokake Luth ana ing

rahmatlngsun, sanyata dheweke iku golong-
ane wong-wong kang becik. Wa ad-khalnaahu [jj rahmalinaa, inna-
hUll minash shaalihiin.
76. Lan Ingsun wus mulyakake Nuh, na-

lika dheweke nyenyuwun biyen sadurunge
Luth, nuli Ingsun kabulake panyuwune,
sarta Ingsun banjur nylametake dheweke Ian
ahline saka kasusaha~ kang gedhe. Wa nuuhan idz naadaa min (Iablu fasta-
.iabllaa lahllu fanajjainaahll wa ah lahuu
minal karbil 'azhiim.
7'1. Lan Ingsun wus paring pitulung rna··

rang dheweke, saka kaum-kaum kang maido
ing Ayat-ayatlngsun, satemene wong-wong
mau kaum kang ala. Mangka Ingsun banjur
ngeremake wong-wong mau kabeh. Wa nashamaahu minal qaumil ladziina
kadzdzabuu bi-aayaatinaa, innahum kaa-
nuu qauma sau-in fa-aghraqnaahum aj-
ma'iin.
78. Lan elinga, lngsun wus mulyakake

Dawud Ian Sulaiman, ing nalika sakeloron
mutusi perkara tetandurane sawijining kaum
kang dirusak dening wedhuse sawijining
kaum liyane, Ian Ingsun nyekseni apa kang Wa daawuuda wa sulaimaana idz yall-
diputusake dening dheweke. kumaani fd hartsi idz nafasyat fiihi
ghanamul qaum, wa kunnaa lihukmi-
him syaahidiin.
650). Lampah sedheng. homosexuel Ian ngeeu sarta ngutil Ian ngrampok terang-terangan big wekdal
siang.
614
Surat 21 AL ANBIY AA' (PARA ANDIKA NAB! ) Juz 17
79. N uli Ingsun paring pengertian marang

Sulaiman ing bab mptusi perkara, Ian Dawud
sana Sulaiman Ing~un paringi kawicaksanan
ian kapinteran. 651 ) Lan Ingsun wus nak-
lukake· Gunung-gunung sarta manuk, padha ; ; \ -!
I
maha nu.cekake bebarengan kalawan Dawud. o~ ...",.

Lan Ingsun kang nindakake kabeh mau.
Fafahharnnaahaa sulaimaan, wa kullan
aatainaa hukmaw wa 'ilmaw wa sakh-
kharnaa ma"a daawuuqal jibaala yusab-
bilma waththaiir, wa kunnaa faa'iliin.
80. Lan Ingsun wus mulang marang Da-

wud yasa sandhanganing perang (kere) tum-
rap sira, kanggo ngrekso'sira saka mungsuh-
Ira ana ing peperangan, apa sira padha
geiem svukur?" Wa 'allamnaahu shan'ata labuusil la-
km •• lituhshinakum mim ba'sikum, fahal
antum .yaakiruun.
S 1. Lan lngsun wus naklukake angin gedhe

lunggo Sulaiman, midid miturut printahe
Sulaiman marang Bumi kang Ingsun berkahi,
Ian Ingsun kang\Ngawuningani sakabehing
barang.
Wa jisulaimaanar riiha 'aashilatan tajrii

bi-amrihii ilal ardhil latii baaraknaa fii-
haa, wa kunnaa bikulli syai-in 'aalimiin.
ti2. Lan Ingsun wus naklukakc uga kanggo

Sulaiman sagoilmgan syetan kaHf( nyilem
il1g dhasaring Segara, Ian uga padha nindak-
~lkc panggawean liyanc, Ian lngsun kang
ngreks~ marang dheweke. Wa minasy syaithaani may yaghuushuu-
lIa lahuu wa }a'maluuna 'arnalan duuna
t!zaalik, wa kunnaa lahum haafizhiin.
83. Lan clinga caritane Ayub, nalika dhe-

\\'eke andedonf(<l rnarang Pangerane: "Saestu"
nipun kawula nandhang kasisahan ingkang
sanger, !an Paduka punika Pangeran saasih-
<lslhing ingbn)!: asih!"
(51). lVliturut riwayat Tbnu Abbas r.a. anerangaken bilih mend a ingkang sami ngrisak tanem tuwuh
ing wekdal dalu, dening ingkang kagungan kasuwunaken pangadilan dhumateng ngarsanipun
Nabi Dawud a.s. clipun tetepaken menda-menda dipun pasrahaken ingkang kagungan taneman,
minangka gantosipun karugian. Dening Nabi Sulaiman a.s. dipun putusaken. menda-menda
kapasrallaken dhatl'ng ingkang kagungan taneman supados saged dipun pendhet manta'at><
lPun, Ian Ingkal.lg gadhah lncnda kedah nglintoni taneman ingkang sisak. Manawi tanernan
salnpun awoh. m~~nda-m('nda kawangsulakei(-0 Putusan pangadilanipun Kanjeng Nabi SuI ai-
l11a11 a.s. pUIuka nyata langkung adil paripuma!
615
Wa ayyuuba idz naadaa rabhahuu annii

massaniyadh dhulTU wa anta arhamur
raahimiin.
84. Ingsun nuli nyembadani panyuwune,

Ingsun ilangake kasusahane kang disandhang.
sarta Ingsun tekakake marang dheweke ahli-
ne (saanak-anake), Ian satemene Ingsun pa-
ringi tambahan ahli minangka dadi rahmat
saka ngarsanIngsun, Ian pepeling tumrap
wong-wong kang kumawula marang Allah. Fastajabnaa lahuu fakasyafnaa maa bihii
min dhurriw wa aatainaahu ahlahuu wa
mitsIahum ma'ahum rahmatam min 'in-
dinaa wa dzikraa liI'aabidiin.
85. Lan e1inga caritane lsma'il, Idris Ian

Dzul Kifii, kabeh mau golongane wong kang
sabar.
Wa ismaa'ii1a wa idriisa wa dzalkifli,

kullum minash shaabiriin.
86. Lan Ingsun wus nglebokake dheweke

anaing rahmatlngsun jalaran satemene dhe-
weke iku golongane wong-wong kang padha Wa adkhalnaahum fii rahmatinaa, inna-
becik (shaleh). hum minash shaalihiin.
87. Lan e1inga caritane Yunus kang an-

duweni iwak (Dzun Nun), ing nalika dhe-
weke lunga kanthi nepsu-muring, nuli duwe
pangira yen Ingsun ora kuwasa matrapi
siksa marang dheweke, dheweke nuli an-
dedonga ana ing panggonan kang peteng, 652)
mangkene ature: "Saestunipun boten won- Wa dzannuuni idz dzahaba mughaa-
ten Pangeran kajawi Paduka, Maha Suci dhiban fazhanna ai-Ian naqdira 'alaihi
Paduka, saestunipun kawula dados golongan- fanaadaa fizh zhulumaati al-laa-i1aaha
illaa anta subhaanak, innii kuntu minazh
ipun tetiyang ingkang nganiaya". . zhaalimiin.
88. Ingsun nuli nyembadani Panyuwune,

sarta Ingsun nyla;ilet"""e saka kasusahai'l.
Lan mangkono uga Ingsun nylameta.ke wong-
wong kang iman.
Fastajabnaa lahuu wa najjainaahu minal
ghammi, wa kadzaalika nunjil mu'mi-
niin.
652). Peteng wonten wanci dalu sarta wonten salebeting padharanipun warn ageng.
616
Surat 21 AL ANBIY AA' (PARA ANDIKA NAB!) Juz 17
89. Lan elinga caritane Zakaria, nalika

dheweke ndonga marang Pangerane: "Dhuh
Panger an kawula, mugi Paduka sam pun ngan-
tos nilar ing kawula piyambakan boten
gadhah anak, Ian Paduka punika sasae-sae- Wa zakariyyaa idz naadaa rabbahuu
nipun ingkang maris".653) rabbi 1113 tadzarnii fardaw wa anta
khairul waaritsiin.
90. Ingsun nuli nyembadani panyuwune

sarta Ingsun paringi anak, yaiku Yahya, Ian
batihe Ingsun gawe becik. Satemene para
Nabi iku padha rerikatan tumindak becik,
sarta padha andedonga marang Ingsun ka-
lawan pangarep-arep kinabulake, Ian rasa ,
kuwatir, sarta dheweke iku padha tansah Fastajahnaa lahuu wa wahahnaa lahuu
khusyu' marang Ingsun. yahyaa wa ashlahnaa lahuu zaujah,
innahum kaanuu yusaari'uuna m khai-
raati wa yad'uunanaa raghabaw wa ra-
habaa, wa kaanuu lanaa khaasyj'iin.
91. Lan elinga caritane Maryam, putri

kang ngreksa pesarone (pangaji-ajining wa-
nodya), Ingsun nuli nyebul rohlngsun ma-
rang dheweke, dheweke Ian anake Ingsun
dadekake tandha yekti kakuwasanIngsun Wallaatii ail-shanat farjahaa fanafakhnaa
ing Saindhening 'Alam Jagad Raya! nihaa mir ruuhinaa wa ja'alnaahaa wab-
nahaa aayataI liI'aaIamiin.
92. Satemene Agama Tauhid 654) iku Aga-

rna tumrap sira kabeh, Umat Ngagama kang
sawiji Ian Ingsun iku Pangeranira, mangka
padha nyembahan marang Ingsun.
Inna haadzihii ummatukum ununataw
waahidah, wa ana rabbukum fa'buduun.
93. Lan dheweke wus padha mrejeng-

mrejeng 655) urusan Agamane, ing antarane
dheweke, kabeh hae bakal padha bali sowan Wa taqaththa'uu amrahum bainahum,
ana ing ngarsanIngsun. kuUun i1ainaa raaji'uun.
653). Saupami Gusti Allah boten paring katurunan putra, Nabi Zakaria a.s. sumarah (tawakkal)
dhumaieng Allah, jalaran yakin bilih Allah punika sasae-saenipun Dzat iilgkang sae piyambak
dados waris!
654). Inggih punika Agami ingkang adhedhasar sami wonten ing bab iman bilih Allah SWT punika
Esa (Sawiji), boten musyrikaken sakedhik-kedhika, Ian ugi sami pokok-pokok Syare'atipun.
655). Sambet katerangan ayat 92, bilih Agami punika namung Satunggal, inggih Agami ingkang
sumarah ing Allah, utawi Agami Islam. Pramila sampun satrepipun para manungsa namung
ngrasuk Agami Satunggal (Agami Tauhid), ananging nyatanipun sami ngrasuk Agarni wami-
wami, boten Satunggal, dados sadaya ingkang ngrasuk Agarni mawami-wami wau tamtu
badhe sowan ngarsa dalem Allah piyambak, ing supados saged dipun Hisab, dipun Adili
saadil-adilipun dening Allah ingkang Murbeng Jagad.
617
Sunu 2: AL ANBIYAA' (PARA ANDIKA NAB! ) Juz 17
94., Mangb smg sap" wor;t;c nindakake

san~ja;1 snhithik saka amal-amal shaleh . cur
dheweke iman, mangka ora ketutup turnrap
am ale, Ian yekti Ingsun arsa nulls amalanc
iku tumrar dheweke. l'amay ya'mal minash shaalihaali wa
huwa Illll'minun rataa kufraana lisa'yi-
hii wa innaa lahUl! kaatihmm.
95. Satemcne o;a takal mungkir. turnrap'

ing warga sawijining Negara kang wus lngsun
sirnakake iku padha bali rnaneh urip ana Wa haraamull 'alaa (Iar} ali" ahiaknaahaa
ing Donya (ora disowanake marang !ngslt\;n). annahum laa yarji'uun.
96. Nganti tumekaning waktu dibukakak,::

tembok Ya'juj lan Ma'juj, Ian dhewtkc
padha gegancangan mudhun saka panggnnan·
panggonan kang dhuwur.
Hattaa idzaa fuliha! ya'.iuu,ju wa ma'-
jUlI.iu wahum min kulli hadabiv yan-
siluun.
97. Lan ing waktu iku wus cedhak tekan-

ing janji kang nyata (dina tangi saka kubur),
sakala iku mripat-mripate wong-wong kafir
J padha pating pendongong, sambate: "Adbuh,

cilaka banget, sanyata awake dhewe kabeh
iki biyen padha nglalekake perkara iki,
malah aku kabeh iki wong kang padha
Waqtarabal wa'du l haqqu fa-idzaa hiya
zhalim" . syaakhishatun absh'·~mlladziilla kafamu
yaa wailanaa q,Hl hunnaa fii ghallalilll
min haadzaa bal kunnaa zhaalimiin.
98. Sanyata sira kabeh Ian ka~g sira sem-

V bah-sembah saliyane Allah, iku d:anggo urub-
urubing Neraka Jahanam, Slra kabeh padha
bakal dicemDlungake ing kono.
Innakum wamaa ta'buduuna min duunil
Iaahi hashabu jahanllam, allIum lahaa
waariduull.
99. Saupama brahala-brahala iku Pangeran,

mesthi ora paJha mlebu ing Neraka, Ian
kabeh bae ana ing kono bakal langgeng!
Lau kaana haa-ulaa-i aalihatam maa wa-

raduuhaa, wa kullun fiihaa khaaliduull.
!'lI.
618
Surat 21 AL ANBIY AA' (PARA ANDIKA NABI ) IUZ 17
100. Ana ing sajeroning geni mau dheweke

padha sambat-sambat, Ian ana ing kono
dheweke ora padha bisa krungu apa-apa Lahum fiihaa zafiiruw wahum fiihaa
jalaran brebeg. laa yasma'uun.
101. Sanyata wong-wong kang wus ana

katetepane becik saka ngarsanlngsun, dhe-
weke iku bakal padha diedohake saka geni
Neraka.
limal !adziina 5ab"qat lahum minnal hus-
naa Iliaa-i!..a 'anhaa muh'aduun.
102. Dheweke mau ora padha krungu sithik-

sithik1l. suwaraning geni Neraka, Ian dheweke
bakal padha langgeng ngrasakake kani'matan
apa bae kang dipingini dening atine.
Laa yasma'uuna hasiisahaa, wahum iii
masytahat anfusuhum khaaliduun.
103. Dheweke ora padha ketaman susah

dening kahanan kang nggegirisi-banget ing
dina Q.iyamat, Ian dheweke padha dipctuk-
a.ke dening para Malaikat kalawan pangayu-
bagya: "Inggih dinten punika wekdal-wekdal Laa yahzunuhumul faza'ul akbaru wa
ingkang tansah dipun janjekaken dhateng tatalaqqaahumul malaa-ikah, haadzaa
panjenengan" . yaumukumul ladzii kuntum tuu'aduun.
104. Yaiku ana ing dina Ingsun anggulung

Langit kaya dene nggulung lembaran-lem -
baran kertas, uga kay a dene anggone lngsun
miwiti dumadimng titah kang nuli Ingsun ,
bakkake, iya kaya mangkono anggonlngsun :':~\_:
nggulung Langit. Iku sawijining janji kang
o~
",." ..
mesthi Ingsun tetcpi, sanyata Ingsun yekti
bakal ngleksanakake! Yauma nathwis samaa-a kathayyis sijilli
liIkutub, kamaa bada'naa awwala khalqin
nu'iiduh, wa'dan 'alainaa, innaa kunnaa
faa'iliin.
105. Lan sayekti lngsun wus nulis ana ing

Kitab-KitabeIngsun sawuse Sun tulis ing
Lauhil Mahfuzh,656) yen Bumi iki bakal
diwaris (diwengku) dening kawulanlngsun
kang shaleh.
656). Para Ulama Tafsir saweneh anerangaken bilih Kitab Zabur kasebat maksudipun sadaya Kitab-
kitab ingkang dipun turunaken dening Allah SWT. Sabageyan malih Ahli Tafsir nerangaken,
bilih punika Kitab ingkang dipun ampil Nabi Dlwud a.s. dados tembung Adz-Dzikr ing
ayat punika ingkang dipun maksud Kitab Taurat.
619
Walaqad katabnaa fiz zabuuri mim ba'-

didz dzikri annal ardha yaritsuhaa
'ibaadiyash shaalihuun.
106. Sanyata kang kasebut ana ing Quraan

iki, yekti nyukupi sekabeyane marang wong
kang padha tansah 'ibadah ing Allah. luna iii haadzaa labalaaghal Iiqaumin
j
'aabidun.
107. Lan lngsun ora angutus ing sira, kajaba

dadi rahmat marang 'Alam ]agad Raya.
Wamaa arsalnaaka iIIaa rahmatal lil-
'aalamiin.
108. Dhawuha sira Muhammad: "S~yata

kang diwahyokake marang aku, yaiku: "Yen
satemene Pangeranira iku Pangeran kang
Maha Esa. Mula saka iku sira padha suma-
raha marang PanjenengaNe!". Qui innamaa yuuhaa ilaiyya annanaa
i1aahukum i1aahuw waahid, fahal antum
muslimuun.
109. Manawa wong-wong mau rnlengos (ora

gelem Islam), mangka dhawuha sira Muham-
mad: "Aku ngondhangake perlawanan ma-
rang sira kanthi sapadha-padha _ Lan aku ora
ngerti apa wus cedhak apa isih adoh tumiba-
Fa-in tawallau faqul aadzantukum 'alaa
ne siksa kang dijanjekake tumrap sira".
sawaa-in wa ill adrii aqariibun am ba-
'iidum maa tuu'aduun.
110. Sajatine Allah iku Maha Ngawuningani

ucapan apa bae kang ngeclheng ian Panje-
nengaNe Ngawuningani apa bae kang sira fnnahuu ya'lamul ,iahra minal qauli
umpetake. wa ya'iamu maa laktumuun.
111. Lan aku ora mangerti, bisa uga ang-

gone diakherake siksa iku dadi coba tumrap
sira, Ian kanggo kasenengan tumeka titi
mangsane (siksa iku tumiba)".
Wa-in arlrii la'allahqu fitnatul lakum
wa mataa'un ilaa hun.
112. Muhammad sira ngucapa: "Dhuh Pa-

ngeran kawula! mugi Paduka paring kapu-
tusan hukum ingkang leres". Lan Pangerari -
ku iku kang Maha Murah, bng disuwuni
620
Surat 21 AL ANBIY AA' (PARA ANDIKA NAB I ) j uz 17
pitulung, ingatase perkara kang padha sira Qaala rabbih-kum bil-haqq, wa rabbunar
gawe-gawe sesebutan gegorohan". rahmaanul musta'aanu 'alaa maa ta-
shifuun.
* * *). Minangka panutuping katerangan iQ.gkang wigatos nyinau-tandhingan (comparative Study

of Quran) saking surat Al Anbiyaa' Ian surat Al Hajj, saged katerangaken makaten :
1. Surat Al Anbiyaa' ing akhiripun nerangaken bab kadadosanipun dinten Qiyamat ingkang
anggegirisi, dene ing awalipun surat Al Hajj ambuktekaken tandha yektinipun dinten
tangi saking kubur gesang malih periu dipun Hisab 'amal tumindakipun!
2. lng surat AI Anbiyaa' katerangaken bilih manungsa punika gesangipun boten langgeng
wonten Donya, badhe pejah sadaya, lajeng badhe dipun tangekaken saking kubur, perlu
dipun hisab ing ngarsaning Allah SWT. Dene ing surat AI Hajj nilentrehaken bUih mula
hukaning tanem tuwuh sami thukul. ing Bumi ingkang sawahu pejah, punika mbuktekaken
badhe dinten tangi saking kubur!
621
Surat 22 AL HAJJ (HAJr) Juz 17
A L H A J J (HAJI)
Tumuruning wahyu ana ing Madinah, kajaba ayat
52,53, 54 Ian 55 kawahyok ke ana ing antarane
Mekkah Ian Madinah, 78 ayat.
Tumurun saWUl'e surat An Nur.

MahaAsih.
Bismillaahir rahmaanir rahiin!.
Gonjinging dina Qiyamat kang ngge-

girisi.
1. He para manungsa, sira padha wedia
marang "Pangeranira, jalaran satemene gon-
jinging dina Qiya~at iku sawijining kada-
deyan kang nggegirisi.
Yaa ayyuhan naasut taquu rabbakum,
inna zalzalatas saa'ati syai-un 'azhiim.
2. Elinga! ana ing dinane sira: sumurup

gonjinging dina Qiyamat mau, kabeh wan ita
J kang nyusoni lali marang anake kang di-

susoni, Ian kabeh kang padha ngandheg
, padha nglahirake wetengane, Ian sira su-
murup para manungsa kahanane katon pa-
dha mendem, ananging sajatine ora mendem,
mung bae jalaran saka bangeting siksane
Allah. Yauma taraunahaa tadzhalu kuDu mur-
dhi'atin 'ammaa ardha'at wa tadha'u
kuDu dzaati hamlin hamlahaa wa taran
naasa sukaaraa wamaa hum bisukaaraa
walaakinna 'adzaaballaahi syadiid.
3. Lan sawenehe manungsa ana kang

mbantah ana ing Agamaning Allah, tanpa
pangertian Ian dheweke manu! syetan kang
tansah gawe rusak.
Waminan IUiaSi mat rujaadilu iillaahi-
bigbairi 'iImiw wa yattabi'u kulla syai-
thaanirn mariid.
- 622\
Surat 22 AL HAJJ (HAn)Juz 17
--,-----------.~. -----------------
4. Wus ditetepake tum rap syetan iku,
yen satemene sapa wonge kang ngalap pa-
nutan marang syetan, temen dheweke bakal
nyasarake wong iku, Ian syetan nun tun
marang dalaning siksa Neraka kang mulad-
Kutiba 'alaihi annahuu man tawallaahu
mulad! fa-annahuu yudhilluhuu wa yahdiihi i1aa
'adzaabis sa'iir.
Geneya padha mamang bakal tangi

saka kubur?
5. He para manungsa! manawa sira ma-
mang marang bakal tangine wong kang wus
mati, mengertia satemene lngsun wus nitah-
ake sira saka lemah, banjur saka kama,
banjur saka getih kenthel, banjur saka daging
kempel, ana kang disampurnakake, Ian ana
kang ora disampurnakake yaiku lahir kluron.
Kang mangkono mau perlu Ingsun anggo
nerangake marang sira ana ing kakuwasaan-
Ingsun. Lan lngsun netepake ana ing pra-
nakan apa kang dadi kaparenging karsan-
lngsun tekan mangsa kang wus ditamtokake.
Ingsun banjur nglahirake sira dadi bayi,
sateruse ndungkap diwasa tekane dadi kuwat
kang sampurna. Lan sawenehe ana kang
mati sadurunge tuwa, Ian sawenehira ana
kang dibalekake marang saasor-asore umur
(pikun); sahingga dheweke ora ngerti ing
barang kang biyen wus tau dimangerteni. Yaa ayyuhan naasu inkuntum fii rai·
Lan uga sira sumurup dhewe Bumi iku bim minal ba'tsi fa-innaa khalaqnaa-
garing, mangka manawa Ingsun turunake kum min turaabin tsumma min nuth-
banyu, Bumi mau banjur Oball lan mekar fatin tsumma min 'alaqatin tsumma
subur, sarta nawuhake sawarnaning thethu- mim mudhghatin mukhallaqatiw wa
ghairi mukhallaqatil Iinubayyina lakum,
kulan kang endah. wa nuqirru fiI arhaami maa nasyaa-u
i1aa ajalim musamman tsumma nukhri·
jllkum thiflan tsumma Iitablughllu asyud
dakum, wa minkllm may yutawaffaa
minkum may yuraddu i1aa ardzalil
'umuri likailaa ya'iama mim·ba'di 'ilmin
syai-aa, wa taral·ardha haamidatan fa-
idzaa anzalnaa 'alaihal maa-ah tazzat
wa rabat wa ambatat min kulli zaujim
bahiij.
6. Kabeh kang kasebut kaya mangkono

mau proses kadadeyan titah, padha sumu-
rupa yen satemene Allah iku haq, lan sa-
nyata PanjenengaNe iku kuwasa nguripake
barang kang biyen wus mati, Ian satemene Dzaalika bi-annallaaha huwal haqqu wa
PanjenengaNe iku Maha Kuwasa ingatase annahull Yllhyil mautaa wa annahuu
samubarang! 'alaa kulli syai·in qadiir.
623
Surat 22 AL HAJJ (HAJI) Juz 17
I
7. Lan satemene dina Qiyamat iku mesthi
kaleksanan. Ora mamang maneh, Ian temen
Allah bakal nangekake sapa wae kang ana
ing kubur.
Wa annas saa'ata aatiyatul Iaa raiba fJi-
baa, wa annallaaha yab'atsu man fil
qubuur.
8. Lan sawenehe manungsa ana wong

kang ambantah perkara Agamane Allah,
tanpa ilmu pangertian, tanpa pituduh, Ian
ora nganggo Kitab (Wahyu) kang madhangi
dalaning ngaurip. Waminan naasi may yujaadilu fillaahi
bighairi 'ilmiw waIaa hudaw waIaa 10-
taabim muniir.
9. Dheweke ngumbal- ngumbalake lam-

burtge karana gumedhe, perlune mung arep
nyasarake manungsa .saka Agamane Allah.
Dheweke dadi ina ana ing Donya, Ian ana
ing dina Qiyarnat bakal lngsun tamakake
siksaning Neraka kang ngobong anggosong-
,ake. Tsaaniya 'ithfihii liyudhilla 'an sabiiIiI-
laah, lahuu fid-dun-yaa khizyuw wa
nudziiquhuu yaumaI qiyaawati 'adzaabaI
hariiq.
~
10. Wong-wopg bakal didhawuhi: "Siksa
kang kay a mmgkono iku, jalaran perkara
kang wus ditindakake dening tanganira lora,
Ian sateIl:!ene Allah iku ora nganiaya marang
para kawulaNe". DzaaIika bimaa qaddamat yadaaka wa
annaIlaaha laisa bidhallaamiI Iii 'abiid.
Geneya minggrang-minggring nindak-
ake Agama?
11. Lan sawenehe manungsa ana wong
kang nyembah marang Allah ngamplik ka-
lawan ati kang minggrang-minggring. Manawa
dheweke oleh kasenengan tetep anteng atine,
nanging manawa nandhang cilaka, banjur
mbalik ngungkurake Agama dadi murtad.
Sanyata kang mangkono iku rugi ana ing
Donya Ian Akherat. Hiya mangkono ~u
wong kang kapitunan kang nyata. 657 )
,
657). Suraosing ayat punika, manawi kita introspeksi utawi metani salira pribadi-pribadining tiyang,
kados kapilah-pilahaken ing ayat kasebat. bilih sawenehipun manungsa wonten -ingkang nyem-
bah ing Allah (anindakaken Agarni Islam) punika ngamplik sanget ian manahipun rninggring-
rninggring! Boten periu dipun tutup-tutupi malih dhasar nyata, wonten tiyang ngiampahi
Agami punika namung ngarah dhateng kamukten utawi kasenenganipun ngagesang ing Donya!.
Waminan naasi may ya'buduUaaha 'aIaa

harfin fa-in ashaabahuu khairu(n)ithma-
anna bib, wa-in ashaabat-hu fitnatu(n)in-
qaIaba 'alaa wajhib, khasirad dun-yaa
wal aakhirah, dzaalika hnwal khusraanul
mubiin.
12. Dheweke manembah saliyane Allah,

kang ora bisa aweh madharat manawa ora
disembah, Ian ora bisa aweh manfa'at ma-
nawa disembah. Kang mangkono iku sasar
kang adoh. Yad'uu min duunillaahi maa laa yadhur-
ruhuu wamaa Iaa yanfa'uh, dzaalika
huwadh dhaIaaIul ba'iid.
13. Dheweke nyembah marang kang luwih

cedhak madharate tinimbang manfa'ate. Te-
men kang disembah-sembah iku ala-alane
bendara Ian ala-alane kanca.
Yad 'uu taman dharruhuu aqrabu min
naf'ih, labi'sal maulaa waIabi'sal 'asyiir.
14. Temen Allah bakal nglebokake wong

I kang padha Mu'min, Ian padha amal shaleh
V ing Suwarga endah, kali-kaline mili ara sa-
ngisore. Sanyata Allah mau nindakake apa
sakarsaNe.
Dados boten sabab saking sumarahipun ing Allah, utawi saking kayakinanipun dhateng
leresipun Agami wau. Awit saking punika, piyambakipun wau nalika pinaringan mukti wibawa
utawi seneng gesangipun, mantep sanget dhateng Agami wau, rumaos sampull cocok Ian
jodho, ananging manawi kenging cobi, ngrekaos gesangipun, lajeng kemawon murtad, ambalik
saking Agaminipun, utawi lajeng kendho kemba ieal sumangetipun, rumaos boten cocok
utawi kirang jodho kaliyan Agaminipun wau. Tiyang ingkang makaten punika tiyang cilaka
ing Donya Ian Akheratipun, wonten Donya sangsaranipun wau inggih boten badhe saged
sirna sabab murtad, tur mangkenipun tamtu badhe dipun ewani utawi dipun singkiri kanca-
mitranipun, sarta badhe ieal kamulyan tuwin perbawanipun, sarta benjing wonten ing Akherat
badhe kasiksa won~en ing ·Neraka sarta kasingkur dening Allah ingkang Maha Luhur.
Kawontenan ingkang makaten wau, boten namung pinanggih wonten ing tumindaking
Agami kemawon, ananging ugi pinanggih wonten ing lampahing Pergerakan Nasional. utawi
patembayan ekonomi (perdagangan, perseroan terbatas, komoditi, kontraktor) utawi pakem-
palan-pakempalan sosial sanes-sanesipun, ingkang underanipun, kasangeten anggenipun nguthuh
untung piyambak, lajeng nilar ing kanca (kolega utawi group-ipun) utawi nyade Bangsa Ian
Nusa sarana regi mirahan, anggepipun punika kagadhahanipun ingkang embah! Dados pakem-
palan utawi pcrgerakan utawi jabatan punika namung kangge kedhok, kangge top eng, !lamung
kangge pirantos suka-suka andrawina (estri - wiski - Ian nyanyi-nyanyi) thok! Manawi piyam-
bakipun wonten ing riku punika badhe angsal-angsalan, hasil ingkang dados sedyanipun,
katingal mempeng, gumagall Ian mantep san get dhateng pergerakanipun utawi kempalanipun.
Ananging manawi agakipun boten saged kadumugen punapa pikajenganipun, lajeng kemawon
anggendring mlencing, mlajar sip at kuping, nilar pergerakan Ian pakempalanipun wau, ter-
kadang mawi nyenyacat kanca-mitranipun, satunggai-satunggalipun sami balapan mecat tilas
kancanipun, ing wusana masyarakat anjawi lajeng mangertos, jebulipun sadaya ingkang rege-
jegan wau pados homo homini lupus, pados jenang'lan jeneng thok, Ian anggenipun· amal
kasaenanipun rumiyin punika lamis utawi pupur kemawon! Inggih kados makaten punika
wujudipun la11 blegering prgfil tiyaAg munafek ingkang andrawasi sanget ing masyarakat Ian
Negari. Tambah pinter tehnis munafekipun ugi badhe tambah chronis sasakiting masyarakat
Ian Negari wau, pramila ambengkas ing korupsi, manipulasi, imitasi. opportunisme, Ian sadaya
anak cabang ranting munafek, kedah kiyat!
625
Innallaaha .yudkhilul ladziina aamanuu

wa 'amilush shaalihaati jannaatin tajrii
min tahtihal anhaar, innaIlaaha yaf'alu
maa yuriid.
15. Sing sapa wonge nduwe panyana ma-

nawa Allah iku ora paring pitulung marang
Muhammad ing Donya Ian Akherat,658)
supaya dheweke ngulurna tali menyang La-
ngitaning omah, nuli taline disingsetake ma-
rang gulune, nuli supaya dheweke mikir
apa tumindak kang mangkono iku bisa Man kaana yazhunnu allay yanshurahul
ngilangake apa kang gawe lara atine? laahu fid-dun-yaa wal aakhirati fal·
yamdud bisababin i1as samaa-i tsummal
yaqtha' falyanzhur hal yuddJibanna
kaiduhuu maa yaghiizh.
16. Lan kaya mangkono Ingsun nurunake

Quraan pirang-pirang Ayat kang nyata, Ian
satemene Allah iku paring pituduh marang
wong kang dadi kaparenging karsaNe.
Wa kadzaalika anzalnaahu aayaatim
bayyinaatiw wa annallaaha yahdii may
yuriid.
17. Satemene wong kang padha Mu'min,

wong-wong Yahudi, wong-wong Shabiin 659 )
(kang padha nyembah Lintang), wong-wong
Nasrani, wong-wong Majusi, Ian wong-wong
kang musyrik, satemene Allah bakal ngukumi
antarane wong-wong mau kabeh aria ing
dina Qiyamat. Sanyata Allah iku Maha
Nyekseni ing kabeh prakara.
lnnal ladziina aamanuu walladziina haa-
duu wash-shaabi-iina wan-nashaaraa wal
majuusa waIladziina asyrakuu, innalla3ha
yafshilu b;linahum yaumiil qiyaamati
innallaaba 'alaa kulli" syai-in syahiid.
18. Apa sira ora sumurup,. yen satemene

Allah iku kang disujudi dening kabeh kang
/ ana ing Langit-langit Ian lttbeh kang ana
Wing Bumi. Srengenge, Rembulan Ian Lintang-
lintang, Gunung-gunung, wit-witan, kabeh
sato-kewan, Ian sabagean akeh saka ma-
nungsa? Lan akeh para manungsa kang ka-
668). Sasampunipun piwucal Islam sawatawis sumiyar ing Jazirah Arab, saweneh kafir Mekkah
s.a!lli jengkel Ian benci manahipun. Pramila dipun sekarep punapa tumindak salajengipun
tetiyang kalir wau, ananging nyatanipun dumugi sapunika Agami Islam tambah sumiyar Da'wah
ipun, miturut Statistik tahun 1978, ummat Islam "!: 650.000.000 ing Donya Internasional.
659). Mirsanana ayat 62 surat Ai-Baqarah.
patrapan siksa. Lan sing sapa diasorake

dening Allah, mangka ora ana wong kang
bisa mulyakake, satemene Allah iku atindak Alam tara annalJaaha yasjudu lahuu
miturut kaparenging karsaNe. man f1s-samaawaati waman fIl ardhi
wasy-syamsu wal qamaru wan-nujuumu
wal jibaalu wasy-sya,jaru wad-dawaabhu
wa katsiirum millan naas, wa katsiirun
haqqa 'alaihil 'adzaab, wamay yuhinil-
laah" famaa lahuu mim mukrim, innal-
laaha yaf'aJu maa yasyaa'.
Neraka piwaJes tumrap 'wong kafir,
Suwarga ganjaran tumrap wong
Mu'min.
19. lya iki rang go!ongaI., golongan Mu'-
min Ian golongan kafir, wus padha beban-
tahan ana ing Agamane Pangerane. Mangka
v wong-wong kang kafir marang Nabi Muham-

mad Ian Quraan, yekti disandhangi tumrap
dheweke panganggo saka geni, bakal di-
grujugake saka sadhuwuring endhase banyu Haadzaani khashrnaanikh tashamuu fri
kang banget panase. rabbihim falJadziiua kafaruu quththi'at
lahum tsiyaabum minnaar, yushabbu
min fauqi ru-uusihimul hanlUm.
V 20. ~iej~r kalawan banyu kang panas iku

kabeh Isil11ng wetenge Ian kuln-kuhte.
Yush-haru bihii maa fri buthuunihim
~
waljuluud.
L,n "'''''hi,kok,
<lim"p wong"won,
mau pirang-pirang gada wesi.
Walahum maqaamru min hadiid.
22. Sahen-saben wong-wong mau arep me-

tu saka Neraka ja!aran saka banget susahe,
·nuli dibalekake maneh marang Neraka sarta
didhawuhake marang dheweke: ".\lara rasak-
na siksa kang ngobong anggosongake iku". Kullamaa araaduu ay yakhrujuu minhaa
min ghammin u'iiduu fIihaa, wa dzuu-
quu 'adzaabal hariiq.
23. Satemene Allah bakal nglebokake

wong-wong Mu'j1in kang nindakake amal
shaleh marang Suwarga kang ngisore ana
kaline mili, ana ing kono wong-wong mau
dipaes-paesi kalawan gelang emas Ian muti-
ara. Lan sandhangane wong-wong mau ana
ing kono sandhangan sutra.
627
InnalIaaha yudkhilul ladziina aamanuu

wa 'amilush shaaIihaati jannaatin tajrii
min tahtihal anhaaru yuhallauna fiihaa
min asaawira min dzahabiw wa lu'lu-aa,
wa liha3f Jhum fiihaa hariir.
24. Lan wong-wong mau nalika ana Donya
J dituduhake marang pocapan kang lJecik Laa

ilaaha illallaah, Ian dituduhake marang dalan
kang pinuji yaiku Agama Islam.
Wa huduu ilath thayyihi minal qaul,
wa huduu ilaa shiraathil hamiid.
25. Satemene wong-wong kang padha kafir

Ian padha ngalang-alangi manungsa saka
Agamane Allah Ian saka Masjidil Haram
kang wus Ingsun dadekake papan ibadah
kanggo para manungsa sa-Donya, padha uga
kang wus muqim utawa kang neneka, Ian
sing sapa nediya nindakake larangan kalawan
nganiaya ana ing Mesjid iku, yekti Ingsun
bakal matrapi marang dheweke kalawan Innalladziina kafaruu wa yashudduuna
siksa kang lara banget. 'an sabiilillaahi wal masjidil haraamil la-
dzii ja'alnaahu Iinlll;lasi sawaa-a(ni)I'aa-
kifu fiihi wal baad, wamay yurid fiihi
bi-ilhaadin bizhulmin nudziqhu min
'adzaabin aliim.
Manasik Haji.
26. Lan eJinga, nalika Ingsun andadekake
Tanah Suci papane Baitullah kanggo Ibra-
him, dhawuhlngsun: "Sira aja nyakutokake
It.: sawiji-wiji marang Ingsun Ian sira ngresikana
V dale-nlngsun kanggo wong-wong kang tawaf;
Ian kang padha shalat, padha ruku' sarta
padha sujud. t' Wa-idz bawwa'naa Ii-ibraahiima makaa-
nal haiti allal( tusyrik bii syai-aw wa
thahhir baitiya lith-thaa-ifiina wal qaa-
imiina war-rukka'is sujuud.
27. Lan sira undhang-undhangna marang

para manungsa! sUPFa nindakakei~adah
Haji, yekti ing mengko bakal padha teka
marang sira kalawan lumaku, Ian nenunggang
unta kuru,660) dheweke padha teka saka Wa adzdzin finnaasi bil ha.iji ya'tuuka
ngendi-endi' Negara kang adoh parane (da- rijaalaw wa 'alaa kulli tfhaamiriy ya'-
lane). tiina min kulli fa.ijin 'amiiq.
660). Tetiyang zaman samanten sami tindak Haji nitih unta ngantos kera-kera, jalaran lumampah
ing Seganten Wedhi sarana untan-untan Kafilah, ingkang sarwa rekaos sarta kathah resikonipun
ingkang nguwatosaken. Ing zaman Para Khulafarrdasyidin, jama'ah Haji ingkang tebih-tebih
saking Afrika, Cina, Bukhares, Ian India umumipun saking Negarinipun sami nitih unta.
Zaman modern sapunika bangsa Indonesia Ian sanes-sanes bangsa sampun sami nitih kapal
nggegana jet, helikopter, Ian sanes-sanesipun.
628
Surat L2 AL HAJJ (HAJI) Juz 17
28. Supaya dheweke padha nyekseni ma- [.Jt ....

~t 't~", ... ~'<"'·r-:""~f''''l,''''''
rang pirang - pirang kamanfa'atan tumra:p ...... .»-'1 l'...)I~""....o4' (;Jw .!.'~..~ II
wong-wong mau, Ian supaya padha nyebut t.~itJ~~ '. 114 ·'~;.''''r'' 'l~ "','I'~~ r(f'.
asmane Allah ana ing dina-dina kang wus ~ ~ ....... ~~J-'" IJ""~~ ~\"?'r
katamtokake d~na-dina .~urban,~61) apa j".:o:::.it ... r. .
~~t'_L"'... ~t!~.1;:
kang wus kaparmgal(:e denmg PanJenengaNe ~ VJ~~I ~t-, ~
rna rang wong-wong lilau, yaiku kewan asikil- Liyasyhaduu manaafi'a Iahum wayadz-
papat, mangka sira padha mangana saka kmusmallaahi fii ayyaamim ma'luumaa-
daging-Qurban mau, Ian aweba pangan matin 'alaa rnaa razaqnaahum rnim hahii-
rang wong-wong kang kasusahan tur Dafir. matiI an'aami fakuluu minhaa wa ath-'
V 'Unul baa-isil faqiir •
29. Sawus~ padha m~ . dak ak e nyem be l'h " ........... ' "",- , ~',' 1'{"''''' ......
I. . t;;~:;~-,J.n,,;.,;;r:J;~':-;;;~;S.'t'~
II'
Qurban, banJur padl1a ngllangana Ian ngreslkl ..

rereged, cukur Ian ngethok kuku, Ian supaya 0 f."~t~~
padha nuhoni nadzar-nadzare, Ian supaya "... ... .. , ,.
padha tawaf ana ing nDalem kang kuna Tsurnrnal yaqdhuu tafatsahum wal yuu-
yaiku Baitullah. fuu nudzuurahum wal yaththawwafuu
bil baitil 'atiiq,
30. Kangwuskasebutmaukabeh,Manasik (. (.~.s.-:",,/. ~ '''~t s~h1 .," . .

Haji mau supaya digatekake. Lan sing sap a ~<U#'H~'~~ ... _0",) ~.,-".
a~gegun~ake angger-~nggering Allah iku Iu- ~ 'I:! r"''' 'r. . ~ .... ,t-"<.1 ' ............
wlh beclk mungguhmg PangeraNe. Lan sa- •. ~.'..o~J....o\N~t}::I)J ~b ~.J
rupaning raja-kay a dihalalake maranp- sira
kabeh, kajaba kang wus diterangake harame
marang sira. Mula padha singkirana brahala
kang jember, Ian padha singkirana celathu
goroh.
Dzaalika warnay yu'az"~him hururnaatiI
Iaahi fahuwa khairul lahuu 'inda rabbib,
wa uhillat lakumul an 'a3mU illlll maa
yutlaa 'alaikum fajtanibur rijsa minal
autsaani w;gtanibuu qaulazzuur.
31. Sarana padha p::.srah ikhlas marang, ',';' .... J,....

~'''''''"",•,
Allah tur ora padha musyrikake Panjeneng- ~~ '2 ~ -' ~ W~ ~;; ~~ ..",
aNe. Dene sapa kang musyrikake Allah, • / 1 ' .".... -"... '" " ... r....~~" '\.
mesthi sangsara kaya dene wong kang ka- ~t~?~::'lt ~~~~ ~~
jungkel saka Langit, banjur disamber manuk
utawa tiniyup barat gedhe, tinibakake ana
ing panggonan kang adoh banget.
Hunafaa-a lillaahi ghaira musyrikiina
bihii warnay yusyrik billaahi faka-anna-
maa kharra minas-sarnaa-i fatakhthafu-
huth thairu au tahwii bibir riihu fii
makaanin sahiiq,
661). Tanggal 10, 11,12, Ian 13 wulan Dzulhijjah.
629
32. Iya kaya mangkono iku dhawuhing

Allah! Dene sap a kang ngegungake syi'ar-
syi'aring Allah sarana ngaturake Qurban
utawa Hidyah, sanyata mangkono iku, ka-
lebu ewone wedining ati ing Allah.
Dzaalika wamay yu'azhzhim sya'aa-iral-
Iaahi fa-innahaa mill taqwal quluub.
33. Ana ing raja-kaya kang arep tok Qur-

banake utawa tok Hidyahake mau, tumrap
sira oleh pirang-pirang piguna 662) tumeka
mangsa kang wus ditamtokake, banjur pa-
paning nyembelih Hidyah mau ana ing Pada-
Lakum [iihaa manaafi'u ilaa a_ialim IllU-
leman kang kuno yaiku Bumi haram. samlllan t;;umma mahilluhaa ilal haitil
'atiiq.
3 ,1-. Lan marang sakabehing um~,t, Ingsun

wus ndhawuhake 'Ibadah Qurban, supaya
padha nyebuta asmaning Allah kanchi Takbir
minangka ngaturake syukur tumrap raJa-kaya
\/ sikil-papat kang wus diparir.p kc marang
dheweke. Dene pepundhenira, iku mung
pepundhen kang Sawiji; muiane padha sum a- Wa IikuHi lUHmalin ja'alnaa man8akal
raha marang PanjenengaNe Allah piyambak. liyadz¥mu3 mallailhi 'ala a maa razaqa-
hum mim bahiimatil an'amn, fa-ilaahu-
Muhammad! Bebungahen wong kang padha
kurn ilaahm\ wa~llidun falahuu ablimuu,
mbangun turut ing Allah. wa hasysyiril mukhhitiin.
J 35. Yaiku manawa asmaning Allah disebut,

wong mau atine padha trenyuh dheg·dhcgan,
Ian padha sabar (kuwat) nampa cobar";ng
Allah kang ngenani dheweke; Ian padha
ngedekake Shalat, apa dene padha gelem
andanakake sawenehe barang kang wus Ing-
sun paringake ing dheweke. Alladziina Hlwa dzukir;,lIa;!hu wajibt
quluubuhun~ h'-i<.;h~f:haabiriina'alaa nltJa
ashaahah\A4P \\'31 Itluqiimish shalaati wa
mimmaa raza(jnaahum yunfiquun.
36. Lan uma, wus Ingsull dadekake tum'-

rap sira, kalebu dadi syi 'ar-syi'are Allah,
ana ing unta mau sira padha bisa oleh
faidah kabecikan. Muiane sira padha nycbuta
asmaning Allah nalika nyembelih uma \~ma\l,
ngadeg didhengklekake. Dene manawa wus
jrebabah ambruk lambunge, banjur padha
panganen daginge Ian padha wertehna ma-
662). Kewan Hadyu utawi Qurban, saderengipun dipun qurbanaken,kcnging kapendhet powanipun
Ian manfa'at sanesipun!
630
rang wong kang narima mg pandum Ian Walbudna ja'alnaahaa lakum min sya-
kang njaluk. Kaya mangkono Ingsun nguwa- 'aa-irillaahi lakum fiihaa khaiir, fadz-
sakake unta mau marang slra, supaya sira kurusrnaUaahi 'alaihaa shawaaff, fa-idzaa
wajabat junuubuhaa fakuluu minhaa wa
padha syukur ing Allah. ath'irnul qaani'a wal mn'taIT, kadzaalika
sakhkharnaahaa Iakum Ia'allakum tasy-
kuruun.
37. Ora bakal katampa ing Allah daginge

Ian getihe Qurban utawa 'Hidyah mau,
I ;nanging kang bakal katam~a ing Panjeneng-
V ~Ne, wedinira kabeh. Kaya mangkono ang-
gone wus nguwasakake unta mau marang
sira, supaya sira padha ngegungna Allah,
marga anggone wus' paringpituduh marang Lay yanaalaUaaha luhuurnuhaa walaa
sira kabeh. Muhammad! Ian bebungahen dirnaa-uhaa walaakiy yanaaluhut taqwaa
wong kang padha gelem agawe becik. minkum, kadzaalika sakhkharahaa Iakum
litukabbiruUaaha 'alaa rnaa hadaakum,
wa basysyiriJ muhsiniin.
Allah paring idzin perang kanggo

ambelani Agami utawi defensif aktif.
38. Satemene Allah iku ambelani kapen-
tingane wong-wong Mu'min. Sanyata Allah
iku ora rena marang wong-wong kang cidra
Ian kufur.
JnnaUaaha yudaali'u 'ani! ladziina aarna-
nuu, innallaaha laa, yuhibbu kuUa khaw-
waarIin kafuur.
39. Wong-wong kang iman wus dipareng-

ake dening Allah merangi kaum musyrik,
sabab dheweke wus padha dikaniaya, Ian
satemene Allah iku Kuwasa paring pitulung /'"
marang wong-wong kang padha iman. Udzina IiUadziina yuqaataluuna bi-anna-
hum zhulirnuu, wa innallaaha 'alaa
nashrihirn laqadiir.
40. Yaiku wong-wong kang wus padha

ditundhung saka omahe ora kala wan bener,
kajaba mung jalaran padha ngucap: "Pange-
ranku iku Allah". Lan saupama ora ana
pangayomaning Allah marang manungsa, sa-
wenehe nulak sawenehe, yekti dirubuhake
sanggar-sanggar (klentheng-klentheng), greja-
greja, pamujan-pamujan, Ian mesjid-mesjid
kang asmane Allah kerep disebut ana ing
kono. Lan yekti Allah bakal paring pitulung
marang wong-wong kang labuh ing Agama-
Ne, satemene Allah iku Maha Santosa tur
Maha Gagah-Prakosa.
631
AIIadziina ukhrijuu min diyaarihim bi-

ghairi haqqin iIIaa ay yaquuluu rabbunal
laOO, walau laa daf'ullaOOin naasa ba'dha-
hum biba'dhil lahudrimat shawaami'u
wa biya'u~ wa shaIawaatuw wa masaa-
jidu yudzkaru fiihasmullaahi katsiiraa,
wa layanshurannaIlaahu way yanshuruh,
innallaaba laqawiyyun 'aziiz.
41. Yaiku wong-wong kang manawa .padha

Ingsun paringi panguwasa ana ing Bumi oleh
kamardikan, padha ngedekake Shalat Ian
padha bayar Zakat, sarta padha amrentahake
laku becik Ian padha nglarangi laku ala.
Dene Allah kang kagun~an (ngasta) wusana-
ning kabeh prakara. 663 ) Alladziina im makkannaahum m ardhi
aqaamush shalaata wa aatawuz zakaata
wa amaruu bil ma'ruufi wa nahau 'anil
munkar, wa ImaOOi 'aaqibatul umuur.
42. Manawa wong-wong musyrik iku ang-

gorohake sira Muhammad, aja susah, jalaran
satemene biyen mula sadurunge wong-wong
iku, uga wus padha anggorohake, kaume
Nuh, Kaum 'Ad Ian kaum Tsamud. Wa-iy yukadzdzibuuka faqad kadzdzOOat
qablahum qaumu nuuhiw wa 'aaduw wa
tsamuud.
Lan kaume Ibrahim, Ian kaume (J-.uth.
Wa qaumu ibraahiima wa qaumu luuth.
663). Gegandhenganipun kalayan ayat-ayat sasampunipun, ayat punika dumunung anerang",ken

sarta memuii sesifatanipun tetiyang pW"'.Jn damel sae ing ngasancs! lnggih punika manawi
piyambakipun pinaringan kamulyan utawi kajembaran, boten nged"k-edakakell Ian boten
sumakeyan, ananging kapara malah kathah ~ggcnipun muji syukur ing Allah Pangeranipun,
sarta mindhak sae watak Ian kalakuwanipun. -Shalatipun tambah khusy' Ian sregep barjama'ah
ing Mesiid utawi Musholla ing wekdalipun (disiplin). Zakat Ian Sedhekahipun saya kathah,
Shiyamipun sangsaya guntur, Haijinipun dados Hajji-Mabrur, tambah nemen 'Ibadahipun Ian
loma dananipun, sarta telatos amar ma'ruf nahi mungkar dhateng kanca tangga tepalih sarta
tu'nggal Bangsa! Punapa malih tambah ageng tawakkal (sumarah-kumandelipun) dhumateng
Allah Gustinipun.
lng zaman samanten, ayat punika ingkang dipun semoni para Sekabatipun Kanjeng
Nabi s.a.w. ing nalika dipun liIani mangsah perang, sarta badhe kaparingan menang! Dados,
ayat punika kajawi ngewrat piwucal kados kasebat ing nginggil, tumrap satunggal-satunggal-
ipun tiyang, ugi mengku tuntunan tumrapipun Ummat Islam, inggih punika mal1awi angSal
kamulyan utawi kamenangan, saged ngasta Negari Ian Nenata praja, sampun ngantos kasupen
dhumateng Allah ingkang Maha Mulya, lajeng namung suka-suka seneng-seneng nguja !lawa
nafsu. Lan sampun ngantos ngedi ... ediraken ambeg siya, nandukaken budi nurka tuwin
nganiaya, adigang adigung adiguna! Balik kedah nungkul sarta sujud ing Allah Subhaanahu
wata'aala, saita nandukaken budi mulya Ian tindak utama, ngencengaken adegipun Shalat,
Ian medalipun Zakat, sarta nyantosakakcn lampahipun amat-ma'ruf nahi munkar wonten ing
bebrayaning Ummat. Dados manawi kacekak, adegipun praja Islam punika i'lgkang perlu
piyambak, kedah anjagi saha marsudi tumindakipunanggcr sarta prentah-prentallipun Agami.
Awit inggih sarana tumindak ingkang makatcn punika, ing mangkc aJegipun praja Pamarcn-
tahan Pancasila badhe sagcd kiyat Ian santosa, jalaran saged anggadhahi hak wajib dipun
turut dening Ummat Agami saran a setya-tuhu! lng wusana sumangga para Pemimpin, para
Sarjanl!, Ian para Generasi Mudha dipun ukur sarana lImiyail Amaliyah, sarta Amaliyah I1miyail!
632
44. Lan wong Negara Madyan kaume

Syu'aib, Ian Musa uga wus dipaido, Ingsun
sarantekake marang wong - wong kafir, (ba-
reng wus tekan mangsane), Ingsun banjur
matrapi siksa marang wong-wong mau, mara Wa ash-haabu madyana wa kudulziba
sira Muhammad, artielenga kapriye mung- muusaa fa-amIaitu lilkaafiriina tsumma
guh kahanane bebendonlngsun. akhadztuhum. fakaifa kaana nakiir.
45. Wus pirang-pirang Negara kang Ingsun

rusak nalikane ahline padha nganiaya, Ian
reruntuhane ngebruki payon -payone, Ian
pirang-pirang sumur (telaga) Ian gedhong
kang dhuwur-dhuwur kang wus padha di-
tinggalake.
Faka-ayyim min qaryatin ahlaknaahaa
wahiya zhaalimatun fahiya khaawiyatun
'alaa 'uruusyihaa wa bi'rim mu'aththa-
latiw wa qashrim masyiid.
46. Apa wong-wong iku ora padha lumaku

ana ing Bumi, kang banjur atine kanggo
mikir-mikir, sana kuping-kupi.,ge kanggo
ngrungok-ngrungokake. Satemcne dudu mri-
pat-P1ripat kang wuta, nanging kang wuta
iku ati kang ana sajeroning dhadha.
Afalam yasiiruu fiI ardhi fatakuuna

lahum quluubuy ya'qiluuna bihaa au
aadzaalluy y·asma'uuna bihaa fa-illnahaa
laa la'mal abshaaru walaakin ta'mal qu-
luubullatii fishshuduur.
47. Lan wong-wong mau padha nyuwun

marang sira Muhammad supaya enggal di-
turuni siksa, ing mangka Allah iku ora bakal
v n),ulayani janjiNe, Ian satemene sadina kang

wus kajanjckake kanggo nyiksa ana ing
ngarsaNc Pangcranira iku dirasakakc dcnillg Wa yasta'.iiluuIlOli<OI hil 'auzaabi walay
vukhlifallaalm wa'uah, wa inna yauman
wong-wong mau kaya sewu· ~ahun . kang "inda rabbika ka··alfi sallatim mimmaa
padha sira etung. ta'udduun.
48. Lan wus pirang-pirang Ncgara k:mg

Ingsun sarantekake anggone kapatrapan sik-·
sa, ing mangka ahline (wargane) padha
dhalim, bareng wus tckan mangsane Ingsun
nuli matrapi siksa, Ian mung marang Ingsun
Waka-ayyim min qaryatin amlaitu lahaa
piyambak panggonan bali. wahiya zhaalinlatun tsumma akhadztu-
haa, wa ilayyal mashiir.
633
J.:;jCi:' lan tugas pokok Rasul iku dadi

juru pepeling!
49. Dhawuha sira Muhammad!: "He para
manungsa, satemene aku iki marang sira
mung dadi juru pepeling kang nyata, (ka- Qui yaa ayyuhan naasu innamaa ana la-
lawan anggunakake basa kang sira n!!erteni)". \rum nadzUrum mubiin.
50. Mangka wong-wong kang iman sarta
J
nindakake laku becik, dheweke bakal oleh
pangapura Ian rezeki kang mulya, yaiku
Suwarga.
Falladziina aamanuu wa 'amilush shaali-
haati lahum maghfrratuw wa rizqun
kariim.
51. Lan wong-wong kang sumeja 'ambatal-

ake Ayat-ayatlngsun sarta padha duwe pa-
ngira bisa ngapesake wong-wong Mu'min,
wong-wong mau bakal dadi ahli Neraka
Jahanam. Walladziina sa'au fii aayaatinaa mu'aa-
jiziina ulaa-ika ash-haabul jahiim.
52. Lan Ingsun lagi macakake Ayat-ayate

Allah, ora ngutus sadurungira Muhammad
sawijining Rasul Ian Nabi, saliyane saben-
saben dheweke, syetan nuli nimbrung (gawe
mamang Ian waswas marang ati Ian pik¥ane
para kang padha ngrungokake), Allah nuli
enggal-enggal ambatalake kang ditibakake
dening syetan iku, Ian netepake Ayat-ayate,
Ian Allah iku Maha Nguningani tur Maha Wamaa arsalnaa min qablika mir rasuu-
Wicaksana. liw walaa nabiyyin illaa idzaa tamannaa
alqasy syaithaanu fii IImniyyatihii fa-
yansakhullaahu maa yuJqasy syaithaanu
tsURll"Ra yuhkimullaahu aayaatih, wal-
53. Karsaning Allah andadekake barang

kang ditimbrungake dening syetan iku dadi
coba tumrap wong kang atine ana lelarane,
Ian at os atine. Lan satemene wong-wong
kang nganiaya iku ana ing pasulayan kang
adoh.
Liyaj'ala maa yulqisy syaithaanu fitna-
tal liIladziina fii quluubihim maradhuw
wal qaasiyaati quluubuhum, wa innazh
zhaalimiina lam syiqaaqim ba'iid.
634
54. Lan wong-wong kang wus diparingi

ilmu supaya padha sumurup, manawa sate-
mene kang wus ditetepake saka Ayat-ayate
Ai Quraan iku bener saka Pangeranira, nuli
padha iman, dadi atine wong-wong mau
tetep mantep imam Lan sanyata Allah iku
yekti paring pituduh marang wong-wong Wa Iiya'lamal ladziina uutuJ 'ilma anna-
kang padha iman ing dalan kang bener. hul haqqu mir rabbika fayu'minuu bihii
fatukhbita lahuu quluubuhum, wa innal-
Iaaha lahaadil Iadziina aamanuu i1aa
shiraatim mustaqiirn.
55. Lan wong-wong kafir iku tansah ana

mg kamamangan saka Agama kang bener
(AI Quraan), sahingga wong-wong mau ka-
tekanan pati kalawan ndadak, utawa nekani
marang wong-wong mau siksane dina kang
naas (pertempuran).
Walaa yazaalul ladziina War. , fii mir-

yatim minhu hattaa ta'tiyahumus saa-
'atu baghtatan au ya'tiyahum 'adzaabu
yaumin 'aqiirn.
56. Ing dina iku Panguwasa hamung ana

astaning Allah piyarpbak, Panjenengal'T~ mu-
tusi antarane wong-wong mau, yaiku wong-
wong kang iman Ian nindakake laku becik,
tetep ana ing Suwarga papane kani'matan. A1mulku yauma-idzil IiIlaah, yahkumu
bainahum, falladziina aamanuu wa 'ami-
lush shaalihaati fIi jannaatin na'iim.
57. Dene wong-wong kang kafir, sarta

anggorohake Ayat-ayatlngsun, mangka wong-
wong mau kapatrapan siksa kang ina.
Walladziina kafaruu wa kadzdzabuu bi-

aayaatinaa fa-ulaa-ika Iahum 'adzaabum
Ganjaran Suwarga tumrap· Pahlawan muhiin.
(sed a) hijrah ing dalaning Allah.
58. Lan wong-wong kang hijrah (pindhah)

perlu nglabuhi Agamaning Allah, nuli di-
pateni utawa tumekaning pati, yekti Allah
bakal paring rezeki marang wong-wong mau
kalawan rezeki kang becik ing Suwarga,
Ian satemene Allah iku sabecik-becike kang
paring rezeki. WaHadziina haajaruu fii sabiilillaahi
tsumma qutiluu au maatuu layarzuqan-
nahumul laahu rizqan hasanaa, wa innal-
laaha lahuwa khairur raaziqiin.
635
59. Lan sanyata PanjenengaNe bakal ngle-

bokake wong-wong mau ana ing panggonan
kang nyenengake, Ian satemene Allah iku
Maha Nguningani tur Maha Aris. o~~~
Layudkhilannahum mudkhalay yardhau-
nahuu wa innallaaha la'aliimun haliim.
60. Hiya kang kay a mangkono mau (kang

wus lngsun caritakake), Ian sing sapa males
kalawan piwales kang dikenakake marang
dheweke, banjur dianiaya, temen Allah bakal
paring pitulung marang kang dianiaya, yekti
Dzaalika waman 'aaqaba bimitsli maa
Allah iku Maha Ngapura tur Maha Ngaksama. 'uuqiha bihii tsumma bughiya 'alaihi
layanshurannahullaah, innallaaha la'afuw
wun ghafuur.
61. Kang mangkono mau pitulunganing

Al1ilh, jalaran satemene Allah iku kuwasa
nglebokake wengi marang rina, Ian nglebok-
ake rina marang wengi. Lan satemene Allah
iku Maha Miarsa tur Maha Priksa. Dzaalika bi-annallaaha yuulijul lalla fin-
nahaari wa yuulijun nahaara m laili
wa annallaaha samii'um bashiir.
62. Kang mangkono mau kakuwasaNing , /1, ~"'r;, -,;;,,;' P.,.::::.\~;,'

• ",,,I t//.~
W ~\t.,,.
I
Allah, jalaran satemene~llah iku haq, Ian ~l:.ly~.\..o\':')\.J.l.7Yt~ <ill d 'l~)-

sanyata kang disembah saliyane Allah iku 9,11t\~h."" ,,~ t 'f;" '\
L r"'it -::'~ d,:, ,9
batal. Lan sanyata Allah iku Pangeran kang C?~tur ybc.l.lJ I.:) ..h>~Y ;- \ / »
Maha Luhur tur Maha Agung. Dzaalika bi-annallaaha huwal I;aqqu wa
anna maa yad'uuna min duunihii huwal
baathilu wa annallaaha huwal 'aliyyul
Ni'mat peparinging Allah tumrap sa- kabiir.
kabehing manungsa.
63. Apa sira durung mangerti, yen sate-
mene Allah wus nurunake banyu saka La-
............
~y:ot:;jt\;~~-::-Jt ~jj.;t1t t.;) t.;

;' 1
;.n.",,,,
,/;';,;, //
ngit, banjur Bumi iku dadi ijo fOYO-royo? / (f '" \ ;' .. ,/ / , 9 7.,'"
~"' .... ~~t~tb~'W"
Sanyata Allah iku Pangeran kang Maha Alus
tur Waspada.
~ '" ~ UO)~.n
.. /
AIam tara annallaaha anzala minas sa-

maa-i maa-an farushbihul ardhu mukh-
dharrah, innallaaha lathiifun khabiir.
64. Kabeh kang ana ing Langit-Iangit Ian ".l. 11 t/ j, •• / , • r", / . \ \ / . (/ {"
Bumi iku kagungane Allah piyambak, Ian d.lItl,;.)"" u.f..> '!It ~ 1...0 J 9.;.:~!.n ~ loA 4.\., \.
sanyata Allah iku Pangeran kang Maha t t. "'it{.!~it~~1 A
Sugih tur Maha Pinuji. o~~yer& M 1~
Lahuu maa fissamaawaati wamaa fiI

ardh, wa innalIaaha lahuwal ghaniyyul
hamiid.
636
65. Apa sira durung sumurup manawa /"';, .,/. • f'ii: ,~;''' ,,' ",-" /""//
satemene Allah wus nguwasakake barang ~!,,~)).lt~~~~ a.Lt~ty,.~t-,,\A
I kang ana ing Bumi iku kanggo sira kabeh, I~(.'/Tri,\ :'~\ 1~/ j, 'L'/'t . ,~,(.
\ I Ian PanjenengaNe uga wus. nguwasakake e'~tj-~~~.-' f~ ~ ~""~
V prahu· kang .Ielayarln ana mg Samudera ",'9// : ".I. " J,.:r' .• /. //
kalawandhawuhe? Lan PanjenengaNe nahan u-,.J~~~dJJt~t~.>)i~'it\..9)JH~
Langit supaya ora runtuh ana ing Bumi., ", -u,
kajaba kalawar, Idzine. Satemene Allah iku 0 ~J
Maha Welas tur Maha Asih marang manungsa. A1am tara annalIaaha sakhkhara lakum
maa fil ardhi wal fulka tajrii fil bahn
bi-amrih, wa yumsikus samaa-a an ta-
qa 'a 'alai ardhi illaa bi-idznih. innaIlaaha
binnaasi iara-uufur rahiim.
66. Lan PanjenengaNe kang nguripa~e s~ra p{,>:;t!:~ ,~.~~ J~t~'"

) kabeh, PanjenengaNe banJur matem Slra •• ::- •• ~ . ..",.y>J •• ;,- -'
."
'. J kabeh, nUl.i nguripake maneh. Satemene o'l;;~ ~(j~t~t
V manungsa lku banget anggone ora ge~em )... ;;
syukur marang ni'mat peparinging Allah. Wa huwal ladzii ahyaakum tsumma
yumiitukum tsumma yuhyiikum, innal
insaana lakafuur.
Saben ummat anduweni pranatan

Agama (syare'at) kang tartamtu.
67. lngsun wus andamel pranatan Agama

(syarc'at) tumrap sabcn-saben umat, kang
padha ditindakakc. Mangka wong-wong ahli
Agama aia padha ambantah marang sira
Muhammad ana ing perkara nyembeleh ke- " .. " ./.
o~
~ ......
wan, Ian sira ngajaka Tauhid marang Pange-
r:mira. Satemene sira iku yckti ana ing Likulli ummatin ja'alnaa mansakan hum
pituduh kang bener (jejeg). naasikuuhu falaa yunaazi'unnaka fil am-
ri wad'll ilaa rabbik. innaka la'alaa hu-
darn mustaqiim.
6S. Lan manawa wong-wong mau am ban-

tah ing sira Muhammad, sira dhawuha:
"Allah kang luwih J\1aha Nguningani lllg Wa-in jaadaluuka faqulillaahu a'lamu
kaheh kang sira rindakake". bimaa ta'l&muun.
69. Allah kang bakal ngukumi antaranira

ana ing besuk dina Qiyamat ing prakara
kang sira pasulayakake.
Allaahu yahkumu bainakum yaumal qi-

yaamati fiimaa kuntum fiihi tahtaIifuun.
637
70. Apa sira dirung sumurup, yen sate-

mene Allah Maha Nguningani kabeh kang
ana ing Langit Ian Bumi? Satemene kabeh
iku sinebut ing Kitab (Lauhil Mahfuzh).
Sanyata kang mangkono mau gampang ba-
nget mungguhing Allah. AIam ta'lam annallaaha ya'1amu maa fu-
samaa-i waI ardh, inna dzaaIika fii kitaab,
innadzaaIika 'aIallaahi yasiir.
Alasane wong kafir nyembah saliyane

Allah iku ora maton.
71. Lan dheweke (kafir) padha nyembah
sesembahan saliyane Allah, kang ora pisan-
pisan tumrap sesembahan iku, Allah nurun-
ake hujah katerangan kang nyata kanggo
netepake kabenerane, Ian anggone padha Wa ya'buduuna min duunil laahi maa
nyembah iku tanpa ilmu. Lan tumrap wong- lam yunazzil bihii sutthaanaw wamaa
wong kang nganiaya iku ora ana kang Iaisa labum bibii 'iIm, wamaa Iizhzhaa-
Iimiina min nashiir.
teUllung.
72. Lan manawa Ayat-ayatIngsun kang

pratela diwacakake marang wong-wong mau,
yekti sira sumurup gethinge katon ana ing
raine wong-wong kafir, malah meh bahe
wong-wong m~ namakake kekerasan marang
wong-wong kang macakake Ayat-ayatIngsun
marang dheweke. Dhawuha sira Muhammad:
"Apa gelem sira tak kabari kang sira anggep
luwih ala tinimbang kang sira gethingi iku?
Yaiku Neraka kang wus dicawisake dening
Allah tumrap wong-wong kang kafir, Ian Wa idzaa tudaa 'alaihim aayaatunaa
iku ala-alaning panggonan bali. bayyinaatin ta'rifu fJi wujuuhil Iadziina
kafarul munkar, yakaaduuna yasthuuna
billadziina yaduuna 'aIaihim aayaatinaa,
qui afa-unabbi-ukum bisyarrim min dzaa-
Iikum, annaar, wa 'adallaahul ladziina ka-
faruu, wa bi'sal mashiir.
73. He, para manungsa! Mara padha ngru-

ngokna sanepa (kahanan) kang arep di-
terangake: Sanyata barang-barang kang pa-
dha sira sesuwuni (pepundhi) saliyaning
Allah; ora bakal padha bisa gawe laler siji
wae, lan sanadyan padha kekumpulan perIu
arep anggawe laler mau. Lan manawa laler
mau nithil barang kang ana ing dheweke,
dheweke ora padha bisa nylametake (ang-
gondeli) barang mau saka panithile laler. Yaa ayyuhan naasu dhuriba matsaIun
fastami'uu Iahuu innaI Iadziina tad'uuna
Dadi kang nyenyuwun Ian kang disuwuni min duunil Iaahi lay yakhluquu dzubaa-
apes kabeh. baw waIawij tama'uu labuu wa-iy yaslub-
638
humudz dzubaabu syai-al Iaa yastanqi-

dzuuhu minhu, dha'ufath thaalihu waI
mathluub.
74. Wong musyrik ora ngagungake Allah

kanthi' sabener-benere. Sanyata Allah mau
kang Maha Kuwat Maha Unggul.
Maa qadarullaaha haqqa qadrih, innaI-
laaha laqawiyyun 'aziiz.
75. Allah karsa mijekake pirang - pi rang

UtusaNe saka Malaikat Ian saka Manungsa,
satemene Allah iku Maha Miarsa tur Maha
Priksa.
A1laahu yashthafIi minaI malaa-ikati
rusulaw wa minan naas, innallaaha sa-
mii'um bashiir.
76. PanjenengaNe Maha Nguningar.i kabeh

kang ana ing sangarepe wong-wong mau,
Ian kabeh kang ana ing saburine. Lan mung
marang Allah piyambak dibalekake kabeh
prakara. Ya'lamu maa baina aidiihim warnaa
khalfahum, wa ilallaahi turja'ul umuur.
77. He, wong-wong kang padha iman!

Sira kabeh padha rukuka, padha sujuda,
Ian padha nyembaha Pangeranira, sira padha
nindakna kabecikan, supaya sira padha begja
oleh kamenangan. Yaa ayyuhal ladziina aamanur ka'uu
wasjuduu wa 'buduu ,abba,kum waf'alul
khaira la 'allalmm tuflillUUIl.
Agama Islam iku dudu Agama kang

rupek.
7X. L.an sira padha mangsaha -perang (jihad)

perlu angrungkebi AgamaNe Allah kalawan
tcmcn-temen, PanjenengaNe wus milih sira
k,;l)ch (kanggo ngluhurake AgamaNe Ian
llJ.lJ'pa pilLllungaNe). Lan PanjenengaNe ora
andamel karupekan tumrap sira kabeh ana
ing Agama, kay a dene Agamane Ramanira,
rhrahim. PanjenengaNe Allah wus paring
Jcneng marang sira kaoeh "Muslimin" sadu-
runge diturunake Quraan, Ian uga ana ing
Quraan iki, supaya Utusan iku dadi saksi
tumrap sira kaheh, Ian sira dadi saksi tumrap
para manungsa. Mangka sira kabeh padha
nindakna Shalat, Ian aweh Zakat sarta sira
padha nyekela kang kukuh ing AgamaNe
639
Surat 22 AL HAJJ (HAJI) Juz 17.
Allah. PanjenengaNe Allah iku Bendaranira, Wa jaahiduu fillaahi haqqa jihaadih,

mangka PanjenengaNe iku becik-becike Ben- huwaj tabaakum wamaa ja'ala 'alaikum
fiddiini min haraj, millata abiikum
dara Ian becik-becike kang paring pitulung. ibraahiim, huwa sammaakumul musli-
mona min qablu wa fii haadzaa Iiyakuu-
** *) nar rasuulu syahiidan 'alaikum wa takuu·
nuu syuhadaa-a 'alan naas, fa-aqiimush
shalaata wa aatuz zakaata wa'tashimuu
billaah, huwa maulaakum fani'mal mau-
laa wa ni'man nashiir •
* *'). Minangka panutupmg katerangan ingkang wigatos inggih punika nyinau-bandhingan (com·
parative-study of Quran) saking surat Al Hajj sarta surat Al Mu'minun saged katerangaken
makaten :
1. Kekalihipun sami-sami anerangaken prakawis mula-buka tumitahipun manungsa, ngrem-
bakanipun paguyuban sarta patembayaning sosial, ekonomi sarta kabudayan, sadaya
kawontenan kasebat punika anedahaken bilih sadaya karyaning manungsa ing , Alam Donya
punika badhe dumugi pentokipun dinten Qiyamat ingkang tamtu badhe dhateng!
2. lug surat AI Hajj tiyang Mu'min dipun wajibaken nindakaken Shalat, Zakat, sarta Amal-
amal shaleh, dene wonten ing akhir surat Al Mu'minutl kadhawuhan supados estu-estu
anggenipun nindakaken, sarta anebihana tumindak zina Ian sanes-sanesipun rm.'siyat,
ingkang sup ados gesangipun wilujeng ing Donya dumugining Akherat.
3. Ugi kekalihipun sami-sami anyebataken sejarah ummat ing zaman kina, sarta bukti wontctl-
ipun Allall sarta sifat Sawijinipun.
640
Surat 23 AL MU'MINUN (PARA WONG MU'MIN ) Juz 18
AL MU'MINUN (PARA WONG MU'MIN )

Tumuruning wahyu ana ing Mekkah, 118 ayat.
Tumurun sawuse surat AI Anbiyaa'
JUZ 18

MahaAsih.
Bi8lllillaahir rahmaanir rahiim.
Kamenangan rumrap para 'wong

Mu'min.
1. Sanyata para wong Mu'min bakal
begja.
Qad aBahal mu'minuun.
, 2. Yaiku wong Mu'min kang padha khu-

syu' (konjem) ing dalem Shalate.
A1ladziina hum f"Ii shaIaatihim khaa-
- iyi'uun.
3. Lankang padha nyingkiri samubarang

kang laha (muspra).
Walladziina hum 'ani! laghwi mun-
dhuun."
4. Lan kang padha nindakake (mbayar)

Zakat.
Walladziina hum lizzakaati faa'i1uun.
5. Lan kang padha rumeksa marang farji-

farjine (au rate).
Walladziina hum Iifuruujihim haafizhuun.
641
Surat 23 AL MU'MINUN (PARA WONG MU'MIN) Juz 18
~. . Saliyane ~aran~ bo!o-?ojone utawa ~~~~J~~;t~G3t~ 1t.,

wadon kang dadl mehke (Janyahe). Temen
dheweke ora padha cinacat.
. "'.-.-
~
0
,
~~:;;
Dlaa 'alaa azwaajihim aumaa malakat

aimaanuhum fa-innahum ghairu ma-
'Iuumiin.
7. Dene wong kang ngupaya (nindakake)

saliyane bojo Ian jariyahe, sanyata dheweke
mau wong kang padha nerak jng angger Famanibtaghaa waraa-a dzaalika fa-ulaa-
(duraka). ika humul 'aaduun.
8. Lan kang padha anjaga marang kang

dipercayakake (barang 'titipan) Ian '!iasang-
gemane. WaUadziina hum Ii-amaanaatihim wa
'ahdihim raa'uun.
9. Lan kang padha rumeksa marang Sha-

lat-Shalate.
WaIladziina hum 'alaa shalawaatihim
yuhaafizhuun.
10. Wong Mu'min kang mangkano mau,

bakal padha dadi waris.
Ulaa-ika humul waaritsuun.
11. Yaiku kang bakal padha tampa waris

Suwarga Firdaus, ana ing kana dheweke
bakal padha langgeng. 664 ) Alladziina yaritsuunal frrdausa hum iii-
haa khaaliduun.
664). Kados kasebat ing comparative study bilih prakawis mula·buka tumitahing manungsa, pa-
ngrembakanipun paguyuban sarta patembayataning sosial, ekonomi sarta kabudayaning rna·
nungsa ing Jagat-raya punika sangitan paraning dumadi saking eyang Nabi Adam, ingkang
sarana Kodrat-Iradatipun Gusti Allah katitahaken salting saripathining siti, makaten kados
kasebat ing ayat No. 12 dumugi No. 14.
Dene ayat No.1-II punika anerangaken bilih supados gesangipun para manungsa
punika tata Ian tentrem, stabil kaamanan saria dinamis usalla ikhtiaripun ngupados ka-
makmuran sesarengan, dhawuhing Allah ing ayat punika ganiblang cethl\ wela'wela, inggih
punika supados satunggal-satunggalipun tiyang· asifat 7 perkawis: 1. Khusyu' ShalatipLn,
2. tebih salting barang uta';vj perkawis ingkang nglaha (muspra-muspra), 3. Mbayar Zakat
(ingkang sampun kuw'ljiban), 4. RumcY.sa lng farji (kawiranganipun), 5-6. Anjagi barang
ingkang dipun pinitadosaken !an anjagi sasanggemanipun, 7. Gemati ing Shalat·shalatipun,
makaten menggahing versi syare'at Islam ambangun masyarakat!
Khusyu' utawi konjem ing dalem Shalatipun ingkang dipun maksud khusyu' wonten
ing lahir Ian batos, mantheng sana madheping manah dhumateng Allah ingkang Maha Kuwahos.
Dene rumeksa ing Sholat, tegesipun nindakak£. Shalat wau saleresipun miturut syarat Ian
rukunipun. Upami: this wonten ing wekdalipun baten ngantos kabrojol, Ian solah·bawa sarta
waosanipun, teriib Ian urut miturut samesthinipun. Shalatipun tiyang punika nuwuhaken
simpatik ing ngasanes, sabab bares muna-muninipun, Ian inggih bares unggah-ungguhipun
Shalat. Inggih punika seni-budaya salting Shalat.
Dados anggenipun Sha1at. baten kados Shalatipun tiyang munafek, ingkang namung
kangge pamer utawi lelamisan (show) kemawan! Shalatipun boten khusyu' Ian trap tumindak-
ipun namung egla-egle sa.gampilipun; nirsanana surat Msa' ayat: 142, Ian surat Maa'un
ayat: 4-7.
642
Surat 23 AL MU'MINUN (PARA WONG Ml'MIN) Juz 18
Dumadining manungsa Ian kauripan

besuk ing Akherat.
12. Lan sanyata Ingsun wus anitahake
Manungsa (Adam) saka saripathining lemah.
Walaqad khalaqnal insaana min sulaa-
laWn min thiin.
13. Ingsun banjur andadekake turuning

Manungsa saka mani ana ing peranakan
(rahiming wadon). Tsumma ja'alnaahu nuthfatan Iii qa-
raarim makiin.
14. Ingsun nuli andadekake mani iku dadi

getih kenthel, getih kenthel iku nuli Ingsun
dadekake daging kempel, Ingsun nuli nda-
dekake daging \<.empel iku dadi balung,
balung iku banj~r Ingsun buntel daging, b ., I"
:-: .. ~litt .' ".
<II
t lilt -:'1"""'-;
"., " ••
o~~ ~ .d.Il ,~p

banjur lngsull titahake dadi Makhluk liya.
Maha Luhur Allah, sabecik-becike kang ni-
Tsumma khalaqnan nuthfata 'alaqafan
tahake. fakhalaqnal 'alaqata mudh-ghatan fa-
khalaqna! mudh-ghata 'izhaaman faka-
sauna! 'izhaama labman tsumma ansya'-
naahu khalqan aakhar, fatabaarakal
laahu absanul khaaliqiin.
15. Nuli sira sawuse mangkono iku yekti

bakal padha mati.
Tsumma innalrum ba'da dzaalika lamay-
yituun.
16. Nuli satemene sira bakal padha di-

tangekake besuk ana ing dina Qiyamat.")
Tsumma innalrum yaumal qiyaamati
tub'atsuun.
Rumeksa ing kawiranganipun maksudipun anjagi kajaleraniplin utawi kaestrenanipun

saking tindak haram Ian do.a, kadosta zina Ian lampah saru utawi ina, kadosta free sex,
homo sexual, Ian sanes-sanesipun cara modern nanging hakekatipun zina (sedheng).
Jujur tegesipun tindak boten culika, Ian tetes janjinipun boten cidra; kadosta janji
rapat Parlemen pukul 8.00 inggih persis kirang 10 menit, sadaya anggauta sampun sumadya,
antawisipun kirang 2 menit, Ketua Ian Sekjen sampun rinakit siyaga kaliyan sadaya Staf-
Sekretariat, kirang setengah menit palu-pimpinan sampun dipun cepengi Ketua, persis jam 8.00
(on time), Ketua ambikak rapat: dhok, dhok, dhok! Bismillairrahmaanirrahim, rapat Parlemen
kita bikak! Cekakipun kenging kapitados tindak Ian wicantenipun!
*). Katerangan ayat 12-16 punika saged kagerba ing antawisipun makaten: bilih awal proses
tumitahing manungsa putra-wayah Heyang Nabi Adam, nitik ayat 26, 28, Ian 33 surat AI Hijr
Ian sanes-sanesipun, saged kita pilah-pilah kados ing ngandhap punika: 1. Manungsa katitah-
aken sarining endhut (siti teles) utawi "min sulaalatim min thin" punika pribadinipun Adam a.s.
punika cocok ayat-ayat surat AI Hijr kasebat. 2. Dene manawi manungsa wau, maksudipun
sadaya manungsa, awal prosesipun tumitah saking sarining endhut, sabab daya Ian dana saki~~
siti punika nukulaken tetuwuhan, ingkang saking tetuwuhan ngedaiaken dzat baku Ian gtZI
kanglle adeg Jan kalestarian physic (badaniyah) manungsa. 3. Asal dumadining manunglla
boten namung wadhag utawi badaniyah thok, ananging inggih saking Roh utawi Sukma (jiwa).
643
Supaya tetep lestari uriping manungsa

Gusti Allah nitahake 'Alam-raya,
tetuwuhan Ian raja-kaya be"'anahan
(temak).
17. Lan temen Ingsun wus nitahake ana
ing sadhuwurira pitung Langit, Ian Ingsun
..
ora supe marang kabeh titah .
Walaqad khalaqnaa fauqakum sah'a

tharaa-iq, warnaa kunnaa 'anil khalqi
ghaafiliin.
18. Lan Ingsun wus nurunake banyu saka

Langit kalawan kadar sacukupe (kang mura-
kabi), nuli lngsun ngenggonake ana ing
Bumi kasimpen, laTh<Satemene Ingsun Kuwasa
nyirnakake banyu iku. Wa anzaInaa minas samaa-i maa-am hi-
qadarin fa-askannaahu fiI ardh, wa innaa
'alaa dzahaahirn hihii laqaadiruun.
19. lngsun nuli nuwuhake tumrap sira

kabeh kalawan banyu iku pirang - pirang
kebon kurma Ian anggur. Ana ing kono
akeh woh-wohan kanggo sira sarta sawenehe
ana kang sira pangan. Fa-ansya 'naa lakum bihii jannaatim min
nakhiiliw wa a'naahillakum fiihaa fawaa-
kihu katsiiratuw wa minhaa ta'kuluun.
20. Lan Ingsun wus nuwuhake wit Zaitun

thukul saka Gunung Sinai, kang ngetokake
lenga kanggo lawun kang mepengin mangan
tumrap wong-wong kang padha mangan.
Wa syajaratan takhruju min thuuri
sainaa-a tarnbotu hidduhni wa shih-
ghillil-aakiliin.
Gusti Allah andhawuhaken sasampunipun badaning manungsa wau cekap dumadosipun,

ing ngriku Ngarsa Dalem Allah lajeng nitahaken titah sanes, dede jenisipun badan wadbag,
inggih punika Roh. Salajengipun tumunten dados manungsa inggih kita sadaya punika.
Tegesipun manungsa wau lajeng saged nangis, saged gemujeng, saged miampah, saged nyambut
darnel, saged mikir, pokokipun sageL darnel Budaya. Ugi manungsa punika dipun wastani
Siti ingkang rniampah, utawi Barang atos ingkang ebah, utawi Endhut ingkang nangis, Ian
Pepelikan ingkang gemujeng.
Para maos! Manungsa ingkang namung saking dzat wedhi, gamping, to san sasaminipun,
sinareng sampun rinakit sarta tinata dening Allah SWT teka saged mireng, saged sumerep,
saged mangertos, saged mikir, saged wicanten, rerembagan, saged merdamel iyasa punapa-
punapa; cekakipun saged darnel Kabudayan.
Salajengipun rmnungsa wau sanadyan badhe dikados punapa kadigdayanipun, kasa-
gedanipun, tuwin kaprigelanipun, ewa samanten manawi sampun dumugi janjinipun, boten
saged rniajar maUh, nyingkiri pejah ingkang sam pun tinamtokaken ing Allah. Punapa ingkang
makaten punika wau boten anelakaken Maha Kuwaos sarta Maha Sampurnanipun Allah
Pangeran ingkang nitahaken?
Lan ingkang makaten wau punapa inggih dereng cekap kangge kupiya tandba b"kti
bilih Allah pane en Kuwasa badbe nggesangaken malih dhateng tiyang-tiyang ingkang sampun
sami pejah?
644
21. ian satemene raja-kaya iku dadi ibarat

tumrap sira kabeh. Ingsun paringi omben-
om ben ira kabeh saka barang kang ana ing
wetenge, Ian raja-kaya iku akeh maneh
kamanfa'atane tumrap sira, Ian sawenehe Wa inna lakum iii an'aami Ia'ibratan
ana king sira pangan. nusqiilrum mimmaa fii buthuunihaa
walalrum fiihaa manaafi'u katsiiratuw
wa minhaa ta'kuluun.
,,,22. Lan sira nalika Ielungan bisa nunggangi

ke~an iku, Ian nunggang prahu.
Wa 'alaihaa wa 'alai fulki tuhmaluun.
Sejarah da'wahing para Andika Rasul.

23. Lan temen Ingsun wus ngutus Nuh
marang kaume, pangandikane: "He kaumku!
Sira padha nyembaha marang Allah, jalaran
sira kabeh ora duwe Pangeran kang wajib
disembah, kajaba mung PanjenengaNe pi- Walaqad arsalnaa nuuhan ilaa qaumihli
yambak, apa sira ora padha wedi marang faqaala yaa qaumibudul-laaha maa Ia-
siksaNe manawa sira nyembah saliyane Pan- lrum min ilaahin ghairuh, afalaa tatta-
jenengaNe?" . quun.
24. Para gegedhuge wong kafir saka kaume

padha celathu: "Iki ora ana liya kajaba
manungsa kaya sira kabeh, kang duwe pa-
ngarah dadiya wong linuwih ngungkuli sira,
saupama Allah ngersakake mesthi Panjeneng-
aNe ngutus Malaikat. Salawase urip aku
durung tau krungu kaya kang diucapake
dening Nuh iki ana ing zamane Bapak-
Faqaalal mala-ul ladziina kafaruu min
bapakku biyen! qaumihii maa haadzaa illaa basyarum
mitslukum yuriidu ay yatafadhdhala
'alailrum, walau syaa-allaahu la-anzala
malaa-ikah, maa sami'naa bihaadzaa fii
aabaa-inal awwaliin.
25. Ora ana liya dheweke iku kajaba

wong lanang kang owah 'akale. Mula padha
serantekna tumeka mangsane". In huwa illaa rajulum bihii jinnatull
fatarabbashuu bihii hattaa hiin.
26. Nuh matur nenuwun: "Dhuh Pangeran

kawula! Mugi Paduka paring pitulung dha-
teng kawula. jalaran tetiyang wau sami
anggorohaken dhateng kawula!".
645
27. Ingsun nuli paring wahyu marang Nuh,

dhawuh Ingsun: "Sira gawea' prahu kalawan
pengawasan sarta wahyu saka ngarsanIngsun,
sabanjure manawa wus tekan waktune sik-
sanlngsun Ian tannur (keren) 665) wus
nguncratake banyu. Sira lebokna ing prahu
iku, sawarnaning sa to kewan sajodho-sajodho
mangkono uga ahlinira, kajaba kang wus
tinakdir bakal ketaman siksa saka antarane
wong-wong mau. Lan sira aja matur maneh
marang lngsun ing perkaraning wong-wong Fa-auhainaa ilaihi anishna'iI fulka bi-
kang nganiaya, jalaran satemene wong-wong a 'yuDinaa wa wahyinaa fa-idzaa jaa-a
mau bakal dikelemake kabehl iIIIllnmaa wa faarattannuur, fasluk fiihaa
min kuUin zaujainitsnaini wa ahlaka illaa
man sabaqa 'alaihil qaulu minbum,
walaa tukhaathibnii filladziina zhallllllluu,
innahum mughraquun.
28. Mangka manawa sira, sarta wong kang

bebarengan kalawan sira wus padha nung-
gang prahu iku, sira ngucapa: "Sadaya puji
kagunganipun Allah, ingkang sam pun milu-
jengaken kula sadaya saking kaum ingkang Fa-idzas tawaita anta WiIIIllilllll ma'aka
nganiaya" . 'alai fulki faqulil hillllldu lillaahil ladzii
naiiaanaa minal qaumizh zhaalimiin.
. '1'-- ......... , rj/'.c, ~?,.

29. Sarta sira nguca-pa pa~uwun maneh: ~I..:.j\-, Q~j}.;.o'~..?t~;JJi":;-~1\
'.; "'.,
J "Dhuh Pangeran kawula! Mug! Paduka mang-
genaken kawula ing panggenan ingkang ka-
thah Berkah dalem Allah, tuwin Paduka
o~~t
". • •
punika sae-saenipun ingkang Paring pang- Waqur rabbi anzilnii munzalllllll mubaa-
genan!". rakaw wa anta~khairul munziliin..
30. Sanyata kabeh kang wus Ingsun tin-

dakake marang Nuh Ian kaume iku, temen
dadi tandha yekti KakuwasanIngsun, Ian sa- funa fii dzaalika ia-aayaatiw wa-in
temene Ingsun kang maringi cobaan ian kunnaa lamubtaliin.
teteran marang kaume Nuh.
31. Sawuse wong-wong mau dirusak sirna,

Ingsun nuli nitahake kaum liya.
Tsumma anaya'naa mim ba'dihim qaman
aakhariin.
665). Tannur kados dene luwengan ing ngiebet siti, punika tannur pirantos ngopen darnel roti
ing zaman Nabi Nuh aoS. dipun damel saking siti lempung, anggenipun ngiepa ngangge asta
kemawon. Sarehning luweng tannur wau pirantos ngepan (oven) roti kalayan mawa, dados
garing, manawi teles kenging toya, roti boten mateng. Dados manawi tannur ngfmcrataken
toya kathah, laieng mulak-mulak toyanipun punika pratandha badhe banjir bandhang.
646
Surat 23 AL MU'MINUN (PARA WON~ MU'MIN ) Juz 18
32. Ingsun nuli ngutus marang wong-wong

mau sawijining Utusan (Hud),666) saka go-
longane, kalawan dhawuh: "Sira padha
nyembaha Allah, jalaran sira ora duwe Pa-
ngeran, liya kajaba mung PanjenengaNe Allah
Fa-arsalnaa fiihim rasuulam minbum
piyambak, apa sira ora wedi kalawan siksaNe, ani'budullaaha maa Iakum min ilaahin
manawa sira nyembah saliyane Panjenenga- ghairuh, afalaa tattaquun.
Ne?".
3 3. Lan para panggedhe tsaka kaume kang

padha kafir, Ian anggorohake kalawan bakal
katemune karo dina Akhir (anggone di-
tangekake maneh sawuse mati), dheweke
wus padha Ingsun paringi kani'matan ana
ing kauripan Donya, Ian padha ngucap:
"Ora ana liya iku, kajaba manungsa kaya
sira, kang mangan saka barang kang sira
pangan sarta ngombe saka barang kang padha
Wa qaalal mala-u min qaumihil Iadziina
sira ombe. kafaruu wa kad~dzabuu biliqaa-i1 aakhi-
rati wa atrafnaahum m hayaatid dunyaa,
maa haadzaa illaa basyarum mitslukum
ya 'kulu mimmaa ta 'kuluuna minbu wa
yasyrabu mimmaa tasyrabuun.
34. Lan manawa sira manut marang ma-

nungsa kang kaya sira kabeh, lha yen mang-
kono temen sira padhiL kapitunan. Wala-in atha'tum basyaram mitsIakum
innakum idzallakhaasiruun.
35. Apa dheweke anjanji marang sira, yen

sira mati, ing mangka wus dadi lemah, Ian
balung, sira bakal padha diwetokake saka
kubur diuripake maneh?
Aya'idukum annakum idzaa mittum wa

kuntum turaabaw wa 'izhaaman anna-
kum mukhnijuun.
36. Tangeh lamun adoh banget apa kang

dijanjekake marang sira kabeh iku.
Haihaata haihaata Iimaa tuu'aduun.
666). Ayat 31 Ian 32 punika dening para Sarjana (Jumhur) Mli Tafsir. salting Riwayatipu~ Sekabat
Ibnu Abbas r.a. anerangaken bilih kaum enggal wau, kaum 'Ad, inggih kaumipun Nabl Hud a.s.
647
37. Ora ana urip kita kabeh iku, kajaba

mung urip sapisan ana ing Donya iki, aku
kabeh mati,. Ian aku kabeh urip,667) Ian
ora pisan-pisan aku kabeh bakal ditangekake
urip maneh.
In hiya illaa hayaatunad dun-yaa namuu-
tu 'ta nahyaa wamaa nahnu bimab'uu-
tsiin.
. . . ,"-r.l"'r"".r~ '\~
38. Ora ana liya dheweke iku, kajaba wong ~\.o';~~;hl<.:r"~l~.J~}.",ao~-""
.... ", ... " n .
lanang kang gawe gegorohan
. ngaku-aku atas
asmaNe Allah, Ian ora pisan-pisan aku kabeh
.....
0 ~ 'U
('" .,
percaya marang dheweke". " i'
In huwa ilIlla rajulu(n)iftaraa 'alallaahi

kadzibaw wamaa nahnu lahuu bimu'mi-
niin.
39. Rasul iku matur do'a: "Dhuh Pangeran

j kawula! Mugi Paduka paring pitulungan dhu-
mateng kawula, jalaran tetiyang wau sami QaaIa rabbinshurnii bimaa kadzdzabuun.
anggorohaken dhateng kawula!".
40. Allah ngandika: "Sadela maneh wong-

wong mau mesthi bakal padha getun!".
Qaala 'ammaa qaliilillayushbihunna naa-
dimiin.
41. Wong-wong mau nuli kapatrapan siksa

kalawan sabenere, wong-wong mau nuli lng-
sun dadekake kaya dene uwuh aking kang
kentir ing banjir, mangka adoh temen rah-
mating Allah saka kaum kang nganiaya. 668)
Fa-akhadzat humush shaihatu bilhaqqi
faja'alnaahum ghutsaa-a, fabu'dal 1iI-
qaumizh zhaalimiin.
42. Ingsun nuli anitahake kaum-kaum liya,

sawuse wong-wong mau padha dirusak sir-
na!669)
Tsumma ansya'naa mim ba'dihim qu-
ruunan aakhariin.
667). Maksudjpun wonten ingkang pejah, lajeng wonten malih ingkang lahir.
668). Para Mufassirin (Ahli Tafsir) anerangaken: kados makaten akibatipun tetiyang kafir sami sirna
kasiksa ing Donya Ian langgeng ing Neraka, ing mangka sawaunipun tiyang ingkang badanipun
ageng Ian rosa, kasugihan Ian kawibawanipun ageng kaloka kazhalimanipun, sareng dipun
siksa namung kados sampah gating kentir ing banjir bandhang.
669). Inggih punika kaumipun Nabi Shaleh, kaumipun Nabi Luth, Ian kaumipun Nabi Syu'aib.
648
43. Ora ana sawijining ummat kang bisa J, -: " .

o (:)-,.P.;
~~ "r....1... :l'!~ .:....~ l,; .. ",.
" -' ~t ~- V"" ~
ngajokake ajale Ian uga ora ana kang bisa
ngundurake ajale. Ma· tasbiqu min ummatin a,iaIahaa
wamaa yasta'khiruun.
44. Ingsun banjur ngutus para Utusan-

Ingsun ganti-gumanti. Saben-saben Utusan
iku rawuh ma~ang ummat, wong-wong mau
padha anggorohake marang Utusan. lngsun
nuli ngrusak ganti-ganti, sawenehe nuli ka-
susul liyane, Ian dheweke Ingsun dadekake
kembang lambe kadadean-sejarah. Adoh ti- Tsumma arsaInaa rusulanaa tatraa, kuDa-
men Rahmate All3:h (karusakan) tumrap maa jaa-a ummatar rasuuIuhaa kadzdza-
wong-wong kang ora percaya. buuhu fa-atba'naa ba'dhahum ba'dhaw
waja'aInaahum ahaadiits, fabu'daI Ii-
qaumil Iaa yu'minuun.
45. Ingsun banjur ngutus Musa Ian Harun

sadulure, kalawan ngampil tandha yekti-
nlngsun, Ian hujjah - katerangan kang nya-
ta. 670 )
Tsumma arsaInaa muusaa wa akhaahu

haaruuna bi-aayaatinaa wa suhhaanim
mubiin.
.' I ~ ......1. r~ ."""~ .ro::' .J::i'"". "" . . .., •• .'\'

46. Rawuh marang Flr'aun an para pang- ~.,,;:!,.:JO ~ ~~IS "I'-t.M"CJ-"'~I,.)!.t.,
.
gedhe, mangka wong-wong mau padha gu- '. -T:..
medhe sarta dadi kaum kangkumalungkung o~Jt
(adigang, adigung, adiguna!).
llaa fif'auna wa mala-ibii fastakbaruu
wa kaanuu qauman 'aaIiin.
4:. ~ong-wong mau padha ngucap: "Apa t"""r""~'

hlya klta gel em percaya marang wong loco
r"'I~_ .""""'"
~ ~;':;~~o:) ·,'''''....'t~
""
:'l~~tW~.t."
.~ ,
kang kaya kita, lah wong-wong kaume bae, 0 'G>;~
malah padha nyembah marang kita?".
Faqaaluu anu'minu libasyaraini mitsIi-
naa wa qaumahumaa Ianaa 'aabiduun.
48. Wong-wong mau nuli nggorohake karo-

karone, dheweke (Fir'aun sawadyane) padha
dadi golongane wong-wong kang dirusak
Fakadzdzabuu humaa fakaanuu minaI
sirna. muhJakiin.
670). Mu'jizatipun Kanjenc Nabi Musa a.s. wonten sanca, inuih punika: teken. uta, waianc. tuma,
kodhok. rail. angin lesus. Segara. Ian pagunungan Thursina. Mirsanana kitab "Tarlkbul Anbiya' ..
utawi "Sejarah para Andika Rasul".
649
49
.
Lan. temen Ingsun wus paring kitab
o\:J"~;,o4).aJ ~ 1$"'.>" •• "t ~-' .\.,
u:.:;' '''''''" ..
..... ' ....' .... ,'"....<.... '-('(t'· ".,
Taurat marang Musa, supaya wong-wong
Bani Israil padha oleh pituduh.
Walaqad aatainaa muusal kitaaba la'ala-
hum yahtaduun.
50. Lan putrane Maryam, 'Isa sarta Ibune,

Ingsun dadekake tandha yekti kakuwasaan-
Ingsun, Ian sakarone wus Ingsun panggonake
ana ing panggonan kang ahuwur, kang pela-
tarane rata turbanyune mili; yaiku sawiji- Wa ja'alnabna maryama wa ummahuu
ning papan ing Palestina. aayataw wa aawainaahumaa iIaa rab-
watin dzaata qaraariw wa ma'iin.
Agama kaampil para Andika N9.bi Ian

Rasul iku mung Agama kang sawiji.
51. He para Utusaning Allah! Sira padha
mangana barang kang becik-becik (suci-suci),
Ian padha nindakna 'amal kabecikan. Sanyata
Ingsun Nupiksani samubarang kang padha
sira tindakake.
Yaa ayyuhar rasuulu kuluu minath
thayyibaati wa'maluu shaalihaa, innii
bOOaa ta'maluuna 'aliim.
52. Lan sanyata piwulang iku, Agamanira

kabeh, Agama kang sawiji, Ian mung Ingsun
Pangeranira kabeh, muiane sira padha wedia
marang Ingsun piyambak.
Wa inna haadzihii ummatukum umma-
taw waahidataw wa ana rabbukum fat-
taquun.
53. Ananging wong-wong banjur padha

mecah-mecah prakarane Agama kang 'ana an-
tarane dheweke dadi pirang-pirang pantha.
Siji-sijining pantha padha. dhemen (kascng-
sem) rnarang anggepe dhewe-dhewe. 671 ) Fataqaththa'uu amrahum bainahum zu-
buraa, kuDu hizbOO bOOaa Iadaihim
farihuun.
671). Miturut'dhawuhing ayat punika. tetela bilih Agamining Allah ingkang kaparingaken dhateng
para Andika Nabi. punika namung satunggal. inggih punika Agami Islam ingkang muealaken
Tauhid ing Allah. sarta ambengkas sadaya kamusyrikan (mirsanana surat AI-Anbiya' ayat: 92
Ian surat Zumar ayat: 2 Ian 3). Dene wontenipun Agami wau lajeng pepeeahan tuwin gegesehan
dados pinten-pinten warni. punika namung saking pokalipun tetiyang pandherekipun para
Andika Nabi wau. ingkang sami lacut. jail tur murka kasengsem dhateng kamompyoraning ka-
donyan (mirsanana surat Ali Imran ayat: 19). Pramil~hamung Allah SWT piyambak ingkang
badhe paring putusan akhir (hisab) benjing ing dinten Qiyamat.
650
54. Muhammad! MuIane wong mau ujanen

bae ana ing kabingungane, nganti tumekane.
mangsa (mati utawa siniksa).
Fadzarhum m ghamratihim hattaa hiin.
55. Apa dheweke padha ngira yen anggon-

'lngsun paring bandha, Ian anak pirang-
pirang marang dheweke mau.
Ayahsabuuna annamaa numidduhum bi-
hii mim_maaliw wa baniin.
56. Iku bakal Sun kanggo ngrekatake dhe-

weke ana ing pirang-pirang kabecikan (ka-
begjan)? Ora! Balik tI1ung kanggo nglulu.
Nusaari'u lahum fit khairaat, bal laa
Mung bae dheweke ora padha krasa. 672 ) yasy'uruun.
Sifate wong Muslim kang ikhlas.
57. Dene wong kang padha dheg-dhegan

sabab dening padha wedi ing Pangerane.
Innalladziina hum min khasy-yati I'abbi-
. him musyfiquun.
58. Lan kang padha ngestokake Ayat-

ayating Pangerane.
o
)I ,,··v ,,,',,, .. .1- ;t ",. ~'lt'" . .It.
C)..:.o i.j tII4.J.,) 1.....1 \I - A I,!)'Vo/ ' •• II
J;,J.T..,;; "... ,,~ .. ,"'"
Walladziina hum bi-aayaati rabbihim

01?C~ yu'minuun.
59. Lan wong-wong kang padha nyeku-
thokake marang Pangerane.
Walladziina hum birabbihim laa yusy-

rikuun.
672). Dhawuhing ayat I>unika mengku suiaos ingkang wigatos, inggih punilm andhawuhaken supados
gesang kita wonten ing 'alam Donya punika kedah ingkang tansah prayitna sarta ingkang
ngatos-atos. Sampun ngantos lena, gumampil Ian gemluweh dhumateng kuwajiban sarta
Agaminipun. Sampun ngantos katlumpen Ian kablithuk namut1;~ ngendel-endelaken kamulyan
utawi kamuktenipun. Awit kamulyan utawi kamukten paparingipun Allah wau, dereng
namtokaken manawi punika kangge marginipun Allah badhe l'.,ring kasaenan utawi kabegjan,
terkadhang punika namung kangge panglulu ingkang badhe dad os sababipun katiwasan utawi
kacilakan. inggih punika ciri-ciri krisis akhlaq utawi krisis panggulawenthah pandhidhik,Ul
ing zaman modern. Saweneh para mudha sami boten gregut ambelani Tanah Wutah Rah,
Nusa Ian Bangsa. Malah sami dem-deman, ubyang-ubyung tanpa gina, nirokaken tiyang Kilenan,
utawi sami nelas-nelasaken artanipun tiyang sepuhipun inglrang nembe angsal kamukten
balldha kadonyan (pangkat Ian semat). Phuh para sutrisna, sarniya enget ing Allah SWT,
enget bilih kita boten sande badhe sowan lng ngarsa dalem Allah. (Mirsanana surat At-'Dlubah
ayat: 55 Ian surat Ali·'!mron ayat: 178).
651
60. Lan wong kang padha gelem meweh-

ake barang kang wus pinaringake marang
dheweke (saka Zakat Ian Sadaqah), sarta
atine padha wedi,673) marga dheweke bakal
padha bali sowan marang ngarsaning Pange-
Walladziina yu'tuuna maa aataw wa
rane. quluubuhum wajilatun annahum ilaa
rabbihim raaji'uun.
61. Sanyata hiya wong kang mangkono

mau sing jeneng padha bebalapan rebut
dhucung ana ing kabecikan, Ian dheweke U1aa-ika yusaari'uuna 111 khairaab wa
bakal padha dhisik ana ing tindak-tindak hum lahaa saabiquun.
becik mau.
62. Lan Ingsun ora amerdi marang SIJ1-

sijining awak, kajaba sakuwate (sakuwasane),
Ian ana ing ngastaningSun pribadi Kitab
cathetan kang anerangake saran a sabener-
benere'674) sarta wong-wong mau ora bakal
Walaa nukallifu nafsan illaa wUs'ahaa
padha dikaniaya. ' wa ladainaa !Gtamuy yantiqu bilhaqqi
wahum laa yuzhlamuun.
Wong kafir diwelehake Ian diancam

siksa.
63. Ananging ati-atine wong-wong kafir
iku kesasar dalane anggone maham kasu-
nyatan iki, Ian dheweke akeh ngamal tu-
mindakc ala liyane maneh. Malah dheweke
tetep ajeg anggone padha nindakake mau.
Bal quluubuhum fii ghamratim min
haadzaa walahum a'maalum min duuni
dzaalika hum lahaa 'aamiluun.
64. Nganti manawa Ingsun wus matrapake

azab ing Akherat marang wong-wong kang
biyen uripe mubra-mubru ing antarane wong-
wong mau, ing waktu iku dheweke jelih-
jelih sambat-sambat melas asih.
673). Sampun nindakaken zakat Ian dedana (sedhekah) mawarni-warni kenging punapa manahipun
ajrih? Jalaran insaf manawi benjing ing dinten Hisab (dipun adili sadaya amalipun) bandha
paparingipun Allah wau tamtu badhe dipun suwuni katerangan ing bab ibadah ....osialipun.
Makaten ugi ing bab ibadah-politikipun, ibadah-ideologinipun, ibadah-militeripun, ibadah-sosial
budayanipun, Ian ibadah-ekonominipun. Sumangga para sutrisna kapanggaliha sarana wiyar,
ing bab ibadah punapa ingkang sampun kita tindakaken dados 'amal-shaleh wonten ing 'alam
parjoangan?! Pramila swawi samia bebalapan utawi kompitisi damel usaha-usaha ngudi dhateng
kasaenan!
674). Kitab cathetan punika seratanipun Malaikat Raqib Ian Atid, ingkang nyathethi sadaya sae Ian
awon, tumindakipun satunggai-satunggaiing manungsa ing nalika gesang wonten 'alam Donya.
Cathetan wau authentic (sanes namung tiru-tiru) sarta objective (miturut kasunyatanipun)
Ian jejeripun dados sekretaris pangadilan Agung ing ngarsa dalem Allah SWT (mirsanana surat
AI-Jatsiyah ayat: 29).
652
Hattaa idzaa akhadznaa muira fiihim

hi! 'adzaahi idzaa hum yaj-aruun.
65. Nuli didhawuhi: "Sira aja padha jelih-

jelih sambat ngaru-ara anjaluk tulung iki
dina, sabab sanyatane sira kabeh ora bakal Laa taj-arul yauum, innakum minnaa
oleh pitulungan kang bisa riylametake saka laa tunsharuun.
siksanlngsun.
66. Satemene Ayat-ayatlngsun (AI Quraan)

iku wus kawacakake marang sira, nanging
sira nuli malah mlengos bali marang Agama- ~"'.'f1~
O\.:.l~
nira biyen.
Qad kaanat aayaatii tutlaa 'alaikum
fakuntum 'alaa a'qaabikum tankishuun.
67. Apa dene padha gumedhe ngaku-aku

anduweni Baitullah, ing mangka. nalika sira
omong-omong perkara AI Qura}l.n ing waktu Mustakbiriina bihii saamiran tahjuruun.
bengi sira ngucapake ucapan nyenyamah
kang nistha ban get.
68. Mula, apa wong-wong mau ora padha

mikir dhawuhing Quraan? utawa apa dhe-
weke wus padha nampa Kitab kang durung
tahu tumeka marang Bapak-bapakne dhek
biyen?
Malam yaddabbarul qaula am jaa-a
hum maalam ya'ti aabaa-ahumul awwa-
liin.
69. Utawa apa wong-wong mau ora su-

murup marang Rasul Utusane, banjur dhe-
weke padha ngungkiri marang Utusan iku.
Am lam ya'rifuu rasuulahum fahum
lahuu munkiruun.
70. Utawa apa patut dheweke nyebutake

Utusan iku (Muhammad) owah akale? Mang-
ka Rasul Muhammad wus ngampil Agama
kang bener, nanging dhasar akeh-akehe wong-
wong iku padha gething marang Agama kang
bener. Am yaquuluuna bihii jinnah, bal jaa-a
hUm bi!haqqi wa aktsaruhum IiIhaqqi
kaarihuun.
653
Surat 23 AL MU'MINUN ( PARA WONG MU'MIN ) Juz 18
71. Lan saupama kabeneran iku (AI Qur-

aan) manut marang hawa nafsune wong-
wong mau, yekti rusak Langit-langit Ian
,Bumi, dalah saisen-isene kabeh. Satemene
ingsun wus nekakake pepeling Quraan ma-
rang wong - wong mau, nanging dheweke
malah padha mlengos saka pepeling. Walawitta~'al haqqu ahwaa-ahum lafa-
sadatis samaawaatu wal ardhu waman
iiihinn, baI atainaahum bidzikriltim
faltum 'an dzikrihim mu'ridhuun.
72. Utawa apa patut: "Sira Muhammad

anjaluk opahan marang wong-wong mau?".
Ora patur, satemene kamurahan peparinging
ganjaran saka Pangeranira iku luwih be-
cik,675) Ian PanjenengaNe iku becik-becike
Am tas-aluhum kharjan fakharaaju rab-
kang paring rezeki. bika khaiir, wahuwa khairur raaziqiin.
J3. Lan satemene sira Muhammad, temen

V ~gajak ing wong-wong mau marang dalane
Agama kang bener. Wa innaka latad'uuhum ilaa shiraatim
mustaqiim.
74. Lan sanyatane wong-wong kang ora

V padha ngandel marang Akherat, iku wong
kang nalisir saka Agama kang bener.
Wa innalladziina laa yu'minuuna bil

aakhirati 'anish shiraathi lanaakibuun.
75. Lan saupama wong-wong musyrik mau

lngsuri paringi rahmat kawelasan Ian Ingsun
ilangi kasusahane kang disandhang,676) mes-
thi wong-wong mau padha tetep lestari ang-
gone 'lacut tur padha kebangeten anggone
Walau rahimnaahum wa kasyafnaa maa
mbudheg bisu. bihim min dhurril lalaijuu fii thugh-
yaanihim ya'mahuun.
675). Paparingipun Allah ganiaran wau wonten ing Donya Ian ugi wonten ing Akherat, langkung-
langkung!
676). Kasisahan wau inggih punika wekdal paceklik panjang, sarta dagangan tetedhan saking Yam an
boten dhateng ing tiyang musyrik ing Mekkah.
654
76. Lan yekti nyata Ingsun wus matrapi

siksa marang wong-wong mau,677) ananging
dheweke meksaora gelem sumarah marang
Allah, Ian ora gel em nenuwun marang Pan-
jenengaNe sarana dhedhepe. Walaqad akhadznaahum bil 'adzaabi
famas takaanuu lirabbibim wamaa yata-
dharra'uun.
77. Nganti manawa Ingsun' wus ambuka

lawang siksa kang banget larane tum rap
wong-wong mau, ing waktu iku dumadakan
dheweke katon padha nglokro!
Hattaa idzaa fatabnaa 'alaibim baaban

dzaa 'adzaabin syadiidin idzaa hum fiibi
mubIisuun.
Wus ora kekurangan tandha-yekti saka
Pangeran manawa kabeh manungsa
ditangeksake saka kubur, perlu diadili
kabeh amal-tumindake, nanging wong
kafir tetep ora ngandel tur ngedak-
edakake!
~~"~~Sit~~!ffi·tgfJJ1t~$.,{A
I'78. Lan Panje.nengaNe kang wus andamel
pangrungu, pandeleng, Ian ati kanggo sira
. kabeh, nanging sathithik banget saka sira
kabeh kang padha syukur. 678 )
o ~:l1S,ti ~;#
Wa huwal ladzii ansya-a Iakumus samoa
wal abshaara wal af-idah, qaliilam maa
tasykuruun.
79. Lan PanjehengaNe kang nitahake sira

/ kabeh terah tumerah ana ing Bumi, Ian
marang PanjenengaNe sira kabeh bakal padha Wa huwal Iadzii dzara-akum fd ardhi
dikumpulakc. wa ilaibi tuhsyaruun.
1 80. Lan PanjenengaNe kang nguripi Ian

kang mateni, Ian mung PanjenengaNe kang
ngatur giliraning rina kala wan wengi, apa
sira ora padha mangerti?
677). Siksa wau kados ingkang kaseksen kaningayanipun Ian kalacutanipun tiyang kafir Ian musyrik
Mekkah dipun wales dados kaseser Ian kawon ajeng-ajengan ing palagan perang Badar! Pemim-
pin jejunggulipun sami katiwasan pejah, wangsu! ing Mekkah katungka dhatengipun paceklik
panjang, kathah karisakan moral ingkang damel crah bibrahing masyarakat, punika ugi siksa
ingkang sakalangkung awrat.
678). Wonten tiga driya ingkang fital: pamireng, paningal,lan manah, tegesipun manawi jantung sam-
pun risak, paningal wuta, Ian pamireng budheg, punika invalide (cacad badan wadhag) ingkang
nguciwakaken sanget, makaten ugi cacad asta Ian suku. Pramila kersaning Allah panca-driya
wau mugi katandukaken amal ingkang utami Ian sae, 'menggahing Masyarakat Ian Agami.
Makaten tiyang ingkang taqwa tansah anjagi panca-driya supados lumampah ingkang sael
655
Wa huwal ladzii yuhyii wa yumiitu

wa Imukh tilaaful laili wannahaar,
afalaa ta 'qiluun.
81. Satemene wong-wong mau kabeh wus

omong kaya omongane wong biyen-biyen!
Hal qaaluu mitsla maa qaalal awwaluun.
82. Wong-wong mau padha ngucap: "Apa (1t~(!'CA~:;~~~·~~,tjt~~\;·A~

manawa aku kabeh mati Ian wU$"ldadi lemah
,,; t " ""
sarta dadi balung, apa hiya aku kabeh bakal °eJ';;H
padha ditangekake?
Qaaluu a-idzaa mitnaa wa kunnaa tu-
rliabaw wa 'izhaaman a-innaa lamab-
'uutsuun.
j? • 1I!- • ", r~9r;." 9~" r~" , ,,,,..

83. Satemene aku Ian Bapak-bapakku bi- ~I:.lJ~~wv.J~t.J<.:.PU\.iu;--,~.M"
yen wus dijanji kala wan janji iki. Ora ana ", "'" .. ~
liya kang dijanjekake iku kajaba dedongeng- 0 ,~~t!&~t~t
an ngaya wara nalika zaman semana".
Laqad wu'idnaa nmnu wa aabaa-unaa
haadzaa min qablu in haadzaa illaa
asaathiirul awwaliin.
84. Dhawuha sira Muhammad: "Kagungane

sapa Bumi dalah kabeh saisen-isene yen
nyata sira sumurup marang kang kagungan".
Qui limanil ardhu waman fiihaa in
kuntum ta'lamuun.
85. Wong-wong mau bakal mangsuli: "Ka-

gungane Allah". Sira dhawuha maneh: "Apa
sira ora mikir (eling) kuwasaNe Pangeran?".
Sayaquuluuna lillaah, qui afalaa ta-
dzakkaruun.
86. Dhawuha sira Muhammad: "Sapa Pa-

ngeraning pitung Langit lal\ Pangeraning
o~•" t .
'Arsy kang agung?".
---
Qui mar rabbus samaawaatis sah'i wa
rabbul 'arsyil 'azhiim.
87. Wong-wong mau bakal mangsuli: "Ka-

beh kagungane Allah". Sira dhawuha maneh:
"Apa sira ora sumungkem ing Allah?".
Sayaquuluuna liliaah,qul afalaa tatta-
quun.
656
88. Sira takona maneh Muhammad: "Sapa

kang ngasta (kagungan) panguwasaning ka-
beh perkara, kang nulungi Ian kang anjaga,
ananging ora ditulungi Ian ora dijaga, ma-
nawa sira padha sumurup?". Qui mam biyadihii malakuutu kulli
syai-iw wahuwa yujiiru walaa yujaaru
'alaihi in-kuntum ta'lamuun.
89. Wong-wong mau bakal mangsuli: "Mung

Allah piyambak kang nguwasani". Dhawuha
sira: "Yen rnangkono, hla kena apa sira
Sayaquuluuna IilIaah, qui fa-annaa tus-
tcka nganti kapusan bektimu marang Pan- hamun.
jcncngaNe?".
90. Satemcnc Ingsun wus nekakake marang

wong-wong mau kalawan piwulang kang
bencr (Agama Tauhid), Ian sanyatane wong- Hal atainaahum bilhaqqi wa innahum
wong mau panccn padha goroh. lakaadzibuun.
9] . Allah iku ora kagungan putra, Ian ora

ana Panger an liya kang ngantheni Panjc-
nengaNe Allah. manawa ana, mesthi .saben
Pangeran bisa gawe makhlJJ..!s. dhewe-dhewe,
temahan sawcnelw Pangeran ngalahake ma-
rang sawenehe Pangcran liyanc. Maha Suci
Allah·saka <lpa bac barang kang disifatake
Mattakhad7,al-Iaahu miw waladiw warnaa
dening wong-wong mau. kaana ma'ahuu min ilaahin idzal ladza-
haba kullu ilaahim bimaa khalaqa wa
la'alaa ba'dhuhum 'alaa ba'dhin, sub-
haanallaahi 'ammaa yashifuun.
92. Panjellcng~Ne kang Nguwasani barang

kang ghaib 679) hin katon. ,\\ulaPanjcnenga-
Ne iku kang Maha I.uhur ngungkuli barang
kang padha dimusyrikakc. 'Aalimil ghaibi wasysyahaadati fata'aalaa
'arnmaa yusyrikuun.
Do'a mugi kareksa aja nganti dadi

golongane wong zhalim.
93. Dhawuha sira Muhammad: "Dhuh Pa-
ngeran kawula! Manawi Paduka saestu badhe
nedahaken dhumateng kawula. Kados punapa Our rabbi immaa turiyannii maa yuu'a-
"siksa ingkang sam pun kajanjekaken ancam- dUUR.
an tumrap tetiyang ingkang nganiaya pu-
nika".
679), Perkawis ghaib. mirsanana surat Al-Baqarah ayat: 3.
657
94. Dhuh Pangeran kawula, mugi kawula

sampun ngantos Paduka dadosaken kanca
sesarengan kaliyan tiyang-tiyang ingkang nga-
Rabbi falaa taj'alnii fil qaumizh zhaa-
niaya".
limun.
95. Lan satemnee pancen Ingsun kuwasa

nuduhake marang. sira ing siksa kang wus
Wa-innaa 'alaa an nuriyannaka maa
Ingsun janjekake minangka ancaman marang na'iduhum laqaadiruun.
wong-wong mau.
Tuntunan kanggo nanggulangi mung-

suh Ian nyuwun reksa saka panggo-
dhaning syetan.
., --f.l' ,/,,. " , ,;,.,,, ,,.,.~;" .... r '9""- ~
96. Mu h ammad, ma nulaka laku al.. sa~a: l..C;f\~J,a~;::.lt~t~~\!~)1.~'
wong-wong mau kalawan tindak kang lUWlh ,.. i"
becik, Ingsun maha Ngudaneni ing dheweke 0 l:J;t.;;.

anggone ngala"'llla marang sira. 680)
Idfa' billati,i hiya ahsanus sayyi-ah,
nahnu a 1amu bimaa yashifuun.
97. Lan munjuka Muhammad: "Dhuh Pa-

ngeran kawula! Kawula nyuwun reksa dhu-
mateng Paduka saking panggodhaning syetan- Waqur rabbi a'uudzu bika min hama-
syetan. zaatisy syayaathiin.
98. Tuwin kawula nyuwun reksa dhuma-

teng Paduka, dhuh Pangeran kawula, supados
syetan-syetan punika boten nyelaki dhateng
kawula. Wa ,a'lludzu bika rabbi ay yahdhuruun.
680). Wicanten utawi tumindakipun kaum musyrikm Ian kafirin ing iampah awon, supados dipun
adhepi sarana pangueap Ian lampah ingkang langkung sae, langkung positif Ian konstruktif,
sauger boten anjalari kekes Ian kamunduran. Ayat punika mengku suraos piwucal leadership
(ilmu Ian sipatipun pemimpin) dhumateng Kanjeng Nabi s.a.w., lumebetipun dhateng para
ummatipun, langkung-Iangkung para pamimpin Bangsa Ian Negari, para Ulama Ian Muballigh,
utawi sintena kemawon. Sadaya wau samia ngagem pakcrti ingkang sae tur utami, inggih punika
manawi dipun awon-awon, dipunbantah utawi dipungegujeng Ian dipunsepelekaken sasamini·
pun, supados dipuntandukana sarana patrap ingkang sae, ingkang nuwuhaken simpatik, lembah
manah, tern bung alus Ian watak ingkang sabar, s~ta panjangka mantep madhep Ian karep tur
ingkang ngyakinaken! Awit pat.;ap ingkang sae tur seni wau, adat ingkang sampun saged ngem-
pukaken manah ingkang atos Ian ngluluhaken hardaning nafsu ingkang keras! Kosok wangsul-
ipun patrap awon tur semrawut, saged ngatosaken manah ingkang empuk Ian ngakenaken
manah ingkang lemes! Mirsanana surat Ali 'Imron ayat: 159 sarta surat Fushshilat ayat: 34-36.
Dados cocok ka!iyan ujaring para Pujangga kita: "Menang tanpa ngasorake, nglurug tanpa bala".
Dene manawi boten kuwawi, kedah-kedah badhe muting, margi dipun ojok-<>joki syetan, enggai
maosa ta'awudz (donga nyuwun pangungsen dhumateng Allah) kados dene dhawuhing Ayat
laiengipun utawi ta'awwudz sanesipun! Awit namung Gusti Allah piyambak ingkang saged
ngayomi salting panggodhaning syetan waul
658
9. Nganti manawa pati iku 681) wus teka

;;marang salah sawijining wong-wong kafir
, mau, dheweke matur: "Dhuh Pangeran ka-
Hattaa idzaa jaa-a ahadahumul mautu
wula! Mugi Paduka amangsulaken kawula qaala rabbirji'uun.
dhaten~ Donya gesang malih".
100. Supados kawula saged anindakaken

kasaenan, sadaya perkawis ingkang sampun
kawula tilar". Pangandikaning Allah: "Ora
pisan-pisan bisa bali", sanyata panuwune
Vl iku mung atur kang diucapake kang tanpa

guna, Ian ing saburine ana aling-aling kang
ngalang - alangi wong-wong mau bisa bali La'allii a'malu shaalihan fiimaa ,araktu
men yang Donya, nganti tekan dinane di- kallaa, innahaa kalimatunhuwa qaa·
tangekake saka kubur". 682) iluhaa, wa miw waraa-ihim harzakhun
ilaa yaurni yub'atsuun.
Lelakon kang ngehat-ehati besuk ing

dina Qiyamat.
101. Manawa wus disebul kalasangka dina

Qiyamat, dina iku wus ora ana maneh ambek
kumaluhur perkara keturunan ana ing an-
tarane wong-wong iku, Ian wus ora ana
maneh sing padha takon-tinakon. 683 ) ta-idzaa lIufikha fishshuuri falaa ansaaba
hainahum ,atltna-idziw walaa yatasaa-a
luun.
1102. Mula sapa bae sing abot timbangane

tI. / bobot kabecikanc hiya wong-wong iku kang
V oleh kabegjan. 684)
Farnan tsaqulat rnawaaziinuhuu fa-ulaa-
ika humul muflihuun.
J O:.:. Dene sing sap a wonge entheng tim-

bangane, mangka wong-wong mau kang pa-
dha kapitunan awake dhewe, bakal padha
langgeng ana ing Neraka Jahanam.
Waman khaffat mawaazllnuhuu fa-ulaa-
ikal ladziina khasiruu anfusahum fii
jahannama khaaliduun.
681). Maksudipun manawi tiyang kafir sampun kedhatengan sakaratil-maut, sampun krejut-krejut
badhe pejah, nyuwun supados dipun panjangaken umuripun, supados saged irnan.
682). Sabakdanipun tiyang pejah punika dipun sarekaken ing kubur, punika sampun pindhab, saking
'alarn Donya pindhah 'alam Kubur, ananging 'alam Akherat dereng; pramila 'alam Kubur wau
dados wates aling-aling antawisipun Donya Ian Akherat. -
683). Tegesipun wonten ing Akherat punika tiyang boten saged angendelaken kulawarga satunggali
trab Ian nasab katurunan, boten saged tulung-tinulung. Saben tiyang gemantung amalipun
piyambak-piyambak.
684). Inggih punika tiyang Mu'min ingkang nindakaken 'amal shaleh.
659
104. Geni Neraka ngobong raine wong-wong

mau, Ian wong-wong mau ana ing Neraka
kono kahanane padha cacad.
Talfahu wujuuhahumun naaru wahum
fiihaa kaalihuun.
105. Ahli Neraka didangu: "Apa Ayat-ayat-

Ingsun durung di~acakake marang sira ka-
beh, lah teka sira malah banjur padha ang-
gorohake?".
Alam takun aayaatii "Jtlaa 'alaikum
fakuntum bihaa tukadzdzihuun.
106. Ature wong-wong mau: "Dhuh Pange-

ran kula! Kawula sampun dipun kuwaosi
dening piawon kawula, pramila kula sadaya
dados tiyang ingkang sasar.
Qaaluu rabbanaa ghalabat 'alainaa syiq-
watunaa wa kunnaa qauman dhaalliin.
107. Dhuh Pangeran kula, mugi Paduka
J ngentasaken kula saking Neraka punika, Ian

kawangsulna ing Donya, awit manawi kula
ngantos wangsul dhateng kekafiran, estu
kula sadaya temtu dados golonganipun te-
Rabbanaa akhrijnaa minhaa fa-in 'udnaa
fa-innaa zhaalimuun.
tiYllng ingkang nganiaya".
108. Allah ngandika: "Dadia asor sira kabeh

ana ing Neraka, Ian aja kakehan atur ma-
rang Ingsun, nyuwun dientasake saka Ne- Qaalakhsa-uu fiihaa walaa tukallimuun.
raka".
109. Karana satemene saka kawulanIngsun

ana sagologann kang matur: "Dhuh Pangeran
kula, kula sampun pitados, mila mugi Paduka
paring pangapunten tuwin paring sih kawe-
lasan dhateng kul!1, awit Paduka punika
Innahuu kaana fariiqum min 'ibaadii
sae-saening Pangeran Dzat ingkang Maha yaquuluuna rabbanaa aamannaa faghfir
. Welas Ian Asih". lanaa warhamnaa wa anta khairur
raahimiin.
110. Mangka sira wong-wong kafir, ngina

marang dheweke wong-wong Mu'min, nganti
sira padha nglalekake e1ingira marang Ingsun,
Ian sira padha anggeguyu katungkul me-
moyoki marang wong-wong Mu'min mau.
Fattakhadz tumuuhum sikhriyyan hattaa
ansaukum dzikrii wa kuntum minburn
tadh-hakuun.
660
n 1. Satemene ing dina iki Ingsun angganjar

wong-wong Mu'min kalawan Suwarga, 685)
jalaran anggone wus padha sabar, sanyata Innii jazaituhumul yauma bimaa shaba-
dheweke iku .wong-wong kang padha begja ruu annahum humul faa-nuun.
(sukses).
112. Allah andangu marang ahli Neraka:

"Pirang tahun lawase sira manggon ana ing
Bumi?". Qaala kam labits-tum m ardhi 'adada
siniin.
113. Ature wong-wong mau: "Kula sadaya

manggen wonten bumi Donya namung S3-
dinten utawi setengah dinten, Paduka mugi Qaaluu labitsnaa yauman au ba'dha yau-
andanguwa dhumateng Malaikat ingkang nge- min fas-alil 'aaddin.
tang 'amal-'amaling makhluk".
114. PangandikaNe Allah: "Sira ora suwe

manggon ana iog Donya, kajaba mung sadela
manawa ditimbang suwene anggonira mang- Qaala illabits-tum illaa qaliilal lau anna-
gon ing Neraka, rmnawa sira padha ma- kum kuntum ta'lamuun.
ngerti" .
685). Maksuding ayat 104 . 111 punika anelakaken bilih papan kalanggengan tiyang kafir wonten
ing Neraka, dene tiyang Mu'min ingkang ahli amal shaleh punika wonten Suwarga ingkang sa-
kalangkung eca-sakeca, sarta tansah pinaringan Sih paliminnaning Allah SWT. Jalaran watak-
ipun tiyang kafir wau wonten Donya sami kumalungkung ;'arta maiben Ian ngina Agama Islam.
Sam; rumaos nyepeng panguwaos ekonomi Ian panguwaos kadonyan sanesipun rumaos pinter
piyambak, pramila lajeng s;nis Ian sering nyepelekaken memoyoki: "Santri-santri (tiyang
Islam) padha jengkang-jengking kuwi nyembah sapa, golek apa?" Criyosipun malih Agami
punika ngribeti kemajengan modern; ing mangka Shalat punika tumindak sportif Ian disiplin
ingkang ambangun satunggal-satunggaling MarlUngsa ingkang paripuma lahir Ian batosipun.
Manawi satunggal-satunggaling warga Negari ingkang Islam sampun nindakaken Sholat sarana
sempuma. Masyarakat utawi Negari badhe tata-tentrem, sepi ing pamrih rame ing gawe (industri
Ian pertanian modern), sarana Berkah Ian Pitedahing Pangeran ingkang Murbeng ngalam. Boten
leres Agami punika anti kemajengan modern, malah estunipun Agami punika dados pondhamen
dhasar tiyang-tiyang ingkang angayahi Ian kawogan pembangunan tehnik-tehnik modern, sarta
mernahaken ancas tujuwanipun pembangunan politik, ekonomi, sosial-budaya, millter, Ian
sadaya aspek kemajengan modern. Manawi boten adhedhasar Taqwa Ian piwucal Agami, gesang·
ipun pribadi badhe cemplang, boten wonten bobotipun Manungsa ingkang taqwa ing Allah, Ian
Masyarakat utawi Negari badhe mujudaken gesang sesrawungan'ingkang memelas kalunta-Iunta
wonten seganten wedhi ingkang benter, ing wusana warganipun sami pating blulung Ian bingung
piyambak nanjakaken umuripun, pangkatipun, bandhanipun, Ian kemajengan tehnikipun
modern malah anambahi risaking mudha-mudhi, lajeng dad os pewaris (generasi enggal) ingkang
boten ambangun masyarakat, ananging malah dados klilip (bakteri) masyarakat, Ian damel risak
sa king nglebet. Kerisakan masyarakat saking nglebet wau lajeng gathuk kaliyan karisakan sakiilg
mengsah, saking njawi rangkah (subversi utawi penetrasi kabudayan Asing). Dados karisakani-
pun masyarakat boten namung kawon perang Ian dipun jajah, ananging risak dening pokallan
anak (generasi) kita piyambak punika satunggaling kagagalan Ian karisakan total ingkang angge-
girisi sanget, boten dumugi manah kula angontho-ontho kados pundi karisakan utawi kegagalan
wau.
Sumonggo para sutrisno samia sesarengan anindaken syari'at Agami Islam ingkang saestu,
sarta 'amalaken Pancasila ingkang saestu, Insya Allah, adil Ian makmur ingkang dados .ancas
tujuan kita sami, saged kalaksanan sarana Pitulunganipun Pangeran Allah SWT.
661
. padha ~glra
1~5. Apa ~lra . yen nggonmgSun
. '" "',.'ci . . "'\:/.•. . .~.'c1::('~r-',/·h
~~~t." ~~t~t· ........'" ,\.
mtahake Slra kabeh lku mung dedolanan,'" 0
Ian apa sir-a' ora ngira yen ora bakal padha " .'''''7
0 O~;;
disowanake marang ngarsanIngsun?". 686)
Afahasibtum annamaa khalaqnaakum 'a-
batsaw wa annakum iIainaa laa turja'uun.
116. Mula Allah Ratu kang Khaq (sejari)

Maha Luhur. Ora ana pepundhen kang wajib
sinembah, kajaba mung PanjenengaNe, Pa-
ngeraning 'Arsy kang mulya.
Fata'aalallaahul malikul haqq, laa i1aaha

iIlaa huwa, rabbul 'arsyil kariim.
)J ' ... "'f-::·' ..........:'r~: ~ "" ''''' ..........

117. Dene sapa kang nenuwun marang Allah ~ 4UOI.I\J;') 'j..>l""t"",J,ut ~ t.~~-,""Of
..... ~.I.!ll!/(~-') ...... : (,'r . . r.:..r~
J
mangro nenuwun ing pepundhen liya. kang
dheweke pancen ora duwe keterangan (ge- o~-' tc:'%)4Jti";!J~~"""9~~
garan), sanyata paniti priksane, ana ing
ngarsaning Pangerane. Sayekti para wlmg
Wamay yad'u ma'allaahi Haahan aakhar,
kafir iku ora bakal padha begja. laa burbaana lahuu bihn fa-innamaa
hisaabuhuu 'inda rahbih, innallUu laa
]fullihul kaafiruun.
I
118. Lan matura: "Dhuh Pangeran kula!
Mugi Paduka ngapuntena Ian ngesihana!
Paduka punika langkung sae-saenipun Dzat Waqur rabbighfir warhani wa anta khai-
ingkang Maha Welas Ian Asih. rur raahimnn.
***)
686). Dene ayat 112 - 115 suraosipun: sampun kasengsem Kadonyan kcmawon, dumeh kasernbadan
samudayanipun lai.eng kesupen dhateng Tiyang sepuh, kesupen dhateng Tanah Wutah Rah,
Ian kasupen dhateng Agaminipun piyambak! Eman!
***). Katerangan wigatos ingkang adhedhasar comperative study utawi nyinau analisa tandhingan
antawisipun surat Al MU'minun kaliyan surat An Nuur, kados kasebat ing ngandhap punika:
1. Wonten ing surat.Al-Mu'minun Gusti Allah anerangaken bilih Panjenenganipun anitah-
aken 'Alam/Jagat Raya punika kathah sanget hikmahipun, ing antawisipun supados para ma-
nungsa samiya andherek sadaya dhawuhipun, sarta samiya nllar sal11ukawis pepacuhipun, den£'
wonten ing surat An Nuur paprincenipun dhawuh Ian pepacuh dipun ilentrehaken tharik-tharik.
2. lng wiwitan surat Al Mu'minun anerangaken salah satungghling sifatipun tiyang Mu'min,
upami anggenipun anjagi ing kawiranganipun (farji), dene wonten ing wiwitanipun surat An
Nuur dhawuh!ng Allah anetepaken pidana hukum dhumateng tiyang !)oten gaged anjagi inJ
kawiranganipun. Lan katerangan ingkang magepokan sesrawunganing jaler Ian estri; upami wara
zina Ian wira zina, kedah anjagi mripat sampun njinggleng mandeng manawi sumerap estri nga-
sanes, sarta dl:\awuh supados: ingkang dereng kiyat rabi kedah saged kiyat anjagi mental Ian
raganipun sampun ngantos dhumawah anerjang awisaning Agami Ian kasusilaning bebrayan!
662
Surat 24 AN NUUR (CAHY A ) Juz 18
A. N N U R (CAHY A )
Tumuruning wahyu ana ing Madinah, 64 ayat.
Tumurun sawuse surat AI Hasyr.

Maha Asih.
Hukume zma.
1. Iki sawijining surat kan~ wus Ingsun
turunake, Ian Ingsun wus majibake ana ing
kono, tumindake hukum haIaI Ian haram,
Ian Ingsun wus flurunake ana ing kono
pirang-pirc.ng Ay:ll kang ccth", 5upaya sira Suumtun anzaInaahaa wa faradhnaahaa
kabeh ransah p;jdha ;~c!e1ll ngeling-cling. wa anzalnaa fiihaa aayaatim bayyinaa-
tilla'a1lakum tadzakkaruun.
2. Wong I'.'adon Ian wong bnang kang

zina iku, hukllme klldu sira jilid (gcbug)
siji-sijine kaping satus gebugan, Ian sira aja
duwe rasa idhep webs marang sakalorone
anggonc nindakakc pran~ taning Allah, rn,i"
nawa sira panccn pcrcava marang Alb!"
Ian dina Akhir. Lew nalika ngukum sakarone
ikll supaya disekscni dcnillb sago1onganc
wong-wong Mu'min. Azzaaniyatu wazzaanii fajIiduu kulla
waahidim minhumaa mi-ata jaldah, ",alaa
'ta'khudzkum bihimaa ra'fatun iIi diinil-
laahi in kuntum tu'minuuna billaahi wal-
yaumiI aakhir, wal yasyhad 'adzaaba-
humaa thaa-ifatum minal mu'miniin.
3. Wong Ianang kang zlI1a ikll ora patut

rabi', kajaba karo wong wadon kang zina
utawa wong wadon kang musyrik, Ian wong
wadon kang zina iku ora patut dirabeni, ;, . ,.
kajaba dening wong lanang kang zilla utawa 'Q~~t
663
wbng lanang kang musyrik. Lan zina sarta Azzaanii laa tankihuhaa illaa zaaniyatan
ngrabi wong wadon pelanyahan (wanita tuna au musyrikataw wazzaaruyatu laa yan-
susila) iku diharamake tumrap wong-wong kihuhaa illaa zaanin au musyrikun wa
hurrima dzaalika 'alai mu'miniin.
Mu'min. 687 )
~ukume andakwa wong wadon Islam

zma.
4. Lan wong-wong kang andakwa zina
marang wong-wong wadon Islam kang di-
reksa (becik-becik) 688) banjur ora bisa ne-
kakake'saksi papat, wong-wong mau gebugen
kaping wolung puluh, Ian salawase aja sira
tampa dadi saksi Ian dheweke iku klebu
wong-wong kang fllsik.
Walbdziina yarmuulla! muhshanaali
tsumma lam ya'tuu bi-arba'ati s}uhadaa-
a fajliduulmm t~amaaniilla .ialdataw wa
laa i:uJhaluu lahum syaloaadatan abadaa,
'I a ulaa-ika humul faasiquun.
5. Kajab;l kang padha gdcl11 tubaL s<lwisc

nindakake mangkorw mau, Ian p~ldha gckm
agawe becik, awit sanyata Allah iku kang
Maha Ngapura, Maha Asih.
mal ladziina ta.1buu mim ba'di dzaalika
wa ashlahuu, fa-innallaaha e:hafuurur
rahiim.
Hukume li'an
6. Lan wong-wong kang andakwa marang
bojone tumindak zina, Ian dheweke ora bisa
nekakake saksi kajaba awake dhewe, mangka
paseksene salah sijine wong-wong iku yaiku
sumpah kaping papat ~arana angucapake
sumpah: Dhemi Allah, yen satemene dhe-
weke iku golongane wong-wong kang Walladziina yarmuuna azwaajahum wa-
bener.689) lam ,ak'111 lahum s),uhadaa-u illaa an-
fusahum fasyahaadatu ahadihim arba'u
syahaadatim billaahi innahuu laminash
shaadiqiin.
687). Wosipun tiyang Mu'min haram tur boten pantes nikah angsal tiyang estri zina (wanita tuna
susila), utawi tiyang Mu'minat (tiyal1g estri iman) dipun nikahi tiyang jaler zina (priya tuna
susila) punika inggih haram Ian boten pantes!
688). Dene ingkang dipun makSud tiyang estri ingkang kareksa utawi wanita utama tur sae-sae, punika
wanita ingkang.tus suci, 'akil baliq sarta Muslimah (tiyang Islam).
689). Ing Pengadilan Agama kadhang kala wonten kadadosan hukum Li'an; inggih punika kados ka-
sebat ing ayat 6 Ian 7 anelakakel)" bilih tiyang jaler andakwa zina dhateng estrinipun sarana
boten andhatengaken saksi sakawan, piyambakipun waiib sumpah sarana Asma Allah kaping
sekawan, bilih piyambakipun ingkang Ie res wonten pandakwa punikao Lajeng sumpah sapisan
malih, bilih manawi piyambakipun goroh, badhe kenging la 'nating Allah.
Dene manawi ingkang estri (simahipun tiyang jaler wau) rumaos boten zina, saged dakwa
kasebat dipun tolak sarana sumpah syahadat kaping sekawan, Ian sumpah sapisan malih. bilih
manawi simahipun (tiyang jaIer) punika ingkang leres, ingkang estri badhe kenging Ia'nating
Allah, makaten kasebat ing °ayat 8 Ian 9;1'
664
7. Lan sumpah kang kaping limane di-

tambah ucapan: Yen satemene la'nate Allah
tetep marang dheweke yen nganti dheweke
iku dadi golongane wong-wong kang goroh.
Wal khaamisatu anna la'natallaahi 'aJaihi
in kaana minaI kaadzibiin.
8. Lan hukuman siksa iku bisa ditulak

dening wong wadon kang 'didakwa zina
kalawan Syahadat kaping papat, sarta sum-
pah: Dhemi Allah yen satemene bojone iku
mesthi golongane wong kang padha goroh. Wa vadra-uu 'anhal 'adzaaba an taS)'-
hada' arba'a syahaadaatim billaah, inna-
huu laminal kaadzibiin.
9. Lan sumpah kang kaping limane di-

tam bah ucapan: Satemene bebendoning Al-
lah tumrap dhewekc kang wadon, manawa
kang l.mang iku golongane wong kang temcn
pandakwane. Wal khaamisata anna ghadhaballaahi 'a-
laihaa in kaana rninash shaadiqiin.
10. Lan saupama ora ana kanugrahan Ian

rahmating Allah marang sira, yekti sira ka-
patrapan siksa, tujune Allah iku Karsa nampa
tubat rur Maha Wicaksana.
Wa laulaa fadhluUaahi 'alaikurn wa
rahmatuhuu wa annallaaha tawwaahun
hakiim.
Ummu] Mu'minin 'Aisyah r.a. kena

pandakwa goroh (fitnah).
11. Sanyata wong-wong kang teka anggawa

pawarta goroh iku uga saka golonganira.
ananging pawarta kang disebarake dening
wong-wong iku (munafiqin) aja kok kira
ala tum rap sira, nanging iku malah bccik
mungguhing sira. Siji-sijinc wong saka dhe-
weke mesthi tampa piwales marga dosane
kang wus padha dilakoni. Dene sing nyangga
dosa kang gedhe, yaiku kang luwih dhisik Innal ladziina jaa-uu bi! ifki 'ushbatum
andakwa Siti 'Aisyah (garwane Kanjeng Nabi minkum, laa tahsabuuhu syarral lakum
Muhammad s.a.w.) laku zina, saka golongane hal huwa khairul lakum, likullim ri-im
wong-wong mau, yekti bakal kapatrapan minburn maktasaba minal itsmi wal-
siksa kang abot. 690) ladzii tawallaa kibrahuu minbum lahuu
'adzaahun 'azhlim.
690). Wonten ing Kitab Shabih Bukhari ingkang anyariosaken kabar dora utawi Hadiitsul Ifki punika
wonten gangsai Hadist Shahih. Dene fitnah kabar-dora pimika ngengingi Ummul Mu'miDin
garwanipun Rasulullah s.a.w. 'Aisyah r.a. Kadadosan punika sabakdanipun perang kaliyan
665
12. Kena apa nalika sira krungu panyana

goroh iku, sira wong-wong lanang Ian wadon
kang Mu'min: ora nyana becik marang sa-
dulure, Ian kok ora dikandhakake marang
wong-wong akeh, yen panyana iku goroh
Laulaa idz sami'tumuuhu zhannal mu'-
kang cetha? minuuDa wal mu'minaatu bi-anfusihim
khairaw wa aaaluu haadzaa ifkum mu-
biin.
13. Jalaran apa wong-wong iku teka ora

anggawa saksi papat kanggo ambenerake
pandakwane? Mangka manawa wong-wong
mau ora bisa nekakake saksi iku, yekti
wong-wong iku ana ing ngarsane Allah, Laulaa jaa-uu 'alaihi bi-arba'ati syuha-
tetep padha goroh. daa', fa-idz lam ya'tuu bisysyuhadaa-i
Ia-ulaa-ika 'indallaahi humul kaadzibuun.
14. Lan saupama ora ana kanugrahan Ian

rahrnating Allah maarng sira ana ing Donya
Ian Akherat, yekti anggonira nyebar-nyebar
panyana goroh iku bakal kapatrapan siksa
kang abot banget.
Wa laulaa fadhlullaabi 'alaikum wa rab-
matuhuu fiddun-yaa wal aakhirati lamas-
sakum fii maa afadh-tum fiihi 'adzaabun
'azhiim.
15. Nalika sawenehira nyritakake panyana

iku marang kancane, Ian sira padha ngan-
dhakake kalawan lesanira ing perkara. kang
sira ora padha mangerti kang sabener-benere,
sana bab iku padha sira anggep gam pang,
ing mangka mungguhing Allah perkara iku
gedhe dosane.
Bani Mushthaliq ing wulan Sya'ban tahun 5 Hijrah. Wadyabala kaum Muslimin kliSusupan
dening titiyang muna(ik (ingkang boten kenging pinitados), ugi andherek garwanipun Kanjeng
Nabi s.a.w. 'Aisyah r.a. ingkang tampi undhian lelados ing kakung saking para garwa sanesipun.
Wonten satengahing marg;, kundur saking palagan peperangan, para untan-untan wadyabala
sami masanggrah istirahat ing satunggaling panggenan 'Aisyah medal saking sekedhupipun unta
jalaran wonten kaperluan, lajeng wangsul. Dumadakan piyambaltipun kraos rumaos kalungipun
ical, lajeng tindak madosi. Sadangunipun makaten, bergada wadyabala bidhal kalayan nginten
bilih garwa Rasulullah 'Aisyah taksih wonten ing ngiebet sekedhupipun. Sareng 'Aisyah ma-
ngertos bilih sekedhup untanipun sampun bidhal, piyambakipun lenggah ing panggenan mriku,
sarta ngajeng-ajeng sekedhupipun badhe wangsul methuk malih. Kapinujon, langkung ing
panggenan mriku Sekabat Nabi, asmanipun Shafwan bin Mu'aththal, ing ngriku manggih
wonten tiyang nembe t"Ilem piyambakan, Ian piyambakipun kaget kalayan nyebat: "Inna lillahi
wa inna ilaihi raaji'uun". 'AiSyah wungu. Lajeng dipun aturi dening Shofwan ibnu Mu'aththal
supados nitih untanipun. Shafwan mlampah kalayan nuntun unta ngantos mlebet dumugi kitha
Madinah. Tiyang-tiyang kathah ingkang sumerap sami gineman pating klesik miturut pamang-
gihipun piyambak-piyambak. Inggih wiwit wekdal punika sumebar sienthing-slenthing.
Tumunten titiyang munafik ngageng-ngagengaken, pramila latu gramaning fitnah ingkang dipun
alamataken dhateng 'Aisyah wau laieng mak bel murubmakantar-kantar, saya dangu tambah-
tambah wiyar, ngantos nukulaken gendra fitnah ageng ing masyarakat tiyang Islam wekdal
samanten!" (Makaten Shahfu Bukhori).
666
Idz talaqqau nahuu bi-alsinatikum wa

taquuluuna bi-afwaahikum maa Iaisa
lakum bihii 'ilmuw wa tahsabuunahuu
hayyinaa, wa huwa 'indallaahi 'azhiim.
16. Kena apa nalika sira kabeh krungu

panyana goroh iku kok ora ngucap: "Ora
pat:ut banget aku kabeh nyaritakake panyana
goroh iku. Maha Suci Paduka Allah, yekti
iku goroh kang gedhe temenan dosane".
Wa laulaa idz sami'tumuuhu aultum
maa vakuunu Ianaa an natakallama
bihaadzaa, subhaanaka haadzaa buhtaa-
nun 'azhiim.
17. Allah paring pitutur marang sira kabeh,

supaya sira kabeh salawase aja mbaleni
maneh marang dosa kang kaya panyana
goroh iku, manawa sira pancen padha iman.
Ya'izhukumullaahu an ta'uuduu 1imits-
Iihii abadan in kuntum mu'miniin.
18. Lan Allah anerangake ayat-ayat iku

marang sira, Ian Allah iku kang Maha Wu-
ninga Ian Maha Wicaksana. Wa vuhayyinullaahu lakumul aayaat,
wallaahu 'aliimun hakiim.
19. Sanyatane wong-wong kang dhemen

nyebarake perkara ala ana ing kalangane
wong-wong Mu'min iku, yekti dheweke bakal
padha kapatrapan siksa kang lara ana ing
Donya Ian Akherat, Ian Allah iku Nguni-
ngani, dene sira kabeh ora padha ngerti.
lnna1 ladziina yuhibbuuna an tasyii'a1
faahisyatu filladziina aamanuu lahum
'adzaahun aliimun fiddun-yaa wal aakhi-
rah, wallaahu ya'lamu wa antum 1aa
ta'1amuun.
20. Saupama ora ana kanugrahan Ian rah-

mate Allah marang sira, yekti PanjenengaNe
All'lh enggal nurunake siksa. Nanging sate-
mene""Allah iku kang MLha Ngapura tur
Welas ~ih.
Wa laulaa fadhlul1aahi 'alaikum wa
rahmatuhuu wa annaIlaaha rallufur
rahiim.
667
21. He wong-wong kang padha Mu '" .'''"~J!.~~..\

mm! ~-,~t9P~j!YotC1.iJt\l6o'~. ", ~~, ... ;" '~;' ;.~ {".~':'" ",
Sira aja manut langkah lakune syetan, jalaran ,. • ...... "". ' " . ... "- ." __
sing sapa manut langkah lakune syetan, sate- j2it;)!~~';:'~ ~(~ I.:.lh'~n~::; \'!, ;jS
'7 *'" ii' .. 9:7". ;~ \...0:,,-
mene syetan iku printah marang Iaku jember
v Ian Iaku ala" Lan saupama ora ana kanu-

gr ahan Ian rahmate Allah marang sira, mes-
thi salawase uga ora ana wong siJ"i-siJ"ia saka' Ij • '" ,.1II t.;~'r
sira kabeh kang suci saka dosa, ananging
,. . . . ",
V::_ '.....~;":9,,, ..I.~".
~4.1.1 -' fo~~ ...J!.4.1.1 .... -' t~
t~ I 'II ~"."'t
Allah nucekake sapa bae wong kang dadi

keparenging karsaNe, Ian Allah iku kang
Midhanget tur Ngudaneni.
Yaa ayyuhal ladziina aamanuu laa tatta-
bi'uu khuthuwaatisy syaithaan, wamay
yattabi' khuthuwaatisy syaithaani fa-
innabuu ya'mum bil fakhsyaa-i wal
munkar, wa laulaa fadhlullaabi 'alaikum
wa rahmatuhuu maa zakaa minkum min
ahadin abadaa, walaakinnallaaha yuzak-
kii may yasyaa', wallaahu samii'un
'aliim.
22. Lan wong kang anduweni kaluwihan ~;td~t;A~~ittJ;t~~§"':;.V'f

sarta kajembaran rezeki yaiku sugih, aja~, " •• •
~·_l'."_"·"" ".,;"'.,rl . . .~".."i' J'
sumpah, yen dheweke ora arep weweh ma- ~t~~d~\-'~t-'4~Jr ,..."t
rang sanak sadulure wong-wong miskin Ian
wong-wong kang pindhah (hijrah) karana
nglabuhi Agamaning Allah, Ian wong-wong
mau kudu ngapura sarta kudu lila lega-
wa. 691 ) Apa sira kabeh ora dhemen manawa
Allah ngapura marang sira? Lan Allah iku Walaa ya'tali ulul fadhli minkum was-
Maha Ngapura tur Welas Asih. sa 'ati ay vu'tuu uliI qurbaa wal masaa-
IWna wal muhaajiriina fii sabiiliIlaah,
Walya'fuu wal yashfahuu, alaa tuhibbuu-
na ay ya!!hfirallaahu Jakum, wallaabu
ghafuurur rahiim.
23. Satemene wong-wong kang andakwa

zina marang wong-wong wadon kang direksa
(kang becik-becik), kang nyingkur saka laku
ala 692) tur padha iman; temen wong-wong
691). Asbaabun nuzul utawi sabab musababipun Ayat 22 punika tumurun, la-rah-larahipun makaten:
. . . . . sintena tiyang boten tumut kabesmen ing manah, kagungan putra putri dhasar pinter Ian
merak ati, tur dad os garwanipun Kanjeng Nabi s.a.w. teka dipun kabar-kabaraken pating slen-
thing ing masyarakat bebrayan, bilih Ummul Mu'minin (yen jaman sapunika First lady utawi
Ibu-Negara) 'Aisyah r.a. tumindak makaten, makaten " " . . ! Pramila Sayyidina Abu Bakar
Ashshiddiq r.a" ramanipun ' Aisyah duka Ian sumpah-sumpah boten purun malih nyukani dana
dhateng fakir-miskin utawi pamili ingkang tumut-tumut nyiaraken kabar.(\ora wau. Gusti
Allah lajeng dhawuh lumantar wahyu, supados manahipun Sekabat Abu Bakar r.a. lerem Ian
lestantun ber budi bawa leksana, lega-Iila paring pangapunten dhateng titiyang bodho wau ing-
kang sabab tumindakipun nyebaraken kabar-<lora sampun dipun hukum samesthinipun, pramila
supados lajeng katututana dipun apunten lahir batos, perlunipu'l. supados wangsu! sae Ian badhe
dados mitra ingkang sepeket sinara wedi ing kalangan ummat Islam!
692). Nyingkur saking lampah awon, maksudipun gadhah angen-angen badhe tumindak awon
kemawon: boten. Dados gadhah niat awon kemawon boten, punapa malih sanes-sanesipun;
tambah boten!
668
kang andakwa iku dila'nati ana ing Donya

ian Akherat, ian kapatrapan siksa kang abo.t.
Innal ladziina yarmuunal mullSlIanaatiL
ghaafilaatil mu'miaati lu'inuu fiddun·yaa
wal aakhirati walahum 'adzaabun 'azhiim
24. Yaiku ana ing dina Qiyamat lesan-

.j lesane Ian tangan-tangane sarta sikil-sikile,
V nekseni marang dheweke pra~ara dosa kang
wus padha dilakoni.
Yauma tasyhadu 'alaihim alsinatuhum
wa aidiihim wa ariuluhum bimaa kaanuu
va'maluun.
25. Ana ing dina iku, Allah bakal nuhoni

janjine netepi Agamane (piwalese) kang be-
r;/ ner marang dheweke, Ian dheweke mau

bakal padha sumurup, yen Allah iku pancen
Pangeran kang ll3k tur Nyata. Yaiku kang Yauma-idziy yuwaffiihimuHaahu diina-
paring Katerangan miturut hake kat sabenere. humul haqaa wa ya'lamuuna annallaaha
huwal haqqul mubiin.
26. Wong-wong wadon kang ala iku patute

mung kanggo wong lanang kang ala, wong-
wong lanang kang ala iku patute hiya mung
kanggo wong-wong wadon kang ala. Lan
wong-wong wauon kang becik iku patute
mung kanggo wong-wong lanang kang becik,
wong-wong lanang kang becik iku patute
hiya mung kanggo wong-wong wadon kang
becik. Wong-wong mau (Siti 'Aisyah Ian
A1khaabitsaatu IiIkhaabitsiina wal khaa-
Shafwan) iku 'resik saka pandakwa goroh bitsuuna IiIkhaabitsaat, wath thayyibaatu
kang padha diucapake dening wong-wong liththayyibiina waththayyibuuna lith-
mau. Dheweke entuk pangapura Ian pina- thayyibaat, ulaa-ika mubarra-uuna rnim-
ringan rezeqi kang mulya. 693 ) maa yaauuluun, lahum maf!hfiratuw wa
rizqun kariim.
Tata krama mlcbu omahing liyan.
27. lie wong-wong kang padha iman! Sira

ap mlebu ing omah kang dudu omahira,
kajaba yen sira wus anjaluk idzin Ian uluk
salam marang ahline! Kang kaya mangkono
iku luwih becik tum rap sira, supaya Slra
padha ngeling-eling (ngestokna)!
693). Dhawuhing Ayat punika nelakaken bilih 'Aisyah r.a. Ian Sekabat Shafwan r.a. punika tiyang
ingkang resik, bares Ian beres! Resik saking pandakwa·dora, sarta ambuktekaken bilih tiyang
wetah, tetep murni ~sa~ta~lwnsekwen punika ingkang badhe sukses! Rasulullah s.a.w. punika
tiyang ingkang sae piyambak, pramila pantes bilih garwanipun ugi wanita utama ingkang sae,
saking trahipun tiyang sae-sae! Kados ingkang dipun maksud ing Ayat pUllika!
669
Yaa ayyuhal ladziina aamanuu laa tad-

khuluu buyuutan ghaira bUyUutikum
hattaa tasta'nisuu wa tusallimuu 'alaa
ahlihaa, dzaalikum khairul lakum Ia'al-
lakum tadzakkaruun.
28. Dene manawa ing ngomah mau, sira

ora ketemu sawijining .wong, iku aja padha
kok leboni, kajaba yen wus dililani tumrap-
ing sira. Dene manawa sira padha diwangsuli:
Becik padha baliya! Hiya padha baliya!
Mangkono mau luwih prayoga mungguhing
sira kabeh. Dene Allah iku kang Ngawuni- Fa-iIIam taiiduu t"iihaa ahadan falaa tad-
ngani apa wae kang padha kok tindak- khuluuhaa hattaa yu'dzana lakum, wa-in
ake. 694 ) qiila lakumurii'uu farji'uu huwa azkaa-
lakum, wallaahu bimaa ta'maluuna 'aIiim
29. Ora ana pakewuhe tumraping sira arep

padha mlebu ngomah kang ora dienggoni,
kang ing kono ana bandhanira kang Slra
padha bisa oleh manfa'at. Dene Allah ikw
Laisa 'alaikum junaahun an tadkhuluu
Ngawuningani sabarang kang padha k"k
bU}llUtan ghaira maskuunatin fiihaa
edhengake Ian kang padha kok singid3kcH~H») mataa'ul lakum. wallaahu ya'lamu maa
tubduuna wamaa taktumuun.
Tatanan pasrawungan kang bares Ian
becik antarane priya Ian wanita.
30. Dhawuha sira Muhammad rnarang
wong-wong lanang kang iman: "Supaya
padha ngeremna paningale (aja plirak-plirik)
694). Tata krami utawi ethic wonten bebrayan sanaosa namung perkawis lumcbet griya, wonten
syare'at Islam, dipun pemata ingkang sasae-sa{'nipun, adhedhasar murih sami dene dipun tindak-
aken. Malah wonten ing panggula wenthahing dhidhikan wiwit lare ing Taman Kauak-Kanak
utawi ing ke Pramuka-an, uluk salam badhc mlebe£ griyanipun piyambak, mlebet Sekolahan,
mlebet Langgar Ian mlebet M..esjid, sarta mJcbet kantor Pemerintah Ian sapanunggilanipun
punika penting sanget dipun lestantunaken uluk salam. Makaten suraosing ayat no. 27 - no. 28.
Para sutrisna, kathah sanget para pinisepuh sami prihatos kados pundi unggah-ungguhing para
Mudha-Mudhi ing zaman tehnologi-modern punika sami kirang dipun prihatosaken, upami
badhe langkung ingngajengipun tiyang sepuh, unyluk-unyluk tanpa mendhak, katingal pating
delajig. Ing mangka manawi para Ibu Ian Bapak, sarta Guru kersa, sarana arif Ian simpatik,
kersa anggegulang nyontoni ingkang praktis, tamtu para Mudha-Mudhi badhe purun nindak-
aken. Makaten ugi para nem-neman sami tamu'mertamu wonten dalemipun mitra Ian tangga
tepalih sapiturutipun, punika prayogi sanget wonten ing gerakan lbu-Ibu ing PKK (Pendidikan
Kesejahteraan Keluarga) ing Kampung Ian Dhusun-Dhusun, kadangkala dipun pentasaken
contoh tuladhanipun pergaulan sasami nem-neman, kakung miwah putri (Iangkung-Iangkung
wanita kedah langkung prigel Ian merak ati) supados angrembakakaken Kabudayan kita lndo-
'nesia piyiunbak saking falsafah Pancasila, Ian dipun kiyataken dening piwucal syare'ating Allah
SWT. Sampun ngantos ing mangkenipun manawi Negari kita majeng ekonomi, tehnik Ian
modem, sarta makrnur, ananging kasusilan kita risak dening kesusupan kabudayan sanes
ingkang cengkah kaliyan faIsafah kita Ian geseh kaliyan Agami kita. Badhe kadospundi ngeres
Ian nalangsa kita sadaya, pakewet kula ngatumken! Sabab bangsa Indonesia boten gadhah cita-
cita ambangun Masyarakat sekuler (masyarakat tanpa Agami), nanging Masyarakat Pancasila!
695). Dene griya ingkang boten dipunenggeni Ian wonten ing riku kita saged pikantuk manfa'at,
punika karsanipun griya w a k a f ingkang kasedhiyakaken kangge ngakathah, kadosta Mesjid,
Langgar, Balai Pertemuan, Perpustakaan sasamenipun. Ewa dene manawi badhe Jumebet,
inggih prayogi mawi uluk salam (Assalamu'alaikum w.w.!)
670
Ian padha anjagaa farjine (kawirangane). QuI lilmu'miniina yaghudhdhuu min ab-
Mangkono iku luwih becik utawa resik shaarihim wa yahfazhuu furuuiahum,
banget turn rap dheweke, dene Allah iku dzaalika azkaa lahum, irmalIaaha kha-
biirum bimaa yashna'uun.
kang Waspada apa bae kang padha ditindak-
ake.
31. Lan dhawuha sira Muhammad marang

para wong wadon kang i~an: Dheweke
supaya padha ngekera paningale Ian supaya
ngreksa farjine (kawirangane), Ian aja padha
ngetokake pepaese kang katon (njaba), Ian
supaya padha anglembrehna makenane (ku-
dhunge) menyang dhadhane. Lan aja padha
ngetokake pepaese mau, kajaba marang bojo-
ne utawa Bapakne, utawa Bapakne bojone,
utawa anak-anake lanang, utawa anak-anake
lanang bojone, utawa sadulur-sadulure la-
nang, utawa anak-anake lanang sadulur la-
nang, utawa anak-anake lanang sedulure
wadon, utawa marang para wong wadon
utawa bature tukon, utawa batur lanang
tuwa kang padha andherekake kang wus
orapadha anduweni hajat marang wong
wadon, utawa bocah kang durung bisa ngan-
tha-antha marang 'urate (farjine) para wong
wadon. Lan wong Mu'min wadon mau aja
padha anggedrug-anggedrugake sikile, kang
perlune, supaya kinaweruhan pepaese kang
katutupan. Lan sira kabeh wae padha tobata Waaul lilmu'minaati yaghdhudhna min
marang Allah, he, para wong Mu'min! supaya abshaarihinna wa vahfadhna furuuja-
sira padha begja! hunna walaa vubdiina ziinatahunna illaa
maa zhahara minhaa watyadhribna bi-
khumurihinna 'alaa juyuubihinna walaa
yubdiina ziinatahunna illaa Iibu'uulati-
hinna au aahaa-ihinna au aabaa-i bu'uu-
Iatihinna au aabaa-ihinna au abnaa-i
bu'uulatihinna au ikhwaanihinna au
banii ikhwaanihinna au banii akhawaati-
hinna au nisaa-ihinna au maa malakat
aimaanuhunna awit taabi'iina ghairi ulil
irbati Minar riiaali awith thiflil Iadziina
lam yazh-haruu 'alaa 'auraatin nisaa',
walaa yadhribna bi-ariulihinna Iiya'lama
maa yukhfiina min ziinatihin, wa tuubuu
ilallaahi jamii'an ayyuhal mu'minuuna
Ia 'allakum tuflihuun.
Greteh supaya kawin (rabi, omah-
omah).
32. Lan padha ningkahna (ngrabekna, ngo-
mah-omahna) wong legan golonganira utawa
wewengkonira Ian baturira lanang Ian wadon
kangpantes-pantes (becik-becik). Dene yen
wong mau padha mlarat, Allah bakal paring
671
kacukupan marang dheweke saka kailUgrah- Wa ankihul ayaama minkum wash-

aNe. Awit Allah mau kang Maha Jembar shaalihiina min 'ibaadikum wa imaa-
(Sugih) tur kang Ngudaneni. 696 ) ikum, iy yakuunuu fuqaraa-a yughni-
himullaahu min fadhlih, waUaahu waa-
si'un 'aliim.
33. Dene wong-wong lanang kang ora

duwe waragad rabi, supaya anjaga awake
saka zina, nganti dheweke disugihake dening
Allah saka kanugrahaNe. Lan sawenehe
wong-wong kang dimiliki dening tangan
tengene (batur tukon) kang anjaluk ditulis-
ake layang perjanjian,697) iku sira nulisa
696). Suraosipun Ayat punika andhawuhaken supados para Wali, para pamengku utawi para juru-
pangrembag, samiya enggal-enggal ngrabekaken utawi angemah-emahaken putranipun, we-
wengkonipun utawi ingkang dad os rembagipun, manawi sam pun dumugi ing wanci Ian taksih
legan, sarta sampun pantes. dene manawi tiyang wa.u sami sekeng, Allah sagah badhe paring
cekap saking kanugrahaNipun.
Dhawuhing Ayat punika, ateges ngajengaken tumindaking bebojowan utawi sasemahan
ingkang absah. Awit sesemahan ingkang sah wau, pancen satunggaling tindak sae, utami Ian
ingkang prayogi tur mantesi, sarta saged murakabi dhateng wontenipun gesang sesrawungan.
Lan sasemahan ingkang sah wau, wonten ing Donya ugi kathah sanget faedahipun, Ian wonten
ing Akherat ageng yektos ganiaranipun, amargi saged aniagi saking lampah ma'siyat utawi
zina, ingkang zina wau sampun dipundhawuhaken ing nginggil, satunggaling lampah awon ing-
kang saru sanget· tur ina, ingkang kathah bebayanipun tur ageng dosanipun. Pramila wonten
ing Hadist kadhawuhaken: "Sapa kang ngiakoni bebojowan, ateges wus anjaga saparoning
Agama". .
Dados dhawuhing ayat punika sampun cundhuk kaliyan dhawuhipun ayat nginggil ingkang
ngawisi zina. Tegesipun, wonten ing ayat punika, sesemahan dipun ajengaken sarana dipun
bebingah badhe kaparingan Berkat Ian Ni'mat. Dados sampun keplok.
Dhawuhing ayat kakalih wau manawi kagandheng lajeng kados-kados dhawuh makaten:
"Sira aja padha zina, awit ztna iku sawijining laku ala sing saru tur ina. ana ing Donya akeh
banget bilahine, Ian ana iIJi Akherat gedhe tememm siksane. Ananging prayoga padha rabiya
bae, jalaran rabi iku laku becik kang pinuji tur diberkahi. Ana ing Donya akeh temenan faedahe
sarta pikolehe, Ian besuk ana ing Akherat gedhe banget ganiarane".
Wonten ing janjining Allah badhe paring cekap dhateng tiyang sekeng manawi purun rabi,
punika tumraping para Mudha, samangke dados rem bag ingkang musykil (rumit) sanget. Awit
sami kirang pitados dhateng janjining Allah wau, margi kaanggep nyulayani kaliyan ilmunipun
petang; inggih punika limrahipun sami gadhah pamanggih makaten: "Lha wong pametu samene
iki dipangan wong siji wus comprang-campring, teka ndadak dikon rabi, unine jare malah arep
diparingi cukup. La iku kapriye mungguh petunge, rakya ora bisa ketemu ing nalar ta?"
lng mangka janji wau yektos Ian kenging dipun pitados, sarta inggih cocok Ian petanganipun
sarta sampun dipun alami dening sadaya ngagesang. Punapa inggih Allah punika dora utawi
nindakaken perkawis ingkang boten cocok Ian petanganipun? Sam pun tamtu boten .. Mung
kemawon ingkang metang, ingkang sok mboten leres, margi boten saged pratitis Ian kirang
nilimet.
Cobi petangan wau dipun udhari sawatawis kemawon, mangke rak lajeng cetha wela-wela,
katingal nyatanipun )anjining Allah wau, sarta cocokipun kaliyan petang ingkang ekonomis.
Jerengipun makaten : "Tiyang legan ingkang gesang piyambakan, punika mesthinipun sadaya
kabetahaning gesangipun namung tum bas punapa ingkang sampun dados utawi sampun·mateng;
awit boten badhe kober tumandang piyambak, margi katungkul nyambut darnel kangge ngu-
pados cekaping ~esang. Sampun tamtu kemawon tetiyang ingkang sami sesadeyan wau inggih
sami mendhet bathi, tur manawi ingkang dipun tumbas wau bangsa tetedhan utawi unjuk-
unjukan, tirah boten tirah, kedah bayar wetah, lajeng sisanipun namung kabucal. Dados teges-
ipun kathah arta mawut ingkang ical. Saupami tiyang wau lajeng namung trimah ngupados ren-
cang kemawon, boten wurung rencang wau inggih kedah dipun bayar, dipuningoni Ian dipun-
sandhangi samurwatipun. Dados inggih kedah medal artanipun. Pramila manawi piyambakipun
wau lajeng purun rabi, sam pun mesthi badhe kacekapan samukawisipun sakadar pamedalipun,
sarta badanipun Ian barang darbeltipun, badhe saged rinekSa ingkang ubed, purun ngreneangi
pados tedha, sampun, sam pun, boten namung cekap kemawon, ananging lajeng sugih sanalika!
Makaten eekak aosipun rembag sosial, nyumanggakaken manawi badhe kapaniangaken
waton logis, mathis, Ian pratitis eara ingkang susila tur utama!
.97). Wonten ing pranatan syari'at Islam anggenipun badhe ambengkas abdi-tumbasan sarana eara
eara abdi wau dipun sekajeng badhe nieil bayar reginipun, lajeng kaserat ing serat parjaniian
672
kanggo dheweke manawa sira sumurup ana

kebecikan tum rap wong-wong mau. Lan
sira menehna marang dheweke bandha ka-
gungaNe Allah kang wus kaparingake ma-
rang sira. Lan aja pisan-pisan sira meksa
marang batur-baturtukon wadonira nglakoni
zina manawa dheweke anduweni seja arep
anjaga kasucene awake saka zina, perlune Walyasta 'fifil ladziina Iaa y~iduuna ni-
kaahan hattaa yughniyahumuDaahu min
sira mung milih bandha panguripan Donya. fadhlih, walladziina vabtaghuunal kitaa-
Sing sapa ngroda-peksa dheweke nglakoni ba mimmaa mala kat aimaanukum fa-'
zina, mangka' satemene Allah iku Maha kaatibuuhum in 'alimtum fiihim khairaa,
Ngapura tur Maha Asih marang dheweke, wa aatuuhum mim maalillaahil ladzii
sawuse dheweke padha rinoda peksa. 698) aataakum, walaa tukrihuu fatayaatikum
'alai bie;haa-i in aradna tahashshunal
litabiae;huu 'aradhal hayaatid dun-yaa,
wamay yukrih hunna fa-innallaaha mim
ba'di ikraahihinna ghafuurur rabiim.
Pepadhanging Quraan angliputi Langit
Ian Bumi, lir pendah Nuring Allah
nggone amadhangi 'akaling insani. .
34. Lan temen Ingsun wus nurunake ayat-
ayat kang cetha marang sira, sarta wus
anerangake sifat-sifate wong-wong kuna kang
sadurungira, Ian wus nerangake pitutur tum-
rap wong-wong kang padha wedi ing Allah. WaJaqad anzalnaa ilaikum aayaatim mu-
bayyinaatiw wa matsalam minalladziina
khalau '. min qablikum wa mau'izhatal
iii mutt.aqiin.
35. Allah iku Pepadhanging *) pirang-pirang

Langit Ian Bumi. Mungguh sane pane pepa-
dhaNge mau, kaya dene sawijining misykat
(lowahan ing tembok omah) isi diyan. Di-
yane ana ing kaca benggala, kata benggala-
ne kaya dene Lintang Duri. Diyan mau si-
numed saka kekayon kang binerkahan tur
mawa lenga, dudu weton Wetanan Ian dudu
weton Kulonan; lengane meh bisa madhangi,
sanadyan ora tinaman ing geni. Mangkono
iku, pepadhang ing sadhuwure pepadang!
Allah bakal nuduhake sarana pepadhange
mau marang wong kang diparengake. Lan
Allah agawe pirang-pirang sanepa marang
para manungsa. Dene Allah iku kang Nga-
wuningani marang sakabehing sawiji-wiji.
supados sami mayar Ian gambIangipun, sarta bendaranipun supados darnel mayar, lan abdhvau
ngupadosipun arta sarana margi ingitang halal. Dene caranipun nulung Ian darnel mayar dipun
paring! Zakat utawi sedhekah.
698). Allah SWT badhe paring pangapunten dhuma:teng amat utawi abdi estri-tumbasan ingkang ka-
peksa nglacuraken badanipun dening bendaranipun, sauger badhe boten nglacuraken malih!
*). Mila kawastanan surat An Nuur ingitang dipun maksud Al-Quraan.
673
Allaahu nuums samaawaati wal ardh,

matsalu nuurihii kamisyhatin fiihaa
mishbaah, a1mishbaahu iii zuiaaiah,
azzujaajatu ka-annahaa kaukabun dzur-
riyyuy yuuqadu min syaiaratim mubaa-
rakatin zaituunatil laa syarqiyyatiw wa-
laa gharbiyyatiy yakaadu zaituhaa yu-
dhii-u walau lam tamsashu naar, nuumn
'a1aa nuur, yahdillaahu Iinuurihii may
yasyaa', wa yadhribuUaahul amtsaala Iin-
naas, wallaahu bikulli svai-in 'a1iim.
Manungsa kang begja antuk Nur ber-
kahing nahy.
36. Para manungsa kang begja yaiku kang
ana ing padaleman kang wus diparengake
dening Allah, yenta diluhuma, Ian dianggo-
wa nyebut asmaNe. Ing kono saben esuk
Ian sore, padha dianggo Mahanucekake (me- Fii buyuutin adzinallaahu an turfa'a
muji) ing Allah. wa yudzkara fiihas muhuu vusabbiliu
tabuu fiiliaa bil ghuduwwi wal aashaal.
37; Yaiku para wong lanang kang ora

padha katungkul dadagangan Ian dedodolan,
nganti lali eling ing Allah, Ian lali ngedegake
ShaJat Ian bayar Zakat. Tur dheweke padha
kuwatir marang dina kang ing kono, ati-ati
padha dheg-dhegan Ian paningal-paningal pa-
dha bawur. Rijaalul laa tulliiihim tijaaratuw walaa
bai'un 'an dzikrillaahi wa iqaamish sha-
laati wa iitaa-iz zakaati yakhaafuuna
yauman tataqallabu fiiliil quhlUbu wal
abshaar.
• 9 '
38. Pangarep-arepe wong kang padha nin- ~~~.t.-,~I.ov
., "J"
I •
"'''.'''r'' -:::r .... .....~''*t'' ...
7~·: l.'f,..
dJl ~~,
dakake mangkono mau, supaya Allah paring
piwales marang dheweke sarana ganjaran
kang luwih apik tinimbang barang kang wus
padha dilakoni, Ian paring tam bah ganjaran Liyajziya humullaahu absana maa 'ami-
marang dheweke muhung saka kanugrahaNe. luu wa yaziidahum min fadhlih, wallaahu
Awit Allah mau kang paring rezeki tanpa yarzuqu may yasyaa-u bie:hairi hisaab.
kira-kira marang wong kang diparengake.
Manungsa kang ora oleh Nur berkah-

ing nahy.
39. Lan wong-wong kafir iku kabeh tu-
mindake kaya dene lelamunan fatamorgana
(amun-amun) ana ing ara-ara kang wrata,
dikira dening wong-wong kang ngelak yen
iku banyu; nanging bareng dheweke teka
mrono, ora nemu apa-apa malah dheweke
674
ana ngarsaning Allah nemoni siksa. Allah Walladziina kafaruu a'maaluhum kasaraa-
banjur nyampurnakake piwales kabeh 'amale. him bioii'atiy yahsabuhuzh zham-aanu
Lan Allah iku kang rikat pangetuNge. maa-an hattaa idzaa iaa-ahuu lam yajid-
hu syai-aw wawaiadallaaha 'indahuu fa-
waffaahu hisaabah, wallaahu sarli'll) hi-
saab.
40. Utawa ngamale wong-wong kafir kang

ala iku kaya dene peteng ndhedhet lelimeng-
an ana ing Segara kang jero katutupan
dening ombak, ing sadhuwure ombak mau
ana ombak maneh, Ian sadhuwure ombak
kang kapindho iku katutup mega, dadi
pepeteng katutupan dening pepeteng maneh
liyane. Manawa dheweke ngulurake tangane,
meh ora bisa sumurup, Ian sing sap a di-· Au kazhulumaatin ill bahriJ luijiyyiy
dadekake dening Allah ora entuk pepadhang, yaghsyaahu mauium min fauqibii mau-
sanyata dheweke ora duwe pepadhang sithik- ium min fauqihii sahaab, dhulumaatum
sithika. ba'dhuhaa. fauqa ba'dhin, idzaa akhraja
yadahuu lam yakad varaahaa, wamaUam
yaj'aIillaahu lahuu nuuran ilimaa Iahuu
minnuur.
Kacabenggala panguwasaning Allah.
41. Apa sira iku durung sumurup yen

satemene Allah iku diMaha-sucekake dening
sakabehing makhluq ing Langit-langit Ian
Bumi, sana dening manuk kalawan ngegar-
ake suwiwine ana ing ngawang-awang ngigel-
ngigel? Siji-sijine titah ngalam donya ma-
ngerti Shalate Ian anggone Maha-nucekake AIam tara annallaaha vusabbihu lahuu
Pangeran,699) Ian Allah iku Ngudaneni maman ils-samaawaati waI ardhi waththairu
rang sakabehing barang kang padha dilakoni shaaffaat, IruUun qad 'aIima shaIaatahuu
dening para titah. wa tasbiihahuu, wallaahu 'aIiimum bimaa
vaf'aIuun.
42. Lan mung kagunganing Allah pribadi

Karatoning Langit-Iangit Ian Bumi, Ian mung
marang ngarsaning Allah piyambak pang- Wa lillaahi mulkus samaawaati waI ardh,
gonaning bali sowane kabeh makhluq. wa i1allaahil mashiir.
43. Apa sira durung sumurup yen sate-

mene Allah kang ngarak anggiring mendhung.
PenjenengaNe banjur ngumpulake antarane
mendhung kang pisah-pisah iku nuli kada-
dekake undhung-undhungan, sira banjur su-
murup gumrujuging udan metusaka sela-
699). Sarana dipun paringi ilhamsaking ngarsa dalem Allah SWT piyambak. Mirsanana ing "Kate-
rangan sawatawis ingkang wigatos murakabi" Bab II Rukun Islam.
675
Surat 24 AN NUUR (CAHY A) Juz 18
selane I'la·\. Lan PanjenengaNe nurunake

saka Langit king kaya Gunung-gunung yaiku
udan es (woh). PanjenengaNe nuli nyiksa
kala wan udan woh mau marang sapa bae
kang dikarsakake, Ian PanjenengaNe nying- A1am tara annallaaha yuzjii sahaaban
kirake marang sapa bae kang diparengake, tsumma yu-aIlifu bainahuu· tsumma
meh-meh gebyaring kilate iku ngilangake yaj'a1uhuu rukaaman fataral wadqa
paningaling pandeleng. yakhruju min hilaalihi wa yunazzilu
minas samaa-i min jibaalin fiihaa mim
baradin fayushiibu bihii may yasyaa-u
wa yashrifuhuu 'am may yasyaa',
yakaadu sanaa barqihii yadz-habu bil
abshaar.
~~ 1 ",. ~ \ ., ~ .# ..h ( / , ", '" "'ij, " &11,9'
44. Allah mau kang mbolak-mbalikake rina ~M ~) ~~t)~t.) J.;JtJ.t~ii~.U
Ian wengine. Sanyata ing kono ana piwulang
utama (kupiya) tum rap wong kang padha o ..)~5J·tJ-,~
, . "".
duwe gagasan. *)
Yuqallibullaahul laila wannahaar, inna fii
- dzaalika la 'ibratalli-ulil abshaar.
45. Lan Allah mau wus anitahake sakabeh-

ing gegremet saka ing banyu, banjur ana
kang mlaku nganggo wetenge, Ian ana kang
mlaku ngangg.o sikile loro, Ian ana kang
mlaku nganggo sikil papa!. Allah nitahake
sabarang miturut karsaNe. Sanyata Allah
iku Maha Kawasa menyang sakabehing sa-
wiji-wiji. 700 )
WAIIaahu khalaqa kulla daabbatim mim
maa', faminhum may yamsyii 'alaa bath-
nihii wa minburn may yamsyii 'a1aa
riilain, wa minhum may yamsyii 'alaa
arba', yakhluqullaahu maa yasyaa', innal
laaha 'alaa kulli syai-in qadiir.
46. Sayekti Ingsun wus nurunake ayat

pirang-pirang kang cetha terang. Lan Allah
paring pituduh marang wong kang dipareng-
ake men yang dedalan kang bener.
Laqad anzalnaa aayaatim mubayyinaat,
wallaahu vahOO may vasyaa-u ilaa shi-
raatirn mustaqiim.
*). Mirsanana ing "Katerangan sawatawis ingkang wigatos murakabi" Bab VI. Hayuning Bawana,
inggib punika pitedahing Allab ingkang awujud Kitab Kodrat.
700). Katerangan ayat punika sambet kalayan ayat 30 surat AI Anbiyaa', inggih punika bUih Allah
SWT nitabaken sadaya ngagesang salting tOY a, dad os ayat 'punika dumunung anerangaken pa-
princen saba warni-waminipun ngagesang ingkang sampun katitabaken saking toya wau. Won-
dene kateranganipun ngagesang tinitabaken saking toya, punika 'ilmuning manungsa ing zaman
modem sampun saged ndungkap bilih jasading ngagesang wau kadadosaken saking kempaling
eel (kewan a1it-alit) ingkang awujud Protoplasma (tOY a saemper pethaking tigan), mirsanana
kitab "Cells and Societies" karya John Tyler Bonner, Princeton University Press, New Jersey-
USA,1955.
676
SULlt 24 AN NUUR (CAHYA) Juz 18
Bedane wong Mu'min Ian wong mu-

nafiq nyuwun pangadilan hukum ma-
rang Rasul.
~ 7 Lan wong-wong mau padha ngucap :
"Aku kabeh iman marang Allah, Ian marang
Utusan, sana aku padha ta'at". Sagolongan
saka wong-wong mau hanjur miengos mengo
saw use ngucap mangkono n~au, Ian wong- Wa yaquuluuna aamannaa billaahi wa
wong iku pancen dudu wong-wong kang birr;Isuuli wa atha'naa tsumma yatawal-
Iman. laa fariiqum minhum mim ba'di dzaalik,
wamaa ulaa-ika bil mu'miniin.
48. Lan manawa 'wong-wong mau diajak

netepi Agamaning Allah Ian ndherek Rasul-
ullah, supaya Rasul iku bisa mutusi perkara-
v ne ngukumi ing antarane dheweke, duma-

dakan sagolongan saka wong-wong mau no-
Wa idzaa du 'uu -ilallaahi wa rasuulihii
lak ora gelem nyandikani. liyahkuma bainahum idzaa fariiqum
minhum mu'ridhuun.
49. Lan manawa Kabeneran mau (panya-

nane dheweke) ana ing pehak (kamaslahat-
ane) wong-wong mau, rerikatan dheweke
Wa-in yakullahumul haqqu ya'tuu ilaihi
padha sowan marang Utusan. mudz'iniin.
50. Apa ing ati-atine wong-wong mau ana

lelarane kekafiran Ian kamunafekan, utawa
apa padha mamang, utawa apa padha wedi
bok manawa dianiaya dening Allah Ian
UtusaNe? Malah satemene dheweke iku kang Afii quluubihim maradhun amirtaabuu
padha nganiaya. am yakhaafuuna ay yakhiifallaahu 'alai-
him wa rasuuluh, bal ulaa-ika humuzh
zhaalimuun.
51. Satemene ature para wong Mu'min

manawa padha ditimbali netepi Kitabing
Allah Ian UtusaNe, perJu arep diadili pra-
karane kang ana ing antarane dheweke,701)
iku mung padha matur: Kula sami mireng
Ian sami ndherek. Wong kang mangkono
mau, yaiku wong kang padha begja. Innamaa kaana qaulal mu'miniina idzaa
du'uu ilallaahi wa rasuulihii liyahkuma
bainahum ay yaquuluu sami'naa wa
atha 'naa, wa ulaa-ika humul muflihuun.
701). Inggih punika dipun adili ing antawisipun sami-sami Muslimin. Ian ing antawisipun Muslimin
kalayan ngasanes.
677
52. Lan sapa kang mbangun miturut ing

Allah Ian UtusaNe, sarta wedi ing Allah,
Ian taqwa ing PanjenengaNe,702) mesthi
dheweke mau bakal padha rahayu.
Wamay yuthi'iIIaaha wa rasuulahuu wa
yakhsyallaaha wa yattaqhi fa-ulaa-ika
humul faa-izuun.
53. Lan wong-wong iku padha sumpah

marang Allah kanthi temen-temen "manawa
sira prentah mangsah perang, mesthi dhe-
weke mangkat perang. Dhawuha Muhammad:
"Sira aja sumpah! Nyandikani dhawuhing
Allah iku luwih becik tinimbang sumpah
gegorohan. Satemene Allah iku kang Waspada Wa aqsamuu billaahi jahda aimaanihim
ing samubarang ~ang padha sira lakoni." la-in amartahum layakhrujunna qui laa
tuqsimuu, thaa'atum ma'ruufah, innaI-
laaha khabiirum bimaa ta'maluun.
Panguwasa kang dijanjekake dening

Allah kaparingake wong kang bekti
Ian nindakake kabecikan.
54. Dhawuha sira Muhammad: "Sira pa-

dha bektia (ta'ata) marang Allah Ian bektia
(ta'ata) marang Rasul", manawa dheweke
padha mlengos, mangertiya kang dibotake
marang Rasul iku iya mung prakara kang
didhawuhake marang dheweke, yaiku ne-
kakake pepeling, Ian kang dibotake marang
Qui athii'ul-laaha wa athii'ur rawul,
sira kabeh, iya prakara yang didhawuhake fa-in tawallau fa-innamaa 'alaihi maa
marang sira, yaiku pangajake Rasul. Dene hummila 'alaikum maa hummiltum, wa
manawa sira kabeh ndherek marang panga- in tuiliii'uuhu tahtaduu, wamaa 'alar
jake Rasul iku, temen sira kabeh oleh pi- rasuuli illal balaaghul mubiin.
tuduh, Ian ora ana kuwajiban tumrap Rasul
iku, kajaba nekakake amanating Allah kang
pratela.
55. Allah wus janji marang wong kang

padha mu'min saka sira kabeh, Ian padha
gelem nindakake panggawe becik, mesthi
bakal padha didadekake sesulih ana ing Bumi,
kaya dene anggone Allah wus ndadekake
sesulih para wong Mu'min kang sadurung-
sadurunge, Ian bakal padha diparingi Mar-
dika Agamane kang wus diren~ni (dipilih)
dening Allah kanggo dheweke, Ian bakal
702). Ajrih ing Allah. maksudipun airih saking siksaning Allah, dene taqwa ing PanjenengaNe, artos-
ipun anjagi badanipun sampun ngantos dhawah ing warni-warni dosa ingkang mungkin kadados-
an.
678
padha diparingi liru katentreman sawise tan-

sah padha kuwatir., Dheweke mau padha
nembah marang Ingsun piyambak sana ora
padha musyrikake ing Ingsun sethithik bae,
Dene sapa kang kafir (nyelaki) sawise per-
janjian {ku, sanyata dheweke mau wong kang Wa 'adallaahul Iadziina aamanuu min-
!rum wa 'amilush shaalihaati layastakh-
padha duraka. 703 ) lifannahum fil ardhi kamas takhlafal
ladziina min qablihim wa layumakkinana
Iahum diinahumul ladzir tadhaa Iahum
wa layubaddi lannahum mim ba'di
khaufihim amnaa, ya'buduunanii laa
yusyrikuuna bii syai-aa, waman kafara
ba'da dzaalika fa-ulaa-ika humul faa-
siquun.
56. Lan padha ngedegna Shalat Ian padha

bayara Zakat, apa-dene padha mbangun
turuta Kanjeng Rasul, supaya sira padha
disihi dening Allah.
Wa aqiimush shalaata wa aatuz zakaata
wa athii'ur rasuula la'alla!rum turhamuun
57. Sira aja pisan-pisan ngira wong kang

padha kafir, ana ing Bumi padha bisa me-
.. pesake (nulak karsaning) Allah. Dene bakal
panggonane, Neraka: Ian Neraka iku ala-
alaning papan kawusanan.
Laa tahsabannal ladziina kafaruu mu'ji-
ziina fil ardh, wama'waahumun naar,
walabi'sal mashiir.
703). Kala samanten ayat punika dipuntujokaken utawi dipunneraken dhateng para Sekabatipun
Kanjeng Nabi s.a.w. rikala taksih remeh Ian ringkih sanget, tansah dipunengis-engis dening te-
tiyang kafir utawi musyrik, dipunfitnah Ian dipunsakiti namung sabab anggenipun sami ngrung·
kebi Agami Islam. Rehning para Sekabat wau sami ngestokaken yektos punapa dhawuhing
Allah, Jan sami ndherek punapa satindakipun Kanjeng Nabi s.a.w. mila janji wau inggih dipun
tuhoni sayektos dening Allah ingkang Maha kawaos. Wasana boten dangu para Sekabat wau,
estu dados sesulih wonten ing Bumi, saged naklukaken pinten-pinten Negari, sarti ing wekasan
gesangipun saged tata Ian tentrem, Agaminipun saged mardika Ian ageng ngrembaka .ng Jagad
Raya, ngantos dumugi zaman tehnoIogi-modern sapunika Ian dumugining Akhir-zaman!
Janjinipun Allah kados makaten wau, miturut dhawuhing Ayat, pancen sampun dados
sun n a h (angger)ipun Allah SWT wonten ing lelampahing Jagadrat, wiwit kina makina ngan-
t05 dumugi dinten Qiyamat. Pramila sapengkering para Sekabat (Sayyidina Abu Bakar, 'Umar
bin Khattab, 'Ustman bin 'Affan, 'Ali bin Abi Thalib r.a.), sasal'1punipun Ummat Islam lang-
kllng-Iangkung para Pemimpin-Pangagengipun sami nguja hawa-nafsunipun nuruti syahwat
kadonyanipun thok, lajeng kemawon janjinipun Allah wau kajabut. Wasana Ummat Islam dados
kusut, ringkih Jan bosah-baseh: tetes Ian pangancaming Allah: "Dene sapa kang kafir . . . . . .
(nyelaki) sawuse mangkono mall, sanyata dheweke iku wong kang padha duraka!"
Ing samangke, janjining Allah SWT wau badhe dipunparingaken malih dhateng sintena te-
tiyang Mu'min ingkang pllrun sami ngrungkebi Agaminipun, ngestokaken dhawuhing Allah
Pepundhenipun, sarta ndherck tindak-tanduking Nabinipun, pllnapa dene sami sregep anindak-
aken 'amal kasaeanan kuwajiban utawi kautamenipun. Inggih Negari utawi masyarakat ingkang
makaten punika ingkang dipun kersakaken Allah: "Baldatun thoyyibatun wa Robuun Ghafuur"
tegesipun Negari ingkang tata tentrem sae, sarta binerkahan pangapuntening Allah ". Mangga
sasarengan kita sadaya samia amarsudi sageda kalampahan nindakaken dhawuhin'l Allah ingkang
leres punika!
679
Piwulang tata krama ing bale griya.

58. He wong kang padha ngestokake
batur-batur (budhak lanang-wadon)-ira ian
bocah-bocahira kang padha durung tumeka
umur ngimpi (diwasa) padha konen njaluk
idzin marang sira ana ing mangsa ping telu:
yaiku sadurunge Shalat Subuh, Ian ana ing
wan cine sira padha lukar nguculi sandhang-
anira ana ing wayah awan, Ian sawuse Shalat
'Isya'. Mangsa tetelu iku, wancine lukar
tum raping sira. Dene saliyane waktu tetelu
mau, ora ana pakewuh tumraping sira Ian
tumraping dheweke padha wira-wiri mlebu-
metu marang sira, yaiku saweneh ira rna rang
sawenehe. Kaya mangkono, Allah anggone
nerangake dhawuh pangandikaNe marang Yaa ayyuhal ladziina aamanuu liyasta'-
sira. Dene Allah mau kang Ngawuningani dzinkumulladziina malakat aimaanukum
tur Wicaksana. 704 ) walladziina lam yablughul huluma min-
kum tsalaatsa marratin min qabli shaIaa-
til fajri wa hiina tadha'uuna tsiyaabakum
minazh zhahiirati wamim ba'di sha-
laatiJ 'isyaa', tsalaatsu 'auraatil lakum,
laisa 'alaikum walaa 'alaihim junaahum
ba'da hunn, thawwaafuuna 'alaikum
ba'dhukum 'alaa ba'dhin kadzaaIika yu-
bayyinullaahu lakumul aayaat, waIlaahu
'aliimun hakiim.
59. Dene manawa bocah-bocahira mau wus

padha tumeka ing mangsa ngimpi iya padha
konen jaluk idzin, kaya anggone jaluk idzin
wong wong kang kasebut sadurunge
mau. 705 ) Kaya mangkono, Allah anggone
nerangake dhawuh pangandikaNe (ayat-ayat)
marang sira. Dene Allah iku ~ang Ngawuni-
ngani tur Wicaksana. Wa idzaa balaghal athfaalu minkumul
huluma falyasta'dzinuu kamas-ta'dzanal
ladziina min qablihim, kadzaalika yu-
bayyinullaahu lakum aayaatih, wallaahu
'aliimun hakiim.
704). Dhawuh pangandikanipun Allah punika mengku piwucal tata'kraminipun salebeting griya;
inggih punika wonten wekdal tetiga: enjing saderengipun tangi, siyang sanglebetipun ngaso
(Iukar), Ian dalu wancining tilem. Anakipun (!are alit) utawi rencangipun sampun ngantos
mlebet dhateng kamar utawi senthong patileman, tanpa mawi nedha idzin langkung rumiyin.
Jalaran, mbok bilih sawek tilem katingal 'uratipun, utawi wonten prakawis wados, rak boten
sae menggah badhe kadadosanipun.
705). Lare-Iare ingkang sampun baleseh Ian sanes mu hrim , kedah nyuwun idzin rumiyin manawi
badhe mlebet kalllar utawi griya, kados dene cara tatakrama mlebet griya kasebat ing ayat 27
Ian 28 ing surat punika.
680
60. Dene para wong wadon tuwa kang

( wus leren haid Ian ngandhut, kang wus ora
padha hajat bebojoan, ora ana pakewuhe
tumrap dheweke arep padha lukar nguculi
panganggone kang njaba, sauger ora padha
ngedhengake pepaese. Dene yen padha emoh
lukar, iku kang luwih becik tumrap dheweke,
Ian Allah kang Miyarsa tur Ngawuningani.
Wal qawaa'idu minan nisaa-il latii laa

yarjuuna nikaahan falaisa 'alaihinna ju-
naahun ay yadha'na tsiyaabahunna ghai-
ra mutabarrijaatim biziinah, wa-ay yasta'
fifna khairul lahunn, wallaahu samii'un
'aliim.
61. Ora ana pakewuhe (Iarangan) tumrape

wong wuta, Ian ora ana pakewuhe tum rap
wong cotho (cacat anggotane), Ian ora ana
pakewuhe tumrape wong lara, Ian hiya ora
ana pakewuhe tumrape awakira, arep padha
mangan ana ing omahe anak-anakira, utawa
omahe Bapak-bapakira, utawa omahe Sadu-
lur-sadulurira lanang, utawa omahe Sadulur-
sadulurira wadon, utawa omahe Pakcilik-
pakcilikira saka Bapa, utawa omahe mBok-
cilik-mbokcilikira saka Bapa, utawa omahe
PakciIik-pakcilikira saka Biyung, utawa 0-
mahe mBokcilik-mbokcilikira saka Biyung,
utawa omahe wong kang sogoke omah kok
cekel (dititipake ing sira) utawa omahe mi-
tranira. Ora ana pakewuhe tumrap sira ka-
beh, arep padha mangan kembulan utawa
ijen-ijen. Dene manawa sira arep padha
mlebu ngomah, becik padha uluka salam
marang awak (ahlin)ira; iku pakurmatan
sajatine saka ngarsaning Allah, kang biner- Laisa 'alai a'maa harajuw walaa 'alal
kahan tur kang ngresepake. Kaya mangkono, a'raji harajuw walaa 'alal mariidhi ha-
Allah anggone mratelakake dhawuh pangan- rajuw walaa 'alaa anfusikum an ta'kuluu
dikaNe marang sira, supaya sira padha nga- mim buyuutikum au buyuuti aabaa-i
kum au buyuuti ummahaatikum au
ngen-angen (ngestokake). buyuuti ikhwaanikum au buyuuti akha-
waatikum au buyuuti a'maamikum au
buyuuti 'ammaatikum au buyuuti akh-
waalikum au buyuuti khaalaatikum au
maa malaktum mafaatihahuu au sha-
diiqikum, laisa 'alaikum junaahun an
ta'kuluu jamii'an au asytaataa, fa-idzaa
dakhaltum buyuutan fasallimuu 'alaa
anfusikum tahiyyatam min 'indillaahi
mubaarakatan thayyibah, kadzaalika yu-
bayyinullaahu lakumul aayaati la'alIa-
kum ta'qiluun.
681
Surat 24 AN NVVR (CAHY A ) Juz 18
Tata krama sesrawungan wong-wong

Mu'min kalayan Rasulullah s.a.w. ian
carane musyawarah.
62. Sanyata mungguh kang diarani para
wong Mu'min, iku wong kang padha nges-
tokake marang Allah Ian UtusaNe, Ian ma-
nawa padha ngancani Utusan mau ngrembug
sawijining prakara kang butuh kekumpulan,
ora padha lunga yen durung padha nyuwun
sarta WUS oleh idzine. Sanyata kang padha
[;elem nyuwun idzin ing sira Muhammad!
iku wong kang aran padha ngestokake te-
menan marang Allah Ian VtusaNe. Dene
manawa padha nyuwun idzin ing sira, perlu
arep nindakake sawenehing kaperluwane,
hiya paringa idzin marang wong mau kang
kok parengake, Ian suwunna pangapura ma- mnamal mu'minuunal ladziina aamanuu
billaahi wa rasuuiihii wa idzaa kaanuu
rang Allah, san) ta Allah iku Maha Ngapura
ma'ahuu 'alaa arnrin jaami'illam yadzha-
Maha Asih. 706) buu hattaa po-ta 'ch.illullhu irmal !adziina
yasta'dzimlUlIaka ulaa-ikal ladziina yu'-
minuulla billaahi wa rasuulilL. fa-idzas
ta'dzanuuka liba'dhi sya'llihim fa'dzal
liman syi'ta minhllm wastaghfir lahumul-
laah, illnallaaha gila fuurur rahiim.
63. Sita aja padha ndadekake (nganggep)

pandonga utawa timbalanc Kanjeng Rasul
ana IIlg antaranira, kaya dene pandonga
utawa pangundange sawenehira marang sa·
wenehc. Sanyata Allah Nupiksalli sira kang
-------------------~---
706). Ayat punika Gusti Allah paring dhawuh bab adabipun musyawarah, suraosipun makaten.
musyawarah (parlemen) utawi konggres, punapa seminar Ian djskusi sapiturutipun. punika
kedah wonten ingkang dados pangarsa (pimpinan), utawi sescpuhipun ingkang minangka dados
sang nata, ingkang kabiyantu sekretariat Ian administrasi. Sang Nata wau kedah saged anjagi
tertibipun utawi ruwet n:ntcnging musyawarah. Kadosta ingkang ambikak Ian Ilutup, sinten-
sinten ingkang kaaturan ngestreni. ingkang ngurutaken rem bag sarta pangrt:nlhagipun kados
pundi. ingkang ngidini saha nanata aturing par'd kanca-anggota lTIusyawarah, tuwin ngendhak-
aken utawi misah ingkang pepabenan sabab emosi, ingkang ngudhari rembag ingkang ruwet,
Ian anggolongaken ,ingkang buyar, sarta saged lajeng kaputusakcn pisan! l'unapa dene Sang
Nata wau kedah saged anggadhabi wibawa adil paramarta berbudi bawa leksana, wenang ngidini
ingkang pamit badhe madal pasilan (walk out). utawi nyingkiral,en anundhung ingkang ka-
manah badhe darnel resah utawi gendraning nlusyawarah, kadosta sekorsing sasaIllinipun.
Angger ingkang makaten wau. dipun tindakakcn dening Pangeran sarana kawicaksanan
ingkang adhedhasar prosudur tata-tcrtib. Ian ingkang adil sam pun ngantos mhan-eindhe-mban
siladan abot sisih! Dene para kanca ingkang d.ados anggota ingkang sami tumut ren'mbagan
ugi kedah anggatosaken (disiplin) sarta tundhuk punapa sadhawuhing Pangarsa wau, kaja",
manawi dhawuh parnrayogi ingkang salah;inggih kcnging kakre<>aken utawi kahantah.
Lan manawi badhe gadhah atur punapa kemawon, langkung rulniyin kedah nyu\,,"un idzin
dhateng pangarsanipun. sarta manawi badhe prullit madal pasilan Jnargi wontt'n kaperluwan
inggih kedah nyuwun palilahipun. Lan saderengipun angsaJ idzin, boten kenging iajl'ng nilar
pasilan (palenggahan musyawarah). Wonten riki pangarsa wall. sarana kawaskithan sarta ka\viyar-
anipun. wenang paring idzin dhateng sintena kemawon ingi:.ang dados kaparengipun. Kados
makaten. sawatawis katrangan ingkang wigatos bah tata-kraminipun musyawanlh (kekempalan)
sacara Islam~ ta. rak sae sanget! Prarnila kita titiyang Islam namung kantun liindakaken ke-
mawon, boten susah mawi pakewet. \Vallahu 'alam!
, 682
padha mbolos saran a sisingidan. Muiane di-

ngati-ati· wong kang padha nyulayani dha-
wuhing Allah Ian Kanjeng Rasul mau. yenta
Laa taj'aluu du'aa-ar rasuuli bainakum
padha kataman bilahi ana ing Donya utawa
kadu'aa-i ba'dhikum ba'dhaa, qad ya'-
bakal padha kapatrapan siksa kang nglarani lamullaahul ladziina yatasallaluu min-
besuk ana ing Akhirat. kum liwaadzaa, falyakhdzaril ladziina
yukhaalifuuna 'an amrihii an tushiiba-
hum fitnatun au yushiibahum 'adzaabun
aIiim.
64. Eling! sanyata Allah kang kagungan

sabarang kang ana ing pirang-pirang Langit
Ian Bumi. Sanyata PanjenengaNe Ngawuni-
J ngani prakara kang lagi padha kok ante pi

(lakoni), Ian mbesuk ana ing dinane padha
disowanake marang ngarsaNe, banjur padha
diwedhari prakara-prakara kang wus padha
dilakoni mau. Lan Allah mau kang Ngawu- A1aa. inna Iillaahi maa f1s-samaawaati
wal ardh,. qad ya'iamu maa antnm
ningani sakabehing sawiji-wiji. 'alam, wa yauma yarjuuna i1aihi fayu-
nabbi-uhum bimaa 'amiluu, wallaahu
***)
bikulli syai-in 'aIiim.
***). Minangka panutuping katerangan ingkang sawatawis wigatos inggih punika nyinahu tancihingan
(comperative study of Quraan) saking surat An Nuur kaliyan surat AI Furqaan, kados kasebat
ing ngandhap punika:
1. Wonten akhir surat An Nuur, GusH Allah paring dhawuh waiib dhumateng para Mu'-
minin supados ndherek Kanjeng Nabi s.a.w. sarta paring deduka sintena kemawon ingkang
kumawantun ngalaw,m dhumateng Rasulullah s.a.w., ananging wonten awal surat Al Furqaan,
dhawuhing Allah nerangaken bUih Kanjeng Nabi s.a.w. dipun paringi AI Quraan supados ne-
nuntun Ummat Manungsa ing Jagatrat.
2. Wonten ing kekalihipun surat punika Gusti Allah anerangaken lampahing mega, dhawah-
ing toya jawah, sarta sumringahing Bumi katingal ijo-royo-royo sabab dening kasiram toya,
punika sawenehing bukti Panguwasanipun Allah SWT.
3. Ugi wonten ing kakalihipun surnt punika Allah anerangaken bUih amal usahanipun te-
tiyang kafir ing dinten Qiyamat boten dipun paringiganjaran sakedhik-kedhika, Ian ugi anerang-
aken kekalihipun surat punika bab mula bukanipun tumitahing manungsa!
4. Wonten ing surat An Nuur dipun akhiri katerangan bilih Gusti Allah piyambak ingkang
kagungan Langit-Langit Ian Bumi, sarta sadaya ingkang tumitah ing ngarcapada, samudayaning
makhluq tinata-rinakit ingkang adhedhasar hikmah sarta faedah, Ian maslahating sadaya ingkang
dipun karsakaken. Pramila benjing ing dinten Qiyamat hamung Allah piyambak ingkang badhe
paring Pangadilan sadaya amal-usahanipun manungsa.
Dene wonten surat Al Furqaaan, dipun wiwiti anerangaken bUih Gusti Allah ingkang Maha
Luhur, Dzatipun, Sifat-Sifatipun, sarta Tumindak-TumindakIpun, ingkang sadaya wau anedah-
aken kadospundi Welas Asih sarta Arisipun Pangeran dhumateng sadaya Kawulanlpun sarana
anurunaken Kitab Suei AI Quraan dados Pandom pandaming dumadi tumrap gesangipun para
manungsa!
683
Surat 25 AL FURQAAN (PANYILAHING PRAKARA) Juz 18
AL FURQAAN (PANYILAHING PRAKARA )

kawahyokake ana ing Madinah, 77 ayat.
Tumurun sawuse surat Yaa Siin.

Maha Asih.
Allah nitahake sakabehing kahanan
Ian barang saran a sarwa becik (har-
monis).
1. Maha Berkah Pangeran kang wus nu-

runake Panyilahing prakara (AI Quraan)
marang kawulane, supaya dadi Juru-pepeling
marang wong 'alam kabeh. 708 )
. Tabaarakal ladzii nazzalal furqaana 'alaa
'abdihii liyakuuna lil'aalamiina nadziiraa.
. I{;;; !~ ........ ". ., . . ., j'? (/ '

~. .PenJen.engaNe kang okagungan Kraton- twJ..,
~;J"'~.JJlr; 9~t~ 4.lJJj~. '1'
mg plrang-plrang Langlt Ian Bumi, Ian Pan- (// .,; . "" OJ
.
Jenenga N e ora mun dh ut putra sarra ora ana ~~~"'p~..,~t.;
.'/~ ;, iji~ ........... ~ <II>',' • ~ (~\' ....:. ("~
,\ : ". .\". iii
k ang ngancaIll" ana mg Kratone
r
mau: 1an .... ... .. ~
,. 'IJ .. ~-'
PanjenengaNe wus nitahake sakabehing sa- 0 r\~ .i5
wiji-wiji baniur ditamtokake sarana papcs- !..r.!",
then taqdir. 709 )
Alladzii lahuu mulkus samaawaati wal-
ardhi walarn yattakhidz waladaw walam
yakul lahuu syariikun fiI mulki wa kha-
laqa kulla syaHn faqaddarahuu taqdiiraa.
707). Tetembungan Furqaan. maknanipun Panyilahing prakara, punika saweneh namlmpun Al

Quraan. Dene Al Quraan sinebat Furqaan wau, awit AI Quraan punika ngewrat dhawubing
Allah ingkang nyilah-nyilahaken ant"wisipun prakawis ingkang Jeres Ian lepat, sae Ian awon,
utawi haJaJ Ian haram sapituru tipun.
708). KaJebet jin Ian manungsa.
709). Papesthen takdir artosipun katetepan ukuran-ukuran ingkang sarwa gumathok. pramila sadaya
barang Ian kawontenan ingkang dipun darnel dening Gusti Allah punika dipun paring; pirantos-
pirantos ian cecawisan ingkang cocok kaJiyan naJuri, sifat-sifat Ian jejer fungsinipun piyambak·
piyambak wonten madyaning pasrawunganipun ngagesang.
684
Surat 25 AL FURQAAN (P ANYILAHING PRAKARA ) Juz 18
3. La~ wong kafir p.adha ngal~p pepun- ~j(t£c:,;a\~~~t;r:,j~ ~ t;'~t}. ~

dhen sahyane Allah, smg ora blsa agawe ..M I ... ..
apa-apa, ananging malah padha digawe, Ian ~~1jtf~ ~'S! -:~j":~~
ora padha bisa miliki (nguwasani) begja Ian ~ / '" ."I.:.! ... " -' -
cilakane awake dhewe, sarta ora padha bisa
ndarbeki pati Ian urip Ian ora bisa nguripake
maneh.
Wattakhadzuu min duunihii aalihatal laa
yakhluquuna syai-aw wahum yukhlaquu-
na walaa yamlikuuna Ii-anfusihim dhar-
raw walaa naf'aw walaa yamlikuuna
mautaw walaa hayaataw walaa nu-
syuuraa.
Wong-wong kafir padha ndakwa-palsu
marang AI Quraan.
4. Lan wong kang padha kafir celathu: ~ ~~t~t~tr~ : tr~-:'J!rjc;'" . to

"AI Quraan iki ora ana maneh kajaba mung '1',..... 1.:1....,!J q:" ~
gegorohan kang dianggit karo Muhammad, "~ "~lli;' -: ~'-:t~'~ cI. ~~ ~~
sarta dipitulungi karo wong liya-liyane. Sa-.J >.Jfo • ' C)-'J>!.J'~" M /
nyata wong kafir mau wus padha omong .:. ~ 'J.

duraka (ora bener) Ian goroh. 0 !)-'.)
Wa qaalal ladziina Warnu in haadzaa

illaa ifku(n)iftaraahu wa a'aanahuu 'alai-
hi qaumun aakharnun, faqad jaa-uu zhul-
maw wa zuuraa.
5. Lan padha celathu manch: Al Quraan

iku mung dedongengan anggitane wong kuna-
kuna kang ditedhak, banjur diwacakake ma-
rang Muhammad esuk sore nganti apal.
Wa qaaluu asaathiirnl awwaliinak-tata-
bahaa falliya tumlaa 'alaihi bukrataw wa
ashiilaa.
6. Muhammad' dhawuha: Al Quraan iku

kang nurunake Pangeran kang Ngawuningani
wawadining pirang-pirang Langit Ian Bumi.
Sanyata PanjenengaNe mau kang Maha Nga-
pura Maha Asih.
Pramila manungsa ingkang tumitahipun dados Khalifatullah ing 'alam Donya saged saw a-
tawis (boten sadaya tuntas) mangertosi hikmah, sabab musabab utawi hukum kausalitas ing
samukawis barang Ian kadosan. Kadosta kadadosan wonten daya listrik punika saking daya plus
Ian minus, wonten tuban utawi toya grojogan punika dados sabab wontenipun tenaga ageng-
agengan ewon kilowatt listrik (hydro-electrisity) kados wonten ing proyek Nasional Asahan •
Sumatra. Conto malih, kenging punapa Bangsa Indonesia saged Merdika saking penjajahan?
Punika saksanesipun Taqdiring Pangeran ingkang Maha Murah, Maha Asih dhumateng Kawula-
nipun; Ian ugi anelakaken Panguwaosing Allah ingkang Adil parama arta dhumateng sadengaha
tiyang ingkang wantun Ian ikhlas berjoang kangge ambengkas kadzaliman Ian ngedegaken ka-
leresan sarta kaadilan ing sasami-sami Bangsa Ian Manungsa. Makaten ugi tumitahing woh-woh-
an, sacara tehnis bio\ogis, saged kasumerepan bilih woh jambet upaminipun, punika asalipun
saking sungut sari sekar jaler estri, dening angin ingkang nglantaraken Iajeng dados manunggal
sun gut sari wau, akhiripun dados jambet. Makaten ugi Utah sanes-sanesipun, sarwa sifat-sifat
Ian naluri-naluri ingkang wami-wami. Inggih makaten punika piwucal Agami, ingkang saged
dipun nalal"nalar hukum kausalitas-ipun. Dados cetha bilih Agami Islam punika Agami 'Akal
sarta Agami Fitrah cocok kaliyan sangkan paraning dumadosipun Man~ngsa, inggih punika
Agami Tauhid.
685
Qui anzalabul ladzii ya'lamus sirra fis-

samaawaati wal ardh, innabuu kaana
ghafuurar rabiimaa.
Wong kafir padha eram dene Rasul-
ullah iku manungsa lumrah.
7. Lan padha celathu maneh: Geneya iki
Utusaning Allah, kok ndadak mangan pa-
ngan Ian mlaku aI1a ing pasar-pasar barang?
mBokiya dheweke dituruni Malaikat, banjur
Malaikat mau ngrewangi dheweke dadi Juru
pepeling.
Wa qaaluu maali haadzar rasuuli ya'ku-
luth tha'aama wa yamsyii iii aswaaq,
laulaa unzila ilaihi malakun fayakuuna
rna 'ahuu nadziiraa.
8. Utawa mbokiya dheweke mau dituruni

Gedhong magrong-magrong (kebak mas picis
raja brana), utawa ndarbeki pakebonan kang
wulu-wetune kena dipangan. Lan wong kang
padha duraka mau padha celathu marang Au yulqaa ilaihi kanzun au takuunu
para wong Mu'min: Sira iku rak mung padha labuu jannatuy ya'kulu minhaa, wa qaa-
manut wong kang sinihir (kena tenung). lazh zhaatimuuna in tattabi'uuna ilIaa
rajulam mashuuraa.
9. Muhammad! Mara delengen, kapriye

anggone wus padha ngupamakake (ngonek-
onekake) marang sira: wasana dheweke pa-
dha sasar, banjur ora padha bisa oleh dalan!
Unzhur kaifa dharabuu Iakal amtsaala
fadhalluu falaa yastathii'uuna sabiilaa.
10. Maha Luhur Pangeran kang manawa

wus ngarsa:kake, tamtu andamel kang luwih
becik kanggo sira Muhammad tinimbang
kebon kang diucapake dening wong-wong
mau, yaiku Suwarga kang ing sangisore ana t1-·'t.
o!)~
kaline sapirang-pirang padha mili Ian ndamel
kanggo sira pirang-pirang pura: Tabaarakal ladzii insyaa-a ja'ala laka
khairam min dzaalika jannaatin tajrii
min tabtihal anhaaru wa yaj'al laka
qushuuraa..
11. Sanyata wong-wong mau maido marang

dina Qiyamat, Ian Ingsun nyawisake Neraka
Sa'ir tum rap wong-wong kang maido ing di-
na Qiyamat.
Bal kad:rAlzabuu bissaa'ab, wa a'tadnaa
timan kadzdzaba bissaa'ati sa'iiraa.
686
/2. Manawa Malaikat Zabaniyah kang nja-

V ?a Neraka iku sumurup wong-wong mau saka
kadohan, wong-wong mau padha krungu
gumrubuging suwarane Ian jeritan.
Jdzaa ra-athum mim makaanim ba'ii-
din sami'uu lahaa taghayyuzhaw wa
zafiiraa.
13. Lan manawa wong-wong mau dicegur-

/ . ake ana ing panggonan ciyut ing Neraka
V . karo dibelenggu, ana ing kono dheweke
padha sesambat: "Aduh cilaka, luwung aku
disirnakake bae!". Wa idzaa ulquu minhaa makaanan dhay-
yiqam muqarraniina da'au hunaalika
tsubuuraa.
.J4. Nuli didhawuhake marang wong-wong

/ mau: "Dina iki sira aja padha sesambat
V cilaka luwung disirnakake pisan, nanging Laa tad'ul yauma tsubuuraw waahidaw
padha sesambata cilaka banget". 710) wad'uu tsubuuran katsiiraa.
15. Dhawuha sira Muhammad: "Apa kang

luwih becik iku Neraka Sa'ir Ian ahline
'kaya kang wus katerangake, apa Suwarga
/ Langgeng kang wus dijanjekake tumrap wong-
wong kang padha taqwa? Suwarga Langgeng Qui adzaalika khairun am jannatul
mau dadi ganjaran Ian panggonan bali tum- khuldil latii wu'idal muttaquun, kaanat
rap wong-wong kang taqwa. lahum jazaa-aw wa rnashiiraa.
16. Wong-wong mau ana ing Suwarga kono

padha oleh apa kang dikarepake, sarta pa-
. / dha langgeng. Kang dikarepake dening wong-
,V wong mau dadi sawijining parjanjiyaIl kang
pantes disuwunake priksa marang Pangeran- Lahum fiihaa maa yasyaa-uuna khaa-
ira Muhammad. lidiin, kaana 'alaa rabbika wa'dam
mas-uulaa.
Allah SWT wawancara kalayan sesem-

bahane wong kang kafir ing dina Qi-
yamat.
17. Lan ana ing dinane Allah ngumpulake
wong-wong mau kang musyrik Ian brahala
kang padha disembah saliyane Allah. Pan-
jenengaNe banjur andangu: "Apa sira kang
wus nyasarake para kawulanlngsun, apa
710). Salting sanget saltitipun dipun siksa, tiyang-tiyang kafir ian musyrik ingkang dipun wales tumin-
.dakipun zhalim wonten Donya sami nyuwun dipun sirnaken kemawon, nanging boten saged,
sabab wonten ing Neraka wau sami ianggeng, makaten ayat 11 dumugi 16. Samanten ugi tiyang
tiyang ingkang taqwa badhe gesang ianggeng ugi wonten ing Suwarga sarana eca sekeca!
687
Surat 25 AL FURQAAN (P ANYILAHING PRAKARA) Juz 18
pancen dheweke dhewe kang duwe karep Wa yauma yahsyuruhum wamaa ya'bu-
ninggalake dalan kang bener?". duuna min duunillaahi fayaquulu a-an-
tum adhlaltum 'ibaadii haa-ulaa-i am
hum dhallus sabiil.
18. Kang padha disembah mau padha ma-

tur: "Maha Suci Paduka! Boten samesthi-
nipun kula sadaya ngalap kekasih sanesipun
Paduka. Kita boten pisan-pisan nyasaraken
piyambakipun, ananging ingkang kados ma-
katen wau jalaran Paduka sampun ambe-
bingah tetiyang wau Ian Bapak-bapakipun
Qaaluu subhaanaka maa kaana yamba-
kalayan rupi-rupi kani'matan Donya ngantos ghii lanaa an nattakhidza min duunika
piyambakipun sami kasupen bekti dhuma- min auliyaa-i walaakim matta'tahum wa
teng Paduka tuwin dados kaum ingkang aabaa-a1mm hattaa nasudz-dzikra wa
cilaka" . kaanuu qaumam buuraa.
Para andika Rasul iku sak rrnanungsa

biasa (lumrah).
19. Pangandikaning Allah: "Sanyata dhe-
weke kang dianggep Pangeran-pangeran sal i-
yane Allah wus anggorohake pangucapira
kang nyebutake yen iku Pangeran-pangeran
saliyane Allah. Mangka dheweke kang di-
sembah ora kuwasanulak siksa saka sira
kabeh, sarta ora kuwasa nulungi awake dhe-
mqad kadzdzabuu kum bimaa taquuluu
we. Lan sapa bae saka sira kabeh kang na famaa tastathii'uuna sharfaw walaa
atindak aniaya, temen Ingsun icipake tum rap nashraa, wamay yazhlim minkum nu-
dheweke siksa kang gedhe. dziqhu 'adzaaban kabiiraa.
20. Lan lngsun ora ngutus marang para

Utusan sadurungira Muhammad, kajaba mes-
thi padha dhahar dhedhaharan sarta padha
lumaku ana ing pasar-pasar. Lan lngsun
andamel sawenehira dadi coba marang sa-
wenehira, mula apa ta padha sabar? Lan
Pangeranira iku kang Maha Priksa.
Wamaa arsalnaa qablaka minal mUr-

saliina ilIaa innalIum Iaya'kuluunath tha-
'aama wa yamsyuuna fil aswaaq, wa
ja'a1naa ba'dhakum liba'dhin fitnah,
atashbiruuna wa ~ rabbuka ba-
shiiraa.
688
Surat 25 AL FURQAAN (PANYILAHING PRAKA~A) Juz 19
JUZ 19
Piwalese wong kang maido marang

AI Quraan besuk ing dina Qiyamat.
21. Lan wong-wong kang ora padha nga-

rep-arep bakal sowan ing ngarsanlngsun pa-
dha ngucap: "Apa jalarane ora cliturunake
Malaikat marang kita, utawa kita sumurup
Pangeran kita?". Temen wong-wong mau t~~:- 'E'."II
o !htI
• ,,,.,,. ",,-,
.... '!~t~'l
wus padha gumedhe atine Ian ngliwati wates •• ,.. rio" "
~~.Jl'~ ~
anggone padha zhalim (nganiaya).
Wa (Iaalalladziina laa yarjuuna lillaa-anaa
laulaa unzila 'alainal malaa-ikatu au
naraa rabbanaa, lalladis takbaruu fii an-
fusihirn wa 'atau 'utuwwan kabiiraa.
22.. Ing dina besuk Qiyamat nalika wong-

. wong mau andelcng Malaikat, ing dina iku
A ~us ora ana kabuhgahan mal1eh tum rap
V wong-wong kang padha dosa. Lan clheweke
padha ngucap: "Iki alangan gedhe temenan Yauma yaraunal malaa-ikata laa busyraa
kang ora bisadi(\llcati!". 711) yauma·idzil liI-mujrirniina IVa yaquuluu-
na hijram mahjuuraa.
23.' Lan Ingsun ncja niti priksa kabeh

kang wus padha di[inclakake ana ing Donya,
\
j 5aka 'amal-'amal~ (kang becik padha di-
timhkake ana ing kekafiran), wusana kabeh
'am ale mau Ing~un dadekake kaya dene lebu Wa lIadirnnaa i1aa maa· 'amiluu min
kang diriul' .1111'111 (ora ana ganjarane). 712) 'amalin faja'alnaahu bahaa-am mantsuu-
raa.
2t-. Kabeh ahli Suwarga ana ing dina iku:

padha sub-suka jalaran oleh panggonan
V kang luwih cndah, Ian sak becik-becike
panggonal1 kanggo kasenengan.
Ash·haabul jannati yauma-idzin khairum
lIIustaqarraw wa ahsanu malliilaa.
711). Dhapukaning ukara wonten tembung Arab kactos ingkang kaweca ing ayat punika: ''Hijraan
mahjuuran", punika dipun ucapaken nalika kapang~ih' mengsah ingkang boten saged dipun
tangkis malih. utawi pinanggih bebaya ageng nggegit'isi. Terjamahipun "Mugi Allah paring pi-
tulung nyingkiraken bebaya punika saking kawula! ..... ananging ingkang c!ipun maksud: "Boten
wonten pangajeng-aicng malih badhe saged uwal saking siksa Neraka"; inggih punika. piwales-
ipun tiyang ingkang maiben ing Quraan, benjing ing dinten Qiyamat boten gadhah argumen-
tasi malih, kajawi nemahi gesang ina ing Neraka tur lal1ggeng! •
712). l\iaksuclipun sadaya 'arna1 kasaenanipun tiyang kafir wonten ing Donya punika boten badbe
dipun paringi ganjaran dening Allah wonten ing Akherat, sabab piyambakipun boten lman ina
Allah. Dados iman punika Soko-guru ingkang penting piyambak; ngadegipun sadaya tindak·
tandul', solah bawa, muna Ian muni ing salaminipun gesang wonten ing 'alam Donya punika,
sabab c\<.'ning adeging iman wonten ati sanubari, pramila manungsa gesang boten utawi tanpa
iman ing Allah, saestu badhe katiwasan kawusananipun, wasana masa boronga para sutrisna! .
689
25. Besuk dina Qiyamat kalane Langit

dadi bengkah pecah, jalaran kebekan men-
dhung putih ing kono para Malaikat padha
tumurun kalawan pepanthan.
Wa yauma tasyaqqaqus samaa-u bil
ghamaami wa nuzzilal malaa-ikatu tan
ziiIaa.
26. Lan ing dina iku Karaton kang haq

mung kagungaNe Pangeran kang Maha Mu-
rah piyambak, sarta dina mau banget ngre-
kasakake tum rap wong-wong kang padha
kafir.
Almulku yaumaidzi(n)il haqqu lirrah-
maan, wa kaana yauman 'alai kaafiriina
'asiiraa.
27. Lan ana ing dina iku wong kang

nganiaya padha nyokot drijine sarta ngucap:
"0, cilaka banget! Ngertiya biyen aku cekel-
an Agama kang bener, ndherek Rasul".
Wa yauma ya'adh-dhuzh zhaalimu 'alaa
yadaihi yaquulu yaa laitanit takhadztu
ma'ar rasuuli sabiiIaa.
28. Wadhuh cilaka aku! Idhepa aku harak

ora sih sinihan karo si Fulan".713)
Yaa wailataa laitanii lam attakhidz
fulaanan khaliiIaa.
29. Temen dheweke wus nyasarake aku

saka pepelinging Quraan sawuse tekan ma-
rang aku". Pancen syetan iku kekasih kang
nyasarake, iku ngasorake banget marang
manungsa. Laqad adhallanii 'anidz dzikri ba'da idz
jaa-anii, wa kaanasy syaithaanu Jil-
insaani khadzuulaa.
30. Rasul mau munjuk: "Dhuh Pangeran

kawula! Saestunipun kaum kawula sampun
nglirwakaken Quraan (boten dipun iman- Wa qaalar rasuulu yaa rabbi inna qaumit-
aken tuwin boten dipun 'amalaken!)". takhadzuu haadzal qur-aana mahjuuraa.
713). Artosipun syetan utawi tiyan~ ingkang rumiyin wonten Donya tansah nyasaraken.
690
31. Kaya dene Ingsun wus nganakake

mungsuh-mungsuhira Muhammad saka kaum
musyrikin, mangkono uga Ingsun wus an-
dadekake saben-saben Nabi iku anduweni
mungsuh saka kaum-kaume kang dosa. Lan Wa kadzaalika ja'alnaa likulli nahiyyin
cukup Pangeranira kang nuduhake Ian kang 'aduwwam minal mujrimiin, wa kafaa
nulungi. birahbika haadiyaw wa nashiiraa.
32. Wong kang padha kafir celathu: "Ge-

neya Quraan iku kok ora diturunake marang
Muhammad babar pisan sak ambalan wae?".
Pancen katurunake kaya mangkono! awit
Ingsun arep nancepake Quraan iku ing at i-
nira, supaya Ingsun nguwatake atinira (ang-
gone ngapalake) sarta Ingsun terangake Qur- Wa qaalal ladziina kafaruu laulaa nuzzila
aan iku marang sira kala wan terang". 714) 'alai/Iii qur-aanu jumlataw waahidah,
kadzaalika linutsabbita bihii fu-aadaka
wa rattalnaahu tartiilaa.
3 3. Lan wong-wong mau ora pisan-pisan

sowan marang sira Muhammad anggawa
hujjah (kanggo ambatalake Kanabianira),
kajaba Ingsun mesthi nekakake marang sira
hujjah kalawan haq, kang mbatalake hujjahe Walaa ya'tuunaka bimatsalin iIIaa ji'naa-
wong mau, Ian kang luwih becik katerang· ka bi/haqqi wa ahsana tafsiiraa.
ane.
34. Dhewekc kang bakal dikumpulake di-

seret rai-raine mcnyang Neraka J ahanam.
Wong kang mangkono iku oleh panggonan
luwih ala tur luwih sasar dalane.
AIladziina yuhsyaruuna 'alaa wujuuhi-
him ilaa jahannam, ulaa-ika syarrum
makaanaw wa adhallu sabiilaa.
Tepa-palupi saka cecritane ummat

zaman kuna.

marang Nabi Musa, Ian Harun sadulure.
Ingsun dadekake Pembantu kang tansah
bebarengan kalawan dheweke.
Walaqad aatainaa muusal kitaaba wa
ja'alnaa ma'ahuu akhaahu haaruuna
waziiraa.
714). Supados Quraan wau gampil dipun apalaken, mayar dip un waos, sarta praktis dipun tindakaken
ing sadhengah tiyang Ian saben papan! Dipun suraos inggib logis Ian obyektif, dene manawi
kirang cetha, sumangga nyuwun biyantu para 'Alim Ulama Ian Pemlmpin Agami, Insya Allah
saged gathuk, tumbu angsal tutup!
691
36. Ingsun nuli paring dltawuh: "Sira sa-

kaloron mangkata marang kaum kang maido
Ayat-ayatlngsun". (Sawuse kaum mau ka-
rawuhan Musa Ian Harun, kukuh ora ge1em
percaya). Ingsun nuli ngrusak wong-wong Faqulnadz-habaa ilal qaumil ladziina
mau kala wan rusak temenan. kadzdzabuu bi-aayaatinaa, fadammarnaa
hum tadmiiraa.
37. Lan kaume Nuh, bareng dheweke pa-

dha maido marang para Rasul Utusaning
Pangeran, ing kono nuli Sun siksa saran a
Ingsun kelemake, Ian dheweke Ingsun dadek-
ake tuladha tum rap marang para manungsa, Wa qauma nuuhil lamrnaa kadzdzabur
sarta Ingsun wus nyawisake siksa kang ngla- rusula aghraqnaahurn wa ja'alnaahurn
rani banget marang wong-wong kang ngani- linnaasi aayah, wa a'tadnaa lizhzhaali-
miina 'adzaaban aliiinaa.
aya.
38. Lan Ingsun wus ngrusak marang kaum

'Aad, kaum Tsamud, Ashaabur Rass 715)
(kaum Su'aib) Ian akeh maneh kaum kang
ana ing antarane para kaum kang kasebut
mau. Wa'aadaw wa 15arnuuda wa ash-haabar
rassi wa quruunan OOina dzaalika ka-
tsiiraa.
39. Lan marang kaum kabeh mau, Ingsun

wus nerangake caritane kaum kang wus
kapungkur dadia tepa tuladha. Lan kabeh Wa kullan dharalmaa lahul arnt~aala wa
wus Ingsun rusak babar-pisan nganti tuntas. kullan tabbarnaa tatbiiraa .
40. Lan temen wong-wong kafir Quraisy .~;!I~";~ mt~..;iitj; ~tJ.iJ ~ . t·

wus padha ngliwati sawijining Negara Sodom
kang wus tau katurunan udan watu kang
nggegirisi, mula apa meksa isih ora gelem
o~;:3 ~;~j' ~WJ.;"~~;~~;lit
nyumurupi? Satemene wong-wong mau wus
Walaqad atau 'alai qaryalil lalii umthirat
ora padha ngarep-arep marang anggone bakal
rnatharas-sau', afalam yakuunuu yarau-
ditangekake saka kubur. nahaa, bal kaanuu lail yarjuuna nu-
syuuraa.
41. Lan manawa wong-wong mau padha

ndeleng ing ~ira Muhammad, ing kono sira
banjur dianggo pangewan-ewan, pangucape:
"Apa iku wong kang kandha dadi Utusane
Allah?, Wa idzaa ra-auka iy-yattakhidzuunaka
illaa huzuwaa, ahaadzal ladzii OO'a15al
laahu rasuulaa.
715). Nami satunggaling telaga ingkang sampun asad toyanipun"lan kaurn Rass punika nyembah
brahala reca, lajeng Allah angutus Nabi Syu'aib a.s.
692
42. Meh bae aku kabeh kena disasarake

dening dheweke marga nggonku nyembah
marang Pangeran kita, saupama kita ora
padha sabar anggon kita nyembah marang
."
Pangeran, iku yekti kita wus padha nyim-
pang". Wong-wong mau bakal padha ngerti
o~ .....
ing besuk nalika padha sumurup siksa, sapa In kaada iiyudhillunaa 'an aaIihatinaa
kang kasasar dalane. laulaa an shabarnaa 'alaihaa, wa saufa
ya'iamuuna htina yaraunal 'adzaaba man
adhallu sabiilaa.
43. Apa sira sumurup, sapa wong kang

mangeran marang hawa nafsune? Apa sira
Muhammad dadi wakil tukang njaga dheweke
anggone mangeran hawa nafsune mau? (Rak
ora ta?). Ara-aita manittakhadza i1aallahuu ha-
waahu afa-anta takuunu 'alailli wakillaa.
44. Utawa apa sira duwe pangira, ma nawa

akeh-akehe wong mau padha gelem ngru-
ngokake utaWJ. gelem mikir-mikir? Ora lira
dheweke iku kajaba mung kay:! kewan rap
kaya, kapara m;l\ah luwih sasar asor dalane
Am tahsahu anna aktsarahum yasma··
tinimhang kewan omahan. 'uuna au ya'qiluuna inhum iII~a kal-
an'aami bal hum adhallu sabiilaa.
Ta:ldha yekti kuwasaNe Allah 109

'alam kabeh.
45. Apa sira durung sumurup gegaweyane
Allah Pangeranira, kepriye PanjcnengaNe
anggone wus anggelar ayang·ayangan marga
anane Srengenge kang Ingsun gawe. Lan
saupama dadi kaparenging karsaNe, ayang-
"\Iam lara i1aa rabbika kaifa maddazh
ayangan iku tt'tep teterusan ora obah owah zhilla walau syaa-a laja'alahuu saakinaa,
(mesthi kelakon!). Ingsull nuli andadekake tsumma ja'aluasy syamsa 'alaihi daliilaa.
Srengenge kanggo nratabke marang ayan1'-
ayangan mau.
46. I\uli lngsun regem ayang-ayangan mau

kal:lwan 10n-Ion3.n (sathithik saka sathi-
thik).71G)
Tsumma lJabadhllaahu iJarnaa qahdhay
yasiiraa.
716), Ayang-ayallgan punika wonten sabab delling sinar sa king SUlya, mana wi Surya wau ing wanci
son ten serap sarana alon-alon, ayang'ayangan wau ugi ieal mbaka sakedhik. PUnika satunggaling
pratandha Kakuwaosanipun Allah ingkang anglampahaken Surya Ian Rembulan, ingkang
mlampahipun nyebabaken wonten ayang-ayangan. Dening Kabudayan bangsa Indonesia, ing
Tanah Jawi, darnel katingal ing pangangen-angen Wayang kulit utawi Ringgit Wacucal . Manawi
ing Ayut punika ayang-ayangan sabab Surya, dene ing Ringgit Wacueal ayang-ayangan Wayang
saking Blencong. Ki Dhalang saged Ian trampil ngatingalaken salting ayang-ayanganing Masya-
rakat manungsa, inggih punika watak wantunipun satunggaling lelampahan ringgit wacueal wau.
693
47. Lan Allah wus ndadekake wengi tum-

rape sira, minangka dadi sandhangan (aling-
aling) Ian turn iku dadi pangaso; Ian wus
ndadekake awan kanggo melek kanggo ta-
ngimu.
Wa huwal ladzii ja 'ala lakumul laila Ji-
baasaw wannauma subaataw wa ja'alan
nahaara nusyuuraa.
48. Lan PanjenengaNe kang wus ngutus

angin dadi bebungah kang ana ing sangarepe
sihe (udan). Lan Ingsun wus nurnnake banyu
kang suci saka Langit.
Wa huwal ladzii arsalar riyaaha busy ram
baina yaday rahmatih, wa anzalnaa
minas-samaa-i maa-an thahuuraa.
49. Perlu Sun nggo nguripake Negara (pa-

lemahan) kang mati, Ian Sun nggo ngombeni
barang kang wus Sun titahake, yaiku raja-
kaya sapirang-pirang Ian manungsa kang
akeh banget. 717) Linuhyiya bihii baldatam may taw wa
nusqiyahuu mimmaa khalaqnaa an'aa-
maw wa anaasiyya katsiiraa.
50. Lan sanyata Ingsun wus nglakokake

(ngubengake) mangsane udan mau ana ing
antarane para manungsa, supaya padha elinga
(syukura!) ni'mat paparinglngsul1; ananging
Kadosta Wrekudara, ngatingalaken watak prasaja, bares, adil Ian beres. Punakawan Romo
Semar, Gareng, Petruk Ian Bagong ugi sami ngatingalaken watak polah tingkah ingkang humoris,
sarwa lucu nanging saged sembrana parikena. Sadaya lelampahan ing to nil utawi Wayang Purwa
punika Seni Budaya ingkang Ihengku piwucal (nasihat) luhur Ian sae. Pramila day a tarikipun
tetep aktuil Ian ngemu piwucal Agami. Jangkepipun Ki Dhalang ugi lebda ing tembang, gen-
dhing, suluk, wangsalan, Ian paribasan sarta prigel sabetanipun, punika andadosaken satunggal-
ing Kabudayan khusus saking Tanah Jawi Tengah Ian Kilen. Malah ada-ada ing jaman Pemba-
ngunan Nasional, neja badhe anggegesang Ian ngrembakakaken sarana ngawontenaken Pawiyat-
an utawi Akademi Wayang, sabab wontenipun Wayang Purwa punika badhe nyantosaken am-
bangun Manungsa sawetahipun. Ingkang saestunipun Ringgit Wacucal punika ada-adaning para
Wali utawi ahli Da'wah lSlamiyah ingkang lebda ing ilmu politik Ian strategi Da'wah wau kagu-
ngan jangka-Iuhur, in,ggih punika ngitik-itik sarta gula-wenthah gesang taqwa ing Allah SWT.
Kados makAten punika luhurlng gegayuhanipun para Wall ugi para Pujangga anggenipun
mrihatosaken Da'wah IsIamiyah sumiyar ngradinaken Berkah, sarta Hidayah - Taufikipun
Allah SWT ing Nusantara khususipun Ian Donya Intemasional umumipun!
717). Falsafat tony a suci saking Langit punika murakabi sanget: sawenehipun nggegesang siti beral
cengkar, nukuIaken wana (ingkang njagi erosi pareden), nuwuhaken tuban (Niagara Ian Asahan)
dados hydro electrisity, dados unjuk-unjukan seger (Coca Cola perusahaan ageng), ugi sumber
saking Redi dados Bengawan (Solo, Musi, Gangga, Nil Ian Missisipi), akhiripun dados Samudra
(Atlantik, Indonesia, Ian India). Toya suci saking Langit wau lajeng mallh dados uwab Ian
mendhung, lajeng dhawah malih ing Bumi, makaten Sunnatullah" utawi pranataning Pangeran
ingkang ajeg, boten ewah-ewah salaminipun.
Sumonggo para maos saged manjangaken malih hikmah dumadosipun tonya, hawa, angin,
latu, energi Ian sanes-sanesipun punika karana Sih Kawelasanipun Allah dhumateng kawuIa-
nipun sadaya!
694
kang akeh para manungsa iku, kajaba nam- Walaqad sharrafnaahu bainahum liyadz-
pik, malah padha kafir. dzakkaruu, fa-abaa aktsarun naasi illaa
kufuuraa.
51. Lan saupama wus ana kaparenging

karsanIngsun, mesthi Ingsun ngutus Juru
pepeling marang saben-saben Negara. Walau syi'naa laba'atsnaa fii kulli qarya-
tin nadziiraa.
52. Muhammad! sira aja nurut wong kang

padha kafir, Ian lawanen wong-wong iku
nganggo piwulange Quraan sarana jihad tang- Falaa tuthi'iI kaafiriina wajaahid hum
gulaI).gan kang mantep. bihii jihaadan kabiiraa.
53. Hiya PanjenengaNe Pangeran kang ngu-

ja-ngumbar Segara loro sesandhingan, Segara
sing iku tawa banget, Ian Segara sing iki
asin banget. Lan PanjenengaNe andamel let-
let (barzah) ana ing antarane Segara loro
iku, minangka dadi aling-aling kang nyegah
aja nganti ngowahake rasa. Wa huwalladzii marajal bahraini haadzaa
'adzbun furaatuw wa haadzaa milhun
ujaajun waja'ala bainahumaa barzakhaw
wa hijram mahjuuraa.
54. Lan PanjenengaNe kang wus nitahake

para manungsa saka banyu mani, nuli di-
wujudake sesanakan Ian bebesanan. 718) De-
ne Pangcranira iku Maha Kawasa.
Wa huwal ladzii khalaqa minal maa-i
basyaran faja'a1ahuu nasahaw wa shih-
raa, wa kaana rahbuka qadiiraa.
55. Wongkafir padha nyembah saliyane

Allah, kang bra bisa aweh manfa'at, Ian ora
bisa gawe madharat marang awake, Ian
wong-wong kafir iku anggone padha duraka
marang PangeraNe, saran a lung-tinulung karo Wa ya'buduuna min duunillaahi maa laa
syetan. yanfa'uhum walaa yadhurruhum, wa
kaanal kaafiru 'alaa rabbihii zhahiiraa.
56. Lan Ingsun ora ngutus sira Muhammad,

kajaba mung supaya ambebimgah Ian aweh
pepeling. Wamaa arsalnaaka illaa mUbasysyiraw
wa nadziiraa.
718). Asalipun lapal "mushaharah" ingkang maknanipun bebesanan kulawarga sabab saking nikah.
laieng tuwuh mara sepuh, mantu, ipe sapiturutipun.
695

njaluk upah marang sira kabeh anggonku
nekakake pepeling (risalah da'wah) kajaba
supaya wong gelem ngambah ana ing dalan-
ing Pangerane. Qui maa as-a1ulrum 'a1ailii min ajrin
illaa man syaa-a ay-yattakhidza ilaa
rabbiliii sabiilaa.
58. Lan sira kumandela tawakkal marang

Pangeran kang Sugeng (Gesang) kang ora
bakal seda, Ian Maha Nucekna sarana Memuji
ing PanjenengaNe. Lan wus cukup Panje-
nengaNe kang Maspadakake dosa-dosane pa-
Wa tawakkal 'alai hayyil ladzii laa ya-
ra kawulaNe.
muutu wa sabbih bihamdili, wa kafaa
biliii bidzunuubi 'ibaadillii khabiiraa.
59. PanjenengaNe Allah kang wus nitah-

ake pirang-pirang Langit Ian Bumi sarta
barang kang ana ing antarane, ana ing mang-
sa Nem dina, tumuli nglenggahi 'Arsye
(singangsana). PanjenengaNe kang Maha Mu-
rah, mara pitakona prakara mau rna rang
Dzat kang Maha Wikan. A1ladzii khalaqas samaawaati wal ardha
wamaa bainahumaa fii sittati ayyaamin
tsummmas-tawaa 'alai 'arsy, arrahmaanu
fas-al biliii khabiiraa.

wong kang padha kafir: Padha sujuda ma-
rang Pangeran kang Maha Murah wangsulane:
Apa aku padha dikon sujud mung karana
prentahmu wae, aku ora weruh sapa kang Wa idzaa qiila lahumus-juduu lirrallmaani
disujudi? Lan dhawuh mau malah nambahi qaaluu wamar-rahmaan, anasjudu !inlaa
adohe saka iman! ta'murunaa wa zaadahum nufuuraa.
61. Maha Berkah Pangeran kang wus aga-

we Buruj (Lintang-Iintang) ana ing Langit,
Ian ana ing Langit mau, uga wus agawe
Diyan (Srengenge) ian Rembulan kang pa-
dhang! Taltaarakal ladzii ja 'ala fis-samaa-i buruu-
jaw waja'ala fiihaa siraajaw wa qamaram
muniiraa.
62. Lan PanjenengaNe kang wus agawe

rina Ian wengi gilir-gumanti, bisa dadi bukti
kupiya tum rap wong kang karep arep ding,
utawa karep syukur marang Pangeran.
696
Surat 25 AI.. FURQAAN (P ANYILAHING PRAKARA ) Juz 19
Wa huwal ladzii ja'aial laila wannahaara

khilfatal liman araada ay-yadzdzakkara
au araada syukuuraa.
Sipat-sipating manungsa kang utama
(oleh kamulyan).
63. Mungguh kang diarani para kawulane
Allah Gusti kang Maha Murah, iku wong
kang mlaku ana ing Bumi, padha prasaja!
Lan manawa disaruwe karo wong jahil bo-
dho-bodho, padha mangsuli: Salam! Rahayu! Wa 'ibaadur rahmaanil ladziina yam-
syuuna 'alai ardhi haunaw wa idzaa khaa-
thabahumul jaahiluuna qaaIuu salaamaa.
64. Lan kang padha sujud sarta 'ibadah

marang Pangerane, ana ing wayah bengi. 719 )
Walladziina yabiituuna lirabbihim suiia-
daw waqiyaamaa,
65. Lan kang padha matur kalawan ne-

nuwun: "Dhuh Pangeran kula! mugi Tuwan
nebihna kula saking siksa Jahanam, awit
siksa Jahanam wau mbebayani sanget!
Walladziina yaquuluuna rabbanashrif 'an-

naa 'adzaaba jahannam, inna 'adzaabahaa
kaana gharaamaa.
*). Ayat 63-77 punika manawi kagerba isi Asta-marga (Wolung-margi bebuden ingkang Utami),
inggib punika: 1. Prasaja Ian bares ing dalem solah-bawa Ian muna-muninipun~ boten sumangite-
yan Ian boten pameran. 2. Yen wanci dalu purun ngedegaken Shalat Tahajjud Ian 'ibadah sanes-
sanesipun ing Pangeran. 3. Tansah kuwatos siksaning Naraka Jahanam, pramila lajeng nenuwun
ing Pangeran supados kawilujengna saking siksa wau. 4. Manawi blanja kangge kaperluaning
gesang, kadosta: nedha, nyandhang Ian sasaminipun sedhengan, boten kekathahen Ian boten
kekirangan. 5.(a) boten purun musyrikikaken ing Allah, (b) boten purun adamel pejah utawi
siya ing tiyang yen boten wonten sabab ingkang absah, (c) boten purun lampah sedheng (ugal-
ugalan) (d) samangsa ngantos nerak dosa margi kalimput dening hawa nafsunipun ingkang
ginodha ing iblis, enggal-enggal lajeng purun tobat ing Allah sarta ngathah-athahaken 'amal ka-
saenan. 6. Boten purun nekseni utawi nenggani lampah gegorohan utawi maksiyatan, Ian
saupami kapinujon sesarengan kaliyan prakawis nglaha tanpa guna, utawi tiyang ceclemedan
manuh sembrana, lajeng purun sumingkir kanthi iatmika. 7. Samangsa dipun pepengeti utawi
dipun waosaken Ayat-Ayating Allah, nunten tumungkul khusyu' Ian manahipun tumenga.
8. Remen sanget yenta Simahipun Ian anak-anakipun saged dados titiyang ingkang sae-sae Ian
utami, pramila tansah inggih ndedonga tuwin ngreka-<laya kadospundi sagedipun kadumugen
punapa ingkang cinipta. Artosipun inggib boten badhe kasupen, mrihatosaken Simah Ian anak-
ipun wau, murih sagedipun dados sae Ian prayogi, punapa dene awakipun piyambak, tansah
inggib kaperdi sagedipun dados pemimpin utawi panuntuning titiyang sami taqwa Ian bekti ing
Allah, tegesipun: awakipun wau dipun persudi sagedipun langkung taqwanipun ing Allah, tinirn-
bang titiyang sanes-sanesipun. Wallaahu a'lam!
719). Inggih punika nindakaken kautamen shalat tahajjud ing wanci dalu muhung karana Allah,
nyuwun Pitulung (Taufik) lan Pitedah (Hidayah) saking ngarsa dalem Allah SWT. Tumindak
kautamen punika tindakipun para Andika Nabi, para Pemimpin, para Ulama, para Guru, Profes-
sor Ian Dosen saking doktrin (piwucal tetep) Islam. Dados prihatos punika nindakaken Shalat
Tahajjud, Siyam dinten Senen-Kemis, maos Quraan, Sedhekah Ian sanes-sanesipun 'amal shaleh
ing jaman sapunika sarana tirakat modem (jahit rasukan piyambak, masak piyambak, resik-
resik piyambak, gemi nastiti ngati-ati,· sarwa tumindak budi pekerti utama sana wiraswasta!
697
66. Saestu Jahanam wau awon-awonipun

papan pakendelan tuwin kalanggengan.
Innahaa saa-at mustaqarraw wa muqaa-
maa.
67. Lan manawa padha blanja kanggo

perluning urip, ora padha keluwihan Ian ora
padha kekurangen; ananging jejeg (tengah-
tengah) antarane luwih Ian kurang!
Walladziina idzaa anfaquu lam yusrifuu
walam yaqturuu wa kaana baina dzaa-
Iika qawaamaa.
68. Lan kang ora padha gelem andedanga

marang Pepundhen liya nartani Allah, Ian
ora padha gelem mateni, kajaba sarana sabab
kang bener, Ian ora padha gelem zina. Dene
sapa kang nindakake mangkono (salah sa·
wijining prakara telu) mau, mesthi tumiba
ing dosa! Walladziina laa yad'uuna ma'allaahi i1aa-
han aakhara walaa yaqtuluunan nafsal
latii harramallaahu illaa bilhaqqi walaa
yaznuun, wamay yaf'al dzaalika yalqa
atsaamaa.
69. Besuk dina Qiyamat, dheweke siksane

bakal ditikelake sarta langgeng ana ing kona
sarana nistha!
Yudhaa'af lahul 'adzaabu yaumal qiyaa-

mati wa yakhlud fiihi muhaanaa.
70. Kajaba kang gelem tobat Ian iman

sarta nindakake 'amal kebecikan,alane dhe-
weke bakal dilironi kabecikan dening Allah.
Awit Allah iku kang Maha Ngapura, Maha
Asih.
lliaa man taaba wa aamana wa 'amila

shaalihan fa-ulaa-ika yubaddilul laahu
sayyi-aatihim hasanaat, wa kaanallaahu
ghafuurar rahiimaa.
71. Lan sapa kang gelem tobat sarta nin-

dakake kabecikan, mesthi dheweke bakal
sowan marang ngarsaning Allah, saran a oleh
pangapuraNe.
Waman taaba wa 'amila shaalihan fa-
innabuu yatuubu i1allaahi mataabaa.
698
72. Lan kang ora padha gelem nekseni

utawa nunggoni gegorohan. Lan manawa
padha mlaku bebarengan barang nglaha,
padha mlaku sumingkir sarana jatmika, tan-
sah becik tinda,k-tanduke. Walladziina laa yasyhaduunaz zuur, wa
idzaa marrou billaghwi marrou kiraamaa.
73. Lan kang manawa padha dielingake

/. (diwacakake) Ayat-ayating PangeraNe, ora
padha dhungkluk mbudheg Ian micak, nanging
padha dhungkluk khusyu' (anggatekake).
Walladziina idzaa dzukkiruu bi-aayaati
rahbihim lam yakhirruu 'a1aihaa shum-
maw wa 'umyaanaa_
74. Lan kang padha matur: "Dhuh Pange-

ran kula! mugi Tuwan Paringa dhumateng
. kula karesepaning mripat ningali dhateng
. / semah-semah kula Ian anak-anak kula, Ian
V mugi Tuwan ndadosna kula, dados panutan- WaIladziina yaquuluuna rabbanaa bah
lilV para murtaqiin (tiyang ingkang sami ajrih lanaa min azwaajinaa wa dzurriyyaati-
iLg TU'Nan)." naa qurrata a'yuniw waj'aInaa lihnutta-
qiina imaamaa.
75. Wong kang mangkono mau, bakal pa-

. Jdha diganjar Suwarga luhur, sabab anggone
V wus padha sabar, Ian ana ing kono bakal
padha nampa Reruba (Pakurmatan) Ian Ka-
rahayon! Ulaa-ika yujzaunaI ghurfata bimaa shaha-
ruu wa yulaqqauna mhaa tahiyyataw
wa saIaamaa.
76. Ana ing kono bakal padha langgeng,

Suwarga mau becik-beciking papan paleren-
an Ian kalanggengan. KhaaIidiina fiihaa, hasonat mustaqarraw
wa muqaamaa.
77. Muhammad! dhawuha: "Pangeranku

ora bakal merduli marang sira, saupama
ora ana pangibadah utawa pandonganira
marang PanjenengaNe, ing mangka sira wus
padha nggorohake; mesthi wae siksaNe bakal Qui maa ya'ba-u bikum rabbii laulaa
nempuh marang sira". du'aa-ukum, faqad kadzdzabtum fa-
saufa yakuunu Uzaamaa.
***)
***). Panutuping katerangan ingkang sawatawis wigatos. inggih punika nyinahu tandhingan (compe-
rative study) saking surat Al Furqaan kaliyan surat Asy Syu'ara kados kasebat punika:
1. Wonten ing surat AI Furqaan anerangaken'bab Ka-Esa-anipun Gusti Allah sarta Ka Nabl-
anipun Muhammad s.a.w. Ian sawatawis kawontenan ing beming dinten Qiyamat. Lumampab
699
sarta owah gingsiring 'Alamiyah ingkang gumelar ing alam Donya punika anedahaken Wiyaring
Ilmu sarta Agenging Panguwaosing Allah Swt ingkang sadaya wau hikmahipun nuwuhaken
wami-wami ilmu sosial Ian ilmu eksakta, ingkang manungsa saged nyonto kados pundi sadaya
makhluk sampun lumampah ing pranatan-pranatan, ukuran-ukuran, laq susunan-susunan ing-
kang fundamental, ingkang kawastanan Sunnatullah. /
2. Dene ing surat Asy Syu'ara ugi sawatawis anyriosaken sejarah~ara Andika Nabi. Sarta
ing kakalihipun surat wau sami-sami nerangaken bilih Kitab Al Q~an punika dados Oboring
Jagad-royo, dados padoman Ian pitedah tumrap sadaya 'alam, langkung-Iangkung tumraping
manungsa ingkang dados Khalifatullah ing Bumining Allah!
700
Surat 26 ASY SYU'ARA' (PARA PUJANGGA) Juz 19
ASY SYU'ARA' (PARA PUJANGGA)

Tumuruning wahyu ana ing Mekkah, kajaba ayat 197 ian
saka ayat 224 nganti entek-entekaning surat kawahyokake
ana ing Madinah. Tumurun sawuse surat Ai Waaqi'ah.
K~llawan asma Allah kang Maha Murah o • "It.

~J'. ~Jf
I _ ~,
"ItP.4 t...,....,.
1\\al1a Asih.
Panglipur tumrap Muhammad s.a.w.

sabab kaum musyrikin padha ingkar.
1. Thaa Siim Miim (Hamung Allah pri-

badi kang Uninga maksude).
Thaa Siim Miim.
2. Iki, Ayat-ayating Kitab Al Quraan

kang rcteia ccrha!
Tilka aayaatul kitaabil mubiin.
3. Muhammad! mengko gek sira kalakon

agawe rusakc awakira dhewe, margawong-
wong Mekkah ora padha gelem Mu'min:
La'allaka baakhi'unnafsaka allaa yakuu-
0, aja mangkono! nuu mu'minDn.
4. M::tnawa dadi kaparengIng karsanIng-

sun, sayekti lngsun nurunake tandha bukti
saka Langit, ing kono gulu-gulune wong-
wong mau padha ndhungkluk tundhuk ma-
rang mu'jizat tandha bukti mau.
hi nasya' nunazzil 'alaihim minas-sa-
maa-i aayatan fazhallat a'naaquhum
lahaa khaadhi'iin.
701
St'rat 26 .\SY SYU'ARA' (PARA PUJANGGA ) Juz 19
5. Lan babar pisan ora tum..:kJ nL1.rang

wong-wong mau pepeling anvar (AI Quraan)
saka ngarsaning Pangeran kang .\hha Murah,
ing kono ora ana maneh, kajaba padha
malengos ngempreti rna rang pepcling mau.
Wamaa ya'tiihim min dzikrim minar-
rahmaani muhdatsin iIIaa kaanuu 'anhu
mu'ridhiin.
6. Temen dheweke wus padha maido

marang Al Quraan (Ian Muhammad), sayekti
ing tembe bakaI padha weruh dhewe, kate- Faqad kadzdzabuu fasaya'tiihim anbaa-u
rangane kabeh kang wus padha disepelek- maa kaanuu bihii yastahzi-uun.
ake.
7. Apa dheweke ora padha ndeleng Bumi,

pira kehe warna-warnane thethukuIan kang
becik tur endah-endah, Ingsun thukulake
ana ing kono.
Awalam yarau ilal ardhi kam ambatnaa

fiihaa min kulli zaujin kariim.
8. Satemene kang mangkono mau, dadi

tandha yekti (kakuwasaaning Allah), Ian
akeh-akehe wong-wong iku ora padha iman. mna fii dzaalika la-aayaah, wamaa kaana
aktsaruhum mu'miniin.
9. Lan satemene Pangeranira iku yekti

kang Maha Gagah tur Maha Asih.
Wa inna rabbaka lahuwal 'aziizur rahiim.
Nabi Musa a.s. kadhawuhan da'wah

marang Raja Fir'aun.
10. Lan elinga sira Muhammad! nalika
Pangeranira nimbali Musa, PangandikaNe:
"Sira nekanana da'wah kaum kang padha Wa-idz naadaa rabbuka muusaa ani'til
nganiaya, qaumadzh zhaalimiin.
11. Yaiku kaume Fir'aun, yagene dheweke

kok ora taqwa marang Allah".
Qauma fir'aun, alaa yaUaquun.
12. Musa munjuk: "Dhuh Pangeran ka"

wula! saestunipun kawula ajrih manawi te-
tiyang wau sami maiben, Qaala rabbi innii akhaafu ay yukadz-
dzibuun.
702
13. Lan dados rupeg dhadha kula, tuwin J!J:,.Sti ~q~j.J~~l:; ~-,_,.,.
lesan kula kithal boten saged wicanten.
Jalaran saking punika mugi Paduka ngutusa 0 c:i;~
Harun, supados dados pembantu kula!
Wa yadhiiqu shadrii walaa yanthaIiqu
Iisaanii fa-arsil iIaa haaruun.
14. Lan malih kula gadhah kalepatan 720)

dhumateng tetiyang wau (jalaran Musa wus
tau mateni wong Qibti) mila kula ajrih Wa lahum 'alayya dzanbun fa-akhaafu
manawi dipun pejahi dening tetiyang wau". ay yaqtuluun.
15. Allah ngandika: "Sira aja wedi mang-

kono! sira sakaloron padha mangkata kala-
wan ngampil tandha yektinIngsun, satemene
Qaala kaUaa, fadzhahaa hi-aayaatinaa
PanjenenganIngsun kang nartani sira wong innaa ma'akum mustami'uun.
loro, tur Midhangetake!
16. Sira sakaloron banjur nekanana Fir'aun

sarta ngakuwa: "Saestunipun kula punika
Utusanipun Pangeraning 'alam sadaya, Fa'tiyaa i1r'auna faquulaa innaa rasuulu
rabhil 'aalamiin.
17. Panjenengan ngluwarana, mardikak-

aken tetiyang Bani Israil sasarengan kesah
kaliyan kula dhateng Negari Syam". An arsil ma'anaa hanii israa-iil.
Wawancara antarane MU:sa a.s. Ian

Fir'aun.
18. Fir'aun mangsuli: "Apa aku durung
ngopeni sira, nalika isih cilik, sarta sira
manggon ana ing panggonanku nganti ta-
tahunan? 721)
Qaala alam nurahbika fiinaa waliidaw
walabitsta fiinaa min 'umurika 8iniin.
19. Sira banjur nindakake panggawe dosa,

kang sira lakoni, mateni wong Qibti, ing
wusana saiki sira ora ngrumangsani kabecik- Wa fa'alta fa'latakallatii fa'alta wa anta
anku". minal kaafiriin.
720). Miturut anggepaniPun tiyang Mesir kalepatan (dosa)nipun Musa kedah dipun hukum patio
Estunipun boten makaten, Musa satunggaling nem-neman nedheng-nedhengipun remen tetulung
salugu misah tiyang Mesir kekerengan kaliyan tiyang Bani IsraD (ingkang kaangep tiyang ina-.
iajahan), boten sengaia tiyang Mesir wau dumugining peiah. Mirsanana ayat: 15 Surat Al Qashas.
721). Kirang langkung 18 tahun laminiPun Nabi Musa a.S. dipun pundhut putra angkat Raja Firaun.
703
Surat 26 ASY SYU'ARA' (PARA PUJANGGA ) Juz 19
20. Wangsulane Musa: "Kula nindakaken

ingkang makaten wau jalaran kala samanten
kula taksih kalebet golonganipun tetiyang Qaala fa'altuhaa idzaw wa ana minadh
kekilapan klentu". dhaalliin.
21. Sareng kula rurnaos ajrih dhumateng

panjenengan kula lajeng kesah. Wusana Pa·
ngeran sesembahan kula lajeng paring kawi-
caksanan sarta kula kadadosaken golongan-
ipun para Rasul.
Htfarartu minkum lammaa khiftukum
fawahaba Iii rabbii hukmaw wa ja'alanii
minal mursaliin.
22. Lan punapa punika katli'rnatan ingkang

sampun panjenengan paringaken dhateng
kula, inggih punika panjenengan andados-
aken abdi jajahan tetiyang Bani ISlail?".
Wa tilka ni'matun tamunnuhaa 'alayya
an 'abbad-ta banii israa-iil.
23. Fir'aun pitakon: "Pangerane kabeh
'alam iku sapa?".
Qaala fir'aunu wamaa rabbul 'aalamiin.
24. Wangsulane Musa: "Pangeraning La-

ngit Ian Bumi, sarta sadaya saisinipun, rna-
nawi pancen panjenengan yakin".
Qaala rabbus samaawaati wal ardhi wa-

lIIaa bainahumaa in-kuntulII lIIuuqiniin.
25. Pangucape Fir'aun rnarang wong-wong

kang ngadhep ana ing sakiwa tengene: "Apa
sira krungu wangsulane Musa?".
Qaala Iiman haulahuu alaa tastami'uun.
26. Musa ngandika maneh: "Allah punika

Pangeran panjenengan, tuwin Pangeranipun
leluhur panjenengan tetiyang kina". Qaala rabbukulII wa rabbu aabaa-ikumul
awwaliin.
27. Fir'aun ngucap: "Satemene Rasul kang

diutus marang sira iku ternenan wong owah
akale". Qaala inna rasuulakumul ladzii ursila
i1aikum lamajnuun.
704
Surat 26 ASY SYU'ARA' (PARA PUJANGGA ) Juz 19
28. Musa ngandika maneh: "Allah punika

Pangeraning Wetan Ian Kilen, tuwin sadaya
ingkang wonten ing antawisipun, manawi
·panjenengan sami saged ngakal-akal".
Qaala rabbul masyriqi wal maghribi wa
maa bainahumaa, in-kuntum ta'qiluun.
29. Fir'aun ngucap maneh: "Satemene

manawa sira nganggep Pangeran saliyane
aku, mesthi sira dak dadekake golongane ;'
o~.
~~I
wong-wong kang dikunjara".
Qaala la·init takhadzta ilaahan ghairii
la-aj'alannaka minal masjuuniin.
30. Wangsulane Musa: "Punapa sanajana

kula saged andhatengaken dhateng panje-
nengan: tandha yekti ingkang nyata, punapa
Qaala awalau ji'tuka bisyai-irn mubiin.
inggih tetap badhe dipun kunjara?".
31. Fir'aun mangsuli: "Mara tekakna tan-

dha yekti kang nyata iku, yen pancen sira
golongane wong-wong kang temen". Qaala fa'ti bihii in-kunta minash shaadi-
qiin.
32. lng kono Musa banjur nguncalake te-

kenc, dadakan sakala iku teken mau dadi ula
temenan.
Fa-alqaa 'ashaahu fa-idzaa hiya tsu'baa-
num mubiin.
33. Lan Musa ngetokake tangane duma-

dakan katon mancorong putih mblerengi
wong-wong kang ndelcng.
Wa naza'a yadahuu fa-idzaa hiya bai-
dhaa-u linnaazhiriin.
34. Fir'aun ngucap marang para pangge-

dhene kang ana ing sakiwa-tengene: "Sa-
temene Musa iki ahli sihir kang pinter. Qaala lil-mala-j haulahuu inna haadzaa
lasaahirun 'aliirn.
35. Kang duwe maksud arep nundhung

sira saka Negaranira kene kalawan kapinter-
ane ilmu sihir. Banjur apa k:mg sira usulake
marang aku?"
Yuriidu ay yukhrijakum min ardhikum
bisihrihii, famaa dzaa ta'muruun.
705
36. Para panggedhe matur: "Piyambak-

ipun tuwin sadherekipun mugi panjenengan
sarantosaken rumiyin, sarta sapunika mugi
paringa dhawuh ngempalaken titiyang saking Qaaluu arjih wa akhaahu wab'ats fil
madaa-ini haasyiriin.
pundi-pundi, dhateng Negari ngriki.
37. Supados sami nyowanaken sadaya ahli

sihir ingkang pinter dhumateng panjeneng-
an", Ya'tuuka bikulli sahhaarin 'aliim.
38. Para ahli sihir nuli dikumpulake ana

ing waktu kang katamtokake. 722)
Fajumi'as saharatu limiiqaati yaumim
ma'!uum.
39. Lan didhawuhake marang wong akeh:

"Enggal-enggal sira padha kumpulna!" 723)
Wa qiila Iinnaasi hal antum mu.itami'uun.
40. mBok manawa sira melu marang para

ahli sihir manawa dheweke bisa unggul"
La'allanaa nattabi'us saharata in kaanuu
humul ghaalibiin.
41. Sawuse para ahli sihir padha ngadhep,

banjur munjuk marang Fir'aun: "Punapa
kula sami badhe tampi ganjaran manawi kula
saged unggul?"
Falammaa jaa·as saharatu qaaluu lifir'au-
na a-inna lanal! ia-ajran in kunnaa nahnul
ghaalibiin.
42. Fir'aun mangsuli: "fliya, Ian yen

mangkono sira dadi gQlunganc wOilg-wong
kang cedhak marang aku". Qaala na'am wa innakum idzal laminal
muqarrabiin.
43. Musa ngendika marang para ahli sihir:

"Mara sira padha nguncalna barang kang
arep sira uncala};.e".
QaaL lahum mUlI';aa alquu maa antum
mlllqllun.
722). Inggih dinten Riyadi ing Negeri Mesir wckdal samanten, dipun tindakaken ing wanci enjang.
723). Titiyang Mesir wau gadhah pangajeng-ajcng sanget supados tiyang ahli sihir Mesir ingkang badhe
Menang!
706
44. Para ahli sihir mau nuli nguncalake ~~J.jj~'9\i:;,;~~~;Al~~~. \I.

dhadhung Ian tekene sarta ngucap: "Dem:
kamulyaning Fir'aun, yekti kita kang bakal o~t~~!.
menang".
Fa-alqau hibaalahum wa 'ishiyyahum wa
qaaluu bi'izzati ilr'auna innaa lariahnul
ghaalibuun.
45. Musa uga banjur nguncalake tekene,

dumadakan banjur nguntali kabeh gegawe-
ane ahli sihir mau. Fa-alqaa muusaa 'ashaahu fa-idzaa hiya
talqafu maa ya'fikuun.
46. Para ahli sihir iku banjur padha njung-

ke1 sujud kabeh marang ngarsa dalem Allah.
Fa-ulqiyas saharatu saajidiin.
47. Wong-wong mau padha matur: "Kita

pitados dhumateng Pangeraning sa day a 'alam
Jagad Raya!" Qaaluu aamannaa birabbil 'aalamiin.
,., I, ,.,_ " & ..
48. Inggih punika Pangeranipun Musa Ian o ~.".:,.t .HS'''''~.) .......

>-
Harun".
Rabbi muusaa wa haaruun.
49. Fir'aun ngucap: "Apa sira percaya

rna rang Musa sadurunge oleh palilahku? Yen
mangkono dheweke iku panggedhenira kang
wus mulang sihir marang sira. Titenana!
Temen sira bakal sumurup, mesthi dak ke-
thok tangan Ian sikilira diselang-se1ing, Ian
tern en sira bakal dak tanjrt- (salib) kabeh"
Qaala aamantum lahuu qabla an aadzana

lakum, innahuu lakabiirukumul ladzii
'allamakumus sihr, falasaufa ta'lamuun,
la-uqaththi'anna aidiyakum wa arjula-
kum min khilaafiw wala-ushallibanna-
kum ajma'iin.
50. Para ahli sihir padha matur: "Boten

dados punapa, amargi boten wande kula
sa day a badhe sowan ing ngarsaning Allah Qaaluu laa dhaira innaa i1aa rahbinaa
Pangeran kula. munqalibuun.
51. Sayektosipun kula sami ngajeng-ajeng

ing Pangeran kula, karsaha paring pangak-
sarna ing kalepatan kula, jalaran kula saml
ngrumiyini dados tiyang Mu'min".
707
Innaa nathma'u ay yaghfira lanaa rabbu-

naa khathaayaanaa an-kunnaa awwalal
mu'minnn.
Dhawuhing Allah SWT 'marang Musa

a.s. supaya nylametake Bani Israil.
52, Lan lngsun paring wahyu dhawuh rna-
rang Musa: "Sira budhala ana ing wayah be-
ngi iki kalawan para kawulanlngsun, awit
Wa auhainaa ilaa muusaa an asri bi'j-
mengko slra bakal padha ditututi dening baadii innakum muttaba'uun.
Fir'aun sawadyabalane",
53. Fir'aun nuli dhawuh supaya ngumpul-

ake wadiyabalaning Negara.
Fa-arsala fir'aunu fil madaa-ini haasyj-
riin.
54. Pangucape Fir'aun: "Satemene'kaume

Musa iku mung golongan sathithik.
lnna haa-ulaa-j lasyirdzimatun qaliiluun.
55. Ewa samono dheweke wus padha nin-

dakake pagawean kang gawe muring marang
aku. Wa innahum lanaa laghaa-bizhuun.
56. Lan temen aku kabeh golongan kang

kudu siaga jaga-jaga".
Wa innaa lajamii'un haadziruun.
57. Dhawuhing Allah: "Ingsun nuli nun-

dhung 724) wong-wong mau (Fir'aun sawa-
diya balane) saka kebon-kebon Lan sumber- Fa-akhrajnaahum min jannaatiw wa
ane. 'uyuun.
58. Lan saka gedhong rajabrana sarta pang-

gonan kang becik-becik.
Wa kunuuziw wa maqaamin kariim.
59. Kaya mangkono iku Ingsunmarisake

rajabrana Ian kawibawane Negara Mesir rna-
rang Bani Israil". Kadzaalika wa auratsnaahaa bann israa-
iii.
724). Raja: Fir'aun sawadyabala sasampunipun siaga amirantos dedamellajeng nututi Musa-Harun Ian
Bani Israil, Fir'aun sawadyabala medal salting Kraton, villa-villa. taman-taman gembira loka
sarta tamaR-taman sari pasiraman. soraltipun ambata rubuh, ngendel-endelaken aji adigang-adi-
gung-adiguna. ananging sami boten rumaos, malah nyatanipun nilar Kraton. kaagungan sarta
kawibawanipun. ing wusana dipun kelem dening Allah sarana kawontenan tragis, sirna kleiep
ing Samodera Ahrit. makaten intisari ayat: .57 - 68 surat punika.
708
60. Kaume (wadiyabalane) Fir'aun nuli

nglacak kaume Musa ana ing wayah Srenge-
nge mlethek. Fa-atba'uuhum musyriqiin.
61. Bareng golongan lora mau wus adu

"arep, ing kono para Sekabate Musa nuli ma-
tur: "Sayektosipun kula sadaya tamtu ka- Falammaa taraa-al jam'aam qaala ash-
tututan". haabu muusaa innaa lamudrakuun.
62. Musa ngandika: "Ora, jalaran satemene

Pangeranku angenteni aku, bakal paring pi-
tuduh marang aku". Qaala kallaa, inna ma'iya rahhii sayah-
min.
J63. lngsun nuli paring wahyu marang

Musa: "Tekenira sabetna ing Segara!" Wu-
sana banyune Segara iku sumilak sapantha"
pantha, dhuwure sa Gunung-Gunung".
Fa-auhainaa ilaa muusaa amdh-rili hi'a-
shaakal hahra, fanfalaqa famna kuRu
firqin kaththaudil 'azhiim.
64. Lan Ingsun nyerakake kaum liyane

(kaume Fir'aun) nurutake tapake kaume
Musa. Wa azlafnaa tsammal aakhariin.
65. Lan Ingsun nylametake Musa dalah sa-

pendhereke kabeh.
Wa anjainaa muusaa wamam ma'ahuu
ajma'iin.
66. Ingsun banjur ngeremake kaume Fir-

'aun.
Tsumma aghraqnal aakhariin.
67. Satemene kang mangkono iku dadi

tandha yekti, ananging akeh-akehe wong, ora
padha gelem percaya. lnna iii dzaalika la-aayah, wamaa kaana
aktsaruhum mu'miniin.
68. Lan satemene Pangeranira iku kang

Maha Unggul tur Maha Asih.
Wa inna rahbaka lahuwal 'aziizur rahiim.
Pawarta (carita)ne Nabi Ibrahim a.s.
69. Lan Muhammad sira macakna marang
kaumira, caritane Ibrahim.
Watlu 'alailiim naha-a iliraahiim.
709
Surat 26 ASY SYU'ARA' (PARAPUJANGGA) Juz 19
70. Nalika dheweke matur marang Bapak-

ne Ian kaume: "Apa kang padha sira sem-
bah?" Idz qaala Ii-abiihi wa qaumihii maa ta '-
buduun.
71. Wong-wong mau mangsuli: "Aku ka-

beh padha nyembah brahala sarta aku tansah
padha bekti marang brahala iku". Qaaluu na 'budu ashnaaman fanazhallu
lahaa 'aakifiin.
72. Ibrahim pitakon: "Sira padha nye-

nyuwun marang brahala iku, apa dheweke
(brahala mau) bisa krungu? QaaIa hal yasma'uunakum idz tad'uun.
73. Utawa maneh apa paaha bisa aweh

manfa'at utawa gawe madharat marang sira
kabeh?" Au yanfa'uunakum au yadhurruun .
74. Wangsulane wong-wong mau: "Na- ~1'r~;r,·i1·....., i' .!,{~

....~-:;II
o~ ~W u~yt"~Jl..Xt';'\i.H
nging kita mung saderma angleluri leluhur
kita kang padha tumindak mangkono". Qaaluu bal wajadnaa aabaa-anaa kadzaa-
lika yaf'aluun.
75. Ibrahim ngandika: "Apa sira sumurup

brahala kang padha sira sembah?
Qaala afara-aitum maa kuntum ta'bu-
duun.
76. Sira kabeh Ian hiya wong-wong tuwa-

nira dhek biyen iku?
Antum wa aabaa-ukumul aqdamuun.
77. Satemene brahala-brahala iku satruku,

kajaba Pangeraning 'alam Jagadrat pramu-
dita. Fa-innahum 'aduwwul Iii illaa rabbil
'aalamiin.
78. Yaiku Pangeran kang nitahake aku,

nuii paring pituduh marang aku.
Alladzii kbalaqanii fahuwa yahdiin.
79. PanjenengaNe kang paring pangan sar-

ta ngombe marang aku.
Walladzii huwa yuth'imunii wa yasqiin.
J 80. Lan manawa aku lara, banjur waras,

hiya PanjenengaNe iku kang paring waras
marangaku. Wa idzaa maridh:tu fahuwa yasyfUn.
710
J 81. Lan PanjenengaNe kang bakal agawe

patiku, nuli nguripake aku maneh!
Walladzii yumiitunii tsumma yuhyiin.
82. Lan PanjenengaNe kang dak arep-arep

paring pangaksama ing kaluputanku ana ing
dinane piwales. ' Walladzii athma'u ay yaghfira Iii kha-
thii-atii yaumad-diin.
/ 83. Dhuh Pangeran kawula! mugi Paduka

V paring kawicaksanan dhateng kawula, tuwin
mugi kawula kagolongna kaliyan titiyang fuilibi hah Iii hukmaw walhiqnii bish-
shaalihiin.
ingkang sami shaleh!
84. Tuwin mugi andadosna ing kawula

sekar lathi sae tumrap titiyang ingkang dha-
teng kantun. Waj'al Iii Iisaana shidqin fil aakhiriin.
85. Tuwin mugi Paduka ndadosna ing ka-

wula, kalebet goIonganipun titiyang ingkang
maris Suwarga Na'im. Waj'alnii miw waratsati jannatin na'iim.
86, Tmvin mugi Paduka paring pangak-

sama dhumateng Bapa kawula, jalaran estu
piyarnbakipun punika dados golonganipun Waghfirli-abii innahuu kaana minadh-
titiyang ingkang sarni sasar. dhaalliin.
87. Tuwin rnugi Paduka sarnpun ngasor-

aken kawula wonten ing dintenipun sadaya
rnakhluk dipun tangekaken saking kubur. Walaa tukhzinii yauma yub'atsuun.
88. Inggih punika dinten Qiyarnat, ing

/
kalanipun bandha tuwin anak boten piguna.
Yauma laa yanfa'u maaluw walaa ba-
nuun.
89. Kajawi tiyang ingkang sowan wonten

ngarsaning Allah kalayan rnanah ingkang
resik". lliaa man atallaaha biqalbin saliim.
90. Lan ing dina iku Suwarga dicedhakake

rnarang wong-wong kang taqwa ing Allah.
Wa uzlifatil jannatu lilmuttaqiin.
91. Sarta Neraka Jahirn dikatonake rna-

rang wong-wong kang lacut kafir.
Wa bumzatil jahiimu liIghaawiin.
711
92. Null ana dhawuh marang wong-wong

mau mangkene: "Ana ngendi brahala-bra-
hala kang padha sira sembah biyen?" Wa qilla lahum ainamaa kunrum ta'-
buduun.
93. Saliyane Allah? Apa dheweke padha

bisa nulungi sira, utawa apa padha oleh pi-
tulung?" Min duunlllaah, hal yanshuruunakum au
yantashiruun.
94. Brahala kang disembah Ian wong kang .

lacut kang padha nyembah banjur dicegur-
ake ing Neraka. Fakubkibuu fiihaa hum wal ghaawuun.
95. Lan wadiyabalane iblis kabeh.
Wa junuudu ibliisa ajma'uun.
96. Ana ing Neraka kono dheweke kang

padha regejegan karo kepala-kepalane.
Qaaluu wahum fiihaa yakhtashimuun.
97. Wong-wong mau padha sumpah: Demi

Allah! tetela aku kabeh iki jebul wus padha
sasar. TAllaahl in-lrunnaa lafii dhalaalim mu-
biin.
98. Jalaran aku kabeh wus nganggep ing

sira padha brahala-brahala karo Pangeraning
Jagad Raya. Idz nusawwiikum birabbil 'aalamiin.
99. Lan ora ana kang nyasarake kita, ka-

jaba wong-wong kang padha dosa (musyrik).
Wamaa adhallanaa ilIal mujrimuun.
100. Samengko ora ana kang aweh pitulung

marang aku kabeh.
Famaa lanaa min syaafi'iin.
101. Lan aku kabeh ora duwe kanca kang

raket.
Walaa shadiiqin hamiim.
102. Mungguh aku bisa bali sepisan maneh

menyang Donya, yekti aku kabeh dadi go-
longane wong-wong kang percaya". Falau anna lanaa karratan fanalruunanna
minal mu'miniin.
712
103. Satemene perkara kang wus kasebut

iku temen dadi tandha yekti, nanging akeh-
akehe wong-wong mau padha ora gelem lIma m dzaalika la-aayah, wamaa kaana
iman. ,aktsaruhum mu'miniin.
104. Lan satemene Pangeranira iku Pange-

ran kang Maha Unggul tur Maha Asih.
Warta (carita)ne Nabi Nuh a.s. kalayan

kaume.
105. Kaume Nuh wus anggorohake marang
para Utusan.
Kadzdzabat qaumu nuuhl(n)i! mursallin.
106. Nalika sadulure, yaiku Nuh ngendika

marang kaume: "Apa sira ora padha wedi
marang siksane Allah manawa sira nyembah
marang saliyane PanjenengaNe? Idz qaala lahum akhuuhum nuuhun alaa
tattaquun.
107. Satemene aku iki Rasul kang Pinitaya

marang sira kabeh.
Innii lakum rasuuiun amiin.
108. Sira padha wediya marang Allah, Ian

nuruta marang aku.
Fattaqullaaha wa athii'uun.
109. Lan ora pisan-pisan aku njaluk upah

anggonku aweh pepeling marang sira, ora ana
liya ganjaranku wus ana ing ngastaning Allah
Pangeraning J agadrat pramudita.
Wamaa as-alukum 'alailii min ajr, in
a ajriya ilIaa 'alaa rabbi! 'nlamiin.
110. Mangka sira padha wediya marang

Allah Ian nuruta marang aku".
111. W()ng-wong mau padha marur: "Pu-

napa kula kapurih pitados dhateng panje-
nengan, mangka pandherek panjenengan pu- Qaaluu anu'minu laka wattaba'akal ar-
nika titiyang asor?" dzaluun.
713
112. Nuh mangsuli: "Aku ora mangerti gek

apa wahe piwalese Allah marang 'amal kang
ditindakake dening wong-wong mau?" QaaIa wamaa 'ilmii bimaa kaanuu ya'-
maIuun.
113. Ora ana panimbanging 'amale wong-

wong mau kajaba mung marang Pangeranku,
manawa sira padha rumangsa. In hisaabuhum iIlaa 'aIaa rabbii lau tasy-
'uruun.
114. Lan ora pisan-pisan aku arep nun-

dhung marang wong-wong kang padha iman.
Wamaa ana bithaaridil mu'miniin.
115. Dene aku tetela mung ngelingake

bae!"
In ana iIlaa nadziirum mubiin.
116. Kaume anjawab: "He Nuh! manawi

panjenengan boten purun ngendeli Da'wah
(ajak-ajak nindakake Agama) punika, estu QaaIuu la-iIIam tantahi yaa nuuhu lata-
panjenengan dados golonganipun tiyang ing- kuunanna minal marjuumiin.
kang dipun ranjam ngantos pejah!"
117. Nuh munjuk marang Allah: "Dhuh

Pangeran kawula! Sayektos kaum kawula
punika sami maiben ing kawula. QaaIa rabbi inna qaumii kadzdzabuun.
118. Jalaran saking punika mugi Paduka

paring katetepan hukum ing antawis kawula
Ian antawisipun titiyang wau, kalayan hu-
kum ingkang adil, sarta mugi Padqka paring
wilujeng dhateng kawula sarta para Mu'mi- Faftah bainii wa bainahum fathaw wa
nin ingkang tumut ing kawula". najjinii wamam ma'iya minaI mu'miniin.
119. Ing kono Ingsun nuli nylametake Nuh

sakancane ana ing prahu kang wus kebak
momotane. Fa-anjainaahu wamam ma'ahuu fil fulkil
masy-huun.
120. Sawuse iku Ingsun nuli ngelem wong-

wong kang padha keri.
Tsumma aghraqnaa ba'du baaqiin.
121. Sanyata kang mangkono iku dadi tan-

dha yekti (pracihna) tumrap wong-wong sa-
pungkure, ananging akeh kang padha ora lnna fii dzaaIika la-aayah, wamaa kaana
iman. aktsaruhum mu'miniin.
714
122. Lan satemene Pangeranira iku yekti

Pangeran kang Maha Kawasa tur Maha Asih.
o~tj;~t~~) ~tJ·I~"
~
Sejarahe Nabi Hud a.s.

123. Kaum 'Aad uga wus padha maido ma-
rang para Andika Rasul.
Kadzdzabat "adu(n)i! mursallin.
124. Nalika kadange dhewe yaiku Hud

ngandika marang wong-wong mau: "Apa sira
ora wedi marang siksaning Allah, kok sira Idz qaala lahum akhuuhum huudun alaa
padha nyembah saIiyane Allah iku? tattaquun.
125. Sanyata aku iku Rasul kang pinitaya

marang sira kabeh.
Inniilakum rasuulun amiin.
126. Amula sira padha wedia marang Allah

Ian ndhereka marang aku.
FattaquUaaha wa athii'uun.
127. Lan aku babar pisan ora njaluk upah

anggonku nekakake pepeling marang sira,
ora liya upahku kajaba wus ana ing astane
Allah Pangeraning sak Jagadrat.
Wamaa as-a1ukum 'a1aihi min ajr, in
ajriya illaa 'a1aa rabbi! 'aalamiin.
128. Apa sira padha ngedegake bangunan

ana ing ngendi-endi papan kang dhuwur,
perlu pamer kamukten rna rang liyan? Atabtuuna bikulli riihin aayatan ta'ba-
tsuun.
129. Lan maneh sira padha gawe pirang-

pirang yayasan, gedhong-gedhong, ben-
dungan, jalaran sira duwe anggep bisa urip Wa tattakhidzuuuna mashaani'a la'aIIa-
langgeng salawase ? kum takhluduun.
130. Lan manawa sira matrapake siksa, sira

patrapake kalawan ambeg wengis.
Wa idzaa bathasytum bathasytum jab-
baariin.
131. Mula becik sira padha wedia marang

Allah, Ian padha manuta marang aku.
FattaquDaaha wa athii'uun.
715
132. Lan sira padha wedia marang Pangeran

kang wus paring barang-barang marang
sira kang wus sira sumurupi. Wattaqul ladzii amaddakum bimaa ta'-
lamuun.
133. Yaiku PanjenengaNe kang wus paring

marang sira raja-kay a Ian Anak.
Amaddakum bi-an'aamiw wa baniin.
134. Maringi pakebonan Ian sumber-sumber

banyu.
Wa .iannaatiw wa 'uyuun.
135. Sanyata Aku nguwatirake manawa sira

kapatrapan siksa ana ing dina kang gedhe
temenan pakewuhe!" Innii akhaafu 'alaikum 'adzaaba yaumin
'azhiim.
136. Wong-wong mau padha matur: "Sami

kemawon tumrap kula sadaya, panjencngan
paring piweling utawi panjenengan boten
Qaalull sawaa-un 'alainaa awa'azhta am
paring piweling, kula sadaya boten badhc lam takum mina! waa'izhiin.
pitados"_
137. Agami kita punika boten sanes kajawi

adat naluri para leluwur kina.
In haadzaa iIIaa khuluqul awwaliin.
138. Kula boten pisan-pisan sami badhe

kapatrapan siksa!"
Wamaa nahnu bimu'adzdzabiin.
139_ Mangka wong-wong mau tctep maido

marang Nabi !Iud, jalaran sab iKU, Ingsun
banjur numpcs wong-wong mau. Satcmenc
kang mangkono iku temen dadi tandha bukti
kang nyata, ewa samano akeh-,tkehe wong- Fakatl7.dzabuuhu fa-ahlaknaahum, inna
wong iku ora gelem iman. tii d7.aalika la-anah,' wamaa kaana ak-
- tsai'uhum mu'rniniin.
140. Lan sanyata Pangeranira iku, Pangeran

kang Maha Gagah Prakosa tur Maha Asih.
Wa inna rabbaka lahuwal 'aziizur ralliim.
Sejarahe Nabi Shaleh a.s.

141. Kaum Tsatnud wus maido marang para
Andika RasuL
Kadzdzabat tsamuudul mursaliin.
716
Surat 26 ASY SYU'ARA (PARA PUJANGGA) Juz 19
142. Nalika sadulure yaiku Shaleh ngandika

marang wong-wong mau: "Apa sira ora wedi
marang siksaning Allah, teka sira nyembah Idz qaala lahum akhuuhum shaalihun
saliyane PanjenengaNe? alaa tattaquun.
143. Sanyata Aku iki Rasul kang pinarcaya

kautus marang sira kabeh.
funii lairum rasuulun amiin.
144. Sira padha wedia marang Allah Ian

manuta marang Aku.
FaUaqullaaha wa athii'uun.
145. Lan Aku ora pisan-pisan njaluk upah

anggonku nekakake pepeling marang sira,
dene ganjaranku ora Iiya, kajaba ana ing asta-
Ne Allah Pangeraning ]agad raya!
Wamaa as-aiuirum 'alaihi min ajr, in
ajriya iIIaa 'alaa rabbil 'aalamiin.
146. Apa sira duwe pangira bakal ditogake

bae ana ing kasenengan Donya iki kalawan
aman saka siksa? Atutrakuuna iii maa haahunaa aaminiin.
147. Padha seneng seneng ana ing pakebon-

an kang akeh sumbere?
Hi jannaatiw wa 'uyuun.
148. Akeh tandurane, Ian kunna kang

manggare lemes wohe mateng-mateng?
Wazuruu'iw wa nakhlin thal'uhaa ha-
dhiim.
149. Lan kalawan kapinteranira sir a padha

natah Gunung-Gunung kanggo omah.
Wa tanhituuna minal jibaali buyuutan
faarihiin ..
150. Mula sira padha wedia marang Allah,

Ian ndhereka marang Aku.
151. Lan sira aja manut printahe wong-

wong kang ngliwati wates.
Walaa tutbii'uu amral musrifiin.
717
152. Yaiku wong-wong kang padha gawe

rusak ana ing Bumi, Lan ora padha gawe
becik".
Alladziina yufsiduuna fil artihi walaa
yushlihuun.
153. Wong-wong iku matur: "SaLeresipun

panjenengan punika golonganipun titiyang
ingkang kenging sihir. Qaaluu innamaa anta minal musahha-
riin.
154. Boten sanes panjenengan punika, ka-

jawi manungsa kados kula kemawon. Cobi
panjenengan dhatengaken tandha yekti ma-
nawi saestu panjenengan punika golongani-
pun titiyang ingkang temen". Maa anla ilIaa basyarum mitslunaa,
fa'ti bi·aayatin in-kunta minash shaa'
diqiin.
155. ShaLeh ngendika: "Lah iki unta wa-

don, tandha ke-Nabianku! Unta wadon iki
duwe mangsa pangomben, Ian sira uga duwe
mangsa pangomben, ana ing dina kang wus
katamtokake gilirane. Qaala haadzihii naaqatul lahaa syirbuw
walakum syirbu yaumim ma'luum.
156. Poma sira aja angganggu-gawe unta

wadon iki! jalaran yen sira angganggu, sira
bakai kapatrapan siksa ana dina kang gedhe Walaa tamassuuhaa bisuu·in faya'khudza-
pakewuhe". kum 'adzaabu yaumin 'azhiim.
157. Unta wadon mau banjur padha disem·

beleh dening wong-wong mau, nuli padha
anggetuni tumindake dhewe! Fa'aqaruuhaa fa-ashbahuu naadimiin.
158. Wong-wong mau banjur kapatrapan

siksa,sanyata kang mangkono mau temen
dadi tandha yekti kang nyata, ananging
akeh-akehe manungsa ora padha gelem iman.
Fa-akhadzahumul 'adzaab, inna fii dzaa-
Iika la·aayah, wamaa kaana aktsaruhum
mu'miniin.
159. Lan sanyata Pangeranira iku yekti Pa-

ngeran kang Maha Gagah Prakosa, tur Maha
Asih. Wa inna rabbaka lahuwal 'aziizur rahiim.
718
Surat 26 ASY SYU'ARA' (PARA PUjANGGA) juz 19
Sejarahe Nabi Luth a.s. Ian ummate.

160. Kaum Luth uga wus maido marang
para Andika Rasul.
Kadzdzabat qaumi luuthi(n)it mursaliin.
161. Nalika sadulure yaiku Luth ngandika:

"Apa sira ora wedi marang siksaning Allah,
manawa sira nyembah saliyaNe Panjeneng- Idz qaala labum akhuuhum luuthun
aNe? alaa tattaquun.
162. Sanyata Aku iki Rasul kang pinitaya

kautus marang sira kabeh.
funii lakum rasuulun amiin.
163. Sira padha wedia marang Allah Ian

manuta marang Aku!
FattaquUaaba wa athii'uun.
164. Aku ora njaluk upah marang sira

kabeh anggonku nekakake pepeling, ora ana
liya ganjaranku kajaba wus ana ing astaNe
Allah Pangeraning jagadrat pramudita!
Wamaa as-alukum 'alaihi min ajr, in
ajriya illaa 'alaa rabbit 'aalamiin.
165. Yagene sira dhemen cumbana karo

wong lanang, seje karo liya-liyane kae antara-
ne wong ing sa jagad. Ata'tuunadz dzukraana minal 'aalamiin.
166. Lan sira malah ninggal bojo-bojonira,

kang wus dititahake dening Pangeranira di-
sadhiyakake kanggo sira, sanyata sira iku
wong kang ngliwati wates!"
Wa tadzaruuna maa khalaqa lakum rab-
bukum min azwaajikum, hal antum
qaumun 'aaduun.
167. Wong-wong mau matur: "Manawi pan-

jenengan Luth! boten purun kendel nyidhem
saking perkawis punika, yektos panjenengan Qaaluu la-iIIam tantahi yaa luuthu lata-
klebet golonganipun titiyang ingkang katun- kuunanna minal mukhrajiin.
dhung saking Negari ngriki!"
168. Luth mangsuli: "Sanyata Aku iki go-

longane wong kang ora sarju marang tum in-
dakira kang ala iku. Qaala innii li'amalikum minal qaaliin.
719
169. Dhuh Pangeran kawula! Mugi Paduka

paring wilujeng dhumateng kawula sakula-
warga saking lampah awon ingkang sami Rabbi najjinii wa ahlii mimmaa ya'ma-
dipun tindakaken dening titiyang punika". luun.
170. Ingsun nuli nyLametake Luth Ian kula:

wargane kabeh.
fanajjainaahu wa ahlahuu ajma'iin.
171. Kajaba wong wadon tuwa (garwane

kang munafik), kalebu golongane wong-
wong kang keri katut disiksa! lIIaa 'ajuuzan fiI ghaalJiriin.
172. Ingsun banjur ngrusak kaum Luth

kang liyane.
Tsumma dammarnal aakhariill.
173. Lan Ingsun ngudani watu marang

wong-wong mau; padha-padha udan ala dhe-
we udan kang diturunake marang wong- Wa amthamaa 'alaihim matharaa, fasaa-a
wong kang dielingake nuli ora iman! matharul mundzariin.
174. Sanyata kang mangkono mall dadi

tandha yekti (tepa tuladha) kang nyata, ana-
nging akeh-akehe manungsa padha ora gelem funa m dzaalika la-aayah, wamaa kaana
iman. aktsaruhum mu'milliin.
17'5. La.n sanyata Pangeranira iku Pangeran

kang Maha Gagah Prakosa tur Maha Asih.
\Va inna rabbaka lahuwal 'aziizur rahiim.
Sejarahe Nabi Syu'aib a.s.

176. Wong kang dedunung ing kutha Aikah,
kaume Syu'aib uga wus maido marang para
Andika Rasul. Kadl.d'labat ash·haabul aikatil mursaliill.
177. Nalika S~u'aib ngendika marang wong-

wong mau: "Apa sira ora wedi ing siksaning
Allah, hlakok sira nyembah dudu marang Id ... qaala lahum syu'aibull aiaa tattaquulI
PanjenengaNe?
178. Sanyata aku iki Rasul kang pinarcaya

marang sira kabeh.
rnnii lakurn rasuulun arniill.
no
179. Sira padha wedia marang Allah Ian :1.:I~'.bt""'·+tt.t~~

,. •• ~.J~ ~ .\~4\
manuta marang Aim!
FattaquUaaha wa athii'uun.
180. Lan Aku ora njaluk upah anggonku

nekakak~ pepeling marang sira, dene ganjar-
anku ora liya kajaba ana ing astaNe Allah
Pangeraning J agad raya!
Wamaa as-alukum 'alaihi min ajr, in
ajriya illaa 'alaa rabbil 'aalamiin.
V~~1
, . Sim p.dh. ny,,"pumakna timb'"g'",
poma aja padha dadi golongane wong-
wong kang ngurangi timbangan. Auful kaila walaa takuunuu minal mukh-
siniin.
AI 182. Lan sira nimbanga kalawan timbangan

., kang jejeg!
Wazinuu bil qisthaasil mustaqiim.
183: Lan sira aja nyuda barang-barang dar-

V beke manungsa, sarta aja ambeg sawenang-
wenang gawe karusakan ana ing Bumi.
Walaa tabkhasun naasa asy-yaa-a hum

walaa ta'tsau fil ardhi mufsidiin.
184. Lan wedia marang Pangeran kang wus

anitahake sira, Ian ummat-ummat ing zaman
kuna". Wattaqul ladzii khalaqakum wal jihillatal
awwaliin.
185. Wong-wong mau padha matur: "Sa-

yektosipun panjenengan punika kalebet
dados golonganipun titiyang ingkang kenging Qaaluu innamaa anta minal musahhariin.
sihir.
186. Boten sanes panjenengan punika ka-

jawi namung tiyang limrah kemawon kados
kula, kula gadhah panginten manawi panje- Wamaa anta illaa basyarum mitslunaa
wa-in nazhunnuka laminal kaadzibiin.
nengan punika golonganipun tiyang dora.
187. Cobi mugi andhawahna Langit sacuwil

kemawon, manawi panjenengan punika go-
longanipun tiyang leres.
Fa-asqith 'alainaa kisafanl minas samaa-i
in kunta minash shaadiqiin.
721
Surat 26 ' ASY SYU'ARA' (PA!tAPUJANGGA) Juz 19
188. Syu'aib mangsuli: "Pangeranku luwih

Ngawuningani marang kabeh kang padha sira
tindakake" . Qaala rabbii a'lamu bimaa ta'maluun.
189. Banjur wong-wong mau tetep maido
V
~
marang Syu'aib, wong-wong mau nuli ka-
patrapan siksane dina kang ngeyubi, yaiku
mendhung kang mawa udan geni, sanyata
siksa iku siksane dina kang gedhe pakewuhe! Fakadzdzabuuhu fa-akhadzahum 'adzaa-
bu yaumizh zhuUah, innahuu kaana
'adzaaba yaumin 'azhiim.
190. Sanyata kang mangkono iku dadi

tandha yekti (tepa palupi) kang nyata, ana-
nging akeh-akehe manungsa padha ora gelem Irma m dzaalika la-aayah, wamaa kaana
iman. aktsaruhum mu'miniin.
191. Sanyata Pangeranira iku Pangeran kang t " ""'t1.'.~r'~\~\''''''

o~...Y.r~ t ....
yo" I.':.Y..>~...-,.\~\
,.
Maha Gagah Prakosa tur Maha Asih. ~
Wa inna rabbaka lahuwal 'aziizur rahiim. H"
Dhawuhing Allah supaya pepeling

marang Kulawarga Ian lembah manah
marang Mu'minin.
192. Lan sanyata Quraan iku yekti tumurun
saka ngarsaning PangeraNe 'alam Jagad pra-
mudita. Wa innahuu latanziilu rabbi! 'aalamiin.
193. Malaikat Jibril kang pinitaya (Ar Ruh

AI Amin) tumurun kala wan ngampil Quraan
iku.' Nazala bihir ruuhul amiin.
194. Katurunake marang atmlra Muham-

mad, supaya sira dadi golongaNe wong-wong
kang aweh pepeling. 'Aba qalbika Iitakuuna minal mundziriin
. 195. Saran a tembung Arab kang pratela!

Bilisaanin 'arabiyyim mubiin.
196. Lan sanyata AI Quraan iku yekti wus

kasebut ana ing Kitabe Suci para wong kuna!
Wa innahuu lafii zuburil awwaliin.
722
Surat 26 ASY SYU:ARA' (PARA PUJANGGA) Juz 19
197. Apa durung cukup tandha yekti ka-

benerane Nabi Muhammad tumrap wong-
wong iku kabeh, kang wus disumurupi de-
ning para 'Ulamane wQ.ng Bani Israil?
Awalam yakul lahum aayatan ay ya'la-
mahuu 'ulamaa-u banii israa-iiI.
198. Saupama Ingsun nurunake Quraan iku

marang sawenehe bangsa 'Ajam (saliyane
bangsa Arab). Walau nazzalnaahu 'alaa ba'dhil a'jamiin.
199. Banjur diwacakake marang wong-wong

iku, uga mesthi ora padha gelem iman.
Faqaraahu 'alaihim maa kaanuu bihii
mu'miniin.
200. Kang mangkono iku pancen kekafiran

wus Ingsun lebokake ana ing atine wong-
wong kang dosa. Kadzaalika salaknaahu fii quluubil muj-
rimiin.
201. Ananging ora padha gelem iman mar-

rang Quraan nganti iku padha sumurup siksa
kang nglarani. Laa yu'minuuna bihii hattaa yarawul
'adzaabal aIiim.
202. Mangka siksa iku nempuh marang

wong-wong mau kalawan dadakan, dheweke
babar pisan ora padha nduga. Faya'tiyahum baghtata'Y wahum laa
yasy'aruun.
203. Wong-wong mau nuli ngucap: "Apa

aku kabeh iki padha disarantekake?"
FayaquuIuu hal nahnu munzharuun.
204. Allah paring pangandika: "Apa kala-

wan siksanIngsun wong-wong iku nyuwun
dienggalake? Afabi'adzaabinaa yastajiluun.
20S. Hara kapriye mungguh panemunira

manawa Ingsun paring kani'matan urip
pirang-pirang tahun lawase? Mara-aita im matta'naahum siniin.
206. Nuli siksa kang wus diincim-incimake

tumempuh marang dheweke.
Tsumma jaa-ahum maa kaanuu yuu'a-
duun.
723
207. Ora bisa nyukupi (migunani) tumrap

wong-wong iku kabeh kang padha tansllh di-
anggo suka-suka (ropyan-ropyan). Maa aghnaa 'anhum maa kaanuu yumat-
ta'uun.
208. Lan Ingsun ora ngrusak marang sawiji-

ning Negara, kajaba luwih dhisik ing Negara
iku karawuhan Juru-Pepeling (Rasul). Wamaa ahlaknaa min qaryatin iIIaa lahaa
mundziI'Uun.
209. Yaiku supaya wong-wong mau dipe-

peHngi luwih dhisik bab siksaning Allah, Ian
Ingsun ora nganiaya! Dzikraa, wamaa kunnaa zhaalimiin.
210. Lan dudu syetan kang tumurun ang-

gawa Quraan.
Wamaa tanazzalat biliisy syayaathiin.
211. Ora pantes syetan-syetan iku tumurun

anggawa Quraan, Ian pancen dheweke ora
kuwasa. Wamaa yambaghii lahum wamaa yasta-
thii'uun.
212. Sanyata syetan-syetan iku didohake,

ora bisa krungu Al Quraan iku (ing Lauhul
Mahfuzh). Innahum 'anis sam'i lama'zuuluun.
1:-:",~,.,,. .#!rf~,/I ....:' ~ . . . ..",,; /;

213. Jalaran saka iku sira Muhammad, aja ~J..;J~~C)~~t(tj!~t ~ tw ~.TI1
nyembah Pepundhen liya nartani ing Allah, /
mundhak sira dadi golongane wong kang Falaa tad'll ma'allaahi ilaahan aakhara
padha siniksa. fatakuuna minal mu'adzdzabiin.
214. Lan sira Muhammad, pepelinga marang

kulawa.rganjra (karabatira) kang cedhak-
cedhak! 725) Wa andzir 'asyiiratakal aqarabiin.
725). Dhawuhing Allah ingkang kasebut ing ayat no. 213 - 217, punika wigatosipun anerangaken
makaten: Sasampunipun Gusti Kanjeng Nabi s.a.w. kadhawuhan supados nebihi musyrik inggih
punika andedonga, Ian nenuwun dhumateng Allah sarana mawi lantaran dhateng sanesipun
Allah. Laieng dhawuh wau kapurih amradinaken dhumateng ummatipun, langkung-Iangkung
dhateng sanak sedherekipun piyambak ingkang taksih celak, awit limrahipun, sadherek piyam-
bak punika adatipun malah sok kapinten amila mawi dipun pengetaken. Utawi malih, inggih
mUM sageda tertib Ian urut, salajengipun Kanjeng Nabi s.a.w. wau kadhawuhan nandukaken
tangkep ingkang sarwa sae, adhedhasar ndhidhik sae utawi persuasif sifatipun dhumateng para
Sekabat utawi para kadangipun ingkang sami Mu'min. Inggih punika tangkep tawadhu' (andhap
asor, lembah manah welas asih, sarta merak ati!), sarta amengku dhateng keklintuwanipun
utawi kalepataning kanca-kancanipun. Lan ugi kadhawuhan supados ingkang ageng tawakkal
(sumarah)ipun dhumateng Allah ingkang Murbawasesa, Gusti Allah ingkang Maha Unggullan
Maha Asih.
sarta para Nayaka-Praja (Presiden, Menteri, Gubernur, Ketua DPR/MPR, Bupati, Ian Lurah)
inggih priyantun ingkang asifat tawadhu' punika dados kekasihipun Allah SWT sarta tansah
dipun paringi Hidayah Ian Taufikipun!
724
215. Lan sira sing lembah manah (andhap

asor) marang para wong Mu'min kang manut
ing sira! Wakhfidh janaahaka IOOanit-taba'aka mi-
nal mu'miniin.
216. Dene manawa padha ngemohi ing sira,

banjur dhawuha: "Sanyata aku lebaran ora
melu-melu prakara kang padha kok tindak- Fa-in 'ashauka faqul innii barn-um mOO-
ake. maa ta'maluun.
217. Lan sira sumaraha (kumandela) ma-

rang Gusti Allah kang Maha Unggul tur Maha
Asih. Wa tawakkal 'alai 'aziizir rahiim.
218. Yaiku Pangeran kang mirsani SIra na-

likane sira tangi nindakake Shalat.
A1ladzii yaraaka hiina taquum.
219. Lan Pangeran kang mirsani mobah

mosikira nalikane wong-wong padha sujud.
Wa taqallubaka fis·saajidiin.
220. Sanyata PanjenengaNe iku Pangeran

kang Miyarsa tur Kang Ngudaneni.
Innahuu huwas saroii'ul 'aliim.
Syetan ngangslupi ahli sya'ir Ian ahli

gcgorohan.
1z21. Dhawuha sira Muhammad: "Apa sira
Ii~adha gelem Ndak kandhani wong kang
kangsiupan syetan". Hal U1whiJi-ukum 'aJaa man tanazzalusy
syayaathiin.
Makaten ugi. tumrapipun ingkang nginf,gil dhateng I1)!,.Htdhap, ingkang para pejabat kuwaos
dhumateng usahawan Swasta, ingkang pinter dhateng ingkang bodho, ingkang sugih dhateng
ingkang lnlarat Ian sapiturutipun; H\vit inggih ing ngriku punlka clunungipt;;n rumangsa handar-
beni, fl.lnlangsa hamb€lani. Ian nlnl:.lngsa hangayon1i, ingkang dados gi!igipun (fokesipun)
pilkerti tawadhu'!
Dene manawi ngalldhap dhumateng ne(inggil, punika p"neen samputl samesthinipun kedah
anor raga, jer pane en kawon in"gil (nangin~ sampun pados pendhok! s,unpun ngantos ngomersiil
jabatan); sabab manawi tiyall;~ ng,tndhap (rakyat alit) boten ;)ut'Un andhap asar, narna boten
\VlUUS ht11 bnten sunll'rfp ing t:tta! Pralnil8 murih ingkang nginggil ';:lgeda tetep kaaji-aji, perlu
sarnia nandukakeu tatakralni \i."lli: Mirsanana malih dha\\:ulling S\.U:"lt Hijr ayat 88 sarta surat
flo:, Haavat 1:11.
:qzd:;:;)V'D ugi tawJ.kkal (1;,ulnandel bn pasrah ing Allah), pur,ika inggih satunggaling pakerti
dtFur:.a ::;~:ha sifat ingkan?: pinuji, pr;u:nila ins,::ih kadhawuhaken. supados dipun udiya saha dipun
~,-gf~tnaru inh pac1intenan ing pasra\l,'ungan, :3abab tiyang ingkang tawakkal boten \vonten gadhah
r,~n!", a]rin kaL:lj.ran sintt'i1 kelnawon. kajuv•.:i manawi kraos salah uta.wi ng!ampahi dosa. Botcn
wnnten ti:vang tav;akk:.ll punika kekes. Ian nglokro (boten pUllin usaha malih), rnalah tiyang ing~
lcan.:z ta\\'alcK;-tl punikil saf"cd nggadhahi ihni "future oriented" inggih punika turnindak kawicak~
sanan ing dintE'n punika sabagean ageng sarnpun kawa\vas dangu, hU.1 katamtol,<.aken petang-
petangan wekdDl ingkang badhe dhateng! Insya A.llah! Makaten faidah ingkang ,vigatos pi-
yam'bal:, '.vallahu a'laln!
725
Surat 26 ASY SYU'AM' (PARA PUJANGGA) Juz 19
!~22. Syetan mau, gawene angslul? marang

. Sakabehe wong kang dhemen goroh Ian dosa.
Tanazzalo 'alaa kuru affaakin atsUm.
223. Dheweke padha diwisik d~ning syetan

(prakara ghaib) kang dirungu saka .Malaikat,
ananging kang akeh padha goroh. y ulquunas sam 'a wa aktsaruhum kaadzi-
buun.
224. Dene para pujangga (ahli sya'ir juru

ngrumpaka), iku mung padha dinut dening
wong kang padha kesasar (lacut). Wasy syu'araa-u yattabi'u humul ghaa-
woun.
225. Muhammad, apa sira durung sumurup

yen para ahli sya'ir mau padha nglembara
bingung ana ing njero juranging gegorohan?
AIam tara annahum iii kuru waadiy
yahiimuun.
226. Lan sanyata para ahli sya'ir mau mung

padha ngandhakake prakara kang ora padha
dilakoni.726)
Wa annahum yaquuluuna maa Iaa yaf-
'aloun.
- ------------~~~-------------
726). Menggah wlgatosil1~ kat("r<1I11'"1\ a.vat no. 221-226 punika makaten: Inggih punika minangka
anjawab ungt.'lijJuIl tiliyang lngt<;ang SdIlli ngawon-awon, ngungelaken bilih Kanjeng Nabi s.a.w.
punika tiyang hranjingan, kangs!upan sYl'tan utawi namung pujangga ahli ng¥ang sya'ir dados
sanl'S Nabi Ut.usaning Allah! (Prdv()gi kula aturi ma~s malih surat Anbiyaa' ayat 2-10, Ian surat
Furqan avat "1_-~1). W;llltC!1 ing ngriki pangawon-awon wau dipun jawab kados ingkang kadha-
wuhaken -wontl'll lllg <1.:' at kast'bat . .saupaJni kajereng makaten; Yen kowe padha andakwa Nabi
;'\'luhamnwd iku \\'ong xranjingan 1Ita\\..'a kangslupan syetan, ndak kandhani ya! Wong kangslup-
an syetan, lku \Von~ kdIlg dhpnH~n goroh Ian dhemen Inaksiyat~ jalaran syetan mau dhemene iya
guroh Ian makSlvat. lng n1angka Nabi l'Vluhammad mau babar pisan ora tau goroh Ian ora tau
maksiyatan ~ Dent' manawa kowl' padha ngarani yen Nabi MuhaI1lmad iku mung pujangga
tukang ngarang sva'ir utawa ngrumpaka. Ndak tuturi ya! Pujangga tukang ngrumpaka, iku kang
manut akph-akehe nHlng kang padha Hlblasar utawa lacut. Dheweke tukang ngobrol, dhemen
ngandhakake prakara kang ora dilakoni, omonge wae kemrusuk kaya udan sawengi, Ian pane-
munc blendra-blendre Ofa kena digondheli, sarta cature gleca-glece ora kena dicekeli. Balik Nabi
~luhammad iku ora mangkol1o! Sekabate kang padha ndherek, becik-becik watak Ian kalaku-
ane, Ian apa kang diucapake beeik, mesthi dilakoni, Ian kang ala, mesthi disingkiri, nadyan
nganti tUmekant' nggombal utawa Inati. Panemune para Nabi bener sarta tetep ora owah gingsir,
Ian celathune tempn ora nalisir. Mula syetan-syetan mau ora gelem nyedhaki .. apa maneh ngang-
slupi! Wis cetha ora!"
Kados makatcn jerenganipun dhawuhing Ayat-Ayat wau ing sawatawis wigatosipun. Salting
dhawuhing Ayat-Ayat wau cetha bilih Kanjeng Nabi Muhammad s,a.w. punika, Sanes tiyang
kranjingan Ian sanes tukang ngarang sya'ir, anang;ng cetha weJa-wela Nabi Utusaning Pangeran;
salajengipun sadaya tindakipun, tansah jinangkung dening Allah SWT. Pramila sanadyan dipun
awon-awon Ian dipunremehaken, akhiripun inggih panjenenganipun ingkang unggullinangkung
samukawisipun, kados dhawuhing Ayat salajengipun. Lan malih, saupami panjenenganipun wau
yektos tiyang kranjingan, punapa inggih wonten, tiyang kranjingan saged gadhah lelabetan
makaten, saged mimpin satunggaling Ummat utawi ~ ngantos dumugi puncaking kamul-
yan utawi kaluhuran, sarta saged gadhah tetilal'llll--Agami ian Kabudayan ingkang Agung, saha
kekah adegipun wonten ing Jagad rat pramudita kagem sadayaning Bangsa! Dhuh para sutrisna!
rak inggih mokal boten pinanggih ing aka!. Sumangga kagalih ingkang permati!
726
Surat 26 ASY SYU'ARA' (PARA PU]ANGGA) ]uz 19
J,27. Kajaba wong-wong ahli-sya'ir kang pa-

dha iman, Ian nindakake Iaku becik, Ian ma-
neh akeh anggone ding ing Allah, apadene
padha wani males nglawan mungsuhe sawise
padha dianiaya. Dene wong kang padha nga-
niaya, mesthi bakal sumurup ana ing ngendi
anggone bakal padha bali (Akherat).
Dlalladziina aamanuu wa 'amiIush shaa-
***). lihaati wa dzakarullaaha katsiiraw wan-
tasharuu mim ba'di maa zhulimuu, wa
saya'lamulladziina zhalamuu ayya mun-
qalabiy yanqalibuun.
***). Minangka panutuping katerangan ingkang sawatawis wigatos, inggih punika nyinau tandhingan-
ipun (comperative study) saking surat Asy Syu'ara' Ian surat An Naml (Semut) kados kasebat
punika:
1. Kakalihipun surat wau paring panglipur dhumateng Rasulullah s.a.w. ingkang ngalami
pinten-pinten cobining Pangeran awujud nandhang sengsara saking pokaling Ummatipun Ian
dipun mengsahi ing bab punapa kemawon!
2. Makaten ugi kakalihipun surat wau anerangaken sifat-sifatipun AI Quraan, Ian anelakaken
kaseksenipun bilih Quraan punika leres sa king ngarsaning Allah SWT.
3. Surat An Naml (Semut) punika anjangkepaken katerangan-katerangan ingkang dereng ka-
pacak ing sur at Asy Syu'ara kadosta sejarahipun Nabi Sulaiman a.s .. Ian Nabi Daud a.s.,
Nabi Luth a.s.lan Nabi Musa a.s.
727
Surat 27 AN NAML (SEMUT) Juz 19
AN NAML (SEMUT)
Surat k ping 27 : 93 ayat
Tumuruning wahyu ana ing Mekkah, sawuse surat Asy Syu'ara'.

Maha Asih.
1. Thaa Siin (Hamung Allah pribadi kang

Ngudaneni maksude). Iki Ayat-Ayating Al
Quraan, yaiku sawijining Kitab Suci 'kang
Thaa Siin; tilka aayaatul qur-aani wa
pratela. kitaabim muhiin.
2. Dadi pituduh Ian bebungah tumrap

wong-wong kang padha iman.
Hudaw wa husyraa IiI mu'miniin.
3. Yaiku wong-wong kang padha nindak-

Ii' dakake Shalat sarta aweh Zakat, sarta padha
yakin marang anane Akherat.
AlIadziina yuqiimuunash shalaata wa

yu'tuunaz zakaata wahum bi! aakhirati
hum yuuqinuun.
4. Sanyata wong-wong kang ora iman r~r ...t'~l!S'~a"'·~~~·!

... \i-11'"M
~J.;Id.i1t~t.
JJ...>;':" y;!..;;;.;J .. ", "
'"
marang anane Akherat, Ingsun paesi dhe- b ~ .,,,,,,,~ .,,'"
weke mau padha rumangsa becik kabeh oi.:.J~~
tumindake, ing mangka dheweke mau kabeh,
salawase padha bingung sajerone sasar! Innalladziina laa yu'minuuna bil aakhi-
rati zayyannaa lahum a'maalahum failUm
ya'mahuun.
5. Wong kang mangkono mau bakal ka-

patrapan siksa kang ala, Ian besuk ana ing
Akherat padha luwih kapitunan.
Ulaa-ikal ladziina lahum suu-ul 'adzaabi

wahum fiI aakhirati humul akhsaruun.
728
Surat 27 AN NAML (SEMUT) ]uz 19
Musa a.s. Ian Muhammad s.a.w. karo-

ne nampa Kitab Suci saka ngarsaning
Allah SWT'
«? Lan sanyata sira Muhammad, yekti
kang katurunan Quraan terang saka ngarsa-
ning· Pangeran kang Wicaksana tur kang Wa innaka Iatulaqqal qur-aana mil-
Maha Uninga. Iadun hakiimin 'aIiim.
7. Muhammad! sira nyritakna ing nalika

Musa ngandika marang ahline: "Aku sumu-
rup ana geniI aku arep anggawa pawarta ma-
rang sira saka kono, utawa anggawa geni
mawa marang sira, supaya sira padha gege-
nen!
Idz qaaIa muusaa li-ahJihii innii aanastu
naaraa, sa-aatiikum minhaa bikhairin au
aatiikum bisyihaabin qahasil la'aI1akum
tash-thaaluun.
8. Bareng Musa tekan ing panggonane

geni iku, dumadakan banjur katimbalan
dening Allah: "Sanyata wus kaparingan
berkah wong kang ana sacedhaking panggon-
an geni iku sarta wong-wong ing sakiwa Falammaa jaa-ahaa nuudiya am-buurika
teugene tanah Syam, Maha Suci Allah, man finnaari wa man hau1ahaa, wa
Pangeraning Jagadrat pramudita!" subhaanallaahi rabbil 'aalamiin.
9. Allah paring dhawuh: "He Musa!

sanyata Ingsun iki Allah, kang Maha Unggul
tur Maha Wicaksana. Yaa muusaa innahuu anaIla;mul 'aziizul
hakiim.
10. Lan uncalna tekenira!". Bareng dhe-

weke sumurup teken mau nlosor dadi ula
I ? kang rikat playune, Musa banjur mungkur
\ / mlayu ora noleh. Pangandikane Allah: "He
I Musa! sira aja wedi, jalaran satemene para
Utusan iku ora patut duwe rasa wedi ana ing
ngarsanlngsun. Wa-a1qi 'ashaaka, falammaa ra-aahaa tab-
tazzu ka-annahaa jaannuw wal1aa mud-
biraw walam yu'aqqib, yaa muusaa Iaa
takhaf, innii laa yakhaafu ladayyal
mursaluun.
11. Kajaba wong kang nganiaya, dheweke

banjur angganti panggawe ala kang wus
dilakoni kalawan panggawe becik, temen
Allah paring pangapura, jalaran sanyata
Ingsun Maha Ngapura tur Maha Asih.
729
Surat 27 AN NAML ( SEMUT ) Juz 19
Ilaa man zhalama tsumma baddala hus-

nam ba'da .suu-in fa-innii ghafuurur ra-
hiim.
J12. Lan maneh sira Musa! nglebokna ta-

nga.nira ana ing kanthonganing klambi banjur
wetokna, ing kono bakal katon putih men-
corong ora ana cacade! Lah, saiki sira bu-
dhala marang Fir'aun Ian kaume kalawan
ngampil mu'jizat sangang Ayat, jalaran sa-
nyata dheweke iku kaum kang padha du- Wa-adkhil yadaka iii jaibika takhiuj
raka". baidhaa-a min ghairi suu', iii tis'i aayaa-
tin ilaa fir'auna wa qaumih, innallUm
kaanuu qauman faasiqiin.
13. Bareng mu'jizat-tnu'jizatlngsun kang

cetha iku tumeka ana sangarepe Fir'aun Ian
kaume, banjur padha ngucap: "Iki sihir kang Falammaa jaa-athum aayaatunaa mubshi-
nyata!': ratan qaaluu haadzaa sihrum mubiin.
14. Lan dheweke banjur padha nduwa

angangasi marang mu'jizat-mu'jizat iku sa-
rana lesane, ing mangka sajeroning atine
padha yakin yen mu'jizat-mu'jizat iku saka
ngarsaning Allah, dadi anggone padha angas
Wa jahaduu bihaa wastaiqanat-haa anfu-
iku mung jalaran saka aniaya Ian gumedhe suhum zhulmaw wa 'uluwwaa, fanzhur
bae! Mara coba waspadakna kapriye kate- kaifa kaana 'aaqibatul mufsidiin.
mahane wong-wong kang padha gawe rusak
iku.
Nabi Sulaiman a.s. maris Karatone

Nabi Dawud a.s.
15. Lan temen Ingsun wus paring 'ilmu
marang Dawud sarta Sulaiman, sakarone
padha memuji: "Sadaya puji kagunganipun
Allah, ingkang sam pun paring kanugrahan
dhateng kita ngungkuli para kawulanipun
titiyang Mu'min sadaya".
Walaqad aatainaa daawuuda wa sulai-
maana 'ilmaa, wa qaalal hamdulillaahil
ladzii fadhdhalnaa 'alaa katsiirim min
'ibaadilliI mu'miniin.
16. Lan Sulaiman wus maris Kanabiane,

'ilmu sarta Karatone Dawud. Lan Sulaiman
ngucap: "He para manungsa! aku wus ka-
paring an kawruh bisa ngerti basane manuk,
Ian aku uga wus kaparingan samubarang
(Kanabian Ian Karaton), sanyata kang mang-
kono mau yekti kanugrahan kang nyata".
730
Wa waritsa sulaimaanu daawuuda wa

qaala yaa ayyuhan naasu 'uHimnaa man-
thiqath thairi wa uutiinaa min kum
syai-in, inna haad~aa lahuwal fadhlul
mubiin.
17. Para jin Ian manungsa, apa dene

manuk padha digiring seba menyang ngarsa-
ne Sulaiman, minangka dadi wadyabalane
tinata apantha-pantha pirang-pirang bregada.
Wa husyira Iisulaimaana junuuduhuu
minal jinni wal insi waththairi fahum
yuuza'uun.
18. Bareng wus tekan ing jurang Naml

(jurang kang akeh semute), sawijining ratu-
ne semut ngucap marang kabeh semut kang
ana ing kono: "He semut kabeh! sira padha
mlebua menyang omahmu, supaya ora
nganti kapidak mundhak rusak dening Nabi
Sulaim:tn Ian sawadyabalane, awit dheweke Hattaa idzaa atau 'alaa waadin namli
ora padha rumangsa. qaalat namlatuy yaa ayyuhan namlud-
kl10luu masaakinakum, laa' yahthiman-
nakum sulaimaanu wa junuuduhuu wa.
hum laa yasy'uruun.
19. Nabi Sulaiman nuli gumujeng mesem,

jalaran mireng omongane semut mau, banjur
ando'a: "Dhuh Pangeran kawula! mugi Pa-
duka paring ilham (pitulung) dhumateng ka-
wula, supados kawula saged syukur dhuma-
teng ni'mat Paduka, ingkang sampun Paduka
paringaken dhumateng kawula tuwin dhu-
mateng tiyang sepuh kawula, saha amrih
kawuia saged nglampahi kasaenan ingkang
Paduka renani, tuwin mugi Paduka nglebet- Fatabassama dhaahikam min qauiihsa wa
qaala rabbi auzi'nij an asykura ni'ma!a-
aken kawula kalayan Rahmat Paduka won- kal latii an'amta 'alayya wa 'a1aa waali-
ten ing golonganipun para kawula Paduka dayya wa-an a'mala shaalihan tardhaahu
ingkang sami shaleh. wa adkhilnii birahmatika iii 'ibaadikash·
shaalihiin.
Nabi Sulaiman a.s. wawan ngandikan

karo manuk Hud-Hud (Kuthilang).
20. Sulairnan anggoleki rnanuk Hud-Hud
(}. c:nilang) 727) kang ora Katon teha ana
Df:,-("$3ne, pangandikane; "Yagene ingsun ora
PHS? manuk Hud-Hud (manuk Kuthilang),
ai',; pancen dhcwC'ke h;ng3; Wa tafaqqadath thaira faqaala maaliya
laa araHmdahuda am kaana minal ghaa-
ibiin.
727). Utawi peksi platuk. sajenis peksi ingkang cekatan - pinter.
731
21. Temen dheweke bakal dak siksa ka-

lawan siksa kang abot, utawa malah dak
sembeleh, kajaba yen dheweke sowan ma-
rang aku kalawan anggawa katerangan alasan
kang nyata, sababe anggone ora seba!"
La-u'adzdziliannahtm 'adzaaban syadD-
dan aulaa adzbakhanuabl.ll.l au laya'tiya-
nii bishultbaanim mubiin.
22. Ora watara suwe manuk Hud-hud

(Kuthilang) mau sowan ana ngarsane Sulai-
man, nuli enggal matur: "Kula sumerep sa-
tunggaling prakawis ingkang Paduka dereng
priksa, inggih punika kula sowan Paduka,
saking Negari Saba' kalayan ambekta pawar- Famakatsa ghaira ba'iidin faqaala ahatb-
tos ingkang terang yakin. 728 tu bimaa lam tuhitb bibii wa ji'tuka min
saba-im binaba-iy yaqiin.
23. Sayektosipun kula sumerep Raw Putri

729) ingkang ngratoni titiyang sa-negari Sa-
ba', sarwa kasembadan ing samukawisipun
Ian kagungan singasana ingkang ageng.
funii wajadtum ra-atan tamlilruhum. wa
uutiyat min kulli syai-iw walahaa 'arsyun
'azhiim.
24. Kula sumerep Ratu Putri wau dalah

para kawulanipun sami sujud dhateng Surya,
boten dhateng Allah, sarta sadaya tindak-
ipun dipun pacak dening syetan, sami dipun
simpangaken saking margi ingkang leres, ;J ." ." "" "t"'v"'~
o ~-'~. 0 .%>4} ~
\, 1ft.
....- t
...
pramila lajeng boten sami angsal pitedah". Wajad-tuhaa wa qal.lmahaa yas·jl.ldl.luna
lisysyamsi min dUlinillaahi wa zayyana
lahllmllsy syaitbaanll a'maalahllm fa-
shaddahllm 'anis sabiili fahllm laa
yahtadlilin.
25. Syetan nindakake kang mangkono

mau, supaya dheweke ora padha manembah
ing Allah kang ngetokake barang kang su-
mimpen ana ing Langit (udan), Ian kang su-
mimpen ana ing Bumi (metal), Ian Panje- Allaa yasjlldlill lliIaahil Iadzii yukhrijlll
nengaNe kang Uninga barang kang padha khab-a fissamaawaati wal ardbi wa ya'-
sica samarake Ian sira edhengake. Iamll maa tukhfllllna wamaa tu'llimlln.
728). Nagari Saba' punika nami satunggaling Keraian jaman kina, Kitha Krajanipun nami Ma'rib,
saceiakipun kitha San 'a, Kitha Krajan Yaman sapunika.
729). Ratu putri Balqis punika asma Kerajan Sabaiyah ing jamanipun Nabi SuJaiman a.s.
732
'26. Allah, iku Pangeran kang Sejatl, ora

ana Pangeran kang sinembah, kajaba mung
PanjenengaNe piyambak, Pangeraning 'Arsy Allaahu iaa-ilaaha illaa huwa rabbul
kang Agung". 'arsyil 'azhiim.
27. Sulaiman ngandika marang manuk

Hud-hud (Kuthilang): "Aku arep sumurup
dhisik, apa sira iku temen utawa kalebu go- Qaala sananzhuru ashadaqta am kunu
longane kang padha goroh. minai kaadzibw..
28. Sira mangkata ngampil nawalanlngsun

iki, nuli tibakna marang Ratu Putri sawadya-
balane mau, sira banjur lungaa satta delengen
(satitekna) apa kang dirembug dening wong- Idzhab bikitaabii haadzaa fa-aiqih ilai-
wong mau". him tsumma tawaila 'anhum fanzhur
maadzaa yarji'uun.
29. Ratu Balqis semantan marang para

panggedhene: "He para panggedhe! lki ana
nawala kang minulya tumiba ing ngarsaku. Qaaiat yaa ayyuhai maia-u innii ulqiya
ilayya kitaabun kariim.
30, Nawala iki terang saka Sulaiman Ian

sanyata isine: Kal;twan nyebut asmaning
Allah kang Maha Murah Maha Asih. Innahuu min sulaimaana wa innahuu
bismillaahir rahmaanir rahiim.
31. Sira kabeh aja padha kumaluhur

ngungkuli marang Ingsun, satta sira 'kabeh
padha sowana ana ing ngarsaku perlu ngra- Allaa ta'luu 'aiayya wa'tuunii musli-
suk Agama Islam". mw..
32. Ratu Balqis ngandika: "He para pang-

gedhe! sira padha ngatuma pamrayoga ana
ing prakaraku iki, aku ora pisan-pisan mutus-
ake perkara, nganti sira padha seba nyekseni
rembugan ana ing majlis ngarsaku". Qaaiat yaa ayyuhai maia-u aftuunii
amru, maa kunta qaathi'atan amran
hattaa tasyhaduun.
33. Para panggedhe padha matur: "Kita

ingkang gadhah kekiyatan langkung santosa
kangg;;~ mangsah perang, wondene putusan-
ing perkawis punika namung gumantung Pa-
duka, sumangga punapa dhawuh Paduka Qaaiuu nahnu uluu quwwatiw wa uluu
dhumateng kita sami". ba'sin syadiidiw wai amru iIaiki 00-
zhurii maadzaa ta'muriin.
733
34. Ngandika Ratu Balqis: "Satemene adat

istiadate para Raja iku manawa anjajal1 sawi-
jining Negara, banjur sok ngrerusak Negara,
sarta wargane kang mulya kadadekake asor,
lab iya kaya mangkono iku tumindake para
Qaalat innal muluuka idzaa dakhaluu
Raja. qaryatan afsaduuhaa wa ja'aluu a'izzata
ahlihaa adzillah, wa kadzaalika yaf-
'aluun.
35. Satemene aku arep utU$~,n marang

Sulaiman kalawan anggawa pisungsung, ban-
jur ngenteni bakal wangsulane marang para
utusanku mau".
Wa innii mursilatun ilaihim bihadiyya-
tin fanaazhiratum bima yarji'ul mur-
saluun.
36. Bareng para utusan mau wus sowan

ing ngarsane Sulaiman, nuli ngandika: "Apa
sira kabeh nyaosi raja brana marang aku?
Sanyata barang peparinge Allah ~arang aku,
iku luwih becik tinimbang barang kang Wus
Falammaa jaa-a sulaimaana qaala atumid-
diparingake marang sira, nanging sira iku duunani bimaalin ·famaa aataaniyallaahu
tek~ padha gedhe ati marang pisungsungira. khairum mimmaa aataakum, bal antum
bihadiyyatikum tafrahuun.
37. Sira utusan! balia marang Negaranira,

temenan aku bakal rawuh mrana kalawan
kadh.erekake wadya bala kang ora bisa di-
lawan, sarta aku bakal nundhung wong-wong
mau saka Negara Saba', dadiwong asor Ian Irji' Haihim falana'tiyannahum bijunuu-
kadadekake boyongan". < dil laa qibala lahum bihaa walanukhrijan-
nahum minhaa adzillataw wahum shaa-
ghiruun.
38. Sulaiman ngandika: "He para pang-

gedhe! sapa ing antaranira iku kang bisa
nekakake singangsana dhampare kencana
Ratu Balqis, sadurunge dheweke padha teka
Islam ana ing ngarsaku kene". Qaala yaa ayyuhal mala-u ayyukum
ya'tiinii bi'arsyihaa qabla ay ya'tuunii
muslimiin.
39. Ature 'Ifrit, sawijining jin kang wasis:

"Kula ingkang saged andhatengaken singang-
sana wau wonten ngarsa Paduka, sadereng
Paduka menyat jumeneng saking dhampar
singangsana Paduka, saestu kawula punika Qaala 'ifriitum minal jinni ana aatiika
santosa tur mitadosi". bihii qabla an taquuma mim maqaamik,
wa innii 'alaihi laqawiyyun amiin.
734
40. Ature wong kang mangerti ilmuning

Kitab: 730) "Kawula ingkang saged andha-
tengaken dhampar kencana wau wonten ing
ngarsa Paduka, sadereng Paduka ngedhep-
aken netra!" Bareng Sulaiman priksa dham-
par kencana mau wus ana ing ngarsane, nuli
ngandika: "Mangkene iki saweneh kanu-
grahaning Pangeranku, minangka dadi coba-
ning awakku, apa aku gelem syukur, utawa
aku malah kufur. Dene sing sapa syukur,
sayekti syukure iku manfa'ati tum rap awake
dhewe, Ian sapa sing kufur, satemene Pange- Qaa!a! ladzii 'indahuu 'ilmum mina!
ranku iku kang Maha Sugih tur Maha kitaabi anaa aatiika bihii qabla, ay-yar-
Mulya". tadda ilaika tharfuka, fa!ammaa ra-aahu
mustaqirran 'indahuu qaala haadzaa min
fadhli rabbii, liyahluwanii a-asykuru am
akiur, waman syakara fa-innamaa yasy-
'kuru linafsih, waman kafara fa-inna
rabbii ghaniyyun kariim.
41. Sulaiman ngandika: "Dhampare iku

owahana sifate, ndak delenge apa dheweke
mangerti bisa niteni dhampare apa ora;
utawa apa dadi golongane wong kang ora
oleh pituduh. Qaa!a nakirruu lahaa 'arsyahaa nanzhur
atahtadii am takuunu mina! ladziina laa
yahtaduun.
42. Bareng Ratu Balqis wus teka sowan

marang Sulaiman, nuli didangu: "Apa iki si-
ngangsananira?" Ature: "Kados-kados inggih
punika!" Saderengipun panjenengan anda-
ngu, kula sampun kaparingan sumerap lang- Fa!ammaa jaa-at qiila ahaakadzaa 'ar-
kung rumiyin,731) dene sowan kula punika syuk, qaa!at ka-annahuu huwa wa uutii-
nal 'ilma min qablihaa wa kunnaa mus-
perlu ngrasuk Agami Islam".
limiin.
43. Sesembahane Sang Ratu Pangeran

liyane Allah iku sing ndadekake dheweke
nyimpang saka dalan bener, muIane dheweke
iku malline dadi golongane wong kang kaEir.
Wa shaddahaa maa kaanat ta'budu min
duunillaah, innahaa kaanat min qaumin
kaafuiin.
730). Maksudipun Kitab ingkang kawahyokaken saderengipun Nabi Sulaiman a.s. inggih punika Kitab
Zabur.
731). Raja putri Balqis sampun pirsa Kanabianipun Nabi Sulaiman a.s. ugi ingkang jumeneng Nata
gung binathara ing Kerajan Palestina.
735
44. Didhawuhake marang Sang Ratu:

"Sira manjinga ing dhatulaya, metu jrambah
iki!" Bareng Sang Ratu sumurup jrambah
sabrangan iku sarta kang dipidak dikira
banyu kang lembak-Iembak, Sang Ratu eng-
gal-enggal mingkis nyampinge nganti katon
wentise! Sulaiman ngandika: "Satemene iku
mung diratakake nganggo lapis kaca". Ratu
Balqis nuli munjuk marang Pangeran: "Dhuh
Qiila lahad-khulish sharha falammaa
Pangeran kawula! saestunipun kawula sam- ra-at-hu hasibat-hu lujjataw wa kasyafat
pun sumarah sasarengan kaliyan Sulaiman 'an saaqaihaa, qaala innahuu sharhum
dhumateng Allah Pangeraning Jagadraya!" mumarradum min qawaariira qaalat
rabbi innii zhalamtu nafsii wa aslamtu
ma'a sulaimaana Iillaahi rabbil 'aala-
mnn.
Anggone tumindak ingkar kaume Nabi

Shaleh iku kang dadi tepa palupi.
45. Lan sanyata Ingsun wus ngutus Shaleh
marang kaum Tsamud, isih kalebu kadange
dhewe. Supaya dheweke andhawuhake:
"Sira padha manembaha marang Anah!"
Nanging jebulane ndadak wong-wong mau
Walaqad arsalnaa ilaa tsamuuda akhaa-
dadi 'rong golongan kang padha pasulayan. hum shaalihan ani'budullaha fa-idzaa
hum farnqaani yakhtashimuun.
46. Shaleh ngandika: "He kaumku! geneya

sira kesusu nyuwun enggal tumurune siksa
sadurunge sira nyuwun kanthi becik (tobat)?
mBok hiya sira padha enggal-enggal nyuwun
pangapura bae marang Allah supaya sira ka- Qaala yaa qaumi lima tasta'jiluuna bis-
paringan rahmat. sayyj-ati qablal hasanah, laulaa tastagh-
firuunallaaha la'a1lakum turhamuun.
47. Wong-wong mau padha matur: "Panje-

nengan tuwin titiyang ingkang ndherek Pan-
jenengan punika murugaken kula sadaya
sami cilaka". Shaleh mangsuli: "Kacilakan-
ira iku saka ing ngarsane Allah (dudu aku Qaaluth thayyarnaa bika wa bimam
sing dadi sabab), ananging sanyata sira iku rna'aka qaala thaa-irukum 'indallaahi
kaum kang lagi dicoba". bal antum qaumun tuftanuun.
48. Lan ing Nagara 732) kono ana sangang

kula warga kang padha gawe rusak ana ing
Bumi, Ian ora pisan-pisan wong-wong mau
padha gawe becik.
Wa kaana fil madiinati tis'atu rahthiy
yufsiduuna fil ardhi walaa yushlihuun.
732). Para Ulama Tafsir anerangaken bilih punika Nagara Al Hijr, kitha ageng kaum Tsamud.
736
Surat '1/1 AN NAML ( SEMUT ) Juz 19
49. Wong-wong mau padha ngucap: "Sira

padha ngajanana sumpah kalawan nyebut
asmaning Allah, yen aku kabeh mesthi bakal
mateni Shaleh dalah ahline, ing wayah bengi,
aku kabeh banjur nerangake marang warise Qaaluu taqaasamuu hilIaahi lanubayyi-
(waline): "Kula sadaya boten sumerap tannahuu wa ahlahuu tsumma lanaquu-
tiyang ingkang numpcs ahlinipun Shaleh lanna liwaliyyihii maa syahidnaa mahlika
punika, Ian saestuni"pun· kula sadaya sami ahlihii wa innaa lashaadiquun.
temen".
50. Wong-wong mau padha nandukake

pangreka-daya, Ian Ingsun uga nindakake
pangreka daya sarta wong-wong mau ora Wa makaruu makraw wa makarnaa
padha krasa rumangsa. makraw wahum laa yasy'uruun.
51. Muhammad! sira mikira kapriye wusa-

nane pangreka dayane? Sanyata Ingsun wus
ngrusak wong-wong mau, sarta kaum kula-
wargane kabeh.
Fanzhur kana kaana 'aaqihatu makri-
him annaa dammamaahum wa qauma-
hum ;Vma'iin.
52. Omah-omahe wong-wong mau padha

rubuh marga kagawa anggone padha ngani-
aya, sanyata kang mangkono mau, sayekti
dadi tandha bukti tumrap wong-wong kang
padha mangerti. Fatilka buyuutuhum khaawiyatam hi-
maa zhalamuu, inna mdzaalika la-aaya-
talliqaumiy ya'lamuun.
53. Lan Ingsun wus slametake wong-wong

kang padha
~
iman sarta padha taqwa. 733 )
Wa anjainalladziina aamanuu wa kaanuu
yattaquun.
54. Lan sira nyaritakna dongenge Luth,

nalika ngandika marang kaume: "Apa pan- ." ." ."
tes sira padha nindakake laku kang ala o<.:JJ~
banget ing mangka sira kabeh padha sumu-
rup alane? Wa luuthan idz qaala liqaumihii ata'-
munal faakhisyata wa antum tuhshiruun.
733). Inggih punika Nabi Shaleh a.s. sarta para pandherekipun tiyang-tiyang Mu'min sadaya.
737
55. Geneya sira padha nekani wong-wong

lanang kalawan syahwat, ora nekani marang
wong wadon? Sanyata sira iku wong kang
bodho ora mangerti akibat kedadeyane tu-
mindakira iku". A-innakum lata'tuunar rijaala syahwatam
min duunin rusaa', hal antum qaumun-
tajhaluun.
56. Ora ana maneh wangsulane kaume, ka-

jaba ngucap: "Tundhungen kulawargane
Luth saka Negaranira, jalaran satemene
dheweke iku padha ambeg sumuci-suci!" 7 34)
F.lma kaana jawaaha qaumihii illaa an
qaaluu akhrijuu aala luuthim min qar-
yatikum, innahum unaasuy yatathah-
hamun.
5 7. lng kono Ingsun banjur nylametake

Luth saahline, kajaba bojone, dheweke wus
Ingsun pasthekake dadi golongane wong Fa-anjainaahu wa ahlahuu illam ra-ata-
kang tetep ana ing Neraka. huu fadammamaahaa minal ghaahiriin.
t .... -t:- ... .;

58. Wong-wong iku padha Ingsun turuni o Q.H~';.~.n~j.W~~~P:t:;
.. " ","
.•fI f\
udan gegenturan, ngrusak wong iku kabeh, tt
ala temen udan kang diturunake marang Wa amthamaa 'alaihim matharaa, fa-saa-a I~
wong-wong kang dielingake dening Luth. mathaml mundzariin.
I ' '" r~ LI '..,

59. Muhammad! sira ngucapna: "Sadaya ·!"""~t':"JJt!S)~ '\:::'.!1V .... .JJ~tt 1',_
~ <:.r.." ... -,."t,j"..-J,.,. '" U i? .0<\
puji kagunganipun Allah, Ian kawilujengan
b .... l("~.f(,,~r,.,.-: ?~'i"
mugi tetep dhumateng para kawulanipun o (.;).J'?...... , ~ 4.lJt
ingkang sampun kapilih dening Panjenengan-
ipun Allah". Apa Allah iku kang luwih Qulil hamdulillaahi wa salaamun 'alaa
'ibaadihil ladziinash thafaa, aallaahu
becik, utawa apa kang padha disakuthokake
khairun ammaa yusyrikuun.
dening wong-wong mau?
JUZ 20
Dhawuh nyukuri ni'mat sarta manem-

bah ing Allah.
60. Utawa apa ora luwih becik, Allah kang
wus nitahake Langit-Langit Ian Bumi, sarta
734). Kaum Luth punika sami moyoki, bUill ingkang boten purun maksiyat homo sexual punika
sumuci-suci, makaten anggepipun. Tiyang ingkang sampun krisis akhlaq mentalipun punika
sering tumindak ugal-ugalan. kumawantun ingkang tanpa 'akal sehat. lajeng malah moyoki
tiyang paring pepenget sae-sae. Panei tiyang ingkang Da'wah sering dipun cobi dening situasi Ian
kondisi ummatipun!
Sinten ingkang tahan napas, sadaya pamoyok boten karewes. punika ingkang sukses! makaten
suraosing ayat: 56-59 kasebat.
738
nurunake banyu saka Langit kanggo sira

kabeh, Ingsun nuli nukulake kalawan banyu
iku pirang-pirang kebon kang sarwa endah.
Dudu sira kang nukulake wit-witane, apa ana
Pangeran liya bebarengan kalawan Allah?
Malah sanyatane wong-wong mau (kafir-
kafir Mekkah) kaum kang nyimpang saka Amman khalaqas samaawaati wal ardba
Agama kang bener. wa anzala lalrum minas samaa-i maa-an
fa-ambatnaa bihii hadaa-iqa dzaata bahja-
tin maa kaana lalrum an tumbituu syaja-
rahaa, a-ilaahurn ma'alIaah, hal hurn
qaumuy ya'diluun.
\! 61. Apa ora luwih becik, Allah kang wus
/ nitahake Bumi kanggo panggonan tetep Ian

wus andamel Bengawan-Bengawan mili ana
ing sela-selane, Ian andamel Gunung-Gunung
kanggo panteking Bumi, Ian wus andamel
elet-elet ana ing antarane Segara loro, kang
tawar Ian kang asin.735) Apa ana Pangeran Amman ja'alal ardha qaraaraw wa ja'ala
liya bebarengan kalawan Allah? Sanyata khilaalahaa anh~aw wa ja'ala lahaa
akeh-akehe wong mau ora padha mangerti. rawaasiya wa ja'ala bainal bahraini haa-
jizaa, a-ilaahum ma'alIaah, bal aktsaru-
hum laa ya'lamuun.
62. Apa ora yen kang luwih becik iku

Allah, kang anyembadani marang wong ka-
srakat kang gelem nyenyuwun marang Pan-
jenengaNe, Ian kang kapareng ngilangake
kasusahan mau, apa dene PanjenengaNe iku
kang ngatur sira kabeh kadadekake pirang-
pirang kang padha nguwasani ana ing Bumi. Ammay yujiibul mudh-tharra idzaa da-
Apa ana Pangeran liya kang bebarengan ka- 'aahu wa yaksyifus suu-a wa yaj'alukum
khulafaa-al ardhi, a-ilaahum ma'allaah,
lawan Allah? Sathithik banget, sira kang ge- qaliilam maa tsakkaruuun.
lem nampa pepeling.
63. Apa ora yen kang Iuwih becik iku,

Allah kang wus maduhake sira ana ing pe-
petenging Dharatan Ian Segara, Ian Panje-
nengaNe kang ngutus angin anggawa pawarta
bungah andhisiki rahmat (udan) pepariNge.
Apa ana Pangeran liya kang bebarengan ka-
lawan Allah? Maha Luhur Allah tinimbang Ammay yahdiikum fii zhulumaatil barri
barang kang disekuthokake dening wong- wal hahri wamay yursilur riyaaha busy-
wongmau. ram baina yaday ralunatih, a-ilaahurn
ma'allaah, ta'aalallaahu 'ammaa yusyri-
kuun.
735). Maksudipun Bengawan (toya tawa) ageng muaranipun lumebet ing Samudera toya asin; ciados
toya tawa saking dharatan wau boten langsung lajeng asin!
739
64. Apa ora yen kang luwih becik iku

Allah kang miwiti nitahake makhluq, banjur
sawuse mati ditangekake urip maneh, Ian
Pangeran. kang paring rezeki marang sira
kabeh saka Langit Ian Bumi. Apa ana Pange-
ran liya kang bebarengan kalawan· Allah?
Dhawuha sira Muhammad: "Sira padha ne- Ammay yahda-ul khalqa t8umma yu'ii-
kakna tandha yekti, yen nyata ana Pangeran duhuu wamay yarzuqulrum minas sa-
saliyane Allah, manawa sira iku pancen maa-i wal ardh, a-ilaahum ma'allaah, qui
padha temen". haatuu burhaanakum inkuntum shu-
diqiin.
65. Dhawuha sira Muhammad: "Uwong sa-

lumahing Bumi sakurebing Langit, ora ana
kang weruh barang ghaib,' mung Allah pi-
yambak kang Uninga, Ian wong-wong mau
ora padha mangerti; besuk kapan bakal
QuI laa ya'iamu man fissamaawaati wal
padha ditangekake urip maneh saka kubur? ardhil ghaiha iIlallaah, wamaa, yasy'u-
ruuna ayyaana yub'atsuun.
66. Sanyata ilmune wong-wong musyrik

mau, ora bisa tekan marang perkara Akherat,
malah padha mamang ana ing perkara mau,
malah-malah sanyatane dheweke padha wuta
ing bab perkara iku. Baliddaaraka 'ilmuhum fiI aakhirati hal
hum fii syakkim minhaa, bal hum min-
haa 'amuun.
Wong-wong kafir padha mbalak ing

dina ditangekake saka kubur.
67, Wong-wong kafir padha ngucap: "Apa
hiya, manawa kita sarta Bapa-Bapa kita wus
padha ajur dadi lemah, apa bakal kelakon
diwetokake saka kubur urip maneh?"
Wa qaalal ladziina kafaruu a-idzaa kun-
naa turaabaw wa aabaa·unaa a-innaa la-
mukhrajuun .
., ~J\ '=" r~':r,.~ . . . ,,,;;, ,-:"" k'" ''''':.''

68. Sanyata sadurunge Muhammad, per- ~ ~ ~<.:fi \j-',-!I-'~ I!.\..c!ll..:l~-' ~ - '\ ~
kara iku uga wus dijanjekake marang kita,
Ian marang Bapa-Bapa kita. Ora ana liya iki o d.:JjSft~t.1~tt~
perkara, kajaba mung dongengan ngayawara
obrolane para wong-wong kuna!" Laqad wu'idnaa haadzaa nahnu wa aa-
baa-unaa min qablu in haadzaa iIlaa
asaathiirul awwaliin.
69. Dhawuha sira Muhammad: "Sira ka-
J beh padha lelungana anjajahBumi, nuli

andelenga Ian mikira kapriye wekasane
wong-wong kang padha dosa?"
740
QuJ siiruu mardhi fanzhumu kaifa ka-

na 'aaqibatul mujrimiin.
70. Muhammad! sira aja pisan-pisan susah

jalaran mung ngrasakake guneme wong-wong
kang padha kafir, Ian poma aja rupeg atimu Walaa tahzan 'alaihim walaa takun fii
jalaran pangreka dayane wong-wong mau dhaiqim mimmaa yamkumun.
kabeh. "
71. Lan wong-wong kafir padha ngucap:

"Besuk kapan kalakone janji siksa iku, ma-
nawa sira padha temen!" Wa yaquuluuna mataa haadzal wa'du
72. Dhawuha sira Muhammad: "Muga-

muga wae wus cerak kalakone, sawenehe
siksa 736 ) kang padha sira suwun, enggal ka-
lakone".
Qui 'asaa ay yakuuna radifa lalrum ba'·
dhulladzii tasta 'jiluun.
73. Sanyata Pangeranira maringake Kanu-

grahane marang para manungsa, ananging
akeh-akehe wong iku ora padha syukurL
Wa inna rabbaka ladzuu fadhlin 'alan

naasi walaakinna aktsarahum Iaa yasy-
kumun.
74. Lan sanyata Pangeranira iku yekti Nga-

wuningani perkara kang disingidake ana
atine wong-wong mau, apa dene kang di- Wa-inna rabbaka laya'lamu maa tukinnu
edhengake! shuduuruhum wamaa yu'linuun.
•I 75. Ora ana sawiji wahe barang ghaib kang

V kalimput ana ing Langit Ian Bumi, kajaba
mesthi katulis ana ing Kitab kang cetha!
yaiku a.na ing Lauhil Mallfuzh.
Wamaa min ghaa-ibatin fis-8amaa-i wal
ardhi illaa fii kitaabim mubiin.
Kanabiane Muhammad s.a.w. Ian AI
Quraantdadi ~
bukti kabenerane.
76. Sanyata Quraan iku nyaritakake akeh-
akehe perkara kang dianggo pasulayan de-
ning wong-wong Yahudi Ian Nasrani ing bab
perkarane wong Bani Israil.
736). Sawenehipun siksa inggih punika tiyang kafir sami kawon nalika perang Badar, makaten mama
tafsir anerangaken.
741
Irma haadzal qur-aaDa yaqushshu 'aIaa

baOO israa-illa aktsaraI Iadzii hum fiihi
yakhtalifuun.
I
.
77. Lan sanyata Quraan iku yekti dadi
pituduh, Ian dadi rahmat tumrap wong-wong
kang padha iman. Wa innahuu Iahudaw wa rahplatul iii
mu'miniin.
78. Sanyata Pangeranira iku bakal mutusi

ana ing antarane wong-wong mau kabeh ka-
lawan hukume kang haq, Ian PanjenengaNe
iku Maha Gagah Prakosa tur Maha Uninga.
Jnna rabbaka yaqdhii bainahum bihuk-
mihii, wa huwaI 'aziizul 'aIiim.
79. Sira pasraha marang Allah, jalaran sa-

nyata sira iku kang ana ing bener tur kang
nyata. FatawakkaI 'aIaIlaah, innaka "aIaI haqqil
mubiin.
80. Sanyata sira ora bisa ndadekake wong

mati krungu, Ian sira ora bisa ndadekake
wong budheg krungu pangajakira, wong-
wong mau pancen padha malengos ngung-
kurake. Innaka laa tusmi'ul mautaa waIaa tus-
mi'ush shummad du'aa-a idzaa waIlau
mudbiriin.
81. Lan sira iku dudu kang bisa aweh pitu-

4uh marang wong kang wuta atine marga
anggone kesasar. Sira ora bisa gawe krungu
ing wong iku, kajaba marang wong-wong
kang iman ing Ayat-AyatIngsun, dheweke Wamaa anta bihaadil 'umyi 'an dhaIaa-
nuli padha sumarah ing Allah. latihim, in tusmi'u liaa may yu'minu bi-
aayaatinaa fahum muslimuun.
Dahuru ing waktu tekane dina Qiyamat.

82. Lan nalika putusan siksa Naraka wus
cedhak tumibane marang wong-wong kang
padha kafir, Ingsun ngetokake sawijining
sato bangsane kewan sak Bumi kang bisa
ngucap marang wong-wong mau, yen sanya-
tane manungsa iku ora padha yakin marang
Ayat-AyatIngsun.
Wa idzaa waqa'aI qaulu 'aIaihim akhraj-
naa lahum daabbatam minaI ardhi tukaI-
Iimuhum annan naasa kaanuu bi-aayaa-
tinaa laa yuuqinuun.
742
J
i 83. Lan elinga, ing besul dina Qiyamat
Ingsun ngumpulake saben ummat sago long-
an-sagolongan, wong-wong kang maido ing
Ayat-AyatIngsun padha ditahan sarta digi-
ring marang Naraka.
Wa yauma nahsyuru min kulli ummatin
faujam mimmay. yukadzdzibu bi-aayaa-
tinaa fahum yuuza'uun.
84. Sahingga nalikane wong-wong mau

wus tekan marang panggonane kumpul,
Allah ngandika: "Apa sira kabeh kang WU!!
padha maido marang Ayat-AyatIngsun. ing
mangka sira durung padha mangerti Ayat
Hattaa idzaa jaa-uu qaala akadzdzabtum
iku kalawan anglimputi? Apa bae kang wus bi-aayaatii walam tuhiithuu billaa 'ilman
padha sira tindakake nalika sira durung ammaa dzaa kuntum ta'maluun.
mikir Ayat-Ayat mau?"
85. Dhawuh putusaning siksa katetepake

marang wong-wong mau jalaran anggone
padha tumindak aniaya, mangka wong-wong Wawaqa'al qaulu 'alaibim- bimaa zbala-
mau ora padha bisa matur apa~apa. muu fahum laa yanthiquun.
86. Apa dheweke durung sumurup yen sa-

nyatane Il"gsun wus .andamel wengi supaya
dheweke padha lerem ana ing kono, Ian an-
darnel rina supaya madhangi kanggo golek
pangupajiwa? Sanyata kang mangkono iku Alam yarau annaa ja'alnal lalla fiyas-
dadi tandha yekti tum rap wong-wong kang kunuu nihi wannahaara mubshiraa, inna
padha iman. IIi. dzzalika la-aayaatil ~qaumiy yu'-
minuun.
87. Ing besuk dina Qiyamat nalika selom-
v pret kalasangka wus disebul, mangka sapa

wae kang ana ing kabeh Langit Ian Bumi
padha kaget, kajaba kang dadi kaparenging
karsane Allah, kabeh banjur padha sowan Wa yauma yunfakhu fish-shuuri fafazi'a
mamng ngarsane Allah kalawan andhap asor. mall fis-samaawaati wa man ill ardhi
iliaa mall syaa-alIaah, wa kullull atauhu
daakhiriin.
88. Lan sira Muhammad sumurup Gunung-

Gunung ana ing Bumi, sira andak ngira ma-
nawa Gunung iku tetep bae ana ing panggon-
ane, ing mangka Gunung-Gunung mau padha
lumaku kaya dene lumakuning mega. Hiya
kaya mangkono iku dedamelaning Allah
kang wus kukuh ing samubarange. Sanyata Wa taral jibaala tahsabuhaa jaamidataw
wahiya tamurru man-as sahaab, shun'al-
PanjenengaNe iku kang Waspada marang laahil ladzii atqana kulla syai-in innahuu
kabeh kang padha sira tindaka!{e. khabiirum birnaa taf'aluun.
743
89. Sapa sing sowane ana ngarsaning Allah

kanthi sangu laku becik, yekti dheweke nam-
\) pa ganjaran kang angluwihi kabecikaning
\ lakune mau, Ian dheweke padha sinantosak-
ake satemah dadi tentrem saka kageting ati-
Man jaa-a bi!-hasanati falahuu khairum
ne ing dina iku. minhaa, wahum min faza'iy yauma-
idzin iaminuun.
90. Dene sapa sing sowan kalawan ang-

. /gawa laku ala, iku rai-raine dijlungupake ana
V
. ing Naraka, sira kabeh ora padha diwales,
kajaba miturut apa kang biyen wus sira tin-
dakake nalika ana ing Donya. Waman jaa-a bis-sayyi-ati fakubbat wu-
juuhuhum fin-naar, hal tujzauna iIIaa
maa kuntum ta'maluun.
9l. Sanyata aku wus kadhawuhan supaya

nyembah marang Pangeraning iki Negara
Mekkah, kang PanjenengaNe wus andamel
Tanah Haram dadi tariah kang dimulyakake,
Ian mung kagunganing Allah piyambak Innamaa umirtu an a'buda rabba haa-
samubarang, Ian aku wus kadhawuhan su- dzihi! baldatilladzii harramahaa walahuu
paya dadi golongane wong-wong kang padha kullu syai-iw wa umirtu an akuuna
Islam, kang sumarah sarta dhedhepe ing minal muslimiin.
Allah.
92. Lan supaya aku maca Quraan, mangka
sapa sing oleh pituduh, yekti pituduhe iku
manfa'ati tumrap awake dhewe, dene sing
sapa kesasar, tumuli dhawuha sira Muham-
..... . ." "
mad: "Sanyata aku iki sawenehe Utusan o ~.) ..... ..:•.:.l\'
.. ,. \.~
kang padha aweh pepeling".'
Wa an atluwal qur-aan, famanihtadaa
fa-innamaa yahtadii Iinafsihii, wa man
dhalla faqul innamaa ana minal mun-
dziriin.
93. Lan sira ngucapa: "Kabeh puji kagung-

aNe Allah. PanjenengaNe bakal nuduhake
>'r ,. . . ~.?:-...ai... ~rJi:;
~/l.r-::.('-! .~::-~t /r: ''''
.) VfrJ ., -~,.
tandha-tandha yekti Ka-Esa-aNe Ian Kaku-
wasaaNe sarta sira kabeh bakal padha su-
Of ·:->1",.,:-;r~" \;.f.-:' _~\~ ......
CJ~ ~ ":V~"'~) r
murup". Muhammad, Pangeranira iku ora Wa qulil hamdulillaahi sayuriikum aayaa-
pisan-pisan kasupen saka barang kang wus tihii fata'rifuu nahaa, wamaa rabb/lka
padha sira tindakake". * * *) bighaafilin 'ammaa ta'maluun.
***). Para sutrisna, minangka panutuping katerangan ingkang sawatawis wigatos, inggih punika
nyinau tandhinganipun (comparative study of Quran) salting surat An Namllan surat Ai Qash-
ash (Carita-carita) kados makaten; 1. Surat An Naml anerangaken sirna gempang ummat Nabi
Shaleh sarta ummatipun Nabi Luth, katemahanipun duraka dhumateng dhawuhing Allah Ian
Nabi-nipun, dene ing surat Ai Qashash namung sawatawis kemawon. 2. Surat An Naml anerang-
aken sarana cekak aos mbalela murka angkaranipun titiyang kafirmbantahipun dhumateng
dinten Qiyamat, lajeng dhumateng piyambakipun katerangaken sawatawis dinten dipun tangek-
aken Ian gesang malih saking kubur perlu dipun hisab, ing surat Ai Qashash dipun gamblangaken
malih! 3. Bagean akhir, kakalihipun surat wau andhawuhaken manembah ing Allah Ian dhawuh
supados sering maos Ayat-Ayat Al Quraan. 4. Kakalihipun surat wau, kawiwitan sarana huruf
Abjad, sami-sami anerangaken sifat-sifatipun Ai Quraan, Ian sejarahipun Nabi Musa a.s., dene
surat Ai Qashash nerangaken sejarahipun langkung gamblang malih.
744
Surat 28 AL QASHASH (CARITA CARITA) Juz 20
AL QASHASH (CARITA-CARITA)
Tuniuruning wahyu ana ing Mekkah, kajaba ayat 52 tumeka ayat 55
kawahyokake ana ing Madinah, Ian ayat 85 ana ing Juhfah
nalika Kanjeng Nabi s.a.w. Hijrah. Tumurun sawuse surat An Naml (Semut)

MahaAsih.
Sejarahe Nabi Musa a.s. Ian Fir'aun sa-

wijining bukti kabeneraning AI
Quraan.
1. Thaa Siin Miin (Hamung Allah pribadi
kang Uninga maksude)
Thaa Siin Miim.
2. Ayat-Ayate Kitab Al Quraan iki sa-

nyata nerangake (batal-haram lan" parentah
sarta cegah) saka ngarsa da,lem Allah. Tdka aayaatul kitaabil mubiin,
3. Ingsun macakake marang sira Muham-

mad, caritane Musa Ian Fir'aun kalawan sa-
benere, tumrap wong kang padha iman.
Natlou 'a1aika min naha-i muusaa wa

in-'auna bil-haqqi liqaumiy yu'minuun.
4. Sanyata Fir'aun iku kumahihur ana, ing

Bumi, Ian wus andadekake uwong ing Ne-
garane panthan-panthan (ecrah), Fir'aun
nyawiyah sapantha saka wong Bani Israil,
yaiku nyembelih anak-anake lanang, Ian
nglestarekake urip anak-anake wadon. Sa-
nyata Fir'aun iku golongane wong kang pa- Jnna fir'auna 'alaa fiI ardhi wa ja'ala
dha agilwe rusak ana ing Bumi. ahlahaa syiya'ay yastadh'ifu fha-ifatam
minhum yudzabbihu abnaa-ahum wa
yastahyii nisaa-ahum, innahuu kaana
minal muUidiin.
745
Surat 28 AL QASHAlSH ( CARITA CARITA) Juz 20
5. Lan lngsun karsa paring kanugrahan

marang wong-wong kang disawiyah ana ing
Bumi Negara kono, Ian lngsun bakal ngang-
kat wong-wong mau kadadekake Panunron
Ian Ingsun dadekake uga wong-wong kang Wa nuriidu an namuIl.Il.a 'alai IadziIDas
nampa waris saka raja-branane Fir'aun. tudh'ifuu ill ardhi wa naj'alahum a-im-
mataw wa naj'alahumul waaritsuun..
6. Padha Ingsun lulu sake manggon ana

ing Bumi Negara kono, Ian lngsun nuduhake
marang Fir'aun sarta Haman Ian wadyabala-
ne, ing perkara kang padha dikuwatirake,737)
yaiku ilange Karatone jalaran ana siji kang Wa numakkina lahum fit ardhi wa nuriya
dilahirake saka golongane bangsa Israil. ·fir'auna wa haamaana wa junuuda humaa
minburn maa kaanuu yahdzaruun.
7. Ingsun paring wahyu marang Ibune

Musa, dhawuhlngsun: "Sira nyusonana anak-
ira, dene manawa sira kuwatir yen nganti
bayi mau disembelih, iya cemplungna bae
ing Bengawan, Ian poma sira aja was sume-
lang, Ian aja susah, jalaran Ingsun mesth.i ba-
kal ambalekake bayi iku marang sira, sarta Wa auhainaa ilaa ummi muusaa an Ill'"
lngsun dadekake golongane para Utusan". dhi'iihi fa-idzaa khifti 'alaihi fa-alqiihi
fiI yammi walaa takhaafii walaa tahza-
nU, innaa raadduuhu ilaiki wa jaa'iluuhu
minal rnursallin.
Nabi Musa a.s. dikintirake ing Benga-
wan Nil, kanggo nylametake ummateo
8. Sawuse bayi mau dicemplungake, ban-
jurOditemu dening kulawargane Fir'aun, su-
paya wekasane dadi mungsuhe Ian nyusah-
ake marang wong-wong mau, sanyata Fir'aun
Ian Haman patihe sarta wadyabalane iku Faltaqathahuu aalu fir'auna liyalruuna
padha luput. lahum 'aduwwaw wa hazanaa, inna fir-
'auna wa haamaana wa junuuda humaa
kaanuu khaathi-iin.
9. Garwane Fir'aun maror: "Lare punika

nentremaken paningal kula Ian panjenengan.
Pramilasampup.. ngantos bayi wau panjen-
nengan pejahi, mugi-mugi wontena manfa'at-
ipun tumrap kita sami, utawi malah kita
pundhut dados putra angkat". Kulawargane
Wa qaalatim-ra-atu fir'auna qurratu 'ainil
Fir'aun ngalap anak angkat ora sumurup yen ill walaka, laa taqtuluuhu, 'asaa ay yama-
tembe mburi kang bakal ngrusak Karatone 'anaa au nattakhidzahuu waladaw wa-
Fir'aun iku, hiya bayi maul hurn laa yasy'uruUpl.
737). Ingkang dipun kuwatosaken Fir'aun dalah sawadyabalanipun punika. badhe amblUk-sinlanipun
dinasti Ian Kerajan Fir'aun, inggih punika Kautusipun Nabi Musa a.s. Ian Nabi Harun a.s. am-
bangun masyarakat Tauhid, sana darnel kasaenan (amal shaleh) ing ummat Bani Israil.
746
10. Sawuse oleh pawarta yen bayi mau

wus ditemu dening Fir'aun, atine Ibune
Musa lali marang parjanjiyane Allah kang
wus didhawuhake biyen, sarta ora ana ma-
neh kang dirasakake kajaba Musa yen nganti Wa ash-bahu fu-aadu ummi muusaa faa-
dipateni, saupama dheweke ora Ingsun righaa, in kaadat latubdii biliii laulaa ar-
kuwatake kalawan kasabaran iku, meh wae rahathnaa 'alaa qalbiliaa litakuuna minal
dhewcke mblakakake yen bayi iku sajatine mu'miniin.
anake dhewe. Ingsun kuwatake atine kala-
wan kasabaran iku, supaya dhewekc dadi
golongane wong-wong kang iman.
11. Ibune ngucap marang mbakyune Musa,

yaiku Maryam: "Kowe ngetutna adhimu si
Musa, kang nganti bisa nerangake marang
aku kang sabenere". Maryam nuli ngawasake
bayi mau saka kadohan, dene wong-wong
kulawargane Fir'aun, ora padha mangerti Wa qaalat Ii-ukhtiliii qushshiihi fabashu-
rat biliii 'an junubiw wahum Iaa yasy-
yen dheweke iku sadulure. 'uruun.
12. Lan Ingsun nyegah wong-wong wadon

kang arep nyusoni, supaya Musa ora disusoni
dening wong-wong mau, sadurunge Ibune
Musa teka. Ing kono sadulure wadon nuli
matur: "Punapa panjenengan sami karsa kula Wa harramnaa 'alailiil maraadhi'a min
tedahi ibu ingkang saged anggulawenthah qablu faqaalat hal adullukum 'alaa ahli
bayi punika, sarta boten sembrana anggen- baitiy yakfuluunahuu lakum wahum
ipun nesepi tuwin ngupakara bayi punika?" lahuu naashihuun.
13. Ingsun banjur ambalekake Musa ma-

rang Ibune, supaya andadekake tentreming
paningale, dimen aja susah atine sarta supaya
mangeJi1:i yen sajatine janjining Allah iku
mesthi benere, ananging akeh-akehe wong- .&radadnaahu ilaa ummiliii kay taqarra
wong iku ora padha mangerti. 'ainuhaa walaa tahzana wa lita'lama anna
wa'dallaahi haqquw walaakinna aktsara-
hum laa ya'lamuun.
Musa a.s. diparingi ilham Ian hikmah

amrih sarwa sawega jumeneng Rasul.
14. Bareng Musa wus diwasa sampurna ke-
kuwatane, Ingsun nuli paring kawicaksanan
Ian ilmu marang dheweke, kaya dene kang
wus Ingsun rantam marang Musa Ian Ibune,
mangkono uga Ingsun angganjar marang
wong-wong kang padha becik tindake! Walammaa balagha asyuddahuu wasta-
waa aatainaahu hukmaw wa 'ilmaa,
wa kadzaalika najzil muhsiniin.
747
Surat 28 AL QASHASH (CARITA CARlT A ) Juz 20
15. Musa mau malebu menyang kutha Na-

garane Fir'aun nalika wong-wonge' Negara
kono pinuju lena, dheweke nuli ketemu karo
wong loro kang lagi pancakara, kang siji ka-
lebu golongane Musa, Ian sijine maneh go-
longane mungsuhe. Wong golongane Musa
nyuwun tulung supaya Musa nglawan mung-
suhe. Musa banjur mbithi, anjalari tumeka-
ning patine. Musa banjur kawetu pangucape:
"0, hiya iki saka panggawene syetan, sa-
nyata syetan iku mungsuh kang nyata nya- Wa dakhalal madiinala 'alaa hiini ghafla-
sarake".738) tim min ahlihaa fawajada fiihaa rajulaini
yaqtatilaani haadzaa min syii'atihii wa
haadzaa min 'aduwwm, fastaghaatsahul
ladzii min syii'atihii 'alai ladzii min
'aduwwihii fawakazahuu muusaa faqa-
dhaa 'alam, qaala haadzaa min 'amalisy
syaiiliaan, innahuu 'aduwwum mudhil-
lummubiin.
16. Musa do'a: "Dhuh Pangeran kawula,

saestunipun kawula sampun nganiaya badan
kawula piyambak, jalaran saking pu.nika
mugi Padula paring pangaksama ing kawula".
Allah nuli paring pangapura marang Musa, Qaala rabbi innii zhalamtu nafsii fagb-
sanyata PanjenengaNe iku Maha Ngapura tur firlli faghafara lah, innahuu huwal
MahaAsih. gbafuurur rahiim.
17. Musa munjuk maneh: "Dhuh Pangeran

kawula, jalaran Paduka sampun paring ni'-
mat dhumateng kawula, boten pantes malih
kawula dados panulungipun titiyang ingkang
sami dosa". Qaala rabbi bimaa an'amta 'alayya falan
akuuna zhahiirallihnujrimiin.
18. Ana ing Nagarakono Musa tansah su-

melang atine, karo ngantu-antu pitulunging
Pangerane, dumadakan wong kang nyuwun
tulung wingi, nyuwun tulung maneh supaya
nglawan· mungsul)e saka bangsa Qibti uga.
Musa mangsuli: "Sanyata sira iku nyata
wong kang kasasar" .
Fa-ashbaha m madiinati khaa-ifay yata-
raqqabu £a-idzal ladzis tansharahuu bi!
amsi yastashrihuhuu qaala lahuu muusaa
innaka laghawiyyum mubiin.
738). Nabi Musa a.s. salugu badhe tetulung dhateng bangsanipun! nanging ndilalah sareng mhithi
mengsahipun. dados lan sababipun tiyang sanes Bani Israil wau dumugining pejah. Nabi Musa
kuwatos iaieng getun. Dados cetha ancas tujuanipun ambelani tiyang alit ingkang sengsara dipun
jajah Kerajan Fir'aun.
748
19. Bareng Musa duwe karep sumeja ngla-

wan kang dadi mungsuhe, mungsuh matur:
"He Musa! punapa panjenengan badhe me-
jabi kula, kados anggen panjenengan sampun
mejabi kala wingi punika? Yen makaten
karsa panjenengan boten sanes, kajawi na-
mung badhe dados tiyang ingkang ngedak-
dakaken wonten ing Bumi, saba panjenengan
boten kersa dados golonganipun titiyang ing- FaIammaa an araada .y yabthisya biI-
kang damel sae". Iadzi huwa 'aduwwul Iahumaa quia
yaa muusaa aturidu an taqtulani kamaa
qatalta nafsam bU 8IDIIi in turidu UIaa
an takuuna jabbaaran m ardhi wIBDaa
turiidu an takuuna minaI muahlibiin.
Musa ~.s. oleh igllh-pratikel supaya

lunga saka Mesir!
20. Ana sawijining wong teka saka poncot
Negara kalawan gupuh-gupuh, ngucap ma-
rang Musa: ,"He Musa! Saestunipun para pe-
ngageng kaumipun Fir'aun saweg rerembag-
an badhe mejahi panjenengan ..Jalaran saking
punika panjenengan enggal-enggala medal sa-
king kitha ngriki. Saestunipun kula punika WIQaa-a rajuIum min aqshal madiinati
golonganipun 'titiyang ingkang namung sa- yas'aa quia yaa. n.auusaa innaI_mala-a
dermi suka pepenget dhateng panjenengan". ya'tamiruuna bika Iiyaqtuluuka fakhruj
ruj inni laka minan naashihiin.
21. Musa banjur lunga saka Nagara kono,

kuwatir sana ngantu-antu pitulunging Pange-
rane, unjuke mangkene: "Dhuh Pangeran ka-
wula, mugi Paduka milujengna kawula saking
kaum ingkang nganiaya". Fakhara.;a minhaa khaa-ifay yataraqqabu
qaala rabbi ~ini ,minal qaumizh zhaa-
Iimiin.
22. Bareng Musa nuju marang enere Na-

gara Madyan, kawetu ucape: "Muga-muga
Pangeranku nuduhake aku marang dalan
kangbener".
Walammaa tawaiiaha biliqaa-a madyana
quia 'asas rabbii ay-yahdiyani sawaa-as
sabiiI.
23. Bareng Musa wus tekan ing sawijining'

panggonan tuk. banyune sUmur Nagara
Madyan, ana ing kono katemu karo kumpul-
aning wong desa padha golek banyu, Ian ka-
temu uga karo bocab wadon loro kang ke-
749
pepetan ora bisa bebarengan golek banyu.

Musa pitakon: "Kena apa sira sakaloron?"
Wangsulane: "Kula boten saged mendhet
toya kajawi yen para pangen punika sarnpun
kesah sadaya, tuwin Bapa kita punika pri-
yantun ingkang sarnpun sepuh". Walammaa warada maa-a madyana wa-
jada 'alaihi ummatam minan naasi yas-
quuna wawajada min duunihimum ra-a-
taini tadzuudaan,· qaala maa kbathbuku-
maa, qaalataa laa tasqii hattaa yushdirlll'
ri'aa-u wa abuunaa syaikhun kabiir.
24. Musa nuli ngangsokake bocah wadon

loro mau, banjur leren ngeyub ing sangisore
wit-witan, nyenyuwun marang Allah Pange-
. rane, "Dhuh Pangeran kawula! saestunipun
kawula betah dhateng kawelasan Paduka, Fasaqaa lahumaa tsumma tawallaa ilazh
mugi karentahaken dhumateng kula!" zhiIIi faqaala rabbi innii Iimaa anza1ta
ilayya min khairin faqiir.
25. Salah saWlJlOlOg bocah wadon mau

teka maneh marang Musa, lakune ketara yen
semu isin, nuli matur: "Pun Bapa ngaturi
panjenengan, perlunipun badhe males budi
panjenengan, dene sarnpun karsa ngangsok-
aken dhateng kita". Bareng Musa wus tekan
daleme Syu'aib· Rarnane bocah wadon mau,
Ian nyaritakake lelakone, Ramane ngendika:
"Sira aja wedi, sira bakal slarnet saka pakar- Fajaa-at-hu ihdaaburnaa tamsyii 'alas
tine wong kang nganiaya". tikhyaa-i qaalat inna abii yad'uuka liyaj-
ziyaka ajra maa saqaita lanaa, falammaa
jaa-ahuu wa qashsha 'alaihil qashasha
qaala laa takhaf, najauta minal qaumizh
zhaalimiin. -
26. Salah sawijining bocah wadon loro

mau matur marang Ramane: "Dhuh Rama!
mugi tiyang anem punika panjenengan ber-
rahi dados pangen menda kita, jalaran sae-
saening tiyang ingkang dipun berahi punika, Qaalat ihdaahumaa yaa-abatis ta'jirhu
tiyang ingkang kiyat tur kenging pinitados". inna khaira manista'jartal qawiyyul a-
miin.
2 7. Ramane bocah wadon loro mau, asma-

ne Syu'aib angucap marang Musa: "Aku
duwe seja arep andhaupake sira Musa, karo
salah sijine anakku wadon loro iki, nganggo
syarat parjanjiyan sira kudu nyarnbut gawe
melu aku wolung tahun. Manawa sira gelem
nyarnpumakake hiya sepuluh tahun, iku ka-
utamanira. Aku ora duwe seja arep gawe re-
750
kasanira, insya Allah sira bakal sumurup yen Qaala innii uriidu an unkihaka ihdab na-
aku iki golongane wong-wong kang shaleh sa- tayya haataini 'alaa an ta'juranii tsamaa-
lugu gawe becik". ruya hijaj, fa-in almamta 'asyran famin
'indik, wamaa uriidu an usyuqqa 'alaika,
satajidunii insyaa-Allaahu minash shaa-
Iih··
un.
28. Wangsulane Musa: "Syarat ingkang ka-

dos makaten wau, tetep dados parjanjiyan
antawlSlpun kula Ian panjenengan. 739 )
Pundi kemawon wekdal kalih wau ingkang
kula lampahi, kula boten rumahos kaaniaya. Qaaladzaalika bainii wa bainaka ayya-
Lan Allah ingkang nyekseni punapa ingkang mal ajalaini qadhaitu walaa 'udwaana
sampun kita ucapaken wau". 'alayya wallaahu 'alaa maa naquulu
·.
w akill
Musa a.s. kundur menyang Mesir Ian

nampa Wahyu kanggo da'wah marang
Fir'aun.
29. Bareng Musa wus nyampurnakake
mangsa mau, dheweke budhal mulih kalawan
ahline (garwane), bali menyang Mesir, Musa
sumurup geni ana ing sacedhake Gunung
Sinai. Musa nuli ngucap marang garwane:
"Sira ngentenana ana kene dhisik, aku su-
murup ana geni, muga-muga ing mengko aku
bisa anggawa pawarta marang sira, utawa
njupuk geni kanggo obor, tur mengko ken a
kok kanggo api-api". Falammaa qadhaa muusal ajala wa saara
bi-ahlihii aanasa min jaanibith thuuri
naaraa, qaala li-ahlihim kutsuu innii
aanastu naaral la'allii aatiikum minhaa
bikhabarin au jadzwatim minan naari
la'allakum tash-thaaluun.
30. Bareng Musa wus teka ing panggonan

geni, ing kona krungu ana suwara timbalan
saka pinggiring jurang ing sisih tengene, ana
ing panggonan kang diberkahi rupa wit-
witan anggur: "He Musa! Sanyata Ingsun iki
Allah, Pangeraning 'alain jagad kabeh".
Falammaa ataahaa nuudiya min syaathi-
iI waadil aimani fil buq'atil mubaarakati
minasy syajarati ay yaa muusaa innii
anallaahu rabbil 'aalamiin.
739). Artosipun Nabi Musa a.s. setuju Ian sagah nglampahi pljXianjian wau kanthi sampuma, inggih
punika minangka mas kawinipun, ingkang cocok ka!ayan situasi Ian kondisi wekdal semanten.
Dados ijab-kabul ingkang makaten wau nuwuhaken hikmah bebrayan ing bale-griya ingkang
badhe angrembaka dados hukum sosial-ekonomi. Punika prototype angger-angger gono-gini
ing syari'at Islam, ingkang dhasar falsafah "sing lanang mikul, dene sing wadon nggendhong".
Saestu sadaya pranatan Agami punika tamtu damel kekah utawi stabilitas sosial, Ian damel
dinamikanipun ekonomi. Nabi Musa a.s. dad os putra-m.antu Nabi Syu'aib a.s. punika dados
conto tuladha ugi semangat ketrampilan wiraswasta! Makaten ayat 23 - 28 surat punika.
751
Surat 28 AL QASHASH ( CARITA CAR IT A ) Juz 20
31. Lan uncalna tekenira!" Bareng Musa

sumurup tekene mau obah dadi ula, dhe-
weke banjur mungkur karo nggendring
mlayu ora bali. Allah nflandika: "He Musa!
balia madhepa mrene maneh, Ian aja wedi
jalaran sanyata sira iku golongane wong-
wong kang sinantosakake.
Wa-an alqii 'ashaaka falammaA ra-aahaa
tahtazzu ka-annahaa jaannuw wallaa
mudbiraw walam yu'aqqib, ,yaa muusaa
aqbil walaa takhaf, innaka minal aami-
niin.
32. Sir.a. nglebokna .tanga?ira ana ing kan-

thongane klambinira, ing mengko sawuse
sira wetokake dadi mancorong putih rupane
ora ana cacade, manawa,sira duwe rasa wedi,
sidhakepna tanganira ana ing dhadhanira.
740) Hiya teken Ian tangan mancorong iku
dadi mu 'jizat tandha yekti saka ngarsaning ,., _ 1
o~
Pangeranira, sira tuduhna marang Fir'aun,
Ian para panggedhe, sanyata wong-wong iku
Usluk yadaka fii jaibika takhruj bai-
kaum kang padha duraka. dhaa-a min ghairi 8Uu-iw wadhmum
ilaika janaahaka minar rahbi fadzaanika
bumaanaani mir rabbika ilaa fir'anna
wa mala-m, innahum kaanuu qauman
faasiqiin.
Musa a.s. nyuwun supaya sadulure

Haron a.s. dadi pembantu utama,
Gusti Allah marengake.
33. Musa munjuk: "Dhuh Pangeran ka-
wula, saestunipun kawula sampun mejahi
tiyang saking golonganipun Fir'aun, kawula
ajrih mbok bilih titiyang wau males ngukum
pejah dhateng kawula.
Qaala rabbi innii qataltu minhum nafsan
fa-akhaafu ay yaqtuluun.
34. Sedherek kawula pun Harun, piyam-

bakipun langkung micara lisanipun tinim-
bang kawula, jalaran saking punika mugi
Paduka ngutus piyambakipun angantheni
kawula, minangka nemenaken dhateng ka- Wa akhii haaruunu huwa afshahu minnii
wula. Saestunipun kuwatos kawula titiyang lisaanan fa-arsilhu ma'iya rid-ay yushad-
wau sami maiben dhateng kawula". diqunii innii akhaafu ay yukadzdzibuun.
,
740). Nabi Musa a.s. rumaos airih manahipun Allah SWT dhawuh supados astanipun kekalih di dipun
sedhakepaken ing dhadha. pramila laieng jenjem Ian tatag-teteg manahipun.
Surat 28 AL QASHASH ( CARITA CARITA) Juz 20
35. Allah ngandika: "Ingsun bakal ngu-

watake sira kalawan sadulurira, Ian Ingsun
bakal andamel panguwasa gedhe kanggo sira
sakaloron;- kang wong-wong iku ora ka-
cunggah nandukake paeka apa-apa ing sira,
kalawan tandha yektiNingsun, sira saka-
loron dalah kang padha ndherek sira bakal Qaala sanasyuddu 'adhudaka bi-akhiika
oleh kamenengan!" wa naj'alu lakumaa sulthaanan falaa
yashiluuna i1aikumaa, bi-aayaatinaa wa
manittaba'akumal ghaalibuun.
36. Mangka bareng Musa tumeka marang-

wong-wong, kalawan ngampil mu'jizat-mu'-
jizatIngsun kang pratela, wong-wong mau
padha ngucap: "Ora Iiya iki kajaba gegoroh-
an kawruh sihir, Ian kita durung tau krungu
pangajak mangkene iki ana ing piwulange
para leluhur kita para wong kuna". Falammaa jaa-ahum muusaa bi-aayaati-
naa bayyinaatin qaaluu maa haadzaa
iIIaa sihrum muftaraw wamaa sami'naa
bihaadzaa iii aabaa-inal awwaliin.
37. Musa ngandika: "Pangeranku luwih

Uninga marang wong kang ngarnpil pituduh
saka ngarsaNe, Ian PanjenengaNe luwih Ngu-
ningani wong kang bakal oleh wekasan becik
ana ing Akherat. Sanyata ora bakal begja
wong-wong kang Nganiaya iku".
Wa qaala muusaa rabbii a'iamu biman
jaa-a bilhudaa min 'indihii waman
takuunu lahuu 'aaqihatud-daar, innahuu
laa yuflihuzh zhaalimuun.
Judhas Ian gumedhene Fir'aun.

38. Fir'aun ngucap: "He para panggedhe,
aku ora sumurup sira duwe Pangeran mau,
saliyane aku. He Hamam, mara sira ngo-
bonga bata, banjur aku yasakna gedhong
bangunan kang dhuwur, mbok manawa aku
bisa munggah ndeleng Pangerane Musa, pa-
ngiraku d/;leweke iku golongane wong-wong
kang goroh".
Wa qaala fir'aunu yaa ayyuhal mala-u
maa 'alimtu lakum min i1aahin ghairii,
fa-auqid Iii yaa haamaanu 'alath thiini
faj'aI Iii sharhal la'allii aththali'u i1aa
i1aahi muusaa wa innii Ia-azhunnuhuu
minal kaadzibiin.
753
39. Fir'aun Ian wadyabalane padha gu-

medhe ana ing Bumi kalawan ora bener, Ian
padha duwe pangira yen wong-wong iku ora
bakal disowanake marang ngarsanlngsun.
Wastakbara huwa wa junuuduhuu ill
ardhi bighairiI haqqi wa zhannuu anna-
hum llamaa laa yurja 'uun.
40. Satemah Ingsun ngrusak dheweke Ian

wadyabalane yaiku Ingsun kelem ana ing
Sagara. Muhammad, sira andelenga kapriye
wekasane wong-wong kang padha nganiaya.
Fa-akhadznaahu wa junuudahuu fana-
badznaahum fd yammi fanzhur kaifa
kama 'aaqibatuzh zhaaiimiin.
41. Lan lngsun wus ndadekake wong-wong

mau dadi panuntun kang ngajak-ajak marang
Neraka, ing besuk dina Qiyamat wong-wong
mau ora padha tinulungan.
Wa ja'ainaahum a-immatay yad'uuna
iian-naar, wa yaumai qiyaamati laa yun-
sharoun.
42. Lan Ingsun ngiringake la'nat marang

wong-wong mau ana ing Donya ikr, Ian
besuk ana dina Qjyamat wong-wong mau
dadi golongane wong kang didohake saka
Rahmating Allah. Wa atba'naahum fii haadzihid dunyaa
Ia'nataw wa yaumai qiyaamati hum
minai maqbuuhiin.
Kitab Taurat kawahyokake kanggo

pimpinan tumrap Bani Israll.
43. Lan sanyata lngsun wus paring Kitab

Taurat marang Musa sawuse lngsun nyimak-
ake para generasi kang kuna-kuna, Kitab
mau dadi pepadhang tum rap para manungsa,
dadi pituduh Ian dadi rahmat, muga-muga
wong-wong mau padha oleh pitutur!
Waiaqad aatainaa muusai kitaaba mim
ba'di maa ahlaknai quruuniI uulaa
bashaa-ira llimaasi wa hudaw wa raIl-
matai la'ailahum yatadzakkaruuun.
754
Surat 28 AL QASHASH (CARlTA CARlT A ) Juz 20
44. Lan sira Muhammad ora mdu Musa

nenepi ana ing panggonan sisih kulone
nalika Ingsun maringake prentah marang
Musa;741) dadi sira uga dudu golongane
wong-wong kang padha nyekseni.
Wamaa kunta bijaaniliil gharbiyyi idz
qadhainaa iIaa muusal' amra wamaa
kunta minasy syaahidiin.
45. Ananging Ingsun wus anitahake pirang-

pirang turunan, Ian tumrap dheweke mang-
sane wus kaliwat suwe. Lan sira Muhammad
ora bebarengan manggon ana ing Madyan,
maeakake Ayat-AyatIngsun marang wong-
wong mau, ananging Ingsun wus angutus
para Rasul marang wong-wong mau. Walaakinnaa ansya'naa quruunan iata-
'thaawala 'alaihimul 'umur, wamaa kunta
tsaawiyan m ahli mad-yana tatluu 'aIai-
him aayaatinaa walaakinnaa kunnaa
mursiliin.
46. Lan maneh sira ora ana ing saeed hake

Gunung Sinai, nalika Ingsun nimbali Musa,
nanging marga rahmat saka Pangeranira,
Ingsun paring weruh marang sira supaya sira
bisa aweh peling marang kaum Qurasy kang
durung tau katekan juru pepding sadurung-
ira, supaya banjur padha ding.
Wamaa kunta bijaanibith thuuri idz
naadainaa walaakir rahmatam mir rabbi-
ka Iitundzira qaumam maa aataahum
min nadziirim min qabliJ-a la'allahum
yatadzakkaruun.
47. Lan supaya dheweke ora padha

matuf nalika siksa kapatrapake ing dheweke
jalaran dosa kang wus ditindakake, ature:
"Dhuh Pangeran kita, kadospundi kok Pa-
duka boten ngutus Utusan dhateng kita,
yektos kit a sami andherek Ayat-Ayat dha-
wuh Paduka lajeng kita dados golonganipun
titiyangjngkang iman". Walau laa an tushiibahum mushiibatum
bimaa qaddamat aidiibim fayaquuluu
rabbanaa laulaa arsalta i1ainaa rasuulan
fanattabi'a aayaatika wa 'nakuuna minal
mu"miniin.
741). Inggih punapa panggenan lembah (jurang lelowahaning Gunung) Sud Thuwa, mil:sanana swa1
Thaha ayat: 12.
755
Sanajan biyen nyuwun, wong-wong

kafir puguh ingkar ing bukti kang
nyata.
48. Bareng wong-wong kafir wus padha
katekanan kabeneran terang saka ngarsa-
Ningsun, banjur padha ngucap: "Geneya
Muhammad ora diparingi mu'jizat kaya kang
diparingake marang Musa biyen?" Pangandi-
kane Allah: "Apa biyen wong-wong mau ora
padha maido marang Musa? Biyen dheweke
padha ngucap: "Musa Ian Harun iku saka-
loron ahli sihir kang bantu-binantu, pangu-
cape maneh: "Satemene kita ora percaya Falammaa jaa-ahumul haqqu min 'indi-
naa qaaluu laulaa uutiya mitsla maa
marang sakarone kabeh". u~tiya muusaa, awalam yakfuruu bimaa
uutiya muusaa min qablu, qaaluu sm-
raani tazhaabara, wa qaaluu innaa bi-
kullin kaafiruun.
49. Dhawuha sira Muhammad: "Sira

padha nekakna Kitab saka ngarsane Allah
kang pituduhe luwih bener tinimbang Kitab
loro iku. Taurat Ian Quraan, mesthi aku ba-
kat manut Kitab mau, yen nyata sira padha
temen". Qui fa'tuu bikitaabim min 'indilla"ahi
huwa ahdaa minhumaa attabi'hu in
kuntum shaadiqiin.
50. Manawa dheweke ora padha bisa

ngleksanani marang sira, mangertiya yen
wong-wong mau mung padha manut hawa
nafsune, Ian sapa wong kang luwih sasar
tinimbang karo wong kang manut hawa
nafsune, tanpa oleh pituduh saka ngarsane
Allah. Sanyata Allah iku ora karsa nuduhake
Fa-iIIam yastajiibuu laka fa'iam annamaa
marang wong-wong kang nganiaya. yattabi'uuna ahwaa-ahum waman adhal-
lu mimmanit taba'a hawaahu bighairi
hudam minallaah, innallaaha laa yahilll
qaumazh zhaalimiin.
51. Lan yekti lngsun wus nurunake AI

Quraan kanggo wong-wong mau kabeh ka-
lawan reruntungan,742) supaya dheweke Walaqad washshalnaa lahumul qaula
padha oleh pepeling (piwulang). la'a1lahum yatadzakkaruun.
742). Sistim tumurunipun wahyu kala samanten sakedhik mbaka sakedhik, ngengeti situasi Ian kon-
disi masyarakat. lng maksud supados gampil panampi Ian anggenipun ngapalaken, langkung-
_ langkung supados malembaganipun pranatan-pranatan Agami wau saged temata kiyat. Boten
benten politik strategi ambangun Negara Ian Bangsa, sarana Pelita I, n, III, IV, V, salajengipun
reruntungan sambet sinambet, satunggal Ian sanesipun wonten koordinasi, sinlu-onisasi, harmo-
nisasi Ian integrasi. Inggih makaten punika saweneh Hikmah Quraaniyah (Filsafa~ Quraan)
ingkang prayogi katindakaken ing ngakathah.
756
Surat 28 AL QASHASH (CARITA CAR IT A ) Juz 20
.5 2. Sagolongan kang wus lngsun paringi

cecekelan Kitab Taurat, dheweke wus padha
percaya marang )Al Quraan sadurunge ra- Alladziina aatainaahlID'ul kitaaba min
wuhe Muhammad. qahlihii hum hihii yu'minuun.
53. Lan manawa Quraan mau diwacakake

marang dheweke, padha ngucap: "Kita per-
caya marang Quraan, satemene Quraan iku
terang saka ngarsane Pangeran kita, sanyata
wiwit sadurunge, kita uga wus padha Islam". Wa-idzaa yutlaa 'alaihim qaaluu aaman-
naa hihii innahul haqqu mir rabhinaa
innaa kunnaa min qablihii muslimiin.
54. Wong-wong kang mangkono iku bakal

padha kaparingan ganjaran rong rambahan,
jalaran anggone wus padha sabar, Ian jalaran
anggone wus padha gelem nyegah panggawe
ala kalawan kabecikan, sarta jalaran padha l'1aa-ika yu'tauna ajrahum marrataini
gelem nanjakake rezeki peparinglngsun. himaa shabaruu wa yadra-uuna hil hasa-
natis sayyi-ata wa mimmaa razaqnaahum
yunfiquun.
55. Lan manawa wong-wong mau krungu

gunem kang ngayawara padha mengo sarta
padha ngucap:" Amal kita kanggo kita dhe-
we, Ian amalira hiya kanggo sira dhewe,
muga-muga sira padha siamet, ora pisan-
Wa idzaa sami'ullaghwa a'radhuu 'anhu
pisan kita sudi srawung karo wong-wong wa qaaluu lanaa a'maalunaa wa lakum
jahil (bodho)". a'maalukum salaamun 'alaikum laa nab-
taghil jaahiliin.
Harnung Allah piyarnbak kang Kuwasa

paring taufIk rnarang kawulane supaya
irnan!
56. Sanyata sira Muhammad ora bisa
aweh tuntunan (taufik) marang wong kang
senajan sira tresnani, nanging Allah piyam-
bak kang kuwasa paring tuntunan (taufik)
marang wong kang dadi kaparenging karsa- lnnaka laa tahdii man ahbabta walaa-
Ne, Ian PanjenengaNe kang luwih Ngawuni- kinallaaha yahoo may-yasyaa-u, wahuwa
ngani marang wong-wong kang oleh tuntun- a'iamu hil muhtadiin.
an (pituduh).
57. Lan wong-wong kang padha bodho

nguc31J: "Manawi kita miturut pitedah sa-
sarengan kalayan panjenengan Muhammad,
tamtu kita dipun tundhung sa king Nagari
kitha Mekkah". Pangandikane Allah: "Apa
Ingsun durung manggonake wong-wong iku
757
ana ing Bumi kang dimulyakake tur sinanto- Wa qaaluu in nattabi'il hudaa ma'aka
"Sakake? Sarupane woh-wohan wus ditekak- nutakhaththaf min ardhinaa, awalam nu-
ake ing kono, minangka dadi rezeki papa- makkD Iahum haraman aaminay yujbaa
ilaihi tBamaraatu kuUi syai-ir rizqam
ringIngsun, ananging akeh-akehe wong-wong milladunnaa walaakinna aktsarahum Iaa
mau padha ora mangerti". ya'1amuun.
58. Wus pira bae kehe anggoningSun

nyimakake Negara, jalaran uwonge wus
padha keladuk duraka ana ing babagan
panguripane, lab iku omah-omahe wus ora
dienggoni maneh, sawuse wong-wong iku di-
sirnakake, kajaba mung sathithik,lan Ingsun
piyambak kang Maris Negarane! 743) \Va kam ahlaknaa min qaryatim bathi-
rat ma'iisyatahaa, fatilka masaakinuhum
lam tuskan mim ba'dihim illaa qalillaa,
wa kunnaa nabnul waaritsiin.
Gusti Allah babar pisan ora nyirnak-
ake Negarane (UII)Illat) kajaba wus ka-
rawuhan Rasul.
59. Lan ora babar pisan Pangeranira kok
nyirnakake sawijining Negara; kajaba luwih
dhisik PanjenengaNe angutus Utusan ana ing
Kutha-kuthane, sarta macakake Ayat-ayat-
Ingsun marang wong-wong mau. Lan ora
babar pisan Ingsun nyimakake Negara, ka-
jaba ahline mesthi padha tumindak aniaya. Wamaa kaana r8bbuka muhlikal quraa
hattaa yab'atsi fii ummihaa rasuuJay
yatluu 'a1aihim/ aayaatinaa, wamaa kun-
naa muhlikil qiuaa ilIaa wa ahluhaa zhaa-
Iimuun.
Kauripan Donya iku kasenengan sa-

dhela manawa kabandhing kahuripan
Akherat kang abadi.
60. Ana dene samubarang kang wus ka-
paringake marang sira para manungsa, iku
dumunung dadi kasenengan Donya Ian papa-
esane, (kang mung sadhela) dene ganjaran
kang ana ngarsane Allab iku luwih becik Ian
luwih langgeng, apa sira kabeh ora padha Wamaa uutiitum min syai-in famataa'ul
hafaatid dun-yaa wa ziinatuhaa, wamaa
mangerti? 'iRdallaahi khairuw wa abqaa, afataa
ta'qi1uun.
743). SasampUDipun Negari wau sima dening siksa, la,jeng suwung wangsu} dados wana malih. boten
wonten kemajengan Ian kemakmuran. pmmUa wangsu} hakekatipun kagunganipun (pewaris-
ipun) Allah SWT piyambak.
758
61. Wong kang wus Ingsun janji kalawan

janji kang becik,banjur nampa ganjaran kang
dijanjekake, iku apa padha karo wong kang
Ingsun paringi kasenengan bandha Donya,
nuli besuk ana ing dina Qjyamat dadi golo-
Afamaw wa'adnaahu wa'dan hasanan
ngane wong kang digelandhang menyang fahuwa laaqiihi kamam matta'naahu ma-
Neraka? taa'al hayaatid dun-yaa tsumma huwa
yaumal qiyaamati MinaI muhdhariin.
Sangga runggi iku kapitunan tumrap

wong musyrik, nanging kamenangan
tumrap wong Mu'min.
62. Lan elinga, besuk ana dina Panjeneng-
aNe Allah nimbali wong-wong musyrik, pa-
ngandikaNe: "Endi saiki, brahala kang padha
sira awadake dadi sakuthuNingsun?"
Wa yauma yunaadiihim fayaquulu aina
syurakaa-iyal ladziina kuntum taz'u-
muun.
63. Wong-wong musyrik kang wus pinasthi

kapatrapan siksa padha matur: "Dhuh Pa-
ngeran kita, lah punika titiyang ingkang kula
sasaraken, sam pun sami kalampahan sasar
kados kita punika. Sapunika wonten ing
ngarsa Paduka, kita sampun uwal boten ga-
gayutan kalayan piyllmbakipun malih, pi- Qaalal ladziina haqqa 'alaihimul qaulu
yambakipun boten sami nyembah dhateng rabbanaa haa-ulaa-il ladziina aghwainaa,
kita, nanging sami nembah dhateng hawa aghwainaahum kamaa ghawainaa, tabar-
ra'naa iIaika maa kaanuu iyyaanaa
nafsunipun piyambak". ya'buduun.
64. Banjur ana dhawuh maneh: "Undang-

en sakuthunira supaya ngluputake siksa saka
sira". Wong-wong mau nuli undang-undang,
nanging ora bisa ngabulake, malah padha
sumurup siksa. Saupama dheweke iku padha Wa qiilad'uu syurakaa-akum fada'auhum
gelem nampa pituduh dhek ana ing Donya, falam .yastajiibuu lahum wara-awul 'a-
dzaaba, lau annahum kaanuu yahtaduun.
mesthi ana ing Akherat iya ora sumurup
siksa.
J, 65. Besuk ing dina Qiy am at, Allah anda-

ngu marang wong-wong kafir, pangandikane:
"Apa sira wus padha nyandikani dhawuhe
para Rasul?"
Wa yauma yunaadiihim fayaquulu maa-
dzaa lQab~mul mursaIiin.
vA 66. Lan dina iku sawarnaning alasan wus

eteng, jalaran saka iku dheweke ora padha
bisa takon-tinakon, mula ora bisa ngaturake
wangsulan apa-apa! '
Fa 'amiyat 'aIaihimul ambaa-u yauma-
idzin fahum laa yatasaa-aIuun.
759
67. Dene wong kang gelem wbat sarta

iman Ian nindakake kabecikan, yekti dhe- Fa-ammaa man taaba wa aamana wa
weke bakal dadi golongane wong-wong kang 'amila shaaIihan fa'asaa ay yakuuna mi-
nal muflihiin.
padha oleh kabegjan.
Gusti Allah pribadi kang namtokake

sakabehe kadadeyan.
68. Pangeranira nitahake apa-apa miturut
kaparenging karsaNe tur kalawan pamilihe
piyambak, uwong ora padha kawenangake
V milih sakarepe dhewe. Maha Suci Allah Ian
Maha Luhur saka barang kang padha di-
Wa ~rabbuka yakhluqu maa yasyaa-u wa
sakuthokake dening wong-wong musyrik. yakhtaar, maa kaana lahumul khiyarah,
subhaanallaahi wa ta'aalaa 'ammaa yusy-
rikuun.
/ 69. Pangeranira Nguningani kabeh kang

4/ kasidhem dening ati-atine wong-wong mau,
ian kabeh kang padha diedhengake. Wa rabbuka ya'iamu maa tukinnu shu-
shuduuruhum wamaa yu'linuun.
70. Hiya: PanjenengaNe Allah, ora ana Pa-

,ngeran kang sinembah kajaba hamung Pan-
t / jenengaNe piyambak. Sakabehing puji ana
V ing Donya Ian Akherat, hamung kagungaNe
Allah piyambak, Ian PanjenengaNe kang Wa huwallaahu laa i1aaha iIIaa huwa,
ngasta hukum, Ian hamung marang Panje- lahul hamdu fit uulaa wal aakhirah,
nengaNe, sira kabeh bakal padha disowan- wa lahul hukmu wa ilaihi turja'uun.
ake.

kabeh nerangna marang aku, manawa diki-
rak-kirakake Allah andamel wengi iku tetep
salawase tumeka dina Qiyamat, sapa Pange-
ran saliyane Allah kang bisa aweh papadhang
marang sira? Apa sira ora krungu?
Qui ara-aitum in ja'alallaahu 'alaikumul
laila sarmadan i1aa yaumiI qiyaamati
man ilaahun ghairullaahi ya'tiikum bi-
dhiyaa', afalaa tasma'uun.
760
72. Sira dhawuha maneh: "Mara sira ka-

beh nerangna marang aku, manawa dikirak-
kirakake Allah andamel rina iku tetep sala-
wase tumeka dina Qjyamat, sapa Pangeran
saliyane Allah kang bisa aweh wengi marang
sira kanggo pengasonira? Apa sira ora padha
anggatekake? "
Qui ara-aitum in ja'aIaUaahu 'aIaikumun
nahaara sannadan Baa yaumil qiyaamati
man ilaahun ghairuDaahi ya'tiiktim bi·
IaiIin taskunuuna fiih, afaIaa tubehiruun.
73. Lan sawenehing rahmate Allah, Panje-

nengaNe wus ndadekake rina Ian wengi kang-
\) go sira kabeh, supaya sira ana wengi iku bisa
V lerem, Ian ana ing rina bisa ngupaya boga
golek rezeki saka kanugrahaNe Allah, Ian su- W<a mir-rahmatihii ja'aIa Iakumul IaiIa
paya· sira padha syukur. wmnahaara Iitaskunuu fiihi wa Iitabta-
gbuu min fadhlihii wa la'aDakum tasy-
kuruun.
Kededel saka hawa nafsu wong

musyrik nyakuthokake Allah SWT.
74. Ing besuk dina Qiyamat, Allah nimbali
wong-wong musyrik mau nuli andangu:
"Endi saiki, brahala-brahala kang padha sira
a:wadake sakuthunlngsim?"
Wa yauma yunaadiihim fayaquulu aina
syurakaa-iyal Iadziina kuntum taz'u-
muun.
75. Ingsun matah sawIJmmg saksi ing

saben-saben ummat,743) Ingsun banjur
ngandika marang ummat-ummat kang maido
Utusane: "Sira nekakna kujahira!" Wong-
wong musyrik mau padha ngerti yen sate- Wa naza'naa min kuIIi ummatin syahii-
mene kabeneran iku kagungaNe Allah; Ian dan faqulnaa haatuu burhaanakum fa'a-
sirna kang padha digawe-gawe anggone ang- Iimuu annal haqqa liDaahi wa dhaIIa
gorohi Allah saka wong-wong musyrik mau. 'anhum maa kaanuu yaftaruun.
743). Iuggih kautusipun para andika Rasul punika ugi dados sakai ing nalika wonten Donya rwniyin.
Sarta tiyang musyrik punika rumiyin ugi mangertos bilih para Nabi punikll ajak-ejak Agami
Tauhid ingkang leres, Ian tumindak musyrik punika dosa ageng ingkang boten saged cUpun
apunten, sarta estunipun punika damel-damel saking hawa nafsunipun dipun akenaken piwuca1
Agamf, cetba bilih kamusyrikan punika dipun tutup-tutupana punapa kemawon, punika pe-
malsuan (korespi) ing babagan Agami.
761
Caritane Qarun Ian kasugihane pantes

dianggo pitutur!
76. Sanyata Qarun 744) iku saka kaume
Musa, dheweke nuli nganiaya marang Musa
Ian kaume, ian Ingsun wus paring bandha ge-
gedhongan marang Qarun, kang kunci-kunci
gudhange bae kabotan yen dipikul wong
akeh tur padha rosa-rosa. Nalika kaume ma-
tur marang dheweke: "Sampeyan sampun
kaladuk bingah-bingah, saesrunipun Allah
punika boten remen dhateng tiyang ingkang
Inna qaaruuna kaana min qaumi muusaa
bingah-bingah sapurun-purunipun. fabaghaa 'alaihim wa aatainaahu minal
kunuuzi maa inna mafaatihahuu lata-
nuu-u bit 'ushbati ulil quwwati idz qaala
lahuu qaumuhuu laa tafrah innallaaha
laa yuhibbul farihiin.
77. Ananging mugi ngupadasa ing Akherat

kalayan kasugihan ingkang sam pun kaparing-
aken dening Allah dhumateng sampey an.
Ewa samanten sampun nilar ing bagean sam-
.\ peyan wonten ing Donya, Ian mugi nindakna
V ing kasaenan kados dene Allah sam pun
damel kasaenan tum rap sampeyan, tuwin
sampun ngantos pados karisakan wonten ing
Bumi, jalaran saestunipun Allah punika bo- Wabtaghi fiimaa aataakallaahud daaral
ten rena dhateng titiyang ingkang darnel <lakhirata walaa tansa nashiibaka minad
risak! dun-yaa wa ahsin kamaa ahsanallaahu
ilaika walaa tabghit fasaada fiI ardh,
innallaaha laa yuhibbul mufsidiin.
78. Qarun mangsuli: "Satemene aku kapa-

ringan bandha gegedhongan iku jalaran aku
duwe kawruh!" Pangandikaning Allah: "Apa
dheweke ora mangerti, yen sanyata Allah
wus ngrusak ummat-ummat kang sadurunge
dheweke, kang luwih kuwat Ian luwih akeh
gerombolane Ian bandhane tinimbang dhe-
weke. Lan wong-wong kang duraka, wus
ora didangu maneh saka perkara dosane". Qaala innamaa uutiituhuu 'alaa 'ilmin
'indii, awalam ya'iam annallaaha qad
ahlaka min qablihii minal quruuni man
huwa asyaddu minhu quwwataw wa ak-
!saru jamii'aa, walaa yus-alu 'an dzunuu-
bihimul mujrimuun.
744). Qarun punika salah satunggaling anakipun paman Nabi Musa a.s. ingkang kaloka ing sejarah
zaman kina kasugihan Ian kamuktenipun. Sering dados kabar penarik ing serat kabar; tegesipun
kabar namung dongeng dedamelan bab raja-brana fantasi.
762
Surat 28 AL QASHASH (CARlTA CARITA) Juz 20
79. Qarun nuli metu 737) marang kaume

Musa sarta mamerake pepaesane sangarepe
wortg-wong kang padha kasengsem pangurip-
an Donya, padha ngucap: "Muga-muga kita
anduweni bandha kaya kang wus kaparing-
ake marang Qarun iku, sanyata dheweke
anduweni bagean akeh!".
Fakharaja 'aIaa qaumihii iii ziinatih,
qaaIaI ladziina yuriiduunal hayaatad dun-
yaa yaa laita lanaa mitsla maa uuuya
qaaruunu innahuu ladzuu hazhzhin 'a-
zhiim.
80. Lan para ulama Bani Israil padha ngu-

cap: "Sira aja ngucap mangkono; mangertia
yen ganjaraNe Allah iku luwih becik tumrap
wong kang iman Ian nindakake laku becik,
sarta ora ana kang kaparingan iman Ian bisa
Wa qaaIaI ladziina uuml 'mna wailakum
nindakake amal shaleh, kajaba wong-wong tsawaabullaahi khairul liman aamana wa
kang padha sabar!" 'amila shaaIihaa, waIaa yulaqqaahaa
illash shaabiruun.
81. Qarun dalah saomahe pisan Ingsun

blesekake ana ing Bumi, satemah ora andu-
weni golongan kang bisa nulungi dheweke sa-
liyane Allah, Ian dheweke dudu golongane
wong-wong kang bisa ngalang-alangi siksaNe Fakhasafnaa hihii wa hidaarihil ardh,
Allah. famaa kaana lahuu min fi-auy yanshu-
munahuu min duunilllaahi wamaa kaana
MinaI muntashiriin.
82. Lan wong-wong kang kapengin duwe

pangkat kalungguhan kaya Qarun dhek wingi
padha ngucap: "Lah dene, dudu kaya kang
diucapake deningQarun yen kasugihan iku
saka gaweane, nanging sanyata Allah anjem-
barake Ian ngrupegake rezeki marang wong
kang dadi kaparenging karsaNe saka para ka-
wulaNe: saupama Allah ora paring kanu-
grahan marang kita, yekti kita kablesekake
ana ing Bumi kaya Qarun, gumun temenan Wa ash-bahaI ladziina tamannau makaa-
kita! Sanyata ora bakal begja wong-wong nahuu hi! arusi yaquuluuna way-ka-annal
laaha yabshuthur rizqa limay yasyaa-u
kang padha kafir". min 'ihaadihii wa yaqdir, laulaa amman
naIlaahu 'aIainaa lakhasafa hinaa, wayka-
annahuu laa yuflihul kaafiruun.
737). Para sari ana Tafsir anerangaken bilih satunggaling wekdal Qarun pamer karnaval ageng-agengan.
sadaya batur tukon jaler-estri sarta emas picis raja brana kerik lampit medal sadaya. Lan damel
andrawina pista kembul bojana ngungkuli para Raja. Ananging jalaran Qarun punika tekabur,
kasugihan Ian kawibawan punika usahanipun piyambak, sanes paparingipun Allah, sarta nuwuh-
aken kamurkan Ian karisakan, lajeng dipun siksa ing Donya ambles Bumi. Pramila bandha
amanating Allah prayogi kamanfaataken sabagean kangge dana sosial Ian boten prayogi kagem
pamer kados Qarun.
763
Amal kabecikan siji diganjar pirang-

pirang pahala.
83. Negara Akherat (Suwarga) iku Ingsun
cawisake tumrap wong-wong kang ora ku-
v maluhur ana ing Bumi, Ian ora gawe rusak,
Ian wekasan kang becik iku kanggo wong-
wong kang bekti marang Allah. Tilkad daarul aakhiratu naj'a1uhaa 1iI-
ladziina laa yqriiduuna 'uluwwan fil
ardhi walaa fasaadaa, wal'aaqibatu iii
muttaqiin.
84. Sing sapa wonge nindakake laku becik,

dheweke anduweni ganjaran kang luwih
r becik saka kabecikan mau, dene sing sapa
\1
'ii wonge nglakoni ala, mangka wong-wong
kang nindakake laku ala iku ora diwales, Man jaa-a bil hasanati falahuu khairum
kajaba satimbang kalawan barang kang wus minhaa, waman jaa·a bissayyj-ati falaa
padha ditindakake. yujzal ladziina 'amilus sayyj-aati illaa
maa kaanuu ya'maluun ..
Janji Allah arsa menangake Muham-

mad s.a.w. ing kaume.
85. Sanyata Pangeran kang wus nurunake
Quraan marang sir a Muhammad, yekti Pan-
jenengaNe ambalekake kalawan kamenangan
marang Negara Mekkah. 745) Dhawuha sira:
"Pangeranku kang luwih Nguningani marang
wong kang teka kalawan pituduh, Ian Pan-
jenengaNe luwih Nguningani marang wong Innalladziina faradha 'a1aikal qur-aana
kang ana ing sasar kang nyata". Iaraadduka ilaa ma'aad, qur rabbii a'-
lamu man jaa-a bil hudaa waman huwa
fii dhalaalim mubiin.
86. Muhammad, maune sira ora ngirak-

ngirakake yen bakal katurunan Quraan, ana-
nging jalaran anane rahmat saka Pangeranira,
sira katurunan Quraan iku. Mangka poma
sira aja pisan-pisan ambiyantu marang wong-
wongkang padha kafir. Wamaa kunta taIjuu ay yulqaa i1aikal
kitaabu iIlaa rahmatam mir-rabbika falaa
takuunanna zhahiirallil-kaafiriin.
745). Karnenangan agung sarana dhame punika kadadosan ing tahun wolu Hijrah. ugi satunggaling
mu'jizating Nabi s.a.w.
764
Surat 28 AL QASHASH (CARITA CAR IT A ) Juz 20
87. Lan sira aja nganti kena dialang-alangi

dening wong-wong kafir iku, anggonira nga-
malake Ayat-Ayate Allah, sawuse Ayat-Ayat
iku katurunake marang sira Muhammad.
Lan sira ngajaka marang Agamane Pangeran-
ira, nanging aja pisan-pisan sira dadi golong-
Walaa yashuddunnaka 'an aayaatillaahi
ane wong-wong kang padha musyrik. ba'da idz unzilat ilaika wlId'u ilaa rabbi-
ka walaa takuunanna mulal musyrikiin.
88. Lan sira aja nyembah marang Pangeran

liyane, bebarengan nembah ing Allah, ora
ana Pangeran hng wajib disembah kajaba
mung PanjenengaNe Allah piyambak, saka-
behing barang iku mesthi rusak, kajaba mung
Walaa tad'u ma'allaahi ilaahan aakhara
Allah piyambak kang ora rusak. Mung ka- laa ilaaha illaa huwa, kuRu syai-in
gungaNe Allah piyambak hukum iku, ian haalikun illaa wajhah, lahul hukmu wa
mung marang PanjenengaNe piyambak sira ilaihi tUlja 'uun.
kabeh bahl disowanake!
* **).
***). Minangka panutuping katerangan ingkang sawatawis wigatos sesambetanipun surat AI Qashash
kaliyan surat Al 'Ankabut kados ing ngandhap punika:
1. Surat Al Qashash anerangaken Nabi Musa a.s. boten sengaja mejahi tiyang Qibti, bangsa-
nipun Raja Fir'aun, sarta wilujengipun pimpinaning Nabi Musa a.s. nuju merdika salting
asta Ian kazhalimanipun Raja Fir'aun, ngantos kawusananipun Fir'aun sawadyabalanipun
dipun kelem ing Seganten Abrit. Dene wonten ing surat AI 'Ankabut anerangakd" ..,uujeng-
ipun Nabi Nuh a.s. wonten baita ingkang masyhur sejarahipun.
2. lng surat Al Qashash anerangaken ringkih tanpa daya alasanipun tiyang ingkang ny~mbah
brahala, manawi wonten ing surat Al ' Ankabut anggamblangaken keklintua~pun kaPI.tad~s
an makaten wau kados dene pitadosipun kemiandhingan dhateng griyanipun mgkang nngkih
Ian gampil risak punika!
765
Surat 29 AL 'ANKABUT (KEMLANDHINGAN) Juz 20
AL 'ANKABUT (KEMLANDHINGAN)
Tumuruning wahyu ana ing Mekkah, kajaba ayat 1 nganti ayat 11
kawahyokake ana ing Madinah, tumurun sawuse surat Ar Rum
( Bangsa Rumawi )

Maha Asih.
Bismillaahir rahmaanir rabiim.
1. Aliif Laam Miim (Hamung Allah pri-

hadi kang Ngudaneni maksude).
Am Laam Miim.
2. Apa para manungsa iku padha ngira

yen dheweke ditogake bae anggone ngucap:
"Kita sampun sami pitados!", Ian ora dicoba
ana ing pangleleran?
Ahasiban naasu ay-)'ulrakuu ay-) 8'1UIl-
luu amannaa wahllm laa )Ilftallllllll.
3. Lan temen Ingsun wus· nyoba ngleler

wong-wong )::>iyen kang sadurunge dheweke,
perlu Allah Nguningani wong kang bener
imane, Ian sanyata Allah Nupiksa wong-
wong kang goroh imane! Walaqad fatannal la(l1iina min '1ah1i·
him falaya'iamannal-laahul ia<iziill3 .ha-
daquu wa laya'iamallllal kaadzihiin.
4. Utawa apa wong-wong kang nindakake

laku ala iku anduweni pangira manawa dhe-
weke bakal luput saka siksanlngsun? Ala ba-
nget anggone padha netepake pangirane
dhewe iku! Am hasibal ladziina ya'maluunas sayyi-
aati ay-yasbiquunaa, saa'a maa yall-
kumuun.
766
5. Sing sap a ngarep-arep sowan marang

ngarsaning Allah, sanyata Allah iku mesthi
nyata teka, Ian PanjenengaNe kang Maha
Miarsa, Maha Uninga.
Man kaana yarjuu liqaa-allaahi fa-mna
ajaIalIaahi la-aat, wa huwas sami'ul
'aIiim.
Wong kang tumemen usaha, bakal

ngrasakake manfa'ate.
6. Lan sing sap a temen-temen ana ing
. ~amane Allah (jihad), sanyata anggone
V ~~men-temen iku migunani marang awake o~t."
,.... ~
\ dhewe. Sanyata Allah iku kang Maha Sugih,
ora butuhake apa bae, saka makhluk sa'alam
Waman jaahada fa-mnamaa yujaahidu
kabeh. linafsihi, innaIlaaha laghaniyyun 'anil
'aalamiin.
7. Dene wong kang iman sarta nindakake

)aku becik, yekti Ingsun bakal nglebur laku-
V ~akune kang ala, Ian temen Ingsun bakal ang-
ganjar kalawan kang luwih becik tinimbang
amale kang wus padha ditindakake. WaIladziina aamanuu wa 'amilush shaaIi-
haati IanukafflI"anna 'aubum sayyi-aati-
him waIanajziyannahum ahsanaI ladziina
kaanuu ya'maluun.
Ibu Bapa kang mrentahake musyrik

ing Allah kudu disulayani.
8. Lan Ingsun wus paring wasiyat marang
manungsa supaya padha gawe becik marang
wong tuwane loro. Manawa sakalorone ma-
rentah ing sira supaya nyakuthokake Ingsun,
kang sira ora anduweni pangertian, poma aja
sira turnt. Mung marang ngarsanIngsun pang-
gonan balinira, Ingsun banjur paring kate-
rangan marang sira kabeh perkara kang wus WawashshainaI msaana biwaaIidaihi hus-
naa, wa-m jaahadaaka litusyrika bi maa
padha sira tindakake. laisa laka bihii 'ilmun faIaa tuthi'humaa,
ilayya marji'ukum fa-unabbi-ukum bi-
maa kuntum ta'maIuun..
9. Dene wong-wong kang padha iman Ian

nindakalfe laku becik, yekti dheweke bakal ,
Ingsun lebokake ana ing golongane wong-
wong kang padha shaleh! o ~t
.01'-,.
WAlladziina aamanuu wa 'amilush shaaIi-

haati ianudkhilannahum fish shaalihiin.
767
Tanduk adhedhasar kaantepane wong

kang ringkib imane yen kena coba.
10. Sawenehing manungsa ana kang ngu-
cap: "Kawula pitados dhumateng Allah".
Wusana bareng dheweke dilarani sabab ang-
gone iman nglabuhi Agamaning Allah, dhe-
weke banjur anduweni anggep: fitnah saka
manungsa iku kaya dene siksane Allah. Lan
manawa oleh pitulung saka ngarsaning Allah
Pangerane, yekti dheweke ngucap: Saestu-
nip.un kita ndherek kalayan panjenengan". Wa minan naasi may yaquulu aamannaa
Apa Allah iku dudu kang luwih Nguningani billaahi fa-idzaa uudziya fdlaahi ja'ala
barang kang ana ing telenging atine makhluk fitnatan n~i ka'adzaabillaah, wala-in
jaa-a nashrum mir-rabbika layaquulanna
sa-Jagadrat pramudita?" innaa lrunnaa ma'akum, awalaisal laahu
bi-a'iama bimaa iii shuduuril 'aalamiin.
11. Yekti Allah Ngudaneni marang wong-

wong kang iman temenan, Ian Ngudaneni
marang wong kang padha lelamisan (mu- Walaya'lamannallaahulladziina aamanuu
nafik). walaya'iamannal munaafiqiin.
12. Wong-wong kang padha kafir ngucap

marang wong kang padha iman: "Sira padha
manuta Agama kita, kita bakal mikul dosa-
dosa kaluputanira. Ing mangka, sanyata
wong-wong mau dhewe yekti padha ora
saguh mikul dosa-dosane dhewe. Sanyata
wong-wong mau yekti padha goroh. Wa qaalal ladziina kafaruu Iilladziina
aamanut tabi'uu sabiilanaa walnahmil
khathaayaakum, wamaa hum bihaamilii-
na min khathaayaahum min syai-in,
innahum lakaadzihuun.
13. Yekti wong-wong mau bakal mikul

dosane dhewe Ian dosa liya Ian diwuwuhi
maneh ing besuk dina Qiyamat yekti dhe-
weke bakal padha dipriksa anggone padha
gawe gegorohan ana ing Donya. Walayahmilunnna atsqaalahum wa at8-
qaalam ma'a atsqaalihim walayus-alunna
yaumal qiyaamati 'ammaa kaanuu yaf-
taruun.
Coba tumrap Nabi Nuh a.s., Nabi
Ibrahim a.s. Ian Nabi Luth a.s.
14. Yekti temen Ingsun wus angutus Nuh
marang kaume, dheweke manggon bebareng-
an karo kaume, sewu tahun kurang seket
tahun lawase. Nanging wusanane wong-wong
mau tinumpes ing banjir tofan sabab ang- . . . ~~lli .,
Oc.;)~~
gone padha anganiaya.
768
Surat 29 AL 'ANKABUT (K-EMLANDHINGAN) Juz 21
Walaqad arsalnaa nuuhan iIaa qaumihii

falabitsa f"lihim aIfa nasatin illaa kham-
siina 'aamaa, fa-akhadzahumuth thuufaa-
nu wahum zhaalimuun.
15. Ingsun nuli nylametake Nuh Ian wong

kang padha nunggang prahu, Ian Ingsun an-
dadekake lelakon ing prahu mau dadi pitutur Fa-anjainaahu wa ash-haabas safiinati
utama ummat manungsa sak Jagadrat pramu- wa ja'alnaahaa aayatallil'aalamiin.
dita.
16. Lan Ingsun wus angutus Ibrahim, na-

lika ngendika marang kaume: "Sira padha
nyembaha marang Allah, Ian padha wedia
marang Panjenengane! Kang mangkono iku
luwih becik tumrap sira manawa sira padha Wa ibraahiima idz qaala liqaumihi'
mangerti. budullaaha wattaquuhu dzaalikum khai-
rullakum in kuntum ta'iamuun.
17. Sanyata sing padha sira sembah saliya-

ne Allah iku harak mung brahala, Ian sira
wus gawe gegorohan, satemene brahala kang
padha sira sembah saliyane Allah iku ora bisa
aweh rezeki marang sira, muIane sira padha
nyuwuna rezeki marang ngarsaning Allah,
Ian sira nyembaha sarta ngaturna puji syukur
marang PanjenengaNe Allah! Mung marang
PanjenengaNe Allah sira kabeh bakal padha Innamaa ta'buduuna min duunillaahi
disowanake! " autsaanaw wa takhluquuna ifkaa, innal
Iadziina ta'buduuna min duunillaahi
laa yamlikuuna Iakum rizqan fabta-
ghuu 'indallaahir rizqa wa'buduuhu
wasykuruu lahuu ilaihi tuIja'uun.
18. Lan manawa sira kabeh wong kafir

padha maido, yekti ummat-ummat sadurung-
ira uga wus padha maido. Lan ora ana kuwa-
jibane tumrap Rasul iku, kajaba mung ne-
kakake dhawuhing Allah bae kang sanyata- Wa-in tukadzdzibuu faqad kadzdzaba
nyatane! umamum min qahlikum wamaa 'alar
rasuuli ilIai balaaghul mubiin.
19. Apa wong-wong mau durung sumurup,

kapriye mungguhing Allah anggone miwiti
nitahake makhluk, PanjenengaNe banjur am-
balekake maneh? Satemene kang kaya
mangkono iku gampang mungguhing Allah. Awalam yarau kaifa yubdi-ullaahul kbal-
qa !SUmma yu'iiduh, inna dzaalika
'a1a11aahi yasiir.
769
20. Dhawuha sira Muhammad: "Sira pa-

dha lumakua ana ing Bumi, banjur delengen
kapriye mungguhing Allah anggone miwiti
nitahake makhluk, Allah banjur nangekake
sapisan maneh besuk ana ing dina Qjyamat.
Sanyata Allah iku Maha Kuwasa ing ngatase
sakabehing perkara. Qui siiruu fil ardhi fanzhuruu kaifa
bada-al kbaIqa tsummallaahu yunsyi-un
nasy-atal aakhirata innaIlaaha 'alaa lrulli
syai-in qadiir.
21. Allah nyiksa marang wong kang dadi

kaparenging karsaNe Ian paring rahmat ma-
rang wong kang dadi kaparenging karsaNe, Yu'adzdzibu may-yasyaa-u wa yarhamu
marang PanjenengaNe sira kabeh padha di- may-yasyaa-u wa ilaihi tuqlabuun.
sowanake. '
22. Sira kabeh babar-pisan ora kuwasa

oncat saka siksaning Allah ana ing Bumi,
utawa ana ing Langit. Lan maneh ora ana
kang ngayomi Ian mitulungi sira kabeh sa-
liyane Allah. Wamaa antum bimu'jiziina fil ardhi
walaa fis-samaa-i wamaa lalrum min
duunillaahi miw waliyyiw walaa nashiir.
23. Dene wong kang padha kafir marang

Ayat-Ayate Allah, sarta kafir anggone bakal
sowan ing ngarsaNe, mangka wong kang pa-
dha kaya mangkono mau wus pedhot saka
Sih-rahmatIngsun, Ian wong mau baka! pa-
dha kapatrapan siksa kang nglarani.
Walladziina kafaruu bi-aayaatillaahi wa
liqaa-ihii ulaa-ika ya-isuu mir-rahmatii
ulaa-ika lahum 'adzaabun aliim.
24. lng kono ora ana maneh jawabe kaume

Ibrahim kajaba padha ngucap: "Pateflana
Ibrahim iku, utawa obongen!" lng wusana
Allah banjur nylametake Ibrahim mau saka
geni. Sanyata kang mangkono iku temen
dadi tandha yekti kaagunganing Allah tum-
rap wong-wong kang iman". Famaa kaana jawaaba qaumihii ilIaa
an qaaluq·tuluuhu au harriquuhu fa-
anjaahuJlaahu minannaar, inna fii dzaa-
Iika la-aayaatillaqqaumiy yu'minuun.
770
25. Ibrahim ngandika: "Sanyata Pangeran-

Pangeran sing padha kok sembah saliyane
Allah iku mung brahala, dumunung sih-
-sinihan ana ing antaranira ing panguripan
Donya, sabanjure ing besuk dina Qiyamat sa-
wenehira bakal mungkiri marang sawenehe,
sarta sawenehe ngla'nati marang saweneh
tiyane, Ian panggonanira kabeh ana ing
Neraka, sarta sira kabeh ora anduweni pa- Wa qaala innamat takhadz-tum min
nulung siji-sijia". duunillaahi autsaanaa, mawaddatam bal-
nalrum m hayaatid dun-yaa, tsumma
yaumal qiyaamati yakfuruuna ba'dhu-
kum biba'dhiw wa yal'anu ba'dhukum
ba'dhaw wa ma'waakumun naaru wamaa
lakum min naashiriin.
26. Ing kono Luth banjur ambenerake ka-

nabiane. Lan Ibrahim ngucap: "Saestunipun
kawula boyong (hijrah) dhumateng panggen-
an ingkang kadhawuhaken dening Pangeran
kawula, Ian PanjenengaNipun Allah punika Fa-aamana lahuu luuthun wa qaala
Maha Unggul, Maha Wicaksana. inOO muhaajirun ilaa rabbii, innahuu
huwal 'aziizul hakiim.
27. Lan Ingsun wus paring marang Ibra-

him, Ishaq, dadi putrane, Ian Ya'qub, dadi
wayahe, sarta Ingsun wus namtokake drajat
Kenabian ana ing tedhak turune, padha lng-
sun paringi nggadhuh Kitab Suci, Ian Ingsun
wus paring ganjaran marang Ibrahim ana ing
Donya,746) dene besuk ana ing Akherat dhe-
Wawahahnaa lahuu is-haaqa wa ya'-
weke kalebu golongane wong-wong kang quuba wa ja'alnaa fii dzurrlyyyatihin
shaleh. nubuwwata wal kitaaba wa aatainaalm
ajrahuu fid-dunyaa, wa innahuu m
aakbirati laminasb shaalihiin.
28. Ingsun uga wus angutus Luth, ing na-

lika dheweke ngandika marang kaume:
"Pancen sira kabeh iku ora tedheng aling-
aling, nindakake laku ala, kang durung tau
ana wong siji-sijiya ing 'alam Donya iki kang Wa luuthan idz qaala liqaumihii innakum
nindakake laku saru mangkono iku. lata'tuunal faakhisyata maa sabaqalrum
bihaa min ahadirn minal 'aalamiin.
746). Gusti Allah paring ganjaran mukti wibawa wonten ing Donya, inggih punika tedhak turunipun
Nabi Ibrahim a.s. sami dados Nabi Ian Rasul. antawisipun: Nabi Ishaq a.s., Nabi Ya'kub a ••••
Nabi Isma'il a.s. sarta Panutuping para Andika Nabi. Kanjeng Nabi Muhammad s.a.w. Manawi
RasuIullah s.a.w. dip\ln paringi asma julukan AI-Amin, tegesipun ingkang sanget pinitadol.
dene Nabi Ibrahim a.s. asma sesebutanipun Ai-Khalil, artosipun ingkang kinasih ing Allah •
....-.-- ~
771
Surat 29 AI.. ' ANKABUT ( KEMLANDHINGAN ) Juz 20
29. Yaiku sira padha nindakake gemblak-

an, lanang padha lanang, lan padha ngram-
pok '747) ngadhang memalangi wong liwat
ana ing dalan, sarta nindakake laku mungkar
ngedheng ana ing panggonan kang ndha-
dhah".lng konojawabe kaume ora ana liya
kajaba ngucap: "Cobi panjenengan dhateng-
aken siksanipun Allah, manawi panjenengan
punika golonganipun titiyang ingkang A-innakum Iata'tuunar rijaala wa taq-
temen". tha'uunas sabiiIa wa ta'tuuna fii naa-
diikumul munkar, lamaa kaana jawaaba
qaurnDtii illaa an qaalu'tinaa bi'adzaabil
laahi in kunta minash shaadiqiin..
30. Luth munjuk: "Dhuh Pangeran ka-

wula, mugi Paduka paring pitulung dhuma-
teng kawula, kalayan nurunaken siksa dhu-
Qaala rabbin-shurnii'aIal qaumil muf-
mateng titiyang ingkang sami damel risak". sidiin.
3f. Bareng UtusanIngsun para' Malaikllt

anekani Ibrahim kalawan ngampil pawarta
bn•. gah,748) ing kono para Utusan mll.u
nlj<lcap marang Ibrahim: "Saestunipun kita
kadhaWuhan numpes dhateng titiyang Negari If. ~.~ ,I}
o~
Sadom punika, jalaran titiyang ing Negari
punika sami nganiaya". Walammaa jaa-at rusulunaa ibraahiima
bil busyraa qaaluu innaa ll1uhllkuu
ahli haadzihil qaryati, inna ahlahaa
kaanuu zhaalimiin.
32. Ibrahim mangsuli: "Saestunipun Luth

wonten ing Negari Sadom ngriku". Para
Utusan mau banjur ngucap: "Kita sampun
sami sumerep dhateng para titiyang ingkang
,~
wonten ing ngriku, saestu piyambakipun ".,
Luth saahlinipun sadaya badhe kita wilu-

o~~t ....
jengaken, kajawi namung simahipun,749)
awit piyambakipun katamtokaken dados go- Qaala inna fUhaa luuthan qaaluu nahnu
a'Iamu biman fiihaa, Ianunajjiyannahuu
longanipun titiyang ingkang tetep wonten wa ahlahuu ilIam-ra-atahuu kaanat minal
ing Neraka". ..•
ghaabJrUIl.
747). Para ulama ahli Tafsir anerangaken bilih ingkang dipun maksud "wataq tha'uunas sabiil" punika
ngrampok utawi bepllan ngecu, utawi lampah gemblak homosexuil, ialer kaliyan jaler, utawi
ateges ngrisak bibit turuning manungsa, ialaran lampah gemblakan ingkang saru waul
748). Inggih pawartos gembira wau badhe kaparing putra ialer ingkang kinasih asma Ismail a.s.
749). Jalaran garwanipun Nabi Luth a.s. sering ambiyantu dados iomblangipun kaum ingkang tumin-
dak sedheng utawi gemblak, ialer kaliyan jaler.
Dhuh para maos, sanget tragis, sanaosa garwa Nabi manawi tumindak ambiyantu duraka ing
Agami, tamtu badhe nampi pangadilaning Allah, siksa ing Donya Ian Akherat.
772
33. Bareng para UtusanIngsun wus tekan

daleme Luth, iya jalaran tekane Utusan-
Utusan iku, dheweke banjur susah Ian
bingung, kagawa saka tanduke kaum-kaume
marang para Utusan mau. Para Utusan nuli
ngucap marang Luth: "Panjenengan sampun
ajrih tuwin sampun sisah, saestunipun pan-
jenengan Ian ahli panjenengan badhe kita WaIammaa an-jaa-at rusulunaa luuthan
&ii-a bihim wa dhaaqa bihim dzar'aw
wilujengaken, kajawi simah panjenengan wa qaaluu laa takhaf waIaa tahzan,
sampun katamtokaken dados golonganipun innaa munaijuuka wa ahlalea illam ra·
titiyang ingkang kantun dipun siksa". atalea kaanat minaI ghaabiriin.
34. Sanyata Ingsun kang bakal nurunake

siksa saka Langit marang wong-wong Negara
mau, jalaran anggone wus padha duraka.
Irmaa munznuuna 'aIaa ahll haadzihn

qaryati rijzam minas samaa-i bimaa
kaanuu yafsuquun.
35. Lan temen Ingsun wus ninggalake Ne-

garane Luth mau dadi tandha yekti kang
cetha tumrap kaum kang gelem ngangen- WaIaqad taraknaa minhaa aayatam bay-
angen. 750) yinataI llqaumiy ya'qlluun.
Coba turnrap Nabi Syu'aib a.s.

36. Lan maneh Ingsun wus ngutus marang
wong-wong Negara Madyan, yaiku Syu'aib
isih kalebu kadange dhewe. Dheweke ngu-
cap: "He kaumku, sira padha nyembaha
marang Allah Ian ngarep-arepa ganjaran ing wa·naa mad-yana akbaahum syu'aiban
Dina Akhir, Ian sira aja padha gawe rusak ing faqaaIa yaa qaumi'buduUaaha warjul
Bumi". yaumal aakhira waIaa ta'tsau fil ardhi
mufsidiin.
37. Ananging kaume nuli padha maido ma-

rang Syu'aib, wong-wong mau nuli disiksa
.i ",. ,&.1
kalawan lindhu gedhe, temahan padha mati
o~
jengkeng ana ing omah-omahe.
Fakadzdzabuuhu fa-akhadzat-humur raj-

fatu fa-ashbahuu iii daarihim jaatsimiin.
38. Lan uga Ingsun wus ngrusak nyirnak-

ake kaum 'Aad Ian Tsamud, sarta satemene .
wus tetela tumrap sira, rusake wong-wong
750). Patilasan kitha Sodom ing Negarlnipun Nabi Luth a.s. punika dados tandha yeku arkeololia
sarta ing sapunika dados wilayah pariwisata.
773
mau kabukten saka padesan-padesane kang

wus lebur sumyur. Lan syetan wus ngrengga
amale wong-wong kang ala katon becik, ban-
jur padha dienggokake dening syetan saka
dalan kang bener, ing mangka dheweke Wa 'aadaw wa tsamuuda waqad tabay-
padhaanduweni akallan panduiu. yana Iakum mim masaakinihim, wa
zayyana lahumusy syaithaanu a'maala-
hum fashaddahum 'ams sabiili wa kaa-
nuu mustabshiriin.
Coba tumrap Nabi Musa a.s.
39. Lan uga Ingsun wus ngrusak marang
Qarun, Fir'aun, Ian Haman. Lan yekti dhe-
weke wus karawuhan Musa kala wan ngampil
katerangan kang nyata, wusana padha gu-
medhe ana ing Bumi, Ian ora padha bisa Wa qaaruuna wa fir'auna wa haamaan,
luput saka siksa. walaqad jaa-ahum muusaa bi! bayyi-
naati fastakbaruu fil ardhi wamaa kaa-
nuu saabiqiin.
Nglawan kabeneran mesthi bakal

nemahi karusakan.
40. Kabeh wus Ingsun patrapi siksa jalarah
dosane, sawenehe wong-wong mau ana kang
Ingsun udani watu, sawenehe maneh kasam-
ber bledheg suwara nggegirisi, Ian sawenehe
maneh Ingsun blesekake ing Bumi, Ian sa-
weneh liyane Ingsun kelem ana ing Samu-
dera. Lan ora pisan-pisan Allah nganiaya ma-
rang wong-wong mau, nanging hiya malah
dhewekt: . dhewe kang padha nganiaya ma-
Fakullan akhadznaa bidzambihii famin-
rang awake dhewe. hum man arsalnaa 'a1aihi haashibaa,
wa minhum man akhadzat-hush shaihatu
wa minhum man khasafnaa bihil ardh,
wa minhum man aghraqnaa, wamaa
kaanallaahu liyazhlimahum walaakin
41. Sanepane wong-wong kang ngalap pe-

ngayoman kang ngayomi saliyane Allah, iku
kaya upamane kemlandhingan kang gawe
omah. Padha-padha omah ringkih dhewe, iku
omah kemlandhingan, manawa wong-wong
mau padha mangerti.
Matsalulladziinat takhadzuu min duunil-
laahi aUliyaa-a kamatsali! 'ankabuut,
ittakhadzat baitaa, wa inna auhanal
buyuuti labaitul 'ankabu'uti lau kaanuu
ya'lamuun.
774
Surat 29 AL 'ANKABUT ( KEMLANDHINGAN ) Juz 20
42. Satemene Allah Ngawuningani kang

padha disembah dening wong-wong mau
saka saliyane PanjenengaNe, lan Panjeneng-
aNe iku kang Maha Unggul, Maha Wicaksana.
Inallaaha ya'iamu maa yad'uuna min
duunihii min syai-in wahuwal 'aziizul
hakiim.
43. Lan sanepa-sanepa pepadhan mau, Ing-

sun terangake marang para manungsa, ana-
nging ora ana kang gelem mikirake kajaba
wong kang padha mangerti.
Wa tilkal amtsaalu nadhribuhaa Iinnaasi
wamaa ya'qiluhaa illal 'aalimuun.
44. Allah wus nitahake Langit Ian Bumi

iku kalawan bener. Satemene kang mang-
kono iku tandha yekti tumrap wong-wong
kang iman.
Khalaqal laahus samaawaati wal ardha
bil-haqq, inna fii dzaalika la-aayatal
liImu'miniin.
JUZ 21
AI Quraan nuceni jiwa, Shalat nyegah

laku ala ian nyantosakake iman.
45. Muhammad, sira macaa wahyu Quraan
kang wus kawahyokake marang sira, sarta
nindakna Shalat, jalaran satemene Shalat iku
nyegah laku ala sarta laku mungkar, Ian te-
men eling marang Allah (Shalat) iku luwih
gedhe kautamane tinimbang ibadat-ibadat
liyane, Ian Allah iku Nguningani kabeh kang
padha sira tindakake. lJtlu maa uuhiya ilaika minal kitaahi
wa aqimish shalaata innash shalaata
tanhaa 'anil fakhsyaa-i wal munkari,
waladzikrulllaahi akbar, wallaahu ya'-
lamu maa tashna'uun.
Tata krama perbantahan (dhebat)

utawa rerembugan.
46. Lan sira kabeh aja. ambantah wong
Ahli Kitab, kajaba kalawan bantahan kang
luwihbecik, kajaba ngadhepi wong-wong
kang nganiaya saka golongane wong-wong
mau, Ian sira kabeh para wong Mu'min ngu-
capa: "Aku kabeh iman marang Kitab kang
775
Surat 29 AL 'ANKABUT (KEMLANDHINGAN) ]uz 21
wus diturunake marang sira kabeh, Pangeran- Walaa tujaadiIuu ahlal kitaab, iIIaa bil-
ku Ian Pangeranira iku Pangeran kang Sawiji, latii .biya ahsan, illal ladziina zhalamuu
minhurn wa quuluu aamannaa billadzii
Ian aku kabeh sumarah marang Panjenenga- unziIa iIainaa wa unzila ilaikum wa
Ne". ilaahunaa wa ilaahukum waahiduw wa
nabnu lahuu musIimuun.
47. Lanmangkono uga Ingsun nurunake

Kitab Quraan marang sira Muhammad.
Mangka wong-wong kang wus Ingsun paringi
Kitab Taurat, padha iman marang Quraan.
Ian saweneh saka wong kafir Mekkah ana
kang iman marang Kitab mau, sarta ora ana
kang wani angas (selak) marang ayat-ayat- Wa kadzaalika anzaInaa iIaikai kitaab,
Ingsun, kajaba wong-wong kang pancen falladziina aatainaahumul kitaaba yo'-
minuuna bib, wamin haa-uIaa-i may
kafir. yo'minu bib, wamaa yajhadu bi-aayaa-
tinaa illal kaafiruun.
48. Lan sira Muhammad, durung tau maca

Kitab Quraan sadurunge, sarta ora tau nulis
j Kitab nganggo tanganira tengen, jalaran sa-
mungguha sira maca Ian nulis, mesthi kaum-
kaum Ahli Kitab Ian musyrikin padha ma- Wamaa kunta tatIuu min qablihii min
mang (gojag-gajeg). kitaabiw walaa takhuththuhuu biyamii-
nika idzallartaabal mubthiIuun.
49. Ananging Quraan iku ayat-ayat kang

nyata ana ing atine wong-wong kang dipa-
ringi ilmu, Ian ora ana kang wani angas
(selak) marang ayat-ayatIngsun kajaba wong-
wong kang nganiaya.
Bal huwa aayaatum bayyinaatun m
shuduuril ladziina uutol 'ilma wamaa
yajhadu bi-aayaatinaa iIIazh zhaaIimuun.
50. Lan wong-wong Ahli Kitab Ian kaum

musyrikin ngucap: "Geneya ora diturunake
marang Muhammad ayat-ayat saka Pange-
rilne?:' Dhawuha sira Muhammad: "Sanyata
urusan Ayat-Ayat (mu'jizat) iku gumantung Wa qaaluu laulaa unzila 'a1aibi aayaatum
ana ngastaning Allah piyambak, Ian sate- mir-rabbibi, qui innamaaI aayaatu 'in-
mene jroning Quraan mau temen dadi dallaah, wa innamaa ana nadziirum
mubiin_
rahmat Ian pepeling tumrap wong-wong kang
padha iman.
51. Apa durung cukup mungguhing wong-

wong mau, yen sanyata Ingsun wus nurun-
ake Kitab Quraan iku marang sira, diwacak-
ake marang wong-wong mau? Satemene
776
Surat 29 AL ' ANKABUT (KEMLANDHINGAN) Juz 21
jroning Quraan mau tern en dadi rahmat Ian Awalam yaidihim annaa nazzalnaa 'alai-
pepeling tumrap wong-wong kang padha kaI kitaaba yutlaa 'a1aihim, inna fii
dzaalika larahmataw wa dzikraa Ii-
iman.
qaumiy yu'minuun.
52. Dhawuha sira Muhammad: "Wus

cukup Allah piyambak kang anyekseni
antaraku Ian antaranira kabeh". Panjeneng-
aNe Nguningani kabeh kang ana ing Langit-
Langit Ian Bumi. Lan wong-wong kang iman
marang barang batal Ian kafir marang Allah,
dheweke iku wong-wong kang kapitunan". QuI kafaa billaahi bainii wa bainakum
syahiidaa, ya'lamu maa fis-samaalliaati
wal ardh, walladziina aamanuu bil baa-
thili wa kafaruu billaahi ulaa-ika humul
khaasiruun.
Siksaning Allah iku mesthi teka ing

wektune.
53. Lan wong-wong mau padha nyuwun

marang sira Muhammad,. supaya enggal
tumurune siksa, saupama ora waktu kang
wus katamtokake, temen siksa iku wus tu-
miba marang wong-wong mau, Ian temen
Wa yasta'jiluunaka bil 'adzaabi wa laulaa
tumibane siksa marang wong-wong mau ajalum musammal lajaa-ahumul 'adzaab,
kalawan dadakan ora padha rasa-rasa! wa laya'tiyannahum baghtataw wahum
laa yasy'uruun.
54. Wong-wong mau padha nyuwun ma-

rang sira Muhammad, supaya enggal tumu-
rune siksa, Ian satemene Neraka Jahanam iku Yasta'jiluunaka bil 'adzaabi wa inna
nglimputi wong-wong kafir. jahannama lamuhiithatumbil kaafiriin .
•• ., -:: """ -.,~., J ~/" " I. ";1'.".",

55. Ana ing dinaning siksa mau nutupi ~ ~-'~.)'~,-:>~J.~Jt ~.;O.Y..-'"
marang wong-wong iku saka sadhuwure Ian
saka sangisore sikile, Ian Allah ngandika: oG~;d"~~;~j~~~Jt
"Mara rasakna siksane, apa kang wus sira
tindakake" . Yauma yaghsyaahumul 'adzaabu min
fauqihim wamin tahti arjulihim wa
yaquulu dzuuquu maa kuntum ta'la-
muun.
Urip ana mg Akherat iku urip kang

sejati.
56. He para kawulanlngsun kang padha
iman! Sanyata Buminlngsun iku jembar,
mangka sira padha anyembaha marang
Ingsun piyambak.
777
Yaa 'ibaadiyaI Iadziina aamanuu inna

ardhii waasi'atun fa-iyyaaya fa'buduun.
57. Sakabehing awak itu mesthi bakal
J ngrasakake pati, banjur sira kabeh bakal

padha disowanake marang ngarsanIngsun. KuUu nalSin dzaa-iqatil mauti tsumma
ilainaa turja 'uun.
58. Lan wong-wong kang padha iman

sarta laku becik, temen Ingsun manggonake
ana ing fila-fila kang dhuwur ing Suwarga,
kang ing- sangisore ana kaline mili, ana ing
kono padha langgeng! Lan iku becik-becik-
ing ganjarane wong-wong kang padha tumin-
dak becik. Walladziina aamanuu wa 'amilush shaa-
lihaati lanubawwi-annahum minal jannati
ghurafan tajrii min tahtihal anhaaru khaa-
lidiina fiihaa, ni'ma ajrul 'aamiliin.

Ian padha tawakkal marang Pangerane.
Alladziina shaharuu 'aIaa rabbihim yata-
wakkaluun.
Gusti Allah kang namtokake paring

rezeki marang sakabehing titah.
60. Lan akeh sato kewan kang gumremet
ana ing Bumi kang ora anggawa rezeki,
Ian ora bisa nyimpen, kaya dene manuk,
Allah kang paring rezeki marang sato kewan
iku Ian samono uga marang sira, Ian Pan- Wa ka-ayyim min daabbatil laa tahmilu
jenengaNe kang Maha Miarsa Ian Maha rizqahaIlaahu yarzuquhaa wa iyyaakum,
Uninga. wa huwas-i;amii'ul 'aliim.
61. Lan manawa sira pitakon marang

kafir-kafir Mekkah: "Sapa kang nitahake
.J Langit-Langit Ian Bumi, Ian kang nglakok-
V ake Srengenge sarta Rembulan?" Wong-wong
mau mesthi bakal mangsuli: "Allah", geneya Wala-in sa-altahum man khalaqas samaa-
sira padha mlengos saka nyembah marang waati wal ardha wa sakhkharasy syamsa
Ingsun?" waI qamara layaquulun-naIlaah, fa-annaa
yu'fakuun.
62. Allah kang anjembarake rezeki marang

'Yong kang dadi kaparenging karsaNe saka
.J para kawulaNe, Ian PanjentngaNe uga kang

ngrupegake rezeki, sanyata Allah iku Maha
Nguningani marang kabeh barang.
778
\
Surat 29 AL 'ANKABUT (KEMLANDHlNGAN) luz 21
Allaahu yabsuthur rizqa Umay yaayaall

min 'ibaadihu wa yaqdiru lab, innaIlaaha
bikuUi 8yai-in 'aIiim.
63. Lan manawa sira pitakon marang kafir-

kafir Mekkah: "Sapa kang nurunake banyu
saka Langit, nuli nguripake Bumi sawuse
matine?" Wong-wong, mau mesthi bakal
anjawab: "Allah". Dhawuha sira Muham-
mad: "Kabeh puji kagunganing Allah",
ananging akeh-akehe wong-wong iku padha WaIa-in sa-altahum man nazzala minas
ora mangerti. samaa-i maa-an fa-aIlyaa bibil ardha mim
ba'eIi mautihaa layaquulun-nallaab, quIii.
hamdulillaah, bal aktsaruhum Iaa ya'-
qiluun.
Ing sajer-oning bebaya manungsa nga-

koni Kakuwasaning Allah.
64. Lan ora ana liya panguripan Donya iki,
V. lkajaba nglalekake Ian dedolanan, Ian sanyata

Negara Akherat iku temen panguripan sejati
kang langgeng manawa dheweke iku padha
mangerti.
Wamaa haadzibil hayaatud dun-yaa iIIaa
labwun wa la'bun wa innad daaral aakld-
rata laIliyai hayawaanu lau kaanuu ya'-
lamuun.
65. Lan manawa wong-wong iku wus ti~t~~in~~tJ.~r;~ ."

adha nunggang prahu, banjur padha adh. e-
;
dhepe marang Allah sarta padha ngekhlasake @G~~ti.tj.tJt~~
kata'atane Agama marang PanjenengaNe,
nanging bareng Allah wus nylametake Fa-idzaa rakibuu fil fuIki da'awullaaha
dheweke bisa munggah marang dharatan mukhlishiina labud diina falammaa naj-
mane1l, dumadakan dheweke padha bali jaallum iIaI burl idzaa hum yusyrikuun.
nyakuthokake marang PanjenengaNe.
66. Sahingga dheweke ngungkiri marang

ni'mat kang wus lngsun paringake marang
dheweke, Ian sahingga dheweke urip mung
Liyakfumu bimaa aatainaahum wa liya-
seneng-seneng ing sajeroning kafire, yekti tamatta'uu, isaula ya'lamuun.
dheweke bakal padha sumurup wekasane
. kabeh laku-lakune.
Gusti Allah nanggung kaamanan ing

Tanah Suei.
67. Lan apa wong-wong iku durung ma- ~~~t('ii:l(tJ~~-::~lk~'.\'V
ngerti yen sanyata Ingsun wus andamel
779
Negara Mekkah Tanah Suci kang dimulyak-

ake Ian kang disantosakake, Ian wong-wong
kang ana ing sakiwa tengene sok paten- Awalam yarau annaa ja'alnaa haraman
pinaten Ian boyong-binoyong. Apa wong- aaminan wa yutakhaththafun naasu min
wong iku padha iman marang barang batal haulihim, afabi! baathili yu'minuuna wa
brahala ing mangka wus teka barang bener, bini'matihillaahi yakfuruun.
Ian padha kafir marang ni'mating Allah?
68. Lan sapa wong kang luwih nganiaya

tinimbang wong kang gawe goroh marang
Allah, utawa anggorohake kabeneran 751)
kang wus teka marang dheweke. Apa dudu
Jahanam iku panggonan kang disedhiyakake
Waman azhlamu mimmanif taraa 'alal-
tum rap wong-wong kafir? laahi kadzihan au kadzdzaba bi! haqqi
lammaa jaa-ahuu alaisa iii jahannama
matswal iii kaafiriin.
69. Lan wong-wong kang temen-temen

anggone angrungkebi AgamanIngsun, yekti
J dheweke bakal Ingsun tuduhake marang

Dalanlngsun, Ian sanyata Allah iku Angan-
theni bebarengan karo wong-wong kang
padha tumindak becik! Walladziina jaahaduu iiinaa lanahdiyan-
nahum subulanaa, wa innallaaha lama'al
***) muhsiniin.
751). Inggih punika Kanabianipun Rasulullab Muhammad s.a.w.
***). Katerangan mgkang wigatos minangka interkorelasi (kalih SJrat ingkang sesambetan sarta sa-
babag tandhing) ing antawisipun surat Al ' Ankabuut Ian surat Ar Ruum makaten:
1. SJrat AI 'Ankabuut anerangaken bab Maha Sawijinipun Allah (tauhid) sarta badhe kadados-
anipun dinten Qiyamat (Akherat), dene wonten ing surat Ar Ruum bab Tauhid Ian Akherat
dipun terangaken sarana bukti·bukti ingkang cocok ing aka! fikiran.
2. Ing wiwitanipun surat Al 'Ankabuut anerangaken bab jihaad ingkang minangka teteranipun
iman ummat Islam, kadospundi kasabaran Ian kaikhla"';nipun dharma bakti ing Agami Islam,
sabab sam pun dados Undhang-Undhang Perjoangan, bilih "Jer basuki maw .. bey a". Pramila
angrungkebi Agami, am beJani sumiyaripun Da'wah Islam ing pundi-pundi papan Ian wont en
zaman punapa kemawon, punika jihaad ingkang boten sakedhik wragat beyanipun, sarta
kados pundi ngrancang konsepsi dhasaripun Da'wah Islam ing zaman modern! Saking ayat-
ayat kasebat kita saged methik kangge darnel strategis dhasar Da'wab Islam. Dene ayat-ayat
ingkang kaweca iug surat Ar Ruum anyarnpurnaken!
.780
Surat 30 AR RUUM (BANGSA RUMAWI) Juz 21
AU RUUM (BANGSA RUMAWI )

kawahyokake ana ing Madinah. Tumurun sawuse surat AI Insyiqaaq.

Maha Asih.
1. Aliif Laam Miim (Hamung Allah pri- G .......
badi kang Nupiksa maksude).

o;.H -1
Alii Laam Miim.
2. Bangsa Rumawi wus dikalahake dening

~ ,O{ttc.:::li
o ./'-'JI ...,. -1
mungsuhe. 752)
Ghulibatir ruum.
3. Anggone dikalahake iku cedhak Ian

tanah Rumawi, Ian sawuse kalah, dheweke
bakal menang. Fii adnal ardhi wahum mim ba'di ghala-
bmim sayaghlibuun.
752). Bangsa Rumawi Wetan punika ngrasuk Agami Nasrani, ingkang adhedhasar Kerajan Ian gesang-
ipun sarana Kitab Suei Iniil (kagolong Ahli Kitab Samawy), pusering praja wonten kitha Kons-
tantinopel, dene Bangsa Parsi (Negari Iran sapunika) rumiyin ngrasuk Agami Majusi, ingkang
manembah ing latu Ian brahala utawi musyrik, ing jamanipun raja Darius wilayahipun dumugi
Byzantium (Konstantinopel). Memphis (Mesir), Yerusalem, Babilonia, Ian pareden Kaukasus,
kapitadosanipun Zarathustsra, inggih punika Dewa Ahura Mazda (kasaenan) Ian Dewa Anggro-
mainyu (piala), ing jaman sasampunipun mlebet Islam, tahun 750 Masehi, para pendherek
Zarathustsra sami kesah dhateng India, makaten sejarah latar wingkin sosial Ian politik ing
jaman wiwitanipun Islam. Kalih kerajan punika, Kilen kerajan Byzantium, Wetan kerajan Parsi,
ing T~ngah Negari Islam. (Rasulullah 3.a.w.). Wonten ing Ayat punika katerangaken bilih ke-
kalih kerajan wau nembe perang eampuh ing yudha! Tiyang Islam eondhong mehak tiyang
Nasrani ing Romawi Wetan, tiyang musyrik Mekkl).h (kafir) sami mehak tiyang Parsi. Ing sa-
tunggaling peperangan Rumawi dipun kawonaken dening Parsi, titiyang musyrik Mekkah gem-
bira, nanging titiyang Islam sisah. lng wusana tll"fnurun wahyu, anerangaken bilih "titiyang
Romawi badhe menang! Gegebengan tumuruning'- wahyu punika, sarta pikantuk restu sarta
idzinipun Kanjeng Nabi Muhammad s.a.w. panjenenganipun Sekabat Abu Bakar Ash Shiddiq r.a
totohan kalayan tiyang Quraisy, sabakdanipun sawatawis tahun, eoeok kalayan ingkang kaweea
ing Quraan, Romawi ngawonaken Parsi, Abu Bakar angsal kamenangan totohan wau satus unta!
Lelampahan punika ambuktekaken malih, mu'jizat kaagunganipun wahyu saking ngarsa dalem
Allah punika leres! Ateges leres bilih Muhammad s.a.w. punika Nabi Ian Rasulullah ingkang
ngampil Kitab Suci Quraan! Utusanipun Allah ingkang pungkasan dumugi akhir jaman. Makaten
suraosing ayat kasebat: 2,3,4,5,6,7 ,Ian 8 ing surat Ar Ruum.
781
4. Ana sawatara tahun suwene. Kagung-

ane Allah sekabehing perkara (pitulung Ian
giliran), sadurunge kalah Ian sawuse, Ian ana
dinane wong Rumawi bisa ngalahake iku,
wong-wong Mu'min padha bungah.
Hi bidh'i siniina lilIaahil amm min qablu
wamim ba'du w3_yauma-idziy yafrahul
, ...
,mummnn.
5. Anggone wong-wong Rumawi bisa nga-

lahake maneh iku, kalawan pitulunge Allah.
PanjenengaNe paring pitulung marang wong
Binashrillaahi yanshuru may yasyaa-',
kang dadi kaparenge Ian PanjenengaNe iku wa huwal 'aziizur rahiim.
Maha Ga,gah Prakosa, Maha Asih.
6. Yaiku janjining Allah. Allah ora bakal

nyulayani janjiNe, 753)' nanging akeh-akehe
manungsa ora padha mangerti.
Wa'dallaah, laa yukhlifullaahu wa'dahuu

walaakinna aktsarannaasi laa ya'iamuun.
7. Wong-wong iku mung padha mangerti

lahire urusan panguripan Donya, Ian perka
urusan Akherat padha lali, ora gel em mikir-
ake Ian ora sumurup.
y a 'Iamuuna zhaahiram minal hayaatid
dun-yaa, wahum 'anil aakhirati hum
ghaa filuun.
Sapa kang nyulayani (nglawan) ma-

rang Nabi Muhammad s.a.w. bakal
sengsara, kaya kaum zaman kuna kang
padha nyulayani Nabi zaman kuna!
8. Apa wong-wong mau ora mikir-mikir
marang awake dhewe? Allah ora nitahake
Langit-Langit Ian Bumi Ian barang kang ana
ing antarane, kajaba kalawan haq Ian waktu-
ne ditamtokake. Lan satemene akeh-akehe
manungsa iku padha kafir marang bakal
sowan ing ngarsaNe Pangerane. Awalam yatafakkamu iii anfusihim,
maa khalaqallaahus samaawaati wal ar-
dha wamaa bainahumaa ilIaa bilhaqqi wa
ajalim musammaa, wa inna katsiiram
minan naasi biliqaa-i rabbihim lakaa-
firuun.
753). Kamenangan ingkang dipun sobya"5obya dening ummat Nasrani ing Romawi punika panci sam-
pun dados janjining Allah ingkang badhe kaparingaken ummat ahli Kitab Samawy Ian sayektos
pinaringan pitulung saged sasab ing yudha!
782
9. Apa wong-wong mau durung anjajah

milang kori ana ing Bumi, banjur mikir ka-
priye wekasane wong-wong kang luwih
kuwat tinimbang dheweke, sarta wus luwih
dhisik ngolah Bumi tetanen Ian wus Iuwih
dhisik ma'murake saiki sarta wus Iuwih
dhisik karawuhan Utusane kang ngampil
katerangan-katerangan kang nyata? Mangka
satemene Allah ora karsa nganiaya marang
wong-wong iku, nanging dheweke mau kang
padha nganiaya awake dhewe.
Awalam yasiiruu m ardhi fayanzhumu
kaifa kaana 'aaqibatul Iadziina min qah-
Iihim, kaanuu asyadda minbum quwwa-
taw wa atsaarul ardha wa 'amamhaa
aktsara mimmaa 'amamuhaa wa jaa-at
hum msuluhum bil bayyinaat, famaa
kaanallaahu liyuzhlimahum walaakin
v1
10. Banjur piwalese wong-wong kang nin-
,. dakake laku ala iku, oleh piala ug~, jalaran
. \ dheweke wus padha anggorohake mg ayat-
ayate Allah Ian padha anggeguyu.
Tsumma kaana 'aaqibatul ladziina a-
saa-us suu-aa an-kadzdzabu.u bi-aayaatil-
laahi wa kaanuu bihaa yastahzi-uun.
Bukti kabenerane dina ditangekake
saka kubur, Ian penggolongane wong
ing dina Qiyamat iku Mu'min Ian
kafir.
11. Allah kang miwiti nitahake makhluk,
~/· banjur sawuse padha mati, PanjenengaNe
~ nuli nguripake maneh, banjur marang Pan- Allaahu yahda-ul kbalqa tsumma yu-
jenengaNe sira kabeh bakal padha disowan- 'iiduhuu tsumma i1aihi tuIja'uun.
ake.
12. Lan ana ing dina adeging Qiyamat,

pedhot pangarep-arepe wong-wong kang
padha dosa saka kabecikan. Wa yauma taquumus saa'atu yublisul
mujrimuun.
13. Lan brahala-brahala kang padha di-

anggep sakuthuning Allah, ora bisa aweh pi-
tulung marang dheweke, malah padha mung-
kir marang sakuthu-sakuthune.
Walam yakul Iahum min syurakaa-ihim
syufa'aa-u wa kaanuu bisyurakaa-ihim
kaaf~.
14. Lan ana ing dina kadadeyaning dina

/ Qiyamat, wong-wong iku padha pepisahan,
sagolongan mlebu Suwarga Ian sagolongan
Wa yauma taquumus saa'atu yauma-
liya nyemplung Neraka. idziy yatafarraquun.
15. Dene wong-wong kang padha iman, Ian p.;J~~t~J~~G)t({ij.,.

nindakake laku becik, mangka wong-wong
""n' ,!.
iku bakal disenengake ana ing patamanan. OC)~
Fa-ammai ladziina aamanuu wa 'amilush

shaalihaati fahum fii raudhatiy yuhba-
ruun.
16. Dene wong-wong kan~\l<.afir Ian ang-

J' gorohake ayat-ayatIngsun sarta\ketemu dina
Akherat mangka wong-wong iku bakal di-
tekakake marang sajeroning siksa.
Wa ammal ladziina kafaruu wa kadz-
dzabuu bi-aayaatinaa wa liqaa-il aa-
khiratj fa-ulaa-ika fiI 'adzaabi muh-
dharuun.
' 17. Lan maha nyucekake (shalat) marang

/ Allah ing nalikane sira manjing ing wayah
sore Ian nalika sira padha manjing ing wayah Fasubhaanallaahi hiina tumsuuna wa
esuk! 754) hiina tushbihuun.
18. Ahli Langit-Langit Ian Bumi padha me-

Al muji marang PanjenengaNe. Lan sira padha
IV Shalata ana ing waktu sore, yaiku 'Ashar, Ian
nalika sira ana ing waktu manjing Dzuhur.
Wa lahul hamdu fis-samaawaati wal
ardhi wa 'asyiyyaw wa hiina tuzh-
hiruim.
19. PanjenengaNe ngetokake kang urip

saka kang mati, Ian ngetokake kang mati
saka kang urip, Ian PanjenengaNe angurip-
ake Bumi sawuse matine. Lan hiya kaya
mangkono iku sira kabeh bakal diwetokake
saka kubur!
Yukhrijul hayya minal mayyiti wa
yukhrijul mayyita minal hayyi wa
yuhyil ardha ba'da mautihaa, wa kadzaa-
Iika tukhrajuun.
754). Suraosipun ayat: 17 Ian 18 punika anerangaken wekdal-wekdalipun Sholat gangsal wekdal:
manjing Sonten utawi Maghrib Ian Isya' (dalu), manjing Esuk utawi Subuh, sare utawi 'Ashar,
lan Zhuhur.
7H4.
Bukti-bukti kabenerane Allah SWT

kang surnebar ana ing 'Alam Jagad
Raya.
20. Lan saka sawenehe ayat tandha yekti
kasampurnaning KakuwasaNe Allah, yaiku
( PanjenengaNe wus nitahake sira kabeh saka
, lemah, banjur ing waktu iku sira kabeh dadi
manungsa kang sumebar anguwasani ana Wamin aayaatihii an khalaqakum min
ing salumahing Bumi. turaabin tsumma idzaa antum basyarun
tantasyiruun.
21. Lan saka sawenehe ayat tandha yekti

Kasampumaning KakuwasaNe Allah, yaiku
PanjenengaNe wus nitahake tum rap sira
J kabeh pirang-pirang jodho saka jenis awaki-

ira, supaya sira padha tentrem kalawan dhe-
weke Ian PanjenengaNe andamel kasenengan
ian asih ana ing antaranira lanang Ian bojone.
Sanyata kang mangkono iku temen dadi Wamin aayaatihii an khaIaqa lakum
min imfusilrum azwaajaI litaskunuu ilai-
Ayat tandha yekti tumrap wong kang padha haa wa ja'ala bainakum mawaddataw
gele~m mikir-mikir. wa rahmah, inna fii dzaalika Ia-aayaatil
Iiqaumiy yatafakkaruun.
22. Lan saka sawenehe Ayat tandha yekti

Kasampurnaning KakuwasaNe Allah, yaiku
~~#t;9~t~~f~:;.'"
tumitahing Langit-Langit Ian Bumi, sarta
beda-bedaning basanira, Ian warnaning kuiit-
o~*j~li'~~~~t
ira. Sanyata kang mangkono iku temen dadi Wamin aayaatihii khaIqus samaawaati
Ayat tanda yekti tum rap kabeh wong kang waI ardhi wakhtilaafu alsinatikum wa
mangerti. alwaanikum, inna fii dzaalika la-aayaatil
Iil 'aalimiin.

anggonira turu ing waktu bengi kanggo
ngaso, sarta sira golek rezeki KanugrahaNe
ana ing wayah awan. Sanyata kang mang- Wamin aayaatihii manaamukum billaili
kono iku temen dadi Ayat tandha yekti wannahaari wabtighaa-ukum min fadhlih
tumrap kaum-kaum kang padha krungu. inna fii dzaalika la-aayaatil Iiqaumiy
yasma'uun.
24. Lan saka sawenehe Ayat tandha yekti b~j\~-'j~~~;i~.fi~t~ ..~·

PanjenengaNe nuduhake kilat marang sira ~~~~jSt~~r~~t~
kabeh kalawan nuwuhake kekharatiran Ian
pangarep-arep, ian PanjenengaNe nurunake
banyu saka Langit, PanjenengaNe nuli
o~~9l'~~
nguripake Bumi sawuse matine. Sanyata
785
kang mangkono mau temen qadi ayat tandha Wamin aayaatihii yuriikumul barqa khau-
yekti tumrap kaum-kaum kang anduweni faw wa thama'aw wa yunazzilu minas
samaa-i maa-an fayuhyii bihil ardha
'akal. ba'da mautihaa, inna iii dzaalika la-
aayaatilliqaumiy ya'qiluun.

Kasampumaning KakuwasaNe ~lah, yaiku
adeging Langit Ian gume~ni Bumi, kala-
V wan dhawuhe, banjur manawa Panjeneng-
ane nimbali sira kabeh, sapisan bae saka
Bumi, ing sanalika iku uga sira kabeh padha
metu tangi urip maneh saka kubur! Wamin aayaatihii an taquumas samaa-u
wal-ardhu bi-amrih, tsumma idzaa da'aa
kum da'watam minal ardhi idzaa antum
takhrujuun.
26. Lan mung KagungaNe Allah piyambak

V sakabehing kang kumelip ana ing Langit-
Langit Ian Bumi, kabeh padha tundhuk
Walahuu man fissamaawaati wal ardh,
marang PanjenengaNe. kullullahuu qaanituun.
27. Lan PanjenengaNe kang miwiti nitah-

ake makhluk banjur ambalekake ngunpake
man!!h, iku luwih gampang mungguhing
. / Allah. Lan PanjenengaNe Kagungan sifat
V kang luwih luhur ana ing Langit Ian Bumi.
Lan PanjenengaNe iku Maha Gagah Prakosa,
Maha Wicaksana. Wa huwalladzii yabda-ul khalqa tsumma
yu'iiduhuu wahuwa ahwanu 'alaihi wa
lahul matsalul a'laa fissamaawaati wal
ardh, wa huwal 'aziizul hakiOO.
Sawijining sanepa kang ana ing du-

madine manungsa ambuktekake Gusti
Allah iku Sawiji.
28. PanjenengaNe andamel upama tumrap
sira saka jenis awakira, yaiku: Apa sira se-
neng anduweni sakuthu-sakuthu saka sawe-
nehe batur tukon lanang1.lan wadon, ana ing
bandha utawa barang kang wus Ingsun reze-
kekake marang sira, banjur sira Ian wong
mau padha sekuthon ana ing bandha mau?
Ing mangka sira kuwatir marang batur tukon
lanang Ian wadon mau melu campur ngla- Dharaba lakum matsalam min anfusi-
kokake bandpa mau, kaya anggonira kuwatir kum hal lakum moo maa malakat
marang sapepadhanira kang mardika. Lan aimaanukum win syurakaa-a fIi maa
razaqnaakum fa-antum fiihi sawaa-un
kaya mangkono Ingsun nerangake Ayat- takhaafuu nahum kakhiifatikum aruu-
Ayat tumrap wong kang anduweni 'aka!. sakum, kadzaalika nufashshilul aayaati
liqaumiy ya'qiluun.
'70£
29. Sanyata wong-wong kang musyrik

padha manut hawa nafsune ora kalawan
pangertian. Ora ana kang bisa nuduhake
marang wong kang disasarake dening Allah,
Ian marang dheweke padha ora ana kang Balit taba'al ladziina zhalamuu ahwaa-a
bisa mitulungi. hum bighairi 'ibn, famay yahdii man
adhallallaah, wamaa lahum min naa-
shiriin.
Miturut fitrahe manungsa iku Agama-

ne Tauhid (iman yen Gusti Allah iku
Sawiji).
30. Sira Muhammad 91adhepna wajahira
marang Agamane Allah kalawan ikhlas,
fitrahe Allah 755) kang PanjenengaNe wus
andamel para manungsa iku ora bakal ganti
maneh pranatane Allah tumrap' titahe. Kang
mangkono iku Agama kang bener, ananging
akeh-akehe manungsa ora padha mangerti.
Fa-aqim wajhaka liddiini haniifaa, fithra-
tallaahil latii fatharannaasa 'alaihaa,
laa tabdiila likhalqil. laah, dzaalikad
diinul qayyim, walaakinna' aktsaran
naasi laa ya'iamuun.
31. Saran a bali dhedhepe tobat marang

PanjenengaNe, Ian tawakkal ing Panjeneng-
aNe sarta nindakake Shalat, Ian aja dadi
golongane wong kang padha'musyrik.
Muniibiina ilaihi wattaquuhu wa aqii-
mush shalaata walaa takuunuu minal
musyrikiin.
32. (Kang ora Agama Tauhid) yaiku saka

golongaNe wong-wong kang padha ambedak-
bedakake ana ing Agamane manut hawa
nafsune, sarta dheweke padha pepisahan
dadi pirang-pirang golongan, saben-saben
Minai ladziina farraquu diinahum wa
golongan padha marem marang Agamane kaanuu syiya'aa, kuDu khizbim bimaa
dhewe-dhewe. ladaihim farihuun.
755). Fitrah Allah, ingkang kakersakake Allah nyipta manungsa punika sampun naluri (instinctive)
ngagama tauhid (nyawiiekakim Ian bekti dhedhepe ing Allah piyambak). Dene manawi wonten
manungsa boten ngagami tauhid punika nama boten limrah UtaWl boten angetrepi tumitanin&
titah wonten ngalam Donya, lantaran punapa? Jalaran pengaruh hawa nafsu Ian faktor weweng-
kon.
787
Sifat-sifate manungsa kang cinacad.

33. Lan manawa manungsa iku kataman
kasusahan, dheweke banjur padha nyenyu-
wun marang Pangeran kalawan padha dhe-
dhepe ing PanjenengaNe, nuli manawa Pan-
jenengaNe wus paring rahmat marang dhe-
weke. dumadakan sagolongan saka wong-
wong mau padha nyakuthokake marang
Wa-idzaa massan naasa dhurrun da'au
Pangerane. rabbahum muniibiina ilaihi tsumma
idzaa adzaaqahum minhu rahmlltan idzaa
fariiqum minhum birabbihim yusyrikuun.
34. Sahengga dheweke ngingkari marang

rahmat kang wus Ingsun paringake tumrap
dheweke, mara sira padha seneng-senenga
Liyakfuruu bimaa aatainaahum, fatamat-
ana ing kakafiran iku, ing mengko sira bakal ta'uu, fasaufa ta'lamuun.
mangerti akibate tumindakira.
35. Utawa apa Ingsun wus tau nurunake

katerangan marang wong-wong iku, kang
kena dipaham manawa nyakuthokake (mu-
syrik) ing Allah iku kena ? 756)
Am anzalnaa 'alaihim sulthaanan fahuwa
yatakallamu bimaa kaanuu bihii yusy'
rikuun.
36. Lan manawa Ingsun paring rahmat

marang manungsa, dheweke padha bungah-
bungah kalawan rahmat mau, dene manawa
kataman bebaya kang nyusahake kagawa
saka barang kang ditindakake dening ta'ngan- Wa-idzaa adzaqnan naasa rahmatan fari-
tangane, dumadakan dheweke padha pedhot huu bihaa, wa-in tushibhum sayyi-atum
pangarep-arepe saka rahinating Allah. bimaa qaddamat aidiihim idzaa hum
yaqnathuun.
37. Apa wong-wong mau durung sumurup

yen sanyata Allah kang anjembarake rezeki
V Ian ngrupegake marang wong kang dadi ka-
parenging karsaNe? Sanyata kang mangkono
mau temen dadi tandha yekti tum rap kaum
kang padha iman. 757)
756). Boten kenging babar pindhah. sabab musyrik punika dosa ingkang boten saged dipun apunten
dening Allah.
757). Saestunipun manawi manungsa punika kersa tepa selira menggalih adhedhasar sosiologis, bilih
bebrayaning manungsa punika sami dene sumendhe lan sami-sami ambetahaken biyantu satung-
gal dhumateng sanesipun. Hikmahipun ingkang dumados dening takdiring Pangeran, wonten
ingkang pinaringan jembar rezeki. wonten ingkang nembe kasrakatan rezekinipun. punika
sampun fitrah Allah Ian dados Sunnatullah utawi pr.::natan 'alami ingkang ajeg ubenging nasib
ing cakra panggilingan, gilir gumantos mutlak wonten astaning Allah SWT. Bageaning manungsa
wajib ikhtiyar sarana 'akal budidaya, jiwa Ian raga kita tohaken, insya Allah, Gusti Allah ing-
kang Maha Adll,---Maha 'Asih, badhe maringaken margi leres Ian gampil. Wosipun manungsa
ngupaya, Allah ingkang namtokaken!
788
Awalam yarau annallaaha yabshuthur

rizqa limay yasyaa-u wa yaqdir, inna fii
dzaalika la-aayaatil liqaumiy yu'minuun.
38. Muhammad, sira menehana apa mes-

thine marang sanak sadulurira, marang wong
miskin Ian marang wong kang pinuju lelu-
ngan kaentekan sangu, kang mangkono iku
luwih becik tumrap wong-wong kang ngarep-
arep karidhane Allah, Ian wong-wong mau
kang padha begja. Fa-aati dzalqurbaa haqqabuu wal mis-
kiina wabnas sabiil, dzaalika khairul
lilladziina yuriiduuna wajhallaabi wa
ulaa-ika humul muflihuun.
39. Lan bandha rib a 758) kang sira weneh-

ake kang perlune supaya nambah akehe
bandhanira kalawan bandhane manungsa,
temen bandha mau ora nambah mungghuing
Allah. Ananging Zakat kang sira wetokake
amrih karidhaning Allah, mangka wong-
wong mau kang padha begja. Wamaa aataitum mirribal liyarbuu fii
amwaalinnaasi falaa yarbuu 'indallaah,
wamaa aataitum min zakaatin turii-
duuna wajhallaahi fa-ulaa-ika humul
mudh'ifuun.
J
,
40. Allah kang nyipta ing sira banjur pa-
ring rezeki, PanjenengaNe banjur mateni
ing sira, banjur nguripake sira maneh. Apa
ana antarane sakuthu-sakuthu sesembahanira
kang bisa gawe sawiji barang (hhanan) kaya
mangkono iku? Maha Suci Allah Ian Maha
Luhur saka brahala kang padha disakuthok-
Allaahul ladzii khalaqakum !summa ra-
ake. zaqakurn !summa yumiitukum !summa
yuhyiikum, hal min syurakaa-ikum may
yaf'alu min dzaalikum min syaii', sub-
haanahuu wata'aalaa 'ammaa yusyrikuun
Apa pituwase tumindak becik Ian ala?

41. Wus nyata lahir karusakan ana ing ,-~..;;tL:(;:fy't.,,{jtJ.~t:ii~-(\
Dharatan Ian ana ing Lautan kagawa saka r t1~ ~
758). Riba maksudipun tambahan, utawi satunggaling hadiyah, paweweh sapiturutipun. Dados mak-
suding Ayat punika anerangaken bilih satunggaling hadiyah ingkang kacaosaken tiyang sanes
supados tambah-tambah kauntungan (kas'..tgihan). punika boten pikantuk ganjaran menggahing
Allah; dene ingkang kacaosaken ing ngasanes minangka Zakat utawi Sedhekah punika badhe
nampi lelintu ganjaran ingkang matikel-tikel saking ngarsaning Allah ingkang Maha Sugih. tur
Maha Asih. Makaten suraosing Ayat: 39 ·40 kasebat. wallaahu a'lam bissawab! (Amung Allah
piyambak ingkang Ngawuningani saleresipun!).
789
Surat 30 AR RUUM (BANCSA RUMAWI) Juz 21
barang (kahanan) kang padha ditindakake

dening tangan-tanganing manungsa, jalaran
Allah karsa ngicipake marang wong-wong
mau sawenehe siksa sabab dosa kang wus
padha ditindakake, muga-muga wong-wong
Zhaharal fasaadu fil barri wal bahri bi-
mau padha bali menya~g dalan kang bener. moo kasabat aidinnoosi liyudziiqahum
ba'dhal ladzii 'a~iluu la'allahum yar-
ji'uun.
42. Dhawuha sira Muhammad: "Sira

padha lumakua ana ing Bumi, nuli andelenga
kapriye wekasane wong-wong jaman biyen
kang akeh-akehe padha musyrik?
Qui siiruu fit ardhi fanzhuruu kaifa
kaana 'aaqibatul ladziina min qabl,
koona aktsaruhum musyrikuun ..
43. Banjur sira Muhammad, ngadhepna

wajahira marang Agama kang haq, kalawan
Islam, sadurunge teka dina Qiyamat kang
wus ora kena katolak U1aneh saka ngarsaning
Allah. Ana ing dina iku wong-wong mau Fa-aqim wajhaka liddiinil qayyimi min
padha pepisahan, ana kang mlebu Suwarga qabli ay-ya'liya yauniu~. laa maradda
Ian ana kang nyemplung Neraka. lahuu minallaahi yauma-idziy yashshad-
da'uun.
44. Sapa kang kafir, mangka kakafirane
J mau dadi tanggungane awake dhewe, Ian

sapa kang nindakake laku becik, temen
manfa'at tumrap awake dhewe, yaiku bakal
nyadhiakake ganjaran ing Suwarga. Man kafara fa'alaihi kufruh, waman
'amila shoolihan fali-anfusihim yamha-
duun.
45. Jalaran Pan jenengaNe Allah karsa ang-

ganjar wong-wong kang padha iman Ian
nindakake laku becik saka kanugrahaNe.
Sanyata PanjenengaNe iku ora rena marang
wong kang padha kafir. Liyajziyal ladziina aamanuu wa 'amilush
shaalihooti min fadhlihii innahuu laa
yuhibbul kaafiriin.
Nyatitekake ' Alam nambahi kayakin-

an marang Allah SWT.
46. Lan sawenehe tandha yekti Kakuwa-
saNe Allah, PanjencngaNe ngutus angin
790
kang nyenengake,759) Ian PanjenengaNe

karsa paring rahmat sira kabeh, Ian supaya
prahu lumaku kalawan dhawuhe Ian supaya
sira kilbeh ngupaya kanugrahaNe, Ian muga-
muga sira kabeh padha syukur. 760)
Wamin aayaatihii ay-yursi!ar riyaaha mu-
hasysyiraatiw wa liyud~iiqakum mir rah-
matihii wa litajriyal fulku hi-amrihii
walitahtaghuu min fadhlihii wa la'aI-
lakum tasykuruun.
47. Lan temen Ingsun wus ngutus para

Utusan sadurungira Muhammad marang
kaum-kaume. Para Utusan iku nuli rawuh
marang wong-wong mau kalawan ngampil
katerangan kang nyata. 761 ) Ingsun nuli
nyiksa marang wong kang padha tumindak
dosa. Lan temen Ingsun mesthi nulungi Walaqad arsalnaa min qablika rusuIan
wong kangyadha Mu'min. i!aa qaumihim fajaa-uuhum hi! bayyi-
naati fantaqamnaa minal ladziina ajra-
muu, wa kaana haqqan 'alainaa nashrul
mu'miniin.
48. Allah kang ngutus angin, banjur

ngobahake mega, PanjenengaNe banjur anje-
reng mega mau ana ing Langit miturut kang
dadi kaparenging karsaNe. Lan Panjeneng-
aNe andamel mega mau pisah-pisah, sira
759). Inggih punika angin ingkang anggiring nglempakaken mendhung ing wusana lajeng jawah.
Jawah punika minangka paring rahmating Allah kalayan tuwuh Ian semlning tetuwuhan, ing
sabin, pakebonan, sarta pangenan patemakan raja kay a (ranch). Inggih jawah punika ingkang
nyebabaken wontening bengawan, telaga Ian tuban ingkang dados sumber kakiyataning 'aiam-
ipun hydrology kangge tenaga energi listrik Ian irigasi, sarta dados papan endah kagem pariwi-
sata Ian sanes-sanesipun.
760). Dhawuhing Allah dhumateng angin nyebabaken mlampahing baita layar punika rahmat Ian izin-
ing Pangeran ingkang Murbeng Jagad, makaten ugi paring 'akaling manungsa, lajeng saged damel
mesin-mesin baita, kangge lelayaran komoditi sarta industri antar N egari, sarta damel baita pe-
siar Ian baita olah raga, makaten ugi baita perang sapiturutipun. Punika sadaya manungsa wajib
suka syukur ing Allah ngathah-ngathahaken damel kaadilan sosial ing sasami"\Sami, saekapraya
ing babagan ekonomi, kabudayan sarta, nyantosakaken Da 'wah Agami, supaya ngagesangan
taqwa saged nyata wuiud, ngrembaka saindhenging Jagad Raya.
Allah SWT anitahaken angin sanget ageng pigunanipun, kados kateranganipun Dr.Ir. Ha-
mono Djoj odihardjo , Kepala Pusat Teknologi Dirgantara Lembaga Peneranga" Ian Antariksa
Nasional, wonten sangajenging musyawarah 100 ahli dirgantara, ing Bandung-Indonesia. bilih
energi angin sampun ewon tahun sacara tradisional dipun manfa'ataken baita layar Ian kipas
kincir angin. Sedasa ta);lun kapengker, fig Indonesia sampun ngrembakakaken teknologi kon-
versi energi angin sawatawis tambah majeng, inggih punika saged kangge nuwuhaken tenaga
listrik, petanen, pompa toya Ian sanes"\Sanesipun. Ugi ing Negari Thailand kanea tani ing pesisir-
an angginakaken kincir angin kangge tambak-tambak damel sarem ageng"ilgengan. Salajengipun
Dr. Harijono anerangaken bilih kamempengan panelitian Ian teknologi konversi energi angin
ing antawisipun kawiwitan ing institut Teknologi Bandung, Indonesia. (K.R. tanggal17 Mulud
1911).
761). Jejer Ian kuwajiban pokok para Andika Rasul punika ngampil sesuluh Ian tuntunan Syari'at
Agami (Pematan ingkang damel wilujenging Masyarakat' adhedhasar Wahyu ILahy). Panampi-
ning manungsa warni kalih, wonten ingkang irnan Ian ibadah sarta amal shalih, wonten ugi ing-
kang maiben, ngiwi-iwi Ian njarak maksiyatan sarta damel karlsakan, ing wusana nuwuhaken
gejolak Ian gendraning masyarakat ing Donya, inggih punika siksaning Allah dhumateng ingkang
sami lampah begasakan Ian dosa, langkung-Iangkung siksa ing Akherat benjing tambah awrat tur
langgeng. Makaten menggah suraosing ayat: 44 - 49 ing kasebat.
791
banjur sumurup udan mem saka sela-selane.

Banjur manawa Panjenenga~e nibakake
udan mau marang kang dadi kaparenging
karsaNe saka para kawulaNe, dumadakan
wong-wong mau padha bungah-bungah.
Allaahul ladzii yursilur riyaaha fatu-
tsiiru sahaaban fayabsuthuhuu fissamaa-i
kalia yasyaa-u wa yaj'aluhuu kisafan
fataral wadqa yakhruju min khilaalili,
fa-idzaa ashaaba biliii may yasyaa-u
min 'ibaadihii idzaa hum yastabsyiruun.
49. Ing mangka wong-wong mau ing sa-

durunge udan diturunake, dheweke padha
nglokro.
Wa-in kaanuu min qabli ay-yunazzala

'alailiOO min qabliliii lamublisiin.
Akeh bukti kakuwasaNe Allah SWT
nguripake wong-wong mati, Ian kaha-
nane para manungsa besuk ing dina
Qiyamat.
50. Lan sira padha nyatitekna tilas-tilas
rahmating Allah, kapriye PanjenengaNe
nguripake, Bumi sawuse matine. Sanyata
Pangeran kang kuwasa nguripake Bumi iku,
kuwasa nguripake wong-wong kang wus
padha mati. Lan PanjenengaNe iku kuwasa
ing ngatase kabeh barang. Fanzhur ilaa aatsaari rahmatillaahi kaif a
yuhyil ardha ba'da mautihaa, inna dzaa-
lika lamuhyil mautaa, wa huwa 'alaa
51. Lan manawa lngsun ngutus angin,

kang panas utawa kang adhem tumrap te-
tanduran, banjur wong-wong iku sumurup
tetandurane dadi kuning (garing), temen
sawuse sitmurup mangkono iku dheweke Wala-in arsalnaa riilian fara-auhu mush-
banjur padha mungkiri ing kani'matane farrallazhalluu moo ba'diliii yakfuruun.
Allah.
52. Mangka satemene sira Muhammad, ora

kuwasa aweh pangrungu marang wong-wong
kang mati, Ian ora kuwasa andadekake
wong-wong budheg bisa ngrungokake pang-
ajak, manawa wong-wong mau padha ma- Fa-innaka 1:IlI tusmi'ui mautaa walaa
tusmi'ush shummad du'aa-a idzaa wallau
lengos ngungkurake. 762) mudbiriin.
762). Gusti Allah nyamekakel_ .lyang kafir kados t{Yang pejah utawi tiyang budheg; tegesipun boten
saged mireng piwucal sae, inggih punika Agami ingkang dipun Dakwahaken para 'Andika RasuI,
utawi para Muballlgh ing zaman modem sarana Radio, TV Ian pementasan fragmen. sarta nama
kapitunan ageng Da'wall Islamiyall ingkang sampun dipun darnel mayar Ian ngremenaken
punika boten angsal tanggap sasmita! Makaten suraosing ayat 50 - 54. wallaallu a'lam.
792
53. Lan sir'a Muhammad, dudu kang ku-

~asa aweh pituduh marang wong-wong
ang wuta (atine) saka kasasare, ora liya
'\( :
sira bisa aweh pangrungu iku kajaba marang
• wong kang padha iman ing ayat-ayatlngsun, Wamaa anta bihaadll 'umyi 'an dhalaa-
Ian wong-wong iku padha sumarah marang latihOO, in tusmi'u illali may yu'minu
Allah. bi-aayaatinaa fahum muslimuun.
54. Allah, hiya PanjenengaNe kang anitah-

ake sira kabeh saka barang kang apes (mani),
nuli sawuse apes iku PanjenengaNe andamel
kuwat, banjur sawuse kuwat iku Panjeneng-
aNe andame1 apes maneh Ian pikun. Panje-
nengaNe nitahake barang kang dadi kapa-
renging karsaNe, Ian PanjenengaNe iku Allaahul ladzii khalaqakum min dhu'fin
Maha Uninga, Maha Kuwasa. tsumma ja'ala moo ba'di dhu'fin quWwa-
tan tsumma ja'ala moo ba'di quwwatin
dhu'faw . wasyaibah, yakbluqu maa
yasyaa-u wa huwal 'aliimul qadiir.
55. Lan ana ing dina Qiyaniat, wong-wong

)<.ang dosa padha sumpah, yen dheweke
vi' ora padha manggon ana ing Donya kajaba
mung saejam. Kaya mangkono wong-wong
mau padha diengokake saka haq. Wa yauma taqullmus saa'atu yuqsimul
mujrimuuna maa labitsuu ghaira saa'ah,
kadzaalika kaanuu yu 'fakuun.
56. Lan wong-wong kang diparingi ilmu

Ian iman padha ngucap: "Temen sira kabeh
manggon ana ing Donya (ana kuburan) iku
v miturut katetepaNe Allah (ana kitabe) sa-
hingga dina ditangekake saka kuburan (Qi-
yamat), lah hiya dina iki dina Qjyamat,
ananging sira ora padha mangerti! Wa qaalal ladziina uutul 'i1ma wal ii-
maana laqad labitstum fii kitaabillaahi
i1aa yaumil ba'tsi fahaadzaa yaumul
ba'tsi walaakinnakum kuntum laa ta'-
lamuun.
J 57. Mangka ing dina iku; wus ora maedahi

maneh wong-wong kang padha nganiaya nga-
turake 'udzure, Ian dheweke ora oleh kalong-
garan kanggo tobat maneh!
Fayauma-idzil laa yania'ul ladziina zha-
lamuu ma'dziratuhum walaa hum yusta'-
tabuun.
793
Padha memikira tamsil ibarat (sane-

pan) ing Quraan.
58. Lan temen Ingsun wus andamel sa-
kabehing sanepan marang para manungsa ana
ing Quraan iki, Ian temen manawa sira Mu-
hammad nekakake sawijining Ayat marang
wong-wong mau, dheweke kang padha
kafir ngucap: "Boten sanes panjenengan
sadaya para Rasul punika, kajawi sami damel Walaqad dharabnaa linnaasi fii haadzal
palsu tur lepat". qnr-aani min kum matsai, wala-in ji'ta-
hum bi-aayatil liyaqnulannal ladziina ka-
famu in antum illaa mubthiluun.
59. Kaya mangkono Allah nutup ati-atine

wong-wong kang ora padha ngerti".
Kadzaalika yathba'ullaahu 'alaa quluubil
ladziina Iaa ya'lamuun.
60. Sira Muhammad disabar! jalaran sa-

nyata janjiNe Allah iku bener, Ian aja pisan-
pisan wong-wong kang ora padha yakin iku
mamangake ing sira.
***).
Fashbir inna wa'dallaahi haqqnw walaa
yastakhiffannnakalladziina laa yuu-
qinuun.
***). Panutuping katerangan ingkang wigatos interkorelasi (sesambetan ingkang sababag tandhing)
ing antawisipun surat Ar Ruum kalayan surat Luqman, ing antawisipun makaten:
1. Wonten ing surat Ar Ruum, Gusti Allah anerangaken bilih manungsa punika tetep
manungsa, inggih punika, manawi kalegan angsal rezeki kathah malah tumindak musyrik;
nenuwun dhumateng kuburan Ian tosan sarta kayu aji ingkang kaanggep malati tambah nyrem-
peng, ngantos kesupen anak simah! Nanging manawi kasrakat gesangipun, lajeng sumarah ing
Allah. Dene ingkang leres iangkep Ian bares, punika manawi kasrakatan lajeng ikhtiyar sakiyat-
kiyatipun Ian sumarah ing Allah, lan benjing manawi hasil ucul saking bebaya utawi angsal
kalenggahan inggil, kedah syukur ing Allah, inggih punika boten musyrik, tllmbah kathah amal
shalehipun, sarta tambah sae bebudenipun! Manawi wonten surat Luqman, dipun damelaken
conto, inggih punika manungsa kenging bebaya ing tengah Samudera, Ian kadospundi sasampun-
ipun wUujeng dumugi dharatan ing griyanipun!
2. !ng surat Ar Ruum kasebataken bilih ing salebeting Quraan punika kathah tamsil
ibarat utawi tepa Palupi ingkang wigati, manungsa ingkang kaparingan ratio (akal fikiran) kedah
saged tanggap sasmita piyambak. lngkang makaten wau boten namung bab filosofis, kajiwan
kemawon, ugi pola pemikiran ekonomi, politik, sarta kaamanan kathah kasebar wonten se-
jarahing para Panutan, para Andika Nal:!i lan Ahli Pikir (Hukama') kados dene Luqman AI
Hakiim. Dene ing surat Luqman namung isyarat kemawon!
794
Surat 31 LUQMAN Juz 21
LUQMAN
kawahyokake ana ing Madinah. Tumurun sawuse Isurat Ash Shaffaat.

Maha Asih.
1. Aliif Laam Miim (Hamung Allah pri·

Alif Laam Miim.
2. Surat iki Ayat-Ayating Kitab Quraan

kang wicaksana.
Tilka aayaatu\ kitaabil hakiim.
3. Dadi pituduh Ian rahmat tum rap wong

wong kang padha tumindak becik.
Hudaw wa rahmatallil muhsiniin.
4. Yaiku wong-wong kang padha nindak-

ake Shalat Ian aweh Zakat Ian dheweke pa-
dha ~yakin marang anane dina Akherat.
A1ladziina yuqiimuunash shalaata wa

yu'tuunaz zakaata wahum bi! aakhirati
hum yuuqinuun.
) 5.Wong~wong. mau padha oleh pituduh

V. saka ngarsaning PangeraNe, nalika ana ing
Donya, Ian dheweke iku ana ing Akherat
padha oleh kabegjan!
U1aa-ika 'alaa hudam mir rabbihim wa
ulaa-ika humul muflihuun.
795
6. Lansawenehingmanungsa, ana kang

tuku crita. kang ngayawara, . perlune kanggo
nyasarake .saka AgamaNe Allah tanpa ilmu,
sarta ngalap Agamane Allah iku kanggo ge-
guyon. Wong-wong mau tetep kapatrapan
siksa kang nginakake.
Wa minan naasi may yasytarii lahwal
hadiitsi liyudhilla 'an sabiilillaahi bi-
ghairi 'iIm, .wa yattakhidzahaa huzuwaa,
ulaa-ika lahum'adzaabum muhiin.
7. Lan manawa Ayat~AyatIngsun kawa-

cakake marangdheweke,banjur padha ma-
lengos kalawan gumedhe, kaya-kaya ora
krungu Ayat-Ayaf mau, Ian· kaya-kaya ku-
pinge loro ana tutupe. Dheweke bebungahen Wa-idzaa tutlaa 'alaihi aayaatunaa wallaa
kalawan siksakangnglarani. mustakbiran ka-a1lam yasma'haa ka-anna
fii udzunaihi waqraa, fabasysyirhu bi-
'adzaabin aliim.
8. Satemene.· wong"wong kang iman Ian

nindakake laku becik, temen dheweke
bakal anduweni Suwarga Na'im (kang tansah Innalladziina aamanuu wa 'amilush shaa-
kebak ing kani'matan) lihaati lahum jannaatun na'iim.
9. Ana ing kono dheweke padha lang-

geng, janjine Allah·iku bener, Ian Panjeneng-
aNe iku kang Maha· Gagah Prakosa, Maha Khaalidiina fiihaa, wa'dallaahi haqqaa,
Wicaksana. wa huwal 'aziizul hakiim.
10. PanjenengaNe kang wus anitahake ~Jgt4~:;~;1~~9;!lt~ _'a

Langit-Langit tanpa saka, kang wus padha
sira sumurup~, Ian PanjenengaNe kang nan- ~"v r"" "...
T~·· r~·! 1. . . . It'" ...... -:: •...
1!,,)~~~...,J~~ ~ ~!V
cepake Gunung-Gunung ana ing Bumi, su-
paya oraganjang-ganjingkarosira, sarta
nyebar ana ing Bumi mau sawarnaning ge-·
ri;
,~~f~~r~I$[:lr:;
gremet, .yaiku manungsa Ian kewan. Lan o~..J
Ingsun nurunake banyu udan saka Langit,
mangka Ingsun nuli nuwuhake ana ing Bumi Khalaqas samaawaati bighairi 'amadin
kono sawarnaning thethukulan kang becik- taraunahaa wa alqaa fiI ardhi rawaasiya
becik an tamiida bikum wa batstsa fiihaa min
kulli daabbah, wa anzalnaa minas samaa-i
. maa-an f3-ambatnaa fiihaa min kulli
zaujin kariim.
796
11. Lah hiya iki titahe Allah, mara tuduh-

na marang [ngsun, apa kang wus digawe
19;5~t~fir~)At~t~-"
dening pangeran-pangeranira saliyane Allah?
Sanyata wong-wong kang nganiaya iku a~a
: iiJJ:-.;J~t~ •
ing sasar kang nyata.
Haadzaa khalquUaahl fa-arounD maadzaa
khalaqal ladziina min duunih, balizh
zhaalimuuna iii dhalaalim mubiin.
Nasihat Luqman al Hakiim marang

putrane.
12. Lan temen Ingsun wus paring kawicak- ~ :J.,l;ltc:jt~r~~l ZS ."
sanan marang Luqman, yaiku nasehat ma-
. rang putrane: "Sira mujia syukur marang ~~t~;it~:;·~~t3~~
Allah, jalaran sapa kang syukur, sanyata
ganjaran anggone syukur iku tumrap awake o~
dhewe, Ian sapa kang kafir satemene Allah
iku Maha Sugih, Maha Pinuji". Walaqad aatainaa luqmaanal hikmata
anisykur liUaah, wamay yasykur fa-inna-
maa yasykuru linafsih, waman kafara
fa-innallaaha ghaniyyun hamiid.
13. Lan nalika Luqman ngucap maneh

/ marang putrane, yaiku mituturi: "He anak-
V ku! sira aja nyakuthokake marang Allah,
jalarah syirik iku temen aniaya kang gedhe".
Wa-idz qaala luqmaanu libnihii wahuwa
ya'izhuhuu yaa bunayya laa tusyrik
biUaah, innasy syirka lazhulmun 'azhiim.
14. Lan Ingsun wasiat marang manungsa, W~,,",~~~G~jtr-~:; -,~

supaya gawe becik marang wong tuwane
loro, Biyunge wus ngandhut dheweke ka-
lawan lemes tambah-tambah lemes, Ian di-
~sr.a~t~~\&a ~:';l~J~
sapih sawuse rong tahun. Sira mujia syukur o~~t~t
marang Ingsun, Ian rna rang wong tuwanira
lora. Mung marang Ingsun panggonan bali.
Wawashshainal insaana biwaaIidaihi ha-
malat·hu ummuhuu wahnan 'alaa wahnin
wa fishaaluhuu 'aamaini anisykur Iii wa
liwaalidayya i1ayyal mashiir.
15. Lan manawa wong tuwanira lora iku

printah supaya nyakuthokake lngsun, kang
sira ora anduweni ilmu ana ing bab iku,
poma dipoma sira aja manut marang sakaro-
he. Lan sira ngrewangana wong tuwanira
loro iku ana ing Donya kalawan becik-becik,
lan, sira manuta dalane wong kang bali ma-
rang ngarsanIngsun, banjur marang ngarsan-
797
Iligsun sira kabeh bakal disowanake, nuli Wa-in jaahadaaka 'alaa an-nusyrika bii
Iligsun paring warta marang sira ing barang maa laisa laka bihii 'ilm, falaa tuthi'hu-
maa fiddun-yaa ma'mufaa, wattabi' sa-
kang padha sira tindakake. billa man anaaba ilayya marji'ukum fa-
unabbi-ukum bimaa kuntum ta'maluun.
16. Nasehati Luqman: "He anakku! sana-

jan 'amal iku mung saboboting wiji sawi,
'J. satta samano cilike,. banjur kaurug ana sa-

jeroning Langit-Iangit utawa Sumi, temen
\ Allah bakal nekakake 'amal mau. Sanyata
Allah iku· kang Maha Alus, Maha Wasp ada.
763)
Yaa bunayya innahaa in taku mitsqaala
habbatin min khardalin fatakun fii
shakhratin au fissamaawaati au iii ardhi
ya'ti bihallaah, innallaaha lathiifun
khabiir.
, 17. He, anakku! sira nindakna Shalat, Ian

printaha kabecikan, Ian nyegaha laku ala,
Ian disabar marang cecoba kang ngenani sira.
Sanyata kang mangkono iku kalebu golong-
an luwih teteping perkara kang diwajil;>ake
Yaa bunayya aqimish shalaata wa'mur
dening Allah.
bil ma'muii wanha 'anil munkari washbir
'alaa maa ashaabaka, inna dzaalika min
'azmil umuur.
18. Lan poma sira aja malengosake pipi-

nira saka manungsa, kaya kalakuane wong
gumedhe, Ian siraaja lumaku ana ing Bumi
kalawan umuk <semangkean). Satemene
Allah iku ora remen marang kabeh wong
Walaa tusha"ir khaddaka Iinnaasi walaa
kang umuk tur kumalungkung! tamsyi iii ardhi marahaa, innallaaha laa
yuhibbu kulla mukhtaalin fakhuur.
19. Lan sira padha diprasaja ana ing luma-

ku Ian sapolah-bawanira, 764) Ian nglirihna
suwaranira. Satemene ala-alaning suwara iku
suwaraning kuldi". .
763). Maksudipun Allah Maha Alus punika ilmu Allah sarwa nglirnputi ing samudayaning kawonten-
an. dumugining satunggaltng ron dhawah saking witipun Allah Nupiksa. Makaten ugi Maha
Wicaksana punika Allah tansah ngrengkuh sadaya gumelarin·g· 'Alam Jagad Raya supados tetep
kekah dinamis anyrambahi kemakmuranipun sadaya titah ing ngarsapada.
764). Prasaja ing lampah Ian tindak tanduk. muna Ian muni punika satunggaling watak ksatriya ing-
kang sarwa bares. beres Ian jujur. Manawi lumampah boten rikat gentayangan Ian boten ngiemet
sajak kesed. dad os sar.wa samadya utawi tengah-tengah. A:nggulawenthah putra wiwit alit
saking guwagarba lbu saged dhidhikan prasaja punika dipunwiwiti dening Ibunipun langkung-
langkung. Benjing manawi sampun dungkap badhe mishh amor kanca-kancanipun ing Taman
Kanak-Kanak; lbu-Bapa lan Guru kedah sesarengan ngrembakaken dhidhikan prasaja (bares.
beres lan jujur) punika. Supados benjing manawi sampun dewasa wonten Pawiyatan Luhur
(Universitas utawi Institut) sampun santosa fondasi watakipun. inggih makaten pimika salah
satunggaling metode Ian dedaktik dhidhikan Islam. kados dene nasehatipun Luqman Al Hakiim.
798
Waqshid fii masy-yika wagh-dhudh min

shautika, inna ankaral ashwaati lashautul
hamiir.
Kakuwasaning Allah iku mutlak, Ian
sw,g sapa ingkar bakal katiwasan.
20. Pangand*ane Allah: "Apa sira kabeh ~t:;9~t~tl)1;:;' Zt~~;;;11 -'1-
durung sumurup, yen satemene Allah iku
wus nundhukake tumrap sira kabeh barang .j . ~t'''~~U:i~~~t
.... -'II..r.;:> ... ....
_ ..... !J .it~;t
..>....
........
kang ana ing Langit ian Bumi? Lan Panje-
nengaNe wus anjembarake ni'mate, padha ~§j~~J,r~j~Ci~~\1Jt~
uga kang lahir utawa kang batin. Sawenehe
manungsa ana kang ambantah ana ing Aga-
mane Allah tanpa ilmu, tanpa pituduh,
Ian ora nganggo Kitab kang madhangi!
A1am tara annaUaaha sakhkhara lalrum
maa fis-samaawaati wamaa m ardhi
wa asbagha 'alaikum ni'amahuu zhaa-
hirataw wa baathinah, wa minan naasi
may"yujaadilu fillaahi bighairi 'ilmiw wa
.
laa hudaw walaa kitaabim muniir.

wong-wong iku: "Sira padha manuta ing
Kitab kang wus diturunake dening Allah".
Wong-wong mau padha mangsuli: Satemene
kita bakal manut ing Agama kang padha
ditindakake dening bapak-bapak kita". Pa-
ngandikane Allah: "Apa sanajansyetan Wa-idzaa qiila lahumut tabi'tlU maa an-
ngajak ing bapak-bapakira marang siksaning zalaUaahu qaaluu bal nattabi'u maa
N~raka Sa'ir, tetep arep diturut?"
wajadnaa 'alaihi aabaa-anaa, awalau
kaanasy syaithaanu yad'uuhum ilaa
'adzaabfs sa'iir.
22. Lan sap a kang pasrah jiwa-raga marang

~llah, Ian dheweke nindakake laku becik,
4. /temen dheweke wus nyekeli tali kang wuled.
V Lan mung marang ngarsa dalem Allah pi-
yambak pU!lgkasaning kabeh perkara.
Wamay yuslim wajhahuu ilalIaahi wa

huwa muhsinun faqadis tamsaka bil 'ur-
watil wutsqaa, wa-ilalIaahi 'aaqibatul
umuur.
23.. Lan sapa kang kafir, mangka kakafir-

ane iku aja nganti anjalari susahira Muham-
mad, mungmarang ngarsanlngsun piyambak
panggonan sowane wong-wong mau, Ingsun
banjur anjlentrehake marang dheweke ing
799
barang kang wus padha ditindakake. Sate- Waman kafara falaa yahzunka kufruh,
mene Allah iku Maha Uninga ing barang i1ainaa marji'uhum fanunabbi-uhum bi-
maa 'amiluu, innallaaha 'aliimum bi-
kangana ing sajeroning ati. dzaatish shuduur.
Z.4. Ingsun -togake wong-wong mau seneng-

seneng sadhela, ana ing Donya, Ingsun ban-
jur amisesa wong-wong mau marang siksa Numatti'uhum qaliilan tsumma nadh-
kang abot. tharruhum i1aa 'adzaabin ghaliizh.
25. Lan manawa sira Muhammad andangu

marang wong-wong mau: "Sapa kang nitah-
ake Langit-Langit Ian Bumi?" Temen dhe-
weke bakal padha matur: "Allah". Dhawuha
sira: "Kabeh puji kagungaNe Allah, nanging Wala-in sa-altahum man khalaqas samaa-
akeh-akehe wong iku ora padha mangerti". waati wal ardha layaquulunnaIlaah, qulil
hamdu Iillaahi bal aktsaruhum laa ya'-
qiluun.
26. KagungaNe Allah kabeh barang kang

ana ing Langit-Langit Ian Bumi. Satemene
Allah iku Maha Sugih, Maha Pinuji.
LiIIaahi maa fissamaawaati wal ardh,

innallaaha huwal ghaniyyul hamiid.
77. Lan saupama kabeh wit-witan kang
~
a ing Bumi iku dianggo kalam, Ian Sagara
clianggo mangsine, kanggo nulis pangandika-
Ne Allah, sawuse entek banjur ditambah
pitung Sagara maneh, yekti ora entek pa-
ngandikaNe Allah iku ditulis! Sanyata Allah
iku Maha Gagah Prakosa, Maha Wicaksana.
Walau anna maa fit ardhi min sajaratin
aqlaamuw wal bahru yamudduhuu mim
ba'dihii sab'atu abhurim maa nafidat
kalimaatullaah, innaIlaaha 'aziizun ha-
kiim.
28. Ora ana tumitahira kabeh, sarta ora

ana tanginira saka kubur iku, kajaba mung
kaya dene nitahake badan siji. Sanyata Allah
iku Maha Miarsa, Maha Nupiksa.
Maa khalqukum walaa ba'tsukum i1laa
kanafsiw waahidah, innallaaha samii'um
bashiir.
800
29. Apa sira Muhammad durung sumurup,

yen sanyata Allah nglebokake wengi ana ing
I 'rina, Ian nglebokake rina ana ing wengi.

Lan PanjeneQgaNe nglakokake Srengenge
Ian Rembulan, kabeh padha lumaku nganti
tumeka mangsa kang wus katamtokake?
Lan sanyata Allah iku Maha Waspada ing
kabeh barang kang padha sira tindakake. Alam tara annallaaha yuulijul laila fin-
nahaari wa yuuJijun nahaara fillaili wa
sakhkharasy syamsa wal qamara kuUuy
yajrii ilaa ajalim musammaw wa annal-
laaha bimaa fa'maluuna khabiir.
30. Kang mangkono iku supaya sira padha

sumurup yen sanyata Allah iku Pangeran
) kang haq, 765) Ian sanyata barang kang pa-
dha disembah saliyane Allah iku batal. Lan
sanyata Allah iku Maha Luhur, Maha Agung. Dzaalika bi-annallaaha huwal haqqu wa
anna maa yad'uuna min duunihil baa-
thilu wa annalIaaha huwal 'aliyyul
kabiir.
31. Apa sira Muhammad durung sumurup

yen sanyata prahu lelayaran ana ing Sagara
kalawan kani'mataning Allah, kang saperlu
Pan~engaNe karsa nuduhake marang sira
kabeh saweneh Ayat-Ayate. Sanyata kang
mangkono iku temen dadi tandha yekti Alam tara annal fulka fajrii m hahri
bini'matillaahi liyuriy'akum min aayaa-
tumrap\ wong-wong kang akeh sabare Ian tih, inna m dzaalika la-aayaatil likulli
akeh syukure. shahbaarin syakuur.
32. Lan manawa wong-wong mau katutup

dening alun kang saGunung-Gunung gedhe-
ne, dheweke nuli padha nenuwun marang
Allah kalawan ngikhlasake Agama marang
PanjenengaNe. Bareng PanjenengaNe Allah
wus paring keslametan wong-wong mau bisa
tumeka dharatan maneh, sawenehe wong Wa-idzaa ghasyiyahum maujun kazhzhu-
mau ana kang tetep ana ing dalan kang jejeg, Iali da'awuUaaha mukhlishiina lahud-1liin
yaiku Tauhid, Ian ora ana kang wani nga- falammaa najjaahum ilal barri faminhum
ngasi (ngingkari) marang Ayat-AyatIngsun, muqtashid, wamaa yajhadu bi-aayaatinaa
kajaba wong kang cidra Ian banget kafire. illaa kuUu khattaarin kafuur.
765). Artosipun hamung Allah piyambak Pangeraning Para manungsa ingkan& wajib dipun sembah Ian
dhedhepe ing Panjenenganipun Dzat ingkang Maha-Nyakrawati (n&ereh Jagat raya) &arta Maha
Asih ing kawulanipun sadaya boten pilih kasih. Mirsanana ayat 6 surat Al Hajj.
801
33. He para manungsa! sira kabeh padha

/wedia marang Pangeranira, Ian wedia marang
J dina Qiyamat, kang ana ing dina Bapa wus

ora migunani marang Anake, Ian Anak ora
migunani marang Bapakne. Sanyata janjine
Allah iku bener. Lan panguripan Donya iku
aja nganti nengsemake marang sira, Ian
poma syetan iku· aja nganti ngapusi sira
wani duraka marang Allah.
Yaa ayyuhannaasut taquu rabbakum
wakhsyau yaumal laa yajzii waalidun
'aw-waladihii walaa mauluudun huwa
jaazin 'aw-waalidihii syai-an, inna wa'dal-
laahi haqqun falaa taghurrannakumul
hayaatud dun-yaa, walaa yaghurranna-
kum billaahil gharuur.
34. Sanyata mung Allah piyambak kang 'f:": <r-:.itJ"O:'.","'·i~~t pi - (": . ~ t~ t .'n.
~." .. "fi';;,- ~B'~4IJ 1.:.1"
Kagungan 'ilmune dina Qiyamat, Ian Pan-
jenengaNe kang nurunake udan sarta Panje- t~~G\!J.11J~~~:;;~)SitJ(:;.
nengaNe Nguningani apa kang ana ingpra-
nakaning wong wadon. Lan sawijining badan !s;~"":r'" t"' ." . J·"'rI.j.
r:;:< a.Ll O~,.-.I ~ t~...,. .~ ["'''
.......L~ rI,..j-RJ
u: IJ~W \,.0-,
ora sumurup apa kang bakal dilakoni sesuk,
Ian sawijining badaIt ora sumurup ana ing tl1'" ~
o~~
Bumi ngendi dheweke bakal mati. Sanyata
Allah iku Uninga, Maha Nupiksa.
***). Innallaaha 'indahuu 'ilmu.s saa'ati wa yu-
nazzilul ghaitsa wa ya'lamu maa fiI
arhaam, wamaa tadrii nafsum maadzaa
taksibu ghadaa, wamaa tadrii nafsum
bi-ayyil ardhi tamuutu innallaaha 'a-
liimun khabiir.
/
***). Panutuping katerangan ingkang wigatos wontening interkorelasi (sesarnbetan ingkang wonten
sarnining aneas) antawisipun surat Luqrnan Ian surat As Sajdah kados kasebat punika:
1. Ing SUJ;;lt Luqrnan kasebataken ingkaripun kaurn rnusyrikin dhateng Kitab Quraan, dene
wonten s'tUat As Sajdah kate·rangaken bilih AI Quraan punika es.tu-estu turnurun saking ngarsa
Dalern Gustl Allah SWT. •
2. lng surat Luqrnan ayat 34 kaSebataken bilih wonten 5 (gangsal) bab ingkang ghaib ingkang
namung Allah piyambak ingkang Maha Priksa, rnanawi wonten ing surat As Sajdah anerangaken
tambah wiyar bab-bab ingkang hubungan kalayan kawontenan ghaib, inggih punika ayat 5
durnugi 11 sarta ayat 27 As Sajdah.
802
Surat 32 AS SAJDAH (SUJUD) Juz 21
AS SAJDAH (SUJUD)
Tumuruning wahyu ana ing Mekkah, kajaba ayat 16 tumeka 20
kawahyokake ana ing Madinah. Tumurun sawuse surat AI Mu'minun.
Kalawan asma Allah kang Maha Murah "'lrJt-·'\

.. "It.~..J"
o~.Y fJN~.>
Maha Asih.
BismiIlaahir rahmaanir rahim.
1. Aliif Laam Miim (Hamung Allah pri-

AI· f Laam Miim.
Kitab Quraan dudu gaweane Muham-

mad s.a.w.
2. Kitab Quraan iki diturunake ora ke-
mamangan maneh terang saka ngarsa Dalem
Allah Pangeraning 'Alam Jagad pramudita.
Tanziilul kitaabi laa raiba fiihi mir rabbit
'aalamiin.
3. Ananging wong-wong kang musyrik

padha ngucap: "Muhammad wus gawe-
gawe Quraaan iku!" Sanyata Quraan iku
haq saka ngarsa Dalem Pangeranira, supaya
sira aweh pepeling Ian pangancam marang
kaum kang durung· tahu karawuhan Rasul Am yaquuluu naftaraabu bat huwal
haqqu mir-rabbika lltundzira qaumam
kang aweh pepeling sadurunge. Muga-muga maa ataabum min nadziirim min qabllka
wong-wong iku padha oleh pituduh! la'allabum yahtaduun.
Mangsa diciptane 'AIam Jagad pramu-

dita.
4. Allah kang wus nitahake Langit-Langit
Ian Bumi ·lan barang kang ana ing antarane
kakarone mau ana ing sajeroning enem
mangsa, PanjenengaNe nuli karsa madhepake
803
Iradate marang 'Arsy. Sira kabeh ora duwe

wong kang mitulungi saliyane PanjenengaNe,
sarta ora anduweni kang bisa paring syafa'at
A1laahul ladzii khalaqas samaawaati wal
766) (mitulungi). Apa sira ora ngalap pitut~r ardha wamaa bainahumaa iii sittati
saka Quraan? ayyaamin tsummastawaa 'alai 'arsyi maa
lakum min duunihii miw waliyyiw wala~
syafii', afalaa tatadzakkaruun.
5. PanjenengaNe kang mernata urusan

Malaikat ngampil wahyu saka Langit me-
nyang Bumi, Malaikat mau nuli munggah
marak ing ngarsaNe ana ing sajeroning sadina
. suwene manawa dilakoni saliyane Malaikat
ana sewu tahun kang sira etung nganggo Yudabbirul amra minas samaa-i ilal ardhi
etungan Donya! 767) tsumma ya'ruju ilaihi fii yaumin kaana
miqdaaruhuu alfa sanatim mimmaa ta-
'udduun.
6. Kang mernata urusan mangkono iku,

Pangeran kang Nupiksa sakabehing barang
ghaib, Ian kang kascksen, kang Maha Gagah Dzaalika 'aalimul ghaibi wasysyahaadatil
Prakosa, Maha Asih. 'aziizir rahiim.
Proses tumitahing manungsa ian ang-

gone ditangekake saka kubur besuk
Qiyamat.
7. Panjenengan Dalem kang wus am-

becikake kadadean siji-sijining makhluk kang
~~~t~~:;~~J~&Jt."
r,.
tumitah, Ian miwiti nitahake manungsa saka
lemah (lendhut). o...;.e0-J
Alladzii ahsana kulla syai-in khalaqahuu
wabada-a khalqal insaani min thun.
766). Syafa'at mirsanana ing Bab "Katerangan sawatawis ingkang wigatos murakabi", ing pungkasan-
ing kaca!
767). Urusan ingkang kawogan ngurus wahyu punika Malaikat Jibril a.s. marak rainggah illg panga-
yunaning ngarsa dalern Allah, punika tarnsil ibarat kita manungsa namung saged tanggap sas-
rnita, inggih punika tuwuhing kainsapan, bilih Allah SWT punika Allah punika kagungan depar-
temen Wahyu, departemen Roh, departemen Kasuwargan Ian sanes-sanesipun. Punika boten
ateges Allah boten Kuwaos anylirani ngurus piyarnbak, punika boten. Tanggap sasmita kita
manungsa angsal Berkah ilrnu Tata-Negari utawi teori Administrasi Negari. Kados ing jaman
iurneneng Dalem Sampeyan Dalem Ingkang Sinuwun Kanjeng Sultan Harnengku Buwana I,
utawi Sultan Swargi, 1755 - 1792, satunggal Departemen kaiibahaken dhurnateng satunggaling
Nayaka, manawi ing iaman Republik Indonesia sapunika Menteri. lng jamanipun Kalifah 'Umar
bin Khattab r .a. satunggal Departemen dipun resmekaken nami "Addiiwan al Kaatib" artosipun
manawi iaman sapunika Menteri Sekretaris Negara. Gamblang sanget bilih manungsa manawi
angginakaken kakiyatan kaiiwan (spiritual) intelekipun, saged t~nggap sasmita saking tamsil
ibarat Kitab Suci Quraan, angsal theori ilrnu politik, sarta ilrnu sanes-sanesipun. Kados dene atur
kula ing Purwakl!- kitab AI Huda punika!
804
8. Banjur andamel turuning manungsa

saka mani, yaiku banyu kang apes ina!
Tsumma ja'ala naslahuu min sulaalatim
mim maa-im mahiin.
9. PanjenengaNe nuli nyampumake ka-

dadeane ana ing sajroning pranakan Ian anye-
, / bul rohe ana ing njero kana, sarta Panjeneng-
VaNe banjur andamel kanggo sira kabeh pa-
ngrungu Ian pandeleng Ian ati. Ananging sa-
Tsumma sawwaahu wa natakha fiihi
thithik sira kabeh padha syukur! mir-ruuhihii wa ja'ala lakumus sam'a
wal abshaara wal af-idah, qaliilam maa
tasykuruun.
/10. Lan wong kang padha kafir ngucap:

/'Apa manawa kita wus ajur-mumur musna
V ing lemah, apa hiya kita temen bakal dititah-
ake maneh dadi makhluk anyar?" Sanyata
wong-wong mau ora padha iman bakal so- Wa qaaluu a-idzaa dl;alalnaa fil ardhi
wan ing ngarsaning PangeraNe! a-innaa law khalqin jadiid, bal hum
biliqaa-i rabbihim kaafiruun.
11. Dhawuha sira Muhammad: "Sira ka-

beh bakal dipateni dening Malaikat Maut
(Pati) kang kawogan anjabut nyawanira ka-
beh, nuli marang ngarsaning Pangeranira sira
kabeh bakal padha disowanake!"
Qui yatawaffaakum malakul mautil la-
dzii wukkila bikum tsumma ilaa rabbi-
kum turja 'uun.
Sawijining tat a bandhing antarane

wong Mu'min Ian wong kafir.
12. Lan ndaheba anggone anggegirisi, ma-
nawa samungguha sira sumurup nalika wong-
wong kang duraka nungkulake sirah-sirahe
ana ing ngarsaning Pangerane, dheweke pa-
dha munjuk: "Dhuh Pangeran kawula,
kawula sam pun sumerap Ian mireng, mugi
Paduka mangsulaken kawula dhateng Donya,
Walau taraa idzil mujrimuuna naakisuu ..
kawula tamtu badhe nglampahi kasaenan, ru-uusihim "inda rabbihim, rabbanaa ab-
saestunipun kawula sapunika sampun yakin" shamaa wa sami'naa farji'naa na'mal
shaalihan innaa muuqinuun.
805
13. Lan samungguha dadi keparenging

karsaninIngsun, temen Ingsun paring pitu-
duh marang saben-saben awak, nanging wus
ditetepake putusan siksa saka ngarsanIngsun
yen temen Ingsun bahl ngebaki Neraka Ja-
Walau syi'naa la-aatainaa kulla nafsin
hanam saka jin Ian manungsa kabeh. hudaahaa walaakin haqqaI qaulu minnii
Ia-am-Ia-anna jahannama minal jinnati
wannaasi ajma'iin.
14. Mara padha rasakna siksa iku, jalaran

anggonira padha nglalekake katemune dina-
nira iki. Satemene Ingsun nglalekake sira uga
mara rasakna siksa kang langgeng, jalaran
tumindak kang padha sira tindakake. Fadzuuquu bimaa nasiitum liqaa-a yau-
mikum haadzaa, innaa nasiinaakum wa
dzuuquu 'adzaabal khuldi bimaa kuntum
ta'maluun.
15. Sanyata kang iman marang Ayat-Ayat-

Ingsun, yaiku wong kang manawa dielingake
nganggo Ayat-Ayat mau, dheweke padha
anjungkel sujud 768) Ian maha nucekake
Allah kala wan muji marang Pangerane, Ian
dheweke ora padha gumedhe. nnamaa yu'minu bi-aayaatinal ladziina
idzaa dzukkiruu bihaa kharruu suiiadaw
wa sabbahuu bihamdi rabbihim wahum
laa yastakbiruun.
16. Gegere wong-wong mau padha ninggal-

ake paturone, jalaran arep 'ibadah 769) ma-
c;;~;C);~ ~w:Jtif ~~J~ ~"
rang Pangerane kalawan wedi siksane, Ian o ~)~~~j)\!,~Glj
ngarep-arep rahmaTe, Ian dheweke padha an-
danakake saka sabagean barang kang wus
Ingsun paringake rezeki marang dheweke! Tatajaa faa junuubuhum 'anil madhaa-
ji'i yad'uuna rabbahum khaufan wa tha-
ma'aw wa mimmaa razaqnaahum yun-
fiquun.
768). Para tiyang Mu'min sami suyud, jalaran npherek dhawuhing Allah SWT sarana khusyu' (jatmika
tur hidmat). Pramila dipun sunnataken nindakaken suiud tilawah ing nalika maos utawi mireng
Ayat-Ayat Sajdah, kados dene ing Ayat punika.
769). Piyambakipun sami nglilir saking sarenipun, lajeng wudhu sarta nindakaken Shalat dalu utawi
Shalat Tahajjud. Sholatipun tiyang ingkang prihatos, niyat sowan mirunggan ing wanei sepen,
waneinipun makhluk sarta sadaya 'alam sami sid hem permanem, piyambakipun ruku' Ian sujud
sarana manah ingkang ikhlas, resik sarta ngajeng-ajeng sih-kawelasan sarta pangapuntening dosa
saking ngarsa dalem Allah SWT.
Dhuh para maos swawi katindakna, mbok bilih dhangan ing pcnggalih, insya Allah, Allah badhe
ngijabahi panuwun kaprihatosan panjenengan, amin!!
806
17. Ora ana sawijining awak k;mg sumurup

barang kang disidhemake, Ian dicawisake
tumrap wong-wong iku, yaiku kang neng-
semake mripat, ganjaran ana ing Suwarga,
minangka piwaiese kabeh 'amal kang wus pa-
dha ditindakake. Falaa ta'iamu nafsum maa ukhfiya la-
hum min qurrati a'yunin jazaa-am
bOOaa kaanuu ya'maluun.
/18. Mangka wong Mu'min iku apa padha

V kay a dene wong fasek?Temen wong-wong
iku ora padhaL
Afaman kaana mu'minan kaman kaana
faasiqaa, laa yastawuun.
19. Dene wong-wong kang iman, Ian nin-

o / dakake Iaku becik, wong-wong iku bakal
V tampa Suwarga Ma'wa minangka pa'1ggonane
Ian ganjarane kabeh· 'amal. kang wus padha
ditindakake.
Ammalladziina aamanuu wa 'amilush
shaalihaati falahum jannaatu\ ma'waa
nuzulam bOOaa kaanuu ya'maluun.
20. Dene wong-wong kang padha fasek,

iku panggonane Neraka, saben-saben wong-
wong mau arep metu saka Neraka kono, di-
balekake maneh Ian didhawuhake: "Mara
rasakna siksa Neraka kang sira padha maido..
Wa ammalladziina fasaquu fama'waa-

humun naar, kullamaa araaduu ay yakh·
rujuu minhaa u'iiduu fiihaa wa qiila
lahum dzuuquu 'adzaaban naaril ladzii
kuntum bihii tukadzdzibuun.
, 21. Lan temen Ingsun bakal ngicipake ma-
J rang wong-wong mau rasaning siksa kang

entheng ing Donya sadurunge ngrasakake
siksa kang abot ing Akherat, mbok manawa
dheweke padha gelem bali marang iman.
Walanudziiqannahum minal 'adzaabil
adnaa duunal 'adzaabil akbari la'alIa-
hum yarji'uun.
22. Lan sapa wong kang Iuwih nganiaya

ngungkuli wong kang dielingake kalawan t D ""'8, ., ~.
Ayat-Ayating Pangerane, dheweke nuli ma- " . · ' .... d
Ol.:)~~~
..:'tt".Cfi'",
~.l." . lilt j;
So
lengos saka Ayat mau. Sanyata Ingsun bakal

nyiksa wong-wong kang padha duraka.
807
Waman azhlamu mimman dzukkira bi-

aayaati rabbihii tsumma a'radha 'anhaa,
,innaa minal mujrimiina muntaqimuun.
Dhawuhing Allah supaya nampa Al

Quraa.n tanpa mamang maneh!
Taurat marang Musa, jalaran saka iku sira
Muhammad aja mamang manawa nampa AI
Quraan "iku, Ian Ingsun dadekake Kitab
Taurat kanggo pituduh tumrap wong Bani
Israil. Walaqad aatainaa muusal kitaaba falaa
takun fii miryatim mil-liqaa-ihii wa
ja'alnaahu hudallibanii maa-ill.
24. Lan sawenehe wong Bani Israil lngsun

andamel pirang-pirang panutan kang nuduh-
ake manungsa kalawan dhawuhlngsun sa-
wuse wong-wong mau padha sabar, Ian dhe-
weke padha yakin marang Ayat-AyatIngsun.
Wa ja'alnaa minbum a-immatay yahduu-
na bi-amrinaa lammaa shabaruu, wa
kaanuu bi-aayaatinaa yuuqinuun.
25. Sanyata Pangeranira iku kang mutus

misahake ing antarane wong-wong Bani Israil
besuk ana ing dina Qiyamat. ing perkara
barang kang padha dipasulayakake.
Irma rabbaka huwa yafshilu bainabum
yaumal qiyaamati fiimaa kaanuu fiihi
yakhtalifuun.
26. Apa durung terang tumrap wong-wong ~;;it~~~\;~~~~;Jrt -T'\

kafir Mekkah, wus pira kehe ummat sadu-
runge dheweke kang wus Ingsun rusak, fTt~~y~~~~~~G;':"~
kang panggonan-panggonane padha diliwati
"'.''''~/
dening wong-wong mau? Sanyata kang o~~
mangkono iku temen dadi tandha yekti,
apa wong-wong iku ora padha krungu nyati- Awalam yahdi lahum kam ahlaknaa
tekake? min qablihim minal quruuni yamsyuuna
fii masaakinihim, inna' fii dzaalika la-
aayaat. afalaa yasma'uun.
808
27. Apa dheweke Or::' padha sumurup,

yen sanyata Ingsun nggiring ing (menahung
kang mawa) banyu marang Bumi kang garing
Ingsun banjur ngetokake thethukulan kala-
wan banyu mau kang bakal dipangan dening
ingon-ingone, Ian wong-wong iku dhewe!
Apa dheweke ora padha sumurup?
Awalam yarau annaa nasuuqul maa-a
Hal ardhH juruzi fanukhriju bihii zar'an
ta'kulu minhu an'aamuhum wa anfu-
suhum, afalaa YUbah~un.
~,
28. Lan wong-wong mau padha ngucap:
\ 1'.1", 1 ."" .... "
;,,u.-*-! ' t... -:.;It.· .. ; "':;\1. .1",
O':"';';~r-I:);~- I~~\:)-".-"':!.J· ,.
.. '" 't.
"Besuk kapan dinane kamenangan pambuka
pitulung iku, yen nyata sira padha bener?" Wa yaquuluuna mataa haadzal fat-hu in
kuntuRJshaadiqiin.
29. Dhawuha sira Muhammad: "Ana ing

dina kamenangan pambuka pitulung iku,
imane wong kafir wus ora manfa'ati maneh,
Ian wong-wong mau ora diwenehi tempo".
Qui yaumal fat-hi laa yanfa'ul hidziina

kafaruu iimaanuhum walaa hum yun-
dzaruun.
30. Jalaran saka iku sira Muhammad ma-

lengosa saka wong-wong kafir mau, Ian sira
ngentenana, jalaran satemene w~>ng-wong iku
uga padha ngenteni kabeh.
Fa-a'ridh 'anhum wantazhir innahum
***). muntazhiruun.
***). Minangka panutuping katerangan analisa ingkang wigatos wontening interkorelasi (sasambetan
ingkang wonten samining tujuan) ing antawisipun surat As Sajdahkalayan surat Al Abzab
(Bergada mengsab perang) kirang langkung makaten:
1. Ing surat As Sajdab anerangaken bukti-bukti kaleresanipun Risalah Muhammad s.a.w.
awujud AI Quraan tumrap manungsa sadaya. sarta Da'wah Islamiyah ingkang angedegaken
ajaran Taubid. ugi anerangaken proses kadadosanipulL" Alam Jagad Raya. Ian proses tumitahing
saturiggal-satunggaling manungsa. Dene wonten surat Al Ahzab anerangaken taqdir llahy boten
saged dipun tolak. hukum zhihar. jejering anak pupon (angkat). hukum kbusus ngengingi
nikahipun Nabi s.a.w. sarta kuwajibanipun garwa-garwa Nabi. Ugi katerangaken sawatawis
perang Ahzab utawi perang Kbandak (perang angginaken jagang-jero. kados Perang Donya I
ing Jerman angginakaken loopgraaf kangge nglindhungi serangan mengsah!). Perang Kbandak
punika saking usul pemanggihipun Sekabat Salman Al Farisy r.a.
2 Akbir ayat ing surd As Sajdah Gusti Allah dhawub dbumateng Kanjeng Nabi s.a.w. supados
sesarengan kalayan ummat Mu'minin boten mribatosaken tiyang ingkang eetha kalir. eekap
pituwasipun mangke wonten bukumipun kaputusaning Pangeran benjing ing Akberat! Dene ing
surat Al Ahzab bab punika malah kasebat ing wiwitan aurat!' \
809
Surat 33 AL AHZAB (BERGADA MUNGSUH PERANG ) Juz 21
AL AHZAB (BERGADA MUNGSUH PERANG )

Tumuruning wahyu ana ing Madinah. Kawahyokake
sawuse surat Ali 'Imran.

Maha Asih.
Taqwa lan tawakkal mg Allah S.w.t.

piyambak.
1. He Na bI· Mu h amma d '
, SIra we d'la m.a- :'~:;~!tt"""""~\
";"~';:;'!)i,;)'~t~ .........~ "{,_~ttf-';..1'7
• \...e, ~-'d.l.lt~t~ ~.~_\
rang Allah, Ian aJa manut wong-wong kafIr,.... :>" ? ,
13.n wong-wong munafik, satemene Allah ~\1f..:s;. ~.~ cJ~dLt~t

iku Maha Uninga, Maha Wicaksana. ~... ...7
Yaa ayyuhan nabiyyuttaqil laaha walaa

tuthi'il kaafiriina wal munaafiqiin, in-
nallaaha kaana 'aliiman hakiimaa.
2. Lan sira andhereka ing barang kang

wus kawahyokake marang sira saka ngarsaNe
Pangeranira. Satemene Allah iku Maha Was-
pada ing barang kang padha sira tindakake.
Wattabi' maa yuuhaa ilaika mir-rabbik,
innallaaha kaana bimaa ta'maluuna kha-
biiraa.
3. Lan sira sumaraha marang Allah, Ian

cukup Allah piyambak kang kapasrahan.
Watawakkal 'alallaah, wakafaa billaahi
wakiilaa.
Hukum dzihar Ian anak ·pupon.
4. Allah ora andamel kanggo sawijining

wong ati loro ana ing dhadhane, Ian Panje-
nengaNe ora apdadekake bojo-bojonira kang
810
padha sira dzhihar 770) iku kadadekake kaya ~~""~-;. ,~ -: ~GJ.~at~(1

Biyungira (ana ing haram, amung kalakuan .' ~ ,. ~<.:).",. .... .~.J
kang mangkon~ .iku d.ibendoni Ian. dadi dosa ~t"~!(. . ~jJ;~J ~i~ j¢'S:.;t
kang kudu dlklfaratl). Lan PanJenengaNe '-' f""" , . H'
ora ~ndadekake anak, puponira i~u kaya 0 j \'Srl.S~?~~tj'!.'
anaklra dhewe, ana mg bab wans. Kang .. ; ' - " ., ~
mangkono iku mung ucapanira kalawan
lis an ira. Lan Allah iku ngandika kang bener, Maa ja'alallaahu lirajulim min qalbaini
Ian PanjenengaNe nuduhake marang dalan iii jaufihli wamaa ja'ala azwaaja!rumul
laa-li tuzhaahiruuna minhunna umma-
kangjejeg.
haatikum wamaa ja'ala ad'iyaaakum
abnaa-akum dzaalikum qaulukum bi-
afwaahikum wallaahu yaquulul haqqa
wahuwa yahoos sablil.
5. Dheweke iku padha undangen kalawan

nyangking jenenge Bapakne dhewe, jalaran
~\:i -c.aLt~U;~y~~1t
,;j
..,,, ,J>. ;;,:
_"
kang mangkono iku mungguhing Allah be- ~~':;JJjtJ~!:7~~~f~
ner, dene manawa sira ora padha sumurup ..... , .. ".... .... .
arane Bapakne, mangka sira ngundanga sa- U
'
"'~
,.-' ,¥~
·'"\ki.to
~ I .... ~'ll.t , - to I'~~
t.... ~-'
JI.. "~I'
"
d u Iunra tunggaI Agama, utawa mltramra
. . . H ...
sinarawedi. 771) Lan ora dosa tumrap sira

kabeh kaluputanira kang ora kasengaja ing
perkara iku, nanging kang dosa iku kasengaja
Ud'uuhum Ii-aabaa-ihirn huwa aqsathu
atinira. Allah iku Maha Ngapura, Maha Asih. 'indallaah, fa-iIIam ta'Iamuu aabaa-ahum
fa-ikhwaanukum fidOOini wa mawaalii-
!rum, wa laisa 'alaikum junaahun fiirnaa
akh-tha'tum bihii walaakirn maa ta'am-
madat quluubu!rum, wa kaanallaahu
ghafuurar rahiimaa.
Jejedng sambungan trah (sanak) ing

hukum wads.
6. Nabi Muhammad iku kudu digatekake
(luwih diutamakake) dening wong-wong
Mu'min, ngungkuli anggone anggatekake
awake dhewe, Ian para garwane dianggep
kaya dene Ibune dhewe, Dene para sanak- I!:'t~t d~t~ I~!.:..~'l·t'...o aitJ.{I'~
,
Ira, sawcne h e k aro sawene h I'Iyane pa dh a ..... 0.,,.....
. j,
J ......~/~ " "....'" .,~
...
duwe haq perkata warisan katimbang karo ~tJ~l~~~~~'1I;fJt~

padha kancane wong-wong Mu'min (kang ;,." ... ." !.'- ?"~ '"
dudu sanak), Ian Muhajirin, kang mangkono o·£;J.C:;
770). Adat kabiasanipun tiyang Arab jaman Jahihyah (saderengipun Islam) punika gadhah tatacara
hukum Zhihar, inggih punika ucapanipun tiyang jaler dhateng simahipun: "Gegerira haram
kanggo aku kaya dene gegere Ibuku!", punika ucapan ateges simah (garwa)ipun wau salami-
laminipun hukumil>Un haram. Ananging sasampunipun dhateng S;/ari'at Islam haram salami-
laininipun punika dipun sowak. tiyang jaler kedah wangsul sae-sae dha1eng simahipun (wangsul
halal malih) sarana kifarat (dhendha). .
771). Maula-maula (mitra sinarawedi) wau asalipun adat istiadat bangsa Arab tiyang batur tumbasan
ingkang sampun dipun merdikaken, utawi putra pupon (angkat); upami Salim anak puponipun
Huzaifah, punika dipun undang maula Huzaifah.
811
iku kasebut ana ing Kitabe Allah, ewa dene Annabiyyu aulaa bilmu'miniina min an-
sira ~,awenangake gawe becik kalawan wa- fusihim wa azwaajuhuu ummahaatuhum,
siat, marang kekasihira tunggal Agama 772) wa ulul arhaami ba'dhuhum aulaa bi-
ba'dhin fii kitaabillaahi minal mu'mi-
Kang mangkono iku wus katulis ana ing niina wal muhaajiriina iIlaa an taf'aluu
Kitab Quraan. i1aa aUliyaa-ikum ma'ruufaa, kaana dzaa-
Iika fiI kitaabi masthuuraa.
7. Sira nyaritakn'a nalika Ingsun mundhut

prasetya marang para Andika Nabi Ian ma-
rang sira dhewe Muhammad, Ian marang
Nuh, Ibrahim, Musa, 'Isa putrane Maryam
kang wus padha lngsun pundhuti prasetya
kalawan kukuh. 773)
Wa-idz akhildznaa minan-nabiyyiina mii-
tsaaqahum wa minka wa min nuuhiw
wa ibraahiima wa muusaa wa 'iisabni
maryama wa akhadznaa minhum mii-
tsaaqan ghaliizhaa.
8. PanjenengaNe karsa andangu 774)

marang wong kang padha temen saka kate-
menane, Ian nyawisi kanggo wong-wong
kafir siksa kang lara.
Liyas-alash shaadiqiina 'an shidqihim,
wa a'adda liI-kaafiriina 'adzaaban a-
liimaa.
Allah SWT ambiyantu front kaum

Muslimin ing Perang Ahzab.
9. He wong-wong Mu 'min! Slra padha
elinga ni'mat peparinging Allah marang sira
kabeh, yaiku nalikane sira katempuh wadya-
bala mungsuh,775) ing kana Ingsun nuli
ngutus angin Ian wadyabala kang sira ora
weruh, yaiku Malaikat, dene Allah iku Maha
Nupiksa marang barang kang padha sira tin-
dakake.
772). Sanes sanak sanes kadang trah saking ahli waris, tiyang sanes tunggil Agami, sami-sami Muhajirin
utawi Anshor, salugu mitra sinarawedi kenging nampi wasiyat saking bandha waris, sauger boten
langkung saking sapratigan.
773). "Prasetya kalawan kukuh" ingkang dipun maksud kasagahan Da'wah Islam dhumateng para
Ummatipun piyambak-piyambak.
774). Panjenengane Allah SWT wonten ing dinten Qiyamat badhe dialog sarta andangu langsung para
Andika Nabi kadospundi anggenipun Da'wah, makaten ugi ndangu para Ummat sampun dumugi
kados punapa anggenipun nindakaken Syari'at Agami Islam.
775). Inggih punika peperangan Khandak, ing palagan sakiwa tcngenipun kitha Madinah dipun darnel
jagang lebet, panempuhing Ahzab (bergada wadyabala mengsah) sakelangkung kiyat. Allah
paring pitulungan Ahzab saged kasengser dening Angin Ian wadyabala Malaikat ingkang boten
katingal ing mripat. Makaten suraosipun ayat: 9 - 11 ing surat kasebat.
812
Yaa ayyuhal ladziina aamanudz kuruu

ni'matallaahi 'aiaiku{II idz jaa-atkum
junuudun fa-arsalnaa 'alaihim riihaw wa
junuudal lam tarauhaa, wa kaanallaahu
bimaa ta'maluuna bashiiraa.
"10. Nalika mungsuh mau nempuh sira saka

dhuwur Ian sangisorira, Ian nalika pandeleng
padha pating plirik, Ian ati munggah tekan
tenggok, ing kono sira padha nyana Allah
iku mawarna-warna!
Jdz jaa-uukum min fauqikum wamin

asfala minkum wa-idz zaaghatil ab-
shaaru wa balaghatil quluubul hanaajira
wa tazhunnuuna billaahizh zhunuunaa.
11. Ana ing kono wong-wong Mu'min pa-

dha kacoba, Ian banget digonjingake atine.,
Hunaalikab-tuliyal mu'minuuna wa zul-
ziluu zilzaalan syadiidaa.
12. Lan elinga, nalika wong-wong munafik

sarta wong kang atine ana lelarane padha
ngucap: "Allah Ian Rasule ora anjanji ma-
rang kita kajaba mung apus-apusan!"
Wa-idz yaquulul munaafiquuna walla-

dziina iii quluubihim maradhum maa
wa'adanallaahu wa rasuuluhuu illaa ghu-
ruuraa.
13. , Lan nalika iku sagolongan saka wong-

wong mau ngucap: "He ahli Yatsrib (Ma-
dinah), wus ora ana panggonan maneh kang-
go sira ana ing peperangan, saiki padha ba-
lia!" Lan sabagean saka wong-wong mau ana
kang nyuwun idzin marang ngarsane Nabi
supaya bisa bali menyang Madinah sarta
matur: "Saestunipun griya kula boten san-
tosa", ing mangka sajatine omahe iku hiya
wus santosa, mung karepe padha kudu Wa-idz qaalat thaa-ifatum minburn yaa
mlayu!" ahla yatsriba laa muqaama lakum far-
ji'uu, wa yasta'dzinu fariiqum min-
humun nabiyya yaquuluuna inna buyuu-
tanaa 'aurah, wamaa hiya bi'aurah,
iy-yuriiduuna illaa flfaaraa.
813
14. Saupama wong-wong mau katempuh

dening mungsuh saka sakiwa tengening
Madinah, banjur dijaluk supaya murtad
(merangi wong Islam), mesthi padha gelem
nindakake, Ian dheweke orapadha tetep
kalawan murtad mau, kajaba mung sadhela! Walau dukhilat 'alaihim min aqthaari-
haa tsumma su~ilul fitnata la-aatauhaa
wamaa talahbatsuu bihaa illaa yasiiraa.
15. Sadurunge iku dheweke wus padha

janjean kalawan Allah yen ora bakal tinggal
gelanggang acolong playu, janjining Allah ba-
kal dipundhut katerangane (tanggung jawab)
Walaqad kaanuu 'aahaduUaaha min qablu
laa yuwalluunal adbaar, wa kaana
'ahduUaahi mas-uuiaa.
6. Dhawuha sira Muhammad: "Manawa

sira mlayu saka pati utawa dipateni, playu-
nira iku ora maedahi sira kabeh, upama bisa
migunani, sira ora padha oleh kabungahan,
kajaba mung sadhela! Qui lay yanfa'akumul firaaru in farartum
minaJ mauti awil qatli wa-idzal iaa tu-
Matta 'uuna iRaa qaliilaa.
17. Sira dhawuha maneh: "Sapa kang bisa

ngreksa awakira saka Allah manawa Panje-
nengaNe karsa matrapake bebaya marang
sira kabeh utawa· karsa paring rahmat ing
sira?" Lan tumrap wong-wong munafik iku
ora ana wong kang bisa ngayomi Ian nulungi,
saliyane Allah. Qui man dza!ladzii ya'shimukum minal-
laahi in araada bikum suu-an au araada
bikum rahmah, walaa yajiduuna lahum
min duunillaahi waliyyaw walaa na-
shiiraa.
18. Temen Allah Nguningani wong-wong

kang ngalang-alangisaka sira kabeh, Ian
wong kang ngucap marang sadulure: "Sira
kabeh padha mrenea, aja melu perang!"
Dheweke ora gelem padha. perang, kajaba
Qad ya'lamuUaahul mu'awwiqiina min-
mung sathithik. kum wal qaa-iliina li-ikhwaanihim ha-
lumma ilainaa, walaa ya'tuunal ba'sa
illaa qaliilaa.
814
19. Wong-wong mau padha kumet marang

sira, manawa katekan perkara kang meme-
deni, sira Muhammad sumurup wong-wong
mau padha andeleng ing sira, telenge mubeng
bola-bali kaya wong kang arep mati, dene
manawa perkara kang memedeni mau wus
ilang, banjur padha ngucap kang ora patut
marang sira, tur padha kumet ing perkara
bandha, wong-wong mau ora padha iman,
Allah nglebur 'amale wong-wong mau, Ian
kang mangkono iku gam pang mungguhing
Allah!
Asyihhatan 'alaikum, fa-idzaa jaa-al

khaufu ra-aitahum yanzhuruuna i1aika
taduuru a'yunuhum kalladzii yughsyaa
'alaihi minal mauti fa-idzaa dzahabal
khaufu salaquukum bi-a1sinatin hidaadin
asyihhatan 'alaI khair, ulaa-ika 'alallaahi
yasiiraa.
20. Dheweke pac'ha ngir2 manawa bergada

mungsuh perang iku durung budhal, Ian ma-
nawa bergada mungsuh perang mau nempuh,
dheweke padha seneng saupama manggon
ana ing padesan banjur tetakon pawartanira.
Lan samungguha wong-wong mau ngumpul
kalawan sira kabeh, ora gelem padha tuman-
dang perang, kajaba mung sathithik. Yahsabuunal ahzaaba lam yadzhabuu,
wa-in ya'ti! ahzaabu yawadduu lau anna-
hum baaduuna fiI a'raabi yas-aluuna 'an
ambaa-iktini,- walau kaanuu frlkum maa
qaataluu illaa qaliilaa.
21. Yekti temen Rasulullah iku dadi te-
l
,
tuladan kang becik tumrap sira kabeh, yaiku
kanggo wong kang ngarep-arep sowan ma-
rang ngarsane Allah Ian dina Qiyamat, Ian
akeh elinge marang Allah.
Laqad kaana lakum frl rasuulillaahi us-
watun hasanatul liman kaana yarjul-
laaha wal yaumal aakhira wa dzakaral-
laaha katsiiraa.
22. Nalika wong-wong Mu'min pactha su- r. . . ;",... <" Jr~"""" . . . "" .,,"1 _"", /"'r~("
\.:I ,Xc., t; tJ.o& r.;lli yt>;Jti.:J~9t 1) ~J -~ '(
murup bergadamungsuh perang, ing kono
padha ngucap: "Lah iki, perkara kang wus ~)r5~jjZ;;-, !ttS~J :J;;; ~t
dijanjekake dening Allah Ian UtusaNe 776)
marang kita". Lan bener Allah Ian UtusaN~!
776). Janjinipun Allah Ian Rasul wau inggih punika kamenangan ing Yudha sasampunipun pin_-
pinten kasangsaran ing peperangan.
815
Lan panernpuhing bergada mungsuh perang

mau ora nambahi marang wong Mu'min, ka-
jaba tambah teguh iman Ian sumarahe ing
Walammaa ra-al mu'minuunal ahzaaba
Allah!" qaaluu haadzaa maa wa'adan;illaahu wa
rasuuluhuu wa shadaqallaahu wa rasuu-
iuhuu wamaa zaadahum illaa ilinaanaw
wa taslilinaa.
23. Sawenehe wong Mu'min, ana kang

nyatakake katemenane anggone padha ase-
sanggem marang Allah, sawenehe wong-wong
mau ana kang netepi olehe perang tumeka-
ning mati syahid, Ian sawenehe maneh ana
kang angantu-antu (mati syahid utawa me-
nang) Ian wong Mu'min mau ora padha Minal.mu'miniina rijaalun shadaquu maa
gelem nyulayani janjine. 'aahadullaaha 'alaihi faminhum man qa-
dhaa nahbahuu wa minhurn may yanta-
zhir, wamaa baddaluu tabdiilaa.
.24. Allah bakal angganjar marang wong-

wong kang padha temen jalaran katemenane,
Ian manawa dadi kaparenging karsaNe Allah
nyiksa wong-wong munafik utawa namp~
tobate, sanyata Allah iku Maha Ngapura,
MahaASih.
Liyajziy;illaahush shaadiqiina bishidqi-
him wa yu'adzdzibal rnunaafiqiina in-
syaa-a au yatuuba 'alaihim, innallaaha
kaana ghafuurar rahiimaa.
25. Allah ambalekake wong-wong kafir ka-

lawan padha ngandem napsu jengkel, jalaran
ora padha bisa oleh kabecikan (kalah pe-
rang), Ian Allah wus nyukupake marang
wong-wong Mu'min ing peperangan, dire-
wangi dening bergada Malaikat, Ian Allah
iku Maha Kuwat, Maha Gagah Prakosa.
Wa raddallaahul ladziina kafaruu bighai-
zhihim lam yanaaluu khairaa, wa kafal-
laahul mu'miniinal qitaal, wa kana!-
laahu qawiyyan 'aziizaa.
26. Lan PanjenengaNe Allah wus nurunake

wong Ahli Kitab (Bani Quraizhah) kang
nulungi wadyabala mungsuh saka benteng-
bentenge, Ian andokoki rasa jirih ana ing arl-
ne wong-wong iku kabeh, ing kono ana saba-
gean kang sira patern, IllD sabagean maneh
sin boyong!
816
nit aU:£aJ.al iaazuna znaananIuhum min'

ahlil kitaabi min shayaashiihim wa qa-
dzafa fii quluubihimur ru'ba fariiqan
taqtuluuna wa ta'siruuna fariiqaa.
27. PanjenengaNe Allah maringi warisan

kabeh, Negarane Ahli Kitab, omahe saban-
dhane pisan, Ian isih .llla maneh Bumi ,kang
bakal kaparingake marang sira I>ang durung
tau sira ambah, Allah iku Maha Kuwasa Wa auratsakum ardhahum wa diyaara-
ing ngatase kabeh barang! hum wa amwaalahum wa ardhal lam
tatha-uuhaa, wa kaanallaaha 'alaa kulli
s yai-in qadiiraa.
Katamtuan-katamtuan Ailf!h t!lIllt",ln

garwa Nabi.
28. He Nabi Muhammad! Slfa <lllaw!,.! h
marang para garwanira: "Manawa sira Kabel!
padha seneng ngarepake panguripan Donya
Ian pepaesane, mara padha mreneha, dak
paringi bebungah, 777) Ian banjur da:k lebar-
ake paningkahku ing sira kala wan becik-
becik.
Yaa ayyuhan nabiyyu qui Ii-azwaajika
in kunlulllla turidnal hayaatad dun-yaa
wa ziinalahaa fata'aalajna umatti'kunn3
wa usarrih-kunna saraahan jam iii aa.
29. Dene manawa sira ngarepake karidha-

ning Allah Ian UtusaNe sarta kasenengan ing
Akherat, sanyata Allah wus nyadhiakake
ganjaran kang agung tumrap wong-wong
wadon saka sira kang padha tumindak Wa-in kuntunna turidnallaaha wa rasuu-
becik" . lahuu waddaaral aakhirata fa-innallaaha
a'adda iii muhsinaati minkunna ajran
'azhiimaa.
30. He para garwane Nabi Muhammad!

sapa-sapa kang kala wan nyata nindakake
laku ala saka sira kabeh, dheweke bakal
kapatrapan siksa tike! pindho, mangkono
iku mungguhing Allah gampang.
Yaanisaa-an nabiyyi may ya'ti minkunna

bifaahisyatim mUbayyinatiy yudhaa'af
lahal 'adzaabu dhi'fain, wa kaana dzaa-
lika 'alallaahi yasiiraa.
777). Bebungah utawi "Mut'ah" punika paweweh mana suka dhumateng tilas simahipun ingkang
sampun dipun talak.
817
JUZ 22
31. Lan sapa-sapa saka sira kabeh garwane

Nabi Muhammad ngabekti marang Allah Ian
UtusaNe sarta nindakake kabecikan, temen
Ingsun bakal paring ganjarane kaping
pindho, Ian Ingsun cawisake tum rap dhe-
Wamay yaqnut minkunna liIlaahi wa
weke rezeki kang mulya.
rasuulihii wa ta'mal shaalihan nu'tihaa
ajrahaa marrataini wa a'tadnaa lahaa
rizqan kariimaa.
32. He para garwane Nabi Muhammad!

sira kabeh iku ora padha kaya dene Iumrahe
wong-wong wadon, manawa sira tawqa ma-
rang Allah, sira aja padha andakik-andakik-
ake 778) ucapan marang wong-wong lanang,
jalaran ing mengko wong-wong lanang kang
ana lelarane atine 779) padha nduweni peng-
arep-arep, Ian sira ngucapna ucapan kang Yaa nisaa-an nabiyyi lastunna ka-ahadim
minan nisaa-i inittaqaitunna falaa takh-
becik. dha'na bil qauli fayathma'al ladzii fii
qalbihii maradhuw wa quIna qaulam
ma'ruufaa.
33. Sira kabeh padha ngulinakna tetep

manggon ana ing omahira, Ian aja pisan-pisan
ngatonake pepaesira kaya dene kalakuane
wong-wong jahiliyah biyen, Ian sira padha
nindakna Shalat sarta aweha Zakat, mang-
kono uga padha bektia marang Allah Ian
UtusaNe. Sanyata Allah karsa angilangake
kekotoran saka ahli bait kulawargane Rasu-
lullah s.a.w. Ian nyucekake sira kabeh kala- Wa qarna fii buyuutikunna walaa tabar-
wan temen-temen. rajna tabarrajal jaahiliyyatil uulaa wa
aqimnash shalaata wa aatiinaz zakaata
wa athi'nallaaha wa rasuulah, innamaa
yuriidullaahu liyudzhiba 'ankumur rijsa
ahlal haiti wa yuthahhirakum tath-hiiraa.
778). Tiyang estri s..mpun ngantos ngandikan kaliyan tiyang jaler sanes ingkang saged nuwuhaken
kapilut manahipun tiyang jalcr sanes wau.
779). Tiyang jaler ingkang dhasaripun bath uk klimis (sering mbeda tiyang estri sanes ingkang sakinten
purun sedheng) badhe tam bah galak manawi angsal gineman blater saking tiyang estri. Dados
suraosing ayat punika supados para Mu'minat utawi Muslimat manawi ngandikan ingkang bares
sarta sae-sae! Sabab suwantenipun wanodya punika saged mencudaken tiyang ialer. Pramila
etika pasrawungan wiwit ing S.D., S.L.A .• Ian Universitas ingkang ngrengkuh kasusilaning pa-
~rawunganipun Wanita Indonesia, ingkang kaloka alus ing budi, kedah kajagi kamurnianipun.
katebihna ing sambekaIa, dhasaripun wanita punika. ringkih, sampun ngantos gampil kcnging
bujuk Ian rayu! . . . . • . . . . . . . . . . . pager ayu!!
Makaten suraosing ayat: 31 - 34 wallaahua'lam bissawab.
818
Surat 33 AL AIIZAB ( BERGADA MUNGSUH PERANG ) Juz 22
34. Lan sira kabeh padha elinga ing Ayat-

Ayate Allah Ian kawicaksanaNe (hikmah
sunnah Nabinira), sanyata Allah iku Maha
Alus, Maha Wasp ada.
Wadzkuma maa yutlaa fii buyuutikunna

min aayaatillaahi wal hikmah, illnallaaha
kaana lalhiifan khabih:ta.
Sipat-sipate wong kang padha Mu'min

Ian kuwajibane marang Rasul.
35. Sanyata wong-wong lanang Ian wadon
kang padha Muslim, 780) wong-wong lanang
Ian wadon kang padha Mu'min, wong-wong
Ianang Ian wadon kang padha ta'at bekti,
wong-wong lanang Ian wadon kang padha
temen, wong-wong Ianang Ian wadon kang
padha sabar, wong-wong lanang Ian wadon
kang padha khusyu', wong-wong Ianang Ian
wadon kang padha, sedhekah, w.ong-wong
Ianang Ian waJon kang padha puasa, wong-
wong lanang Ian waJon kang ngreksa farjine,
wong-wong Ianang Ian wadon kang padha
akeh okhe nyebut (elinge) asma Allah, iku o~
Gusti Allah wus nyawisake tumrap
wong mau pangapura Ian ganjaran kang lnnal lllu,lillliina \\al III II sl imaa ti wal
agung. mu'miniina IVaI mll'minaati wal qaani-
tiilla \\al qaanitaati wash-shaadiqiina
lVash-,haadiqaati wash-shaabiriina wash-
shaabiraati wal khaasyi'iina IVaI khaasyi-
'aati \\<11 Illlltashaddiqiina walllllltashad-
e1i"aati \\a>;h-shaa-imiina wash-shaaimaati
\\al haafidziina fllrulljahum wal haafi-
zhaati wadzdzaakiriinal laaha katsiiraw
\\adzdzaakiraati a'adda lahum maghfira-
taw wa ajran 'azhiimaa_
30. I.an Ofa sal1lcsthinc (patut) tul1lfap

wong-wong Mu'rnin bnang, Ian wong-wong
Mu'rniri wadoll, manawa Allah Ian UtusaNe
WllS ITllltllS:1kc pl'fk:1r~l, dhcwckc lJ:1njllr pa-
dha dllWC karcp dhcwc milih kang dadi llrus-
anc tIbcwc. Sapa bac kang duraka l1larang
Allah Ian UtusaNe, temen dheweke wus Wam"a kaana limu'miniw walaa mu'mi-
sasar, nyatJ saSJrc' natin idzaa qadhallaahll wa rasuuluhuu
amran a~ yaklluna lahumul khiyaratu
min amrihim, wamay ya'shillaahu IVa
raslIlIlahllu faqad dhalla dhalaalam mu-
biinaa.
780). "Muslim" punika tiyang ingkang ndherek dhawuh sarta nllar awisan ing tata lahiripun. Dene
"Mu'min" punika tiyang ingkang angleresak\:n punapa ingkang samesthinipun dipun leresaken
dening manahipun.
819
Miturut pematan hukum syari'at

Islam anak angkat iku ora padha karo
anak dikandhut!
37. Lan nalika sira Muhammad ngucap
. _~....
~~
..... ,J"..
I
~
• -:ft.
(."'~"r:;~~("'·tJJJ!Jfo
"
",." )~.'
'.1". -rY
marang wong kang wus dio, aringi ni'mat '::,{'t"? ~,
~.~;;;r:i . ,,"
IIJJ t:~t ~
, AI,;' " ;.,,...
. ~.J. ~~t
.
dening Allah Ian dening sira si Zaid 781) .;;tJ.........
"+ 1ST I.:j; J •• ."..
"Tahanen bojonira aja dipegat, Ian wedia ..\. I ..... • \
marang Allah ana ing perkarane bojonira ~ ~~t, (;\itt~:;';'~ ~t~
Zainab". Lan sira Muhammad ngumpetake # . /I '.- .../ / • ,
. q ~:"'~ ,..!"- ~~"..{~! .. ~,; ... {'w'r:"J." • "'~
ana ing atinire barang kang bakal dilahirake -:u..~lj~.J ~~j e~ ~
dening Allah, sira wedi marang manungsa, . J.
ing m~ngka Allah i~u luwih haq kudu sira ';';~...rrtt;'jtZi~~~·t~G~§
wed em. Bareng Zald wus mutusake talaq ", ,... ,
marang .Z' ama,b I ngsun nu l'1 ngra b ek ak e 0 ~~
-6.,."" 4Lr..l''·"....... r~ ~~t"'/1.r
t t,;)o" t~." ~ t~ v~.tf{
I.)i
(nikahake) sira marang Zainab (randhane -- ....,.
Zaid), kang mangkono iku supaya ora ana
rasa abot tumrap wong-wong Mu'min ngrabi Wa-idz taquulu Iilladzii an'amaIlaahu
'alaihi wa an'amta 'alaihi amsik 'alaika
tilas bojone anak angkat manawa dheweke zaujaka wattaqil laaha wa tukhfii iii
wus padha mutusake talaq marang bojone. nafsika mallaahu mubdihli wa takhsyan
Lan perkarane Allah iku manawa dikarsak- naasa wallaahu ahaqqu an takhsyaahu,
ake mesthi hiya kaleksanan! falammaa qadhaa zaidum minhaa wa-
tharan zawwajnaakahaa likailaa yakuu-
na 'alaI mu'miniina harajun iii azwaaji
ad'iyaa·ihim idzaa qadhau minhunna
watharaa, wakaana amrullaahi maf'uulaa.
"''''' At"",' /. . . ,..f",.,.

. " -'u. i~ ",wr...,.
38. Ora pantes tumraping Nabi ngrasa abot ~~~t~"; c;...z:':;:"~~H~ o~ ~."O-
II
ing perkara kang wus dihalalake Ian diwajib- " + ---;,>
ake dening Allah marang Maa'hammad, yaiku t~~ ~t~.:;tG~~ ~~~C;]tdtt

ngrabeni tilas bojone anake angkat, k a n g " ' ' ' ' ' " - ' '"
mangkono iku pematan hukume Allah kang 5 ,; " ' ...
0 t>,~
wus kelakon ana ing para andika Nabi kang
wus kapungkur sadurunge MuhanlfHad, Ian
Maa kaana 'alan nabiyyi min harajin
pematan hukume Allah iku hukum kang fiimaa faradhallaahulahuu mmnatallaabi
tetep! filladziina khalau min qablu, wa kaana
amrullaahi qadaram maqduuraa.
39. Yaiku wong-wong kang nekakake risa- G~~;~;1'~'" ~t~..J Gj;.'1-'!.

lah-risalah (dhawuh-dhawuhing) Allah, sarta - , ....... .... " " ... ~
-fl\ aJlr
' .
padha taqwa marang PanJenengaNe, Ian ora
\ 1? 10~t~t
0 t~: . .~ a.t~
I " ~
t~t a.."
wedi marang sawiji-wiji kajaba Allah! Lan ...... ,,:-:J .,
wus cukup Allah piyambak kang ngetung
kabeh amale para kawulaNe! Alladziina yuhallighuuna risaalaatillaahi
wa yakhsyaunahuu walaa yakhsyauna
ahadan iIlallaah, wakafaa biliaahi ha-
siibaa.
781). lngkang dipun kersakaken kaparingan ni'mat dening Allah punika Zaidbin Haritsah, manahipun
tinarbuka lumebet Islam, malah kapundhut putra pupon (angkat) dening Kanjeng Nabi s.a.w.,
Ian randhanipun nama Zainab kagarwa dening Rasulullah s.a.w. Dados randha saking putra
pupon halal dipun nikah. Makaten suraosing ayat: 37 - 40'
820
Surat 33 . AL AHZAB (RERGADA MUNGSUH PERANG ) Juz 22
40. Muhammad iku dudu babar-pisan Ba-
v pakne sawijining wong lanang saka sira,ana-

nging UtusaNe Allah, Ian panutuping kabeh
Nabi, Ian Allah iku Maha Nguningani ing
kabeh perkara.
Maa kaana muhammadun abaa ahadim
mir rijaalikum walaakir rasuulallaahi
wa khaataman nabiyyiin, wa kaanal-
laahu bikulli syai-in 'aliimaa.
~uwajiban tansah eling ing Allah.

pi 41. He wong kang padha Mu'min! Sira pa-
dha tansah e1inga ing Allah, e1ing kang akeh!
Yaa ayyuhal laclziina aamanudz kurul·
laaha dzikran katsiiraa.
42. Lan maha nucekna ing PanjenengaNe

{)< ana ing waktu esuk Ian sore:
Wa sabbihuuhu bukratan wa ashiilaa.
43. Hiya PanjenengaNe kang paring rah- -: ~ /('- ~ ~-;. ....~ .t2. JJ3t':::~ •to,.
mat marang sira kabeh, Ian MaiaikaTe kang ~~;, ..'" ...J _ ~...... .T'"
nyuwunake pangapurakanggo sira, supaya 0 t~·....... -:-,. ~L -:-~"""'~tJt~Jt
PanjenengaNe karsa ngetokake sira kabeh .....::) ~ ;,'.:J.J J ..... .;
saka pepeteng marang pepadhang. Lan Pan-
Huwal ladzii yushallii 'alaikum wa ma-
jenengaNe iku Maha Asih rna rang wong- laa-ikatuhuu liyukhrijakum minazh zhu-
wong kang padha Mu'min. lumaati ilan nuuri 'wa kaana bil mu'-
miniina rahiimaa.
44. Pakurmatane wong-wong mau ing

besuk dinane sowan marang PanjenengaNe
1/
v
ucapan "Salam", Ian PanjenengaNe wus
nyawisake tumrap wong-wong mau ganjaran
kang mulya. Tahiyyatuhum yauma yalqaunahuu sa-
laamun wa a'adda lahum ajran kariimaa.
Muhammad s.a.w. iku Rasulullah

tumrap kabeh ummat manungsa!
45. He Nabi! Temen Ingsun wus ngutus
ing sira supaya dadi saksi, Ian awch pawarta
bungah Ian pawarta susah.
Yaa ayyuhan nabiyyu innaa arsalnaaka

syaahidaw wa mUbasysyiraw wa na-
dziiraa.
821
Surat 33 AL AHZAB (BERGADA MUNGSUH PERANG) Juz 22
46. Lan ajak-ajak marang Agamane Allah

kala wan idzine, Ian dadi damar kang ma-
dhangi. Wa daa'iyan ilallaahi bi-idznihii wa
siraa.iam muniira".
47. Lan sira ambebungaha wong-wong

kang padha Mu'min, yen satemene dheweke
bakal padha nampa kanugrahan gedhe saka
Wa basysyiril mu'miniina bi-anna lahum
Allah. minallaahi fadhlan kabiiraa.
48. Lan sira aja pisan-pisan manut miturut

ing wong kafir, Ian wong-wong munafik, aja
sira gatekake pamilarane (rerusuhe) wong-
wong mau ing sin, Ian sumaraha n:arang
Allah, Ian wus cukup marang Allah kang
Walaa tuthi'i1 kaafiriina wal munaafi·
pinasrahan! qiina wada' adzaahum wa tawakkal
'alallaah. wakafaa billaahi wakiilaa.
Wanita kang ditalaq durung saresmi

ora nganggo 'iddah, nanging kudu di-
wenehi bebungah.
49. He wong kang padha Mu'm;n' manawa

sira nikah karo wong-wong Mu'min wadon,
banjur sira pegat (talaq) sadurunge sarcsmi,
f / satemene dheweke ora padha andu·\ eni
/ 'iddah kang sira etung marang dhcwckc,
mangka sira padha aweha kasenengan (be,
bungah) marang wong-wong wad on mau,
782) wujud bandha sakadare, Ian nglepasna Yaa a~' yuhal iadziina aamallUU idzaa
wong-wong wadon mau kala wan bccik-becik. llakah tumul mu'minaati tsumma thal-
iaqtumuuhunna min qabli an lamassuu-
hunna famaa lakum 'alaihinna min 'i,lda-
tin ta'tadduunahaa famatti'ullhunna wa
sarrihuu hunna saraahan jamiilaa.
Wanita kang halal dmikah.

50. He Nabi, temen Ingsun wus ngalalake
kanggo sira bojo-bojonira kang wus sira
wenehi maskawin, Ian wong wadon jariyah
kang wus dimiliki dening Allah marang sira,
Ian anak-anake Pamanira, Ian anak-anake
Bibinira, Ian anak-anake Uwakira lanang,
Ian anak-anake Uwakira wadon kang wus
padha andherek hijrah kala wan sira, Ian
782). Mirsanana katerangan ayat: 28.
822
wong wadon Mu'min kang nyaosake ban-

dhane marang Nabi manawa Nabi karsa
ngawin dheweke. Mangkono iku mligi kang-
go sira thok! dudu kanggo wong-wong Mu'-
min. Temen Ingsim wus Nguningani ing b~
rang kang wus lngsun wajibake tumrap
wong-wong Mu'min mau ana ing bojo-bojone
Ian wong wadon jariyah kang wus dadi mi-
like, supaya ora andadekake rasa abot tum
Yaa ayyuhan nabiyyu innaa ahlalnaa
mrap sira, Ian Allah iku Maha Ngapura, laka azwaajakal laatii aataita ujuura-
Maha Asih. hunna warnaa malakat yarniinuka mim
maa afaa-allaahu 'alaika wa banaati
'arnmika wa banaati 'ammaatika wa
banaati kbaalika wa banaati kbaalaati-
kal laatii haajarna ma'aka warnra-atarn
fIl·,'minatan iw-w;lhabat nafsahaa Iinna-
bin ~ in araadan nabiyyu ay yastankiha-
haa khaalishatal laka min duunil mu'-
miniin, qad 'alimnaa maa faradhnaa
'alaihim fii azwaajihim warnaa malakat
aimaanuhum likailaa yakuuna 'alaika
haraj, wa kaanallaahu ghafuurar ra-
hiimaa_
Nabi pareng milih ing antarane

garwa-garwane, endi kang terus di-
garwa Ian endi kang diluwari.
31. Sira Muhammad! wenang (diparengake
dening Allah) ora terus anggarwa garwanira
kang sira karepake, Ian uga wenang terus
anggarwa garwanira kang sira karepake. 783)
Ian ora dOSJ tumrap sira anggarwa maneh
(ruju') sapa bal.' kang wus sira lLwari (ting-
galake) Wewenang mangkono iku luwih
\'cdhak nyenengake marang para garwanira.
Jan ora banger-banget anggone nyusahake,
Ian sakabehane !ega-lila marang apa karig sira
wenehake maIang dheweke, Ian Allah iku
Nguningani apa kang ana ing sajeroning ati- Turjii man tasyaa-u minhunna wa tu'wii
atinira, Ian Allah iku Maha Ngudaneni, Maka ilaika man tasyaa', wa manibta ghaita
mimman 'azalta falaa junaaha 'a1aika,
Sabar-Aris !. dzaalika adnaa an taqarra a'yunuhunna
walaa yahzanna wa yardhaina bimaa
aataitahunna kulluhunna, wallaahu ya'-
larnu maa fii quluubikum, wa kaanallaa-
hu 'aliiman hakiimaa.
783). Miturut riwayat. saking Hadist Bukhory. bilih para garwanipun Rasulullah s.a.w. wonten ing-
kang sujana (butarepan). Ian wonten ingkang nyuwun tambah blania. Rasulullah s.a.w. misah
ngantos sewulan. Para garwa lajeng sami sowan, kuwatos dipun talak, Ian pasrah nyumanggak-
aken kersanipun Kanjeng Nabi. punapa kemawon kaputusanipun lega lila. Ing wusana tumurun
wahyu punika. Suraosipun Allah sampun paring izin kados kasebat ing ayat punika.
823
Nabi ora pareng nikah maneh, sawuse

tumurune ayat iki!
52. Ora halal tum rap sira Muhammad
nikah wong wadon liya maneh, sanajan ka-
becikaning rupane andadekake gumunira, ka-
jaba wong wadon batur tukon (amat) milik-
ira. Lan Allah iku tansah mriksani marang
kabeh barang (kahanan)'h
Laa yahillu lakan nisaa-u mim ba'du
walaa an tabaddala bihinna min azwaajiw
walau a'jabaka husnuhunna iIIaa maa
malakat yamiinuka, ,"'a kaanallaahu 'alaa
kulli syai-ir raqiibaa.
Tatatrapsila ing bale-griya

Nabi s.a.w.
53. He wong kang padha Mu'min! aja
pisan-pisan sira padha lumebu ing daleme
Nabi, kajaba sira diwenehi idzin bakal di-
suguh pangan, ora perlu ngenteni matenging
dhedhaharan, 784) ananging manawa sira pa-
dha ditimbali, sira padha lumebua, manawa
wus rampung dhahar, sira tumuli padha bu-
dhala! 785) aja banjur padha lelungguhan
perlu omong-omongan, satemene kang mang-
kono mau makewuhi tumrap Nabi, dheweke
banjur rikuh marang sira kabeh andhawuhi
supaya sira padha lunga! Nanging Allah ora
lingsem saka kebeneran! Manawa sira padha
pitakon sawijining perkara marang para
garwane Nabi, sira takona saka saburining
aling-aling, 786) kang mangkono iku luwih
suci tumrap ati-atinira Ian ati"atine para
garwa mau. Lan ora ken a sira gawe sengkel-
ing penggalihe Rasulullah, Ian. ora kena sira
nikah garwa-garwane sawuse s~daNe Nabi Yaa ayyuhal ladziina aamanuu laa tad-
salawase, jalaran kang mangkono iku dosa khuluu buyuuian nabiyyi ilIaa ay-yu'-
dzana lakum ilaa tha'aamin ghaira naa-
gedhe mungguhing Allah! zhiriina inaahu walaakin idzaa du'iitum
fad-khuluu fa-idzaa tha'imtum fantasyi-
ruu walaa musta'nisiina lihadiits, inna
dzaalikum kaana yu'dzin nabiyya fay as-
tahyii minkum wallaabu laa yastahyii
minal haqq, wa-idzaa sa-altumuuhunna
mataa'an fas-aluuhunna miw-waraa-i hi-
jaab, dzaalikum ath-haru liquluubikum
wa quiuubihinna, wamaa kaana lakum
784). Boten pareng ngepas mertamu ing dalemipun Rasulullah s.a.w. wekdalipun badhe tata dhahar!
785). Maksudipun sasampunipun rampung kasegah dhaharan, enggal nyuwun pamit, boten prayogi
taksih lenggah-lenggah sinambi ngendikan.
786). Artosipun antawisipun para garwa Nahi s.a.w kaliyan tiyang umum kedah ngangge aling-aling.
824
an tu'dzuu rasuulallaahi walaa an tan-

kihuu azwaajahuu mim ba'dihii ahadaa,
inna dzaalikum kaana 'indallaahi 'a-
zhiimaa.
54. Manawa sira nglahirake sawlJI-wlJI

utawa ngumpetake, 787) sanyata AJlah iku
Maha Ngudaneni ing kabeh perkara. o (~,.,·}f
../
In tubduu syai-an au tukhfuuhu fa-innal-

laaha kaana bikulli syai-in 'aliimaa•
. ""'/ " ~,.~"" '1...\:;,.~ "r-:'"

55. Ora dosa tumrap garwa-garwane Nab)~; ~\:.;t~-,~~t<J· .. z:.WI:-~_AA
aninggalake hijab aling-aling, marang Bapak- -:: /..-'. ... ;:.~/'::...
,. ... \ . . . . . 1'~ "/'/" .. "" r~; 1j • r"-:
:;.o'.......
Bapakne, 788) Anak-Anake lanang, Sadulur- ,~..u.it,,~t'l
~7 ,. • ..;J..,
.. ~t.:o>t
.#
""l.:..It~-,
J,...... . ~~t ,..,
Sadulure lanang, Anak-Anake lanang Sadulur --. ..-. /' """
" 1M ,.t=/JJ.(,..,' .......~~r/ ,,-' au r."~',,
lanang, Ian Anak-Anake lanang Sadulur ~t" ~.....,t·· I.o~-, ~~",-'
wadon, wong-wong wadon Islam Ian 'abid .." /' "•...: '"I.. ;.t". ,
(batur tukon) kang wus dimiliki. Lan sira 0 ~.~
t& ts-z J ~ G~~tl!lt 'dl,!
para garwane Nabi wedia marang Allah, 789) "","/ '"
sanyata Allah iku Maha Nyekseni ing sak - Laa junaaha 'alaihinna fii aabaa-ihinna
behing barang! walaa abnaa-ihinna walaa ikhwaanihimli
walaa abnaa-i ikhwaanihinna walaa ab-
naa-i akhawaatihinna walaa nisaa-ihinna
walaa maa rnalakat aimaanuhunna, wat-
taqiinallaah, innallaaha kaana 'alaa kulli
syai-in syahiidaa.
56. Sanyata Allah Ian para Malaikate pa-

dha maca selawat marang Nabi Muhammad,
790) he wong kang padha Mu'min, sira padha
nyuwuna rahmat lan karaharjan (salam)
kanggo dheweke kalayan temenan. 791)
Innallaaha wa malaa-ikatahuu yushal-
luuna 'alan nabiyyu yaa ayyuhalladziina
aarnanuu shalluu 'alaihi wa sallimuu tas-
Iiimaa.
787). Dhawuhing ayat punika nvindhir tiyang ingkang cara sesidheman utawi sarana blaka suta ke-
ppngin b"dh~ n!(rabi randha-randhanipun Nahi s.a.w.
788). Para garwa Nabi s.a.w. kcnging pinanggihan kaliyan para Bapak-Bapakipun, salajengipun kados
kasebat.
789). Supados para garwa Nabi s.a.w. sami taqwa ing Allah wonten perkawis angreksa ing sliranipun
piyambak dadosa suri tuladhan ingkang utama tumrap para wanita Islam sadaya!
790). Allah maos shalawat kangge Nabi s.a.w. maksudipun, paring Berkah Ian Rahmat; manawi para
malaikat maos shalawat artosipun ndongakaken utawi nyuwunaken Rahmat.
791). Dene lapalipun maos shalawat punika kados dene Rasulullah s.a.w. mucal kita maos Attahiyat:
"Allahumma shalli 'alaa Muhammadin . . . . . ". Manawi lapallpun maos salam (karaharjan)
punika: "Assalamu 'alaika ayyuhan Nabi", ugi kados dene ing Attahiyat, sartamaosipun kedah
ingkang saestu, tegesipun maos kasarengan dipun mangertosi maksudipun.
825
Surat 33 AL AHZAB (BERGADA MUNGSUl-I PERANG ) Juz 22
57. Sanyata wong-wong kang nyerikake

Allah Ian Utusane, 792) Allah ngelaknat
wong-wong mau ana ing Donya Ian Akherat,
Ian PanjenengaNe nyawisake siksa kang asor
tum rap dheweke.
Innalladziina yu'dzuunallaaha wa rasuu-
lahuu la'anahumullaahu fiddun-yaa wal
aakhirati wa a'adda lahum 'adzaabam
muhiinaa.
58. Dene wong-wong kang gawe serike

wong kang padha Mu'min, priya Ian wanita.
ing mangka dheweke ora padha nindakake
perkara kang nyebabake kudu diserikake,
793) sanyata wong-wong kang nyerikake mau
wus anggawa goroh Ian dosa kang tetela! Walladziina yu'dzuunal mu'miniina wal
mu'minaati bighairi maktasabuu faqadih-
tamaluu buhtaanaw wa itsmam
59. He Nabi! sira dhawuha marang para

garwanira Ian anakira wadon Ian para bojone
wong kang padha Mu'min, supaya padha
ngulurake kudhunge! Kang mangkono iku
luwih gam pang kinaweruhan dening wong-
wong lanang banjur ora dimunasika (di-
bebeda), Ian Allah iku Maha Ngapura, Maha
Asih. 794 ) Yaa ayyuhan nahiyyu qui li-azwaajika
wa banaatlka wa nisaa-ii mu'miniina
yudniina 'a1aihinna mill jaillabii hihinna.
dzaalika adnaa ay yu 'ra rna falaa yu'
dzaini, wa kaanallaahu :rhafuurar ra-
hiimaa.
Ancaman tumrap wong munafik Ian

wong kang gawe rerusuh ing Madinah.
60. Sanyata samungguha wOlIg-wong mu-
nafik Ian wong-wong kang atine ana lelarane,
Ian wong kang niti-ni~; cacade wong-wong
792). Maksudipun ngalang-alangi kemajenganipun Agami Islam, piyambakipun badhe dongakaken

para Malaikat, supados Allah matrapaken piwales dipun siksa ing Donya Ian Akheratipun.
793). Inggih punika darnel fitnah utawi kabar goroh, upami ngabaraken bilih tiyang-tiyang Mukmin
sami badhe medhot pasedherekan, mangka estunipun boten, malah ingkang ngabaraken wau
ingkang badhe culika!
794). Darnel modeste kagem Wanita Islam punika prayogi sanget, supados selaras tindak tanduk Ian
agemanipun saged angejawantahaken kepribadian Wanita Islam ingkang Khas Indonesia. Upami
seiendang utawi kudhung punika Khas Seni ageman Bangsa kita ingkang seJaras Ian Syari'at
Agami, inggih punika kudhung wau kagem ageman ing sirah supados nutup rikma.
826
Mu'min ing Madinah 795) ora gelem padha

leren saka tindak ala, yekti Ingsun bakal
nguwatake sira supaya merangi wong-wong
mau kalawan kekerasan, wong-wong mau La-iIIam yantahU munaaliquuna wal-
ladziina fii quluubihim maradbuw wal
banjur ora bisa' tetanggan maneh kalawan mUJjifuuna fil madiinati lanughriyannaka
sira ing Madinah, kajaba mung sadheIa! bihim tsumma laa yujaawiruunaka fiihaa
illaa qaliUaa.
61. Kabeh kena laknat, ana. ngendi bae

'tinemune wong-wong mau dicekel Ian di-
pateni! MaI'uuniin, ainamaa tsuqifuu ukhidzuu
wa quttiluu taqtiUaa.
. sunnah hukume Allah ~~J"

62. Mangkono lku "', /'.:·""r..'I·"f· ~~~" • .:' • ~ " " ,
~~r,-~tq.dilt~-'\f
kang wus tumindak ana ing wong-wong kina "'" " ~" I
jaman biyen kang wus kapungkur, Ian sira 0 ~~ ~t
Muhammad ora bisa nemu owah-owahan ana
ing sunnah hukume Allah.
SUUlatallaahi filladziina khalau min qaIJ-
lu walan tajida lisunnatillaahi tabdiUa'a.
Hamung Allah pribadi kang Nupiksa

dina manungsa ditangekake saka
kubur!
63. Manungsa padha pitakon marang sira
pcrkara dina manungsa ditangckake saka
kubur, dhawuha sira Muhammad: "Sanyata
kang Nguningani dina Qiyamat iku mung
Allah pribadi". Apa sira sumurup, mbok
manawa dina Qiyamat iku wus cedhak! Yas-alukan naasu 'anissaa'aii qui inna-
maa 'ilmuhaa 'indallaah, wamaa yud-
riika la'allas saa'ata takuunu qariibaa.
64. Sany:Ha Allah wus ngeIaknat marang

wong-wong kafir Ian PanjencngaNc wus
nyadhiakakc Ncraka Sa'ir kanggo wong-
hmallaaha la'anal kaafiriina wa a'adda
wong mau. lahum sa'iiraa.
795). Golongan Munafik ing Madinah, manawi ing jaman sapunika sagolonpn tiYIiJlI in&kanI tansah
darnel resah ing nglebet Negari utawi Masyrakat, kados dene mengsah ing salebetinc kemuL
Remenanipun tumbak cucukan. niti-niti cacading ngasanes, saya dangu saged dados fitDAh
ageng. ngringkihaken kasepeketanipun Bangsa Ian Negara. Pramila pihak intelegen ing kawogan
bab punika kedah tetep boten kengjng samenit kemawon atilar prayitna Ian waspada! Umum-
ipun resah ing lebet wonten sambetipun kaliyan ungkrak-ungkrek saking' jawi. kados ingkaDg
sampun kasumerapan ing umum. bilih pandung ing nglebet griya (kampung) sampun gendhon
rukon ka!iyan ingkang wonten jawi. Sunnah hukumipun Allah, inggih punika hukum Agami ing~
kang darnel Kaadilan, pulihing katentreman, kedah wonten ingkaDg Kawogan ngedegaken
Hukum Adil lan Katentreman wau. Boten wonten sanes tujuaning Sunnah hukumipun Allah
kajawi angrembakaken kawilujengan ing samudayanipun. lahir sarta batin. Donya dumugi
Akherat!
827
65. Dheweke padha langgeng ana ing kono

salawase, Ian dheweke ora padha oleh wong
kang gelem ngasihi Ian mitulungi.
Khaalidiina fiihaa abadaa, laa yajiduuna
waliyyaw walaa nashiiraa.
66. Ana ing dinane rai-raine wong-wong

mau diwolak-walik ana ing Neraka, nuli
b 'j, \, -:,,"'~!'" !""t,;""~" ti;~
.... ~.i~~UJ ~~.J:"-'. -P..Y.. -", I /
. . '. . . .
padha ngucap: lOmBok biyen-biyen kita pa- 0 1""lt~"" it~ V
dha bekti marang Allah, Ian ndherek Utus- ~...)",
aNe!"
Yauma tuqallabu wujuuhuhum finnaari
yaquuluuna yaalaitanaa atha'nallaaha wa
atha 'nar rasuulaa.

Pangeran kawula! saestunipun kawula sam-
pun ndherek para pinisepuh tuwin para
ps.ngageng kawula,' piyambakipun lajeng
nya~araken. 'kita saking margi ingkang leres!
Wa qaaluu rabbanaa innaa atha'naa
saadatanaa wa kubaraa-anaa fa-adhalluu-
nas-sabiilaa.
68. Dliuh Pangeran kawula! mugi Paduka

karsa paring siksa tikel kaping kalih dhateng
titiyang wau, tuwin mugi ngelaknat kalayan
laknat ingkang ageng".
Rabbanaa aatihim dhi'failli minal 'a-

dzaabi wal'anhum la'nan kabiiraa.
69. He para wong Mu'min! sira kabeh aja

padha kaya wong-wong kang nyerikake ma-
rang Musa, Allah nuli ngresikake dhewcke
saka barang kang diucapake dening Bani
Israil, 796) Ian Musa iku _anduweni pangkat Yaa ayyuhal ladziina aamalluu laa
luhur ana ing ngarsaning Allah. takuunuu kalladziina aadzau muusaa
I'abarra-ahullaahu mimmaa qaaluu, wa
kaana 'indallaahi w~iiihaa.
v 70. He para wong Mu'min! sira kabeh pa-

dha wedia marang Allah, Ian padha ngucapa
kalawan ucapan kang bener! Yaa ayyuhal ladziina aamanut taqul-
laaha wa quuluu qa\llan _sadiidaa.
796). Kacariyos saking riwayat, sumberipun Kckalihipun- Hadist Shahih (Fish Shahahain) ingkang
anerangaken bilih Nabi Musil Ian Nabi Harun sami tindakan ing Redi, ing ngriku Nabi Harun
seda. Kaum Bani lsrail andakwa Nabi Musa ingkang mejahi. Pandakwa ingkang makaten punika
deksura Ian dosa ageng, kumelutipun daclos fitnah, pramila Allah ambrastha watak awo" Bani
Israil wau. .
R2R
Surat 33 AL AHZAB .( BERGADA MUNGSUH PERANG ) Juz 22
71. Temen Allah bakal ambecikake tindak-

ira Ian Ngapura dosanira. Lan sapa kang
ndherek marang Allah Ian UtusaNe, temen
dheweke oleh kabegjan kang agung!
Yushiih lakum a'maa lakum wa yaghfir
lakumdzunuubakum, waman yuthi'il-
laaha warasuulahuu faqad faaza fauzan
'azhiimaa.
72. Temen lngsun wus masrahake amanat

797) dhawuh-dhawuhlngsun marang Langit,
Bumi, lan.Gunung-Gunung. Kabeh padha ora
sanggein nampani aman3t mau, Ian padha
kuwatir saka amanat iku, yen nganti ora bisa
netepi kesanggemane, ananging manungsa
wus nyanggemi anggawa amanat mau, sa-
Innaa 'aradhnal amaanata 'aias-samaa-
nyata manungsa iku nganiaya Ian bodho! waati wal ardhi wal jibaali fa-abaina ay-
yahmilnahaa wa asyfaqna minhaa wa
hamalahal insaan, innahuu kama zha-
(uuman jahuulaa.
73. Allah banjur karsa nyiksa wong-wong

munafik lanang Ian wadon, wong-wong mu-
syrik lanang Ian wadon, Ian Allah karsa
nampa tobate wong-wong Mu'min lanang
Ian wadon. Allah iku Maha Ng:l.pnra Ian
Maha Asih. 7!:l8)
Liyu'adzdziballaahul munaafiqiina wal
***). munaafiqaati wal musyrikiina wal musy-
rikaati wa yatuuballaahu 'alai mu'mi-
niina wal mu'minaat, wa kaanallaahu
ghafuurar rahiimq.
797). Maksudi;:,un kuwajiban-kuwajiban Agami. Ian saweneh Ahli Tafsir wonten ingkang anerangaken.
maksuchpun amanat utawi titipan lJiasa punika!
798). Wonten sambetipun ka!iyan bal> "Amanat" kasebat. Cetha bilih jenis manungsa munafik Ian
mn;yrik punika tata lahirtpun sering maiben ing Ayat-Ayating Allah. damel gendra (issue) Ian
fitnah. manahipun kemritik manawi sumerap kaum Muslimin majeng Ian kompak. PramUa
kaum Mu'minin kedah introspeksi. kathah tobat ing Allah. ngathah-ngathahake amal shaleh.1an
anjagi kasupeketan ing pasedherekan.lung tinulung ing kasaenan. insya Allah. sukses Donya Ian
Akheratip.>n.
• * *). Katerangan interkorelasi (sasambetan ingkang wonten samining uah tujuan) antawisipun aurat
Ai Ahzab kalayan surat Saba' (kaum Saba') anerangaken makaten:
1. Gusti Allah punika Maha Paring Pangapunten suta Maha Mirah. ing surat Ai Ahzab anyeba1;-
8.ken wonten ing akhir surat, mana",i ic.:" surat Saba' kasebat ing awal surat.
2. Wonten ing surat Al Ahzab tiyang karir sami pitaken benjing punapa dinten Qiyamat?
Maksudipun namung gegujengan ngece Ian ngremehaken. wonten ing surat Saba' up anyebat-
aken makaten, malah kapara lancang malih. inggih punika estu-estu l)Oten pitados badhe won-
tenipun dinten Qiyamat.
3. Khusus wonten in!! surat Al Ahzab punika &aged ktta damel kongklusi bilih kamenangan-
ipun wadyabala Islam mengsah wadyabala kafir punika jalaran ummat Islam aolong &ili& dados
satunggal Ian ta'at (disiplin) dhumateng Pimpinanipun Pandheganing Perang Rasulullah s.a.w.
Lan wonten Kitab Tarikh Islamy kasebataken bilih perang Ahzab punika up perang Khandak
inggih punika perang angginakaken jagang-jero (loopgraaf) kangge betengipun nana:aulaD8l
829
Surat 33 AL AHZAB ( BERGADA MUNGSUII PERANG ) Juz 22
serbuan mengsah, punika saking pemanggihipun stafipun Rasulullah s.a.w. ingkang asma Se-
]{abat Salman AI Farisy a.r.
Perang Ahzab utawi perang Khandak punika miturut katerangan ingkang mu'tamad, kada-
dosan ing wulan Zulqaidah tahun 5 Hijriyah, utawi wulan Maret tahun 627 Masihi, papan pala-
gan (lokasi) ing sajawining kitha Madinah; kirang langkung 3000 mujahidin sesarengan kalayan
Kanjeng Nabi s.a.w. ngedhuki jugangan panjang sanget arupi jagang-jero kados ing zaman
Sultan Agung ing Mataram, utawi kados siasat Jerman ing Perang Donya I, kukuban West-Front,
ugi angginaken taktik strategis makaten wau! Kula aturi ambandhing, Rasulullah s.a.w. ing
tahun 627, Jerman ing tahun 1914-1918; zaman Rasulullah angginaken tehnis pedhang,
tumbak, bandhil, Ian panah, zaman 1918 Jerman sampun angginaken tank Ian gas racun!
Manawi dipun teliti ing zaman tahun 1978, Kanieng Nabi s.a.w. sukses sabab angginakaken
Sistim Senjata Sosial, inggih Ummat ingkang kompak berjoang sarta teguh disiplin dhateng Pim-
pinan, dene Jennan wekdal samanten kalindhih ing yuda, sabab ummatipun boten kompak,
sanaosa senjata tehnis unggu!!
Mirsanana kitab Tarikh.lslamy, karya Dr.Muh.Husain Haika! Pasa, Tarikh AI Islam Assiyasi,
karya Prof. Dr. Hasan Ibrahim, The Life of Mahomet and History 0 f Islam, karya Sir William
Muir (1819-1905).
830
Surat 34 SABA' (KAUM SABA') Juz 22
SABA' (KAUM SABA')

ana ing Madinah. Tumurun sawuse surat Luqman.

Maha Asih.
1. Kabeh puji kunjuk ngarsa dalem Allah

kang kagungan sakabehing barang kang ana
ing Langit, Ian kang ana ing Bumi. Kunjuk
ngarsa dalem Allah puji ana ing Akherat, Ian
PanjenengaNe iku Maha Wicaksana, Maha
Waspada! Alhamdulillaahil ladzii lahuu maa fis-
samaawaati wamaa fit ardhi wa lahul-
hamdu fiI aakhirah, wa huwal hakiimul
khabiir.
2. PanjenengaNe Nguningani sakabehing

barang kang ambles menyang Bumi, Ian kang
jumedhul saka kono, kabeh kang tumurun
saka Langit, Ian munggah ana ing kono, Ian
PanjenengaNe iku Maha Asih, Maha Nga-
pural
y a 'Iamu maa yaliju fil ardhi wamaa
yakhruju minhaa wamaa yanzilu minas
samaa-i wamaa ya'ruju fiihaa, wahuwar
rahiimul ghafuur.
3. Wong-wong kafir wus padha ngucap:

"Dina Qiyamat ora bakal teka marang aku
kabeh!", dhawuha sira Muhammad: "Bener,
dcmi Pangeranku! dina Qiyamat mesthi teka
I'narang sira. PanjenengaNe Nguningani ba-
: rang ghaib, ora bakal kaslimpet saka Pan-
jenengaNe sanajana saboboting st:mut abang
kang cilik ana ing Langit Ian ana ing Bumi,
barang kang luwih cilik saka iku utawa luwih
gedhe, kajaba kabeh mau mesthi katulis ing
Kitab kang nyata (Lauhil Mahfuzh)".
831
Wa qaalal ladziina kafaruu laa ta'tiinas

saa'ah, quI balaa wa rabbii lata'tiyanna-
kum 'aa1imil ghaibi laa ya'zubu 'anhu
mitsqaalu dzalTatin C_aawaati walaa
fiI ardhi· walaa ash~aru min dzaalika
walaa akbaru illaa fIi kitaabim mubiin.
4. Ditekakake dina QiY.illllat iku, supaya

Allah paring ganjaran marang wong kang pa-
dha Mu'min, Ian nindakake kabecikan,
wong-wong mau padha oleh Pangapura Ian
Rezeki kang mulya. Liyajziyal ladziina aamlJnuu wa 'amilush
shaaIihaat, ulaa-ika Iahum maghfiratuw
wa rizqun kariim.
s. Dene wong-wong kang padha sumeja

ambatalake ayat-ayatlngsun, Ian ngapes-apes-
ake Ingsun, yaiku duwe panganggep bakal
bisa luput saka siksa, wong-wong mau bakal
kapatrapan siksa kang lara. Walladziina sa'au fii aayaatinaa mu'lIli-
jiziina ulaa-ika lahum 'adzaabum mir-
rijzin aliim.
6. Lan wong-wong kang kaparingan Hmu

padha sumurup yen kang katurunake marang
sira Muhammad saka ngarsaning Pangeranira
iku bener Ian nuduhake marangdalaning
Pangeran kang Maha Gagah Prakosa, Maha
Pinuji.
Wa yaralladziina uutul 'i1malladzii unzila
i1aika mir-rabbika huwal haqqa wa yahdii
ilaa shiraathil 'aziizil hamiid.
7. Lan wong-wong kang padha kafir

ngucap: "Apa gelem sira dak tuduhi sawiji-
ning wong 799) kang nerangake marang sira.
jarene manawa sira WU$ ajur mumur dadi
Iemah, sira bakal didadekake makhluq anyar.
Wa qaalul ladziina kafaruu hal naduUu-
kum 'alaa rajuliy yunabbi-ukum idzaa
muzziqtum kuUa mumanaqin innakum
lam khalqin jadiid.
799). Titiyang kafir Mekkah sami nginakaken Nabi Muhammad s.a.w. sarana tetembungan: "alaa
rojuUn" tegesipun ana sawi,jining wong lanang. Piyambakipun boten amblakaken asmanipun
tiyang wau, ing mangka mangertos billh. Muhammad s.a.w. ingkang ndumugekaken Dhawuhing
Allah, billh beming dinten Qiyamat. ummat manungsa badhe sami dipun tangekaken saking
kuburan tumunten gesang malih. periu dipun hisab ing Pengadilaning Allah SWT.
832
8. Apa dheweke iku gawe gegorohan ma-

rang Allah, apa pancen duwe lara owah?"
Satemene wong-wong kang ora iman marang
anane Akherat iku temen ana ing sajeronin;;
siksa Ian sasar kang adoh!"
Aftaraa 'alallaahi kadziban am bihii jin-
nah, baliIladziina laa yu'minuuna bil-
aakhirati fil 'adzaabi wadhdhalaalil-
ba'iid.
9. Muiane, apa wong-wong mau ora su-

mUnlp Langit Ian Bumi kang ana ing sanga-
repc, Ia.n b:'7 ana saburine. Manawa dadi
kaparenging karsanlngsun, temen wong-
wong mau Ingsun amblesake menyang Bumi,
utawa Ingsun runtuhake Langit sacuwil ma-
rang wong-wong mau. Sanyata kang mang-
kono i~u dadi tandha yekti tumrap kawula
kang dhemen tobat (dhedhepe) marang
Allah! Afalam yarau ilaa maa baina aidiihim
wamaa khalfahum minas samaa-i wal
ardhi, innasya' nakhsif bihimul ardha
au nusqith 'alaihim kisafam minas sa-
maa', inna fii dzaalika la-aayatal likulli
'abdim muniib.
10. Lan temcn Ingsun wus paring kanu-

grah'ln marang Dawud, yaiku pangandikan-
Ingsun: "He Gunung-Gunung! sir a macaa
tasbih (maha nucekake Allah) bebarengan
kala wan Dawud, Ian manuk". Lan Ingsun
Walaqad aatainaa daawuuda minnaa
wus nglemesake wesi kanggo Dawud. 800) fadhlaa, yaa jibaalu awwibii ma'ahuu
wath-thair, wa alannaa lahul hadiid.
11. Yaiku sira yasaa klambi kere saka wesi

Ian duga-duganen paku-pakune aja kekandel-
en Ian aja ketipisen, Ian sira kabeh tindakna
kabecikan. Satemene Ingsun Maha Nguda-
neni ing barang kang padha sira tindakake. Ani'mal saabighaatiw wa qaddir fis-
sardi wa'maluu shaalihaa, innii bimaa
ta'maluuna bashiir.
800). Miturut Al-Quraan, bUih jaman Nabi Dawud a.s. punika sampun jaman utawi Kurun Tosan
(Jaman Wesi); inggih panjenenganipun iyasa kitha krajan Yerusalem (sewu tahun saderengipun
!sa a.s.). Utawi sasampunipun satunggaiewu tahun kaliyan Zaman Krajan Babylonia Hamurabi,
makaten ahli sejarah Ian ahli tafsir nerangaken sawatawis.
833
12. Lan Ingsun wus nundhukake. angin

kanggo Sulaiman, 801) mangkate angin iku
esuk-esuk ana lakon sesasi, Ian baline sore
iku uga lakon sesasi. Lan Ingsun wus ngilek-
ake tembaga kang diejur kanggo Sulaiman,
Ian sawenehing jin ana kang tumandang ana
ing ngarsane Sulaiman kalawan idzine Pa-
ngerane, sapa kang saka dheweke ana kang
malengos saka dhawuh Ingsun, Ingsun bakal
ngicipake marang dheweke siksane Neraka Wa lisulaimaanar riiha ghuduwwuhaa
syahruw wa rawaahuhaa syahniw wa
Sa'ir. asalnaa lahuu 'ainal qithr, waminal
jinni may ya'malu baina yadaihi bi-
idzni rabbih, wamay yazigh minhum
''In amrinaa nudziqhu min 'adzaabis
sa'iir.
13. Para jin mau padha gegawean miturut

sakarsane Sulaiman, yaiku ngedegake mihrab
(papan pangimaman), gedhong-gedhong kang
dhuwur, Ian reca-reca, Ian piring-piring kang
gedhene sajedhing, Ian kendhil kang tuman-
cep ing pawone kagawa saka gedhene, he
kulawarga Dawud! sira padha tumind~ka
kang nuduhake syukur, sathithik para kawu- Ya'maluuna lahuu maa yasyaa-u mim
mahaariiba wa tamaatsiila wa jifaanin
lanlngsun kang gelem ngaturake syukur.
kaljawaabi wa quduurir raasiyaat, i'ma-
luu aala daawuuda syukraa, wa qaliilum
min 'ibaadiyasy syakuur.
14. Bareng Ingsun wus mutusake pati ma-

rang Sulaiman, ora ana kang nuduhake pati-
ne Sulaiman mau marang para jin, kajaba
rayap kang ngrikiti tekene, yaiku bareng.
Sulaiman ambruk, jalaran tekene gropok di-
pangan rayap, para jin mau padha sumurup
yen tetela saupama padha mangerti barang
ghaib, mesthi dheweke jin or& jJadha tetep
ana ing siksa kang as or nganti suwe.
Falammaa qadhainaa 'alaihil mauta maa
dallahum 'alaa maut;i'j: iIIaa daabbatul
ardhi ta'kulu minsa-atah, falammaa khar-
ra tabayyanatil jinnu allau kaanuu ya'la-
muunal ghaiba maa labitsuu fit 'adzaabil
muhiin.
801). Nabi Sulaiman a.s. ugi jumeneng Nata Gung-binathara Krajan Yerusalem, ingkang nemahi pa-
sulayan ageng antawisipun Israillan Yehuda. Kados kawcca ing ayat: 12 -~ 14 panguwaosipun
Nabi lan Raja Sulaiman a.s. wiyar Ian ageng sanget, jin dalah angin, sarto sato kewan warni-
warni sami nungkul sedaya.
834
SlII,ll 34 SABA' ( KAUM SA I'. A , ) Juz 22
Bangsa Saba' digadlll;.h i Ncgara

kang Tata raharja.
15. Satcmcne wong-won).! bangsa Saba'802)
iku anduwcni tandha ana ing panggonan pa-
dununganc, yaiku pakcbonan loro ana sa-
·kiwa-tengcnc. Pangandikanc Allah: "Sira pa-
dha mangana rCLcki pcparinging Pangcranira
Ian angaturna pamuji syukur marang Panjc-
ncn·gaNc. PaduJ1l1nganira iku sawijining Nc-
!.aqad kaana lisaba-in fii maskanihirn
gam kant! hccik lala rabaqa, Ian Pangcranira aa},alan jannalaani 'an }'amiiniw wa syi-
iku Pangcran bllg Maha Agung pangapura- maalin kuluu mir rizqi rabbikum was},-
Nc". kuruu lahuu baldalun thayyibatun wa-
rabbun ghafuur.
16. Dhcwckc banjur padha makngos,

Ingsun banjur ngutus banJir-bandhang HO;'1j
kang ngrllsak wong-wong mau. Pakcbonc
loro mau IngslIll ganti dadi pakcbonan 10m
kang ngctokakc thcthllkulan uwohc pahit,
kekayonc ora padha dllwt' uwoh. (ccl11ara),
Ian wit widara l11un),! sathilhik.
Fa-a'radhuu fa-ar"alnaa 'alaihim sailal
'arimi "a baddalnaahum bijannalaihim
iannalaini dl.,maalaa ukulin khamthiw
\\ a alsli\\ II a ,,~ai-ulll minsidrin qaliil.
. 17. K;lng Illangknno iku IngslIll male's Illa

rang wong-won),! mall ja la ra n an),!),!onc padh.I
kafir, Ian IngslIl1 ora matl'api siksa kajab::
! '/,aalika ,iazainaahulll bimaa kafaruu.
m<1rallg \\'0 Ilt"\'," on),! k'lll),! padha kai'i ..
"a hal IIl1jaazii illal kafllur.
18. Lan Ingsun \\"lIS andallll'l ing anlaral1l'

Ncgar<1nc II'ling-wong mall (Saba' int! \\'ila~'ah
Yaman) Ian Nc),!ara kang Ingslin bnkahi
(SY:ll11) ing kono akch Negara bng rah:lrja,
Ian WliS Ingsun tallltokakc lakonl' ana ing
kono. Dha\\'uh Ingsli n: "Sira padha III 111 a klla
ana ing kono rina Ian l\'l'ng' kala\\':ln san-
\\a ,ia'alnaa hainahullI '''I hainal IIl1ral
tosa" . lalii haal'aknaa l'iihaa l(lIr:lII zhaahira-
ta\\ \\ ~I qaddarnaa niha~ sair~ ~iiruu
fiihaa la\ aali~ a \\:1 a\ \ :1:\lIIan aallli-
lIiill.
802). Para ahli Tarikh Ian Tafsir, bilih Ratu (putri) Bldqis punika satunggaling dinasti Krajan Saba',
wonten ing zamanipun kaloka kasebat Negari ingkang tata-raharja, ingkang warga negarinipun
sami ta'at ing Agama Ian jinangkung Berkah Ian Pangapuntening Allah. Sarana kedadosan Nabi
Sulaiman a.s. saged nenuntun dhateng Kabudayan ingkang luhur, negari wau sering dados
kembang-Iambe utawi topik ing jaman modern, ingkang politis~ideologis ngontho-ontho Negari
adil makmur pinayungan pangapuntening Allah. Dene ucapanipun: "Baldatun thoyyibatun
wa robbun ghafuur!" Wallaahu 'a'lam.
803). Bena ageng wau nyebabaken jebolipun bendungan Ma'rib.
835
. """I.-.,,. ...; ...

""r-: r-:'" ....,-; t _I. P".v
19. Nangmg wong mau padha matur: ~t~..,v..!\.A....t~""';3I<,I.:.:I ~.~r"-:
.•d:;'W~1,\
"Dhuh Pangeran kawula! mugi Paduka ne- ?...
bihaken lelampahan kawula". Lan wong- :,2 ~ t'•.:~"}"tJ~~"""~.)~~
wong mau padh a ngamaya. awak e dh ewe. ~ I.:.I .... '-'.>"""Jl.
~
jAJ .....
• •
804) Dheweke banjur Ingsun dadekake carita O"'>~...1~.:t! ..::.!~~1

marang wong kang padha kari, Ian wus Ing- # ~. ~ . . .... ",.
sun obrak-abrik nganti morat-marit. Sate-

mene kang mangkono mau dadi tandha yekti Faqaaluu rabbanaa baa'id baina asfaari-
naa wa zhaIamuu anfusahum faja'alnaa-
tum rap wong kang akeh sabare Ian akeh hum ahaadiitsa wa mazzaqnaahum kulla
syukure. mumazzaq, mna iii dzaalika la-aayaatil
likulli shabbaarin syakuur.
~
20. Lan nyekti iblis wus nganggep panya- ~JZf~I.:I-~ .?·'. .
~V.~l( ':\~t ~",
.-<i""<'~..m"" -1. ... "
nane marang wong-wong mau nyata temen-
an, dheweke wus padha manut iblis, kajaba
golongane wong-wong kang Mu'min.
Walaqad shaddaqa 'aIaihim ibllisu zhan-
nahuu fattaba'uuhu fariiqam minaI mu'-
minim.
21. Anggone iblis ora bisa nguwasani wong

wong Mu'min mau ora ana liya kajaba Ing-
sun karsa Nguningani wong kang iman ing
Akherat, Ian wong kang mamang atine. Mu-
hammad, Pangeranira iku Maha Ngreksa ing
kabeh barang.
Wamaa kaana lahuu 'aIaihim min shul-
thaanin illaa lita'lama may yu'mmu
bi! aakhirati mimman huwa minhaa
iii syakkiu wa rabbuka 'alaa kulli syai-in
hafiizh.
Sesernbahan-sesernbahan salivane
Allah ora duwe panguwasa sithik-
sithika!
22. Dhawuha sira Muhammad! "Mara pa-
dha nyenyuwuna marang brahala kang sira
anggep Pangeran sahyane Allah kang ora
anduweni isen-isening Langit Ian Bumi sa-
najan mung saboboting semut, apa dene nya-
kuthoni Allah kang mangerani ana ing Langit
Ian Bumi, Ian PanjenengaNe ora kagungan
panulung saka dheweke". Qulid'ul ladzima za'amtum min duunil-
laahi laa yamlikuuna mitsqaaIa dzarra-
tin fissamaawaati waIaa iii ardhi wamaa
lahum fiihimaa min syirkiw wamaa
lahuu minhum min zhahiir.
804). Manawi kafilah dagangan (komoditi) wau dados tebih saking Negari satunggal dhateng sanes-
ipun, piyambakipun laieng rowa darnel monopoli, Ian tambah kathah untungipun.
836
Sur at 34 SABA' (KAUM SABA') Juz 22
23. Ora ana safa'at 805) kang !T1anfa'ati be-

suk ana ing ngarsaning Allah, kajaba marang
wong kang wus kaparingan palilah dening
PanjenengaNe, nganti manawa kageting atine
wus ilang, wong-wong mau padha takon-
tinakon: "Apa kang dipangandikake Pange-
ranira?" Ana kang mangsuli: "PangandikaNe
Walaa tanfa'usy syafaa'atu 'indahuu iIIaa
Allah bener". Hiya PanjenengaNe Pangeran
liman adzma lah, hattaa idzaa fuzzi'a
kang Maha Luhur, Maha Agung!" 'an '1uluubihim qaaluu maa dzaa qaala
rabbukum, qaalul haqqa wahuwal 'aliy-
yul kabiir.
24. Dh.J\,uha Slr<1 lV\uhammad: "Sapa

kang paring "c,'d:i marang sira saka Langit
Jan Bumi?" Dhawuha sira: "Allah". Lan
temen aku utawa sira wong musyrik kang
oleh pituduhe Allah utawa ana ing sasar kang
(AIl may yarzuqukum minas samaawaati
nyata". wal ardh, qulillaahu wa innaa au iyyaa-
kum la'alaa hudan au iii dhalaalim mu-
biin.
25. Dhawuha Slra Muhammad: "Sira ka-

oeh ora bakal didangu saka perkara dosaku,
Ian aku ora didangu saka perkara kang padha
Qui laa tus-aluuna 'ammaa ajramnaa
sira tindaka!(e". walaa nus-alu 'ammaa ta'maluun.
26. Dhawuha sira Muhammad: "Pangeran-

ku 'bakal ngumpulake ing antaraku kabeh.
PanjenengaNe nuli ambuka kaputusan ing
, Jantaraku kabeh. PanjenengaNe nuli ambuka
IJ kaputusan ing antaraku kabeh kalawan be-
ner, PanjenengaNe iku kang Maha Mutus, Qui yajma'u bainanaa rabbunaa tsumma
yaftahu bainanaa bilhaqq, wahuwal fat-
Maha Uninga". taahul 'aliim.
2 7. Dhawuha sira: "Aku weruhna brahala

kang sira arani sakuthune Allah; ora yen
Allah iku kagungan sekuthu, ananging Pan-
jenengaNe iku Allah kang Maha Gagah Pra-
kosa tur Maha Wicaksana. Qui aruuniyal ladziina alhaqtum hihii
syurakaa-a kallaa, hal huwallaahul 'a-
ziizul hakiim.
805). Mirsanana bab katerangan sawatawis

, .
ingkang wigatos murakabi.
837
Risalah Muhammad s.a.w. iku uni-
versal.
28. Lan Ingsun temen ora angutus sira
Mlfhammad kajaba marang kabeh manungsa,
kanggo ambebungah kala wan Suwarga, Ian
angancam kalawan Neraka. Ananging akeh-
akehe manungsa ora mangerti.
Wamaa arsalnaaka illaa kaaffatal Iinnaasi
basyiiraw wa nadziiraw walaakinna ak-
Isarannaasi laa ya'iamuun.
Wong kafir padha ingkar Ian apa pitu-

wase besuk ing dina Akherat.
29. Wong-wong kafir padha ngucap: "Ka-
pan kalakone janji pangancam iki manawa
sira padha bener?"
Wa yaquuluuna mataa haadzal wa'du
inkuntum shaadiqiin.
30. Dhawuha sira: "Tetep kanggo sira,

dinane parjanjian pangancam iku, sira ora
bisa ngundurake mangsane, Ian ora bisa nga-
jokake" .
Qui lakum mii'aadu yaumil laa tasta'-

khiruuna 'anhu saa'ataw walaa tastaq-
dimuun.
. // ',," /., ,,,", ," "<1". .;,: ~.,..

31. Wong-wong kafir padha ngucap: "Aku ~-,(.;)t~tt~ ~y d.r,~ GJ!tJij-; _.,.~
kabeh ora pisan-pisan gelem iman marang.... ,'" .. " -'"
,.J .P,,.. J W
Q uraan 1'k'I, I an uga ora percaya marang KI-' (.;)J)-""G~t.H~j,.;l--,
'"'" ",,;, , / , , / , / -r
Q.,()., i..:.fw<5j,)1..1
tab kang sadurunge". Lan manawa sira su- ,..,..,.,,-.... ..' ;";,.-
murup ing nalikane wong-wong kang padha ~J":';.;i r .• .-- 'It ,y ~ ,,,-), '''.If' w",.. ~
'~,,-,~\.h~tt.J.· ~~~
nganiaya d ia dh epa k e ana ngarsaning Pange-'" "'..-
h dh d d k ,,/7; ~
rane, sawene pa a pa u on aro sawe- ... ·t~;tt"/ ~'(·Jj)t· ""' ,"II"
.-ru.,.1". "',,:"..->JiJ"
nehe, Wong-wong kang padha apes pandhe- r ". . .:.:.'
.,./~ <.:.1'..,. ~.
reke padha ngucap marang !,:mggedhene: /, P~
"Manawa ora ana sira kabeh mesthi aku ka- 0 ~Y .
beh dadi wong Mu'min".
Wa qaalal ladziina k.--f,.uu Ian lIu'mina
bihaadzal qur-aani waiaa billadzii baina
yadaih, walau laraa idzizh 7,haalimuuna
mauquufuuna 'hula rahhihim, yarji'u
ba'dhuhulTl ilaa ba'dhi(n)il qaula yaquu-
lui ladziinas 'urlh'ifuu lilla.l/iinas lak ba-
IUU laulaa alltum lakUll/laa IIII1·miniin.
838
32. Panggedhene mau ~angsuli marang ~ .,.", ';")! '.R., ; ' "" 'J.fu . . . .,:'
t~ti:/..~r, , ,. t<.:t.~t \I ~1
J""r< 'fiT
wong-wong kang apes: "Apa hiya aku nye-
1. 'I. ';' ~..... , ....."
• .
gah sira kabeh saka pituduh, sawuse pltuduh r:rJ~~\.;:)t ~ l5~t
\, '
cr
..... ,,,(,, . ,
~,)~
mau teka marang sira? Ananging sira kabeh .,$ . " . 7'
iku pancen wong-wong kang padha duraka". 0 ~~
Qaalal ladziinas takbaruu liIIadziinas

tudh'ifuu anahnu shadadnaakum 'anil
hudaa ba'da idz jaa-akum bal kuntum
mujrimiin.
33. Pandhereke kang padha apes ngucap

maneh marang panggedhene: "Rina Ian
wengi sira padha nindakake pangreka daya,
yaiku nalika sira mrcntah aku supaya kafir
marang Allah Ian andadekake sakuthu ma-
V rang PanjenengaNe". Lan wong-wong mau
. padha ngumpetake gegctune bareng sumurup
siksa, Ian Ingsun kalungakc bclenggu ana ing
gulunc wong-wong kang padha kafir. Dhe-
wckc ora padha kawales kajaba amal kang
padha dirlridakake. Wa qaalal ladziinas tudh'ifuu liIIadziinas
takbamu bal makrul laili wannahaari
idz ta'muruunanaa an·nakfura biIIaahi
wa naj'ala lahuu andaadaa, wa asarrun-
nadaamata lammaa ra-awul 'adzaaba wa
ja'alllal aghlaala fii a 'naaqil ladziina
kafaruu hal yujzauna ilIaa maa kaanuu
ya'maluun.
34. Lan Ingsun ora ngutus Nabi juru pe-

peling marang sawijining Ncgara, kajaba para
panggcdhc Ian kang padha kacukupan ngu-
cap: "Satemenc aku ora iman marang Agama
kang sira ampil".
Wamaa arsalnaaka fii qaryatim min
nadziirin ilIaa qaala mutrafuuhaa innaa
bimaa ursiltum bibii kaafmlUn.
35. Wong-wong mau ngucap manch: "Aku

luwih sugih bandha Ian luwih sugih anak,
Ian aku ora bakal disiksa". 806)
Wa qaaluu nahnu aktsaru amwaalaw wa
aulaadaw wamaa nahnu bimu'adzdzabiin
806). Tetiyang kafir punika sami kaIintu pamikiripun: dipun wastani kaparingan bandha kathah Ian
putra-putra kathah rumaosipun dipun kasihi Allah, iajeng anggenipun kafir punika boten dipun
siksa ing Donya utawi Akh,'rat.
839

Pangeranku anjembarake utawa ngrupekake
rezeki marang wong kang dadi kaparenging
karsaNe, ananging akeh-akehe manungsa ora
padha mangerti!" QuI inna rabbii yabsuthur rizqa limay ya-
syaa-u wa yaqdiru walaakinna aktsaran
naasi laa ya'lamuun.
37. Lan babar-pisan dudu raja-brananira

Ian dudu anakira kang marakake sira kabeh
cedhak mareg marang ngarsanlngsun, na-
nging wong kang iman Ian nindakake laku
becik, wong kang mangkono iku ganjarane
tetikelan, jalaran tindak kang WU5 dilakoni,
dheweke padha manggon ana ing amah pang-
gung (Suwarga) kalawan aman-santosa! Wamaa amwaalukum walaa aulaadukum
biIlatii tuqarribukum 'indanaa zulfaa
iIlaa man aamana wa 'amila shaalihaa,
fa-ulaa-ika lahum jazaa-udh dhi'fi bimaa
'amiluu wahum iii ghutufaati aaminuun.
38. Lan wong-wong kang padha ambudi-

daya ambangkang Ayat-Ayatlngsun sarana
anggepan bisa ngluwari awake saka siksan-
Ingsun, malah wong-wong mau bakal dicem-
plungake ing siksa. Walladziina yas'auna fii aayaatinaa mu-
'aajiziina ulaa-ika fil 'adzaabi muh-
dharuun.
r..,. T~" ,... , . w,... '.1

39. Dhawuha sira Muhammad: "Sanyata:'; ~~~~~~~(jjJ;lUi;";'4~~J~ ~1'q
Pangeranku kang anjembarake Ian ngrupeg- '"
........ ~ /.J" ~'< w ",,- , ...... ,. ...... ( .......... 11(..... ) .....
\ ' ake rezeki marang wong kang dadi kapareng- ::, ~ " ',,; .. ~ ~~~I"I.o.J 4J.J~.
" ing karsaNe saka para kawulaNe. Lan samu-
. na f ak ahak e, PanJencngaNe
b arang k ang Slra . 0 ~d..> ",., ". !J t~ r""yb-" j
bakal maringi gantine, PanjenC'ngaNc iku
becik-becike Pangeran kang paring rezcki.
Qui inna rabbii yabsuthur rizqa limay-
yasyaa-u min 'ibaadihii wa yaqdiru lah,
wamaa anfaqtum m;C" "yai-in fahuwa
yuhlifuhuu wa huwa khairur raaziqiin.
40 Lan besuk dina Qiyamat, Panjel'eng-

aNe bakal anggiring wong-wong mau kabeh,
nuli nganrlika marang Malaikat: "Apa dhe-
weke iku padha nyembah marang sira
kabeh?"
Wa yauma }ahsyuruhum jamii'an tsum-
rna yaquulu lil-malaa-ikati ahat'l'flaa-i
iyyaakum kaanuu ya'buduun.
840
41. Malaikat mau padha munjuk: "Maha

Suci Paduka! Paduka piyambak bandara
kawula, sanes titiyang kafir wau; ananging
piyambakipun malah sami nyembah jin,
kathah-kathahipun titiyang wau sami pitado~
dhateng jin!" 807) Qaaluu subhaanaka anta waliyyunaa min
duunihim hal kaanuu ya'buduunal jinna
aktsaruhum bihim mu'minuun.
42. Ing dina iki sawenehira ora ana kang

bisa aweh manfa'at utawa madharat marang
saweneh liyane, Ingsun dhawuh marang
wong-wong kang nganiaya: "Mara rasakna!
siksaning Neraka kang padha sira paido".
Fal},..Jma laa yamliku ba'dhukum Ji-

ba'dhin naf'aw walaa dharraa, wa naquu-
Iu lilladziina zhalamuu dzuuquu 'adzaa-
ban-naaril latii kuntum bihaa tukadzdzi-
buun.
43. Lan manawa kawahyokake Ayat-Ayat-

Ingsun kanthi pratelamarang wong-wong
mau, dheweke padha ngucap: "Ora liya iki,
kajaba wong kang duwe sedya arep ngalang-
alangi sira kabeh saka nyembah brahala se-
sembahane para leluhurira". Pangucape
maneh: "Ora liya iki, kajaba mung ujar ge-
gorohan", Ian wong-wong kafir padha nga-
rani kabeneran kang wus teka marang dhe-
weke: "Ora liya iki, kajaba sihir kang Wa idzaa tutlaa 'alaihim aayaatunaa
nyata!" bayyinaatin qaaluu maa haadzaa illaa
rajuluy yuriidu ay-yashuddakum 'ammaa
kaana ya'budu aabaa-ukum, wa qaaluu
maa haadzaa illaa ifkum muftaraa,
wa qaalal ladziina kafamu IiIhaqqi
lammaa jaa-ahum in haadzaa illaa sihmm
mubiin.
44. Lan Ingsun ora maringi marang wong-

wong mau saka Kitab kang padha diwaca,
Ian uga Ingsun ora ngutus juru pepeling ma-
rang wong-wong mau sadurungira!
Wamaa aatainaahum min kutubiy yadm-

suunahaa wamaa arsalnaa ilaihim qablaka
min nadziir.
807). Inggih jin ingkang kafir (duraka) punika syctan naminipun.
841
45. Wong kafir kuna sadurunge wong- /(;:.;,. l""v/~~ •..;. ,:..4 Gjt~ ~?/-u
t" . . .
'd wong-wong V'
wong mau uga wus pa dh a maiO, _~\,.,Q-'".""...,.,,~,,
_ VJ-" .
mau ora nganti tumeka sapara sepuluhe 808)
.
t., ~ ~ r~ -:(~ ~l "! t~~f.::~~! -::rt
0 ~ CJ~ u..>J W.J :;T.~
t.
d
t
tumrap k e k uwatan k ang wus Ingsun parmg-"
••
..' II
ake marang wong-wong kafir kuna. Dheweke

Wa kadzdzabal ladziina min qablihim,
nuli padha maido marang para Utusanlng- wamaa balaghuu mi'syaara maa aatai-
sun, wasana kapriye anggonlngsun nyiksa? naahum fakadzdzabuu I1Jsulii, fakaifa
kaana nakiir.
Dipratelakake dening Allah SWT. Ri-
salah Muhammad s.a.w. Ian kuwajib-
me!
46. Dhawuha sira Muhammad! : "Sateme-
ne aku paring pepeling marang sira b.lawan
sawijining pepeling, yaiku ,ira maraka (ng3-
dhepa) ing Allah kaqna ikhlas, ngloro·
ngloro utawa siji-siji, tumuli padha mikira
kancanira Muhammad iku harak ora lara
owah, ora liya dhewcke iku kajaba dadi juru
QUl innamaa a'izhukum biwaahidatin
pepeling marang sira kabel! ing sangarepe
an laquumuu Hllaahi mabnaa wa fu-
siksa kang abot". raadaa tsumma talafakkanm, maa bi-
shaahibikum min jillnah, in huwa iIIaa
nadziirul lalmm haina yaday 'adzaabin
syadiid.
~!'/
47. Sira dhawuha m,lneh: "Aku ora rnun- """j,V;r-I.;)/rI)./.(.';~
'i;.. ~'t~~t:.~&.tv
;.-:
dhut upah 809 ) marang sin, anggo:lku nckak·
ake pepeling marang sira iKU, kaparJ ik u
migunani marang sira, ora Ii) a ganjaranku,
kajaba ana ing astaning Allah. PanjencngaNe
Qui maa iia-aitukum min ;Win fahuwa
kang nyekseni sakabehing barang". bkum, ill ajriya iIIaa 'alallaahi wahuwa
'alaa ktllli syai-in ;,yahiid.
48. Sira dhawuha maneh: "Sanyata Pange-

ranku maringi kabeneran marang wong kang
dikarsakake, Panjenengan Maha Nguningani
(lui irma rabbii yaqdzifu bilhaqqi 'allaa-
barang ghaib". !nul ghuyuub.
49. Sira dhawuh: "Rarang hCller wus lcka,

Ian barang batal ora blsa llgawiti sawijj·wiji,
Ian ora bisa ambalekakc muncul manch ".hI 0) Qul jaa-al haqqu wamaa yubdi-ul baa-
thilu wamaa yu'iid.
S08). Sapara sadasa saking kakiyatan mgkang dipun paringa]<en Allah, ing antawisipun: ka kiy atan
ilmu. kakiyatan jasrrtani: kakiyatan mental, bandha ian kawiba\van sancs--san(·sipun.
809). Anggenipun Da'wah RasuJuJlah s.a.w. b()t~n nyuwun :mbalan upah punapa-punapa. ka.iawi
supados samia iman ing Allah. Ian iman punika saestu kasaenanipun kangge piYaInbakipun.
tHO). Manawi barang haq sam pun dhateng, ingkang bataJ badh(' risak sirna, sarta boten saged malih
ingkang batal ngrebahaken ingkang lcres (haq).
842
50. Sira dhawuha maneh: "Manawa aku

kasasar, iku terang saka sasare awakku
dhewe, dene manawa aku oleh pituduh, iku
sabab wahyu peparinge Allah Pangeranku
marang aku. Sanyata PanjenengaNe iku
Maha Midhanget, Maha Cedhak! QuI in dhalaltu fa-innamaa adhillu 'alaa
naisii, wa inibtadaitu fabimaa yuuhii
iJayya rabbii, innahuu samii'un qariib.
51. Manawa sira ande1eng nalika wong-

[ wong mau padha kaget ing dinane tangi saka
! kuburan, ora ana kang bisa luput saka ing
kono, dheweke padha diceke1 saka panggon-
an kang cedhak. 811)
W,.II1U taraa idz fazi'uu falaa fauta wa
ukhidzuu mim makaanin qariib.
,52. Lan ~o~g-wong mau padha. ngucap: [;;&.: ~~CltWjt"'t'~ If:t~~l-A''

'Kula saml pltados dhumateng plyambak- ~ :J !J I,..
ipun Nabi Muhammad". Lan saka ngendi ~ ./
wong-wong mau bisa oleh iman, jer wus ana 0 ~
ing panggonan kang adoh? 812)
Wa qaaluu aamannaa bibii wa annaa
Iahumut tanaawusyu mim makaanin
ba'iid.
H. Temen, biyen nalika ana ing Donya,

wong-wong mau padha maido ing Muham-
mad, Ian andakwa sing ora-ora saka pang-
gonan kang adoh saka kabeneran.
Waqad kafaruu bihii min qablu wa yaq-
dzifuuna .bil-ghaibi mim makaanim ba'iid
54. Lan dialing-alingi ing antaran,e wong-

wong mau karo kasenengane, kaya kahanane
wong-wong sadurunge, sanyata dheweke ana
ing kamamangan kang tcte1a! 813)
Wa hiila bainahum wa baina maa yasyta-
** *). huuna kamaa fu'ila bi-asy-yaa'ibim
min qablu imiahum kaanuu fii syakkim
muriib.
811). Denjing ing dinten Qiyamat, sanaosa kuburan-kuburanipun tiyang kafir pating plencar tebih-
tebih badhe gampillan celak kemawon sami dipun klempakaken perlu dipun hisab.
812). Salajengipun tiyang kafir wau sareng sumerep Neraka saestu wonten ngajengipun,lajeng duma-
dakan criyoS manawi iman! Ananging boten logis, jalaran panggenanipun tiyang iman punika
wonten Donya, ing manika Donya sampun tebih!
813). Makaten ugi tiyang kafir ing jaman sugengipun Kanjeng Nabi s.a.w. kepingin badhe iman ing
dinten Qiyamat. tamtu kemawon boten saged katampi, jalaran wonten Donya cetha sami kafir
Ian tansah kemamangan manawi badhe iman!
843
Surat 34 SABA' (KAUM SABA' ) Juz 22
***). Katerangan interkorelasi (sasambetan ingkang manunggal ing ancas) ing anlawisipun surat
Saba' kalayan surat Faathir (Panyipta) kados makaten:
1. Wonten ing surat Saba' Gusti Allah paring katerangan bilih samudayaning kawontenan ing
Langit Ian Bumi kagungan ngarsa dalem Allah piyambak. sarta Allah P;yambak ingkang
Nyipta satunggal-satunggaling kawontcnan ing 'Alam Jagad Raya punika!
2. Ing kakalihipun surat wau, sami-sami dipun wiwiti saran a Memuji ing Allah, Panyipta Ian
Pamilik 'Alam samesta!
3. Staat Saba' anerangaken kawusananipun tiyang sami mus:;r;l, risak bobrah-babrch Donya
Ian Akheratipun, sabab tumindakipun ingkang murang sarak: (iPne wontcn ing surat Faathir
anelakaken badhe manggih ing kabcg.ianipun liyang Mu'min wiwil Donya dumugining
Akheratipun, sabab ugi saking iman Ian amal shalchipun, ingkang darnel kasaenan dhuma·
teng sasami-sami ngagesang!
844
Surat 35 FAATHIR (PANYIPTA) Juz 22
FAATHIR (P ANYIPTA )
Tumuruning wahyu ana ing Madinah .. Kawahyokake
sawuse surat AI Furqaan.

Maha Asih.
1. Sakabehing puji kunjuk ngarsa dalem

Allah kang nitahake pitung Langit Ian Bumi,
kang andamel Malaikat minangka UtusaNe,
padha kaparingan SUWIWI ngloro-ngloro,
'/ nelu-nelu, Ian mapat-mapat, PanjenengaNe
san get muwuhi dedamelaNe miturut kang
dadi kaparenging karsaNe. Sanyata Allah iku
Maha Kuwasa ingatase kabeh barang!
Al"amrlulillaahi faathiris samaawaati wal
ardhi .jaa'ilil malaa-ikati I1lsulan ulii
ajnihatirn matsnaa wa tsulaatsa wa rubaa'
laaha 'a1aa kulli syai-in qadiir.
"" /" I' ........ r/

. 2. Manawa Allah ambuka rahmat papa- 4,Jt!W)l1~~~~~~t~" -,..
nNge marang manungsa, wus ora ana kang ... '"
. ngeker maneh, I an manawa PanJeneng-
. //~:\ ·'r..-
;':::::1\':~" •IS~/" ~:...II ( dJ/~
blsa Y, ' .• "'J ...0 ~ ~ Y~
· . k .,I~:rJ ! ....,.... .-......r- .....
aNe ngeker ra h mat sawuse d Iparmga e ma-""- ..., .
rang wong mau, uga ora ana kang bisa ngu- o~t
lungake sawuse iku, Ian PanjenengaNe iku
kang Maha Gagah Prakosa tur Maha Wicak-
sana. Maa yaftahillaahu linnaasi mir-rahmatin
falaa mumsika lahaa wamaa yumsik
falaa mursila lahuu moo ba'dih, wa
huwal 'aziizul hakiim.
3. He para manungsa! elinga marang ka-

nikmataning Allah tumrap sira kabeh. Apa
ana kang bisa nitahake saliyane Allah, tur
paring rezeki ing sira kabeh saka Langit Ian
Bumi. Ora ana Pangeran kang sinembah
845
Surat 35 FAATHIR (PANY IPTA) Juz 22
kajaba PanjencngaNc Allah plyambak, lah

saka apa sira padha kablingcr?
Yaa ayyuhan naasudz kuruu ni'matal-

laahi 'alaikum, hal min khalqin ghairul-
laahi yarzuqukum minas samaa-i wal
ardh, laa ilaaha iIIaa huwa, fa-annaa
" tu 'fakuun.
4. Lan manawa wong-wong kafir iku

padha anggorohake ing sira sawuse sira
ngelengake, mangka saterncne para Andika
Rasul sadurungira llga padha dipaido, kabeh
perkara iku bali marang Allah piyambak!
Wa-in yukadzdzibuuka faqad kudzdzibat
rusulum min qablik, wa ilallaahi tur-
ja'ul umuur.
]anjining Allah mesthi kaleksanan l
J' 5. He para manungsa' sanyata janjiNe

Allah iku temen, pam a ~ira aja nganti ka-
bujuk dening panguripan Donya, sarra aja
kongsi kabujuk dening syetan saka Agamanc
Allah. 814)
Yaa ayyuhan naasu ;nna wa'dallaahi
haqqulI falaa taghurrannakumul hayaa-
Iud dun-yaa, walaa yaghurrannakum
billaahil gharuur.
6. Sanyata syetan iku dadi mungsuhira

/ kabeh, jalaran saka iku syctan ik u uga ang-
~, gepen mungsuhira. Sanyara dhcwckc ajak-
ajak marang wadyabalanc supaya dadi
golongane romhongan Neraka Sa'ir.
Innasy syaithaana lakum 'aduwwun fat-
takhidzuuhu 'aduwwaa, innamaa yad'uu
hizbahuu liyakullnull min ash-haabis
sa'jir .
7. Wong-wong kafir padha kapatrapan

siksa kang bangct laranc, dcnc para wong
Mu'min Ian tumindak amal shaleh iku padha
plllaringan panf;apura Ian ganjaran kang
gedhc.
Allad1:iina kafarull lahum 'ad1:aalmn sya-
diid, wallad1:iina aamanuu w.. 'ami-
lush shaalihaali lahum maghfiraluw wa
ajmn kahiir.
814). Kaun'\. Muslimin sam pun ngantJs kabujuk dening semat, pangkat, Ian kramat ingkang dados
pirantosipun tiyang kafir kangge nyrimpung, utawi sampun ngantos kenging kapikut dening
dom sumuriping banyu damelanipun syetan, ingkang saged Ian masyhur bujukanipun ingkang
saged kasar sarta saged alus. Makaten suraosing ayat: 5 - 8 kasebat.
846
Surat 35 FAATHiR (P ANY IPT A) Juz 22
8. Apa wong kang diapusi dening syetan

anganggep becik tumindake kang ala, iku
bisa yakin manawa iku laku becik, padha
karo wong kang ora diapusi syetan? Sanyata
Allah nyasarake wong kang dadi kaparenging
karsaNe, Ian paring pituduh marang wong
. kang dadi kaparenging katsaNe. Mula sira aja
mati jalaran nalangsakake marang wong- Maman zuyyina lahuu suu-u 'amalinii
wong mau. Temen Allah iku Maha Ngawuni- fara-aanu nasanaa, fa-innallaana yudhillu
may yasyaa-u wa yahdii may yasyaa',
ngani apa kang padha ditindakake dening falaa tadznab naliiaka 'alaihim hasaraat,
wong iku kabeh! innallaana 'aliimum bimaa yashna'uun.
KakuwasaNe Allah wus gumelar mg

madyaning 'Alam Jagad Raya!
. . 'I";i?r.-:/.J'·'~;' .• \''\''''''''';':' '~t/
9. Lan Allah kang wus ngutus angm nul! J~~~\C --:9~~lu-'...:hs~tdJJ"_~
anggiring mendhung (udan) sabanjure Ingsun /.
. k' .. .;;!1'r-c-:,;;,;-':·"" ~/:<;..r'!'
SIramake menyan? Neg~ra ang n:atl, mg ~UJ.l.q:ld~~.J~t~· .... ~~"'~
"'.:1'"
kono Ingsun nul! ngunpake Buml sawuse ;' '.to
matine, Ian mangkono iku uga lngsun bakal 0 j~t
nguripake manungsa saka kubur.
Wallaanul ladzii arsalar riyaaha fatutsiiru
sanaaban fasuqnaahu ilaa baladim mayyi-
tin fa-anyainaa bihil ardha ba'da mauti-
. naa, kadzaalikan nusyuur.
10. Sapa kang sumeja golek kamulyan,

kamulyan iku kabeh kagunganing Allah pi-
yambak. Katur marang PanjenengaNe ucap-
an becik Ian kunjuk marang PanjenengaNe
'ama! kang becik, dene wong-wong kang
padha hindakake pangreka daya ala bakal
kapatrapan siksa kang abot, tur pangreka
dayane. wong-wong mau bakal rusak!
Man kaana yuriidul 'izzata falillaahil

'izzatu jamii'aa, ilaihi yash'adul kalimuth
thayyibu wal 'amalush shaalihu yarfa'uh,
walladziina yamkuruunas sayyi-aati la-
num 'adzaabun syadiid, wa makru ulaa-
ika nuwa yabuur.
11. Allah kang wus nitahake sira kabeh

saka lemah (lebu), tumuli saka banyu kama,
PanjenengaNe nuli andamel sira kabch padha
jCJodhohan, ora ana wong wadon kang ngan-
dheg utawa nglahirake wetenganc kajaba
wus Kawuningan ing PanjcncngaNe, Ian
maneh ora ana wong kaparingan umur dawa
847
utawa cendhak umure, kajaba mesthi katulis Wallaahu khalaqakum min turaabin
ana ing Kitab Lauhil Mahfuzh. Sanyata kang tsumma min nuthfatin tsumma ja'ala-
mangkono mau gam pang mungguhing Allah. kum azwaajaa, wamaa tahmilu min
untsaa walaa tadha'u illaa bi'ilmih,
wamaa yu'ammaru mim mu'ammariw
walaa yunqashu min 'umurihii illaa
m kitaab, inria dzaalika 'aIallaahi yasiir.
12. Lan ora padha antarane Sagara loro

iku, Segara iki banyune tawa tur seger gam-
pang diombe, dene Segara iki asin banget
banyune. Saka Sagara loro mau sira mangan
daging iwak Ian ngetokake papaesan kang
padha sira anggo, Ian sira andeleng prau le-
layaran ing Segara loro mau nerajang ombak
sira anggo angupaya kanugrahaning Allah,
muga-muga sira kabeh padha syukur!
Wamaa yastawil bahraani, haadzaa 'adz-

bun furaatun saa-ighun syaraabuhuu wa
haadzaa milhun ujaaj, wamin kullin ta'-
kuluuna lahman thariyyaw wa tastakh-
rijuuna hilyatan talbasuunahaa wa taral
fulka fiihi mawaakhira litabtaghuu min
fadhlihii wa la'allakum tasykuruun .
. 13 .. PanjenengaNe ngleb.okake ,,:engi an~ ~~t~)\Zst~J.;~~t~$.tt~-"

109 rma, Ian nglebokake nna ana 109 wengl. " '"
•
Lan PanJenengaNe nglakokake Srengenge Ian J.,::..:Y
,,-/ J~ " J~ r400l ..,:.JiH-,
"''''''-', ~ "',. t~:; "'''''
Rembulan kabeh padha lumaku nganggo * .,. ,.. .. .
mangsa kang wus k atamto k ak e. Kang mang- '" ,', '" ~ )'J ',' , " •t1 aLt~)
C.:J.f'Jj'~(~tdJA; " !e": ' (;-; ~ ....J.
kono iku Allah Pangeranira kang kagungan ...... ~ . ....
Keraton, dene Pang(;ran sesembahanira sali- . J, ~ ~::.:'..t:I -:-,jG:;r.--..I_. J .:.A
yane Allah 1'k u ora an d ' apa-apa sanaJan
uwem . 0 ~v
~.......
.... r.:> , ., 1.0 j'Y-'.)...,-.....
...
mung sagedhene isi kurma!
Yuulijul laila finnahaari wa yuulijun
nahaara fillail, wa sakhkharasy syamsa
walqamar, kulluy yajrii Ii-ajalim musam-
maa, dzaalikumullaahu rabbukum lahul
mulk, walladziina tad'uuna min duunihii
maa yamlikuuna min qithmiir.
14. Manawa sira padha nyenyuwun ma-

rang sesembahanira iku, sesembahan iku ora
padha krungu panyuwunira. Samungguha
bisaa krungu, hiya ora bisa nyembadani
panyuwunira. Lan besuk dina Qiyamat dhe-
weke padha nyelaki panyembahanira. Lan
ora bisa aweh kabar marang sira Muhammad
ing perkara Donya Ian Akherat, kaya Pange- In tad'uuhum laa yasma'uu du'aa-akum,
walau sami'uu mastajaabuu lakum, wa
ran kang Maha Waspada!
yaumal qiyaamati yakfuruuna bisyirki-
kum, walaa yunabbi-uka mitslu khabiir.
848
Surat 35 FAATH IR (P ANY !PTA) Juz 22
Hamung Allah piyambak kang Maha

Sugih (ora ambutuhake liyan-berayan)
15. He para manungsa! sira kabeh iku
padha butuh marang Allah, dene Allah iku
Pangeran kang Maha Sugih, ora ambutuhake
liyan-berayan, Maha Pinuji.
Yaa ayyuhan naasu antumul fuqaraa-u
ilallaahi, wallaahu huwal ghaniyyul ha-
miio:!.
16. :\hnawa dadi kapan:nging karsaNe,

amcsthi PanjcnengaNe nyirnakake sira ban-
jllr Ilckakake makhluq anyar liyane! In yasya' yuo:!zhibkum wa ya'ti bi-
khalqin jao:!iid.
17. Kang rnangkono iku ingatase Allah ora

angel l
Wamaa dzaalika 'a1allaahi bi'aziiz.
Sahcn manuDg';:l mung mikul dosane

dhcwc!
I S. Wong bTlg dosa ora bisa mikul dosa-
Illl1g liya;" dene wong duwe dosa gedhe, iku
nYllwuna sllpaya dosanc dipikLllake marang
wong liya, ora bakal dipikulake sithik-
Sithika, sanapl1 wong mau isih sanake
/ .;lhewe l Muhammad, sira iku mung jcjer
. n~clil1gake marang wong-wopg kang wedi
ing PangnaNe ing papan kang sepi 815) Ian
padha nindakakc Shalat, sapa kang suci ati-
. nC'. sucine mall migunani marang awake
dhewe, mllng marang Allah piyambak sowa-
Walaa laziru waaziratuw wizra ukhraa,
ne para manungsa! wa-in lad'u mut"qalatun ilaa himlihaa laa
yuhmal minllU syai-uw walau kaana dzaa
qurbaa, innamaa tundzirulladziina yakh-
~yauna rahhahulII bit ghaibi wa aqaa-
mush shalaat, waman tazakkaa fa-inna-
maa yatazakkaa Iinafsih, wa ilallaahil
mashiir.
81,,). Taqwa utawi ajrihipun tiyang :\1u'min dhumateng Allah SWT punika sanaosa wonten ing papan
St'i'CIl, td('p tl'guh ilnanipull, sarambut pinara pitu bnh~n cwah-gingsir; sanes malih kados ajrih-
ipun tiyang ITlunafik, ingl<ang sarwa Tnangro ing tingal, nllebet kandhang lembu nvuwanten
ht'IlKok, ml\'bpt ing kan<lhang tnenda nyuWanll,,'n cmbek! Dad os taqwa Ian imanipun nanning
pal'1('r, ka.Uos ll1t"ntas ing panggung sandhiwara aldor/aktris watak, medhak saking panggung
wangsu} aslinipun! Salajpngipull para Ina05 kula aturi Inermanakaken ayat candhakipun no. 19 -
no. 2;), sarana al<s\.c;':-:a ingkang praktis ncnuntun : asadharan gi::::ang taqwa ing masyarakat.
849
19. Lan ora padha wong wuta karo wong

melek!
Walaa yastawil a'maa wal bashiir.
20. Lan ora padha pepeteng Ian pepa-

dhang.
Waiazh zhulumaatu walan-nuur.
21. Lan ora padha panggonan kang eyub

Ian panggonan kang panas.
Walazh zhillu walal haruur.
22. Lan ora padha wong kang urip karo

wong kang mati. Sanyata Allah Kuwasa pa-
II ring pangrungu marang wong kang kapareng-
ing karsaNe, dene sira Muhammad ora bisa
aweh pangrungu marang wong kang wus ana
sajeroning kubur. Wamaa yastawil ahyaa-u walal amwaat,
innallaaha yusmi'u may yasyaa-u, wamaa
anta bimusmi'i, man m qubuur.
23. Ora liya sira iku kajaba mung dadi

juru-pepeling!
Irma an ta iIlaa nadziir.
24. Sanyata Ingsun ngutus sira Muham-

mad, kalawan ngampil pituduh bener, ambe-
bungah Ian memedeni. Ora ana sawijining
ummat kang wus kapungkur, kajaba mesthi
wus ana juru-pepelinge! Innaa arsaInaaka billiaqqi basyiiraw wa
nadziiraa, wa-im min ummatin iIIaa kha-
laa fiihaa nadziir.
25. Manawa wong-wong kafir iku padha

maido ing sira Muhammad, temen uga wus
padha maido wong-wong kafir biyen sa-
durunge dheweke. Dheweke wus karawuhan
para Andika Rasule Allah sarana ngampil
mu'jizat Ian Kitab-Kitab carita, Ian Kitab
hukum kang menehi katerangan kang sem-
pumal Wa-in yukadzdzibuuka faqad kadzdzahal
ladziina min qablihim, jaa-at-hum rusulu-
hum bil bayyinaati wabizzuburi wabilki-
taabil muniir.
850
26. Ingsun null matrapi siksa ing wong-

wong kafir, Ian sumurupa kaya apa hebate
akibat walat-bebendunIngsun!
T8IImma akhadz11l1 Iadziina kaf8l1lU
fakaifa kama nakiir.
Hamung wong-wong iku kang padha

anduweni 'ilmu kang wedi ing Allah!
27. Apa sira durung sumurup yen sanyata
Allah nurunake banyu saka: ing Langit,
Ingsun nuli ngetokake nganggo banyu iku
pirang-pirang woh-wohan kang mawarna-
warna rupane. Lan sawenehe dalan ing Gu-
nung pating gelarit ana kang lemahe putih,
ana kang abang mawarna-warna rupane, Ian
ana maneh pirang-pirang watu gedhe kang AIam tara annallaaha anzaIa minas-
ireng anggendhileng. samaa-i maa-an fa-akhrajnaa bihii tsa-
maraatim mukhtalifan a1waanuhaa, wa
minaI jibaaIi judadun biidhuw wa hum-
rum mukhtalifun a1waanuhaawa gharaa-
biibu 811Ud.
28. Lan mangkono uga saweneh manung-

sa, gegremeting Bumi Ian raja-kaya uga ma-
warna-warna rupane (jenise). Sanyata kang
~/ padha wedi marang Allah iku mung para
Ulama (wong-wong kang anduweni 'ilmu)
saka kawulaning Allah, satemene Allah iku
Maha Gagah Prakosa tur Maha Ngapura!
Wa minan naasi waddawaabbi wal
an'aami mukhtalifun a1waanuhuu ka-
dzaaIik, innamaa yakhsallaahi min 'ibaa-
dihiI 'ulamaa', innaIIaaha 'aziizun gIla-
lour.
29. Sanyata wong kang maca Kitabing

Allah, Ian padha nindakake Shalat, sarta
A jandanakake rezeki peparingIngsun kalawan
.V dhedhelikan Ian ngedheng, wong mau pantes
ngarep-arep kabegjan dagangan kang ora
rugi.
InnaIIadziina yatluuna kitaaballaahi wa
aqaamush shalaata wa anfaquu mimmaa
razaqnaahum sirraw wa 'alaaniyatay yar-
juuna tijaaratallan tabUur.
30.Panjenenga:Ne Allah bakal karsa

nuhoni ganjaraNe tumrap wong-wong mau
kalawan ganep, Ian nambahi Kanugrahan
paparinge. Temen Panjenenga:Ne iku Maha
Ngapura tur Maha Syukur!
851
Surat 35 FAA THIR (P ANY IPT A) Juz 22
Liyuwaffiyahum ujuurahum wa yaziida-

hum min fadhlih, innahuu ghafuurun
syakuur.
31. Lan apa kang wus Ingsun wahyokake

marang sira Muhammad, yaiku Al Quraan,
iku nyata bener! Quraan mau ambenerake
Kitab-Kitab Suci sadurunge. 816) Sanyata
Allah iku Maha Waspada tur Maha Nupiksa
Walladzii auhainaa ilaika minal kitaabl
marang para kawulaNe. huwal haqqu mushaddiqal limaa baina
yadaih, innallaaha bi'ibaadihii lakha--
biirum bashiir.
Pepangkatane ummat Islam nampa

Kitab AI Quraan.
32. Sabanjure Kitab Al Quraan iku IngsuR
paringake waris marang para ka\\!lllanlngsun
kang wus Ingsun pilih. Ing kono ana saweneh
J kang nganiaya awake dhewe, ana kang sa-

madya (tengah-tengah), Jan ana maneh
kang bebaJapan marang kabecikan kalawan
idzining Allah, kang mangkono iku kanu-
grahan kang gedhe! 817)
Tsumma auratsnal kitaabal ladziinash

thafainaa min 'ibaadinaa faminhum
zhaalimul linafsihii wa minhum muqta-
shid, wa minhum saabiqum bil khairaati
bi-idznillaah, dzaalika huwal fadhlul
kabiir.
33. Wong-wong mau bakaI padha mlebu

Suwarga 'Adn, ana ing kono dheweke bakal
II padha dianggon-anggoni pepaesan gelang
emas Ian mutiara, Ian panganggone ana ing
kono sutra!
Jannaatu 'adniy yadkhuluunahaa yuhal-
launa fiihaa min asaawira min dzahabiw
wa lu'lu'aa, wa libaasuhum fiihaa hariir.
816). Ing salebeting Kitab-Kitab Agama ingkang rumlym, anerangaken badhe rawuhipun Nabi !\]u-
hammad Ian Quraan, saestu kawontenan punapa dene kasunyatan panci makaten.
817). Ummat ingkang maris AI Quraan wonten tigang go!ongan: 1. Tiyang ingkang nganiaya badim-
ipun piyambak, sabab langkung kathah kesaJahanipun katimbang Ieresipun ing kuwajibanir.g
Agami. 2. Tiyang ingkang panggah ajeg kemawon, boten majeng-majeng Jan boten mundur
utawi saimbang kaleresan Ian kasalahanipun. 3. Tiyang ingkang saged hasil damel perebahan,
kemaiengan sacta menang ada-ada enggal ing babagan Duniawi Ian Ukhrawi. Inggih titiyang ing-
kang makaten punika kapareng kersaning Allah pinaringan Hidayah Ian Taufikipun. Inggih
ummat punika ingkang tambah-tambah kathah kasaenan Ian awis-awis kasalahanipun sacta
.
dipun pilih Panjenenganipun Allah, sarana dhawuhipun: "alJadziinash thafuinaa min 'ibaadinaa'.'
852
34. Lan wong-wong mau padha memuji:

"Sadaya puji kunjuk ngarsa dalem Allah
ingkang sampun ambengkas kasisahan saking
kawula sadaya, saestunipun Pangeran kawula
punika Rena p~ring Pangaksama tur Maha Wa qulul hamdulillaahil ladzii adzhaba
Syukur! 818) 'annal hazan, inna rabbanaa laghafuurun
syakuur.
35. Jngkang sampun mernahaken kawula

manggen wonten Nagari kalanggengan saking
Kanugrahanipun. Wonten ing ngriku kawula
sadaya boten kataman kasulitan, ugi boten
nate nemahi rekaos! Alladzii ahallanaa daaral muqaamati
min fadhlih, Iaa yamaasunaa flihaa
nashaoow walaa yamassunaa fiihaa Iu-
ghuub.
36. Lan wong-wong kang padha kafir

bakll kacemplungake Neraka Jahanam, dhe-
• / weke ora diputusake banjur mati, 819) Ian
V ora dienthengake siksane. Kaya mangkono
iku Ingsun males marang kabeh sarupane
( wong kafir.
Walladziina kafaruu lahum naara jahan-
nam, laa yuqdhaa 'alaihim fayamuutuu
walaa yukhaffafu 'anhum min 'adzaa-
bihaa, kadzaalika najzii !ruUa kafuur.
37. Lan ana ing Neraka iku dheweke pa-

<lila anjerit-jerit sesambat nyenyuwun:
"Dhuh Pangeran kawula I mugi Paduka
ngedalaken kawula saking. Neraka punika,
kawula lajeng badhe nindakaken kasaenan,
sanes lampah ingkang sampun nate kawula
V 'ndakaken'" PangandikaNe Allah: "Ingsun

apa {Jr3 wus paring umur dawa marang sira,
cukup kanggo ngalap pepeling tumrap wong "'ahum yash-tharikhuuna fiihaa, rabba-
kang gelcm golek pepeling, mangkono uga naa akhrijnaa na'mal shulihan ghairal
juru pcpcling wus rawuh marang sira kabeh. ladzii kunnaa na'mal, awaIam nu'ammir
!rum maa yatadzakkaru flihi man ta-
Saiki sira padha ngrasakna, wong kang nga- dzakkara wa jaa-akumun nadziir, fa-
niaya iku ora ana kang nulungi. dzuuquu famaa lizhzhaalimiina min
nashiir.
818). Allah Maha Syukur punika maksudipun Allah paring ganjaran dhateng kawulanipun Ingkang
iman Ian amal shaleh.
819). Supados ianggeng iestantun ngraosaken siksa Neraka,lngkang rurnlyln piyambakipun nciwHwi.
maiben Ian anti Agama, sana ngiang-alangi tiyang badhe mlebet lan nindakaken Agama.
853
Surat 35 FAATHIR (P ANY IPTA) Juz 22
Kabeneraning Allah, Ian·· ora kuwasa

apa-apa sesembahan saliyane Allah.
38. Sanyata Allah iku Ngawuningani
ghaibing Langit Ian Bumi, Ian Maha Nguda-
neni, marang barang kang ana ing sajeroning
ati.
Innallaaha 'aaIimu ghaibis samaawaati
waI ardh, innahuu 'aIiimum bidzaatish
shuduur,
39. PanjenengaNe kang wus andamel sira

kabeh, minangka sesulih ana ing Bumi,
mangka sapa kang kafir, kekafirane iku
tetep madharat marang awake, Ian ana ing
ngarsaning PangeraNe, kekafirane si kafir
mau, ora nambahi apa-apa, kajaba mung
walat-bebenduning Allah. Lan kekafirane si
kafir iku ora muwuhi apa-apa kajaba mung
kapitunan. HuwaI ladzii ja'aIakum khaIaa-ifa m
ardh, faman kafara fa'aIaihi kufruh,
waIaa yaziidul kaafiriina kufruhum 'inda
rabbihim illaa maqtaa, waIaa yaziidul
kaJafiriina kufruhum illaa khaaaaraa.
40. Dhawuha sira Muhammad: "Aku caos-

ana priksa brahala sesembahanira kang sira
sembah saliyane Allah. Tuduhna marang
aku, apa kang wus dititahake ana ing Bumi?
Utawa maneh apa dheweke ngrewangi Allah
anggone nitahake Langit, utawa Ingsun wus
paring Kitab marang dheweke, banjur padha
dianggo hujah?" Malah sanyata wong-wong
kang padha nganiaya iku manawa sawenehe
janji marang saweneh liyane, ora liya kajaba Qui ara-aitum syurakaa-a kumul Iadziina
tad'uuna min duunillaah, arounii maa
mung apus! dzaa khalaquu minaI ardhi am lahum
syirkun fis-samaawaat, am aatainaahum
kitaaban fahum 'aIaa bayyinatim minhu
hal iy ya'iduzh zhaalimuuna ba'dhuhum
ba'dhan illaa ghuruuraa.
41. Satemene Allah ngeker Langit Ian

Bumi, supaya ora gingsir. Samungguha sa-
karone iku gingsir, 820) yekti ora ana siji-siji-
ya saliyane Allah kang bisa ngeker, sanyata
PanjenengaNe iku Maha Aris tur Maha
Ngapu.Ial
820). Maksudipun saupami tumitahing Langit lan Bumi wonten ew~ gingsir ingkang boten beres
Barta boten temata sae, tamtu badhe bibrllh punapa ingkang' gumelar ing Alam Jagad-Raya.
Ananging nyatanipun tatanan lan lumampahing Alam sauba-rampenipun Tata Surya tetep
tansah ajeg, rinten dalu tansah nuwuhaken solah bawa ingkang murakabi sadaya titah ing
ngarsapada. Sarta saking solah bawa kompak Ian dinamis punika manungsa sageduiendhet
berkahipun ilmu kasagedan mawarni-warni, ilmu so sial Ian ilmu eksakta!
854
Surat 35 FAATHIR (P ANYIPTA ) Juz 22
hmallaaha yumsikus samaawaati waI

ardha an tazuulaa, wala-in zaalataa
in amsakahumaa min ahadim mim
ba'dih, innahuu kaana haliiman gha-
fuuraa.
42. Lan wong-wong kafir padha sumpah

kalawan asmane Allah kalawan temen-te-
men, manawa dheWeke karawuhan ju~ pe-
peling, mesthi dheweke kang bakal oleh
pituduh ngungkuli ummat liyane. 821) Ana-
nging bareng juru pepeling mau wus rawuh
temenan marang dheweke, ora muwuhi
Wa aqsamuu biIlaahi jahda aimaanihim
marang wong-wong iku kajaba malah saya la-in jaa-ahum nadziirul 'layakuunanna
ngadoh! ahdaa min ihdal umam, mIammaa
jaa~ahum nadziirum maa zaadahum ilIaa
nufuuraa.
43. Jalaran padha gumedhe ana Bumi, Ian

padha nindakake pangreka daya ala. Lan
pangreka daya ala iku ora angenani kajaba
marang kang nindakake dhewe! Ora ana liya
kang padha dienteni dening wong-wong mau
kajaba Sunnahing Allah, kang wus kaleksa~
nan tumindak, marang para wong kuna. Sira
Muhammad ora bakal ketemu (sumurup)
Sunnahing Allah iku dig anti, Ian sira ora
nemu Sunnahing Allah iku diowahi! &22) Istikbaaran fil ardhi wa makras sayyi',
walaa yahiiqul makrus sayyi'u ilIaa
bi-ahlih, fahal yanzhul1luna illaa sun-
natal awwalOO, falan tajida lisunnatil-
Iaahi tabdiilaa, walan tajida lisunnatil-
l~i tahwiilaa.
Dannawisata ilrniyah kanggo neliti ka-

kuwasaning Allah ing Burni.
1U
44. Lan apa wong-wong iku ,durung lelana . r.... -:-[f~~'~r~ . '~itJ r" '. ~1'/""t-u.
·
darmaWlsata .
ana 109 Buml,. b '
anJur ml'k'lr- .~~ •. 1.'- .. ~.;; 7~~.P'-'
mikir kapriye wekasane wong-wong kuna ~ .... ~~ ., t "1-t'~~":a\'~' :" :1t
.
dh u k Jaman b'lyen, tur k ang kakuwatane ~ ~j'~I.W!,Y ~~~~":tJ
angluwihi tinimbang dheweke. Lan ora L.<f. . ... ~!:'-It,~~·{.:..o~~;.t-:'~
... .J.J 9 ~ ~ ($" \oOr.... a ~ .." .... CJ 0
pisan-pisan ana. sawijining barang ing Langit •
utawa ing Bumi kang bisa ngapesake Allah,
sanyata PanjenengaNe Allah iku Maha Nga-
0 f'~~~,~ ':'~~tJ,
!J:,. .. ~ ,,\#)
"Sit
wuningani tur Maha Kuwasa!
821). Sabagean tetiyang kafir Mekkah nate gadhah tekad, bilih saupami piyambakipun karawuhan
Rasul, tamtu badhe dados ummat ingkang langkung sae tinimbanl tiyang Nasrani Ian Yahudi
ingkang mejahi Nabi.
822). Sunnah Allah tetep kapatrapan ummat jaman rumiyin utawi jaman sapUDika, bilih sintena
kemawon maiben Ian reaksioner dhumateng Agamining Allah, tamtu nampi bebeliduninl Allah
saadil..dilipun.
855
Awalam yasiiruu fil ardhi fayanzhuruu

kaifa kaana 'aaqibatul ladziina min
qablihim wa kaanuu asyadda minburn
quwwah, wamaa kaanallaahu Iiyu 'jiza-
huu min syai-in fis-samaawaati walaa
fil ardh, innahuu kaana 'aliiman qadiiraa.
45. Samungguha Allah matrapi siksa rna-

rang rnanungsa, sabab saka tumindake ang-
gone padha maksiyat, temen ora ana gegre-
met siji bae kang kari ana ing Bumi. Ana-
nging Allah anyarantekake wong iku kabeh,
tumeka mangsa kang wus katamtokake.
Manawa titimangsa mau wus teka, sanyata
Allah iku Maha Wikan marang para kawula-
Ne! 823)
Walau yu-aakhiduHaahun naasa bimaa
kasabuu maa taraka 'alaa' zhahrihaa
***). min daabbatiw walaakiy yu-akhkhiru-
hum ilaa ajalim musammaa, fa-idzaa
jaa-a ajaluhum fa-innallaaha kaana bi
'ibaadihii bashiiraa.
1123). "Da~hbah" ma'nanipun gegremet, ingkang dipun maksud man un gsa. Dene maksi.tdipun Allah
Maha Wikan ing ngriki badhe boten'wonten ingkang kalar.gkungan sadaya raga (awak) tamtu
wonten ing titimangsanipun anemahi ing patio
***). Katerangan ingkang wonten sasambetanipun manunggaling ancas tujuan (interkorelasi) saking
s,lnt Faathir kalayan surat Yaa Stin, ing anta",isipun makatcn:
1. Menggah maksud ingkang baku ing surat Faathir punika paring pepenget ing manungsa
sadaya, supados enget fungsi utawi jejering tumitah ing Bumi punika ngemban dhawuh dados
Khalifah Allah ing 'alam Donya, saged ngrembakakaken Kabudayan ILahy, Ian sampun ngantos
kelut ing pambujukipun Kabudayan syetan ingkang rinanjam! Dene wonten surat Yaa Stin
Gusti Allah sUka katerangan bilih Junjungan Kita Nabi Muhammad s.a.w. punika Rasul Pung-
kasan ingkang tansah lumampall leres ing Margining Allah, sarta Kabudayan ingkang dipun
bangun dening Rasulullah sarwa Universal Ian Murakabi gesang ing Donya dumugining gesang
langgeng ing Akherat. Syare'atipun gampil katindakaken ing tiyang Ngawam, boten wonten
satunggal kemawon saking pematanipun ingkang dameI'awrat ing Kamanungsan, pramila cocok
ing zaman punapa kemawon, Ian Agami ingkang ambangun budi-pekerti jujur, bares, kendel, ian
beres wonten ing Sesraw)lnganing Masyarakat!
2. ,Wonten kakalihipun surat wau, ,sami-sami anyebataken bilih Allah naklukaken saran a 'Umi-
nipun ian Qudrat Iradatipun bilih Surya Ian Rembulan sarta Lintang-Lintang sami lumampah
sarana aturan ingkang ajeg ing falakipun piyambak-piyambak, saperlu kangge sesuluh ing pe-
tangan Wulan, Tahun, Dinten, Jam utawi Dhetiking mangsa. Utawi hikmah sanes-sanesipun
ingkang dereng telas-telas para Sarjana sami madosi malill kawigatosan-kawigatosan sarana teh-
noiogi modem!
856
Surat 36 YAA SIIN Juz 22
YAASHN
kawahyokake ana ing Madinah. Tumurun sawuse surat Jin.

Maha Asih.
1. Yaa Siin (Hamung ngarsa dalem Allah

kang Nupiksa maksude).
Yaa S"1in.
2. Demi Al ~uraan kang kebak hikmah-

kawicaksanan! 824)
Wal qur-aanil hakiim.
3. Sanyata sira Muhammad ikugolongane ~~;it~~J.-'1

para Andika Rasul.
Innaka laminal mursallin.
4. Kang netepi ana ing dalan kang bener!
'Alaa shiraathim mustaqiim.
5. Tumuruning Quraan wus terang saka

ngarsa dalem Pangeran kang Maha Gagah
Prakosa, tur Maha Asih! l'anzillal 'aziizir rahiim.
824). Quraan punika mumpuni sadaya hikmah-kawicaksanan hajad ngagesangipun manungsa wiwit
salting Donya dumugi ing 'alam Akherat. Sarana atur· sanes hikmah salting sumber Wahyu ILahy
punika mumpuni pola sesambetarung makhluk kalayan Allah (AI Khaliq). pola sesrawungan
makhluk kaliyan saiiami-sami makhluk sarta alam sakiwa tengenipun, Ian pola manungsa
(makhluk) kalayan pribadinipun piyambak. Makaten ugi Quraan wonten ing sismatika Hukum
Asas punika kados kasebat: .
1. Quraan minangka Undang-Undang Dasar Islam, salting ngarsa dalem Allah.
2. Sunnah Hadist millangka Undang-Undang Islam, salting Rasulullah s.a.w.
3. Ijtibad minangka Peraturan ISlam, salting Muslim ahli ilmu.
857
6. Supaya sira aweh pepeling marang

kaum kang Bapak-Bapakne durung tau oleh
pepeling, sabab dene dheweke mau padha Litundzira qaumam maa undzira aabaa-
lali (lena). uhum fahum ghaafiJuun.
Sabab nglirwakakepepeling saka ngar-

saning Allah, wong kafir mau disiksa!
7. Sanyata wus tetep dhawuh siksaning
Allah marang akeh-akehe wong-wong mau,
dheweke padha ora gelem percaya! Laqad haqqal qaulu 'alaa aktsarihim
fahum laa yu'minuun.
8. Sanyata Ingsun wus ngalungi belenggu

ana ing gulune wong-wong mau, nyengkal
marang janggute, temahan andedangak ora
padha bisa andhingklukake sirahe! 825)
Innaa ja'alnaa m a'naaqihim aghlaalan
fahiya ital adzqaani fahum muqrnahuun.
9. Lan Ingsun wus nyelehake aIing-aling

ana jng sangarepe Ian ana ing burine, nuli
Ingsun tutup pandelenge, mangka wong-
wong mau ora padha weruh. 826)
Wa ja'alnaa mim baini aidiihim saddaw
wamin khalfihim saddan fa-aghsyainaa-
hum fahum laa yubshiruun.
10. Lan padha bae ingatase wong-wong

mau !l27) sira wewedeni utawa ora sira we-
wedeni, ora padha gelem iman ing Quraan!
Via sawaa-un 'alaihim a-andzartahum am

lam tundzirhum laa yu'minuun.
825). Menggah suraosing ayat punika anerangaken tiyang boten purun iman, Gusti Allah lajeng
belenggu jiwa (mental)ipun, kados dene manungsa dipun belenggu gulu-gulunipun, wusana
boten saged andengangak tekebur kemalungkung, nang;ng malah asor sabab katelingkung Ian
kabalenggung!
826). Kados utawi sarupi suraosing ayat no 8, iang ayat punika dipun gambaraken tiyang boten purun
iman, kasanepakaken tiyang katutup aling-aling (tembok) ngajeng, wingking, ngandhap Ian
ng;nggil, laieng dados wuta saking sadaya tumindak kasaenan Ukhrowi utawi ibadah-ibadah
sosial!
827). Maksudipun sabagean tiyang-tiyang wau, boten sedaya! Gar.blangipun boten sedaya tiyang
kafir Mekkah, munafik, Yahudi, Nasrani Ian musyrik punika manahipun atos sadaya, boten
mempan Da'wah Islamiyah ingkang kaampil Rasulullah s.a.w.
S58
...
11. Mesthine pepelingira iku maedahi tW~::-:;f,t :·-;nt3Jt~t~J~r:t
marang wong kang manur anggatekake ",";..V..)' ~~.:r~ \-'... ').
. -"
pepeling, Ian taqwa marang Pangeran kang '. ?,,,~ .. /.~",.. ,.'!. .-:
v Maha Murah kala wan urusan ghaib. Dheweke
iku sira bebungahen kalawan oleh pangapura
Ian ganjaran kang mulya!
o~-t-rt~ ~~;-B'~
Innamaa tundziru manittaba'adz dzikra
wa khasyiyar rahmaana bi! ghaibi fa-
basysyirhu bimaghfiratiw wa ajrin kariim
12. Sanyata Ingsun bakal nguripake wong

kang padha mati, Ingsun tulis kabeh amal
kang wus padha ditindakake, Ian lelabetane,
Ian kabeh barang iku Ingsun cathet, ana ing
Kitab kang pratela! 828)
Innaa nahnu nuhyi! mautaa wa naktubu
maa qaddamuu wa aatsaarahum, wa
kulla syai-in ah-shainaahu iii immaamim
mubiin.
Carita warga saWlJlmng Kutha Anti-

yoki kang migunani warganing kutha
Mekkah.
13. Lan gawenen sira Muhammad, SaWI]I-
ning san epa tumrap wong-wong Mekkah,
yaiku warga sawl]lnIng Negara (Kutha)
Antiyoki, ing nalika karawuhan para Utusan
829) Wadhrib lahum matsalan ash-haabal qar-
yati idz jaa-a hal mursaluun.
14. Yaiku nalika Ingsun angutus Utusan

loro marang wong-wong mau, banjur padha
maido, Ingsun nuli angutus maneh Utusan
kang. katelu, Utusan telu mau banjur ngan-
dika: "Aku kabeh iki diutus marang sira
Idz arsalnaa ilaihimuts naini fakadzdza-
kabeh lH
buu humaa fa'azzaznaa bitsaalitsin fa-
qaaluu innaa ilaikum mursaluun.
828). Inggih punika Lauhil Mahfuzh satunggaIing papan minulya ian kareksa sampurna, isi Kitab
eathetan 'amal-'amaIipun sadaya makhluq. Terminologi ing AI Quraan kadhangkala kasebat
"imamim mubiin" maknanipun Imam ingkang pratela (Baboning Kitab kang terang). Panel
dipun akeni dening ahli basa bilih vareasi anggitiakaken basa Ian ngrakit iapal dados pangertos-
an, punika salah satunggaIing bukti mu'jizat kaunggulan kasusastranipun Quraan. Conto ing
ngriki "Yaa Siin" punika tegesipun manungsa! Wonten panggenan sanes manungsa kasebat
"Daabbah" utawi gegremet, maksudipun manungsa ingkang pating gremet, wira-wiri, ngaler-
ngidul, ngetan wangsul ngilen!
829). Inggih punika Utusanipun Nabi 'lsa a.s. rawuh ing Antiyoki supados ingkang sarni dedunung ing
ngriki ngrasuk Agami. Ananging Utusan kakalib ngantos ingkang kaping tiga sadaya dipun
paiben. Malah sami andakwa Utusan wau ingkang nyebabaken kasangsaran Ian ngancam badhe
ngranjam para Utusan. Suraosing ayat punika (ayat: 13 - 19) dadosa piwucal sae warganing
kitha Mekkah, utawi ing pundi-pundi papan manawa karawuhan Da'wah lslamiyah!
859
15. Kaume matur: "Boten sanes panje-

nengan sadaya punika, kajawi namung ti-
tiyang kados kula, Allah ingkang Maha
Murah boten nurunaken punapa-puna.pa.
Boten sanes panjenengan s>adaya punika,
Qaaluu maa anlum ilIaa basyaf1lm mils-
kajawi sami goroh". lunaa walJlaa anzalar rahmaanu min
syai-in in kuntum illaa tukadzdzibuun.
16. Utusan tetelu mau ngendika: "Pange-

ranku Nguningani manawa temen aku iki
kautus marang sira kabeh!"
Qaaluu rabbunaa ya'lamu illnaa ilaikum
lamursaluun.
17. Lan satemene kuwajibanku ora liya

kajaba mung maratakake dhawuhing Allah
kang nyata!" Wamaa 'alainaa illal balaaghul mubiin.
18. Kaume matur: "Kula sami nemahi ~;:rf.'-:::-: .1~Vf': {::;~(-;(!,(r{\~

'1 a k a Ja
CI
. Iaran sak"mg panJenengan sakanca. . ~...o"' ~~ ~ i'~ -1 ....
Manawi panJ'enengan boten purun kendel o~ ~·(t~~-:i'\·~\~i':;:r
YI~~ .• M~ ..
anggenipun da'wah, tamtu panjenengan ba-
dhe kula ranjam, Ian tamtu badhe kapatrap-
Qaaluu innaa tathayyarnaa bikum, la-i1~
an siksa ingkang sakit saking kula sadaya!" lam tantahuu lamujumannakum fa laya-
massannakurn minnaa 'adzaabtm aliim.
19. Utusan mau ngandika maneh: "Ka-

cilakanira iku jalaran kufurira. Apa hiya, sira
diwenehi pepeling banjur cilaka? Nanging
satemene sira kabeh iku pancen kaum kang
padha ngJiwati wates!"
Qaaluu thaa-irukum ma'akum, a-in dzuk
kirtum, bal antum qaumum musrifuun.
20. Lan wus teka sawijining wong lanang

saka poncoting Negara kalawan gupuh-gu-
puh, banjur ngucap marang kaume: "He
kaumku! sira padha andhereka para UtusaNe
Allah!"
Wa jaa-a min aqshal rnadiinati rajuluy
yas'aa qaala yaa qaumit tabi'tIl lIlursaliiu.
21. Sira padha andhereka wong kang ora

mundhut upah ing sira tur padha oleh pi-
tuduh! 830)
830). Menggah maksuc!ing ayat: 20 - 21 punika anerangairen bilih saking salah satunggaling warga
kitha Antiyoki dhateng sarana gupuh ing kaum ingkang sami kafir Ian ngancam para Utusan
utawi Muballlgh-ipun Nabi 'Isa a.s. tumunten ngendika: "He Itaumku! Sira padha andhereka
Utusaning Allah; inggih para Utusan ingkang boten nyuwun upah kangge mimpin panjenengan
sami. Para Utusan boten nyuwun upah pJ.lnika. anedahaken cetha bilih para Utusan punika
Pemimpin ingkang sami ikhlas sarta Pemimpin ingkang kaparenging Allah pinaringan Hidayah
Ian Taufikipun!" .
860
htabi'uu mallaa yas-alukum ajraw wa-

hum muhtaduun.
JUZ 23
22. Apa sababe aku ora nyembah Pangeran

kang wus nitahake aku, Ian marang Panje-
nenegaNe sira kabeh bakal padha disowan-
ake! 831) Wamaa Iiya Iaa a'buduUadzii fatharanii
wa i1aihi turja'uun.
23. Apa pantes aku ngalap Pangeran se-

sembahan saliyane Allah, ing mangka ma-
nawa Pangeran kang Maha Murah ngersak"
ake cilakaku, syafa'at sesembahan saliyane
Allah mau ora bisa nulungi aku sithik-si- A-attakhidzu min duunihii aalihatan iy-
thika, Ian ora bisa nylametake aku. yuridnir rahmaanu bidhurril Iaa tughni
'annii syafaa'atuhum syai-aw walaa yun-
qidzuun.
24. Sanyata yen nganti aku mangkono

ngalap sesembahan saliyane Allah, temen
ana ing sasar kang nyata".
Innii idzallaiJi dhalaalim mubiin.
25. Satemene aku iman. marang Pangeran-

ira, mara sira padha ngrungokna marang
aku!" 832) Innii aamantu birabbikulll fasma'uun.
26. Didhawuhi dening para Malaikat ma-

rang wong-wong mau: "Sira lumebua Su-
w.arga!" Pangucape wong mau: "Muga-muga Qiilad-khulil jannata qaala yaa Iaita
kaumku padha m~ngerti. qaumii ya'Iamuun.
27. Anggone Allah Pangeranku wus panng

pangapura rna rang aku, Ian andadekake aku
kalebu golongane wong-wong kang dimul- Bimaa ghafara Iii rabbii wa ja'alanii
yakake!" 833) minal mukramiin.
831). Katingal ing ayat punika, bilih tiyang ingkang dhateng gupuh wau malah dipun pitakeni:
"Kenging punapa panjenengan iman dhateng Agami ingkang dipun uta para Utusan?" Lajen&
dipun iawab kados ayat: 22 - 25.
832). Punika wicantenipun tiyang saking Antiyoki ingkang dhateng gupuh Ian sampun iman ing-Ka-
utusipun satta Agami syare'atipun Nabi '!sa a.s.
833). Gusti Allah anggamblangaken dhumateng kita saIni, bilih benjing ing d1nten Qiyamat. l<ados
dene tiyang Antiyoki ingkang Mu'min wau badhe kadhawuhan: "Sua lumebua Suwarga!", ing
wekdal punika piyambakipun wicanten: "Saeba kaum kula badhe manggih kabegjan agt.ng.
kados dene Allah ing wekdal punika paring pangapunten ing kula, sarta nglebetaken kula dado.
golonganipun ~iyang ingkang dipun mulyakaken!" makaten suy"osing ayat: 26 - 2'7 .
S61
Surat 36 YAA SIIN juz 23
28. Lan sawuse 'Isa, lngsun ora ngutus

wadyabala saka Langit marang kaume, Ian
Ingsun ora bakal nurunake. 834)
Wamaa anzalnaa 'alaa qaumihii mim-

ba'dihii min jundim minas-samaa·j wa
maa kunnaa khaamiduun.
29. Ura ana siksa iku marang dheweke

kajaba suwara Malaikat metak s<ipisan bae,
dumadakan wong-wong mau banjur padha In·kaanat iIIaa shaihataw waahidatan
mati. fa-idzaa hum khaamiduun.
Diterangake sarana gamblang tum rap

wong kang ora iman.
30. Saiba gedhe panalangsane wong-wong
iku kang ora iman, saben-saben karawuhan
Rasul, ora ana liya mung padha anggeguyu!
Yaa hasratan 'alaI 'ibaadi maa ya'tii-

him mir-rasuulin iIIaa kaanuu bihii
yastahzi-uun.
31. Apa wong-wong iku durung--sumurup,

wus pira kehe urn mat sadurunge dheweke
~ 9;~t~~~'f;rr;;;;rt-",
kang padha lngsun sirnakake ora ana kang
J-,,,, '1-''''., /'
bali urip ana ing Donya maneh!
oc.l~~.~~t
Alam yarau kam ahlaknaa qablabum
minaI quruuni annahum ilaihim laa
yarji'uun.
32. Lan siji-sijining makhluq itu mesthi di-

sowanake ana ing ngarsanIngsun kabeh bae!
Wa-in kullul lammaa jamii'ul ladainaa

muhdharuun.
Pertandha Maha Kuwasaning Allah

SWT.
33. Lan dadi tandha yektining Allah ma-
rang wong iku, yaiku anggonlngsun ngurip-
ake Bumi kang mati, Ian Ingsun wetokake
wiji saka kono, sawenehe padha dipangan.
834). Artosipun. bilih sasampunipun Nabi 'lsa a.s .• Allah boten ngutus para Malaikat saking Langit
kangge matrapaken siksa. sarta ugi saderengipun dereng nate Allah ngutus para Malaikat
dhateng ,kaum wau.
862
Wa aayalul lahumul ardhul maitatu

ahyainaahaa wa akhrajnaa minhaa hab-
ban faminhu ya'kuluun.
34. Ing kOl1o lngsun dadekake pakebonan

wit kurma, Ian anggur sarta Ingsun ileni
banyu saka sumber!
Wa ja'alnaa fiihaa jannaatim min na-

khiiliw wa a'naabiw wa fajjarnaa fiihaa
minal 'nyuun.
35. Supaya wong-wong mau padha ma-

ngan saka woh-wohane, Ian padha mangan
hasiiing pakaryane, apa dheweke ora padha
gelem syukur?
Lya'kuluu min tsamarihii wamaa 'arnilat-
hu aidiihim, afalaa yashkuruun.
36. Maha Suci Allah kang wus anitahake

kabeh barang jejodhohan, yaiku saka the-
thukulanmg Bumi, Ian saka awake wong iku
kabeh, Ian maneh saka barang kang ora pa-
Jha disumurupi! SuhhaanaJ lallzii khalaqal azwaaja kuUa-
haa mimmaa tumbitul ardhu warnin
anfusihim wa mimmaa laa ya'lamuun.
37. Lan dadi tandha yekti Maha Kuwasa-

ning Allah marang wong iku, yaiku wayah
bengi lngsun nyilahake rahina saka wengi
iku, ing kono dhewckc banjur padha kape·
tengan! 835) Wa aayatul lahumul lailu naslakhu min-
hun nallaara fa·idzaa hum muzhlimuun.
38. Lan manell Srengenge iku lumaku ana

ing ubenging lakune, kang mangkono iku ka-
tetepaning Pangeran kang Maha Gagah Pra-
kosa ttlr Maha Suwignya.
Wasysyarnsu tajrii lim,,~taqarril lahaa,
dzaalika taqdiirul 'aziizil 'aliim.
835). Salah satunggaling tandha bukti Kuwasanipun Allah punika dumadosipun wanci dalu ingkang
peteng. Peteng punika asaliplln, sanes siang, jaJaran siang punil<a rlhateng dinUl: sababaken
dening Sllrya.
863
39. Lan manehRcmbulan iku wus Ingsun
I
tetepake ubenging lakune, ana ing panggon-
? /'
an-panggonanc, nganti bali marang panggon- o~~t
ane kang akhir, kaya dene manggaring woh
kurma kang cilik, yaiku ratih tangga:l pra- Walqamara qaddamaahu manaazila hat-
tama! 836, taa 'aada kal 'urjuunil qadiim.
40. Ora bisa ubenging laku Rawikara

(Srengenge) nututi ubcnging laku Ratih
v (Rcmbulan), Ian ora bisa wengi iku andhisiki

rina. Kabeh pauha lumaku ana ing cakra-
walane dhcwc-dhewe. Lasysyamsu yambaghii lahaa an-tudrikal
qamara walallailu saabiqun nallaari, wa
kullan fii falakiy ya~bahuun.
41. Lan dadi tandha yekti agung manch

Purba Wasesaning Allah tumrap wong-wong
iku,yaiku anggonlngsun momotake tedhak Wa aayatul lahum annaa hamalnaa
turunc wong-wong mau ana ing prau kang dzurriyyatahum fiI fulkil masJ-huun.
kebak momotan! 837)
42. Lan Ingsun andamcl pepadhanc prau

mau, yaiku barang kang padha ditunggangi
ing Bumi. Wa khalaqllaa Ialnun mim mitslihii maa
yarkabuulI.
836). Allah SWT sampun anamtokaken bilih ubenganing lampah Rembulan punika saarah kaliyan
Surya, ananging mlampahipun langkung rikat, inggih punika saben dinten 13 derajat, dene
Surya kirang saking 1 derajat. Dados saben 29 dinten Rembulan saged saambalan mlampah ing
ubenganipun, wangsul wonten ing titik kawitanipun, inggj.h ratih tanggal pratama! Manawi
saged mirsani (ru'yat) Ratih tanggal pratama, punika arahipun ing Cakrawala sisih Kilen, sabak-
danipun Baskara (Surya) angslup serap ing wanei Maghrib, kirang langkung sawatawis menit
Ardaeandra, utawi Ratih tanggal pratama ngatingal sawatawis menit, ugi lajeng nututi Baskara
serap ing sangandhaping taneebing Langit. Salajengipun dening garjana ahli hisab 'Urfi Hijrah
(Arab), saiatosipun ubenganing Rembulan saubengan, umur sawulan punika wonten 29 dint en,
12 jam, 44 menit, 2,5 sckon, dados setahunipun wonten 354 dinten, 8 jam, 48,5 menit. Kawas-
tanan Tahun Hijrah, punika napak tilas Hijrahipun Rasulullah s.a.w. saking Mekkah dhateng
Madinah. Ingkang menggahing para Jumhur 'Ulama ahli hisab, tanggal 1 Muharram ing wekdal
samanten eoeok kalayan dinten Kemis tanggal 15 Juli tahun 622 Masihi. Dene miturut kate-
ranganipun 'Ulama ahli hisab Mesir, Mahdud Pasya AI-Falagy bilih dinten Hijrah jengkaripun
Kanjeng Nabi Muhammad s.a.w. kadherekaken Sekabat kinasih Abu Bakar Ash Shiddiq r.a.
punika tanggal 2 Rabi'ul awwal, utawi tanggal 20 September tahun 622 Masihi, makaten Kitab
Nurul Yaqin. Ubenging falak Rembulan ngubengi Bumi boten bunder nanging ellips kalayan
exeentrieiteit 0,0549. Titik falakipun ingkang eaket ing Bumi kasebat perigeum, sarta ingkang
tebih piyambak kasebat apegeum. Pramila tebihipun Rembulan Ian Bumi boten ajeg tetep,
ing perigeum tebihipun 363.000 Km, Ian nalika wonten apegeum 405.000 Km laieng dipun
radin-radin 384,421 Km. Wulanipun Rembulan wonten 12 : 1. Muharram (Sura), 2. Shafar
(Sapar), 3. Rabi'ul awwal (Mulud), 4. Rabi'ul akhir (Bakda Mulud), 5. Jumadil awwal, 6 Ju-
madil akhir, 7. Rajab (Rejeb), 8. Sya'ban (Ruwah), 9. Ramadhan (Pasa), 10. Syawwal, 11. Zul-
qa'idah (Sela), 12. Zulhijjah (Besar). Mi'sanana Kitab Falak dan Hisab (KRT. H. Muhammad
Wardan).
837). Inggih baitanipun Nabi Nuh a.s. ingkang momot saben makhluk satunggal jodho. ingkang sa-
sampunipun bena ageng sa Donya wau surut, inggih makhluk saiodho-saiodho wau laieng nurun-
aken titahing Allah ingkang sapunika ngebaki Jagading Bumi.
864
43. Manawa ana kaparenging karsanlng-

sun, Ingsun kelem wong-wong mau, ing kono
ora ana kang bisa nulungi Ian ora padha di-
slametake. 838)
Wa-in nasya' nughriqhum falaa sharii-
kha lahum walaa hum yunqadzuun.
44. Kajaba kalawan rahmatIngsun, mi-

nangka dadi bebungah tumeka sawatara
mangsa. lJIaa rahmatam minnaa wa mataa'an
ilaa hiin.
45. Manawa didhawuhake marang wong-

wong mau: "Sira padha wedia barang kang
ana ing sangarepira Ian saburinira siksa
Donya, supaya sira padha oleh rahmat".
Wa idzaa qiila lahumut taquu maa baina
aidiikum wamaa khalfakum la'allakum
turhamuun.
46. Lan saben-saben wong-wong mau ka-

turunan sawijining ayat Purba Wasesaning
Pangeran, ora ana maneh kajaba padha ma-
Iengos.
Wamaa ta'tiihim min aayatim min
aayaati rabbihim iIIaa kaanuu 'anhaa
mu'ridhiin.

wong-wong iku: "Sira padha nanjakna rezeqi
kang wus kaparingake dening Allah marang
sira", wong-wong kang kafir ngucap marang
wong Mu'min: "Apa pcrlune aku aweh pa-
ngan marang wong-wong kang yenta Allah \Va idzaa qiila lahum anfiquu mimmaa
ngcrsakakc harak wus diparingi pangan razaqa kumullaahu qaalal ladziina kafa-
ruu Iilladziina aamanuu anuth'imu mal
dhcwc! Ora liya sira iku, kajaba ana ing sasar lau ya~yaa-ullaahu ath'amahuu, in antum
kang nyata".839) iIIaa fii dhalaalillm mubiin.
838). Ananging salting kaparenging Allah, Panjenenganipun ngersakaken para Manungsa makmuraken
Donya, pramila dipun paringi balto, ingk'.ng Nabi Nuh a.s. dados Kapten samudera ingkang
wicaksana sarta wantun tanggel jawab, nyata bilih wilujenging manungsa medhak saking balto
Nabi Nuh s.a. anjalari tedhak turuning manungsa ngrembaka ing 'alam Donya.
839). Dhasaripun mental kafir, dados sadaya ajakan sae salting ngarsa dalem Allah. malah ngiwHwi
Ian maiben, sarta tekebur! Kados kasebat ing ayat: 45 - 50.
865
48. Wong-wong mau padha ngucap:

"Kapan kelakone pangancam dina Qiyamat
Ian tangi saka kubur, manawa sira iku padha
Wa yaquuluuna mataa haadzal wa'du
bener?" in-kuntum shaadiqiin.
49. Wong-wong kafir ora padha ngenteni:

kajaba petak jeritaning Malaikat sapisan bae
.".J • • /
ngenani marang wong-wong mau kang lagi ol.:.l~
padha padudon ing perkara Donya!
Maa yanzhuruuna ilIaa shaihataw waa-
hidatan ta 'khudzuhum yakhishshimuun.
50. Dheweke wus ora bisa ninggal wasiyat

ot -:.,
l.:)~~
'''''~.ri\t~-=~'~'-:;'~~;J~-4.
". V/,;;~ .. .)-"1.:.1.. .'
maneh marang anak-anake, Ian ora bisa bali ,. " r'
marang ahline. ~~
Falaa yastathii'uuna taushiyataw walaa
ilaa ahlihim yalji'uun.
Swasanane wong kang padha Mu'min

ing dina Qiyamat.
51. Lan disebul kang kapindho sangka-
, kalane Malaikat lsrafil, ingkono wong-wong
'. JI
V kang padha mati ambrudhul metu saka ku-
burane, sowan marang ngarsa dalem Pange-
rane! Wa nufikha fishshuuri fa-idzaa hum
minal ajdaatsi i1aa rabbihim yalbisuun.
52. Pangucape wong-wong mau: "Sapa

kang nangekake aku saka turu (kubur),
adhuh cilaka awakku! lki ayake kang wus
dijanjekake dening Pangeran kang Maha
Mu rah , Ian padha temen para Andika Rasul Qaaluu yaa wailanaa mam ba'atsanaa
iku!" mim marqadinaa; haadzaa maa wa-
'adar rahmaanu wa shadaqal mursaluun.
5 3. Wus cukup pametak jeritane Malaikat

sepisan bae, ing kana wong kabeh dumadak-
an padha disowanake ana ngarsanlngsun.
In-kaanat ilIaa shaihalaw waahidatan

fa-idzaa hum jamii'ul ladainaa muh-
dharuun.
54. Ing dina iku ora ana wong kang di-

kaniaya sathithik bae, Ian sira ora padha di-
wales, kajaba tumindak kang wus padha
sira lakoni.
Faiyauma laa tuzhlamu nafsun syai-aw
walaa tujzauna illaa maa kuntum ta'-
maluun.
R66
55. Temen ing dina iku wong-wong ahli

Suwarga padha katungkul seneng-seneng
andrawina! Irma ash-haabal jannatil yauma fii syu-
gllUlin faakihuun.
56. Dheweke Ian para bojone ana ing pa-

ngiyuban padha Ieleyangan ana ing kranthil
(dhipan). Hum wa azwaajuhum fii dhilaalin 'alaI
araa-iki muttaki-uun.
57. Ana ing kono padha diparingi woh-

wohan, apa bae kang disuwun bisa ka-
sembadan! Lahum fiihaa faakihatuw walahum maa
yadda'uun.
58. Para ahli Suwarga mau padha oleh

pambagya kaslametan terang saka ngarsa
dalem Pangeran kang Maha Asih. &laamun, qaulam mir rabbir rahiim.
59. Lan didhawuhi marang wong kang

padha duraka: "lng dina iki sira kudu pilah
saka wong kang padha Mu'min, he wong Wamtaazul yauma ayyuhal mujrirnuun.
kang padha duraka!"
Wong kang ora padha iman diweleh-

ake dening Allah.
60. Apa Ingsun ora janjekake marang sira,
V he anak-turune Adam! supaya sira aja padha
nyembah syetan, jalaran sanyata syetan iku
tetela dadi mungsuhira!
Alam a'had ilai!rum yaa banii aadama
allaa ta'budusy syaithaan, innahuu la-
!rum 'aduwwum mubiin.
61. Lan supaya sira padha nyembah ma-

rang Panjenenganlngsun, hiya mangkene iki
dalan kang jejeg! Wa ani'buduunii, haadzaa shiraathum
mustaqiim.
62. Lan satemene s~tan wus nyasarake

sabagean akeh kancanira para manungsa,
Ian apa sira ora padha ngangen-angen?
Walaqad adhalla min!rum jibillan katsii-

raa, afalam ta!ruunuu ta'qiluun•.
867
63. Yaiku neraka Jahannam kang wus

diartcamake marang sira kabeh.
Haadzihii jahannamul latii kuntum tuu-
'aduun.
64. Dina iki, sira banjur padha lumebua

ing Neraka kono, sabab sira biyen padha
kafir. Jshlauhal yauma bimaa kuntum tak-
fumun.
65. Dina iki Ingsun mbungkem cangkeme

wong-wong mau Ingsun dadekake reca anje-
jer ana ing panggonane, dheweke nuli ora
bisa ambacutake laku, Ian uga ora bisa bali.
Alyauma nakhtimu 'alaa afwaahihim wa
tukallimunaa aidiihim wa tasyhadu ar-
juluhum bimaa kaanuu yaksibuun.
66. Samungguha ana kaparenging karsan-

Ingsun, temen Ingsun wutakake mripate
wong-wong mau, banjur padha rebut dhu-
cung anggone lumaku ana ing dalan! Lah,
saka ngendi wong-wong mau bisa padha Walau nasyaa-u lathamasnaa 'alaa a'yu-
weruh! nihim fastabaqush shiraatha fa-annaa
yubshiruun.
67. Lan maneh upama ana kaparenging

karsanlngsun, temt:n wong-wong mau Ingsun
dadekake reca anjejer ana ing panggonane,
dheweke nuli ora bisa ambacutake laku, Ian
uga ora bisa bali.
Walau nasyaa-u lamasakhnaahum 'alaa
makaanatihim famas tathaa'uu mudhiy-
yaw walaa yarji'uun.
68. Sapa kang Ingsun- dawakake umure,

Ingsun walik kadadeane saka maune, 840)
apa ora padha mikir-mikir? Waman nu'ammirhu nunakkis-hu fil
khalqi, afalaa ya'qiluun.
Muhammad s.a.w. iku dudu wong ahli

sya'ir.
69. Lan Ingsun ora mulang sya'ir marang
Muhammad, Ian ora prayoga dheweke dadi
ahli sya'ir; satemene Quraan iku kanggo
pt.iJe1ing Ian wacan kang nyata.
840}. Tiyang ingkang dungkap yuswa sepuh punika saged wangsul kados lare alit, watak Ian kawan-
tunanipun. Punapa kita boten menggalih kadospunapa Kuwaosip1.ln Allah bangsulaken kondisi
lan situasi makaten wau?!
868
Wamaa .'allamnaahusy syi~ wamaa

yambaghii Iahuu, in huwa illaa dziknaw
wa qur-aanum mubiin.
, 70. Dheweke Muhammad supaya aweh pe-

J
.
peling marang wong kang urip atine, Ian
supaya tetep kapatrapake siksaning Allah Liytindzira man kaana hayyaw wa
yahiqqal qauiu 'alai kaafiriin.
marang wong-wong kafir.
Purba wasesaning Allah nangekake

manungsa ing dina Qiyamat.
71. Apa wong-wong mau ora sumurup,
yen satemene Ingsun wus nitahake kanggo
dheweke kewan rajakaya saka dayaning ka-
kuwatanlngsun, banjur: padha andarbeni
rajakaya mau. Aw~la"" yarau annaa khalaqnaa lahum
mimmaa 'amilat aidiinaa an 'aaman fa-
hum lahaa maalikuun.
72. Lan Ingsun wus tundhukakc kewan-

kewan mau saweneh ana kang dadi tetung-
gangan Ian sawenehc maneh padha dipangan!
Wa dzallalnaahaa Iahum faminhaa rakuu-
buhum wa minhaa ya'kuIuun.
73. Isih akch manfa'ate kewan-kewan mau

kanggo dheweke, Ian oleh pangomben saka
pohane, geneya dheweke ora gelcm padha Wa lahum fiihaa manaafi'u wa masyaa-
syukur? - ribu afalaa yasykuruun.
74. Dheweke padha ngalap sesembahan

saliyane Allah, kareben padha ditulungi.
Wattakhadzuu min duullillaahi aalihatrl
la'allahum yunsharuun.
75. Sesembahan iku ora bisa nulungi ma-

rang dheweke, kapara dhcweke padha
ngrubung brahalane iku, malah dhf!Wcke Laa yastathii'uuna nashrahum wahum
prasasat dadi wadyabala kang anjaga brahala! Iahum jundum muh-dharuun•
.16~ Muhammad, sira aja susah ngrasakake

guneme wong-wong mau, sanyata Ingsun
Ngawuningani barang kangpadha diumpet-
ake, Ian barang kang padha diedhengake!
Falaa yahzunka qauluhum innaa na'1amu
'maa yusirruuna wam.. yu'linuun.
869
77. Apa manungsa iku ora sumurup, yen

satemene Ingsun nitahake dheweke saka
nutfah (kama), dumadakan dheweke dadi
mungsuh kang dhemen madoni!
Awalam yaral insaanu annaa khalaq-

naahu min nuthfatin fa-idzaa huwa
khashiimum mubiin.
78. Dheweke anggawe upama marang Pan-

jenenganIngsun Ian lali kedadeane awake
dhewe, pangucape: "Sapa kang bisa ngurip-
ake balung kang wus rusak ajur-mumur?"
Wa dharaba lanaa matsalaw wanasiya

khalqah, qaala may yuhyil 'izhaama
wahiya rarniim.
79. Dhawuha sira Muhammad: "Allah

kang bakal nguripake balung mau, Pangeran
J kang andamel sangkan paraning dumadi,
Ian PanjenengaNe kang MahaNgawuningani
marang samudayariing titah".
Qui yuhyiihal ladzii ansya-ahaa awwala
marrah, wahuwa bikulli khalqin 'aliim.
80. Allah kang wus andame1 geni saka wit

kang ijo (te1es), hiya ing kono iku sira bisa
ngurubake.
Alladzii ja'ala lakum minasy syajaril

. akh-dhari naaran fa-idzaa autum minhu
tuuqiduull.
81. Apa hiya Allah kang wus nitahake

Langit Ian Bumi, ora bisa andamel pepadha-
ne wong iku? Mesthi bisa, PanjenengaNe
Maha Purbawisesa! PanjenengaNe iku kang
Nitahake Ian Maha Nupiksa. Awalaisal ladzii khalaqas samaawaati
wal ardha biqaadirin 'alaa ay-yakhluqa
mitslahum, balaa wahuwal khallaaqul
'aliim.
82. Sanyata manawa PanjenengaNe karsa

anitahake sawiji-wiji, cukup mung ngandika:
"Anaa, sira!", sakaIa iku banjur ana! Innamaa arnruhuu idzaa araada syai-an
ay-yaquulu lahuu kun fayakuun.
870
83. Maha Suci Allah, Pangeran kang ngasta d'it'~~YJ'~~ ., . . . ·:1 r... '.7/,. &.,.
7'cvJt:.s-"':1~
. '~~Ijl ~-"J
Karatoning samudayaning prakara! Ian rna-
t ... " ......, ..
rang ngarsa dalern PanjenengaNe, sira kabeh
bakal padha disowanake".
o I.:J~.? t
FUubhaanal ladzii biyadihii malakuutu
***) kulli syai-iw wa ilaihi lInja 'oun.
***). Wonten sawatawis katerangan interkorelasi (sesambetan katerangan ingkang wonten manunggil-
ing ancas Ian dhasaring fakta sejarahipun) antawisipun surat Yaa Siin kalayan surat Ash Shaffa-
at, kirang"langkung makaten: 1. Ing akhiripun surat Yaa Siin kasebataken ummat-urnmat iaman
kina kasiksa dening Pangeran sabab dene anggenipun kafir, dene wonten ing surat Ash Shaffaat
dipun ilentrehaken sejarahipun urnmat Nabi Nuh a.s., ummat Nabi Ibrahim a.s., sarta ummat
Nabi 'lsa a.s. sapiturutipun.
2. Wonten ing surat Yaa Siin kasebataken kados pundi Kakuwasaning Allah anggesangaken
malih, sarta nangekaken saking kubur sadaya manungsa, benjing ing dinten Qiyamat, punika
prakawis gampil menggahing Allah SWT. kados dene gampilipun anggenipun Pangeran anitah-
aken ing sakawit tumitahing Adam a.s. Ian dumadosipun sadaya manungsa. Dene wonten ing
surat Ash Shaffaat dipun terangaken sarana gamblang malib, supados tambah yakin!
3. Sawenehing Ulama' Ahli Tafsir anerangaken, bilih sakbadanipun surat Yaa Siin tumurun
saking ngarsa dalem Allah, kaampil Malaikat Jibril a.s., sarta Kanjeng Nabi s.a.w. rampung
ngapalaken sampuma saking Yaa Siin dumugi ayat no. 9; boten antawis dangu dhateng Dha-
wuhing Allah supados Nabi s.a.w. hijrah (pindhah) dhateng Madinah. Wekdal samanten dalu
katingal sepen, Rasulullah s.a.w. dhawu.h dhateng Sekabat 'Ali r.a. supados tilem ing patileman-
ipun, sarta weling manawi Sekabat Abu Bakar Ash Shiddiq r.a. dhateng, supados enggal nyusul
dhateng gua ing Jabal Tsaur. Sarana alon-alon Rasulullah s.a.w. medal saking ndalemipun,
kalayan maos suiat Yaa Siin ingkang nempe kemawon tumurun, sarta mendhet wedhi kasawur-
aken dhateng titiyang kafir Ian musyrik M'ekkah ingkang badhe anggrebeg sarta mejahi, titiyang
wau katingal tilem ngorok, boten sumerap Rasulullah s.a.w. sampun 1010s medal! Ulama' Ahli
Tafsir wau anerangaken bilih Kanjeng Nabi s.a.w. maos ayat wau boten kagungan niyat nyirep
mengsah sarana ayat-ayat Surat Yaa Siin, punika boten. Sampun dados kabiasan marambah-
rambah, bilih ayat-ayat ingkang nembe kemawon tumurun punika, ingkang lajeng kemawon
sering dipun wongsa!-wangsu}i anggenipun maos! Pramila manawi wonten panganggep bilih
nyirep pandung utawi mengsah ngangge ayat-ayat surat Yaa Siin punika piwucal Islam. punika
boten 1eres. Utawi gadhah anggep maos surat Yusuf, punika saged kadhawahan asih saking sa-
tunggaling tiyang estri ingkang saweg dipun ngen-ngen, sabab dening gandrung kapirangu!
Utawi maos ayat tartamtu lajeng badhe gangsar daganganipun, !an maos ayat Mulk (Karajan)
badhe angsal pangkat utawi kalenggahan inllgil !an sanelHllUlesipun, punika sadaya sanes piwu-
cal Islam!
871
Surat 37 AS SHAFFAAT (KANG PADHA LELARIKAN ) Juz 23
AS SHAFFAAT (KANG PADHA LELARIKAN )

Tumuruning wahyu ana ing Mekkah, kawahyokake
sawuse surat AI An'am.

MahaAsih.
'AIam dirgantaraning Baskara kareksa
ingastaning Allah piyambak.
1. Demi bergada Malaikat (jiwa-jiwa)
kang padha lelarikan kalayan sabenere le-
larikan! Washshaaffaati shaffaa.
2. Demi bergada jiwa-jiwa kang padha

nyegah temenan marang laku maksiyat!
Fazza;giraati zajraa.
3. Demi bergada jiw'3.-jiwa kang padha

maca.piwulatlg-becik!
Fattaaliyaati dzikraa.
4. Sanyata Pangeranira iku kang Sawiji,

Maha Eka. 841)
Jnna i1aahakum lawaahid.
841). Risalah (mission) Tauhid ~g kaampil Kanjeng Nabi Muhammad s.a.w. punika risalah fun-
damental ingkang dados dhasaring kamanungsan. panggesangan. Ian kemajengan modem •
.JaIaran punapa. sabab piwucal tauhid nuwuhaken kameldlkaning jiwa manungsa. Mardika
saking raos ajrih dhumateng ingkang boten perlu Ian boten pantes dipun ajrihi. Doten kablenggu
ing gugon tuhon kaJp.USyrikan. sarta mardika saking manembah semat Ian pangkat. Makaten
ugi piwucal Tauhid saking tus tuntunaning Rasulullah s.a.w. mardikaken manungsa salting an-
Dewaaken Ian amemuji dhedhepe dhateng sasami-sami makhluq. sadaya solahbawa ingkang
medal saking Tauhid ing Allah saestu satunggaling palanggaran Ian ngesoraken martabat sarta
harakating Manungsa. Mirsanana ayat: 22 - 24 surat AI Hasr. Ian ayat: 110 surat AI Kahfi.
Salajengipun kamardikaning jiwa adhedhasar Tauhid wau nukulaken Sapta margining kabegjan
inggih punika mangertosi lan ngamalaken: 1. Kaidah Ian wewaton ingkang nyepeketaken pa-
sedherekamng uinmat manungsa tumrap hukum angger-angger. 2. Katamtuan-katamtuan ing-
kang magepokan kamardikaning pribadi. 3. Pangayomaning hak milik (hak Adam) .. 4. Jejering
manungsa ing masyarakat. 5. Pranataning musyawarah ingkang 4ados saka-guruning memata
Negara Ian Masyarakat. 6. Kamardikaning nindakaken Agami. 7. Hak-hak asasilan kuwajiban-
kuwajiban asasi manungsa minangka dados wujuding makhluq' soBial. Dene manawi badhe
anyumerepi Sapta margining kabegjan kasebat ing salebeting AI Quraan. pimika perlu studi
ingkang telatos Ian sering diskusi. makaten atur pamrayogi kula! .
872
Surat 37 AS SHAFFAAT (KANG PADHA LELARlKAN) Juz 23
5. Pangeraning Langit Ian Bumi, Ian kang

ana ingantarane sakarone, Ian hiya Pangeran
kang Mangerani meletheke Kalacakra (Sre-
ngenge).
Rabbu8 samaawaatiwal .·ardhi wamaa
bainahumaa wa rabbul masyaariq.
6. Sanyata Ingsun wus angrengga Langit

kang luwih cedhak sarana Lintang-Lintang.
Innaa zayyannas samaa-ad dunyaa bizii-
nati(n)iI kawaakib.
7. Kajaba minangka rerenggan, uga mi-

nangka anjaga saben-saben syetan kang am-
balela! 842) Wa Hifdham min kulli syaithaanim
maarid.
8. Supaya syetan-syetan iku ora bisa

ngrungok-ngrungokake wawansabda para
Malaikat, Ian syetan-syetan mau dibalangi
saka sadhengah arah!
Laa yassamma'uuna ilal mala-iI a'laa
wa yuqdzafuuna min kulli jaanib.
9. Kareben syetan-syetan ditundhung

adoh, Ian bakal kapatrapan siksa kang lang-
geng! Duhuuraw walahum 'adzaabuw waashib.
to. Kajaba syetan sawatara kang bisa oleh

rungu kalawan nglimpe, banjur dioyak de-
ning colok geni kang murup ngobong awake! maa man khathifal khathfata fa-atba~
'ahuu syihaahun tsaaqib.
842). Suraosing ayat: 7 - 10 salah satunggaling hikmah Langit karengga ing pinten-pinten Lintang
utawi Planit, saperlu anjagi wawansabdaning para Malaikat ingkang sarwa top-secret utawi inC-
kang winados derajat inggil piyambak wau boten kalebetan duratmaka inggih p'Unika syetan.
Sadaya upaya ingkang preservative, ingkang asipat aniagi, ngayorni Ian ngendhani saking.1tajulil-
anipun syetan, kadosta wonten sawatawis syetan ingkang saged nguping sarana limpe; inggih
punika syetan ingkang duraka, mireng pekabaran dereng jangkep wau lajeng dipun sukakaken
ahli tenung utawi prewangan kasurupan barang coiongan saking syetan ingkang duraka. Ahli
tenung lajeng manjang-manjangaken pakabaran dereng jangkep wau, dipun akenaken janlkep,
ngertos ghaib (mangerti sadurunge winarah). Elokipun dhukun utawi "wong tuwa ngem" wau
kok inggih wonten ingkang pitados, Ian dadosipun rnisuwur damel angen-agen tunggal ing
pundi-pundi, malah kadhangkala tiyang elite tartamtu sami utusan nyuwun berkahipun ''llmu
kanuragan" utawi "ilmu tenaga nglebet" kangge ngekahaken kasugihan utawi kalenggahanipun
ing masyarakat. Dhuh para maos, kadang kula ingkang kula tresnani, manawi kita Bangsa Indo-
nesia nembe nedheng-nedhengipun ambangun karya, amrih karaharjan sarta tata tentrem ing
jaman modem, kenging punapa kita taksih kapilut Ian kablenggu gugon-tuhon ingkanl cetha
boten rasional sarta dhawah lampah musyrik ingkang ngrisak kasucian Ian kamumianipun
Agami, tur dosanipun ageng, boten saged dipun apunten dening Allah mgkanl Maha Wikan!?
873
&lfat 37 AS SHAFFAAT (KANG PADHA LELARIKAN) Juz 23
Gusti Allah ngrubuhake dalil-dalile

wong musyrik.
11. Muhammad, sira takona marang wong
kafir, dumadining awake iku apa luwih
angel mungguhing Allah, tinimbang anggon-
lngsun nitahake saka lempung kang pliket.
843)
Fastaftihim ahum asyaddu khalqan am
man khalaqnaa, innaa khalaqnaahum
min thiinillaazib.
12. Malah sira dadi gumun! marang ka-

ingkarane, Ian ing mangka dheweke iku
ngina ing sira, Bal 'ajibuu wa yaskharuun.
13. Lan manawa padha dielingake, ora pa-

dha gelem nampa pitutur,
Wa idzaa dzukkiruu laa yadzkuruun.
14. Lan manawa padha weruh tandha Ka-

agungaNe Allah, dheweke malah padha ngina
anggeguyu. Wa idzaa ra-au aayatay yastaskhiruun.
15. Lan dheweke padha ngucap: "Sate-

mene iku, genah mung sihir kang nyata".
Wa qaaIuu in haadzaa illaa sihrum mu-
"
bun.
16. Apa hiya manawa kita wus mati, wus

dadi lemah, Ian dadi balung, bakal ditangek-
ake saka kubur? , A-idzaa mitnaa wa kunnaa turaabaw
wa 'izhaaman a-innaa lamab'uutsuun.
I 17. Apa Bapa-Bapa kita kang wus kapung-

kur uga bakal ditangekake?
Awa-aabaaunal awwaluun.
I 18. Dhawuha sira Muhammad: "Hiya, Ian

sira padha asor".
Qui na'am wa antum daakhiruun.
84$). Sampwt c~tha (logis) maRawi Allah SWT anitahaken manungsa salting lempung ingkang pliket
utaWi salting·· klima utawi sperma, punika langkung gampil tinimbang tumitahipun Langit,
Surya, Rembulan. Malailcat Ian sadaya titab ing ngarsapada!
874
Surat 37 AS SHAFFAAT (KANG PADHA LELARIKAN) Juz 23
19. Satemene prakara iku cukup mungka-

petak jeritaning Malaikat sepisan bae, duma-
dakan dheweke padha pating pentheleng Fa-innamaa hiya zajratuw waahidatun
weruh tumindake dhewe! fa-idzaa hum yandhuruun.
Kahanane wong-wong musyrik ing

Akherat.
20. Lan padha ngucap wong-wong mu-
syrik: "Adhuh! cilaka timen aku, lah iki dina
piwales". Wa qaaluu yaawailanaa haadzaa yaumud
diin.
21. Dhawuhing Allah: "Iki dina pancasa- o\~i~ /.~:f':.cS;jtJ";'~h'

., fY.,,~ '" '''t.lL,.,
:.Jl~.
ning prakara kang wus padha sira paido". I
~
Haadzaa yaumul fashlil ladzii kuntum ~
bihii tukadzdzibuun.
22. Dhawuhing Allah marang Malaikat:

"Sira padha nglumpukna wong-wong kang
: ~~~~~~;jf;~~J1t!?~t-fT
padha nganiaya, dalah para bojone, Ian II "'"
O~-'~
!'"
brahala kang padha disembah.
Uhsyurul ladziina zhalamuu wa azwaaja-
hum wamaa kaanuu ya'buduun.
23. Yaiku sesembahan saliyane Allah, nuli

tuduhna wong-wong iku marang dalaning
Neraka Jahim. Min duunillaahi fahduuhum ilaa shiraatil
jahiim.
24. Lan dhawuhna supaya mandhek dhi-

sik, jalaran satemene dheweke bakal di-
dangu. Waqifuuhum innahum mas-uuluun.
25. PandanguNe: "Apa mungguh sababe

sira sakanca ora padha lung-tinulung?" 844)
Maa lakum laa tanaasharuun.
26. Ing dina iku wong-wong mau mung

padha sumarah bae.
Bal humul yauma mustaslimuun.
844). Kenging punapa ing Akherat titiyang kafir boten saged lung-tinulung. ing mangka wonten
Donya rumiyiD gayeng sanget anggenipun lung-tinulung ngrubeda lan ngalang-alangi sumiyar-
ipun Da 'wah Islam.
875
Surat 37 AS SHAFF AAT (KANG P ADHA LELARIKAN ) Juz 23
27. Saweneh kalawan sawenehe padha

maju, perlu padha pepadon.
Wa aqbala ba'dhuhum 'alaa ba'dhiy
yatasaa-alulln.
28. Wong iku ngucap: "Sira wus nekani

marang aku perlu nyasarake saka arah te-
ngen". Qaaluu innakum kunlum ta'luunanaa
'anil yamiin.
29. Wangsulane: "Balik Slra dhewe padha

ora percaya".
Qaaluu bal lam takuunuu mu'miniin.
30. Lan aku ora babar pisan kuwasa tu-

mrap sira, malah sira dhewe iku kaum kang
duraka, ngliwati wates!
Wamaa kaana hnaa 'alaikllll1 min sul-

thaanin bal kunlurn qauman lhaaghiin,
31. Dadi wus bener pangandikaNe Allah

Pangeranku, siksa tetep marang aku kabeh,
Ian aku kabeh mesthi ngrasakake siksa mall. Fahaqqa 'alaiuaa qaulu rabhi",,;,. ill",,:!
lat!z.la·iqIHlII.
32. An, ;,(onku nyasarake sira ikll, stlpa)';t

sira padha sasar kaya aku".
Fa-aghwaillaakum illnaa kllilnaa rrhaa-
wjill ..
33. PangandikaNc Allah: "TC!Tll'lllrLl 109

dina iku wong-wong mau padha sckuthon
nampani pasiksan". Hi-iunallllrn yauma-idzill m 'adt,aabi
mllsyrikulln.
34. Satemene kang mangkuno iku Ingsun

tindakake tumrap wong-wong kang Juraka,
Innaa kadzaalika naf'alu bil mujrimiin.
35. Jalaran satemene manawa wong-wong

V mau didhawuhi ngucap L.aa ilaaha illah laah,
c!heweke malah padha gumedhe,
Innahum kaanuu idzaa qiila lahum laa

ilaaha ilIallaahu yastakbiruun.
876
36. Pangucape: "Apa hiya patut dak ting-,

gal brahalaku, perlune manut unine tukang
sya'ir kang edan?".845) Wa yaquuluuna a-innaa lataarikuu aaIi-
hatinaa lisyaa'irim majnuun.
37. Nanging dheweke Muhammad iku te-

kane kalawan bener, Ian ambenerake para
Rasul sadurunge. BaI jaa-a bilhaqqi wa shaddaqal mul"
saIiin.
38. Sanyata sira kabeh para wong kafir,

yekti bakal ngicipi rasane siksa kang ngla-
ram.
Innakum ladzaa-iqul 'adzaabil a1iim.
V 39. Lan sira kabeh ora diwales kajaba

'amal kang sira tindakake.
Wamaa tujzauna iIIaa maa kuntum
ta'Iamuun.
Kahanane wong kang padha Mu'min

ana ing Suwarga.
40. Kajaba kawulaning Allah kang padha
resik atine.
BIaa 'ibaadallaahil mukhlashiin.
41. Dhewekebakal padha anduweni rezeqi

kang wus katamtokake.
UIaa-ika lahum rizqum ma'Iuum.
42. Yaiku woh-wohan, Ian dheweke iku

kabeh wong kang padha dimulyakake.
Fawaakihu wahum mukramuun.
43. Ari'a ing Suwarga papaning kani'matan.
44. Padha lungguh ana ing kanthil rukma

. adhep-adhepan.
Ib sururim mutaqaabiliin.
845). Ingkang dipun maksud Nabi Muhammad s.a.w.
877
Surat 37 AS SHAFFAAT (KANG PADHA LELARIKAN ) ]uz 23
45. Padha diladeni unjukan ing gelas kang 'J r • 1i •• ~~ ,.~ "
o ~t.:A"4 ~ " u .. -
isi .sajeng saka sumberan kang mili.
Yuthaafu 'aIaihim bib'aim milD ma'iin.
~~"" 1.· "JJ1"'1~':'... ",

J
46. ~ng putih rupane, enak rasane tu-
mrape, wong kang ngombe.
o •
.. " ..... xa.$0 -.~,
Baidhaa-a ladzdzatil lisysyaaribiin.
47. Ing kana ora ana kang anjalari men-

dem, mula sawuse ngombe ora padha wuru.
La. idhaa ghauluw waIaa hum' 'anhaa
yunzafuun.
48. Lan padha nyandhing Hapsari .kang

blalak-blalak mripate, tur padha tansah
ngiesepake endah nengsemake! Wa 'indahum qaasbiraatuth tharfi 'iin.
49. Cahyane rupa maya-maya kaya en-

dhoge Swari kang sinimpen beeik.
Ka-annahumaa baidhum maknuun.
50. Nuli wong-wong ahli Suwarga mau ~!t"-~.. ~a:.

0(.;);$0
. ·... II'!" rt~"\"'r~-
.~" .
padha takon tinakon saweneh marang liyane!
Fa-aqbala ba'dhuhum 'alaa ba'dhiy yata-
saa-aluun.
51. Ana saweneh kang ngueap: "Satemene ~ ~. "!J . . . r~.1!' t ., :111. !f\ Y.:J'r<:
aku biyen duwe sawijining kanea. o CJ'.~ ....Of) ~ ....~~\I \I -41
Qaala qaa-i1um rninhum innii kaana Iii
qariin•
52. Dheweke nalika ana ing Donya wus o . . ~ ~'it"~--1.

~
:I·~(!t·"·!.~
v"at."l'
tau kandha: "Apa hiya·sira iku dadi golong-
ane . wong kang padha ambenerake dina Yaquulu a-innaka laminal mushaddiqiin.
Qiyamat?
53. Apa yen kita wus mati, dadi balung

Ian lemah, kita bakal diwales?"
A-idzaa mitnaa wa kunnaa turaabaw wa
'izhaaman a-innaa lamadiinuun.
54. Dheweke saweneh ·wong-wong mau

ngueap: "Apa sira kepengin weruh kaneaku
mau?" Qaala hal antum muththali'uun.
878
55. Wong mau banjur nonton, nuli sumu-

rup yen kancane mau ana ing tengah-tengah-
ing Neraka Jahim kang mulat-mulat. Faththala'a fara-aahu fii sawaa-il jahiim.
56. Dheweke ngucap: "Demi Allah, sate-

mene meh bae sira iku anjalari rusake
awakku. QaaIa taIIaahi in kidta laturdiin.
57. Samungguha ora ana kani'matan pe-

paringing Pangeranku, mesthi aku dadi go-
longane wong kang diglandhang men yang Walaulaa ni'matu rabbii lakuntu minal
Neraka J ahim. muh-dhariin.
58. Apa ora nyata, yen aku kabeh ora

bakal padha mati maneh?
Mamaa nahnu bimayyitiin.
~J 59. Liyane mung mati sapisan dhek ana

ing Donya? Lan aku ahli Suwarga ora di-
siksa! Dlaa mautatanal uulaa wamaa nahnu
bimu'adzdzabiin.
60. Sanyata iki kabegjan kang agung!
Inna haadzaa lahuwal fauzul 'azhiim.
61. Kanggo anggayuh kabegjan agung

t! mangkene iki, mula wong kang bisa tu-
V mandang supaya padha tumandanga 'amal". Limitsli haadzaa falya'malil 'aamiluull.
62. Endi suguhan kang luwih becik, ka-

begjan kang agung iku apa kayu zaqqum
tethukulan ing Neraka? 846) Adzaalika khairun nuzulan am sajara-
tuz zaqquum.
Woh-wohan tethukulan zaqqum ing

Neraka iku pangan kanggo wong ah-
Ii Neraka!
63. Sanyata Ingsun andadekake kayu zaq-
qum mau kanggo siksa tum rap wong-wonJ
kang padha nganiaya. Inna ja'alnaahaa fitnatal lizhzhaalimiin.
846). Zaqqum punika uwit ingkang wujudipun awon sanget. tur raosipun pahit saestu.
879
Surat 37 AS SHAFFAAT (KANG PADHA L~LARIKAN) Juz 23
64. Kayu zaqqum mau, kayu kang thukul

ana ing dhasare Neraka J ahim.
Innahaa syajaratun takhruju iii ashlil
jahiim.
65. Uwohe gedhene saendhas syetan! 847)
Thal'uhaa ka-annahuu ru-uususy sya-

yaathiin.
66. Sanyata wong-wong ahli Neraka· iku

bakal diweleg mangan kayu mau, nganti
sakebake wetenge. Fa-innahum la-akiluuna minhaa famaa-
li-uuna minhal buthuun.
67. J alaran mangan ka yu mau, dheweke

banjur digelon~or ngombe nanah kang di-
campur wedang panas! Tsumma inna ·Iahum 'alaihaa lasyaubam
minhamiim.
68. Banjur panggonane bali, menyang pa-

pan dununge Neraka Jahim.
Tsumma inna marji'ahum la-ilal jahiim.
\J 69. Jalaran satemene dheweke wus padha

mangerti yen Bapak-bapakne padha sasar.
Innahum alfau aabaa-ahum dhaalliin.
V 70. Dheweke banjur padha gupuh mulad

kalakuaning Bapakne.
Fahum 'alaa aatsaarihim yuhra'uun.
Pituwase ummat jaman kuna kang

ambangkang ing kabeneran.
71. Lan sanyata akeh-akehe kang padha
sasar iku wong jaman kuna sadurunge Qu-
raisy iku. Laqad dhalla qablahum aktsarul aw-
waliin.
847). Wonten ing Kitab Suci Al Quraan punapa ingkang dipun samekaken syetan maksudipun awon-
ipun, ingkaripun, ambangkangipun Ian tekeburipun, dados tembung "endhas syetan" maksud-
ipun makaten wau, sabab kita dereng sumerap "endhas syetan"!
880
Surat 37 AS SHAFF AAT ( KANG PADHA LELARlKAN ) Juz 23
72. Lan temen Ingsun wus ngutus Utusan

marang wong iku kabeh, supaya padha
ngelingake. Walaqad arsalnaa fiihim mundziriin.
73. Mula sira padha memikira, kapriye

wusanane wong-wong kang padha dieling-
ake? Fanzhur kaifa kaana 'aaqibatul mun-
dzariin.
74. Ananging para kawulaning Allah kang t.",,~ "".1' I '" .i

o~t~t.)~~t-Vf.
v padha resik atine (ikhlas) iku kang ora ba- •
kal disiksa.
ruaa 'ibaadallaahil mukhlashiin. ~
Gusti Allah marengake panyuwune

Nabi Nuh a.s.
75. Lan temen Nuh wus nyenyuwun ma-
rang Ingsun Allah, dene sakbecik-becike
kang nyembadani panyuwun, iku mung
Allah. Walaqadnaadaanaa nuuhun falani'mal
mujiibuun.
.76. Lan Ingsun wus nylametake marang

dhcweke saahline, saka kasusahan kang ge-
dhe! Wa najjainaahu wa ahlahuu minal karbil
'azhiim.
77. Tedhak turune Nuh mau Ingsun tam-

tokake wong-wong kang kari ora katut di-
siksa.
Wa ja'alnaa dzurriyyatahuu humul baa-
qiin.
78. Lan Ingsun wus andamellelakone Nuh

iku minangka tepa palupi tum rap wong
kang kawuri.
Wa taraknaa 'alaibi ill aakhiriin.
79. Karahayon wus kaparingake marang

Nuh ana ing Donya Ian Akherat!
&Iaamun 'alaa nuuhin ill 'aalamiin.
. ..• . ." ., t/L"-·-;

o~
• ....,
.:P.c.J
$/.fit
'-:".' , .'
80. Satemene kang mangkono mau Ingsun . ,~ . \:.a .... -~.
,
wus paring ganjaran marang wong-wong kang

padha becik tumindake. Innaa kadzaalika nl\izil muhsiniin.
81. Sanyata Null iku· golongane kawula-

nlngsun kang padha iman!
Innahuu min 'ibaadinal mu'miniin.
881
82. Ingsun banjur ngeremake wong-wong

liyane.
Tsumma aghraqnal aakhariin.
Nabi Ibrahim a.s. ngrubuhake brahala

recal
83. Lan satemene kalebu saweneh golong-
ane Nuh, iku Ibrahim.
Wa inna min syii'atihii la-ibraabiim.
84. Elinga, nalika Ibrahim sowan marang

Pangerane kalawan ati ikhlas kang suci. 848 )
Idz iaa-a rabbahuu biqalbin saliim.
85. Elinga, nalika Ibrahim matur marang

Bapakne Ian ngucap marang kaume: "Sam-
peyan sami nyembah punapa?". Idz qaala (j-abiihi wa qaumlhii maadzaa
ta'buduun.
86. Punapa sampeyan gadhah kajeng nyem-

bah sesembahan palsu, sanesipun Allah?
A-ifkan aalihatan duunallaabi turiiduun.
87. Kados pundi panginten sampeyan dhu- o:'-~ ",'

\ ~'h!.I~ ~["''-:
• "!' • ~ • A.V
~;"/
mateng Allah, Pangeraning 'Alam Sajagad~
rat?". Famaa zhannukum birabbil 'aalamiin.
88. Nabi Ibrahim banjur nyawang marang

Lintang kafawan sapanyawang!,
Fanazhara nazhratan fmnujuum.
89. Banjur matur marang Bapakne: "Kula

punapa sakit", 849)
Faqaala inOO saqiim.
90. Bapakne sakancane banjur padha ma-

lengos, ngedohi Ibrahim.
Fatawallau 'anhu mudbiriin.
848). Inggih punika ngurbanaken ingkang putra Nabi Isma'il a.s. ingkang katindakaken wonten ing
Mina. 12 mil saking Mekkah Al~Mukarramah. Sarta Kanjeng Nabi Ibrahim punika ing perkawis
iman ing Allah lan pokok-pokok Agami kalebet golonganipun Nabi Nuh a.s.
849). Ramanipun Nabi Ibrahim Ian kaumipun dipun suwuni pamanggihipun bilih Allah ingkang nitah·
aken sadaya 'Alam sajagacirat. boten jawab. malah ngiwi-iwi. Laieng Nabi Ibrahim andengangak
rnilsani Lintang-Lintang ing Langit. inr hatos anggetuni Rama Ian kaumipun, nanging unjuk-
ipun: "Kula punika sakit" sabab deniul!· "nggenipun ambalela kaumipun ing Allah. Mireng
makaten punika kaumipun lajeng sami kesah. kados kaweca ayat : 90.
882
Surat 37 AS SHAFFAAT (KANG PADI-IA LELARIKAN ) Juz 23
91. Tanpa pariwara Ibrahim nuli nyedhak

marang brahala-brahala sesembahane Bapak-
ne Ian ngucap: "Apa jalarane sira ora ma- Faraagha ilaa aalihatihim faqaaIa alaa
ngan?". ta'kuluun.
92. Yagene sira ora padha mangsuli apa-

apa?
Maa lakum laa tanthiquun.
93. Ibrahim banjur nyedhak maneh, Ian

banjur anggebug nganggo tang an tengen.
Faraagha 'aIaihlm dharbam bil yamiin.
94. Bapakne sakancane banjur gagrudugan

kesusu anekani Ibrahim!
Fa-aqbaluu i1allii yazjjfuun.
95. Ibrahim pitakon: "Punapa sampeyan

sami nyembah brahala anggen sampeyan
sami natah piyambak? Qaala ata'buduuna maa tanhituuP.
96. lng mangka hamung Allah ingkang

anitahaken sampeyan, tuwin ingkang sam-
peyan darnel. WaIlaahu khalaqakum wamaa ta'maluun.
97. Wong-", ng mau padha ngucap: "Sira

padh~ ngedegna jejenengan bangunan gedhe,
Ibrahim banjur cemplungna ing kono terus Qaalubnuu lahuu bun-yaanan fa-alquuhu
obongen!". mjahiim.
98. ",':ong-wong mau karepe padha nan-

dukake pangreka daya marang Ibrahim, ing
wusana Ingsun tamtokake pangreka dayane Fa-araaduu bihii kaidan faja'alnaahumul
cabar tur asor! asfallin.
99. Lan Ibrahim ngucap: "Saestunipun ku-

la ngungsi dhumateng Pangeran kula! Ian
Pangeran kula badhe paring tuntunan ing
Wa qaala innii dzaahibun iIaa rabbii
kula!". '150) sayahdiin.
850). Nabi Ibrahim a.s. lajeng tindak dhateng satunggaling Negari ingkang wonten ngdku mudika
sarana
nyembah ing Allah Ian saged.Da'wah langkung wiyar tebanipun.
883
Asal-usule 'Ibadah Qurban, Nabi Is-

ma'il a.s. diqurbanake!
100. Lan Nabi Ibrahim ndedonga: "Dhuh .~:'_Lbt" . 'I,'~ . " ~ •

o~~~~~)-,·
Pangeran kula! mugi Paduka paring dhu-
mateng kawula, turunan (anak) ingkang Rabbi hablii minash shaalihiin.
shaleh!".
101. Ingsun nuli ambebungah marang Ibra-

him kalawan Sun paringi anak lanang kang
aris, yaiku Isma'il! Fabasysyamaahu bighulaamin haliim.
102 Bareng lsma'il putrane, wus bisa ru-

magang ing gawe ngrewangi Bapakne, Ba-
pakne tutur marang Isma'il: "He anakku!
satemene aku wus ngimpi, ing sajerone tum
nyembelih ing sira, sira mikira, kapriye
mungguh panemunira?", putrane matuI:
"Dhuh Rama! sumangga Panjenengan tindak-
aken punapa ingkang sampun kadhawuhaken
dening Allah, insya Allah, Panjenengan pirsa Falammaa balagha ma'ahus sa'ya qaala
kula punika golonganipun tiyang sabar". yaa bunayya innii araa fiI manaami
annii adzbahuka fanzhur maadzaa taraa,
qaala yaa abatif'al maa tu'mar, satajidu-
nii insyaa-allaahu minash shaabiriin.
103. Bareng sakarone wus padha sumarah

marang Allah, Ian anake wus digulingake
arep disembelih, Falammaa aslamaa wa tallahuu 1iI-
jabiin.
104. Tumuli lngsun (Allah) nimbali: "He

Ibrahim! "
Wa naadainaahu ay-yaa ibraahiim.
105. Temen sira wus angestokake Wahyu

sajeroning impen! Kaya mangkono uga lng-
sun angganjar wong-wong kang tumindak Qad shaddaqtar ru'yaa, innaa kadzaa-
becik". lika najzil muhsiniin.
106. Satemene kang mangkene iki minang-

ka coba kang nyata!
mno! haadzaa lahuwal balaa-ul mubiin.
884
107. Ingsun nebus anake Ibrahim mau ka-

lawan sembelihan wedhus gedhe! 851)
Wa fadainaahu bidzihhin 'azhiim.
108. Lan le1akone Ibrahim mau Ingsun

dadekake tepa palupi tum rap wong-wong
kang padha kari. Wa taraknaa 'aIaihi fit aakhiriin.
109. "Dirgahayu kaparingake marang Ibra-

him!".
SaIaamun 'alaa ihraahiim.
110. Kaya mangkono uga, Ingsun paring

ganjaran marang wong-wong kang becik tin-
dake. Kadzaalika najzH muhsiniin.
111. Sanyata Ibrahim iku golongane kawula-

"" . Vitr~ r/ .. ~i...
o ~';"'\,)~~~-w>"11'
nlngsun kang iman.
Innahuu min 'ihaadinaI mu'miniin.
Kabar gembira lahire Ishaq a.s.

112. Lan Ingsun bungahake kalawan paring
anak, jenenge lshaq, jumeneng Nabi, tur
golongane wong kang shaleh! Wa basysyarnaahu bi-is-haaqa nabiyyam
minash shaaIihiin.
113. Ingsun wus paring Berkah marang

dheweke Ian marang Ishaq, Ian saweneh
katurunane wong lora mau, ana kang becik
tumindake Ian ana kang terang-terang nga-
niaya marang awake dhewe! Wa baaraknaa 'aIaihi wa 'alaa is-haaq,
wamin dzurriyyatihimaa muhsinuw wa
zhaaIimullinafsihii mubiin.
Allah paring ni'mat marang Nabi

Musa a.s.; Harun a.s.; llyas a.s.; Luth
a.s. Ian Yunus a.s.
114. Lan temen Ingsun wus panng Kanu-
grahan marang Musa Ian Harun.
WaIaqad manannaa 'aIaa muusaa wa
haaruun.
851). Sasampunipun pratela ta'at lan tertibipun Nabi Ibrahim a.s. dalah putranipun nindakaken saestu
dhawuhing Allah 'ibadah Qurban, Allah lajeng nyegah ngurbanaken putra kinasih, dhasar ba~
ing rupa, aris bebudenipun. Kakersaken dening Allah SWT dipun Parlngi lintu menda gib..
branggah tur ageng. Inggih punika dipun syari'ataken 'ibadah Qurban wonten ing wekd~
'ibadah Hajji. dene ummat Islam ingkang boten tindak Hajji. sami Shalat 'ldul Adha,lan ibad~'
Qurban ing panggenanipun piyambak-piyambak.
885
11S. Sakarone apa dene kaume Ingsun sla-

metake saka bebaya kang gedhe.
Wa najjainaahumaa wa qaumahumaa
minaI karbil 'azhiim.
116. Lan dheweke Ingsun tulungi, mula

banjur oleh kamenangan.
Wa nashamaahum fakaanuu humul ghaa-
libiin.
11 7. Sakarone Ingsun paringi Kitab kang

pratela.
Wa aatainaahumaI kitaabaI mustabiin.
118. Apadene padha Ingsun tuduhake ma-

rang dalan kang jejeg.
Wa hadainaahumash shiraathaI musta-
qiim.
119. Lan sakarone mau padha Ingsun da-

dekake tepa tuladha becik tum rap wong
wong kang padha kari. Wa taraknaa 'aIaihimaa fil aakhiriin.
120. Dirgahayu kaparingake tum rap Musa

Ian Harun.
!'hlaamun 'aIaa muusaa wa haaruun .
.;
121. Mangkono uga Ingsun angganjar wong- o~t($~atJ1\tJ-1T1

wong kang padha tumindak becik. .." " 7' "
Innaa kadzaalika najzil muhsiniin.
122. Temen sakarone mau golongan kawula-

nIngsun kang padha iman.
Innabumaa min 'ibaadinaI mu'miniin.
123. Satemene I1yas iku kalebu golongane

para Utusan.
Wa inna i1yaasa laminaI mursaIiin•.
124. Muhammad, sira nuturna, nalika Ilyas

ngucap marang kaume: "Sira padha wedia
marang Allah!". Jdz qaala liqaumihii aIaa tattaquun.
886
125. Apa pantes sira nyembah brahala

Ba'la,852) Ian. sira padha nyiqgkur Pangeran,
becik-becike Dzat kang anitahake. Atad'uuna ba'law wataclzaruuna ahsanal
khaaliqiin.
126. Yaiku Allah, Pangeranira Ian Pange-

rane Bapak-bapakira leluwurira dhek biyen.
Allaaha rahbakum wa rabba aabaa-
ikumul awwaliin.
127, Wusana wong-wong mau malah padha

maido marang dheweke, mesthi bae wong-
wong mau bakal dipatrapake men yang siksa. Fakadzdzabuuhu fa-innahum lamuh-dha-
ruun.
128. Kajaba para kawulane Allah kang pa-

dha tulus ikhlas atine.
Dlaa 'ibaadallaahil mukhlashiin.
129. Lelakone Ilyas mau, Ingsun dadekake

tepa palupi tumrap wong kang keri-keri
kang becik tumindake. Wa taraknaa 'alaihi fiI aakhiriin.
130. "Dirgahayu kaparingake marang n-

yas". 853)
Salaamun 'alaa ilyaasiin.
131. Kaya mangkono uga Ingsun angganjar

marang wong-wong kang becik tumindake.
Innaa kadzaalika najzil muhsiniin.
132. Sanyata dheweke dadi golongane ka-

wulanlngsun kang padha iman.
Innahuu min 'ibaadinal mu'miniin.
133. Temen Luth iku dadi golongane para

Rasul.
Wa inna luuthallaminal mursaliin.
852). Tembung "Ba'la" wonten basa Yaman, artosipun Pangeran ingkang dipun sembah-sembah;
maksud ing ayat punika n~i brahala ingkang sami dipun sembah ummat nyas, ugi dados bra-
halanipun tiyang Phunicia•.
853). Kadhang kala Nabi nyas pU'nika dipun parlngi asma "l1yasiin".
887
134. Muhammad, sira nuturna! ing nalika

Ingsun nylametake dheweke Ian ahline.
Idz najjainaahu wa ahlahuu ajma'iin.
135. Kajaba wong wadon tuwa, bojone

Luth kang dikatutake karo wong kang padha
disiksa. 1IIaa 'ajuuzan fil ghaabiriin.
136. Ingsun banjur ngrusak nyirnakake

wong-wong liyane, kang bangkang marang
Luth. Tsumma dammarnal aakhariin.
13 7. Lan satemene sira kabeh wong kafir

Mekkah, padha ngliwati patilasan-patilasan
wonl!-wong mau, ana ing wektu esuk. Wa innakum latamurruuna 'alaihim mush
bihiin..
138. Lan uga ana ing "ayah bepgi. 'pa

sira ora padha gel em mikir?
Wa billaili afalaa ta'qiluun.
139. Lan temen Yunus iku dadi golongane

para Rasul.
Wa inna yuunusa laminal murs,alik.
140. Muhammad, sira nuturna! ing nalika

dheweke mlayoni prahu kang wus kebak
momotane. 854 ) Idz abaqa ilal fulkil masyhuun.
141. Dumadakan dheweke tampa undhian,

mula dheweke dadi wong kang kacemplung-
ake Segara! Fasaahama fakaana minal mud-hadhiin.
142. Ing kono Yunus kauntal dening iwak

gedhe ing Segara, tur keparan tutuh.
Faltaqamahul huutu wahuwa muliim.
854). Nabi Yunus nate cacad sabab mlaiar saking kuwaiiban; wonten ing baita ingkang momotanipun
nglangkungi tonage-nipun baita, laieng dipun wontenaken undhian, sinten kekengingan undhian
kacemplungaken Seganten. Nabi Yunus kalebet ingkang kenging undhian, mila kacemplungaken
ing Seganten, dipun caplok ulam Seganten ingkang ageng. lng wusana Allah paring pitulun~
saged medal saking padharanipun ulam wau, salajcngipun katctcpakcn dados Utusaning Allah
ing Negari Niniv~. ingkang ummatipun sami ta\)t ing flrdnatan Agamining Allah <;WT.
Surat 37 AS SHAFFAAT (KANG PADHA L£LARIKAN) Juz 23
143. Mula upama dheweke iku dudu go-

longane wong kang maha nucekake marang
Allah, Ihlau laa annahuu kaana minal musah-
bihiin.
144. Sayekti dheweke tetap ana ing sajero-

ne weteng iwak gedhe mau nganti tekan
dinane tangi saka kubur! Lalabitsa fii bathnihii ilaa yaumi yuh-
. 'atsuun.
145. Ingsun nuli ngetokake saka weteng

iwak gedhe mau marang gisiking Segara
ka~o nandhang ·lara!
Fanabadznaahu bil'araa-i wahuwa sa-
qiim.
146. Lan Ingsun nukulake uwit Labu kang

nutupi awake Yunus.
Wa ambatnaa 'alafuisyajaratam miy-
yaqthiin.
147. Ingsun banjur angutus Yunus marang

Negara Niniwe, kang jiwane satus ewu utawa
luwih.
Wa arsalnaahu ilaa mi-ati alfin au ya-
ziiduun.
148. Wong-wong mau banjur padha gelem

ngestokake, nuli Ingsun bebungah tumeka
mangsa kang katamtokake. Jia-aamanuu famaUa'naahum ilaa hiin.
Ora pantes manawa Gusti Allah iku

kagungan putra.
149. Muhammad, sira takona wong kafir

kabeh: "Apa hiya Pangeranira kagungan
putra wadon, Ian wong-wong iku anduweni Fastaftihim alirabbikal banaatu wala-
anak lanang". humul banuun.
150. Lah, apa Ingsun anitahake Malaikat

kadadekake wadon, Ian dheweke apa padha
nyekseni? 855)
Am khalaqnal lIlalaa-ikata inaatsaw wa- ~ ..
hum syaahiduun.
855). Tiyang musyrlkin Mekkah sami cecrlyosan bilih Allah kagungan putra-putra putrl inggih punika
Malaikat. ing mangka piyambakipun nganggep ina sanget gadhah anak putri. .
889
Surat 37 AS SHAFF AAT (KANG PADHA LELARIKAN ) Juz 23
151. Handak ora! satemene dheweke iku

harak wus padha celathu goroh,
Alaa innahum min ifl"him layaquuluun.
152. Celathune: "Allah iku peputra!". Yekti

dheweke wus padha goroh!
Waladallaahu wa innahum lakaadzibuun.
153. Apa iya PanjenengaNe milih putra

wadon, ora milih putra lanang?
Ash-thafal hanaati 'alal haniin.
154. Kadadean apa kang ana ing antaranira

kabeh? Kapriye nalare kok sira kabeh ane-
tepake mangkono iku? Maa lakum kaifa tahkumuun.
155. Lah, apa sira ora gelem nampa pepe-

ling kang gathuk ing akal?
Afalaa tadzakkaruun.
156. Utawa maneh, apa sira anduweni tan-

dha yekti kang nyata?
Am lakum sulthaanum muhiin.
157. Mara gawanen mrene Kitabira Taurat

iku, manawa sira padha temen!
fu'tuu hikitaahikum in kuntum shaa-
diqiin •.
158. Si kafir musyrik wus padha nganggep

manawa: antarane Allah Ian jin, iku tunggal
nasab (saketurunan famili), kang mangka
jin dhewe mangerti yen wong kafir iku
bakal diglandhang menyang siksa Neraka. Wa jll!aluu hainahuu wa hainal jinnati
nasahaa, walaqad 'alimatil jinnatu inna-
hum lamuh-dharuun..
159. Allah iku Maha Suci, adoh sungsate

saka pangucape wong-wong kafir!
Subhaanallaahi 'ammaa yashifuun.
160. Kajaba kawulanIng Allah kang resik

saka do sa. 866)
DIaa "'iliaadallaahil mukhlashiin.
856). Ingkang dipun maksud "Kawulaning Allah" ing ngriki inggih punika para jin ingkang sami iman.
890
Wong~wong musyrik Ian sesembahane

ora cluwe claya apa-apa.
161. Satemene sira kabeh wong kang padha
kafir, Ian brahala kang padha sira sembah,
iku mung titahe Allah. Fa-innakum wamaa ta'buduun.
162. Babar pisan ora ana kang bisa nyuda

KaluhuraNe Allah.
Maa antum 'alaihi bifaatiniin.
163. Kajaba malah wong-wong mau bakal

malebu Neraka Jahim kang mulad-mulad.
Ilaa man huwa shaalil jahiim.
164. Malaikat padha ngucap: "Kula sadaya

anggadahi pangkat ingkang kaudanen, ka-
wogan kuwajiban ingkang katemtokaken. Wamaa minnaa illaa lahuu maqaamum
ma'luum.
165. Lan saestu kita sadaya punika bebarisan

lelarikan (jejer-jejer) nindakake dhawuhing
Allah. Wa innaa lanahnush shaaffuun.
166. Makaten ugi, kita sadaya punika sa-

estu tansah memuji, maha sucekaken Asma-
ning Allah". Wa innaa lanahnul musabbihuun.
167. Lan temen wong-wong kafir iku ngu-

cap maneh:
Wa-in kaanuu layaquuluun.
168. "Saupama kita kaparingan pepeling

Kitab, kaya kang wus kaparingake wong-
wong kuna biyen, Lau anna 'indanaa dzikram mina1 aw-
wallin.
169. Kita mesthi tetap dadi kawulaning

Allah kang resik saka dosa".
Lakunnaa 'ibaadallaahil mukhlashiin.
170. Ananging dheweke padha ngingkari

Al Quraan, mangka besuk dheweke bakal
padha mangerti pikolehe anggone ngingkari Fakafaruu bihii fasaufa ya'lamuun.•.
maul
891
Para Andika Rasul· Ian pandherek-

pandhereke bakal nemoni kabegjan
jati.
171. Lan yekti wus kelakon, dhawuh janji-
nIngsun marang para kawulanIngsun kang
padha dadi Rasul. Wa!aqad sabaqat kalimarunaa !i'lliaadi-
na! mursaIiin.
172. Yaiku satemene dheweke mesthi oleh

pitulung!
Innabum labumul manshuuruun.
173. Lan wadyabalanIngsun kang Mu'min

yekti padha pinaringan kamenangan! 857)
Wa inna jundanaa labumul ghaabiluun.
174. He Muhammad! sira ngungkurna wong-

wong iku nganti sawatara mangsa.
FatawaUa 'anhum haHaa hiin.
175. Lan si kafir! sira weruhna, ing mengko

dheweke bakal padha weruh kekalahane!
Wa abshirhum f3ll3ufa yubshiruun.
176. Apa dheweke padha selak kesusu ma-

rang tumuruning siksanIngsun?
Afabi'adzaabinaa yasta'jiluun.
857). Kenging punapa Nabi Muhammad s.a.w. dados panguwasaning pimpinan Ian kaum Muslimin da-
dos ummat ingkang dipun pimpin, angsal sukses ageng (kamenangan)? Boten sanes kula aturi
wangsul mirsani ayat: 128 Surat At-Taubah, punika satunggaling latar wing king politik kape-
mimpinan, manawi istilah modem ilmu management: lOin - nate interest in, and effection for
people" (Erwin Shell) ingkang artosipun: Pemimpin ingkang kagungan kaprihatosan ageng sarta
labet lebet dhateng sadaya sapari-polahing manungsa sasami-samining ngagesang, sarta kagungan
raos supeket (akrab) kalayan sadaya Rakyat (ingkang dipun pimpin). Sami kaliyan sumber wi-
bawanipun Rasulullah s.a.w. kaweca ing ayat kasebat :"Yekti samengko sira wus padha kara-
wuhan sawijining Utusan (Muhammad) saka golongane awakira dhewe, kang banget prihatine
ngrasakake nggonira padha dosa, kang ban get mrihatinake marang sira kabeh, tur kang welas
asih marang para wong Mu'min". Dados pemirnpin sukses ing perjoanganipun boten namung
wasi. damel cara (artificial), ananging ingkang baku kagungan sumber wibawa. anggadhahi seni
Ian kaconggahan anggayuh ancas tujuan saran a angginakaken kakiyatan tiyang kathah, makaten
menggah kaprmatosanipun Nabi Muhammad s.a.w. dhateng Ummatipun, ingkang kenging
kangge tepa-pa!,uQj. kita sadaya, langkung-Iangkung ingkang ngasta Pirnpinan, Guru, Ulama,
Direktur Perusll.haan sapiturutipun.
892
1.17. Nalika siksa iku wus tumurun ana ing

pakarangane wong-wong kafir mau, ing wa-
yah esuk-esukane, 858) katon ala banget di-
Fa-idzaa nazala bisaahatihim fasaa-a
nulu hhanane dheweke kang padha di- shabaahul rnundzariin.
elingake mau.
178. He Muhammad! sira ngungkurna wong-

wong iku nganti sawatara mangsa.
Watawalla 'anburn hattaa hiin.
179. Lan si kafir sira weruhna! ing mengko

dheweke bakal sumurup kekalahane.
Wa ahshir fasaufa yubshiruun.
180. Maha Suci Pangeranira! Pangeran kang

Maha Unggul adoh saka anggone nyipati
wong-wong kafir kabeh.
Subhaana rahbika rabbil 'izzati 'amrnaa
yashifuun.
181. "Karahayon kaparingake marang para

Utusan Rasul".
Wa salaamun 'alai rnursaliin.
182. Sakabehing puji pangalembana iku t ..........,. ;' '" ; .......v

o~t~..)~~.~.h-' -1 AT'
kunjuk ing ngarsa dalem Allah ingkang ..... :?? "
Mangerani 'alam saJagad pramudita!
Walhamdu lillaahi rabbil 'aalamiin.
~
* **)
858). Kados ingkang kalampahan ing Perang Donya II, awal Jerman (Hitler) nyerbu Eropa ing wekdal
fajar, makaten ugi peIabuhan Hawal, pangkalan Angkatan Laut Amerika ugi dipun serang
Armada Jepang ing wekdal enjing uthuk-uthuk, dados wekdal taksih sekeca tilem dumadakan
dipun serbu (blitzkrieg) sarana serangan kilat. Tamtu kemawon sakala punika katleyek Ian
kawon kaseser perangipun. Dene ing ayat punika tetembungan "shahaabu'" ing wekdal enjing,
um'lmipun kados katerangan kasebat, ananging maksudipun sadhengah wekdaling tiyang
(mengsah) nembelena, saat punika dipun gepuk dening siksa, sabab tumindakipun duraka Ian
murang tata.
***). Mangga para sutrisna kula dherekaken ngupadosi interkorelasi (sesambetan ingk'ng wonten
cnanunggiling ancas Ian tujuan) antawisipun surat Ash Shaffaat kalayan surat Shaad, kados ka-
terangan ing ngandhap pldika: 1. Wonten ing surat Ash Shaffaat katerangaken bilih titiyan
musyrik saderengipun Nabi Muhammad s.a.w. kautus sami ngandharaken manawi Kitab SamaWl
(bangsa tumurun saking Langit) jaman kina, piyambakipun badhe ta'at! Dene wonten surat
Shaad dipun gamblangaken bilih AI Quraan punika Kitab saking Langit, saking ngarsa dalem
Allah, ingkang Pungkasan piyambak, ingkang Nyampurnaken Kitab-Kitab saderengipun, sarta
cocok asascasas Ka-Agama-anipun (1. Iman ing Allah SWT sarana Tauhid, 2. Ibadah Ian amal
silaleh, 3.J~~c!he$owan ngadh!,p ing Allah nampj SuwggajNeraka).
2. Ing surat Ash Shaffaat katerangaken bilih AI Quraan tumurun dhateng K.N. Muhammad
s.a.w., titiyang musyrik Mekkah tetep sami ambangkang Ian mengsahi sumiyanpun da'wah,
dene wonten surat Shaad anerangaken: pun,apa sabab_babipun dene tiyang rnusyrik punika
sarni ambangkang Ian mengsahi Islam!
893
Surat 38 SHAAD Juz 23
SHAAD
Surat kaping 38 : 88l,lyat.
sawuse surat AI Qamar.

MahaAsih.
Bismilaahir rahmaanir rahiim.
Wong kang mungsuhi para Andika

Nabi mesthi katiwasan.
1. Shaad (Hamungngarsa dalem Allah

piyambak kang Nupiksa maksude).
Demi Al Quraan kang isi pepeling-agung! Shaad wal qur'aani dzidz dzikr.
2. Nanging wong kang padha kafir iku

malah kumluhur Ian banger anggone mung-
';uhi marang Allah sarta UtusaNe! Balilladziina kafaruu iii 'izzatiw wa
syiqaaq.
3. Wus pira bae, kehe ummat sadurunge

dheweke, kang lngsun sirnakake, ing kono
banjur pa~ha sesambat nyuwun tulung.
mangka wektu iku dudu mangsane oncat
saka. siksa Neraka! Kam ahlaknaa min qablihim min qarnin
fanaadau walaatahiina manaash.
4. Wong-wong kafir Mekkah padha ang-

gumuni rawuhe Rasul Juru-pepcling kang
saka Bangsane, Ian wong-wong kafir mau
padha ngucap: "lki tukang sihir! pinter
goroh!". Wa 'ajibuu an-jaa-ahum mundzirum
minhum wa qaalal kaafiruuna haadzaa
saahirun kadrdzaab.
S. Apa Muhammad andadekake Pangeran ~ tjj.~!~t4t1~~~t~t-A

kang akeh iku, didadekake dadi Pangeran
Kang Sawiji? Kang mangkene iki perkara 04a~
kang angeramake banget!".
Aja!alal aalihata ilaahaw waahidaa, inna
haadzaa lasyai-un 'ujaah.
894
6. Sagolongan saka pemimpin-pemimpin

kafir lunga karo ngucap: "Sira padha terusa
panganggepira marang brahalanira kalawan
tetep manteping atinira, satemene kang
mangkene iki perkara kang perlu gina- Wanthalaqal mala-u minbum animsyuu
yuh. 869) washbiruu 'alaa aalihatikum, inna haa-
dzaa Iasvai-un yuraad.
7. Kita durung tau krungu pangajake

Muhammad mangkene iki, ana Agama kang
wekasan! 860) Kang mangkene iki ora liya
munggegorohan kang dianak-anakake b:le!
Maa sami'naa bihaadzaa fil miUatil
aakhirah, in haadzaa iUakhtilaaq.
8. Apa hiya, kang katurunan Kitab Suci

iku mung dheweke dhewe, kanca-kancane
ora ?". PangandikaNe Allah: "Satemene
wong-wong iku padha mamang marang pe-
pelingIngsun, Quraan; .sababe marga durung A-unzila 'alaihidz dzikru mim baininaa,
ngrasakake siksanIngsun. hal hum fii syakkim min dzikrii, bal
lammaa yadzuuquu 'adzaab.
9. Apa hiya wong-wong kafir mau padha

anduweni gedhonging rajabrana rahmating
Pangeranira kang Maha Mulya tur Agung- Am 'indahum khazaa-inu rahmati rabbi-
peparinge. kal 'aziizil wahhaab.
10. Utawa maneh apa wong-wong iku an-

duwe~i Karatoning Langit Ian Bumi, dalah
saisen-isene kabeh; coba padha ngunggahana
'alam-dhuwur Langit) sarana sabab-musabab !
Am lahum mulkus samaawaati wal ardhi
wamaa bainahumaa, falyartaquu fil as-
baab.
11. Ana ing kono wadyabalane wong kafir

iku kang 'asor, 861) sabab maido ing sira
Muhammad. Jundum maa hunaalika mahzuumum
minal ahzaab.
869). Pamanggihipun pemimPin kafir. bilih nyembah brahala-brahala punika ingkang dipun kusak-
aken dening Allah.
860). Ingkang dipun makSud titiyang kafir Quraisy punika Agami Nasrani ingkang gadhan kapitados-
an Trinitas (Pangeran punika Tiga).
861). Punika anyriosaken perang ing palagan Khandak ing Madinah (perang angginaken jagang';ero
ingkang ngubengi (bentengi) Madinah. Ing ngriku titiyang kafir sakuthon kaliyan wadyabala
Yahudi Ian Kabllah-Kabllah Arab sanesipun. Ing wusana goIongan-goIongan ingkang sakuthon
kasengser ing yuda, pikantuk pitulunganing Allah wadyabala Islam menang. Saweneh ahli Tafsir
wonten ingkang:nerangaken punika perang 8adar. wallaahu 'alam.
895
12. Biyen kaume Nuh Ian 'Aad uga wus

padha maido, Ian uga Fir'aun kang anduweni
kayu pathok,
, yaiku wadyabala kang akeh.
Kadzdzabat qablahum qaumu nuuhiw
wa 'aaduw wa fir'aunu dzul autaad.
13. Lan Tsamud sarta kaume Luth, Ian

wong ing desa Aikah, 862) iku kabeh pe·
panthaning wong kafir.
Wa tsamuudu wa qaumu luutiw wa

ash-haabul aikati, ulaa-ikal ahzaab.
14. Saben-saben panthan mau wus padha

maido marang Rasule, mula tetep kapatrap-
~~~~~;t~~~tY~~-1.~
~
,.
an siksanIngsun. In-kullun illaa kadzdzabar rusula fahaqqa
'jqaaab.
15. Sanyata kang padha dienteni dening

wong-wong mau ora liya kajaba petak pan-
jeriting Malaikat tetengering Qiyamat sapisan Wamaa yanzliuru haa-ulaa-i illaa shaiha-
kang ora kena dicegah. taw waabidatam maa lahaa min fawaaq.
16. Lan dheweke padha nyenyuwun:

"Dhuh Pangeran kita! mugi Paduka enggal-
aken paring bebendu siksa saderengipun Wa qaaluu rabbanaa 'ajjit lanaa qiththa-
wekdal dintening papriksan". naa qabla yaumit hisaab.
Nabi Dawud a.s. kena cobaning Allah.

17. Sira sabara Muhammad! sauni-unine
wong kafir iku, Ian sira angelingana kawula-
~te;~-r:~.:rit;~~~~~J.-1\'
nIngsun Dawud, kang anduweni kekuwatan-
ing ati, satemene dheweke iku tha'at sung-
O~~!
kern ing Allah. Ishbir 'alaa maa yaquuluuna wadzkur
'abdanaa daawuuda dzal-aidi innahuu
awwaab.
18. Satemene lngsun wus ngesorake Gu-

nung-gunung manut kereh Dawud, padha
ngaturake puji pangalembana marang Allah
ing wayah esuk Ian sore.
Innaa sakhkhamal jibaala ma'ahuu yo-
sabbihna bit 'asyiyyi wal isyraaq..
862). Ingkang &ami dedunung wonten ing Madyan, kaumipun Nabi Syu 'aib a.s.
896
Surat 38 SHAAD
_._ •... ~.
Juz 23
------------
19. Lan manuk-manuk padha nglumpuk
tundhuk marang Dawud, kabeh bebarengan
padha ngadhep sungkem ing Allah.
Waththaira mahsyuurah, kuDul lahuu
awwaab.
20. Lan Ingsun anyantosakake Karatone

Dawud sarta Ingsun paringi kawicaksanan
apa dene ahli wicara!
Wa syadadnaa mulkahuu wa aatainaahul

hikmata wa fashlal khithaab.
21. Muhammad, apa wus tumeka marang

sira carita lelakone wongpadudon, nalika
padha ngadhep pasowanane Dawud. Wa hal ataaka naba-ul khashmi idz ta-
sawwarul mihraab.
22. Nalika dheweke padha lumcbu sowan

marang ngarsane Dawud, Dawud anjenggirat
kaget marga wong-wong mau. Wong mau
matur: "Panjcnengan sampun ajrih, kula
sakalih punika sami padudon. Salah satung-
galipun ngakcn dipun kaniaya dening satung-
galipun. Mangga kula aturi mutusi prakawis
kula kekalih, sampun bot sih. Tuwin mugi Idz dakhaluu 'a1aa daawuuda fafazi'a
minhum qaaluu laa takhaf, khashmaani
nedahna ing kita dhateng margi ingkang baghaa ba'dhunaa 'a1aa ba'dhin fahkum
leres! bainanaa biIhaqqi walaa tusythith wahdi-
naa ilaa sawaa-ish shiraath.
23. Sadherek kula punika gadhah menda

sangang dasa. sanga, dene kula namung ga-
dhah satunggal. Wicantenipun: "Wedhusmu
siji iku pasrahna marang aku bae", kula
ngantos kawon pabcn kula. .
Inna haadzaa akhiy, labuu tis'uw wa

tis'uuna na'jataw waliya na'jatuw waa-
hidah, faqaala akfiIniihaa wa 'azzanii
mkhithaab.
24. Dawu" mangsuli: "Kancanira iku tetep

anggone nganiaya ing sira, jalaran anggone
anjaluk wedhus ing sira,. kadadekake siji
kalawan wedhuse. Pancen wong kekancan
iku kang akeh padha tindak nganiaya sawe-
neh marang sawenehe, kajaba wong-wong
kang Mu'min Ian nindakake laku becik.,
lku sathithik cacahe". Nabi Dawud banjur
897
ngrumangsani yen kena cobanIngsun, amula

dheweke banjur nyuwun pangapura marang
Pangerane, Ian nuli tumungkul ruku', dhe-
dhepe marang Allah.
Qaala laqad zhalamaka bisu-aaii na'ja-
tika ilaa ni'aajah, wa-inna katsiiram
minal khulathaa-i layabghii ba'dhuhum
'alaa ba'dhin mal ladziina aamanuu wa
'amilush shaalihaati wa qalillum maa-
hum, wa zhanna daawuudu annamaa
fatannaahu fastaghfara rabbahuu wa
kharra raaki'aw wa anaab.
25. Ingsun nuli ngapura ing kaluputane

kang mangkono iku, Ian Ingsun cedhakake
derajate ana ing ngarsanlngsun sarta oleh
pangungsen becik.
Faghaljlmaa lahuu dzaalika wa inna
lahuu 'indanaa lazulfa wa husna ma-aab.
26. He Dawud! yekti sira Ingsun dadekake

Khalifah ana ing Bumi, sira ngukuma ana
ing antarane manungsa kalawan bencr. Aja
anggugu hawa-nafsu mundhak nyasarake sira
nyimpang saka dalane Allah. Sanyata wong
kang padha sasar saka dalane Allah iku
bakal kapatrapan siksa kang abot. jalaran
anggone wus padha lali dina h isab, penga-
dilan akhir! Yaa daawamdu inllaa 'Ia 'alnaaka khalii-
fatan m anlhi fahhl.m bainan naasi
hilhaqqi walaa tattabi'il hawaa fayu-
dhi!laka 'an sabiilillaah, mila! ladziina
yadhilluuna 'an 5atllili!laahi lahum 'a-
dzaahun syatliidum himaa yaumal hi-
saab.
27. Lan Ingsun anitahake Llngit Ian Bumi

dalah isen-isene iku ora mung sembarangan,
wong-wong kang padha kafir wus padha
nyana mangkono iku. Mula c.:ilaka wong-
wong kafir mau, bakal kacemplungake mg
Neraka!
Wamaa khalaqnas samaa"a wal ardha
wamaa bamahumaa baathilaa, dzaalika
zhannul ladziina kafarnu, fawailul Iil-
laaziina Warnu mman oaar.
898
28. Apa hiya Ingsun andadekake wong-

wong kang padha im'an, Ian nindakake amal
shaleh iku kaya dene wong-wong kang gawe
rusak ana ing ~umi? Utawa apa hiya wong-
.ong kang padha bekti marang Allah iku
Sun dadekake kaya dene wong-wong kang Am naj'a1u1 Iadziina aamanuu wa 'ami-
lush shaalihaati kalmufsidiina fil ardhi
duraka? am naj'aIul muttaqiina kaI fujaar •.
29. Iki sawijining Kitab Quraan kang Sun

turunake marang sira Muhammad, akeh Ber-
kah-kabecikane, supaya dheweke padha mi-
kir-mikir ing' ayat-ayate, sarta wong kang
durJie akal supaya oleh piwulang Ian pe- Kitaabun anzalnaahu iIaika muhaaralml
pelinge. Iiyaddabbaruu aayaatihii waliyadzdzak-
kara uIuI aIbaab.
Nabi Sulaiman a.s. kena cobaning

Allah.
31. Lan Ingsun wus maringi pu tra marang ~J..~tA~G \§~. ;Jt~f( "~~~ ~,..
Dawud, arane Sulaiman. Yekti dheweke iku
kawula kang becik dhewe, Ian dhemen ta'at ;?tJi
dhedhepe marang Allah.
Wa wahabnaa Iidaawuuda sulaimaan,
ni'mal 'abdu, innahuu awwaab.
31. Sira Muhammad! nuturna, ing nalika

Sulaiman pinintonan jaran kang becik pinuju
wayah sore. Idz 'uridha 'aIaihi bil 'uyiyyish shaafi-
• naatul jiyaad•
. 32. Dheweke ngucap: "Satemene aku dhe-

men jaran iki, saka anggonku angluhurake
sesebutane Pangeranku". Jaran kang ngarep
dhewe nganti ilang, ora katon kinedhepake.
F,qaala ;":11; ...biJahtu hubbal khairi
'an dzikri. abbii, hattaa tawaarat bil-
hijaab.
33. Sulaiman ngucap maneh: "Cedhakna

mrene jaran-jaran iku!". Ing kono dh~weke
nuli tumandang ngusapi sikil, Ian gulune
Rudduuhaa 'a1ayya, fatha&qa masham
jaran mau. biuuuqi waI a'naaq.
899
•
34. Lan temen Ingsun wus nyoba Sulaiman,

kursi palungguhane Ingsun dokoki 863) sa-
wijining bangke uwong, Sulaiman nuli Jhc-
dhepe tobat mar::mg Allah. 864)
Wa1aqad fatannaa sulaimaana wa a1qai-
lIaa 'alaa kursiyyihii .iasad .. n tsumma
ana<lh.
35. Lan dhewcke andedonga: "Dhuh Pa-

ngeran kawula! mugi Paduka paring pangak-
sarna ing kawu[a, tuwin mugi Paduka paring
Keraton dhateng kula ingkang buten parHes
kaparingaken dhateng sok tiyanga sasampun- Qaala rab[;ighfirlii wahablii mulkal taa
ipun kawula, saestunipun Paduka punika yambaghii Ii-ahadim mim ha'dii, innaka
Dzat ingkang agung paparingipun I antal wallhaah.
36. MuIane Ingsun nggampangake angin

manut marang Sulaiman, salaku-lakune nges-
tokake primahe Sulaiman, saenggon-enggone
lumaku tansah miturut karepe Sulaiman I
Fasakhkhamaa lahur rima tajrii bi-amri-

hii rukhaa-an haitsu ashaah.
37. Lan lngsun ngasorake syctan, tundhuk

marang Sulaiman, ana kang dadi tukang
batu ambangun karya,lan ana kang dadi Wasysyayaalhiina Kulla bannaa·iw wa
juru silem golek mutyara. ghawwaash.
38. Lan liyane maneh padha direnrcng

ana ing rante_
Wa aakhariina muqarraniina fiI ashfaad.
39. Dhawuhe Allah: "Yaiki peparinglng-

sun, sira kawcnangake weweh marang IiY:lI1,
utawa sira keker, ora ana petungan apa-apa!". Haadzaa 'athaa-unaa famnun au amsik
bighairi hisaah.
863). Para Ulama ahli Tafsir nggadhahi pamanggih warni tiga: 1. Ingkang nglenggahi ing dhampar
kaprabonipun Nabi Sulaiman a.s. punik,,- Raja ingkang menang, ing sawatawis wekdal; lajeng
Nabi Sulaiman saged unggul ing yuda, wangsul nglenggahi ing kaprabon. 2. Satunggaling usaha
sagolongan kaumipun, nglenggahaken bmhala ing dhampar wau, lajeng titiyang ingkang kapilut
sami nyembah (musyrik), nanging boten dangu saged kabengkas. 3. Putra kakung ingkang
kinasih wafat wonten dhampar wau, panjenenganipun sekel ing panggalih Ian prihatos. Inggih
saking salah satunggaling tetiganipun punika ateges Nabi Sulairnan a.s. dipun cobi dening Allah,
dipun teter iman Ian kasabaranipun.
864). Ing wekdal kacobi punika Nabi Sulaiman kathah-kathah enget Ian istighfaar (nyuwun panga-
punten) ing Allah sana nyuwun pitedah ing margi ingkang leres: saestu Allah ngijabahi panuwun
ipun, saged wangsul jenjem pangibadahipun; inggih lelantaranipun ngasta pusaraning Kerajaan
Gung bintahara ing Yeru;;aIem malih dUnlugining seda. Makaten suraosing ayat: 33 - 40 kasebat.
900
40. Lan yekti Sulaiman anduweni pangkat

ana ngarsanlngsun, yaiku becik-becike pang'
gonan bali.
Wa inn a lalmu 'indanaa lazulfua wa
husna ma-aab.
Kasabarane Nabi Ayub a.s.
4l. Lan nyaritakna Muhammad! Iclakone

kawulanlngsun Ayub, nalika dhcwekc se-
sambat ngadhuh marang Pangtrane: "Saestu-
mpun syetan punika ngreridhu ing kula,
sabab anggen kula nandhang sakit, Ian re-
kaos".865) Wadzkur 'abdanaa ayyuuha idz naadaa
rabbalmu annii massaniyasy syaithaanu
binashbiw wa 'adzaab.
42. Pangandikanc Allah: "lIe Ayub! sira
v anggcdrugna sikilira ing lemah I Lan iki pang-

gonan aelus kang adhem, Ian kena diombe,
dadi tambane l lrklldh birijlika, haadzaa mugh tasalum
baariduw wa syaraab.
43. Lan [ngsun paring kanugrahan kumpui

maneh karo kawulawargane,866) Ian Ingsun
paringi tambah brayat manell minangka rah-
mat saka ngarsan Ingsun, Ian dadi pepeling
marang wong kang padha anduweni 'akal. \\a v.ailahnaa lalwu ahiahull wa mit.la-
hum rahmatam mi.nnaa wa dzikraa
li IIIil albaab.
44. Lan sira anjupuka bongkokan sada,

banjur nggonen nggitik gan .. anira kang sira
wus sumpah arep anggltik,867) sarta Sira
aja nerajang surnpahira l ". Satemene Ingsun
865). Nabi Ayub a.s. kacobi dening Allah, dipun ganjar nandhang gerah Ian lara-lap a ngantos pepisah-
an tctahunan 1{alavan gdIwa lan putra-putra sadavu. nanging panjenenganipun tetep sabar~
tt.'tcp iman, Ian tcguh ing, janji dhat('ng ku!<nvarga sadav3. Panuwunipun rinten dalu, mugi Allah
paring h'lantaran jarnpi dipun kabuJaken. inggih punika Nabi Ayub kadhawuhan anjejak siti,
sarana pitu]unging Allah. sanalika ngf'tuk toyanipun wening! Lajcng 5jram sarta ngunjuk toya
wau, alhamdulillah sanalika sariranipun tumunV.>I1 5('hat wal afiyat, pulih kados wingi-wingi.
rnalah katingal langkung bagas kuwarasao. PramiJa laj{"n~ kundur kempal kula warga, ing ngriku
trka sampun tarnbah ageng kuiawarganipun, jalaran puil'<:t-putra salaminipun katilar prihatos
sampun sami arnbangun balt' griya, dados putrd wayah ingkang sami sungkem sadaya dhateng
Rama, tambah kathah, inggih Nabi Avub a.s. punika ingkang kalaka kasabaranipun sarta ka-
ikhlasanipun!
866). Ing ngril<i ct'tha sangl't, anl'lakaken sintena Rama Ian Ibu ingkang sami nampi cobining Pa-
ngeran, sami tf't('p inlan Ian ka-.;;abaranipun, (iusti Allah dcreng ganjar ing Akherat. wooten
Danya sampUll kaicipakl'n kani'matan, inggih adeging bale-griya Ian kulawarga bahagia, jalaran
oebrayanipun adhedhasar taqwa ing Allah!
867). lng saleb(·ting nandhang gt'rah, sa!:!,pd ugi antawisipun Nabi Ayub kalayan ingkang garwa tuwuh
sawatawis karibt'tan intpm hak-griva. ngantos panjent'nganipun sumpah bcnjing manawi pina-
ringan dhangan, hadhe ang?Jtik sada dhateng garwanipun. Saestu sareng pinaringan sehat
waras-wiris. Allah dhawuh supados anglrksanakaken sumpahipun! Punika ugi ujian kasabaran
malih ingkang surnandhang panjrnl'nganipun sakaliyan!
901
Nguningani yen Ayub iku wong sabar, kawula Wakhudz biyadika dhightsan fadhrib
kang kalebu becik dhewe, satemene dheweke bibii waIaa tahnats, innaa wajadnaahu
shaabiraa, ni'maI 'abdu innahuu awwaab.
iku tansah dhedhepe marang Pangerane.
Pirang-pirang Andika Nabi kang

pilihan.
45. Muhammad, sira nuturna lelakone para

kawulanlngsun, yaiku Ibrahim, Ishaq, Ian
Ya'qub kang padha anduweni kekuwatan
Ian jembar wawasane.
Wadzkur 'ibaadanaa ibraahiima wa is-
haaqa wa ya'quuba ulil aidii waI abshaar.
46. Satemene Ingsun wus ngresikake atine

kalawan temen-temen, ding lelakon besuk
ana ing Akherat.
Innaa akhlashnaahum bikhaaIishatin dzik
raddaar.
47. Lan satemene mungguhing Panjeneng-

anlngsun, dheweke iku kalebu wong kang
pinilih tur padha becik-becik. Wa innahum 'indanaa laminaI mush-
thafainaI akhyaar.
48. Lan elinga! lekakone lsma'il, Ilyasa',

Ian Dzulkifli, iku kabeh kalebu golongane
wong-wong kang padha pinilih tur becik.
Wadzkur ismaa'illa waI yasa'a wa dzaI-

kifli, wa kullum minaI akhyaar.
Pendherek-pendhereke para Nabi kang

pinaringan ganjaran saka ngarsaning
Allah.
J 49. Iki pepding! Lan temen wong-wong

kang bekti ing Allah iku bakal padha oleh
pangungsen becik. Haadzaa dzikrun, wa inna Iil mutta-
qiina lahusna ma-aab.
50. Yaiku Suwarga 'Adn, lawang-Iawange

wus diwengakake kang~o wong-wong mau.
Jannaati 'adnim mufattahataI lahumul.
ahwaab.
902
.51. Ana ing kono padha sesendhean, pa-

dha diwenangake :1yuwun woh-,vohan kang
mawarna-warna Ian omben-omben.
Muttaki-iina fiihaa yad'uuna fiihaa bi-
faakihatin katsiiratiw wa syaraab.
52. Padha nyandhing Widadari kang sa-

pantaran umure, tur padha marem andeleng
marang garwane. Wa 'indahum qaashiraatuth tharfi atraab.
53. Yaiki ganjaran kang dijanjekake ma-

rang sira besuk ana ing dina papriksan.
Hand?aa ma~. tuu'aduuna liyaumil hisaab
54. Sanyata iki rezeki paparinglngsun, ora

ana enteke!
Inna haadzaa larizqunaa maa lahuu min
nafaad.
Siksa tumrap wong kang padha am-

bangkang marang para Andika Rasul.
. ) 55. Wruhanira! satemene wong kang lacut

V baka! padha oleh pangungsen kang luwih
ala.
Haadzaa, wa irma liththaaghiina lasyarra
ma-aah.
56. Dheweke bakal nyemplung ing Neraka

VJahanam, yaiku ala-alane panggonan.
Jahannama, yashlaunahaa, fabi'sal mi-
haad .
. / 57. Pangandikaning Allah: "Mara padha

V rasakna slksa iki! wedang panas mulak-mulak
Ian nanah".
Haadzaa falyadzul1I:pmhu hamiimuw wa
ghassaaq.
/ 58. "Saliyane iku, isih ana siksa manetl

pepadhane iku, mawarna-warna".
Wi!: aakharuu min syaklihii azwaaj.
903
59. Pangandikaning Allah marang wong-

wong iku: "Iki grombolanira kang kudu
nyemplung Neraka, bebarengan karo sira".
Pemimpine wong-wong mau padha matur:
"Piyambakipun sami boten angsaI karaha- Haadzaa faujum mUljtahimum ma'akum,
yon, saestunipun tetiyang wau saml nyem- laa marhabam bihim, innallUm shaalun
plung Neraka, jalaran saking tumindakipun". naar.
60. Pangiringe uga padha mangsuli: "Malah

sira kang padha ora oleh karahayon. Sira
kang aweh kacilakan marang kita. Saala-
alaning panggonan yaiku Neraka".
Qaaluu bal antum, laa marhabam bikum,
autum qaddamtumuuhu lanaa, fabi'sal
qaraar.
61. Wong-wong padha matur ing ngarsa-
v ning Allah: "Dhuh Pangeran kawula! tiyang

nasaraken dhateng kita kacemplung Neraka
punika mugi Paduka wewal!l pasiksampun
wonteri ing Neraka matikel-tikel". Qaaluu rabbanaa man qaddama lanaa
haadzaa fazid-hu 'adzaaban dhi'fan fin-
naar.
62. Para panuntune padha ngucap: "Gene-

ya ana ing Neraka kene kita ora sumurup
wong-wong kang dhek biyen ana ing Donya
wus dak etung kalebu golongane wong ala?
Wa qaaluu maa lanaa naraa rijaalau
kunnaa na'udduhum minal asyraar.
63. Dheweke iku kang wus padha dak

geguyu, apa pancen pandelengku kang lamur,
nganti ora weruhl".
Attakhadznaahum sikhriyyau am zaa-
ghat 'aubumul abshaar.
t: r". ./, , r<<- !t............. I f

64. Pangandikaning Allah: "Regejegane o .J.~fJ.6t
'" ~ \DU ~~.
..'I.:)~ ....t-'\t
wong ahli Neraka kang mangkono iku nyata ,...
temenan. It
luna dzaalika labaqqun takhaashumu 'I"
ahlinnaar.

aku iki mung juru-pepeling, ora ana Pangeran
kang sinembah, kajaba mung PanjenengaNe
Allah piyambak kang Suwiji tur kang murba
Wasesa.
904
Qui innamaa ana mundzinm, wamaa

min i1aahin iIIallaahul waahidul qahhaar.
1.; '-::i~\1'r. r... " • ~~it'" ~ ~ "It l "" ....

66. Pangeraning Langit Ian Bumi dalah
saisen-isene kabeh, kang Maha Mulya tur
J':i-' ... ' ~.J ~.J]J ~ 9. 9'> -"
kang Maha Ngapura". ,"'''''~
o )\.QAJt
Rabhus samaawaati wal ardhi wamaa
hainahumal 'aziizul ghaffaar.
67. Dhawuha sira Muhammad!: "Pepeling

iku dadi pawarta gedhe.
Qui huwa naha-un 'azhiim.
68. Sira wus padha nglirwakake pepeling

iku" .
Autum 'anhu mu'ridhuun.
69. Aku ora kaparingan ilmu nyumurupi

kahanan pajajahan ing dhuwur (' Alam Mala-
ikat) nalika dheweke padha rerembugan Maa kaana liya min 'ilmim hil mala-il
regejegan perkara. a'laa idz yakhtashimuun.
70. Aku mung kaparingan wahyu, anerang-

ake kanthi cetha yen aku iku mung sadrema
ngelingake" .
Iy-yuuhaa ilayya illaa annamaa ana
nadziirum muhiin.
Adam Ian panggodhaning syetan.
71. Nyritakna Muhammad! nalikane Pa-

ngeranira dhawuh marang Malaikat: "Ingsun
nitahake manungsa yaiku Adam saka lemah". Idz qaala rahbuka liI-malaa-ikati innii
khaaliqum hasyaram min thiin.
72. Ing mengko manawa manungsa wus

Ingsun g:nvc sampurna Ingsun damu kalawan
Ruh, sira Malaikat banjur tumull,;kul mi-
nangka kurmat sujud marang dheweke".
Fa-idzaa sawwaituhuu wa nafakhtu fiihi
mir-ruuhii faqa'uu lahuu saajidiin.
73. Tumuli para Malaikat banjur ngestok-

ake dhawuh, kurmat sujud kabeh!
Fasajadal malaa-ikatu kulluhum ajam-
'uun.
905
/ 74. Kajaba si iblis, dheweke ambeg gu-

medhe, kalebu golongane kang padha kafir!
lliaa wliis, istakbara wa kaana MinaI
kaafiriin.
75. Allah nuli ngandika: "He iblis, sabab

J apa sira ora gelem sujud marang manungsa
kang wus Ingsun titahake kalawan Asta-
nIngsun? Apa sabab sira iku gumedhe, utawa
apa sira iku kalebu titah kang kumaluhur?".
QaaIa yaa ibliisu maa mana'aka an tas-
juda limaa khaIaqtu biyadayya, astakbar-
ta am kunta MinaI 'aalamiin.
j 76. Iblis munjuk: "Kula langkung sae ti-

nimbang manungsa, amargi Paduka nitahaken
kawula rak saking latu, sareng manungsa
harak Paduka titahaken saking siti".
QaaIa anaa khairum minhu, khaIaqtanii

min naariw wa khaIaqtahuu min thiin.
77. Allah dhawuh: "Sira minggata saka

ing Suwarga! Satemene sira iku patutdirajam
bae! QaaIa fakhruj minhaa fa'in':'aka rajiim.
78. Lan satemene wus tetep sira iku oleh

la'natIngsun, nganti tekan dina Qiyamat".
Wa inna 'aIaika la'natii ilaa yaumiddiin.
79. Iblis matur: "Dhuh Pangeran kula!

V mugi Paduka karsa nyrantosaken ing kula,
dumugi dintenipun para manungsa tangi Qaa'" rabbi fa'anzhirnii i1aa yaurni
saking kubur". yub'atsuun.
80. Allah ngandika: "Hiya, sira iku kalebu

kang disrantekake.
QaaIa fa-innaka rninal rnunzhariin.
81. Tekan dina titi mangsa kang wus di-

tamtokake".
Baa yaurnil waqtil rna'luurn.
J 82. Ature iblis: "Demikamulyan Paduka!

estu kula badhe nyasaraken piyambakipun,
Adam saturunipun sadaya! QaaIa fabi'izzatika la-ughwiyannahurn
ajrna'iin.
906
83. Kajawi kawula Paduka ingkang sami

ikhlas resik manahipun". 868)
Dlaa 'ibaadika minhumul mukhlashiin.
84. Dhawuhing Allah: "Mungguh barang

haq. iku, yaiku kang nyata Ingsun dha-
wuhake". Qaala falhaqqu walh1'qqa aquul.
85. Yaiku, sayekti Ingsun bakal ngebaki

Jahanam sarana sira iblis Ian turune Adam
kang manut ing sira, kabeh bae".
La-amIa-anna jahannama mmka wa mim-

man tabi'aka minburn ajma'iin.
86. Dhawuha sira Muhammad!: "Aku ora

anjaluk upah anggonku ngratakake Quraan
marang sira, Ian aku iki dudu golongane
Qui maa as-alukum 'alaihi min a.Jnw
wong kang gawe angel marang sira kabeh. wamaa ana minal mutakalIifiin.
87. Ora liya Quraan iku, kajaba pepeling-

ing Allah marang Jagad Raya!
In huwa illaa dzikrullil 'aalamiin.
88. Lan Demi Allah, sanyata sira kabeh • "'" (1--'~~

tO~~II...i~ '"
·.J~U
~.. • • 01
bakal weruh kanyatahaning kabar Quraan,
t 869) sawatara mangsa engkas!".
Walata'lamunna naha-ahuu ba'da hiin.
.~
..-
* **)
868). Inggih punika titiyang ingkang ta'at dateng pitedah Ian dhawuhing Allah SWT.
***). Katerangan ingkang sawatawis wigatos minangka intisari utawi interkorelasi (sesambetan
ingkang manunggi! ancas Ian tujuanipun) saking surat kakalih Ash Shaad Ian surat Az Zumar
(Rombongan) kirang langkung makaten: 1. Surat Az Zumar punika ugi kawastanan surat AI
Ghuraf, tegesipun pinten-pinten kamar utawi griya-griya panggung ingkang sungsun-sungsun.
makaten kasebat ing ayat 20. Ghuraf ingkang kasedhiakaken dhumateng titiyang Mu'min
punika kani'matan peparinging Allah SWT ingkang anocoki amal sarta jasanipun, sarta amal wau
katindakaken sarana ikhlasing manah! Ananging wonten ing surat kakalih wau. sami angerang-
aken sangkan paraning dumadinipun manungsa ngantos kemputipun, margi ingkang' dipun
ambah sadaya kawulaning Allah. ingkang badhe seba sowan wonten ngarsa dalem Allah SWT
benjing ing dinten Qiyamat!
2. Kados ingkang kaweca ing surat Az Zumar. manawi kita anelusuri sarana petitis saking awal
dumugi akhir surat Az Zumar, punika dados lajengipun katerangan saking surat Shaad. Jalaran
akhir surat Shaad katerangaken Allah anyipta dumadinipun Adam a.s., salajengipun lajeng
saged gesang. Iajeng pejah, lajeng dipun tangekaken: gesang malih! Ing wusana badhe anemahi
kawontenan ingkang altematifipun kalih: Suwarga utawi Neraka! Punika cekak aos Ian sanget
wigatos! Pramila kapanggaliha ingkang wening, sampun kapilut ing hawa-nafsu utawi dad os
mitra kinasih dening syetan!
869). Maksu.dipun kaleresaning kabar katamtuan saking Quraan wonten Donya, inggih punika saestu
kaleksanan paring pitulungipun Allah dhumateng perjoanganipun Ummat Islam ingkang saestu-
saestu, ngawonaken tiyang musyrik Ian kafir, lan janji Quraan benjing ing dinten Qiyamat
ugi tamtu badhe nyata Allah paring piwales tiyang duraka Ian pariitg Suwarga tiyang ingkang
iman Ian amal shaleh.
907
Surat 39 AZ ZUMAR (ROMBONGAN) Juz 23
AZ ZUMAR ( ROMBONGAN )
kawahyokake ana ing Madinah. Tumurun sawuse surat Saba'.

Maha Asih.
1. Tumuruning AI Quraan iku terang

II saka ngarsaning Allah. Pangeran kang Maha
Mulya, tur kang Wicaksana. Tanziilul kitaabi minallaahil 'aziizil ha-
kiim.
2. Ingsun wus nurunake Kitab Al Quraan

marang sira Muhammad, isi pituduh kang
bener, mula sira nyembaha marang Allah,
kanthi murnekake panyembah marang Pan-
jenengaNe. lnnaa anzalnaa ilaikal kitaaba bilhaqqi
fa 'budillaaha mukhlishallahuddiin.
3. Di ding! Konjuk marang Allah pribadi

Agama kang murni iku. Dene wong-wong
kang nganggep kekasih saliyane Allah, padha
ngucap: "Kita ora padha nyembah brahala-
brahala iku, kajaba mung supaya dadi lan-
taran nyedhakake kita marang Allah". Pa-
ngandikaning Allah: "Temen Allah bakal
ngukumi antarane wong-wong iku tum rap
prakara kang padha dianggo pasulayan. Sate-
mene Allah iku ora karsa nuduhake wong
kang goroh tur ingkar. Alaa liIlaahid diinul khaalish, walla-
dziinat lakhadzuu min duunihii au li-
yaa-a maa na'buduhum iIlaa liyuqarri-,
buuna i1allaahi zulfaa, innallaaha yah-
kumu bainahum fii maa hum fiihi yakh-
lalifuun, innallaaha laa yahdii man huwa
kaadzibun kaffaar.
Surat 39 AZ ZUMAR (ROMBONGAN) JUZ 23
4. Upama Allah jku karsa mundhut pu-

tra, yekti milih saka tit~~, endi sing dadi
kapll-renging karsaNe. Ananging Allah iku
Maha Suci, PanjenengaNe Allah iku Dzat
kang Suwiji tur kang Murba Wasesa!
Lau araadallaahu ay-yattakhidza waIadaI
lash-thafaa mimmaa yakhl1,lqu maa ya-
syaa-u subhaanah, huwaIlaahul waahidul
qahhaar.
5. PanjenengaNe wus anitahake Langit-

Iangit Ian Bumi kalawan bener, Ian nglebok-
ake yvengi menyang rina, Ian nglebokake
rina menyang wengi, Ian wus ngereh Sre-
ngenge Ian Rembulan, kabeh padha lumaku
tekan mangsa kang wus katamtokake. Di
ding! PanjenengaNe Allah iku kang Maha
Mulya tur kang Maha Ngapura.
Khalaqas samaawaati wal ardha bilhaqq,
yukawwirul laila 'alan nahaari wa yu-
kawwirun nahaara 'alai laili wa sakh-
kharasy syamsa wal qamar, kulluy yajrii
li-ajalim musammaa, alaa huwal 'aziizul
·ghaffaar.
6. PanjenengaNe wus nitahake sira kabeh

saka badan siji, nuli saka badan siji mau
PanjenengaNe nitahake jodhone. Lan maneh
PanjenengaNe riurunake rajakaya kanggo sira
kabeh wolung jodho. PanjenengaNe nitahake
sira kabeh ana ing guwa garbane Biyungira!
Kedadean sawuse dumadi, ana ing sajeroning
pepeteng rangkep telu! 870) Kang mangkono
iku Allah Pangeranira. kabeh, kang kagungan
Karaton, ora ana Pangeran kajaba mung
PanjenengaNe piyambak; nanging kepriye
Khalaqakum min nafsiw waahidatin
dene sira kabeh padha kablinger? tsumma ja'ala minhaa zaujahaa wa anzaIa
lakum minaI an'aami tsamaaniyata az-
waaj, yakhluqukum m buthuuni umma-
haatikum khalqam mim ba'di kha1qin
m zhuluml\litin tsalaats, dzaaIikumul-
laahu rabbukum lahul mulku, laa-ilaaha
illaa huwa, fa-annaa tushrafuun.
870). Pepeteng rangkep tiga, maksudipun peteng salebeting padharan Ibu, petcng salebetUlg ''ken-
dhangan tipis. Ian peteng salebeting rahim. Mirsanana buku "Teori' Bmu kebidanan" dening
Nyonya Dr.N.Stokvis Cohen Stuart, ing buku "Drou Perawatan Orang Sakit" II-B.
909
7. Manawa sira padha kafir, satemene

Allah iku Maha Sugih sak sugih-sugihira
kabeh. PanjenengaNe ora rila para kawulaNe
padha kafir, dene manawa sira padha gelem
syukur, PanjenengaNe ngrilani marang sira
kabeh. Wong kang dosa ora bisa mikul
dosaning liyan, banjur ana ngarsaNing Pa-
ngeranira sira kabeh bakale disowanake.
PanjenengaNe nuli anjlentrehake marang sira In takfuruu fa-innallaaha. ghaniyyun
kabeh laku kang padha sira tindakake, sa- 'ankum, walaa yardhaa Ii'ihaadihilkufra,
nyata Allah iku Nguningani barang kang wa-in tasykuruu yardhahu lakum, walaa
ana ing jeroning ati. taziru waaziratuw wizra ukhraa, tsumma
ilaa rabbikum marji'ukum fayunabbi-
ukum bimaa kunlum ta'maluuna inna-
huu 'aliimwn bidzaatis shuduur.
8. Dene manungsa nalikane kataman ing

coba, dheweke banjur nyenyuwun marang
Pangerane karo banget nggone dhedhepe.
Sabanjure bareng kaparingan ni'mat saka
ngarsaning Allah, wong iku banjur lali apa
kang sadurunge disuwun-suwun ilange ma-
rang PanjenengaNe, dheweke banjur ngang-
gep Allah kagungan sekuthu, satemah kesasar
saka AgamaNe. Dhawuha sira Muhammad!:
"Sira padha seneng-senenga sadhela! kalawan
anggonira padha kafir jalaran sira iku di- Wa idzaa massal insaana dhurmn da'aa
golongake ahli Neraka". rabbahuu muniihan ilaihi tsumma idzaa
khawwalahuu ni'matam mIDhu nasiya
maa kaana yad'uu ilaihi min qablu wa
ja'ala lillaahi andaadal liyudhilla 'an
sabillih, qui tamatta' bikufrika qalillaa,
innaka min ash-haabin naaf.
9. Apa wong kang ngabekti marang Allah

ana ing wayah bengi, sujud Ian ngadeg, tur
7kanthi rasa wedi ing siksa Akherat, Ian
/ ngarep-arep rahmating Pangerane, iku padha
I karo: wong kang ma'siyat Ian kafir? Dha-
wuha sira muhammad!: "Apa padha wong
kang mangerti, Ian wong kang ora mangerti?
Sanyata wong kang bisa ngalap pitutur iku
mung wong kang padha duwe 'akal". Amman huwa qaanitun aanaa-al laili
saajidaw wa qaa-imay yahdzarul aakhi-
rata wa yarjuu rahmata rabbihii qui
hal yastawil ladziina ya'iamuuna wal-
ladziina laa ya'lamuun, innamaa yata-
dzakkaru ulul albaab.
910
Tata-tandhingantarane ~i Mu'min
kalawan si kafir.
10 .. Muhammad s.ira dhawuha!: "He para
kawulanIngsun hng padha iman, sira padha
wedia marang Allah Pangeranira, wong kang
jadha becik tindake ana ing Donya iki
V ~akal padha oleh ganjaran becik. Bumine
Allah iku jembar, wus samesthine wong-
wong kang padha sabar iku tetep bakal
kaparingan ganjarane kang tanpa wilangan Qui yaa 'ibaadilladziina aamanut taquu
rabbakum, Iilladziina ahsanuu fii haa-
cacahe!". dzihid dun-yaa hasanah, wa ardhullaahi
waasi'atun innamaa yuwaffash' shaa-
biriina ajrahum bighairi hisaab.
11. Sira dhawuha maneh: "Sanyata aku

iki didhawuhi nyelllbah marang Allah, kan-
thi murnekake Agama panyembahku marang.
Qui innii umirtu an a'budallaaha mukh-
PanjenengaNe. lishallahud diin.
12. Lan kadhawuhan uga, supaya aku iki

1)/ ngawiti dadi wong kang Islam sumarah ing
Allah! Wa umirtu li-an akuuna awwalal mUll-
limiin_
I
13. Sira dhawuha maneh: "Sanyata aku
wedi ing siksaning Allah ana ing dina kang
I~Y'~U;l~~.:u c,1J~ij1~ .1\"'
gedhe, manawa aku duraka, marang Allah o~
~M"
Pangeranku" .
QuI innii akhaafu in 'ashaitu rabbii
'adzaaba yaumin 'azhiim.
14. Sira dhawuha maneh: "Aku nyembah
I marang Allah piyambak, kanthi murnekake

panyembahku marang PanjenengaNe".
Qulillaaha a 'budu mukhlishal Iahuu
diinii.
15. Sira padha nyembaha saliyane Allah,

hiya sakarepira. 871 ) Sira dhawuha Muham
mad: "Sanyata wong-wong kang padha ka-
pitunan, yaiku kang padha nunakake awake
dhewe Ian brayate besuk ing dina Qiyamat;
Di eling! kang mangkono iku tetela cetha
kapitunan!" .
871). Maksud panpndika punika Allah PaDnlf<leduka dbaten. titiyang mausyrik ingkang _pun
makaping-kaping dipun ajak ing piwuca1 Tauhil!. boten nannapi kajawi tansah ingkar.
911.
Fa'buduu maa syi'tum min duunihii

qui innaI khauiriinal Iadziina kbasiruu
anfusahum wa ahliihim yaumal qi-
yaamati alaa dzaalika huwal khusraanul
mubiin.
16. Sadhuwure wong ~ku ana eyub-eyube

geni, Ian sangisore uga ana eyub-eyube geni.
•/ Kang mangkono iku Allah meden-medeni
V marang para kawulaNe, kalawan pangandi-
kaNe: "He para kawulanlngsun! sira padha Lahum min fBpqihim zhulalum minan
wedia marang Ingsun!". naari wamin tahtihim zhulal, dzaalika
yukhawwiful laahu bibii 'ibaadahuu
yaa 'ibaadi fattaquun.
!
17. Dene wong-wong kang padha ngedohi
emoh nyembah brahala Taghut, Ian dheweke
. padha dhedhepe ing Allah, temen wong-
wong iku padha oleh bebungah. He Muham-
mad, sira ambebungaha kawulanlngsun. Walladziinaj tanabuth thaaghuuta ay-
ya'buduuhaa wa anaabuu ilallaahi la-
humul busyraa, fabasys; r'ibaad.
j 18. Yaiku wong-wong kang gelem ngru-

ngokake pitutur banjur manut endi kang
luwih becik.872) Wong kang mangkono iku
padha oleh pituduhe Allah, Ian wong kang
mangkono iku yaiku kang padha duwe 'akai. Alladziina Y3jtami'uunal qaula fayatta-
bi'uuna ahsanah, ulaa-ikalladziina hadaa-
humu11aahu wa ulaa-ika hum ulul aIbaab.
19. Apa wong k~ng wus pinasthi tampa

dhawuh sikSaning Allah kacemplungake Ne-
raka, apa sira bisa Muhammad nylametake
wong mau saka Neraka?, mesthi ora bisa!
Afaman haqqa 'alaihi kalimatul 'adzaab,
afa-anta tunqidzu man finnaar.
20. Ananging wong kang padha wedi ma~

rang Pangerane, padha kaganjar omah pang-
gung sungsun-sungsun, ing sangisore ana
Bengawane kang mili, kang mangkono iku
janjine Allah, Allah iku ora bakal nyulayani
janji!
872). Artosip~ titiyang wau sami mirengaken piwucal wami-wami, up mirengaken piwuca1 Quraan; ,
piyambakipun mWh ingkang langkung sae. inggill punika piwucal Quraan. Ian piwuc8J umum
ingkang boten nyulaylUli piwuca1 Quraan utawi anggesehi Agami.
912
Laakinilladziiut taqau rabbahum lahum

ghurafum min fauqihaa ghurafum mab-
niyyatun tajro min tahtiIW .anhaar,
wa'cIaIIaahi Iaa yukIilifuIIaahui mii'aad.
21. Apa sira durung sumurup yen sanyata

Allah iku nurunake banyu udan saka ing
Langit, banyu mau banjur ngetuk ana sa-
jeroning Bumi, nuli kalawan banyu iku
v PanjenengaNe nukulake tetanduran kang ma-

warna-warna; tetanduran mau banjur owah,
sira sumurup garing nglingking katon kuning,
nuli kadadekake ajur! Sanyata kang kaya
mangkono iku sayekti dadi pepeling marang Alam tara annaIIaaha anzaIa minas sa-
wong kang duwe 'akal. 873) maa-i maa-an fasalakahuu yanaabii'a fiI
ardhl tsumma yakhmju bihii zar'am
mukhtaIifan alwaanuhuu taumma yahiiju
fataraahu mushfamln tau_a yaj'aluhuu
huthaamaa, inna fii dzaalika ladzikraa
Ii-ulil albaab.
22. Wong kang atine wus binuka dening

Allah mangerti Agama Islam. tur wong mau
ana ing papadhanging pituduh saka Pange-
rane,874) apa wong kang mangkono iku
padha karo wong kang di-cap atine? Cilaka
wong kang atine atos kanggo eling ing
Allah, w~mg-wong mau tetela anggone padha
sasar. Afaman syarahal-laahu shac\rahuu 1iI-
lslaami fahuwa 'alaa nuurim mir-rabbih,
fawailul liI-qaasiyati quiuubuhum min
dzikrillaah, uIaa-ika fii dha1aalim mubiin.
23. Allah wus nurunake becik-beciking

Sabda pangandika, yaiku Kitab Al Quraan
kang sarupa ayate, padh~-padha becik Ayate.
rinakit ngloro-ngloro. 875" yaiku pangebang
Ian pangancam, parintah lan cegah, bebungah
Ian memedeni, kang marakake anjengkerut
87'1). Toya menggahing ngagesang kalebet bahan energi., ingkang sakalangkung penting, ananging ugi
kadhang kala dados sabab karisakan inggih punika banjir bandhang, utawi toya atusan--meter
kubik campur lava asrep medhak salting Redi latu. Ewa samanten eloking titah, ingkang
medhak wau dados rabuk nyuburaken tanem tuwub.
874). Tiyang ingkang tinarbuka manahipun saged mangertosi, ngamaiaken,!an anglinani estu piwucal
Islam, punika wonten titikanipun. Inggih punika saged~pi sarana.dhedhasar kawzuh!an ilmi,
nyinau Syarl'at Islam saking baboning sumber Hukum (.Quraan. Hadist, 'ljma' lan Qiyas).
PramUa tiyang ingkang kasinungan ilmu syarl'at Islam wajib mulang-muruk tiyang 'awam ing-
kang dereng utawi kirang mangertos wajib marsudi ing kawruh Syarl'at Islam. Sumonpo para
sutrisna katindakna! Insya Allah pinaringan gampil nampi piwucal Islam, Amin!
875). Tetembungan "matsaani" dipun Jarwekaken rinakit ngloro~ngloro utawi rinakit WODpa).-
wangsu}. Ingkang maksudipun bilih Quraan punika lsi piwucal tauhld. hukum syarl'at; hikmah
(sanepan), sejarah,·.do'a, musyawarah (demokrasi). ta'at (disiPlin) ing pimpinan (pamarentah
pilihan), kabudayan, sosialisasi, politik, ekonomi, perang, dhame, sapiturutiPUD. Piwucal wau
91.3
(mrinding) kulite wong-wong kang wedi

marang PangeraNe. Sabanjure kulite dadi
Iernes. atine empuk, ding marang Allah.
Kang mangkono iku pituduhe Allah, kapa-
ringake marang wong kang dadi kaparenging tW,u nazzala ahsanal hadiitsi kilu-
karsaNe. Dene wong kang disasarake dening bam mutasyaahiham matsaaniya taqsya-
All:>.b iku ora ana kang bisa nuduhake. 'imI minhu juluudul ladziina yakhsyau-
na rahbahum, tsumma tallinu juluudu-
hum wa quluubuhum iIaa dzikrillaah,
dzaalika hudallaahi yahoo bibii may
Yalljyaa', wamay yudhlililllaahu famaa
lahuu min haad.
24. Apa wong kang tetameng (rumeksa)

saka ala-alaning siksa besuk ing dina Qjyamat,
iku padha karp wong zhalim kang'mesthi
kacemplung ing Neraka? Didhawuhake ma-
rang wong kang nganiaya: "Sira padha ngi- Aiamay yattaqii biwajhibii suu-al 'a-
cipana piwalese panggawe kang wus padha dzaabi yaumal qiyaamah, wa qiila
sira tindakake". lizhzhaalimiina dzuuquu maa kuntum
taksihuun.
25. Wong-wong kang sadurunge kafir Mek-

kah wus padha maido, ing kono banjur
katempuh ing siksa, kang ndadak ora padha
weruh tekane.
Kadzdzabal ladziina min qablihim fa-
ataahumul 'adzaabu min haitsu Iaa
yasy'uruun.
26. Allah banjur ngicipake marang wong

iku asor ana ing panguripan Donya, Ian
temenan siksa Akherat iku luwih gedhe,
manawa dheweke padha mangerti.
Fa-adzaaqa humullaahul khizya ill ha-
yaatid dun-yaa wa la'adzaabul aakhirati
akbaru lau kaanuu ya1amuun.
27. Yekti temen-temen lngsun wus ndamel

kabeh sanepan ing Quraan iki kanggo para
manungsa, supaya dheweke· padha gelem
ngalap pepding.
anllenipun santi nyebataken dipun wongsa!-wangsuli, supados pangertosanipun lebet sarta

nabet ing manah, utawi supados saged konstruktif effektif lan positif. Langkung-langkung
ingkanl magepokan kasampumaning budi-pekerti. amal shaleh. 'ibadah. sarta sepeketing be-
bmyan. lung-tinulunl. gendhon rukon saiyeg saeka-praya ing babagan ekonomi. kabudayan.
sosiallan agami!
Pramila sumonllo para sutrisna. kula aturi sering maos Quraan, ingkang sareh. las-Iasan.
Lajenl kapanlgaliba suraosipun. inl mangke badhe tuwuh kawigatosan ilmi-ilmi sosial Ian
ekaakta iDa ialebetiDII Quman. Mud-mud Gusti Allah paring hidayah Ian taufik dhumateng
Pilla maos, amJnl
914
Walaqad dharabnaa Iinnaasi fii haadzal

qur-aani min kulli matBalil Ia'allahum
yatadzaldwuun.
28. Al Quraan katurunake sarana basa

Arab, kang ora ana mencenge, supaya dhe-
weke padha taqwa marang Allah.
Q~aanan 'arabiyyan ghaira dzn 'iwajil
la'aUahum yattaquun.
29. Allah wus andamel 'ibarat! Sawijining

wong kinawulakakebendara akeh, bendarane
tansah padha pasulayan, iku 'ibarate wong
musyrik, Ian ana maneh wong mligi mung
kinawulakake bendara siji. iku 'ibarat wong
Mu'min; apa padha sanepane wong loro mau?
Yekti ora padha! Ana dene sakabehing puji Dharaoallaahu matsalar rajuJan fiihi
iku kagungaNe Allah, ananging akeh-akehe syurakaa-u mutasyaakisuuDa wa rajulan
wong ora padha mangerti. salamal 1ir19u1in hal yastawiyaani ma-
tsalaa, albamdo Iillaah, bat aktsanlhum
Iaa ya'lamuun.
30. Satemene sira Muhammad! iku bakal

mati, Ian satemc!ne wong-wong kafir iku
uga bakal padha mati.
Jnnaka mayyituw wa innahum mayyi-
tuon.
31. Tumuli sira kabeh bakal padha pa- ; <:J-:;;.zi. !~ '" ~ 4-;'.ai\ "'1' tt1 , :'£ .'"
...~:J ...... _,,~~...~
iudon ing besuk dina Qiyamat ana ing
agarsaNe Pangeranira! Tsumma innakum yaumai qiyaamaU
'inda rabbikum takhtuhimuun;.
i
JUZ 24
Wong kafir bakal kapatrapan siksa

Neraka, dene wong kang nindakake
amal shaleh bakal nemu kabegjan-
jati.
32. Sapa ta wong kang luwih nganiaya
ngungkuli wong kang gawe gegorohan ing
ngarsane Allah sarta anggorohake marang
kabeneran yaiku Quraan, na:lika nekani dhe-
weke. Apa ora wus samesthine Neraka Ja-
hanam iku panggonane wong kafir?
Faman azhlamu IOUnman kadzdzaba
'alaUaahl wa kadzdzaba biab-abidqi ids
jaa-ahuu aIaiBa fii jahanaama matlWai
1iI~
915
33. Dene wong kang teka kanthi nggawa

kabeneran, yaiku Muhammad, Ian kang nges-
tokake kab(:neran mau, yaiku wong kang
Mu'min, wong kang mangkono mau kang
padha taq'N3 ing Allah.
WaUadzii jaa-a bish-shidqi' wa shaddaqa
bihii ulaa-ika humul muttaquun.
34. Ana ing ngarsaning Pangerane wong-

wong mau padha diturut apa sakarepe, Ian
kang inangkono iku ganjarane piwalese wong
kang tumindak becik.
Lahum maa yasyaa-uuna 'inda rabbihim
dzaalika jazaa-ul muhsiniin.
35. Allah bakal nutupi 'amale kang ala

I / wong iku, Ian PanjenengaNe bakal maringi
V ganjarane 'amal luwih becik tinimbang karo
'amale kang wus padha ditindakake.
Liyukafill'al-laahu 'anhum aswa-alladzii
'amiluu wa yajziyabum l\irahum bi-
ahsanilladzii kaanuu ya'maluun.
36. Apa dudu Allah Kmg wus nyukupi

IkawulaNe Muhammad il(.l? Lan WOI:1g-wong
. / kafir padha meden-medcni sira Muhammad
V marang para PangeranEt:.'.ang saliyane Allah.
Sing sapa disasarake Allah, mangka wong Alaisallaahu lIikaafin 'abdahuu wa yu-
mau ora ana kang bisa nuduhake. khawwifuunaka bnIadziina min duunihii
wamay yudhlilillaahu famaa lahuu min
haad.
/ 37. Lan sing sapa dituduhake dening Allah,

( ora ana wong kang bisa nyasarake. Apa
\ Aiiah iku dudu Dzat kang Mana Muiya tur
Kagungan siksa?
Warnay yahdillaahu famaa lahuu mim
mudhillin alaisallaahu bi'aziizin dzin-
tiqaam.
Wong Mu'min iku mung tawakkal

marang ngarsaning Allah.
38. Lan manawa sira Muhammad pitakon
marang wong kafir: "Sapa kang nitahake
Langit Ian Bumi". Wong-wong mau mesthi
ngucap: "Allah". Dhawuha sira Muhammad:
"Aku weruhna sesembahanira saliyane Allah,
manawa Allah ngarsakake mlarat marang
aku, apa dheweke bisa ngilangi kamlaratane

awakku? Utawa, manawa PanjenengaNe karsa
paring rahmat marang aku, apa dheweke
bisa nyegah rahmate Allah mau?". bhawuha
sira: "Allah wus nyukupi marang aku, wong Wala-in sa-altahum man khalaqas sarnaa-
kang tawakkal banjur padha pasrah marang waati wal ardha layaquulunnal-laah,
PanjenengaN e" . qui afara-aitum maa tad'uuna min
duunillaahi in araadaniyallaahu bidhurrin
hal hunna kaasyifaatu dhutrihii au araa-
danii birahmatin hal hunna mumsikaatu
rahmatih, qui hasbiyallaahu 'alaihi yata-
wakkalul mutawakkiliin.
39. Dhawuha sira Muhammad: "He kaum-

ku! sira padha. tumindaka mituru t kahanan-
ira dhewe, aku uga bakal tumindak. lng
tembe sira bakal padha sumurup dhewe
kedadeyane. Qui yaa qaumi'maluu 'alaa makaana-
tikum mnii 'aamil, fasaufa ta'lamuun.
40. Sapa kang bakal katempuh dening

siksa kang ngasorake, Ian kapatrapan siksa
kang langgeng.
May ya'tiihi 'adzaabuy yukhziihi wa

yahillu 'alaihi 'adzaabum muqiim.
41. Temen Ingsun wus nurunake Kitab

Al Quraan, isi pituduh bener marang sira
Muhammad, kanggo para manungsa! Sing
sapa gel em ngalap pituduh, migunani tumrap
awake dhewe, Ian sing sapa sasar mangka
satemene dheweke nyasarake awake dhewe.
Lan sira Muhammad, ora dipasrahi supaya Innaa anzalnaa 'alaikal kitaaba linnaasi
ngreksa (tanggung jawab) marang wong iku bilhaqqi famanihtadaa falinafsih, wa
kabeh. man dhalla fa-innamaa yadhillu 'alaihaa,
wamaa anta 'alaihim biwakiil.
Syafa'at iku mung ana astaning Allah

piyambak.
42. Allah mundhut nyawanc awak nalika-
ne awak iku mati, Ian ngasta nyawane awak
kang durung mati nalika tum. PanjenengaNe
nuli nahan nyawa kaj'~ wus pinasthi mati,
sarta nglepasake nyawalliyane nganti tumeka
ing waktu kang wus katamtokake. Satemene
kang mangkono iku dadi tandha yrkti kang-
go wong-wong kang gelem mikir.
917
AlIahu yatawaffal anfusa hiina mautihaa
wallam lam tamut iii manaamihaa,
lilyumsikul lam qadhaa 'a1aihal manta
wa yursilul ukhraa ilaa ajalim musam-
maa, inna iii dzaalika Ia-aayaatil li-
qaumiy yatalilkkaruun.
43. Ananging wong - wong kafir padha

nganggep saliyane Allah dadi juru nyafa'ati,
876) kang bisa nyuwun pitulungan marang
Allah. Dhawuha sira: "Apa sanajan dheweke
ora duwe apa-apa, Ian ora duwe 'akal, apa Amit-takhadzuu min duunillaahi syu-
iya dianggep dadi juru syafa'at?". fa'aa-a quI awalau kaanuu laa yamli-
kuuna syai-aw walaa ya'qiluun.
44. Sira dhawuha maneh: "Sakabehing "J ~j

'"
~ "It ~ ~J.(::':;" -tljn Jr i~ . u
.. " . . " '-J-il
syafa'at iku mung kagungane Allah piyam-
" ·"...·lcit""
bak. Allah kang k-agungan Karatoning Langit ...os .....
o .:)~..1' ... : ... ~J~I
'"
Ian Bumi, nuli mung marang ngarsane Allah Qui liIlaahisy syafaa'atu jamii'aa, lahuu
sira kabeh bakal padha disowanake". mulkus samaawaati wal ardhi, tsumma
ilaihi fulja'uun.
45. Lan nalikane Allah piyambak disebut, "'. "~' U'~1.t. 1.::).)
1:1'1oN'
~ . ·~1"~.''',,,,,,~
~, §'v--, @ 11:" t<'"
~ "
."
.).) -' .....
atine wong-wong kang ora iman marang
:i'." " . "" (oi\ /(1. I-:'I"~"" '~i~ ""f V o\i
Akherat padha anyel, Ian nalikane Pangeran ~J)~";;:.~j.,.> I)....) ~/ ,..I;.)~j! ....
sesembahan saliyane Allah disebut, ing kono
wong-wong mau padha bungah.
" " :.'-:'''' ,,, ,"\
o dJ~~)"
Wa idzaa dzukirallaahu wahdahusy ma-
azzat quluubul ladziina laa yu'minuuna
bil aakhiratj wa idzaa dzu kiral ladziina
min duunihii idzaa hum yastabsyiruun.
~lt;\~ "...... I I ' "Lk ::~T' '

46. Muhammad, sira andedongaa mang- :"" ~~.)~1-'9~\~\,;~t~.1'
kene: "Dhuh Allah ingkang nitahaken Langit
Ian Bumi, Dzat ingkang Nguningani barang I~\'>~v~,)\...s.~
tr~v·; "':'t r"
.".. "."
"'''fo "."
• ~ID)
.. 0
~;l,~1"10; ~ .,ttl
ghaib tuwin barang ingkang ngedheng, Padu-

ka ingkang badhe ngukumi ing antawisipun
para kawula Paduka, tumrap prakawis ing-
kang sami dipun angge pasulayan! Qulillaahumma faathiris samaawaati wal
ardhi 'aalimil ghaibi wasysyahaadati anta
tahkumu hama 'ibaadika ill mas kaanuu
fiihi yakhtalifuun.
47. Lan saupama wong-wong kang padha

nganiaya iku kang ndarbeni kabeh barang
isen-isening Bumi, ditambah samano maneh,
yekti dheweke padha neb us awake, nganggo
barang darbeke mau marga saka alaning siksa
ing besuk dina Qiyamat, Ian wus pratela
kanggo dheweke siksa saka ngarsaNe Allah
kang maune ora dikirak-kirakake!
876). Dados tiyani kafir nyembah brahala punika maksudipun nialap berkah syafa'at(pangapunten
uuwi pitulunpn). utawi brahala wau dados lantaran, makaten piyandelipun tiyang kafir.
918
Walau anna Iilladziina zhalamuu maa Cd

ardhi jamii'aw wa mitslahuu ma'ahuu
laftaclau bihii min suu-il 'adzaabi yaumal
qiyaamah, wahadaa lahum minaIlaahi
maa lam yakuunuu yahtasibuun.
48. Lan uga pratela akibate marang dhe-

weke, laku ala kang wus ditindakake, dhe-
weke banjur dilimputi piwales siksa kang
biyen padha nggeguyu.
Wa hadaa lahum lIIlyyi-aatu mali kasabuu
wa haaqa bihim maa kaanuu bihii yas-
tahzi-uun.
Salah sijine sifating manungsa kang

ala.
49. Dene manawa manungsa iku kataman

susah (bebaya) nuli nyenyuwun marang
Ingsun, sabanjure manawa Sun ganti ni'mat,
/ nuli ngucap: "Satemene aku diparingi ni'mat
jalaran saka kapinteranku dhewe". Pangan-
dikane Allah: "Satemene iku mung coba,
ananging akeh-akehemanungsa ora padha
mangerti" . &-idzaa massal insaana dhurrun cIa'aa-
naa tsumma idzaa khawwalnaahu ni'ma-
tam minnaa qaala innamaa uutiituhuu
'alaa 'ilmin hal hiya fitnatuw walaa-
kinna aktsarahum laa ya'iamuun.
) 50. Temen ucapan mau wus diucapake

V dening wong-wong jaman biyen sadurunge
dheweke, muIane ora migunani reka daya
ne kang padha dilakoni nyrempeng.
Qad qaalahal ladziina min qablihim
famaa agImaa 'anhum maa kaanuu
yaksibuuD.
51. Wong-wong mau banjur nampa siksa

akibat-sengsara iku wis satrepe sabab saka
tumindake, Ian saweneh dheweke kang pa-
dha nganiaya mesthi mikul akibat-sengsara
Fa-ashaabahum sayyi-aatu maa kasabuu,
ikU jalaran saka polah-tingkahe kang ala, walladziina zhalamuu min haa-ulaa-j
/ sarta ora padha bisa uwal saka akibat iku. sayushiibuhum sayyi-aatu maa kasabuu
wamaa hum bimu'jiziin.
Mung Allah piyambak kang namtok-

ake qadar rezeki ing kawulaNe.
52. Lan apa dheweke ora padha mangerti

manawa mung Allah piyambak kang paring
rezeki jembar Ian rupak marang sapa bae
kang dadi kaparenging karsaNe? Sanyata
919
Surat jy AZ ZUMAR (ROMBONGAN) Juz 24
kang mangkono iku dadi tandha yekti tUfl1- Awalam ya'iamuu annalIaaha yabsuthur
rap wong-wong kang padha iman. . rizqa limay yasyaa-u wa yaqdir, inna iii
dzaalika la-aayaatilliqaumiy yu'minuun.
53. Dhawuha sira Muhammad: "He para
V kawulanIngsun! kang padha leluwihan tin-

dake marang awake (dosa), sira aja entek
pangarep-arep ing rahrnat peparinging Allah,
sanyata Gusti Allah iku kapareng Ngapura
kabeh dosa, satemene PanjenengaNe iku rena
paring Pangapura tur Maha Asih. Qui yaa 'ibaadiyal ladziina asrafuu
'alaa anfusihim laa taqnathuu mir rah-
matillaab, innallaaba yaghfintdz dzu=
nuuha jamii'aa, innahuu huwal gha·
fuurur rahiim.
54. Lan sira padha dhedhepea marang

Allah Pangeranira, Ian padha sumaraha ma-
rang PanjenengaNe, sadurunge sira katekan-
an siksa, nuli ora bisa ditulungi.
Wa aniibuu i1aa rahhikum wa aslimuu
labuu min qabli ay ya'tiyakumul 'a-
dzaabu tsumma laa tunshamun.
55. Lan sira padha manuta marang barang

kang luwih becik, yaiku Wahyu kang <ii-
turunake marang sira kabeh, terang saka
ngarsaNe Pangeranira, sadurunge sira ka-
tekan siksa kalawan ngeget, ing mangka Wattabi'uu ahsana maa unzila i1aikum
mir rabbikum min qabli ay ya'tiyakumul
sira ora padha rumangsa (eling)". 'adzaabu baghtataw .wa antum laa tasy-
.'uruun.
56. Aja nganti para manungsa banjur ngu- ~ ~~JJ:.J~ '1~ ,~,,~~ 4;(J"'!! :'t. A,
:- • ~ :or ~ ......."........yJIJ ~C.I
cap: "Adhuh getun banget aku! dene aku
~ / nglirwakake anggonku ta'at ngluhurake Aga- )/ . . ~.:i..h.'.'.'i.,~ht, .t
or.:)!.~\~~C);)fJJJ'
Y maning Allah, aku wus kalebu golongane
An taquula nafsuy yaa hasrataa 'alaa
wong-wong kang nyepelekake Agarnaning
maa farrath-tu m jamhillaabi wa-in
Allah". kuntu laminas saakhlriin.
57. Utawa aja ana wong kang ngucap:

"Saupama Allah paring pituduh marang aku,
yekti akudadi golongane wong kang taqwa Au taquula lau annallaaba hadaanii
ing Allah". lakuntu miual muttaqiin.
58. Utawa aja ana wong bareng weruh

dhewe siksa, banjur ngucap: "Sauparna aku ,9.""f. '
bisa bali urip ana ing Donya rnaneh, yekti o~,~
aku dadi golongane wong kang padha becik
tumindake" . Au taquula hiina taral 'adzaaba lau anna
~ fa-akuuna minal muhsiniin.
Iii
920
59. Ora mangkono! sabenere katerangan-

kateranganlngsun wus teka marang sira ka-
beh, nuli sira padha anggorohake, Ian sira
umuk, sarta sira wus dadi golongane wong
. kafir. BaIaa qad jaa-atka aayaaw fakadzdzab-
ta bihaa wastakbarta wa kunta minal
.•
kaafi1rI1Il.
Nyata beda antarane wong kang taqwa
ing Allah Ian wong kafir kang ang-
gorohake Agama.
60. Ing besuk dina Qiyamat, sira Muham-

~'" J.t'('~"'~'?'·. if. ,,,~. .t~..... , ,...
mad sumurup wong-wong kang laku duraka \' ~,..4'~!.U~.,.IL...J M ~.Jo!.J .' •. /
(kafir) ing Agamaning Allah, raine padha . . '~<S.P..... ~~I
o <.:t.
t" . "":.~a.!",.",
"'tn (,,, .0>.,..... Y
katon ireng thuntheng. Apa wus ora sames- N ,..
thine Neraka Jahanam iku dadi pangungsene Wa yaumal qiyaamati taral Jadziinl!
wong-wong kang padha gumedhe? kadzabuu 'a1a1Iaahi wujuuhuhum InUS-
waddah, aJaisa fii jabannama matawal
IiI mutakabbiriin.
61. Lan Allah nylametake marang wong-

wong kang padha taqwa, kanthi kaparingan
kabegjan-jati. dheweke ora bakal kapatrapan
siksa Ian ora bakal padha susah. Wa yunaiiillaahul ladziinat taqau bima-
faazatihim laa yamassuhumus suu-u wa
laa hum yahzanuun.
o iI,.(,o;;; .·1. U"I~ ~ ,j.~":. 'fJ~lr~ ~ .,,. {/

62. Allah kang nitahake kabeh barang, .f.>!!".J (S"IlJ)~.r.J ~~~.,.
Ian PanjenengaNe kang ngreksa kabeh ba-
rang titahe. .Allaabu khaaliqu kulli syai-iw wahuwa
'alaa kulli syai-iw wakill.
63. PanjenengaNe kang ngasta kunci-kunci

gedhonging Langit Ian Bumi. Ian wong-wong
kang padha kafir ing Ayat-ayating Allah
iku kang padha rugi.
Lahuu maqaaliidus samaawaati wal ardh,
walladziina kafaruu bi-aayaatillaah ulaa-
ika humul khaasiruun.
Katerangan Allah iku kang Murba-

wasesa besuk dina Qiyamat.
64. Muhammad· sira dhawuha!: "Ketemu
pirang perkara he sira wong kang bodho-
bodho, p.adha marentah marang aku supaya
nyembah marang saliyane Allah?". Qui afaghairal Jaahi ta'muruunnii a'budu
ayyuhal jaahiluun.
921
65. Lan temen wus kawahyokake rna rang
J sira Muhammad, Ian marang para Rasul

sadurungira, manawa sira nyakuthokake Pa-
ngeran (musyrik), yekti lebur 'amalira, Ian
yekti sira dadi golongane wong-wong kang
Walaqad ullhiya itaika wa ital ladziina
min qahlika, la-in asyrakta layahba-
padha rugi! thanna 'amaluka walatakuunanna minal
khaasiriin.
66. Balik sira padha nyembaha ing Allah

piyambak, Ian sira dadiya golongane wong
Bailllaaha fa'buduu wa kum minasy
kang padha syukur.
syaakiriin.
67. Dheweke si kafir iku ora padha nge-

gungake Allah kalawan samesthining Ka-
agungaNe. Ing besuk dina Qiyamat, Bumi
iku Ingsun kepel kabeh bae, sarta Langh-
langit Ingsun gulung kalempit kalawan asta
tengen. Allah iku kang Maha Suci, Ian Maha
Suci, Ian Maha Luhur saka brahala kang
padha dianggep sakuthune.
. \I -::'1\ • • "'" ... ,. ·''!:.II • '. !. ....

68. Ing besuk dina Qiyamat, kalasangkane • """
oA" 1.:,)""":"
.,
~ ~ ~),.,...... \J ~ -' .'\1\
4' "-' """".
Malaikat lsrafil disebul! ing kono wong .1. '" , ",J. L. ,.,.,'" ." '" .""
saisining Langit Ian Bumi, banjur padha mati ~j-~~ ;J"aLl~\1;.O"'~j,~)~H~ ~If
kabeh, kajaba wong kang dikarsakake dening
Allah. Kalasangka mau banjur disebul ma-
neh, wong-wong mau tumuli padha tangi
, .'~~~.r.."r"H ., f:'t~
o c)-'~/'~~ J,
Wa nufikha fish shuuri fasha'iqa man
urip maneh, lanpadha ngenteni pating fissamaawaati waman fil ardhi illaa
pentheleng! man syaa-allaah, !summa nufikha fiilii
ukhraa fa-idzaa hum qiyaamuy yan-
zhuruun.
69. Ing Bumi kono katen mencorong!

kalawan cahyaning PangeraNe, Kitab yaiku
buku cathetan 'amal banjur didokok ana
ing kono, para Nabi Ian para saksi padha
ditekakake, sabanjure wong-wong mau pa-
dha dihukumi kalawan adil-sabenere, ora
Wa asyraqatil ardhu binuuri rabhiliaa wa
padha dikaniaya. wudhi'al kitaabu wa jii-a bin nahiyyiina
wasy-syuhadaa-i wa qudhlya bainahum
hi! haqqi wahum laa yuzhlamuun.
70. Siji-sijinmg awak padha diwales apa

I 'amale kang wus ditindakake, Ian Panje-
V
i
nengaNe Allah luwih Ngawuningani .nm.rang Wa wuffiyat kuUu nafsim maa 'amilat
wa huwa a'lamu himaa yaf'aluun.
tumindake wong iku kabeh.
922
71. Wong-wong kang padha kafir digiring

menyang Neraka Jahanam apantha-pantha,
sahingga nalikane wus padha tekan ing kono,
lawang-lawanging Neraka wus padha dibukak
Ian Malaikat juru-kuncine banjur nakoni
marang wong-wongmau: nApa durungrawuh
ing sira, para Utusan saka bangsanira kang
macakake Ayat-ayating Pangeranira, sarta
memedeni ing sira kalawan: katemu dina
Qiyamat saiki?". Dheweke padha mangsuli:
"lnggih sampun!". Ananging dhawuh sik- Wa siiqalladziina kafaruu iiaa jahannama
swing Allah tetep marang para wong kafir". zumaraa, hattaa idzaa jaa-uuhaa futihat
abwaahuhaa wa qaala lahum khazana-
tuhaa alam ya'tikumrusuhun minkum
yatluuna 'alaikum aayaati rabbikum
wa yundziruunakum liqaa-a yaumikum
haadzaa, qaaluu balaa walaa.kUl haqqat
kalimatul 'adzaabi 'alaI kaafiriin.
72. Nuli didhawuhake: "Sira padha lume-

bua lawang-lawanging J ahanam! langgeng
ana ing kono, Jahanam iku ala-alaning pang-
gonan kanggo wong-wong kang padha gu-
medhe!
73. Wong-wong kang padha taqwa ing

Allah Pangerane padha diirit menyang Su-
warga apantha-pantha, sahingga nalikane wus
tekan ing Suwarga, Ian lawang-Iawange wus
dibukak, Malaikat juru-kuncine nuli am-
bagekake: "Ngaturaken kasugengan dhuma-
teng panjenengan sami, panjenengan sami
kalegan ing manah, lajeng kula aturi lumebet
ing Suwarga, langgeng wonten ing ngriku!".
74. Wong-wong mau padha memuji: "Sa-

daya puji pangalembana kagunganipun Allah,
ingkang sampun nuhoni janji dhateng kita,
tuwin marisaken Bumi dhumateng kita, kita
pinarengaken manggen ing Suwarga sakajeng
kita! Sae-saening ni'mat ganjaraning tiyang
Wa qaalul hamdu lillaahii ladzii shadaqa-
ingkang 'amal, inggih punika Suwarga!".
naa wa'dahuu wa auratsanal ardha nata-
bawwa-u minal jannati haitsu nasyu'
lani'ma ajrul 'aamiliin.
923
Surat 39 AZZUMAR (ROMBONGAN) Juz 24
75. Sira Muhammad! besuk dina Qiyamat

andeleng para Malaikat padha ngepung sa-
kiwa-tengene 'Arsy, dheweke "padha maha
nucekake ('ibadah) kanthi memuji ing Pa-
ngerane, ing kono para manungsa banjur
diputusi kalawan bener-bener, Ian ana dha-
wuh: "Sakehe puji-syukur iku kagunganing Wa· tarat malaa-ikata haaf fiina min
Allah Pangeraning sadaya 'Alam". haulil 'arsyi yusabbihuuna bmamdi rab-
bmim wa qudhiya bainahum bi) haqqi
wa qiilal hamdu Iillaahi rabbil 'aalamiin.
** *)
* * *). Sawatawis intisari ingkang wigatos utawi interkorelasi (sesambetan manunggiling ancas tujuan)
antawisiplln surat Az Zumar kalayan surat AI Mu'min (tiyang Mu'min) kados katerangan ing
ngandhap punika:
1. Surat AI Mu'min ugi kawastanan surat Ghaafir tegesipun Dzat ingkang Maha ngaksama
ing dosanipun manungsa! Satta saged kawastanan ugi surat Ath Thaul, artosipun Dzat
ingkang Kagungan Kanullrahan (kados kasebat ing ayat 3!). Lan anerangaken tehnis social-
approach (anyelaki sarana aris lembah manah) bilih Allah punika Dzat ingkang Maha ngak-
sarna dhumateng kawulanipun ingkang purun wangsul ngambah margining Allah, utawi
lega lila wangsul dhateng Agami sarana ikhlas! Punika satunggaling bukti bilih Agama ing-
kang ka-da'wah-aken dening Junjungan Kita Nabi Muhammad s.a.w. punika Agami Uni-
versal, angajak wangsul sacara fitrah-manusiawi, boten cara ngrodapeksa, utawi istilah tiyang
Barat, ngangge pedhang! Boten babar pisan Islam punika cara nr,angge 'pedhang, ingkang
leres Islam da'wahipun sacara ingkang nyocoki ing 'akal satta nyocoki ing fitrahing ma-
nungsa asli!
. 2. Kakalihipun surat punika sami-sami anerangaken ingkang sesambetan gesang Kasuwar-
gan, benjing ing dintening Pangadilan .Agung ing ngarsa dalem Allah SWT.
Mangga sami acecawis tindak tanduk ingkang sae, sae menggahing Allah, Ian sae meng-
gahing tiyang!
924
"Surat 40 GHAAFIR (AL MU'MIN ) ,IU7: 24
-----~-------------------------------------------------------
GHAAFIR (AL MU'MIN) *)

Tumuruning wahyu ana ing Mekkah, kajaba ayat 56 Ian 57
sakarone kawahyokake ana ing Madinah, tumurun sawuse
surat Az Zumar.

Maha Asih.
lIismillaahli' munaarur rabiim.
1. Ilaa Mlim (liamung ngarsa dalem Allah

piY<lmbak kanti \lupiksa maksude).
(,
o~
-. •
lIaa Miim.
2. [)nurunake Kitah Al Quraan iki saka

ngarsa dalem Allah kang Maha Wirya tur
Maha Wikan. Tanziilul kitaahi rninallaahil 'aziizil 'a-
liim.
3, (hat kIng Kapareng ngapura .I,'sa, Ian

K:q'II'CIlt: nanma robat, uga Kagunti.1I1 siksa
abot, sana peparingc Kanugrahan Gedhe.
Ora ana Pangcran, kajaba PanjenengaNe;
mar:lng ngarsa dalem Pribadi para manungsa Chaafiridz dzambi wa qaabilit Iall bi
padha marak sowan. syadiidil 'iqaabi dzith -thauli, laa i1aaha
iIIaa hilwa, ilaihil rna.lli.r,
-1-. Or,\ ana kang wani ambantah Ayat-

ayaTe Allah, bjaba wong kafir. Muhammad,
sira ap kcpcnclI t dcn'ng kaprigdane wong-
wong mau anggone among dagangane K77)
ing ngcndiendl Negar.], Maa yUjaadilu iii aayaatill~1 Illal
ladziina kafaruu lal.1a ,u/:ltl'\lrka 1.
qallubuhulH til bill&rl.
877). Kabebasaning Iib~ralisme cara Barat jaman sapunika ing babagan ekonomi, ,osial tan politik
punika saemper san get kados sesipatanipun titi yang kafir ing jaman samanten. prig.1 ngolah
Ian manfaataken kadonyan; ngantos mencutaken, sabab tehnis panci kabukten ti)'ang Bard
sapunika majeng tinimbang tiyang Asia umumipun, ka;awi Jepang punika sababag kaliyan
kamajengan tehnologi modern Barat. Ananging punika punapa ateges Islam punika Alami
mengsahi tehnolot<1 modem?
Boten babar pisan, malah Islam ambiyantu kemajengan tehnik-modem sauger tetep manunpa
punika nggegesang taqwa ing Allah SWT Ian mujudaken masyarakat ingkang iman sana amal
shal~h!
*) Surat Ghaafir ugi kawastanan surat AI Mu'min.
925
$urat 40 GHAAFIR (AL MU'MIN ) Juz 24
,
5:/Biyen sadurunge wong-wong kafir Mek-
kal{, kaume Nuh Ian akeh-akehe pepanthan,
iku wus padha maido Ian sawiji-wiji ummat
padha duwe seja reka-gaya numpes marang
Rasule, Ian padha ambantah kalawan ban-
tahan kang batal (ora syah), karepe mono
kanggo nyimakake barang bened Wusana
padha Ingsun patrapi siksa! Lah kaya apa
abote siksanIngsun? Kadzdzahat qablahum qaumu nuuhiw
wal ahzaaabu mim ba'dihim wa ham-
mat kuDu ummatim birasuulihi.-n liya'-
khudzuuhu wa jaadaluu bi! baathili
liyud-hidhuu bihi! haqqa fa-akhadztu-
hum, fakaifa kaana 'iqaab.
6. Lan kaya mangkono uga dhawuh pa-

trapaning Allah Pangeranira wus pinasthi
w;raJlt~~;~~~~JtJ"'''
..'" .> ... ...
,
marang wong kafir, dheweke bakal padha "" !'u ,', ...."ti...
o~\:oJ\~~l
dadi isen-isening Neraka!
Wa kadzaalika haqqat kalimatu rabbika
'alai ladziina Waruu annahum ash-
haahun naar.
Para Malaikat padha nucekake asma

dalem Allah, satta· ngunjukake pa-
nuwun muga wong-wong Mu'min ka-
paringan Kabegjan!
7. Para Malaikat kang padha mikul 'Arsy,

Ian para Malaikat kang ana sakiwa-tengene,
padha maha nucekake kanthi memuji ma-
rang Pangerane, padha iman ing Allah, sarta
padha nyuwunake pangapura kanggo para
wong Mu'~in: "Dhuh Pangeran kita! Rahmat
tuwin 'IImu Paduka punika iembar, anglim-
puti samudayaning barang. mugi Paduka
,Earing pangaksama~~th'::l~~!e..~~~.P~
¥.JH1&- sami _Qh~gll<;R~~meEt() l:>:l:t•.. ~t!I win~.sami
ngambah margi Paduka, mugi Paduka ngrek- Alladziina y~mi!uunal> 'ar'ya waman
haulahuu YDSabhihuuna bih....II··' r2bbi-
~a tetiyang wau saking siksa Neraka Jahim". him wa yu'minuuna hihii wa yastagh-
firuuna iilladziina aamanuu, rabhanlOlI
wasi'at kuDa syai-ir rahmataw wa 'i!-
man fagbfir lilla,J.i'iM. l'llabuu w~t .
taba'uu s;>i::;!aka W" ,:a,~", 'adzaabal.
jahiim.
8 . .Q~~~~R.a.~l!~ran kitaLmugi Paduka

~ebetaken tetiyang wau ing S~ Adn
mgkang sampun Paduka janjekaken, makaten
ugi para leluhuripun, simahipun saha anak
turunipun ingkang sami shaleh. Saestunipun
Paduka punika Dzat ingkang Maha Mulya
ttl!' Maha Wicaksana.
9.2~
Surat 40 GHAAFIR (AL MU'MIN ) Juz 24
Rabbanaa wa ad-khilhum jannaati 'acini

(n)illam wa'ad-tahum waman shalaha
min aabaa-iliim wa azwaajihim wa
dzurriyyaatihim, innaka antal 'aziizul
hakiim.
9. Lan keparengaPaduka ngreksa dha-

teng tetiyang wau saking awonipun dinten
Qiyamat punika, awit sok sintena tiyangipun
ingkang Paduka reksa saking piawon, yektos
tiyang wau sampun Paduka paringi faamat, Wa qihimus sayyi-aat, waman taqis
Ian inggih makaten wau kabegjan ingkang sayyi-aati yauma-idzin faqad rahimtah,
agung saestu!". wa dzaalika huwal fauzul 'azhiim.
10. Satemene wong-wong kang padha ka-

fir, besuk dina Qiyamat, bakal diuwuh-uwuh:
"Sayekti bebenduning Allah iku luwih ge-
dhe, tinimbang anggonira nepsu marang
kancanira iku, nalikane sira padha diajak
marang iman (katekan da'wah), wasana sira lnnaIIadziina kafamu yunaadauna la-
padha kafir". maqtuHaahl akbam mim maqtilrum
anfusakum idz tud'auna iIaI iimaani
fatakflu:uun.
11. Wong kafir mau padha matur: "Dhuh

Pangerankula! mugi Paduka mejahi kula
kaping kaiih, tuwin Paduka gesangaken kula,
uga kaping kalih. Kula sampun ngakeni dosa-
dosa kula, punapa kintenipun taksih wonten
marginipun medal saking siksa punika?".
12. Kang mangkono iku, jalaran manawa

Allah kang Sawiji diunjuki panyembah, sica
banjur padha kafir, nanging manawa Pan-
jenengaNe dianggep ana tunggale sira padha
gelem iman. Dene babhukum iku kaasta
dening Allah 'piyambak, kang Maha 'Luhur
tur Maha' Agung! Dzaalikum bi-annahuu idzaa du'iyal-
laahu wahdahuu kafartum, wa-iy yusy-
rak ·biJili tu'minuu, falliukmu IillaaIill
Kuwajibaningpara manungsa iku 'aliyyil kahiir.
mung "Ibadah marang Allah.
13. PanjenengaNe paring weruh marang
sira kabeh Ayat-AyaTe (tandha-tandha pa-
nguwasaNe), Ian nurunake rezeki saka Langit
kanggo sira kabeh. Nanging kok ora eling,
kajabawong kang dhedhepe tobat marapg
Alla~
921
Huwal ladzii yuriikum aayaatihii wa

yunazzilu lakum minas samaa-i rizqaa,
wamaa yatadzakkaru illaa may iuniib.
14. MuIane sira padha nyenyuwuna ma-

rang Allah kanthi murnekake panyembah
~.Y ~ G}J,lt
J.~ .. , ~ C;-~ dL' t~;~ . u.
marang PanjenengaNe, sanajan wong-wong "". ,·'r(t
oc.l-'~
kafir padha gething!
Fad'ullaaha mukhlishiina lahud-diina wa-
lau karihal kaafiruun.
15. Hamung PanjenengaNe pribadi kang

Maha Luhur derajaTe, kang Kagungan 'Arsy,
PanjenengaNe maringi wahyu dhawuh pa-
rentaHe marang kawulaNe kang dadi kapa-
renging karSaNe, supaya ngelingake bakal
tekane dina Qiyamat, yaiku dinane wong RafIi'ud darajaati dzul 'arsyi, yulqir
padha katemu karo Malaikat (dina partamu- ruuha min amrihii 'alaa may yasyaa-u
an). min 'ibaadihii liyundzira qaumat talaaq.
'16. Yaiku dinane wong kang padha metu

,saka kubure, ing kono ora ana sawijining
I / barang kang kasamaran mungguhing Allah.
V Ing dina iku Karaton iku kagungane sapa?".
Kagungane Allah kang Maha Tunggal tur Yauma hum baarizuuna laa yakhfaa
'alallaahi minhum syai-un limanil mulkul
kang Murba Wasesa. yaum, lillaahil waahidil qahhaar.
17. lng dina iku kabeh awak padha diwales

'amale kang wus .dilakoni, Ian ing dina iku
ora ana panganiaya. Satemene Allah iku
rikat banget pangisaBe (pangetuNge)!
A1yauma tujzaa kullu nafsim bimaa
kasabat, laa zhulmal yaum, innallaaha
sam'ul hisaab.
18. Muhammad, sira ngelingna wong iku

kabeh, dina Qiyamat kang wus cedhak!
nalika atine wong padha munggah, tekan
tenggok, jalaran anggone padha ngampet
susah! Wong kang nganiaya iku ora bakal
nemu sanak utawa juru syafa'at kang ken a
dianut! Wa andzirhum yaumal aazifati idzil
quluubu ladal hanaajiri kaazh~iin, maa
lizhzhaalimiina min hamiimiw wa laa
syaiu'iy yutbaa'.
928
19. Allah Nguningani pandelenge mata

kang cidra,878) Ian barang kang kinandhut
o.~~~n .1'- ~'",..
.!J:U JiSi,~u~
.. .. . ,.
ana ing ati! Ya'lamu khaa-inatal a'yuni wamaa tukh-
fish shuduur.
20. Lan Allah iku ngukumi kalawan hukum ·"~ ~·'~~~c:,;ii'-t

~d~~~~I.J ""
...... " CUll".". ....
kang bener, Ian Pangeran saliyane Allah
kang padha disembah, ora bisa gawe hukum (; ~n ?~,Sy.~G;'~iif 1:iJ~
apa-apa, satemene Allah iku Maha Midha- t.,•. ,- ,
nget tur Maha Priksa. O~I,
WaIlaahu yaqdhii bilhaqq, walladziina
yad'uuna min duunihii ilia yaqdhuuna
bisyai-in innallaaha huwas samii'ul ba-
shiir.
Tepa tuladha saka sejarah parjoangane
Nabi Musa a.s.
21. Apa kedadeyane kafir iku ora padha

lelungan jajah Sumi, banjur padha mikir-
mikir kapriye wekasane wong-wong j~man
kuna biyen, kang padha duwe kekuwatan
luwih santosa: tinimbang karo wong iku
kabeh, Ian akeh patilasane ana ing Sumi.
Lan ora ana wong kang ngreksa dheweke
saka siksanIngsun Allah.
Awalam yasiiruu fil ardhi fayanzhuru

kaifa kama 'aaqibatul ladziina kaanuu
min qablihim, kaanuu h1lm asyadda
minbum quwwataw wa aatsaaran fiI
ardhi fa-akhadza humullaahu bidzunuu-
bihim, wamaa kaana labum minallaahi
miwwaaq.
22. Kang mangkono iku Marga wong-wong

mau wus katekan Rasul kalawan ngasta
mu'jizat-mu'jizat kang cetha! Ananging wong-
wong mau padha kafir, satemah banjur ka-
siksa dening Allah. Yekti PanjenengaNe iku Dzaalika bi-annahum kaanat ta'tiibim
Dzat· kang Maha l(uwat tur Kagungan siksa rusuluhum bi! bayyinaati fakafaruu
kang luwih abot. fa-akhadza humUllaah, innahuu qawiy-
yon syadiidul 'iqaab.
23. Yekti temen Ingsun wus angutus Musa

kanthi ngampil Ayat-ayatIngsun Ian pangu-
wasa kang pratela! Walaqad arsalnaa muusaa bi-aayaatinaa
wa sulthaanim mubiin.
878). Insglh punika mripat ingkang ningaJi lampah malIiIIYtt. upami ninpli waDita inaJE.a.Da .......
rnuhrimipun.
929
24. Marang Raja Fir'aun, Haman, Ian Qa-

run, wusanane padha ngucap: "Dheweke
Musa iku tukang sibiri tur tukang goroh!". Baa fir'auna wa haamaana wa qaa-
muna faqaaluu saahirun kadzdzaab.
2S. Barepg Nabi Musa nekani wong-wong

mau kanthi anggawa pituduh kang bener
saka ngarsanlngsun, wong-wong mau padha
ngucap: "Sira padha matenana anak-anake
wong kang iman marang Musa, kang metu
lanang, dene anak-anake wadon padha urip-
ana!". Lan satemene pangreksa dayane wong- Falammaa jaa-ahum billiaqqi min 'indi-
wong kafir iku mesthi kesasarL naa qaaluqtuluu abnaa-al ladziina aa-
manuu ma'ahuu wastahyuu nisaa-ahum,
wamaa kaidul kaaf'niina illaa fii dhalaal.
26. Fir'aun ngucap: "Aku ujanen bae sa-

karepku! aku kang nedya mateni Musa!
Cikben Musa nyuwun tulung marang Pange·<
rane. Sanyata aku kuwatir .yenta Musa iku
angganti Agamanira utawa nganakake keru-
sakan ana ing Bumi!".
Wa qaala fll"aunu dzaruunii aqtul muu-
saa walyad'u rabbahuu, innii akhaafu
ay yubaddila diina!rum au ay-yuzh-hira
fil ardhil fasaad.
27. Lan Nabi Musa pratela: "Sanyata aku

nyuwun reksa marang Allah Pangeranku lan{
~~"';"
TP •
t
~!<:'~~j~.b.i!jt(2";:J\i.J."Y
::;;.-.......
• 9"",. , "- .,. ..: , ..
Pangeranmu saka sakabehe wong kang ambeg 0 t.}" - It..p.~ .;~~,~ ~
,,~ ..... -,""-; .. jIo~ ..
kumaluhur, ora percaya anane dina paprik-
san" .
Wa qaala muusaa innii 'udz-tu birabbii
wa rabbi!rum min !rulli mutakabbiril
laa yu'minu biyaumil hisaab
28. Ana sawijining wong Mu'min saka
kawulawargane Fir'aun, anyingidake imane,
angucap mangkene: "Punapa sampey an sa-
daya badhe mejahi tiyang, jalaran anggen-
iJfun wicanten: "Pangeranku Allah". Tur
piyambakipun sam pun andhatengi ing sam-
peyan sadaya kalayan mbekta tandha yekti
ingkang nyata, saking Pangeran panjenengan
sadaya. Manawi piyambakipun goroh, goroh-
ipun wau tetep melarati badanipun piyam-
bak; dene manawi temen, panjenengan tamtu
badhe katempuh sawenthing siksa ingkang
dipun ancamaken dhateng sampeyan sadaya.
Saestunipun Allah punika boten .nedahaken
tiyang ingkang nglangkungi wates tindakipun
tuwin gorohipun".
930
Wa qaala rajulum mu'minum min aaIi

fir'auna yaktumu iimaanahuu ataqtu-
luuna rajulan ay-yaquula rabbiyaIlaahu
waqad jaa-akum bil bayyinaati mir rab-
bikum, wa-iy yaku kaadziban fa'aIaihi
kadzibahuu wa-iy yaku shaadiqay yu-
shibkum ba'dhul ladzii ya'idukum, in-
nallaaha laa yahdii man huwa musrifun
kadzdzaab.
29. "Dhuh mitra kula sadaya! Ing dinten

punika panjenengan sakanca ingkang angsal
kamenangan ngasta Keraton ing Bumi Mesir
ngriki. Nanging kemawon sinten ingkang
saged nulungi kula sakanca saking siksanIng
Allah, manawi siksa wau nempuh ing kita?".
Raja Fir'aun ngucap: "Aku ora meruhake
ing sira kabeh, kajaba barang kang wus dak
weruhi, Ian aku ora nuduhake ing sira kabeh, Yaa qaumi lakumul mulkul yauma
kajaba marang dalan kanv h~ner!". zhaahiriina fiI ardhi famay yanshuru-
naa mim ba'sillaahi in jaa-anaa, qaala
fir'aunu maa uriikum iIIaa maa araa
wamaa ahdiikum iIIaa sabiilar rasyaad.
30. Wong kang Mu'min mau ngucap ma-

neh: "Dhuh kaum kula! saleresipun kula
nguwaiosaken dhateng sampeyan sadaya,
mbok manawi sami ngalami kawontenan
kados ing dintenipun para wadyabala kafir,
Wa qaalal radzii aamana yaaqaumi
ingkang sampun sami sirna! innii akhaafu 'a1aikum mitsla yaumil
ahzaab.
31. Inggih punika kados kawontenanipun

kaum Nub, kaum 'Aad, kaum Tsamud, Ian
tetiyang sapcngkeripun. Allah punika boten
ngersakaken panganiaya dhateng para kawu-
Mitsla da'bi qaumi nuuhiw wa 'aadiw
lanipun. wa tsamuuda walladziina mim ba'di-
him, wamallaahu yuriidu zhulmal 1iI-
'ibaad.
32. Dhuh kaum kula! saleresipun kula ; ~~t;~~ ~~gt~:;-T"

nguwatosaken dhateng sampey an sadaya, Wa yaaqaumi innii akhaafu 'aIaikum
ing dintenipun para manungsa sami sesambat yaumat tanaad.
ngadhuh-adhuh jalaran dipun hisab.
33. Inggih punika dintenipun sampeyan

sami mundur saking paseban ara-ara mahsyar
terus dhateng Neraka. Boten wonten tiyang
ingkang saged nulungi saking siksaniflg Allah. Yauma tuwaIluuna mudbiriina maa la-
Sok sintena kemawon dipun sasaraken de- !rum minaIlaahi min 'aashim, wamay
ningAlIah, tamtu boten wonten ingkang yudhlilillaahu famaa lahuu min haad.
sagt'd nedahaken".
931
Surat 40 GHAAFIR (AL MU'MIN ) Juz24
34. Temen, biyen Yusuf uga wus ngrawuhi t:1'~~ '~~! j.!~.-D"~.
~. ;,I.../"t'~ ""~;~JJJ"
.) ..n
,
sira kabeh, kanthi anggawa tandha yekti
kang pratela! Wusana sira kabeh tansah ~~ b'-'t...1
r- . . lo( , ",t:~ti.;JUli
e:.,'Y~;'"
·~r.
"" # ~.:.
padha mamang marang ampilan kang ka-
dhawuhake marang sira iku. Sahingga nalika " .' :~II !r~.,,,,, '''r·'':'l1..'''''',~
~ ~«)J 10....)"'..) ~~ ¢ 4U -~t.::r
dheweke wus mati, sira banjur ngucap:
"Sapungkure Yusuf, Allah ora ngutus Rasul
maneh". Lan kaya mangkono iku Allah
,
o ~\J~ u~ ""r:;'
It''' r~''''~.• , ,,' ." ,~.
~I
anggone ny'asarake wong kang leluwihan WaJaqad jaa-akum yuusufu min qabiu
tur tansah mamang. bil bayyinaati famaa ziltum iii syakkim
mimmaa jaa-akum bihii hattaa idzaa
halaka qultum lay yab'atsallaahu mim
ba'dihii rasuulaa, kadzaalika yudhlUul-
laahu man huwa musrifum murtaab.
35. Yaiku wong kang padha madoni Ayate

Allah tanpa nganggo tandha yekti kang
kaparingake marang dheweke, wong-wong
iku kabendon kang gedhe banget mungguh-
ing Allah, Ian mungguhing para wong MU'l}1in.
Kaya mangkono Allah wus ngecap atine
wong kang padha gumedhe tur dak menang!". Alladziina yujaadiluuna iii aayaatil-
!aahi bighairi sulthaanin ataahum, kabura
maqtan 'indallaahl wa 'indal ladziina
aamanuu, kadzaalika yathba'ul-laahu 'a-
laa kulli qalbi mutakabbirin jabbaar.
36. Fir'aun ngucap: "He Haman, aku ya-

sakna panggung kang dhuwur! dak anggo
lantaran (dalan) piranti munggah mandhu-
wrir, supaya aku tumeka ing lawang-lawang Wa qaala fir'aunu yaa haamaanubni
Langit!. Iii sharhal la'allii ablughul asbaab.
37. Yaiku marga bisane menyang Langit,

banjur aku bisa weruh Pangerane Musa!
Lan temen aku duwe pangira yen Musa iku
goroh". Kaya mangkono uga Fir'aun wis
dipahesi ala ngamal lakune, Ian Fir'aun
cinegah ngambah dalan bener! Lan ora ana
reka dayane Fir'aun iku, kajaba mung ka-
pitunan. Asbaabas samaawaati fa-aththali'a ilaa
ilaahi muusaa wa innii la-azhunnuhuu
kaadzibaa, wa kadzaalika zuyyina Ji-
fir'auna suu-u 'ainalihii wa shudda
'anis sabli, wamaa kaidu fir'auna illaa
iii tabaab.
932
38. Lan pangucape wong kang Mu'min:

"Dhuh mitra golongan kula! mugi sampeyan
sadaya manuta ing kula, sampeyan sadaya
kula tedahaken dhateng margi ingkang leres.
Wa qaalal ladzii aamana yaa qaumit ta-
bi'uuni ahdiikum sabillar rasyaad.
39. Dhuh mitra kula sadaya! saestunipun ijjit~;.;;t~~j}t~t~~~~ -,.,

barang Donya punika namung kasenengan
tI""" '''''
sawatawis! Dene saestunipun Akherat punika o i>iJt..J'.»et
Negari ingkang sarwa langgeng. Y aa qaumi innamaa haadzihll hayaatud
dunyaa mataa'uw wa innal aakhirata
hiya daarul qaraar.
40. Sintena kemawon ingkang nindakaken

piawon, punika boten kawales, kajawi awon
V
f satrepipun. Dene sintena ingkang nindakaken
kasaenan, jaler utawi estri, tur kanthi iman
manahipun, tetiyang wau badhe lumebet
Suwarga, wonten ing ngriku kaparingan re-
zeki ingkang tanpa wilangan. Man 'amila sayyi-atan falaa yujzaa
illaa mitslahaa, waman 'amila shaaliliam
min dzakarin au untsaa wahuwa mu'-
minun fa-ulaa-ika yadkhuluunal jannata
yurzaquuna fIihaa bighairi hisaab.
41. Dhuh mitra kula sadaya! kados pundi

dene kula ngajak sampeyan sadaya dhateng
Karahayon, nanging sampey an sadaya malah
ngajak kula dhateng Neraka.
Wa yaa qaumi maalii ad'uukum i1an
najaati wa tad'uunanii i1an naar.
42. Kenging punapa, sampeyan ngajak kula

supados kafir dhateng Allah, tuwin nyaku-
thokaken dhateng Allah kalayan barang ing-
kang kula dereng terang. Dene kula ngajak-
ajak ing sampeyan sadaya dhateng Pangeran Tad'uunanii Ii-akfura nillaahi wa usyri-
ingkang Maha Mulya tur ingkang tansah ka bihii maa laisa Iii bihii 'iImuw wa
paring pangaksama. anaa ad'uukum i1al 'aziizil ghaffaar.
43. Sampun tamtu boten kenging boten

anggen sampeyan ajak-ajak kula mangeran
dhateng brahala punika lepat sanget, brahala
wau boten saged ngabulaken panyuwun ing
Donya tuwin Akherat. Saestunipun kita
sadaya badhe wangsul sowan ing ngarsa Laa jarama annamaa tad'uunanii ilaihi
dalem Allah piyambak, Ian saestunipun ti- laisa lahuu da'watun fid-dunyaa walaa
yang ingkang lelangkungan punika dados fit aakhirati wa anna maraddanaa ilal-
ahli Neraka! laahi wa annal musrifiina hum ash-
haabun naar.
933
44. lng benjing sampeyan sadaya badhe

enget, anggen kula suka pemut dhateng
sampeyan punika, kula masrahaken perkawis
kula dha..teng Allah. Saestunipun Allah pu-
nika ingkang Mriksani dhateng para kawula- Fasatadzkuruuna maa llquulu lakum,
nipun". wa ufawwidhu amrii ilaUaah, innallaaha
bashiirum bil 'ibaad.
45. Ing kono Allah banjur ngreksa ing

dheweke saka pangreka dayane wong kafir,
Fir'aun sawadyabalane wus kapatrapan sak
ala-alaning siksa.
FawaqaahuUaahusayyi-aati ma;; maka-
ruu wa haaqa bi-aali fir'auna suu-aI
'adzaab.
46. Ing besuk Neraka iku bakal dipiton-

tonake marang wong-wong mau saben esuk
Ian sore. Lan besuk dina Qiyamat, Allah
dhawuh marang para Malaikat: "Sira ngle-
bokna kulawargane Fir'aun ana ing siksa
kang abot". Annaaru yu'radhuuna 'alaihaa ghuduw-
waw wa 'asyiyyan wa yauma taquumus
saa'ah, 'adkhiluu aala fir'auna asyaddal
'adzaab.
47. Lan elinga, nalikane wong-wong mau

a.i~Ir;:lltj'!"/.
•• ~ ~~tfJt,~ ~)""" - .tV
~·'-ft··.t"
~'-=-'..9.'
padha padudon ana ing Neraka, wong-wong ",., .{.,.",~.
kang apes ngucap marang panggedhene: :.r--~"'r "/'r?"(.~"'r'~r(
~.:...i.6 ~.•
~;1L
\:J \.:.Itt
,,~" • '-' t
"Satemene aku kabeh iki padha manut

marang sira. Apa sira padha bisa nylametake
o
J.(!Jt ~ wl!;; (fr
-:' ' ..
awakku saka siksa Neraka sathithik bae?". Wa-idz yatahaaiiuuna finnaari fayaquu-
ludh dhu'afaa-u Iilladziinas takbaruu
innaa kunnaa lakum taba'an fahal antum
mughnuuna 'annaa nashiibam minan
naar.
48. Panggedhene mangsuli: "Aku kabeh

mesthi padha tetep nyemplung ing Neraka, r",ir"·/"'1':,.
satemene Allah wus mutus prakaraning para o~~~~
kawulaNe". Qaalal ladziinas takbaruu innaa kuUun
fiihaa innallaaha qad hakama bainal
'ibaad.
49. Wong-wong kang ana ing jero Neraka

padha ngucap marang Malaikat juru-kuncine
Jahanam: "Panjenengan kula aturi nyuwun
934
dhumateng Pangeran panjenengan, supados Wa qaalaI ladziina finnaari Iikhazanati

ngenthengaken kita saking siksa punika sa- jahannamad'uu rab~kum yukhafiJf 'an-
dinten kemawon!". naa yaumam minal 'adzaab.
50. Malaikat mangsuli: "Apa sira durung

karawuhan Rasulira kalawan ngampil tandha
yekti kang nyata". Wangsulane: "Inggih
sampun!". Malaikat ngucap maneh: "Sira
padha nyuwuna dhewe-dhewe". Ananging
panyuwune wong-wong kafir iku tanpa guna
Qaaluu awalam taku ta'tiikum rusulu-
ora makolehi apa-apa kajaba sasar. kum bi! hayyinaat, qaaluu baIaa, qaaluu
fad'uu wamaa du'aa-ul kaafiriina illaa
fii dhaIaal.
51. Sanyata Ingsun mesthi nulungi para

UtusanIngsun Ian wong-wong kang padha
Mu'min ana ing urip Donya kene, Ian ana
ing besuk dina Qiyamat, dinane para saksi Innaa lananshuru rusulanaa waIladziina
padha kadangu. aamanuu ill hayaatid dunyaa wa yauma
yaquumul asyhaad.
52. Yaiku ing dinane wong kang padha

nganiaya awake dhewe ora bisa ngalap man-
fa'at persaben sing diaturake, malah padha
kapatrapan la'natc Allah, sarta padha an-
duweni panggonan kang ala dhewe ana ing Yauma laa yanfa'uzh zhaalimiina ma'-
dziratuhum waIahumulla'natu wa lahum
Akherat. suu-ud daar.
53. Lan temen Ingsun wus paring pituduh

marang Musa, Ian maneh Ingsun wus maris-
ake Kitab Suci marang wong Bani Israil.
WaIaqad aatainaa muusal hudaa wa au-
ratsnaa banii israa-iilal kitaab.
54. Dadi pituduh Ian pepeling marang

wong kang duwe 'aka!.
Mudaw wa dzikraa Ii-uill aIbaab.
55. Muhammad, sira disabar! sanyata janji-

ne Allah iku temen, Ian sira nyuwuna
pangapura tumrap dosanira, sarta sira maha
sucekna kalawan memuji ing Pangeranira
saben wayah esuk Ian sore! Fashbir inna wa'dallaahi haqquw was-
tsghfir lidzambika wa sabbih bihamdi
rabbika bi! 'asyiyyi wal ibkaar.
935
Mung karana tekebur manungsa iku

ingkar Ian ambangkang marang Allah.
56. Sanyata wong-wong kang padha ma-

doni Ayat-ayate Allah ora kanthi tandha
yekti kang kaparingake marang dheweke,
ora ana ing sajeroning ati-atine wong iku
kajaba tekebur, muIane ora bisa kalakon
apa kang dikarepake. Muhammad, sira nyu-
wuna reksa marang Allah, sanyata Panje- funalladziina yujaadiluuna m aayaatil-
nengaNe iku Dzat kang Midhanget tur kang laahi bighairi' sulthaanin ataahum in
Maha Priksa. m shuduurihim illaa kibrum maa hum
bibaalighiihi fasta'idz billaah, innahuu
huwas samii'ul bashiir.
57. Sayekti tumitahing Langit Ian Bumi

iku luwih agung katimbang karo dumadining
manungsa, ananging akeh-akehe manungsa
iku ora padha mangerti.
Lakhalqus samaawaati wal ardhi akbaru
min khalqin naasi walaakinna aktsaran
naasi laa ya'iamuun.
58. Lan ora padha wong kang wuta karo

wong kang melek. Lan uga ora padha wong-
wong kang padha Mu'min tur nindakake
laku becik, karo wong kang nindakake laku
ala. Sathithik banget wong kang padha
ngalap pitutur.
Wamaa yastawil a'maa wal bashiir,
walladziina aamanuu wa 'amilush shaali-
haati walal musii-u qaliilam maa tata-
dzakkaruun.
59. Temen dina Qiyamat iku mesthi ka-

lakon, wus ora bakal kamamangan maneh,
nanging akeh-akehe wong ora gel em padha
ngandel.
mnas saa'ata la-aatiyatul laa raiba fii-
haa walaakinna aktsaran naasi laa yu'-
minuun.
60. Allah Pangeranira kabeh wus ngandika:

"Sira padha nyenyuwuna marang Ingsun.
Ingsun kapareng nyembadani marang sira.
Sanyata wong-wong kang padha gumedhe
suthik 'ibadah marang Ingsun iku bakal Wa qaala rabbukumud'uu nii astajib
lakum, innal ladziina yastakbiruuna
padha lumebu ing Neraka J ahanam tur 'an 'ibaadatii sayadkhuluuna jahannama
padha ina". daakhiriin.
936
61. Allah kang wus andadekake wengi iku, ~~~~J;t~~4t::r~'1

kanggo sira kabeh supaya sira padha tentrem . ~~-'~
((.", Ult~ ~,;;;~~~ICJ}
9t.~ ...~. ~ :t'" .,
~
lerem ana ing wengi iku, Ian andadekake
wayah awan iku padhang. Sanyata Allah iku ""'~'-'.t7 .roC .t. . .'!~
o<':)~~~\:.rJ ~ t
Kagungan kanugrahan kaparingake marang
para manungsa, ananging akeh-akehe ma- Allaahul Iadzn ja'ala lakwnul laila
nungsa iku ora padha gelem syukur. Iitaskunuu fiihl wannahaara mubshiraa,
innallaaha ladzuu fadhlin 'alan naasi
walaakinna aktsaran naasi laa yasy-
kuruun.
62. Mangkono iku Allah Pangeranira, kang j~ ~~SVJl;l~~5 ~t~! ~'f

anitahake samubarang, ora ana Pangeran
kang sinembah kajaba mung PanjenengaNe oG~lit.~
piyambak, Ian geneya sira kabeh teka padha
Dzaalikumul laahu rabbukum khaaliqu
kablinger? kulli syai-in laa ilaaha illaa huwa, fa
annas tu 'falmun.
63. Uga kaya mangkono wong-wong kang

padha angas ing Ayat-ayate Allah iku ang-
gone wus padha nyelaki. Kadzaalika yu 'fakul ladziina kaanuu bi-
aayaatillaahl yajhaduun.
64. Allah kang wus anitahake Bumi kang-

go sira kabeh, minangka papanira, Ian Langit
minangka payon. PanjenengaNe wus maringi
rupa ing sira kabeh, dirupakake luwih becik.
Sarta PanjenengaNe uga marlI1gi rezeki kang
enak-enak marang sira kabeh, kang mangko-
no iku Allah Pangeranira, Maha- Suci Allah
kang Mangerani satta kang Ngitik-itik kabeh
ngalam. AIlaahul ladzii ja'ala lalmmul ardha
qaraaraw wassamaa-a binaa-aw wa shaw-
warakum fa-ahsana shuwarakum wa
razaqakwn minath thayyibaat, dzaa-
Iikwnul-laahu rabbukum, fatabaarakal-
laahu rabbul 'aalamiin.
65. PanjenengaNe iku Sugeng langgeng,

ora ana Pangeran kang sejati, kajaba mung
PanjenengaNe. Mula sira padha nyenyuwuna
marangAllah kanthi murnekake panembah
marang PanjenengaNe. Kabeh puja-puji ka- Huwal hayyu laa ilaaha ilIaa huwa
fad'uuhu mukhlishlina Iahud-diin, alham-
lawan iku kagungaNe Allah Pangeran kang du Iillaahi rabbil 'aalamiin.
ngitik-itik 'Alam sakalir.
937
Surat 40 GHAAFIR ( AL 1I1U'MIN) Juz 24
66. Dhawuha sira Muhammad!: "Sanyata ~~~J.1 aJJt~ d~W d.k~

aku cinegah nyembah marang Pangeran kang . ..,........ .. " .;
-'\"
padha sira . sembah sahyane
. Alla, J,.'" 'I . . . .;. ['"
r-:;:-:,'
h ~::wuse I..::J..eG'Jj~~tU:;\.>~~t9J.)
' • ' .... I
aku kaparingan tandha yektikang terang ....,. .,. ;:-' ,. .

saka ngarsa dalem Allah Pangeranku, Ian 0 ~tl!J":I
..,j' ~ - ' I.:J
Xt =1
a k u k a dh awu h an supaya sumara h marang
Allah PangeraNe 'Alam kabeh! Qui innii nuhiitu an a'budal ladziina
tad'uuna min duuniilaahi lammaa jan-a
ruyal bayyinaatu miI'-rabbii wa umirtu
an uslima lirabbil 'aalamiin.
67_ PanjenengaNe Allah kang wus anitah-

ake sira saka lemah, nuli saka mani, nuli
saka getih kenthel, PanjenengaNc banjur
nglahirake sira kabeh dadi Bayi, ing c:'.ban-
jure sira nuli dadi Uwong, sampurna kaku-
watanira, bar,jur dadi wong tuwa. Saweneh-
ira ana kallg kapunchut nyawane sadurunge
tuwa, Ian ana uga kang bisa tekan ing
mangsa kang wus katamtokake, muiane sira
padha mikir-mikira supaya dunung.
Huwal larlzii khalaqakum min turaabin
!summa min nuthfatin tsumma min
'alaqatin tsumma yukhrijukum thiflan
tsumma litablughuu asyuddakum tsum-
rna litakuunuu syuyuukhaa, wa minkum
may yutawaffaa min qablu wa Iitab-
lughuu ajalam musammaw wa la'allakum
ta'qiluun.
68. Pal1jenengaNe kang paring urip Ian

patio Nalika PanjenengaNe ngarsakake sawi-
jining perkara, PanjenengaNe mung paring
dhawuh: "Anaa!", mangka sakala padha Huwal ladzii yuhyii wa yumiitu fa-idzaa
banjur ana! qadhaa amran fa-innamaa yaquulu lahuu
kun fayakuun.
69. Muhammad, apa sira durung 5umurup,

wong-wong kang ambantah Ayating Allah,
sabab apa wong-wong man padha dienggok-
akt:?
A1am tara ilal ladziina yujaadiluuna
fi.i aayaatillaah, annaa yushrafuun.
70. Wong kang padha maido Kitab Suci

Quraan, Ian Kitab-kitab kang kaampil para
UtusanIngsun, mesthi wong-wong mau bakal
padha sumurup dhewe katemahane.
Alladziina kadzdzabuu bil kitaabi wa
bimaa arsalnaa bihii rusulanaa, fasaufa
ya'lamuun.
938
71. Nalika gulune wong-wong iku kinalung-

II an blenggu satta padba kaseret kalawan
rante,
72. Banjur padha dicemplungake ana ing ~ -:""" ~t,;'~~i

o ~-'~--3.
--:.~rJ-V1'
..,.- ~ :.-
wedang panas, nuli dianggo urub-urube Ne-
raka. Fd hamiimi taumma finnaari yus-janlUD.
, .-:,~ ~! '=~fr"''''';'''1··~'1' -1... ~~ V'"

73. Nuli ana dhawub matang wong-wong o CJ~~ r';" ~ ~J..O"'6"~""" -,
mau: "Ana ngendi brahala kang padba sira
Tsumma qiila lahum aina maa kuntum
•
sakuthokake karo Allah?, tusyrikuun.
74. Yaiku Pangeran kang liyaning Allah.'~. ~;j J!~~!P~~t9;~~-Vt

Wong mau padha matur: "Piyambakipun
at~~JrJ.~j;i~~~
sami boten ngatingal sangajeng kula. Pancen
saderengipun punika kula inggih boten ga- . ,
dhah seja nyembah punapa-punapa". Lah ":' ·~·t
o ~~
hiya kaya rnangkono iku anggone Allah
Min duunillaah, qaaluu dhalluu 'annaa
nyasarake marang wong kafir mau. hallam nakun nad'uu min qablu syai-aa,
kadzaalika yudhillul-laahul kaaf"uiin. .
75. Kang mangkono iku marga sira padha

among suka ana ing Bumi ora kalawan bener,
maneh sabab sira padha ropyan-ropyan an-
drawina aleluwihan.
DzaaIikum bimaa kuntum tafrahuuna
iii ardhi bighairil haqqi wa bimaa kun-
tum tamrahuun.
76. Sira padha lumebua ing lawanging <5}~t:~ ":'" ll. . 'f.,..,. .... t"', . . r!t~,J
;,.- ~.W'~y!.Wttt-.,)t-v,
Neraka J ahanam, tetep langgeng ana ing
kono. Ala temen pangungsene wong kang oG~t~~
7" ."'--
padha gumedhe.
Udkhuluu abwaaba jahannama khaali-
diina rUbaa, fabi'sa matswaI mutakab-
biriin.
77. Muhammad, sira disabar! jalaran sate-

mene janjining Allah iku bener,' samangsa
sira Ingsun weruhake tumuruning sawenehe
siksa kang Ingsun ancamake marang dhe-
weke, utawa sira Ingsun p.mdhut ing sa- Fashbir inna wa'dallaahi haqqun, fa-
immaa nuriyannaka ba'dhalladzii na'idu
durunge siksa tumurun, ora wurung rnesthi
hum au Iilstawaffavannaka fa-Uainaa
bakal disowanake marang ngarsanlngsun! yurja'uun.
939
Para Andika Rasul iku ana kang

sejarahe kasebut ing Quraan, ana kang
ora kasebut!
78. Lan yekti Ingsun wus ngutus para

Rasul sadurungira Muhammad, saweneh ana
kang wus Ingsun caritakake Ian saweneh
ana kang durung Ingsun caritakake. Ora ana
Walaqad arsaInaa mlldam minqablika
sawijining Rasul nekakake Ayat kajaba ka- minburn man qashashnaa 'alaika wa
lawan idzine Allah. Ing nalika parintahe minbum mal-lam naqshush 'alaika, wa-
Allah teka ing kono banjur dirampungi maa kaana Iirasuulin ay ya'tiya bi-
kalawan bener, wong ahli tumindak batal, aayatin iUaa bi-idznillaah, fa-idzaa jaa-a
amruUaahi qudhiya biI haqqi wa khasira
tetep padha kapitunan. hunaalikal mubthiluun.
Akeh suri tuladha saka sejarah ummat-

ummat jaman kuna.
79. Allah pribadi kang andadekake raja-

kaya iku kanggo sira kabeh, sawenehe sira
anggo tetunggangan Ian sawenehepadha
sira pangan.
AlIaahul ladzii ja'ala lakumul an'aama
lifarkabuu minhaa wa minhaa ta'kuluun.
80. Lan isih akeh maneh manfa'ate raja-

kaya mau kanggo butuhira kabeh, Ian sira
tunggangi kanggo nyukupake kabutuhan sa-
k:ne.,ing atinira, Ian sira wus padha dilulus-
ake nunggang ing arase rajakaya ana ing Walakum fiihaa manaafi"u wa litablu-
ghuu 'alaihaa haajatan fii shuduurikurn
dharatan, Ian ana ing prahu sira tunggangake wa 'alaihaa wa 'alal fulki tuhmaluun.
ana ing Segara. ~
81. Lan Allah meruhake Ayat tandha yek-

o d;.'t1!
~~~
1~1.-~~lr~·4~';o
~ -~~
.
...\1
tiNe marang sira kabeh. Ing wusana sira Wa yuriikum aayaatihii fa-ayyaa aa-
padha nyelaki Ayate Allah sing endi? yaatillaahi tunkiruun.
82. Apa wong-wong iku durung njajah

Negara, nuli padha andeleng nyatitekake
kapriye kawusanane wong-wong ing jaman
kuna, kancane luwih akeh katimbang karo
dheweke, kang saiki kafir, sarta luwih santosa
kakuwatane, apa dene padha anduweni tapak
tilas akeh ana ing Bumi. Ewa samono reka
daya kang wus padha ditindakake ora bisa Afalam yasiiruu fil ardhi fayanzhumu
nyukupi marang dheweke. kaifa kaana 'aaqibatul ladziina min
qablihim, kaanuu aktsara minhum wa
asyadda quwwataw wa aatsaaran fil
ardhi famaa aghnaa '".nhum maa kaanuu
yaksibuun.
940
83. Bareng wong-wong iku karawuhan para

UtusaNe sing nuduhake tandha yekti kang
pratela, padha bungah suka-suka, sabab saka
kapinterane, 879> ing kono nuli padha ka-
turunan pituwase siksa anggone padha mo-
yoki (ngremehake Agama).
Iman nalika siksa wus reka, ora piguna!
84. Bareng wong-wong iku sumurup siksa-

nIngsun, nuli padha ngucap: "Kula sadaya
sami pitados dhumateng Allah piyambak,
tuwin kula sadaya sami kafir dhateng brahala
ingkang sami kula sakuthokaken".
85. Imane wong-wong mau wus ora piguna!

jer wus padha weruh Neraka siksanlngsun
ana ngarepe, Iku wus dadi katamtuan pa-·
dataning Allah kang wus kalak on sinandhang-
ake marang para kawulaNe. Ana ing kono
wong-wong kafir padha kapitunan!
***)
879). Maksudipun bilih tiyang ingkang ngendel-endelaken ilmu tehnologi modem sapunika thok,
tanpa ngengeti ilmu-ilmu sosial sanesipun, sarta ilmu lingkunganing dumadinipun manungsa larJ
alam jagad raya, saestu badhe kuciwa ing tembe wingkingipun. Sabab sainggil-inggilipun peksi
blekok miber, tamtu badhe neba, wangsul ing blethokan malih! Makaten ibaratl.pun! Dene
mallawi dipun aturaken sarana rerakitan atur sanes. kados pamrayogi saking Prof. Albert
Einstein (ing kitab "Out of my later year): "By painful experience we have learnt that rational
thinking does not suffice to solve the problems of our sociallige. Penetrating research and keen
scientific, producing, on the one hand, inventions which liberated man from ixbausingting
physical labour, making his life easier and richer; but on other hand, introducing a grave
restlessness into his life, making him a slave to his technological environment, and - most
catrastrophic of all - creating the means for his own mass destruction. This, indeed, is a tragedy
of over whelming poignancy! (Kita sami sampun nyumerapi saking pengalaman pahit, bilih
pWm,u. rasiona! punika boten amumpuni ngrampungaken babagan panggesangan sosial manung-
sa. Penelitian ingkang dakik-dakik sarta ilmiyah ingkang hebat sampun sering sanget anjalari
kasangsaraning manungsa, ing sapehak manggih cara utawi paman~gih ingkang merdikakaken
manungsa saking makaryaaken badan ingkang awrat-awrat, nyebabaken enggal sugih Ian mayar;
kosok wangsuJipun inggih pamanggih wau nyebabaken manungsa sanget anggenipun tansah
melang-melang, manungsa dados batur tukon ing lingkungan tehnik, sarta ingkang langkung
sangsara malih, damel pirantos kangge ngrisak ageng-agengan sasamining titah. Inggih punika
satunggaling tragedi ingkang damel kekesing manah!).
Dados cetha sanget pikiran ingkang damel ilmu punika kedah dipun kontrol dening manah
(jiwa) ingkang ngestokaken piwu<:aling Agami, supados wonten timbang!pun kamakmuran ilmu
Ian iiwa, sana kamakmuran tehnik Ian a&ami, utawi kamakmuran material Ian seplritual!
Wallaahu a 'lam.
***). Katerangan ing ngandhap punika salugu nerangaken sawatawis intisari Ian interkorelasi (se-
sambetan rembag ingkang manunggil ing ancas tujuan) antawisipun surat Al MU'min kalayan
surat Fushshilat kirang langkung makaten:
1. Kakalihipun sami dene anerangaken sipat-sipatipun Kitab AI Quraan.
2. Tansah paring pepenget dhateng kafir Quraisy (Mekkah) ingkang tansah maiben Ian meng-
sahi Da'wah Islamiyah ingkang dipun asta dening Nabi Ian Rasul Panutup. Muhammad s.a.w.
Pramila manawi piwulang sae saking Agami Islam kagalih dereng cetha, kula aturi ingkang
kerep sering maos Kitab Tafsir Quraan! Mugi-mugi Gusti Allah paring Padhang penggalih-
ipun para sutrisna sadaya, amin!
941
Surat 41 FUSHSHILAT (KANG DIGAMBLANGAKE) Juz 24
FUSHSHILAT (KANG DIGAMBLANGAKE )

Tumuruning wahyu ana ing Mekkah, sawuse surat AI Mu'min

Maha Asih.
1. Haa Miim (Hamung ngarsa dalem Allah

piyambak kang Nupiksa maksude).
Haa Miirn.
2. Kitab Al Quraan iku kang tinurunake ~. ~ ·3't· '~-"It~· ~~ .!~ _

saka ngarsaNe Pangeran kang Maha Murah,
~~~~~~ ,..
Maha Asih. Tanziilum minar rahmaanir rahiirn.
J. Yail;u Kitab Suci Al Quraan kang

anerangakc Ayate Allah nganggo ba~;l 'Arab,
k,t1awan wijang, marang wong kang padha Kitaabun fushshilat aayaatuhuu !fur-
duwe pangerten. aanan 'arabiyyal Ii!faumiy ya'iamuun.
'I. Ambebungah marang wong Mu'min,

Ian ngdingake marang wong kafir, ananging
akeh-akehe wong iku, iya dhcwcke kuwi
padha malengos ora padll I a nggatekakc.
Ilasyiiraw wa Iladl.iiraa, fa-a'ratlha a,,-
t'arulmm fahum laa yasma'ulill.
5. Pangucape: "Manah kula punika pan-

cen wonten tutupipun, ncbihaken saking
timbalan panjenengan dhatcng kula, tuwin
J kuping kula ugi wonten sumpelipun, Ian

ing antawis kula kaliyan panjenengan wonten
aling-alingipun. Mila mangga panjenengan
Wa !faalUli !fllluUbunaa fii akinnatilll
tumindak piyambak, kula inggih tumindak
mimmaa tad'uunaa ilaihi wa fii aa-
piyambak-piyambak" . t1zaaninaa walJruw wamim baininaa wa
bainika hijaahun fa'mal innanaa 'aa-
miluun.
942
6. Muhammad, sira dhawuha!: "Aku iki

manungsa kaya sira kabeh, mung wae aku
diparingi wahyu, mungguh satemene Pange-
ranira iku Pangeran kang Suwiji. Sira padha
tumindaka, jujur ngestokake dhawuhe Ian
nyuwuna ngapura marang PanjenengaNe, Ian
Neraka Wail iku gadhangane wong kang Qui innamaa anaa basyarum mitslukum
padha musyrik. yuuhaa iJayya annamaa ilaahukum iJaa-
huw waahidun fastaqiimuu ilaihi was-
taghfiruuhu wa Wailul lil-musyrikiin.
7. Yaiku wong-wong kang ora padha

gel em aweh Zakat, Ian kafir maido marang
Alladziina laa yu'tlIunaz lIlakaata wa
Akherat. hum bil aakhirati Imm kaafiruun.
8. Sanyata wong-wong kang Mu'min, Ian

nindakake laku becik, wong-wong lku padha
pinaringan ganjaran kang tanpa pedhot!
Innal ladziina aamanuu wa 'amilwrh

shaalihaati lahum ajrun ghairu mam~
nuun.
'"\ Allah anitahake Lan~it Ian Bumi ana

ing pirang-pirang perlOde.
9. Muhammad, sira dhawuha: "Teka sira a.. ~ . . . -;:1~ • ~~ .....,J.~':'t1:. g

padha kafir marang Dzat kang nitahake "UO.J~tu-'-.S'~;.e>-,~ '}r..Ji3-\
Bumi sajerone rong dina,880)' sira padha
, "~II~ t~,,"'~~tZj"""~;I'
'-?V"~.)~ .)I~ ~c.!
';1'"
.~~.M.
nyekuthokake marang Allah". Allah kang
nitahake mangkono iku Dzat kang mangerani
sarta kang ngitik-itik 'Alam kabeh. o1l~~
• t.
-~ .
Qui a-innakum latakfuruuna billadzii
khalaqal ardha iii yaumaini wa taj-
'aluuna lahuu andaadaa, dzaalika rabbul
'aalamiin.
880). Wonten ayat punika katerangaken tumitahing Bumi kalih dinten (mangsa), dene wonten ayat
candhakipun, bakdanipun kalih dinten malih, dados sekawan dinten (mangsa); Jajeng GusU
Allah anyampurnakaken sarana wontenipun Redi, Angin, Latu, Hawa, Lepen, Tetanenan Ian
Sato-kewan (Flora & Fauna) supados dados rezekinipun para manungsa sadaya; makaten suraos-
ing ayat 9 - 12. Pramila saged kapendhet hikmah kawigatosanipun, inggih punika tumitahing
sadaya makhluk punika wonten periode·periodenipun. Makaten ugi ambangun Negara Ian
Bangsa ing sadaya gatranipun (sosial, budaya, ekonomi, politik, militer, agami) punika kedah
wonten wragadipun milyunan sarta ambektahaken tiyang ahli kathah sanget,!/lIci. kedah wonten
pimpinan ingkang jejeripun dados meneier, ingkang manunggalaken komandho sarta kuwaos
Ian wenang nitipriksa hasil-hasilipun pembangnnan. Periode satunggal dhateng Period\! sambet-
ipun kedah wonten koordinasi, integrasi, sinkronisas; Ian harmonisasi. Kenging punapa kedah
makaten? Supados boten wonten barang muspra, boten wonten barang satunggal ingkang eecer,
lan paedah manfangatipun saged murakabi. Maltaten dhuh para maos, manawi kita manungsa
purun nala!'-nalar tumitahing 'Alam Jagad Raya, saestu ageng sanget manfangatipun, lan insaf
kita bilih taksih kathah ingkang dereng kabikak dening ilmu tehnologi modem wewadosipun
'Alam peparingipun Allah ingkang murbeng Jagad.
943
10. PanjenengaNe wus andokokake Gu-

nung gedhe-gedhe ana ing Bumi, tumancep
kukuh ing dhuwure, Ian paring kabecikan
akeh ana ing Bumi, Ian namtokake rezeki-
rezekiNe ana ing sajeroning pat;ang mangsa,
kalawan sampurna, jodho tumrap wong kang
merlokake. Wa ja'ala IOOaa rawaasiya min fauqihaa
wa baaraka IOOaa wa qaddara fiihaa
aqwaatahaa iIi arba'ati ayyaam, sawaa-
al lissaa-iIiin.
11. PanjenengaNe nuli nedya anitahake ~'jl.ij~~~;~tjt~~ .1J

Langit, Langit mau sakawit isih awujud
kukus (kebul), PanjenengaNe nuli paring ~Gf~j,~~§~J.I'~t v,9Ji)
dhawuh marang Langit Ian Bumi: "Sira
sakaloron padha ngestokna sarana manut
utawa sarana kapeksa". Sakarone padha
matur: "Kula ngestokaken dhawun kalayan Tsummas tawaa iIas samaa-i wahiya
ta'at (manut)". dukhaanun faqaala lahaa wa liI-ardhi'
tiyaa thau'an au karban, qaalataa atai-
naa thaa-i'iin.
12. Nuli PanjenengaNe mutus nitahake

Langit pitung sap ana sajeroning rong dina,
sana paring Wahyu pituduHe marang saben-
saben Langit mau. Lan Ingsun wus maesi
Langiting Donya kalawan Lintang-lintang
kaya dene darner minangka pangreksa! Kaya
mangkono mau wus dadi papasthining Allah
Dzat kang Maha Mu\ya tur Maha Wikan!
Faqadhaahunna sab'a samaawaatin iIi
yaumaini wa auhaa iIi !rulli samaa-in
amrahaa, wa zayyannas samaa-ad dunyaa
bimashaabiiha wa hifzhaa, dzaalika taq-
diirol 'aziiziI 'aliim.
Pepeling tumrap wong Quraisy Mekkah

bab lelakone kaum 'Aad ian kaum
Tsamud.
13. Manawa wong iku padha malengos,

sira dhawuha: "Aku ngelingake ing sira
kabeh kadadeyan petak jeritane Malaikat
Jibril yaiku siksa, kaya siksane kaum 'Aad
Ian Tsamud. Fa-in a'radhuu faqul andzartukum shaa'
'iqatam mitsli\ shaa'iqati 'aadiw wa
tsamuud.
944
14. Yaiku nalika padha karawuhan para

Utusan kang aweh pitutur saka ngareo l~n
burine, tembunge: "Sira aja padha nyembah
kajaba marang Allah piyambak!". Wangsu-
lane: "Manawi Pangeran kula angersakaken,
tamtu Panjenenganipun anurunaken Malaikat
kadadosaken Utusan. Saestunipun kula sa-
daya punika sami kafir, kafir dhateng pe- Idz jaa-athumur rusulu mim baini
ngaken panjenengan dados Utusan punika!". aidiihim wamin khalfihim allaa ta'-
buduu ilIallaah, qaaluu lau syaa-a rab-
bunaa la-anzala malaa-ikatan fa-innaa
bimaa ursiltum bihii kaafiruun.
15. Dene kaum 'Aad iku padha gumedhe

ana ing Bumi tanpa nganggo bener~ Ian
padha ngucap: "Sapa kang luwih kuwat
'1gungkuli aku kabeh?". Apa wong-wong
iku ora sumurup manawa Allah kang anitah-
ake dheweke iku kang luwih kuwat, tImm-
bang dheweke, Ian wong-wong iku padha
angas marang Ayat-ayatlngsun.
Fa-ammaa 'aadun fastak.haiuu fiI ardhi

bighairil haqqi wa qaaluu man asyaddu
minnaa quwwah, awalam yarau annal=
laahal ladzii khalaqahum huwa asyaddu
minburn quwwah, wa kaanuu bi-aa-
yaatinaa yajhaduun.
16. Ingsun banjur angutus angin tufan

marang kaum 'Aad, niup te1jerusan sajerone
sawatara dina, dheweke padha Ingsun icip-
a¥ siksa kang ngesorake ana ing panguripan
Donya. Lan temen siksa Akherat iku luwih
anggone ngesorake, Ian dheweke ora padha
tinulungan! Fa-arsalnaa 'alaihim riihan sharsharan iii
ayyaamin nahisaatil Iinudziiqahum 'a-
dzaabal khizyi fd hayaatid dunyaa,
wa la'adzFul aakhirati' akhzaa wahum
laa YUnsh~n.
945
Surat 41 FUSHSfIlLAT (KANG DIGAMBLANGAKE ) Juz 24
17. Dene kaum Tsam~d~ wus Ingsun pa-

ringi pituduh, ing wusana padha dhemen
wuta atine, ora dhemen pituduhIngsun, mu-
Iane padha Ingsun patrapi siksa kang nginak-
ake, yaiku kalawan petak panjerite Malaikat
Jibril, jalaran saka polahe kang wus padha
dilakoni.
Wa ammaa tsamuudu fahadainaahum
fastahabbul 'amaa 'alai hudaa fa-akha-
dzahum shaa'iqatul 'adzaabil huuni bi-
maa kaanuu yaksibuun.
18. Lan Ingsun nylametake marang wong-

wong kang padha iman, Ian padha wedi
(bekti) marang Allah.
Wa najjainal ladziina aamanuu wa
kaanuu yattaquun.
Saben anggotane awak bakal dadi

saksi ing Akherat, apa lakune ing
Donya biyen.
19. Lan elinga! ing besuk dina Qiyamat

nalikane para satrune Allah digiring menyang
Neraka, pepanthan kang ngarep dhewe di-
endheg ngenteni pepanthan sing ana ing
buri, Wa yauma yuhsyaru a'daa-ullaahi ilan
naari {ahum yuuza'uun.
20. Nganti yen wus padha tekan ing Ne-

raka, tumuli pangtungune, pandelenge., Ian
kulite padha nekseni 'amal apa bae kang
wus padha dilakoni.
Hattaa idzaa 1IIaa jaa-uuhaa syahida
'alaihim sam'uhum wa abshaaruhum
wajuluuduhum bimaa kaanuu ya'-
maluun.
Surat 41 FUSHSHILAT (KANG DIGAMBLANGAKE ) Juz 24
21. Wong mau ngucap marang kulite dhe-

we: "Kena apa kowe padha nekseni marang
awakku?". Kulite mangsuli: "Aku wus di-
paringi bisa guneman dening Allah, Allah
kuwasa paring pangucap marang sakabehe
barang,- Ian l'anjenengaNe Allah iku kang
wus nitahakt: sira kab('h wiwit wiwitan, Ian
mung marilr.g Ngarsane, sira bakal padha Wa qaaIuu Iijuluudihim lima syahid-
disl)wanake" " tum 'alainaa, qaaluu anthaqanal-laahul
Iadzii anthaqa kulla syBi-un wahuwa
khalaqakum awwala marratiw wa ilaihi
turja'uun.
22. He manungsa, sira ora bisa singidan

murih ora sineksenan denfug pangrungunira,
~~Q~~~~~!r~j.'"
pandelengira, Ian kulitira dhewe, katandha &f1;i~'c,§.~P~~§.);13~t.;., \;
sira· wus padha ngira manawa Allah ora
Nguningani sakehing tindak kang padha sUa o ~t!lSl~$at
·lakoni.
Wamaa kuntum tastatiruuna ay-yasybada
'alaikum sam'ukum walaa abahaarukum
walaa juluudukum walaakin zJw.umtum
annallaaha laa ya'lamu katsiiram mim~
maa ta'maluun.
23. Panyananira marang Pangeranira kang

mangkono iku, dadi ngrusakake awak~l.·a
dhewe, satemah sira kabeh dadi golcugane
wong kang padha kapitunan.
Wa dzaalikum zhannukumul ladzii zha-
nantum birabbikum ardaakum fa-ash-
bahtum minal khaasiriin.
24. Manawa ahli Neraka iku padha betah

ana ing siksa, pancen Neraka iku dadi pang-
~~~~$JfJur;~~g.."
gonane, dene manawa padha golek karidha- oGJ=..:it~;£~
ning Allah, mangka ora bisa kelakori oleh
karidhan. Fa-iy yashbiruu flll1lUlllnl matswallahum
wa-iy yasta'tibuu famaa hum minal
/ mu'tabiin.
947
Surat 41 FUSHSHILAT (KANG DlGAMBLANGAKE ) Juz 24
25. Dheweke wus Ingsun kantheni para

kancane, kancane mau banjur padha ngreng-
ga dheweke dadi nyawang becik. apa .kang
ana ing sangarepe Ian burine, Ian tetep
papesthening siksa marang wong-wong mau,
kaya dene kang wus kalakon, marang ummat
kang wus kapungkur, saka bangsaning jin
Ian manungsa. Temen dheweke iku wong-
Wa qayyadhnaa lahum quranaa-a fazay-
wong kang padha kapitunan. yanuu lahum maa baina aidiihim wamaa
khalfahum wa hOlqqa 'alaihimul qaulu
iii umamin qad khatat min qablihlm
minal jinni wal insi, innahum kaanuu
khaasiriin.
Piwalesing Allah marang wong kafir, 9i;jjtt~i4J.r.;: :(;,r;~~~t J~-, ~T'\

. Ian paring ganjal'M marang wong
Mu'min. oG~';~~~G
26. Wong-wongkafir padha ngucap: "Sira Wa qaalal ladziina kafaruu laa tasma'uu
y aja padha anggatekake Quraan iki! padha Iihaadzal qur-aani wal ghaufiihi la-
'allakum taghlihuun.
gawenen gidhuh bae: 881) mbokmanawa sira
malah bisa oleh kamenangan".
27. Yekti Ingsu" bakal ngicipake siksa

kang abot marang wong-wong kang padha
kafir, sarta Ingsun wales ngamale ala, kang
wus padha katindakake.
Fldanudziiqannal ladziina kafamu 'a-
dzaaban syadiidaw wa lanajziyannahum
aswa-alladzii kaanuu ya'maluun.
28. Kang mangkono iku wawalese para

mungsuhe Allah, padha dibubuhi Neraka,
padha manggon tetep ana ing kono, minang-
ka dadi piwalese anggone padha angas (ing-
kar) marang Ayat-ayat(ngsun. Dzaalika jazaa-u a'daa-illaahin naam
lahum fIihaa daaml khuldi jazaa-am
hirnaa kaanuu bi-aayaatinaa yajhaduun.
881). MabudlPun tiyang kafir. manawi Q.AraaD dipun waos. supados diPWl damel Jddhuh. .;Upados.
II1,lpados Da 'wah Islam suftlm; lajeng a,Jaranipun tiyang kafir menan.. .
948
Surat 41 FUSHSHILAT( KANG DIGAMBLANGAKE) Juz 24
29. Wong-wong kafir ana ing Neraka padha (;!:! ~Gt~t\S;~sr;~Gt~tj~-,-",

matur: "Dhuh J;>angeran kula, mugi paduka
nedahaken ing. kula kalih golongan saking ~t~~r~~j~~t~,
jin Ian manungsa ingkang sam pun nyasaraken
kula, badhe kula icak-icak ing sangandhaping o~~::jt~~~
dlamakan kula, supados kalebet tetiyang
ingkang sami asor".
Wa qaalal ladziina kafaruu rabbanaa
arinal ladziina adhallaanaa minal jinni
wal insi naj'alhumaa tabta aqdaaminaa
liyakuunaa minal asfaliin.
30. Satemene wong-wong kang padha ngu-

cap: "Pangeran kula punika Allah", ing
sabanjure padha gelem tumindak jejeg, ing
kono para Malaikat tumurun, tembunge:
"Sampeyan sam pun sumelang, tuwin sam pun
sisah, kula aturi bingah kemawon wonten
ing Suwarga ingkang sam pun kagadhangaken
Innalladziina qaaluu rabbunallaahu tsum-
dhumateng sampeyan". 882) mastaqaamuu tatanazzalu 'alaihimul ma-
laa-ikatu allaa takhaafuu walaa tabzanuu
wa absyiruu bil jannatil latii kuntum
tuu'aduun.
31. Tembu.nge para Malaikat: "Kula sadaya

minangka mitra panjenengan wonten ing
Donya ngriki Ian wonten ing Akherat. Won-
ten ing Suwarga punapa ingkang dados
pepenginan manah panjenengan sam pun cu-
mawis, saha punapa panyuwun panjenengan
badhe kaleksanan. Nahnu aUliyaa-ukum fil hayaatid dunyaa
wa fil aakhirati wa lakum fiihaa maa
tasytahii anfusukum wa lakum frlhaa
maa tadda'uun.
882) Pangayubagyanipun para Malaikat punika darnel bingahipun tiyang calon pendhudhuk Suwarga,
sami kaucapaken wonten ing 'a1am kubur sasampunipun para sadherek ingkang nglayat
(ta'ziyah) dumugi pasarean sami wangsul. Pramila dipun utamekaken (sunnat) sabakdanipun
jenazah dipun kubur, lajeng sesarengan dipun dongaken: "Dhuh Gusti Allah! Mugi-mugi sa-
dherek kita a1marhum (almarhumah) punika katampia sadaya amal shalihipun, dipun apuntena
sadaya dosa kaiepatanipun, Ian dipun paringana tetep iman, saoar, Ian tawakkal sadaya ahli
warisipun, amin, amin, Ya Robbal 'aalamin!" Makaten ugi para Malaikat sami andongaken,
kados ingkang kaweca mg ayat 31 - 32. Sumonggo para sutrisna, swawi sami anetepana syari'at
.Is1am, insya Allah dumugi ing jaman Kalanggengan (Qiyamat), tetep kita sami dados golongan-
ipun Ummat Muhammad s.a.w. ingkang sami karidhan ing ngarsa dalem Allah SWT.
949
Surat 41 . FUSHSHILAT (KANG DIGAMBLANGAKE) Juz 24
32. Minangka sugata panjenengan saking

ngarsa dalem Allah, Dzat ingkang Rena
paring pangaksama tur Maha Asih". Nuzulam min ghafuurir rahiim.
Quraan iku pituduh Ian tamba.

33. Sapa ta wong kang luwih becik gune-
me katimbang karo wong kang ajak-ajak
netepi Agamane Allah, tur dheweke dhewe
hiya gelem nindakake laku becik mau, Ian
Waman ahsanu qaulam mimman da'aa
ngucap: "Satemenc aku iki golongane wong
i1allaahi wa 'amila shaalihaw wa qaala
kang sumarah"? innanii minal muslimiin.
34. Becik karo ala iku ora padha! Muham-

mad, sira nulaka kang ala iku nganggo cara
kang luwih becik. Manawa kaya mangkono
kahananira, satemah wong kang maune
mungsuh karo sira, satemah banjur dadi kaya
dene sedulur kang sinara wedi! 883)
Walaa tastawil hasanatu walas-sayyi-atu
idfa' billatii hiya ahsanu fa-idzal ladzii
bainaka wa bainahuu 'adaawatun ka-
annahuu waliyyun hamiim.
35. Sifat-sifat kang utama kasebut, ora di-

paringake kajaba marang wong kang padha
sabar, Ian ora diparingake kajaba marang
wong kang anduweni kabegjan bebuden kang
agung! Wamaa yulaqqaahaa iIIal ladziina shaba-
ruu wamaa yulaqqaahaa illaa dzuu
hazhzhin 'azhiim.
883) Tumindak kasaenan punika warni-warni, sarana bandha bau, Ian pikir, sadaya dados amal shaleh
wonten ngarsaning Allah ian masyarakat. Makaten ugi tumindak awon. rramila sami-sami
tumindak. mbok inggiha tumindak sae m'.lgi dipun tandhingana tumindak ingkang langkung sae,
Ian tumindak awon. dipun tandhingana tumindak ingkang sae sana sarana cara ingkang sae.
Manawi makaten, mangke mengsah, saged ambalik darlos mitra ingkang sinarawedi! Inggih
tiyang ingkang watak makaten punika, ingkang kagungan beOuden Iuhur, bebudenJpun para
priyagung utawi watak wantuning Pemimpin. Punapa ta bebudenIuhur punika? Ngendikanipun
saudara wredha = Kang aran bebuden luhur = dudu pangkat dudu ngeImi, sarta dudu kepinter-
an, Ian dudu para winasis, tuwin dudu kesugihan; ngemungna sucining ati.
950
Surat 41 FUSHSHILAT (KANG DIGAMBLANGAKE )' Juz 24
36. Muhammad, samangsa ana syetan kang

mlesetake (ngreridhu) ing sira, sira banjur
nyuwuna reksa ing Allah, sanyata Panjeneng-
aNe iku kang Maha Miarsa tur kang Maha
Uninga! Wa immaayanzaghannaka minasy syai-
thaani na7.ghun fasta'idz billaah, inna-
hUll huwas samii'ul 'aliim.
37. Saweneh saka tandha yekti Panguwasa-

ning Pangeran. yaiku gilir gumantine wayah
bengi Ian rahina. ubenganing Surya Ian Can-
dra. Sira kabeh aja padha sujud marang Surya
utawa sujud maranl Candra, ngemungna su-
jud marang ngarsa dalem Allah piyambak!
Dzat kang wus anitahake Surya Ian Candra Wamin aayaatihillailu wannahaaru wasy-
mau, iku manawa pancen sira ngawula ma- syamsu wal qamaru, laa tasyjuduu lisy-
rang PanjenengaNe Allah! syamsi walaa iii qamari was-juduu
lilIaah, iI ladzii khalaqahunna in kun-
tum iyyaahu ta 'buduun.
38. Manawa wong-wong iku padha gu-

medhe, ora sujud marang ngarsa dalem Al-
lah, mangka mangertia para Malaikat kang
sowan ana ngars,ming Pangeranira padha
maha nucekake ing PanjenengaNe saben Fa-inistakbaruu falladziina 'inda' rabbika
wayah rina Ian wengi, sarta ora padha bosen! yusabbihuuna lahuu billaili wannahaari
wahum laa yas-amuun.
39. Saweneh saka tandha yekti Panguwasa-

ning Pangeran, yaiku sira sumurup Bumi iki
men eng, sabanjure Ingsun nurunake banyu
ana ing Bumi iki, Bumi mau nuli obah sarta
banjur mongkrok. Sanyata Dzat kang wus
nguripi Bumi iku bakal nguripake uga wong-
Wamin aayaatihii annaka taral ardha
wong kang wus padha mati! Sanyata Panje- khaasyi'atan fa-idzaa anzalnaa 'a1aihal
nengaNe iku Kuwasa ingatase kabeh barang. maa-ahtazzat wa rabat, innalladzii ahyaa-
haa lamuhyil mautaa, innahuu 'a1aa
40. Satemene wong-wong kang mlenceng-

ake Ayat-AyatIngsun, wong iku ora padha
kasamaran ing Panjenenganlngsun. Becik
endi wong kang kacemplungake ing Neraka,
karo wong kang sowan ing ngarsane Allah
besuk dina Qiyamat kalawan aman sinanto-
sakake? "Sira padha 'amala sakarepira! sa-
nyata PanjenengaNe Allah iku Priksa ing ka-
beh barang kang padha sira tindakake!"
951
Jnnal ladziina yulhiduuna ill aayaatinaa

Iaa yakhfuuna 'alainaa, afamay yulqaa
finnaan khairun am-may ya'tii aaminay
yaumal qiyaamati, i'maluu maa syi'-
tum innahuu bimaa ta'maluuna bashiir.
41. Sanyata wong-wong kang ngafiri ma-

ido ing Quraan kang wus nekani marang
wong iku, mangka piwalese wus ana ing
PanguwasaNe Allah, Ian satemene Al Quraan
iku yekti Kitab kang Mulya. Jnnal ladziina kafaruu bidzdzikri lammaa
jaa-ahum, wa innahuu lakitaabun 'aziiz.
42. Barang kang batal iku ora bisa nekani J,'

.. "
.
~.~ ~'" ~s: "'f: J.k~td'~"~''/~
'..... ~ ,-,,, •• "~~ "". 7:::l ..
~-t.,.
:./ marang Quraan saka ing ngarep utawa buri,
\ Quraan iku tinurunake: terang saka ngarsa ~ • ....... "~"'"
~
o ~ ..... ~ ••.., ~
J;. ....
H,J:-'
\,. dalem Dzat kang Maha Wicaksana tur Maha
Pinuji! Laa ya'tiihil baathilu mim baini ya-
daihi walaa min khalfihii tanziilum
min hakiimin hamiid. .
43. Muhammad, ora didhawuhake marang }.~~J.!;',-!J:i~~jt~j~~_tf

",. 7' ~
.." .. ." ••~
sira kajaba apa kang wus didhawuhake ma-
rang para Rasul sadurungira. Sa.nyata Pange- o .' It r~ ,'-"" /. ~,., ·J.1~''''''' t
ranira iku Kagungan pangaksama Ian Kagu- ~ ~~-'.)-'~~-'w ~.J'-.:.l.....
ngan siksa kang nglarani. Maa yuqaalu laka iIlaa maa qad qiila
Iirrusuli min qablik, inna rabbaka ladzuu
maghdiratiw wa dzuu 'iqaabin aliim.
44. Saupama Al Quraan iku Ingsun turun-

ake nganggo basa 'Ajam, yaiku liyane basa
'Arab, yekti wong-wong iku padha ngucap:
"Lab, mbok hiya Quraan iku Ayat-Ayate ka-
turunake digawe kang wijang (kang digam-
blangake). Apa hiya Quraane tembung
,Ajam. Ian Nabine kang ngampil bangsa
'Arab!?" Dhawuha sira Muhammad: "Qur-
aane iku pituduh Ian kang bisa marasake
marang wong Mu 'min". Dene wong kang
padha ora iman, iku kupinge ana tutupe, Walau ja'a1naahu qur-aanan a'jamiyyal
Jan Quraan iku marakake wuta marang atine laqaaluu Iaulaa fushshilat aayaatuhuu
si kafir. Wong kang mangkono mau kaya
a-a'jamiyyuw wa 'arabiyyun qui huwa
lilIadziina aamanuu hudaw wa syi-
dene wong kang diundang saka panggonan faa-un, walladziina Iaa yu'minuuna ill
kang adoh !" . aadzaanihim waqruw wahuwa 'alaihim
'ammaa, ulaa-ika yunaaduuna mim ma-
wnim ba'iid.
952
Surat 41 FUSHSHILAT (KANG DIGAMBLANGAKE ) Juz 24
45. Lan temen Ingsun wus paring Kita.l>

Taurat marang Musa, ing wusana banjur pa-
dha dibalenjani dening kaume Musa, upama
dhawuhing Pangeranira ora wus luwih dhisik
kadhawuhake, yekti wong-wong iku wus
padha dirampungi! Dheweke tansah padha
mamang tur andadekake kabingungane wong Walaqad aatainaa muusa! kitaaba fakh-
akeh. tolna mM wa laulaa kaIimaton sabaqat
mir-rabbika laqudhiya. bainahum, wa
innahum lam syakkim minhu muriib .
46. Sing sapa nindakake laku becik, iku .. ~;r"""""'t :...... cI.,r.tir,.l~
,.\0001 ~-' I 7~~""-
1 ~ ...~-t'
.
;;"
H
migunani awake dhewe, Ian sing sapa nindak- ~
ake laku ala, uga m:ilarati miuang awake o~ ~~.~' ~~.~

. ;N;' 7'4'~ ...
,I;) .J
dhewe, Ian Pangeranira iku ora nganiaya
marang para kawulaNe. Man 'amRa shaalihan falinafsihii waman
asaa-a fa'alaihaa, wamaa ,rabbuka bi- •
zhallaamillil'abiid.
JUZ 25
'"
_ 1ft: ~'!~~ .... hd~~t~j"".1 ~t-~V

47. Marang ngarsaning Allah piykbak ~~~~ .J,. " ~ .... .;;~
~f~J;t~Jf~~~~~ .
bali ing pangertilyane dina Qiyamat, Ian ora
ana uwoh kang metu saka angkupe, Ian ora
ana wong wadon ~ang ngandheg utawa ngla-
hirake bayi, kajaba mesthi kalaw,an Panga-
tAti~·L'~:.-:'1~..\~"'·"''''j,.d
~ __ ~~ • . ,H7
L.~
"....-Y...J~~J..
wikaNe. lng besuk dina Qiyamat, Allah karsa
andangu marang wong-wong kafir: "Endi
0
0 '#"7""~ ~ tt.~~~'~~i
:' ~,,) ~
,..
ill'
brahala kang dianggep sakuthonIngsun?"
Wong-wong mau padha matur: "Kula sadaya Daihi yuraddu 'ilmus saa'ati wamaa
takhruju min tsamaraatim min akmaa-
sami waleh dhumateng Paduka, saJ?unika mihaa wamaa tahmilu min untsaa wa,
kula boten gadhah saksi ingkang ngleresaken laa tadha'u iIIaa bi'ilntihii, wa ymJDa
dhateng anggep panganggep kula punika". yunaadiihim aina syurakaa-ii. qaaluu
eadzannaaka maa minnaa min syahiid.
48. Brahala kang padha disembah wong

iku nalika ana ing Donya banjur ilang saka:
pangarep-arepe, Ian manawa
dheweke wus ora bisa saka s~a.
Wa dhlJ!la 'anhum maa kaanuu yad-
'uuna mm qablu wa zhannuu maa lahum
mim mahfish.
953
Surat 41 FUSHSHILAT ( KANG DlGAMBLANGAKE )" Juz 24
49. Manungsa ora duwe bosen nyuwun Laa yas-amul insaanu min du'aa-iI
marang kang Nguningani tumrap awake ma- khairi wa-im massahusy syarru faya-
rang Pangerane, ananging mangertia manawa uuson qanuuth.
dhewekAena coba, banjur nglokro tur apes
atine!
50. Lan manawa dheweke Ingsun paringi

rahmat terang saka ngarsanlngsun, sawuse
kena coba, yekti banjur ngucap: "Kani'mat-
an il<.i wus bener dadi duwekku, aku ora
nyana dina Qiyamat jebul ngadeg temenan.
Lan samungguha kalakon aku disowanake
'"
marang ngarsa dalem Pangeranku, mesthi
'
aku bakal kaparingan ganjaran kang luwih

becik maneh ana ing ngarsaNe". Pangandi- k:~
0" .....
kaNe Allah: "Yekti Ingsun bakal anjlentreh- Wala·in adzaqnaahu rahmatam minnaa
ake marang wong kang kafir, apa wahe 'amal mim ba'di dharraa-a massat-hu laya-
\ f kang wus padha dirindakake, Ian banjur Ing- quulanna haadzaa Iii wamaa azhunnus
v saa'ata qaa-imataw wala-ir ruji'tu ilaa
sun icipake siksa kang abot. '
rabbii inna Iii 'indahuu lalhusnaa, fala-
nunabbi-annaI Iadziina kafaruu bimaa
'amiluu walanudziiqannahum min 'a-
dzaabin ghaliizh.
51. Lan manawa Ingsun amaringi ni'mat

marang manungsa, dheweke banjur minger
.sak-Iambunge, emoh syukur! Lan mbareng
wong mau kena co6a, banjur ngaturake do'a
panyuwun sing wama-wama! Wa-idzaa an'amnaa 'alai insaani a'radha
wana-aa bijaanibihii wa-idzaa massahusy
syarru fadzuu du'aa-in 'ariidh.
')':'~'~"~ • • .... r~· t 't'///t if

52. Muhammad, vsira dhawuha: "Kapriye t'.>&' ....,;wt~~\.:JO c.:.1,..~~.) VI -~,
panemunira, sarehne Quraan iku terang saka
ngarsa dalem Allah, teka sira padha kafirl o
~~ . . iJ~~ j,:::t~l;.-
• /r_~ . ' / ' ." ./ ~
anggorohake! Sapa ta wong kang lU'Yih
Qui ara-aitum in-kaana min 'indillaahi
sasar ngungkuli karo wong kang nyulayani tsumma kafartum bihii man adhallu
Allah, nganti adoh saka kabeneran! mimman huwa fii syiqaaqim ba'iid.
53. Ingsun bakal meruhake tandha yekti-

nIngsun ana ing ngendi-endi jajaJaan pinggir-
954
--------------------~.-~ .. ~
ing Langit, 884) Ian ana ing awake dhewe, Sanuriihim aayaatinaa fil aafaaqi wa fii
sahingga bisa terang yen Quraan iku nyata anfusihim hattaa yatabayyana lahum
bener diturunake saka ngarsaning Allah. annahul haqqu, awalam yakfi birabbika
Apa kanggo wong-wong iku durung cukup annahuu 'a1aa kulli syai-in syahiid.
marang Pangeranira, ing bab kabeneranira
Muhammad! Satemene PanjenengaNe tansah
nyekseni ing sakabehing barang.
54. Dieling! satemene wong-wong iku tan-

sah mamang anggone bakal sowan marang
ngarsaning Pangerane, Ian dieling! sanyata
PanjenengaNe iku nglimputi ing sakabehing
barang! AIaa innahum iii miryatim mil-liqaa-i
***). rabbihiin, aIaa innahuu bikulli syai-im
muhiith.
884) Tumuruning ayat punika ing wiwitanipun Islam sumiyar ing Mekkah ing tahun 612 MasehL
Ingkang rumiyin piyambak Islam, inggih Kanjeng Nabi Muhammad s.a.w.,lajeng ingkang garwa
Khadijah r.a., lajeng Sekabat Abu Baku Ash - Shiddiq r.a., Iajeng generasi mudha Sekabat
'Ali bin Abu Thallb Ian Sekabat 'Ustman bin Affan r.a. sarta Sekabat Bilal bin Rabah r.a.,
Sekabat Hamzah bin 'Abdul Muthallb r.a. Ian sanes-sanesipun. Sabakdanipun Hijrah ing
Madinah, Islam tambah wiyer teba sumiyaripun, dumugi ing sapunika ummat Islam saking
Bangsa-Bangsa saindhenging Bawana boten kirang saking 850.000.000 tiyang Islam, saking
jumlah punika 129.200.000 ummat Islam Bangsa Indonesia (Statistik tahun 1972).
***) Manawi kapanggalih sawatawis intisari Ian interkorelasi (sasambetan manunggiling ancas Ian
tujuan) antawis kakalihipun surat Fushshilat lan surat Asy Syuura kirang langkung makaten:
Wonten ing surat Asy Syuura langkung kathah katerangan bab dalil-dalil wontenipun Allah SWT
sarana bukti-bukti kadadosaning 'Alam Jagad. Raya, ing mulabukanipun, isen-isenipun, sarta
sadaya kabetahaning manungsa sarta llngkunganipun. Katerangan pokok-pokok punika angrem-
baka andadosak.en manungsa marsudi kasampumaning gesang lahiriyah sarta gesang ruhaniyah-
ipun dados ilmu ingkang mawami-wami, kados ingkang sapunika ngrembaka wonten ing Pa-
wiyatan-Pawiyatan Luhur Ian Laboratorium-Laboratorium ing sadaya Negari. Nanginl kekalih-
ipun pancen sami-sami anerangaken bab Pokok-Pokok Piwulang Agami Flthrah utawi Agami
Islam. Sumangga para sutrisna kula aturi wongsal-wangsUl anllenipun D)'Uraoa!
955
Surat 42 ASY SYUURA (MUSAWARAH) Juz 25
ASY SYUURA (MUSYAWARAH)

Tumuruning wahyu ana ing Mekkah, kajaba ayat 23,24,25 Ian 27
kawahyokake ana ing Madinah. Tumurun sawuse surat Fushshilat.

Maha Asih.
1. Haa Miim.
8aa Miim •
..........
2 .. 'Ain Siin Qaaf (Hamung ngarsa dalem o~-r
Allah kangNupiksa apa maksude)
'Ain Siin Qaaf.
3. Kaya mangkono iku Allah kang Maha

Mulya, tur Maha Wicaksana, paring wahyu
marang sira, Ian marang para Rasul sadurung-
Ira.
Kadzaalika yuhyii ilaika wa'ilal ladziina
min qablikallaahul 'aziizul hakiim.
4. KagungaNe Allah apa wae sing ana ing

Langit Ian Bumi saisen-isene, ian Panjeneng-
aNe iku Maha Luhur, tur Maha Agung.
Lahuu maa fis·samaawaati wamaa fil

ardhi, wa huwal 'a1iyyul 'azhiim.
Para Malaikat nyuwunake pangaksarna
ing ngarsa dalern Allah kanggo rna-
nungsa ing Bumi.
5. Meh bae Langit padha pecah saka arah
kang dhuwur dhewe, ian para Maiaikat pa-
dha maha nucekake PangeraNc kanthi me-
muji, Ian padha nyuwunake pangaksltma
956
dcisane wong-wong Bumi kene . 885) Dieting! Takaadus samaawaatu yatafaththama

satemene Allah iku kang Rena paring pa- min fauqihinna wal-malaa-ikatu yusabbi-
huuna bihamdi rabbihim wa yastagh-
ngaksama tur kang Maha Asih. fJn.luna liman fil ardh, alaa innallaaha
huwal ghaiuurur rahiim.
6. Lan wong-wong kang milih ngalap ke- !·~~t;r;.'ia:,1.,

.. ,.~ l,....'" ~~~tc:i.~
~!5-'\
kasih marang liyane Allah, iku Allah piyam-
,.~~(~ ,'::1t;" ~~
bak kang ngreksa, ngawasake! Ian sira Muh- o~~\~- '" _
ammad, ora dipasrahi supaya ngreksa marang
wong iku kabeh. Walladziinat takhadzuu min duunihii
auliyaa-allaahu hafiizhun 'alaihim, wa-
maa anta 'alaihim biwakiil.
AI Quraan iku pepe1ing kang universal

kanggo manungsa saJagadrat.
7. Kaya mangkono uga Ingsun paring
wahyu marang sira Muhammad, Quraan
nganggo bas a 'Arab, supaya sira anggo nge-
lingake wong-wong Mekkah, Ian wong kang
ana ing sakiwa tengene, Ian supaya sira nge-
lingake para manungsa ing dina Qiyamat
kang wus ora ragu-ragu maneh. Sapantha ma- Wa kadzaalika auhainaa ilaika qur-
nungsa bakal lumebu ing Suwarga, Ian sa- aanan 'arabiyyal litundzira ummal quraa
pantha liyane bakal kacemplungake Neraka waman haulahaa wa tundzira yaumal
jam'i laa raiba fiih, fariiqun fil jannati
Sa'ir. wa fariiqun fis-sa'iir.
8. Upama dadi kaparenging karsaNe Al-

lah, mesthi PanjenengaNe andadekake wong-
wong iku ummat sagolongan, ananging Allah
nglebokake wong kang dikarsakake ana ing
ramaTe. Dene wong-wong kang nganiaya iku
ora ana kang ngasihi Ian ora ana kang nu-
lungi. Walau syaa-allaahu laja'alahum umma-
tuw waahidataw walaakiy yud-khilu
may-yasyaa-u ill rahmatih, wadhdhaa-
limuuna maa lahum miw-waliyyiw walaa
nashiir.
885) Makaten para Malaikat sami memuji ing Allah sarta nyuwunaken pangapunten !tangge para
manungsa ing Bumi; inggih punika tiyang ingkang sami gadhah kapitadosan bilih "Allah punika
kagungan putra-putra". meh-meh musyrik ingkang makaten wau badhe mecahaken Langit-
Langit sabab boten kuwawi mireng kamusyrikan makaten wau, ing mangka boten babar pisano
"Gusti Allah punika Maha Suwiji. Allah ingkang dipun betahaken sadaya utah. Allah boten
peputra lan boten pinutrakaken!", makaten surat Ikhlas ayat: 1 - 3.
957
Surat 42 ASY SYUURA (MUSAWARAH~ Juz 25
9. Utawa apa dheweke padha kumudu

milih ngalap kekasih saliyane Allah, ing
mangka Allah !ku kang wajib dialap kekasih.
Lan PanjenengaNe bakal nguripake kang
mati, Ian hiya PanjenengaNe iku Kuwasa ing Amittakhadzuu min duunihli auliyaa-a
atase sakabehing barang. fallaahu huwal waliyyu wa huwa yuhyil
mautaa wa huwa 'alaa kulli syai-in qadiir.
Kabeh pasulayane para manungsa, bali

ana ngastaNe Allah piyambak.
10. Ana dene prakara kang sira pasulayal,-
ake, i1m putusane mung ana ngastaNe Allah
piyambak, (Muhammad sira dhawuha:)
"Allah kang ngasta putusan! Hiya mangkono
iku Pangeranku, marang PanjenengaNe aku Wamakh-talaftum nihi min syai-in fahuk-
pasrah, Ian marang PanjenengaNe panggon- muhuu iIallaah, dzaalikumuHaahu rabbii, 0,
anku baIi!" 'alaihi tawakkaltu wa ilaihi uniib.' ,
11. Allah kang anitahake pitung Langit Ian

Bumi, Ian andadekake sira kabeh jejodhoan,
Ian andadekake raja kaya uga jejodhoan,
awit saka iku sira banjur run tumurun! Ora
ana sawiji-wijining barang iku padha karo
Allah, Ian PanjenengaNe iku Maha Midha-
Faathirus samaawaati wal ardhi, ja'ala
nget tur kang Priksa. lakum min anfusikum azwaajaw wa
minal an'aami azwaajaa, yadzra-ukum
fiib, Iaisa karnitslibii syai-un, wa huwas
samii'ul bashiir.
12. Allah kang ngasta kuncining Langit Ian

Bumi, PanjenengaNe paring rezeki jembar
Ian rupeg marang wong sapa wae kang dadi
kaparenging karsaNe, 886) satemene Panje-
nengaNe iku Maha Ngawuningani ing saka- Lahuu maqaaliidus samaawaati wal ardhi
yabshuthur rizqa Iimay yasyaa-u wa
behing barang. yaqdir, innahuu bikulli syai-in 'aliim.
886) Rezeki pepanngIpun Allah punika sampun pineilthi (taqdir) sadaya wonten ing' Asta dalem
Allah piyambak. Rezeki punika artosipun wiyar sanget: kadosta bandha, ilmu, putra, simah
(jodho), IlriYa, pangkat Ian sanes-sanesipun. Punapa hiltmahipun kita iman manawi sadaya
taqdiring Allah? Sapisan, mangerios kita bilih manunssa waiib ikhtiyar utawi manudi sakiyat
Ian sasaaed1&gedipun. Allah inakang haq namtokaken. Kaping kalih, hikmahipun kita lajeng
kendel, jujur Ian bares, boten minderwaardigheid kompleks bebalapan damel kemaiengan
(modemisasi) ing sadaya babagan kaDonyan. Kaping tiganipun., manawi kaleksanan makmur
kaDonyanipun. tetep boten kasupen ibadah. iman, Ian taqwa ing Allah, kangge sangu gesang ing
Akberat.
958
Surat 42 ASY SYUURA '( MUSAWARAH) Juz 25
13. PanjenengaNe kang mranata ing Aga-

~tl~~~~~i~a~ £p'-''f
rna, 887) kanggo sira kabeh! Agama kang wus
kaparingake marang Nuh, Ian uga kang wus , ~'-:~I.~4... . C"::\.o .;: . . r.~·~t. .
"r. . ..... ~t·
.a!.."o"-.77.,!..,')- "~ ., ".... "
Ingsun wahyokake marang sira Muhammad,
Ian hiya Agama kang wus kaparingake ma- ~
" • ·~""'''''/~;;'''''·"!Itt'··''t
'':'~ "S'P"
,.,,1oN rL-A '"
. ~,.t~ .,,""'- . . . ~
. 7":t~"'"
-"
~."
rang Ibrahim, Musa, Ian -'Isa, dhawuhing 9,,, "";,

Allah: "Sira padha ngedegna Agama, Ian sira -;"-::·. . 1
,·t~t·'·, JJe.U?t~
~4J,j .... •• ?~r
• "
"
aja pepisahan ana ing prakara Agama".
Pangajakira iku abot tumraping wong mus- "., •........ :;t .... l~ ..... 'Cfj ..... .s..:It
o~.~~ .....r.S"7'fI".--'Jo _..:.r"';;-::...
syrik. Allah milih wong kang dadi k,!-pareng-
Syara'a lakum minad diini maa washshaa
ing karsaNe,. Ian paring pituduh marang bibii nuuhaw walladzii auhainaa ilaika
wong kang dhedhepe ing PanjenengaNe. wamaa washshainaa bibii ibraahiima wa
muusaa wa 'iisaa an aqiimud dUna
walaa tatafarraquu fOO, kabura 'alai
musyrikiina maa tad'uuhum ilaih, aI-
laahu yajtabii ilaibi may-yasyaa-u wa
yahoo ilaihi may yuniib.
14. Wong-wong iku ora padha pasulayan ~t~~~~~~~(t;iW~~"lt

tum rap prakara Agama, kajaba sawuse padha
",. ~ .""'/~~."
~ "I~t~.......,
"#"'",7/;V"r1l!""
duwe kawruh, banjur padha sesengitan karo :folIO......
~V""~~
)'
;J~.J,I"nr"_'" •
sakanca. Saupama durung kabanjur dhawuh-
~..i ~ r;' 10' '-:...... ,-:L~ J;fJt~
I;T..~ t ~!A' ~.I.>7"' ~ ".
ing Allah Pangeranira, saka siksa nganti te- 'f&. ..."
kan mangsa kang katamtokake, amesthi
wong-wong iku wus padha dirampungi. Sa-
nyata wong-wong kang duwe cecekelan
•"'. ,:1-:: .;;\ • ., ('. ~tt~'
°r.t~r~~~ ~ .... c,>J-''t
Kitab, sapungkure para Rasul, temen padha Wamaa tafarraquu illaa mim ba'di maa
jaa-a humul 'ilmu baghyam bainahum,
mamang kang andadekake kamamanganing walaulaa kalimatun sabaqat mir-rabbika
Kitab iku. ilaa ajalim musammal laqudhiya baina-
hum, wa -innal ladziina' uuritsul ki-
taaba mim ba'dihim lafii syakkim
minhu muriib.
15. Awit saka kang kaya mangkono iku

Muhammad, sira ngajaka sarta tumindaka
kang jujur, ngestokake apa kang wus pina-
rentahake ing sira. Lan sira aja manut hawa
nafsune wong-wong iku, sarta dhawuha:
"AIm iman marang Kitab kang diturunake
Allah, Ian aku pinarentah supaya tumindak
kang jejeg ana ing antaranira kabeh, Allah
iku Pangeranku Ian P.angeraqira kabeh.
"
887) Suraosing ayat: 13 - 17 PUnika kula sambetaken manunggaling katerangan ka!iyan surat Ali
'Imran ayat: 19,82· 85, makaten ugi surat AI Maaidilh ayat: 3, kula aturi mirsani bab:
"Katerangan sawatawis ingkang wigatos murakabi". '
959
Sur at 42 ASY SYUURA (MUSAWARAH) Juz 25
Marang aku dhewe 'amalku, Ian uga marang Falidzaalika fad'u, wastaqim kamaa
sira 'amalira iku! Ora ana gunane aku Ian umirta, walaa tattabi' ahwaa-ahum, wa
kowe padha pepadon, Allah bakal ngumpul- qui aamantu bimaa anzalallaahu min
kitaabin, wa umirtu Ii-a'dila bainakum,
ake aku Ian kowe, Ian banjur sowan ana ing allaahu rabbunaa wa rabbukum, lanaa
ngarsane Allah". a'maalunaa wa lakum a'maalukum, laa
huiiata bainanaa wa bainakum, allaahu
yajma'u bainanaa, wa ilaihil mashiir.
16. Dene wong-wong kang ambantah

Agamane Allah, sawuse diarepi ing ngakeh,
padone mau ora katarima ana ing ngarsane
Allah PangeraNe, Ian wong iku tetep oleh
bebenduning Allah Ian bakal kapatrapan
siksa kang abot.
Walladziina yuhaaiiuuna fillaahi mim
ba'di mas-tujiiba lahuu huiiatuhum daa-
hidhatun "inda rabbihim wa 'alaihim
ghadhabuw wa lahum 'adzaabun syadiid.
17. Allah kang wus nurunake Kitab Qur-

aan, isi pituduh bener, Ian kanggo nimbang
prakara budi-pekerti (bebuden luhur). Lan
sira Muhammad, ora surnurup mbok manawa
dina Qiyamat iku wus cedhak. Allaahul ladzii anzalal kitaaba bilhaqqi
wal miizaan, warr,aa yudriika la'allas
saa'ata qariib .
... To , ","':1 I.
18. Wong kang ora iman marang anane
dina Qiyamat padha kesusu nyuwun enggala
cr.~ ., -:9
~';"t""'(~· t, ~-:"·JJt~J.~;j·'A
""!,I:,)~Y.. ~ ,. ;,,. ~
kalakone, nanging wong kang padha iman J,~~itr~""'f'"~ ~r.-:~ ·t ..... ;t;~ .....t\
...
~ ~ 1:,)' •• :;~t,;)~~
padha nguwatirake tekane dina iku, Ian pa-
dha mangerti yen dina Qiyamat iku kanya-
tan. Sayekti padha kesasar kang adoh.
~ ~;&:Utt~G.i~~Ci~t~f~t
o~
"j/) .......
Yasta'jilu bihal ladziina laa yu'minuuna

bihaa, walladziina aamanuu musyfiquuna
minhaa wa ya'iamuuna annahal haqq,
alaa innal ladziina yumaaruuna fis-
saa'ati lafii dhalaalim ba'iid.
19. Allah iku kang Maha Welasasih marang

para kawulaNe, PanjenengaNe paring rezeki
marang wong kang dadi kaparenging karsa-
Ne, Ian PanjenengaNe iku Dzat kang Maha
Kuwat, tur kang Maha Unggul! Allaahu lathiifum bi'ibaadihii yarzuqu
may-yasyaa-u, wa huwal qawiyyul 'aziiz.
Sura! 42 ASY SYUURA (MUSAWARAH) Juz 25
~Donya,
o. Sing sapa ngarepake ganjaran ing
uga Ingsun paringi bageyane, Ian
dheweke ana ing Akherat ora duwe bageyan
apa-apa!
Man Jwma yuriidu hartsal aakhirati

nazid Iahuu fii hartsihii waman kaana
yuriidu hartsaddunyaa nu'tihii minhaa
wamaa lahuu fiI aakhirati min nashiib.
21. Lan apa wong kafir mau padha duwe

Pangeran sakuthone Allah, kang mranata
Agama marang wong iku ora.kalawan idzine
Allah? Lan .saupama dhawuh Plltusaning
Allah durung' kabanjur dhumawuh, 888)·
yekti wong iku sakancane dirampungi saiki.
Sanyata wong-wong kang ngania~a iku bakal .. Am Iahum syurakaa-u syara'uu Iahum
minad diini maa lam ya'dzam bihillaah,
kapatrapan siksa kang lara.
... walaulaa kalir'atul fashH IalJ!ldhiya
bainahum, wa Innadh dhaalimiina lahum
'adzaabun aliim.
•
22. Muhammad, sira sumurup wong-wong
kang nganiaya padha kuwatir atine, marga
saka laku kang wus padha ditindakake; ora
wurung patrapaning tindake bakal tumiba
marang dheweke. Sanyata wong-wong kang
padhaMu'min Ian nindakake Iaku becik,
bakal manggon ana ing Suwarga kang ana
tamanane. Ana ing ngarsaNe Allah dheweke Tarazh zhaalimiina musyfiqiina mimmaa
padha kasembadan apa karepe, kang mang- kasabuu wa hUl\'a waaqi'um bihim,
kono iku Kanugrahan kang agung. walladziina aamanuu wa 'amilush shaa-
Hhaati iii raudhaatil jannaati lahum maa
yasyaa-uuna 'inda rabbihim, dzaalika
huwal fadhlul kabiir.
23. Kang mangkono mau ganjaraNe Allah

kanggo bebungah marang para / kawulaNe
kang padha iman, tur nindakake laku becik.
888) Allah sampun mutusaken sarana taqdiripun bilih siksa ingkang saestunipun punika wonten ing
Akherat, manawi dereng wonten kaputusan inilkang makaten, saestu tiyang kafir saDonya
punika sampun sirna kasiksa sadaYll1!ipun. Dados salaminipun gesang ing 'alam Donya, Allah
SWT taksib Ngluberaken Sib kalonggaran saged sami nitipriksa kasalahanipun lan tobat saking
kekafiranipun, wangsul dados kawulaning Allah ingkang taqwa sarta !\Inal shaleh, mugi-mugi
makaten..
961
Dhawuha sira Muhammad; "AIm ora anjaluk ~.Al~.

..
r~ ..! {(+4 1N~ ~-:::;:" nA.l
u~ cr'..J G":-J- ~
91:i.t.;
upah! upah saka sira kabeh tumrap anggon-
ku anggelar (da'wah) Agama! Mung bae, sira o 61(,,'16"~ t"
~ <.:),t.(!;~
).Y-' -,,p ....wI
padha netepana haqe sesanakan sih sinihan."
Dzaalikal ladzii yuhasysyirol-laahu 'ihaa-
Sapa kang nindakake laku becik, wong iku
Oahul ladziina aamanuu wa 'amilush
lngsun tambahi ganjarane. Sanyata Allah iku shaalihaati, qui laa as-alukum 'alaihi
kang Rena paring pangaksama tur kang ajran ilIal mawaddata fil qurbaa, wamay
nampa syukuring para kawula. yaqtarif hasanatan nazid lahuu fiihaa
husnaa, innallaaha ghafuum syakuur.
24. Lah apa dheweke malah padha ngu-

cap: "Nabi Muhammad wus gawe-gawe go-
roh marang Allah!" Manawa dadi kapareng-
ing karsaNe Alla,h, PanjenengaNe ngecap ati-
nira, Ian Allah nglebur barang batal, Ian nya-
takake barang bener kalawan pangandikaNe.
Si'nyata PanjenengaNe iku Maha Nguningani Am yaquuluu naftaraa 'alallaahi kadzi-
barang kang ana ing sajeroning ati! baa, fa-iy yasya-ilIaahu yakhtim 'alaa
qalbika, wa yamhullaahul baathila wa
yuhiqqal haqqa hikalimaatih, innahuu
'aliimum bidzaatish shuduur.
25. Lan PanjenengaNe Allah kang nampa

tobat saka para kawulaNe, saTta nglebur
tindake kang ala, Allah iku Nguningani ba-
rang kang padha sira tindakake.
Wa huwal ladzii yaqbalut taubata'an
'ihaadihii wa ya'fuu 'anis sayyi-aati
wa ya1amu maa taf'aluun.
26. Lan PanjenengaNe anyembadani I ma-

rang para wong Mu'min kang padha nindak-
ake laku becik, Ian nambahi kanugrahaNe
marang wong iku kabeh. Dene wong-wong
kang padha kafir iku bakal kapatrapan siksa Wa yastajiibul ladziina aamanuu wa
'amilush shaalihaati fayaziiduhum min
kang abot. fadh!ih, wal kaafiruuna lahum 'adzaabun
syadiid.
27. Upama Allah anjembarake rezeqi rna-

rang para kawulaNe, sayekti banjur padha
latut ana ing Bumi kene, ananging Allh nu-
runake rezeqi nganggo papesthen miturut
kaparenging karsaNe. Saternene Allah iku
kang Maha Waspada tur kang Mriksani rna-
rang para kawulaNe! Walau basathallaahur rizqa Ii'ihaadihii
labaghau fil ardhi walaakiy yunazzilu
biqadarim maa yasyaa-u, innahuu hi-
'ibaadihii khahiirum bashiir.
962
28. Lan PanjenengaNe Allah kang nurun-

ake udan sawuse uwong padha kapedhotan'
udan, Ian PanjenengaNe anggelar rahmat.
PanjenengaNe iku kang Maha Kawasa tur
ingkang pinuji. Wa huwal Iadzii yunazzilul ghaitsa
mim ba'di maa qanathuu wa yansyum
rahmatahuu wa huwal waliyyul hamiid.
29. Saweneh saka tandha yekti kuwasaNe

Allah, yaiku kadadeane Langit Ian Bumi,
• Ian sarupane gegremet kang sumebar ana ing
Bumi Ian Langit, PanjenengaNe Allah iku
Kuwasa anglumpukake kabeh mau manawa
wus dadi kaparenging karsaNe.
Wa min aayaatihii khalqus samaawaati
wal ardhi wamaa iJatst8a fiihimaa min
daabbah, wa huwa 'a1aa jam'ihim idzaa
yasyaa-u qadiir.
AIfah paring pangaksama sabagean-

akeh saka dosane para kawulaNe.
30. Sadhengah bilahi kang ngenani ing sira
kabeh iku 'Saka u~ohe pakartine tanganira
dhewe, Ian PanjenengaNe Allah karsa nga-
pura akeh-akehe tindak dosa mau.
Wamaa ashaabakum mim mushiibatin
fabimaa kasabat aidiikum wa ya'fuu
'an btsiir.
31. Lan sira kabeh ora bisa oncat saka

siksaning . Allah ana ing Donya, Ian maneh •
ora ana saliyane Allah kang ngasihi Ian kang
nulungi marang sira kabeh.
Wamaa antum bimu'jiziina fil ardhi
wamaa lakum min duunil-laahi miw
waliyyiw waIaa nashiir.
32. Saweneh saka tandha yekti kuwasa-

ning Allah; yaiku prahu kang padha lelayar-
an, ana ing tengahing Segara kang wus sa- Wa min aayaatihil jawaari fil hahri
emper Gunung-Gunung. kal-a'laam.
33. Manawa dadi kaparenging karsaNing

Allah, ngendbeg angin, ing kono prahu kang
lelayaran mau uga banjur mandheg, kumam-
963
barg kampul-kampul sadhuwuring Segara, Iy-yasya' yuskinir riiha fayazhlalna ra-

mesthi kalakon! Sanyata kang mangkono waakida 'alaa zhahrihii inna fii dzaa-
mau dadi tandha yekti tum rap wong sabar Iika la-aayaatil likuUi shabbaarin sya-
Ian akeh syukure! kuur.
34. Lan manawa dadi kaparenging karsaNe

Allah banjur ngrusak prahu mau sabab saka
tindake wong iku kabeh, mesthi uga kalak- Au yuubiq-hunna bimaa kasabuu
kon! Lan PanjenengaNe karsa ngapura mawa ya'fu 'an katsiir.
rang sebagean akeh saka dheweke. 889)
35. Lan PanjenengaNe Ngawuningani

wong-wong kang padha ambantah Ayat-Ayat
Ingsun, dheweke ora padha bisa sumingkir o~
...
saka siksaning Allah.
Wa ya'lamai ladziina yujaadiluuna fii
aayaatinaa, maa lahum mim mahiish.
C/' ~\t··~_'.:':'it'V~~~·1. •• ,I.·····"tv-: ,.

36. Ana dene sawijining barang kang wus t'~w J~ t.\::..,t IJ" ~~,., ""'- '\
kaparingake ing sira kabeh, iku minangka be-
bungah ana ing kauripan Donya. Dene gan- Il~ /t'!/t,-:,·Jt. i7r""''-; J,t~~
~.}"... ~ .... :::-uo!J ~. 7" ...
..
J
jaran kang ana ing ngarsaNe fJlah iku luwih ;'
~~!r:t,,/,., .• ......
becik tur langgeng, disadhiyakake tum rap o~Y!.~
wong kang padha Mu'min, Ian mung marang
Famaa uutiitum min syai-in famataa'ul
Pangerane wong-wong Mu'min padha pasrah! hayaatid dunyaa, wamaa 'indallaahi
khabiiruw wa abqaa Iilladziina aamanuu
.wa 'alaa rabbihim yatawakkaluun.
37. Lan wong kang padha nyingkiri dosa

gedhe Ian panggawe ala, tur padha ge!em
Walladziina yajtanibuuna kabaa-iral itsmi

wal fawaahisya wa idzaa maa ghadhibuu
hum yaghfiniun.
889) Suraosing ayat 30 - 34 an~lakaken bilih paring kalonggaran Ian paring pangapunten saking
ngarsa dalem Allah punika supados dadosa kainsafaning manungsa saged andandosi uta\,i tobat
saking kamaksiyatan Ian dosanipun. Inggih lampah maksiyat Ian dosa punika sering nuwurtaken
kabilaen Ian kagagalan total rekadayaning manungsa. Punika kersaning Allah paring pepE'nget
dhateng tiyang ingkang saged tanggap sasmita. Sabab musababipun bjlahi punika boten sanes
salting pokalipun manungsa piyambak • .sam; ugi ing Bawana. Dirgantara utawi ing Samudera.
Pramila sadaya solah-bawa Ian usaha kita manungsa supados dipun dhasarana niyat ihgkang sae.
sarana maos "Bismillaahirrahmaanirrahiim". mugi-mugi Allah paring Berkah Ian dip un tebihna
sakliring sambekala. amin! .
964"
Surat 42 ASY SYUURA (MUSAWARAH) Juz· 25
aweh ngapura, nalikane wong-wong padha

nepsu.890)
Wajib musawarah ngrembug prakara

Donya! ~
38. Lan tumrap wong-wong kang padha

ngestokake dhawuhing Allah Pangerane! Ian
padha nyampumake Shalat, sarta padha ge-
lem rerembugan sakancane tumrap prakara
kaperluane! 891) Apa dene padha gelem nan- Walladziinas tajaabuu lirabbihim wa
jakake rezeqi kang wus Ingsun paringake. aqaamush shalaata wa amruhum syuuraa
bainahum wa mimmaa razaqnaahum
yunfiquun.
Sabar Ian aweh ngapura iku luwih be-

cik tinimbang males!
939. Kang manawa padha kataman pangani-

ayaning Iiyan banjur padha gelem males (am-
balekake satrepe). Walladziina idzaa ashaabaliUmul oaghyu
hum yantashiruun. ..
..
!j /' (t"""
~• t"'['-;'" ,,,,/. . :."' iC':::.
.,;!/ ,/ ,D"
40, Ana dene piwalese panggawe ala iku f. .!i ~~ -:t:;' !/,.., ,
.J 1Ju;.<.:> ...H~ , ~ -;, ..,_ -,~"-4'
kudu satimbang trep karo pialane. Ewa sa-
mono sing sapa gelem aweh pangapura Ian o$:~Jt4.j'~tjit~~;{~
males kabecikan, ganjarane wong iku wus
Wa jazaa'u sayyi-atin sayyi-atum rnitslu,-
ana kasaguhane Allah piyambak. Sanyata
haa, faman 'afaa wa ashlaha fa-ajruhuu
PanjenengaNe iku ora Rena marang wong 'a1a1laah, innalmu laa yuhibbudh dhaa-
kang padha nganiaya! lirniin.
890) Ganjaraning AJlah benjing ing Akherat langkung ni'mat tur langgeng (b,oten kados karemenan
Doilya ingkang namung sakedhap) badhe kaparingaken tiyang ingkang saged ngreksa badanipun
saking dosa ageng, Jan tumindak nistha, Ian ingkang watak sabar purun ngapunten kalepatan-
ipun ngasanes nalika nepsu!
891) Saking tcmbung "wa amruhum syuuraa bainahum" ingkang artosipun: "ana ing prakara kapel"
luane wong-wong mau padha gelem rerembugan", Rerembagan perkawis ingkang nglimputi
kabetahaning ngakathah punika sampun kalimrah naminipun: musyawarah. muktamar, seminar,
simposium, lpkakarya, diskusi, saresehan, rem bug desa, parJemen, DPR, Ian Majelis Permusya-
waratan Rul<yat, Jan sanes-sanesipun. Tehnis Ian tata-cara sarta adi-cara rerembagan punika
saged dipun atur mitul"~t kaperluanipun. Makaten ugi kados rerembagall politik, ekonomi,
kabudayan, perang utawi dhame ing PBB - New York, Amerika Serikat, punika pokokipun
amrih damel sae Ian manfaat ing sadaya anggotanipun, dene kadhangkala dedrek, adreng, sami
kiyatipun utawi kapeksa Ian panei sengaja veto, punika limrah! Jer manungsa pados menang
punika sami-sami kita mangertosi. Dene manawi wonten ingkang kagungan pendhirian pados
kaleresan punika nami lampah utami, inggih intisari PBB ingkang ideal! Sanaosa kadospundi,
tiyang sampun purun rerembagan punika paribasanipun, boten badhe kaduwung ing tembe
wingkingipun. Dhawuhing Hadist: "Laa khoba manistasyar, walaa nadima manis takhor", Ora
rugi wong kang rembugan, Ian ora getun wong kang duwe pamilih". Inggih punika bukti
manawi manuD.:sa titah (makhluk) sosial, Ian bukti 'ugi manawi doktrin AI Quraan punika ka-
sunyatan ing Ieres Ian dados rahmat sadaya Bangsa ing alam Jagad Raya.
965
41. Sayekti wong kang sawuse dikaniaya

males (ambalekake satrep), wong iku ora ba-
kal kapatrapan apa-apa.
Walamanin tashara ba'da zhu1m ihii fa-

ulaa-ika maa 'alaihim min ,abiH.
42. Sanyata kang oleh patrapan iku wong -:.!.'/ "(fit I:J-:~
CJ~U" -:,'5jt!:::
..... 0: __ ~ J'.-;;.ltl2t-
_,. i'
i l'
kang padha nganiaya ing liyan sarta padha
ambalela parintahe Allah ana ing Bumi kene o "'It~(/ '~Icl!lV':~;i '<'\,'~i'tJ
~ . v.-,.- ..~I ~ ft'!.0');; '"
ora kalawan bener. Wong kang mangkono
iku tetep bakal kapatrapan siksa kang ngla- Innamas sabiilu 'alai ladziina yazhli-
rani. muunan naasa wa yabghuuna fil ardhi
bighairil haqqi, ulaa-ika lahum 'adzaabun
aliim.
43. Lan yekti wong kang gelem sabar, Ian

I
~\
aweh pangapura, tindak kang mangkono iku
sanyata kalebu watak kang tuhu utama (wi-
Walaman shabara wa ghafara inna
gatining asikep mental kang luhur ing budi). dzaalika lamin 'azmil umUUf.
Wong-wong kang diuja dening Allah

sasar, ora bakal oleh Pemimpin kang
nuduhake dalan bener.
44. Sing sap a disasarake dening Allah,
mangka wong iku ora ana kang ngasihi liyane
Allah. Lan. sira sumurup Muhammad! wong
kang padha nganiaya nalikane padha ande-
leng siksa, wong-wong mau padha ngucap:
"mBok hiya, aku dibalekake wae men yang
Donya maneh". Wamay yudhlilillaahu famaa lahuu miw
waliyyim mim ba'dihii wa tarazh zhaa-
limiina lammaa ra-awul 'adzaaba ya-
quultJuna hal ilaa maraddim min sabiil.
45. Nalika wong iku kabeh ditolitonake

siksa Neraka sira. sumurup dheweke padha
wedi, Ian t~kluk asor mmangsa ina, padha
mandeng kalawan lungkrah kekes atine.
Wong Mu'min padha ngucap: "Sanyata wong J
kang kapitunan iku wong"k.ang padha gawe
tuna awake dhewe, Ian al.line besuk ing dina
Qiyamat. Padha elinga, wong kang nganiaya
iku bakal padha tetep ana ing siksa kang
langgeng" .
966
Surat 42 ASY SYUURA (MUSAWARAH) .Juz 25
Wa taraahum yu'radhuuna 'alaihaa khaa-

syi'iina minadz dzulli yanzhuruuna min
tharfin khafiyyin, wa qaalal ladziina
aarnanuu innal khaasiriinal ladziina kha-
sirou anfusahum wa ahliihim yaumal
qiyaamati • alaa innazh zhaalimiimi
fii 'adzaabim muqiim.
46. Ora ana kekasih kang bisa nulungi ma-

rang wong mau saliyane Allah, Ian sing sapa
disasarake dening Allah, wong iku ora bakal
oleh dalan kang bisa nylametake.
Wamaa kaana lahum min auliyaa·a
yanshuruunafium min duunillaah, w.a-
may yudhlilillaahu famaa lahuu mm
sabiil.
47. He para manungsa kabeh! sira padha

ngestokna marang kersaning Pangeranira,
mumpung durung katekan dina Qiyamat
kang ora kena ditolak maneh awit saka kar-
sane Allah! Ana ing dina iku sira ora bisa
nyelaki kaluputanira!
Istajiibuu lirabbikum min llab1i ay·
ya'tiya yaumul laa maradda lahuu
minallaah, maa lakum mim malja·jy
yauma-idziw wamaa lakum min nakiir.
48. Manawa dheweke padha malengos,

mangka sira Muhammad ora Sun utus supaya
ngreksa marang wong-wong1ku. Kuwajiban-
ira mung nekakake dhawu'h bae (da'wah
Islamyah). Lan temen manawa Ixwsun ngi-
cipake marang para manungsa ing ra>hmat pe-
paringIngsun, ing kono banjur padna bungah
bungah, Ian nalika Ingsun coba rekasa, sabab
saka tindake dhewe, uwong iku banjur ba- Fa-in a'radhuu famaa arsalnaaka 'alai-
nget kafire! him hafiizhaa, in 'a1aika ilIal balaagh,
wa innaa idzaa adzaqnal insaana minnaa
rahmatan fariha bihaa, wa-in tushibhum
sayyi-arum bimaa qaddamat aidiihim
fa-innal insaana kafuur.
49. Allah kagungan Kratoning Langit Ian

Bumi, nitahake samubarang kalawan sakarsa-
Ne, PanjertengaNe maringi anak lanang uta-
wa anak wadon marang wong kang dadi ka-
parenging karsaNe.
967
Lillaahi mulkus samaawaati w31 anih,

yakhluqu maa yasyaa', yahabu ~ay
yasyaa-u inaatsaw wa yahaba bmay
yasyaa-udz dzukuur.
SO. Utawa maneh PanjenengaNe maringi

bojo marang wong iku kabeh, sabanjure ana
kang dikarsakake gabug (ora duwe turunan),
sanyata PanjenengaNe iku Dzat kang Maha
Ngudaneni tur Maha Kuwasa. Au yuzawwijuhum dzukraanaw wa inaa-
tsaa, wa yaj'alu may yasyaa-u 'aqiimaa,
innahuu 'aliimun qadiir.
51. Ora ana wong kang tampa pangandika-

ning Allah, kajaba kalawan Wahyu utawa ana
saburine aling-aling 892) utawa maneh Panje-
nengaNe ngutus Utusan Malaikat, nuli nu-
runake Wahyu kalawan idziNe. Allah apa
kang dadi kaparenging karsaNe. Sanyata
PanjenengaNe iku Dzat kang Maha Luhur tur Wamaa kaana Iibasyarin ay yukallima-
Maha Wicaksana. hullaahu ilIaa wahyan au miw waraa-i
hijaahin au yursila rasuulan fayuuhiya
bi-idzniho maa yasyaa'. innahuu 'aliyyun
hakiim.
52. Lan kaya mangkono uga Ingsun wus

maringi jiwa saka Urusaningsu,n (Wahyu) ing
sira Muhammad, terang iku dhawuh saka
ngarsanlngsun. Sira durung tau weruh; Kitab
iku apa? Lan maneh Iman iku apa? Ingsun
wus namtokake Quraan iku <j.adi Nur pe-
padhang! Ingsun anggo nuduhake kawula-
nIngsun kang wus Ingsun karsakake. Lan sa-
temene' sira Muhammad nuduhake marang Wa kadzaalika auhainaa ilaika muham
dalan kang jejeg. min amrinaa maa kunta tadrli mal
kitaabu walal iimaanu walaakin ja'al-
naahu nuuran nahdo biho may yasyaa-u
min 'ibaadinaa, wa innaka latahdii
ilaa shiraathim mustaqiim.
892) Wahyu kadhawuhaken ngener lajeng sawingkinging aling-aling Judos ingkang kaparingaken
dhateng Nabi Musa a.s. ing pareden Tb.ursina (Sinai). dados mireng swantenipun Kalam llahi,
nanging boten sumerep Dzat ingkang paring dhawub.! utawi wahyu kadhawuhaken sarana
ngutus Malaikat Jibril a.s. dhateng Nabi Muhammild s.a.w.
968
Surat 42 ASYSYUURA (MUSAWARAH) Juz 25
5 3. Yaiku dalaning Allah kang kagungan

barang kangana ing Langit Ian Bumi. Di-
ding! mung marang Allah plyambak baline
kabeh perkara!
* *OO). Shiraathillaahil ladzii lahuu maa fis-
@ samaawaati wamaa m ardhi, alaa ilaI-
laahi tashiirul umuur.
* * *). Sawatawis wigatosing intisari sana interkorelasi (sasambetan manunggiling ancas tujuan) anta
antawisipun sumt Asy Syuum Ian sumt Az Zukhruf, kirang langkung makaten: Ing sumt Az
Zukhruf anerangaken bilih titiyang musyrik Mekkah, ngukur tiyang wibawa punika saking
sugih-brewunipun rerenggan kadonyan, sabab ambandhing Rasulullah s.a.w. punika asalipun
lare Yatim, saking kulawarga boten gadhah kadonyan, nanging tiyang musyrik gadhah wawasan
sanes, Rasul punika kedah tiyang sugih mja barana ing Donya. Dene wonten sumt Asy Syuura
ugi sami, namung vareasinipun benten, utawi tunggal kandha seje cerita!
969
Surat 43 AZ ZUKHRUF (RERENGGAN) Juz 25
AZ ZUKHRUF (RERENGGAN)
Surat kaplng 43 : 89 ayat
Tumuruning wahyu ana ing Mekkah, kajaba ayat 54 diwahyokake
ana ing Madinah. Tumurun sawuse surat Asy Syuura.

Maha Asih.
BismilIaahir rahmaanir rahiim.
f. ... ,
1. Haa Miim (Hamung ngarsa dalem Allah o~-
piyambak kang Nupiksa apa maksude).

HaaMiim
2. Demi Kitab Al Quraan kang terang

pratela!
Walkitaabil mubiin.
3. Sanyata Ingsun namtokake Quraan iku

nganggo basa 'Arab, supaya sira banjur
ngangen-angen mangerteni! Innaa ja'a1naahu qur-aanan 'arabiyyal
la'allakum ta'qiluun .
..
4. Lan sanyata Quraan iku ana ing babon-
ing kitab kanga ana ngarsaningSun Pribadi
(Lauhil Mahfuzh), kang Luhur tur mengku
Wa innahuu fii ummil kitaabi ladainaa
ing Kawicaksanan. la'aliyyun hakiim.
5. Hla apa pantes Ingsun endhegake

tumuruning W~hyu Quraan, marang sira
Muhammad, mung jalaran sira kabeh anjarag Afanadhribu 'ankumudz dzikra shaf-han
dadi golongane wong kang ngliwati wates? an kuntum qaumam musrifiin.
(Ora, ora pantes!).
970
6. Wus pira bae cacahe Rasul kang wus

!ngsun utus marang ummat-ummat jaman
kuna! Wa kam arsalnaa min nabiyyin fiI awwa-
liin.
7. Ora ana Rasul kang ngrawuhi ummat

jaman kuna mau, kajaba mung tansah di-
inakake Ian digegu yu! Wamaa ya'tiihim min nahiyyin iIlaa
kaanuu bihii yastah-zi-uun.
8. Mula, lngsun hanjur ngrusak marang

golongan kang duwe kekuwatan Iuwih san-
~osa tinimbang karo wong-wong iku, Ian wus Fa-ahlaknaa asyadda minhurn bath-
kalakon sancpanc ummat jaman kuna mau. syaw wamadhaa matsalul awwaliin.
9. Muhammad, rnanawa sira andangu rna-

rang dhcwckc: "Sapa kang nitahake Langit
Ian Bumi?" Wong-wong mau mesthi anja-
wab: "Ingkang anitahaken Langit Ian Bumi
inggih punika Pangeran ingkang Maha Mulya Wala-in sa-altahum man khalaqas 8a-
tur ingkang Ngudaneni". 8S3) maawaati wal ardha layaquulunna khala-
qahunnal 'aziizul 'aliim.
10. PanjenengaNe uga kang andadekake

Bumi iki dianggo lemek makolchi kanggo
sira kabeh, ing kono PanjenengaNe andokoki
pirang-pirang dalan, supaya sira padha oleh A1ladzii ja'ala lakumul ardha mahdaw
pituduh menyang panggonan kang sira kawa ja'ala lakum fiihaa subulal la'alla-
repake. kum tahtaduun.
11. Lan PanjenengaNe kang nurunake

banyu udan saka ing Langit kanthi wus di-
ukur karo kabutuhaning ngakeh, Ingsun ban-
jur nguripi kalawan banyu mau Negara kang
wus mati, ora ngetokake tethukulan. Lan Walladzii nazzala minas samaa-i maa-am
biqadarin fa-ansyarnaa bihii baldatam
kay a mangkono uga sira kabeh besuk Qiya- maitaa, kadzaalika tukhrajuun .
..
893) S,,:n~~sa lesanip~n tiyang kafir sami ngakeni Kuwasanipun Allah anitahaken Bumi - Langit
srus~rupun,
nangmg m~nah Ian turnindakipun tetep ingkar ing dinten ba'ats wungu gesang malih
saking kubur, Ian mruben sadaya pranatan Agami ingkang katuntunaken dening para Andika
Rasul.
971
mat bakal diwetokake urip maneh saka

kubur! 894)
12. Lan PanjenengaNe kang andadekake ... II. 9,._1"'i~~.... I"""~ ...t:!J)..;I....,.
~~V""r".J~
tt"~-qt"'.(~, ~ .it. .
"'~.J -,,.
sakabehe, kang jejodhoan Ian wus namtok-
ake prahu tuwin raja kaya, dadi tunggangan
kanggo sira kabeh.
gtJ:J!j~~r:J'it$ ~it
Walladzii khalaqal azwaaja kullahaa wa
ja'ala lakum minal fulki wal an'aami
maa tarkabuun.
13. Supaya sira kabeh padha nunggang ana

ing gigire, banjur ding marang kani'matan
paparinge Pangeranira sawuse sira nunggang
iku, satta ngucap: "Maha Suci Allah! ing-
kang sampun nututaken tetumpakan kewan
punika dhateng kula, Ian kula rumiyinipun
boten saged nututaken". Litastawuu 'alaa zhuhuurihii tsumma
tadzkuruu ni'mata rabbikum idzas'tawai-
tum 'alaihi wa taquuluu subhaanal
ladzii sakhkhara lanaa haadzaa wamaa
kunnaa lahuu muqriniin.
14. Lan sayektosipun kula sadaya punika

tamtu sowan wonten ing ngarsanipun Allah
Pangeran kita!" Wa innaa i1aa rabbinaa lamunqalibuun.
15. Lan wong-wong kafir padha nganggep ~Gtiit~tt!~ 'I-~~~ t~; .1A
manawa Allah iku mundhut putra estri saka
saweneh para kawulaNe, yaiku para Malai- 1~. '" •
o~~.
kat, sanyata manungsa iku cetha banget
kafire. Wa ja'a1uu lahuu min 'ibaadihii juz-aa,
innal insaana lakafuurum mubiin.
Kaingkarane wong musyrik iku mung

jalaran anggone puguh nindakake tra-
disi kuna. ..
16. Lah, apa pantes PanjenengaNe Allah
mundhut putra. wadon saka makhluqe, Ian
amaringi sira kabeh anak lanang? Amittakhadza minnaa yakhluqu banaa-
tiw wa ashfaakum hil haniin.
894) Allah SWT badhe nangekaken gesang rnalih salting kuburan, kados dene anggenipun anggesang-
aken Burni ingkang pejah sarana nurunaken toya jawah.
972
17. lng mangka manawa salah sawlJmmg

wong iku dibebtngah kaparingan duwe anak
wadon kelakori, jebul malah kaya dene ang-
gone Pangeran wus anggambarake raine ban-
jur ireng nyrengungus tur karo ngandhut Wa-idzaa busysyira ahaduhum bimrul
dharaba Iirrahmaani matsalaa, dhalla
susah banget. wajhuhuu muswaddaw wahuwa kazhiim.
18. Utawa apa pantes wong katitahake ka-

pinterane pepaesan, yaiku wong wad on, jan ~ 1
dheweke ora pinter (kaya putra lanang), di- o~
awadake putrane Allah?
Awamay yunasysya-u fd hiIyati wa
huna iii khishaami ghain.l mubiin.
19. Dheweke padha nganggep para Mala- tt{l't.

~.1''·~It.{~
~ ... ~~ajt~.'Jtl)~·
-i' .:.J -"
ikat iku wadon, hiya kawulane Allah Dzat
kang Maha Murah. Lan apa wong iku padha ;,.~:f. ".I!/V1:14£,
o ~A:~ i"',).~
;.r6i\i: !.t~
•• , ~t
nungkuli nalika Allah nitahake Malaika,ti
Panganggepe wong-wong mengkono iku Wa ja'alul malaa-ikaial ladziina hum
'ibaadur rabmaani inaatsaa, asyahiduu
mesthi bakal kada:ngu katerangane.
khalqahum, S?tuktabu syahaadatuhum
wa yus-aluun.
20. Wong kafir Mekkah iku padha ngucap:

"Saupama Allah kang Maha Murah ngarsak-
ake, mesthine aku ya ora nyembah rnan;ng
Malaikat". Pangucape kang mangkono iku
tanpa kawruh, ora liya dheweke iku, kaja.ba Wa qaaluu lau syaa-ar £ahmaanu maa
mung padha gawe goroh". 895) 'abadnaahum, maa lahUi'~ hidzaalilfa
min 'iImin in hum illaa yaldlrushuun.
895) Sawenehipun tiyang kafu Mekkah anggenipun boten saged nolak malih piwulang leres (Agami
Islam) saking Rasulullah s.a.w. lajeng sami pados santolan ingkang boten-boten, ingllih punika
criyosmakaten: "Kita sami sasarengan nyembah Malaikat lan brahala punika: salting takdiripun
A,llah. Dene manawi Allah boten rena tumindak kita makaten wau, tal'lltu kita mggih boten
saged nin'dakaken, dados tumindak kita nyembah Malaikat Ian brahala punika sam pun takdir-
ipun Allah". Makaten tiyang kafir nyalahaken takdiripun Allah. Dhawuhing Allah: "Pangucape
wong kafir mautanpa kawruh bab anggone nyurasa karsaning Allah (takdir)", inggih punika
bllin manungsa pullika ·boten saged mangertos sarta boten saged sumerap maksuding Allah
ing sajatosipun (hakE!katipun) ing Slj,tungg.al,ing dhawuh Ian papacuh, sabab bah punika wewa-
dosing jagad, hamung Allah pribadi ingkang Priksa.. Dados boten badl.e .keIampahan manungsa
nggayuh bab wau. Mesthinipun ndherek dhawuh Ian nilar pepacuh inggih punika musyrik,
nyembah Malaikat Ian brahalf,. •boten nank lta.sil:Upuian utawi darnel santolan takdmpun Allah,
ingkang PiYambakipun boten l1\allgertos. PramUa manawi leres adhedha.~takdir, tamtu tiyang
wau boten kenging nyalahakenNabi Muhammad s.a.w., boten kenging ngan~am, bekot, Ian
badhe mejahi, sarta boten w.onten ,uasaniPun badhe nyaJahaken tiyang sami mlebet Islam Ian
fman, sabab sadaya punika t~un Allah ugi!" Pancen Plyambakipun punika namung darnel
gegorohan, botell ngangge aksioma iagkang logis!"
973
21. Lah apa dheweke padha Ingsun paringi Am aatainaahum kitaabam min qablihii
Kitab sadurunge Quraan, kang ambenerake fahum bihii mustarnsikuun.
panganggepe mau, wusana banjur padha ce-
cekelan ing Kitab mau? .896)
22. Balik wong-wong iku padha ngucap: ~ti&U$!t~fr~tre'~ l!JttIiJf -Tl'

"Sanyata aku wus nemu para Leluhurku ana
ing sawijining Agama kang ny.:mbah saliyane oG;~
Allah, Ian aku ana ing tapak tilase para Le- Bal qaaluu innaa wajadnaa aabaa-anaa
luhur mau oleh pituduh". 'a1aa ummatiw wa innaa 'a1aa aatsaa-
rihim muhtaduun.
23. Kay:! mangkono uga Ingsun ora ngutus

sawijining juru pepeling sadurungira Muham-
mad, mara~g Negara, kajaba wong-wong
kang sugih mesthi ngucap: "Satemene aku
wus nemu para Leluhurku (tradisiku) kang
manut sawijining Agama, Ian aku padha ang- Wa kadzaalika maa arsrunaa min qablika
leluri tradisine Le1uhurku mau". 897) . fii qaryatim min nadziirin iIIaa qaala
mutrafuuhaa innaa wajadnaa aabaa-anaa
'alaa ummatiw wa innaa 'a1aa aatsaari-
him muqtaduun.
24. Rasul ngan~ika: "Apa sanajan teka-

~.,j~~~~~~ji __ yto
ku ing sira kabeh nuduh~.ke kang luwih be-
ner tinimbang tradisine Le1uhurmu kang sira oG.iW'~(~.r.~\f;t~t
ten:u iku, sira meksa ngrungkebi barang kang Qaala awalau ji'tukum bi-ahdaa mimmaa
ora bener?" Atur wangsulane: "Saestunipun wajad-tum 'a1aihi aabaa-akum, qaaluu
kula sami kafir dhateng pitedah ingkang Pan- innaa bimaa ursiltJm bihii kaafiruun.
jenengan ampil".
25. Wusana Ingsun banjur nyiksa marang ~~ G~~~{f;'~!!-\f.i1:.(f ..,..

wong kang mangkono iku kabeh. Muham-
t~9~
mad, sira andelenga kapriye kedadeyane o~ 't q:.•
wong kang padha maido". Fantaqamnaa minhum fanzhur kaifa
kaana 'aaqibatul mukadzdzibiin.
896) Utawi pUllapa nate Gum Allah punika nurunaken Kitab Suci, sasanesipun Kitab Suci Quraan.
ingkang ngengingaken tiyang nyembah Malaikat Ian brahala, Iajeng kenging kangge damel-
darnel alasIn (darnel santoIan).
897) Wonten ing ayat: 24 - 25 anerangaken bilih nglestantunaken tradisi (Agami) leluhur ingkang
musyri!< (nyembah sanesipun Allah) Ian leluhur ingkang kafir pUn!ka boten leres! Dene ngles-
tantunaken tradisi (Agami) ingkang leres punika kedah dipun lestantunaken sarta dipun kiyat-
aken; kadosta gotong royong, lun'!!: tinulung, guyup rukun kaliyan sasami-sami, gesang ingkang
bares, beres, Ian jujur, punika malah wajib:
974
Nabi Ibrahim a.s. iku dhemen marang

Leluhure, nanging Panjenengane ngla-
wan marang tradisine.
,
26. Lan elinga! nalika Ibrahim matur ma- t~ ~~;;;;~),,tjtfl~ .. r~
rang Bapakne Ian kaume: "Sayektosipun
~"'9'J'<r",
kula mboten magepokan kaliyan brahala ing- Oc.:.l",~~
kang sami sampeY,lln sembah! Wa-idz qaala ihraahiimu Ji-abiihi wa
qaumihii innanii baraa-um mimmaa
ta'buduun.
27. Ingkang kula sembah ngemungaken

Allah ingkang anitahaken kula! Lan Panje-
nenganipun Allah kapareng paring pitedah lllalladzii fathaninii fa-innahuu sayahdiin
ing kula".
28. Lan Panjenengane Allah ndadekake

Kalimah Tauhid tetep tum rap para tedhak Wa ja'alahaa kalimatan baaqiyatan iii
turune, supaya dheweke padha bali marang 'aqibihii la'allahum yarji'uun.
Agama Ibrahim.
29. Mala!1 wong kafir Mekkah dalah para

Leluhure iku, Ingsun paringi kanikmatan
urip nganti katekanan barang haq, yaiku
Quraan, Ian Utusaning Allah kang paring Ral matta't:u haa-u\aa-i wa aabaa-ahum
katerangan! hattaa jaa-ahumul haqqu wa rasuulum
mubiin.
~o. B:-reng wong-wong mau wus katekan- '~tL~j~ t~ ~~~~~(!f~ ·T·

jin barang haq, yaiku Quraan, banjur padha
",Jo_'t
'ngucap: "Quraan iku sihir! Ian aku kabeh OI:J"'~
maido marang Quraan iku".
Wa lammaa jaa-ahumul h~qqu qaaluu
haadzaa sihruw wa innaa bihii kaafiruun.
Kasugihan Ian rerenggan iku kani'mat

,an urip Doriya, dene kabegjan-jati ing
Akherat iku mung bisa kagayuh de-
ning taqwa!
31. DheweRe, padha ngucap maneh: ~t~li.~;;iht.i;.j~iJ~1J5 -1'1

"mBok hiya, Quraan iku katurunake IT,arang
Gegedhuge Negara loro (Mekkah Ian Thaif) 0 ~
kang anduweni kawibawan gedhe!
975
Surat 43 AZ ZUKH!tUF (RERENGGAN) Juz 25
Wa qaaIuu laulaa nuzzila haa~zaI qur-

aanu 'alaa rajulim minaI qaryataini
'azhiim.
32. Dhawuhing Allah: "Apa wong-wong

iku ngedum rahmate Allah t>angeranira?"
Ingsun piyambak kang ngedum panguripan,
sangu urip ana ing Donya, Ian Ingsun nglu-
hurake marang saweneh ngungkuli ing sawe-
nehe, tikel matikel pirang-pirang derajat, ing
wusana saweneh marang sawenehe padha
\ ngremehake. Lan rahmating Pangeranira iku
luwih becik tinimbang barang kang padha di- Altum yaqsimuuna rahmata rabbik,
nahnu qasamnaa bainahum ma'iisyata-
kumpulake. 898) hum fil hayaatid dunyaa wa rafa'naa
ba'dhahum fauqa ba'dhin darajaatil
liyattakhidza ba'dhuhum ba'dhan sukh-
riyyaa, wa rahmatu rabbika khairum
mimmaa yajma'uun.
33. Lan samungguha Allah ora Nguwatir-

ake yen para manungsa dadi golongan siji,
yaiku golongan kang kafir marang Allah,
amesthi wong kang ngafiri ing Allah kang
Maha Murah padha Ingsun paringi omah
sungsun kang, payone ginawe saka salaka,
Wa laulaa ay yakuunan naasu ummataw
Ian ana andhane kang dianggo munggah! waahidatal laja'aInaa limay yakfuru bir-
rahmaani libuyuutihim suqufam min
fidhdhatiw wa ma'aarija 'alaihaa yazh-
haruun.
898) Suraosing ayat: 31 - 32 punika makaten: Tiyang kafir Mekkah Ian Thaif sami gadhah pamanggih
bilih perkawis Agami punika perkawis ageng, boten saben tiyang saged, pramila kedah dipun
asta Priyagung saking Mekkah utawi saking Thaif. Ananging Allah Maha Kuwaos, sarta Maha
Wicaksalia, milih kawulaniPun, katetepaken dados Nabi Ian Rasu! pungkasan, Muhammad s.a.w.
Ingkang pinitados "AI Amin". Asalipun lare yatim, yuswa 12 tahun angen menda ngupados
nafkah piyambak. Yuswa 35 tabun, sabab mlebet Masjidil Haram rumiyin piyambak, kapilih
dados Pemirnpin Upacara andandosi Padaieman Suci Ka'bah, ingkang risak dening bena ban-
dhang. Yuswa 40 tahun, panje~nganiPun wiwit nampi Wahyu sarta kajumenengaken dados
Rasulullah s.a.w. sarta ngampil!wahyu AI Quraan, kangge Ummat Manungsa saJagad Raya,
sadaya Bangsa, ingkang sapunika cacahipun urnrnat Islam boten kirang saking 908.272.000
jiwa (Word Muslim gazetter 1975). Inggih punika Rahmatipun Allah, kaparingaken sintena
kemawofi ingkang Kakarsakaken!
Makaten ugi Rahmating Allah ingkang kaparingaken ing masyarakating para manungsa sadaya,
ing babagan sosiai ekonomi, cetha sanget kasagetanipun manungsa punika warni-wami, wonten
mgkang saged dados tani, nelayaD. tukang kajeng, tukang roti, juru masak, dokter, guru, insi-
nynr, notarls, kontraktor, pegawai Negeri, prajurit, adpokat, jeksa, hakim, dados pemimpin,
sadaya nganggeni kasagedanipurl pi}'1lIllbak-piyambak Ian angsai inlbaian (upah) jasanipun,
pikantuk bayar utawi honorarium, ingkang cocok kalayan profesinipun piyambak-piyambak.
Ing oiah-raga kemawon ugi makaten, kathah pemain sepakbola angsal bayaran tetep saben
wulan boten kirang saking atusan ewu rupiah! Dados Rahmating Allah wau dipun paringaken
Ian dipun dum adil sarta wradin ing para kawuianipun sadaya Bangsa. "
976
Surat 43 AZ ZUKHRUF (RERENGGAN) Juz 2S
34. Lan omahe iku akeh kori-korine, Ian

ana kanthiie akch, ana ing kono dheweke
padha leleyehan. Wa libuyuutihim abwaabaw wa suruuran
'almaa yattaki-uun.
3S. Lan padha Ingsun paringi sawemaning

rerenggan! Iku kabeh minangka bebungah
ana ing kauripan Donya. Dene ganjaran
Akherat besuk ana ing ngarsaning Pangeran-
ira iku dicawisake marang wong kang taqwa Wa zukhrufaa. we-in IruUu dzaalika
ing Allah! 899) lammaa mataa'ul hayaatid dunyaa wal
aakhiratu 'inda rabbika liImuttaqjjn.
36. Sapa wonge sing malengos saka pepe-

linge Allah kang Maha Murah, tumrap wong
iku nuli Ingsun nemtokake syetan, minangka
dadi kancane!
Warney ya'syu 'an dzikrir rahmaani
nuqayyidh lahuu syaithaanan fahuwa
. lahw qariin.
37. Lan temen syetan iku nyegah marang

wong mau ngambah' dalanNe Allah, Ian kan-
cane padha ngira yen wus oleh pituduh.
Wa innahum layashudduu lahum 'liliiii
sabiili wa yahsabuuna annahum muh-
taduun.
38. Sahingga manawa wong iku padha so-

wan ing ngarsanlngsun, padha ngucap ma-
rang syetane: "He syetan! mbok biyen aku
899) Suraosipun ayat: 33 • 35 punika sesambetan ayat saderengipun. Inggih punika mellietaken,
bilih kados katerangan ing nginggil, salting hikmah Ian adilipun Allah, panggesanganipun ma-
nungsa miturut kasagedan Ian kasagahan utawi professinipun piyambalt-piyambak. TetiY&lli
wau wonten inzJtang sugib-brewu, griyanipun magrong-magrong, puuanipun kathah, pangkat-
ipun inggil. Ugi wonten ingkang mlarat, griyanipun alit tur trocoh, boten gadhah pangkat
(derajat), namung tiyang neawam (limrah). Kawontenan wau sami ugi tiyang Islam utawi kafir,
utawi tiyang musyrik sam; k~mawon. Boten leres. miturut piwucal Islam, bilih Donya punika
bluwenipun tiyang Islam, suwarganipun t!yang kafir. Lan Akherat punika suwarganipun tiyang
Islam, bluwenipun tiyang kafir. Den., ingkang leres: Islam majibaken tiyang Islam marsudi
Kadonya!l sarana margi halal, Ian adhedhasar gesang taqwa, sarta kathah-kathah amal sae,
sarana katugihanipun Ian wibawaning pangkatipun. Dados cetha sanget piwucalipun Kanjenl
Nabi Muhammad s.a.w. punika positif, konstruktif Ian dinamis, wonten ing papan pundl ke-
mawon! Kasimpulanipun marsudl kani'matan Donya punika wajib dipun udl sarana margi halal.
sasarengan marsudi kabegjan-jati inll Akherat beming, punika ugi wajib dipun amalaken sarana
ikhlas! Inggih margi punika kawastanan "ShirathaI mustaqiim", margi inllkanl dumugi karidla-
ning Allah SWT.
977
Ian kowe iku diedohake kaya adohe Wetan Hattaa idzaa jaa-anaa qaala yaa laita
Ian Kulon, kowe iku jebul sak ala-alane bainii wa bainaka bu'dal masyriqaini
konco" fabi'sal qariin.
39. Dhawuhe Allah: "Ing dina iki wis ora

ana apa-apa kang manfa'ati ing sira kabeh,
amarga sira wus padha tumindak nganiaya.
Mula, sira kabeh wus katetepake padha dadi
sekuthune syetan ana ing pasiksan. Walay yanfa'akumul yauma idz zhalam-
tum annakum fiI 'adzaabi musytankuun.
40. Muhammad, apa sira bisa gawe krungu

marang wong budheg, utawa gawe awas ma-
rang wong wuta, yaiku wong kafir kang wus
tete1a anggone sasar.
Ma-anta tusmi'ush shumma au tahdil
'umya waman kaana fii dhalaaIim
mubiin.
41. Manawa Ingsun mateni (nyirnakake)

ing sira Muhammad, sadurunge sira oleh ka-
menangan temen Ingsun mesthi matrapi
siksa marang wong kafir sing nyasar iku. Fa·immaa tadzhabanna bika fa-innaa
min hum muntaqimuun.
42. Utawa bisa uga sira Ingsun weruhake

tumuruning siksa kang wus Ingsun ancamll:ke
marang dheweke. Sanyata Ingsun kang Au nuriyannakal ladzii wa'adnaahum
Kuwasa amatrapi siksa marang wong iku fa·innaa 'alaihim muqtadiruun.
kabeh. l>
43. Mula, sira Muhammad ceke1ana kala- ~~a-t~ij.~~,:.{f-t.T

wan teguh Agama kang wus Ingsun wahyok-
O ...... "
ake marang sira, sanyata sira iku wus netepi
~
ngambah ana ing dalan kang jejeg.
Fastamsik billadzii uuhiya iIaika innaka
'alaa shiraathim mustaqiim.
J 44. Lan sanyata Al Quraan iku dadi pe-

peIing mulya (utawa) tumrap sira Ian ummat
golonganira, ing besuk sira kabeh bakal pa- Wa innahuu ladziknd laka wa liqaumika
dha didangu ! wa saufa tus-aluun .
•
978
45. Muhammad sira pitakona para Rasul

kang Ingsun utus sadurungira, apa ana kang
f;rr..(~jJ.tJ~~~1t~J!:.J.U
Ingsun paringi 'sesembahan liyane Allah kang
MahaMurah?
~G;~~~~t~~~'
Was-al man arsaInaa min qablika rnir
rusulinaa aja'alnaa min duunir rahrnaani
aalihatay yu'haduun.
Tumpes tapise Fir'aun supaya dadi
tepa tuladha ummat saDonya.
46. Lan sanyata Ingsun wus ngutus Musa
marang Fir'aun Ian para Nayaka sarta wadya-
balane, kalawan ngampil mu'jizat-mu'jizat-
Ingsun. Musa ngucap: "Kula punika Utusan-
Walaqad arsalnaa muusaa bi-aayaatinaa
ipun Allah, Pangeraning 'Alam Jagad Raya". ilaa fit'auna wa mala-ihii faqaala innii
, rasuulu rabbil 'aalarniin.
47. Nanging bareng Musa anekani marang

wong iku kabeh, kalawan ngampil mu 'jizat-
mu'jizatIngsun ing kono Fir'aun Ian para Na- Falarnmaa jaa-ahum bi-aayaatinaa idzaa
yaka sarta wadyabalane padha anggeguyu hum minhaa yadh-hakuun.
ngremehake.
48. Lan Ingsun ora ngatonake mu 'jizat ~;(4~t:

~
'''~t~~~t~t:· .:...lS~~-tA
~~I~~H-~';-'" '..3
kang anyar, kajaba mesthi luwih hebad ti-
",., v '.1j;l( ~-,.tt. lli : 4'' ,
nimbang kang dhisik. Ingsun wus matrapi o ~~"""~IWlr-..J.i.
siksa ing wong-wong iku supaya padha gelem
Warnaa nuriihirn min aayatin illaa hiya
bali menyang dalan kang jejeg. akbaru min ukhtihaa wa akhadznaahum
bil'adzaahi la'allahum yaIji'uun.
49. Fir'aun sawadyane padha ngucap: "He

Musa ahli sihir! aku suwunna marang Allah
Pangeranira, ing barang kang wus kajanjek-
ake kalawan sira, aku banjur padha gelem
nampa pituduh". Wa qaaluu yaa ayyuhas saabirud'u Ian..
rabbaka birnaa 'abida 'indaka imwuIa
Iarnuhtaduun.
50. Bareng Ingsun ngilangi siksane wong-

wong mau, gegancangan dheweke padha
ngrusak janjine. &Jammaa kasyafnaa 'anhumul 'edzaaba
idzaa hum yankuuuun.
979
Surat 43
,
AZ ZUKHR{,JF (RERENGGAN) Juz 25
51. Lan Raja Fir'aun andangu kaume:

"He kaumku! apa dudu aku kang ngasta
" ~~~1i~li~J'~",,~~.s-4t
Kratoning nagara Mesir, Ian kali-kali padha ff~~~%ir.~.J~!t1i!
mili ana ing sangisore KratonKu, apa sira ka-
beh ora padha sumurup?
II",., .!
o~..J~
Wa naadaa fir'aunu iii qaumihii qaala

yaa qaumi a1aisa Iii mulku mishra wa
haadzihil anhaaru tajrii min tahtii,
afalaa tubshiruun.
52. Apa aku iki dudu sing luwih becik ti-

nimbang Musa, wong kang ina, tur yen ,. ,
omong groyok ora cetha apa gunemane! u~
Am ana khairum min haadzal ladzii

huwa muhiinuw walaa yakaadu yubiin.
53. mBok hiya Musa kuwi nganggo gelang

emas (tandhaning Priyagung Mesir!), utawa
tekane mrene kairing para Malaikat".
Falau laa ulqiya 'a1aihi aswiratum min

dzahabin au jaa-a ma'ahul malaa-ikatu
muqtariniin.
54. Tumuli Fir'aun mau ngempakake

daya-pangaribawane marang kaume sarana
guneme iku, nganti padha lestari inanut Fastakhaffa qaumahuu fa-athaa'uuhu,
marang Fir'aun, sanyata wong-wong mau innahum kaanuu qauman faasiqiin.
kaum kang padha duraka!
55. Bareng tumindake Fir'aun sak kaume

andadekake Dukanlngsun, wong-wong mau
banjur Sun patrapi siksa, Ingsun keremake Falammaa aasafuunan taqamnaa min-
ing Segara kabeh tumpes sacindhile abang! hum fa-aghraqnaahum ajma'iin.
56. Wong-wong mau banjur Ingsun dadek-

ake tepa-palupi, Ian gegambaran (imajinasi)
minangka piwulang tumrap. wong-wong kang &ja'aInaahum salafawwa matsalal 1iI-
keri-keri! aakhiriin.
980
Nabi 'Isa a.s. putrane Maryam ajak-

ajak ummate iman ing Allah.
57. Lan ing nalika 'Isa putrane Maryam ka-

dadekake tepa tuladhaning brahala dening
wong musyrik Quraisy Mekkah, ingkono
dheweke nuli padha bungah gumuyu eikrak-
eikrak! Walammaa dhuribabnu maryama II1lt--
tsalan idzaa qaumuka minhu yashid-
duUll.
58. Pangueape wong-wong iku: "Beeik

endi brahala sesembahanku karo dheweke
'lsa?" Wong-wong iku ora anggambarake 'Isa
marang sira, kajaba mung amadoni ing sira,
temen dheweke iku paneen dhemen padu!
Wa qaaluu a-aalihatunaa khainm am
huwa, maa dharabuuhu taka illaa jadalaa,
hal hum qaumun khashimuun.
59. Ora liya dheweke 'Isa iku kajaba ka-

wulanlngsun kang wus Ingsun paringi kani'-
matan, Ian Ingsun dadekake gegambaran
tamsil (tuladha) marang Bani Israil.
In huwa iIlaa 'abdun an'amnaa 'a1aihi

wa ja'aInaahu matsalal libanii israa-ii1.
60. Lan upama dadi kaparenging karsan-

Ingsun, temen Ingsun andadekake para Mala-
ikat iku minangka dadi sesuluhira ana ing
Bumi.
Walau nasyaa-u laja'alnaa minkum malaa-
ikatan id ardhi yakhlufuun.
61. Satemene dina Qiyamat iku prakara

kang wus kinaweruhan mesthi kalak one. Sira
aja mamang prakara dina Qiyamat, Ian sira
padha ngestokna parintahlngsun, sanyata
Wa innahuu la'ilmul Iissaa'ati faIaa
AI Quraan iku dedalan kang jejeg! tamtanmna bihaa wattabi'uun, haadzaa
shiraathum mustaqiim.
62. Lan maneh sira aja nganti kandheg ae-

ning bujuking syetan, satemene syetan iku
wus eetha dadi mungsuhira kabeh.
981
63. Lan nalikane 'Isa rawuh ngampil tan-

dha yekti kang pratela, pangandikane: "Te-
men, rawuhku ing sira kabeh iki kalawan ka-
wicaksanan, Ian aweh katerangan ing sira
kabeh saweneh prakara kang padha sira pa-
sulayakake. Sira padha wedia ing Allah, Ian
manuta aku!" Walarnmaa jaa-a 'iisaa bil bayyinaati
qaala qad ji'tukum bit hikmati wali-
ubayyina lakum ba'dhal ladzii takh-
talifuuna fiih, fattaqullaaha wa athii-
'uun.
64. Sanyata Allah iku Pangeranku Ian Pa-

ngeranira, mulani sira nyembaha ing Panje-
nengaNe, hiya mangkene iki dalan kang
jejeg". mnallaaha huwa rabbii wa rabbukum
fa 'buduuhu haadzaa shiraathum mus-
taqiim.
/ •. i"IT ."1. '.-::{'~ (. I r{·~rt."'J;,tr.('

65. Wong Bani Israil banjur padha beda ing
panemu, nganti apantha-pantha! Cilaka
~~~.:r 1;.... ,;-. ~y.!.>D"..:.r \t -'4
wong kang nganiaya, besuk ing dina Qiyamat o~\+;1.~t~~~
bakal kapatrapan siksa kang nglarani.
Fakhtalafal ahzaabu mim bainihim fa-
wailul Iilladziina zhalarnuu min 'a-
dzaabi yaumin aliim.
66. Dheweke ora padha ngenteni, kajaba

tekane dina Qiyamat kang kalawan ngeget,
ana ing mangsane wong-wong iku ora padha
nglegewa!
Hal yanzhuruuna ilIas saa'ata an ta'-
tiyahum baghtataw wahum laa yasy-
'uruun.
67. Ing dina Qiyamat iku, wong kang

maune sih-sinihan banjur padha memung-
suhan saweneh katb sawenehe, kajaba wong
kang padha taqwa ing Allah. 900) Al-akhil1aa-u yauma-idzim ba'dhuhum
liba'dhin 'aduwwun iIIai muttaqiin.
900) Memitran adhedhasar taqwa ing Allah, nuwuhaken memitran ing babagan ekonomi, politik,
sosial budaya Ian hankamnas ingkang maslahat Donya dumugi Akheratipun. Dados boten adhe-
dhasar nguthuh material thok, ananging adhedhasar ugi moral Agami.
982
Surat 43 AZ ZUKHRUF J( RERENGGAN ) . Juz 2S
Karaharjan jati kang dini'mati ahli

Suwarga, Iart kasangsaral) hng tansah
disandhang dening ab.U Neraka.
68. Dhawuhing Allah: "He para kawulan-
Ingsunl ing dina iki sira kabeh ora kuwatir
ov. ~j-'~t;;;.-1~j;~ i.~-u
apa-apa Ian ora padba nemahi susah". Yaa 'iliaam Iaa khaufun 'alaikumul
yauma walaa antum ?tahzanU&n.
o~G..~~ts~~~t~~-"
69. Yaiku kang padha iman Ing ayat-ayat-
Ingsun, Ian p'adhll. Islam (sumarah ing Allah).
Alladziina aamanuu bi-aayaatinaa ba-
nuu musHmiin.
70. Dhawuhing Allah maneh: "Sira Ja.n

bojonira kabeh padha malebua. ing Suwarga
karo burigah·bungah'·. Udkhulul jannata antum wa azwaa-
jukum tuhbaruun.
71. Kang diladekake marang wdng-wong

a.hli Suwarga iku piring Ian gelas kang saka
emas, isi panganan kang disenengi ati, tur
ngresepake paningal, ana ing kono sira padha
langgeng.
Yuthaafu 'alaihim bishibaafim min dza-
habiw wa akwaabin, wa Dibaa maa
tasytahiihil anfusu wa taladzdzul a'-
yunu, wa antum fJibaa Illiaaliduun.
72. Suwarga kang mangkono iku sing ;1&X'/:·.tr,v r"'."f.l .Jt~~t~1::'\t:;'\i~"".""

C> 1.;)~r*'~\~~P \$J ~ -J-J
Ingsun warisake marang sira kabch, Jalaran
saka dening 'amal kang wus padha sira tin' Wa tilkal iunnatul law uuritstumuu
h~a bimaa kuntum ta'maluun.
dakake.
73. Ana ing Suwarga kono akeh woh-woh-

an ka~aringake sira kabeh, sira pangan rasa-
o~:M~~~~~~~-"" V
ne enak! Lakum fiibaa fllakih<ltlm katsiiratum
lIlinhaa ta 'kuluun.
74. Satemene v.ong (kafir) kang padha

duraka, padha kapatrapan siks:;. Neraka Jaha-
fnnal mujl'iJ"!liina iii ':,!izMbi jahanna·
n;;m kalawan langgeng. rna khllaliduun.
983
Surat 43 AZZU~RUF f(RERENGGAN) Juz 25
75. Wong iku tanpa nganggo dienthengake

Ian padha pedhot pangarep-arepe ana ing
siksa kono. Laa yufattaru 'anhum wahum fiilii
mublisuun.
J 76. Ingsun ora nganiaya ing wong iku ka-

beh, ananging hiya wong-wong iku dhewe
kang padha nganiaya marang awake. Wamaa zhaIamnaahum waIaakin kaanuu
humuzh zhaaIimiin.
.",~d~ . . . " •
77. Wong-wong ahli Neraka padha sasam- ~J~ !r·~lij ~"'~: ;"~ .....
;(,,
~ ""'tr ;' .'IV
.) " ~" '" ":"J ~
bat mangkene: "Dhuh Malaikat Zabaniyah!
Wanaadau yaa maaliku liyaqdhi 'alainaa
mbok inggih Pangeran panjenengan mejahi rabbuka, qaala innakum maakitsuun. .
ing kula babar pisan kemawon". Wangsula-
ne: "Sira padha tetep ana ing kono".
78. Pangandikane Allah: "Yekti Ingsun

V· kang
wus maringi ing sira kabeh, kala wan pituduh
bener, ananging kang akeh-akeh, sira Laqad ji'naakum bi! haqqi waIaakinna
padha gething marang kabeneran!" aktsarakum Iilhaqqi kaarihuun.
I 79. Apa wong-wong iku bisa mutus ing sa-

wijining prakara? Mangertia Ingsun iki kang
luwih kuwasa gawe putusan! 901) Am abramuu amran fa-innaa mubri-
muun.
80. Apa wong-wong iku padha ngira, ma-

nawa Ingsun ora midhanget caturane kang
lirih Ian bisik-bisike digawe wadi? Ingsun
mesthi Miarsa Ian para UtusanIngsun Mala-
ikat uga padha anulisi ana ing sandhinge Am yahsabuuna annaa laa nasma'u
wong iku kabeh". sirrahum wa najwaahum, balaa wa
rusulunaa ladaihim yalHuDuun.
81. Muhammad, sira dhawuha: "Manawa

Allah kang Maha Murah kagungan putra,
QuI in-kaana lirrahmaani waladun, fa~
ana awwalul 'aabidiin.
901) Maksudipun makaten: titiyang kam Ian musyrik punika boten namung badhe botl'n purun
iman, namung sampun mutusaken badhe meriaya Nabi Muhammad s.a.w. Ian numpes da'wah
Islam. Gusti Allah boten sare. ugi sampun paring kaputusan badhe males hukum punapa satrep-
ipun.
984
Surat 43 AZZUKHRUF J(RERENGGAN) Juz 25
aku wong k,ang nyembah dhisik dhewe" 902)
82. Maha Suci Allah kang mangerani

Langit Ian Bumi, uga kang mangerani 'Arsy,
adoh saka pangucape si kafir kabeh.
Subhaana rabbis samaawaati wal ardhi

rabbit 'arsyi 'ammaa yashifuun.
83. Sira togna bae wong-wong kafir iku

padha anjegur ing bebatalan Ian padha de-
dolanan ana ing kaDonyan, sahingga padha
katemu karo dina Qiyamat kang wus dijan-
jekake. Fadzarhum yakhuudhuu wa yal'abuu
hattaa yulaaq1lU yaumahumul ladzii
yuu'aduun.
84. PanjenengaNe Allah kang jumeneng ;·~.tc.P...;.5t~ tiJ.~t¥~~ .. At

Pangeran ana ing Langit Ian jumeneng Pa-
ngeran ana ing Bumi, Ian Panj,:nengaNe o~t~:~t;i
Dzat kang. Maha Wic:aksana n,r Maha Nguni-
ngam. Wa huwal Lll!J.ii fissarnaa-i ilaalluw wa
m ardhi ilaahun, wa huwal hakiimul
'alum.
85. Lan Maha Berkah Allah kang kagungan ~~;9t:J9~~~t~~~~~~ .. Ai

~
eratomng Langit Ian Bumi, dalah saisen-
isene kabeh, ana ngarsaNe Allah piyambak ~~'~1!Jt!j,J:lr~t
kawruh prakara dina Qiyamat, Ian mung
Wa tabaal'akal ladzn "wuu mUlKUS
marang l'anjenengaNe sira kabeh bakal pa-
samaawaati wal ardhi wamaa barna·
dha disowanake. Iwmaa wa 'indahuu 'ilmus saa'ati wa
itaihi tuIja 'uun.
86. Kabeh sesembahan kang padha disem-

bah dening wong-wong iku saliyane Allah
ora bisa mitulungi aweh syafa'at, kajaba
wong kang teka sowan ing ngarsaning Allah
Walaa yamlikul ladziina yad'uuna min
duunihisy syafaa'ata illaa man syahida
bit haqqi wahum ya'lamuun.
902) Allah paring dhawuh ing Nabi Muhammad s.a.w. supados ngandharsken dbateng tiyang kafir
Ian musyrik, saupami Allah punika mundbut (kagungan) putra kados anggepipun titiyang wau,
ing mangka punika mustahil ageng-agengan, tamtu kula (Muhammad) badhe nyembah rumiyin
piyambak. sabab putraning Pangeran punika boten mang derajatipun katimbang Pangeran.
985
i!
Surat 43 AZZUKHRUF (RERENGGAN) Juz 25
kanthi anetepl pangibadah kang bener, sarta

wong-wong mau padha mangerti. 903)
87. Lan sanyatane manawa wong-wong

mau sira takoni Muhammad: "Sapa kang ani-
tahake wong-wong mau?" Temen dheweke
bakal padha mangsuli: "Allah!" Saka ngendi
jalarane teka wong-wong mau padha kabli- Wala-in sa-a1tahum man khalaqahum
layaquulunnallaahu fa-annaa yu'fakuun.
nger saka nyembah Allah?
88. Lan Muhammad munjuk atur marang :~~~;j;~~ti'~ ~_M

Pangerane: "Dhuh Pangeran kula! saestu
Wa qiilihii yaa rabbi inna haa-uiaa-i
kaum golongan kula punika boten sami pi- qaumullaa yu'minuun.
tados!"
89. Allah paring pangandika: "Sira male-

ngosa saka wong-wong iku Ian dhawuha:
"Andum slamet bae!", ing besuk dheweke Fashfah 'anhurn waqul salaamun, fa-
saufa ya'iarnuun.
bakal padha weruh dhewe (nasibe anggone
padha cilaka)!"
***).
903) Maksudipun Nabi Muhammad s.a.w. Ian Nabi sanesipun saged paring pitulung syafa'at sasam-
punipun dipun paringi palilah idzin saking ngarsa dalem Allah SWT.
***). Menggah sawatawis wigatosing intisari sarta interkoreiasi (sesambetan manunggiling aneas
tujuan) ing antawisipun surat Az Zukhruf kaiayan SUUlt Ad Dukhaan, kirang langkung makaten:
1. Ing surat Ad Dukhaan (Pedhut), dipun terangaken dening Hadist Shahih Bukhori r.a. iJilih
tiyang-tiyang kafu Mekkah sampun sakalangkung angas anggenipun ngalang-alangi Ian ni!,~niaya
tiyang-tiyang Islam Ian Nabi s.a.w:. Pramila Nabi s,a.w. nenuwun do'a supados AllakSW'r,'paring
pepenget siksa, kasinggihan dipun kabulaken; inggi\l pupika dhateng paceklik ageng ing 'tiyang
kafir Mekkah, ngantos nedha b~ung lan bathang.' Titiyang kafir sowan Rasulhllah s.a.w. su-
pados do 'a nenuwun dhateng Allah, supados kaparingan iaw:ah. Saestu dipun sembadani, laieng
iawah Ian tuwuh malih tetaneman makmur. Nariging lajeng wangsul kafir malih (murtad),
pramila benjing ing Akherat badhe kasiksa ingkang ageng Ian nyakiti sanget. Dene wonten su:rat
Az Zukhruf ing akhir ayat ugi nyebataken sawatawis.
2. Mariawi ing surat Az Zukhruf. Nabi Muhammad s.a.w. ingkang nenuwun irtg Allllh, manawi
SUlat Ad Dulr.haan, Nabi Musa a.s. ingkang nenuwun in!! Allah.
Surat 44 AD DUKHAAN (PEDHUT) Juz 25
AD DUKHAAN (PEDHUT)
Tumuruning wahyu ana ing Mekkah, sawuse surat Az Zukhruf.

Maha Asih.
1. Haa Miim (Hamung ngarsa dalem Allah

piyambak kang Nupiksa apa maksude) Haa Miim.
2. Demi Kitab Quraan kang pratela, -.-'- "rt~fS - '(

: ~~
amratelakake halallan haram! Walkitaabil mubiin.
3. Sanyaia Ingsun nurunake Al Quraan o~

f..: .. ·~~t~t-I.c.~~~t1t
';'~~fi •• ~ ';'
-,.
iku ana ing wayah wengi kang Ambarkahi,
Innaa anzalnaahu fii lailatim mubaa-
904) satemene Ingsun kang paring pepeling!
rakatin innaa mundziriin.
4. Ana ing wayah wengi iku sakabehing

prakara padha kapilah-pilahake kanthi Ka-
wicaksanaNe Allah. Ribaa yufraqu kuUu amrin hakiim.
904) Inggih punika wanci dalu ing wulail Ramadlan, dalu ingkang Minulya Ian kaloka ing Jagading
Kamanungsan kawastanan "Lailatulqadar". Ing dalu punik8. Malaikat Jibril a.s. rawuh Ing
ngarsanipun Kanieng Nabi Muhammad s.a.w. ingkang sapisan wonten nglebet Gua Hira ing redi
(Jabal) Nur, 12 mil saking kitha Mekkah, katiti mangsa malem Senin, tangga117 Ramadlan,lng
Tahun 41 Fiel, utawi 6 Agustus Tahun 610 Masehi. Makaten saben wulan Ramadlan, ing dalu
'Lailatulqadar wau, Malaikat Jibril a.s. rawuh lajeng tadurrus (wongsal-wangsul maos) Quraan.
Pramila ummat Islam saDonya dipun prayogekaken saben dalu wulan Ramadlan sarni maos
(tadurrus) Quraan, Ian saking wigatosipun dumugi samangke sami ngawontenaken Musabaqah
Tilawatil Quraan. Nasional utawi Intemasional.
987
5. Atas dhawuh kang terang saka ngarsan-

lngsun, sanyata lngsun kang angutus ing sira
Amrum min 'indinaa, innaa kunnaa
Muhammad! mursiliin.
6. Minangka dadi rahmat saka ngarsaning

Pangeranira, sanyata PanjenengaNe iku Dzat
Rahmatam mir rabbika, innahuu huwas
kang Midhanget tur kang Maha Wikan. samii'ul 'aliim.
7. Kang mangerani Langit-Langit Ian

Bumi, sarta isen-isene kabeh, lamun sira
padha yakin.
Rabbis samaawaati wal ardhi wamaa
bainahumaa in kuntum muuqiniin.
8. Ora ana Pangeran, kajaba mung Pan-

jenengaNe, kang paring urip Ian patio Pange-
ranira Ian Pangeraning Leluhurira wiwit ja-
man kuna mula.
Laa' ilaaha ilIaa huwa yuhyii wa yu-
miitu, rabbukum wa rabbu aabaa-ikumul
awwaliin.
9. Ewa samono wong-wong kafir mau

tansah padha mamang, padha ameng-ameng-
an! Bal hum fii syakkiy yal'abuun.
'J • -t r~ -'
o~l..:J~w-'~
r/"'i ..
r-:::,,/,/
.-l~"
;' ~
10. Muhammad, sira angantekna manawa #'';''' ;-S> dl,j':/'...r..
~ • _ :...J -1"
ing Langit ana pedhut, yaiku dinaning ewuh Fartaqib yauma ta'tis samaa-u bidu-
aya ing pambudi kang pratela! khaanim mubiin.
11. Kang nungkep ing para manungsa! o ~t~t~('

.." . !;;'~ltJ;f..
~U"' - l'
Pangandikaning Allah: "lki siksa kang ngla-
)' aghsyan naasa haadzaa 'adzaabun aliim.
rani" .
12. Para manungsa padha andedonga:

"Dhuh Pangeran kita! mugi Paduka nyirna-
ken siksa punikasaking kita, saestu kita Rabbanaksyif 'annal 'adzaaba innaa
mu'minuun.
sami iman!"
13. O! adoh banget wong iku! tangeh

lamun bisa tampa pepeling! harak dheweke
988
biyen wus padha katekanan Rasul Utusan- Annaa lahumudz dzikraa waqad jaa-a
ing Allah kalawan cetha gamblang. hum rasuulum mubiin.
14. Dheweke padha ngemohi Utusaning

Allah, Ian padha ngucap: "Rasul iku wong
edan! kokehan kawruh 'ilmu!" Tsumma tawallau 'anhu wa qaaluu
mu'allamum majnuun.
Jalaran wong musyrik tetep ingkar,

Allah nurunake siksa!
15. Satemene upama Ingsun nyirep siksa
iku saJhela, ora wurung sira padha bali an-
dluya (lacut maneh)!
Innaa kaasyiful 'adzaabi qalillan inna-
kum 'aa-iduun.
16. Elinga! ing dina kang Ingsun bakal

tumindak, panindak kang luwih hebad,
temen lngsun paring piwales! 905) Yauma nabthisyul bathsyatal kubraa,
innaa muntaqimuun.
Sejarah Fir'aun Ian Musa a.s. dadi

piwulang penting tum rap SI kafir!
17. Lan temen Ingsun wus nyoba sadu- Jtj --"7"~';'~"'"
. . .Jt~ ".,,..,,, ;,t. ")'.J':;l~~(. .,~,., '"
. .~i;.lrfi.,...o>,~~~.J-'V
runge wong-wong kafir Mekkah, kaume Fir-
'aun, Ian wus karawuhan Rasul kang mulya, 11". '"
o~~
yaiku Musa.
Walaqad fatannaa qablahum fir'auna
wa jaa-ahum rasuulun kariim.
18. Pangandikane Rasul iku marang Fir-

'aun: "Para kawulaning Allah, Bani Israil,
mugi kapasrahna dhumateng kula. Saestuni- An adduu iJayya 'ibaadallaah, innii
lakum rasuulun amiin.
905) Allah namakaken ancaman awrat utawi azab (siksa) punika saweneh Ahll fifm neranpken
azab (siksa) benjing dinten Qiyamat. utawi kasengser ing yuda, ing palagan perang Badar, tiyanl
kafir (musyrik) kawon perang Ian karisakan ageng-agengan!
989
Surat 44 AD DUKHAAN (PEDHUT) Juz 2S
pun kula punika Utusan ;ngkang pinitados

dhateng sampeyan sadaya. 906)
19. Sampeyan sadaya sampun kumaluhur

nerak pranataning Allah, saestunipun kula
dhateng ing sampeyan sadaya punika kanthi Wa allaa ta'luu 'alallaahi innii aatiikum
bisulthaanim mubiin.
ambekta tandha yekti ingkang cetha.
20. Lan kula saestunipun ngungsi ing Pa-

ngeran kula Ian Pangeran sampeyan, sampun
ngantos sampeyan sadaya ambalangi nge- Wa innii 'udz-tu birabbii wa rabbikum
rajam dhateng kula! an tarjumuun.
21. Manawi sampeyan boten pitados dha-

teng kula, cekap lajeng nebihna ing kula!' 907)
Wa illam tu'minuu Iii fa'taziluun.
22. Nuli Nabi Musa dedo'a marang Pa-

ngerane: "Saestunipun tetiyang punika sami
duraka!".
Fada';ra rabbahuu anna haa-ulaa-i qau-
mum mujrimuun.
23. Dhawuhing Allah: "Sira Musa! budhala

kalawan kawulanlngsun Bani Israil ana ing
wayah bengi, mengko sira bakal padha di- Fa-asri bi'ibaadii lailan innakum mutta-
Ia.cak dening Fir'aun sawadyane. ba'uun.
24. Lan sira nyabranga Segara kang wus

piyak gasik kaya dene dalan, satemene Fir'
906) IBani Israil inggih bangsa Yahudi iaman samanten dados kawula iaiahanipun Raia Fir'aun - Mesir,
dening pimpinaniPun Nabi Musa a.s. ingkang adhedhasar taqwa ing Allah Ian amal kasaenan,
saged uwal salting kadhalimanipun Fir'aun, Ian mbangun masyarakat Ian Nagari enggal ing Yeru-
salem (Palestina). Nanging bangsa Yahudi wau, sami ngewahi kitab suci Taurat, sami lacut mer-
iaya ing para Andika Nabi, damel sesembahan brahala Pedhet emas, ing wusana gesangipun
kalunta-Iunta, wonten ing pundi-pundi papan kathah mengsahipun. Nembe sasampunipun
Perang Donya II, dening sponsoripun Inggris, Amerika Serikat, Rusia, lan Jerman dipun peksak-
aken wangsul ing Tel Aviv, Jaffa - Palestina. Lan sasampunipun peperangan 30 tahun kaliyan
Mesir, Ian Negari-Negari Arab, tahun 1979 punika milai dhame. Kadospundi lajengipun nasib
"tanah wutah rahipun" tiyang Bani Israil (Yahudi) ingkang tansah rerebatan mengsah bangsa-
bangsa Arab wau? Wallaahu a'lam! (Maosa buku "International Politics", Prof. Frederick L.
..
Schuman, kaca 238 - 1953).
907) Maksudipun Nabi MlJ._ LS. manawi Raja Fir'aun boten purun iman, nyumanggakaken,
nanging supados ngendelaken kemawon dhateng Nabi Musa anggenipun mimpin ummat
Bani IsraiL
990
aun Ian wadya balane iku' barisan kang Watrukil babra rahwan, innahum jun-
kinelem ing Segara!". dum mughraquun.
25. Akeh pakebonan Ian sesumberan te-

tinggalane Fir'aun Ian para Nara praja kang
Kam tarakuu min jannaatiw wa 'uyuun.
padha ditinggal.
26. Lan padha ninggal prung darbeke ti- '. l' ~'"" ~').J"
c?~~4 ".e" - "
tinggalan gaga, Ian panggonan kang endah-
endah. Wa zuruu'iw wa maqaamin kariim.
27. Lan patirahan kang kanggo andrawina ;~~~(}~;{f~j _'tV

~ <#
among suka ana ing kono.
Wa na'matin kaanuu fiihaa faakihiin.
28. Tetinggalane Raja Fir'aun kang mang-

kono iku wusanane banjur Ingsun warisake
marang wong liyane. 908) Kadzaalika, wa auratsnaa qauman aa-
khariin.
29. Rusak sirnane Fir'aun Ian wadva bala-

ne iku ora ana kang bela sungkawa saka
wong salumahing Bumi Ian sakurebing La-
ngit, Ian dheweke iku ora padha disaran-
tekake. Famaa bakat 'alaihimus samaa-u wal
ardhu wamaa banuu munzhariin.
30. Lan tcmen yekti lngsun wus nylamet-

ake wong-wong Bani Israil saka siksa kang
mao
Walaqad naiiainaa banii israa-ii1a mi-
nal 'adzaabil muhiin.
31. Yaiku saka siksane Fir'aun, satemene

dheweke wong kang kumaluhur, ewone wong
kang padha ngliwati wates. Min fir'auna innahuu kaana 'aaliyam
minal musrifiin.
132. Lan temen lngsun wus milih marang

wong Bani lsrail, miturut Uninganlngsun:
ngungkuli wong sa'alam kabeh.
~~t '\-: .L '1-:: ·'~'(.'~t,(o-..:I"" -rr
_, ~~V""piJ~ ,;-"
Walaqadikh tamaahum 'alaa 'ilmin 'alai
'aalamiin.
908) Inggih punika dipun wans Bani IsraiL
9~1
r. • ,,- " " , ,,, \" ......

33 Lan Ingsun wus paring ayat tandha ~'''Wt~\;' <I'~ ~ ~,,\lt;:'~
o~..,.-..:~ / .. ..Jv/~
....,.L..:.:t, -I ,
yekn mg wong-wong iku, in~ kono minangka
dadi cob a kang pratela. 90 ) Wa aatainaahum minal aayaati maa
fiihi balaa-um mubiin.
34. Wong-wong musyrik mau banjur pa.dha

ngucap:
lnna haa-ulaa-i layaquuluun .
35. "Sat<lmene ora ana apa-apa, kajaba 0"""

~~v-
2.....
... ,-;?, ...'{-V/J"'tV~'::>""'"
'It ~ ....
..;~..J
't
i.J;" I,,;)'1.t·
CoT'.:J/ '/ ;,-
"'"
_1 ..
pati iku mung sapisan, Ian aku ora bakal In hiya ilIaa mautatunal uulaa wamaa
ditangekake saka. kubur". nabnu binlUl1syariin.
j 6. Coba, aturana tindak mrene para Le-

luhurku, kang wus padha mati, manawa
sira iku wong-wong kang padha temen". Fa'tuu bi-aabaa-inaa in kuntum shaa-
diqiin.
37. Pangandikaning Allah: "Endi kang Ju-

wih becik! wong Bani Israil apa wong kaum
Tubba' ,910) goJongan Raja-raja; Ian apa
wong-wong sadurunge dhewe ke kang wus
Ingsun rusak, amarga dheweke padha duraka. Allum khairun am qaumu tubba'iw
walladziina min qablihim, ahlaknaahum
innahum kaanuu mujrimiin.
38. Lan Ingsun ora anitahake Langit sarta

Bumi, daJah saisen-isene, kabeh iku mung
ameng-amengan (dedoJanan utawa JeJahanan) Wamaa khalaqnas samaawaati wal ardha
bal'l wamaa bainahumaa laa'ibiin.
o~~~-\t ..
II .....
""",,, .... '/(&.~ "':';"\1,1';.11.
r 'f, (,I,~
." .t;_1"\
& ...
39. Ingsun ora anita hake Langit. Jan Bumi - 1 'fl ")J I.:J"", ,
iku kajaba kaJawan bener, ananging akeh-
akehe wong iku ora padha ll1a~gerti. Maa khalaqnaahumaa iIIaa bil haqqi
walaakinna aktsarahum laa ya'lamuun.
909) Pancen makat('n cobining Pangeran dhateng tiyang Bani Israil boten entheng: kadosta ngumbara
40 tahun, anak-anakipun jaier sami dip un pejahi Raja Fir'aun. Ian titiyangipun jaler sami
dipun dadosaken baLur tukon, ingkang estri-estri dipun angge lampah zina, sarta dipun uber-
uber sadaya badhe katump<,s pejah. Ewa samanten saged wilujeng sadaya saran a pitedah
Ian pitulungipun Allah, lumantar pimpinanipun Nabi Musa a.s. Ian Nabi Harun a.s.
910) Inggih punika bangsa Himyari, dinasti Raja-raja Yamanjaman kina. Sabab sami duraka
dipun sirnakakt'n sarana siksa~ punapa malih nyirnakaken tiyang kafir-musyrik: punika gampil.
992
Surat 44 AD DUKHAAN (PEDHUT) Juz 2S
40. Sanyata dina kaputusaning prakara iku o11 ~ ·"I,.ti:..~;t'"

._ •~ Hii'
....
~ t_
:"-XI.:.I,t-
ditamtokake waktune kanggo wong-wong
iku kabeh bae! ma yaumal fashIi miiqaatuhum aj-
ma'iin.
41. Ing dina iku ora ana wong bisa nyukupi

marang kekasihe sithik-sithika, Ian ora padha
ditulungi. Yauma las yughnii maulan 'am maulan
syai-aw walaa hum yunslwuun.
42. Kajaba wong kang kaparingan Sih

palimirmaning Allah, sanyata PanjenengaNe
iku Dzat kang Maha Mulya tur Maha Asih. ruaa mar rahimallaah, innahuu huwal
'aziizur rahiim.
43. Satemene anane kekayon kang arane

Zaqum,
Jnna syl\iarataz zaqquum.
44. Yaiku dadi pakane wong kafir (dosa),

Tha'aamul atsiim.
45. Kaya panase jer-jeran wesi umob ana

sajerone wetenge,
Kalmuhli yaghlli iii buthuun.
46. Kaya umobing we dang pal1as kang

makantar-kantar. o~tJif. i'
Kaghalyil hamiim.
47. Pangandikaning Allah marang Malaikat ~~t~~~:;~ . tV

Zabaniyah: "Cekelen wong kang dosa iku Khudzuuhu fa'tiluuhu ilu ~awaa-iI ja-
banjur glandhangen marang tengahing Neraka hiim.
Jahim",
48. Tumuli grujugen endhase nganggo w,,-

dang panas, minangka siksane". Tsulllma shubbuu fauqa ra'sihli min
'adzaabil hamiim.
993
49. Didhawuhake91l } marang wong-wong

~' iku: "Lah rasakna! satemene sira iku biyen
wong kang ambeg agung tur kumaluhur!" Dzuq innaka antal 'aziizul kariim.
SO. Satemene hiya iki siksa kang ma

mamangake biyen. mna haadzaa maa kuntum bihii tam,
taruun.
51. Sanyata wong kang padha taqwa (bek-

ti) ing Allah iku padha oleh panggonan kang
sengsem santosa. mnal muttaqiina fii maqaamin amiin.
52. Yaiku ana ing Suwarga Ian akeh sum- 1:, ,N" .. ,..... 0'"'
o~~,,~q,-
I
bere padha ngetuk!

Hi jannaatiw wa 'uyuun.
53. Padha nganggo sandhangan saka sutra,

1, !
V kandel Ian tip is, Ian padha Ielungguhan
rembugan adhep-adhepan. Yalbasuuna min sundusiw wa istabra-
qim mutaqaabiliin.
54. Kaya mangkono panggonane wong-

I f wong kang padha iman iku ana ing Suwarga,
v' Ian dheweke Ingsun paringi bojo Widadari Kadzaalika, wa zawwajnaahum bihuurin
kang biaiak-bialak mripate. '00.
55. Ana ing kono padha diparengake nyu-

wun sarupaning woh-wohan, kanthi kahanan
ayem tentrem jenjem. Yad'uuna fiihaa bikulJi faakihatin aa-
miniin.
56. Ana ing Suwarga wong-wong iku ora

padha ngrasakake pati, saliyane pati kang
sapisl!,n ana ing Donya, ian dheweke padha
direksa saka siksaning Neraka Jahim kang
anggosongake sarira!
Laa yadzuuquuna fiihal mauta iIIaI
mautatal uuIaa, wa waqaahum 'adzaabal
jahiim.
911) Dening Allah utawi Malaikat ZabaniYall I.mgkang tinanggenah jagi Neraka).
994
Surat 44 AD DUKHAAN (PEDHUT) . Juz 25
57. Minangka kanugrahan saka ngarsaning

Pangeranira, kang mangkono iku kabegjan
o~itj~::it~~l
II'" ~.., ~j
;, ~~
" .•
kang agung temenan. Fadhlam mir rabbika, dzaalika huwal
fauzul 'azhiim.
58. Sanyata Ingsun wus anggampangake

Quraan iku sarana pakecapanira Muhammad,
supaya wong-wong iku padha gelem ngalap
pituturing Quraan. Fa-innamaa yassamaahu biliaaanika la'al-
lahum yatadzakkaruun.
59. Muhammad, sira ngantekna siksane

wong kafir kabeh, dheweke uga ngantekake
ing sira.912 ) filrtaqib innahum murtaqibuun.
***)
912) Artosipun makaten. He Muhammad! jalaran Allah iku Maha Kuwasa tur Wieaksana, mula
sUa IIl:sabar. tunggunen tekaning dina kamenangan Ian kabegjanira. Salatine dheweke (kaftr.
musyrik) iku uga padha nunggu ngenteni dina tekane kekalahan Ian karusakan. sabab dening
pokale dosa Ian duraka sing padha ditindakake.
***) Wondene sawatawis intisari sarta interkorelasi (sesambetan manunggaling aneas tujuan) ing
antawisipun surat Ad Dukhaan kalayan surat Al Jaatsiyah ing antawisipun makaten:
. Kakalihipun surat kasebat sami-sami anerangaken bukti-bukti Kuwaosipun Allah anggenipun
anitahaken sadaya titah. sarta aneaman khusus tumuju ing titiyang kafir reaksioner dhaten,
Agami Islaril. sami kemawon ing jaman Nabi s.a.w. utawi ing jaman modem sapunika.
Asas dhasar reaksioner pun kafir punika ing pundi-pundi papan Ian jaman sami kemawon:
inggih punika, maida ing Allah SWT.• boten nglampahi 'Ibadah Ian amal shaleh, sarta maiben
badhe wontenipun dinten Qiyamat! Pramila gesang ing 'alam DonYJl kedah ncatos-ato..
sampun ngantos kabujuk dening syetan ingkang karanjam deninJ Allah.
995
Surat 45 AI. JAATSIYAH. (KANG JENGKENG ) Juz 25
ALJAATSIYAH (KANG JENGKENG)

Tamuruning wahyu ana ing Mekkah, kajaba ayat 14- kawahyokake
ana ing Madinah. Tumurun sawuse surat Ad Dukhaan.
Kalawan asma dalem Allah kang Maha

Murah, Maha Asih.
Bismillaahlr rahmaanir rahiim.
1. Baa Miim (Ngamungna Allah piyam-

bak kang Udani apa maksude).
HaaMiim.
2. Tumuruning Kitab Al Quraan iku

terang saka ngarsane Allah kang .Maha Wi-
1'anziilul kitaabi minallaahil 'aziizil ha-
caksana. kiim.
3. Sanyata ana ing tumitahe Langit Ian

Bumi iku dadi tandha yekti tumrap WO:1g
kang padha iman. mila fis samaawaati wal ardhi Ja-aayaati
iii mu'miniia.
4. Lan ana ing tumitahira, sarta sarupa-

ning gegremet kang gumelar ing lumabing
Bumi iku uga dadi tandha yekti katerangan
cum rap wong kang padha yakin temenan.
Wa iii khalqikum wamaa yabutstsu
min daabbatin aayaatul Iiqaumiy )'Uu-
qinuun.
5. Lan gilir gumantmmg wayah bengi,

kalawan rahina, samano uga udan kang
diturunake dening· Allah saka ing Langit
minangka rezeki, banjur kanggo nguripi Bu-
mi kang sawuse mati, Ian maneh lakuning
996
Surat 45 AL J AATSIY AH (KANG JENGKENG ) Juz 25
angin kang ambolak-balik, kabeh mau dadi Wakhtilaafil laili wannahaari wamaa
tandha yekti tumrap wong kang padha anzaialIaahu minas samaa-i mir rizqin
kasinungan 'akal pikiran. fa-ahyaa bmil ardha ba'da mautihaa
wa tashriifU" riyaahi aayaatul Iiqaumiy
ya'qiluun.
6. Mangkono iku .tandha yekti Kuwasa-

ning Allah. Ingsun wacakake marang sira
Muhammad, kalawan sabenere! Mara nalaren,
endi ana carita kang luwih becik tur pi-
nercaya, saw use pangandikaNe Allah Ian Tilka aayaatullaahi naduuhaa 'aJlIlKa
Ayat-Ayate. bil·haqqi, fabi-ayyi hadiitsin ba'dalIaahi
wa aayaatihii yu'minuun.
y ,. ~
7. Cilaka sakabehe wong kang tumindak o~flJt~~" -V
v goroh tur duraka!
Wailullikulli affaakin a tsiim.
8. Wong mau krungu Ayat-Ayate Allah

kang lagi diwacakake marang dheweke, a-
nanging wong mau tetep kafir gumedhe,
kaya dene wong kang ora tau krungu Ayat-
ing Allah. Muhammad! dheweke padha be- Yasma'u aayaatilIaahi tudaa 'alaihi !sum-
bungahen kalawan siksa kang nglarani. ma yushirru mustakbiran ka-allam yas-
ma'haa, fabasysyirhu bi'adzaahin a1iim.
9. Lan manawa dheweke mangerti ma-

rang AyatIngsun sathithik bae, banjur Ayat
mau dianggo geguyon (nginakake), wong-
wong mau baka1 kapatrapan siksa kang ina!
Wa-idzaa 'a1ima mm aayaaunaa ~Yil1-a
(n)ittakhadzahaa huzuwaa, ulaa-ika la-
hum 'adzaabum muhiin.
10. Ing saburine wong-wong iku wus di-

cawisake Neraka Jahanam, dene tumindake
kang wus dilakoni ora bisa nyukupi awake
sathithik-thithika, Ian maneh kekasihe saliya-
ne Allah uga ora bisa nylametake apa-apa,
sarta tetep bakal kapatrapan siksa kang
gedhe tur nglarani banget. Miw waraa-mim jahannamu, walaa yugh-
nii 'aubum maa kasahuu syai-aw walaa
mattakhadzuu min duunillaahi auliyaa',
walahum 'adzaabun 'azhiim.
007
Surat 45 AL JAATSIYAH (KANG JENGKENG ) Juz 25
11. Al Quraan iku PituduHe (PimpinaNe)

Allah. Wong-wong kang padha kafir ing
Ayat-Ayate Allah bakal diwaies siksa kang
banget nglarani.
Haadzaa hudaa, waIladziina kafaruu
bi-aayaati rabbihim lahum 'adzaabum
mir rijzin aIiim.
Ala Ian becik tumindake manungsa,

bali marang tanggungjawabe dhewe !
12. Mung Allah pribadi kang ngereh Segara ~,r.t;-¢
'{ '. ~.wtC>.eEJ::~ir?j(;'~JJt~TS-1r
,,;;<,JiN .-
kang kena sira anggo Ielayaran, manfa'ate
kapaI padha lelayaran ing Segara kalayan 'C--:,/f.. :-.: ;t%."'/./ Lll.:::'.:..ASr;..?-::-l/
o o".~~" ~'-T'" • ~~
dhawuh resmi saka PanjenengaNe Allah,
Ian supaya sira bisa ngupaya kanugrahaning AllaahuUadzii sakhkhara lakumul bahra
litajriyaI fulku fiihi bi-amrihii wa litab-
Allah, muga-muga sira padha ngaturake pa-
taghuu min fadhlihii wa la'allakum
nuwun syukur ing Pangeran! tasykuruun.
13. Uga kanggo sira kabeh anggone Allah

wus ngerehake isen-isening Langit Ian Bumi,
sanyata kang mangkono iku dadi tandha
yekti tumrap wong kang gelem mikir-mikir
Kuwasaning Allah.
Wa sakhkhara lakum maa fis-samaawaati
wamaa fil ardhi jamii'am minhu inna
fii dzaalika la-aayaatil liqaumiy' yata-
ilkkaruun.
14. Muhammad! slra dhawuha marang

wong-wong kang padha iman ~upaya padha ,4.1.1 /,\lJO'p'~~i,;f
.. .. ...,,"""7
. . . .,"" . . . :'. ,!
~ t /r("(..... ,", ...............'J!J~.j.~
1.,J1.alt,.,..,t~, ,It .1:
.. ;;;r--- ..y-:;"'"
,~
- ...
J aweh pangapura marang wong-wong kang

ora ngarep-arep dina piwa!esing Allah. Sa-
o o.;:~~"-~{"" re''!: ......,·.!..'''1
. .• ~ ~ ~ iSp-:'""
yekti Allah bakal males marang wong-wong
Q~~ Iilladziina aamanuu yaghfiruu Iilla-
iku sakabehe,913) sabab dene laku kang d~una laa yarjuuna ayyaamaIlaahi liyaj-
wus padha ditindakake! zlya qaumam bimaa kaanuu yaksibuun.
15. Sing sapa nindakake amaI shaleh,

mangka iku migunani marang awake dhewe,
Ian sing sapa tumindak laku ala, uga bakal
913) Allah dhawuh dhumateng Nabi Muhammaa s.a.w. supados dhawuh wau dipun tindakaken
tiyang Islam; i.~ggih punika purun maafaken tiyang ingkang boten purun iman ing dinten
Qiyamat. sabab Allah piyambak tamtu badhe malee ukum nyiksa benjing iug dinten Qiyamat
punapa tumindakipun tiyang wau wonten ing 'alam Donya.
998
mlarati marang awake dhewe, sira banjur Man 'amila shaaIihan falinafsihli waman
bakal disowanake marang ngarsaNe Pangeran- asaa-a fa'alailiaa tsumma ilaa rahbikum
turja'uun.
Ira.

Taurat marang Bani Israil, Ian panguwasa
sarta Kanaiban, Ian Ingsun wus maringi
rezeki kang becik, Ian maneh Ingsun wus
ngutamakake ngungkuli wong sa'Alam Jagad Walaqad aatainaa banii israa-illal kitaaba
rat! wal hukma wannubuwwata wa razaqnaa-
hum minath thayyibaati wa fadhdhal-
naahum 'alaI 'aa1amiin.
17. Dheweke uga wus Ingsun paringi tan-

dha yekti kang pratela ing bab urusan
Agama 914) Wong-wong iku ora padha pa-
sulayan, kajaba sawuse katekanan kawruh,
saperlu arep padha nganiaya ana ing antarane
wong-wong iku kabeh. Sanyata Pangeranira
kang bakal mutusi prakara ing antarane
wong-wong iku kabeh besuk dina Qiyamat,
ing prakara kang padha dipasulayakake. Wa aatainaahum bayyinaatim minal amri
tanIakhtalafuu illaa moo ba'di maa
jaa-allUmul 'ilmu baghyam bainahum,
inna rabbaka yafdhii bainahum yaumal
qiyaamati fiimaa kaanuu fiihi yakh-
talifuun.
18. lngsun nuli anamtokake ing sira Mu-
hammad nindakna syari'at Agama, mangka
sir a ndherekasyari'at Agama iku, Ian aja
nuruti hawa nafsune wong kang ora padha
mangerti.
Tsumma ja'alnaaka 'alaa syariJ'aum
minaI amri fattabi'haa walaa tattabi'
ahwaa-alladziina laa ya'lamnun•.
19. Sanyata wong-wong i1m ora bisa nulak ~t~~.Jt~~~~aA1.t.~'C\

ing sira saka siksaNe Allah sathithik-thithika,
Ian satc:;mene wong-wong kang nganiaya iku
o ~'Jt"'l"
..
'~v~~r~·.Jt~I.1,
~.J 41IJ-' ""T'""' , ~
......
N ....
..
padha sih sinihan saweneh marang sawenehe, Innahum lay yughnuu "anka minallaahi
dene Allah iludadi Kekasihe wong kang syai-aa, wa inna lizhzhaalimiina ba'dhu-
.padha taqwa'-ing Allah. hum auliyaa-u ba'dhin, wallaahu wa-
liyyui muttaqiin.
914) Inggih punika bab rawuhipun Nabi Muhammad Ian syare'atipun. wonten ing Kitab-kitabipun
para Ahli Kitab. kasebataken sifat-sifatipun Nabi Muhammad. punika: cocok, nangillg
,piyambakipun malah sami regejegan. sabab sabageyan sami kuwatos kecalan kawibawlL.'l.
Allah SWT piyambak ingkang badhe paring kaputusan benjing ing dinten Qiyamat.
999
20. Al Quraan iki sawijining Panuntun

(Und~ng-undang) tumrap manungsa saJagad
Raya, Pituduh Ian Rahmat tumrap wong
kang padha yak in. Haadzaa bashaa-iru linnaasi wa hudaw
wa rahmatulliqaumiy yuuqinuun.
21. Apata wong-wong kang padha tumin-

dak ala iku duwe pangira yen dheweke
Ingsun anggep kaya dene wong kang padha
tumindak becik, ing sajeroning uripe utawa
sawuse matine? Ala temen wong-wong mau
anggone padha ngukumi.915 )
Am hasibal ladziinaj tarahus sayyi-aati
an taj'alahum kalladziina aamanuu wa
'amilush shaalihaati sawaa'am mahyaa-
hum wa mamaatuhum. saa-a maa yah-
kumuun_
Ora ana kang bisa nenuntun marang

wong kang ngumawula hawa nafsune.
, 0"":'/" .J' At'./",..
22. Lan Allah anitahake Langit sarta Bumi ~~\/ !~~ . .D)~t~o~':'naLt~,-rr
~~,~;.-.., ....
'"
iku kalawan sabenere (kaadilan), Ian supaya
diparingi piwales kabeh awak tumindak apa ~~l;'., .....15~-'
of.:)
/., '" .:~-::rl=:/
.
.Jj j;
;..I.T.F
kang wus padha dilakoni, Ian ora padha
dikaniaya. Wa khalaqal laahus samaawaati wal
ardha bil-haqqi wa litujzaa kuDu nalSim
bimaa kasahat wahum.laa yuzhlamuun.
23. Mula Muhammad apa sira wus tau

sumurup wong kang mangeran ing hawa
nafsune, Ian dheweke disasarake dening
Allah, ing mangka dheweke iku sajatine
mangerti sasare mau. Lan Panjenengane wus
ngunci pengrungu Ian atine, Ian ndadekake
tutup ana ing paningale. Sapa ta kang bisa
nuduhake dheweke yen dudu Allah? Lha Aiara-aita manit takhadza ilaahahuu
apa sira ora manut pitutur? hawaahu wa adhallahul-laahu 'alaa 'ilmiw
wa khatama 'alaa sam'ihii wa qalbihii
wa ja'ala 'alaa basharihii ghisyaawah,
famay yahdiihi mim ba'dillaahi, afalaa
tadzakkaruun.
915) Tiyang kafir sami gadhah panginten manawi piyambakipun punika badhe sami kaliyan
tiyang Mu'minin ing Donya Ian benjing ing Akherat. Tangeh lamun. Ian awon sanget panginten
ingkang makaten wall.
1000
Surat 45 ALjAATSIYAH (KANG jENGKENG) juz 25
24. Wong-wong mau padha ngucap: "Ora ~ ...~'''<~ilt~~{t.''4\:;

" ~ ~.. " ",1oT.-
r.'Ili:;
.,.
-"t
ana urip, kajaba uripku sepisan iki ana ing \ A: - .. 11
Donya, kita mati Ian kita urip iku wus dadi .:... :-;11\ '~r"""'t·~~lt'~t!-("('·"~""
",,-",,~~ ..... \.o"'..r-\,/\.I . .:J ...~ -'
kalumrahaning wong tumitah ing ngalam
padhang, Ian ora ana kang ngrusak kita, ~~Jt~r·J
01.:.)
:tr.L
,..~~...,~
M .....
kajaba gonta-gantining jaman". Pangandika-

Wa qaaluu maa hiya illaa hayaatunad
ning Allah: "Lan wong-wong mau ora duwe
dunyaa namuutu wa nahyaa wamaa
pangertian ing prakara iku, ora liya wong- yuhlikunaa iliad dahl1l. wamaa lahum
wong iku kajaba mung ngira-ira bae". bidzaalika min 'ilmin, in hum iUaa
yazhunnuun.
25. Dene manawa diwacakake Ayat-Ayat-

Ingsun kang cetha, ora ana liya padune
kajaba mung bisa ngucap: "Sira padha ne-
kakna.para Leluhurku kang wus padha mati,
.supaya padha mrene, manawa sira iku wong Wa idzaa tutlaa aayaatunaa bayyinaatim
maa kaana hujjatahum illaa an qaaIu'tuu
kang padha temen". bi-aabaa-inaa in kuntum shaadiqiin.
26. Muhammad! sira dhawuha: "Hamung

Allah piyambak kang paring urip lan pati
I marang sira kabeh, PanjenengaNe nuli ngum-
\J pulake sira kabeh, besuk ing dina Qiyamat
kang wus ora mamang maneh, ewa dene
isih akeh wong kang ora padha mangerti".
Qulillaahu yuhyiikum tsumma yumiitu-
kum tsumma yajma'ukum ilaa yaumil
qiyaamati laa raiba flihi walaakinna
aktsaran naasi lal< ya'lamuun.
Ana ing dinaning ummat manungsa

dihisab, dheweke padha lungguh jeng-
keng karo maca buku cathetan amale
duk nalika urip ana ing Donya!
27. Lan'mung kagunganing Allah piyambak
Kraton Langit Ian Bumi, ing besuk dina
ngadege Qiyamat iku wong-wong ahii laku
batal padha kapitunan.
Wa lillaahi mulkus samaawaati wal ardh,
wa yauma yaquumus saa'atu yauma-
idziy yakh8al1l mubthiluun.
28. Lan sira bakal andeleng sakabehc

ummat padha lungguh jengkeng, sakabehing
ummat bakal padha diundang supaya maca
\
1001
Surat 4S AL JAATSIY AH (KANG JENGKENG ) Juz 25
buku cathetan 'am ale ing Donya. Pangandi- Wa taraa kulla ummatin jaatsiyah,
kaNe Allah: "Dina iki sira kabeh bakal kuHu ummatin tud'aa ilaa kitaabihaa,
alyauma tujzauna maa kuntum ta'ma-
padhi diwales apa kang sira tindakake". JUlin.
29. Pangandikaning Allah: "Hiya buku iki

cathetanIngsun, kang anuduhake marang sira
kabeh kalawan sabenere, satemene Ingsun
uga wus ambendhel cathetan apa bae kang
Haadzaa kitaabunaa yanthiqu 'alaikuRl
padha sira tindakake". bil-haqqi, innaa kunnaa nastansikhu maa
kuntum ta'maiulln.
30. Dene wong kang padha iman Ian

'lindakake laku becik, mangka Pangerane
wong-wong mau nglebokake dheweke ana
ing RahmaTe, kang mangkono iku kabegjan
kang nyata! Fa-ammal ladz.una aamanlJlJ wa 'amilush
shaalihaati fayud-khi!ulmm rabhuhum fii
rahmatihii, dzaalika Imwal fauzu! mubiin
31. Apa dene wong-wong kang padha kafir ~It!-!'-I t~~

_c:* :'~ 'f"1'\"-r1'a;J3\\j;'i"
~yoIIJl •• ~.
j -~i
padha didhawuhi: "Apa Ayat-Ayatlngsun
durung diwacakake marang sira kabeh, teka o~~~.;i~:;~':~t;
ing kono sira kabeh malah padha gumedhe Wa ammalladziina kafama araJa'" (:\kun
Ian dadi golongane kaum kang padha du- aayaatii tutlaa 'alaikum faslaknar'llm
raka". 'wa kuntum '~arunan1 rntJ ,~rhn ~"n T
32. Lan nalika didhawuhake: "Satemene

janjiNe Allah iku temen! Ian dina Qiyamat
iku ora ana keraguwan maneh". Sira kabeh
panjur matur: "Kula sadaya boten manger-
tos, dinten Qiyamat punika punapa? Pa- ~.~.,,. .J"~ r·;~
o ._ _' - ;'I:.>"'U \,4-'
nginten kula sadaya inggih badhe wonten,
Wa idzaa qilla inna wa'dallaahi haqquw
ananging namung panginten, dados kula wassaa'atu laa raiba fiihaa qultum m 1Il
sadaya boten yakin saestu!". nadrii massaa'atu innazhunnu ilIaa zhan 0
naw wamaa nahnu himu.,t'liljimiin.
33. Wus cetha tumrap wong-wong iku:

panggawe ala kang padha dilakoni, Ian iku
.; ,,'~ ,;,,,"" d ..
mesthi bakal kapatrapan siksa, jalaran saka o O'''~i - t '>-
anggone padha anggeguyu mau. Wabadaa lahum sayyi-aatu mlla 'amiluu
wa haaqa bihirn maa kaanuu nihil yas-
tahzi-uun.
1002
Surat 45 AL JAATSIYAH (KANG JENGKENG) Juz 25
34. Lan didhawuhake rna rang dhewckc: '."1 k_·~ ,~, -:"11'~
1J.4I~ ... ~ ..Jt~ ~...J
. . vr,
"io: .... ..f\
'
"Mangertia! ing dina iki Ingsun lali rnarang
sira kabeh, kaya anggonira padha lali ing
..... ~ ... ~r"""'''~'l If' I r. . .
o I:I/.~ ~~ \,A,.)\;J ~-'~-'
dina sowanira iki! Nyata panggonanira iku Wa qiilaJ yauma nansaakUm kamaa
ing Ncraka, Ian ora ana wong kang bisa nasiitum Iiqaa-a yaumikum haadzaa
nulungi marang sira kabeh. wama'waakumun naaru wamaa lakum
minan naashiriin.
35. Kang rnangkono iku marga sira padha

ngalap Ayat-Ayating Allah, sira anggo ge-
guyon! Ian sira wus kabujuk dcning mom-
pyoring kauripan Don~·a·'. Mula ing dina iki
wong-wong mau ora diwetokake saka Ne-
raka, Ian uga on diwenehi wektu kanggo
DzaaJikurn bi-annakumut takhadz-turn
tobat. aayaatillaahi huzuwaw wa gharrat-kumul
hayaatud dunyaa, faJyaurna laa yukhn.
juuna minhaa waJaa hum yusta'tabOlun.
36. Mula mangkono, jalaran nyata saka-

behe puji iku kagungaNe Allah pribadi, kang
mangerani Langit Ian Bumi, apa dene kang
Jumeneng Pangeraning J agadrat prarnudita.
FaJillaahil h.undu rabbis sarnaawaati wa
rabbil ardhi rabbU 'aaJamiin.
37. PanjcnengaNe kagungan kaluhuran ana

ing Langit Ian Burni, Ian PenjenengaNe iku
Maha j\1ulya tur Maha Wicaksana!
;~1'Jt i
* **)
Walahul kibriyaa-u II8-samaawaati waJ
ardhi wa huwaJ raziizul hakiim.
* * *) Anyuraos intisari Ian interkorelasi (sesam betan ingkang manunggil ancas tujuan) ing antawis-
ipun surat Al Jaatsiyah kalayan sirat Al Ahqaaf (pareden pasir ing Sahara) kirang langkung
makaten: 1. Surat Al Jaatsiyah katutup sarana katerangan piwucal Tauhid ing Allah. denf
surat Al Ahqaaf bab Tauhid kasebat ing awal surat. 2. Ing surat Al Ahqaaf. khusus anerang·
aken kaum A'ad inggih kaumipun Nabi Hud a.s. ugi masyhur kawastanan kaum Ar Rab'ul
Khalli, kaum ingkang sanget ingkaripun ,ing Agamaning Allah. ing wusana kasiksa wonten
jug Ahqaaf (pareden pasir ing tengahiriii Sahara) katrajang sirna dening siksa angin prahara.
Makaten kaum 'Aad sirna sabab kafiripun ing Allah.
1003
Surat 46 AL AHQAAF (P AGUNUNGAN WEDHI ) Juz 26
AL AHQAAF (PAGUNUNGAN WEDHI)

Tumuruning wahyu ana ing Mekkah, kajabalyai 10, 15 Ian 35
kawahyokake ana ing Madinah. Tumurun sawuse surat AI Jaatsiyah.
JUZ 26

MahaAsih.
tf _ ,
o~ _,
1. Haa Miim (Ngamungna ngarsa dalem
Allah piyambak kang Udani apa maksude) HaaMiim.
2. Tumurune Kitab Al Quraan iku terang

saka ngarsaning Allah kang Maha Mulya
tur Maha Wicaksana! Tanziilul kitaabi minallaahil 'aziizil ha-
kiim.
3. Ingsun ora anitahake Langit Ian Bumi, ·t1"f'4i-~.t;:;~)§t~9~tr-~~ -T

sarta saisen-isene kabeh, kajaba kalawan
sabenere, Ian tumeka waktu kang katamtok- t"A~/,"~?~·Jt"'j,~.l~"'.a::.\r.
ake! Dene wong-wong kang padha kafir, ~ "" !.-'.JA'I.:1..... .J "'r- '~y.
., .J. .J
padha ngungkiri ing siksa kang diancamake o ~".o~
marang dheweke.
Maa kbalaqnas samaawaati wal ardha
wamaa bainahumaa illaa bil-haqqi wa
ajalim musammaa, walladziina Waruu
'ammaa undziruu mu'ridhuun.
4. Muhammad, sira dhawuha: "Mara pa-

dha terangna marang aku kena apa teka sira
kabeh padha nyembah Pangeran saliyaNe
Allah! Coba tuduhna ana ngarsaku apa wae
gegaweyane kang ana ing Burni iki, utawa
apa hiya dheweke bisa ngancani Allah ang-
gone andamel Langit? Mara gawanen mrene!
Kitabkang sadurunge Al Quraan iki, utawa
1004
Surat 46 AL AHQAAF (PAGUNUNGAN WEDI-Il) Juz 26
kawruh tinggalan saka wong-wong jaman

QuI ara-aitum maa tad'uuna min duunil
biyen, manawa nyata sira kabeh padha laahi al1lunii maadzaa khalaquu minal
bener!". ardhi am lahum syirkun fis-samaawaat,
iituullii bikitaabim min qabli haadzaa
au atsaaratim min 'ilmin in-kuntum
shaadiqiin.
5. Lan ora ana wong kang sasar ngung-

kuli karo wong kang nycrnbah marang sa-
liyane Allah, kang ora bisa nyernbadani
marang wong kang nyembah nganti tumeka
dina Qiyamat, Ian Iali saka do 'a panuwune
wong-wong mall.
Waman adhallu mimmay yad'uu min
duunillaahi mal-1aa yastajiibu lahult ilaa
yaumil qiyaamati wahum 'an du'aa-i
him ghaafduun.
6. l.an nalikanc para manungsa wus pa-

Jha dikuJIlpulakc, ing dina Qiyamat, ing
J kono lnnjur padha memungsuhan Kalawan
brahala sescll1bahane, nanging brahalane nyc-
Wa idzaa husyiran naasu kaanuu lahum
laki wong-wong kang biyen padha memun-
a'daa-aw \la kaanuu bi'ibaadatihim kaa-
dhi. ..
fi run.
7. Lan nalika para manungsa diwacakake l~'~::; '~'J'-(iL-.l';~t~

!:yu '-'"~ __:;.. _
~ ,'-', ... _V
,,_........ '".J
Ayat-Ayatlngsun kang cetha, wong-wong
~ t;. '. 1/. -= I ,).,;r... r~ .....
kafir kang wus padha katekanan kabeneran- o ~~ \1J,4 .....Jo\ot' ~ ~
ing Al Quraan padha ngucap: "Iki sihir
Wa idzaa tutlaa 'alaihun aayaatunaa
kang nyata!". bayyinaatin qaalal ladziina kafaruu 1iI-
haqqi lammaa jaa-ahum haadzaa sihrum
mubiin.
8. Dheweke malah .ngarani manawa Al

Quraan iku rerekan gaweane Muhammad
dhewe! Muhammad! sira dhawuha: "Manawa
Quraan iku saka [(:rekanku dhewe, sira harak
ora kuwasa nolak siksa.Ne Allah marang aku
sathithik-thithika. Panj"enengane hiwih Ngu-
ningani prakara anggonira ngumumake Al
Quraan maul Wus cukup Allah kang anyek-
Am yaquuluunaf-taraahu, quI iniftaraitu-
seni ing antaraku Ian antaranira, hamung huu falaa tamlikuuna Iii minallaahi
PanjenengaNe piyambak kang Maha Ngapura syai-aa, huwa a'Iamu bimaa tufiidhuuna
tur Maha Asih. fiib, kafaa bihii syahiidam Dainii wa
bainakum, wahuwal ghafuurur rahiim.
9. Muhammad! sira dhawuha: "Aku dudu'"

kawitane Rusul, Ian aku ora weruh! apa
lOQ)
Surat 46 AL AHQAAF (PAGUNUNGAN WEDHI ) Juz 26
kang bakal kapatrapake marang aku, Ian ma-

rang sira. 'Aku mung ngestokake wahyu apa
kang kaparingake marang aku, Ian ora ana
maneh aku iki, kajaba mung juru pepe\ing
QuI maa kuntu bid'am minar l1Jsuli
kang prate\a!". wanllia adrii maa yuf'alu bii wala!! bi-
kum, in attabi'u iIlaa maa yuuhaa ilayya
wamaa ana iIIaa nadz.iirum Inllhiin.
10. Muhammad! sira dhawuha: "Kapriye d .•~,~~.~ • • "r~.

~"""..)Al-';wt~~e,:)~ .:JJ,~"'JtlJi - ,.
o,.,,-·t!.
panemunira (kaum kafir Quraisy)! sarc:hne
Al Quraan iku wu!; cetha saka ngarsa-Ne ~
.
,........
~,. .... -,,"
':".': J1'" ...:....
1·... 1... ·'··
~....:.>-'... ~~~\.,;j~--'
Allah, geneya teka sira maido, Ian maneh.
... .
h ara k wus ana saw1J1mng k .
sa Sl wong
916) ~
t,. '",.,.. ", .,.
o ~ . L"!ll~"',. .. t~\·· ";~l'"
I
-: . . r< I
..",.~!J6' ........ 4.11 ~...~. ,-'<.:.1""\1 ~
turun Bani Isra'il kang anekseni marang
QuI ara-aitum in-Mana min 'indillaahi
kasucianing Al Quraan, Ian banjur iman, wa kafartum bihii wa syahida syaahidum
mung sira bae kang dhasare tekebur!. Sate- mim bann israa-ii1a 'alaa mitslihii fa-aa-
mene Allah iku ora anuduhake wong-wong mana wastakbartum, innaIlaaha laa }ah-
kang nganiaya. dil qaumazhzhaaIimiin.
11. Wong-wong kafir padha ngucap ma- U~G~ !\,,'!"I

y
-:"J1 t,,(f-:"~\J'(i'", _11
~ 1oJ.: ....... l'joD) 1:1....
-""
rang wong kang padha Mu'min: "Manawa
Quraan iku luwih becik, mesthi dheweke 917 ) ~,,,.J..,..,..'. cL I'~~"" ··'f:t ... .It r;r'{'l"''''
I:.I.Y~ 'Jo!'iM&.!~~...-,;;1>u~
ora andhisiki duwe piyandel kang mangkono
iku, sarta mesthi ora padha oleh pituduh
kalawan Quraan!". Wong kafir bakal ngucap:
0:::"'; &i.tru
"Quraan iki sawijining rerekan (gegorohan) Wa qaaIaI ladziina kafaruu IiIladziina
aamanuu lau kaana khairam maa saba-
kuna!". quunaa i1aih, wa-idz lam yahtaduu bmn
fasayaquuluuna haadzaa ifkun qadiir.
12. Lan sadl,lrunge Al Quraan, Kitab kang

diampil Nabi Musa iku sing dadi Panuntun
Ian Rahmat. Ana dene Al Quraan iki, Kitab
kang ambenerake marang Kitabe Musa,
nganggo basa 'Arab, minangka kanggo nge-
lingake wong kang watake padha nganiaya, Wamin qablmii kitaabu muusaa imaa-
an ambebungah marang wong kang becik maw wa rabmab, wa haadzaa kitaabum
tindake. mushaddiqul lisaanan 'arabiyyaI liyun-
dziraI Iadziina zhaIamuu, wa busyraa
I IiI muhsiniin.
916) Sakai sakIng trah Bani Israil wau asmanlpun Abdullah bin Salam, piyambakipun iman dbu-
mateng Karasulanipun llI'abi Muhammad s.a.w. sabab sampun neliti piyambak isinlpun Al
Quraan manggih ingkang cocok kaliyan Taurat, kadosta piwucal Tauhid, janji Ian ancaman,
karasulanipun Muhammad s.a.w. sarta kawontenan benjing dinten Qiyamat Ian sanes-saneslpun.
917) Tetlyang ingkang ncrumiyini iman Ian lajeng nindakaken amal shaleh wau, tetiyang Mekkah
sakIng golongan tlyang miskin Ian boten gadbah kalenggahan soslal punapa-punapa, kadosta
Sekabat Bilal (asalipun batur tukon salting Afrika), para Sekabat 'Ammar, Suhaib, Habbab
mdhiyallahu'anhum Ian sanes-saneslpun (mug! Allah paring ridba-karabmatan ing panjejengan -
ipun sadaya, sabab agelJll lelabetanipun ambelani Agami Islam).
Surat 46 AL AHQAAF (PAGUNUNGAN WEDHl) Juz 26
1// 13. Sanyata wong kang padha ngucap: !t~~~¢.~,ct~(f~~t~~-t'"

Ii "Allah Pangeran kita!", sabanjure nuli padha
~ ; .~"y ." ;;... t..1"
tumindak jejeg, mangka wong iku ora bakal o~~J4~..,IIJ~
padha· kuwatir apa-aoa, Ian ora bakal padha
nemoni susah!'918) Innalladziina qaaluu rabhunallaahu tsum-
mas-taqaamuu falaa khaufun 'a1aihim
walaa hum yahzanuun.
14. Wong-wong kang mangkono iku bakal

padha manggon ana ing Suwarga, tur padha
langgeng ana ing kono! Iku minangka dadi
piwalese tumindak kang wus padha ditindak-
Ulaa-ika ash-haabul jannati khaalidiina
ake. fiihaa, jazaa-am bimaa kaanuu ya'lamuun
Kuwajibaning manungsa bekti marang

Rama Ian Ibu.
15. Lan Ingsun paring dhawuh marang ~~ ,,\t;.t..,.~
Ii ':~,~ G~~h\-:;~;;.."
,,:..;7j. ;iI''''
manungsa, supaya padha ambecikana ma-
rang yayah Ian rena, wong tuwane sakarone. ~:; ~:sJ.~j'~:.~r,;3~~
Ibune wus ngandhut kanthi rekasa, banjur
nglahirake, uga kanthi rekasa! Anggone
ngandhut nganti panyapihe iku sajerone
;'" '~t~'f.'''' (" -t~ ?(.l<t~'" '~'1 .~.\~
~) cr.J IS'..~.';II c: .),,~!.,)4001 CJ~
-:
telung puluh Sasi. Sahingga manawa wong 7!!'tt ~1",,·.Y~t •...t~ •. ~. "'J"'~'J1-!"';
~ ~ Co) I$j-~JI <jlJ \j"':'-
iku wus sampurna kakuwatane, yaiku tu-
meka umur patang puluh tahun, dheweke
padha nyenyuwun: "Dhuh Allah! Pangeran
~~~~)&~,,~~ ~ .;.;.\t'
kula, mugi Paduka paring pitedah ngaturaken
puji syukur tumrap kani'matan peparing
....1.:<. "" ''', •• ~ • J. •• ," &'
r~I!l,~~
.. , .,'"
r:~IC.)(Ju·
If· ~ -;if;ill'
."(;
#fI'
~
'.J~.J"
t·,
J
Paduka, ingka1'lg sam pun Paduka paringaken ~t .' .... , ........

dhumateng kula tuwin dhumateng tiyang o ........ ~~;.J
sepuh kula kekalih, saha sageda nindakaken Wa washsh:rlnal insaana biwaalidaihi
'amal shaleh ingkang Paduka renani, lan ihsaanaa, hamalat-hu ummuhuu kurhaw
mugi Paduka nyaekak"en "turun kula. Saestu- wa wadha'at-hu kurhaa. wa hamluhuu
nipun kawula tobat dhumateng Paduka Ian wa fishaaluhuu tsalaatsuuna ~yahraa,"
hattaa idzaa balagha asyuddahuu W'B
balagha arba'iina sanatan, qaala rabbi
3uzi'l)ii an asykura ni'matakal Ialii
an'amta 'alayya wa 'alaa waalidayya
wa-an a'mala sIiaalihan tardhaahu wa
ashlih Iii iii dzurriyyatii, innii tubtu
ilaika wa innii minal muslimiin.
918) Saestunipun tiyang Mu'min punika sami boten ngestokalten kajawi namung dhumateDl
Allah piyambak. sarta tumindak leres. bares, Ian jujur sarana adhedhasar Kitabullah Al QurIian.
punika boten perlu ajrih Ian kuwatos punapa-punapa. ing pundi papan Ian wekdal. Gusti
Allah tamtu paring Hidayah Ian Taufik. Sampun limrah perjoangan marsudi karaharjan Donya
dumugining Akherat. mangglhi cohi warni-warni (alangan. rintangan. hambatan Ian tantangan)
kedah dipun adhepi sarana teteg !an tatag ing manah Ian tansah eling sarta waspada. Tumindak
ngupados kekiyatan sarana Iampah kemusyrikan. takhayyu1, !an jimat-jimat -sapiturutipUD,
Allah boten paling pangapunten Ian punika duraka hukumipun.
1007
Surat 46 AL AHQAAF (PAGUNUNGAN \VEDHI) Juz 26
sayektosipun kula punika golonganipun ti-

yang Islam!".'919)
"J
",,~\~r" -;". t' :" ~<.:J'wt~
j J,,,,,,,,, "',:t ",: ", '" 1.t-"
16. Wong kang kay a mangkono mau kang " '.7"'Jr ~ .:r- ~ -,. ",-'
Ingsun tampa becik 'amal tumindake, .la~
Ingsun liwati 'amale kang ala Sun panngl
,... " ,.,,~ .. -r.",
.".J.~~
:\!..'" ':.I:~·t~tiJ~\.WII~.J'~
~.J ~ ~ 4t' ,.""
pangapura, sarta bakal manggon in~.Su~arga.
... '1.,,~J,·.tr~/~ ''', ti.~.~ It
Bener janjiNe Allah kang wus dlJanJe 1{ake o C)'~~ iY~ ~~I~~
marang wong iku kabeh.
Ulaa-ikal ladziina nataqabbalu 'anhurn
ahsana maa 'amiluu ~a natajaawazu
'an sayyi-aatihim mash-haabil jannah,
wa'dash shidqilladzii kaanuu yuu'aduun.
17. Dene wong kang ngucap marang wong

tuwane loro: "Hud (boten sudi)!, teka sam-
peyan sakaliyan ngancam dhateng kula, ma-
nawi kula badhe tangi saking kubur, kula
punika sampun mengkeraken para ummat
turun maturun!". Bapa biyunge sakaloron
padha matur sesambat marang Allah. Lan
919) Sura08ing ayat punika langkung rumiyin kasambet surat Al Bayyinah ayat; 5 Ian surat Alinsaan
ayat; 8-11, saged dado. topik diskusi "Bekti ing tiyang Sepuh" punika kadhawuhaken sa-
sa:npunipun dhawuh '[badah Ian Tauhid ing Allah. Piwucal Agami Islam punika sarikma
pinara sasra boten geseh Ian boten cengkah kalayan piwucal falsafah Pancasila ingkang sampun
dados dhedhasaring Negari Ian Masyarakat kita Indonesia, Ian sapunika kantul1 nindakaken,
ngayati Ian ngarnalaken! Agami Islam punika mengiru piwucal tembayatan warni kalih;
lelayanan kaliyan Gusti Aillth ingkang nitahaken, Ian kaliyan masyarakat sesamining manungsa.
Ingkang kaliyan Allah, ngaturakell panembah, parnuji Ian pamituhu syari'atipun, dene ingkang
kaliyan masyarakat (ngasanes), adamel sae Ian ngajeni sasaminipun. Gesang wonten masyarakat
ingkang baku piyarnbak, 'ibadah Ian tauhid ing Allah, adarnel sse dhumaten~ tiyang sepuh
keka1ih, sanak sadherek, tangga tepa1ih Ian salajengipun bebrayaning masyarakat. Tehnis strate-
gisipun adarnel sae ing sesami, punika piwueal Islam kawiwitan saKing darn~l sae tiyang
sepuh keka1ih, sanak sad:,erek, salajengipun kasebat wau! Praktekipun tumindak m"k ..ten:
ingkang ageng, luhur, pinter utawi sugL~ sapiturutipun, kedah ngemong mengku Ian mbantu
dhateng ingkang alit, ina, bodho, utawi mlarat sasaminipun. Lan ingkang alit sapiturutipun wau,
kedah ngajeni dhateng ingkang ageng salajengipun. Saestu m~.nawi dhawuhing Agami punika
sami dipun estokaken. Ian m~sthinipun panei inggih kedah makaten, sam pun tamtu badhe
mahanani tata-tentrem, raharia s;uta wilujeng wonten ing satunggal-satunggaling griya, kampung,
Negari tuwin kita wradina.'<en Sajagadrat! Kenging punapa bekti dhateng tiyang sepuh punika
wajib? Jalaran tiyang sepuh keka1ih punika minangka dados lelantaraning dumadi, sarta
dado. juru parnongipun ingkang tanpa pamrih. Lan tiyang sepuh Reka1ih wau kabekia saking
remen Ian welasipun dhateng anak, purun nglampahi rekaos Ian prihatos, perlu namung badhe
anjagi kawilujenganipun saha marsudi kasaenanipun anak, ngantos dumugi ing Pawiyatan
Luhur (Universitas) dipun labuh! neias-nelasaken wral'ad, amrih sup ados benjing dados
Sarja. ..! taqwa ing Allah. Pramila sampun samesthinipun ciyang sepuh keka1ih punika kedah
dip un damel sae, dipun ajeni, SRrta dipun suwunaken pangaksami ing Allah, menawi sampun
aim arh urn ! Awit nama sampun rnotangaken kautaman ingkang ageng sarta kasaenan ingkang
kathah sanget, langkung·langkung IBU ingkang sakalangkung agung katresnan Ian alusing
bebudenipun sarta kaprihatosanipun rinten dalu! Sumangga para maos. kula aturaken makaten
supadosa ing gelanggang pendirlil<an kita, sam pun ngantos kHlirwakaken bilih bekti tiyang sepuh
keka1ih pu nika eirinipun Bangsa ingkang kagungan pribadi·luhur!
1008
Surat 46 AL AHQAAF (PAGUNUNGAN WEDHI) Juz; 26
padha tutur marang anake: "Sira mesthi Walladzii qaah IiwaaIidaihi uffillakumaa
bakal nemahi bilahi, mula padha imana ata'idaaninii an ukhraja waqad khalatil
quruunu min qablii, wa humaa yasta-
ing Allah". "Sanyata janjining Al1ah iku ghiitsaanil-laaha wailaka aamin, inna
temen". Nanging anake mangsuli: "Boten wa'dallaahi haqqun, fayaquulu maa
sanes cariyos sampeyan punika, kajawi do- haadzaa iIIaa asaathiirul awwaliin.
ngenganipun para tiy~ng kina-kina".
, .~ ?."" ,. ~ ".,. I .t
18. Wong-wong kang kaya mangkono mau v,t.-r-~. ~,'\ Lj... S::I\! '1-::: ~ .... -:-'Jjt ill
~~u>~....
A ".1,\
~')
wus pa~ha katamtokake bakal kasiksa, ora ,,,
: ...'I'.tI',
,, '.. ",.
-j~l-:; .,:,.;--'1 ~ ~ "'\'~'; ~
'"
b~~a karo ummat kang wus kapungkur ~",,~,.,.J~ .,...:~~
biyen, yaiku jin Ian manungsa, dheweke
temen padha kapitunan!
•
o~~~
"l
Ulaa-ikal ladziina haqqa 'alaihimul qaulu

fii umamin qad khalat min qablihim
minal jinni \Val insi, innahum kaanuu
khaasiriin.
19. Sawiji-wijining manungsa Ian jiniku ~~'f;\,,:~""

f'V" ... ~ ~) Tl!:i-I~
-.~;,..."
padha duwe dcrajat dhewe-dhewe, miturut
apatum'nd<>.ke, Ian Allah bakal anyukupi "'~O~"
o~ ',0..--"
paring pi wales tumrap 'amalc para manungsa
Wa likulli darajaatum mimmaa 'amiluu,
Ian jin, sithik bac ora bakal dikaniaya. wa liyuwaffiyannahum a'maaIahum wa-
hum laa yuzhlamuull.
20. Lan elinga! besuk ana ing dina Qiya- ~''''''''Jor;'" '\~ ~"{1''''' ,.,~ " .....1 ... , .......
~y,\N1 a.. lJ..,)oo&l C!~IU"~"'-~" -'I'
mat, nalikane wong-wong kafir dipintokakc
ana ing Neraka Ian didhawuhi: "Sira kabeh . . ·.1"·~·!':·t"t!{tl/('"t:;
f..'4j~J .. \N~ •• a7~
~'.I'"
wus padha nutug-nutugakc kascnen!,<anira
duk nalika urip ana ing Donya, Ian mung ... .".~~~:.tr... ~!i~'" ,...........~~ ....;((~
(;)'~r":" ~~"....I ~ I~~.;uo:"'....~\$
padha andrawina ing Donya kono, mula ing
t.-:'~n'l::tr........ ~i! ." "-:;it/~'
dina iki gilirane sira padha dipatrapi siksa
kang nginakake, sabab sira padha gumcdhe
o~,......, r- "'t'~ 'MuJ'.J.;I ~ ~
Wa rauma yu'radhul ladziina kafaruu
ana ing Bumi ora kalawan bent'r, Ian sabab 'alannaar, adz-habtum thayyibaatikum
sira padha dadi wong fasik kaliwat ngckad. Iii halaatikumud dunyaa wastamta'tum
bihaa. falyauma tujzauna 'adzaabal huu-
ni bimaa kuntum tastakbiruuna iiI ardhi
bighairil haqqi wa bimaa kuntum taf-
suquun.
Rusak sirnaning kaum 'Aad.
21. Lan e1inga! Bud sadulure kaum 'Aad

ing nalika dhewcke ngelingake marang kaume
ana ing jurang Ahqaaf, yaiku pagunungan
wedhi, ing sadurunge Ian sapungkure Hud,
uga wus akeh para Andika RasuI kang aweh
pepe1ing, pangucape Hud: "Sira aja nyembah
saIiyane Allah, satemene aku kuwatir yen
nganti sira kapatrapan siksa ana ing dina
kang gedhe pakewuhc!".
1009
Surat 46 AL AHQAAF (PAGUNUNGAN WEDHI) Juz 26
Wadzkur akhaa 'aadin, idz andzara

qaumahuu bil-ahqaafi waqad khalatin
nudzuru mim baini yadaihi wamin
khalfiho allaa 13 'buduu iIIaIlaah, inno
akhaafu 'alaikum 'adzaaba yaumin 'a-
zhiim.
22. Kaume padha matur: "Punapa panje-

nengan rawuh mriki punika namung saperlu
badhe ngewah-ewah adhep kula sadaya dha-
teng sesembahan Mta. Suwawi siksa ingkang
panjenengan ancamaken punika enggal ka- Qaaluu aji'13naa li13'fikanaa 'an aali-
dhatengaken mriki, manawi panjenengan hatinaa, fa'tinaa bimaa ta'idunaa in-
kun13 minash shaadiqiin.
punika temen-l".
23. Hud angucap: "Prakara tekaning siksa

iku mung kauningan ana ngarsa dalem Allah.
Aku sadreIlla angratakake dhawuh ampilanku
marang sira ·'kabeh. Ananging saka pa'1va-
wangku sira kabeh iku kaum ·kang ora Qaala innamal 'ilmu 'indaIlaah, wa
uballighukum maa ursiltu bihii walaa-
mangerti". kinnii araakum qauman tajhaluun.
24. Bareng kaume Hud sumurup siksaning \ll~~~j'I~-::·)~~~ (,~\:Jj .'(\

Allah anggameng ana ing sadhuwuring jurang
pagunungan wedhi, banjur padha ngucap: ~ ~ ~. ·'-(~t~ ;.V!
~,~
,,'- ·1~\)1A !E ~ ,
.... UO~ :i
"Lah iki! ana mendhung angendaim, bakal
'J ~.(, ~ "'" r~.!
ngudani aku kabeh!". Balik satemene iku o~yt~14:5>
siksaning Allah kang sira arep-arep enggal
Falammaa ra-auhu 'aariiiham mus13qbila
tumibane; yaiku angin prahara kang anggawa
audiyatihim qaaluu haadzaa 'aaridhilm
siksa kang nglarani banget! mumthiranaa, hal huwa masta 'jaltum
bih, riihun fiihaa 'adzaabun aliim.
25. Siksa mau kang bakal gawe rusak

sirnaning'samubarang kang .kumelip, kalawan
~i~~~ f~t$lli:.~~ .~A
parentahing PangeraNe, ing' WUSlLna wong- .(.:.2;' ....~~\ .... '~ ~".I:f ..~~t
O~l~~ -t:U~'1t .., ...
wong mau ora katon kumliwer, kajaba kang
kari mung omah-omahe! Kaya mangkono Tud~miru kulla syai-im bi-amri ra~bif
haa fa-ashbahuu laa yuraa iIIaa mas'lr-
iku anggon Ingsun males marang para wong kinuhum, kadzaalika najzil qaumal muj-
kang duraka. rimiin.
26. Lan yekti Ingsun wus temen-temen

anglulusake marang kaume Hl1d ing barang
kang sira kabeh ora padha Ingsun lulusake,
yaiku dheweke padha duwe kakuwatan Ian
kasugihan. Sarta padha Ingsun paringi lan-
dhep pangrungune, paningale, Ian landhep
1010
Surat 46 AL AHQAAF (PAGUNUNGAI'T WEDHI) Juz 26
pikirane, ananging eman! pangrungune, pa- J.~f~ '::IN ·~·h:.~r.~;f~,j\tjt

'J'~ ,-;;.Y"'~ .... -J. ,- T ill
ningale, Ian pikirane ora migunani marang t. ..... I, ,,,., .<I ;.
I
t dheweke sathithik-thithika, jalaran tansah oC),_~,'1 ot r;. ...
v ngingkari Ayat-Ayating Allah, Ian banjur
Walaqad makkannaahum fiimaa im mak-
kapatrapan siksa kang biyen padha nye- kannaahum fIihi wa ja'alnaa lahum
pelekake! sam'aw wa abshaara~ wa af-idatan famaa
::ghnaa 'anhum sam'uhum walaa abshaa-
ruhum walaa af-idatuhum min syai-in
idz kaanuu yajhaduuna bi-aayaatillaahi
wa haaqa bihim maa kaanuu bihii
yastab-zi-uun.
27. Lan yekti temen Ingsun uga wus ~~,tS))l~~;;(; t:.itt~~.'fV

ngrusak nyirnakake padesan kang ana sa- , ,~ . , . , ~"(' I ~:t
kiwa tengenira kabeh. lngsun wus mratelak- o~~~,*..;J
ake Ayat kalawan bola-bali, kang mangkono
Walaqad ahlaknaa maa haulaknm minal
iku supaya dheweke padha gel em bali tobat! quraa wa sharrafnal aayaati Ia'allahum
yarji'uun.
28. Mula, yagene brahala kang padha di-

anggep pangeran saliyane Allah Ian dicaosi
sesaji, teka ora bisa tulung marang wong
kafir kabeh? Nanging malah padha ilang
kinedhepake saka wong iku kabeh, d,ldi
panganggep kang rnangkono iku tetep sab
Falaulaa nasharahurnul ladziinat takha-
rerekane wong kafir dhewe! .dzuu min duunillaahi qurbaanan aali-
hatan, bal dhalluu 'anhurn, wa dzaalika
if\mhum warnaa kaanuu yaftaruun.
Sumiyaring piwulang At Quraan

marang golongan para jin.
29. Lan elinga! nalika (~olongane para jin

Ingsun condhongake marang si.ra, yaiku pa-
G!ii'~~~~~ ~ ~1~~ 1!.J -,~
dIm ngrungokake Quraan. Sawuse padhil .•" "I. r~"'~9' .... ..., r-:: , •,"', r~f~
JP;;~~~ ~1I;S\i 'J~~
teka ing kono, banjur padhaakon marang
kancane: "Padha ninglingna!". Bareng wus ",. -"1.. .~
o.:.:r-t':P~
padha rampung pamacanira Quraan, nuli
padha mulih marang kaume, Ian kaume Wa-idz sharafnaa ilaika nafaram minal
jinni yasma'uunal qur-aan, falammaa
padha dielingake". hadharuuhu qaaluu 31. ~Iituu, falammaa
qudhiya wallau ilaa qaumihim mun-
dziriin.
30. Pangucape para jin: "He kaumku ka- ":;;1!J:j~~~{-:::;~~~~~.'f'

beh! aku mentas bae krungu Kitab AI Quraan
diwaca, yaiku Kitab kang diturunake sa- J!.)~i<1t~~~~ ~~{i~
1011
Surat 46 AL AHQAAF (PAGUNUNGAN WbYH) Juz 26
pungkure Musa, ambenerake m:trang Kitab , .. "''''• .. ~ v

kang sadurunge, sarta rruduhake menyang O~""~
kabeneran, Ian marang dalan kang jejeg. 'Qaaluu yaa qaumanaa innaa sami'naa
kitaaban unzila mim ba'di muusaa
mushaddiqal limaa baina yadaihi yahdii
i1a1 haqqi wa i1aa thariiqim mustaqiim.
31. He kaumku! sira padha ngestokna, ·*.'~"'··t·/ i-:',.,'I.':"~~I·J· ~'fr:;~.",

V7To il~:..t;JiI ~.... ,) ~
)tI"J ~
I j Ian percayaa! marang wong kang ngajak-ajak
V netepi Agamaning Allah. Allah bakal paring o ~ ..-:.... ,.,k , . . /t' /.1 .-
~ ~l~~"-»~.)"",.)',) ~
pangapura ing dosanira, Ian nylametake sira
saka siksa kang nglarani. Yaa qaumanaa ajiibuu daa'iyallaa!:ti wa
aamilluu bihii yaghfir lakum min dzu-
nuubikum wa yujirkum min 'adzaabin
aliim.
32. Ana dene sing sapa ora angestokake

.... .J .... .{.(·I ... ;.......
Ji.ljt~~~ ~,~,) ~ IcY'.) .,.,.
".s-. . . . ""
wong kang ajak-ajak netepi Agamaning Allah,
l \ Gusti Allah ora bakal kesamaran karo wong ~~~~':t~~~~zaJ
lJ iku!, sanadyan dheweke andhelik ana jeron Wamal-Iaa yujib daa'iyallaahi falaisa
Bumi, Ian ora ana kang bisa nulungi marang bimu'jizin fiI ardhi wa laisa lahuu min
dheweke saliyane Allah. Wong kang mang- duunihii auliyaa', ulaa-ika fii dhalaalim
kono iku kalebu sasar kang pratela. mubiin.
33. Apa wong-wong kafir iku ora padha

anggatekake, yen Allah iku Dzat kang wus
anitahake Langit Ian Bumi tanpa rekasa!
PanjenengaNe iku Dzat kang Maha Kuwasa
anguripake wong kang wus mati. Mesthine
wong kafir padha weruh, sanyata Allah iku Awalam yarau annaallaahal ladzii kha-
Maha Kuwasa marang sakabehing barang". laqas samaawaati wal ardha walam ya'ya
bikhalqihinna biqaadirin 'a1aa ay yuhyi-
yal mautaa, balaa innahuu 'a1aa kulli
syai-in qadiir.
J
34. Lan elinga!, besuk ana ing dinaning
Qiyamat, nalikane wong-wong ka. fir diweruh-
ake Neraka, banjur ana dhawuh: "Apa siksa
Neraka iki ora nyata?", Ature~ wong-wong
mau: "Demi Pangeran kula!, saestu sampun
, nyata". Pangandikaning Allah: "Sira padha
ngrasakna siksa Neraka, marga anggonira Wa yauma yu'radhul ladziina kafaruu
'a1annaar, a1aisa haadzaa bil-haqqi, qaa-
wus padha kafir". luu balaa wa rabbinaa, qaala fadzuuqul
'adzaaba bimaa kuntum takfuruun•.
1012
Surat 46 AL AHQAAF (PAGUNUNGAN WEDHI) Juz 26
35. Muhammad! sira sing sabar, kaya' ka- ~;.J!~Jt ~.,~,,,1}~tt~~ .. 16

sabarane para Andika Rasul, kang padha
santosa atine" sira aja kesusu nyuwun di-
'''''''If'''' .,,. ,..,. '11~ ..:~ ~.....~
~.JI.».1,._~~~.tl......,a.......
enggalake tumuruning siksa marang wong
kafir. lng .Jllbesuk, nalikane wong kafir ~~J~
.. ~['j : ~(::, Jt,..
.J.,..~
f"~;r .
II
andeleng siksa kang wus diancamake, ru- t .... ,1. ,. ,.~. ~ "
mangsane uripe ana ing Donya mung saejam o ",~!.-..,.,t '1 ~
ing wayah rina. Al Quraan iki diwaratakake Fashbir kamaa shabara ulul 'azmi minar
marang para manungsa! Ora bakal ditumpes rusuli walaa tasta 'jil lahum, ka-annahum
kajaba wong kang padha fasek". yauma yarauna maa yuu'aduun, lam
yalbatsuu ilIaa saa'atam min nahaar,
balaaghun fahal yuhlaku ilIal qaumul
***) faasiquun.
***) Katerangan sawatawlS IDtiSari Ian interkorelasi (sesambetan ingkang manunggil aneas tujuan)
antawisipun surat Al Ahqaaf kalayan surat Muhammad, ing antawisipun makaten: Bilih
kakalihipun surat kasebat, manungglling sasambetanipun keneeng sanget, inggih punika jejer
kuwajiban para Rasul ingkang baku punika angedegaken Agami: Tauhid ing Allah, boten kafir,
Ian boten syirik (mangro) sakedhik-kedhika! Stntena ingkang gumedhe, tekebur Ian kufur,
badhe ageng sanget siksaning Pangeran.,
1013
Surat 47 MUHAMMAD (NABI MUHAMMAD S.A.W. ) Juz 26
MUHAMMAD (NABI MUHAMMAD S.A.W. )

Tumuruning wahyu ana ing Madinah, kajaba ayat 13 kawahyokake
ana ing paran, nalika Rasulullah s.a. w. Hijrah.
Tumurun sawuse surat AI Hadiid.
KaIawan asma dalem AlJah kang Maha

Murah, Maha Asih.
~kepe wong Mu'min ngadhepi wong

kafir ana ing madyaning palagan.
1. Wong-wong kafir kang nyegah para
manungsa saka Agamaning Allah, was padha
sasar tindake.
A1ladziina kafanlU wa shadduu 'an

sabiilillaahi adhalla a'maalahum.
, 2. Dene wong-wong Mu'min kang padha J'-! r.... I·~t. . '".! It·tl~ ........ ,·,....t' ....• ~, ....
~"'-t~-'~ ~-'li-'~.J-'
nindakake laku becik, Ian padha pracaya
)
\. apa kang tinurunake marang Muhammad, ·,~ . . . . '1"1 • • " • .idt . . '" ", '1~
~>"J~II""'~~.,.-'~~
V yaiku Wahyu, terang saka ngarsa dalem
Pangerane, iku wus padha tinutupan alane, o '~~~" -:[ .....
.P'6'. _ "'~~
Ian dibecikake bebudene.
Walladziina aamanuu wa 'amilush shaa-
Iihaati wa aamanuu bimaa nuzzila 'alaa
muhammadiw wa huwal haqqu mir-
rabbihim kaffara 'anhum sayyi-aatihim
wa ash1aha baalahum.
3. Kang mangkono mau, sabab wong

kafir iku padha manut barang batal, dene
wong Mu'min padha manut barang bener,
kang wus terang saka ngarsaning Pangerane.
Kaya mangkono iku Allah anggambarake
marang para manungsa ing sanepane.
1014
Surat 47 MUHAMMAD (NABI MUHAMMAD S.A.W.) Juz 26
Dzaalika bi-annalladziina kafarut taba'ul

baathila wa annaUadziina aamanut taba-
'ul haqqa mir-rabbihim, kadzaalika yadh-
ribullaahu linnaasi amtsaalahum.
4. Nalikane sira wus katemu karo wong

kafir ana ing palagan, banjur sir a tigasen
gulune. Hengga manawa sira ngrubuhake
marang wong kafir, wong kafir mau banjur
dadi bebandanira, yaiku dadi boyongan,
sabanjure sir a diwenangake milih: ana kalane
sira slametake, utawa sira jaluki tebusan.
Kang mangkono iku nganti tekan waktu
tentrem peperangan. Manawa dadi kapareng-
ing karsaNe Allah nyiksa wong kafir ora
sarana perang, mesthi bisa kelakon. Ananging Fa-idzaa laqiitumul ladziina kafaruu fa-
Allah karsa anyoba sawenehira kalawan liya- dharbar riqaabi, hattaa idzaa ats-khan-
ne. Dene wong kang pinatenan, gugur dadi tumuuhum fasyuddul watsaaq, fa-immaa
syuhadak, ana ing perang Sabilillah iku ora mannam ba'du wa immaa fidaa-an hattaa
tadha'al harbu auzaarahaa, dzaalika wa-
babar pisan yen nganti disasarake lakune! lau yasyaa-ullaahu lantashara minhum
walaakilliyabluwa ba'dhakum biba'dhin,
walladziina qutiluu fii sabiilillaahi falay
yudhilla a'maalahum.
5. Allah bakal anuduhake marang wong

iku kabeh, sawijining tuntunan' kanggo am-
becikake kahanane (bebudene) dheweke Sayahdiihim wa yushlihu baalahum.
6. Lan anglebokake wong iku kabeh ana

ing Suwarga kang wus tinengeran bakal
dadi panggonane. Wa yudkhiluhumul jannata 'arrafahaa
lahum.
Wong-wong Mu'min mesthi menang,

Ian wong kang padha kafir mesthi
asor.
7. He wong kang iman!, manawa sira
padha nulungi Agamaning Allah Panjeneng-
aNe mesthi uga banjur nulungi ing sira
kabeh, Ian netepake (ngukuhake) dlamakan-
ira ora arep mundur sapecak. Yaa ayyuhal ladziina aamanuu in tan-
shurullaaha yanshurkum wa yutsahbit
aqdaamakum.
8. Dene wong-wong kafir iku tetep ka- o~C;t~~~r'-7;~,rGi~'; .A

patrapan karusakan, Ian Allah nyasarake
Walladziina kafaruu fata'sallahum wa
amal-amale dheweke.
adhalla a'maalahum.
1015
Surat 47 MUHAMMAD (NAB! MUHAMMAD S.A.W. ) Juz 26
9. Kang mangkono iku jalaran satemene

dheweke wus padha gething karo Wahyu
kang tinurunake Allah, PanjenengaNe banjur Dzaalika bi-annahum karihuu maa an-
zalallaahu fa-ahbatha a'maalahum.
nglebur ganjaran amale wong-wong iku ka-
beh.
10. Apa wong-wong kafir ora padha an-

jajah desa milang kori ing Bumi, banjur
padha ngangen-angen kapriye mungguh we-
kasane wong-wong kafir sadurunge dheweke.
Allah wus nyimakake wong iku kabeh,
samono uga sakehe wong kafir iku padha
Malam yasiiruu fil ardhi fayanzhuruu
bae. kaifa kaana 'aaqibatul ladziina min
qablihim, dammaral-laahu 'alaihim wa
lilkaafll'iina amtsaalahum.
11. Kang mangkono iku, jalaran sanyata

Allah iku Bendarane wong-wong Mu'min.
Lan satemene wong-wong kafir iku ora duwe
Bendara kang makolehake awake.
Dzaalika bi-annallaaha maulal ladziina
aamanuu wa-annal kaafiriina laa maulaa
lahum.
"", '1,,' ,
12. Sanyata Allah bakal nglebokake para ,"!.Iitll-t
~ ~)YAq:~~..~ ",'"-'\ ~. '~I· I!. \J..I .aL11!>! - "
r
1
wong Mu'min kang padha nindakake laku
t,,~t"',:,,('t('\m~;I\,*:i ,~... ~..::; L-;.'-
becik ana ing Suwarga, kang ngisore ana ",)AI ~~~.Ar'.3 , v, :.so- * .
bengawane mili. Dene para wong kafir wus ,t:. "'F,:.... of I...
t~ r''/, Ill;" ... ....",...",
padha tumindak seneng-seneng ana Donya, )U1"~~ jl ~Y ~ C>y:J~" I.J~
Ian dheweke mangan kaya dene mangane .,,, *1:'
(I...o4'~.,...
raja kaya, mula mung Neraka kang pantes
dadi panggonane. Innallaaha yudkhilul ladznna aamanuu
wa 'amilush shaalihaati jannaatin tajrii
min tahtihal anhaaru, walladziina Wa-
ruu yatamatta'unna wa ya'kuluuna ka-
maa ta'kululan'aamu wannaaru matswal
- lahum.
(-5-:"-<; 9 · t,z.c,,,.~(.. .i'~ ... ·-111, ,til

13. Lan wus pira kehe Negara kang luwih ... -.~I:A 1Ij'~'IoIV~"""~~Q" .. I
kuwat tinimbang Negaranira Muhammad

! !'\, \rii~.·~t~!';:"''f~t
(I P'fI'~
kang biyen nundhung ing sira. Para wargane .'? ~
Negara kang nundhung ing sira iku wus
Wa ka-ayyim min qaryatin hiya asyaddu
Ingsun tumpes, temahan ora ana kang bisa quwwatam min qaryatikal latjj akhra-
nulungi. jatka, ahlaknaahum falaa naashira lahum.
14. Apa padha wong kang cecekelan hujjah

(katerangan) kang cetha saka ngarsane Pa-
1016
ngeraNe, yaiku Quraan, kaya syetan kang

maesi laku ala dipaes-paesi kaya laku becik,
Ian banjur padha manut hawa nafsune? Afaman kaana 'alaa bayyinatim nOr-
rabbihii kaman zuyyina Iahuu IUU-U
'amalihii wattaba'uu ahWIla-ahum.
15. Mungguh pepindhan sesifatane Suwar- ~ I : ....t~,~

.:Jo.4r ·-:'~~t~1
'4I!!-C! ··"t;!.;jt"'~
....~ c$j . " ' - ..1'
ga, kang dijanjekake marang wong· kang
padha taqwa, kang ing kono ana kaline
warna-warna, ana kang mili banyu tanpa
~~;1~~Wt:;~f#~~
nganggo owah rasane, ana kang mili powan I) I:~'1! ::-:u J-« 14." .• ~1:t"1t'~:,..
>6'IJ'':'.~IJJ~~A' J
H
kang ora malih rasane, Ian ana kang mili

sajeng, enak rasane Ian migunani tumrap ~t$~\"+i..A1.J·l.e':~~
v
wong kang ngombe, Ian ana maneh kang
mili madu kang resik. Wong ahli Suwarga
padha kaparingan sawarnaning woh-wohan,
Ian padha oleh pangapura saka Pangerane.
r(.t ..~ \r<,' ",~, ." •• t~. :,. .
~~ '-J~~J6~ r!!J~I~J
'I. ;r...'~t~r.(~
o .... ~ \a..I
,,,rr,,'l". .
..... ". \oil !sA""J
Apa padha wong kang oleh kani'mataning
Matulul jannatil latii wu'idal mutta-
Suwarga, karo wong kang langgeng ana ing quuna, fiihaa anhaanlm mim maa-in
Neraka, sarta diombeni we dang panas mulak- ghairi aasinin, wa anhaanlm mil-Iabani
mulak, kang nuli pedhot ususe? lam yataghayyar tha'muhuu, wa an-
haanlm min khamril ladzdzatil. lisy-
syaribiina; wa anhaanllD min" 'amalim
mushaffaa, walahum fiihaa min kuUits
tsamaraati wa maghfiratum mir-rabbi-
him, kaman huwa khaalidun finnaari
wasuquu maa-an jamiiman faqaththa'a
am'aa-ahum.
16. Lan sawenehe wong kafir ana kang

angrungokake sesorahira Muhammad, saheng-
ga yen· dheweke mundur saka ngarsanira,
banjur ngucap marang wong kang duwe
kawruh, para Sekabat: "Apa kang diucapake
iki mau?". Wong kang mangkono iku atine
wus diecap dening Allah, dheweke nuli
padha nurut ing hawa nafsune. 920 )
Wa minhummay yastami'u iIaika,
hattaa idzaa khar;V1iu min 'indika
qaaluu Ii1Iadziina uutuI 'ilma maadzaa
qaala aanifaa, ulaa-ikalladziina thaba'aI-
laahu 'alaa quluubihim wattaba'uu ah"
waa-ahum.
920) Tiyang munafik (mangro tingal) punika kadhang-kala sami andhatengi majlis penyuluhan
Agami Islam ingkang langsung dipun slirani Kanjeng Nabi Muhammad s.a.w. pribadi.
Sasampunipun bibaran, tetiyang munafik wau sami wawancara kaliyan para Sekabat ingkang
Unangkung ing kawruh, sarana tetembungan sajak ambodhoni nanging ngremehaken: "Mu-
hammad wau punika ngendikan sesorah punapa?". Inggih makaten punika tiyang ingkang
katutup manahipun ian kaiimput ing karsa, cipta ian rasa ingksng sarwa munafik.!
1017
Surat 47 MUHAMMAij (NABI MUHAMMAD S.A.W. ) Juz 26
17. Dene wong kang padha oleh pituduh,

Allah paring wuwuh pituduHe, sarta paring
weruh kalakuan kang anjalari diparingi gan- " ,!-:':
o~yu
jaraning taqwa ing Allah. WAlladziinahtadau zaadahum hudaw wa
aataahum taqwaahum.
18. Mula, wong-wong kafir iku ora padha &~ ~t ';\~\'flt~6;~ jz .\~
ngenteni, kajaba dina Qiyamat kang praptane ....... ';, .........".
dumrojog tanpa larapan. Satemene tetengere
dina Qiyamat wus padha kelakon. Manawa
;!.i ~~ ~l~J~ l;~~~~ ~
dina Qiyamat wus kalakon teka, ing kono o~X
adoh banget elinge wong-wong iku bisa
migunani marang awake. Fahal yanzhuruuna iIIas saa'ata an-
ta'tiyahum baghtatan faqad jaa-a asy·
raatbuhaa, fa-annaa lahum idzaa jaa-at-
hum dzikraahum.
19. Sira mangertiya Muhammad!, satemene

ora ana Pangeran kang sejati, kajaba mung
Allah piyambak, Ian sir a nyuwuna ing pa-
ngapuraNe tumrap dosanira dhewe, Ian dolia-
ne para wong k:ing padha Mu'min lanang
Ian wadon. Allah nguningani sira kabeh ing Fa'iam annahuu laa ilaaha iIIallaahu
wektune sira pinuju nyambut gawe, Ian na- wastaghfir lidzambika wa lilmu'miniina
lika sira wus padha map an ana ing lemekira. wal mu'minaat, wallaahu ya'lamu muta-
qallabakum wa matswaakum.
Ancaman tumrape wong munafik Ian

wong murtad,
20. Wong-wong Mu'min padha ngucap: . . ,..r"!
. t,,,,,,.,, ,,'wI""" '..9..... ',..".~ J. ."" ""
"mBok hiya ana surat dhawuh perang tu- t j ~ ~i)Y"~j;),;l ~h.:.t~tJ~-, -".
murun!" .. Sabanjure nalika wus tumurun ............'I.r-c"i r..-:"/(J't;r-;.t;;,, ~:I,J
q;~J~h~/).,;'::;" • ~)>"" ~it
surat andhawuhake kenceng (disiplin) tum-
rap perang, ing kono sir a Muhammad an- '// "';'..;,.:.l-'~\,.)Qr~
"v w'
'Il:~t-:-',I'\~,'I: ".
~
rO;,/ '" ,.
.~'-l:.;Jt
' . -:;
.... .:J:'.;
deleng wong-wong kang atine ana lelarane,
'C.
padha melerok marang sira, kaya plerokane o ': tJ~~
~
13", tI'!
..;
0",~
I
·. . t\ ""'-""
."
:':...J> ~
,
.. ~
.11
"",
.w_:.'.;'
wong klenger kang ambacut mati! Allah
bakal anyedhakake wong iku marang lalakon Wa yaquululladziina aamanuu laulaa
nuzzzilat suuratun, fa-idzaa unzilat suu-
kang anggethingake. ratum muhkamatuw wa dzukira fiihal
qitaal, ra-aitalladziina fii quluubihim
maradbuy yanzhuruuna i1aika nazharal
magh-syiyyi 'a1aihi minal maut, fa-
aulaa lahum.
21. Benere harak banjur ngestokake ta'at

parentah, Ian padha matur becik. Manawa
1018
wus ana dhawuh kang kenceng, samungguha

wong mau banjur gelem angestokake ndhe-
rek marang Allah, mesthine luwih becik Thaa'atuw wa qaulum ma'ruuiun, fa-
tumrap av. ~~e., idzaa 'azamal amru, falau shadaqunaaha
lakaana khairallahum.
·<i"~I·J ~~ 'I',:.~,.,~., ')''''''i~1

22. Allah nguwatirake ing sira kabeh, Y"..r~ ~!.'4.:.l ~~ \,;)....~~'
manawa sira padha kuwasa banjur padha
malengos saka iman, tur gawe rusak ana
.~
o~~]tl~~
-- .....
ing Bumi, Ian medhot paseduluran.
Fahal 'asaitum in ta~allaitum an' tui-
siduu m ardhi wa tuqaththi'uu arhaama-
kum.
23. Wong kang mangkono iku dila'nat

dening Allah, Allah ambudhegake Ian mi-
cakake pandelenge wong iku kabeh.
Ulaa-ikal ladziina la 'anahumunaahu fa-
ashammahum wa a'maa abshaarabum.
24. Apa dheweke iku ora padha nalar- rdr-:"~ ~'!.\I~

o "6'"",ly' ~,.
•....l .... ,I·~i~ .... ,,, . . . . . . <i<....
I.J!.>-'""II,;)-'.x~..;ul
&'-
nalar isining Quraan, apa atine wus digem- M
bok? Afalaa yatadabbaruunal qur-aana am

'alaa quluubin aqfaaluhaa.
P'';\~ "'. . ,.;~ , •.", ,

25. Satemene wong-wong kang padha bali (.:. ~ ~ ~ ~J'f';t ~~~.)h:.!~.H OJ
kafir, sawuse pituduhing Allah, nyata wong
iku wus dimayarake dening syetan tam bah
1'-'1 ~j-:""
1
-=-'I~ ~
0&:'~t~~'-~~
- .
sumangate tumindak dosa, Ian sugih gagasan
kang ngayawara! o~
imalladziinartadduu 'alaa adbaarihim
mim ba'di maa tabayyana labumul
hudasy syaithaanu sawwala labum,
wa amIaa labum.
26. Kang mangkono iku ora liya jalaran

satemene dheweke padha ngucap marang
wong-wong Yahudi kang gething marang
Wahyu kang diturunake dening Allah: "Aku
kabeh bakal manut sawatara parentahmu".
Allah t3.\Jsah Ngudaneni wadine wong iku
kabeh. 921 )
921) Artosipun Allah tansah priksa sadaya gagasan Ian tumlndak Inakanll dipun sldheml
memengsahan kaliyan Nabi Muhammad s.a.w. Ian kaum Mislimln.
1019
Surat 47 MUHAMMAD (NABI.MUHAMMAD S.A.W.) Juz 26
Dzaalika bi-annahum qaaluu lilladziina

karihuu maa nazzalallaahu sanuthii'u-
kum fii ba'dhil amri, wallaahu ya'lamu
israarahum.
27. Kapriye kahanane wong-wong iku ma-

nawa Malaikat anjabut nyawane, Ian padha
anggebugi saka ing ngarep Ian burine ing
Neraka. Fakaifa idzaa tawaffathumul malaa-ikatu
yadhribuuna wujuuhahum wa adbaara-
hum.
28. Kang mangkono mau jalaran dheweke

wus padha nindakake barang kang binendon
:! 1:...."' ...d.Ul ~~f-. \.,..-:,
IIr~J ~ ~:-
\,.0
O~A~-'1~~~~
~t~J _'fA ....
&
J.
dening Allah, sarta gething marang kari-
dhaning Allah, muiane Allah banjur nglebur Dzaalika bi-annahumut taba'uu maa
ganjaran am ai-am ale wong-wong mau. as-khathallaaha wa karihuu ridhwaana-
huu fa-ahbatha a'maalahum.
29. Utawa, apa wong kang padha duwe

ldara ing atine, padha duwe kira yen Allah
ora bakal ngetokake uneg-unege drengki Ian
sreine? Am hasilial ladziina fii quluubihim
maradhun allay yukhrijallaahu adh-
ghaanahum.
30. Lan samungguha ana kaparenglngsun,

sira Ingsun weruhake wong kang padha lara
"J," I • "~:"~\r "':(, .""", ;r":::.....
"~A--'.r- ~..)~ J-1..o;.J.7 . , - , '
'II V
atine, sira mesthi banjur bisa sumurup wong o MIJ1 .P""';!
,! t" tJ :-rq ~ 71 :~~~
I'" '-'I:': a.IJ .J ",7'" ~ " ....
iku saka tetengere, apa dene sira bisa weruh
Walau nasyaa-u la-arainaakahum fala-
ana kedaling lesane, Allah Maha Uninga
'araftahum bisiimaahum, wa lata'rifan-
amalira kabeh. nahum fii lahnil qauli, wallaahu ya'iamu
a'maalakum.
31. Yekti Ingsun bakal' nyoba ing sira

kabeh nganti Ingsun Nguningani kancanira
kang padha perang, Ian kang sabar, Ian
Ingsun Uninga carita lalakonira. Walanabluwannakum hattaa na'iamal
mujaahidiina minkum washshaabiriina
wa nabluwa akhbaarakum.
32. Sanyata wong-wong kafir, Ian nyegah

para manungsa saka Agamaning Allah, Ian
1020
Surat 47 MUHAMMAD (NABI MUHAMMAD S.AW.) Juz 26
padha nyulayani Rasulullah sawuse oleh

katerangan pituduHe Allah, wong-wong iku
"J
~~~~
-::~ ~~
" ' , ' I .........." ..... ",0 J'o,:",,~
~..,..."
j
ora babar pisan andadekake kamadharataning '~'1r""""'t{ ·~At.~:.....~ H ~I."
o ~\..o&- ~.J~ d.la !-'~I:i
0'(
Allah sathithik-thithika, Allah kang bakal

Innall,uhiina kafaruu wa shadduu 'an
nglebur amale wong-wong iku kabeh. sahiilill"ahi wa syaa'lqur rasuula mim
ba'di maa labayyana lahumul hudaa
la} yadhurrullaaha syai-aa, wasayuhbithu
a'maalahum.
33. He para wong kang padha Mu'min!

sira padha ngabektia Ian ndhereka Rasulul-
J;,\\~;~\~~\~J'Q.~ . . . ,.
..... <C,'
V
lah, Ian sira aja gawe rusake ganjaran amal- o~Ct~'~~,
amalira kabeh. Yaa ayyuhal ladziina aamanuu athii-
'ullaaha wa athii'ur rasuula walaa tub-
thiluu a'maalakum.
34. Satemene WOl1g-wong kafir, Ian nyegah ,':.

;pJ ~l~
L,.l~.:~~~~-':'~?G..~,~~
\F ..):;JU I ,.
..n f j
para manungsa saka AgamaNe Allah, wong ,,,- " ......-:; ......~ ~r'~ &--. '- ......·.t,r... V
iku banjur mati isih netepi kekafirane, kang o ~ iaLl ~~ )\.A)~-,~\'o
iku Allah ora pisan-pisan bakal ngapura Innal Iadziina kafaruu wa shadduu 'an
marang wong iku kabeh. sabiiliIIaahi tsumma maatuu wahum
kuffaarun falay yaghfirallaahu lahum.
1: . . . ,. ,'-.. . . . .~t·~,f~~,t~ii.-,.6
~~ll.,.;.;tJ,. fJ..... ~~
35. He wong Mu'min!, sira aja apes atinira 0;- ,
Ian ngajak dhame karo wong kafir, sira kang

bakal ungguh juritira! Allah kang anartani
o~~J~J,~~~\;
sira kabeh, Ian ora bakal ngelongi ganjarane Falaa tahinuu wa tad'uu i1as salmi wa
amal-amalira. antumul a'launa walla3hu ma'akum
walay yatirakum a'maalakum.
36. Sanyata kauripan ana ing Donya iku

AV ~ung ded~lanan sarta lela~anan. Manawa
. Slra padha 1m an Ian taqwa mg Allah, Allah
bakaI paring ganjaran ing sira kabeh, Allah
Jnnamal hayaatud dunyaa la'ibuw wa
ora mundhut bandha-bandhanira kabeh. lahwun, wa-in tu'minuu wa tattaquu
yu'tikum ujuurakum waIaa yas-alkum
amwaalakum.
37. Jalaran, manawa Allah ngersakake

mundhut bandhanira kalawan mathet, mes-
thi sira banjur padha ~edhit, Ian banjur
kawetu panguneg-unegin. kang drengki srei.
1021
Surat 47 MUHAMMAD (NABI MUHAMMAD S.A.W.) Juz 26
Iy-yas-alkurnuuhaa fayuhfikurn tabkha-

luu wa yukhrij adh-ghaanakurn.
38. Padha elinga!, sira kabeh wus diajak

andarmani Agamaning Allah, ing kono sa-
weneh kancanira medhit, satemene dheweke
iku sajatine medhiti tumuju awake dhewe,
Allah kang Maha Sugih, malah sira kabeh
iku kang fekir mbutuhake Pangeran. Manawa
sira padha malengos, Allah bakal angganti
sira kabeh kalawan kaum liyane, kang ora Haa-anturn haa-ulaa-i tud'auna Iitunfi-
kava dhapurmu kabeh. quu m sabiiliIIaah, farninkum may
yahkhalu, warnay yahkhal fa-innarnaa
***) yahkhalu 'an namih, wallaahul ghaniyyu
wa antumul fuqaraa-u, wa-in tawallau
yastahdil qauman ghairakum tsumma
laa yakuunuu amtsaalakum.
***) Anyuraos intisari Ian interkorelasi (sesambetan ingkang manunggil ancas tujuan) ing antawis-
ipun surat Muhammad Ian surat Al Fat-h (Kamenangan) kirang langkung makaten: 1. Wonten
surat AI Fat-h katerangaken Kamenangan Agung lumebetipun Kanjeng Nabi s.a.w. Ian Urnmat
Islam dhateng Negari Mekkah. sarana suwasana dhame. Suwanten ingkang banter yayah
nengker lug Langit. namung suwantenipun Ummat Islam: "Labbaik. Allahumma Labbaik,
Cabbaika laa syariika laka Labbaik. Innal baroda wan-ni'mata laka walmulka. Laa syariika laka".
ingkaIll sapunika wonten Rukun utawi Manasik Hajji dipun wastani maos Talbiyah.
Saking kamenangan Futuh-Makkah punika, Rasulullah s.a.w. Ian Ummat Islam, sarana pitulung-
ing Allah. salebetipun 23 tahun. wiwit Jumeneng Rasul. Islam sampun sumiyar dumugi Persi.
Rumawi Wetan, Ian Mesir (mirsanana Tarikh Islam). 2. Ing surat Muhammad kadhawuhaken
supados tiyang Islam sering nenuwun Ian tobat ing Allah. dene wonten lug surat Al Fat-h
(iusti Allah janii dhumateng tetiyang Mu'ldn Ian ama! shaIeh. badhe pinaringan pangaksama
1~1) nugraIu! 3. Engeta salarnining gesang. bilih "Jer basuki mawa beya!". tegesipun
nl\~"kaos rumiyin. nembe ngraosaken kani'matan. sarana idzin Ian pituIungipun Allah.
Rasulullah s.a.w. ugi makaten, mangsahperang rumiyin, bakda Futuh Makkah. nembe
ambangun masyarakat wonten swasana dhame!
1022
Surat 48 AL FAT-H (KAMENANCAN) Juz 26
AL FAT-H (KAMENANGAN)
Tumuruning wahyu ana ing Madinah, kawahyokake ana ing paran
nalika Kanjeng Nabi Muhammad s.a.w. kundur saka perjanjian
dhame Hudaibiyah. Tumurun sawuse surat Ai Jum'ah.
\
Kalawan asma dalem Allah kang Maha • ~\\. ""\\ @'~
o~J'~..)', , ",
Murah, Maha Asih.
1. Sanyata Ingsun wus kalakon ambedhah

Negara Mekkah kalawan Kamenangan kang
nyata, dumunung Sih palimirmaningsun ma- Innaa fatahnaa laka fat-ham mubiinaa
rang sira Muhammad.
2. Supaya Allah paring pangapura dosa-

nira kang dhisik Ian kang keri, sana any am-
purnakake ni'mat peparinging Allah marang
,ira, apa dene anuduhake sira ngambah
dalan kang Jejeg. Liyaghfira lakalIaahu maa taqaddama
min dzambika wamaa ta-akhkhara wa
yutimma ni'matahuu 'alaik-a wa yahdi-
yaka shiraatham mustaqiimaa.
3. Lan supaya Allah paring pitulung kang

Mulya, sarta oleh Kamenangan. 922 )
Wa yanshurakalIaahu nashran 'aziizaa.
4. PanjenengaNe Allah kang anurunake

katentreman ana ing atine wong-wong Mu'
min, supaya tambah wuwuh imane kuwat
922) Lumantar pellan]lan Dhame Hudaibiyah (nami panggenan ingkang strategis) kabikak gapura
agung wangsul lumebetipun ummat Islam ambedhah Negari Mekkah. Kamenangan punika
ndadosaken sadaya kakuciwaning ummat Islam Ian karugian-karugian saged katutup-kacekapan,
sarta kalestantunanipun pangremballaning Da'wah Islam tambah-tambah wiyar sumebaripun.
Kadadosan wonten Tarikh Islam dip.In namekaken Futuh Mekkah. (Mirsanana kitab Tarich
Islam. anggitanipun almarhum Haji Umar Said Tjokroaminoto).
1023
Surat 48 AL FAT-H (KAMENANGAN) Juz 26
matumpa-tumpa. Allah kagungan wadyabala

akeh kang sawega ana ing Langit Ian Bumi,
o~ ~+.:~r~'I"'~ ~ ~T~"!,.a
..; ~ 4»1I.:J" .•h"..,Cf" ..
·~i, ~" "t\
.... ~ ,,~
yaiku para Malaikat Ian para wong Mu'min. Huwal Iadzii anzalas sakiinata fii qu-
luubil mu'miniina Iiyazdaaduu iimaanam
Gusti Allah iku Maha Ngudaneni tur Maha ma'a iimaanihim, walillaahi junuudus
Wicaksana. samaawaati wal ardhi, wa kaanallaahu
'aliiman halriimaa.
5. Mungguh hikmahe Allah andhawuhake

perang iku, karsaNe arsa nglebokake para
wong Mu'min lanang Ian wadon ing Suwarga!
kang ngisore ana kali-kaline mili, tm padha
langgeng ana Suwarga kono. Apa dene Allah
bakal nutupi alane wong-wong Mu'min mau.
Kang mangkono iku mungguhing Allah ka- Liyudkhilal mu'miniina wal mu'minaati
jannaatin tajrii min tahtihal anhaaru
anggep Kabegjan Agung! khaalidiina fiihaa wa yukaffira 'anhum
sayyi-aatihim, wa kaana dzaalika 'in-
dallaahi fauzan 'azhiimaa.
6. Lan maneh karsaning Allah arep nyiksa

para wong munafik lanang Ian wadon, Ian
para wong musyrik lanang Ian wadon kang
wus padha nyana ala marang Allah, dheweke
bakal padha tampa giliran karusakan. Allah
am ben doni wong iku kabeh, sarta paring
la'nat, satause Allah nyawisake Neraka Ja-
han am marang wong-wong iku, yaiku sak Wa yu'adzdzihal munaafiqiina wal mu-
ala-alaning panggonane bali. naafiqaati wal musyrikiina wal musyri-
kaatizh zhaanniina billaahi zhannas
sauu', 'a1aihim daa-iratus sauu', wa
"ghadhiballaahu 'a1aihim wa la'anahum
wa a'adda lahum jahannam, wa saa-al
mashiiraa.
7. Lan Allah kagungan wadyabala ana

ing Langit Ian Bumi, Ian Allah iku Maha
Mulya, tur Maha Wicaksana,
Wa Iillaahi junuudus samaawaati wal

ardhi, wa kaanallaahu 'aziizan hakiimaa.
Mula bukane Bai'aturridhwan

(janji prasetya ana sangisore uwit).
8. Sanyata Ingsun wus angutus sira Mu-
hammad minangka dadi saksi besuk dina
",#.. ~ "t*i.'"
o!J!~"'~"'~
-:I~ ~~(~t-~
!oJ '"
Qiyamat, dadi juru bebungah sarta juru Innaa arsalnaaka syaahidaw wa mu-
pepeling. basysyiraw wa nadziiraa.
1024
9. Supaya sir a padha iman marang Allah

Ian UtusaNe, padha mulyakna Ian padha
l/ ngegungna, apa dene padha nyebut:l ing
Maha SuciNe Allah (i'badah) ing saGen
wayah esuk Ian sore! Utu'minuu hillaahi wa rasuulihii wa
ru'azzinmhu wa tuwaqqiruuhu, wa tu-
sabbihuuhu bukrataw wa ashillaa.
10. Sanyata wong kang padha praset~,'a

janji ana sangiso;e wit, janji prasetya rnarang
sira Muhammad, iku prasasat janji prasetya
marang Allah. AstaNe Allah ana sadhuwure
tangane wong iku kabeh. Sing sapa ngrusak
prasetyane, pangrusake bakal melarati ma-
rang awake dhewc, dene sing sapa nuhoni
janji prasetyane marang Allah, Allah bakal
maringi marang wong iku ganjaran kang mna! !adziina yubaayi'uunaka innamaa
yubaayi'uunailaah, yadullaahi fauqa ai-
agung!
diihim, faman nakatsa ia-mnamaa yan-
kutsu 'aJaa nafsihii, waman aufaa bimaa
'aahada 'alaihullaaha fasayu'tiihi ajran
'azhiimaa.
Cacad gedhe tumrapf' wong kang

wedi labuh Agama,
11. Wong-wong Baduwi sanak-sanak pa-
desan, kang padha kari ana omahe, oramelu
budhal perang, bakal padha matur marang
sira Muhammad: "Kula sadaya saweg ribet
ngurus pendamelan, Ian mikiraken brayat
kula, kula mugi panjenengan suwunaken
pangapunten !". Dheweke ngucapake kalawan
lesane Larang kang ora ana ing atine. Mu-
hammad! sira dhawuha: "Sapa kang bisa
nolak karsaNe Allah sathithik bae, saka sira
kabeh, manawa PanjenengaNe ngarsakake
sang sara marang sira, utawa ngarsakeke mul-
ya ing sira. Sanyata ,Allah iku Maha Waspada
marang barang kang sira lakoni. 923)
923) Dhuk nalika Rasulullah s.a.w. Ian para Sekabat badhe Jumebet Negari Mekkah, sarana upacara
'Umrall, ing tahun kadadosaning "Su\uh Hudaibiyah" utawi Dhame Hudaibiyah, Rasulullah
s.a.w. dhawllh ummat Islam ing padhusunan Ian pareden suoados sami ndhel~k Kanjeng
Nab; s.a.w. ngampil "Panji Syahadatain" ginarebeg bhinayangkari< sarana mzcu' tdbiyah.
Karl'). pundi kasunyatanipun? Wonten sabagean tiyang ingkang ngaken Islam Doter. medal
saking griya. ndherek berjoang labuh Agami, alasan karibedan pandamelan, mikit hrayat Ian
supados dipun do'alten Kanj0ng Nabi s.a.w. sup ados Allah paring pangapunten iug kalepatan,
ipun (boten disipl\n ing perjoangan). Allah SWT dhawuh, bilih ginemipun tetiyang wau
boten leres! Lan risiko punapa kawusananipuI1,Jwtetepanipun Allah bote" wonten ingkang
saged ngalang-alangi!
1025
Sayaquulu lakal mukhallafuuna minal

a'raabi saghalatnaa amwaalunaa wa ah-
luunaa fastaghfir lanaa, yaquuluuna bi-
a1sinatihim maa laisa iii quluubihim,
qui famay yamliku lakum minallaahi
syai-an in araada bikum dharrar. au
araada bikum naf'aa, bal kaanallaahu
bimaa ta'maluuna khabiiraa.
12. Ananging sira malah nyana manawa

Rasulullah Ian para wong Mu'min ora bali
mulih saka perjoangan marang ahline sa-
lawase. Panyana kang mangkono mau wus
dipaesake dening syetan ana jeroning atinira,
Ian sira padha duwe panyana ala, Ian sira
padha tetep dadi golongan kang padha Bal zhanantum allay yanqalibar rasuulu
rusak 924) wal mu'minuuna i1aa ahliihim abadaw
wa zuyyina dzaalika fii quluubikum wa
zhanantum zhannas sauu', wa kuntum
qaumam buuraa.
13. Lan sing sapa wonge ora iman marang

Allah Ian UtusaNe, satemene Ingsun wus
anyawisake Neraka Sa'ir kanggo wong kang
padha kafir.
Wamallam yu'mim billaahi wa rasuulihii
fu-innaa a'tadnaa lilkaafiriina sa'iiraa.
14. Allah kang kagungan Kratoning Langit

Ian Bumi, PanjenengaNe karsa paring panga-
pura marang wong kang dadi kaparenging
karsaNe Ian niksa marang wong kang di-
Wa Iillaahi mulkus samaawaati wal ardh,
karsakake. Allah iku rena paring pangaksama 'yaghfiru limay yasyaa-u wa yu'adzdzibu
tur Maha Asih. may yasyaa-u, wa kaanallaahu gha-
fuurar rahiimaa.
924) Alasan persabenipun tetiyang wau pancen goroh. Sajatosipun tetiyang wau gadhah panyana
awon, bilih Rasulullah Ian ummat Islam ingkang badhe lumebet sarana upacara 'Umrah ing
Mekkah punika badhe katumpes dipun pejahi sadaya dening wadyabala Quraisy kafirun.
Dening syetan dipun sebul dados isue politik Durna ing mentalipun tiyang-tiyang kafir Quraisy.
Ing wusana wadyabala kafir sami kekes kados dipun lolosi baiungipun, boten saged ngalang-
alangi lumebetipun bergada-bergada 'Umrah ingkang asikep dhame salting wadyabala ummat
Islam. (Menawi para sutrisna nate mirsani film "Message" utawi "Arrisaalah" 'utawi "Kautus-
ipun Kanjeng Nabi s.a.w."lelampah,.u kasebat saged kasumurupan sarana tisual).
1026
r
15. Wong-wong Baduwi sanak-sanak pa·

desan, kang padha kari ana omahe, ora melu
bud hal perang, bakal padha ngucap nalika
sira padha bud hal arep nglumpukake jarahan
perang: "Aku iki sejatine manut sakarepmu
bae melu budhal karo sira! (perlu njaluk
bagean jarahan)". Karepe wong iku sedya
ngowahi ;'>nji prasetya ing Allah. Muham-
mad! ~ dhawuha: "Sira aja melu aku!
mangkono iku tcrang saka dhawuhing Allah
sadurunge kawetu panembungira kabeh". Sa)aquulul mukhallafuuna idzan thaIaq-
tum i1aa maghaanima lita'khudzuuhaa
Wong-wong iku bakal matur: "Menawi ma- dzaruunaa nattabi'ukum, yuriiduuna ay-
katen, panjenengan punika sami drengki yubaddiluu kalaarnallaah, quI Ian tatta-
srehi dhateng kula!". Sanyata wong-wong bi'uuna kadzaalikum qaala llaahu min
iku ora padha duwe pangertian kajaba mung qablu, fasayaquuluuna bal tahslUluu-
nanaa, bal kaanuu laa yafqahuuna illaa
sethithik" . qaliilaa_
.'\t ,~, ''?/ ~""~it/~'

IJ",O~v.:.:....u~,JI ~.
~"''1'.Ja't.
'-1'\
16. Muhammad! sira dhawuha marang •
;, "
wong-wong Baduwi, sanak-sanak padesan,
kang ora melu bud hal perang: "Sira bakal
~~l·'.~t'N "_r-:,,~V;.;j C.... ?I't~·<.'
~~,,~~W oJ •• ,.. U:~I..J-' \?-~
padha didhawuhi mangsah perang karo wong
kafir kang duwe kakuwatan luwih santosa,
, t' \9, -;'r~~ra.1S
~",,, ~.
•."'~ t'~ V t;..~ •r..-:
~.:t:'.1 _.... \:)~
sira perangi wong-wong iku, utawa nganti
padha gdem ngrasuk Islam. Manawa sira ~t~!~~~ :·~/<.at~"'::~
. ~/" . ~ .. !Y Y".w
padha angestokake, Allah bakal maringi
ganjaran kang becik marang sira kabeh, o~J
dene manawa sira malengos kaya anggonira QuI Iil-mukhallafiina minal a'raabi satud-
malengos biyen, Allah bakal matrapake siksa 'auna i1aa qaumin ulii ba'sin syadiidin
kalawan siksa kang nglarani banget". tuqaatiluu nahum au yuslimuun, fa-in
tut~ii'uu yu'tikumuUaahu ajran hasanaa,
wa-m tatawallau kamaa tawallaitum min
qablu yu'adzdzibkum 'adzaaban aliimaa.
V// "'. 'i~'11 6 N I ' .... 't .....~ .......J

17. Tumrap wong wuta, wong pincang, ~~~tv-~-'~~~ V-~~1V
Ian wong lara, iku ora dosa, anggonc ora
" ...~ .L!~ .",,,J,~ .../ ,~/\·t/\~"'''
ndhcrck budhal perang, sing sap a wongc -' cW t rzr-. c:;A-' ~ vr-r
IJ"' ~ -'
manut miturut ing Allah Ian UtusaNe, Allah
bakal nglcbokake wong-wong mau ana ing
tq,.;~.'
.... ,:..~\,
CJ"J. .... ...~~~~ ~'N
-!r- 0# . . . . . •• ~.J
Suwarga kang ngisorc ana Bengawane mili, t. r~ ..... r~ /.... ~,'! ..., J"'. . . , ,'" .?' : ' , •
Ian sing' sapa malengos, PanjenengaNc bakal o~t\.fl-.lc;.~~. ~c;4--,~."t~
nyiksa ing dhcweke kalawan siksa kang Laisa 'alal a'mlla harajuw walaa 'a1al
nglarani. a'raaji harajuw waIaa 'ala! mariidhi
harajun, warnay yuthi'illaaba wa rasuu-
lahuu yud-khilhu jannaatin tajrii min
tahtihal anhaaru, warnay yatawalla yu-
'adzdzibhu 'adzaaban aliimaa.
1027
Allah maringake karidla l\e mamng

wong kang ndherek Bai'aturridhwan,
Ian bakal menang.
18. Sayekti Allah maringake KaridhaNe ;;';1('" r·"':t"· t~it "'~r';'''''~- 11\
~ Ib.j~,:-:! ),.~r o/@I~.J
marang para wong Mu'min anggone wus
padha janji prasetya rnarang sira Muhammad:
ana ing sangisore wit-witan. Allah Ngudanem
t ·•• ,.~.Jt 3~':~~~
.J" ....,. Li ~ -:'l~ ~t
.:>,~'
apa kang alIa ing atine, arep padha netepi 'r~'~ \~:':~ ., ". . . ,1.t' . . . ".. A6.;'\~
ing janji. Allah banjur nurunake katentrcm- o ~~ \$/" ~\.I .J ~
aning jiwa marang wong iku kabeh, Ian Laqad radhiyallaahu 'ani! mu'miniina
idz yubaayi'uunaka tahtasy syajarati
PanjenengaNe paring ganjaran, bisa ambe- fa'a1ima maa fii quluubihinl fa-anzalas
dhah Negara, sarana perang (Khaibar) me- sakiinata 'a1aihim wa atsaabahum fat-
nang kalawan waktu sadhcla,925) han qariibaa.
19. Lan uga padha kaparingan jarahan

perang kang akeh, Allah ,\ u Maha Mulya,
tur Maha Wicak:;ana l
Wa maghaanima katsiiratay ya'khudzuu-

nahaa, wa kaanallaahu 'aziizan hakiimaa.
",.(~,,,,p., k 1/':.1'__ .[...:'...... ,~ t"t':'("; ...

20. Allah anjanji marang sira kabeh, sira ~ . '~ J.&i.,...::a 1I~~,1.U
... ; " ~ ~~.J - "
bakal kaparingan restu bisa ngukup jarahan
kang akeh, Allah nuli nglulusake janji iku ~~~~~t~~~ ,~;t
kala wan kukuh bakuh, Ian PanjenengaNe .I. ,.? ,
~ rt.;.A~ !: f\1-Y;;: . {t'", \::.-; -;;; ;-:~?i' \~ ';G t
nyegah tangan pokale manungsa kang su- o ,." \.I:)~~.~ ...........:;;;)~ ••
meja ngrusak, supaya xira syukur, sarta dadi
Wa 'adakumullaahu maghaanima katsii-
tandha yekti nyata tumrap wong-wong Mu'
ratan ta'khudzuunahaa fa'aijjala lakum
min, Allah kang nuduhake sira ngambah haadzihii wakaffa aidiyan-naasi 'ankum
dalan kangjejeg! wa (itakuuna aayatal liI-mu'miniina wa
yahdiyakum shiraatham mustaqiimaa.
21, Lan uga PanjenegaNe wus anjanjek-

ake kamenangan-kamenangan liya, ing Ne-
~it~~j~~~j~~t!..'::r~_n
gara-negara kang sira durung bisa nguwasani, t,.<- :.-1. ·J-li~ f! r'[-:;>
o~';:'>~ \$" ~ ..::=..:W ~:)l)-,
ananging Allah wus anamtokake bisa ngu-
wasani kanggo sira, mesthi bakal ke1akon, Wa ukhraa lam taqdituu 'alaihaa qad
Allah iku Maha K uwasa ing angatase kabeh akhathallaahu bihaa, wa kaanallaahu
'alaa kulli syai-in qadiiraa.
barang.
925) Sasampunipun Allah paring kamenangan ing Dhamf' Hudaibiyah, Allah paring malih kame-
nangan ing palagan Khaibar, beteng pertahananipun tiYang Yahudi ingkang kaseser perang
Khandak, ler wetan saking Madinah watawis 100 mil, inggih punika kaum Yahudi ingkang
ageng piyambak wadyabalanipun Ian sugih tur mirantos pamarentallipun. Kampnanganipun
ummat Islam kados ingkang kasebat ing ayat : 19 - 22.
1028
Surat 48 AL FAT-H ( KAMENANGAN) Juz 26
22. Manawa wong-wong kafir wani me-

rangi ing sira kabeh, mesthi banjur ninggal
gelanggang eolong playu, sarta ora ana kanea
kang bisa nulungi.
Walau qaatalakumul ladziina kafaruu
lawallawul adbaara tsumma laa ya.iiduu-
na waliyyaw walaa nashiiraa.
23. Iku wus dadi Sunnatullah, hukum

'alam kersaning Allah, kang wus kelakon
wiwit biyen mula, Ian sira ora bakal nemu
Sunnatullah iku diowahi!
Sunnatallaahil latii qad khalat min
qablu walan tajida lisUlmatillaahi tab-
diilaa.
24. PanjenengaNe wus nyegah tangan po-

kale wong-wong kafir saka sira kabeh, Ian
wus nyegah tanganira saka wong-wong kafir,
yaiku nalika sira wus padha lumebu ing
Ncgara Mckkah Ian wus olch kamenangan
ingatase wong kafir, Allah iku ingkang Mrik-
sani sabarang kang padha sira lakoni. Wa huwal ladzii kaffa aidiyahurn 'ankum
wa aidiyakum 'anhum bibathni makkata
mirn ba'di an azhfarakum 'alaihim wa
kaanallaahu bimaa ta'rnaluuna bashiiraa.
25. Dhewckc iku wong-wong kafir kang

padha nycgah ing sira lumcbu ing Masjidil-
haram, Ian nyegah kcwan hadlyah utawa
Qurban, supaya aja ditckakakc ing panggon-
an sinembelehc Qurban. Ing saupama Ncgara
kono wus ora ana wong Mu'min lanang Ian
wadun kang sira ora pidha mangcrti, yckti
Allah ora nyegah ing \antaranira Ian wong-
wong kafir mau; jalaran manawa sira merangi
wong-wong Quraisy, bisa kclakon sira mateni
wong Mu'min, sabab saka sira ora mangerti,
satemah sira banjur keduwung tumrap tin-
dakira. Sababe Allah nglebokake wong kang Humulladziina kafaruu wa shadduukum
dadi kaparenging karsaNe ana ing rahmaTe. 'anil masjidil haraami wal had-va ma'-
kuufan a)' ·yablugha mahillah, w; laulaa
rijaalum mu'rninuuna wa nisaa-urn mu'-
minaatul lam ta'lamuu hum an tatha-
uuhurn futushiibakurn rninhurn rna'arra-
tum bighairi 'ilrnin, liyud-khilallaahu fii
rahrnatihii may yasyaa-u lau tazayyaluu
la 'adzdzabnal ladziina kafaruu rninhurn
'adzaaban aliimaa.
1029
Saupama wong-wong mau adoh sakaMekkah,

temen Ingsun siksa wong-wong kafir iku
kalawan siksa kang ngiarani.926 )
26. Muhammad! sira nuturna anggone

Allah wus ndokoki watak brangasan gu-
IIJedhe ana ing atine wong-wong kafir, kaya
watakane wong Jahiliyah, Allah banjur nu-
runake katentremaNe marang UtusaNe Ian
marang para wong Mu'min. Lan wong-wong
iku wus tineguhake ana ing ucapan taqwa,
kalimah Laa ilaaha illallaah! Lan pancen
wus sabenere wong-wong mau dadi ahline Idz ja 'alai ladziina kafaruu iii quluubi-
himul hamiyyata hamiyyatal jaahiliyyati
ngucap mangkono mau. Allah iku ingkang fa-anzalallaahu sakiinatahuu 'alaa rasuu-
Nguningani ing sakabehing barang. liliii wa 'alai rnu'rniniina wa alzamahum
kalimatat taqwaa wa kaanuu ahaqqa
biliaa wa ahlahaa, wa kaan.allaahu
bikulli syai-in 'aliirnaa.
Kabenerane sumpenane Rasulullah

s;a.w. lumebu Mekkah kalayan am an
dhame!
27. Sayekti nyata Allah paring sumpenan
kang temcn marang UtusaNe, sarta pancen
ana kanyatahane, yaitu nyumpena: "Temen
sira bakal lumcbu ing Masjidilharam, terang
sab kaparenging Allah,.kalawan sinantosak-
ake ora kuwatir apa-apa, sira banjur nyukur
Ian anggunting rambutira. Allah iku Maha
Nguningani barang kang padha durung sira
Laqad shadaqallaahurasuulahur ru'yaa
weruhi. PanjenengaNe banjur andadekake hilhaqq, latad-khulunnal masjidal haraa-
sadurunge kang mangkono iku, bisa ambe- rna insyaa-allaahu aaminiin, rnuhalliqiina
dhah Negara (Khaibar) ing sawat<cramang~a. ru-uusakurn wa muqashshiriina laa ta-
kh:l.!fimna, fa'alima rnaa lam ta'lamuu
faja 'ala min duuni dzaalika fat-han
qariihaa.
926) Suraosipun ayat: 24-27 anerangaken bilih Allah SWT piyambak ingkang ngersakaken (ngebah-
aken) manahipun tiyang kafir Mekkah boten purun estu numpes mejahi tiyang Mu'min
sami lumebet Mekkah salebeting upacara 'Umrah. Makaten ugi nakdiraken manahipun tiyang
Mu'min boten purun males ukum tiyang kafir Quraisy ing kamenangan Futuh Mekkah wau,
wontenipun sami dene nglonggaraken ing pangapunten, dado. dhame Ian sirep memengsahan
ingkang sampun dasanan tahun, balik grombyang dado. pasedherekan sinara wadi, Ian
gumridig tiyang-tiyang saking padhusunan Ian pareden, sarta warni-warni trah sami anggolong
dados kabilah-kabilah, lumebet Islam sarana rena Ian leg a-lila, kados kasebat wonten surat
An Nashr (Pitulung) ayat: 2-3 : "Lan sira sumurup para manungsa padha gumrudug lumebu
AgamaNe Allah, Agama Islam! Mula padha nyucekna kanthi memuji ing Allah Pangeranira,
Ian nyuwuna pangapura, satemene Allah iku Maha narima ing tobat". Kadadosan punika
sadaya saderengipun Nabi s.a.w. sampun nyumpena!
1030
Surat 48 AL FAT-H (KAMENANGAN), Juz 26
28. PanjenengaNe kang angutus UtusaNe

ngampil pituduh, Ian Agama kang bener,
supaya dimenangake dening PanjenengaNe
ngungkuli Agama liyane kabeh, Ian cukup
Allah pribadi kang nekseni. Huwal ladzii arsala rasuulahuu bil
hudaa wa diinilhaqqi liyuzh-hirahuu
'aladdiini lrullihii, wa kafaa billaahi
syahiidaa.
29. Ana dene Muhammad, UtusaNe Allah,

Ian para wong Mu'min pandhereke Rasul
iku asikep kcras marang para wong kafir,
ananging sih-sinihan karo sapadha-padhane
wong Mu'min, Muhammad! sira andeleng
wong-wong Mu'min padha ruku' Ian sujud,
padha murih Kanugrahan Ian Karidhaning
Allah. Tetengere wong-wong Mu'min ketara
,;ma ing raine, tabet saka anggone sujud ..
yaiku besuk ing dina Qiyamat, raine banjur
"katon mencorong! Sifat kang kang mangkono
p,au wus kasebut ana ing Kitab Taurar
Ian Kitab InJil. Kaya umpamane gaga kang
nuwuhake tetesane, wu len akeh, sa ya ged he
gerombolane tur tam bah wuwuh-wuwuh ke-
kuwatane, sahengga sampurna jejeg adege, Muhammadur rasuulullaahi walladziina
anjalari gumune kang nandur. Kang mang- ma'ahuu asyiddaa-u 'alai lruffaari mha-
kono iku umpamane para Sekabat Nabi, maa-u bainahum taraahum mkka'an
asale sathithik, say a suwe saya akeh. Sabab sujjaday yabtaghuuna fadhlam minal-
laahi wa ridhwaanaa, siimaahum fii
kang mangkono iku marakake muringe para
wujuuhihim min atsaris sujuud, dzaalika
wong kafir. Allah janji marang wong Mu'min matsaluhum fittauraati wa matsaluhum
kang padha nindakakc kabecikan bakal ka- fil injiili, kazar'in akhraja syath-ahuu
paringan pangapura Ian ganjaran kang Agung l fa-aazarahuu fastaghlazha fastawaa 'alaa
suuq fuii yu 'jibuz zurraa 'a liyaghiizha bi-
himu! kufra, wa 'adaliaahul ladziina
* * *) aamanuu wa 'amilush shaalihaati min-
hum maghfirataw wa ajran 'azhiimaa.
**') Suraosing katerangan intisari Ian interkorelasi (sasambetan ingkang manunggil ancas tujuan)
antawisipun surat Al Fat-h Ian surat Al Hujuraat (Kamar-kamar) kirang langkung rnakaten:
1. Ing surat Al Fat-h dipun pungkasi sarana kateranKan sifat-sifatipun Rasulullah s.a.w. Ian
para Sekabatipun, dene wonten ing surat Al Hujuraat dipun wiwiti anerangaken kados pundi
tata krarni sesrawungan kaliyan Nabi s.a.w. 2. Salebeting sur at AI Fat-h kadhawuhaken
rnangsah perang nanggulangi dhateng panempuhing mengsah kafir Ian mu~yrik, dene wonten
ing surat AI Hujuraat kadhawuhaken ngetrapaken tata dhame kalayan rnengsah ingkang
nyuwun Ian purur, dhame, sarta tata cara adamel islah utawi mulihaken pasedherekan antawis
ipun tiyang Islam ingkang mernengsahan kaliyan tiyang Islam, ngantos wangsuI sapeket
manunggil malih dados ummat Islam Satunggal, golong gilig dados satunggal bandhol ngrornpol!
1031
Surat 49 AL HUJURAT (KAMAR-KAMAR) Juz 26
AL HUJURAT (KAMAR KAMAR)

Surat kaping 49 : lR ayat
Turnuruning wahyu ana ing Madinah, sawuse surat Al Mujaadalah.
I
Kalawan asma dalem Allah kang Maha o • "It· '·''It.:t.Lt~
~-" ~.J'... '" ;.
Murah, Maha Asih.
Bismillaahir rahmaanir. rahim•.
Tatakrama dhumateng Rasulullah saw
1. Pe para wong Mu'min! sira kabeh aja

padha nglancangi ana ngarsaning Allah Ian "
UtusaNe, yaiku andhisiki netepake hukum
ing sawijining perkara, Ian sira padha wedia
ing Allah, sanyata Allah iku Maha Miarsa, Yaa ayyuhal ladziina aamanuu laa
tuqaddimuu haina yadayillaalti wa ra-
tur Ngudaneni. suulihn wattaqullaall, innallaaha samn'un
'alum.
/' -: /('.... .'. (-:.,,-;./ ..... , .... 1 h;li c/tf:-,

2,. He para wong Mu'min! sira kabch ap U>, ~!y-:>I r,..,.;~ ~t~~lt,,+:.~-r
padha cecaturan sora ana ing ngars:tnc Ra-
, '''''''''J(..;r (f"., , .... 'O::~ ..... -_'!lIt , ....
, sulullah, ngungkuli suwarane Nabi Muham-
,f mad, Ian sira ana nyorakake aturira marang
~
?" ~ ~/.;,r-- ,:... ..,.-v- e- .,,:/;
I ~\J 'lJ!!l' .n.:.--,.)-, Ur~ ~."...:>
, ?'~'."" /" !A'r.... ·"fJ;::~ :"'.:,,:'1 .:(' :.. ::::

\J Nabi Muhammad, kaya dene yen sira cacltuf- ...- t-'r~ . .:,)k~-:-~
an karo kancanira dhewe. Mundhak !ebur
amalira, ing mangka sira ora padha fumangsa! o 6;;~~i5i
, Yaa ayyuhal ladziina aamanuu laa
tarfa'uu ashwaatakum fauqa shautin
wlllaa tajharuu lahl.H.I bilqauli
b", \lhiktHlI liba'dhin an tahbatha
a'maalakl.lffi wa antum laa tasy'uruun.
3. Sanyata wong kang padha nyuwara

lirih ana ngarsane Rasulullah, wong kang
mangkono iku wong kang kuwat atine nam-
v pa cobaning Allah, kanthi prabrakang
anjalari wedi ing Allah, dheweke baka! padha
oleh pangapura Ian ganjaran kang agung.
i032
Surat 49 AL HUJURAT (KAMAR-KAMJ\R) Juz 26
Innalladziina yaghudhdhuuna ashwaata-

hum 'inda rasuulillaahi ulaa-ikaI ladzii-
namtahanallaahu quluubahum littaqwaa,
lahum maghfiratuw wa ajrun 'azhiim.
'*, 4. Sanyata wong kang undang-undang

\ ~ ~. -.......... -:\~"~aJk!i
~ ,:,.~:;,..H~rlr.-' ~ ~J.) ..
t-
"7 ~ ....
i
~ )ing sira Muhammad, saka sajabane kamarira

V iku akeh-akehe padha ora duwe akal. ~~¥:""1:l1t
OC)", ••~rl
Innalladziina yunaaduunaka miw wa-

raa-it hujuraati aktsaruhum laa ya'qituun

gelem sabar nganti sira ngrawuhi, sayekti
dadi becik tum rap ,dheweke, Allah iku rena
paring pangapura tur Maha Asih.
Walau annahum shabaruu hattaa takh-
ruja itaihim lakaalla khairal lahum,
wallaahu ghafuurur rahiim.
Intelijen. Negara Ian stabilisasi ka-

amana» ..tku kang kawogan Pama-
rintah, kabantu masyarakat.
6. He 'para w,ong Mu'min! manawa ana t'~ r~ ~ 'f-'~ :~7~"t-:"jt~(J;
#' 7~ ~ . . . I.:J,J.".-.o C(..... .. ••
-1
wong fasek teka' ing sira anggawa pawarta
f'ariwara, sira b,injur n,gupayaa katerangan r' ".(..~~(r? ~ f~' ~. :,.t7~" . .-?-,
~+ ';'~~(,,;)~
be;r<:re pawarta iku n1au, aja nganti sira
,.. \%i/1\~
-llatoAi marang atine Sil",ijining golongan, o ~~.. ..... t!5'-
sabab ~aka ora ngerti, S'&1;emah sira padha
Yaa ayyuhal ladziina aamanuu in jaa-a-
getu~ tum rap tindakira kang',ira lakoni. 927 ) kum faasiqum binaba-in fatabayyanuu
an tushiibuu qaumam bijahaalatin fa-
tushbihuu 'alaa maa fa'altum naadimiin.
927) Intelijen Negara u..n. Stabilitas Kaamanan punika kUlNajibanipHIl Pamarentah kabantu masya-
rakat: Suraosipun a)'at: 6-7 punika manawi ing jarr;an mod',rn kawastanan BAKIN utawi
Badan Koordi~i Intelijen Negara wonten ing Tat ... B,n'a Pamarentahan Republik Indonesia.
Wonten ing W~ Demolqasi. kados Negari kita. Nel:ari l'nncasila, hakekatipun lntelijen
Negari Ian stabilisasi kaamanan punika rumagar,gipun Rakyat ingkang kapimpin dening
Pamarentah, Ian lntinipunkakiyatan ABR!. Sabab. UUD 1945 pasal 30 anyebataken bilih
saben Warga-Negara wajib Ian hak anibelani Negara. sarta caranipun dipun tata dening Aturan-
Negari. Miturut katerangan Jumhur Mufassirin, 14 abad kapengker. Sekabat Walid bin 'Utbah
kautus dening Kanjeng Nabi s.a.w. dhateng dhusun Bani al-Mushthalik. perlu nampi Zakat
kangge Baitullmial. Saderengipun lumebet Islam. ing jaman Jahiliyah. piyambakipun nate
incim-inciman kaliyan warga-dhusun wau. Walid bin 'Utbah dipun kurmati lame-raIDl!! dening
sadaya warg"'a-dhusun sarana tabuhan rebana sarta uba rampe ingkang nggembirakaken.
Dumadakan ingkang kadadosan lucu Ian nguciwakaken. Sekabat wau mlajar Ian ajrih dipun
perjaya. mbok manawi kraos rumaos badhe dipun keroyok! Laporanipun dhateng Kanjeng s.a.w.
ing Madinah dipun aturaken bilih warga dhusun wau . brontak. laj~ng ngutus utusan sanes
perlu anyetitekaken Ian tumindak intellien ingkang setiti Ian wasoada, dening Sekabat Khalid
bin Walid. Ringkesipun sintena kemawon Utusarupun Kasulullah tamtu dipun t~P} sarana
'bingah, Ian pancen ~ampun kasedhiyakaken Zakat ingkang dados kuwaiibanipun, inalah ~rripun
sami dipun ~engga! Pramila Nabi s.a.w.langkah tumindakipun wekdal samanten: 1. pasukan di-
pun siap siagakaken. 2. tumindak intelijen dipun setitekaken Ian tarnbah waspada. 3.1angkah
salaiengipun ugi dipun tata.
1033
7. Sira padha sumurupa! satemene Ra- " "("'I~ 4'\~tj·vl('"

;:"~J ,
~tri\:tJ-'"
~.,)~\J ~
sulullah iku dadi golonganira, saupama dhe-
~({.t./,........ ~ ~~('(, ....~ '~itr~": ~:,1'
weke gelem ngrujuki tumrap akeh-akehe ~ ....~@Ii:J;!-' ,r.# 0...£'#
prakaranira, yekti malah andadekake ka-
ngelanira, ananging Allah wus andokokake )!~/(;t(";1-'. . . l(,,~~,· ~~ . . . ~\'::,';~t
~t~. . .'lSY"'~""",~ ,...J-' .. "
iman minangka rerenggan ana ing atinira,
, /., ,~It" .~I'ltt:I:'f/' ~ ....... -::;"~t"'"
sarta andokokake rasa gething ana ing atinira
yaiku sengit marang panggawe kafir, fasek
_oJ....
o i"w'" ,.~~'Ir<.:)~I..,,~
., "" .. .,., -'
Ian panggawe dosa, wong kang kaya mang- Wa'iamuu anna fiikum rasuulallaahi,
lau yuthii'ukum fii katsiirim minal
kono ikl\ padha oleh pituduh. amri la'anittum walaakinnallaaha habba-
ba ilaikumul iimaana wa zayyanahuu
fii quluubikum wa karraha ilaikumul
kufra wal fusuuqa wal 'ishyaan, ulaa-ika
humur raasyiduun.
8. Iku maligi saka kanugrahan Ian ka-

ni'matan peparing saka ngarsaning Allah,
Allah iku Maha Nguning<l;ni Ian Maha Wi~ak Fadhlam minallaahi wa ni'mah, wal-
sana.
Cara ngrampungake peperangan ing

kalangan ummat Islam,
9. Lan manawa ana gerombolaning para
wong Mu'min rang gdlongan padha peperang-
an, sira banjur angrukuna ing sakarone!
Mangka, manawa ing salah sijine ana kang
tu.mindak nganiaya marang liyane, golongan
kang nganiaya iku banjur perangana, saheng-
ga gelem bali ngestokake parentahing Allah.
Dene manawa wus gelem ngestokake, sakaro-
ne kudu sir a rukunake sarana adil, sira padha
tumindaka kalawan jejeg, sanyata Allah iku
rena marang wong kang jejeg tumindake. Wa-in thaa-ifataani minal mu'minimaq
tataluu fa-ashlihuu bainahumaa, fa-im
baghat ihdaahumaa 'alai ukhraa faqaa-
tilul latii tabghii hattaa tafii-a ilaa amril-
laah, fa-in faa-at fa-ashlihuu bainahumaa
bi! 'adli wa aqsithuu, innaliaaha yuhibbul
muqsithiin.
10. Mesthine para wong Mu'min iku padha

dadi sadulur, muiane sira padha angrukuna
antarane sadulurira, Ian sira padha wedia
marang Allah, supaya sira padha oleh Rah-
Jnnamal mu'minuuna ikhwatun fa-ashli-
mating Allah. huu baina akhawaikum wattaqullaaha
la'allakum turhamuun.
1034
Pepacuh nyana ala, moyoki, nenacad

Ian liya-tiyane.
11. He para wong Mu'min! Slra aja me-
moyoki sagolongan marang golongan liyane ,
mbok manawa kang dipoyoki luwih beeik
tinimbang golongan kang memoyoki, Ian
maneh para wong wadon aja padha angge-
guyu marang wong wadon liyane, mbok
manawa wong wadon kang digeguyu iku
luwih beeik ngungkuli tinimbang kang ang-
geguyu, Ian sira aja naead marang awakira
(( dhewe, Ian maneh sira aja parab pinarab
kalawan paraban al~: Ala-alane jeneng iku Yaa ayyuhal Iadziina aamanuu laa
yaskhar qaumum min qaumin 'asaa ay-
fasek sawuse iman,928) Ian sing sapa ora yakuunuu khairam minburn walaa nisaa-
gelem toba~, mangka wong kang mangkono urn min nisaa-in 'asaa ay-yakunna
iku sajatine kagolong padha nganiaya. khairam minhunna, walaa talmizuu anfu-
sakum walaa tanaabazuu bil alqaab,
bi'sal ismul fusuuqu ba'dal iimaan,
wamallam yatub fa-ulaa-ika humuzh
zhaalimuun.
12. He para wong Mu'min! sira padha ~ e~~tt -;/IJ r·::'(e·~·

':?'" ~
t.:J.... l&~ ry.a ~/
ttJ!--r ":"'S1t~\r-1'I'
.•••
ngedohna ing akeh-akehing panyana, sate-
mene ana saweneh ing panyana iku dosa! a,
• ••
(."t,'''''--.(.'''"' ~l:~(t!tt
..;;.,~..;I.,,;O-J~ ~
~ 9/
Lan sira aja golek-golek alaning liyan, Ian

'aja nyatur ala sawenehira marang sawenehe. -: ~-rI.J1 k&:f Ut.~
--Il(j.. I.:):1,.,. • j(!t::.;.1
t, /
Apa dhemen ta manawa salah sawijinira
",-cJ
/~
.,... •
iku mangan daginge sadulure dhewe kang .w t~tj,"'·tt.dt"".10';~

1.:).... 4.IJ !,.aJ ~ J
~ I!;.:;d ·~.·t
~.. 7'::?
wus mati? Mesthi bae sira ora padha dhemen.
f.", ~ t~-::
Sira padha wedia ing Allah, sanyata Allah o......,...>y~
iku kapareng narima tobat tur Maha Asih.
Yaa ayyuhal ladziina aamanuj tanibuu
katsiiram minazh zhanni inna ba'dhazh
zhanni itsmuw walaa tajassasuu wain
yaghtab ba'dhukum ba'dhan, ayuhibbu
ahadukum ay-ya'kula lahma akhiihi
maitan fakarihtumuuhu, wattaqullaah,
innallaaha tawwaabur rahiim.
928) Ing jaman wiwitan sumiyarlng Islam. tiyang Yahudi Ian tiyang Nasrani ingkang saml hunebet
Agami Islam. sering dipun undang suana tembung: "He wong Yahudi!". "He wong Nasranil".
ayat dhawuhing Allah punika ngawisi sanget cara makaten punika. Kedah dipun gantos cara
panyebut ingkang lang kung simpatik. upaminipun: "Para sadherek Muslimin!". "Para kadaDI
kula Mu'minin". utawi ingkang rumiyin parabanipun Dhadhap utawi Waru. dipun gantos
Suyuti utawi Amin Ian sapanunggUipun!
1035
Para manungsa tinakdir dadi pirang-

pirang bangsa,' supaya padha wewa-
nuhan!
13. He para manungsa! sayekti Ingsun wus
anitahakc sira kabeh saka wong lanang .Ian
wadon, Ingsun banjur andadekake sira kabeh
dadi pJrang-pirang bangsa Ian turunan, su-
paya sira padha wewanuhan weruh wincruh-
an, sanyata wong kang inganggep mulya
mungguhing Allah iku wong kang luwih tj<'"
taqwa ing PanjenengaNe, sayekti. Allah iku o~
Maha Uninga tur kang Waspad". Yaa ayyuhan naasu innaa khalaqnaakum
min dzakariw wa untsaa wa ja'alnaakum
syu'uubaw wa qabaa-ila Iita'aarafuu,
inna akramakum 'indallaahi atqaakum,
innallaaha 'aliimun khabiir.
Ciri-cirining iman kan:g sejati.

14. Wong-wong Arab Baduwi, sanak-sanak
padesan, padha matur: "Kula sadava sami
ngimanaken". Muhammad! sira dhawuha:
"Sira durung dianggep ngimanake, manawa
ing jeroning at in ira durung kanggonan iman,
/ananging ngucapna: "kula pUI)ika Islam".
i· / Manawa sira padha ngabekti marang Allah
V Ian UtusaNe, Allah ora bakal ngurangi amal-
Qaalatil a'raabu aamannaa, QuI lam
ira sathithik bae. Sanyata Allah iku rena
to'minuu walaakin quuluu aslamnaa wa
paring pangaksama tur Maha Asih. lammaa yad-khulil iimaanu fii quluubi-
kum wa-in tothii'ullaaha wa rasuulahuu
la.. yalitkum min a'maalikum syai-aa,
innallaaha ghafuurur rahiim.
15. Mesthine wong kang Mu'mm iku wong-

wong kang setya tuhu marang Allah,
Ian UtusaNe, banjur ora padha mamang
atine, Ian padha gelem jihad ambelani (am-
biyantu) Agamaning Allah, kaiawan bandha
Ian jiwa ragane. Wong kang mangkono iku,
Innamal mu'minuunal ladziina aamanuu
yaiku wong kang padha temen ilnanc i billaahi wa rasuulihii tsumma lam yar-
taaOUt; wa jaahaduu bi-amwaalihim wa
anfusihim iii sabiilillaah, ulaa-ika hu-
mush shaadiquun.
16. Muhammad! sira dhawuha: "Apa sira

nyaosi priksa ing ngarsaning Allah tumrap
anggonira angrungkebi Agamanira. Allah iku
Nguningani barang kang ' .. fa ing \ILangit Ian
1036
Surat 49 AI. HUJURAT (KAMAR-KA;'\1AR) Juz 26
Bumi, Ian Allah iku .\laha Uninga ing sa- QuI alu'a1linmulIaHaaha bidiinikum, waI-
kabd1ing barang". ~abu ya'iamu maa fis samaawaati \\-amaa
fit ardhi, waIlaahu bikuUi syai-in 'aIiim.
17. Wong Arab Baduwi. sanak-sanak pa-

desan iku padha ngundhamana ing sir a,
dumeh anggone wus padha Islam. Muham-
mad! sira dhawuha: "Sira aja ngundhamana
marang aku prakara lslammu! Ananging
malah Allah kang ngundhalTlana marang Yamunnuuna 'aJ"ika an asIamuu, quI
sira kabeh, sabab sira wus dituduhakc dcning laa tamunnuu 'aIayya islaamakum ba1il-
PanjenengaNc marang iman, kang mangkono laahu yamunnu 'al....lrum an hadaalrum
liI-iimaani in kuntum shaadiqiin.
iku manawa temen sira padha duwe iman!".
18. Sanyata Allah iku Nguningani ing Jlt

Wl-, ··,it.... ·!''ItC!
......~.,.:I~9~ ~~ ..... t",
' .. ~4b ..
~;._1A
ghaibe Langit Ian Bumi, Allah Maha Priksa
C: ....~vf.~ .... •
sarnubarang kang padha sira tindakake. o I:J 'i-~ 9-
JnnaIlaaha ya'lamu ghaibas samaawaati
* **) wal ardhi, wallaahu ba~hiirum bimaa
ta'maIuun.
'**) Anyuraos katerangan intisari Ian interkorelasi (sasarnbetan ingkang manunggil aneas tujuan)
ing antawisipun surat Al Hujuraat kalayan surat Qaaf. ing antawisipun anerangaken bilih:
1. Wonten ing surat Al Hujuraat langkung kathah anerangaken prakawis ngagesang Duniawi
ingkang sarwa nengsemaken Ian ngisruhaken, ananging boten langgeng, dene wonten ing
surat Qaaf langkung kathah katerangan prakawis ngagesang Ukhrawi ingkang sarwa langgeng.
ingkang alternatifipun kalih: Suwarga utawi Nt'raka! 2. Ing akhir surat Al Hujuraat kasebat-
aken kados pundi bab Iman punika, kados dene tiyang Arab Baduwi utawi sanak-sanak
padesan wonten wiwitanipun iman, ngrembakanipun, sarta pundi ta iman ingkang saestu
punlka'! Dene wonten ing surat Qaaf katerangaken sipatipun titiyang kafir ingkang maiben
Ian ingkar ing Pangeran Ian tansah damel kari,~akan ing Masyarakat, sabab dening atheis utawi
boten pitados wontenipun Pangeran ingkang nitahaken sadaya 'Alam. boten purun nindakaken
Agarna saking Allah SWT. purunipun namung anggega hawa nafsu utawi angen-angen pe-
manggihipun piyambak, boten purun adhedhasar Wahyu ingkang kaarnpil dening Malaikai
Jibril a.s. dhumateng Rasulullah s,a.w. Nabi Pungkasan!
1037
Surat 50 QAAF Juz LO
QAAF
Tumuruning waltyu ana ing Mekkah, kajaba ayat 38 kawahyokake
ana ing Madinah. Tumumn sawuse surat AI Mursalaat.
Kalawan asma dalern Alhlh kang Maha • "It.

o ~.,)' "~\t'&t~
'r.,)' / , ;;r
Murah, Maha Asih.
1. Qaaf (Hamu!1g ngar:.;l dalem A!1ah

piyambak kang Nupiksa irg maksude), demi
Allah! Al Quraan kang !\linulya!
Qaaf; wal qur-aanil majiid.
2. Dheweke padha ora ngerti, malah

wong-wong kafir mau pa.dha eram ang~one
karawuhan J lIru pepeling saka bangsane dhe-
we. Pangucape wong kafir: "lki sawijining
barang kang nger.;!1m-cramake ba nget!". Hal 'ajihuuan .iaa-ahllm mundziru/H
minhu!ll fa4amal kaafirullna haaozaa
syai-ult 'ajiih.
3. /\pa hiya, manawa aku \VUS mati !an
.J dadi (emah, aku diuripake marwh I Adoh

banget, awak sing wis dadi lemah hisa bali
urip maneh.
A-~dLaa mitllaa wa kunnaa turaahan,
dzaalika raj 'um ba 'iill.
L Slyekti lngsun wus Nguningani awake

wong·wong mau. anggone dipangan dcning
lemah, sarra ana ing ngarsanlngsun buku
cathetan amalc iku kareksa.
Qad 'alimnaa maa tanqushul ardhu
minburn, wa 'indanaa kitaabun hafiizh.
5. Nanging wong-wong kafir malah padha

maido ing kabeneran, nalika kabeneran mau
nekani marang dhpw~'~e, jalaran dheweke
1038
Surat 50 QAAF Juz 26
'i'ku tansah ana ing kahanan kang kisruh Hal kadzdzabuu bil haqqi lammaa jaa-a
sarwa \rumit. hum fii amrim mariij.
Kadadean-kadadean 'alam sakiwa-

tengening manungsa, iku ambuk-
tekake bakal anane dinane tangi
saka kubur!
6. Saka iku, apa dheweke ora padha
mikir-mikir marang tumitahing Langit kang
ana ing sadhuwure, kapriye anggonlngsun
angedegake Ian masang rerenggane edi-edi,
sarta maneh Langit iku ora ana kang beng- Malam yanzhuruu ilas samaa-i fauqa-
kah! hum kaifa banainaahaa wa zayyannaa-
haa wamaa lahaa min furuuj.
7. Lan marang Bumi kang wus Ingsun

jereng banjur Ingsun dokoki Gunung gedhe-
gedhe, Ian Ingsun thukulake sawarnaning
woh-wohan kang becik-becik edi Ian peni
ana ing Bumi kono. Wal ardha ma<iadnaahaa wa alqaimla
fiiha3 rawan~i) '1 \".i ambatnaa tiihaa
mill Kuili Tollujin.· bahiij.
8. Minangka kanggo piwulang Ian pa-

meleh sarra ngelingakc ing sakabching ka-
wula (manungsa) kang gclem bali tobar ing Tabshirataw wa dzikraa likulli 'abdim
Allah! muniib.
, 0/'1'" ~ I? .,.... 1,~\ ~,,/

9. Lan manch Ingsun wus anurunake ~"",~~\f/
9"';'"
• ~V .". t ~!.Jo'.J
~.$o\.O~ ~ \:.I""'-~
I
banyu udan saka Langit kang amberkahi.

Ingsun banjur nuwuhake wit-witan nganggo
~ "...
.• ' -.:... 'tl!.>
o~.:-'
",. "
banyu iku ing pakebohan (pagagan), sarra Wa nazza.lnaa minas samaa-i maa-am
wiji-wiji gaga kang padha dieneni. 929 ) . mubaarakan fa-ambatnaa bihii jannaatiw
wa habbal hashiid.
10. Uga Ingsun anggo nyukutakc wit kur- ~ .6\ ',._'.

.... ~!" ~~ ~.
"~..,
...., t", -,.
o~ 'II"" ~
ma kang dhuwur, nuli thukul manggare kang
becik rupane! Wannakhla baasiqaatil lahaa th,al'un
nadhiid.
929) Ingg,h punika kadosden(' Ilantun, jagung, gandum Ian polowijo sanes-sanesipun.
11. Iku kabeh, minangka dadi rezeki ma-

rang para kawulaNe. Banyu udan mau uga
Ingsun anggo nguripake Negara kang wus
mati. Samono uga Ingsun bakal ngetokake
(nguripake) Ian nangekake wong mati saka Rizq al liI'ibaadi wa ah y ainaa bibii
baldatam maitaa, kadzaalikal kburuuj.
kubure!
Piwulang saka kedadeyane ummat-

ummat jaman biyen kang ambalela
ingAllah.
S .I'·A'" -j.lt ,,~, '1.,~ '~'f .....'11-
12. Sadurunge wong kafir Mekkah, kaume
Nuh Ian wong-wong kafir kang duwe sumur
o .)~-'r.p- ~-,~"...,.~~c).J _1"
Rass 930 )lan kaum Tsamud, kabeh bae padha Kadzdzabat qablahum qaumu nuuhiw
wa ash-haabur rassi wa tsamuud.
maido.
13. Lan uga kaum 'Aad, Fir'aun, Ian

kaume Luth.
Wa 'aaduw wa fir'aunu wa ikbwaanu
luuth.
14. Uga kaume Syu'aib, kant; aran Asha-

abut Aikah, sarta kaume raja Tubba'931)
kang padha maido para Andika Rasul, lng-
sun mesthi anyatakake ancamlngsun hukum-
Wa ash-haabul aikati wa qaumu tub-
an! ba'in, I...ullun kadzdzabar rusula fa-
haqqa wa'iid.
15. Lah apa Ingsun iku ngreksa tanpa

aaya lfiarga nitahake makhluk kang sakawit?
Ananging, wong kafir padha bawur tumrap
prakara kadadean kang anyar, tangi saka
Afa'ayiinaa bil-kbalqil awwal, bal hum
kubur! iii labsim min kbalqin jadiid.
930) ~nika asalipun nami satunggaling telaga agung ingkang asat boten wonten toyanipun ma1ill,
laieng dad os nami satunggaling kaum, inggih kaum Rass, ingkang sami nyembah reca-brahala,
ing wusana Allah ngutus Nabi Syuaib,a.s.
931) Naminipun Raja ing Nekari Yaman iaman kina, dene "Ashaabul Aikah" penduduk sakiwa-
tengening satunggaling Wana ageng, inggih punika kaumipun Nabi Syu'aib B.S.
1040
Solah·bawa, dalah muna Ian munining

para manungsa dicathet permati de-
ning Malaikat.
16. Lan sayekti temen-temen lngsun wus Walaqad khalaqnal insaana ~a na'1amu
anitahake manungsa, Ian lngsun Nguningani maa towaswisu bihii nafsuh, wa nabnu
pangridhuning atine manungsa marang awake aqrabu ilaihi min hablil wariid.
dhewe! Lan lngsun luwih parek marang
manungsa tinimbang otot gurunge.
/ 17 .. Nalikane Malaikat .~?ro nyathet~

'amal
.'\ / tummdake manungsa, S1J1 lungguh mg te-
ngen Ian sijine lungguh ing kiwane.
Idz yatalaqqal mutalaqqiyaani 'anil ya-
miini wa 'anisy syimaali qa'iid.
18. Manungsa ora angucapake gunem sa- o I ••" 6···..'~OJ~tJ:f~~~-1"

l,/ kecap, kajaba in,_ sandhinge ana Malaikat ,~~".. ~*'.7 ..
Raqib dan 'Atid. 32) Maa yalfizhu min qaulin maa ladailii
raqiibun 'atiid.
19. Dene sakaratulmaut teka kalawan nya- ($t"'~lIl~r .4r.r,..l"",,' rr.. "1,
\,a~') ~'t-9"" ¥~ \,;,a..-"!" '-ot
v ta-temenan, kang kaya mangkono mau ba-
rang kang sira ora bisa oncat saka dheweke.
.. '
o,{.~~
Wa jaa-at sakaratol mauti bil-haqqi,
dzaalika maa kunta minhu tahiid.
20. Lan kalasangka bakal sinebul Malaikat

v lsrafil kang kapindho, yen kahanan wus
kaya mangkono iku dina Qiyamat wus ka- Wa nufikha fishshuuri, dzaalik8yaumul
wa'iid.
ancamake
-- / 21. Lan saben awak banjur padha teka o i~, ..( .... 11 '1> (Zi ' -J»
l·••.~"11 , .~.'"'"
rr.,." ,.,
"'~. ApJ. •
.,..- JH~""".J-
V dikantheni Malaikat loro, kang anggiring Ian ~.J..,~
kang anyekseni. 933 ) Wa jaa-at kullu nafsim ma'ahaa saa-iquw

wasyahiid.
93~) Malaikat kekalih punika tansah siaga Ian waspada anggenipun nyathet sadaya mobah mosik
solah bawa dalah mona munining para manungsa.
933) Suraosing ayat: 21-28 rnakaten: benjing ing dinten Qiyamat saben tiyang kafir badhe dipun
dhatengaken ing papriksaan, kairit dening petugas ian saksi saking Malaikat ingkana: rumiyin
nyerati arnal tumindakipun. Tiyang kafir wau; rumiyin wonten Donya sami ngalang-alangi
tiyang b8.dhe dedana (Zakat) amal sosial, Ian damel fitnah (gerakan-gerakan subversif) ingkana:
ngrisak kaamananing Negari Ian masyarakat, sarta·sering tiyang kafir damel-damel katerangan
utawi statement ingkang anialari tiyang laieng rnamang irnan Ian ragu-ragu pangibadahipun lDI
Allah SWT.
1041
22. Pangandikaning Allah: "Temen sira ~r~5i1

~.
'.'1. ~ •.~~;-::~I"';~
. .... t~~~ "r
~~ I,Jo.W-I
wus nglirwakake kahanane dina iki, ing dina L ~,."
iki Ingsun wus ambuka tutuping pandeleng- IJ.. '" -r'/it~ 'IN/' ~;~
o~~.)t..t::' ~~ ,s. ...
ira, paningalira banjur dadi awas!".
Laqad kunia iii ghaftatim min haadzaa
fakasyafnaa 'anka ghithaa-aka fabasharu-
kal yauma hadiid.
23. Lan kancane wonl" iku, yaiku Malaikat

kang ngantheni mau ngucap: "Lah iki, sik-
saning Allah wus cumawis ana ing sandhing- Wa qaala qariinuhuu haadzaa maa
ku " . ladayya 'atiid.
24. Pangandikane Allah marang Malaikat

loro iku: "Sira cemplungna ing Ncraka
Jahanam kabeh wong kafir kang edir ambeg Alqiyaa fii jahannama kulla kaffaarin
'aniid.
gumedhe.
"J ,.c. -:.., ~fT: y.~ _"Co

25. Kang banget ngalang-alangi kal}ccikan o~~~~
(Zakat), tur nganiaya (ngliwati wates) Ian
Mannaa'il Ii\-khairi mu'tadim muriib.
mamang ana ing Agama I
. 26. Kang nyembah liyane Allah, dianggep

Pangeran kanthine Allah, mula dheweke
banjur cemplungna bae ana ing siksa kang
luwih dening abot. Alladzii ja'ala ma'allaahi ilaahan aakhara
fa-alqiyaahu fiI 'adzaabisy syadiid ..
27. Kancane kang nyasarake wong kafir ~; -:'~ ~J..

~<.:.I
~6./~~.;bt~~!'·~-::J~-"v
.J ..'-I
matur marang Allah: "Dhuh Allah Pangeran I
kula! kula mboten nyasaraken dhateng pi- o~~
+ .•;. ""
yambakipun, ananging piyambakipun pan-
Qaala qariinuhuu rabbanaa maa ath-
cen nyasar mblasar piyambak ngantos tebih!". ghaituhuu walaakin kaana fij dhalaalim
ba'iid.
28. Pangandikaning Allah: "Sira aja padha

pepadon! ana ing ngarsanlngsun, biycn sira
;'&4~JiJi;&~~yj~-YA
wus padha lngsun ,... '?ruhake ancaman Ingsun.
o~~
Qaala laa tak"lashimuu ladayya waqad
qaddamlu ilaikum bil wa'iid.
29. Dhawuh aneamanlngsun ora bakal di-

owahi mandl, ana dene Ingsun iki d;ltan
1042
Surat 50 QAAF Juz26
nganiaya marang para kawulanlngsun. Maa yubaddalul qaulu ladayya wamaa

anabizhallaami W'abiid.
Ganjaran tumrap laku becik Ian

laku ala.
30. Eling! ing dina Qiyamat lngsun an-
dangu marang Neraka J ahanam: "Apa sira
wus kebak?". Neraka Jahanam munjuk:
"Punapa wonten tambahanipun malih?".
o~~~
, ..
Yauina naquulu lijahannama halimtala'ti
wa taquulu hal mim maziid.
' .. ,.'" ... St·"",,· , .. ..,

31. Lan Suwarga dicedhakake maran", O
u :-.~ ;.... :::l'.II":i"~lt{ ... ~'·t
~ ..
~~"'.,)~
...1"
wong-wong kang padha bekti setya tuhu
Wa uzlifatil jannatu W-muttaqiina ghaira
ing Allah, ora adoh panggonane.
ba'iid.
32. Pangandikane Allah: "Hiya iki! gan- ~l;:;~ &~. '" 'N,tr" ~I
d ..... ~~' ~I.;J.J~~ w t~-T'f
jaran kang wus kajanjckake marang sir a
"aadzaa maa tuu'aduuna likuUi awwaa-
kabeh, kaparingake marang sakabehing wong bin hafiizh.
kang gclem lObat marang Allah, tur nges-
tokake ngreksa pranatan-pranataNe.
33. Vaiku wong kang wedi ing Allah kang ~ "~~~~' L :~t, ~t '~'t .. l.~ :".1'T
Maha Murah, scnajan PanjcnengaNe ora ka-
~ ., ,,,.~ "" ,,~J ~~
tondening wong-wong mau,934) banjur Man khasyiyar rahmaana biI-ghaibiwa
sowan ana ing ngarsane Allah kanthi tu- jaa-a biqalbim muniib.
mungkul atine.
34. Sira padha lumcbua ing Suwarga kan- .M..'f/",~\It~kl~f1{jt-"i.

o ,u-~.i"'"'V iI< " ~ it
thi rahayu. kang mangkono mau bakal
Udkhuluuhaa bisalaamin, dzaalika ya-
langgcng sa lawasc. mul khuluud.
35. Wong-wong ahli Suwarga padha di- o ~.,,(!.v.'( "r~·! :",r~U~.n

sckarcp tum rap ganjaran kang wus cumawis ..
~ "~.J~~"" .....
ana ing kono, tur isih Ingsun tambahi I..ahum maa yasyaa-uulia roo..
wa
manch. 935 ) Iadainaa maziid.
934) ArtosiI>un tiyang ingkang taqwa ing Allah punika: boten nindakaken ma'siyat senajan wonten
papan ingkang bot"n kasuml'repan tiyang sanes.
935) Maksudipun sanes: Ahli SlIwarlla punika santi nampi kani'mataning Allah SWT saking Suwarga
ngriku. sarana kal'arenging karsanil'un. paring tambah malih kani'matan wami-warni dhwnatell8
ahli Suwarga.
1043
Ancaman tumrap wong kang maido

dina ditangekake saka kubur.
36. Wus pira kehe golongan kang wus ,,,. -t.<..... , .~. II . " ......... r~.~
~o.;,;r,...:.t.~.;t~~ ." t~$.n
Ingsun lebur sadurunge dheweke, kang luwih
.... · Jo,..... . , . . . . ~
santosa kekuwatane, bisa anjajah ana ing .-~~,;>.ifj 1-::' .>"11 tt, ~ t" ..•• t :'.);"
o·v;:::;'....,..,I.JoIl';~ ~~ •
Bumi. Apa bisa dheweke iku sumingkir
saka siksa utawa oneat saka pati? Wa kam ahlaknaa qablahum min qarnin
hum asyaddu minhurn bathsyan fanaqqa-
buu fiI-bilaad, hal mim mahiish.
37. Sanyata bng kaya mangkono iku ~f;f ~ ~ ~'t ~.:!-f;; ~l ~~t-TV
pancen dadi pepeling tumrap wong kang
duwe akal, utawa kang gelem kulak warta o3~~;~t
ado I prungon kalawan ninglingake, ing mang-
ka dheweke nyekseni. Inna fii dzaalika. ladzikraa liman kaana
lahuu qalbun au alqas sam'a wahuwa
syahiid.
38. Yekti temen-temen Ingsun wus nitah- '>i ~r ........ ,-; ...... ., .1I"!t~·"""
":?" • _.I..e-'U-..>"t"9~ .... ~~-'I'A
ake Langit Ian Bumi dalah saisen - isene
kabeh ing andalem nem dina (mangsa), Ian oul:\~~(;""f"
~~....
..Gt:i! .
.....~-~
Ingsun babar pisan ora krasa sayah.
Walaqad khalaqnas samaawaati wal ardha
wamaa bainahumaa fii sittati ayyaamiw
wamaa massanaa miHughuub.
39. Muhammad! sira disabar ing sauni- ,'I"f 1....." • ........ "'.!t·!I'r... I\~ •• r< "-
\oW ~~.:&-' ~.i~ 1..0 IF~It·
unine wong kafir, Ian sira maha nucekna
kalawan muji ing Pangeranira sadurunge t· ~'{it1'~" u :tlt~...{1!
o ~."..>"" ~-'.... ~
Srengenge mlethek, Ian sadurunge surup.
Fashbir 'alaa maa yaquuluuna wa sabbih
bihamdi rabbika qabla thuluu'isy syamsi
wa qablal ghuruub.
40. Lan maneh sira maha nyucekna ing ":!"\r;~'~~

o.~'.) ,.>!) ~t.(
"' • ....,.......
....." -t-
Allah ana ing wayah bengi, Ian saben ram-
pung Shalat. 936 ) Wa minal-Iaili fasabbih-hu wa adbaaras
sujuud.
41. Lan sira ngrungokna pepelinglngsun o'lI ,-, ,~

.. ~ ti'..;... !)o'.Iit r....'''..... • -::. ,
"".....,;.. '-'7"
.).~,>\:." ... -t.J-~'
.., .. ....-7... \.....'"
...
manawa ing besuk dina Qiyamat bakal ana
Malaikat und!lJlg -undang saka panggonan Wastarni' yauma yunaadi mim makaanin
qariib.
kang cedhak.
936) Samiya 'ibadah ing Allah SWT sarana Shalat ing wanci dalu. sarta bakda Shalat maos dzikir-
dzikir Ian do'a-do'a ingkang dipun tuntunaken dening Kanjeng Nabi s.a.w.
1044
42. Yaiku ana ing dinane uwong padha .~1tjt,,<~,t~1r"'''·t''''til''''·f,9.f

o ~:.1?/"~7<.i:'':. ~ ~ ~~ <no,
-
krungu pangundang kalawan cetha wela-we1a,
kang mangkono mau dinane uwong metu Yaurna yasma'uunash shaihata bii-haqqi,
saka kubur urip maneh. dzaalika yaumul khuruuj.
o ~-f~t~J,; J.;';~~ al'(f;t"if

43. Sanyata Ingsun kang paring urip Ian·
pati, ian marang ngarsanlngsun baline para
manungsa kabeh. Irmaa nahnu nuhyii wa numiitu wa
ilainal mashiir.
44. Ana ing dinane Bumi sigar! uwong ~'#':""~\tt"r., ..... • P:.... 1,~~tj1~--:~-\l
~~~ \i~~ueJ..;I ~.T,O
banjur padha metu mbrubul rebut dhucung,
anggonlngsun nglumpukake mangkono mau o~
~ .....
gampang banget. Yaurna tasyaqqaqul ardhu 'anhum si-
raa'aa, dzaaJika hasyrun 'alainaa yasiir.
45. Ingsun luwih Ngudaneni pangucape

wong-wong kafir kabeh, dene sira Muham-
~~~c:.rt~ ~~~~_u
mad ora diwenangake meksa marang iman.
CU,kup sira nge1ingna kalawan Quraan ma-
: ~:~~Gf~~~~ .~
Nahnu a'lamu bimaa yaquuluuna wamaa
rang wong kang wedi ing ancamanlngsun. anta 'alaihim bijabbaarin, fadzakkir
bil qur-aani may yakhaafu wa'iid.
***)
***) Sumangga sami anyuraos intisari ian interkorelasi (sasambetan andharan ingkang manunggil
ancas tujuanipun) saking surat Qaaf kalayan surat Adz Dzaariyaat (Angin kang niup) kirang
langkung makaten: 1. Wonten ing surat Qaaf namung sawatawis cekak aos ingkang nerangaken
kados pundi sirna risaking ummat jaman kina sabab dening anggenipun kafir ing Rasul ian
Agami Tauhid. dene wonten surat Adz Dzaarlyaat sawatawis radi panjang kateranpken
sejarahipun! 2. Ing surat Adz Dzaariyaat anerangaken alasan-alasan ingkang hak. wontenipun
Pengadilan Agung ing Akherat. dene wonten ing surat Qaaf sawatawis nerangaken bab dinteD
piwales. Suwarga tuwin Neraka benjing dinten Qiyamat.
1045
Surat 51 ADZ DZAARIYAAT (ANGIN KANG NIUP) Juz 27
ADZ DZAARIYAAT (ANGIN KANG NIUP )

sawuse surat AI Ahqaaf.
Kalawan asma Allah kang Maha Murah, Bismillaahir rahmaanir rahiim.

Maha Asih.
1. Demi angin kang niup kalawan banter!

Wadzdzaariyaati dzarwaa.
2. Demi mendhung kang ngandhut baI}yu

nganti peteng angendanu! o't?'~ ... \ 'J'r~ - ,.
!)-lI~ ~ u
Falhaamilaati wiqraa.
3. Demi prau kang lelayaran kalawan ~f"

.I>-! ",~..p ~'I~ - T'
gampang!
Faljaariyaati yusraa.
4. Demi Malaikat kang ngedum rezeki

kalawan. parentahing Allah.
Falmuqassimaati amraa.
I
5. Sanyata siksa kang dijanjekake marang 4! ~, r. . { .... ~ . . !-. r""'t
'I1 o '-'~\000.1 <.:)-,,,,,,,,,j! ~.... - Q.
sira iku mesthi temen.
Innamaj tuu'aduuna lashaadiq.
6. Lan sanyatane dina piwales iku mesthi flo~··(~""·.~I~~t'" _ '\

o C:?~o:.~1 <.:),,-,
kelakon tumiba. 937 )
Wa innaddiina lawaaqi'.
937) Menggah suraosing ·ayat: 1-6 punika nerangaken, bilih menawi manungsa anyetitekaken
Kuwaosing Allah amamata Ian gilir anggumantekaken rinten-dalu. angin prahara-angin sumilir.
mega sami arak-arakan sarta ndhawahaken toya jawah. lajeng thukul tetuwuhan Ian wana
pringga. tegesipun Bumi lajeng gesang Ian manfa' ..t ageng sauget dhateng ekonomi lan
kabudayan. Punika parlambang bilih Allah SWT badhe anggesangaken maIih para manungsa
iogkang sampun sami pejah beiljini iog dinten Qiyamat punika perkawis mayar sanget.
"kun fayakun" suwe mijit wohing ranti. paribasanipun!
1046
Suraf S1 ADZ DZAARIY AAT (ANGIN KANG NIUP ) Juz 27
7. Demi Langit kang anduweni dalan-

'
dalan a ke h (1mtang-l'mtang ) .·938)
:J~{e.t·.!~;.'1/~t
( 8. Satemene sira para manungsa iku beda- o ;",~' ':i"(.S/~" - "•
beda panemune.
Innakum lam qaulim mukhtalif.
.1 9. Wong kang kablinger yaiku kang di- ~@(t~~~~

V enggokake saka tuntunane Rasulullah Ian Yu'faku 'anhu man ufik.
Quraan!
• / 10. Nyata wus dila'nati wong kang padha

'lI " . , 'r'1~~
ol.:J~~t~ - ,.
IV goroh. Qutilal kharraaahuun.
J 11. Yaiku wong-wong kang padha klelep

ana ing kabodhohan tur nglalekake.
;~;~ j;:£~ Gt~t
AIladziina hum iii gbamratio saahuun.
12. Dheweke padha pitakon: ."Benjing . J,. '"!I",."-:-trt.-:~

o c.:J..~I.)I~~ ~ "'" ~
_,,.
punapa dinten piwales punika?".
Yas-aluuna ayyaana yaumuddiin.
938) Makaten ugi tumitahing Langit, punika sineksenan dening dirgantara bllih ing awiyat dnengga
Lintang ingkang maneka-wami, makaten manawi kasswang sak:ing raosing aestetika; beda
maIih manawi katiti priksa sak:ing kabetahaning sosial-ekonoml, lelayllllUl lan pertanian.
Kadosta Lintang Pari, punlka nuwubaken ilmu eksakta, bllih Lintang Pari (Zulderkruls)
kasusun saking lintang sekawan cacahipun ingkang dados palang, manawi katarlk garls sak:ing
ingkang nginggil mengandbap, inggib ingkang ngandbap punika Arah Kidul (leres Kutub Kldul),
punika ageng sanget paedahipun kangge kawilujenganipun Angkatan Laut lan Nelayan anggen-
ipun makarya ing kuwailban. Makaten ugl Lintang Prahu (Grote Beer) utawl Bintang Biduk,
punika gadbah rasi (gegambaran ing Langit ingkang kadadosan saking Lintang-lintang) Pitung
Lintang cacahipun, mapanlpun wonten Langit siaih Ler, rupinipun kados prahu utawi jung.
Lintang ingkang wonten mburitan (wingking), menawi katarik garls saking nginggll mengandhap,
inggih ingkang ngandbap punlka lenceng Arah Ler (leres Kutub Ler). Sampun logis, cetba
gamblang manawi Ler ian Kidul kacepeng, Wetan Ian Kilen otomatis mangertos! Punika
punapa sanes strategis dbasar ilmu eksakta? Ingkang ~betan tanem tuwub sarta peternakan,
utawi rembag sosial-ekonomi, saking mapanipun Lintang wau saged kasumerepan makaten:
Wilayabipun sarwa asrep (Kutub Ler) ian wilayah Ugahari bagean Ler, punika lumebet ing
kalanganipun LintlUll!: Kutub Ler ian kalanganipun Lintang Ingkang balik Mengkara, kinten-
kinten deraiat 23th (celak Katulistiwak) punika wilayah benter, utawl Tropica! Ingglb ngrikl
punika wilayah, Allah SWT Nakdiraken tanah wutah rah kita Indonesia, dados Nusantara.
Maha Suci Gusti Allah, Allahu Akbar, Maha A~J Gusti Allah! Saking g8rls Katulistlwak,
mangidul 23th derajat ugi taksih milayahi kita, 'lajeng mangidul maIih 66th derajat, dados
wilayahipun tetanggi kita Australia, teras mepet· Kutub Kidul, wilayah asrep 8aJ1IIet, kados
Kut!,Jb Ler. Ringkesipup. saking petangan memet (punlka sanes padbukunan astronomis) wau
lajeng dados ilmu mangertosi Mangsa, ingkang iaman sapunika ing TVRI kawastanan "Ramalan
Cuaca" ingkang ageng pambiyantunlpun satelit Palapa, kagunan tehnologi modem! Dados
sarwa temata ingkang mapan, sarta aieg ing lampahipun, alam Jagad Raya ingkang rinegero
Sih Kanugahanij)un Allah SWT punika kedah kita syukuri, kedah kita manfa'ataken, ian
kedah kita wradinaken· ing ngakathah (Kamanungsan), ingglb makaten punika menggalih
wradinipun sistim sosial-ekonoroi!! WalIaahu a'lam!
1047
Surat 51 ADZ DZAARIY AAT (ANGIN KANG NIUP ) Juz 27
. /.
13. Pangandikaning Allah: "Yaiku besuk ".J "'~,
o (,;)~~~ ""r'U""
\-;: ~fi~
./. "'.'" - 1'",
ana ing dinane wong mau padha disiksa
Yauma hum 'alan naari yuftanuun.
ana ing Neraka.
14. Ing kono banjur kadhawuhan: "Mara

padha rasakna! siksa Neraka iki kang sira
suwun enggal diparirigake". Dzuuquu fitnatakum, haadzal ladzii
kuntum bihii tasta'jiluun.
15. Sanyata wong kang padha taqwa ing o~.r.:JY:F-.J

'''''~l.i~t~t_1~
.;.' •• ,; . ,.
~
Allah bakal padha manggon ana ing Suwarga
sarta cedhak sumber-sumbere. Innal muttaqiina fii jannaatiw wa 'uyuun
",,,, L ••.. 01\-- ~ \

16. Padha nampani peparinging Allah Pa- &i~~~t~;'~t~ ~~t-"
ngerane, amarga sadurunge iku dheweke wus
;, / , . , ~I~ I
. padha ngleksanani tumindak becik. o~9.'>
Aakhidziina maa aataahum rabbuhum,
innahum kaanuu qabla dzaalika muh-
siniin.
17. Wong iku sathithik anggone turu ing
saben wayah bengi!
-:,.,,,.,,~ ~• t-:' • ~ '" ',f.<i
"l?rq~tt _1'\'
o~. "" .. ¢~
Kaanuu qaliilam minal laili maa yah-
ja'uun.
18. Lan ana ing waktu sahur wong iku o -:.,.:--:,,'" ~'.t.)~~; -1~
C)"~ __ ,. ;; .
padha nyuwun pangapura.
Wa bil-as-haari hum yotStaghfiruun.
19. Lan ana ing ba:ndha-bandhane wong

mau padha nyisihake hak kanggo wong
miskin kang anjaluk, Ian wong perwira kang Wa iii amwaalihim haqqul lissaa-i1i
ora anjaluk! wal mahruum.
, ' . ~I'
-:,''';;':,It&'t ·'~u::; - '1'-
'.I ",..
20. Lan ana ing Bumi, akeh tandha yekti o ~A""".... •• ~ "
panguwasane Allah tumrap wong kang padha
yakin.
Wa m ardhi aayaatul lil muuqiniin.
21. Lan ana ing awakira dhcwc dadi tan- o ~";~~t· , /"'' ';:.,:, ..~{..-.t4:j·11
.
dha yekti, apa sira ora sumurup? Wa iii anfusikum, afalaa tubshiruun_
1048
22. Lan ana ing Langit panggonaning sa- /"/~r// /~-?

o ~~I.O"~)~~~ ~-
,.....,,'t.V yr
bab-sabab rezekinira, Ian barang kang di-
Wa fis-samaa-i rizqulrum 'wamaa tuu 'a-
janjekake inarang sira, kang tinulis ing Lauhil duUR_
Mahfuzh.
23. Demi Pangeran! kang Marigerani Langit

Ian Bumi, sayekti janji mau bener! kaya
anggonira bisa nyatakake kalawan pangucap.
Fawarabbis samaa-i wal ardhi innahuu
Iahaqqum mitsla maa annalrum tan-
thiquun.
Sejarah para ummat jaman kuna

kang anggorohake para Andika
, Rasul.
24. Muhammad! apa sira wus katekari
- 0
"'. l('/:t"'" ..... I ~.1:::.·1 !.....t 1,JoQI-
..,. ~~.T.~~~-.7"""1.!r.Z k: 1'i
carita dhayohe Ibrahim kang\mulya-mulya,
yaiku Malaikat UtusaNe Allah? Hal ataaka hadiitsu dhaifi ibniahiimal
mukramiin.
25. Nalikane para Malaikat padha lumebu ~~ t;Jt:.j~f{~J""!~~~~ ~l.-T'

omahe Ibrahim, Ian padha ngucap karaharjan. ~...... ,~f.
Ibrahim ngucap: "Panjenengan sadaya satung- o<:)~
galing kaum ingkang kula dereng nate te-
Jdz dakhaluu 'a1aihi faqaaluu saiaamaa,
pan)!?' , qada salaamun, qaumum munkaruun.
26. Ibrahim meneng-meneng nuli methuki

garwane,banjur .teka maneh karo anggawa
daging sapi kang anggajih tur wus mateng. &raagha iIaa ahlihii fajaa-a bi'ijJin
samiin.
, ~ ",'"
27. Banjur disuguhake marang dhayohe ). ::-,~\3~<~j~!
0-..;;
"I."
;J
_·,t~·,··-'tV
~i" ,I.>A'
kalawan dimanggakake; "Mangga sami ka-
dhahar!".. Ananging ora ana kang gelem Faqarrabahuu iIaihim qaala a1aa ta'-
dhahar. lruluun.
28. Ibrahim nuli krasa wedi marang dha-

yohe. Dhayohe ngucap: "Sampeyan sampun
ajrih!". Dheweke banjur padha ambcbungah
marang Ibrahim bakal kaparingan putra
lanang kang pinter!
1049
29. Garwane Ibrahim nuli nyedhak Ian -'.. t4:~

.~ ~ "11 ... •• ~!-"v·t: r:-l/.
.. .J~<.!...::a..,..:; . ,.
,iIJ"'"'
anjerit napuki raine dhewe, saka dene bu-
ngahe, pangucape: "Kula punika sampun ~. /~.,...~r<
o~~~\i
sepuh tur gabug! Punapa inggih badhe
gadhah anak?". Fa-aqbalatim-ra-atuhuu iii sharratin fa-
shakkat w;ghahaa wa qaaIat 'ajuuzun
'aqiim.
30. Dhayohe mangsuli: "Allah Pangeran .. f.

sampeyan sampun andhawuhaken ingkang
makaten waul Panjenenganipun Allah pu- "\~ft
0':" ....
nika ingkang Maha Wicaksana tur Nguni-
Qaa1uu kadzaaIiki qaaIa rahbuki, irma-
ngani. huu huwal hakiirnul 'aliim.
JUZ 27
, • ""'r(.~"1
31. Ibrahim matur marang Malaikat Utus-
aning Allah: "Punapa menggah perIu ingkang
oo-"~t~~rJJIi
Qaala famaa khathbukum ayyuhal mur-
1
wigatos panjenengan rawuh ing ngriki, dhuh
saluun.
para Utusan?".
32. Para Malaikat mangsuli: "Kula kautus

supados numpes dhateng tiyang ingkang
duraka, inggih punika kaumipun Luth". QaaIuu irmaa ursilnaa i1aa qaumirn
mujrirniin.
33. Supados kula andhawahi saking sela o~,.~t.. ? ·r~"';4:~~Jl-TT

"'S:::,. ~ tJ. ",.. ... '"
siti dhateng tiyang duraka wau.
Linursila 'alaihim hijaaratam min thiin.
"
34. Ingkang sampun tinengeran wonten o ~~: ·'i\~"'[·Hs;t;. . .,· _T\
ing ngarsanipun Pangeran sampeyan, kangge ~.:/7~
tiyang ingkang lampah lelangkungan. Musawwamatan 'inda rabbika W-mus-
rifiin.
"-
o
~...., ..
~'\'''' r~,!",~, r~·"' .. r1 fA
~~, ~ vae,<.:,)l) CJooO ~.J>\t.
Fa-akhrajnaa man kaana fiihaa minal

mu'miniin.
1050
35. Dene para tetiyang Mu'min ing Negari

mriku, badhe kula ungsekaken. 339 )
36. Wusana kula boten manggih griya

gadhahanipun tiyang Muslim wonten ing
ngriku, kajawi griya satunggal. Famaa wajadnaa fIihaa ghaira baitim
minaI muslimiin.
37. Siksa wau kula tamtokaken minangka ~~St~(:";('J.~ -;" ~~\~~1s-'«

rZ'" .~ (:.)!J' -~........... "'"
dados tandha yekti wonten ing Negari ngriku,
tumrap para tetiyang ingkang sami ajrih ing Wa taralmaa fIihaa aayataI IilIadziina
siksa ingkang nyakiti". ya!<haafuunaI 'adzaabaI aIiim.
38. Lan padha elinga lelakone Musa! tan-

dha yekti kakuwasaning Allah, nalika Musa
lngsun. utus marang raja Fir'aun, Ian Sun
kantheni tandha yekti kang pratela.
Wa fii muusaa idz arsaInaabu iIaa fir-
'auna bisultbaanim mubiin.
39. Raja Fir'aun banjur kablinger pikire ~~"<t: .....

01,;)'
", J
.\ /,j;M
.• J>7
. . tC\i ......
~-:-
~.
. .J ' .... ~ ~
J'".::i. . . . -1\
Ian ngucap: "Musa iku tukang sihir, apa
wong owah?". FatawaIlaa binlkniliii wa qaaIa saahinln
a~majnuun.
40. Fir'aun sawadyabalane nuli Ingsun

tum pes, Sun kelem ana ing Segara, luwih
dening sengsara!
Fa-akhadznaahu wa junuudabuu fana-
badznaabum ill yammi wahuwa muliim.
41. Lan uga padha elinga! lelakone kaum o~.~,• .... ·.lt~"t:~,?t
, ""VT"'"" ~ •. "-tt
'Aad, yaiku nalikane dheweke Ingsun tiyup
..... ~:r ~ ~ ,). . ~ ~,
lesus gedhe kang ngrusak nyirnakake. Wa iii 'aadin idz arsainaa 'aIaihimur
riibaI 'aqiim.
42. Angin lesus iku ora ngengeh SaWl]l ~ #-"

· ~\~~~, :\~ :1~·1.
. ..)~\.;,;." .:..oj~~-\t
IS" ~
barang bae, kabeh kang ditrabas mbaledug
Maa tadzaru min syal-in atat 'alaihi
dadi awu. illaa ja'aIat-hu karrahlim.
939) Supados titiyang Mu'min ing Neg;¢ wau boten tumut dipun siltsa.
1051
43. Lan maneh padha elinga! lelakone •

I
l( ....
o~e.~.~~.)".)~
./.-.- ,,,,,
t'"!.·· ''..1 ,,= 'r'" :.iJ",}. . -f.'f
• ,'-.
kaum Tsamud, yaiku nalikane didhawuhi

Wa fii tsamuuda idz qilla lahum ta-
sarana dilulu: "Sira padha seneng-senenga matta'uu hattaa hun.
nganti sawatara mangsa".940)
44. lng wasana dheweke banjur padha ~)~~1I~~~~;:;l~\~-U.

gumedhe ing parentahing Allah Pangerane, ",,~ .....
ing kono banjur padha disamber bledheg o(.;)-'~.
karo melek-melekan!". :141)
&'atau 'an amri rabbihim fa-akhadzat
humush shaa'iqatu wahum yanzhuruun.
;!I "" ",."tr~f/"

OO',~\~~\"o-, ...
. . .M.... I'J~.:.,f"-::"
ru,; ~A
45. Temahan ora padha bisa ngadeg, sarta _~ '.::r ~ .:;->W'' ' ~ "l~-"w
ora padha oleh pitulungan.
Famastathaa'uu min qiyaamiw wamaa
kaanuu muntashiriin.
46. lngsun uga wus ngrusak numpes kaume

Nuh ing jaman biyen, jalaran satemene wong-
wong mau padha fasek sembrana ing Agama! Wa qauma nuuhim min qablu, innahum
kaanuu qauman faasiqun.
47. Ingsun wus ngedegake Langit kalawan o

~.J .t\~~'
!.l--' ~t,t;;~r~"
f;.)Ji"':fY" ~ ":,. ".
..tV
kekuwatanIngsun, sarta. wus lngsun jembar-
Wassamaa-a banainaahaa bi-aidiw wa
ake. innaa iamuusi'uun.
48. Lan maneh lngsun uga wus anggelar '" ',{. 'il""Y-P::'! 1"'< ..-;, .... "'~l
Bumi, pancen lngsun iku sabecik-becike oCJ'~ ~ ~~ UO.J~t) ""Il
kang anggelar. Wal ardha farasynaahaa fani~mal maa-
hiduun•
/ 49. Lan Ingsun wus andadekake sarupaning

o .....1r-(~~9-~'{r-.i\'
.~,)
~~ '"A '" t~
'rJ'~-'''
.., r t.{J
V barang, padha jejodhohan! Supaya sira padha
f;.)j..il,);j
ngudiya ing pepeling! 942) Wa min lrulli syai-in khalaqnaa zaujaini

la'a1lalrum tadzakkaruun.
940) Sanaosa sami duraka ewa samanten Allah paring kalonggaran sawatawis wekdal.
941) Lan sabagesn sanes dipun siksa' sarana lindhu ageng, redi njeblug, Ian angin prahara utawi
sanes-sanesipun.
942) Inggih punika adhedhasar enget bilih wonten tina wonten dalu, won ten" sae wonten swon,
'sa1ajengipun rerakitan wonten Donya wonten Akherat.
1052
50. Mangka sir a padha uncata lumayu t)~. ,-&·~ct:!~dr:T'ljt?"'-: _A.

o~-""7 )~ "?/7" :.-.l)~
menyang ngendi bae paranmu, ora wurung
Elfirruu ilallaah, inOO lakum ft'minhu
sir a isih tansah ana ngarsaning Allah, sayekti nadziirum mubiin.
Ingsun wus anyethakake ing pepelinglngsun
marang sira kabeh saka siksaning Allah.
51. Lan poma sira aja padha anganggep ••{ ~/);>4

"f..~ /t1:: 7~'j,/~,\4,it
~/ .P' /~ '-
~\~~§~..41
Pangeran marang saliyane Allah, temen Ing- '(, ~. ~
sun wus mratelakake pepelinglnl;{sun marang o <:k't
sira kabeh saka siksaning Allah. 943)
Walaa taj'aluu ma'allaahi ilaahan aakhara
innii lakum minhu nadziirum mubiin.
52. Kaya mangkono mau, uga para wong

jaman kuna biyen, saben karawuhan UtusaNe
Allah, mesthi padha ngucap: "Utusan iku
tukang sihir utawa wong owah!".
Kadzaalika maa atalladziina min qabli-
him mir-rasuulin illaa qaaluu saahirun
au majnuun.
5 3. Apa wong-wong mau wus padh;l we-

ling-wineling gunem kang dianggo nguneni
UtusaNe Allah? Ora! ananging hiya dheweke Atawaashau bihii, hal hum qaumun.
iku wus padna dene lacute! thaaghuun.
54. Muhammad! sira ngungkurna wong- 6 ",.'t/., /./'.1-'< .,~/.fy~ AI.

wong mau, sira ora bakal cinacad! 944) o \?-"""';-I.::.il \.."t~Uj-t .....
Fatawalla 'anhum famaa anta bimaluum.
55. Sira ngelingna marang para manungsa! -:-. ?"'i\'<~ oJ> I~.\-;.r-:,,~"..M
o ~,... ~ "-fi.j;J c:J'j';;;'..J
,I
amarga sanyata pepeling iku banget migunani
V tumrap wong kang padha Mu'min. Wadzakkir fa-innadz dzikraa tanfa'ul
mu'miniin.
56. Lan Ingsun ora nitahake jin Ian ma- o . '~A-~' /~dr'~·~tt,~i\~~/_.,
nungsa, kajaba supaya padhe nyembah dhe-
9-' ." 'J"~,,. -'~ '.J
Wamaa khalaqtul jinna wal insa illaa
dhepe ('ibadah) marang Ingsun. liya'buduun.
943) Ayat 50 Ian 51 punika dhawuhing Allah supados dipun dumugekaken dhateng tiyang kafir.
944) Sanes Nabi s.a.w. ingkang salah lan cinacad. nanging pancen dhasaripun kaum kafir Ingkang
sami duraka!
1053
Surat 51 ADZ DZAARIYAAT (ANGIN KANG NIUP ) Juz 27
57. lngsun ora karsa mundh ut rezeki saka o.~) "ij,/~, "~ .. " ~,: '·'~t/ f:.V
wong-wong mau, Ian Ingsun ora karsa di-
Y ,. ~O ~J )~)~~~~I\'o-
caosi dhahar!945) Maa uriidu minhurn rnir-rizqiw wamaa
uriidu ay yuth'OOuun.
58. Satemene Allah iku Dzat kang paring

rezeki, kang kagungan kakuwatan, luwih
Innallaaha huwar raZ7.aailU dzul 'luwwa-
dening gagah prakosa!
Iii matiin.
59. Sanyata wong kang padha nganiaya

iku padha dene karo kanca-kancanc wong
jaman kuna biyen, anggonc padha dibagci
siksa, muiane sira aja nyuwun dienggalake
Fa-inna Iilladziina zhalarnuu dzunuuharn
siksanlngsun! rnitsla dzunuubi ash-haabihOO falaa yag-
la'jiluun.
60. Mula cilaka banget wong kang padha

kafir, awit besuk. dina Qiyamat bakal nampa
siksa kaya kang wus' diancamake. Fawaitul Iilladziina kafaruu miy yaurni-
hOOulladzii yuu'aduun.
***)
945) Allah SWT boten ngersakaken dipun caos; sesaji dhahar, kados adat tata cara piyambakipun
sami sesaji asung dhahar ing sesembahanipun: para brahala!
***) Intisari Ian interkorelasi (sasambetan andharan ingkang manunggil ancas tujuan) ing antawis-
ipun surat Adz Dzaariyaat kalayan surat Ath Thuur (pagunungan) kenging kaandharaken
makaten: 1. Sami dene ambukani surat saran a sumpah ing asma dalem Allah sarta titah
ingkang dipun titahaken. 2. Ugi sami-sami anerangaken bilih Gusti Allah punika Wonten, Maha
Wasesa, Maha Esa (Sawiji), sarta anerangaken dhawuh dhumateng Rasulullah s.a.w. supados
nyingkur tiyang-tiyang musyrik ingkang tekebur kumalungkung! 3. Manawi kabandhing
kalayan surat Adz Dzaariyaat, surat Ath Thuur langkung gamblang nerangaken ni'mat ingkang
kaparingaken dhumateng tiyang Mu'min, Ian siksa Neraka ingkang tamtu kapatrapaken
dhateng tiyang kafir Jan musyrik benjing ing dinten Qiyamat.
1054
Surat 52 ATH THUUR (PAGUNUNGAN) Juz 27
ATH THUUR (PAGUNUNGAN)

Tumuruning wahyu ana ing Mekkah, sawuse surat As Sajdah.
Kalawan asma Allah kang Maha Murah, ~ "'". \ ~"I' ~ I

o~..,.~..,.~~ .\
Maha Asih.
1. Demi pagunungan Thursina! " 1

o~l; .. ,
Waththuur.
2. Demi Kitab Suci kang wus katulis. ~.~~J!'!~'"

0\
. " ",J .. f
Wa kitaabim masthuur.
,.. ,,'-If'" .".

o~~~(("~ .. .,.
3. Katulis ana mg walulang alus kang
ginelar. Hi raq;im mansyuur.
:l) •
o ,/)j.;-;,\~\"
~ .. ' J
-t
4. Demi Baitul Ma'mur. *)
Wal baitil ma'muur.
~ .J. .",,' • '"

5. Demi Langit kang minangka payon, o ~,;:Jt~tJ - A
jumeneng ana ing dhuwur. 94G ) Wassaqlil marfuu'.
*) Baitul Ma'mur punika artosipun Ka'bah. Karana Ka'bah punika rint~n dalu tansah ma'mur
sarta reg eng kaum Muslimin Ian Muslimat sami 'Ibadah Tawaf. Shalat. maos Quraan. sa-
celakipun Ka'bah. langkung-langkung salebetipun 'Ibadah Hajji utawi 'Umrah. Saweneh .Jumhur
ahli Tafsir anerangaken bilih Baitul Ma'mur punika satunggaling panggenan (sasana) ingkang
minulya ing Langit Kapitu. ingkang saben dinten sami sowan ngadhep ing Allah boten kirang
saking 70.000 Malaikat.
1055
•
6. Demi Segara kang kebak ing jero ana o OJ...>~t!:".(, _

. 94'7) -,,' ~-' "\
lemahe kang mawa gem!
Wal bahnl masjuur.
946) Artosipun makaten: "He kaum Yahudi Ian Kristen! Padha elinga kang kaseksenan, Nabi Musa
ana ing gunung Thursina nampa Wahyu, sarta ana ngendi bahe wong .Bani lsrail kang o<a
gelem iman, bakal kapatrapan siksa! Padha satitekna kanthi jujur, manawa ing Kitabe ,'iabi
Musa kang nyebvt mwuhe (Karasulane) Nabi Muhammad, sarta wong musyrik padha elinga,
manawa Padalemanlngsun Ka'bah tim makmur (kana raharja) tekaning para manungsa saka
bangsa Ian papao. ngendi bahe, kang sumeja marsudi KarizhanIllgsun pribadi! Ingsun paring
pangayoman-agung ana ing markaz (pusaraning pimpinan) Nabi Muhammad ing Mekka.h
AI Mukarromah! Uga padha mikira kamunfa'atane tumitahing Langit Ian Bumi; sarta samude-
ra kang katon tansah umob saka dayaning panasing Bumi!". .
1056
Surat.52 ATH THUUR (P AG UNUNGAN ) Juz 27
947) Katerangan sawatawis, dayaning panas Bumi! dening para Sarjana Ahli bangsa Indonesia.
sampun dipun hasilaken proyek bahan energi, kabiyantu tenaga Sarjana Ahli Ian modal saking
Negari Sekabat, kalih panggenan Gas Alam Encer: 1. ing alun-alun Badak, Klaimantan Wetan.
2. ing alun-alun Arun, wilayah Aeeh. Sakinil dayaning panas Bumi wau wonten. ihnu
tehnologi-modern, kawastanan "Liquefied Natural Gas" utawi LNG. Manawi dipun tandhing
kaliyan hasil ing Skilak (Semenanjung Kenai ing Alaska), Aljazair. Brunai Ian Libia, ing Aru.n
lan ing Badak punika kale bet ingkang langkung ageng Ian ultra modern. Gas Bumi wau perlu
dipun enceraken rumiyin sarana suhu asrep sanget. 158 derajat Celeius; tosan waja boten
kiyat nallggulangi suhu samanten wau, pramila pipa Ian tangki kedah kadanlel saking Cryogenic.
Makaten ugi baita tanke.· dipun raneang sarana khusus, adhapuk bal bunder, gangsal eaeahipun;
ingkang satunggal bal kapasitasipun momot 5.000 M-kubik. Lokasi Gas Bumi Eneer ing Badak,
Kalimantan Wetan, punika 100 Km saking Samarinda utawi koordinaat 10 Km saking
Khatulistiwak, miturut hasil panelitian paneen ideal sae, daerah Teluk Botang (Badak) wau
kondisi sitinipun isi fasilitas ageng sanget, ugi Pelabuhan alamipun sae sanget, saged dados
darmaga kangge labullipun baita tanker. Ingkang nalika tanggal 1 Agustus 1977 (momot
wiwitan) dumugi akhir April 1978, LNG sampun dipun kapalaken dhateng Jepang 3.696.179
M-kubik, Ian kontrakipundipun sade selebetipun 20 tahun, tahun 1977-1999. Dados ekspor
Gas Bumi Eneer utawi LNG, sakin.g alun-alun Badak Ian Arun, punika proyek Nasional ingkang
ageng sanget hasilipun Ian ageng sanget tanggel jawabipun. Sintena kemawon ingkang lumebet
ing panggenan proyek ngriku kedah ngagem disiplin tata-tertib ingkang kenceng saestu!
lng papan ngriku kaserat: Think safety, tegesipun waiib dipun utamekaken kawilujenganing
manungsa! Pepenget punika tumusipun lajeng bablas dumugi pasal 33 ing Undang-Undang
Dasar 1945, nomer 3: "Bumi dan air dan kekayaan alam yang terkandun~ didalamnya dikuasai
oleh Negara dan dipergunakan untuk sebesar-besar kemakmuran Rakyat '. Sumangga ingkang
sami tinanggenah Ian kuweiiban sarta wakil-wakil Rakyat, samia sasarengan angratakaken
kamanfa'atanipun dhateng Rakyat sadaya!
Manawi sadaya irlvestasi kangge ngekspor LNG s&king alun-alun Arun dipun jUJnlah, wiwit
saking wragad damel sumur, instaJasi, pip a penyalur, pabrik kangge nyairaken, ngantos baita
tanker, Ian peiabuhan ingkang nampi Lug Negari Jepang (konsumen) Ian pabrik ingkang
ambangsulaken dados Gas Bumi malih, punika para alili ngendikakaken boten kirang saking
3.000 Yuta Dollar AS. Para mao.~. "roadosna ing pamirsa bilih Repelita III (1979-1984)
badhe dipun wonteni Pusa1 Tenaga Listri,.; Air (Toya) 296 MW, PLTU (Uap) 1.780 'vfW,
PLTD (Diesel) 478 MW, PI.TP (Panas Bumi, utawi Gas Bumi) 30 MW, pvrM (Mikrohidro)
15 MW, Ian Pusat Pembangkit Tenaga Listrik ingkang khusus kaginakaken ing Padhusunan
130 MW. Miturut paniti priksa akhir, padhusunan ingkang merlokaken li.strik 49.,)00 Dhu.S1Ul.
Sadaya kadadosan punika kodrat-iradatipun Allah SWT ingkang tamtu wonten hikmahipun!
Kados ingkang k.adadosan ing pareden Dieng, mungkin saking panjeblukipun Kawah enggal
kalih, satunggal celak Telaga Sinila ian Sumur Jalatundha. satunggalipun malih ugi eclak ing
ngriku. Panjeblukipun wau ngedalaken gas-raeun ingkang niwasaken sadherek 136, makaten
bg dinten Selasa tanggal 20 Pebruari 1979, wilayah Kabupaten Wonosobo, Jawi Tengah.
Kula aturaken wonten hikmahipun, panjenenganipun Kyai Nukhori. in!! Dhusun Kepueukan
sakanca atusan Kepala Kulawarga, sami hijrah transmigrasi ing Smnatera, jalaran gangsal
Dhusun ing sakanan-keringipun nguwatosi salaiengipun. Hikmahipun malih, dening Perusallaan
Negari Pertamina, ing nalika tanggal 15 Mei 1979, boten dangu saking kadadosan kasebat,
sanesipun sampun rnanggih pangeburan Sumur Gas Panas Bumi fug Sikidang I, lebetipun
1902 meter, saged ngasilaken 16 megawatt, rnanggih rnalih sumur enggal dipun namekaken
Sikidang II, ing sacelakipun Telaga Lumut Ian Telaga Cebong, lebetipun 1662 meter,
kekiyatanipun ageng sanget, inggih punika 200 rnegaton-detik. Drs. Sukanto Bupati Wonosobo
anerangaken, bilih ing !tali kekiyatan 100 megaton-detik, Ian ing Kamojang, Jawi Kilen,
kekiyatanipun 40 megaton-detik; dados Sikidang II punika ing tahun punika ageng piyambak
sa-Donya! (Kantor pawartos Antara). Dados iug Propinsi .Iawi Tengah badhe gadhah Pusat
Pembangkit Tenaga Listrik saking Gas Panas Bumi, saking peparing Ian titipan (amanatipun)
allah SWT dhumateng kita sami Bangsa Indonesia.
Dados peparingipun Allah SWT dhUlllateng kita bangsa Indonesia, irlgkang Negarinipun
adhedhasar falsafah Paneasila, punika cetha sanget bilih, manfa'ataken Ian suka syukur
Sih Kani'matan wau dados kuwajiban Ian tanggel iawab kita sami. Kita dados jeiering ngagesang
dados manungsa, boten naklukaken alam, boten! Nanging kita mendhet manfa'atipun alant
(peparing Ian amanatipun Allah) Ian kedah dipun dum xadin i.'1gkang sami-sami hak nampi
kamakmuran!
Wangsul rembag Gas Bumi ingkang dados bahan-baku pabrik Pupuk Urea ing Palembang
(PUSRI), ugi sapunika dados LNG, san"s wekdal dados punapa malih? Miturut pamanggih
e1O,&gal badhe kathah malih produksinipun. Malah sadaya ballan energi ing Indonesia, lisah
bumi, areng sela, panas bumi (geo-thermal), kajeng, panas Surya. JaIl sanes-sanesipun, wooten
malih l!ngkang wiwit kagarap enggal, inggih punika tenaga nuklir, dening Prof.Dr.A. Baiquni.
Miturut andharanipun i1miyah ing sangajengirlg "Kursus Orientasi Tenaga Atom bagi Wartawan".
bilih ingkang saged anggantosi lisah-bumi irlg wekdal ingkang badhe dhatellg punika tenaga
nuklir, kinten-kinten tahun 2000! Samanten kamajenganipun bangsa Indonesia, sami-sami
bebalapan damel tehnologi-modern kangge kamakmuraning Manungsa, adhedhasar strategi
Wawasan Nusantara! Wal1aahua'lam.
1057
7. Sanyata siksaNe Pangeranira mesthi

bakal kelakon.
Irma 'adzaaba rabbika lawaaqj'.
8. Ora ana kang bisa anduwa siksaNe

Allah.
Maalahuu min daafi'.
9. Yaiku ing besuk dina Qiyamat, nalika- ~ ,.(.;",..<IT'. . .,. ,h,,,.,.,:;,

ne Langit lumaku mawolak-walik temenan. o .')..,.0 "'~\.J.~.--o~-1
Yauma tamuufuS samaa-u mauraa.
10. Gunung-gunung uga' padha lumaku

kaya dene lebu kang mawur!
11. Mula, cilaka banget tumrap wong kang

padha maido ing Rasul.
Fawailuy yauma-idzillil-mukadzdzibiin.
12. Yaiku wong kang padha andrawina

o
,/~.~f"~.9'
'"1.:,). •. • J. /. ~.
. v: IJ~I.:.! . . . I-W
seneng-seneng ana ing kebatalan.
Alladziina hum fii khaudhiy yal'abuun.
13. Ana ing dina iku, wong kafir padha

diglandhang menyang Neraka Jahanam.
Yaumi! yuda "auna ilaa naari .iahannama
da"aa .
14. Pangandikaning Allah: "Lah, hiya iki .

~./ ~/-.
. ~.i-::-. ~.'-~,..
o~Y'/ ~
''''' •• "' ,'"
\jJ\lS~. -\t.
"/),..",
.,
Neraka kang padha sira paido".
Haadzihin naarul latii kuntum bihaa
tukadzdzibuun.
15. Mula, apa iki sihir? Utawa, apa sira

k ab eh I'k u slI1g
. pancen ora sumurup.? 948)
Afasihrun h"adzaa am antum laa tub-
shiruun.
948j Punapa tiyan" kafit (musyrik) tetep nyriyosaken bilih siksa Neraka punika sihir?
JOSH
16. Nyemplunga sira kabeh ing Neraka! ~ ~ " , " / /-' • r~

• ""/.,,/rt~·o.I..~i,,,Pt'" /
~r""'\!.l_"
,. >!>'" ~.J~;d ,~ 14>..,..........
Ian rasakna panase kang anggegirisi, sira
sabar utawa ora sabar iku padha bae tumrap- /~. /'.~h/ ..... ~'J?I"'{~
o <.:.l ,.o>.:.n,A <.:.l'~ \.o;.I.J,.
ira, sanyata sira diwales siksa iku satrep
mituru tapa kang padha sira tindakake". Ishlauhaa fashbinm aulaa tashbiruu,
sawaa-un 'alaikurn, innamaa tujzauna
maa kuntum ta'maluun.
17. Satemene wong kang padha taqwa , '''''; '" !,....., . /'
o ~
.". ..,
-' ~,~ ~\,:"\'-1v
<6. -.....·v "-"/
~'" L. U /
iq, Allah iku padha pinaringan panggonan

lunal muttaqiina fii jannaatiw wa na'iim.
ing Suwarga sarra kani'matan kang tanpa
upama!
18. Wong ahli Suwarga mau padha suka- ,P. / • 9 !.//oz,"""/ '.P~~~ ~ 1~
~V"~"~V"~' /.-.... / -
.IV
suka nampa rezeki peparinging Allah Pange- o _~ __ ~\\ ". ..-:/
rane, sana padha direksa dening Allah Pange- ~,I..::!,~
rane saka siksaNe Neraka Jahim . Faakihiina bimaa aataabum rabbuhum
wa waqaabum rabbuhum 'adzaabal ja-
hiim.
19. Pangandikaning Allah: "Sira padha ~ ~;t3~~~~~ ~~t~,~ -11 J

mangan Ian ngombea kang enak kepenak,
Kduu wasyrabuu hann-am bimaa kun-
sabab sira wus padha duwe amal shaleh".
tum ta'maluun.
20. Dheweke padha sesendhean ana ing

kanthil rukma kang ditata becik, Ian padha
).,oJ,L' ,',- ".(/1:}i"~",....
~Y'"~-,)-, ~)~
~
" 'l:::'
IJ"'"
G~
- -,"
"-?/
<#
J
Ingsun paringi bojo Widadari kang blalak- •
o~
blalak mripate.
Muttaki-iina 'alaa sururim mashfuufatin,
wa zawwajnaabum bihuurin 'iin.
21. Dene para wong Mu'min kang duwe

turun uga Mu'min, wong iku bakal Ingsun
temokake karo anak turune ana ing Suwarga
kono! Ingsun datan arsa ngurangi amale
wong iku sathithik-thithika, sanyata kabeh
wong iku siji-sijine manungsa gumantung
amale dhewe-dhewe! 949)
949) Artosipun putra wayah ingkang sami iman. sanaosa amal-amalipun shaleh boten sami derajat-
inggilipun kaliyan Rama-Ibunipun, pokokipun asal iman, Gusti Allah badhe nyamekaken
sami derajatipun Rama-Ibunipun, sarana boten ngirangi ganjaraning Rama-Ibunipun. Punika
satunggaling Sih-Kamirahanipun Allah SWT, jalaran saben-saben tiyang mesthinipun nampi
ganjaran miturut amalipun piyambak!
1059
Surat 52 ATHTHUUR (PAGUNUNGAN) Juz 27
Walladziina aamlmUU wattaba'at-hulI!

dzurriyyatahum bi-iimaanin a1haqnaa
bihim dzurriyyatahum wamaa a1atnaa-
hum min 'amalihim min syai-in, kullum
ri-im bimaa kasaba rahiin.
22. Lan Ingsun paringi imbuh woh-wohan '" ·''''·''r'..

o c)~~J~~I"''''''~. '" "
"~ , ·'''·''t'''.'fY
~" '" rr--'-.r; '" .;.~.)~ .J
Ian daging sawernane jenis kang padha di-
senengi. Wa amdadnaahum bifaakihatiw wa lah-
mim mimmaa yasytahuun.
23. Ana ing Suwarga kono padha genti-

genten anglarihake tuwung (gelas) inuman
kang ora mendemi,., sarta .ora ana dosane. Yatanaaza'l!•.ma fiihaa ka'sallaa laghwun
fiihaa walaa ta'tsiim.
!V:-t ""1~,;.q) r, f",t, .:..1~ J, 'll~"" .,.

24. Lan padha diladeni dening bocah- :9",,,,,,,,0 ~~\7~U~'., ..
bocahe wong Mu'min, kang bagusing rupa~e
tir pendah Mutiara kang diupakara sarwa o~·~~n
becik. Wa yathuufu 'a1aihim ghilmaanullahum
ka-annahum lu'Iu'-m maknuun.
25. Sarta saweneh karo sawenehe padha

adhep-adhepan sinambi padha takon-tinakon.
Wa aqbala ba'dhuhum 'a1aa ba'dhiy
yatasaa-a1uun.
26. Pangucape kabeh: "Satemene kita ka-

beh iku dhek biyen ana tengah-tengahing
-:-' " ':', 'r~1
o~ ~t ~",-.
", ~~
'" r'~
'lof~
,''I 1. 1!3 rf'" t"r":'>' .y,
I '?
\.:J",!.)'U
kulawarga kita kabeh padha wedi marang Qlaluu innaa kunnaa qablu fIi ahlinaa,
siksa". musyfiqiin.
27. Karana iku Allah banjur paring kanu-

grahan marang kita kabeh, sana panjeneng-
aNe ngreksa kita kaheh saka siksa kang Famannallaahu 'a1ainaa wawaqaanaa 'a-
banget panase. dzaabas samuum.
t .1. ;"\tt-:'.t~i ('tJ.", '~"".'f. r't-rc:'

28. Sanyata kita kabeh biyen padha
nyembah dhedhepe (ibadah) marang Pan-
O~.J ~1.r.N", ..~1,).j~~1.:.,) \:.IJ.- VA
jenengaNe, satemene PanjenengaNe iku Dzat Innaa kunnaa min qablu tad'uuhu,
kang tansah ambeciki tur Maha Asih". innahuu huwal barrur rahiim.
1060
Surat 52 ATH THUUR .( PAGUNUNGAN ). Juz 27
Paring panduwaning Allah tumrap

guneman ngayawara saka wong
musyrik.
29. Muhammad sir a ngelingna para ma- mdzakkir famaa anta bini'mati rabbika
nungsa! karana paring ni'mating Allah ma- bikaahiniw walaa majnuun.
rang sira, sira ikududu juru tenung, Ian
sira dudu wong owah.
30. Balik wong kafir padha ngucap: "Mu-

o . ~-!',;:\ ';''''4.., ,Vtf~·
9::1"'" ¥-,.) !;..~foh
c! ~~~
. . kf!,;.....<.:f.
t
hammad iku juru sya'ir kang dak sarantek-
Am yaquuluuna syaa'irun natarabbashu
a"-c hengga samatine. biliii raibal manuun.
31. Dhawuha sira Muhammad: "Sira padha : ::'L·...-9.~t,~

'-T~
/? .... '-:{-:'I~·f-::""C '11._...
...~~~
. ...,.... ~>' (.).J 'I I
angantekna patiku, aku uga angantekake
pa tinira bebarengan sir a kabeh". Qui tarahbashuu fa-innii ma'akum minal
mutarahbishiin.
32. Wong kafir padha ngucap kang mang-

k6no mau, apa saka a,kal-pikirane, apa sabab
dheweke mau padha lacut?
Am ta'muruhum ahlaamuhum biliaadzaa

am hum qaumun tbaaghuun.
33. Utawa dheweke malah padha ngucap: or: ..... ! ~,.J ,,"I YTJ1:~~ ,,(, .-!..... of -
o r.;)"X.;J~ clr,.u~'~""'I-lI
"Quraan iku harak gaweyane Muhammad
dhewe". Ora mangkono, awit satemene dhe- Am yaquuluuna taflawwalalmu hal laa
yu'minuun.
weke iku ora padha iman.
34. Mara padha nekakna kalimat kang

madhani Quraan iku, yen wong kafir iku
padha temen. mlya'tuu biliadiltsim mitslihii in kaanuu
shaadiqiin.
35. Wong-wong iku harak dititahake de- ~ ~~t" .~~"'( '-:': ~ 'l-T'C
~.". I$'.ji-~ .... ~'
o Ci '"
ning Allah tanpa conto (baka!), lah apa
Am khuliquu min ghairi syai-in am
dheweke bisa gegawean tanpa conto (baka!)? humul khaaliquun.
36. Apa dheweke padha bisa gawe Langit J, /.J~~'S:\~.-:·qt/

oCi~~ov.~»'J9~
I '''\,hi' '1':t1
~-
Ian Bumi. Satemene wong-wong iku padha
Am khalaqus s;unaawaati wal ardha
ora yakin. ballaa yuuqinuun.
1061
37. Apa wong-wong iku dipasrahi gedhong-

rajabrananing Allah Pangeranira, lah kok
. . . k 950)
dheweke blsa mlsesa mlturut sa arepe.
38. Utawa dheweke duwe andha kanggo

munggah menyang Langit supaya bisa n¥ru-
ngokake wisiking Allah marang Malalkat
bab-bab kang ghaib? Mara wong kang wus
padha krungu iku nekakna tandha yekti Am lahum sullamuy yastarni'uuna mh,
falya'ti mustami'uhum hishulthaanOO
kang nyata. muhiin.
39. Lan apa bener Allah kagungan putra

~ ~t:;it~f:il-, ~!~t{J;t-r~
wadon, nanging sira padha duwe anak lanang? Am lahul banaatu walakllmul hanuun.
j, .... ~ .... z1; ~ .. ,,"" 1-.:'1'.,'...Jo\":;"'":

.... ," ~
40. Muhammad, wong kafir padha kabot- o I.:J M ,f~~~~~.)II· ..•
an malebu Islam iku apa padha sira pun- Am tas-aluhum ajran fahum moo maghra
dhuti bayaran temahan banjur kapitunan? moo mutsqaluun.
41. Apa dheweke padha duwe 'ilmu ba-

rang gh al'b , nu \.lIsa
b' nyat hetJ.. !l5!)
Am 'indahumul ghaihu fahum yaktu-
,huun.
950) .Suraosing ayat: 35-37 makaten : punapa para manungsa punika boten menggalih sarana
Iogika ingkang logis, bilih sadaya titah (makhluk) punika rumiyinipun boten wonten, lajeng
kaparenging karsanipun Allah ngawontenaken titah (manungsa) wau, saupami boten makaten,
punapa piyambakipun ingkang ngawontenaken badanipun piyambak? Bumi-Langit Ian saisi-
nipun terang sampun maujud (sampun wonten), manawi sadaya wau sanes Allah SWT ingkang
karya (anitahaken tanpa conto saderengipun), lah punapa manungsa ingkang darnel Bumi-
Langit aaisinipun? Ing mangka manungsa damel semut satunggal kemawon boten slllied!
Manawi kapenggalih jujur Ian bares, manungsa saged damel pirantos motret, tilpun, televisi,
telex, aeroplane Ian baita, punika sadaya nyonto karya tumitahipun mripat, kuping, lesan,
peksi Ian wam. Manawi kabablasaken panalitining Khazanah utawi pagedhongan-raja brana-
nipun Allah (warni-warnining ilmu Ian makhIukipun Allah) saestu ratio Ian dayaning rasa,
cipta, Ian karya manungsa punika sampun wonten pola-dhasaripun. ingkang sam pun gumelar
ing takdir-Iradatipun Allah ingkang Maha kuwaos wonten ing Bumi-Langit saisinipun!
Saestu amung manungsa-budaya ingkang saged anggayuh gesang taqwa ing Allah,
iman sarta 'amal shaleh wonten ing alam Donya, kangge kawilujenganipun benjing ing gesang
Akherat.
Inggih suraosing ayat kados kasebat punika sawenehipun sistOO theologi ing syari'at
~~Islam, ingkang kaampil dening Junjungan kita Kanjeng Nabi Muhammad S.a.w.
951) Utawi piyambakipun wau saged nyatheti ilmu ghaib saking Lauhil Mahfuzh, ingkang nglebet-
ipun nera'ngaken bilih benjing badhe boten dipun tangekaken saking kubur, gesang malih,
lajeng boten estu dipun siksa Neraka Jahanam?
1062
42. Utawa, apa karepe wong-wong iku

gawe paekan? Satemene wong-wong kafir
~ ~j~tf~~~~\l\&r.6;4lJ~f-t"
iku kang bakal kena paekan. Am yuriiduuna kaidaa, falladziina kafa-
.ruu humul makiiduun.
43. Utawa, apa dhewek.! padha duwe Pa- o GrJ4.~~t~~~~.t~ft-t~

ngeran saliyane Allah? Maha Suci Allah saka Am lahum iIaahun ghairullaah, sub-
brahala kang padha dianggep sekuthu. haanallaahi 'ammaa yusyrikuun.
44. Manawa wong kafir weruh Langit iku ,tI.r;o;,-:,M~ \l:i~ :~\ ,:-::.
""",,:,\tIII" '.:I.:re.
'7 i' ~/
(1 :J'-:~
., ~"""..
c,~,-u
gempal arep nibani wong-wong mau, nuli tI/r-;,,,
dheweke padha ngucap: "Iku harak men- o "I'~JI'
., 'k ,952)
dhung kandel", ing mangk a saJatme SI sa. . Wa-iy yarau kisfam minas ~';-i saa-
qithay yaquuluu sahaabum markuum .
., ;_, ~ ...: •• ', L .?, , / , ;

.45. Muhammad, ujanen bae wong-wong 0· ....."..'··· • JJtJ.l;· t"':.\~ . ; ~...Jw-iA
;.)~¢)S; ~.t~~
iku! kareben nganti kelakon padha katemu Fadzarhum hattaa yulaaquu yaumahu-
karo dina dirusake wong kafir kab::h. mulladzii fiihiyush'aquun.
46. Yaiku ing dina Qiyamat, kang pang-

reka dayane wong-wong mau ora maedahi
babar pisan, sarta ora bakal oleh pitulung Yauma laa yughnii 'arilium kaiduhum
kamenangan. syai-aw walaa hum yunsharuun.
47. Lan satemene wong-wong kang padha

nganiaya bakal kapatrapan siksa kang liya,
seje kato siksa mau, ananging akeh-akehe
ora padha mangerti. Wa-inna lilladziina zhalamuu 'adzaaban
duuna dzaalika walaakinna aktsarahum
laa ya'lamuun.
952) Supados dados tandha yekti manawi Agami Islam punika Alami iDlkanlleres, piyambaldpun
(kafir Mekkah) nate n:yuWUll bukti supadol sabagean ~&nIit dipun lempaI supados n~
ndhawahi tiyang kathah. Saupami punika dipun kabulaken Ian piyambaldpun nekleni. tamtu
piyambaldpun tetep boten iman! MaIsh sami wicanten: "Iku harak mung mendhunl kandelt".
1063
Laku kang utama sarta prihatin

yaiku sabar, shalat bengi Ian maca
tasbih utawa do 'a ing wayah bengi.
48. Lan sira sabara marang hukum pa- Washbir lihukmi rabbika fa-innaka bi-
a'yunmaa wa sabbih bihamdi rabbika
pesthene Pangeranira, sanyata sira Muham- !lima t"-quum.
mad, iku ana ing asta panguwasanIngsun,
mula sir a padha nucekna kalawan muji asma
dalem Allah (maca tasbih) nalika sira tangi
saka turu! 953)
49. Lan sira maha nyucekna marang asma oto ,~,\/~. ~ / ~ ~t ::,A / .tc\
~::r:r-IJ .'>.J.J " .... M IJ"/ .J
dalem Pangeranira ana ing saperanganing
wayah bengi, Ian nalikane Lintang wus "Wi mma! laiIi fasabbih-hu wa idbaaran
padha surup, yaiku wektu fajar! nujuum.
* **)
953) Lampah utami utawi prihatos punika iampah ingkang tansah laras kaliyan 'ibadah Ian nyuwun
pitulung ing Allah piyambak sarana sabar Ian tasbih ing Allah, rinten-dalu! Wungu sareing
wekdal dalu, shalat tahujjud Ian maos Quraan. Ugi ng\estantunaken tansah maos tasbih ing
nalika badhe kekesahan, rap at, nyambut damel, kuliah Ian sanes-sanesipun. Tiyang Mu'min
dipun dhawuhi tansah dzikir (enget) ing Allah punika supados ngekahaken imanipun sarta
adamel tentrem, jenjem, teteg, sarta padhang ing manahipun. Dhawuhing AI-Quraan: "Walad·
zikrullaahi akbar!". Lan sayekti dzikir ing Allah mau gedhe banget ganiarane Ian faedahe!
***) Benten malih analisa kita nyuraos intisari Ian interkorelasi (sasambetan andharan ingkang
manunggil ancas tujuan) saking surat Ath Thuur kalayan surat An Najm (Trenggana utawa
Lintang) ing antawisipun nerangaken makaten: 1. Surat An Najm kawiwitan sarana anyebat
Trenggana utawi Lintang, dene ing surat Ath Thuur nyebatipun Lintang wonten pungkasan
surat. 2. lng surat Ath Thuur nerangaken bilih Rasulullah s.a:w. dipun dakwa tiyang kafir
Ian musyrik ingkang damel (ngarang) Al Quraan, dene wonten surat An Najm anerangaken
bilih Al Quraan punika Wahyu (Kalamullah) ingkang dipun ampil MalaikatJibril dhumateng
Kanjeng Nabi s.a.w. ing salebetipun 22 tahun 2 wulan 22 dinten.
1064
Surat 53 AN NAJM (LINTANG ) Juz 27
AN NAJM (LINTANG)
Tumuruning wahyu ana ing Mekkah, kajaba ayat 23 kawahyokake
ana ing Madinah. Diturunake sawuse surat AI Ikhlaash.

Maha Asih.
Bismi1laahir rahmaanir rahiim.
'.I <t
, ...... _~itt';' _ \
1. Demi Lintang nalikane surup! or.s~\.)~>
Wannajmi idzaa hawaa.
~ 1~ r;'" '";§;!.::/;'" 1< r;'" .. .,

2. Kang dadi kancanira Muhammad, ·iku or.s~wJ .... \4~\"O
ora sasar Ian ora luput piandele. Maa dhalla shaahibukum wamaa ghawaa.
3. Lan Muhammad iku ora ngucapake 10 .• ~ :::-.t '" -! l'rr'" '" .. T'
o 1$,.- c:I'~w'
Quraan saka hawa nafsune.
Wamaa yanthiqu 'anil hawaa.
"!J\ ~ !i. "'1t"'.l •

4. Ananging Quraan kang diucapake iku o<.r~<.r,,)t>"'c>l- .. t
wahyu kanB katurunake marang Muhammad.
In huwa illaa wahyun yuuhaa.
5. Kang mulangake marang Muhammad o

)I .I!-'!:\ti:~
~ "7
~ ...
iku Malaikat Jibril kang kuwat banget. 'Allamahuu syadiidul quwaa.
, , ;'", r<""", • ". '\

6. Kang nduweni kakuwatan, banjur Ma- o~';:""\.i J~ J') ..
laikat Jibril mau ngejawantah kanthi sam- Dzuu mirratin, fastawaa.
puma, rupa Malaikat kang asli.
7. Yaiku nalika ana ing pejajahan ufuk

:~t~~?':; .. V
kang dhuwur. Wahuwa bil ufuqil a'laa.
1065
Surat 53 AN NAJM (LINTANG) Juz 27
8. Malaikat .banjur tumurun, nyedhaki ~j';""''''r.('''''''''' l

o v.:.i u.),;J - "
caket marang Muhammad.
Tsumma danaa fatadallaa.
~. ~ , .,......
. . ..'." . . . (" . . . (~~ 4
9. Nganti kira-kira cedhake mung ana o U.)-,t~~~\I<:l~ -
rong bengkeluke gendhewa, rong dhepa,
likaa'lll qlaba .qausaini au adnaa.
utawa malah luwih cerak maneh.
.It.,,- -'~
J 10. Malaikat Jibril banjur nurunake wah-

yuning Allah marang kawulaNe, Muhammad.
"t~IJ~.llt
o ($-' I'{i _1-
I ...... .v. . . <r~
Fa-auhaa ilaa 'abdihii maa auhaa_
I 11. Atine Muhammad ora maido marang o ~~~ ~~\~Sf~ .. "

V kahanan kang wus disumurupi, sawantahe Maa kadzabal fu-aadu maa ra-aa.
Jibril.
J. 12. Apa sira maido ing. perkara kang di-

sumurupi, he tnusyrik r.1ekkah?
0'"
-=:r.. II~ ~.
I:::"£:; ~
Afatumaaruunahuu 'a1aa maa yaraa.
~.
'I~'f -11
I ~~·.O,'''' ,~.....
'U..J" I.!.J~" - '"
13. lng mangka, yekti Muhammad iku
J sumurup Jibril sawantahe ana ing wek~u
o" '-J>t
Walaqad ra-aahu nazlatan ukhraa. ,
(panggonan) liya.
V 14. Yaiku ana ing Sidratul Muntaha, nalika

Mi'raj Nabi.
o
J-;••.,j,_...... . . .
~~~
-1'
~
'Inda sidratil muntahaa.
V 15. Uga ana ing Suwarga kono, sasana

panggonane wong Mu'min kang: padha taqwa.
'Indahaajannatul ma'waa.
16. Muhammad sumurUL' Jibril nalika Si-

drawl Muntaha kasapul. dt;nlflg sawlJlnmg
liz yaghsyas sidrata maa yaghsyaa.
barang kang nglimputi.
17. Paningale Muhammad ()ra Jllcnceng o ~~;Jb11 tIS c: -W

nanging tansah mandeng Ian ora nglirik
marang liyane. Maa zaaghal basharu wamaa thaghaa.
,.k . I I
18. Sanyata Muhammad wus weruh tandha o ~~t~;c;.1t~~~~
yekti panguwasane Pangeran kang Agung.
Laqad ra-aa min aayaad rabbihil kubraa.
1066
ScHar 5 j AN NAJM (LINT ANG ) Juz 27
19. Lah apa patut sira wong-wong mus-

yrik mangeran Al Lata Ian Al Uzza,
Afara-aitumullaata wal 'uzzaa.·
20. Lan uga Manah kang katelu, sing ina

ncloni marang liyane (dianggep anak-anake
wadon Allah?).
21. Apa patut sira padha milih duwe anak o ii'~t~;fo~~f- y,

lanang, Ian sira ngarani yen putrane Allah
Alakumudz dzakaru walabul untsaa.
iku wadon?
22. Ka!lKmangkono iku, panduman kang

,
O~~
A!" ~ ~ ""
Cl.."";\,\.dl-
"'~.... ~
_y,
ora adiL 954 ) Tilka idzan qismatun dhiizaa.
23. Ora liya, brahala telu mau; kajaba

jeneng-jeneng kang sira Ian leluhurira padha
nyebut-nyebut mene-hi aran brahala te:ll iku.
Allah ora nurunake tandha yekti kang terang
tumrap perkara iku, ora ana liya kang dianut
dening wong-wong iku kajaba panyana kang
disenengi atine dhewe. Lan sanyata wus
teka marang wong-wong mau pituduhe Allah
Pangerane. In hiya illaa asmaa-un sammaitumuu-
haa antum wa aabaa-ukum maa anzalal-
laabu bihaa min sulthaan, iy-yattabi'u-
na iIIazh zhanna wamaa tahwal anfus,
walaqad jaa-abum mir-rabltihimul hudaa.
24. Utawa apa manungsa iku mesthi ke- ~o c=.

b ~ q.. t':dt
. . ,,~',-",
turutan apa kang dikarepake?
Am iii insaani maa tamannaa.
t. I .,. .t. \. 1....

25. Ora! Sabab kabeh perkara iku ana
astaning Allah, perkara Akherat Ian perkara
o J..,% i~\~-"
Donya! Falillaahil aakhiratul uulaa.
954) Suraosing ayat: 19-22 punika anerangaken musyrikin Mekkah boten gadhah penggalihan
adil. Piyambakipun boten sami remen gadhah anak estri. sami dipun pejahi. Kenging punapa
brahalanipun sami dipun namekaken estri. kadosta: Al Lata, Al 'Uzza, Ian Nanah. Tiyanl
musyrik ing jaman modem punika inggih boten gadhah manah adU; buktinipun dhumateng
Allah ingkang nitahaken piyambakipun sarta alam Jagad-raya, boten sami shalat (sujud.
manembah Ian dhedhepe) ing' Allah SWT. ananging dhateng brahala Ian Iampah kemusyrikan
Ian tahayyul sarta hurafat malah sami mempeng! Punapa boten nami deksura ing Allah??!
1067
Surat 53 AN NAJM (LINTANG) Juz 27
Allah duka marang wong musyrik

kang nyuwun syafa'at marang
Malaikat.
26. Lan pira bae akehe Malaikat kang ana
ing Langit, syafa'ate ora maedahi sithik-
sithika, kajaba sawuse Allah paring idzin
marang wong kang dikarsakake sarta wus
dililani.
"
Wa kam mim malakin fis-samaawaati
laa rughnii syafaa'aruhum syai-an ilIaa
moo ba'di ay ya'dzanallaahu limay
yasyaa-u wa yardhaa.
27. Satemene wong kang ora iman ing ~h~~4J

<.:.l
...... 1i~ ~.~ Yo Sjajt
_ '''''..:J ;.I;)rl~
-: t-1'V
"; (,;)....
Akherat iku wus padha njuluki marang para ! .,. "'" "
Malaikat sarana aran wadon. -''1.,~
o r.sw;J •.>'
Innalladziina laa yu'minuuna hil aa-
kbirati layusammuunal malaa-ikata tas--
miyatal untsaa.
28. Anggor.e padha menehi aran wadon

marang para Malaikat iku ora kanthi 'ilmu,
dheweke iku ora padha manut, kajaba mung
panyana, ing ma~gka panyana iku ora bisa
Wamaa lahum hihii min 'ilmin, iy-yatta-
nyakup barang bener sithik-sithika!
hi'uuna ilIazh zhanna, wa innazh zhanna
laa yughnii minal haqqi syai-aa.
29. Muhammad! sira ngungkurna saka

wong-wong kang malengos saka Pepeling-
Ingsun, lari ora ngarepi, kajaba panguripan
Donya.
Fa-a'ridh 'am man tawallaa 'an dzikrinaa
walam yurid ilIal hayaatad dunyaa.
30. Pantoging pangertiane wong-wong iku ~1~1~;&t~i

.:r-.
~t,:,...;tr·-;.~ItLT.
".~...,-.....: . ~
mung ana panguripan Donya kana thok.
Sanyata Pangeranira iku luwih Nupiksani o~t~/f~l""'''''~~; '1-: :--
.. ~~jv":.-~~~
marang wong kang padha sasar saka dalaNe,
Ian Nguningani wong kang oleh pituduh. Dzaa!ika mahlaghuhum mina! 'ilmi, inna
rabbaka huwa a'lamu biman dhalla 'an
sabiilihii wa huwa a'lamu bOOanihtadaa.
Wong kang padha rumeksa saka dosa

gedhe, Allah paring pangapura Ian
piwales becik.
31. Lan barangkang ana ing Langit sarta L~~c~SitJ.(:;-'9~~lJt;~;'J.'1'1
Bumi iku kabeh kagungaNe Allah, Allah ..., , "
1068
Surat 53 AN NAJM (LINT ANG ) Juz 27
bakal males wong kang padha ala lakone

kalawan apa tumindake, Ian bakal paring
ganjaran marang wong kang padha becik
tindake kalawan ganjaran kang luwih dening
becik. Wa 1iI1aahi maa fis-samaawaati wamaa
fil ardhi liyajriyal ladzii asaa-uu bimaa
'amiluu wa yaiziyal Iadziina ahsanuu
bil husnaa.
'n. Ana dene wong kang padha nyingkiri

dosa gedhe Ian panggawe ala, sanajana dhe-
weke isih llindakake dosa kang sepele, yaiku
dosa cilik bakal ginantungan ing pangapura-
ning Allah. Sanyata Pangeranira iku jembar
pangapuraNe, PanjenengaNe Nupiksani sir a
kabeh ing nalika sira tumitah saka lemah,
Ian nalika sira dadi bayi ana ing widungane
Ibunira, muiane sira aja nganggep suci ing
awakira, PanjenengaNe Ngawuningani marang
A1ladziina yajtanibuu kabaa-ira! itsmi
wong kang taqwa ing PanjenengaNe. wal fawaahisya illal lamama, inna rahba-
ka waasi'ul maghfirah, huwa a'lamu
bikum idz ansya-akum minal ardhi
wa-idz antum ajinnatun fii buthuuni
ummahaatikum, falaa tuzakkuu anfusa-
kum huwa a'lamu bimanittaqaa.
Wong kang anggorohake kabeneran
bakallebur tanpa dadi, marga saka
aboting tanggungjawabe manungsa
ing amale.
33. Muhammad, apa sir a sumurup wong ..., ,.,~ •.i ..............-::~ !if-
• ol.J.)I\S'~,!I ~,,~, - 1
kang malengos saka Al Quraan?
Afara-aitalladzii tawallaa.
'-'I,).) tl 'i:'~ ~'.J ·f,

I'}"........ # .... ' .....
34. Dheweke iku wong kumet, gelem we-
o
weh nanging mung sathithik banget!
Wa a'tbaa qaliilaw wa-akdaa.
35. Apa dheweke duwe 'ilmu ghaib, sa-

hengga dheweke weruh ghaibe Allah!
A'indahuu 'ilmul ghaibi fahuwa yaraa.
36. Utawa, apa wong mau durung dicaritani o ~..,.. ~ ~ "-t\:£~f·1

, '" ."?,r. . . .....,,;e ..'"
parintaHe Allah kang kaweca ing Kitab kang Am lam yunabba-u bimaa fii shuhufi
diampil Musa, muusaa.
1069
Surat 53 AN NAJM ( LINT ANG ) Juz 27
37. Lan Kitab kang diampil Ibrahim kang

tansah angcstokakc dhawuhing Allah kalawan
~I .. ·,rt .....•
o ",,-, cS~·~~'"
"t .... fY
gancp. Wa ibraahiimalladzii waffaa.
I'
38. Dhawullc Allah mau, sanyata wong , ,.I. ...... t'..>J!J,J-I
o \S..p-,'»).~
. . ",'''¥.-fA
~t·
I kang dosa iku ora, bisa gcndhong dosanc
A1laa tazim waaziratuw wizra ukhraa.
wong liya.
J 39. Lan ora ana kang plguna tumrap

tnanungsa, kajaba ganjaran ngamal kang di-
lakoni dhcwc!955)
'lI .....
Wa-allaisa iii
r"~' . r,,!..i. ".( !"," .",
o "Wll>~\oool~~<.:,) J
ilL~aani illaa maa sa'aa.
., ., ~ ..... ~-:;::: ,........ t

40. Lan sanyata apa lakllnc manllngsa iku
hakal diwcruhakc marang dhcwckc.
o lS~u,.. M 1:)"'.'
Wa-anna sa'yahuu saufa yuraa.
41. Nuli bakal diparingi piwales marang

dhcwckc sarana piwalcs kang lllwih dcning
Tsumma YU.izaahul jazaa-al au faa.
sampllrna.
42. Lan sanyata karampunganc samubarang : Jt~rJ'@;,)J1$t;

....
.try
ikll mung marang Pangeranira, Wa anna ilaa rabbikal muntahaa.
43. Lan satemene hamung PanjenengaNe

J kang andamel manungsa iku bisa angguyu
ian nangis.
Wa annahuu huna adh-haka wa abkaa.
44. Lan satemene hamung PanjenengaNe ~t;;.l; :;~~~:;.U

kang rriateni sarta nguripi.
Wa annahull hllwa amaata wa ahyaa.
45. Lan satemene hamung PanjcnengaNl'

kang nitahake jodho, antaranl' lanang Ian 'iVa annahllll khalaqa7, 7,all.iainidz dzakara
wadon. .walllntsaa.
955) Sam pun 14 abad laminipun. AI Quraan ngaturaken "deklarasi Donya" bilih prinsip hak asasi
.manungsa punika: 1. Dosa I,unika namun!?; kapikul tiy"ng ingkanR nglampahi dosa. ingkang
boten nglampahi dosa inggih resik saking tlosa! 2, Tiyang ingkanR nindakaken amal shaleh
(kasaenan) tamtu badhe nampi ganjaran saking A nah SWT. ingkang boten amal kasaenan
inggih boten nampi' ganjaran. GesI'h utawi nyl .. w .. ng saking prinsip kasebat. sanes piwul'a!
Islam! Makaten suraosipun ayat: 38--·39 kasf'hal. ringk,·s nanging gamhlang.
1070
· Surat 53 AN NAJM (LINT ANG ) Juz 27
46. Saka mani, nalika diullcratakc, ""L"~"

o~t)!~~·"
Min nuthfatin idzaa tumnaa.
".I ,.,, __ . L ";;/
o ~~" iilll\~ ~'-' .tV

47. Lan sany.ata hamung PanjcnengaNe
kang namtokakc bakal ananc kadadcan liya,
yaiku ananc ditangekakc saka kubur, saw usc Wa anna 'alaihin nasy-atal ukhraa.
mati; uripmanch!
't8. Lan satcmcnc hamung PanjcnengaNe

Pangcran kang paring sugih Ian cukup,
Wa annahuu huwa aghnaa wa aqnaa.
49. Lan sanyata hamung PanjcncngaNciku

Pangcran kang nitahakc Lintang Syi'ra. 956 )
; ~~,~~~~ ~f,'
Wa anoahuu huwa rabbusy syi'raa.
50. Lan satemenc hamung Panje.lcng;:]\! ~

kang nyirnakakc kaum 'Aad kang wiwitan
Wa annahuu ahlaka 'aada(ni)1 uulaa.
(kuna),
51. Lan kaum Tsamud, mangka ora ana ~

wong siji bac kang ditinggal isih .unp.
Wa tsamuuda farnaa abqaa.
52. Lan manch wus nyirnakakc kaumc

Nuh jaman biyen, jalaran wong-wong mau
banget zhalimc Ian luwih anggonc saSar-$U5Ur. w.. qauma nuuhim min qablu innallUm
kaanuu hum azhlama wa athfaa.
53. Lan uga PanjcnengaNc wus ngrusak ~

wong-wong Mu'tafikah, ncgaranc kaum LUlh,
kalawan diwalik Bumine, Walmu'tafikata ahwaa.
54. Nuli Allah matrapake siksa gedhe kang

nungkep, katcmahari ketungkep.
~ ~ ~l4 !~1-At
Faghasysyaahaa maa ghasysyaa.
9'56) Lin~ang Syi'ra pu~ika katingal. nyremomong ing wanci Katiga (benter ingkang sanget), Ian
demng. sa.weneh tJyang musynk, sami kaanggep Pangeran ingkang dipun sembah Ian dipun
SUwum Pltulung.
1071
Surat 53 AN NAJM (LINT ANG ) Juz 27
55. Sabab dening apa, teka sira padha ~t

o IS)~ ~5 ~§t ~r..; -AA
"""
mamang marang kani'matan pepariNge Pa- ;0
ngeranira? Fabi-ayyi aalaa-i rabbika tatamaaraa.
56. Muhammad iki, ewone para juru pe-

peling, kang wus padha Ingsun utus paring
Haadz..a nadziirum minan nudzuril uulaa
pepeling dhuk jaman kuna.
57. Wus cedhak tekane dina Qiyamat.
58. Ora ana kang bisa ambuka, nyirnakake Jot-! .. I,:;.J,\ .j, (~"i,.•:; M
o ~~~11 9-'.,)~ .... 1...I": ~
siksa kajaba Allah.
Laisa Iallaa min d,mnillaaili kaasyifah.
~ "'j'.".-::' ., __ ;~\.<
59. Lah apa sira padha eram marang pa- O~~~~I ~~I-/'h
I • -';;0 ...
wartane Quraan iki?

Afamin haadzal hadiitsi ta 'jabuun.
60. Lan sira banjur padha ngguyu bae,

Ian ora nangis.
Wa tadh-hakuuna walaa tabkuun.
61. Lan sira tansah padha sembrana. -- • J. \ '-'---, -- ...

o \:)-'~""':"; ..J - "
Wa antum saamiduun.
62. Mula saka iku, he para manungsa: '''T.•• )" ..... J. f,\'~r;,' ••"
Sira padha sujud Ian nyembaha marang
o 1J~I-, ~ ~v-. It 4
Fasjuduu lillaahi wa'buduu
Alla,h. 957 )
* **)
957) Suraosing ayat: 59--{;2 makaten : Tiyang musyrik manawi mireng Al Quraan dipun waos
gancar Ian gamblang, maIah sami nyepelekaken anggegujeng, sinis sanget! Manahipun boten
trenyuh mirengaken piwucal iman, taqwa, amal shaleh, Ian gesang rukun ing bebrayan; maIah
damelipun usrak-usrek damel gendra (karisakan ing Donya) koordinasi Ian integrasi kaliyan
syetan ingkang dhasaripun kafir, kumaIungkung, bekasaan, Ian mecah-belah sarta nguwaosi
(divide et impera!), rarta manawi sampun kuwaos lajeng damel maksiyatan ageng-agengan
Ian karisakan ing pundi-pundi papan (risak akhIak, risak ekonomi, Ian risal< karukunan
bebrayan). Pramila tiyang-tiyang ingkang iman Ian taqwa ing Allah, samiya ingkang kenceng
iman Ian 'ibadahipun. sujud, nenuwun Ian dhedhepe amung dhumateng Allah piyambak.
Gusti Allah tamtu badhe paring hidayah Ian taufik. ing Donya dumugining .Akherat!
***) Sasambetaning andharan ingkang nunggil ancas tujuan (interkorelasi) Ian intisari saking surat
An Najm kalayan surat Al Qamar (Candra utawi Rembulan) saged kagerba makaten:
1. Wonten ing surat An Najm katut dipun rembag sagrabyasan sejarahipun para ummat jaman
kina, manawi wonten surat Al Qamar dalah para Rasul ingkang dipun paiben ugi katerangaken
tambah gamblangipun. 2. Bab dinten Qiyamat ing surat Al Qamar kasebat ing awal, dene
wonten ing surat An Najm kasebat ing akhir piyambak.
1072
Surat 54 AL QAMAR (CANDRA) Juz 27
AL QAMAR (CANDRA)
kawahyokake ana ing Madinah, diturunake sawuse
surat Ath Thaariq.
Kalawan asma Allah kang Maha Murah • "1\. h~"lt ~t - "

o~";~J~~
Maha Asih.
Bismillaahir rahmaaDir rahiim.
1. Wus cedhak tekaning dina Qiyamat,

Ian Candra/rembulan 958) wus sigar, nalika
Rasulullah disuwuni mu 'jizat dina Qiyamat. Iqtarabatis saa'atu wansyaqqal qamar.
2. Manawa wong-wong musyrik (kafir) !)

~ • I'.{·J·
.,..~-' "I, ·'·~"I'f""
. . '" ~~""":! ',t"
!,,XC);.J •
,.
ndeleng mu 'jizating Allah, dheweke padha
malengos sarta ngucap: "lku sihir kang ~ " '.f.
0;':-
nggegirisi! "
Wa-iy yarau aayatay yu'ridhuu wa
yaquuluu sihrum mustamir.
3. Lan dheweke padha nggorohake Nabi

ian nguja hawa nafsune. Sakabehing perkara
iku bakal tumeka ing katamtuan wekasane. Wa kadzdzu.s wattaba'uu ahwaa-ahum
wa Iwllu amrim mustaqir.
4. Lan temen wus teka marang wong-

wong mau carita lelakone wong kuna kang
padha tinumpes rusak jalaran maido Utusan, Walaqad jaa-ahum minal ambaa-i maa
fiihi muzdajar.
kang benere ngapokake wong kafir.
5. Yaiku hikmah kawicaksanaNing Allah

kang sampurna. Nanging sakehing pepeling
ora bisa maedahi tumrap wong kafir kabeh. Hikmatum baalighatun famaa toghniD
nudzUr.
IOn
Surat 54 AL QAM AR (CANDRA) Juz 27
968) Suraosing ayat punika, bilih tembung "Saa't" ateges: kadadosanipun dinten Qiyamat, utawi
wekdal risakipun kaum musyrikin Ian sigaripun Rembulan (Candra) ingkang ing wekdal sa-
manten ugi katingal saking Negari Cina, punika saweneh mu ~izatipun andika Nabi s.a.w. Mu'ji-
zat punika pangeram-emm saking kodrat-iradatipun Allah SWT kaparingaken dhateng Nabi
utawi Rasul, perlu dados bukti sah Utusanipun, lan ngawonaken sadaya ingkang maiben.
Khusus baitanipun Nabi Nuh a.s. punika mu'jizat, makaten ugi Nabi Ibrahim a.s. boten mem-
pan ka obong ing alun-alun Babelon, Nabi 'Isa a.s. saged nyarasaken tiyang wuta Ian angge-
sangaken tiyang pejah, Nabi Musa a.s. tekenipun saged miyakaken Seganten-Abrit dados margi,
sarta Nabi Muhammad s.a.w. kaparingan mu'jizat ageng Ian abadi, inggih punika Kitab Suei
AI Quraan. Miturut katerangan ingkang mu'tamad saking para AhU Tafsir, bilih mu'jizat kabage
kalih: Hissiyyah ingkang kapirsanan dening pancadriya utawi mripat sapiturutipun, kados Rem-
bulan sigar, Seganten dados margi ageng, Ian sapanunggilanipun, Ian Ma'nawiyyah ingkang bo-
ten saged dipun pirsani dening mripat limrah! Ingkang saged namung ginayuh kanthi dayaning
'akal sehat, likiran limpat, Ian raos alus utawi kacekak "hati nurani manusa", ingkang ing an-
tawisipun saged dhong anggayuh wewadosipun aturan-aturan Ian lampahipun, sarta asal duma-
dosipun 'Alam Jagad Raya sa-isinipun sadaya. Pramila 'akallan budi budaya manungsa ingkang
iman Ian amal sholeh, sarana izin Ian takdiring Gusti Allah, saged mangertosi Ian manfa'ataken
hikmah mu'jizatipun Nabi s.a.w. ingkang jumlahipun boten saged kawieal, saking kathahipun.
Sabab punapa? Jalaran kaleresanipun piwueal AI Quraan ingkang abadi dumugi akhir iaman
punika, abaddemi abad, (kurun demi kurun) ambuktekaken kaleresanipun piwucal Islam
ingkang Dunlawi Ian Ukhrawi. Lan kita ummat Islam yakin, sayakin-yakinipun bilih Gusti
Allah SWT piylimbak ingkang tetep ngreksa murni ian wetahipun AI Quraan, salaminipun!
Sumangga borong para sutrisna menggalih salajengipun, wallaahua'lam!
(Mirsanana Kitab Tarikh Islam, anggitanipun Suwargi Kyai Haii Munawar Cholil, kaca 1342).
1074
, 6. Mula, sira Muhammad malengosa saka

/ wong-wong kafir, besuk ing dina Qiyamat
V nalikane wus ana pangundanging Malaikat Fatawalla 'anhum yauma yad'ud daa'i
Israfil kang ngundang-undang, marang sawiji- ilaa 8yai-in nuknr.
ning siksa kang durung tau diweruhi uwong"
7: Padha mantheng pandelenge, pating

'i gremet padha metu saka kubur, pating
glasah kaya walang sumebar!
Khusysya'an abshaaruhum yakbrujuuna
minal ajdaatsi ka-annahum jaraadum
muntasyir.
8. Padha ririkatan rebut dhisik, ngande-

kani pangundange Malaikat, pangucape wong
kafir: "Dina iki, dina kangelan temenan".
Muh-thi'iina ilad daa'i, yaquulul kaa-
fll'l1una haadzaa yaumun 'asir.
Tumpes tapising kaum Nuh a.s.

9. Dhuk ing kuna sadurunge wong kafir
Mekkah, kaum Nuh wus tau maido, anggo-
rohake marang l\i.li"'kawulanlngsun, pangu-
capt:: "Nuh iku wong owah", kaum Nuh
mau nundhung sarana ngancam kawulan- Kadzdzabat qablabum qaumu nuuhin
fakadzdzabuu 'abdanaa wa qaaluu maj-
Ingsun. nuunuw wazdujir.
10. Nuh banjur ndonga marang ngarsa-

Ning Pangerane: "Kawula punika tansah
, -::~~,,~.o:,~~_,.
o~ to.:' "t..~
dipunkawonaken, mugi Paduka paring Fada'aa rabbahuu annii maghluubun
fantashir.
pitulung".
11. Ingsun banjur ambukakake lawanging If. ~~ ~ -~t"~~

o ~.,.~ ",,:,l(!\,; ..1t
Langit, nggrujugake banyu esok-esokan,
Fafatahnaa abwaabas samaa-i bimaa-im
nlunhamir.
12. Lan akeh sumber-sumbering Bumi

padha lngsun bedhah, ing wusana sakarone
banyu saka Langit Ian saka Jfumi anempuh
dadi siji, nganakake siks~ing Allah kang
wus pinasthi.
1075
Surat S4 AL QAMAR (CANDRA) Juz 27
Wa fajjamal ardha 'uyuunan faltaqal

maa-u 'alaa amrin qad qudir.
13. Nuh Ingsun tunggangake ing prahu

kang saka blabag kang kanthi dipantek!
Wa hamalnaahu 'alaa dzaati alwaahiw
wadusur.
14. Salakuning prahu tansah ana ing pa- o,.·t'-:~:_~r tf;)~~-. ~~'-"
~I.:).~.,," , 'J"""'#"-
ngawasaNingsun, Ian siksa kang kaya mang-
kono iku dadi piwalese wong-wong kafir. Tajrii bi-a'yuninaa jazaa-al timan kana
Iwfir.
IS. Lan prahu mau Ingsun tamtokake

.t:-1:'~ "l~~":'VJt.'!
o ~~1JiIfIi" ~«
"':!' "6'01)0' ~~ -
.. "
dadi tandha piwulang, sapa bahe kang gelem
WaIaqad taraknaahaa aayatan fahal milD
nurut, becik padha ngalapa pitutur! muddakir.
A,.t ..... t"i.~ .... ~~ ,..

16. Lan kapriye kahanane siksanIngsun o .aW-'~~~ ...."
sawuse wong iku padha mgsun paringi pe-
Fakana kana 'adzaabii wa nudzur.
peting!
17. Lan temen Ingsun wus anggampang3.Kc

Quraan kanggo ngelengake, lah sapa ta kang
gelem ngalap pepelinging Quraan? WaIaqad yassamal qur-aana Iidzdzikri
fahal milD muddakir.
Sima gempang kaum 'Aad

18. Kaum 'Aad uga wus padha anggoroh-
ake marang para UtusanIngsun, saeba reka-
sane siksaningSun kang Sun patrapake, sa-
o~w.J~"~
Kadzdzabat 'aadun fakana kama 'a-
>~~t.U.
·.
1.J .... h .•.~~ .... r? ~.V l'f \A
•
wuse padha Ingsun elingake. dzaahii wa nudzur.
i 9. Ingsun wus ngutus angin gedhe marang

._~ . . . .~,# . . . . ~. !A-\~_dt ."
vr~~~~""'" ~~ ~,.
kaum 'Aad mau, midid terus-terusan ana ing ::I. ~.I"
dina kang ora amberkahi (gawe cilaka). o~
imaa arsalnaa 'aIailiiID rOOm shar-sharan
ill yaumi nahsim mustamir.
20. Angin kang kuwat ngoncalake ma- o~i!~)~~~~nt# - 1·

nungsa, banjur padha pating glimpang tiba- Tanzi'un naasa ka-annahum a'jaazu nakk
ne kaya wit kunna kang dijeboli. lim munqa'ir.
1076
21. Lah kapriye kedadeyane siksanlngsun "" • ..'t~ ,~~

o J,~,~-C)~ • -1
4It
sawuse wong iku padha Ingsun paringi pe-
pe1ing! Hakaifa kama 'adzaabii wa nudzur.
22. Lan yekti Ingsun wus anggampangake . t ~~'- 'I~i 1o"f. , ,••.tt.r(.~ !~(, ~'t'I
Quraan kanggo pepeling, lah sapa kang gelem ".U'~-4I.W'..i~C)t"AI\U~IJ.iJJ
o ~V, :.-,.'
\t.""
•
ngalap pepe1ing piwulanging Quraan! WaIaqad /~auamaI qu...aana lidzdzikri
fahaI milD muddakir.
Tumpes tapis kaum Tsamud

23. Kaum Tsamud wus padha maido ma-
rang para Utusanlngsun kang nge1engake o ~~~~~ ~1f tY- -
marang dheweke.
Kadzdzabat tsamuudu binnudzur.
24. Mangkene pangucape wong-wong mau: ;j) tjl~t~ t~.G~~~W -U

"Apa aku kabeh wong samene kehe iki
dikon manut wong siji, yen mangkono aku " ' . ti.1.
o r~~
kabeh banjur katut sasar Ian gendheng. Faqaaluu abasyaram minnaa waahidan
nattabi'uhuu innaa idzal lam dhalaaliw
wasu'ur.
25. Lah apa hiya dheweke dhewe kang ~tlr~' ~~r:

.' -,.. '.0 ~ ~ liL",t'~"t~
• .>-'O? U'; I
_\'.
tampa wahyu, kang mangka dheweke mung
wong lumrah, aku wong samene kehe iki kok o~o\t
~
ora tampa, malah dheweke iku tukang goroh
A-ulqiyadz dzikru 'alaihi milD baininaa
tur gumedhe!" 959) hal huwa kadzdzaabun uyir•.
1 ,. ,:1 f( " ~;' ":;J.;":~ 't'\

26. Besuk wong-wong kaya mangkono o ~"t~t~tl:# tJ,C,1.:J ... -
mau bakal padha sumurup dhewe, sapa
Saya'lamuuna gIladam manil kadzdzaa-
wonge kang tukang goroh tur gumedhe iku. bul aayir.
27. PangandikaNe Allah marang Nabi ~ '- ...~

~II"',,-r ,.,
r'.
· \j ~'A1,,<to.t!:..;;.;\.:.1
..... J.'If't
t ~~ u...,-TV
Shaleh: "Sanyata Ingsun wus maringi unta
wadon, minangka mu 'jizat, marang kaum ~~G
_ iJ'
Tsamud dadi pandadar. Sira disabar bahe Ian imaa mursilun naaqati fitnatal Iahum
ngantekna kaumira wong Tsamud sing padha fartaqibhum waah-thabir.
sasar.
Manawi Allah paring wahyu dhumateng Nabi Saleh a.s., kencinc punapa boten dhateng kaum
Tsamud ugi paring wahyu? sarta sami ndakwa Nabi Saleh punika tukang goroh tur tekebur!
1077
.:.'~t.,/~·.... ~{.;X/:t'.;'t:'l~'" ~
28. Lan kandhanana wong-wong iku, yen Y~I.P~. ....~'""" <':" r,,,..,,-,A
banyu sumber iku digilirake antarane wong-
wong perdesan kana karo unta wadon mau.
'#
o~.
.~~ ",.
Kang kena nekani banyu kudu kang bener- Wa nabbi 'hum annal maa-a .qismatum
bener tampa giliran". bainahum, kuDu syirbim muhtadhar.
.;'~ ~-§ .J .... r". "'~~(-'P.

29. Wong-wong mau banjur ngundang kan- o~ ~\.oo ".)1..0.8 .
cane,960) -nuli nyeke1 unta wadon mau teros Hmaadau shaahibahum fata'aathaa fa-
disembeleh. 'aqar.
30. Mangka kapriye kahanane siksanIng- '-I. -' · /." .;'r~~_ ....
0..Jw"U~~I.:J1) -1
sun sawuse lngsun paringi pepe1ing marang
wongiku! Fakaifa bana 'adzaabii wa nudzur.
31. Ingsun wus ngutus Malaikat Jibril ~r~ ~<~i-t!~;I"~9r~t-'"

~~ ---7"'"" " . . " !J.,
marang wong-wong mau, metak sapisan bae,
dumadakan wong-wong. mau banjur padha o .;f;:)t';'.;{(
anjrebabah ndhepani lemah, kaya suket kang
diidak-idak. Jnnaa arsalnaa 'alaihim shaihataw waa-
hidatan fakaanuu kahasyiimil muhtazhir.
32. Lan yekti, temen Ingsun wus anggam- o Ij!~~r~~t~htr;s.:~;-TY

pangake Quraan, kanggo pepeling, he ma- Walaqad yassamal qur-aana Iidzdzikri
nungsa, apa ana kang gel em ngalap pepeling fahal mim muddakir.
iku?
Kaum Luth sirna dening pokale

dhewe kang ala.
33. Kaum Luth uga wus maida marang o ~(, ],!'t ,.:(~~~",
UtusanIngsun kang aweh pepeling marang ~ ;'<#,'.7 .,P"" .
dheweke! Kadzdzabat qaumu luu!}.iill binnudzur.
34. Ingsun banjur ngudani watu marang ~;114 J~t~~ ~ t::tSi~J,_"l

kaum Luth ana ing wayahs~hur, hamung 1I -'".
Luth sakulawargane kang Ingsunslamaetake. oM
Innaa arsalnaa 'alaihim haashiban illaa
aala luutbin, najjainaahurn bisahar.
960) Sabab piyambilltipun wau sami ajrih nerak wewalering Allah, ingkang dipun dumugekaken
dening Nabi Saleh, iajeng ndhatengaken kancanipun tiyang bekasakan ingkang sadis. Sareng
dhateng mbekta pedhang lajeng mejahi unta estri, ingkang dad os mu'jizatipun Nabi Saleh a.s.
Siksa pidana ukumanipun kaum Tsamud (ingkang aken Ian ingkang ngleksanakaken kengkenan
wau) sami ukum pidananipun, siksa ing Donya Ian benjing ing Akherat.
1078
35. Kang ".a.ugkono iku, minangka ni'-

mat peparingIngsun. Lah kaya mangkono
Jf4, 41""
o~ ~ 4Sf. ~k.
.-:
s • \i~o; ~.,..
#!
iku anggonIngsun angganjar marang wong Ni'matam min 'indinaa, kadzaalika najzIl
kang gelern syukur. mansyakir.
'&'\( ......1!t:~;!' 1::' •,,,,,. v ...,,,

36. Lan tern en Luth wus ngelingake bakal o ~.x..~")~' N"•• ~)~t~:;-"
A
pasiksanIngsun marang kaurne, dheweke

nuli padha goroh-gorohake Utusan kang Walaqad andzarahum bath-syatanaa fa-
tamaarau binnudzur.
ngelingake iku.
37. Lan temen wong-wong iku wus padha

mbujuk Luth supaya masrahake tamune
arep diajak liwath, (zina padha lanang) ma-
rang 'para Malaikat dhayohe, mula banjur
Walaqad raawaduuhu 'an dhaifihii fa-
Ingsun gawe wuta mrip ate , dhawuhlngsun: thamasnaa a'yunahum fadzuuquu 'a-
"Mara rasakna siksan Ingsun kang wus di· dzaabii watfudzur.
ancamake!"
38. Lan tern en siksaning Allah turnurun r.~•• ".~ ? /,,,t"'~, .''''~" Y.fi ".TIt.
o ~ut~ 'IH~\NIWJ
rnarang kaum Luth ana ing wayah esuk
urnun-urnun. Walaqad shabbahahum bukratan 'adzaa-
bum mustaqir.
39. Pangandikaning Allah: "Sira padha,

ngrasakna siksan Ingsun kang wus~~p~
Fadzuuquu 'adzaabii wa nudzur.
elingake! " '
40. La,n yekti, temen Ingsun wus anggam- t. .'" ""JJ ""
-'L.1.- :1'.':
'
o)}W~~ .... ~I.:J:J"'" ~
r. ,'" I,).il'"
~ \~~r::\tli~~ .",,,, _to
~
pangake Quraan, kanggo pepeling, he ma-
Walaqad yassarnal qur-aana Iidzdzikri
nungsa! Lah apa ana kang gelem ngalap
fahal mim muddakir.
pepelingiku? '
Fir'aun lebur tanpa dadi dening tu-

mindake pribadi.
41. Lan sanyata raja.. F,ir'aun sakulawarga- 1. " ".".. "" '1... ."'''' '"
ne wus padha karawuhan Rasul juru pepe- o'r, ,)~tl.:J.r~Jt;~~J_U
ling". Walaqad jaa-a aala fir'aunan nudzur.
42. Dheweke padha maido Ayat-Ayat-

Ingsun kabeh, ing wusana banjur Ingsun
1079
patrapi siksa kaya patrapane Ratu kang Kadzdzabuu bi-aayaatinaa kullihaa fa-
duwe kamenangan tur gedhe panguwasane. akhadznaahum akhdza 'aziizim muqtadir
Pepeling marang wong musyrik, yen

dheweke iku ora luwih digdaya ti-
nimbang wong kuna!
43. He Muhammad! apa umatira sing kafir L~.f." , ~ ';rrj(J.. ' ~t.:~?.li
"" ~,y.~,AI
l~r~~
...:.r......r,:-,..ol)\,jan-t.T'
iku luwih becik tinimbang kaum Fir'aun
r. ~.f.
(luwih digdaya tinimbang wong kuna), O..r.'jlt
utawa apa sira wong kafir wus katulis ana
ing Kitabe Allah" diluputake saka siksa? Akuffaarukum khairum min ulaa-ikum
am lakum baraa-atun fit zubur.-
44. Utawa, wong-wong kafir mau malah

angucap: "Aku sakanca kang wus sagolong
gilig iki kang oleh kamenangan". Am yaquuluuna nahnu jamii'um mun-
tashir.
45'. Goiongane wong kafir mesthi bakal

dikalahake, Ian padha ninggal gelanggang Sayuhzamul jam'll wa yuwalluunad
acolong playu ar-a madyaning palagan! dubur.
46. Balik satemene siksaning Allah kang ~(". ~,)'v.!'''l!n''

oJ'O'-'I.:P I j\G-
:~~
"p- "";~Wt&.
"Y' ;;' t'\
wus diancamake marang wong-wong kafir Balis saa'atu mau'iduhum wassaa'atu
besuk dina Qiyamat iku luwih ambilaheni ad-haa wa amar.
Ian luwih pahit Ian luwih getir! 961)
Piwales tumrap wong kang dosa, sana

ganjaran tumrap wong kang taqwa!
47. Sanyata wong-wong kang padha dosa ~ ~"~~~~\,;J
"" .Il~:..~~"':'· . .Yit~t.t.v
...
iku ana ing sajerone sasar, Ian manggon ana
ing Neraka Sa'ir. Irmal mujrimiina m dhalaaliw wa su'ur.
48. Besuk ana ing dina tapuking Qiyamat

nalika iku rai-raine wong kang padha kafir
diseret men yang Neraka, pangandikaning
961) Siksaning Allah wau ugi awujud kasengseripun wadyabala musyrik ing palagan Badr, ingkang
kaserat ing Tarikb, situasi pahit sakelangkung pahit-getir nandhang kasoran perang Ian nemahi
karisakan ageng, makaten Ahli Tafsir nerangaken.
1080
Surat 54 AL (~AMAR (CANDRA) Juz 27
Allah: "Sira padha ngrasakna ndumuk Yauma yus-habuuna finnaari 'alaa wu-
Neraka Saqar!" juuhihim, dzuuquu massa saqar.
","'- ,I.",." 1>.';.' jfr"~~-i'

49. Sayekti Ingsun nitahake samubarang ~:;;o ~ I,,$*'
o..JWi.} ~ ., ~
iku kanthi papesthen:
lonaa kulla syai-in kbalaqnaahu biqadar.
50. Lan ora ana dhawuhlngsun nitahake o..t':;fL~(~~~~~t['1~'"

'!;~""""
,. ,..;,? ~ ~ -4-
...
barang iku, kajaba mung saucapan kaya Wamaa amrunaa illaa waahidatun ka-
lamhin bil basyar.
kedheping nerra!"
51. Lan Ingsun yekti wus nyirnake kabeh OA~~jz!~t:K~~"--AI

'" ~.. !-'
kang padha karo sira ing kekafirane! Lan
sap a kang gelem ngalap pepeling saka wong- Walaqad ahlaknaa asy-yaa'akum fahal
mim muddakir.
wong iku?
i
52. Lan samubarang kang wus dilakoni o;':;t~~JGj~Y~ -i,.
I dening wong-wong mau wus dilebokake
ing buku cathetan ngamal.
Wa kuOu syai·in fa'aluuhu flZzubur.
53. Gedhe cilik wus katulis kabeh, ana ing O~ ":..u-" "z.. .
:;;o-'-t,'WI:J...1"
#'.
'd _A'f
Lauhil Mahfudz.
Wa kuOu sbaghiiriw wa kabiirim mus-
tathar.
54. Sanyata wong-wong kang padha taqwa

marang Allah iku padha manggOl: ana ing
Suwarga, kang akeh kaline! lonal muttaqiina m .jannaatiw wa nahar.
. 55. Yaiku endoning sidik sing temen-

tincmenan ana ing Ngarsaning Allah, Nata
If Fu maq'adi shidqin 'inda maliikim
I kang kaglo ,gan panguwasa! muqtadir.
* * *).
***) Intisari Ian interkorelasi (sesambetan andharan ingkangrpanunggi aneas tuiuan) ing antawisipun
surat Al Qamar Ian surat Ar Rahman (Dzat kang Maha Murah) kenging kaandharaken makaten:
Surat Al Qamar anyebataken siksa ingkang kapatrapaken dhateng ummat ingkang maiben kafir
ing para Andika Nabi, dene wonten ing su."at Ar Rahman anerangaken bilih ni'mating Allah
kaparingaken sadaya Kawulanipun, ananging sakedhik ingkallg nyukuri peparing wau!
1081
Surat SS AR RAHMAAN (DZAT KANG MAHAMURAH) Juz 27
AR RAHMAAN (DZAT KANG MAHA MU RAH)

Surat kaping SS : 7~ ayat
Tumuruning wahyu ana ing Madinah, kawahyokake sawuse
surat Ar Ra'du.

MahaAsih.
1. Allah iku kang Maha Murah.

Arrahmaan.
2. Kang wus paring wulang Kitab Al

Quraan.
; ~t.'ait~ . T
'AUamai qur-aan.
3. PanjenengaNe kang wus nitahake ma- ~ Ge3jr

7
~ -\"
nungsa. Khalaqal insaan.
4. Satta wus paring pituduh manungsa oG~l~

.. . -i.
bisa mangerti ing basa, bisa caturan!
'AUamahuJ bayaan.
S. Surya lan Candra iku wus katamtok-

ake sarana etungan patitis,
6. Lan tethukulan sarta kekayon padha

sumungkem ing Allah. 962)
Wannajmu wasysyajaru yas-judaan.
982) Tumitahing Rawikara, RaUb, Ian sadaya planit inlkang lumampah ajeg ing falak ubenganipun,
sarta tetuwuhan mawarni-warni mangsa, rupi lan raosipun punika, ateges sumungkemipun
'alam jagad raya inl nprsa dalem Allah SWT. Dados tehnis manembahipun beda kaliyan ma-
n\lDl8ll ingkang tehniaipun amlJudaya dado. syui'at agami, inlgih punika 'ibadah Syahadat.
Shalat, Zakat, Sbiyam, Haji sarta amal shaleh sanesipun.
1082
Stuat 55 AR RAHMAAN ( DZAT KANG MAHA MURAH ) ]uz 27
7. Lan Allah wus andamel Langit sap pitu

o,.., l~ _it· . . /.
<.:J~ ~~.J
. '" "'~( X''''''',,,,,,. V
!)~"-,",,I..t ~
ana ing dhuwur, Ian PanjenengaNe andokok-
ake traju kaadilan. 963) W_aa-a rafa'ahaa wawadba'a! mii-
zaan.
8. Supaya sira aja

tumrap perkara traju.
padha leluwihan
o ~~t~"~~-It.
AUaa tath-ghau fiI miizaan.
9. Lan sira padha ngetrepana adit ing o ~~5i$ S';i'!..~J1t~~ pO~

timbangan, Ian aja sira kurangi!
Wa aqiimul wazna bil qis-thi walaa
tukhsiml miizaan.
10. Lan Allah uga wus nitahake Bumi

kang dienggoni parl!- .manungsa.
Wa! ardha wadha'ahaa iii anaam.
11. Ing Bumi kono ana woh-wohane Ian - r:t...... 't/.. ',:6,"~~""'(r.(r~.! ...
o ~\:.J ~tQI.) \oJoIIIil"'.J"""""~ ~;.,
wit kurma kang· ana manggare (angkupe).
FUhaa faakihatuw wannakhlu dzaatul
akmaam.
12. Lan ana wiji kang padha garing go- : b~tj L;;.::.~t.J1 ~t.J -11'
dhonge, Ian kembang kang wangi gandane.
Wa! habbu dzul 'ashfi warramaan.
13. He manungsa Ian jin! sabab apa saka-

ronira padha maido ni'mat papariNge Allah
Pangeranira?
14. P'lnjenengaNe wus nitahake manungsa

saka lemah kang garing kaya wingka.
963) Traju kaadilan ing Langit sap pitu ingkang nganggrang wonten ing nginggil punika ilmu "ba-
lance power" utawi traiu-imbangan ing salebeting winadosipun 'alam CosmololY (ilmu ingkang
tansah nyinau "nature of the World as an organized whole"). Kadosta tumitah kodratipun
planit maewu-ewU ing alam iagad raya punika. satunggal planit dhateng planit sanesipun gadhah
daya tarik-tinarik. Ian gadhah margi (falak) ubengan piyambak-piyambak. aarta laPIsan-laplsan-
ipun geologis beda-beda. Punika sadaya Sunnatullah. ingkang boten ewah tatanan organisasi-
nipun. kajawi benjing dinten Qiyamat. sadaya badhe .. out of order" Ian sadaya badhe bibrah·
babreh. sadaya badhe medal saking tatanan. Situasi lan kondisi ingkang makaten gawatipun
wau badhe kalampahan ing dinten ingkang Allah pribadi ingkang Priksa lan Namtolmken.
Pramila sumongga samiya kenceng ing iman Ian amal shaleh sasaged1&ged kita.!
1083
AR RAHMAAN (DZAT KANG MAHAMURAH) Juz 27
Surat 55
Khalaqal insaana min shalshaalin kal-

fakhkh3llr.
15. Lan maneh PanjenengaNe wus nita~

ake bangsaning jin saka geni kang muml.
Wa khalaqal jaanna mint maarijint
min naar.
16. He manungsa ian jin! sabab apa sa-

karonira padha maido ni'mat papariNge
Allah Pangeranira? &bi-ayyi aalaa-i rabbikumaa tukadz-
dzibaan.
......
..: ·",T't~., "''' .....i
.." ~~~t' '" w
I!"J - ,.
17. Hiya Allah kang Mangerani Wetan loro O~r 9J~~:-r--- .
Ian kang Mangerani Kulon loro. 964)
Rabbul masyriqaini wa rabbul magh-
ribain .
....:
18. He manungsa Ian jin! sabab apa sa-
o '-t.~
.......
\~.a~ ".'t· U .1~
-;,t.) ~~ 1$. ,;,
Allah Pangeranira? Fabi-ayyi aalaa-i rabbikumaa tukadz-
dzibaan.
19. PanjenengaNe wus ngumbar Sagara :J ~J.."~it"~-:1'

0 " •• ".. .,.~ ~
loro, asin Ian tawa, sakarone padha rerun-
Marajal bahraini yaltaqiyaan.
wngan!
20 Saantarane Sagara loro mau ana let-lete,

mula Sagata loro mau <;lra bisa terus ngliwati
siji marang liyane.
964> Sarjana Ahli Dmu Falak, anerangaken bilih Surya punika salebeting setahun, dipun etang wiwit
manggen ing tanggal 21 Maret punika trep ing nginggil Khatulistiwa', lajeng 21 Maret dumugi
21 Juni pindhah geser mengaler (wiyaripun 231/. derajat); mlethek Ian serapipun Surya wonten
sisib Ler saking titik Wetan Ian titik Kilen, punika nami ing mentokin,g sisih Ler, Ian siangipun
iangkung panjang tinimbang dalunipun. Lajeng tanggal 21 Juni wau wiwit geser mangidul
malih dumugi tang gal 23 September, ngantos mentok Kidul (wiyaripun 231/2 derajat). mlethek
ian serapipun Surya sisih Kidul saking titik Wetan Ian titik Kilen, kawontenanipun siang lang-
kung celak Ian dalu langkung panjang; pas tanggal 21 Juni punika siang ingkang celak piyambak.
Inggih ingkang dipun maksud Allah Mangerani Wetan loro. punika nalika Surya mlethek ing We-
tan, mentok mengaler 23'1. derajat utawi tanggal 21 Juni, saking titik Wetan, punika ingkang
satunggal. Satunggalipun malih We tan nalika Surya mlethek ing 23 '/2 derajat mangidul mentok
Kidul utawi tanggal 23 September dumugi tanggal 22 Desember, inggih mangidulsaking Khatu-
Ustiwa mentok Kidul 23'h derajat punika Wetan miethekipun Surya ingkang mentok Kidul!
Makaten sawatawis katerangan, wailaahu a'lam!
Mirsanana katerangan surat Adz Dzariyaat ayat: 7 ugi ingkang sambetan Dmu Falak.
1084
Surat 55 AR RAHMAAN (DZAT KANG MAHA MURAH ) Juz 27
Bainahumaa barzakhul 1aa yabghiyaan •
21. He manungsa Ian jin! sabab apa sa- ! "!.~~,

o ..~.~ ~t··:r
;,.) j.,;J ~'1!'
.-: -n
.&bi-ayyi aalaa-i rabbikumaa tukadz-
Allah Pangeranira?
dzibaan.
22. Wetuning Mutiara Ian Merjan iku hiya

saka Sagara loro mau.
;b~~t;~~tr~~~t~ ..'(1
Yakhruju minhumallu'lu'u wal marjaan.

~~. -, 1.-:
o ." ~~ rt ... ~t.lh";-'CT
9'0 " ~.) J,;J ~ :.-
dzibaan.
1:. "....,,,....,r~ ",' ~ ,,,... " V!,

24. PanjenengaNe kagungan prahu gedhe- o ~~~\'):NtJ.(.",,':·i Jt~~Jt~~-1.
ne saGunung-Gunung padha digawe, sarta Walahul jawaaril munsya-aatu ill bahri
banjur lelayaran ana ing Sagara. kaI a'laam.
to \"!~~ ~I ~
25. He manungsa Ian jin! sabab apa sa- o,,~
,0;"
·"",,<lr·r-r-III
yJ..,.;I <.t,: ~
oJll

dzibaan.
26. Sakabehing barang kang kumelip ing

Bumi bakal sirna.
KuDu man 'alaihaa faan.
27. Dene Sarirane Allah Pangeranira iku

langgeng, Dzat kang Maha Agung tur Maha
Mulya. Wa yabqaa wajhu rabbika dzul jalaali
wal ikraam.
I~-au'~ ~ .4..-:
28. He manungsa Ian jin! sabab apa sa- ol;j.~ ~)'~~t~~-,.~
karonira padha' maido ni'mat papariNge
Fabi-ayyi aalaa-j rabbikumaa tukadz-
Allah Pangeranira? dzibaan.
1085
Surat 55 AR RAHMAAN (DZAT KANG MAHAMURAH) JUz 27
29. PanjenengaNe Dzat kang disesuwuni

titah kang ana ing Langit Ian Bumi, ing saben
dinane PanjenengaNe tansah tumandang
gawe!
Yas-aluhuu man fis-samaawaati wal ardh,
kulla yaumin huwa fii sya'n.

dzibaan.
Pepelinging Allah tumrap wong kang

laku duraka!
31. Ingsun baka! angleksanani ipanyuwuni-
ra. kabeh he manungsa Ian jin kang nggawa
gawan abot!
Sanafrughu lakum ayyuhats tsaqalaan.
, ~1.! rpr- ~, i /.
32. He manungsa Ian jin! sabab apa sa- o S!.~).:j~;7~t~'i-rr
Fabi-ayyi aalaa-i rabbikumaa tukadz-
33. He gerombolaning jin Ian manungsa,

manawa sira padha kaduga anjajah ana ing
papajahaning Langit Ian Bumi, nganti sa-
buntase kabeh, mara padha'Sira lakonana!
Sira ora bakal kuwagang anjajah sabuntase
kabeh, kajaba nganggo kakuwatan kang
Yaa ma'syaral jinni wal insi inis-tatha'-
sampurna! tum an tanfudzuu min aqthaaris samaa-
waati wal ardhi fanfudzuu laa tan-
fudzuuna iIIaa bisulthaan.
'~~ rl~ ~\ 1-:

,,- .?·\::;.~()~~~.sw-Tt
34. He manungsa Ian jin! sabab apa sa- o cJ:' ~ ~;,.
dzibaan.
'" /. Ij ~,..~ ~ ~ ?" ~(-';. ~j::. ., - r~

J 35. Manawa sakaronira tetep anggonira
maido, sira bakal disoki urub-urub kang
mulus Ian kang acampur kukus, wusana
~ U" ~ ~ ~!)"" .. 'Y..
't:
o 9j.~;i:;
.,""
ora padha oleh pitulungan~
1086
Yursalu 'alaikumaa syuwaathum min

naariw wa nuhaasun falaa tantashiraan.

Allah Pangeranira?
I 37_ Mangka ana mg

. d'ma Qlyamat
. manawa r/ ~1!~-t""'/"""r~1' If,,,,,,,t "~:t ~r{" "tV
/ Langit wus pecah, rupane banjur abang o
r,
9'4~t) '15»,~~,~ s..0··,1 I')':!.-
\ ~ngkilap kaya lenga jlant~, (mendah iba Fa-idzan syaqqatis samaa-u fakaanat
anggone ngebat-ebati!). wardatan kaddihaan.
o c:J.~ 't?
38. He manungsa Ian jin! sabab apa sa- ." I'.. ~~
r....'r.: -..' 1 ~
..... ~~t~~ ..,.~
,.. iI'
dzibaan.
39. Ing dina Qiyamat iku, manungsa Ian

jin ora didangu perkara dosane 965)
Fayauma-idzil laa yus-alu 'an dzambihii
insuw walaa jaan.
40. He manungsa Ian jin! sabab apa sa- .' ~'fJ.·~,;,)-'.>.:I~.;..

og.~
... ~t":\j -t·
dzibaan.
41. Wong-wong kang padha dosa wus kina-

wruhan kalawan tetengerane, ing kono ban-
A/ jur padha diseret kuncung embun-embunane
'V Ian sikile.
YU'l'aful mUJrunuuna bisiimaahum fa-
yu'khadzu binnawaashii wal aqdaam.

Fabiayyi aalaa-i rabbikumaa tukadz-
965) lng dinten Qiyamat risaking sa day a rnakhluk, boten dipun dangu dosanipun. nanging ing dinten
Hisab (dinten sabakdanipun) tamtu dipun adili urusan dosanipun.
1087
Surat 55 AR RAHMAAN (DZAT KANG MAHAMURAH) Juz 27
43. Pangandikane Allah: "Lah iki Neraka

Jahanam kang dipaido dening wong-wong
kang padha dosa!". Haadzihii jahannamul latii yukadzdzibu
bihal mujrimuun.
44. Wong-wong mau bakal padha kliling

I dielah-elih ana ing geni Neraka, Ian ana ing
wedang panas kang mumpal-mumpal. Yathuufuuna bainahaa wa baina ha-
miimin aan.
45. He manungsa Ian jinl sabab apa sa-

0.
e. ;' ,!1(r'~ ... ~t
-.:;.~ .?~;J ~;-
•U ~1A w
karonira 'padha maiJu nj'mat papariNge
dzibaan.
Ganjaran tum rap wong kang padha

taqwa.
46. Lan wong kang padha wedi KaluhmaNe
Allah Pangerane, bakal gina.njar Suwarga
lora! \Va liman khaafa maqaama rahbihii
.iannataan.
47. He manungsa Ian jin' sabah apa sa-

karonira padha maido ni'mat papariNgc
Allah Pangeranira? fabi-an i aataa-i rahbikumaa tukadz-
dzihaan .
.' 48. Suwarga loro mau akeh kekayone

V kang rinengga sawarnaningwoh-wClhaning
Dzawaanaa afnaan.
epang-epang peni!

Allah Panger an ira ? Fabi-ayyi aalaa-i rahhikumaa tukadz-
dzibaan.
/ 50. lng Suwarga loro mau ana Bengawane

V lora uga kang padha mili.
Hihimaa 'ainaani tajriyaan.
1088

karanira padha maida ni'mat papariNge
Allah Pangeranira?
J " 52. Ing Suwarga kana ana sawarnaning

wah-wahan, sajadha-sajadho, kang teles Ian
kang garing.
~
o~.)~>~~
19,.::.... (r;' y..
Hihimaa min lrulli faakihatin zaujaan.
,',*,'
' ... ar
53. He manungsa Ian jin! sabab apa sa- I) J.~~~y.Jt~r;.,'1

&bi-ayyi aaIaa-i rabbilrumaa tUkadz-
Allah Pangeranira? dzibaan •
V / 54. Wang ahli Suwarga padha Ieleyehan

ana ing babut kandel, disulam sutra tur
"'~',t~, r-?'.'ftr~~'1
...... "i~~~"
.J .~,J£ "~"GJl! ......
..
Il
"
t; .... •....'f.,.-."ft't'
woh-wahane kena diranggeh!
0':l:>~I~
Muttaki-iina 'alaa furusyim bathaa-in.
baa min istabraq, wa janaI jannataini
daan.
, !ff ri!, ,...,..1.1 #{

o g.~ tJ~~t~~-u
Allah Pangeranira? Fabi-ayyi aaIaa-i rabbikumaa tukadz-
dzibaan.
, 56. Ing Suwarga ana Widadari kang tata-

1/
II
trapsila marem karo garwane, durung kage-
pok dening manungsa Ian jin.
Flihinna qaashiraatuth tharfi lam yath-

mils-hunna: insun qablahum waIaa jaan.
57. He manungsa Ian jin! sabab apa sa- '~~~ ~I

o ~~ ·"'~:~1ttSW·.v.
or, ",.
karonira padha maida ni'mat papariNge ,..... ;,1) "";,
Allah Pangeranira? Fabi-ayyi aaIaa-i rabbilrumaa tukadz-
dzibaan.
tI /58. Para wi,dadari mau endahe rupa kaya

V manik Yakut Ian manik Merjan.
Ka-annahunnaI yaaquutu waI marjaan.
1089
Surat55 AR RAHMAAN (DZAT KANG MAHAMURAH) Juz 27 .
59. He manungsa Ian jin! sabab apa sa- .' ~.1( ~/ ~'t' ;.·;lj,-04.
karonira padha maido ni'mat papariNge o CJ.~ .;J..,;J~. ;-
dzibaan.
60. Apa ora, piwalese laku becik iku ka-

jaba mung ganjaran kang becik uga?
Hal jazaa-ul ihsaani ilIal ihsaan.

dzibaan.
I",
( 62. Lan saliyane Suwarga loro mau" ana
'to
o."· .... t~A·.·?·
~-';"',) ~-'-,,.
..
maneh Suwarga loro liyane.
Wamin duunihimaa jannataan.
~ '~'ff.~.... '07.' ......r ~

a \.}.~ ;Y ~~t"€.~ -'T'
dzibaan .
I I 64. Suwarga loro mau katone padha ngrem- .'C! ~.",t .... ,
o~~.)..o-'~
V buyu~ godhonging wit-witane!
Mud haammataan.
65. He manungsa lap jin! ,sabab apa sa-

karonira padha maido ni'mat p:lpariNge
Allah Pangcranira? Fabi-ayyi aalaa-i rabbikumaa tukadz-
dzibaan.
!J~ !./~
V 66. lng Suwarga loro mau ana sumbcrc
loro kang banter panyembure banyu.
-c,
o~-
.. ole':'"
.' ,
•. "
~ ",.....-
FIihimaa 'ainaarii nadhdhaakhataan.

karonira padha maido ni'mat papariNge .1 ,~.~ ... ~tl (~U-,V
o ~~ "ttJ r'; ~"
Allah Pangeranira?
Fabi-ayyi aalaa-i rabbikumaa tukadz-
dzibaan.
1090
68. lng Suwarga loro mau akeh woh-wohc

ane, Ian uga ana wite kurma Ian delima.
FIihimaa faakihatuw wa nakhiuw wa
rummaan.

Allah Pangeranira?
Fabi-ayyi aaiaa-i rabbikumaa tukadz
dzibaan
t/ 70. Ing kono uga ana Widadarine becik- '(: " r...... " ,~. . . L ."
r.'~6~~
..:.·~..tI..!t .. ••
t.J
o~ ..... ...
V becik akhlake, tur endah-endah rupane.
Fiihinna khairaatun hisaan.
'C: '!11 r !~ ~,-,' .ri "

karonira . padha maido rri'mat papariNge
e~~ ~:)~jt~~ -'"
Allah Pangeranira? Fabi-ani aaiaa-i rabbikumaa tukadz-
dzibaan.
/72. Para Widadari mau padha mugen ana

Ving sajeroning kamare.
Huurum maqshuuraatun fiI khiyaam.
73. He manungsa Ian jin! sabab apa sa- '~"': , .....K ~,.., £
o. ,,'!. J!.~.....
t;
~......
'1lt.·.. \j.-V'f
• ;-'.)1:-..; ~;.-
Allah Pangeranira? F.ibi-ayyi aalaa-i rabbikumaa tukadz-
dzibaan.
/ 74. Sadurunge iku Widadari mau durung ~ 6~§ . . .~~. ~·.h &,~b'l ~'LVt
t tau kagepok dening manungsa Ian jin. t.:). J~v-..... .",iP'
Lam yathmits-hunna insun qablabum

waiaajaan.
75. He manungsa Ian jin! sabab apa sa- 'to

o cr.~'
\ '!''fL ~II"'" ... I '- ~
.(Iflll:;-VA
karonira padha maido ni'mat papariNge ." ." ,,.; f,;J ~ .:.-
Allah Pangeranira? Fabi-ayyi aaiaa-i rabbikumaa tukadz-

dzibaan.
'1:'
v 76. Wong ahli Suwarga padha fe1eyehan

tur padha nganggo lemek banta! ijo royo-
royo, Ian liya-liyane kang sarwa endah.
. r."
O~~U~-'.1bS-U~
,~/........ ~ ~~
~r./ ~
Muttaki-iina 'aiaa rafrafin khudhriw wa
...... ~...... ~
~':.r;.
'abqariyyin hisaan.
..... ~!
•
"4'"
-V'\
1091

'~C6~'
o ~.
77
t .'{Ij~t~L:; - ';IV"',,-
~,?..;I~,;,.
Allah Pangeranira? iilbi-ayyi aaIaa-i rabbikumaa tukadz-

dzibaan.
~ ,/9 'v '..... "-:(11/ ~I"~~ ,.

78. Mangka wuwuh - wuwuh kaluhuraNe
asma dalem Allah Pangeranira, J<.ang Maha
O~l>=~'J~t~~~~t~ tVA
Agung, tur Maha Mulya. Tabaarakasmu rabbika dzil jalaali wal
ikraam.
,."'.)
**"'). Panutuping surat Ar Rahmaan sasambetan ingkang nunggillan misahing keterangan Ian tujuan-
ipun, ing antawisipun surat Ar Rahmaan kslayan surat AI Waaqi'ah, kados katerangan ing
ngandhap punika:
1. Kakalihipun surat punika sami-sami anerangaken menggah dhodhok seleh Ian kawontenaning
dinten Qiyamat. sana ingj<ang .dados kaprihatosanipun sadaya Ummat Manungsa ing oro-oro
Mahsyar ingkang sakaiangkung benter, inggih puncaking kaputusaning Allah SWT lumebet
Suwarga utawi Neraka, begja utawi cilaka.langgeng salami-laminipun!
2. Khusus ing surat Ar Rahmaan nerangaken bUih 'azab (siksa) Neraka punika kasadhiaken
titiyang ingkang sami dosa, dene ni'mat Suwarga tumrapipun ummat ingkang taqwa ing Allah
sana amal shaleh. Lan khusus ing surat AI Waaqi'ah anjlentrehaken kaprinci-princi malih, bilih
manungsa benjing kabagi tigang golongan: Sapisan, golongan kiwa, DungkaP kaping kalih,
goiongan tengen, lan Kaping-tiga. golongan titiyang Mu'min ingkang tansah bebalapan amal
shaleh, inggih titiyang golongan punika ingkang badhe mlebet Suwarga rumiyin piyambak.
Makaten ugi katerangaken nasib satUnggal-satunggaling golongan wau!
1092
Surat 56 AL WAAQl'AH (DINA QIYAMAT) Juz 27
AL WAAQI'AH (DINA QIYAMAT )

Tumuruning wahyu ana ing Mekkah, kajaba. ayat 81 Ian 82
kawahyokake ana ing Madinah, diturunake sawuse
surat Thaa Haa.

Maha Asih.
Bismillaahlr rahmaanir rah_
1. Manawa dina Qiyamat wus kelakon

tumiba.
~ '-~.
o~;n~-, t.>~
"'<'" ",.
- .,
Idzaa waqa'atil waaqi'ah.
2. Ora ana gegorohan mungguh tumibane

dina Qiyamat mau.
1/
o.~
~ ""..,
....,.~. fC4":,.;~~
:.--
."
Laisa !iwaq'atihaa kaadzibah.

- '(
3. Kedadean iku ngesorake' wong kafir ~~~!)

t "·t"(~;~
;-
. ,.
Ian ngluhurake wong Mu'min.
Khaafidhatur raafi'ah.
4. Yaiku nalika Bumi horeg molak-malik

nggegirisi. 0. ~
J"". '" 11~t ... (
-;, \!'" 1..P)~t~.> -
Idzaa ruiiatil ardhu raiiaa.

•
j~ t~
o;:I"l!J••• -"'" .. ,
5. Lan Gunung-gunung ajur mumur.
Wa bussatil jibaalu bassaa.
6. Banjur mabul-mabul kaya lebu!

F.Ilkaanat habaa-am mumbassaa.
7. lng kono sira kabeh banjur dadi telung

golongan:
1093
Surat S6 AL WAAQI'AH (DINA QIY AMAT) Juz 21
Golongan tengen, golongan kiwa, Ian

wong .kang luWih dhisik taqwa.
8. Siji, golongan kang nampa cathetan
'amale nganggo tangan tengen, Muhammad!
sapa kang nampani nganggo tangan tengen
;;;~'l~~~~-:;1t~\i -A
mau? Fa-ash-'baabul maimanati maa aah-haahul
maimanah.
9. Loro, golongan kang nampa catheta~

'amale nganggo tangan kiwa, Muhammad! ~;-:~Z1t~lj~Ajt~~ - \
sapa kang nampani nganggo tangan kiwa WII ash-haahul masy-amati maa ash-
iku? haahui masy-amah.
10. Telu, wong kang padha bebalapan

'amal becik, Ian padha rerikatan menyang a' b...... ',V'
l~f> II.:.!~~;. ',", - 1-
Suwarga!
Wasaaabiquunas aaabiquun.
Ganjaran tumrap wong kang Ium

dhisik iman Ian tansah bebalapan
'arnal shaleh.
11. Dheweke iku wong kang padha ka-

cedhak marang ngarsa dalem Allah. : ~Jfit~; _ "
UIaa-ikal muqarrabuun.
12. Ana ing Suwarga Na'im. o _:5It w~ 'r

~ ~f.J
.... •• _
'
Hi jannaatin na'iim.
13. Golongan kaping tehi IKU sebagean :!I~I'''''

o~-,)Jt~
..... ~11.'
'4IJl - 1T
akeh saka para wong kang dhisik.
Tsalaatsum mina! awwaliin.
14. Lan sepagean kang sathithik saka wong

kang kari. 966)
Wa qa!illum minal aakhiriin.
15. Padha lungguh ana in~ divan (katil)

kang dipatik-patik emas lan tinaretes bar-
liyan!
'Alaa sururim maudhuunah.
966) Suraosing ayat: 13 • 14 anerangaken bilih tiyang Mu'min ingkang Suwarganipun kacelak ing
Allah punika sabageyan ageng saking para titiyang jaman rumiyin, Ian sabageyan alit salting para
urnmat sasampunipun.
1094
Surat 56 AL WAAQI'AH (DINA QIYAMAT) Juz 27
16. Padha leleyehan ana ing divan (katil) ~-;~~.,'\

0........... :" .....
mau ian padha adhep-adhepan karo kanca-
Muttaki-iina 'alaihaa mutaqaabiliin.
kancane.
17. Padha diladeni para sino man kang o·, '1/~

.:1
!ft<~
I.:J c.N
I..\!~
"u~ -w
padha langgeng enom.
Yathuufu 'alaihlm wildaanum mukhal-
Iaduun.
18. Para sinoman padha ngladekake inum-

an winadhahan ing cangkir, kendhi Ian gelas,
inuman saka sumber ing Suwarga. Bi-akwaabiw wa abaariqa wa ka'sim
mim ma'iin.
19. Wong-wong iku ora padha krasa ngelu

utawa ora padha wuru (mabuk) sawuse
ngombe inuman mau. Laa yushadda'uuna 'anhaa waJaa yun-
zifuun.
20. Lan diladekake woh-wohan kang wus

padha pilihan.
., ",.,~{
o \:J.J~~~\" - y.
-':(r' . "i "tr1''''
Wa faakiliatim mimmaa yatakhayyaruun.
21. Lan iwak manuk kang wus padha • /"-:::;"r,,. ::t:'. :.1'"
o~~.~~~.J-'I'1
disenengi.
Wa laJuni thairim mimmaa yasytahuun.
22. Ing kono ana Widadari kang blalak- ::I". 1.1.7'"

o \:J:!?,..) ~J - rY
blahk mripate.
Wa khuunm 'iin.
23. Padha sumunar cahyane kaya dene

Mutiara kang sinimpen permati.
;:~1;~it~~ltJ~\f -Tr
Ka-amtsaaJil lu'lu'il maknuun.
24. Minangb ganjaran tum rap apa kang

"'~ t·J.ljo r'" ....--:'" -u
wus ditind If 3k<· kab,~cikan. 01.:) •• ~g "'"tf"~
Jazaa-am bimaa kaanuu ya'maluun.
1095
Surat 56 AL WAAQI'AH (DINA QIY AMAT) Juz 27
25. Ana ing Suwarga dheweke ora padha Laa yasma'uuna fiihaa laghwaw walaa
ta'tsiimaa.
krungu guneman kang tanpa guna, apa dene
cecaturan kang dosa.
I I ~ 1! .. ,
26. Kajaba bage-binage karaharjankang 0\9j ... ·~·~~t-l
padha diucapake. I1laa Qillan salaaman salaamaa.
Ganjaran tumrap golongan tengen.
27. Ana dene wong kang nampani cathetan

'amale nganggo tang an tengen, sapa wong o~~r ""~ ~ ~.
1>.", .... it' ..". ....it&"~-n'
~
kang nampani nganggo tangan tengen iku? Wa ash-haabul yamiin, maa ash-haabul
yamiin.
28. Wong iku hakal manggon ana ing

~
o;~~~~-'~
...... . .....
taman kang ana wite Widara ora ana erine.
Hi shidrim makh-dhuud.
:!9. Lan woh gedhang kang becik-becik

tetundhungane.
Wa thal'im mandhuud.
30. Padha ngeyub ana ing eyub-eyub kang

lestari eyube aledhung
Wa dhillim mamduud.
-~ ~
., '.,,,,, ......r..... ~
31. Lan banyu kang tansah lumintu di-
ilekake.
ou ~ . -"1
~I..III,.,
Wa maa-im maskuub.
32. Lan woh-wohan kang a.keh sawarnane. )J ."'.:.1'-; .... (f.{"Ii

0J~ ~\J,.,
-rr
Wa faakihatin katsiirah.
................ ~ . . . . . "1ii
33. Tanpa nganggo kendhat wohe, Ian )
... '~r.
.. A
"11 .. ...1 .... · ' .. '1t-'f'l"

o~~..;J,.,:;w ,;I
ora ana larangane ngopek.
Laa maqthuu'atiw walaa mamnuu'ab.
34. Lan Widadari lungguh ana sadhuwure

ka,ur-kasur bndel tur empuk.
Wa furuusyim marillu'ab.
1096
Surat 56 AL WAAQI'AH (DINA QIY AMAT) JUZ 27
35. Sanyata Ingsun andamel Widadari mau

kalawan andadak dadi kenya kang endan
ing rupa. Inoaa ansya'naahunna insyaa'.
36. Ingsun darnel dadi kenya-kenya kang o)~

:')frj1~~·l-;;~
.
-f"\
endahing rupa. Wa ja'aInaahunna abkaaraa.
37. !ladha ttesna marang garwane, tur

padha pantaran umure.
38. lku mau kabeh kasadhiyakake kanggo t! • ,,' \ '~T -fA

o~t~)
" .. ,.... .}<'
trq
".. ,,,,
wong kang nampi cathetan 'amale nganggo
tangan tengen. Li-ash-haabil yamiin.
3Y. Yaiku sabagean akeh saka golongan

wong kuna. Tsullatum minaI awwaIiin.
40. Lan sebagean akeh uga saka golongan

wong kang kari 967)
Siksa tum rap golongan kiwa, Ian di-·

welehake marang dneweke.
41. Ana dene wong kang nampani ca-

the tan 'amale nganggo tangane kiwa, sapa ~.J\~~lt~ ~~~t~t~-f.1
wong king nampani nganggo tangan kiwa Wa ash-haabusy syimaali maa ash-
iku? haabusy syimaaI.
42. Wong iku baka! diobong ana ing geni

kang panas, Ian digodhog ana ing wedang
~ " .... "
.;,-,.
0-1!~-'.f""""<J - (r
pang panase ngantar-antar. Hi samuumiw wa hamiim.
'))
"'''"'is ...... .".~
., II ~
o~~ .. -tf
43. Lan padha diungkep ana ing pega ~ " ...,.... ,"''''
kang ireng-sumuk.
Wa zhillim miy yahmuum.
967). Suwarganipun goiongan punika inggih Suwarga endah, nanging deraiatipun sanes kaliyan
ingkang kasebat ing ayat: 13 -14.
1097
Surat 56 ALWAAQI'AH (DINAQIYAMAT) Juz 27
44. Ora ana rasa adhem. Ian ora ana rasa .. " .... '" r.... -'io
kapenak. o~i:='j~lJ,-!)J -({
Laa baaridiw walaa kariim. .
45. Sanyata dheweke nalika ana ing Do- 'f!"'.":"~II.! UJ!'

. 0 ~ ~.)
"\~.t'1.~.'it ~ ..
!y O ..P4-',. - ....
nya biyen padha ngenak-enak awake.
lnnIhum kanuu qabla dzaa1ika mutrafdn
46. Dheweke wus padha terus-terusan nin- ~ • •• ""' .....1.,

o';~t~t~I;I~~!yO-' -t"\
'!.r~....
dakake duraka gedhe.

Wa kaanuu yushirruuna 'alai hintsil
'azhilin.
47. Lan dheweke tansah padha ngucap: ~ ~~\f&.~~~tj,{t ~G.9~ t;1~~ - 'LV
"Apa hiya sawuse aku kabeh padha mati,
awakku wis dadi balung Ian ajur dadi lemah, ~G~~~J~~14
aku bakal diuripake maneh?".
Wa kuunuu' yaquuluuna a-idzaa mitnaa
wa kunnaa turaabaw wa 'izhaaman
a-innaa lamab'uutsuun.
48. Lan apa Bapak-bapakku dhek hiyen ".1.,"" f-:'1V';'I'

ol.:)j!,;;N.J\:,t .,t-f.·\
uga hakal diuripake?".
Awa aabaa-unal awwaluun.
49. Muhammad! sira dhawuha: "Sanyata ':I". ,..... ". "'. . . "' ,'"
oW'~~t., ~.J~t~!Ji -~~
wong kuna utawa wong kang kari,
Qui inruu awwaliina wal aakhiriin.
50. Bakal padha dikulmpukake ana ing

k~ ./ (.(.. .
'tf" ......, ~'.,!"1 A
°4~.f.Y.·9~IJ. . AC:;,c.~- •
dina Qjyamat kang wus kinawruhan mung-
Lamajmuu'uuna ilaa miiqaati yaumim
guhing Allah". ma'luum.
51. "He wong kang sasar, Ian kang padha

maido marang Rasulullah!"
Tsumma innakum ayyuhadh dhaalluunal
mukadzdzibuun.
52. Yekti sira bakal mangan kayu Zaqqum.

"lI ~~'. II .... ..-;.
o ~"'J ¢~ ~I;I~~ - AY
...4l'!-' .....
la-aakiluuna min syajarim min zaqquum
1098
Surat 56 AL WAAQI'AH (DINA QIY AMAT ) Juz 27
53. Lan bakal diweleg nganti kebak we- ~ ~'~'it\4:4

ocJ~
-::.J.\\J -."
"t:>>>
tenge.
FlImaali-uuna minhal buthuun.
54. Banjur ngombe wedang kang panase

ngantar-antar.
55. Mangka anggone padha ngombe iku

ora beda kaya ngombeni unta kang banget
ngelake.
56. Lah hiya iki suguhane para wong kang

sasar ana ing dina piwales.
Haadzaa nuzuIuhum yaumad-diin.
57. Ingsun kang wus anitahake ing sira, o

,.' .,.)
C)%~;J~
" , "....~
, ... \ _": 11../-\.:. • L..
•
,.....
• A'V
~- ..
geneya sira ora banjur ngestokake ing dina-
ne sira diuripake maneh? Nahnu khaIaqnaakum faIaulaa tUshad-
diquun.
58. Mara sira padha andelenga banyu kama

(nutfah) kang sira uncratake (turunake) 968)
Mara-anum maa tUmnuun•
59. Apa sira kang andadekake iku mau, ..

;;~t'·
o (.;.l... .......
r~~
I.:.PU,-t.v ". . .
- . ~).::,it:;-Q4I.
utawa apa Ingsun kang anitahake?
A-antUm takhIuquunahuu am nahnul
khaaliquun.
60. Ingsun wus namtokake prakara pati-

nira kabeh, Ian Ingsun ora bakal kakilapan!
Nahnu qaddamaa bainakumul mauta
wamaa nahnu bimasbuuqiin.
61. lngsun kuwasa angganti sira kabeh

kalawan titah liya kang padha karo sira,
968) Dhawuhing Allah: "Apa sira ora mikir sing jero Ian nyatitekake sing permati. kadadeyane kama
kang disalulutake ing rahiming bojonira? Kapriye sabanjure proses dumadining janin (embriyo ..
jladren getih calon bayi) mau lahir dadi bocah?" Makaten menggah suraosing ayat: 57 - 62.
1099
Ian andadekake sira kalawan rupa kang ora 'Allaa an nubaddila amtsaalakum wa
nunsyi-akum fii maa laa ta'iamuun.
sira sumurupi.
62. Lan temen sira wus padha weruh

prakara kadadeyane manungsa saka sakawit,
geneya sira ora padha ngalap pepeling? Walaqad 'alimtumun nasy-atai uulaa
falaulaa tadzakkaruun.
63. Apa sira sumurup wiji kang sir a ce- j, "JI'I'"

o <:/§:PU \.:~#o"""
r" """"?"t -:\f
blokake ana ing .sawah?
Afara-aitum maa tahrutsuun.
64. Apa sira kang nyukulake, utawa apa ",., ~l ....f_~ '''tS-:'''''!~ '~'''" .. "
o (.;)!!I"')j-h:.Y"/I "Y~.)J'~t fo - '-l.
Ingsun kang nyukulake?
A-antum tazra'uunahuu am nahnuz
zaari'uun.
65. Samungguha ana kaparenging karsan -

Ingsun gawe garing, mesthi wiji mau dadi
06~J:\~~~~~~~;1-'~
garing, ing wasana sira padha gumun! Lau nasyaa-u laja'alnaahu huthaaman
fazhalrum tafukkahuun.
66. Sira banjur ngucap: "Temen aku wus ~ . . , '."'Flr'" _'"

oO~~I.:.IJ:. '
padha kapitunan.
Innaa lamughramuun.
67. Aku sida kelangan wulu-wetune sawah-

ku".
Bal nahnu mallfUumuun.
68. Apa sira wus anggatekake banyu kang Ja .",1 . . . ~~ '? :" "f. . . ~ 1J 7//"'/
Oo.Y~ (.>\pH~I...I~;~t-1.A
padha sira ombe?
Afara·aitumul maa-alladzii tasyrabuun.
69. Apa sira kang nurunake banyu iku

saka ing mendhung, utawa apa Ingsun kang
nurunake? A-antum anzaltumuuhu minal muzni
am nahnul munziluun.
1100
Surat 56 AL WAAQI'AH (DINA QIY AMAT ) Juz 27
70. Samungguha ana kaparenging karsan- Lau I1lII!Y!l3-U ja'~u uJaajan {a1au
Ingsun gawe banyu mau asin, mesthi kalakon 1!13 tasykumun.
asin. geneya sira ora padha syukur?
71. Apa sira wus nggatekake geni kang a. " .;/.. ~:tit""'r,.t ,"' . . . .-:,"t· "1
o~-'.)y U!-"" J~~,-'" -v.
murub sira urubake saka kayu?
Mara-aiwmun naarallatii mumun.
72. Apa sira kang rtyukulake kayu kang o

,.,;...: ~!I.t ~,P
~
'.~ .,;'ft //.:
N ':. ·'~r1·~"'t't.~" . . V-r
""'..#,.-oJ\,;;,I~ r I
bisa murub mau, utawa apa Ingsun kang
nyukulake? A-anwm ansya'wm syajaratahaa am
nahnul munsyi-uun.
73. Ingsun wus andadekake kayu mau

kanggo pepeling. sarta migunani marang
wong-wong kang padha leiana. Nahnu ja'alnaahaa tadzkirataw wa rna-
w'at iii muqwDn.
74. Mula, sira Muhammad maha nucekna

kalawan nyebut asmane Allah Pangeranira
kang Maha Agung.
Allah sumpah marang kamulyane AI-

Quraan.
75. Ora mangkono! Ingsun sumpah. Demi

panggonan-panggonane tumuruning Quraan.
969)
Falaa uqsimu bimawaaqi'in nujuue.
76. Sanyata sumpahe Allah kang mangko-

no iku yekti sumpah kang Agung temenan,
manawa sira padha Jllangerti.
77. Sanyata kang diwacakake marang sira

iku temen AI-Quraan kang Mulya.
969), Panggenan-panggenan tumuruning Quraan punika manah-manahipun manungsa, inskang selot-

selotipun lajeng purun iman mgkang teguh santosa!
1101
Sur<lt 56 AL WAAQI'AH (DINA QIY AMAT ) Juz 27
Innahuu laqur-aanun kariim.
~ .~~r; _VA
78. Kaweca ana ing KiLtb Agung kang 0<.:t .<I- ....'?
rineksa (Lauhil Mahfudz)
Hi kitaahim maknuun.
79. Ora anggepok marang Kitab iku, ka- h ....

o~.,.
':;t:jt~t1~ ~-v"
..;I/_~
jaba para Malaikat kang sinucekake.
Laa yamassuhuu ilIal muthahharuun.
80. Al-Quraan iku diturunake saka Ngar-

salling, Allah, Pangeraning Jagad Pramudita.
Tanziilum mir-rabbil 'aalamiin.
81. He para manungsa! apa sira padha

nganggep sembarangan tumrap Quraan iki?
Afabihaadzal hadiitsi antum mud hinuun
82. Lan sira angganti rezeki Allah kalawan

,~, '!'~ !(""....t !~.;,
00Y.~ ~ ~)v'/ \:.l
-j ::.;s.;
." ,,-11'"
maido ing Allah. Wa taj'aluuna rizqakum annakum tu-
kadzdzibuun.
83. Di-eling! nalika krisis nyawane wong

sekarat wus tekan ing tenggorokan (teng-
gok), Falau laa idzaa balaghatil hulqu,um.
84. lng mangka wektu iku sira kabeh ahli

waris padha andeleng.
Wa antum hiina-idzin tanzhuruun.
85. Ana dene Ingsun luwih cedhak marang --. J ~ .l~~~/~.,.,.

,.\ - • I ~-- , ',-;,.,.
' • 4';1· /"·t,
y)~ '",., __ ~).:--?Y ~..,,-AA
dheweke tinimbang sir a kabeh, mung bae
Wa nahnu aqrabu ilaihi minkum wa-
sira kabeh ora padha sumurup.
laakillaa tubshiruun.
86. Mangka samungguha sir a ora dikuwa- o~" • ., "., . . . .,'-~

~0,..0 ..t": ' .
•• .,' •.., t'........::;'i~~"
, . -A'
••, .• ,...1;:-- 0",
sani dening Allah?
Falau laa inkuntum ghaira madiiniin.
1102
87. Sira ora bisa ambalekake nyawane

marang ragane, manawa nyata sira iku bener?
Tarji'uulll!haa inlruntum shaadiqiin.
\ / 88. Manawa wong sakratul maut iku go-

longane wong kang kacedhak marang Allah.
~ 0&~t~~~0tuti-1tA
",
F.i-ammaa in kaana minaI muqarrabiin.
89. Dheweke bakal terus urip kepenak,

Ian pinaringan rezeki kang becik, manggon
F.irauhuw wa raihaanun wa jannatu
ana ing Suwarga Na'im, Suwarganing Kami' na'iim.
matan!.
90. Ana dene manawa wong mau goiong-

ane wong kang nampani Buku cathetan Wa ammaa in kaana min ash-haabil
'amal nganggo tangan tengen. yamiin .
.10'. "".i r. \ '-'"

91. Dheweke kabagekake ing kasugengan! .:. /\t~: ~;,L.J -~~
o~:-- ~
"Kasugengan tetepa katur ing panjenengan
sami!", saka kancane kang nampani nganggo F.isalaamul laka min ash-haabil yamiin.
tangan tengen uga.
\; 92. Dene manawa wong iku golongane .

~", ~r>~ .. /.
~ ~:t"" ..... r& • tf1ii/t/ ",.
o ~~Id.:t~ ~(.:)Oc.l/\A .r
V wong kang maido tur sasar.
Wa ammaa in kaana minal mukadz-
dzihiinadh dhaalliin.
'J tj!,)'/
93. Dheweke bakal disuguh we dang kang • "" • IIJ W.· . -1\1'
l./ panas banget. o---:!. ~ ~ f l
Fanuzulum min hamiim .
U 94. Banjur dilebokake mg Neraka Jahim. o~~

., /-!.
"' .......... /
-,//..
.. _U
~
Wa tashliyatu jahiim.
95. Satemene kang kasebut ing surat iki "t ., .• ./ .. 'w . . . /~/..-:''''
o ~t.;>Yvl tWh \,;)t-"-~
\VlfS yakin mungguh kal;>enerane.
funa haadzaa lahuwa haqqul yaqiin.
1103
Surat 56 AL WAAQI'AH (DINA QIYAMAT ) Juz 27
96. Mula, sira maha nucekna kalawan

nyebut asma dalem Allah Pangeranira kang
Maha Agung! &sabbih bismi rabbikal 'azhiim.
***)
***). Interkorelasi (sasambetan ingkang manunggil ancas tujuan) antawisipun surat AI Waqi'ah ka·
layan surat AI Hadiid. sarta intisari saking ingkang sampun kaweca ing kakalihipun makaten:
1. Kakalihipun sami anerangaken kakuwasaning Allah ingkang Murbengjagad.
2. Khusus ing surat Waqi'ah'dipun sebataken ummat ingkang bebalapan ing kaimanan Ian
kasaenan (As Saabiquun). dene wonten ing surat AI Hadiid katerangaken ummat ingkang
bebalapan wau dhateng pundi ancas tujuanipun!
3. Ing akhir surat Waqaqi'ah kadhawuhan maos tasbih sarana nyebat Asma dalem Allah.
Dzat ingkang Maha Nyipta tur Maha Ngitik-itik. dene wonten ing surat AI Hadiid sampun
kaweca bilih samudayaning titah ing Angkasa Raya. dalah Langit sarta ing Bumi. sadaya
sami nungkul manembah ing Allah SWT.
1104
Surat 57 AL HADIID (WESI) Juz 27
AL HADIID (WESI)
Tumuruning wahyu ana ing Madinah, sawuse surat
Az Zalzalah.

Murah, Maha Asih.
Sakabehing barang iku hake kate Allah

kang kagungan, mula sapa kang ang-
gaduh kekaya Ian kawibawan aja owel
rumanfa' atake ing dalaning Allah.
1. Langit Ian Bumi dalah saisen-isene

kabeh padha nyebut ing Maha Sucining
Allah, PanjenengaNe kang Gagah tur Wicak-
sana.
~bbaha lillaahi maa fis-samaawaati waI
ardhi wa huwaI 'aziizul hakiim.
2. Allah kang kagungan Kratoning Langit

Ian Bumi, kang paring urip Ian pati, Ian
PanjenengaNe Kuwaa ing atase samubarang.
LaImu mulkus samaawaati waI ardhi
yuhyii wa yumiitu wa huwa 'aIaa kulli
syai-in qadiir.
. 3. Hiya PanjenengaNe iku kang dhihin ~..,.~~ L\dt

r~ ~
. . ~""Clf.W·'·~it;
. -'~ I,J~;;~
J.1."';i(.J._T
')":;'.:r
tanpa purwaka, kang wuri tanpa wekasan,
o~~'/:·~
kang pratela KekuwasaNe tur kang samar . . . . r..r 7>'
HuwaI awwaIu waI aakhiru wazhzhaa-
him waI baathinu wa huwa bikulli
syai-in 'aIiim.
1105
Dzate saka pandelenge mripat, Allah Nupik-

sani sakabehing barang. 970 )
4. Hiya PanjenengaNe Allah kang wus ~" .' ....;·.....,v ,,'" <~ tft,;,P
~ •.:;1 q.<.P)~t.:9~t(j-lS~ ~-t.
·
anitahake Langit Ian Bumi sajerone nem
mangsa. PenjenengaNe banjur Ienggah Slm- !,\",:~J~~J.~'-:::it"'~ '.("t"{ trr·
-~. ~ ~>"'" IJ'" 1$.7-' ~ 4 "
waka ana ing 'Arsy. Allah Ngawuningani
barang kang tumusup ana ing Bumi, Ian " "1. :,;
f'- "r... ~ '''~. . (,:;." . ·~tt.;
~(,J~ Ia--, ~ ~ -' ut);; ~
kang anjedhul saka ing Bumi, Ian Nupiksani ,..,..
"'."~,tl"J.r..-:~: "'';r''/ f"jlt
barang kang tumurun saka ing Langit Ian ~t jIb.J "'ir.'i'/~ I..e -' ~ .
kang munggah menyang Langit. Panjeneng-
aNe Allah anartani sira kabeh ana ing ngendi f· ,; '= ~~;~t/
o~1.:,) ,'"
~?j"~
bae enggonira, Ian Allah iku tansah Mrik -
Huwal ladzii khalaqas samaawaati wal
sani samubarang kang padha sira tindakake. ardha iii sittafi ayyaaniin tsummas-
tawaa 'alal 'arsyi, ya'lamu maa yaliju
ill ardhi wamaa yakhruju minhaa wamaa
yanzilu minas samaa-j wamaa ya'mju
fiihaa, wa huwa ma'akum aina maa
lruntum, wallaahu bimaa ta'maluuna
bashiir.
5. Allah ngasta Nanata Kratoning Langit

V Ian Bumi, Ian marang ngarsa dalem Allah
baline kabeh prakara.
Lahuu mulkus samaawaati wal ardh,
wa ilalIaahi tuga'ul umuur.
6. Allah manjingake wayah wengi ana L '" r/1It!\ 'J." V~I\,; . . l;~\ !.,'.1 _,
./ ing rina,971). Ian manjingake rina ana ing
.... i/"~ ~-'J~ ~~ &..
V wayah wengi, Ian PanjenengaNe iku Nguni- o ~;~\9\~~::~~~~1
ngani barang kang ana ing sajeroning ati.
Yuulijul laiIa finnahaari wa yuulijun
naltaara illiaili, wa huwa 'aliimum
bidzaatish shuduur.
7. He para manungsa! sira padha imana

marang Allah Ian UtusaNe, Ian padha nan-
jakna (dedanaa) bandha kang sira wus di-
970) Suraosing ayat punika anerangaken bilih Allah SWT punika ingkang dhihin tanpa purwaka,
tegesipun wontenipun angrumiyini wontenipun sadaya kawontenan ingkang tumitah; ingkang
pratela Panguwaosipun. tegesipun sampun kathah sanget bukti-bukti titahipun Allah ingkang
dipun manfaataken para manungsa; ingkang "Bathin" tegesipun Dzatipun Allah boten saged
katingal dening mnpatipun manungsa sarta boten saged kinaya-apa dening gegambaraning ma-
nungsa, jalaran ingkang saged katineal ing mripat punika boten sanes makhIuk kados kita sami.
971) Tegesipun "manjmgaken wanci dalu ing saiebeting wanci rina" punika andadosaken wanci dalu
langkung panjang, makaten 'ugi "manjingaken wanci rina ·ing salebeting wanci dalu" punika an-
dadosaken wanci rina langkung panjang, kados dene gontas-gantosing wanci Ketiga Ian wanci
Rendheng. Mirsanana ugi katerangan surat Ar-Rahmaan ayat: 17.
1106
kuwasakake dening Allah ngurus bandha ~~

1''''1
o ~..P.'~
".
mau. 972 ) Dene wong kang gelem iman saka
~ billaahl wa rasuulihii wa
sira kabeh Ian gelem. nanjakake, dheweke anfiquu mimmaa ja'aIakmn mustakhi-
bakal kaparingan ganjaran gedhe. fiina fiih, faIladziina aamaDUU minkum
wa anfaquu lahum ajnm kabiir.
/ 8. Geneya sira ora gelem iman marang

/ Allah, ing mangka UtusaNe Allah WYS ajak-
\1
I
ajak sira kabeh supaya iman marang Allah
Pangeranira, apa dene Allah wus mundhut
janjinira, iku mau manawa sira padha iman.
Wamaa lakum 113 w'minuu billaahi
warrasuulu yad'uukum Iitu'minuu birah-
bikum waqad akhadza miitaaaqakmn itt-
kunwm mu'miniil(.
9. PanjenengaNe Allah kang tansah nu-

runake Ayat-ayat kang terap-g, AI-Quraan,
marang kawuIaNe Muhammad, kanggo ngon-
cadake sira kabeh wong Mu'min, saka pe-
peteng menyang pepadhang. Sanyata Allah
iku kang banget anggone Welas Ian Asih
marang sira kabeh. rluwal ladzii yunazzilu 'a1aa 'abdihi
aayaatim bayyinaatil liyukhrijairum mi-
nazh zhulumaati ilannuur, wa innaIlaaha
bikum lara-uufur rahiim.
10. Apa sababe dene sira ora padha gelem

andanakake bandhanira ana ing Agamaning
Allah?, ing mangka Allah piyambak kang
maris (kagungan) Langit ian Bumi. Ora
padha saka sira kabeh, wong kang andanak-
ake karana ambiyantu ian perang ing sadu-
runge Bedhahe Mekkah, wong-wong mau
luwih dhuwur derajate tinimbang wong kang
andanakake bandhane Ian perang sawuse iku,
ewa dene All:,th hiya angebang-ebang ganjar-
972) Falsafah Islam wonten ing hukum hal< milik pribadi punika adhedhasar piwucal tauhid, inggill
Pl,lnika ingkang kraos Ian ngrumaosi sarana yakin bilih hakekatipun sadaya ingkang dipun dar-
beni dados milik pribadi saturtggal-satunggaling manungsa punika kagunganipun Allah SWT
ingkang Murbeng-Jagat. Hak milik wau jejer Ian fungsinipun gadhuhan utawi amanat samg
ngarsa dalem Allah. Manawi para ahli winasis ing P.B.B. mastani "Universal Declarationlof
Human Rights" ingkang kaputus tanggal 10 Desember 1948. Deklarasi wau maksUdiPun hak
kamanungsan punika dipun akeni Ian dipun ayomi Undang-Undan, N e,eri ingkan, dados warga
P.B.B., dene wonten syare'at Islam mUik semat (kay a) utawi pangkat (wibawa) punika kedah
dipun manfa'ataken ing margi (agaminipun) Allah. Inggill marginipun Allah punika margi
ingkang Ieres, margi ingkang milujengaken para manungsa ing Donya Ian karaharjan ing
Akherat, sarta tinebihaken saking 1'iiksa Neraka.
1107
Surat 57 AL HADlID (WESI) Juz 27
an becik marang sakarone. Allah iku Was- Wamaa lalrum allaa tunfiquu ill sabii-
pada ing barang kang sira i:indakake. Iillaahi wa lilIaahi miiraatsus samaa-
waati wal ardhi, laa yastawii minlrum
man anfaqa min qablil fat-hi wa qaatala,
ulaa-ika a 'zhamu darajatam minal ladzii-
na anfaquu mim ba'du wa qaataluu,
wa lrullaw wa'adallaahul husnaa, wal-
laahu bimaa ta'maluuna khabiir.
11. Sing sapa gelem ngutangi marang Allah 4~;'..

.. ;:~~ll·-::A. >: ~.' •
..." 4JJ\ UC'~ t.S" .) 0'" ,
.ill (
!/._ ,
kalawan potang kabecikan, Allah bakal pa-
'[, tj. ?tf·;,\S~;, f;I
ring tikelan minangka lelirune, Ian bakal
kaparingan ganjaran kang mulya.
o~~~ "Y' 'U
Man dzalladzii yuqridhullaaha qardhan

hasanan fayudhaa'ifahuu lahuu wa lahuu
ajrun kariim .
• ,,/. t~"" t Vi,"""" ~'t\ /-(. . . ,,.

12. Yaiku besuk dina Qiyamat ing nalika ~..J'y~, ~-"'" -' ~-"'" t!....J' ~.Y..-w
wong Mu'min lanang Ian wadon padha di-
,.~ .... ~"J(" 1':.1 ' t~::L~~~~
etutburi cahya sumorot ana ing sangarepe, /'.Y::' ~~"c>o// .. ;:. . ."",.,, ",
\.~J;.
Ian ana sisih tengene, dhawuhing Allah:
"Ing dina iki, sira wong Mu'min kang padha
J.k .' -:. wl.' )',,~,~ ~ ($~
~I.:J'"...-...-~,.;I...- ~.
bungah, kaganjar Suwarga kang sangisore 1:- , ~""'-'."J '" \
ana kaline mili, tur padna langgeng ana ing o~\
"/ ":'\'_A.~'
..J)I4'.r- .".)
kono! Lah kang mangkono iku kabegjan Yauma taral mu'miniina wal mu'minaati
agung. yas'aa nuuruhum baina aidiihim wa
bi-aimaanihim busyraakumul yauma jan-
naatun tajrii min tahtihal anbaaru
khaalidiina fiihaa, dzaalika huwal fauzul
'azhiim.
13. lng dina iku wong munafik lanang Ian ('f -:-'~~!Jr'-:~9:1IJ"-!:/"'-'/
~ <.:.!.// . .- -'I.:)" ,.a?,/"X-yr
wadon padha ngucap rna rang wong Mu'min:
"Kula mugi panjenengan entosi, kula bad he ," '\ ~-r,,'t",~ , • -::~~'~\
tumut mlampah turut cahya panjenengan!".
~..J .o/~JY~~ "
Banjur diwangsuli: "Kowe padha mundura! .)" "'-:'''6 1.< \~'? IJ J ;-:i~
~~~. ,~))y "
·tf!";
~. If.
padha goleka cahya dhewe". Saantarane
wong Mu'min Ian wong munafik mau banjur 4'{.;'; (, Ui/~'''''''\tcW~IS~IS~
,,/:.-ct!i~ -'~..Y /M'" /' "
didokoki tembok minangka wates kang ana
lawange, ing jero wates panggonane Rah- ~~,~t
maTe Allah, dene ing sajabane wates yaiku
Yauma yaquulu\ munaafiquuna wal mu-
panggonan siksaNe Allah. naafiqaatu lilladziina aamanun zhwuu-
naa naqtabis min nuurikum, qiiIarji'uu
waraa-alrum faltamisuu nuuraa, fadhu-
riba bainahum bisuuril lahuu baabun,
baathinuhuu fiihir rahmatu wa zhaa-
hiruhuu min qablihil 'adzaab.
14. Wong munafik padha ambengoki ma-

,rang wong Mu'min: "Punapa kula punika
110S
sanes mitra panjenengan?". Wangsulane: !~/"" t."..... 'N ~" . . . . . . ,(,J.("'.... J..~..... ,J ....."
"Hiya bener! ananging kowe kabeh padha ~jS--'~.Jt,~.?-'~~
gawe fitnah awakmu dhewe, kowe tansah ••. 'rJt.v....
o"'i\~aL\I'
',/"f,,' • " .
1I'''.dU~ ·t"':'~""~~'Iit
)Jr,,;- y-'".!J-O".e. ~ .:J
ngantekake· asore wong Mu'min. Lan kowe
kabeh padha rnamang ing Agamaning Allah, Yunaaduunahum alm ..akum ma'akum,
kowe kabeh wus padha kabujuk dening qaaluu balaa walaakinnakum fatantum
anfusakum wa tarabbash-tum wartabtum
angen-angenmu dhewe kang ngaya-wara! Sa- wa gharratkumul amaaniyyu hattaa jaa-a
hengga teka prentahing Allah ing atimu, amrullaahi wa gharrakum billaahil gha-
Jan kowe wus kabujuk dening syetan kang rum.
wasis banget pambujuke.
15. Ing dina iki kowe Ian wong kafir

kabeh ora dipundhuti tebusan. Panggonan-
mu Neraka. Hiya iku panggonanmu kang
ngayomi Ian ala-alane panggonan bali.
Ihlyauma laa yu'khadzu minkum fid·

yatuw walaa minal ladziina kafaruu,
rna 'waakumun naaru hiya mauiaakum,
wa bi'sal mashiir.
16. Apa durung mangsane para wong Mu'

min konjem atine eling marang Allah, sarta
wong-wong iku aja kaya kahanane wong-
wong ahli Kitab sadurunge, jalaran wus
kasuwen mangsane (ana ing kelalen), nganti
atos atine, sarta akeh-akehe wong mau padha
fasik (duraka)!
Alam ya'ill lilladziina aammuu an

takh-sya'a quluubuhum lidzikrillaahi wa
maa nazala rninal haqqi walaa yakuunuu
kalladziina uurul kitaaba min qablu
fathaala 'alaihimul amadu faqasat quluu-
buhum, wa katsiirurn minburn faasiquun.
17. Sira padha sumurupa! satemene Allah

iku wus nguripake Bumi sawuse matine.
Temen Ingsun wus nerangake tandha-tandha
Kaagunganlngsun, ing supaya sira padha
mikir-mikir. flamuu annallaaha yuhyil .ardha ba'da
rnautihaa, qad bayyannaa lakumul aa-
yaati la'allakurn ta'qiluun.
18. Sanyata wong kang padha tumindak

bener (ing Allah Ian UtusaNe), lanang Ian
1109
V·
wadon, Ian padha ngutangi kabecikan ma-
Innal mushshaddiqiina wal mushshaddi-
rang Allah, wong iku bakal tampa ganjaran qaati wa aqradhuUaaha qardhan hasanay
\ Ieliru atikel, Ian isih kaparingan maneh yudhaa'afu lahum wa lahum ajrun
ganjaran .kang mulya. kariim.
I!-~~-dj.-;, l;"I,~, II", ~ {.-t'I."':~' ~<ftt'" .fa

19. Dene wong kang padha iman iog ~~T ~ ~..J-'jll~ ~11o:1!~ -' n
Allah Ian para UtusaNe, wong-wong kang ~~''''''' "I··"'t~ ,~{., ."''''! rt~t'"
kaya mangkono iku kang padha temen, r !).,.-'~..*~ ~..J~.. J
sarta padha anjumenengi dadi saksi ana
~lS.\.l.;~~'t
• l~lr:t'~l'-:,'
1>'-' ~:.-:.To .1,'
.-'!.t""" ~~ -'
ngarsa dalem Allah. Lan wong iku bakal
t • ...... r
nampa ganjaran Ian pepadhaNge Allah. Dene
wong kafir Ian padha maido ing Ayat-ayat- o~'r:
Ingsun, wong kang mangkono mau padha Walladziina aamanuu bDlaahi wa rusulihii
manggon. ing Neraka J ahim. uIaa-ika humush shiddiiquuna wasysyu-
hadaa-u 'inda rabbihim, lahum ajmhum
wa nuumhum, walladziina kafaruu wa
kadzdzabuu bi-aayaatinaa ulaa-ika ash-
haabul jahiim.
20. Sira padha mangertia, sanyata kauri pan

ing Donya saantarane sjra kabch, iku mung
dolanan, lelahanan, pepacsan, lan unggul-
unggulan, sarta akeh ..akchan bandha lan
anak. Kauripan Donya kang mangkono iku
upamane 1~_l!Ya banyu udan. SaWilse tumiba
iug Bumi 973) banjur nukulake thcthukulan,
v anggumunakc marang wong-wong tani, ing

sabanjure thethukulan maU tuwuh, nuli ka-
ton kuning, banjur garing nglingking. lng
Akhcrat ana paseksen abot ian pangapurane
Allah tuwin karidlane. Lan ora ana kauripan rlamuu annamal hayaatud dunyaa la'i-
Donya iku kajaba mung bcbungah (kasc- buw wa lahwuw wa ziinatuw wa tama-
nengan sawatara) kang ngapusi. khurum bainakum wa takaatsumn fiI
amwaali wal aulaad, kamatsali ghaitsin
a'jabal kuffaara nahaatuhuu tsumma
yahiiju fataraahu mushfaJTan tsumma
yakuunu huthaamaa, wa fiI aakhirati
'adzaabun syadiiduw wa maghfiratum
mina1laahi wa ridhwaanun, wamal haya-
-tiiCfdunyaa Dlaa mataa'ul ghumur.
21. He wong kang padha Mu'min! sir a

padha balapana ngupaya pangapuraNe Allah
Pangeranira Ian anggayuha Suwarga kang
973). Mirsanana Ian kabandhingna katerangan Ayat 48 - 49 surat AI Furqan.
1110
jembare padha karo jembare Langit Ian v , .. '~ ~\.~;"':--:.tl~"'\" ....

17,.::::
~~.~~~.~ I...i-"=~..) ~,)-'~;.-
kc,
Bumi, kang--wtrSkasadhiyakake tomrap wong
kang padha iman ing Allah Ian para Utusan- , "..... ., .,'
o ~\~I;.;d1t-'
Ne. Kanugrahaning Allah kang mangkono
Saabiquu ilaa maghfiratim mir-rabbikum
iku kaparingake' marang wong kang dadi wa jannatin 'ardhuhaa ka'ardhls samaa-i
kaparenging karsaNe, Ian Allah iku kang waI ardhi u'iddat Iilladziina aamanuu
kagungan Kanugrahan kang Agung! billaahi wa rusulih, dzaalika fadhlul-
laahi yu'tiihi may yasyaa-u, wallaabu
dzul fadhlil 'azhiim.
22. Ora ana bilahi kang nempuh ing Bumi,

;-~J.~/~ ~./ .,~, ,~~:.1~ ~"'.
\u.;J-,IoR,»)J"-;l.:;>....... ~~~ _'<'<
,/ ;I' ,. ,-
~arta kang nempuh ing sira, kajaba wus

/katulis ana ing Kitab (Lauhul Mahfuzh)
'l~~\~! ~\j,r"'/\(l~ :"'\ \{::,:":J:.nj~l
~~,)(.;.)'" YII:..r,-1.:.! ~...,..... "+"'" ./
) / sadurunge bilahi iku Ingsun lahirake, sanyata ./ .If. 19, ,lo,
V kang mangkono mau gampang banget mung- o~.~
guhing Allah. Maa ashaaba mim mushiibatin ill ardhl
waIaa m anfusikum illaa m kitaabim
min qabli an nabra-ahaa, inna dzaalika
'allaahi yasiir.
23. Supaya sira aja padha susah ingatase

kelangan barang, Ian aja bungan _katekan
barang anyar! Allah iku ora rena marang
sakabehing uwong kang ambeg adigung tur
kumaluhur! Likailaa ta'sau 'alaa maa faatakum walaa
tafrahuu bimaa aataakum, waIlaabu laa
yuhibbu kulla mukhtaalin fakhuur.
24. Kang padha cethil, Ian prentah marang v./ hllJ~ '" r;,\ :,.,,?~, ~ !(.~ -:-' ~,_,.t
I
d)~ ;.U"\.:oJ I;).-'~ •• J (.;.)~--~.", 9
para manungsa supaya padha cethil uga. ./ [-:- "ii"",
~
/
Lan sing sap a mengo saka prentah-prentah-
o
o ,', '
, 2. ",' , '
c: 1\ ~!. :.'\ ::-,.. ", .. , ~ ~
~ i.>";/"" y-.:W ~.....
J Y't..'"
ing Allah, satemene Allah iku Dzat kang AIladziina yabkhaluuna wa ya'muruunan
Sugih tur Maha Pinuji. naasa bil ~ukhli, wll1lay yatawalla fa-
innallaaha huwaI ghaniyyul hamiid.
Wesi (steel) iku Kanugrahaning Allah,

pokok kakuwatan kanggo Bangsa Ian
Agama.
25. Lan yekti Ingsun wus"" angutus para

andika Utusanlngsun padha ngampil Ayat
Kaagungan kang pratela, sarta lngsun kan-
theni Kitab Suci, sarta Timbangan Adil,
supaya para manungsa enggaJ padha netepi
1111
Surat 57 AL HAmID (WESI) Juz 27
kalawan adil. Lan maneh lngsun wus nurun-

"~~\,~7"" (,,~, • ....,~t~
'=J",. ~_:.- ~..U ~~.~ dJJ
..
_,,-'
ake wesi (steel) kang duwe kakuwatan-gedhe
(rosa) tur akeh paedahe marang para ma-
t.". "" ", . .'
~
o ~.i'- t:sJ) 4iJ1 t":!
t-
11
nungsa. Allah bakal Nguningani marang wong Laqad arsaInaa rusulanaa bi! bayyinaati
kang nulungi Agamane Allah, Ian para an- wa anzala ma'ahumul kitaaba wal mii-
dika UtusaNe, kalawan percaya ing janji- zaana liyaquuman naasu hilqis-thi wa
anzalnal hadiida fiihiba'sun syadiiduw
janjiNe Allah kang isih ghaib.Sanyata Allah wa manaafi'u linnaasi wa liya'lamal-
iku kagungan Kakuwatan Ian kagungan Ka- laahu may yanshuruhuu wa rusuiahuu
menangan. hi! ghaiili, innallaaha qawiyyun 'aziiz.
26. Lan temen lngsun wus angutus Nuh ..

~.
.... ·
t:\~~. J~..r./-'
"t"r~'.1.t::.t:.' ~<':\/ ..
'li;..y. ~.\. iA.I1I.h'
Ian Ibrahim, satta Ingsun wus namtokake
tedhak turon sakarone mau, Sun paringi
"'~ ~ '-t ~J~
-' ~~~ -' If,-r.-
/, ....~(\\/-:::;J~\t~~ -1
,..,..,,!.C
Kanabian Ian Kitab. Saweneh saka turunane ",.1. ~ ., ... ~~:.?
ana kang gelem ngalap Pituduh, Ian akeh- O<.:J~~-$
akehe padha fasik (duraka). Walaqad arsalnaa nuuhaw wa ihraahiima
wa ja'alnaa fii dzurriyyatihiman nu-
buwwata wal kitaaba faminhum rnuh-
tadin wa katsiirum minhurn faasiquun.
Ora ana rahhaniyah (ada -ada man-

dhita) ing Agama Allah.
27. Sapungkure Nuh Ian Ibrahim tumuli

lngsun tungka kautuse para Utusanlngsun,
Ian Ingsun tungka maneh kalawan kautuse
'Isa putrane Maryam, sarta Sun paringi
Kitab Injil. Ingsun wus andadekake rasa
welas Ian asih ana ing atine para kang
padha andherek 'Isa.. Lan wong-wong mau
padha mandhita,974) ora marga ana dhawuh
saka ngarsanIngsun, ananging mung karana
golek karidlaning Allah. lng wusana wong-
wong iku ora padha bisa rietepi mandhita
kalawan sabener-benere. Para wong Mu'min
saka pandhereke 'Isa mau Ingsun paringi
ganjarane, Ian akeh-akehe padha fasik (du- Tsumma qaffainaa 'alaa aatsaarihim bi-
raka). rusulinaa wa qaffainaa bi 'iisahni mar-
yama' wa aatainaahul injlia wa ja'alnaa
m quluubil ladziinat taba'uuhu ra'fataw
wa rahmah, wa rahbaaniyyata (n)ibta-
da'uuhaa maa katabnaahaa 'alaihim iJlab
974) Rahbaniyah punika maksudipun mandhita ingkang boten krama utawi boten emah-emah
(wadat) Ian gesangipun wonten biara (ngeker sarira ing papan ingkang mirunggan kangge para
pandhita).
1112
tighaa-a ridhwaaniUaabi famaa ra'aubaa

baqqa ri'aayatihaa, fa-aatainal ladziina
aamanuu mfnhum ajrahum, wa katsiirum
minlwm faasiquuu.
28. He wong-wong kang padha Mu'min

(ahli Kitab), sira padha wedia marang Allah
Ian padha ngestokna marang UtusaNe. Allah
bakal maringi Rahmat marang sira kabeh
rong bagean. Sarta maringi pepadhang marang
sira kabeh, madhangi satindak-Iakunira, mang-
kono uga PanjenengaNe paring Pangapura
ing sira kabeh, Allah iku rena paring Pa-
ngaksama tur Maha Asili.
29. lngsun terangake kang kaya ma?gk?no

iku, perlune supaya para wong ahh Kltab
padha mangerti manawa dheweke· ora ngu-
wasani sathithik-thithika saka Kanugrahan
peparinge Allah, Ian sanyata Kanugrah:m iku
kaasta dening Allah piyambak, kapanngake Li-allaa ya'lama ahlul kitaabi aIlaa
marang wong kang dadi kaparenging karsaNe, yaqdiruuna 'alaa 8y~-im min. fa~
Allah iku kagungan Kanugrahan kang agung. Iaahi wa annal fadhla blyadilaahi yo tiihi
may yasyaa', waIlaahu dzul fadb6l
***)
'azhim.
***). Kalih katerangan ingkang taksih manunggil ancas-tujuan utawi interkorelasi antawislpun sumt
AI Hadiid kalayan surat AI Mujaadalah. ingkang penting kados ing ngandhap punika:
1. Jng akhir surat AI Hadiid anyebataken bilih hamung Allah piyambak ingkang kagungan ka-
nugrahan ingkang kaparingaken dhumateng para Wanita ing sa'alam Donya. inggih punika
nyuwak Ian ngicali prakawis-prakawis ingkang damel kasangsaranipun Wanita ing Hukum
Nikah (salaki rabi) bab Zhihar ingkang rumiyin lumampah ing Jaman Jahiliyah Arab.
2. Wonten ing surat AI Hadiid kasebataken kapentinganipun manungsa ing bahan energi saking
tosan (steel) ingkang wonten jaman modern sapunika dados bahan-pokok Industri Awrat ing
kalangan teknologi mutakhir. Peloporipun Kanjeng Nabi Dawud a.s. ingkang ugi jumenen&
Nata ing krajan Israil ing Yerusalim. dumugi dinasti Raja binathara ugi Nabi Sulaiman a.s.
(tahun 1000 tahun sa:ierengipun 'Isa a.s.). Dene ing surat AI Mujaadalah anerangaken bilih
Allah piyambak ingkang Maha Nupiksa ing sadaya gineman ingkang dipun damel wados!
1113
Surat 58 AL MUJAADlLAH (WAN ITA KANG NGAJOKAKE GUGATAN) Juz 28
ALMUJAADALAH (WANITAKANG NGAJOKAKE GUGATAN)

Tumuruning wahyu ana ing Madinah, sawuse surat AI Munaafiquun.
JUZ 28

Murah, Maha Asih.
1. Temen Allah wus Midhanget ature

wong wadon kang sumela atur marang sir a
Muhammad, ing prekaraning bojone, ang-
gone wus nyalathoni Zhihar 975) marang
dheweke, Ian wong wadon mau wadul ma- fl· "'i~"
rang Allah. Allah Miarsa soal-jawabira wong o~~
loco, satemene Allah iku Miarsa tur Maha Qad sami'allaahu qaulallatii tujaadiluka
Priksa. fii zaujihaa wa tasytakii iIallaahi, wal-
laahu yasma'u tahaawura kumaa, in-
nallaaha samii'um bashiir.
2. Wong-wong kang padha ngucapake

Zhihar marang bojone saka sira kabeh,
bojone iku dudu embokne. Dene embokne
97t.). Sababipun tumuruning ayat punika, sesambetan masalah Nikah Talak Ruju' (N.T.R.) warisan
iaman Jahiliyah. Wonten satunggaling wanita naminipun Khaulah bint! Tsa'iabah ingkang dipun
zhihar dening simahipun jaler nami Aus bin Shamit. Zhihar inggih punika wicantenipun tiyang
ialer dhateng simahipun estri: "Kanggoku sira iku dakanggep gegere lbuku!", sarana maksud
boten malih srawung sesimahan, ceplosipun ing adat Jahiliyah ateges taIak! (Makaten dipun
Riwayataken Ashhaabussunan, Ing kitab Taaj IV: 228, Ian kitab' Nailul, Authar VI: 278).
Salaiengipun katerangaken bilib Khaulah binti Tsa'labah wau ngaturaken gugatan hukum dha-
teng ngarsanipun Kanieng Nabi Muhammad s.a.w. nyuwun pangadilan (kaputusan). Rasulullah
ngandika, bilih dereng wonten kaputusan hukum sa king ngarsa dalem Allah! (Hadist ingkang
ngriwayataken punika perkawis panjang Ian warni-warni). lng riwayat sanes, anerangaken bilih
Rasulullah s.a.w. ngandika: "Sira wus ora kena maneh kumpul (saresmi) karo boionira!"
Lajeng Khaulah matur malih: "Simah kula ialer dereng ngucap tetembungan taIak!" WongsaI-
wangsul Khaulah sowan nyuwun katamtuan hukum ingkang cetha, malah kepara nguieg-ujeg
Panjenenganipun Rasulullah s.a.w. kados pundi Wahyu kaputusanipun Allah ing perkawis
punika, tumunten tumurun ayat kasebat ing nginggil, kados ingkang kaweca ayat: 1 - 4.
Dados wonten ing syari'at Islam tiyang jaler ingkang ngucapaken Zhihar dhateng simahipun
estri punika kedah ndhawahaken talak. Manawi boten purun megat (talak) kedah bayar kifarat
_ ,., (dbendha) merdikaken batur tukon satunggal, manawi boten, kedah puasa, kedah nyukani
tetedhan tiyang miskin sawidak saben tiyang miskin satunggal kalih mud (1,5 kg). Manawi
kifarat wau sam pun katindakaken saweg kenging kempal malih kaliyan simahipun estri.
1114
Surat 58 ALMUJAADILAH (WANITA KANG NGAJOKAKE GUGATAN) Juz 28
iku wong wadon kang nglahirake dheweke.

Lan temen wong-wong iku padha ngucapake
ucapan munkar Ian goroh. Allah iku ka-
pareng nglebur Ian paring pangaksama ma- Alladziina yuzhaahiruulllI minlrum min
rang do sane won Mu'min. nisaa-iliim maa hurma ummahaatihim,
in ummahaatuhum illallaa-ii waladnaa-
hum, wa innahum yaquuluuna muw-
ram minal qauli wazuuraa, wa innaI-
Iaana Ia'aruwwun ghafuur.
3. Lan wong-wong kang padha nyala- -:. '.:.!"i'''~' E .~..A ~-'~~

~.).;r-:o",o..»~.
it'" .
~ "ci..~ ,,-1'
",":""
'" "' ••
thoni Zhihar marang bojone, banjur blenjani
pangucape dhewe, ora megat bojone; wong t!"~~I.:J~t ~~.p
\.~: "u ,........:: I!.t;~
.Iy~ '.Y ...
iku kudu mardikakake batur tukon siji, sa-
durunge sakarone padha kumpul. Kang mang- o ~U ~.11""!-:r~ '~t''' ~. ~~ ",: ~"c:.... ~
J:y ~-"""",""}4W J ''''~ ~~/
kono jku dadia pitutur tumrap sira kabeh,
Allah iku Maha Priksa marang barang kang Walladziina yuzhaahiruulllI min nisaa-i
him tsumma ya'uuduuna Iimaa qaaluu
sira lakoni. fatahriiru raqabatim min qabli ay-yata-
maassaa, dzaalilrum tuu'azhuullll bihii,
wallaahu bimaa ta'maluuna khabiir.
4. Sing sapa ora bisa oleh batur tukon, ~~f(E,

" {.;~~f"
.,~
;- .;- ..
~ ~;j~:'1_
" ~ t
kudu pasa rong sasi terus-terusan, dilakoni
sadurunge sakalorone padha kumpul. Ma- ~~(J ;t ~"'''1:t~b•• CoI:1~
.,. 6!i::..).;~~ .....
nawa wong iku ora kuwat pasa, kudu aweh
pangan marang wong miskin sawidak! Kang ~t ~!!"" J)~ t '/ ~t ® 1.lop! • ('. ~. l'!
V.))., ;.":n- .,.) ~ ~
mangkono iku supaya sira banjur padha
.~ •.l.. I9.;. ........ • ·'f.:· .... i.J. t ,· ,.I .~It~"
iman marang Allah Ian UtusaNe. Lah mang- ~~I~ <.:.e~-' ~ .),.,v.;...~"
kono iku wates-watese hukum Allah. Wong Famallam yajid fashiyaamu syahraini
kang padha kafir baka! kapatrapan siksa mutataabi'aini min qabli ay-yatamaassaa,
kang nglarani. famallam yas-tathi' fa-ith'aamu sittiina
miskiinaa, dzaalika litu'minuu billaahi
warasuulih, wa tilka huduuduDaah, wa
liI-kaafiriina 'adzaabun aliim.
-'" ~r""~·vl+~"""""..{,~ .... ·.tvl .....1 " t 6\

5. Sanyata wong-wong kang padha ner- ~ \...oJ ~ '\1-,,",.») 4.111 CI.J..)~.I.:l!~t CoI,-
jang wewalering Allah Ian UtusaNe, wong
iku bakal padha diasorake kaya dene le- J,.
~~
~ ..... f - ' 'tti~t .-: . . .
!. ...I'f: ~'JI
~ Vi.J~~~7
lakone wong kafir sadurunge. Temen Ingsun
.~tJ. ".~t'.:"''''. ,~.",
wus nurunake tandha yekti kang pratela. o ~ "-! c)w CJI!~.J
Lan wong-wong kafir iku bakal kapatrapan
siksa kang nginakake. Innalladziina yuhaadduunallaaha wa rl!,-
suulahuu lrubituu kamaa lrubitalladziina
min qabliliim waqad anzalnaa aayaatim
bayyinaat, wa liI-kaafiriina 'adzaabum
muhiin.
1115
Surat 58 AL MUJAADILAH (WAN ITA KANG NGAJOKAKE GUGATAN) Juz28
6. Yaiku besuk ana dinaning Allah na- l~ ~ :!o~.(~ ~ :,~ ,~ t W. -::.~ "'" _
~ =-\ ,:;.. "",' aJ.I \ --:::(Y-. "\
ngekake wong iku kabeh saka ing kubur,.
t. ".1.~·~T2I~ ,~~",j,"'-:""~Il , ......
Allah banjur nerangake apa 'amal kang wus o ~($"t./~4JJ..., 1S~"ct!I _ I q
I
J ditindakake. Allah wus nyathet 'amal iku,

nanging wong-wong iku padha lali marang
'amale. Sanyata Allah iku Nekseni ing atase
Yauma yab'atsuhumullaahu jamii'an fa-·
yunabbi-uhum bimaa 'amiluu, ah-shaahul
laahu wa nasuuh, wallaahu 'alaa !rulli
kabeh barang. syai-in syahiid.
Cacad gedhe tum rap wong kang gawe

rembugan wadi kanggo mungsuhi
Islam.
7. Sira Muhammad, apa ora weruh sa-

nyata Allah iku Nguningani kabeh barang
kang ana ing Langit Ian kabeh barang kang
ana ing Bumi, ora ana wong telu kang lagi
padha rerasanan, kajaba PanjenengaNe Allah
mesthi hng mapati; Lan ora ami wong lima
kang lagi padha rerasanan, kajaba Panje-
nengaNe Allah ngenemi. Lan ora ana wong
kang rerasanan luwih sathithik utawa luwih
akeh cacahe saka samono iku, ana ing pang-
gonan ngendi bae, kajaba Allah mesthi anar-
tani wong-wong mau. Ing besuk dina Qiya-
mat Allah bakal nerangake marang wong- A1am tara annallaalla ya'lamu maa fis-
wong iku apa 'amal kang wus padha di- samaawaati wamaa iii ardhi, maa ya-
tindakake, .sanyata Allah iku Nguningani lruunu min najwaa tsalaatsatin iIIaa
kabeh barang. huwa raabi'uhum walaa khamsatin illaa
huwa saadisuhum walaa adnaa .min
dzaalika walaa aktsara iIIaa huwa ma-
'ahum aina maa kaanUu, tsumma yu-
nabbi-uhum bimaa 'amiluu yaumal qi-
yaamati, innallaaha bikulli syai-in 'aliim.
8. Sira Muhammad, apa ora weruh wong

kang dicegah rerembugan, banjur padha bali
nglakoni barang kang kacegah mau, yaiku
padha rerembugan perka.ra dosa, memung-
suhan Ian ambalela prentahe Rasulullah. Lan
nalikane padhasowan marang sira, banjur
padha aweh pakurmatan kang ora didhawuh-
1116
Surat 58 AL MUJAADILAH (WAN IT A KANG NGAJOKAKE GUGAT AN) Juz 28
ake dening Allah, 976) wong-wong.iku padha Alam tara i!alladziina nuhuu 'anin
ngunandika ing sajeroning ati: "Cikben aku najwaa tsumma ya'uuduuna limaa nuhuu
'anhu wa yatanaajauna hi! itsmi wal
disiksa dening Allah jalaran anggonku cela- 'udwaani wa ma'shiyatir rasuuli wa idzaa
thu iki". Pangandikane Allah: "Wong-wong jaa-uuka hayyauka himaa lam yuhayyi-
iku cukup kacemplungake Neraka Jahanam, ka hihiIJaahu wa yaquuluuna m anfusi-
yaiku ala-alane pangungsen." him laulaa yu'adzdzibunal-Iaahu bimaa
naquul, hashuhum jahannamu yashlau-
nahaa fahi'sa1 mashiir.
9. He para wong Mu'min kabeh! manawa

sira padha rerembugan, poma aja rerembug-
an perkara dosa Ian memungsuhan, apa dene
balela prentahe Rasulullah. Ananging padha
rerembugana perkara becik Ian taqwa ing
Allah, sira wedia ing Allah, sira bakal di-
sowanake ing Ngarsa dalem Allah.
tanaajaitum falaa tatanaajau bi! it8mi
wal 'udwaani wa ma'shiyatir rasuuli
wa tanaajau hi! birrl wattaqwaa, walta-
qullaahalladzii ilaihi tuhsyaruun.
10. Sanyata rerasanan perkara dosa iku
terang saka pakone syetan, kang perlune
mung arep gawe susahe para wong Mu'min,
ananging sathithik bahe ora bisa gawe ke-
\,.;: 1
3JJ• t ~S~t
, . ~1~
..e f~ .. 1.
, /> ~I,. ~~;w...;.~-'
u
~I . .
~
\"-,,,
.,
..
/ melaratane wong Mu'min, kajaba yen Allah """ r2;""
wus ngidzini, para wong Mu'min padha
,. ,. ,! ;.:..t11.J"
o ;,,:)~ .... ... j';
sumaraha marang Allah. mnaman najwaa minasy syaitbaani liyah-
zunal ladziina aamanuu wa laisa hi-
dhaarrihim syai-an illaa hi-idznillaah,
wa 'alallaahi falyatawakkalil mu'minuun.
Tatakrama musyawarah ana ing majlis

kalawan Nabi s.a.w.

sira didhawuhi supaya kapenak anggonira
padha lelungguhan ana ing majlis, mula
padha kepenakna, aja suk-sukan, Allah bakal
paring kepenak marang sira kabeh. Lan
manawa didhawuhi supaya padha bubaran
mangka padha bubarana! Allah bakal nglu-
hurake para wong Mu'min saka sira kabeh,
apa dene wong kang padha kaparingan 'ilmu,
kalawan pirang-pirang derajat. Allah iku
Waspada marang barang kang sira tindakake.
976) Titiyang Yahudi sering ngaturaken salam pakurmatan dhumateng Rasulullah s.a.w. sarana
ucapan samar~samar; "As-Saamu'alaika" artosipun: "Mati sua!". Jawabipun Nabi: "Wa'alaika!"
artosipun: "Sira uga!"
1117
Surat 58 ALMUJAADILAH (WAN ITA KANG NGAJOKAKE GUGATAN) Juz 28

qilla lakum tafassahuu fil majaalisi
fafsahuu yafsahillaahu lakum, wa idzaa
qillan-syuzuu fansyuzuu yarfa'illaahul
ladziina aamanuu minkum walladziina
uuwl 'ilma darajaat, wallaahu bimaa
ta'maluuna khabiir.

sira arep duwe atur (wadi) marang Rasulullah,
sadurunge sira ngaturake aturira, sira sedhe-
kaha marang wong miskin, kang mangkono
iku luwih becik tur dadine luwih nucekake
ing sira kabeh. Dene manawa sira ora duwe
apa-apa, sanyata Allah iku kapareng paring
pangaksama tur Asih.
13. Apa sira padha kuwatir melarat, ma-

nawa sira aweh sedhekah luwih dhisik sa-
durunge matur marang Rasulullah; satemah ._'c:....:i .... ,'
~
r~
4tt61J ' .............
. . t~I·-:·: ·1-:"1. , .......
'I j~ ~u.;o
manawa sira ora padhe gelem ngestokake, .. . '''''''''''''''' ;'.~
Allah wus paring to bat ing sira kabeh, sira :;~, 1;·:~;i1"~i;j~~~
banjur padha ngedegna Shalat, Ian padha
aweha Zakat, Ian maneh sira padha nga- !:.;'~f" ". '. ,~~ ... ~(.'\',;' ;:
o I.:) ~r~4.ilI-' 'VY"J ~
bektia marang Allah Ian UtusaNe, Allah iku
Waspada marang barang kang padha sira A-asyfaqtum an tuqaddimuu baina ya-
day najwaakum shadaqaat, fa-idz lam
tindakake.
taf'aluu wa taaballaabu 'alaikum fa-
aqiimush shalaata wa aawz zakaata
wa athii'ullaaha wa rasuulah, wallaahu
khabiirum bimaa ta'maluun.
Pepacuh ngangkat Pemimpin saliyane

wong Islam.
14. Apa sira ora weruh marang wong kang

kabendon dening Allah, yaiku wong kang
padha laku lam is, dheweke iku ora kalebu
golonganira Ian ora anggolong marang wong
kafir. Dheweke padha sumpah kalawan go- ",~,,,,,-,.
roh, ing mangka wus padha mangerti! o I.:J " .......,
Mam tara ilalladziina tawallau qauman
ghadhiballaahu 'alaihim, maa hum min-
kum walaa minburn wa yahlifuuna
'alai kadziba wahum ya'lamuun.
1118
Surat 58 AL MUJAADILAH (W ANITA RANG NGAjOKAKE GUGAT AN) Juz 28
15. Allah nyawisi siksa kang abot marang ',9~\t~~~(""

torL.::=..~ ...... ; :}...1'~lv""t
• ~,.-,:;411 W -H~
wong iku kabeh, sabab dheweke padha
nindakake laku ala. o " ;t~;II·1.r~
~ .. ~\)
A'addallaahu lahum 'adzaahan syadiidaa,
innahum Baa-a maa banuu ya'maluun.
16. Dheweke padha nganggo aling-aling

(tameng) kalawan anggone padha sumpah
mau, banjur padha ngalang-alangi wong kang
arep mlebu Agamaning Allah. Dheweke bakal Ittakhadzuu almaanahum junnatan fa-
padha kapatrapan siks!I. kang ngasorake. shadduu 'an sabillillaahl falahum 'a-
dzaabum muhlin.
17. Bandhane Ian anake wong-wong iku ~ ~;~;tj -'~~~~~G..~ ~. W

ora bisa maedahi apa-apa saka siksaning
~<'~It f<· . •j ~r"., }I ......, ~I"i;' tld~'{ J.
Allah, dheweke bakal padha manggon ana ~-'~~~Jl.,;JI~ ~J ~~~t
, :r ...
ing Neraka, padha langgeng ana ing kono.
Lan tughniya 'anhum amwaaluhum wa
laa aulaaduhum minallaahi syai-aa, ulaa-
ika ash-haabun naar, hum fIihaa khaa-
liduun.
18. Besuk dina Qiyamat ing nalikane Allah

wus nangekake marang wong iku kabeh,
v dheweke banjur padha sumpah marang sir a
kabeh. Pangirane sumpahe iku maedahi ma-
rang awake. Di ding! sanyata dheweke iku
wus padha goroh.
Yauma yab'atsu humullaahu jamii'an
fayahlifuuna lahuu kamaa yahlifuuna
lakum wa yahsabuulla annahum 'alaa
syai·in, alaa innahum humul kaadzi-
buun.
19. Dheweke wus padha kalindhih dening

syetan. Syetan banjur nglalekake wong-wong
iku saka ding ing Allah. Wong kang mang-
kono iku sanyata dadi golongane syetan
kang kapitunan.
lstahwadza 'alaihimusy syaithaanu fa-
ansaah<.lm dzikrallaah, ulaa-ika hizbusy
syaithaan, laa inna hizhasy syaithaani
humul khaasiruun.
1119
Surat 58 AL MUJAADILAH (WAN ITA KANG NGAJOKAKE GUGATAN) Juz 28
20. Sanyata wong kang padha nyulayani

(ngelawan) Allah Ian UtusaNe iku tetep
padha asor.
Innalladziina yuhaadduunallaaha wa ra-

suulahuu ulaa-ika fit adzaUiin.
21. Allah wus anetepake, sanyata "Ingsun

ft -:. A "I !..·I".' . .
r~/I"'."I:. ........ '~ ~ ."..-.:;-
~~ 4JJI.:.l .... u;"..J" ld ~~.:Ui' ~ -'"
Ian para Vtusanlngsun mesthi menang!". r" . .
Satemene Allah iku kang kagungan Keku- o..i::'..r
watan Ian kagungan Kamenangan. Kataballaahu la-aghlibanna anaa wa ro-
8ulii, innallaaha qawiyyun 'aziiz.
22. He Muhammad! sira ora nemu wong

kang pancene mono iman marang Allah
Ian dina Akhir, padha gelem sih-sinihan karo
wong kang ambangkang ing Allah Ian Utusan-
Ne, sanadyana wong iku jebul Bapakmu
dhewe, utawa anake, utawa sadulure, utawa
maneh kancane dhewe. Wong kang mang-
kono iku atine wus padha ditanduri iman,
sarta wus diwisuda-dikukuhake kalawan Pi-
tulunging AlIah. 977 ) Allah bakal nglebokake
Laa tajidu qaumay yu'minuuna billaahi

wal yaumil aakhiri yuwaadduuna man
haaddallaaha wa rasuulahuu walau kaa-
nuu aabaa-ahum au abnaa-ahum au
ikhwaanahum au 'asyiiratahum, ulaa-ika
kataba fii quluubihimul iimaana wa
ayyadahum biruuhim minhu, wa yud-
khiluhum jannaatin tajrij min tahtihal
aubaarn khaalidiina fiihaa, radhiyallaahu
'auburn wa radhuu'anhu, ulaa-ika hizbul-
laah, alaa inna hizballaahi humul mui-
lihuun.
977). Pitulungipun Allah punika awujud golonggilig manahipun, teguh imanioun, setia tuhu ing mitra,
disi.Plin Ian se'YIl ing ianji, ingkang nyebllbllken pikantuk kamenangan ing Perioanglln!
1120
Surat 58 AL MUJAADILAH (WAN ITA KANG NGAJOKAKE GUGATAN) Juz 28
wong-wong mau ana ing Suwarga kang ing

sangisore ana kaline mili, padha langgenz
ana ing kono tur pikantuk Karidlaning Allah,
sarta wong-wong mau wus padha kalegan
nampa peparinging ganjaran saka ngarsa
dalem Allah. Di eling! sanyata pendherek
wadyabalaNe Allah iku wong-wong kang
padha oleh kabegjan jati.
***)
***). Katerangan panutuping surat Al Mujaadilah sesambetan ingkang nunggll misah katerango.n
Ian ancas tujuan, ing antawisipun surat AI Mujaadilah kalayan surat AI Hasyr (Pengusiran),
kados kasebat ing ngandhap punika:
1. Ing surat AI Mujaadilah katerangaken bilih titiyang munafik Ian titiyang Yahudi sami bantu-
biyantu anggenipun memengsahan kalayan ummat Islam, dene wonten ing surat AI Hasyr ka-
sebataken manawi anggenipun bantu-biyantu malah kawon Ian cecongkrahan, sabab ummat
Islam tetep kiyat imanipun Ian kompak manunggil kalayan pimpinanipun Rasulullah s.a.w.
2. Wonten ing akhir surat AI Mujaadilah katerangaken bilih kamenangan tetep wonten pihak
Agamining Allah Ian Utusanipun, dene wonten ing awal surat AI Hasyr anerangaken bilih pe-
ngusiran tum rap Bani Nadhir saking kith a Madinah, punika dados pertandha wiwitanipun
kamenangan-kamenangan ingkang badhe dhateng!
3. Kaweca ing surat AI Mujaadilah bilih titiyang ingkang balela ing Allah Ian Utusanipun tamtu
badhe katiwasan, dene wonten ing surat AI Hasyr katerangaken manawi sintena balela ing Allah
ian Utusanipun tamtu badhe kapatrapan siksa Neraka ing Akherat.
1121
Surat 59 AL HASYR (PENGUSIRAN) Juz 28
AL HASYR (PENGUSIRAN)
Tumuruning wahyu ana ing Madinah, sawuse surat AI Bayyinah.
K alawan asma dalem Allah kang Maha • '1\. "~ttlt

o~ $..)'~..)' -'\
7'""~
Murah, Maha Asih.
1. Maha nucekake marang ngarsa dalem

Allah samubarang kang ana ing Langit Ian
Bumi. PanjenengaNe Allah kang kagungan
Kamenangan tur Maha Wicaksana. o;:~tJ.;~t
S3bbaha lillaahi maa fis-samaawaati wa
maa fiI ardhi wa huwal 'aziizul hakiim.
2. Hiya PanjenengaNe Allah kang wus

nundhung wong-wong kafir ahE Kitab saka
ing Negarane, nalika tempuking perang ing
palagan kang kapisan. Sira padha ora nyana
dheweke padha kena kausir, samono uga
dheweke padha nyana mana.wa ora bakai
katundhung dening Allah, amarga wus padha
tetameng kalawan beteng kang santosa. lng
wusana Allah banjur nundhung wong iku
kabeh saka panggonan kang ora dikirak-
kirakake. Allah wus nyelehake rasa wedi
ana ing atine, satemah wong-wong iku pa-
dha ngrusak omahe nganggo tangane dhewe
ian tangane para wong Mu'min. Mangka sira
padha ngalapa pitutur, he wong kang padha
duwe wawasan!
3. Lan samungguha Allah ora netepake

pengusiran tum rap wong -ahliKita,b, yekti
PanjenengaNe uga nyiksa wong-wong iku
1122
Surat 59 AL HASYR (PENGUSlRAN) Juz 28
ana ing Donya, Ian besuk ana ing Akherat Wa Iaulaa an katabaJIaahu 'alaihimul
bakal kapatrapan siksa Neraka. jalaa-a la'adzdzabahum fid-dunyaa, wa
lahum fit aakhirati 'adzaabun naar ,"
4. Kang mangkono iku jalaran dheweke It'f/,-f, .'" ~TJ~9/"''''Aft.rr""

~~ae" '~~"cUa ~\oii,....- ,.~~--.,
~ "."t .L
padha nyulayani Allah Ian UtusaNe, sing

sapa nyulayani marang Allah, mangka sate- o ~tJi~at~~~t
mene Allah iku kagungan siksa abot. Dzaalika bi-annahum syaaqquUaaha wa
rasuulahuu wamay yusyaaqqillaaha fa-
innallaaha syadiidul 'iqaab.
~~l~PJJr~~;t;'n~- •
5. He para wong Mu'min! uwit kurma
(milik wong-wong kafir) 978) kang padha sira
tegor utawa sira tinggal ngadeg ana ing
tanceb-delege, iku kabeh sarana idzining o G.,~ift~~~tc;l;Si~ ,
Allah. Allah bakal ngesorake wong kang Maa qatha'tum mil-liinatin au taraktu-
padha duraka. muu baa qaa-nnatan 'alaa ushuulihaa
fabi-idznillaahi wa liyukhziy aI faasiqiin.
Hukum rampasan (fai')
;~~.;t0;4~~le:i'~1-'
6. Dene kang diarani bandha rampasan
fai' kang diparingake Allah, kang kudu sira
~4L,~j~~§,f~~;:~
pasrahake marang UtusaNe, yaiku bandha-
ne wong kafir kang sira jarah ora kalawan
pameksa, ora kalawan peperangan jajaranan
utawa nunggang unta. Ananging Allah paring oJ!~~Jle:j,GA~~~~
kekuwasaan marang UtusaNe, kena ngedum Wamaa afaa-allaahu 'alaa rasuulihii min-
bandha fai' mau marang sapa bae kang hum famaa aujaftum 'alaihi min khaiIiw
dikarsakake, Allah iku Kuwasa ingatase ka- walaa rikaabiw walaakini.auaaha yu8lll-
lithu nl8ulaItUu 'alaa may yasuaa',
beh barang. walaahu 'alaa kulli syai-in qadir.
7. Mungguh bandha fai' kang dipasrah-

ake marang UtusaNe kang saka wong kafir
978) Artosipun taneman kurma kagatosaken IJIlking strategi kapentinganipun bentene keldyatanipun
tiyang kafir Mekkah; badhe dipun tegor utawi kadadosaken bariladhe pertabanan utawi diPun
tokaken tuwuh sobur punika miturut kaperluanipun (kaogle kaldyatanine ekonomi). sabab
kurma tetedhan pokok ing jaman samanwn.
1113
Surat 59 AL HASYR (PENGUSIRAN ) Juz 28
979) 'k .
ing sadhengah Negara, I u tumanpne
kudu kanggo ngedegake Agamane Allah Ian
UtusaNe, Ian marang sanak kulawargane
Rasulullah, Ian marang bocah yatim, Ian Maa afaa-allaahu 'alaa rasuulihii min
wong miskin, Ian wong ngumbara kang ahlil quraa faliUaahi wa lirrasuuli wa
kekurangan sangu. Supaya bandha fai' mau lidzit qurbaa wal yataamaa wal masaa-
ora mung mubeng ana ing antaranira kang !dim wabnis-sabilli kai laa yakuuna
duulatam bainal aghmyaa-i minkum,
sugih-sugih bae. Sira padha nampanana pa- wamaa aataakumur rasuulu fakhudzuuh,
paringe Rasulullah, Ian ninggala barang kang wamaa nahaakum 'anhu fantahuu, wat-
ora kaparingake marang sira. Sira padha taqullaaha, innaUaaha syadiidul 'iqaab.
wedia ing Allah jalaran satemene Allah iku
abot siksane.
8. Lan wenehana uga bandha fai' mau

marang wong fekir kang padha Hijrah bo-
yongan, kang padha diusir saka Negarane
kanthi dirusak handhane. Anggone boyongan
Hijrah mau karana murih Kanugrahan Ian
Karidlane Allah, Ian padha nulung ing Allah Lilluqaraa-it muhaajiriinal ladziina ukh-
sarta UtusaNe hiya wong kang kay a mang- rijuu min diyaarihim wa amwaalihim
kono mau kang padha temen. yahtaghuuna fadhlam minallaahi wa
ridhwaanaw wa yanshuruunal-laaha wa
rasuulah, ulaa-ika humush shaadiquun.
979). Hukum rampasan fa! wonten ing hukum Syari'at Islam punlka dipun hasilaken boten sabab
peperangan kalayan mengsah, nanging sabab sanes. Manawi ing jaman sapunika kawastanan
gantosipun karugian Negari kalayan Negari, upami gantos karugian sabab bocor tanker lisah
mentah, ingkang darnel karugian ulaming saganten Ian kotoring seganten Indonesia, ngantos
pehak kapal Jepang "Showa Maru" bayar karugian milyar-milyar rupiyah dhateng pamarentah
Indonesia. Bakda punika lajeng sasarengan Indonesia-Jepang neliti Samudera-Indonesia (survey)
wulan Mei tahun 1974, Ian netepaken bilih kapal tanker bobot 200.000 ton sapenginggil kedah
lelayaran medal seiat Lombok Ian Makassar, boten kenging malih medal selat Malaysia, kadosta
tanker Jepang Nisseki Maru (bobd 372.000 ton pejah) kedah medal selat Lombok-Makassar
teras mengaler dhateng Jepang! Rampasan fai kasebat dados urusanipun Negari (Pamarentah)
ingkang dipun pimpin Rasulullah s.a.w. kados kasebat ayat no. 7 Ian no. 8. Dene rampasan
perang (ghanimah) punik o ugi urusan Pamarentah, sabab saking kamenangan p"Tang! Pambage-
anipun kados kasebat ing surat Al Anfaal ayat no. 41, Ian kula aturi mriksarri ;:ateranganipun.
Bentenipun kalayan jaman sapunika, manawi jaman Rasulullah s.a.w. tentara (wadyabala) boten
dipun baylU (dados pegawa! Negeri), pramila ghanimah wau dados imbalan sosial ingkang wajar.
Ing iaman modern ten tara punika dhapukanipun, menejemenipun, Ian pangkat sarta mngsi-
nipun sampun kathah sanget ngrembakanipun. Bab punlka gumantung falsafah (dhasaring
negari) Ian Un dang Undang, sarta ngengeti geostrategi Ian geo-politik Negari ingkang kapenting-
an, meh sangalam Donya benten-benten Ian warni-warni, pokokipun sadaya mentingaken ka-
pentinganipun piyambak-piyambak (national purpose, national interest, and national resour-
ces), Dene ingkang wigatos rem bag Negari punika kawicaksanan (p6litik) pokokipun kaIih, Ian
kakalihipun punika kedah· sesarengan karembag ingkang selaras (harmonis): satunggal, kaaman-
an Ian pertahanan (tentara), kaIih, kamakmuran Rakyat (adil-makmur ingkang waradin!).
Mirsanana kitab-kitab Tarikh Islam ingkang ageng-ageng, utawi buku-buku Politik Tata-Negari,
Ian buku-buku filsafat ngatur Masyarakat lan Negari, insya Allah para sutrisna saged priksa
piyambak bilih pitedah (nila!), norma, sarta pematan ingkang fundamental ing AI Quraan
punika kathah sauget, dumugi sapunlka dereng sadaya saged dip un kedhuk (dipun teliti) utawi
dipun trapaken ing Pemerlntahan modern! Sumongga para mudha!
1124
9. Dene Sekabat Anshor kang padha

manggon ing Madinah, sarta wus padha
iman sadurunge wong kang padha boyongan
Hijrah mau iku padha asih marang kancane
kang padha boyongan menyang Kuthane
(Madinah), atine ora padha duwe panguneg-
uneg tumrap bagean kang kaparingake ma-
rang kancane. Malah padha gelem ngalahake
awake dhewe, sanajan awake dhewe padha
butuh rna rang bandhane. Sing sapa direksa WaUadziina tabawwa-ud daara waI iimaa-
saka kumet atine, mangka' dheweke·'lku· na min qablihOO yuhibbl.luna man haa-
iad~,:~egja _~_e~a~an! -.-..... -.~ ....- .. jara ilaihOO walaa yajiduuna fii simduu-
rihOO haajatam mOOmaa uuiou wa yu'-
tsimuna 'alaa anfusiliOO walau kaana
bihOO khashaashah, wamay yuuqa syuh-
ha nafsihii fa-ulaa-ika humul muflihmm.
10. Lan kalebu golongane wong kang beg-

ja, yaiku wong kang boyongan Hijrah kari
dhewe! kang padha nyenyuwun: "Dhuh
Pangeran kula! mugi Paduka paring pangak-
sarna ing kula, tuwin para sadherek kula
ingkang sam pun ngrumiyini iman kalayan
kula. Mugi Paduka sampun nglebetaken uneg-
uneg ing manah kula dhateng para tetiyang
ingkang sami iman. Dliun Pangeran kula! Walladziina jaa-uu moo ba'diliOO yaquu-
luuna rabbanaghfu lanaa wa Ii-ikhwaa-
sayektosipun Paduka punika Maha Welas ninal ladziina sabaquunaa bil iimaani
tur Maha Asih. walaa taj'aI m quiuubinaa ghillal ill-
ladziina aamllRUu rabbanaa innaka ra-
uufur rahiim.
Wong munafik ora netepi janjine

marang wong Yahudi.
11. He Muhammad! apa sira ora anggatek-

ake wong-wong munafik (lelamisan), padha
ngucap marang sadulure para wong kang
padha kafir ahli Kitab: "Manawa kowe
padha diusir, aku mesthi melu lunga karo
kowe kabeh. Salawase aku ora arep maelu
marang wong kang ajak-ajak merangi kowe.
Malah manawa kowe diperangi, aku 5aguh
nulungi kowe". Allah wus nyekseni yen Mam tara ilal ladziina naafaquu yaquu-
Iuuna li-ikhwaanihOOul Iadziina Waruu
dheweke iku padha goroh !". min abill kitaabi la-in ukhrijtum lanakh-
rujanna ma'akum walaa nuthii'u fiikum
ahadan abadaw w3-in quutiltum lanan-
shurannakum, wallaabu yasyharlu inna-
hum lakaadzibuun.
1125
12. Manawa wong ahli Kitab iku ditun-

dhung, wong-wong munafik mesthi ora pa-
dha gelem melu metu, Ian manawa ahli
Kitab diperangi, wong munafik hiya ora
gelem mitulungi, samungguha padha padha
nulungana yekti banjur enggal-enggal tinggal
gelanggang co long playu ngungkurake, wa- La-in ukhrijuu laa yakhrujuuna rna'ahurn
sana ora padha oleh pitulungan. wala-in quutiluu laa yanshuruunahurn
waa-in nasharuuhurn layuwallunnal ad-
baara, tsurnrna laa yunsharuun.
13. He para wong Mu'min! sajatine sira f.1I1 J.J.!t.'.l!..l. " ? ~~ ~ ....! .... ..c.-{~ .? .....& wi
..,,, ".. ..:r;..rl,;"~ ~ ~.J u.:."":';..Y ~"
kabeh iku luwih diwedeni ana atine para
wong kafir, tinimbang Allah. Kang mang-
",·,-r:V.( ",-:; ,""'1
o!.:J~l'.....,..~'t
kono iku jalaran dheweke ora padha ma-
La-anturn asyaddu rahbatan fii shuduu-
ngertl..98Ol rihim rninallaah, dzaalika bi-annahurn
qaumullaa yafqahmm.
14. Dheweke ora padha wani merangi ing

sira kabeh, kajaba ana ing Negarane dhewe
kang santosa, utawa aha saburine bentenge.
Manawa peperangan nglawan kancane dhewe
ngedab-edabi sira sengguh wong-wong iku
padha guyub, mangka satemene atine padha
pating prenca, kang mangkono iku jalaran Laa yuqaatiluunakum jamii'an ilIaa ill
dheweke padha ora duwe 'akal. quram -muha8hSb.aiutthi au miw waraa-i
judur, ba'suhum bainahum syadiidun,
tahsabuhum jamii'aw wa quluubuhum
syattaa, dzaalika bi-annahum qaumullaa
ya'qiluun.
15. Kahanane wong ahli Kitab iku kaya

dene wong kaJir sadurunge kang mentas
bae kelakon, dheweke padha ngicipi pake-
wuhe lalakone, sarta kapatrapan siksa kang
Kamatsalil ladziina min qablihim qa-
nglarani. riiban dzaaquu wa bula amrihim, wa
lahum 'adzaabun aliim.
I 16. Bujukane wong-wong munafik iku kaya

~ dene pangrimuke syetan nalika ngucap ma-
rang manungsa: 'Kowe kafira marang Allah!'.
Bareng wong iku wus kafir, syetan banjur
980). Titiyang munafik punika golonganipun Abdullah bin Ubai, ingkang lelamisan badhe biyantu
tiyang kafir ahli Kitab ahli Kitab utawi golongan Yahudi ing Madinah, nanging cidra ing janji.
Pancen piyambakipun langkung ajrih kaiayan tiyang Mu'min, tinimbang airih ing Allah, jalaran
boten mangertos Kuwaosipun Allah SWT.
1126
ngucap: "Satemene aku iki, ora gepok seng- Kamatsalisy syaithaani idz qaala Iil-
insaanikfur, falammaa kafara qaala innii
gol karo kowe! Aku wedi marang Allah, barii-urn rninka innii akhaafullaaha rab-
Pangeraning 'alam J agadrat". hal 'aalamiin.
,.!f ..... ! ~r/rit~~

'Ci!rf If.n.~~ ~f1-W
J ~~......st p~
•
. 17. Temahan sakarone, syetan Ian ma- ." <.:)
nungsa. kang dibujuk, bebarengan kacem- t:,7. \ J ~ ~~"(,. ::.h ~ •
plungake ing Neraka, padha langgeng ana o~H-,-*~~
ing kono.Lan mangkono iku piwalese wong Fakaana 'aaqibatahurnaa annahumaa fin-
kang nganiaya. naari khaalidiina fiihaa, wa dzaalika
jazaa-uzh zhaalimiin.
Pep~ling utama.
18. He para wong Mu'min kabeh! sira ~~\f~:$§,~\~I~\~~1 ~~~'A

padha wedia ing Allah, uwong iku kudu
v permati ing sarira apa kang dilakoni kanggo

sangu ing dina besuk kang luwih becik ing
Akherat, Ian sira sing padha taqwa ing
o .:.>
";-:'.5
• /.
V,il''-; t '"
"",.
I
'~I " \I --\ ,-\':.\
/u
I ' " ' ' 1:. ,.
""t~ .cw \J.... ~ ,.aJ!J 'T'}
Yaa ayyuhalladziina aamanut taquBaaba
waltanzhur nafsurn rnaa qaddamat ligha-
Allah, sanyata Allah iku Maha Waspada din, wattaqullaaha innallaaha khabiirurn
marang barang kang padha sira lakoni. bimaa ta'rnaluun.
19. Sira aja kaya kahanane wong kang ~~"';Jf:tG~ At t~

\ , - oUI -:'~\ft'!'~~La,~
H\:t.... ~~ . :r;,
padha lali marang Allah. Allah uga banjur
o G;;)it~~-,\
nglale'kake wong iku mau, saka awake dhe-
we. Wong kang mangkono iku fasik arane. 981) Walaa takuunuu kalladziina nasullaaha
fa-ansaahurn anfusahurn, ulaa-ika humul
faasiquun.
20. Wong kang dicemplungake ing Neraka

~·~t~I;~(fH~tJ-~f- ,.
iku ora padha karo wong kang ana ing "'!T-::it"
o..:,)'~,"",,~ ...~1
;;<$'1'",
Suwarga. J alaran wong kang ana ing Suwar-
ga iku wong kang padha pikoleh kabegjan Laa yastawii ash-haabun naari wa ash-
haabul jannati, ash-haabul jannati hurnul
jati. faa-izuun.
981) Tiyang fasik (duraka) utawi tiyang deksuIT, punika tiyang mangertos ing pranatan Agami, utawi
mangertos pranatan angger-angger Negari~ nanging malah neriang. Uparrti: tiyang ingkang ma-
ngertos thek-kliweripun wana, malah darnel risaking wana, wasana lajeng dados wana gundhul,
lajeng Iluwuhakell karisakan Ian ngrisak moral (watakipun) tiyang wantun nyolong kajeng sa-
kajengipun piyambak. Sami kemawon mangertos bilahinipun korupsi, keplek (main ing Casino)
lan warni·warni maksiyat, nanging malah nindakaken. Mirsanana surat An Nisaa' ayat: 53,
ingkang maksudipun: "Tiyang-tiyang ingkang boten sageddameJ kaRaenan (arnal sosial) dhateng
masyarakat (tiyang kathahl, punika sapantesipun boten ·prayogi ngasta iabatan parnarentah".
Kados dhawuhipun Pamarentah Republik Indonesia: "Supados para pejabat Negari estu-estu
ngayati Ian ngarnaJaken Pancasila (Ekaprasetia pancakarsa), kaputusan MPR no. II tahlln 1978.
1127
21. Samungguha Ingsur. turunake Al Qur-

an iki ana ing sadhuwure Gunung, temen
sira bakal weruh Gunung iku jenjem nanging
bengkah, jalaran saka wedi ing Allah. Ingsun
wus gawe sanepa982 ) kang mangkono iku
marang para manungsa, ing supaya padha
gelem mikir-mikir. Lau anzalnaa haadzal qur-aana 'alaa
jahalil lara-aitahuu khaasi'am mutashad-
di'am min khasy-yatillaah, wa tilkal
amtsaalu nadhribuhaa linnaasi la'allahum
yatafakkaruun.
Asmaa ul husna utawa Sifat-sifating

.Allah kang Maha Agun(!.
22. Hiya mung PanjenengaNe Allah, kang

ora ana Panger an kajaba PanjenengaNe, ora
ana kang Sinembah kajaba mung Panje-
nengaNe piyambak, kang Nguningani barang
kang ghaib Ian kang katon, PanjenengaNe Huwallaahul ladzii laa i1aaha illaa huwa,
'aalimul ghaibi wasysyahaadati huwar
iku Maha Murah, tur Maha Asih. rahmaanur rahiim.
23. Hiya mung PanjenengaNe Allah, kang

ora ana Pangeran kang Sinembah kajaba
mung PanjenengaNe piyambak, Raja kang
Maha Suci, kang Maha Raharja, kang paring
Kaamanan, kang Maha Rumeksa, kang Maha
Prakosa, kang Maha Kuwasa, kang Kagungan Huwallaahul ladzii laa i1aaha illaa huwa,
sakabehing Kaagungan, Maha Suci Allah, almalikul qudduusus salaamul mu'minul
adoh saka brahala kang padha dimusyrikake muhaiminul 'aziizul jabbaarul mutakab-
(disakuthokake). bir, subhaanallaahi 'ammaa yusyrikuun.
982) Nyambet katerangan kasebat (tiyang fasik): punika nami tiyang nganiaya badanipun piyambak.
Ian ugi aniaya masyarakat. Tiyang ingkang. boten tepa sarira Ian boten enget ing piwucal sae
(doktrin piwucal Agami), boten ngengeti 'alam flora lan fauna (tetuwuhan lan sato kewan)
sakiwa tengenipun. Ugi boten nyawang sarana nalar alusing bebuden, bilih redi ingkang njeng-
genek ageng-ageng tur prakosa punika nyebabaken makmuripun manungsa lan alam sakiwa
tengenipun. Wontenipun wana, lepen, jurang, panorama (daerah pariwisata), pelikan emas,
perak, tembaga, areng sela, uranium, gas alam (bentering bumi) Ian sanes-sanesipun punika
sadaya dados tandha-yekti (fakta ingkang ngandika piyambak) bilih redi Ian pareden punika
titah (makhlukipun) Allah ingkang taqwa, inggih punika kathah manfa'atipun!
Sumangga para sutrisna kalajengaken menggalih piyambak.
1128
24. Hiya PanjenengaNe Allah kang nitah- ~~t~~:O';.~/;tls:

# ~
t;it !t{":t~~t" :"Tt.
~.~~~.
ake samubarang kang dumadi, kang anungul-
~~.dt,'",f) ·......Jt"' •.. !11i1t • r, t'~
ake titahe kang gumelar, kang paring rupa, .J!..r ~~4.f'J~ 9.,,-- ~w i\J ~
.j
kang kagungan Asmaa ul husna, asma kang
becik-becik (sifat-sifating Allah kang agung). ~..!:~t 4
Maha nyu€ekake marang Allah samubarang
Huwallaahul khaaliqul baari-ul mumaw-
kang ana ing Langit Ian Bumi, hiya Pan- winJi asmaa-ul husnaa, yusabbihu Iahuu
jenengaNe Allah kang Maha Mulya tur Wi- maa fis-samaawaati· wal anlhi wa huwal
caksana! 'aziizul hakiim.
***)
***). Sasambetan ingkang manunggi} ing ancas tujuan (interkorelasi) sarta intisari surat AI Hasyr
kalayan surat AI Mumtabanah (Wadon kang diteter) inl antawisipun makaten:
1. Wonten ing surat AI Mumtahanah kateranpken kawontenaning sesrawunpnipun urnmat
Islam kalayan tiyang ingkang non-Muslim. sami ugi ing wekdal dbame utawi inl wekdal PeraDl:
Ian kados pundi sikep politik lan kaamanan dhateng Bani Nadhir ingkang agressif dhatenl
tiyang Islam. sarta hukum fai-i lan Ai Asmaa-ul Husna kasebat ing surat AI Hasyr.
2. Kasebataken ing surat AI Hasyr kados pundi anuenipun tiyang Yahudi lan tiyanl munafik
nyambut damel sesarengan perlu badhe cidra dhateng tiyang Islam. dene wonten ina surat AI
Mumtahanah anerangaken bilih kenging ummat Islam nyambut damel sesarengan kalayan sinten
kemawon. sauger boten ingkang memen&Sahi ummat Islam. sarta boten kenainl tiyanl islam
npngkat pemimpin kafir supados mimpin tiyang Islam.
Sejarahipun Kanjeng Nabi lbrahim a.s. ian urnmatipun dadosa tepa tuladha tumrap titiyang
Mu'min ugi kasebat ing surat AI Mumtahanah.
1129 '
Surat 60 AL MUMTAHANAH (WADON KANG DITETER) Juz 28
AL MUMTAHANAH (WADON KANG DITETER)

Tumuruning wahyu ana ing Madinah, sawuse surat AI Ahzab.

Murah, Maha Asih.
1. He para wong Mu'min kabeh! sira aja

ngalap kekasih marang mungsuhlngsun Ian
mungsuhira kabeh, sira banjur ngesokake
katresnanira marang mungsuh iku. Dheweke
wus padha kafir marang kabeneran kang
wus Ingsun paringake marang sira! padha
ngusir Utusanlngsun Allah Ian sira kabeh,
iku mung jalaran sira iman marang Allah
Pangeranira. Sira padha ngati-atia, manawa
sira budhal perang karena ambela Agama-
ning Allah Ian murih Karidhanlngsun, sira
banjur ngumpetake katresnan marang mung- .
suhira, iku ora diparengake! Ingsun Nguda-
neni barang kang sira umpetake Ian sira
edhengake. Sing sapa saka sira kabeh, isih Yaa ayyuhal ladziina aamanuu laa
nglakoni kang kaya mangkono mau, temen tattakhidzuu 'aduwwii wa 'aduwwakum
dheweke wus kasasar saka dalan kanr, bener. aUliyaa-a tulquuna iIaihim bil-mawaddati
waqad kafaruu bimaa jaa-akum MinaI
haqq, yukhrijuunar rasuuIa wa iyyaa-
kum an tu'minuu billaahi rabbikum,
in kuntum kharajtum jihfi~;dan iii sa-
biilii wabtighaa-a mardhaalli, tusirruuna
iIaihim bit mawaddl>ti wa anaa a'Iamu
bimaa akhfaitum wamaa a'Iantum, wa
may yaf'aIhu minkum faqad dhalIa
sawaa-as sabiil.
2. Manawa dheweke bisa nyekel (nung-

kulake) sira, mangka padha tetep nganggep
mungsuh marang sira kabeh. Padha cengkiling
tangane Ian trocoh lesane marang sira kabeh.
Dheweke padha seneng yen sira iku dadi
wong kafir.
1130
f
Iy yatsqafuukum yakuunuu Iakum a'daa-

aw wa yahsuthuu ilaikum aidiyahum
wa a1sinatahum bissuu-i wa wadduu Iau
takfuruun.
3. Sanak kerabat Ian anak-anakmu ora

pisan-pisan bisa migunani besuk ing dina
Qiyamat, PanjenengaNe Allah bakal misah-
ake prakara antaranira kabeh, Ian Allah iku
Maha Nupiksani apa kang padha sira tindak- Lan tanfa'akum arhaamukum walaa
ake. aulaadulrum yaumaI qiyaamati yafshilu
bainakum, walIaahu bimaa ta'maIuuna
bashiir.
4. Yekti Ibrahim Ian para pandhereke-.Lku

tetep dadi Suri-tuladhan (Uswatun Hasanah)
ing nalikane padha ngucap marang kaume:
"Sanyata aku wus ora gepok senggol kala wan
sira kabeh, dalah sesembahanira kabeh sa-
liyane Allah, aku wus emoh karo sira kabeh,
Ian wus tetela aku Ian sira kabeh memung-
suhan Ian gegethingan salawas-Iawase, sa-
hengga yen sira gelem iman marang Allah
piyambak". Ananging sing ora patut dadi
suri-tuladhan 983) yaiku, ature Ibrahim ma-
rang Ramane: "Penjenengan badhe kula
suwunaken pangapunten,ewa samanten, kula
inggih boten saged tanggel, kawilujengan
panjenengan saking siksaning Allah sakedhik- Qad kaanat lakum uswatun hasanatun
kedhika". Ibrahim matur: "Dhuh Pangeran iii ibraahiima waIladziina ma'ahuu idz
kawula! hamung dhumateng Paduka piyam- qaaluu liqaumihim innaa bura..a-u min-
bak kawula sumarah tawakkal sarta dhe- kum wa· mimmaa ta'buduuna min
duunillaahi kafarnaa bikum wa badaa
:dhepe! Ian dhumateng ngarsa dalem Paduka bainanaa wa bainalrumul 'adaawatu
piyambak sowanipun para manungsa! waI bagh-dhaa-u abadan hattaa tu'minuu
billaahi wahdahuu illaa qaula ibnahiima
li-abiihi la-astaghfiranna laka warn..
amlilru !aka minaIlaahi min syai-in
rahbanaa 'a!aika tawakkaIn.. wa iiaib
anabnaa wa ilaikal mashiir.
5. Dhuh Allah Pangeran kula! mugi Pa-

duka sampun andadosaken kula sadaya,
dados jalaraning fitnahipun tetiyang kafir.
!J.ll Jngkang boten sae dados surl thuladhan, inggih punika: anggenipun Nabi Ibrahim 80S. nyuwua-
alten pangapunten tiyang musyrik (Ramanipun musyrik nyembah brahala), jalaran Allah SWT
boten marengalten tiyang Mu'min ndo'akaken (nyuwunaken) pangapunten tiyang kafir, punapa
malih tiyang musyrik! Mirsanana katerangan surat An Niaha' ayat: 48. Sasampunipun Nab!
Ibrahim a.s. boten malih do'alten pangapunten tiyang musyrik 1an kafir, Paujenenganipun 1an
Ummatipun nglestantunaken millah (Syarl'at) Ibrahim utawi 'ibadah Hajji, Umrah,1an QurbaD,
ingkang dumugi sapunika kalestantunaken Ummat _Muhammad dumuli akhir jaman.
1131
Paduka mugi paring pangaksama dhumateng Rabbanaa laa ta,j'alnaa fitnatallilladziina

kula, saestunipun Paduka punika Maha Mul- Waruu waghfir lanaa rabbanaa, mnaka
ya tur Wicaksana". antal 'aziizul hakiim.
6. Temen Ibrahim Ian para pandhereke

iku tetep dadi Uswatun Hasanah (Suri-
tuladhan kang Utama) tumrap sira kabeh.
yaiku fumrap wong kang padha ngarep-
t. " ,.' ~.;:: t~ ... )'. ,
arep sow all ana ing ngarsa dalem Allah, c u..;,~H \,,)r" \ yb <f
Ian yakin anane dina Akhir. Sing sapa
Laqad kama lakum' fiiliim uswatun
mlengos saka Panutane, mangka satemene hasanatul Iiman kaana yarjullaaha wal
Allah iku Dzat kang Sugih tur Pinuji. yaumal aakhira, wamay yatawalla fa-
mnallaaha huwal ghaninul hamiid.
Hubungan antarane wong Islam ka-
lawan wong kafir kang ora mungsuhi
Islam ora dilarang!
7. Muga-muga Allah andadekake antara-

nira Ian para mungsuhira, iku dadi sago long-
an kang padha sih-sinihan, sarana andadek-
ake dheweke padha gelem iman, Allah iku 'Asallaahu ay yaj'ala bainakum wa
Kuwasa anggolongake - wong kang padha bainal ladziill.3 'aadaitum minhum ma-
pepisahan, Ian Allah iku Maha paring Pa- waddatan, wallaahu qadiirun, wallaahu
ngaksama Ian Maha Murah. ghafuurur rahiim.
8. Allah ora nyegah sira kabeh gawe

j' becik Ian tumindak adil marang wong-wong
kafir kang ora merangi sira kabeh ing prakara
Agama, Ian ora nundhung sir a saka Negara-
nira. Satemene Allah iku rena marang wong
kang padha tumindak adil. Laa yanhaa kumullaahu 'anil ladziina
lam yuqaatiluu kum fiddiini walam
yukhrijuukum min diyaarikum an ta-
barruuhum wa tuqsithuu iiaihim, in-
nallaaha yuhibbul muqsithiin.
9. Nanging Allah nyegah sira kabeh, aja

sih-sinihan karo wong-wong kafir kang me-
rangi sira ing babagan Agama, Ian padha
nundhung sira saka Negaranira. Sing sapa
asih marang wong-wong kafir mau, temen
wong iku padha nganiaya awake dhewe.
Innamaa yanhaakumullaahu 'anil ladzii-
na qaataluukurn fiddiini wa akhrajuu-
kum min diyaarikum wa zhaaharuu
'alaa ikhraajikum an tawallauhum, wa
may yatawallahum fa-ulaa-ika humuzh
zhaalinmun.
1132
Surat 60 AL MUMT AHANAH (WADON KANG DITETER ) Juz 28
10. He para wong Mu'min kabeh! ma-

nawa ana wong Mu'min wqdon padha bo-
yongan (hijrah) marang Negaranira, sira
banjur nindakna panyoba, diteter temen apa
ora dheweke iku Mu'min! Allah luwih Ngu-
ningani ing prakara imane wong-wong wadon
mau, manawa sira wus padha weruh ka-
lman-ane dheweke aja sira balekake men yang
Negarane wong kafir .• Wong wadon Mu'min
mau ora halal tumrap wong kafir, mangkono
uga wong kafir Ianang iku ora halal tumrap
wong wadon Mu'min, Lan sira ambalekna
maskawine wong kafir kang wus ditampak-
ake marang wong wadon mau. Lan wus
ora dosa tumrap sira ngrabeni marang dhe-
weke, manawa sira padha gelem aweh mas-
kawine. Lan sira aja anggondheli paningkah- Yaa ayyuhal ladziina aamanuu idzaa
ira marang wong wadon kafir, sira anjaluka jaa-akumul mu'minaatu muhaajirutin
baline maskawin kang wus sira wenehake, famtahmuuhunna, allaahu a'lamu bi-
Ian wong kafir uga anjaluka bali maskawin iimaaniliinna, fa-m 'afuntumuuhunna
mu'mmaatin falaa tarji'uuhunna ilal
kang wus diwenehake marang wong wadon kuffaari, Iaa hunna hillul Iahum walaa
Mu'min. Kang mangkono iku katetepan hum yahilluuna lahunna, wa aatuuhum
hukuMe Allah, kanggo ngukumi ing an tara- maa anfaquu, walaa junaaha 'alaikum
nira kabeh, Allah iku Ngawuningani tur an tankihuuhunna idzaa aataitumuu-
hunna ujuurahunna, walaa tumsilruu
Wicaksana! bi'ishamil kawaafiri was-aluu maa an-
faqtum wal yas-aluu maa anfaquu,
dzaalikum hukmullaahi, yahkumu baina-
Irum, wallaahu 'allimun hakiim.

salah sawijine bojonira ana kang lumayu
menyang Negarane wong kafir, ing wasana
sifa oleh kamenangan, sarta oleh rampasan,
sira menehana 984) barang rampasan marang
wong kang bojone lumayu rna rang golongan
kafir mau, akehe padha karo maskawin kang Wa-m faatalrum gym-urn mm azwaaji-
diwenehake marang wong wadon iku. Sira kum ilal lruffaari fa'aaqabmm fa-aaml
padhaa taqwa ing Allah, Pangeran kang wus ladziina dzahabat azwaajuhum mitsla
padha sira imanake. maa anfaquu, wattaqullaahal Iadzii an-
tum bibii mu'mmuun.
984) Ghanimah sabab menang perang punika c!ipun bage gangsal golongan ingkang hak nampi. D-
derengipun kabage, salting ghanimah wall c!ipun bayar rumiyin maskawin-maskawin saking
tiyang ieler ingkang rumiyin nikah tiyang-tiyang estri (simahlpun rumiyin) ingkang sapunika
mlaiar ing wilayah tiyang kafu.
1133
Surat 60 AL MUMTAHANAH (WADON KANG DlTETER) Juz 28
12 He Nabi Muhamm'ld! manawa ana

wong wadon l'v1u'min sowan ing sira, padha
prasetya marang sira ora bakal nyakuthok-
ake ing Allah kalawan sawiji-wiji, ora bakal
tindak cuiika, sarta ora bakal nindakake
zma, apa dene ora arep mateni anak-anake,
mangkono uga ora bakal duraka ing sir a
tum rap prenrahira ing kabecikan. Para wong
wacon mau nuli tampanana prasetyane Lm
slIwunna pangapura ing ngarsa dalem Allah,
jalaran sanyata Allah iku rena panng pa'
ngaksama tur Maha Asih.
Yaa ayyuhan nabiyyu idzaa jaa·akal
mu'minaacl1 yuhaaj i'naka 'alaa allaa
yu'yrikna billaahi syahm walaa yas-
riqna walaa yaznuna walaa yaqtulna
aulaadahUlma walaa ya 'Ulna bihuhtaanij
yafl.ariinaluHl uaina aiJiihinna wa arju-
lihinna "aba va'shiinaka fii ma'ruufin
fabaayi'hunna -wastaghlir lalmnnallaah,
innallaalla ghafuurur rallum.
"',........... /' ."". I I' r. ._tr'i" '''''

~~\t.;~~~j~?~~td..~\~~~ ,
/" /' h'/ '1 :'"
13. He para wong Mu'min kabeh! sira aja

sih-sinihan karo golongan kang kabendon b 11' 7/ 9,'o;X' /"'-("~~'" i'~./ ~ r \? ...
dening Allah. Sanyata dheweke iku wus ~t~t&..iwJtvf.."') !j.~~ ~~. ~
pedhot pangarep-arepe saka namp:l ganjaran
Yaa ayyuhal lad'fiiml aamanuu Jaa
ing Akherat, kaya dene anggone wong kafir tatawallau qauman ghadhihallaahu 'alai-
kang wus dadi ahli kubur padha pedhot him 'lad ya-isuu minal aakhirati kamaa
pangarep-arepe saka namp" ganjJ.ran l11g ya-isaI kuffaaru min ash-haabil quhuur,
Akh('rat.
***)
.* *). Intisari sana interkorelasi (sasambetan ingkang manunggil ancas tujuan) ing antawisipun surat
Al Mumtahanah kalayan surat Ash Shaff (Barisan):
1. Para pandherekipun Nabi Musa a.s. Ian pandherekipun Nabi'lsa a.s. nate ingkar dhumateng
piwucaling Agama, makater:;. ugi musyrikin ing Mekkah darnel reka daya badhe mejahi cahaya-
lling sumiyaripun Agamaning Allah, Islam. Lan maghfirah (pangaksama saking Allah) saged
kagayuh delling iman Ian jihad fi sabillah, saestu-saestu ambclani ngadegipun Syari'at Agamining
Allah, sarana bandha Ian iiwa! Makaten surat Ash Shaff.
2. Wonten ing surat Al Mumtahanah, Gusti Allah ngaramaken titiyang Islam sakabatan
rullLuet kalAyan tiyang kafir (non Muslim) salta malah nilar sekabatan kalayan sami-sarni
Muslim, dene wonten ing surat Ah Shaff kadhawuhan waiib titiyang Islam sami jihad fi sabilil-
lab, inggih 1elabet hangrungkebi Agarna Islam, tah bandha Ian jiwa kaikhlasaken kangge tumbal
amal kasaenan upaminipun yasa Kampus Universitas Muslim Indonesia ingkang ageng Ian
sampuma labomtarlumipun, sana manfa'ataken Lembaga ingkang ngabdi leladi ing Masya-
ra.kat. Mug! Allah SWT angijabahl, Amin!
1134
Surat 61 ASH SHAFF (BARISAN) Juz 28
ASH SHAFF (BARISAN)

Tumuruning wahyu ana in~ Madinah, sawuse surat At Taghaabun.
Kalawan asmadalem Allah kang Maha

Murah, Maha Asih.
Dedalane anggayuh kamenangan.
1. Wus padha maha nucekake marang

Allah, samubarang kang ana ing Langit Ian
Bumi. PanjenengaNe iku Dzat kang Maha
Mulya tur Wicaksana.
Sabbaha lilIaahi maa flS-samaawaati wa
maa fi] arlllii, wa huwal 'aziizul hakiim.
o~~~~~G~~~t~tCi~t4r~ -r
2. He para wong M~'min kabeh! apa
sababe sira padha ngucapake barang kang
ora padha sira lakoni? Yaa ayyuhal ladziina aamanuu lima
taquuluuna maa laa taf'a1uun.
3. Gedhe dosane mungguhing Allah, ang- o ~~j~~$Jf;tt~j~~1f ~ 'f

gonira ngucapake barang kang ora padha
Kabura maqtan 'indal1aahl an taquuluu
sira lakoni.
maa laa taf'aIuun.
4. Sanyata Allah remen marang wong

kang padha perang karana ngluhurake Aga-
mane Allah. kalawan barisan kang temata
ka.ya-kaya pager bata (beteng) kang saIllw~.
hnallaaha yuhlbbul ladziina yuqaati-
luuna ill sabiilihii shaHan ka-annahum
bunyaanum marshuusil.
1135
5. Padha elinga! nalika Musa ngucap ma-

rang kaume: "He kaumku, sabab apa sira
padha nglarani ing aku, ing mangka temen
sira wus padha mangerti manawa aku iki
UtusaNe Allah marang sira kabeh". Nanging
bareng kaume Musa anggugu karepe dhewe,
Allah banjur mlencengake atine wong iku Wa-idz qaala muusaa liqaumihii yaa
kabeh, Allah ora karsa nuduhake wong kang qaumi lima tu'dzuunann waqad ta'la-
padha fasik (duraka). muuna annii rasuulullaahi ilaikum, fa-.
lammaa zaaglmu azaaghallaahu quluuba-
hum, wallaahu laa yahdil qaumal faa-
siqiin.
6. Lan padha elinga nalika 'Isa putrane

Maryam ngucap: "He para tedhlk turune
Israil, sanyata aku iki UtusaNe Allah rna rang
/ sira kabeh, ambenerake ampilane Nabi sa-
V durungku, yaiku Kitab Taurat; Ian aweh

kabar bungah bakal rawuhe Utusan sapung-
kurku, asmane Ahmad!". Wasana bareng
Nabi kang diwecakake mau wus rawuh ka-
lawan ng.ampil tandha yekti kang nyata. ")"
wong-wong mau padha ngucap: "Iki sihir
Wa-idz qaala 'iisabnu maryama yaa
kang tetela!". hanii israa-ii1a innii rasuulullaahi ilai-
kum mushaddiqal limaa bailla yadayya
minat tauraati wa mubasysyiram bi-
rasuuliy ya'tii mim ba'dismuhuu ahmad,
falammaa jaa-ahum hi! bayyinaati qaaluu
haadzaa sihrum mubiin.
7. Ora ana wong kang luwih nganiaya j;S~~:Sj\&t~ Lftt~~r:~~.V

...
ngungkuli wong kang gawe goroh ingatase ., , 1 1 ..... '...,-(
Allah, ing mangka dheweke iku diajak ma- ;;iH~~.~ ~t"~~~kH<.f~
lebu Islam, Allah iku ora anuduhake marang
wong kang padha nganiaya. od~t
., '"
Waman azhlamu mimmaniftaraa 'alallaa-

hi! kadziba wa huwa yud'aa i!a1 islaam,
wallaahu laa yahdil qaumazh zhaali-
moo.
8. Wong-wong iku padha arep nyirep

papadhanging Allah, Agama Islam, kalawan
pangucape, ananging Allah bakal anyam-
purnakake papadhange, sanadyan wong-wong
kafir padha gething! Yuriiduuna Iiyuthfi-uu nuurallaahi hi-
afwaahihim wallaahu mutimmu nuurihii
walau karihal kaafiruun.
*) Inggih punika Rasulullah Muhammad s.a.w. ngasta Kitab Suci A1-Quraanul Kariim.lan syari'at
Agama Islam.
1136
9. PanjenengaNe Allah kang ngutus Utus·

aNe Muhammad, ngampil pituduh AI Qur-
an, Ian Agama. kang bener, Islam. Allah
bakal nglindhihake AgamaNe ngungkuli liya
Agama kabeh, sanadyana wong-wong musy- !Iuwal ladzii arsala rasuulahuu bil-
hudaa wa dOni! haqqi Iiyuzh-hirahuu
rik padha gething. 'alad diini kullihii walau karihal musy-
rikuun.
Jer hasuki mawa heya, krana lahuh

Agamaning Allah.
10. He para wong Mu'min kabeh! sira apa /~ ";'--, ~"r . . ':" 'l~.V,f't i ":::f!/ta;itr-":'.tQ;_,.
padha gelem lngsun paringi pituduh dagang- ~ !)'\61J""~ J VJl' ~ "~vtr: _
an kang bisa nylametake sira kabeh saka 'Itl...J~~
o~ :,.1·
:.
~
siksa kang nglarani?
Yaa ayyuhal ladziina aamanuu hal
adullukum ''\Iaa tijaaratin tunjiikum
min 'adzaabin allim.
11. Yaiku sira padha imana marang Allah Jt~<J -:'" ~ . . 41""''' atL -:.r ~t. _~1
....... _;.. ,..C»)~ • .J " ..-"".J..J ... :-C>~y
Ian UtusaNe, Ian p:tdha temen-tumemena
·~·7"". t :~if..·5./(', ~):c ';,~,"; ~~IV.r
anggonira ngIuhurake (nglabuhi) Agamaning ~C>",~..;_-~J '" 'IJ~~'t
Allah, 985) kanthi toh bandha Ian badanira
(jiwa). Kang mangkono mau luwih becik
oj ...
01.:,)
:;s::s
.
tumrap sira kabeh, manawa sira padha Tu'minuuna billaahi wa rasuulihii wa
mangerti. tujaahiduuna iii sabiilillaahi bi-amwaali-
kum wa anfusikum, dza;ilikum kbai-
rullakum in kuntum ta'lamuun.
985) Angluhuraken Agaminipun Allah kados ingkang kaweca ing ayat: 10 -14, ngrembakaken 1slam
agami kita punika caranipun kedah sarana organisasi Da'wah ingkang asifat "amar ma'rufnahi
mungkar". Para Da'i ingkang tinanggenah da'wah punika sadaya tiyang 1slam ingkang makarya
ing pertanian, swasta, pejabat Negari, ABRl, warga Perwakilan Rakyat (legislatif), warga ekse-
kutif, nelayan, Ian sanes-sanesipun, sanaosa nembe-mangertos satunggal bab saking piwucal 1s-
lam "walau aayat". Dene ingkang hartawan waiib da'wah sarana de dana arta Ian pirantos-piran-
tosipun da'wah. Makaten ugi Pamarentah wiwit ing Pusat (Jakarta) dumugi ing daerah-daerah,
ing Kalurahan-Kalurahan ngantos Perwakilan sarta K.B.R.I. ing manca-rnanca Negari, wajib
arnbiyantu Da'wah lslam wau sarana nyata, bares Ian ikhlas!
Nglembagakaken gesang taqwa ing Allah wonten ing Sekolah Taman Kanak-Kanak durnugi ing
Universitas, Pamarentah Ian Swasta, punika sampun dados jiwa, kapribadian, falsafah Ian dha-
saripun Negari Republik Indonesia. .
Dados ngluhuraken Agamining Allah utawi Da 'wah 1slam punika sistimipun kedah mawi
margi galer-galer (ja!ur); A. Pendidikan Agami (panggula wenthah) ing kulawarga, sekolah, Ian
lingkungan patembayan. B. Pendidikan Agami ing kalawarti, paket buku, Radio, Televisi
(media rnassa). C. Pendidikan Agami ing kantor-kantor Jawatan, Departemen, Organisasi-Orga-
nisasi (Sosial-Politik-Ekonomi), ABRI, Kapulisian, sarta ing Pabrik-Pabrik, sarta daerah-daerah
Transmigrasi. Sarta Organisasi Da'wah wau saben tahun ngawontenaken: seminar, Muktamar,
utawi santi-aji (latihan ketrampilan), lan D. Musyawamh Nasional, ingkang saged njawab
. tantangan jarnan! Mugi Allah ngijabahl, amin!
1137
12. Allah bakal ngapura dosanira kabeh, .~ -~ ..... ~". ~r ....~'H.~ •. ,!"".,'f
L ~~~~,,~y;,.»J~
Ian nglebokake sira kabeh ana ing Suwarga
kang sangisore ana kaline mili, sarta pang- ~ .:.
....
7;
~
", a;;.:.."", ". . . ~
~-:"
'',)-
"'-"" :
~"'Ilt
,Jr,;) .... ~
go nan kang edi peni ana ing Suwarga pang-
go nan kani'matan, hiya kang mangkono iku ~ "I, 'tt?,'-:'i tt~\1 ~ .... '",
~ JY"'" "'""';~ 9~
ka,begjan agung!
Yar,hfir !alrum dzunuubalrum wa yud-
khiJlrum jannaatin tajrii min tahtihal
anhaaru wa masaakina thayyihatan m
jannaati 'adn, dzaalikal fauzul 'azhiim.
13. Allah uga bakal paring ganjaran liyane

mau, kang padha sira senengi, yaiku pikantuk
pitulungan saka ngarsa dalem Allah, Ian
sadhela maneh bakal bisa ambedhah Negara
Mekkah. Muhammad! sira bebungahen wong- Wa ukhraa tuhihbuunahaa, nashrum
minallaahi wa fat-hun qariib, wa basy-
wong kang padha Mu'min. syiril mu'miniin .
14. He para wong Mu'min kabeh! sira

padha dadia panulunge Agamaning Allah,
kaya nalikane 'Isa putrane Maryam dhawuh
marang kaum Hawary kang setya tuhu:
"Sapa kang padha gelem dadi' panulunge
Agamaning Allah, bebarengan karo aku?".
Kaum Hawary padha matur: "Kula sadaya
ingkang dados panulungipun Agamining Al-
lah". Wong katurunane Israil ana kang gelem
iman, Ian ana sagolongan maneh kang kafir.
lngsun banjur paring pitulung marang wong-
wong kang padha Mu'min bisa ngalahake
mungsuhe, ing wasana padha oleh kame- Yaa ayyuhal !adziina aamanuu lruunuu
nangan!". anshaarallaahi kamaa qaala 'iisabnu mar-
yama iii hawaariyyiina man anshaarii
iIaUaah, qaalal hawaariyyuuna nahnu
anshaarullaahi fa-aamanat thaa-ifatum
mim banD israa-iiIa wa kafarat thaa-
ifatun fa-ayyadnal !adziina aamanuu
'alaa 'adnwwihim fa-ashbahuu· zhaahiriin.
...) Sesambetan ingkang manunggi} ancaa tuiuan, utawi interkorelasi sarta intisariing surat· Ash
Shaff kalayan surat Al Jumu'ab (Dinten Jum'ab):
1. Surat Al Jumu'ah anerangaken menggab sipatipun tiyang munafik punika: goroh, cidra,
remen sumpah palsu, ian jirIh.Allah dhawuh supados ummat Islam ta'at ing Allah Ian Rasul,
sarta nyadhiaaken dana sosial kangge petioanganing jihad, da'wab. ian adeging amal shaleh
(griya sakit, asuhan !are yatim, Iaboratorium, musium pendidikan Iss.).
2. Kakalihipun surat kasebat amiwiti suana kallmat: "sabbaba lillahi" tegesipun ngaturaken
tabih mg ngusa dalem Allah ingkang Murbengjagad tur Maha Wical<sana.
3. mg surd Ash Shaff anerangaken cetha bilih titiyang Yabudi punika Sasar ian fasik (duraka
tur deksura). dene wonten ing surat Al Jumu 'ab dipun ambali malih katerangaken bilih pi-
Yambakipun punika estunipun maJah bodho kados dene kewan kuldi ingkang ngrengglyeg
nguaungl. kitab-kitab kathah IWlget, nanging boten mangertos ingkanf dipun usung punika
kitab la.n ooten saged mangertos Ilmunipun.
1138
Surat 62 AL jUMU'AH (SHALAT jUM'AH ) juz 28
AL JUMU'AH ( SHALAT JUM'AT)

Tumuruning wahyu ana ing Madinah, kawahyokake
sawuse surat Ash Shaff.
Kalawan asma dalem Allah kang Maha , , .... ':'t- '\

o;~ :~'t~;Jt~~:,..
Murah, Maha Asih.
Kautuse Kanjeng Nabi S.a.w iku dam

Rahmating Allah tumrap ummat ma-
nungsa.
1. Maha nucekake marang Allah sakabeh-

ing barang kang ana ing Langit Ian Bumi.
Allah kang Jumeneng Panguwasa, tur Maha
Suci, kang MahaMulya tur Wicaksana.
Yusabbihu Iillaahi maa fis-samaawaati
wamaa ill ardhil malikil qudduusil
'lIZiizil hakiim.
2. PllnjenengaNe Allah kang angutus

UtusaNe Muhammad, marang kaum' ka'1g
padha wuta-sastra, wong-wong Arab saka
Bangsane, Muhammad macakake Ayate Al-
lah marang kaume,.ian nyucekake apa dene
mulangake Kitab Quraan, Ian hikmah tu-
mindake. Lan kahanane kaume sadurunge
Utusan mau kautus, tetda wus padha sasar.
Huwal Iadzii ba'atsa ill ummlYynDa
rasuulam minburn yatluu 'alaihim
aayaatihii wa yuzakkiihim wa yu'al-
Iimuhumul kitaaba wal hikmata wa-in
kaanuu min qablu lafii dhalaalim mubiin.
3. Lan Muhammad, Utusan mau uga

kautus marang liyane kaume dhewe, kaum
liyane mau ora bisa mapaki karo kaume
1139
Surat 62 AL JUMU'AH (SHALAT JUM'AH) Juz 28
Muhammad darajate. Allah iku Maha Mulya Wa aakhariina minhum lammaa yal-
tur Wicaksana. haquu bihim, wa huwal 'aziizul hakfun.
4. Kang mangkono mau Kanugrahaning

Allah, kaparingake marang wong kang dadi
kaparenging karsaNe. Allah iku kagungan
Kanugrahan kang agung. Thaalika fadhluUaabi yu'tiihi may yas-
syaa-u wallaabu dzul fadhlil 'azhiim.
Pepenget tumrap wong Islam, aja kaya

wong Yahudi kang ora ngamalake
Kitab Taurat.
5. Dene sanepane wong kang padha di-

paringi Kitab Taurat, banjur ora padha
gelem ngestokake (ngamalake) iku kaya
upamane kuldi dimomoti Kitab sapirang-
pirang. Ala temen sanepane wong kang
padha maido ing Ayat-ayate Allah. Allah
ora nuduhake wong kang padha nganiaya.
Matsalul ladziina hummilut tauraata

!summa lam yabmiluuhaa kamatsalil
himaari yahmilu asfaaraa, bi'sa matsalul
qaumil ladziina kadzdzabuu bi-aayaatil
laab, wallaabu laa yabdil qaumazh
zhaalimiin.
6. Muhammad, sira dhawuha: "He wong

kang padha ngrungkebi Agama Yahudi. ma-
nawa sira padha duwe pangira yen sira iku
kinasih dening Allah, manungsa liyane ora.
mara padha ngarep-arepa ing pati. manawa
sira pancen temen!".
Qui yaa ayyuhal ladziina haaduu in
za'amtum annakum auliyaa-u IiIlaahi
min duunin naasi fatamannawul mauta
7. Salawase wong-won'g Yahudi ora gelem

ngarep-arep pati, jalaran kagawa saka laku
ala kang wus padha ditindakake, Allah
Nupiksa marang wong kang padha nganiaya.
Walaa yatamannau nabuu abadam bimaa
qaddamat aidiihim, wallaabu 'aliimum
bizhzhaalimiin.
1140
Surat 62 AL JUMU'AH (SHALAT JUM'AH ) Juz 28
8. Muhammad, sira dhawuha: "Sanyata

tekaning pati kang padha sira mlayu ngen-
J
,
'dhani iku mesthi bakal methuki ing sira,
ing kono banjur sira disowanake marang
ngarsaNe Allah kang Nguningani barang
ghaib Ian kang kanyatan. PanjencngaNe
Allah banjur anjlentrehake barang kang wus Qui innaI mautal Iadzii tafirruuna
padha sira tindakake". minhu fa-innahuu muIaaqiikum tsumma
turadduuna ilaa 'aalimil ghaihi wasy-
syahaadati fayunabbi-ukum bimaa kun-
tum ta'maluun.
Pranatan hukum bah Shalat Jum 'ah.

sir a wus diundang Adzan Shalat Jum'ah,986)
dienggal sir a padha nekanana, karana eling
ing Allah, sira padha lerena sitka panggawe-
anira! Kang mangkono iku luwih becik
tumrap sira, manawa sira padha mangerti!
Yaa ayyuhal ladziina aamanuu iclzaa
nuudiya lishshaIaati miy yaumil jumu'ati
fas 'au i1aa dzikrillaahi wadzarul bajj',
dzaalikum khairul Iakum in kuntum
ta'lamuun.
10. Dene manawa wus rampung ditindak-

ake Shalat Jum'at, sira padha sumebara ana
ing Bumi, padha ngupayaa Kanugrahaning
Allah, Ian padha ngekeh-ekehna eling ma-
rang Allah, ing pamrih supaya sira oleh
kabegjan jati.
Ia-idzaa qudhiyatish shaIaatu fanta-
syiruu fd ardhi wabtaghuu min fadhlil-
laabi wadzkurulIaaha katsiiralla'allakum
tuflihuun.
986). Manawi muazzin (ingkang azan = ajak-ajak snalat) lan_ Khatib (ingkang khotbah) sampun
wonten ing mimbar. dinten Jum'ah (seminggu sepisan~um Muslimin (jaler) waiib eDCiral-
enaal dhateng. ngestokaken ajakanipun muazzin lan kedahlulu sadaya pandamelan (ngupados
naf8kah).
1141
Surat 62, AL JUMU'AH (SHALAT JUM'AH ) Juz 28
11. Lan nalikane wong-wong munafik pa-

dha dagangan (komoditi), utawa dedolanan,
dheweke nuli padha mlayu ngrubungi dagang-
an mau, ian ninggal sira Muhammad, dhe-
wekan ngadeg khutbah! Sira dhawuha:
"Ganjaran kang ana ngarsa dalem Allah iku
Wa idzaa ra-au tijaaratan au lahwanin
luwih becik tinimbang karo barang dedolan- fadhdhuu ilaihaa wa tarakuuka qaa-imaa,
an Ian dagangan. Allah iku becik-beciking qui maa 'indallaahi khairum minal
Dzat kang paring rezeki!", lahwi wa minattijaarati wallaahu khairur
raaziqiin.
***)
***). Minangka panutuping katerangan kita aturaken intisari Ian interkorelasi ing antawisipun surat
AI Jumu'ah kalayan surat AI Munaafiquun (Titiyang Munafik):
1. Wonten ing surat AI Jumu'ah dhawuhing Allah SWT dhumateng pam Mu'minin SUP ados
enggal andhatengi Shalai Jum'ah Ian ninglingaken Khotbah, urusan padamelan utawi deda-
gangan supados katilar rumiyin, mangke sabakdanipun wangsul dipun garap malih, dene won-
ten ing surat Munaafiquun kadhawuhaken minangka pepenget supados sampun ngantos ban-
dha Ian anak nyupekaken enget Ian manembah ing Allah.
2. Kaweca'ing surat AI Jumu'ah bilih ummat Islam badhe mulya manawi yektos mangertos
Ian nindakaken piwucalIan tuntunanipun Nabi Muhammad s.a.w. kosok wangsulipun ing surat
AI Munaafiquun katerangaken bilih titiyang munafik sami asor Ian ina, sabab dening anggeni-
ipunboten purun mangertosi Ian nindakaken piwucallan tuntunanipun Nabi s.a.w.
1142
/
Surat 63 AL MUNAAFIQUUN (WONG WONG MUNAFIK ) Juz 28
,
AL MUNAAFIQUUN (WONG-WONG MUNAFIK )
sawuse surat AI Hajj.

Murah, Maha Asih.
Sipat-sipat (identitas) watake wong

munafik.
1. Manawa wong-wong munafik padha ·'~'clft~t·'.r~~;ie~'jt.!lr~t~t

JI.'Y"J." y!,;l" ."
-\
sowan ing sira Muhammad, dheweke padha
matur: "Kula anekseni bilih panjenengan , "t"'~t".J ~""""''''~''
~41l
t~""1-:\\~1:-; '~t""'~
_411 J ~t
punika Utusanipun Allah". Pangandikaning
Allah: "Allah Nguningani yen sira iku te- f;
o ~.Y.~
",JI.~ d.s;'lJt'
... C),
t
men dadi UtusaNe. Allan anekseni yen sa-
temene wong munafik iku padha goroh". Idzaa jaa-akal munaafiquuna qaaluu
nasyhadu innaka larasuulullaahi wallaahu
ya'lamu innaka larasuuluh, wallaahu
yasyhadu innal munaafiqiina lakaadzi-
buun.
2. WnnO" munafik padha anggunakake ,:J,t ';'::;17l'~

1°"':' ("""". if:..~
"'-:\.::Jt·'·-:~t
.. !:WoU,,-"
tameng 987 ) kalawan sumpahe. banjur padha
"~ti-"~r""T",- "~t
nyegah Agamaning Allah. Ala temen tu- oC) "~..... 'w~"
mindake wong-wong munafik iku. htakhadzuu aimaanahum junnatan fa-
shadduu 'an sabiiliIIaahi, innahum saa-a
maa kaanuu ya'lamuun.
3. Kang mangkono iku jalaran dheweke

wus padha iman, banjur bali kafir, mula
987) Maksudipun titiyang munafik sami sumpah bilih piyambakipun punika iman (lelamisan) saperlu
amrlh wilujengipun bandha daganganipun sarta wilujeng sadaya urusanipun.
1143
atine banjur di ecap, (dikunci mati), nuh

dheweke ora padha mangerti.
Dzaalika bi-annahum aamanuu tsumma
Waruu fathubi'a 'aJaa quluubihim
fahum laa yafqahuun.
4. Manawa sira Muhammad, andeleng

marang wong-wong mau, awake anggumun-
ake ing sira,988) Ian manawa dheweke padha
duwe atur, sira rungokna ature. Sanajana
mangkono, awake wong-wong munafik iku
kaya dene kayu kang padha sumendhe.
Saben ana suwara jaierit, disengguh suwara-
ning mungsuh tumuju dheweke. Hiya dhe-
Wa idzaa ra-aitahum tu'jibuka ajsaa-
weke iku mungsuh sing sabenere tumrap
muhum, wa-iy yaquuluu tasma' liqauli-
sira, mula sir a kang prayitna marang wong- him ka-annahum khusubum musannada-
wong munafik. Allah bakal merangi wong- tun, yahsabuuna kulla shaihatin 'aJaihim,
wong iku kabeh. Sabab dening ,: pa, wong- humul 'aduwwu fahdzarimm, qaatala
wong iku padha kablinger saka iman!. humullaahu annaa yu 'fakuun.
5. Lan manawa wong-wong iku diceluk:

"Padha mrenea! padha imana, supaya Rasul-
iah nyuwunake pangapura tumrap sira!".
Wong-wong mau banjur padha ngingerake
sirahe, Ian sir a sumurup wong-wong munafik "'91~2:
o (;)J , ~
mau padha mengo Ian gumedhe!
Wa idzaa qiila lahum ta'aaJau yastaghfir
lakum rasuulullaahi lawwau ru-uusahum
wa ra-aitahum yashudduuna wahum
mustakbiruun.
6. Kang mangkono iku padha bae, ing

atase wong-wong munafik mau, sira suwun-
ake pangapura ing ngarsa dalerrf nah, utawa
ora, Allah ora bakal paring pangaksama ma-
rang wong-wong munafik mau. Sanyata
Allah iku ora nuduhake marang wong-wong
kang fasik (duraka).
988). Tiyang-tiyang munafik dipun sanepakaken kados dene kaieng ingkang sami sumendhe. katingal-
ing tata lahir kajeng sae, jebulipun gropok Ian ambruk. Katingalipun sae ing pergaulan, badani-
pun gagah-gagah lan bregas, wawan caranipun pinter Ian nenarik simpati umum, manawi masa-
rakat kalebetan duratmaka subvetsif ingkanl( damel gendra, katingalipun sanes piyambakipun
tiyang munafi!<, ing wusana tnggih piyambakipun punika ingkang dados dhalang! (Mengsah
mUngging cangklakan). Organisasi lelamisan cara muna lik punika ing jaman modem inggih
warm-warm karnajengan tehnikipun. Meh sadaya lokalisasi karnaksiyatan dados jaring-jaring
ingkang prigel nyrimpet sinten tiyanga ingkang boten awas-waspada. Punapa malih tiyang
ingkang ringkih iman Agaminipun, utawi rniempem semangatipun perioangan, Ian dhasar
mentalipun ogiak-oglik kados siwur pothol, badhe garnpil kapilut rereka-awonipun tiyang
munafik. Cekakipun mirip sanget spionase !
1144
Sawaa-un 'alaihim astaghfarta lahum am

lam tastaghiJl" lahum, lay yaghfirallaahu
lahum, innallaaha laa yahdil qaumal
faasiqiin.
7. Hiya wong-wong iku kang padha ngu- ~,,,.,,. ." ~- " .,... "'" ....
!)~ ... '-t~j"'1'!1'~ ~~'-'t' I
""..., ";".:J.,,.~q~~.V
cap: "Sira aja padha aweh (kirim) pangan
marang wong Mu'min, kang ngadhep ana
·...'w· ~"
~.J,7!JO 'T:", , ••t 1."",., .'
" t'.. "r;":'dh" ~ -r I
7 .- ""~;;;-;J ~t!::i!:9JJ
ngarsane Rasulullah, sahengga manawa wong-
wong mau padha gelem bubar!". Allah kang :. "~l". ~G;jj~'.it'~"
o ."'""'~.;I" _ (fJ'j~
ngasta gedhong-gedhong raja-brananing La- Humul ladziina yaquuluuna laa tunfiquu
ngit Ian Bumi, ananging wong-wong munafik 'alaa man 'inda rasuulillaahi hattaa
iku ora padha mangerti". yanfadhdhuu, wa Iillaahi khazaa-inus
samaawaati wal ardhi walaakinnal mu-
naafiqiina laa yafqahuun.
8. Dheweke padha celathu: "Satemene

manawa aku bali mulih menyang Madinah,
~9)1 mesthi golongan kang mulya nundhung
marang golongan kang asor saka Negara
kono!". Pangandikaning Allah: "Kamulyan
iku kagunganing Allah, Ian UtusaNe, Ian
para wong Mu'min kabeh, ananging wong- Yaquuluuna la-ir raja 'naa ilaI madiinati
wong munafik ora padha mangerti". layukhrijannal a'azzu minhal adzal, wa
Iillaahil 'izzatu wa lirasuulihii wa iii
mu'miniina walaakinnal munaafiqiina laa
ya'Iamuun.
Sipat-sipat kang padha ing antarane

(.identitas) watake wong Mu'min.
9. He para wong M~'min kaoeh! eling,
bandha Ian anakira aja nganti nglalekake
sira kabeh saka eling marang Allah. Sing
sapa nindakake kang kaya mangkono iku,
, I,
katungkul karo bandha Ian anake, wong- , ~~ __ .Llt
o I.:J~~
wong iku padha kapitunan!
Yaa ayyuhal ladziina aamanuu laa tul-
hikum amwaalukum walaa aulaadukum
'an dzikrillaahi, wamay yaf'al dzaalika
fa-ulaa-ika humul khaasiruun.
10. Lan sila padha ananjakna dedana saka

rezeki kang wus Ingsun paringake marang
"" Musthalik.
989). Inggih punika sami wangsul saking peperangan Bani
114S
sira kabeh, sadurunge salah sijinira katekan

ing pati, temahan banjur matur: "Dhuh
Allah Panger an kula! mugi Paduka paring
inah sakedhap kemawon, kula badhe se-
dhekah, Ian kula badhe dados golonganipun Wa anfiquu mlm maa razaqnaakum min
tiyang ingkang sami shaleh!". qaUi ay ya'tiya ahadakumul '?a~tu
fayaquula rabbi laulaa akhkhartann ilaa
ajallm qariib fa-ashshaddaqa wa akum
, minash shaalihiin.
11. Lan Allah ora bakal paring inah rna- :Jat-'J,~r~t~t\!.:;;i ~t;rQ~J .\\
rang wong kang manawa wus teka mangsa
t ... ~ ..;;~Ij ......
patine, Allah iku Maha Waspada marang o~ ~~
barang kang padha sira lakoni.
Walay yu-akhkhirallaahu nafsan idzaa
jaa-a ajaluhaa, wallaahu khabiirum blmaa
** *) ta'maluun.
***). Intisari sarta interkorelasi (sasambetan ingkang manunggil aneas tujuan) ing antawisipun surat
AI Munaafiquun kalayan surat Al Taghaabuun (Dina dikatonake kasalahan):
1. Manawi ing surat Al Munaafiquun nerangaken sipat-sipa'tipun titiyang munafik, manawi ing
surat At Taghaabuun anerangaken sesipatanipun tiyang ingkang sami 1qflr.
2. Kakalihipun surat punika sami anggretehaken supados samia k~r31l ngluberaken dana sosial
'ibadat kangge Da'wah sana amal kasaenan ingkang murakabi kapentinganing umum!
3. Ing surat Al Munaafiquun suka pepenget supados bandha Ian putera sampun ngantos nyu-
pekaken ing 'kuwajibaning Agama, dene wonten ing surat At Taghaabuun dipun terangaken
bilih bandha Ian putera punika titipan Ian dados cobi imaning manungsa dhumateng Allah.
1146
Surat 64 AT TAGHAABUN (DINA DIKATONAKE KASALAHAN) Juz 28
AT TAGHAABUUN (DINA DIKATONAKE KASALAHAN ) ,

Tumuruning wahyu ana ing Madinah, kawahyokake·
sawuse surat At Tahrim.

Murah, Maha Asih.
Bismillaahir rahmaanir rahim.
1. Maha nucekake marang Allah sakabeh-

ing barang kang ana ing Langit Ian Bumi.
Allah kagungan Kraton Ian kagungan Pa-
ngalembana. PanjenengaNe Allah Kuwasa
ing atase kabeh barang!
Yusabbihu Iillaahi maa fis-samaawaati
wamaa fil ardhi, lahul mulku wa lahul
hamdu wa huwa 'alaa !rulli syai-in
qadiir.
2. Hiya PanjenengaNe Allah kang wus

anitahake sira kabeh, sawenehira ana kang
kafir, Ian sawenehira maneh ana kang Mu'
min. Allah iku Maha Nupiksa rna rang barang
kang padha sira tindakake.
Huwal ladzii khalaqakum faminkum
kaaillUw wa min!rum mu'min, wallaahu
3. PanjenengaNe Allah wus anitahake La- ... " •..v, ~~''''''!I'A ~~t'" .~I"!t'.rlf.,.
~ij,.,HtI"1.:/:'" -;...t.JOh "'9.:;- ~
ngit Ian Bumi kalawan bener, Ian Panje-
A,' i/ nengaNe wus paring rupa marang sira kabeh
o~M,,:Jt~t: ..+;.... "
" ... ,.J,JY'fi'
'V Ian dibagusake dening Allah rupanira kabeh,
Ian marang ngarsaning Allah sowane para Khalaqas samaawaati wal ardha bi!-
haqqi wa shawwarakum fa-ahaana shuwa·
manungsa. rakum wa iIaihiI mashiir.
~/ 4. Allah Nguningani barang kang ana ing

sajeroning Langit Ian Bumi. Ian uga Nguni-
1147
ngani barang kang sira samarake, Ian sira o ,:. L~lt!.::Jt -: r~\.~: -!~~... ~~r.....,
edhengake. Allah iku Nupiksani barang kang ~ .... ~ f.:";'4.I.I'.JeJ ... \.oil..!!
ana ing sajeroning ati. Ya '1amu maa fis-samaawaati wal ardhi
wa ya'lamu maa tusyirruuna wamaa
tu'linuun, wallaahu 'aliimum bidzaatish
shuduur.
5. Apa sira durung padha katekan carita ~~(~

c:F
j;i.: .... f'''('t'-:~ ~n~"{ .1~~ '\-;
• ....,.... ".."....<.:!~ ~~_ .... l-O
lelakone wong kafir ing jaman kuna, kang
wus padha ngicipi pakewuhing lelakone,
sarta padha kapatrapan siksa kang nglarani.
o~~I~A,1~ ~;tJ~:;
Mam ya'tikum naba-ul ladziina kafaruu
min qablu fadzaaquu wa baala amrihim
wa labum 'adzaabun aliim.
6. Kang mangkono mau marga dheweke

wus padha karawuhan para andika Rasul
kalawan ngampil tandha yekti kang pratela,
dheweke banjur padha ngucap: "Punapa
sasamining tiyang punika saged nedahaken
dhateng kula?". Dheweke banjur padha kafir
Ian mlengos. Allah ora butuh imane wong- Dzaalika bi-annahuu kaanat ta'tiihim
wong mau, Allah iku Maha Sugih tur Pinuji. rusulUhum bil bayyinaati faqaaluu aha-
syaruy yahduunanaa, fakafaruu wa ta-
wallau wastaghnallaah, wallaahu ghaniy-
yun hamiid.
7. Wong-wong kafir wus padha ngira,

yen dhewekeora bakal ditangekake saka
kubur urip maneh, Muhammad sira dhawuha:
)
"Demi Allah, Pangeranku! panyananira iku
v'
luput. Sira mesthi bakal ditangekake saka
kubur, banjur diweruhake 'amal kang wus
padha sira lakoni, mangkono iku ing atase Za'amal ladziina Waruu ai-lay yah-
'atsuu, qui balaa wa rabbii latub'atsunna
Allah gampang!". tsumma latunahha-unna bimaa 'amiltum,
wa dzaalika 'alallaahi yasiir.
8. Mangka sira padl.a imana marang Allah

Ian UtusaNe, Ian angestokna dhawuhing
wahyu Quraan, kang wus Ingsun turunake.
Allah iku Maha Wasp ada marang barang
Fa-aaminuu billaahi wa raruulihii wan-
kang padha sira tindakake. nuuril ladzii anzalnaa, wallaahu bimaa
ta'maluuna khahiir.
1148
9. Besuk ing dina Qiyamat, ing nalihne

Allah nglempakake sira hbeh, lah iku sawi-
jining dina dika~onake kasalahan-kasalahane
wong kafir, dene sing sapa iman marang
Allah Ian nindakake laku becik, Allah bakal
nutupi alane wong iku, Ian ngenggonake
ana ing Suwarga kang ngisore ana kaline
mili, turpadha langgeng ana ing kono, kang
Yauma yajma'ukum Iiyaumil jam'i dzaa-
mangkono iku kabegjan agung! Iika yaumut taghaabun, wamay yu'-
mim billaahi wa ya'mal ShaaIihay yu-
kaffir 'anhu sayyi-aatihii wa yud-khiJlul
jannaatin tajrii min tahtihal anIla;Iru (
khaaIidiina fiihaa abadaa, dzaaIikaI fau..£"--
zul 'azhiim.
10. Dene wong kafir Ian maido ing Ayat-

ayatIngsun, wong-wong iku bakal padha
manggon ing Neraka, tur' padha langgeng
ana ing ,lwno. Neraka iku ala-alaning p~ng
ungsen.
Walladziina kafaruu wa kadzdzabuu bi-
aayaatinaa ulaa-ika ash-baabun naari
khaaIidiina fiihaa, wa bi'sal maBhiir.
Sing prayitna urip sapisan ing 'aIarn

Donya.
~
11. Ora ana wong kangkataman coba
kajaba mesthi kalawan idzine. Allah. Dene
sing sapa hnan marang Allah, Allah bakal
nuduhake atine wong iku. Allah iku Nguni-
ngani sakabehing prakara.
Maa ashaaba mim mushiibatin iIlaa
~!tJi~, wamay yu'mim biUaahi
yahdiqalbahuu waIlaahu bikuDi syai-in
'aIiim.
12. Lan sira padha ngabektia marang Allah, ~f(.i-~'.1 ~ f{~"t""t·~·t1

, r-"-" O~ ......•n""'$i.... .
u-"",)' ~!J "" ... "."
Ian ngabektia marang Rasulullah. Manawa
sira padha malengos, mangka satemene ku- o~r~r~;~
wajibaning Rasul iku mung maratakake
Da'wah kang pratela. Wa athii'uUaaha wa athii'ur ruuula,
fa-in tawallaitum fa-innamaa 'aIaa ruuu-
linaI baIaaghul mubiin.
1149
13. Ana dene Allah iku ora ana Pangeran

kajaba mung PanjenengaNe, kang wajib si-
l1embah. Wong Mu'min padha tawakkal AIlaahu laa-ilaaha illaa iIUW3" wa 'alal-
iaahi fal-yatawakkalil mu'minuun.
'pasrah marang Allah!
>1-. He para wong iVlu min kabeh, S;lremene

"awenehe boio Ian anakira iku ana kang
':nmgsuh 990} karo sira. ,,:uL: sira kmg padha
lJravitna urip seplsan ing 'alam Donva. (.iene
:ne~awa sira gelem ma'afakc, ora srengen,
ian ngapura kaluputane bojo Ian anakira,
mangka sanyata Allah iku rena paring pang- Yaa ayyuhal ladziina .lamanuu uma
",pun tur Maha Asih. min azwaajikum wa aulaadikum 'aduw-
wal lakum fahdzaruuhum. wa-m ta 'fuu
wa tashfahuu wa taghfiruu l'a-innallaaha
ghafuurur rahiim.
15. Satemene bandha Ian anakira iku du-

J kagungan
munung coba!991) Ana dene Allah iku kang
ganjaran gedhe ana ing NgarsaNe.
Innamaa amwaalukum wa aulaadukum
fItnah, wallaahu 'inUahuu ajrun 'azhiim.
16. Mangka sira padha wedia ing Allah

>apentoking kabeh kekuwatanira, 992) Ian
4. ' " Lit• ., L .... "
'::", ~ .. '" • ~".~v
...«"1 .' "II h • t.'r. ...,t
..
J sU'a padha ngestokna Ian nga:bektia dhedhepe
ing Allah, sarta padha nanjakna bandhanira
marang kabecikan karig migunani ing awak-
I~ '- "'X~-' ~~~
.......!'.I~",JPj't
ol.:J~~'."ij
" i-:l\j'+-:
ira. Sing sapa direksa saka kumet atine,
&«aquUaaha. mastatha'tum wasma'uu
wong iku padha oleh kabe!tian jati. wa athii'uu wa anfiquu khairal Ii-anfusi-
kum, wamay yuuqa syuhha nafsihii
fa-ulaa-ika humul muflihuun.
990). Makmur 11m tata tentreming balegriya punika Bapa kabiyantu Simahipun ingkang tanggel jawab
wonten ing ngarsanmg Allah Ian ugi ing masarakat. Nanging wonten ing kanyatanipun, Simah
(garwa) Ian putra-putra punika sok kadhang kala anjlomprongaken Bapa katliweng tumindak
ingkang nerak angger Agami Ian angger Negari,kadosta korupsi, botohan, main judhi Iss. mak-
siyat.
991) Pramila karaharjaning bale-griya kedah wonten salebeting kondisi pendidikan Agami, sarta
traping susila cara pribadi Indonesia.
392) Ingkang dipun maksud· gadhah kasagahan kangge nafakahi sadaya kuJawarga ingkang dados
tanggel jawabipun. Ingkang penting nafakah saking margi ingkang halal Ian tumanjanipun ugl
manfa'at Donya - Akherat. Mila ngawontenaken pandamelan (sampun ngantos nganggur)
J?unika ~\\,ajib~p~n satunggal"l!atu~lIlipun Warea Negari, Jan ugi tanggel ja\V~.!>ip~n Pama-
rentah, dados tiyang gesang punika kedah kreatif (ada-ada ingkang nuwuli8ken kemakmuran).
1150
Surat 64 AT T AGHAABUN (DINA DIKATONAKE KASALAHAN ) Juz 28
17. Manawa sira padha e:elem ngutangi ;;i.t1J~e~2at~}i~l·W

kabecikan matang Allah,993) Allah bakal
1\ nikelake ijole sarta paring pangapura ing sira .~,1:~~~~~
V kabeh. Allah iku Maha Aris, sarta pantes
manungsa ngunjukake suka syukur! In tuqridhullaaha qardhan haaanay y\t'
dhaa'ifhu Iakum wa yaghfir JaIqnn,
wallaahu syakuunm haUiIII.
18. Allah kang Maha Nupiksani barang

kang ghaib Ian kang lahir, kang Maha Mulya
tur Maha Wicaksana.
993). Dene manawi saking kepareng kakersakaken demng Allah SWT dipun gadhuhi ilmu (dadol
sarjana). utawi kawibawan (dadoB pemimpin. ulama. nguta pamarentahan). utawi b8Ddha
(ekonominipun kiyat). supadoB ingkang sreaep dedana, mlnUllka caol _butan ma IlIIIDani-
pun Allah. benjintl Gusti Allah InckIlDll Mllha Minh, Mllha Allih t_tu nikelakeD .anJaranIpuD
tikel kapintl700 tikelanl (surat Al-Baqarah: 261).
***). Intisari sarta ~betanina kateranaan antaw1slpun surat At Talhaabuun kalaYIlll IUD' AU.
Thalaqa makaton: .
Wonten inti surat At Taghaabuun katerllllPken bilih Ing antawilipun pan simah Ian pU. . . .
- wonten mikana malah dadOi mengsah. Ian tanIah dados sabab ributlna bale . . . . . . . . . . .
pun jaler-eltri punika dado. memala, ibantipun neraka· donya; wonten ma IUDt Atb .........
katerangaken manawi hatea saeed maUh wanpul sae1&e, dipun idztDi medal ·kontllll ~
IDaih Pun!ka hukUm talak, makUla kateraDuPn _ rinak_t
1151
Surat 65 ATH THALAAQ ( T ALAK ) Juz 28
ATH THALAQ (TALAK)

Surat kaping 65 ; 12 ayat
Sawuse surat AI msaan.

Murah, Maha Asih. Bismillaahir rahmaanir rahiim.
1. He Nabi Muhammad, sapendhereke ~. ~;)~

~ .."
;-~~;u,-(tt":htV:'\L-i
.,s.;" .J.... ~ "Er!..•
wong Mu'min kabeh! manawa sira padha
megat (talak). rabinira, mangka pamegatira 'c:£"" ~ n~~\'" ;'-::~~
~;.:.x;.)d.l.l~J ... ,rtt~~~~
1. ~'t..d ..a.j:L I
sira angkaha supaya banjur kawit 'Iddah,
yaiku wiwit sucine,994) Ian sir a padha nya- '. . .~r -; • ,,.. . {./ 1.£1 '''': ~~" ~ t. o\f
(;) y.... \:.P."'~..;I." ~"Y.:'.~~ef"U..;I
thetana (ngetunga) mangsane 'Iddahe. Sira
padha wedia marang Allah Pangeranira, sira
/ b
-' ~).J
~t' ~j\i
f .. /bk-~ ~~.~(:L :::..-;~
~J <So :>. r-:;. :.-""".;-. .. ,
aja nundhung rabinira kang wus dipegat
saka omehe, sadurunge rampung 'iddahe.
, ,(./.~" ~-; "'1~c..).,;,J;.u
lS~l,).J~.........a.J___
.,-::< ~ t/,.,,~
;;, , -tN"
~.oJ'
1/
Mangkono uga rabinira ora kena m~tu saka

t ~, .... ~It: /y J. .,,,~ t "~-:-I
ing omah kono, kaiaba yen dheweke tetela o ~t~,~ -:.:,;~. d.U V""
nindakake laku ala,995) yen mangkono sira
ken a nundhung. Kang mangkono iku angger- Yaa ayyuhan nabiyyu idzaa thallaq-
tumun nisaa-a fathaIliquu hunna Ii-
anggering Allah. Sing sap a wani nerak angger- 'iddatihinna wa akh-zhul 'iddata, watta-
anggering Allah, temen dheweke wus angani qullaaha rabbakum, laa tukhrijuu hunna
aya awake dhewe. Sawuse sira megat rabi- moo buyuutihinna waIaa yakhrujna iIlaa
nira, sira mangerti, mbok manawa Allah ay ya'tiina bifaakhisyatirn mubayyinah,
banjur ngosikake condhonge atinira karep wa tilka huduudullaah, wamay yata'adda
huduudallaahi faqad zhaIama nafsah, laa
ambaleni marang rabinira, yaiku rujuk! 996) tadrii Ia'allallaaha yuhditsu ba'da dzaa-
lika amraa.
994) Dipun talak kawit (salebeti}1Un) suci saderengipun dipun kempali (saresmi). Perkawis wekdallng
iddah. mirsanana surat AI Baqarah ayat: 228. 234. Ian surat Ath Thalaq ayat: 4.
99C» Artosipun "bi faahisyatlm mubayyinah" tetela tumindak awon, inggih punika tumindak pidana.
tingkah laku boten sopan kalayan mara sepuh. ipar. besan ian sapanunggUanipun.
996) Dados tetembungan "amron" punika ateges proses batos utawi osikipun kacondhonganina:
manah. badhe mbanpuli simahipun malih (rujuk). makaten punika manawi. talakipun nembe
rentah satunual utawi kapin& kaUh.
1152
Surat 65 ATH THALAAQ (T ALAK ) Juz 28
2. Manawa wong wadon kang sira pegat

mau, wus ngarep-arep ra:npung anggone
'iddah, kang mangka sira karep ambaleni,
sira am bale nan a kalawan becik-becik. Utawa
yen· sira karep nglulusake papisahan uga
kalawan kang becik-becik, Ian sira padha
neksekna marang kancanira loro kang adil,
Sira kang dadi saksi padha dhangana dadi
saksi karana Allah. Kang mangkono mau
Piwulanging Allah marang wong kang padha
iman jng Allah, Ian dina Akhir. Sing sap a Fa-idzaa ba!aghna aja!a!nmna fa-amsi-
kuuhunna bima'ruufin au faariqtluhunna
w~di ing Allah, PanjenengaNe bakal ang-
bima'ruufiw wa asyhlduu dzawaa 'adlim
gampangake dalane wong iku! minkum wa aqiimusy syahaadata lillaah,
dzaalikum yuu'azhu bihii man kaana
yu'minu billaahi wa! yaumil aakhiri,
wamay yattaqillaaha yaj'a! lahuu makh-
rajaa.
3. Allah paring rezeki marang wong iku 1~ ~~::"

a::. i,.P --t:: .;t;£-ii ~
~/
~U'" -'. ..,;J
1.~""" ~~¥" '" ~
~ !).J::-'
saka kang ora kinira-ira, sing sap a sumarah
pasrah ing Allah, PanjenengaNe bakal anyu-
kupi marang dheweke, mangertia sanyata
~. v"
.~.l'.}:"··t'~l\.;'it~
c?
t~~{:':;'''''-:-
~..... ~ ..
Jt
Allah iku mesthi angleksanakake prekaraNL, .?-:; '1"1. U. J~ t
o Ij~ 1S"'~4JJ1
Allah andamel samubarang iku wus kanthi
PapestheNe! Wa yarzuqhu min haitsu laa yahtasib,
. wamay yatawakkal 'a!aIlaahl fahuwa
hasbuhuu, innallaaha baalighu amrihii,
qad ja 'a!allaahu Iikulli sym-in qadiir.
4. Dene manawa sira isih padha mamang ~~ rk''G1. . .....\ .... __ .... 1", "
\·..J9~ /~~I~~.:;Jt-,-fo
prakara 'iddahe wong wadon kang wus luwas
getih, weruha .sira,997) 'iddahe wong iku
sajerone telung sasi. Samono uga 'iddahe
6§fr;~1~~~f~~~
wong wadon kang durung tau garap sari. 998 ) _~'~Nd>f"A\'~ -;.~-il :11,,~""tJ~~
Dene 'iddahe wong ngandheg, iku sahengga ~.I..:rD-'~~~ ~ "
manawa wus nglahirake wetengane. Sing t1'·' ~ ~t"! ~ ~4lI
o~_~ ~
v.,( "~t
sapa taqwa ing Allah, PanjenengaNe baka!
Wallaa-ii ya-isna minal mahiidhi min
paring gampang ing perkaraNe wong iku.
nisaa-ikum inirtabturn fa'iddatuhunna
tsalaatsatu asy-huriw wa!laa-ii lam ya-
hidlma wa ulaatul ahmaali ajaluhunna
ay yadha'na hamlahunna wamay yattaqil
laaha yaj'a! lahuu min amrihii yusraa.
997) "Yaisna minal mchiidhi" tegesipun tiyang estri ingkang sampun boten nggarap sari malih utawi
luwas rah, punika 'iddahipun tigang wulan.
998) ''Lam yahidhna" tegesipun dereng nate garap sari utawi boten garap sari wiwit lahir mila,
ingkang naminipun kedhi. Perkawis keclhi punika. prayogi para Thu ingkang kagungan putra
putri, dipun ihtiyaraken nyuwun pitulung Dok.ter spesialis ahli gynaecology (ahli kandhungan),
mhok manawi taksih saged dipun ikhtiyamken. Wallahu II. 'lam !
1153
5. Hiya kang kaya mangkono iku dha- ?'!1f'-:~r ~.'.:~~~(~1t ~JfJ.t~GU1-

~.@ ~'4,J ..J~'" JIN.r- "
J
~
wuhing Allah, tinurunake marang sira kabeh!
0&-.-;:7;(.;9:1"" 13. ...1., ~
Sing sapa wonge taqwa ing Allah, Panje- ~I "Y •• ~!?~
nengaNe bakal nutupi alane wong iku nge-
Dzaalib amrullaahi anzalahuu iIaikwn,
gungake ganjarane marang dheweke mau. wamay yattaqillaaha yukafflr 'arum
sayyi-aatihii wa yu'zhim lahuu ajraa.
6. Sira padha ngomahana wong wadon,

kang isih ana sajeroning 'iddahe, ana ing
omah kang sira anggo ngomahi, dhek n".iika
durung pegatan! Miturut sakuwatira. Poma
sira aja gawe mlarat marang wong wadon
mau, banjur sira rupekake. Dene manawa
wong wadon ngandheg, sira cukupana pa-
ngane (sandhangane) sahengga lahir weteng-
ane. Manawa dheweke nusoni anakira sira
menehana pira imbal-jasa upahe, sira rert"m-
bugana sakanca kalawan becik (tehnise). Askinuu hunna min haitsu sakanwm
miw wujdikum waiu tudhaarruu hunna
Dene manawa sira iku lagi karupekan, in; litudhayyiquu 'alaihinna wa-in kunna
mangka wong wadon mau ora saguh nusoni uuiaati hamlin fa-anfiquu 'alaihinna
:make, sira aja kuwatir! Mesthi bakal ana hattaa yadha'na hamlahunna, fa-in 111"-
wong wadon liya kang gelem nusoni anakira. dha'na ialrum fa-aamul:mnna ujuurahun-
na, wa'tamiruu bainalrum bima'ruufin,
wa-in ta'aasartum fasamrdhi'u lahuu
ukhraa.
7. Wong sugih kudu nyukupi marang V\,~ ... ! .. n 4.;:--; •III ~.~/~ J;'~/f V
...,.. .)~~"...... ~-~ ~.) .....
",-
brayate, miturut kasugihane! Dene wong
kang rupek rezekine, mangka aweha samur- (~'{;~t~5?~t~lJ~
..... ~
~;~ij~f~~
wat saanane papariNge Allah. Allah ora /-
marentah marang sawijining wong kajaba ~ ttl...~ ~'~t ,,/·~t~ ~Ir/ ~ ~

~r .4l! ~:-l4r'tl..o.Jt~
tumrap barang kang wus dipariNgake, Gusti
Allah bakal andamel sawuse kangelan iku liyunfiq mUll sa'atim min sa'atih,
kemayaran gampang! 999) waman qururn 'alaihi rizquhuu fal-
yunfiq mimmaa aataahullaahu, laa yu-
kallifu nafsan illaa maa aataanu, sayaj-
'alullaahu ba'da 'usrin yusraa.
999) Makaten Gusti Allah ngagengaken manahipun tiyang golongan have not, tiyang miskin ingkang
tanggel jawab nafakah (sandhang, pangan, lan papan = griya). Ing kanyatanipun nasibipun
tiyang punika wajib dipun ihtivar estu-estu. insya Allah badhe paring gampil lan gangsar.
LI.r upaminipun wonten ing dirgantam peksi sami miber enjing-enjing, santen sami wangsul
anllSBl reield salting tetaneman, wmngipun wareg minthi-minthi, lajeng ngloloh anak-anak-
ipun! Makaten ugi nasibipun manll!:lgsa, sabab manUl:l&8a ginadhuhan 'aka! pikiran, ginadhuhan
- . cipta !.an kana, insya Allah manawi marsudi sarana can halal, sarta titi, taberi, nastiti,
!lPti-ati, nasib ingkang wonten ngandhap badhe berebah ing tengah, lan ing sawatawis wonten
tengah badhe minggah wonten nginggil! Lab, rnanawi sampun wonten nginggil wajib suka
flYUkur ing Pangeran, Allah SWT ingkang paring Rejeki (sernat, pangkat. Ian kerabat).
"La-in syakarium la-aziidan nakum wala-in kafartum inna 'adzaabii lasyadiid" artosipun:
"Manawa ma kabeh padha kaparingan rejeld null padha suka syukur, yekti Ingsun mesthi
paring ~bah, ananging manawa padha kuru! (ora gelem suka syukur, malah kumalungkung)
entenana, sa,nyata llikaaNingsun iku banget wane!" (surd lbrahim : 7 ).
1154
Pranatan kang diampil Rasulullah

s.a.w. iku murakabi Karaharjaning
ummat Manungsa!
8. Lan wus pira bae akehe wong padesan

kang ambalela parentaHing Allah, Pangeran
Ian UtusaNe. Sawuse wong iku Ingsun tim-
bang kant hi patitis, banjur Ings,un patrapi
,:iksa kang durung tau diweruhi. Waka-ayyim min qaryatin 'atat 'an amri-
rabbihaa wa rusulihii fahaasabnaahaa hi-
saaban syadiidaw wa 'adzdzabnaahaa
'adUiaban nukraa.
9. Karana iku, dheweke padha, ngrasak-

ake pancabayan lelakone dhewe, Ian ka-
wusananing lalakone iku kaoitunan kang
gedhe!
Fadzaaqat wa baala amrihaa, wa kaana
'aaqibatu amrihaa khusraa.
10. Allah wus nyawisi siksa abot marang

wong-wong iku! Sira sing padha taqwa ing
Allah, he wong-wong Mu'min kabeh; Allah
wus nurunake pepeling Al Quraan, mula
padha ngestokna!
A'addallaahu lahum 'adzaaban syadiidan

fattaqullaaha yaa uliI a1baah, alladziina
aamanuu, qad anzalallaahu i1aikum dzik-
raa.
11. PepeliNge Allah iku, UtusaNing Ailah

kang macakake Ayat-ayaTe Allah kang ne-
rangake sawarnaning angger-angger marang
sira 'kabeh, perlune supaya ngestokake
wong kang padha Mu'min, Ian nindakake
kabecikan, saka pepeteng ma:'ang pepa-
dhang. Sing sap a iman ing Allah, Ian nin-
v
dakake laku becik, Allah bakal nglebokake .
wong iku ing Suwarga, kang ing sangisore
ana kaline miIi, tur padha langgeng! ana ing
Rasuulay yatluu 'a1aikum aayaatillaahi
Suwarga kono salawase. Temen Allah am-
mubayyinaatil liyukhrijal ladziina aarna-
becikake anggone peparing marang wong nuu wa 'aIililush shaalihaati minazh
Mu'min kabeh. zhulumaati i1annuur, wamay yu'minu
billaahi wa ya'mal shaalihay yud-khilhu
jannaatin tajrii min tahtihal anhaaru
khaalidiina fiihaa abadaa, qad ahsanal
laahu labuu rizqaa.
1155
12. Allah kang wus nitahake Langit pitu, ~~~ ~~it""

~);; c.#"'"' ~,- c:;- ~~.
., " ............ ~~t'kt_1T
~ ~'? dJJ .•
uga pepadhane Langit, yaiku Bumi. Ana ing
antarane Langit Ian Bumi, Gusti Allah tansah ~l. .1\-;:' A t ~"'t~~\:Ct ~ 1-:""'~:tJ'({-:!
nglakokake angger-angger hukum papes- '-Fu- d.b ~ !)-'"~~yA.;J ~.
theNe, supaya sira padha mangerti (hikmahe) t.\.:L.~·i~\"~ ·::-...~t1t"~"~:.{.·1. fa
yen satemene Allah iku kang Maha Kuwasa
o ,,,,,is'' "'~ u" a.iI ;:)" ~'71S'" .•
ing atase kabeh barapg, Ian sanyata 'iImuNe Allaahul ladzii khalaqa sab"a samaawaa-
tiw ;I'li minal ardhi mitslahumnna,
Allah iku nglimputi ing kabeh barang. yatanazzalul amru bainahunna lita'lamuu
annallaaha 'alaa kulli syai-in qadiir,
***) , wa annallaaha qad ahaatha bikulli
syai-in 'aliimaa.
***). Intisarining sesambetan antawisipun surat Ath Thalaq kalayan surat At Tahrim (Ngaramaken)
Makaten: .
1. Kakalihipun sami dhawuhaken dhawuhing Allah dhumateng Nabi Muhammad s.a.w. ing
perkawis gesang bebrayan ing bale-griya, sarta kulawarga sanak kadang!
2. Ing surat Ath Thalaq dipun sebataken, tindak kautamen mu'asyarah (srawung ing bale
griya kalayan tiyang estri) dene ing surat At Tahrim punika nerangaken pinten-pinten kawon-
tenan antawisipun Kanjeng Nabi s.a.w. Ian para garwa, sarta kados pundi langkah, tindak
tanduking RasuluIlah s.a.w. damel maslahat ing sadayanipun, punika dados Sunna1:l Nabi ing-
kang wajib katulad dening tiyang Islam saDonya, sabab sadaya dhawuh Syari'at dhumateng
RasuIuIlah punika ateges dhawuh kangge ummat Islam saDonya!
1156
Surat 66 AT T AHRIM (NGARAMAKE) Juz 28
AT T AHRIM (NGARAMAKE)
sawuse surat AI Hujuraat.

Murah, Maha Asih.
Bismillaahir rahmaanir rahfun.
1. He Nabi Muhammad! yagene sira nga-

rama ke,1000)·k . ·k b ar2ng k ang wus
fal u nyln
dihalalake dening Allah marang sira kabeh,
mung karana murih legane para garwanira.
Allah iku Gedhe ing pangapuraNe tur Maha Yaa ayyuhan nabiyyu lima tuharrimu
Asih. maa ahaIlallaahu !aka, tabtaghii mar-
dhaata azwaajika, waIlaabu ghafuurur
rahiim.
2. Sanyata Allah wus amajibake marang

. 1001).
Slra, sira Iuwarana anggomra
. sumpa hi.
Allah paring Sih ing sira, Ian Allah iku
luwih Nguningani tur Maha Wicaksana.
Qad faradhaIlaabu lakum tahillata aimaa-
nilrum, wallaabU maulaakum wa huwaI
'aIiimul hakiim.
3. Lan elinga! nalikane Nabi Muhammad

ngucap wedi karo saweneh garwane, siti
Hafsah, wusana garwane medhar wadi mau,
Allah nuli paring weruh marang Nabi Mu-
hammad, manawa wadine diwedhar. Nabi
1000) Hadist riwayat saking Bukhari Ian Muslim anerangaken bilih Rasulullah s.a.w. nate ngaramaken
dhateng slira pribadinipun piyambak ngunjuk maben saperlu damel lega (remen)-nipun para
garwa. Tumunten tumurun Ayat punika minangka penget aruh-aruh dhumateng Nabl s.a.w.
(Mirsanana surat AI Maaidah ayat 87 - 88).
1001) Sok sintena tiyang sumpah ngaramaken barang haial punika d!pun waiibaken ngluwaraken
badanipun saking sumpahipun, sarana bayar kaffarat: nyukani tetedhan utawi sandhanian
dhateng tiyang miskin sadasa (kados manawi nafakahi kulawarganipun piyambak) utawi mar-
dikakaken satunggal batur tumbasan. (Mirsanana surat AI Maaidah ayat : 89 ).
1157
Surat 66 AT T AHRIM (NGARAMAKE) Juz 28
Muhammad hanjUl' nutuh marang garwane

Siti Hafsah, saweneh anggone medhar wadi-
ne, dene saweneh liyane dipuwung. Bareng Wa-idz asarran nabiyyu ilaa ba'dhi
ana panutuh, gariNane matur: "Sinten ing- azwaajihii hadiitsaa, falammaa nabba-at
kang maringi pirsa ing panjenengan anggen bihii w.. azh-harabullaahu 'alaihi 'arrafa
ba'dhahuu wa a'radha 'am ba'dhin,
kula medhar punika?". Pan~andikane; "Kang falammaa nabba-ahaa bihii qaalat man
paring warta marang aku, yaiku Allah, Dzat amba-lI\\;;; haadzaa, qaala nabba-aniyal
kang Maha Priksa tur Waspada" .. 'aliimul khabiir.
4. He 'Aisyah Ian Hafsah! manawa sira

sakaloron padha tobat marang Allah, te'men
Allah bakal nampa tobatira. Satemene atinira
sakaloron wus condhong marang nampa
kabecikan. Samungguha sira sakaloron lung-
tinulung anyulayani Nabi kanthi tumindak-
ing prakara kang nyerikake Nabi, sanyata
Allah iku kang dadi Kekasihe, Ian Malaikat In tatuubaa ilallaani {aqad shaghat
quluubulrumaa, wa-in tazhaahara 'alaihi
Jibnl, Ian wong-wong Mu'min kang padha fa-innallaaha huwa maulaahu wa jibriilu
shaleh, aliya iku para Malaikat padha dadi wa shaallhul mu'miniin, wal malaa-
mitrane. ikatu ba'da dzaalika zhahiir.
5. Manawa Nabi Muhammad megat ing

garwanira kabeh, mbok manawa Allah ke-
pareng paring ijol garwa liyane kang luwih
becik, tinimbang sira kabeh, yaiku garwa
kang padha sumarah padha iman, padha
ngabekti, padha tobat, padha ngibadah,
padha mahanucekake marang Allah, randha 'Asaa rabbahuu in thallaqalrunna ay
Ian prawan. yubdi lahuu azwaajan khairam minlrunna
muslimaatim mu'minaatin qaanitaatin
tsaa-iliaatin 'aabidaatin saa-ihaatin tsay-
yiliaatiw wa abkaaraa.
6. He para wong Mu'min kabeh! sira

padha ngreksaa awakira dhewe, Ian ahlinira
saka siksa Neraka kang urub-urube manungsa
Ian watu. Kang dijaga dening para Malaikat
kang kereng Ian buteng, ora tau padha
nyulayani dhawuhing Allah, ananging padha
ngestokake apa kang didhawuhake.
Yaa ayyuhal ladziina aamanuu quu anfu-

salrum wa ahllikum naaraw wa quudu-
hanruw!U wal hijaaratu 'alaihaa malaa-
ikatun ghilaazhun ·syidaadul laa ya'-
shuunallaaha maa amarahum wa yaf-
'aluuna maa yu'maruun.
1158
Surat 66 AT TAHRIM (NGARAMAKE) Juz 28
Dhawuh jihad Ian tobat.
7. Para Malaikat kang anjaga Neraka ca-

:::ttj,/;;!n' ·-:;·f.'§t""f''?-:· ~t \.r,_\1
... A .• ")~ !.:).>V ~~
lathu marang wong kafir: "He para wong
kafir kabeh! ing dina saiki sira wus ora perlu t "'~·~'~~r... "',""1.••
ngaturake udzur (persaben). Sanyata sira 0;.:) ~Id~~ ~
diwales miturut apa 'amal kang wus sira Yaa ayyuhaI Iadziina kafaruu laa ta'ta-
tindakake !". dzirul yauma, innamaa tujzauna maa
kuntum ta'maluuu.
8. He para wong Mu'min kabeh! sir a

padha tobrta marang Allah, kalawan tobat
kang becik. Muga-muga Allah Pangeranira
kapareng nutupi alanira, Ian nglebokake sira
ana ing Suwarta kang ing ngisore ana kaline
mili. Yaiku ing besuk dinane Allah ora gawe
asor marang Nabi Muhammau, Ian pandhe-
reke para wong Mu'min. Pepadhange wong
iku sumorot ana ing sakiwa tengene. Dhe-
weke padha nyenyuwun: "Dhuh Allah Pa-
ngeran kula! mugi Paduka nyampur(\ak'1ken
pepadhang kula, Ian mugi Paduka ngapunten
ing kula. Saestunipun Paduka punika Maha Yaa ayyuhal ladziina aamanuu tuubuu
Kuwaos ing atasipun sadaya barang". i1allaahi taubatan nashuuhaa, 'asaa rabba-
kum ay yukaffira 'ankum sayyi-aatikum
wa yud-lrnilkum jannaatin tajm min
tahtilial anhaaru, yauma laa yukhzil
lamull. nabiyya walladziina aamanuu
ma'ahuu nuuruhum yag'aa baina aidii-
him wa bi-aimaanihim yaquuluuna rab-
banaa atmim lanaa nuuranaa waghfir
ianaa, innaka 'alaa kuru syai-in qadiir.
9. He Nabi, sira merangana para wong

kafir Ian wong-wong munafik, Ian sira kang
padha kereng marang wong mau kabeh,
dheweke iku kabeh bakal padha manggon
ana ing Neraka Jahanam, yaiku ala-alaning Yaa ayyuhan nabiyyu jaahidil kuffaara
pangungsen. wal munaafiqiina waghluzh 'alaihim,
wa ma'waahum jahannamu wa bi'sal
mashiir.
Sanepaoe gruwa kang becik Ian bog

ala.
10. Allah andamel upama garwane Nabi

Nuh, Ian garwane Nabi Luth, tum rap marang
wong kafir, wanita lora mau padha kaweng-
ku dening kawulanlngsun, wong loro (Nuh
1159
Surat 66 AT TAHRIM (NGARAMAKE) Juz 28
Ian Luth) kang padha shaleh! Wanita mau ~t~~~r$i~~~

banjur cidra ing janji marang garwane, ing
wasana garwane ora bisa nylametake awake o ';',\ 1
~~) ~t"'''''''''''l1Jtsu.·l~rt.1.
;, .. ~
saka siksane Allah sithik-sithika, Ian banjur Dharaballaahu matsaIal lilladziina kafa-
didhawuhake: "Sira sakaloronira padha mle- rumra-at nuuhiw wamra-ata luuthin,
n,
bua Neraka, bareng karo wong kang padh.l kaanataa tahta 'abdaini min 'ibaadinaa
malebu Neraka!"1002) shaalihaini fakhaanataahumaa falam
yughniyaa 'anhumaa minallaahi syai-an
wa qiilad-khulan naara ma'ad daakhiliin.
11. Lan Allah andamel sanepa garwane

raja Fir'aun tumrap wong Mu'min kabeh,
nalika dheweke nyenyuwun: "Dhuh Allah
Pangeran kula! mugi kula Paduka iyasakaken
griya wonten ing Suwarga, benjing wonten
ing ngarsa dalem Paduka, tuwin kula mugi
Paduka wilujengaken saking kalakuanipun
raja Fir'aun, Ian mugi Paduka wilujengaken Wa dharaballaahu matsalal Iilladziina
saking kaum ingkang nganiaya". aamanumra-ata fir'auna idz qaalat rab-
bibni Iii 'indaka baitan fil jannati wa
najjinii min fir'auna wa 'amalihii wa
najjinii minal qaumizh zhaalimiin.
12. Lan maneh Maryam putra putrine ~.,;j~~:..t~G~~t~ .. 11'

'Imran, kang wus ngreksa kasucian-kahur-
rnataning Wanita, sarta wus ngandheg,
jalaran mgsun tiyub kalawan Ruh kagung-
~9·~CJ.1Z~i¢;;';X~
aningsun. Dheweke ngestokake dhawuhe
Allah Pangerane., Ian Kitab-lDtabe Allah,
!~t~~\tj""~ •
Wa maryamabnata 'imraanal lam ah-
Ian dadi golongane wong kang padha nga-
shanat farjahaa fanafakhnaa fiihi mir
bekti rna rang Allah. ruuhinaa wa shaddaqat bikalimaatil
rabbihaa wa klPtubihii wa kaanat minal
* **) qaanitiin.
1002) Garwa Nabi il1gkang ingkar Agami, boten saged dipun belani dening Nabi saking siksaning
Allah ingkang Maha Adi!. Kosok wangsulipun garwanipun Raja Fir'aun utawi sirnahipun tiyang
kafir ingkang iman Jan amaI shaIeh, tamtu badhe dipun ganjar Suwarga dening Allah SWT,
makaten suraosing ayat: 11 - 12.
* * *). Intisari sana interkorelasi (sasambetan ingkang manunggil ancas tujuan) antawisipun surat
A,t Tahrim kalayan surat AI Mulk (kerajan):
1. Wonten ing surat At Tahrim katerangaken bilih Allah SWT Maha Nupiksa ing sadaya wewa-
dos ingkang winadosaken, manawi wonten surat Al Mulk dipun gamblangaken bilih Allah Maha
Wikan ing sa day a wewados ingkang winadosaken, jalaran Panjenenganipun Allah Maha Wasl'sa
ing Jagadrat pramudita.
2. Ing surat Al Mulk kasebataken bilih Allah Maha Wasesa wau, nyipta gesang Ian pejah, Ian
ugi anitahaken kawontenan ingkang sarwa satimhangan ing teJatah jawi angkasa raya, inggih
day a tarik-tarikan Jan kasaImbangan antawisipun Planit·Planit, Surya, Rembulan Ian sanes-
sanesipun, lajeng nuwuhaken daya gesang ingkang dinamis sarta barang bakal energi kabetahan-
ing sadaya titah.
3. Surat Al Mulk ugi dipun wastani surat At Tabaarak (Maha Suci).
1160
Surat 67 AL MULK (KERAJ AN ) Juz 29

sawuse surat Ath Thuur.
JUZ 29

Murah, Maha Asih.
Kerajaning Allah nglimputi karajaning

Donya Ian Akherat.
1. Wuwuh-wuwuh KaIuhuraning Allah,

kang ngasta Karajan, PanjenengaNe iku Ku-
wasa ing atase kabeh barang.
Tabaarakal ladzii biyadihil mulku wa

huwa 'alaa kulli syai-in qadiir.
,
!: 2. Kang wus gawe pati Ian urip, saperlu

kanggo nyoba sira kabeh, sapa kang Iuwih
becik tumindake. PanjenengaNe Allah iku
Maha Mulya tur rena paring pangapura!
~"~§~t;'6,~,t-::-r{
:I, !~~itl.·,
. J}t- T
.. ,..ooIJ •..7 .. ~ ~ ~cs , S!
"':~,,' "lb~
o ).:r- Jo:)"'" ~" •
Alladzii khalaqal mauta wal hayaata
liyabluwakum ayyukum allsanu 'amalan
wa huwal 'aziizul ghafuur.
3. PanjeI\engaNe kang wus nitahake La- ti~:J"

~\ (. ~ ~rt\:l. "" ;,,, <.</. .:i ...
\i ..... ~.,.-~ ~r.s~r- '.
ngit pitung sap. He Muhammad, sira ndeleng-
1"~",''''' 'r.(L. I,.. I.....',
na titahe Allah kang Maha Murah, ora ana VA~~~)";I.::.Ij.Aj·~~~t~
bedane. Sira ndelengna, apa sira weruh yen ~ '" ",.
Langit iku ana kang benthet? Mesthi ora! O~~I$J

Alladzii khalaqa sab'a samaawaatin thi-
baaqaa, maa· taraa fii khalqir rallmaani
min tafaawut, farji'il bashara hal taraa
min futhuur.
1161
Surat 67 AL MULK (KERAJAN) Juz 29
4. Mara sira andelenga maneh bola-bali, ~ ~t&:Jtctt:,.;':""('.~::Vit~ 't6. _ t-

• .. " • '" ~ "';t-':""J ~ 1::;-'>.,t>J
paningalira mesthi bakal tumungkul lingsem
kanthi nelangsa! ~. "" . .
'''r~
o~~~~>.>
(/.
Tsummar-ji'iI mashara karrataini yanqa-
lib ilaikal basharu khaasyi-aw wahuwa
hasfu.
5. Yekti Ingsun wus maes-maes Langiting

Donya kalawan Tanggana (Lintang-lintang)
kaya damar. Ingsun anggo ambalangi syetan,
Ian uga lngsun nyawisake marang syetan-
syetan mau siksa Neraka Sa'ir, kang murub Walaqad zayyannas samaa-ad dunyaa
salawase! bimashaahii!-.a wa ja'alnaahaa rujuumal
lisysyayaathiini wa a'tadnaa lahum 'a-
dzaabas sa'iir.
Wong kafir nandhang sengsaraning

siksa fig Akherat.
, 6. Lan wong kang padha murang-syara', ~~ ~f.4.~ 61 <".... ~~ .... r'-:'?-:" ~.....
,! mbalak marang parentahing Allah Pangerane, ~ , ~ ""0~."..w ~" -"\
V bakal kasiksa ana ing Neraka Jahanam,
o~ .;-jr
yaiku ala-alaning pangungsen. ~-
Walilladzllna Waruu birabbihim 'adzaabu
jahannama wa bi'sal mashiir.
7. Samangsa wong kafir padha dicem- "'~~-:':"'.t. ... ~~r""-;'t'J ..... r---,. t>t~r-t ... V
o.J~ 1,;/'".) ~ ~....~f .),..
j
plungake ing Neraka, banjur padha krungu
";;>' \({rI
V suwara pating jlerit, Nerakane umob mum- Hzaa ulquu fiihaa sami'uu lahaa sya-
pal-mumpal. hiiqaw wa hiya ufu•.
8. Awit saka nesu umobe meh-meh bae

Neraka mau kaya pecah ambledhos-amble-
dhosa. Saben-saben wong kafir diglandhang
J dioncalake sapantha-sapantha, Malaikat juru-

kuncine pitakon: "Apa sira durung karawuh-
an Juru-pepeling?".
Takaadu tamayyazu minal ghaiizh, kulla-
maa ulqiya fiihaa faujun sa-alahum
khazanatuhaa alam ya'tikum nadziir.
.
9. Wangsulane: "lnggih! kula sampun ka-
j dhatengan Juru-pepeling, nanging malah kula

paiben, sarta ngucap, Allah boten nurunaken
punapa-punapa! Boten sanes panjenengan
punika kajawi wonten sasar ingkang ageng". hJ
0".".
1162
Qaaluu balaa qad jaa-anaa nadzUrun

fakadzdzabnaa wa qulnaa maa nazza-
lallaahu min syai-in in antum maa ill
dhalaalin kabfu.
10. Lan wong-wong kafir mau padha ngu- ~:; \fr~ ~ "f~ "".;. (~~ft('I.(j((r. ·1-
cap: "Samungguha aku biyen padha gelem "" ~ ",'" ~ \,;,oJ"" .1,,-""-
ngrungokake sarta ngcstokake, aku mesthi
o~
ora kacemplungake Neraka Sa'ir, kang mu-
rub salawase!". Wa qaaluu Iau kunnaa nasma'u au
na'qilu maa kunnaa iii ash-haabis sa'fu.
11. Wong-wong mau nuli ngakoni kaluput-

...
. "t ; . . '
t ..... (~,'1 .
o~. ~:!t~:;4~·1. t..JI·-1:'9f< ...
~:;.!>-,...J"$-~ - .1
an dosane, adoh banget (nglengkara) wong
mau saka Rahmating Allah! IiI'tarafuu bidzambihim, fasuhqal Ii-
ash-haabis sa'fu.
Paring Sih ganjaraning Allah tumrap

wong kang padha Mu'min.
12. Sanyata wong-wong kang padha wedi t-::!'~L~i~ 'M",,,:, '1.~,; -;'.' ~~ ~t _11"
~r ;-.. ",...-+.'')I.:.I~o.:~ICJ....
ing Allah, Pangerane kang ghaib, ora katon
ing pancadriyaning manungsa, hiya wong-
wong kang kaya mangkono mau bakal pina-
"'1'1"''f''
O~~.,
ringan Pangaksama Ian Ganjaran kang agung! Jnnal ladziina yakh-syauna rabhahum
bi! ghaibi lahum maghfiraruw wa ajrun
kabfu.
13. Sanajan sira padha guneman lirih utawa

sero, iku padha bae, Allah Nupiksani barang
9~~~tb~r;~~iF~;!91;t1-rf
kang ana ing sajeroning ati. o~~t
Wa asirnm qaulakum awijharuu bihii
innahuu 'alfunum bidzaatish shuduur.
14. Apa hiya Allah kang andamel makh- Of

~~~." ~~
:'''';.f:.'~;rl"
1....' :::'t.. .f., .1i..~." ,; ~ 'rv.: '4. 1..,t
luq ora Nguningani? Mesthi Uninga, Pan-
jenengaNe ilm alus ing pamirsaNe, tur Maha Alaa ya'1amu man khalaqa, wa huwal
Waspada. lathiiful khabfu.
15. Hiya PanjenengaNe Allah iku kang

andadekake Bumi sarwa gampang tumrap
sira kabeh, mula sira kabeh padha lumakua
ing panjajahaning Bumi, sarta padha ma-
ngana rezekiNe Allah, sarta hamung marang
1163
Surat 67 AL MULK (KERAJ AN ) Juz 29
PanjenengaNe sira disowanake bakda dita- Huwal ladzii ja'ala lalrumul ardha dza-
ngekake saka kubur. luulan famsyuu fri manaakibiliaa wa
lruluu mil" rizqiliii wa ilailiin nusyuur.
Wong kang padha kafir mancam

dening Allah.
16. He para manungsa! Apa sira wus parll}:l.

rumangsa aman santos a marang Allah kang
Maha Kuwasa ana ing Langit, PanjenengaNe
arsa njungkir walikake Bumi bebarengan
kalawan sira kabeh sahengga Bumi duma-
dakan gonjang ganjing?
17. Utawa, apa sira wus padha rumangsa

aman santosa, ora kuwatir, manawa Allah
ngrutuk watu ing sira kabeh. lug besuk .. -:, -::'.?.....~;-';r
0:t-~~t:J H
sira bakal padha weruh kapriye paring Pe-

pelinglngsun iki! Am aminwm man fis-samaa-i ay yursila
'alailrurn haasbibaa, fasata'iamuuna kana
nadziir.
18. Lan satemene wong-wong kang sadu-

o ~~t~ !Ai '~,.'JI -;'JJt~ 'if- ~-;::"'" -1 A
runge wong kafir Mekkah wus padha maido ~ _ ~V;~... • ~~"
(utus-utusaNe), lah ing kono kaya apa ka-
hanane siksanlngsun kang durung tau kina- Walaqad kadzdzabal ladziina min qabli'
him fakaifa kama nakiir.
weruhan.
19. Lan apa dheweke ora padha andeleng i;kifj ;1l~;t;£tj)t;.r;Jf.-1 ~

man\lk pang padha mabur ana ing dhuwure,
kalawan megar mingkupe suwiwine? Ora ana ~~~~~~t~t~t;'
kang ngeker awake manuk mau, kajaba
Allah kang asipat Maha Murah, sanyata Awalam yarau ilath thairi fimqahum
shaaffaatiw wa yaqbidhna maa yurnsiku-
Allah iku Maha Mriksani ing samubarang. hunna liar rahmaan, innahuu bikulli
syai-im bashiir.
20. Utawa, endi wadyabala semene iki

kang bisa nulungi sirakabeh saliyane Allah
kang Maha Murah? Ora ana liya wong-wong
kafir iku kajaba mung padha kapusan.
Amman haadzal ladzii huwa jundul
lakum yanshurulrum min duunir rah-
rnam, iniI kaaimnma liaa ill ghuruur.
1164
Surat 67 AL MULK (KERAJAN) Juz 29 I
I
I
21. Utawa, endi wong samene iki kang
bisa aweh rezeki ing sira kabeh, manawa I
Allah ngeker rezeki papariNge? Wong-wong I
kafir malah padha andluya anggone padha I
Amman haadzal ladzii yarzuqukum in
lacut gumedhelan ngadoh saka Allah? amsaka rizqahuu 001 laiiuu iii 'utuwwiw I
w .. nufuur.
I
I
I
22. Mula, sapa kang luwih oleh Pituduh? I
Wong kafir kang lumaku tiba kerungkep,
apa wong Mu'min kang lumaku jejeg tur
I
ngambah ing dalan kang bener? Afamay yamsyii mukibOOn 'a1aa wajhihii
I
ahdaa ammay yamsyii sawiyyan 'a1aa I
shiraathim mustaqiim.
I
I
I
23. Muhammad, sira dhawuha: "Hiya Pan-
I
V
,
jenengaNe Allah kang wus anitahake ing sira
kabeh, Ian maringi pangrungu, paningal, sarta
pamikir marang sira kabeh. SathitL!< L1ng~t I
I
angg6nira padha syukur ing Allah. Qui huwal ladzii ansya-akum wa ja'a1a
lakumus sam'a wal abshaara wal af- I
idata qalillam maa tasykuruun.
I
I
24. Muhammad, sira dhawuha maneh: I
"PanjcnengaNe Allah kang wus anitahake I
ing sira kabeh ana ing Bumi, Ian sir a kabeh Qui Imwal ladzii dzara-akum iii ardhi
bakal padha disowanake ngadhep ing ngarsa
wa ilaihi tuhsyaruun. I
dalem Allah!". I
I
I
25. Wong-wong kafir padha matur, marang I
Nabi Muhammad: "Benjing punapa kalam-
pahanipun janji/ancaman punika, manawi
Wa yaquuluuna mataa haadzal wa'du I
panjenengan pancen leres?". I
I
26. Muhammad, sira dhawuha: "Prekara ~~~(~t,,:;tt~~trtJJ.; - ~, I
iku, kang Nguningani mung Allah piyambak, , • ..t I
ana dene aku iki mung saderma aweh pepe- o~ I
ling kang pratela!". QuI innamal 'ilmu 'indallaahi wa inna-
maa ana nadziirum mubiin. I
I
I
27. Bareng wong-wong kafir padha su-
murup siksa kang diancamake wus teka! I
ing kono faine banjur padha katon susah, I
I
1165
I
I
I
&lammaa ra-auhu ZU~f~t2l.1n §H-a~ Y;{i):i';n~~

lan didhawuhi, "Lah iki siksa kang padin hulladziina kafanm wa qiih nruHlwl
SJ.f3. suwun enggal kalakone!". ladzii kuntum bihii tadda'uun.
ZB.
warga! rnarang aku

nylametake wong
nglarani?". Qui ara-aitum in alliakaniyal-laalm W1';-
man ma'iya au rahimanan famay yujii-
rul kaafiriina min 'ad'£aabin aliim.
29. Muhammad, sira dhawuha maneh ,

"PanjenengaNe Allah kang Maha Murah,
/~:l"ie:~~!
t:I
. . .-r..."'..! f" ....~' \ ''''tt/j i~ '!{fJ,.
~~~., iIt\.:..ll r.:r""'.J' ,yiI1"Jo1 ~ .•
aku sakanca wus padha iman Ian sumarah
tawakkal marang PanjenengaNe, sira bakal o~~~~~
sumurup dhewe, sapa sanyatane wong kang Qui huwar rahmaanu aamannaa bihil
ana ing sasar?". wa 'alaihi tawakkalnaa, fasata'iamuuna
man huwa fii dhalaalim mubiin.
30. Muhammad, sira dhawuha: "Kapriye

panemunira mam.wa banyu kang padha sira
angsoni iku asat, sapa kang bisa nekakake
banyu kang lumintu mil! (manfa'at) kanggo
QuI ara-aitum in ash-baha maa-uKum
sira kabeh?". ghauran famay ya'tikum ·bimaa-im malin
***)
***). Sasambetan ingkang manunggil aneas tujuan sarta intisari saking surat Al Mulk Ian surat Al
Qalam (Gagang pen):
1. Ing surat Al Mulk dhawuhing Allah SWT dhumateng para manungsa, supaya marsudi ing
kawruh, sarta ambudi daya kamanfa'atan saageng-agengipun saking paniti priksa utawi riset
Nasional ing telatah Nusantara ingkang dados amanat Pangeran dhumateng Bangsa Ian Negara,
anuju margining Pambangunan rakyat semesta. Ingkang makaten wau supados Rakyat gampil
ngupados panggesangan, lajeng nyuburaken ummat manungsa ingkang mangertos syukur ing
Pangeran Allah, Pangeraning sa day a Alam Jagad Raya!
2. Wonten ing surat Gagang Pen (AI Qalam) nerangaken bilih Nabi Muhammad s.a.w. punika
sanes tiyang ewah, ananging tiyang ingkang luhur budi pakertinipun. Allah boten marengaken
tiyang Islam toleransi ing bab Kaimanan, ananing kenging wonten bab bebrayan kaDonyan,
inggih punika gesang rukun dhame ing sasami-sami ummat Agami. Makaten ugi boten pareng
andherek tiyang ingkang dipun cacad dening Allah sipat Ian tindak tandukipun, Ian tepa tuladha
ahli pakebunan ingkang boten syukur ing Pangeran, sarta nerangaken bilih Kitab Suei Al Quraan
punika dados Pandom Ian Pepadhang tumrap Ummat Manungsa.
1166
.'
Surat 68 AL QALAM (KALAM) Juz 29
AL QALAM (GAGANG PEN)

Tumuruning wahyu ana ing Mekkah, kajaba ayat 17 tekan 33
sarta ayat 48 tekan 50 kawahyokake ana ing Madinah,
Tumurun sawuse surat AI 'AIaq.

Murah, Maha Asih.
~~~t~~t.Jt, '1
BismiIlaahlr rahmaanir rahfun.
1. Nun (Hamung Allah pribadi kang

Nupiksa ing maksude). Demi gagang pen!
Lan demi tulisan kang ditulis! Nuun walqalami wamaa yas-thuruun.
2. Atas Berkah paring kani'mataning Al-

lah ing sira! Sira iku dudu wong owah
'akale. Maa anm bini'mati rabbika. bimajnuun.
3. Lan sayekti sira iku bakal nampa ~ ." ..... ."..« t-#·"....·-:,t"
o ~"....... #. !JII!"':'ht>4.1 ~ J,.J
... -
'1*'
ganjaran kang tanpa pedhot-pedhot.
Wa-IDna !aka llI-ajran ghaira mamnm:m.
4. Lan satemene sira iku kadunungan o~~~;t.t)-l

bebuden luhur kang agung! Wa innaka III 'alaa khuluqin 'azhlim.
'I ..... , ., ... , ..•.t~ It!

5. Mula, ing tembe sira bakal weruh, Ol;)-'~:J ••:~ - .
lan wong kafir hiya padha weruh dhewe- Fasatubshlru wa yubshiroun.
dhewe.
6. Slpa sejatine kang duwe lara owah o·!.~i:'1tX~.

~ ;;.;-
_,
iku?
Bi-ayyikumul maE-tuun.
1167
7. Lan satemene Allah Pangeranira Ngu-'

~"'~.:~ 'f'~ .. ~. 'J-
';. .....t~~.; ~ t.,. V
ningani wong kang sasar saka dalane, lan .7'.J'7"'''' \,;"r~~....-.r- .1.)1.:)....
oa~~
PanjenengaNe Nguningani wong kang oleh
pituduh.
Irma rabbaka huwa a'lamu biman dhalla
'an sahiilihii wa huwa a'lamu hi! mull-
tadiin.
8. Muhammad, sira aja manut miturut

wong kang maido ing Quraan!
o <.
~7 ..llih(;9'
.!!; '5U .,.' "
Falaa tuthi'i! mukadzdzihiin.
9. Dheweke iku Dadha seneng manawa

sira iku laku lamis: 003 )dheweke banjur melu
lelamisan. Wadduu !au tud-hinu fayud-hinuun.
10. Lan sira aja manut sarupane wong

tukang sumpah, tur ina!
Walaa tuthi' kulla hallaafim mabiin.
11. Wong kang gawene tansah dhemen

nacat, tur tumbak cucukan!
, ~ -; ,. .tt.:
o~~~~
. ~\.iA
.r",' - 11
Hammaazim masysyaa-im binamiim.
12. Suthik nindakake kabecikan, wani

nglanggar angger-angger, tur akeh dosane!
Mannaa'illil-kbairi mu'ta<lin atsiim .
13. Dheweke iku wong kasar bekasakan, .. ~'.~~\I! '~'$~

o~.)~'>I.>..a! ... -1fM
misuwur ngaku-aku tedhak turune wong

luhur, nyatane kaloka wong ala! 'Utullim ha'da dzaalika zaniim.
14. pupeh wong mau sugih bandha Ian

anak!1004)
An kaana dzaa maaliw wa baniin.
1003) Tegesipun sikep moderat boten kereng utawi sikep empuk boten atos. Dados punika sabangsa
sikeping iiwa (mental)ipun tiyang dhateng kayakinan Agami.
1004) Kaprahipun tiyang ingkang sugih anak utawi sugih bandha punika gadhah daya penarik (simpati
saking umum) Ian kathah pendherekipun. Dene manawi sifatipun kados mentalipun tiyang iug-
kang kasebat ing ayat: 10-13 punika s::kedhik ingkang ndherek, mbok manawi manawi pilihan
lurah sakedhik ingkang nyoblos!
1168
Surat 68 AL QALAlIA (KALAlIA) Juz 29
15. Manawa dheweke diwacakake Ayat-

lngsun banjur ngucap: "Quraan iku gegoroh-
ilzaa tut-laa 'alaihi aayaatunaa qaala
ane wong kuna!". asaathiirul awwallin.
16. Dheweke bakal Ingsun tengeri dhewe, o~jJt~~ :;-:: -1'\

cacad ana ing tlalene.lOOf»
&masimuhuu 'alaI khurthuum.
Cobaning Allah tumrap wong kafit

kaya kang kapatrapake marang wong
kang darbeni kebon.
17. Ingsun wus nyoba marang wong-wong

mau, kaya anggonlngsun nyoba marang t"/.:ft"~t "'·W~~t.t·'l.:\-:
~ J,....... • ~ 'Y't ~~ tf,ti"
-w
wong kang padha duwe pakebonan nalika.
padha sumpah arep mruput anggone ngun-
~~V~C:/'t
...tI",. ,......~
dhuhi woh-wohan. Innaa balaunaahwn. kamaa balaunaa
ash-haabal jannati idz aqsamuu layashri-
munnahaa mush-bihiin.
18. Dheweke ora padha gelem sumendhe

marang karsaNing Allah. 1006 )
Walaa yastats-nuWl.
19. Ing wusana Allah Pangeranira nurun-

ake bilahi kang nglimputi ngrusak kebon
mau ing wayahe wong padha turu.
20. Satemah uwit ing kebone mau kaya 'J " ~1~.""/'1~
O~~fJ~\j - J.
'"
wayah wengi kang peteng ndhedhet (men -
tas ditegori).1007) Fa-ash-bahat kash~ariim.
!l /., .. J "J"'r1'!.1
21. Wong kang darbeki pakebonan mau o~!1.)~·.n
esuk-esuk wus padha ngundang kanca-kanca-
Fatanaadau mush-bihiin.
ne.
1005) Maksudipun irong, dados ing riki ateges nginakaken!
1006). Artosipun boten purun nyisihaken woh-wohan wau kangge hakipun fakir-miskin (boten punm
dedana utawi sedhekah).
1007). Pakebonan wau kabesmen telas gusis dados areng katingal cemeng sadaya, tegesipun telu
kados nembe dipun tegori sadaya!
1169
22. Tembunge: "Ayo padha mruput ma- -:- I ~.~I(":tlr-;:./I\~'t"~~./t~"r

o ~::r"~\.7J. . "ol9.P'e~~'~
tang pakebonanira ngundhuhi wohing wit-
witan". Anigh-duu 'alaa hartsikum an kuntum
shaarin.iin.
23. Wong-wong mau banjur padha bud hal

karo apdha bebisikan siji Ian liyane. Flmthalaquu wahum yatakhaafatuun.
24. "Ing di!la iki, aja -nganti >ana wong ; ~~1~I't~

../..-: .. r-~ .;' ~ :/ .. 1l-
~~I,;)t
miskin bisa mlebu men yang. ing pakebonane" A1laa yad-khulannahal yauma 'alaikum
miskiin.
~, .,~ ,/11~ .. V'-(".,.,A

25. Lan wong-wong mau wus kalakon bisa o q.?~J"»'::::' ~~-' - ,.
budhalesuk-esuk sar~na ~iyat nyegah wong Wa ghadau 'alaa hardin qaadiriin.
miskin melu mlebu, ing mangka dheweke
iku bisa nuluagi wong miskin.
26. Bareng dhewel<e wus padha weruh

pakebonane, wit-wite wis resik ora ana
woh-wohane, padha ngucap: "Satemene kita Falammaa ra-auhaa qaalu,\ innaa la-
iki wong kang sasar, kelangan gedhen te- dhaalluun.
menan!".
27. "Balik, kita iki dialang-alangi ngun-

. dhuh wohe!".1008) Bal nahnu mahruumuun.
28. Wong kang duwe wawasan bener ngu- o G~·~j~jr;1f~":..;fj~ -'fA

cap: "Apa aku durung ngelingake marang
kowe, mbokya kowe padha maha nucekake Qaala ausathuhum alam aqul lakum
asma Allah" .1001l} laulaa tusabbihuun.
29. Wong-wong iku nuli padha ngucap:

"Maha Suci Allah Pangeran kita, sayektos-
Qaaluu subhaana rabbinaa innaa kunnaa
ipun kita punika sami nganiaya". zhaalimiin.
1008) Piyambakipun sami nyriosaken manawi kapitunan ageng, sasampunipun anyumerepi kanya-
tan (realitas) bilih kebonipun telas-telasan, woh Ian witipull ambIas risak sadaya.
1009). Maksudipun nucekaken asma Allah punika syukur ni'mat peparingipun Allah sarta boten
niyat salugut pinara pitu badhe duraka dhawuhing Allah, kadosta gadhah seja boten riyukani
tiyang boten gadhah (fakir-miskin).
1170
30. Wong-wong mau saweneh kar.o liyane /""<I(~ .• ht:::' ,,-' ;,....;."ff[;.. T
nuli padha tutuh-tutuhan. o I.:J""J~~!.r'~ ~\j'" •
Fa-a9 bala ba'dhuhum 'alaa ba'dhly yata-
laawamuun.
31. Pangucape: "Wadhuh cilaka! awakku,

temen aku wis padha lacut tindakku.
o ~ ~.t'4;;';1ri -"1
Qaaluu yaa wailanaa innaa kunnaa
thaagbiin.
32. Muga-muga Allah Pangeranku paring ~..... IltKt-f~r.~"t#~ ~ ., ~,,~.... \ . . . - 1'1

gegenti kang luwih becik tinimbang pa:. ;.)v/l.:I.I-~~ ~CJI"'i')~
kebonan mau, satemene aku dhemen bali "",.,.)
0\:.1>:7;
marang Allah Pangeranku!".
'Asaa rabbanaa ay yubdilanaa khairam
minhaa innaa ilaa rabbinaa raagbibuun.
3 3. Kaya mangkono iku siksaning Allah, ~\S§ffitj~~'t~t~;4tj,;h~~ "'1' p
ana ing Donya,l°lO) Ian temen siksa ing

Akherai iku luwih abot manawa wong-wong
.t.;'JJ;U
0\,;,1 _~
,
mau padha mangerti.
Kadzaalikal 'adzaabu wa Ia'adzaabul
aakhirati akbaru lau kaanuu ya'lamuun.
Alh.h ora ngersakake wong becik

padha karo wong ala!
34. Sayekti wong kang padha taqwa ing 0.,. t . .

o~t~...u...""""t
It L"
G.;~!u"'t ...J '
/-" " . , . . ,.~~ ... " /~...... - I..
Allah bakal nampa ganjaran Suwarga Na'im
ana ing ngarsa dalem Allah Pangerane. Irma IiI muttaqiina 'inda rabbibim
jannaatin na'iim.
35. Apa hiya Ingsun nganggep wong Mus-

limin iku kaya dene wong kang padha
duraka? 1011)
t· /;j:~\~;t-.!(/.r/
• •• -~~-t'\.
36. Sabab apa sira padha gawe hukum 0\,;,1
dhewe? Maa lakum fakaifa tah-kumuun.
1010) Para warga ing Mekkah ingkang dipun teter mentalipun wau akhiripun angrumaosi salahipun.
insaf Ian gemruduk mlebet Warn sasampunipun Futuh Mekkah (kamenangan lumebet
Mekkah). makaten suraosipun ayat: 17-33.
1011) Ing bab ganjaran utawi pituwasipun arna! piyarnbak-piyambak.
1171
37. Utawa, apa sira padha duwe Kitab, .'.1 /~n '1.' cr..; .;!/1~1 TV
o<,;).,....Ju.,../_ ... ~~",£I -
kang diturunakl. dening Allah, kang tansah
Am lakum kitaabun fUhi tad-rusuun.
sira waca Ian sira kaji?
1:; "".,'-"-c. V{ .... ~ ..'~ "

o C).,jfo. ~ ~~~} -
• ... •
38. Sanyata sira bisa milih ~ng Kitab mau, 11'0
a.pa kang sira senengi tumrap sira. Inna lalrum fiihi lamaa takhayyaruun.
39. Utawa, sira duwe akad perjanjian kang

kudu Ingsun tetepi, nganti tumeka ing dina
Qiyamat, kang anjanjekake kaya hukum
kang sira tetepake, (padha karo wong kafir
Am lalrum aimaanun 'alainaa baaligha-
aM ing Akherat).
tun ilaa yaumil qiyaamati irma lalrum
lamaa tah-kumuun.
40. Muhammad, wong kafir iku takonana:

. "Sapa kang nanggung benere hukumira kang
mangkono iku?". Salhum ayyuhum bidzaalika za'iim.
41. Utawa, wong kafir apa duwe kancal t!tfi:P~t:;;~~

.J}'
~~"'-':. f?.(:jiu1f(':; ~!1'/ -t1
~~.. fi ~.PV'.....t
golongan kang padha karo panemune, mara
padha nekakna kanca-kanca/golongan mau, ." •... , ~ .
o~~
manawa bener dheweke iku padha temem.
Am lahum syurakaa-u falya'tuu bi-
syurakaa-ihim in kaanuu shaadiqiin.
42. Besuk ana ing dina Qiyamat, kancane

wong-wong padha kabukak katon wentise
sam padha katirnbalan sujud, temahan ora o~ &.:.l
/ti",:4
.. M ..
bisa tumungkul sujud. 1012 )

Yauma yuksyafu 'an saaqiw wa yud'auRa
ilas sujuudi falaa yastathii 'uun.
43. Paningale padha tumungkul, Ian ka- t;\rJi'j!s.1~%{;A;S"~j~~~ - tr

tutu pan ing lingsem, jalaran nalika isih
slamet ana ing Donya, padha dikon tunduk, o ~*'~;~tJ}G~~
ora padha gelem! Khaasyi'atan abshaaruhum tarhaquhum
dzillatun waqad kaanuu yud'auRa nas
sujuudi wahum saalimuun.
1012). Ing <linten Qiyamat titiyang ingkang santi cincing ngantps katingal wentiaipun punika. jalaran
sam! ajrib sanget Ian badhe mlajar sabab honging situlllli, inggih punika. titiyang ingkang sami
tumindak dosa! Piyamba.ldpun kadbawuhan santi sujud, boten saged sujud sabab sampun
kekes badanipun ian ros-rosanipun balung sampun boten kuwawi punapa-punapa, Jalaran
kinepung wakul binaya mangap dening siksaning Neraka Jahanam.
1172
44. Muhammad, sira togna bae! wong kang

nraido Quraan iki, sumanggakna marang
·lngsurt. Dheweke padha Ingsun lulu, nuli
lngsun sikSa ngeget, kang padha ora weruh
Fadzarnii wamay yukadzdzibu bihaadzaI
tekane siksa mau! hadiitsi, sanastad-rijuhum min haitsu laa
ya'lamuun.
45. Wong-wong iku isih padha Ingsun o ~ Jv.;f;J t L!~"t

~..-
.l:'t. . -u
"" •. r.:J;,--1oH '"
Sumenekake. Satemene tatrapanlngsun iku Wa umlii iahum, inna kaidii matlin.
wuled!
46. Utawa, apa sir a Muhammad anjaluk to /~JI.""~~ ." .,-:' ,f.~.'t~t.,
o~ \+.."....,~~!P.' ~,
bayaran marang wong-wong mau, wusana Am tas-aluhum ajran fahum mim magh-
banjur padha kabotan amarga saka dheweke ramim mutsqaIuun.
padha hutang.
47. Utawa, apa anggone padha kabotan -:"~!.~

o 1.;) ,~/. t!~.:ih~Z·'f·tV
• • •~ ... __ ;)~
iku amarga saka dheweke weruh barang Am 'indahumlll ghaibu fahum yak-
ghaib ing Lauhil Mahfuzh, banjur dheweke tubullu.
nulis (apa kang dheweke netepake?).
Q·!Jt~~(c:(.~. . ;,~~", (')'., • ~ .. f.A

48. Mula, sira Muhammad disabar bae, ""~ ;."" I:J" '-' ~.)~~
ngentenana hukuming Allah Pangeranira.
Lan sira aja kaya dene lelakone Yunus ;~;ti~d
A
.. Hq~
""lS~\,j..,]..
kang diuntal iwak Segara, nalika dheweke
Fashbir lihukmi rabbika waIaa takun
donga ngadhuh-adhuh, karo prihatin susah. kashaahibil huun idz naadaa wahllwa
makzhuum.
49. Samungguha dheweke ora kaparingan

pitulung kalawan ni'mating Allah Pangerane,
yekti dheweke kabuncang ana ing papan
kang bera Ian diedohake.
Laulaa an tadaarakahuu ni'matam mir-
rabbihii lanubidza bit 'araa-i waIlIlwa
madzmuum.
50. Ing wusana Allah Pangerane Nabi Yu-

nus kapareng miji maneh, dheweke di-
golongake para Nabi kang shaleh-shaleh,! Fajtabaahu rahbuhuu faja'alahuu mi¥
shaalibiin.
1173
AL QALAM (KALA:\{) Juz 29
Surat 68
51. Lan satemene wong-wong kafir iku

meh bae malesetake sira Muhammad, ka-
lawan pandelenge,1013) yaiku nalika dhe-
weke padha krungu Quraan Ian padha ngu-
cap: "Sanyata Muhammad iku wong edan!". Wa-iy yakaadul ladziina kafaruu layuz-
Iiquunaka bi-abshaarihim lammaa sami-
'udzdzikra wa yaquuluuna innahuu la-
majnuun.
52. Ora liya Quraan iku, kajaba kanggo Ja;~~~ ~t;:; ~~'l'
pepeling marang ummat manungsa!
Wamaa huwa ilIaa dzikrul m'aalamiin.
***)
1013) log jaman Jahiliyah Arab, manawi tiyang gadhah kasagedan saged mandeng tiyang sanes
kalayan manther (ing jaman sapunika hypnotisme) punika gadhah maksud awon supados
tiyang ingkang dipun pandeng wau iajeng ewah akalipun. Makaten kadadosan ingkang kata-
makaken ing sariranipun Kahjeng Nabi s.a.w. maksud awon wau eabar jalaran kareksa dening
Allah SWT wilujeng boten kirang satunggal punapa. Kados dhawuh pangandikanipun Allah
ing surat AI Maaidah ayat: 67, ingkang maksudipun Gusti Allah ingkang tansah rumeksa
njagi kawilujenganipun Rasulullah s.a.w. saking piawonipun tiyang ingkang gadhah maksud
aWOD.
***). Manunggil aneas tujuan saking surat Al Qalam Ian surat Ai Haaqqah (Dinten Qiyamat) sarta
intisarinipun:
1. Wonten ing surat AI Qalam anerangaken bilih titiyang ingkang maiben ing Quraan ka-
aneam dening siksa, dene wonten ing surat Al Haaqqah katerangaken manawi titiyang jaman
kina ingkang maiben ing Rasul ugi dipun aneam dening siksa Donya ingkang wami-warni,
makaten ugi ing Akherat benjing.
2. Manawi surat AI Qalam anerangaken dinten Akherat sarana garis ageng ingkang pokok,
nanging ing surat AI Haaqqah sawatawis pilah-pilah kateranganipun.
3. Ing surat AI Qalam panjenenganipun Kanjeng Nabi s.a.w. dipun kadakwa ewah akalipun
dening titiyang musyrik, Allah SWT sampun ambantah. Manawi wonten ing surat AI Haqqah
panjenenganipun kadakwa ahli sya'ir, ugi sampun kabantah dakwaan pul)ika.
1174
-
Surat 69 AL HAAQQAH (DINA KIYAMAT) Juz 29
-I
"II
';1
I'
'II
,UI
',II
-II
11
AL HAQQAH (DINA QIYAMAT )

Tumuruning wahyu ana ing Mekkah, kawahyokake I
I
sawuse surat AI Mulk. I
I
I
I
I
I
Murah, Maha Asih.
g., ·_.'t~lJt,ltM ,I
I
I
BiIImiUaahir raJunaanao rahiim. ,I
II
I
I
'I
I
1. Dina Qiyamat. I
I
A1-haaqqah. I
I
I
I
~~ .. T I
I
2. Ap-ata dina Qiyamat iku?
MaI-haaqqah. I
I
I
I
3. Apa kang ngertekake sira Muhammad, I
I
dina Qiyamat iku? I
Wam.. ad-raab mal-baaqqah.
I
I
I
4.- Kaume Tsamud Ian 'Aan wus padha ';t .... ",:r +r"..... '·'1. ~~1'
o~?w't')~ U,..~UoJ ... -..
t.
II
maido ing dina Qiyamat iku. W14) I
Kadzdzabat tsamuoldu wa 'aadum bil I
qaaii'ah, I
I
I
o~
1....:tJ;fJ~~~,..
~!~ '.M:~
I
I
I ...
5. Dene kaum Tsamud iku wus tinumpes Fa-ammaa tsamuudu fa-uhlilmu bidt-
1015
I
kalawan bilahi kang ngebat-ebati. ) thaaPiYah. I
I
I
I
I
I
1014). Kados kaweca ing ayat: 1 teternbungan "AI HaaqClah" punika tegesipun ~ tamtu ka. I
dosan, dene dinten Qiyamat kasebat AI Haaqqah punika ateges ingkang nggegirlsi. sabab pancen I
kasinggihan dinten Qiyamat punika kancen damelllirising rnanah. I
I
1015) "Ath Thaaghiyah" punika tegesipun suwantening biedheg ingkang saged ngrisak nyilDaJlen I
punapa kernawon ingkang wonten. Langkung hebat tinimbang bom-atoom inekang ngebom I
ing Hiroshima (Jepang). suwantenipun Ian daya pangris~pun! Wallaahu a'lam, I
I
1175 I
I
I
Surat (19 AL HAAQQAH (DINA KIY AMA T ) Juz 29
6. Dene kaum 'Aad tinumpes kalawan ~ ;;:;;.r/ . . . . . . ~

~-,I&.rj4~-J!,~ .)\&-WI,
tIt'-:' .-k~r/r...-;:. . . _ "'\
angin gedhe.
Wa-ammaa 'aadun fa-uhlikuu bi;'iihin
sharsharin 'aatiyah.
7. Allah wus ngutus angin gedhe marang

kaum 'Aad mau ing sajeroning pitung bengi,
wolung dina kang ngidid prahara mau terus-
terusan. Sira andeleng wong-wong mau pa-
dha mati anjejer, kaya klonthongane wit
kurma.
Sakhkharahaa 'alaihim sab'a layaaliw
wa tsamaaniyata ayyaamin husuuman
faunal qauma fiihaa shar'aa ka-annailum
a'jaazu nakhlin khaawiyah.
8. 'Apa sira sumurup kancanc kaum 'Aad o ~t'~?": ,!, '(.1~ _ ;..
~ _". v .......- 4SJ' U'IIII
kang kari, ora katut kasiksa?1016)
Fahal taraa lahum mim baaqiyah.
9. Lan teka raja Fir'aun Ian wong-wong

kuna sadurunge, Ian wong 'kang padha de-
dunung ing Negara Mu'tafikah, kaume Luth,
kang padha jungkir-balik mati anggejcJer Wa jaa-a fir'aunu waman qablahuu
wal-mu'tafikaatu bil-khaathi-ah.
sabab tumindake luput gedhe!
10. Yaiku padha duraka marang Utusaning

Allah Pangerane, ing wusana PanjenengaNe
Allah matrapi ing wong-wong iku kabeh Fa'ashau rasuula rabbihim fa-akhadza-
kala wan siksa kang kaliwat-liwat rekasane. hum akh-dzatar raabiyah.
11. Sayekti bareng banyune ambaludag, o"~~t~~i-::r~t~~(tt .11

sira Nuh sapendhereke banjur Ingsun lebok- mnaa lammaa thaghal maa-u hamalnaa-
ake ana ing prahu. kum fit jaariyah.
12. Perlu Ingsun andadekake minangka

pepelingira, Ian supaya kaprungu ing kupinge Linaj'alahaa lakum tadzkirataw wa ta'i-
yahaa udzunuw waa'iyah.
wong kang padha gelem ngrungokake.
1016). Kaum' Aad ingkang dipun sirnakaken dening siksa punika ngantos tuntas gusis, boten wonten
malih katurunan saking kaurn 'Aad.
1176
Surat 69 AL HAAQQAH( DINA KIYAMAT) Juz 29
Lelakon anggegirisi besuk mg dina-

ning Qiyamat.'
13. Nalika sangkakala wus disebul sapisan

dening Malaikat Israfil.
6~I~plIt4~fi~:'" /
Fa-idzaa nufikha fish-shuuri naf-khatuw
waahidah.
14. Lan Bumj sarta Gunung-Gunung di-

angkat banjur tabrakan, wusana ajur mumur!
Wa humilatil ardhu wal jibaalu fadukka-
taa dakkataw waahidah.
15. Mula ing dina iku wus kelakon Qi-

yam at.
Fayauma-idziw waqa'atil waaqi'ah.
o~ ....../ :"A'4. .,.....".".::lO....

16. Uga ing dina iku Langit padha pecah .. 't:f~.\,JIT"'~I.". IJ -,'\.
jalaran wus dadi ringkih.
Wasysyaqqatis samaa-u fahiya yauma'
idziw waahiyah.
17. Para Malaikat padha tata baris andher

ana pajajahaning Langit, Ian ana maneh
Malaikat wolu kang pang kate ngungkuli liya-
ne, ing dina iku padha kajibah mikul 'Arsy
kagungan dalem Allah Pangeranira. Wal malaku 'a1aa arjaa-ihaa, wa yah-
milu 'arsya rabbika fauqahum yauma,
idzin tsamaaniyah.
18. Ing dina iku sira kabeh padha disebar- ~~.1.:i ...........,..-.c. ....."
ke ana ngarsa dalem Allah, ora ana siji-sijiya o • ~"4:I""'n~-M
kang kasilapan (kasingsal) saka sira kabeh Yauma-idzin tu'radhuuna laa takhfaa
(mungguhing Allah). minkum khaafiyah.
Sangating manungsa dihisab ing dina

Qiyamat Ian Ielakon sawuse.
19. Ana dene wong kang padha diwenehi

Kitab cathethan amale nganggo tangan te-
ngen, nuli ngucap: "He mitra kabeh! ayo
padha maca Kitabku iki. o~
1177
Surat 69 AL HAAQQAH (DINA KIY AM AT ) Juz 29,
Fa-ammaa man uutiya kitaabahuu bi-

yamiinibii fayaquulu haa-umuqra'uu ki-
taabiyah.
20. Satemene aku wus ngira manawa aku

mesthi bakal seba ana dina papriksan iki!
InOO zhanantu anOO mulaaqin hisaa-
biyah.
").. .:;;'~/. • ,0/

21. Wong iku 01eh panguripan kang sarwa .d"'';''IT~''2~ - '1'1
o ~J) ~ ""I..:I'..<.7"T
gawe lego.
Fahllwa fii 'iisyatir raadhiyah.
o ki/;;f .... ·
22. Ing sajeroning Suwarga kang magrong- ~··,..""~~·~rr
magrong dhuwur! Hi jannatin 'aaJiyah.
23. Woh-wohane rundhuk cedhak-nyang- o ~ts~~ _"r

klek! Quthllufuhaa daaniyah.
24. Pangandikaning Allah: "Sira padha

mangana, Ian ngombea kalawan eca sakeca,
minangka ganjarane tumindakira ana ing o~
dina kang wus kapungkur ana ing Donya.
Kuluu wasyrabuu hanii-am himaa as-
laftum fiI ayyaamil khaaliyah.
2S. Ana dene wong kang padha diwenehi ~r.\\ 't'-!'//'l dl~ ~""'~"""""'ii :"'(!t-::'
,,~"V.J¥ ~ "'~~~j ~ t ;
-'I'r.
Kitab cathethan amale nganggo tangan kiwa,
nuli ngpcap: "Cilaka aku! luwih becik aku o !. .... ~. t"""'.~ ~ 1
~~.,!..-
ora diparingi Kitab mau.
Wa-ammaa man uutiya kitaabahuu bi-
.yimaalibii fayaqulliu yaalaitanii lam
uuta kitaabiyah.
26. Aku biyen ora ngerti baKal ana",. oG~~ jf·'f.... -'no
_;, " ~ ;01.,
papriksan iki!
Walam ad-ri maa hisaabiyah.
27. Wadhuh, mbok iya awakku Karuwan Yaa laitahaa kaanatil qaadhfyah.
manawa teros mati bae, banjur rampung!
1178
Surat 69 AL HAAQQAH (DINA KIY AMAT ) Juz 29
28. Bandhaku ora menehi manfangat ma-

rang aku!"
Maa agh .ill 'annii maaliyah.
29. Panguwasaku saiki uga wus sirna saka o <"k. "~,, ~ . '\'\
.." is!''
aku ~ Halaka 'annii sulthaaniyah.
,*,I.~ J.I.1.
30. Dhawuhing Allah marang Malaikat juru o 'I",w "v.r-,.,. •
kunci Neraka: "Sira cekelen wong iku! nuli Khudzuuhu faghldluuh..
handanen tangane tekan gulune!
31. Banjur lebokna ing Neraka Jahim o~~~~-'f1 V"

(l.;ang tansah m uru b). 1'summaI jahiima shaIluuh.
'16.rn~t-(. "',·"r-::',o;,:,-.:l r ./i'!t. .. fr p/

32. Banjur blenggunen nganggo rante kang )~~"''''~~~~''''.JJ~~
dawane pitUllg puluh asta.
Tsumma iii silsilatin dzar'uhaa sab-
'uuna dziraa'an faslukuuh.
33. Jalar an satemene biyen dheweke ora

padha iman ing Allah kang Maha Agung.
o~t 4~ !.....g'!?G~~t-"fTV
,... ••~ ,. :> 7 \J"~..
Innahuu kaana laa yu'mum billaaItil

'azhiim.
34. Lan ora gel em akon aweh pangane b~t ~\l-::: ~'''''0-..... '''t
o ................ ~
4~.O-'
wong miskin".
WaIaa yahudhdhu 'aIaa tha'aamil mis-
kiin.
35. Lan ing dina iku wong mau ora duwe

sanak kadang kang ngancani ana ing kana.
Falaisa lahul yauma haaImnaa hamiim.
36. Sarta ora diparingi pangan, kajaba

o ~~ "CI .......I.U,,;I.J-,
.~I'!" "'rtir ......... "''' ... '\
mung nanah. WaIaa tha'aamun iIIaa mm ghisllin.
37. Ora ana kang mangan naruth mau

o G1J,Jrlt;~~§ (ft
Laa ya'ku!uhuu ilIal khaathi~uun.
kajaba wong kang padha duraka.
1179
Surat 69 AL HAAQQAH (DINA KJY AM AT ) Juz 29
Sanyata Quraan iku dhawuh Wahyune

Allah.
38. Sayekti Ingsun .sumpah kalawan ba-

rang kang padha sira weruhi.
o ~J~~..!Jr~ 'fA ..
Falaa IIqsimu bimaa tubshiruun.
39. Lan barang kang durung sira weruhi. "-0, "'''c..-

o ~-'~'~~ -'f\
Wamaa laa tubshiruun.
40. Manawa satemene Quraan iku dhawuh

Wahyune Allah, diampil dening Utusan kang
mulya. Innahuu laqaulu rasuulin kariim.
41. Quraan iku dudu gunemane wong ahli

sya'ir, sathithik banget anggonira iman.
Wamaa huwa biqauli syaa'ir, qaliilam
maa tu'minuun.
J.,. ~v/ r-:- +... .." , f~ ".."

42. Lan Quraan mau dudu gunemane tu- . >,
o C), ~~~t~~oJ"··
~/ ~/ ,.~ '-1".11'
-'
kang tenung, juru badhe, sathithik banget
Walaa biqauli kaahin, qaliiJam maa
anggonira ngalap pepeling. tadzakkaruun.
43. Quraan iku diturunake saka ngarsa G<~~"'" ... Itt •• !!.'
lY)~Ut.:l'-' -
o . M,.-
'-'#II-
7.1
dalem Allah Pangeraning 'alam Jagad rat!
Tanziilum mir rabbil 'aalamiin.
o \7(-::<tt· ~t:1~J'~~;
~~~..;J ~..
U. ..
44. Samungguha Muhammad iku ge1em '.r-
'anggorohi marang lngs,un sanajan mung ka- Walau taqawwala 'a1ainaa ba'dhal al)33.-
lawan sawatara gegorohan bae. wii..
"'r .1. .. r~';'/;

45. DHeweke mesthi Ingsun patrapi kala- o ~):.4\i~~-i.
wan Kakuwatan' (Kekerasan) Ingsun. La-akhadznaa minhu bil yamiin.
46. Banjur lngsun pugel urat nadi gorok-

ane (otot kudane). Tsumma laqatha'naa minhul watiin.
1180
Surat 69 AL HAAQQAH (DINAKIYAMAT) Juz 29
"'L ...,./(; r"";

47. Ora ana wong siji bae kang ngalang-
alangi siksaning Allah marang dheweke.
o lo:1~~.~ t 9'~w
"., I ,."
.. u
LU
Famaa minkum min ahadin 'udw

h. . . . .
48. Lan sayekti Al Quraan iku sawljimng

piwulang agung tumrap wong kang padha
o ~{;~t~~~ .. t.A
Wa innahuu latadzkiratul lilmuttaqiin.
taqwa.
49. Lan yekti Ingsun wus Nguningani ha-

nget manawa ana ing antaranira iku ana
kang maido Quraan. Wa innaa lana'lamu anna minkum
mukadzdzibiin.
50. Lan temen Quraan iku gawe nelangsa- o~~t~~~~ ..0·

ne wong kafir (jng Akherat). Wa innahuu Iahasratun 'alai kaafiriiD"
51. Lan sanyata Al Quraan iku wus nyata o~~·~~ .. 01

kabenerane kang diyakini.
Wa innahuu lahaqqul yaqin.
52. Mula, sira mahanucekna kalawan nye-

but asmaNing Allah Pangeranira, kang Maha
Agung. Fasabbih bismi rabbikal ........
"' .. )
***). Interkorelasi (sasambetan katerangan ingkang manunggil aneas) salta intlsari saldDC IIUl'&t
Al Haaqqah lan surat Al Ma'aarij (Margi kangge minggah):
1. Ingsurat AI Haaqqah anerangaken bilih ing dinten Hisab (Qiyamat) manunpa baoloaa-
aken dados kalih: Sapisan golongan nampi kitab eathetan amal sarana tllD&Ul teaa.. pUDIka
ingkang manggih kabegjan ing Suwarga. Kaping kallh golongan nampi kitab catftaun am8l
sarana tangan kiwa, punika alamat eilaka sanget, badhe kacemplunpke'n ing Neraka, dene
wonten ing surat AI Ma'aarii anerangaken sipat-sipatipun kallh loloaaan kasebat.
2. Surat AI Haaqqah dipun lengkapi kateranganipun ing bab hlsab dinten Qi)'amat. dening
Buret AI Ma'aarij.
1181
Surat· 70 AL MA'AARIJ (DALAN KANGGO MUNGGAH ) Juz 29
AL MA' AARIJ (DALAN KANG MUNGGAH )

Tumuruning wahyu ana ing Mekkah, sawuse surat AI Haaqqah.

Murah, Maha Asih.
Wus dam kapesthian manawa siksa iku

kapatrapake marang wong kafir.
1. Ana wongnyuwun tumuruning siksaNe

Allah kang mesthi bakal kalakon.
Sa·ala saa·ilum bi'adzaabiw waaqi'.
2. Kang bakal ngenani wong kafir, tur o-ttt"'~. 'rr~ .~!

~.)~v-::4.:,!f.~
_ Y
ora ana kang bakal bisa nulak.
Lilkaaiuiina laisa lahuu daafi'.
3. Siksa mau tumurun saka ngarsa dalem

Allah, kang kagungan dalan kanggo munggah.
Minallaahi dzil ma'aarij.
4. Dalan kanggo munggah mau diunggahi

para Malalkat Jibril sowan seba marang
G~AVl~cit "~'t"q;tJ!'~
I'b?'~ .........OJ'.J &'" _t .
ngarsa dalem Allah, ana ini! dina kang ";1-", ,~",,,, ,;: (/~'"
o~c:::..lt~I)I~
lawase seket ewu tahun. 1017)
Ta'mjul malaa'lkaru walTUuhu lIaml
iIi yaumin kaana miqdaamhuu kham·
siina a1fa sanah.
5. Muhammad, sira disab;l.r! Karana sabar

iku. sarwa becik!
Fashbir shabran jamiilaa.
1017). Para Malaikat sana panjenenganipun Jibril a.s. punika manawi sowan ngadhep ing ngarsa
dalem Allah cekap wekdal sadinten. dene tumraping para manungsa kalampahan salebeting
seket ewu tahun!
1182
Surat 70 AL MA'AARIJ (DALAN KANGGO MUNGGAH ) Juz 29
6. Satemene wong kafir iku padha duwe o t\~...;!~~J." '\

kira yen siksaning Allah iku adoh kalakone
(mustahil) ! Innahum yaraunahuu ba'ildaa.
V 7. Ing !llangka Ingsun Nguningani ma- o~t~:J -~

nawa siksa iku wus cedhak (mesthi kalakon)!
Wa naraalUi ·qariibaa.
j 8. Yaiku .besuk ana ing dinane Langit o~frt"JIt~'~ .. A

V1ajur mumur kaya jer-jeran salaka.
Yauma takuulius samaa-u kalmuhli.
j 9. Lan Gunung-Gunung pating kleyang

: ~!J:,Jt:l$s -,
, kaya wulu padha mabur!
Wa takuunuljibaalu kaI'i1ini.
.A 10. Lan ora ana mitra sinarawedi siji bae

V' kang nakokake mitrane.
~~Jtl!;1~~~ .."It
~I 11. Ing mangka wong-wong mau padha
dene diweruhake marang sanak kadange.
Wong kang padha dosa luwih seneng samung- o;a~
guha siksa ing dina iku kena ditebus nganggo
YubaShsharuu nahum, yawaddul muh-
anake! rimu lau yaftadii min 'adzaabi yaumi-
idzim bibaniih.
/ 12. L" ditebus nganggo bojone Ian se-

dulure.
Wa shaahibatihii wa akhiih.
I 13. Utawa ditebus kalawan brayat ku-

kubane ing Donya.
Wa fashiilatihillatii tu'wiih ..
14. Utawa ditebus kalawan wong kang ana

ing Bumi kabeh, banjur duwe pangarep-arep
nylametake wong kafir saka siksane. Waman fiI ardhi jamii'an tsumma yunjiih
15. Ora babar pisan bisa! Sallyata NerakJ oiQ'j.~-14

iku geni kang ngalad-al.ld KaUaa, innahaa lazhaa.
1183
16. Kang nglonyomake kulit sirah.

Nazzaa'atallisysyawaa.
11. Kang angglandhang wong kang ngung-

kurake Ian malengos saka Agama (kafir).
Tad'uu man adbara watawallaa.
• ~-;""K................ "."
;/
v
18. Wong kang nguthuh nglumpukake Ian
nyimpen bandhane: 1018 )
ou~"~'" -
111
Fajama'a fa-au'aa.
Piwulang Islam kanggo anggula wen-

thah sipat aIaning manungsa.
19. Sanyata manungsa iku tumitah sarwa
getapan (cuketan aten). o~~G~..lt~l
" .?' ....
.. 1C
mnal insaana khuliqa haluu'aa.
20. Manawa dheweke kataman coba, ang- o'r~'-!/ "1~t~t!t

~".P.".J""" i)-,
~ "",
gresula. Idzaa massahusy syarru jazuu'aa.
21. Dene manawa dheweke oleh kabecik-

an, medhit ambedhidhil! Wa idzaa massahul khairu manuu'aa.
.22. Kajaba wong kang padha Shalat. o1~~Jt~J-'"

DIal mushalliin.
~-"':t'......~~ "~,, -'~~ "1

.l3 Kang dheweke iku padha ajeg mantep oCJ~.)~.,...I.oeu--""'~~t-1 .
nindakake Shalate. Alladziina hum 'alaa shalaatihim daa-
imuun.
1018) 'i'egesipun nguthuh nglempakaken ian nyimpen bandhanipun. nanging boten purun Zakat. lan
boten remen amal jariyah utawi boten manfa'ataken bandha (peparingipun Allah wau) in
mar.."i ingkang leres!
1184
24. Lan wong-wong kang ana andarbe

bandhane gelem nyadhiakake bagean kang ~!~~~~~41S-n.
katamtokake, Walladziina iii amwaalihim haqqum
ma'luum.
~~;~~~at~~·
25. Tumrap wong kang anjejaluk Ian wong
kang perwira (ora gelem anjejaluk).
Lissaa-lli wal mahruum.
26. Lan wong-wong kang ngestokake ka-

benerane anane dina piwales.
obo't~
•• '.f
1'."" --=~J~ ~
I~~ ., ~.
.:t." .....,
Walladziina yushaddiquuna bi-yaumid-
Win.
27. Sarta wong-wong kang padha wedi

siksaning Allah Pangerane.
Walladziina hum min 'adzaabi rabbi-
him musyfiquun.
28. Karana satemene siksaning Allah Pa-

ngerane iku dheweke ora bisa krasa aman
Inna 'adzaaba rabbihim ghairu rna'muun.
saka mesthi kelakone siksa mau.
:iI--:,~:.:. ~'1t1''''',iv .. 1II

29. Lan wong-wong kang padha bisa ngrek- ol.:.l~~-'~~~"" 1'"\
sa ing farjine (kahurmatane). Walladziinahum lifuruujihiOt haafizhuun
!~rf"
~,~~.
J.r"'''''r(~.:S:!::; r" '''t " >l"1"t 'i\~ ~
\d-,~I-,) I.F"~J-r.
30. Kajaba marang bojone u"tawa marang
jariyah kang dadi milike, mangka wong
mangkono iku ora cacad. f!~"<
0'. ~
Dlaa 'alaa azwaajihim au maa malskat

aimaanuhum fa-innahum ghairu ma-
luumiin.
'to ""'.~~tt" .~'it'r-:.:;It~ "I(.... ~-::'t .. ~ <1"1

31. Sing sapa ngarepake marang liyane o I.:J.,,,,,,,,,, [.8A """:t-'u-?" ~JJ-'(./"". Sr" - I
kang mangkono iku, bojone Ian jariyahe Famanibtaghaa waraa-a dzaalika fa-ulaa-
dhewe, mangka wong iku padha ngliwati ika humul 'aaduun.
wates.
1185
Surat 70 AL MA'AARIJ (DALAN KANGGO MUNGGAH) Juz 29
, \ / " /"...,;' yJ
32. Lan tsifate wong kang Shalat) yaiku l!J" -",,91, .-" -" ~.: ~,,'i ..A\.:IUJt., -1 "
o I..:)~...>~~" {/~ rP- . ' /
wong kang tansah ngreksa marang amanat
Ian parjanjiane. Walladziina hum li-amaanaatihim wa
'ahdihim raa'uun.
33. Lan wong kang adil tumrap prakara ~-;,j'f~, ..•\~..; ~~Gjt~ _r r
o IJ~"~-" :.-- ''/
kang wus padha disekseni.
Walladziina hum bisyahaadaatihim qaa-
imuun.
34. Lan padha tansah ngreksa ing Shalate.
Walladziina hum 'alaa shalaatihim yu-

haafizhuun.
35. Wong kang mangkono iku padha di-

1:.),
o
en
-: ,7-" 111 ~:;
I..:)~ ~. ~
1
.;a.:r
/'tit#.J1.
t fi:tf~
~!j ,
1
mulyakake ana ing Suwarga.

U1aa-ika fii jannaatim mUkramuun.
Siksa kang banget gawe nistha bakal

kapatrapake marang wong kang nggo-
rohake ing Allah.
36. Apa mungguh sababe wong kafir padha

gita-gita nekani ing ngarsanira?
Famaalil ladziina kafaruu qibalaka muh-
thi'iin.
37. Padha gegrombolan nekani ing sakiwa (.~:.e J~k.f.;,·:....::it

o \.I·P"7" ,. ':J.;;;;~" ~
"
-~V
tengenira?1019)
'Ani! yamiini wa 'anisy syimaali 'iziin.
38. Apa sawiji ·sawijining wong kafir padha ~ 1;;"-;'

~~~~ I.:J?t'J'!Wfoe
~ V'J:'"
w
·t~~f-rA
I.,P, ••
kepingin dilebokake ing Suwarga Na'im
(tanpa iman)? Ayathma'u kullum ri-im minhum ay-
yud-khala jannata na'iim.
1019) JUI".'tur alli 'l'afsir anerangaken billh tumuruning ayat punika wonten lelampahan Rasulullah
s.a.w. nembe nindakaken Shalat Ian maos Quraan ing sacelaking Ka 'bah, dumadakan tiyang
musyrik sami dhateng gegrombolan ing sangajengipun kaliyan criyos semu ngece; "Manawi
tiyang MU'min badhe sami lumebet Suwarga kados criyosipun Muhammad, estunipun kita
tiyang musyrik ingkang langkung rumiyin lumebet Suwarga!", pramila laieng tumurun ayat 38
kascbat.
1186
39. Ora babar pisanI Dheweke wus Ingsun o ~~.~ .

.. ~;~\ r~ \tt~~ -'\'I\
titahakie saka barang kang wus dimangerteni,
Kallaa, innaa khalaqnaahum mimmaa
yaiku i[lIanil 1020 ) v~'lamuun.
40. Mula, temen Ingsun wus sU,mpah:

"Dcmi Allah Pangeraning Masyrik Ian Magh-
rib, Jagad Wetan Ian Kulon, satemene Ingsun Falaa uqsimu birabml masyaariqi
maghaaribi innaa laqaadiru~.
w"
Kuwasa!
41. Kuwasa nglironi titah kang luw}h be-. o G:f'·;~_'!1'''1''!·f.;~''''t~

..J.H,\;I'"'"" ~~'Hu~I:)'~ ~I;r;~ i"
cik, tinimbang kang kafir, sarta Ingsun ora
'Alaa an nubaddila khairam ~um
bakal kena dikalahake! wamaa nahnu bimasbu~..
42. Mula, wong kafir iku Muhammad,

togna baepadha kalimput ing barang batal
Ian lelahanan, sahertgga padha katemu karo
dina kang wis diancamake marang dheweke. Fadzarh~ yakhuudhuu waYal'abuu
hattaa yulaaquu yaumahumul ladzii
you'aduun..
43. Yaiku dina wong - wong iku padha J}~~~~9t~t~G#){~~ -\.1'

/ metu saka kuburan-kuburan kanthi rerikatan,
1/ kaya-kaya wong-wong mau mlayu gegan- o"lI-:"".~!..:.,,'
I,;),....,y,. ,....:Jj
IJ
~f cangan marang tetenger (brahala nalika ana
Yauma yakhrujuuna minal ajdaatai Ii-
ing Donya) kang diadegake. raa'an ka·annahum ilaa nushubiy you-
fidhuun.
44~ Paningale padha tumungkul, lingsem ~.£.(t~~ !-J,i;"/i.}';:'1~~~' - it

rumangsa ina, kaya mangkono iku kahanane
E .... , !..!"t,.lr»t. "t 1
(;/ dina kang wus dijanjekake marang wong o ~.J~x!Jol~ UYSI ~
iku kabeh. Khaasyi'atan abshaaruhum taihaquhum
dzilIah, dzaaIikal yaumul ladzii kaanuu
***) yuu'aduun.
1020). Sadaya tiyang kadosan saking kama (mani), Jajeng Jahir saking guwa garbaning Ibunipun,
punika sintena kemawon ingkang iman, 'ibadah (taqW)l), Ian amal shaleh, tamtu badhe lume-
bet Suwarga, makaten piwucalipun Nabi s.a.w. Dados manawi 1>iyambakipun (musyrikin ian
kaflrin) boten iman, inggih boten hak lumebet Suwarga. Pullika nami logis Ian adill
Sasambetaning surat Al Ma'aarij Ian surat Nub a.8. sarta intisarinipun makaten:
1. Kakalihipun sami-sami nerangaken wontenipun ancaman siksa tumrap tiyang kafir.
2 .. Wonten ing surat .Al Ma 'aarij dening Allah dipun temngaken bilih Panje~enganip(m Dzat
ingkang Kuwaos anggantos ummat ingkang duraka, dipun gantos ummat inlkaDg langiwng
sae, manawi (wonten ing surat Nuh, gamblang dipun contol.take.n ummatipun Nuh a.s. ~
dipun siksa total dening bena aleng sa-Donya.
1187
Surat 71 NUH (NABI NUH) Juz 29
N U H (NABI NUll)
Tumuruning wahyu ana ing Mekkah, sawuse surat An Nahl.

Murah, Maha Asih.
1. Sanyata Ingsun wus angutus Nuh ma- • -::\,.~.•.•" ,,,;:\ A"(..lltr~·" r.i~""'t~. 4
~~.I.>~k)t,?",v"",\ooy !) \.:IV '
rang kaume, dhawuhlngsun: "Sira nge1ingna!
ing kaumira, sadurunge padha katekan siksa ~ht~t~..-v.:/
o ~. ~;~.. \:J:f~
......
kang anglarani!".
!nnaa arsalnaa nuuhan i1aa qaumihii
an andzir qaumaka min qabli ay-ya'iya-
hum 'adzaabun aliim.
2. Nuh dhawuh marang kaume: "He

':I~' '."".(k<,'!t~'~'j~_T
kaumku! sanyata aku iki juru pepe1ing kang o ~J..~jJ.).J~A;~
prate1a marang sira kabeh. Qaala yaa qawni innii lakum nadzii-
rum mubiin.
3. Yaiku supaya sira padha nyembaha ;~~$t;~~t;arr,~9t - 'f

ing Allah, sarta padhawedia (taqwa) marang
PanjenengaNe, Ian padha manut mituruta Ani'buduHaaha wattaquuhu wa athii-
marang Ingsun. 'Dun.
4. Sanyata Allah bakal paring pangapura
v ing dosanira, Ian nyarantekake ing sira ka-

beh,1021) tumeka waktu kang wus katem-
tokake. Satemene wewenanglng Allah iku
maqawa wus teka ora kena diundurake
maneh manawa sira padha mangerti". .
o~
. .;s::;
Yaghfir lakum min dzunuubikum wa
yu-akhkhirkum ilaa ajalim musammaa,
!nna ajalallaahi idzaa jaa-a laa yu-akh-
kharu lau kuntum ta'lamuun.
1021).. Allah kapareng paring inah panjang umur, dadosa kalonggaran punm enget Ian tobat.
1188
Surat 71 NUH (NABI NUH ) Juz 29
Nabi Nuh ngaturake ruwet rentenging

kamne marang Allah.
5. Nuh matur marang Pangerane: "Dhuh

Allah Pangeran kula! saestunipun kula tan-
QaaJa rabbi innii da'aum qaumii lailaw
sah ajak-ajak rinten dalu dhumateng kaum
wa nahaaraa.
kula.
6. Pangajak kula wau buten mewahi o ,d-f/' ~t" 'r/1. :~ './

.!)~"/IS~\&..)__ .)~~
.'\'!: - "\
punapa-punapa dhumateng kaum kula, ka-
FaJam yazid-hum du'aa-ii iIIaa firaaraa.
jawi malah piyambakipun sami anambahi
tebih saking iman.
7. Lan saestunipun saben-saben kula ajak-

ajak dhumateng tetiyang wau supados Pa-
dub paring pangapura dhumateng piyam-
bakipun, tetiyang wau lajeng sami nyumpeli
kupingipun kaliyan drijih'pun, Ian sami kru-
kuban ngangge sinjangipun, piyambakipun
Wa jnnii lrullamaa da'aumhum litagh-
sami puguh tuwin tekebur! fira la~um ja'aJuu ashaabi'ahum fii
aadzaarlhim wastagh..,yau tsiyaabahwi.
wa asharruu wastakbarus tikhaaraa.
8. Kula lajeng ajak-ajak iman dhumateng

bum kula kalayan ngedheng.
Tsumma innii da'aumhum jihaaraa.
9. Lajeng kula ajak malih kalayan dheng-

dhengan Ian sarana arih-ririh !.
Tsumma innii a'lanru lahun.... a asrartu
lahum israaraa
'I ~r~ ""(~~~~ ';Itf/ t ". ?'" ,.!.-:

10. Mila sampun. kula dhawuhaken: "Sira o !.J\.a$~~ "Uj..~.)..,~t~ -1-
padha enggal nyuwuna pangapura marang
Faqulrus taghfiruu rabbakum, innahuu
Allah Pangeranira! jalaran satemene Panje- kaana ghaffaaraa.
nengaNe iku rena paring pangaksama.
11. Yekti Allah bakal anurunake udan

deres marang sira kabeh,
Yursilis . samaa-a 'aJaikum mid-t'llaraa.
1189
12. Sarta paring ngekehake bandha tar:

anak marang sira kabeh, sarta maringi pa-
kebonan Ian kali-kali marang sira kabeh.
Wa yumdidkum bi-amwaaliw wa banima

wa yaj'al lakum jannaatin wa yaj'al
lakum anhaaraa.
13. Genea sira kabeh ora padha_ duwe ~~;J~;;i~(1.1r

karep angegungake PanjenengaNe Allah?
Maa lakum laa taljuuna Iillaahi wa qaaraa
14. Ing mangka Allah wus nitahake sir a

kabeh kalawan tataran kadadean. 1022) Waqad khalaqakum athwaaraa.
~ rtf.... ..11 ......... • ..... 9.1. (:.I'~ $r ,"'c :'rt • Ja!

I.»~~ ~ &W I.J"" .. ,-,,,,,.,1>'
15. Pangandikaning Allah: "Apa sira ora
padha andeleng kapriye anggone Allah wus Mam tarau kaifa khalaqallaahu sab"a
nitahake Langit pitu, sap-sap an ! samaawaatin lhibaaqaa.
:::~ ;'It~;:" '~'" ~~ ·;;It \~:' ..

'" 0 ./ ,/'/'''' / / /
16. Lan Allah wus nitahake Rembulin ....r-- .~I.JY~/.r- ~j

- 1i.
madhangi ana ing Langit, lan nitahake Sre-
ngenge mencorong (kaya diyan mencorong o \;.[ .....
.~
agung) 1023)
Wa ja'aial qamara fiihinna nuuraw wa
ja'alasy syamsa siraajaa.
-1022) Kados ingkang sampun kaweca ing Surat AI Mu'minun ayat: 12.13, Ian 14. ingkang suraos-
ipun bilih sangkan paran duma dining manungsa punika proses tumitahipun sami: 1. salting
saripathinipun tanem tuwuh ing siti; 2. lajeng lumantar kama (mani) ingkang lumebet Ian
gathuk ing rahim ibu, 'sasampunipun 9 wulan 10 dinten lajeng lahir cenger dados bayi abrit:.
3. lajeng dados tiyang dewasa ingkang tanggel jawat. tumunten pejah Ian (last but not least)
akhiripun gesang malih saking kubur ing dinten Qiyamat. sasampunipun dipun hisab (dipun
adili) lajeng lumebet Suwarga utawi Neraka saiami-laminipun.
1023) Mirsanana surat Yunus ayat: 5 ingkang suraosipun tumitah Ian lampahing Surya. Rembulan.
sarta Lintang utawi Planit sanes-sanesipun punika saweneh faedahipun tiyang saged mahger-
tosi tanggal, dinten. pekenan. wulan. tahun. windu. jam. sekon Ian menit. Kalender punika
warni kalih: 1. Kalender 'Qamariyah utawi ngetang hisab adhedhasar lampahing Rembulan.
2. Kalender Syamsiyah utawi ngetang penanggalan dhasaripun lampahing Surya utawi Tahun
Masehi. Kalender Qamariyah kasebat masyhuripun nami Tahun Hijriyah. Ing Negari Mataram
inggih Sri Su'ttan Muhammad (1613 -1645) ingkang kondhang kaonang-onang ajejuluk Sultan
Agung Prabu Hanyokrokusumo iyasa kalender enggal ingkang adhedhasar kalender Hijrah,
kawiwitan wonten ing tahun 1633 Masehi. ingkang kaleres tahun Saka 1555. dene tahunipun
Hijrah 1043. Panjenengan dalem Sultan Agung (pahlawan Nasional) punika Ratu gung bina-
thara, politikus sarta Muslim ingkang ta'at konsekwen nindakaken ('amalaken) syari'at Islam
Ian Da'wah Islam. Yasanipun tng antawisipun anemtokaken dinten-dinten ageng Islam ingkang
resmi ing negari Mataram: kadosta Garebeg Besar utawi 'Idul Adha (Haji). Ga~e1:;eg Bada utawi
'Idul Fitrl, Garebeg Mulud, wonten ing tang gal 12 Rabi'ulawal inggih miyosipun gusti panutan
Kanjeng Nabi Muhammad s.a.w. (Sekatenan ing Ngayogyakarta. Surakarta Ian Cirebon).
Makaten uld Maleman ingkang dhawah tanggal 21 Ramadhan (malem SeW'"'llan).
1190
Kalender Hijrah kaliyan Kalender Sultan Agung wonten bentenipun sakedbik inggih punika
ngengingi penyisipan dinten-dinten ing tahun Kabisat (panjang). Kalender Hijrah nyisipaken
11 dinten salebeting 30 tahun. Kalender Sultan Agung nyisipaken 3 dinten s.'llebeting 8 tabun
(Sewindu).
Kanthi bedaning panyisipan puniita. saben 120 tahun Kalender Hijrah nyisipaken 44 utawi 45
dinten. Mila saben 120 tahun sepindhah kalender Sultan Agung periu ngunduraken satunggal
dinten supados tetep sareng lampahipun kaliyan Kalender Hijrah. Saben wolung tahun (Se-
windu). punika tanggal 1 Muharram dhawah wonten dinten Ian pekenan ingkang sami. Windu
punika anggadhahi nami piyambak·p;yambak; tahun Alif, tahun Ehe, tahun Jimawal, tabun
Ze, tahun Dal, tahun Be, tahun Wawu Ian tahun Jimakir. Rumiyin tanggall Muharram tahun
Alif dhawah ing dinten Rebo Wage, ingkang katelah ABOGE. Salll<ilmpunipun 120 tahun mlam-
pah, lajeng dipun unduraken sadinten, dados tahun Alif ing tahun sapunika dhawah dinten
SelasaPon, ingkang katelah ASOPON. Samanten ugi tahun Ehe, Jimawal, Ze, Dal. isp. ngga-
dhahi rumus piyambak-piyambak, maksudipun damel praktis Ian mathis • gampil madosi
dinten Ian JOekenanipun. (Makaten ing antawisipun lr.H.Basit Wahid, sesorah "Mangayu bagya
tahun enggal Hiirah 1398" ing bale ageng PD1:J-Sasonoworo Ngayogyakarta, tanggal 1 Mu-
harram 1398 utawi 1 Sura 1910). Punapa ta kawigatosanipun dene 1 Muharram tahun enggal
Hijrah dening Ummat Islam dipun pengeti? Boten sanes ingg;h jalaran wiwitanipun tahun
Hijr\h punika dipun dhawahaken kaliyan kadadosan penting wonten ing sejarah mekaripun
Islam, inggih punika wiwit Hijrah utawi pindhahipun Kanjeng Nabi Muhammad s.a.w. saking
kitha Mekkah dhateng kitha Madinah, ingkang ngresmekaken wonten ing jamanipun Khalifah
. Baginda 'Umar Ibnul Khattab r.a. wonten ing tahun 17 saking Hijrah Nabi s.a.w. Mangayu-
bagya '~'~hun enggal Hijrah tanggal 1 Muharram utawi 1 Sura, ingkang katamtokaken miturut
kalender Sultan Agung punika dipun par.argya dening goiongan Kapercadosan kados dene
dinten ageng. Ingkang makaten punika malah mratelakaken bilih golongan Kapercadosan
kanthi sadar utawi boten sadar, taksih nglebetaken kultur Islam wonten ing Kapercadosani-
pun. Jalaran sam pun boten saged dipun selaki malih bilih kalender Sultan Agung punika
sajatosipun inggih tunggil kaliyan kalender Hiirah utawi kalender Islam. Cetha sanget bilih
kalender Sultan Agung dipun dame I kangge kaperluan namtokakeil dinten Agami Islam lan
pangibadahipun ing wulan Shiyam, Hajji lsp. Ingkang kados makaten punika tumrap kita
ummat Islam dadosaken pepenget, bilih kanca-kanca tunggil Bangsa. langkung-Iangkung ing
telatah Jawi-Tengah Ian Jawi-Timur, saking golongan KapeTcadosan punika mbetahaken se-
5uluh ingkang saged mangsulaken dhateng margi ingkang leres. Jer kanca-kanca punika asal-
ipun inggih saking satunggaling sumber. agami Islam. Tradisi pahargyan 1 Sura miturut kanca-
kane a punik" manawi katlusur tamtu wangsulipun dumugi jaman Sultan Agung Hanyokro-
kusuma. Jalar.n saderengipun boten wonten petangan tanggal 1 Sura ingkang kaetang adhe-
dhasar kalender Qomariyah. Pramila para kanca ingkang taksih sami wonten salebeting go-
longan Kapercadosan, kula menghimbau, kula atur pramayogi saking tulusing manah kula,
dhuh para sadherek ingkang sami marsudi sejatining ngaurlp. ingkang manembah dhateng
Pallgeran ingkang Murbeng Dumados, sumangga sami kundur wangsul dhateng kasunyatan
ingkang sami tum rap tiyang sak Donya! Kasunyatan ingkang dipun asta dening para Andika
Rasul, sarta ingkang dipun dumugekaken, dipun da'wahaken dening Rasul pungkasan, inggih
Kanjeng Nabi Muhammad s.a.w. Saweneh tiyang sami gadhah panginten, bilih titiyang Islam
ing Indonesia ing jaman modem punika sampun sami boten mangenos tanggal, wulan Ian
tahun Hijrah. Carlyosipun sadaya sampun sami ngginakaken tanggalan Masehi utawi Umum.
Ingkang kados makaten punika boten leres! Taksih kathah Rakyat kita Bangsa Indonesia
ingkang milih wulan Sesar utawi Dzulhijjah kangge panggihing penganten, tetesan, khltanan,
utawi kekahan saplturutipun. Taksih kathah sanget Rakyat kita ingkang sam! nglampahi
Shiyam wonten ing wulan Ramadhan Ian mahatgya dinten Riyadi Ageng Idul Fitrl, langkung
meriyah katimbang tanggal 1 Januari tahun enggal Masehi. Malah resepsi Sawalan dipun pa-
hargya ing pundi-pundi kantor Departemen, Perguruan Tinggi, Pondok Pesantren. ABRl, 1an
resepsi Sawalan wau dipun sozmarakaken sarana ageman Nasional, santi swara (panembrama)
sana karawitan ingkang nafasipun Agami, theater ing TVRI, lan sanes-sanesipun dening titi-
yang Islam Ian ingkang agami san"s! Jalaran sampun melembaga d&,dos dinten Ageng Nasiona!.
Dados usaha-utami saking amal shalehipun Sultan Agung angrembakakaken kultur Islam lan
anggesangaken Cahyaning agami Islam wonten ing saindhcnging Nusantara Indonesia punika
nama sampun kaleksanan sukses! Pramila sumangga ummat Islam ing pundia papan. suku,
marga, Ian goiongan-goiongan samiya gesang taqwa ing Allah, kiyat pangibadah kite.. 1an
kathah amal kasaenan kita, sarta golong gilig dados satunggal, majeng sesarengan ing laladan
pembangunan N egara Ian Bangsa Indonesia, ingkang karidhan dening Allah SWT.
1191
17. Lan Allah wus nitahake sira kabeh . ~ ~\;f~jgt ~~~~t~tJ -1" /
saka ing Bumi, kalawan titah kang sabecik-
becike thethukulan. Wallaahu ambatakum minal ardhi na-
baataa.
vi
18. Allah banjur ambalekake sira kabeh o I!t~~ .r-, =J' ".. r~'~
• ..r ~~ -' ~"..,;O" • •.; •• .,.0->
"(!...:1, '-':. _ 1" /
/
menyang lemah, sawuse mati, sarta bakal
ngetokake sira kabeh saka kubur, urip ma-
neh!
Tsumma yu'iidu kum fiihaa wa yukhri-
jukum ikhraajaa.
vi
19. Lan Allah wus nitahake Bumi gumelar o~~~j,J~~jz..it; - 1~

kanggo sira kabeh.
Wallaahu ja'ala lakumul ardha bisaathaa.
20. Supaya sira bisa ngambah ana -ing

dalan kang jembar, ana ing Bumi kono".
Litaslukuu minhaa subulan fijaajaa .
21. Nuh matur marang Allah: "Dhuh •1 · ... r.J'.·;!!t. . :'j~ ....... ~'it • ,,(t •.! ....tf::' '1'1
p~~~~"O'C:-~)'~J~'-'15 -
Allah Pangeran kula! saestunipun kaum kula
-:.r.....-: ~t--:,,"i........ {.tr .... , ......
o t.)~
T:
sami ambangkang ing parentah kula, malah I) .Ilw",", 4J 1oO.~
sami manut dhateng tiyang ingkang bandha
Ian anakipun boten mewahi punapa-punapa Qaala nuuhur rabbi innalmm 'ashaunii
wattaba'uu mal-lam yazid-hu maaluhuu
kajawi kapitunan. wa waladuhuu iIlaa khasaaraa.
22. Lan piyambakipun malah sami nan-

dukaken pangreka daya ingkang agen-g.
Wa makaruu makran kubbaaraa.
23. Lan sami ngucap: "He para kanca!

sira aja padha ninggal brahala, sesembahan-
ira kabeh, apa maneh 'aja nganti ninggal
brahala Wad, Suwa', Yaghuts, Ya'uq, Ian
Nasr". Wa qaaluu laa _tadzarunna aalihatakum
walaa tadzarunna waddaw walaa su-
waa'aw walaa yaghuutsa wa ya'uuqa
wa nasraa.
24. La!. piyambakipun sampun sami nya-

saraken nyang kathah. Jalaran saking punika,
Paduka mugi sam pun anambahi dhateng o "jt~
.
tetiYll.ng ingkang sami nganiaya, kajawi na- Waqad adhalluu katsiiran walaa tazi-
mung sasar!". dizh zhaalimiina illaa dhalaalaa.
1192
25. Jalaran saka kaluputane, kaum Nuh f' %~ ..-rt!lr~-:'tlf • ~~t'..t· '!.1t~·~14r~ . -'f ~
'~;P"""..J"~)\i~~ ,"'" ""'"
mau banjur dikeremake, nuE dilebokake
t6r,l'" ,,' w.',)"
Neraka. Sarta ora ana wong kang bisa o !)~t~t9.",)~AJ
nulungi wong-wong mau, kajaba mung Allah.
Mimmaa khathii-aatihim ughriquu fa-
ud-khlluu naaran blarn yajiduu lahum
min duunillaahi anshaaraa.
26. Nuh matur: "Dhuh Allah Pangeran

kula! mugi Paduka sam pun ngengehaken
tiyang kafir satunggal kemawon wonten ing
Bumi ngriki,
Wa qaala nuuhur rabbi Iaa tadzar 'alai
ardhi minal kaafiriina dayyaaraa.
27. J alaran manawi Paduka ngengehaken ~r;'.I~..'l'" ~/~ff ,,~~~·,:,t~t ..'f~

)I}~ltJ.:J') ..... ~l.... "', "
tiyang kafir wau, saestu namung badhe
nyasaraken para kawula Paduka. Lan boten 6.~ar~~
nurunaken kajawi turun ingkang kafir tur Innaka in tadzarhum yudhilluu 'ibaa-
lacut. daka walaa yaliduu illaa faajiran kaf-
faaraa.
28. Dhuh Allah Pangeran kula, mugi Pa- j~~~~~~~~~_'fA

duka paring pangaksama dhumateng kula,
saha tiyang scpuh kula kekalih, lar. tiyang
ingkang nunggi •.;agriya kaliyan kula, ingkang
;~~}~t~§;~JJt;~
Mu'min. Sarta dhateng para tetiyang Mu' Rabbighfirlii wa liwaalidayya wa liman
dakhala baitiya mu'minaw wa Iil-mu'-
l'I\in jaler Ian estri. Paduka mugi sampun miniina wal-mu'minaati wlJlaa tazidizh-
animbali punapa-punapa dhateng tiyang ing- zhaalimiina illaa tabaaraa.
kang sami nganiaya, kajawi namung nambah
risak!" .
* * *)
***). lntisari Ian interkorelasi.ing antawisipun surat Nuh kalayan surat AIJIn makaten:
1. lng salebeting surat Nuh, Gusti Allah dhawuh supados manungsa nyuwun pangapunten
dosa kalepatanipun. dhumateng Allah piyambak, boten ngangge pangiantar, tamtu saking Sib
Rahmatipun badhe kaparingan .bandha lan anak, ingkang kakalihipun minangka amanai-
Allah, dene wonten ing surat AI Jin, slntena kemawon gesangipun ngambah margi leres. badhe
kaparingan rezeki ageng saking Sib Kaadilanipun.
2. Ugi kakalihipun wonten sami ing prakawis: A. Sipatipun Da'Wah Nabi s.a.w. lan kados-
pundi tiyang kafir Ian musyrik ingkang inglou lan ambangkang, B. siksa bebenduning Allah
tumrap ingkang sami duraka.
1193
Surat 72 AL JIN (JIN) Juz 29
ALJIN (JIN)
Tumuruning wahyu ana ing Mekkah, sawuse surat Ai A'raaf.
Kalaw:an asma dalem Allah kang Maha

Murah, Maha Asih.
Jin mlebu Islam sawuse krungu

Quraan diwaca.
1. Dhawuha sira Muhammad: "Wus di-
wahyokake marang aku, manawa ana golong- ~~t~~?t'~f~~tJ$ .. 1
aning jin padha ngrungokake anggonku maca ~a~/·l(!;
o •.
...
rP'
!>' ,,\:I,.t
Quraan, para jin mau banjur padha ngucap
marang kancane: "Aku wus krungu Quraan QuI uuhlya ilayya mmahus-tama'a na-
diwaca, edi banget!, 1024) farum minal jinni faqaaluu irinaa Salni'-
naa qur-aanan 'ajabaa.
2. Quraan mau nuduhake marang kabe- v.~~r~

.~~ :.",~,.~. ~"~,..\..J:."ltit/"'oI!1 - '1
1I "
~ I'l'u...e -,'J "'" .... ~.
neran, jalaran saka iku aku banjur padha
iman, sarta ora nyakuthokake sawijj,' apa ~t~
kalawan Allah Pangeranku, Yahdii ilar-nlsydi i-aamannaahih, wa-
Ian nusyrika birabbinaa ahadaa
1024) Rasulullah s.a.w. pirsa kawontenanipun jin (makhlukipun Allah badan alus) punika jalaran
nampi Wahyu. Kados ingkang samP\ln: kaweca ugi ing surat AI Ahqaaf ayat: 29 - 32, dene ka·
terangan ingkang panjang mirsanana kitab Tafsir AI Manaar dening Syekh Muhammad Abduh
jilid X bagean 32, Ian kitab At Taaj dening Syekh Manshur All Naashif kaca 208 Ian 246,
bab Kitaabut Tafsir. Suraosipun makaten: bilih kautusipun Kanjeng Nabi Muhammad s.a.w.
punika da'wah (nyiar-nyiaraken) Islam dhumateng para manungsa Ian jin.
Kariwayai;aken bilih RasuluIlah s.a.w. kadherekaken Sekabat Zaid bin Haritsah sesarengan
tindak dumugi padhusunan Bathnu Nakhlah (ing antawisipun Mekkah Ian Thaif) sampun dalu;
sarehipun sampun sayah tumunten ngaso sawatawis. Wonten ing ngriku salebetipun shalat
tahajud (shalat dalu) Nabi s.a.w. kathah maos ayat-ayat Quraan, ingkang kapinujon sagolong-
an kepala-kepala jin saking dhusun Nashibin (ing wIlayah jajahan Yaman) sami lang kung sa-
celakipun Nabi s.a.w. maos Quraan. Sasampunipun para jin wau mireng, lajeng sami kendel1an
sami ninglingaken suraosing Quraan. Sareng sampun rampung para jin wau 1aieng bidhel ~la
jeniaken 1ampahipun. Saweneh riwayat nerangaken wonten sanga kepala-kepala iin wau ing-
kang lajeng ajak-ajak (da'wah) lumebet Islam dhateng kanca-kanca pmipinanipun piyambak-
piyambak. Saestu sanes wekdal sami gemrudug sowan Kanjeng Nabi Muhammad s.a.w. Ian
lumebet Islam, kirang langkung tigang atus tiyang kathahipun. Inggih punika Ielampahan jin
makhluk badan alus ingkang kasebat ing surat Al Ahqaaf ayat: 29 - 32, sumangga kula aturi
maos Ian nyuraos malih. lng riwayat kasebat kadadosan punika ing wulan Dzulqaidah tahun
10 kenabian. Wallaahu 'alam .
1194
3~ Lan satemene Allah Pangeranku iku' ~~~'f: ... r .... "'.{St~~.... ~ ... '\~ 4rt~
o ~,~\oO~ ~().;,:v-
-r
Maha Luhur Ian Maha Agung, PanjenengaNe
Wa annahuu ta'aa1aa jaddu rabbinaa
ora mundhut garwa Ian ora peputra,
mattakhadza shaahibataw walaa waladaa.
4. Lan satemene ana kancaku kang bodho

o
"{,'1J»~t'lq-:'~h.t.
a::.
......... r§(~~
~,at ~.. tU!t - "-
L
ngucap gegorohan kang ngliwati wates ing-
atase Allah. 1025) Wa annahuu kaana yaquulu safiihunaa
'alallaahi sathathaa.
5. Lan yekti aku wus ngira, yen ora P1!.~~0JjtJ~~~~{f,fl ~ 6\

babar pisan manungsa Ian jin iku gelem
gawe goroh ingatase Allah. oV
Wa annaa zbanannaa aI-lan taquulal
insu wal-jinnu 'alallaahi kadzibaa.
6. Lan satemene ana saka golongane ma- ~~:pf,;;~jtG;b~~~1- "\

nungsa kang padha anjaluk tulung, anjaluk
reksa, marang.bangsa jin, baniur saya wuwuh o {~f6~.h~~~tt¢
sasare (tekebure) jin mau. 1026 )
Wa annahuu kaana rijaalum minal insi
ya'uudzuuna birijaalim minal jinni fazaa-
duuh..m rahaqaa.
7. Lan temen jin-jin mau padha duwe

pangira kaya pangiramu iku, yaiku ngira
yen Allah ora angutus (Rasul) sapa-sapa. Wa annahum zhannuu kamail zhanan-
tum allay Yab'atsallaahu ahad: 1 •
8. Lan satemene aku wus nyoba andeleng

wewadine Langit, ing kono dikebaki para
.(!,J'c.:~(t\J4;1~~\trl- A
Maiaikat kang anjaga, tur padha santosa, o'~~fr&t~
Ian miranti panah-panah geni.
Wa annaa Iamasnas samaa-a fawajadnaa-
baa muli-at harasan syadiidaw wa syu-
hubaa.
1025) Gegorohan ingkang nglangkungi wates makslidipun, n.yriosaken bilih Allah punika kagungan
garwa Ian putra.
1026 Saweneh kabiasaanipun ti.yang Arab Jahili.yah (saderengipun Islam) manawi nglangkungi pang-
genan ingkang sepen mamring, punika n.yuwun reksa, n.yuwun wilujeng dhateng lin ingkang
piyambakipun anggep ingkang baureksa utawi kuwaos ing papan ngriku.
1195
9. Biyen aku bisa lungguh ana ing Langit ~~~'1~~~~.'~{fr~fj - ~

saenggon-enggon, perlu ngrungokake IYunem-
ane para Malaikat, ananging saiki 102.7~ sing o~~~~GYt
,.
sapa golek rerungon, dheweke mesthi di.c
samber ing panah-panah geni kang kaeawis- Wa annaa kunnaa naq'udu rninhaa
ake siaga! rnaqaa'id<t lissarn'i famay yastami'll aana
yajid lahuu syihaabar rashadaa.
10. Lan satemene aku ora ngerti kapriye

karsaning Allah Pangeraning ngaklO kang
ana ing ~umi iki, dadi ala u,tawa beeik
kadadeane!
Wa annaa laa nad-rii asyarrun uriida
birnan fil ardhi am araada bihirn rabbu-
hum rasyadaa.
11. Lan satemene sagolongan saka kit a

ana kang beeik, Ian sagolongan maneh ora
mangkono; Agamane kanea-kancaku beda-
heda.
Wa annaa rninnash shaalihuuna wa
minnaa duuna dzaalika kunnaa tharaa-
iqa qidadaa.
12. Lan temen kita wus yakin, aku ora

bakal bisa mrueut saka PanguwasaNe Allah
sanajana aku ana ing jero Bumi, Ian pra bisa
mlayu ueu! saka KekuwasaNe.
Wa annaa zhanannaa aJ-lan nu'jizallaaha
fil ardhi walan n_u'jl£ahuu harabaa .
13. Lan temen nalika kita krungu pitu- .~~.~~~t;~~tf~j -1f

duhing Quraan, banjur bae kit a iman ma-
rang Allah Pangerane, wong iku ora kuwatir o ~5,j~j~)j~
ba.kal kapitunan utawa asor. Wa annaa lamrnaa sarni'nal hudaa aa-
rnannaa bihii famay yu'rnirn birabbihii
falaa yakhaafu bakhsaw walaa rahaqaa.
14. Saw~neh kanea. kita ana. kang Islam,

Ian saweneh liyane kafir. De~e sing sapa
Islam wong kang mangkono mau padha
anggatekake marang kabeneran.
102.7) Artosipun "saiki" inggih punika jaman sasampunipun Nabi Muhammad s.a.w. kawisuda jn-
meneng dados Rasululbh.
1196
Wa annaa minnal musJimuuna wa minnai

qaasithuuna faman aslama fa-ulaa-ika
taharrau rasyadaa.
\15. Dene wong kang kafir, bakal padha

dianggo urub-urube Neraka Jahanarn".
Wa ammal qaasithuuna fakaanuu li-
jahannama hathabaa.
16. Dhawuhing Allah: "Samungguha wong- if!~~i~~~tg~\i.1:"tj~j .1'\·

wong iku padha jejeg Agamane, mesthi
banjur padha lngsun siram banVll udan kang' o~
(kaparingan rezeki kang akeh)~0211)
Wa ailawistaqaamuu 'alath thariiqati
la-asqainaahum maa-an ghadaqaa.
17. Ihgsun anggo nyoba wong iku kabeh,

Ian sing sapa malengos saka ding marang
Allah Pangerane, dheweke bakal dilebokake
ana ing siksa kang abot.
Linaftinabum fiih, wamay yu'ridh 'an
dzikri rabbihii yasluk.flu 'adzaaban
sha'adaa.
18. Lan satemene Mesjid-mesjid iku ka-

gungaNe Allah, mula saka iku sira aja
nyembah marang sapa-sapa sartaning Allah. Wa annal masaajida lillaahi faiaa tad'uu
ma'ailaahiahadaa.
19. Lan satemene bareng kawulaning Al-

lah, Muhammad jumeneng nyembah ing
Allah, nindakake 'ibadah, para jin padha
suk-sukan, meh bae ambebayani marang
Muhammad. Wa anrumuu lammaa qaama 'abduHaahi
yad'uuhu kaaduu yakuunuuna 'alaihi
lmadaa.
Pangipuk-ipuking Allah ing wahyu

kang katurunake marang para andika
Rasul.
iU.2p. Muhammad, sira dhawuha: "Satemene

nyembah marang Pangeranku piyatnbak,
1028) Sintena kemawon iin utawi manungsa ingkang sami leres (jeieg) anggenipun nindakaken
Agami. tamtu Allah badhe Paring kanugrahan rezeki ingkang kathah.
1197
aku ora nyakuthokake sapa-sapa marang QuI innamaa ad'uu rabbii walaa usyriku
PanjenengaNe" . bihii ahadaa.
21. Muhammad, sira dhawuha maneh

"Aku ora bisa nolak kamlarataning awakira ,
Ian uga ora bisa nuduhake (kamanfa'atan) Qui inOO laa amliku lakum dharraw
sira kabeh". walaa rasyadaa.
#
S-;' "1"1.~"'''''t ~ ............ JIo _''f·!'tl~ ;r

22. Sira dhawuha manch: -'~atemene ora
ana wong bisa nylametake aku saka siksane
--.)\:J"..HLlo. @t~U~c.:.r··li'U'"
",."".. "'" ~
-
~(-fl~ d·.,J •
Allah, Ian maneh aku ora oleh pangungsen o t~~-,.)~
saliyane marang Allah. Qui innii lay yujiiranii minaDaahi ahadun
walan ajida min duunihii multahadaa.
23. Ananging aku mung maratelakake dha-

wuh Agama, Ian angestokake ayahaning
Allah. Lan sing sapa duraka ing Allah Ian
UtusaNe, satemene wong iku dibubuhi Ne-
raka Jahanam, langgeng ana ing kono sa- Dlaa balaagham minallaahi wa risaalaatih,
lawas-lawase. wamay ya'shillaaha wa rasuulahuu fa-
inna lahuu naara jahannama khaalidiina
fiihaa abadaa .
24. (Dheweke tc::tep nyawang wong Mu'

•. ..- ....~N'i
~I.:I
"., . . ,(..~r... t·f"~t. ~ _rt
_ c>~\A"!).>..........
min iku padha ringkih), sahengga manawa
dheweke padha weruh siksa kang diancam- o t~~Jitj~ft('a;~t
ake, wong-wong mau pakal padha pgerti Hattaa idzaa ra-au maa yuu'aduuna
sapa kang luwih ringkih, tur luwih sathithik fasaya'iamuuna man adh'afu naashiraw
kancane". wa aqallu 'adadaa.
25. Muhammad, sira dhawuha: "Aku ora

ngehi, apa wus cedhak siksa kang diancam-
ake ing sira iku, utawa apa Allah !1angeran-
ku karsa andadekake ana ing mangsa kang
suwe?". Qui in ad-rii aqariibum maa tuu'aduuna
am yaj'a1u lahuu rabbii amadaa.
26. PenjenengaNe Allah kang Nguningani o ~N'i:J, 1\~j"~L ·.jtt~\!.

I~t _,;H I.r ,. ".--"'?'
-n
barang ghaib, PanjenengaNe ora meruhake
barang ghaib marang sapa-sapa. 'Aalimul ghaibi falaa ymh-hiru 'a1aa
ghaibihii ahadaa.
1198
27. Kajaba marang Utusan kang wus ka-

ridhan ing Allah. Sayekti para Malaikat
anjaga Utusan mau ing ngarep Ian ing
burine.
/
JIIaa manirtadhaa mir-rasuulin fa-inna-
huu yasluku moo baini yadaihi wa
min khalfihii rashadaa.
28. Supaya PanjenengaNe Allah Nguni-

ngani yen satemene Utusan mau wus mara-
takake dhawuh ampilane. Lan PanjenengaNe
nglimputi lalakoning para UtusaNe, sarta
Liya'iama an qad ablaghuu risaalaati
nyathet samubarang kalawan cacahe siji-siji. rabbihOO wa ahaatha bOOaa ladaihOO
wa f.h-shaa kulla syai-in 'adadaa.
***)
***). Gegayutaning katerangan sarta intisari saking surat AI Jin kalayan surat Al Muzz aromU
(Wong kang kemulan):
1. Wonten ing serat AI Jin katerangaken bilih titiyang kafir Mekkah tansah ngrubeda lan
reaksioner dhateng Kanjeng Nabi s.a.w. ingkang nembe nindakaken Shalat, dene ing surat AI
Muzzammil dening Allah dipun nhawuhi Shalat dalu (Tahajjud) suoados kiyat liwanioun.
2. lng surat AI Jin anerangaken bilih para jin sami gumun muengaken AI Q.traan dipun waos,
dene wonten ing surat AI Muzzammil, Allah paring dhawuh supados Rasulullah s.a.w. maos
AI Quraan ing wanci dalu.
1199
Surat 73 AI.. MUZZAMMIL (WONG KANG KEMULAN) Juz 29
AL MUZZAMMIL (WONG KANG KEMULAN )

Tumd.'runing wahyu ana ing Mekkah, kajaba ayat 10, 11 Ian 12
kawahyokalte ana ing Madinah, tumurun sawuse surat AI Qalam.
Kalawah asma dalem Allah kang Maha

Murah, Maha Asih.
Wajib Shalat Tahaijud (bengi) tumrap

Nabi MUhammad s.a.w.
1. He Muhammad, wong kang kemulan!

Yaa ayyuhal muzzammil.
2. Sira Shalata ana ing wektu bengi,

ananging kurangana sathithik.
J~'h~~ .. y
Qumillaila ilIaa qaliilaa.
3. Kurangana separo wengi, utawa sira o.

~?.~t-;1i1'h~.,. .. r
j~~7~-l-'
kurangana maneh sathithik.
Nishfahuu awinqush minhu qalillaa.
'd
4. Utawa kena sira tambahi s;:, separo
;~GtJit$1~~~ r l
wengi mau, Ian sira macaa Quraan kalawan
tartil, yaiku maca cetha .tur alon! Auzid 'aiaitIi wa rattilli qur-aana tar-
tiilaa.
5. lngsun bakal maringi wahyu pangan-

dika kang abot (AI Quraan) marang sip Innaa sanulqii 'a1aika qaulan tsaqiilaa.
6. Satemene Shalat ana ing wektu bengi ;!Li~~jjSt~~tt1;U'~t -,

iku luwih nabeti· ana ing ati (khusyu'),
sarta luwih patitis tumrap apa kang di- Inna na.t.syi-atal laili hiya asyaddu
ucapake! wath-aw wa aqwamu qiilaa.
1200
Surat 73 AL MUZZAMMIL (WONG KANG KEMULAN ) Juz 29
7. Satemene ana ing wektu rahina, akeh

gawean kang sira gatekake.
o~~!"
"/'lfclt iY~"'~snt~"'-A
8. Lan sira e1inga kalawan nyebut asma-
Ne Allah Pangeranira, Ian ngepenga ing ... "~-' )'~!.tj~
'ibadah mligi karana Allah. Wadzkurisma rabbika wa tabattal ilaihi
tabtillaa.
9. Allah kang Mangerani Wetan Ian Ku- ,~\jf-::~~rci:(tu~-1~J~6)

"~\,;.:r"/ou", ,:r.,i''? • - \
lon, ora ana Pangeran kang disembah kajaba
mung PanjenengaNe Allah, mangka ngalapa .f,9 / "
o~';'
sira ing Allah dadi kapitayanira. Rablml masyriqi wal maghribi laa ilaaha
illaa huwa fattakhidz-h .. wakillaa.
Warna-warna pituduh tumrap Nabi

Muhammad s.a.w.
10. Muhammad, sira disabar bae, sauni- ~""f~ "J..~l'!t" -:".t")'./r" It!· .. t .... -1"
o ~!I"" ~~ ~ eJ"y.,at It I.f""~ ~
unine wong kafir, wong kafir iku togna bae,
anggawaa dhedhasar cara kang becik! Washbir 'alaa maa yaquuluuna wah.
jurhum hajran jamiilaa.
11. Wong-wong kang padha maido ing o ~~~j~;ftt~t~~~~j~~ - 11

Allah Ian dilulu nampa kani'matan, iku
sira sumanggakna marang lngsun, Ian sira Wadzamii wal mukadzdzibiina ulin-
anggatekna wong-wong iku sadhela bae. na'mati wa mahhllhum qaliilaa.
"f§" ... "§~t~~t-1T

12. Sanyata Ingsun wus nyawisake blenggu
Ian Neraka J ahim.
?~" ." . .
mna ladainaa ankaalaw wa jahiimaa.
13. Lan panganan kang nyeredi, sarta siksa

kang nglarani banget.
Wa tha'aaman dzaa ghushshatiw wa
'adzaman aliimaa.
14. Yaiku ana ing dinaning. Bumi horeg,

Ian Gunung-gunung pating jlegur, banjur
kaya tuFlpukan-tumpukan wedhi kang padha
mabul Zambyar).
Yauma taIjuful ardhu wal jibaalu wa
kaanatil jibaalu katsiibam mahillaa.
1201
Surat 73 AL MUZZAMMIL (WONG KANG KEMULAN ) Juz 29
15. Sayekti Ingsun wus angutus Utusan

Muhammad, marang sira (wong kafir Mek-
kah) kabeh kang dadi saksi tumrap sira
kabeh, ana ing dina <)iyamat, kaya anggon-
Ingsun wus angutus Dtusan Musa, marang Innaa arsalnaa ilaikum rasuulan syaa-
hldan 'alaikum kamaa arsalnaa ilaa
raja Fir'aun. fir'auna rasuulaa.
16. lug mengko Fir'aun banjur duraka

. marang Utusane Allah, banjur Ingsun pa-
trapi siksa kang abot. Fa'ashaa fir'aunur rasuula fa-akhadz-
naahu akh-dzaw wabiilaa.
17. Kapriye bisane sira taqwa ing Allah, Gt:J;tJ1l~~;1~0!~~ti'P - w

manawa sira tetep kafir anane dina Qiyamat.
hiya dina kang nyababake bocah-bocah 6 V :.:;
o ..."
d,uwe uwan.
Fakaifa tattaquuna in kafartum yaumay
yaj'alul wildaana syiibaa.
18. lng dina iku Langit rusak ajur (karana

o
<r.' vt.., ........... ~~ .~:!;r
.J.".....,~"'~I)~'
'''.r
~'-"":f ... 1,0\
dina iku) janjining Allah mesthi bakal ka-
lakon. Assamaa-u munfathirum bili, kaana
wa'duhuu maf'uulaa.
19. Sanyata dhawuhing Allah iku dadi

pepeling, mula sapa wonge kang gelem,
mangka sira padha ngambaha dalan kang
Jnna haadziliii tadzkiratun faman syaa-at
dadi kaparenging Allah Pangerane. takhadza ilaa rabbiliii sabiilaa.
Pirang-pirang pituduh tumrap ummat

Islam.
20. Satemene Pangeranira wus Nguningani

manawa sira Shalat wen'gi nganti tumeka
meh rang pratelon, utawa separo wengi,
utawa mung saprotelon wengi.. PanjenengaNe
wus Nguningani manawa sira iku ora bisa
ngira-ira waktu satrepe. mula PanjenengaNe
nuli paring kaenthengan tumrap ~ira.1029)
102'~ Nyuraos ayat no llan no 20 punika, sarta mahaIPi katerangan Hadist-Hadist Shahih sanesipun
para Jumhur Ulama netepaken kangge ummat Islam sholat Tahaiiud (wanci dalu) punika
Sunnat (lampah kautamen), dene kagem Rasulullah s.a.w. pribadi punika waiib.
1202
Surat 73 AI... MUZZAMMIL (WONG KANG KEMULAN ) Juz 29
Mula, sira padba macaa Quraan endi bae

kang sira anggep gampang sabisane! Pen-
GJ;.t~~~j1;tt,~#~~
jenengaNe Allah wus Nguningani manawa
bakal ana kancanira kang nandhang lara,
~;~~~r~~G;1';:'~Jit4
Ian ana kang pinuju lelungan golek rezeki
kanugrahaning Allah, Ian liyane maneh ana
1~~t'~~«~tY;;;~ ~~~
kang pinuju perang ambelani (bangrungkebi)
AgamaNe Allah. Mula, sira padha macaa
~~~}t,;'~"t~1;~) ~t~t
Quraan endi bae kang sira anggep gampang, ',,~ •.-: ··~~":t~! •...'r..,,~.{*~~
•.. '
sabisane! Lan padhaJngedegna Shalat, aweha "~"""'Jr#'~ ~~",
Zakat, sarta padha' motangana kabecikan
marang Allah. Ana dene sarupane kabecikan
t,t.f,;~~'~:f;';tj~~ ,it:'4
kang sira dhisikake anggonira nindakake,
sira bakal tampa ganjarane ana ing ngarsa : ~j~~it~.!~ri
dalem Allah luwih becik, sarta luwih agung. hma rabbaka ya'lamu annaka taquumu
Lan sira padha nyuwuna pangapura marang adnaa min tsulutsayil laili wa nishfahuu
Allah, jalaran satemene Allah iku rena paring wa tsulutaahuu wa thaa-ifatUm minal-
pangapura tur Maha Asih! ladziina ma 'aka, wallaabu yuqaddirul
laiJa wannahaar, 'alima allan tuh1huuhu
fataaba 'alaikum faqra-uu maa tayll888l"a
***) minal qur-aani, 'alima an sayakuunu
minkum mardhaa wa aakharuuna yadh-
rihuuna f'Il ardhi yabtaghuuna min fadh-
liIlaahi wa aakharuuna yuqaatiluuna fii
sabiilillaahi, faqra-uu maa taYll888l"a min-
hu wa aqiimush shalaata wa utuz
zakaata wa aqridhullaaba qardhan haaa-
naa, wamaa tuqaddimuu li-anfusikum
min khairin tajiduuhu 'indallaahi huwa
khairaw ~a a'mama ajraa, wastagh-
flfUllaab, mnaUaaha ghafuurur rabiim.
** *). Intisari Ion sasambetaning katerancan wigatos antawisipun surat AI Muzzammtl kalayan surat
Al Muddatatair makaten:
1 .. Ing SUl'at AI MuzzammU dening Allah kadhawuhaken dhumateng MusUmin. supados
wungu ing tengah dalu, saperlu nindakaken Sh8Jat TahajJud Ian mao. Quraan. jalaran lumantar
'ibadah kados makaten punika Allah badhe paring kekiyatan-liwa: dene in& surat AI Muddat-
stsir dhawuhing Allah tumuju sintena ingkang Da'wah supados sud manahipun Ian ..bar!
2. Kakalihipun aami-sami kawiwitan sarana andangu Kauieng Nabi Muhammad s.a.w.
1203
Surat 74 AL MUDDATSTSIR (WONG KANG KRUKUBAN ) . Juz 29
AL MUDDATSTSIR ( WONG KANG KRU.KUP AN )

Tumuruning wahyu ana ing Mekkah, sawuse surat AI Muzzammil.

Murah, Maha Asih.
o~ '.,.1Jt~~r)J~
'1. He Muhammad, ~ang krukuban!
Yaa ayyuhal muddatstsir.
2. Sira tumandanga! banjur elingna um- ~ ••~.( ~'r.:

Q )~\J" - ,.
mat manungsa!
Qum fa-andzir.
3. Lan sira angegungna marang Allah :I... , .....~~....'

Pangeranira. Q ~ .'oJ'
lVarabbakafakabbir.
4. Sarta sucenana panganggonira.
lVa tsiyaabaka fathahhir.
S. Lan sira ngedohana. saka panggawe ala. ';"."~1·~.Jr;;.. •

o~ ~.T"
lVarrujza fah';ur.
6. Sira aja sok ngundhat-undha.t banjur

anggunggung kehiqg (bakal piwa\es saka)
pawewehira Walaa tamnun tastaktsir.
7. Sira .disabar (nindakake kuwajiban) :~\jr.\~-:l)

.~~
• V
karana Pangeranira.
Wa Iirabbika iashbir.
1204
Surat 74 AL MUDDATSTSIR (WONG KANG KRUKUBAN) Juz 29
8. Jalaran, besuk ing nalika sangkakala

wus disebul, c: J;(!jr~ ISg - ~
Fa-idzaa nuqira fin-naaquur.
9. Mangka ana ing dina iku, hiyasawiji-

ning' dina kang rekasa,' Fadzaalika yauma-idziy yaumun 'asiir.
o • '111?- .k.,1! • 1-
10. Ora gampang tanggung jawabe tumrap ~J:f'~1.r .
wong kang padha kafir. 'Alal kaafiriina ghairu yasiir.
Tumrap wong kang selak ing Agama

iku urusane Allah.
11. Muhammad, sumanggakna bae Ingsun o~ ~ ~'9~~
."~.'."
'k4, , .. 11
piyambak kang nl!urus wong kang wus
Ingsun titahake! 1030 Dzarnii waman khalaqtu wahiidaa.
12. Lan wus .Ingsun dadekake sugih ban-

dha kang saya tambah-tambah akehe,
Wa ja'aItu lahuu maalam mamdoudaa.
~~,'~." .... , 1'"

13. Lan anak kang akeh, kang padha o b"...~" - 1
tansah bebarengan karo dheweke.
Wa baniina syuhuudaa.·
14. Lan dheweke wus Ingsun jembarake 'J.f'.t: ~~~ .""" 1"j,
or~...,~~~-
kasenengane.
Wa mahhad-tu lahuu tamhiidaa.
15. Dheweke banjur kepingin supaya Ing-

sun paring tambah akeh m·aneh.
Tsumma yathma'u an aziid.
16. Ora babar pisan bakal Sun tambah!

karana dheweke iku banget anggone nulayani
Kallaa, innahuu kaana H-aayaatinlUi 'a-
Ayat-AyatIngsun, Al Quraan. niidaa.
1030, Wiwit ayat punika Ian ayat.. yat sasampunipun pUruka ngengingisatunggaUng tiyang kaflr
Mekkah naminipun Al Walid bin Mughirah.
1205
Surat 74 ""'AL MUDDATSTSIR (WONG KANG KRUKUBAN ) Juz 29
"~.,,,il..l,, 1\1
17. Dheweke bakal Ingsun patrapi siksa ot~~)"'" -
kang ngrekasa banget.
Sa-urhiquhuu sha'uudaa.
18. Satemene dheweke iku wus memikir

Ian ngrancang, (anggone arep ambalela ma-
rang Quraan!). Innahuu fakkara wa qaddar.
~ "~f·-:'.(;'j:ii -11\
oJ_~c "
19. Ananging kaya apa bae rancangane,
Faqutila kaifa qaddar.
mesthi kalindhih peper.
.20. Banjur gawe maneh rancangan kaya o,.Jut

. . ,,"~..",.....,
"..~ ~4"':· -,.. •
apa bae, mesthi uga bakal kalindhih peper! Tsumma qutila kaifa qaddar
21. Dheweke isih bae nerusake pamikire, C:~~-r1

(neja ambatalake Quraan!).
Tsumma nazbar.
22. Dumadakan katon mrengut Ian raine "I",,,,,,,,, ""'''''''.1. -,..,.

o~,,~;,.J
pucet,
Tsumma 'abass wa basar.
23. Malah banjur malengos saka kabeneran

Ian gumedhe,
Tsumma adbara was-takbar.
24. Pangucape: "AI Quraan iki, ora ana o'J~l~§tt.ll~tjw -,. t

liya kajaba sihir kang disinahu ·(saka wong-
FaqaaIa in haadzaa .ilIaa sihruy yu'tsar.
wong jaman kuna).
25. Ora ana liya Quraan iki kajaba mung

gunemaning manungsa".
;~tj;i!ff:r..~t -T ~
In haadzaa maa qauiul basyar.
26. Pangandikaning Allah: "Dhe'Neke ba- o%;:t'::~ -T"\

kal Ingsun 'ebokake Neraka Saqar".
Sa-ushliihi saqar.
V 27. Muhammad, apa sira mangerti Neraka J, ,<.'" f'" '.' I.t't'f.,....
o.,)AW\.eI.:A./).)W",-
TY
Saqar iku apa?
Wamaa ad-t"aaka maa saqar.
1206
Surat 74 AL MUDDATSTSIR (WONG KANG KRUKUBAN ) Juz 29
V 28. Neraka Saqar iku Neraka kang ora t· 1/.-::'. . . .,~" -Y' A.
nganggo ngengehake, Ian ora ngangg\l ora o,)~J~V17. oil
doyan marlmg barang kang dipakakake ma- Laa tubqii waIaa tadZal'.
rang Neraka mau,1031)
V 29. Neraka kang anggosongake kulit. t;:'iit;~ . ,. \

Lawwaahatullilbasyar•
30. lng kqno Malaikat kang jaga sangala.5

cacahe!
'Alaihaa tis'ata 'asy...
31. Lan Ingsun ora andadekake panjaga

juru kunci Neraka iku, kajaba Malaikat kang
ora bisa dikalahake dening manungsa, Ian
higsun anggawe cacahing Malaikat panjaga
mau, kajaba kanggo nyoba marang wong
hng padha kafir. Supaya wong-wong kang
padha duwe cecekelan Kitab, Ian wong kang
padha Mu'min ora bakal mamang maneh!
Dene wong kang ana ing atine ana lelarane
Ian wong-wong kafir padha bakal ngur:ap:
"Apa kersaNe Allah gawe sanepa iki?".
Pangandikaning Allah: "Lah, sanepa kaya
mangkono iku, Allah nyasarake wong kang
disasarake, Ian nuduhake wong kang' dadi
kaparenging karsaNe. Ora ana kang weruh
wadyabalaNe Allah Pangeranira, kajaba Pan-
jenengaNe piyambak, Ian ora ana carita iki, Wamaa ja'alnaa ash-baaban naari illaa
kajaba dadi pepeling tumrap ummat ma- malaa-ikataw wamaa ja'a1naa ''iddatahum
nungsa! ilIaa fitnatal Iilladziina kafaruu liyastai~
qinalladziina uutul kitaaba wa yaz-
daadal ladziina aamanuu iimaanaw waIaa
yartaaba1 ladziina uutul kitaaba wal
mU'minuuna wa liyaquulal ladziina fii
quluubihim maradhuw wal kaafiruuna
maadzaa araadallaahu bihaadzaa matsa-
laa, kadzaalika yudhilluBaahu may ya-
syaa-u wa yahdii may-yasyaa-u, wamaa
ya'1amu junuuda rabbika illaa huwa,
wamaa biya illaa dzikraa. iii basyar.
1031) Tegesipun punapa kemawon ingkang cUpun siksa ing Saqar. sasampunipun ajur-mumur lajeDl
wetah malih. tumunten terus kasiksa malih. makaten salaminipun.
1207
Surat 74 AL MUDDATSTSIR (WONG KANG KRUKUBAN ) ]uz 29
Sapa kang nampa Da'wah Islamiyah

bakal begja, Ian sapa kang maido
bakal bilahi!
32. Dieling! demi Retnbulan! ~;su(, jt - T1'
7 .
Kal1aa wal qamar.
33. Demi wengi! nalikane mungkur!
Wallaili idzaa adbar.
34. Demi waktu Subuh! nalikane padhang!
35. Sanyata Neraka Saqar iku salah sa- )J~.f1t ....... ~r~·t - r~
wijining bilahi gedhe! 0.;PJ lS'u.~'4o'.....
l mahaa la·ihdaJ kuhar.
36. Dadi pepeling tumrap ummat manung-

o~;tJ
... f'~
!T.. ... '1'\ ..
sa! ?
Nadziiral lil basYlir.
37. Yaiku kanggo kang gelem maju me~ ". . ~1!'!'·~t ... "-:'!'~., .....t~;r-1. ......j -'tV
o 'p~.' ",~a .... sl.ool~
nrang kabecikan. Ian kang gelem mundur
Liman syaa-a millklun ay yataqaddama
~a laku dosa!
au yata-akhkhar.
J\ 38. Saben-saben awak iku tanggung jawab

\I apa kang dadi tumindake. .
KuUu nafsim bimaa kasabat rahiinah.
i: ......... ""I.~
V cathetan
39. Kajaba wong kang nampani Kitab o~~t!1}.-1'\
amal sarana tangan tengen.
Dlaa ash-haabal yamiin.
V
J 40. Dheweke bakal padha manggon ana
ing Suwarga, padha wawancara karo para
~ ...i,-...... . . . .l ~.... .,.
o ~.1~~'¥.-~
t
...
YJi jannaatin, yat'8S88-a1uun.
mitrane!
41. Nakokake kapriye kahanane kang pa- ~~~..:.1t..~ .. t.'

dha dosa. -~~
'AniJ mujrimiin.
1208
Surat 74 AL MUDDATS,/,SIR (WONG KANG KRUKUBAN ) Juz 29
42. Mab-ikat mundhut pirsa marang wong

kang padha dosa: "Apa sababc sira kacem-
o~~~ .. tr
Maa salakakum·fii saqar.
plung ing Neraka Saqar?".
43. Wong-wong mau padha mangsuli: "Ku- ~~/;tJt~~;Jtl~ .. 1T

la rumiyin boten sami Shalat,
Qaaluu lam naku minal mushalliin.
44. Tuwin kula rumlym boten sami nyu-

kal1l tetedhan dhateng tiyang miskin,
Walam naku nuth'imul miskiln.
~ "'0 • "f;;tt~ 1. ""-:~1 .. 1A

45. Lan kula rumlyin sami anglampahi o ~~Ioatl .... t..PfItJ .,
bebatalah sareng-sareng kalayan tiyang ing- Wa kunnaa nakhuudhu ma'al khaa-i
kang sami nglampahi batal! 1(132) dhiin.
46. Lan kula sami maiben dhateng badhe ,. ·"cllt

0..9,:.... .... ,.~~?i Cff':
'~..;... ~ ., .. t'\
wontenipun dinten Piwales (Qiyamat),
Wa kunnaa nukadzdzibu biyaumiddiin.
47. Sahengga kula dumugining pejah".

o~~~~lt . (V
Hattaa ataanal J'amm..
1032) Kenging punapa tiyang mangertos manawi punika barang batal, teka malah rame-rame nindak-
aken ingkang batal? Batal. tegesipun tumindak nerjang angger-angger Agami utawi Negari;4
punika kasusipun sami. inggih punika sengaja lumampah barang batal (boten sacara sah).
Kosok wangsulipun tumindak ingkang sah utawi leres, bares, beres Ian ikhlas punika tumindak
mulya Ian ageng ganjaranipun! Sumangga para sutrisna kula aturi sawata-.vis mengga1ih: Alam
punika kodrat-iradatipun Allah ingkang deterministis (alam murni) ingkang saged diolah Ian
dipun rebah dening manungsa, statusipun Iajeng berebah dados kabudayan (cipta, karsa !an
karyaning manungsa!). Kados bendu.gan Jatiluhur, seganten wedhi dados ijem riyu-riyu ing
Saudi Arabia, bentcring bumi dados LNG jng Aru (Aceh) utawi dados rabuk Pusri ihg Palem-
bang, Isp. punika sadaya tumindak mulya, darnel makmur masarakat Ian wajib motivasinipun
(utawi nawaitunipun kedah dhedhasar amal shaleh karana Allah) dipun peneraken kaadilan
sosial. Tiyang Y ogyakarta ingkang saking pareden, rekaos mahir dados nelayan kados tiyang
Jepang pesisiran, kosok wangsulipun tiyang Surakarta Ian Ngayogyakarta telatos damel batik
alusan tur genes! Dados manungsa ingkang indeterministis (sarwa boten gumathok) dipun
watesi dening Alam ingkang deterministis. Bakating manungsa (dhasar) punika takdiring Allah
saking Iahir jebrol, ananging kabudayan inggih punika pendidikan (panggula wenthah) punika
saged ngewahi bakat kala wau. Tiyang ingkang bakat ,;ne, nanging dipun agengaken (kadhi-
dhik) ing Iingkungan awon (batal) saged dadosipun gesang nyasar (awon, batal, maksiyat lsp.).
Kosokwangsulipun tiyang gadhah bakat awon, nanging wonten ing Iingkungan sae, saged
dados sae Ian gesangipun mursid (sarwa nggenah, pemah, tur damel manfaat). Pramila ngrem-
bag lingkungan (ekologi) punika rembag Alam Ian Manun~. dados trep ~anget manawi
A'1ah SWT anamtokaken bilih· "Manungsa iku katitahaken dening Allah da'll khalifah 4n&
Bumi" (surat AI Baqarah ayat: 30), sarta saged dipun damel kasimpulan: I. Kawontenan
lingkungan sampun tinekdir makaten punika, ananging akaI-budi manungsa saged nindakaken
ikhtiyar mbatesi takdir wau, II. Bakat sampun tinekdir makaten wiwit lahir, ananging akal-
budi badhe tumindak ikhtiyar mbatesi utawi mekaraken bakat wau. Wangsul dhateng rembaa
ayat kasebat "anglampahi bebatalan sareng-5areng kaIayan tiyang ingkang sami nglampabi
batal" punika tetep duraka badhe nampi sil<sa!
1209
Surat 74 AL MUDDATSTSIR (WONG KANG KRUKUBAN) Juz 29
48. Mangka wus ora maedahi manch tum-

rap dhewekt;, mau kabeh syafa'at pi,tulung-
t~ irt~~~i~.1tl .. tA
Famaa tanfa'l>hum syafaa'alusy sy:!a-
ane wong kang aweh syafa'at pitulung. fi'iin.
49. Apa 5ababe wong-wong kafir mau

padha malengos saka pepeling (Allah)?
Famaa lahum 'anit tadzkirati mu'ridhiin.
50. Kaya-kaya dheweke iku kaya dene i ..... .,.,,,

"!# ~-.:: .,i~
ots~~"""'o ~
~ .
kuldi kang kesit mlayu jalaran kaget.
Ka-annahum humurum mustanfirah.
_tt •
b ...... ~! • ,,<
51. Kang mlayu jalaran wedi singa! op~~CJy -w,
Farrat min qaswarah.
S2. Balik satemene, siji-sijining wo l.g kafir ~!:f.!! :,~.,! • ., ~thft~' j:; -~r
cJ:;.!.IJ'~~;;r:""; H~ •
jku padha duwe karep dhewe-dhewe, supaya
diparingi buku sebaran kang cetha (saka j9/.... «.,
(\.~
ngarsaning Allah).
Bal yuriidlJ kullum-ri-im minhum ay-
yu'taa shuhufam mutasysyarah.
53. Tangeh lamun! jalaran sabenere hae

dheweke iku ora padha wedi anane dina o"i;;'~tG~~.-;J.P~- Qf
A.~herat. Kallaa, bal iaa yakhaafuunal aakhirah.
54. Dieling! satemene Quraan iku jejere ~~1~~t.:~ - ~t.

dadi pepeliNge Allah. Kallaa innahuu tadzkirah.
. 5S. Sing sapa gelem! tamtu dhewekeeling ~~r~~-~~

109 Quraan, Farnan syaa-a dzakarah.
~j.furjt~~lt~~~JG;J~.~; -~,
~ ~rJt~tJ ~
Wamaa yadzkuruuna ilIaa ay yasyaa-
allaah, huwa aWut taqwaa wa ahlul
maghHrah.
1210
Surat 74 AL MUDDATSTSIR (WONG KANG KRUKUBAN ) Juz 29
56. Lan wong-woflg iku ora bakal bisa

tampa pepeling, kajaba manawa wus dikar-
sakake dening Allah. PanjenengaNe iku Dzat
kang kudu tans:.:.h diajrihi, Ian Dzat kang
tansah rena paring pahgapura!
***)
***). Sasambetaning katerangan ingkang wigatos sarta intisari salting kakalih surat Al Muddatstsir
lan surat Al Qiyaamah makaten:
1. Wonten mg surat Ai Muddatstsir katerangaken bilih titiyang kafir maiben Kitab Quraan.
ilene surat Ai Qiyaamab, Allah ingkang tanggel-jawab lestantunipun Ai Quraan wonten ing
apalanipun Rasulullab s.a.w. sarta mucalakert' waosanipun, artosipun lan cara nindakaken
dt.!lwuhing Allab waul
~. Ing surat Ai MUddatstsir katerangaken manawi titiyang kafir punika, dipuna terangaken
kados pundi kemawon. boten badhe irnan ing dinten Akhir (Qiyaamab) Ian pancen ngiwi-iwi
boten airib, dene surat Ai Qiyaamah, Allah anerangaken bilih dinten Qiyamat punika mesthi
kalampahan lan katerangan bukti-buktinipun badhe mesthi Qiyamat!
1211
Surat 75 AI.. QIY AAMAH (DINA QIY AM AT ) Juz 29
AL QIYAAMAH (DINA QIYAMAT)

Tumuruning wahyu ana ing Mekkah, kawahyokake sawuse
surat AI Qaari'ah.
Kalawan asrna dalern Allah Maha

Murah, Maha Asih.
1. Temen lngsun surnpah :':alawan dina

Qiyarnat.
Caa uqsimu hiyaumil qiyaamah .
.I..-/::,~. ~l'..fd! '!!.'0/ _ ....

k. Lan tern en Ingsun supata kalawan jiwa O~lJMti~~~t 0..., J
kang nya:r.vacaci (nalangsa anggetuni awake
Walaa uqsimu hinnalSillawwaamah.
dhewe! ).1 033 )
1033) Wonten ing 'alam Jslam piwulang (doktrin) bab akhlaq wau sampun kababar dados kawruh
ingkang madeg piyambak, ingkang panjang-pullJung ajemhar-wiyar. Tegesipun para Pujangga
Islam kathah ingkang sampun ngarang kitab maneka-warni ingkang anerangaken piwuiang
akhlaq wau. Sawenehipun wonten ingkang mastani kawruh Akhlaq (Budi-pakerti), kawruh
Tasawuf, kawruh Tahdziibunnufus (panggula-wenthahing jiwa) utawi sanes-sanesipun. Car•.
!>anganggitipun wonten ingkangkalambaran filosofi, wonten ingkang namung mligi piwulang
pakerti, wonten ingkang kadltasaraken sarta kagandhengaken kaliyan Agami. Inggih punika
ingkang sakalangkung pennati, amargi murakabi sarta nyadayani. Kados ingkang sampun
kaluka, 'r1akerti puffika ·wonten ingkang sae~ wonten ingkang awon~ Ian awon saenipun wau
gumantung dhateng awon saening jiwa (nafsu) ingkang ngebahaken. Saking punika pake'ti
punika saged ewah gingsir utawi molah malih sabab dening ~wah gingsiring jiwa. Lan jiwa W~,l
kados ingkang S8.1I\pun gumelar ing Donya wonten ing gesanging Bangsa, utawi satunggal-
satunggaling manungsa, gaged ewah gingsir kabekta saking ewah-ewahing kawontenan ingkang
mahanani ;ng jiwa. Kadosta kawontenaning pendidikan, pasinaon, ombak umbuling gesang,
molah malihing panggesangan, beda-bedaning jaman, sontan santuning kasenengan (hobO
sapiturutipun, punika sadaya saged malihaken lampahing pakerti! Mung kemawon pakerti
ingkang sam pun manjing koniem utawi nyakot, punika pancen inggih angel sanget ewab-
ewahanipun, beda kaliyan ingkang taksih kumambang. Ewa samanten manawi pamarsudini-
pun dipuntemeni yektos, mesthi inggih badhe onggreh sageq ewah! Dening para Pujangga
Islam ahli n8<embag Akhlaq utav'i Pakerti, drajatipun iiwa punika saged kaperang dados tiga:
1. Deraiat Ammarah (ngajak-aj2.k a;:on4 kados dhawuhing Quraan, surat Yusuf ayat 53
"Innannafsa TaiUllInaaratUm liissu'U'i', ~rtosipun: "Sanyata, nafsu (jiwa) iku gawene ngojok-
oioki marang laku ala". Punika drajat ¥or piyambak, tegesipun taksih kagubed sifat hayawa-
niyab (kewan) tuwin sYaithaniyah(setan), asifat menda, singa barong Ian asifat watak wantu-
ning Iblis utawi Idaiil, kadosta iulig, jail, pukil, methakil, cethii, melikan tur m.uka; kodo.
buieng,kakon-aten, brangasan, cengkiling Ian ambeg siya; nguthuh, mblubud, rakus boten
gadhah miranggan; anggak, kemalungkung, pambegan, adigang-adigung-adiguna, ngedir-edir-
aken! 2. Derajat Lawwaamah (nelangsa, nenutuh), kados dhawuhing Quran, surat AI Qiyaa-
mah ayat 2kUehat-~g;nggu~ingkang artosipun; "Lan temen Ingsun ora supata kalawan jiwa
kang nyanyacad (nalangsa anggetuni awake dhewe!)." Punika drajat tengahan, tegesipun
if
1212
Surat 75 AI.. QIYAAMAH (DINA QIYAMAT) Juz 29
3. Apa para manungsa iku duwe pangira

manawa lngsun ora Kuwasa nglumpukake
balung-balurige? Ayahsabul insaanu allan najma'a 'izhaa-
mah.
4. Dudu mangkono! sanyata lngsun iku

Kuwasa ambalekakemcrnata maneh, sanajan
balung-balung pucuking driji, Ingsun Kuwasa Balaa qaadiriina 'alaa an nusawwiya
ambalekake sampurna! hanaanah.
5. Nanging, malah para manungsa iku

kang padha duwe karep nerusake maksiyat
teru s-tcrusan.
6. Dheweke pitakon: "Dinten Qiyamat ,."''''#..'-'''"

o JI~N;t~~~~t~ - ,
j, " , ..
punika benjing punapa?".

Yas-alu ayyaana yaumul qiyaamah.
7. Pangandikaning Allah: "Nalika pan-

deleng padha ambelalak wedi,
o v-. "'I- fJ,
'lI !~t""".t:(( _ Ii(
Fa-idzaa hariqal bashar.
8. Lan nalikane Rembulan wus ilang 1~~~ '."''''''

o;-,~,
eahyane,
Wa khasafal qamar.
9. Nub Srengenge Ian Rembulan nglum- ~j;ii~~ef.~ - \

puk dadi siji". Wa jumi'uy sY1IIll1!IU wal qamar.
~.-'1;;t"'·;· "'·';r. . !Jt~"".... - 1-

10. Ana ing dina iku manungsa padha o Y""" I.:1Jn""'I:J-~'U""
ngueap: "Mlayu menyang ngendi aku iki!". Y aquulul insaanu yauma·idzin ainal
. maw.
sam pun radi alus, sampun saged kaduwung, getun sarta nalangsa yen ngantos ngiampahi awon
anrajang dosa. Lajeng ngonggo-onggo sarta nenutuh awakipun piyarnbak, saha nanacad akal·
ipun anggenipun rlngkih apes, boten saged mepeg syahwatipun Ian ghadhabipun (muring
adrengipun), sateman dhumawah ing dosa lampah sam tur ina! Supados saged minggah drajat
nginggilipun malih tumuntena tobat ing Alllili ngrumaosi kalepatanipun, sarana dhedhepe
ing Allah sarta ngajeng-ajeng Sih pangapuntenipun. Ian lampah awon wau enggal katutupana
amal kasaenan! 3. Derajat Muthmainnah (jiwa alus kasinl~ngan watakipun Malaikat) kados
dhawuhing Quraan-:;;UiC"AJ:-Fali'--ay'at"Z7---ao ,,):aa ayyuhan nafsul muthma-innah, irji'ii
liaa rabbiki raadhiyatam mardhlyyah, Iildkhulii Iii 'ibaadii, wadkhulii jannliltii", artosipun:
"He sira iiwa kang anteng! Mara enggal sowana ngadhep marang ngarsaNe Pangeranira. sarana
rena tur direnam. Lan mlebua (kumpula) ana ing golongane para kawula kakasihingSun Ian
mlebua SuwargaNingsun". Punika drajat jiwa ingkang inggil piyambak. Gesangipun sampun
tentrem, boten go:reh lan boten kasrinlpet-srlmpet sarta kacencang ing kabutuhaning badan
(kamompyoran Ian kadrajatan). Idham·idhamarupun namung nuju dhateng kaleresan. kasae-
nan utawi kautamen. Boten pamrih pameran utawi sesongaran, ananging punapa SASohh·
bawampun namung murni muhung karana Allah Ingkang Mahasuci Pepundheningkanl dipun
aji... ji Ian cUpun t:resnani. Sumangga amersudia drajat b\Ilkang makaten punika, sarta nuladha
andherek tindak daiem Kanjeng Nabi MuhalIUnad I.a.w.
1213
Surat 75 AL QIY AAMAH (DINA QIY AMAT ) Juz 29
11. Pangandikaning Allah: "Aja mangko

no! temen samengko wus ora ana pang-
ungsen maneh !" . Kallaa laa wazar.
;~·~l~;r~~Jt-1r
12. Ing dina iku manungsa padha seba,
sowan ana ngarsa dalem Allah Pangeranira.
Daa rabbika yauma-idzin(iI) mustaqar.
13. Uga ing dina iku manungsa padha ~....-tf""~(-:'".t~· .... t{:j':'¥~ _ 4Y'
diwenehi weruh apa lalakone kang dhisik .JII"IJ, "'5-* .. ~ c.:» ~I ~ II
Ian kang kari. Yunabba-ul insaanu yauma-idzim bimaa

qaddama wa akhkhar.
14. Satemene manungsa iku harak luwih

awas marang lalakone awake dhewe. 1(34)
BaliI insaanu 'alaa nafsihii bashiirab.
15. Sanajana dheweke padha ngaturake

kabeh alang ujure, iku ora bakal ditampal
o~i#tZ Ji~~ - HI
WaIau aIqaa ma'aadziirab.
Tertih Ayat-ayat sarta surat-surat ing

Quraan iku miturut katamtuaNe Allah
16. He Muhammad, sira aja pijer angobah-

ake lesanira, kasusu arep maca wahyu Al
Quraan kang 132.i bae kadhawuhake, supaya
dang mangerti! 1(85)
17. Satemene Ingsun kang ngumpulake

surasane wahyu iku ana ing atinira, lar
andadekake sira pinter maca. Irma 'aIainaa jam 'abuu wa qur-aana.tl.
18. Mangka manawa wus rampung anggon-

Ingsun maca wahyu mau, si.ra banjur nirokna
maca..
Fa-idzaa qara'naahu fattabi' qur-aansh.
1034) Saclaya &DUot. badllDlDg manunpa ..ged Iangkung petitis dado. sakai ..daya salah bawa-
DiP'Im. maliAten udol ingUng uweea inlaurat Nur ayat: 24.
lOll). Mt_....... _ t Thaha ayat: 114, inlkang auraosipun kados ing ayat: 18 aurat punika.
1214
Surat 75 AL QIYAAMAH (DINA QIYAMAT ) Juz 29
19. Nuli, sanyata dadi tanggunganlngsun Tsumma inna 'alainaa bayaanah.

piyambak katerangane 'wahyu mau.
20. Aja pisan~pisan kasusu! Ananging he ,~~-:,."

0_ y I:JM..~~
. .. T·
manungsa! sira padha dhemen panguripan
DO':lya saiki iki. KaUaa hal tuhibhuullll 'aajiIah.
-' ('.... , .... "~!.""

o '~!;J.JP.J ..
,.1
21. Lan ninggal panguripan ing Akherat.
Wa tadzaruullll aakhirah.
22. Ana ing dina Qiyamat iku, pasuryaning

para ",:ong Mu'min padha mancorong!
Wujuuhuy yauma-idzin naadhirah.
23. Andeleng marang Allah PangeraNe.

,.""u
"·t. . . \:..f"!"rL"'tt
o ~.J~....
... -y,..
Baa rabbihaa naazhirah.
24. Lan ing dina iku raine wong kafir

padha pucet. 1
Wa wujuuhuy yauma-idzim baasirah.
25. Padha ngira yen bakal padha nemahi

bebaya gedhe. ~b~~~~~·""·
Tazhunnu ay-yurala bibaa faaqirah.
Kahanane inanungsa manawa sakaratul

maut.
26. Dieling (aja mung kasengsem ing Do-

nya)! manawa nyawa wus tekan tenggok
KaUaa idzaa balaghatit taraaqii.
27. Lan wus diucapake: "Sapa kang bisa

marasake marang wong iku?".
Wa qiila man - raaq.
28. Lal1 dheweke mangerti waktu iku wus

titi mangsane ninggalake Donya. :~~~f-TA
Wa zhanna annahul ilfaaq.
121S
Sur at 75 AL QIYAAMAH (DINA QIYNAAT Juz 29
29. Sikil kang SI]I wus gathuk karo sikil

sijine manet1- 1036)
WallaH atis saallu hiss:!:;/}.
30. Ing dina iku, wong-wong iky padha

disowanake marang ngarsa daiem/Allah Pa-
ngerane. lIaa rabbika y muna-idzinOI) masaa'l.
31. Dheweke wong kafir ora ngestokake

(Rasul Ian Quraan) Ian ora Shalat.
;;;11113 shaddaqa walaa shallaa.
32. Ananging maido lan malengos (sab

kabeneran).
Walaakin kadzdzaba wal.:lwa!laa.
33. Banjuf bali men yang panggonane ahli-

ne karo gumedhe.
Tsumma dzallal1a ilaa ahlihii yatamath-
!haa.
34. Bilahi tumrap ma kabeh wong kafir, b~~\i'J';'f -'n

Ian bilahi tumrap sira kaheh.
Aulaa laka fa-aulaa.
35. Temen, bilahi tumrap sira kabeh wong ;JJti~~jj -'U

kafir. Ian bllahi tum rap sira kabeh. 1037)
T~mma aulaa laka fa-aulaa.
Manungsa katitahake dening Allah

ora muspra tanpa piguna!
36. Apa manungsa duwe pangira manawa

dheweke iku ora tanggung jawab (ora di-
perdi)? Ay'lbsabul insaanu ay yut-raka sudaa.
1086). Jalaran saka bangeting lara nalika sakaratul maut. Ian wedi pepisahan karo Donya s:u-ta nratap
ngadhepi Akherat.
lU37) Bebenduning Allah dhateng tiyang kafir punika tansah dipun wongsal-wangsuli: 1. ing nalika
badhe pejah tsakaratul maut), 2. wonten kubur. 3. badhe tangi salting kubur, 4. kalebetaken
Neraka Jahanam.
Surat 75 AL QIYAAMAH (DINA QIYA.I\1AT ) Juz 29
37. Manungsa iku apa ora saka banyli

mani kang diwutahake a:la ing rahim !bu. .tUam yaku nuthfatam mnn maniyyin
YUDlIlaa.
38.' Banjnr dadi getih kenthe!, ia.n banjur

didadekake makhluk manungsa kang sam-
purna. Tsumma kaana 'alaqatan fakhalaqa fa-
54wwaa.
39. Allah nuli amujudake anak turune

wong iku jejodhohan, lan~ng lan wadon. IUja'ala minhuz zaujainidz dzakara wal
untsaa.
40. Apa dudu Allah kang Kuwasa nitahake

manungsa saka banyu mani satetes mau,
Kuwasa uga ng'Jripake wong kang wus mati. l\1aisa dzaaiik.~ biqaaWrin '?laa ay-
***) ;-uhyiyal mautaa.
***) Intisari Ian sasambetaning katerangan wigatos saking kakalih surat Al Qiyaamah Ian sunt
Al Insaan (Manungsa) an,dharanipun makaten:
1: Kakalihipun sami-sami nerangaken bilih Allah nacad tiyang in.;tang kapencut Kadonyan
ngantos kasupen Akheratipun.
2. Ing surat Al Qiyaamah katerangaken gegeran ingkang sakalangkung anggegirisi badhe ka-
dadosan benjing ing dinten Qiyamat, sarta 'azab siksa Neraka ingkang ngajrih'1ljrihi tumraP
papanipun langgeng titiyang kafir, dene wonten ing surat AI InsalUl nerangaken badhe sakeca
lan eca manggen ing Suwarga tur langgeng, tumrap titiyang ingkang taqwa sarta bekti dhe-
dhepe ing Allah SWT.
3. Ing surat AI Qiyaamah dipun pungkasi pepenget utama tumrap para manungsa, supadol
nlusuri ing slira pribadi, kados pundi asaI-usulipun dumadining jiwa-raga piyambak, dene won-
ten ing surat AI Insaan dipun wiwiti katerangan bab kasebat sarta candhakipun tuntunan
Agami ingkang saged ngambah margi ingkang leres, inggih margi ingkang dumugi ing npna
dalem Allah Pangersm ingkang Maha Murah, Maha Asih!
1217
Surat 76 AL INSAAN (MANUNGSA) Juz 29
AL INSAAN (MANUNGSA)
Tumuruning wahyu ana ing Madinah, kawahyokake sawuse
surat Ar Rahmaan.

Murah, Maha Asih.
Proses kadadeaning manungsa.

1. Apa durung teka marang manungsa ~~itt~~~~~tJ'JtJ.: .. 1
sawijining mangsa sak~ mangsa, ing mangka
nalika iku dheweke durung maujud sawiji o~.rJ!t:
barang kang bisa disebutake, yaiku asale
ora ana, banjur ana! Hal ataa 'alai insaani hiinum minad-,
dabri lam yalrun syai-am madzlruuraa.
2. Sa.nyata Ingsun wus anyipta tumitah-

ing manungsa iku saka satetes banyu mani ;j~V~i~~Gtljtt;~~J. - r
kang cam pur banyu rahim Ibu, ka~g besuke
Ingsun bakal teter sarana paren tal\ Ian pe- oj;;rt:~ ~H~
pacuh, mula saka iku dheweke Sun dadek-
Jnnaa khaIaqnaI insaana min nuthfatin
ake bisa krungu Ian sumurup. amsyaajin nabtaliihi faja'aInaahu samii-
, 'am bashiiraa.
3. Sanyata Ingsun· wus paring pitud1&h

ing manungsa marang d~an bener, ana w(lhg
~/...frj't'K(Srtj:.itt~""~t.-r
o !).,.." ".-,!..J~ , •• ¥ ..v.A i'
kang gelem syukur, Ian ana. uga kang kafir. Jnnaa hadainaahus sabiila immaa syaa-
kiraw wa immaa kafuuraa.
~ ...."''''' .~
or:......
...._7'-' ~tf'II;";~ ,h.r1'''.....~ - . i
4. Ingsun yekti wus nyadhIakake kanggo
wong kafir kabeh rante Ian belenggu, sarta
.., ~1.:J!.~I.i~t\:l.t
maneh Neraka Sa'ir. Innaa a'tadnaa IiIkaaf'uiina saIaasila wa
aghlaalaw wa sa'iiraa.
1218
Ganjaraning Allah kaparingake wong

kang amal kabecikan, sarta namtok-
ake pangkat-l,Iangkate ganjaum.
5-,: Sanyata ~ong kang padha becik iku

ba1<al padha IT/gombe 0'11ben-omben kang
dicampuri ban~u ·kafur, kang winadha.h:m
ing gelas!
imal abraara yasyrabulina min ka'sin
kaana mizaajuhaa kaafuuraa"
6. Banyu kafur yaiku sum her ing Suwar- ol/'~V1~''''-?

~~-'~/
jt~~J-'!'~:'~-,
.,...~.~-
kang saka sl:mber mau titahing
ga,1l13f.)
Allah padha ngombe, kang padha diwenang- 'Ainay yasyrabu billa.. 'ibaaduUaahi yu-
fajjiruu nab:l<l t afjiiraa.
ake wong-wong Mu'minmau ngilckake sum-
beran mau.
7. Yaiku wong kang padha gelcm nuhoni

nadzare, Ian wedi ing dina kang bakai
ngawut-awur laku .ala!
Yuufuuna binn:!.d:llri wa yakhaafuuna

yaurnan kaana syarruhuu mustathiiraa.
8. Lan dheweke padha gelem aweh pa- (~..~,,~.("~ -d lt~/f,~tG~~ .. A

"""P'-'~I ;,-.. IS'"'." '" .
ngan kang disenengi marant,; wong miskin,
marang bocah yatim, Ian marang wong kang ~
o~-' 1"'
ditawan. Wa yuth'imllunath tha'aama 'alaa hub-
bihiimiskiinaw ~a asiiraa.
9. Pangucape wong iku; "Satemcne ang- ,tf/j(i

J'~ .. "-!iJt~f~rtt
/~t;" "".~ :.- -"\
gonku awch pangan ing.sira iku mung karana
Allah, ora ngarep-arep supaya sira wales o~~~
utawa sira puji. limamaa nuth'imukum liwajhiI-laahi ilia
nuriidu minkum walaa syukuuraa.
10. Satemene aku padha w>':di siksaning o r~(':::r~"""'r~"'~" .I,(~1~t 1

iJo'~"""~""Y.. )'~U~I.:.o/- •
Allah Pangeranku, ana ing dina kang mre-
:&maa nakhaafu mil"-rabbinaa yauman
ngutake sarta nggegirisi banget. 'abuusan qamthariiraa.
1038) Toya kafur punika sumbering toya pethak ingkang sedhep ing ganda sarta eca ing raos.
1219
11. Allah nuli angreksa marang wong mau

saka siksane dina iku, sana PanjenengaNe
nemokake wong mau ing kanugrahan kang 't,. ""."~"li' '-~
madhangake pasuryane Jan paring kabu-

o &-'.r"-'
ngahan. F.twlI.qa;;'HlnmHaahu syarra dzaalikal
yauma Wli iaqqaahum nadt.ntaw wa
sunmra",
12. Lan PanjenengaNe Allah angganjar .. ('...... ~ t " ... ~ ,,, ....... ~,' \ .......1
o~,,~~.)~ ;~_~..,-
r
wong mall jalaran anggonc wu~ padha sabar,
Sun ganjar Suwarga Ian sandhangan sarwa Wa jazaahum bimaa shabaruu jannataw
wa harmaa.
surra.
13. Ana ing jero Suwarga padha lungguh

leleyangan ana ing katil (dhipan), ora padha
kena panasing Srengenge Ian ora padha
kena adhem kang njejet. Muttaki-iina fiihaa 'alal araa·oo laa
yarauna fIihaa syamsaw
walaa zamhariiraa.
14. Wong-wong mau tansah padha keyub- 4:.. ~"'r-::~.. tt ..... ~ .....~.. . ~~.)-'
,o~""~~..,,
~ ......~ ~/. (/H.
-
an, dene woh-wohan ing kakayone Suwarga
Wa daaniyatan 'alaihim zhilaaluhaa wa
iku sarwa kena diranggeh gampang.
dzullilat quthuu tihaa tadzlillaa.
15. Lan padha diladeni omben - omben

kang padha diwadhahi kalawan wadhah se-
laka, sarta diwadhahi kalawan tuwung kang
bening kaya kaca.
Wa yuthaafu 'alaihim bi-aaniyatim min
fidhdhatiw wa akwaabin kaanat qa-
waarmaa.
16. Yaiku kaca-kaca kang gina we saka g, !-::-r/')'1i~"~. ~ tA .1'-::1\

o ~~"'-'J~ ~~ k'.J~ - J,
salaka perak kang isine diukur sarana mathis.
Qawaariira min iidhdhatin qaddaruuhaa
taqdiiraa.
17. Lan ana ing Suwarga kono padha ~ -j ".;,-:-r-::')'t!: ~lf(!~r..... -;'11-:: .;~ '"
" . .) ...~~ ~l.:J~'"
-w
diparingi pangomben kang diwori jahe, wi-
nadhahan ing gelas. Wa yusqauna fiihaa ka'san kaana mi-
zaajuhaa zanjabillaa.
18. Yaiku sumber ana ing Suwarga kang o$:'~i-;J!1~~ -IA

arane Salsabil.
'Ainan fiihaa tusammaa salsabiilaa.
1220
Surat 76 AL INSAAN (M ANUNGSA ) Juz 29
19. Lan wong-wong ahE Suwarga kono

padha diladeni >tening sinoman (pramugari)
kang langgeng enome, saben-saben sira nya-
wang sinoman (pramugari) mau sira sengguh
barlian kang pating sIebar! Wa yathuufu '~Iailiim wildaanum mu-
khaIladuuna idzaa ra-aitahum hasibta-
hum lu'Iu-am mantsuuraa.
20. Lan nalikane sira SUffil,,'UP kahanan ..#~ f'r-t-r? "¥'~;'

Suwarga kono', sira sumurup dhewe kani' o~_~",:;.oo'
-yo
··"r ,,·····'r
, / ; , / . ( ; ' /",.
~t/-r·
, ) · V• ~!)"P)l,:~~!)....-,
J
matan Ian Kraton kang agung. Wa-idzim m""ita tsamma ra-ana na-
'iimaw wa mulkan kabiiraa.
21. Dheweke para ahli Suwarga iku padha

diparingi panganggo sutra ijo, ana kang tipis
Ian ana kang kandel, sarta padha dipacsi
gelang perak selaka, Ian diparingi omben-
omben kang suci dening PanjenengaNe Allah 'AaHyahum tsiywi>u sundusin khudhruw
PangeraNe. wa ista.braquw wa huUuu asaawira min
fidhdhatin wa saqaahum rabbuhum
syaraa!Jan thahuuraa.
22. Sanyata ganjaran kang mangkene iki, e~~~;.~/r~,~. . . .*~~-:,r';'t-:'l':;tt-rr

oU _ O\')-,:-i.!>I:"~~~~I:,).... W
minangka piwalese tindak - tandukira, Ian
kalakuanira kang pinuji. mna haadzaa kaana lalrum jazaa-aw
wa kama sa 'yokum masykuuraa.
Allah paring pirang-pirang tuntunan

marang Muhammad s.a.w.
23. Sayekti Ingsun wus anurunake Kitab

Quraan marang sira l'vtuhammad, sarana saka
sathithik mbaka c;;•. thithik.
24. Mula, sira disabar anggonira ngetrap- :;f(.J-9t;'.!,~5i;~~~~ -Ii

ake hukum pernataning Pangeranira, Ian aja
nganti sira manut saka ummatira kang du- ~~
raka, utawa kang kafir. Eishbir Iiliukmi rabbika waIaa tuthi'
minburn aatsiman au kafuuraa.
~ ~ 9..;-(-1:1G~ ........ ? t ~t~ - 'I'~

2S. Lan sira tansah nyebuta Asmanmg o _/ -' ~ ;,J",-..!.j.> J
Allah Pangeranira, ana ing wayah esuk Ian Wadzkurisma rabbika bukrataw wa II
sore. amiiIaa.
1221
Sur at 76 AL INSAAN (MANUNGSA) Juz 29
26. Lan saka saperanganing wayah wengi o ~~,J':'

"'~'::~~~:f .,.,~ ~t:~.A" - '"
~T~ ~~ '4lt.Ut ~""' .....-,", T \
sira sujuda marang PanjenengaNe, Ian maha
nucekna Asmaning Allah ana ing wayah Via minal-laili fas-jud lahuu wa sabbih-
hu iallan thawillaa.
wengi 'sawatara suwe.
..; ;-'..",.- ,',",f/''''' ~.I r"": ... ·t)' ...."1.;',,

27. Sajatine wong-wong kafir iku padha ~;!.I"IJ"'J~~ .'~utl,;,l#*~;"l.Jt - rv
sen eng panguripan Donya, Ian dheweke ora o -t~~~..
padha mikir merduli dina pakewuh gedhe ...,. ~
ing Akherat. ima haa-ulaa-i yuhilibuunaJ 'aajilata wa
yadzaruuna waraa-ailUm yauman !sa-
qillaa.
28. Ingsun wus nitahake wong-wong iku

kabeh kanthi Ingsun kuwatake sambungane ~1;\:1;I$S:jl;.£tt;~;~~ -rA
J ros-rosaning ragane, nangingmanawa dadi
kaparenging karsanlngsun angganti titah Ii-
yane kang madhani wong iku kabeh, mesthi Nahnu khalaqnaahum wa syadadnaa
~
..o~~~~t
.' .",(~./,
kalakon! asrahum wa-idzaa syi'naa baddalnaa

amtsaalahum tabdillaa.
29. Sanyata Ayat-ayat iki sawIJlmng pe-

peling universal, sing sap a bae gel em , nga-
lapa dalan tumuju ngarsa dalem Allah Pa-
ngerane.
30. Ananging sira ora padha duwe karep "'W'-:~t"

(,,;)~.w
t·~4t:r,,:~
I.J,._ ......::'''' ......J(1.(.v .... ...
"'~~I1S";'«.:.I,,;\.iioI\,o-'-l.
(ing pepeling mau), kajaba manawa Allah
wus amarengake. Satemene Allah iku Maha
bf!;~{~~~
..,. ..."
Nupiksa Ian Maha WicaksaI1a.
Wamaa tasyaa-uuna illaa ay-yasyaa-alJaah
innallaaha kaana 'aliiman hakiimaa.
31. PanjenengaNe nglebokake wong kang

dadi kaparenging karsaNe ana ing Rahmate,
Ian wong kang padha nganiaya iku wus
kacawisan siksa kang nglarani.
Yud-khilu may-yasuaa-u fii rahmatih
wazhzhaalimiina a'adda lahum ' a d z .
***)
aliimaa.
***). Sasambetaning katerangan ingkang wigatos saking kakalihipun sumt Al Insaan Ian surat AI
Mursalaat (Para Malaikat kang kautus):
1. Surat AI Insaan suka katerangan sakcara umum mula-bukanipun tumitahing manungsa.
dene wonten ing surat AI Mursalaat iangkung gamblang malih.
2. Ing surat AI Insaan nerangaken bilih ancamanipun Allah punika tumrap titiyang ingkan&
dumka. dene wonten ing sumt AI Mursalaat. Allah sumpah bilih sade,ya ancarnan wau mesihi
badhe kapatmpaken ing titiyang duraka.
1222
Surat 77 AL MURSALAAT (PARA MALAIKAT KANe; KAUTlJS) Juz 29
ALMURSALAAT (PARAMALAlKAT KANG KAUTUS)

sawuse'surat AI Humazah.
Kalawan asma daiem Allah kang Maha

Murah, Maha Asih.
Bismillaahir rahmaanir rnhiim.
Situasi Ian kondisining para manungsa

ing dina Kaputusan Agung.
1. Derni para Malaikat kang kautus ngam- ~~?' ~;;( 1

pil printah dhawuhing /\lIah kang (iring- o!r':: -' ~
'iringan nyebar) ngratakake kabecikan. '"al mursalaati 'urfaa.
2. Lan para Malaikat kang mabur rikat

banget.
;~.;:c~~~ - 'f'
Fal 'aashifaati 'ashfaa.
3. Lan para Malaikat kang nvebarake

Rahmating Allah kalawan rata. 1039 )
:fev.
o~9~t-,
~ '"
-r
Wannaasyiraati nasyraa.
4. Lan para Malaikat kang ambedakake 'J~"'" 1 "~ - \

antarane hak Ian batal kalawan cetha (sarana
o '~sJ~'
gamblang)! Falfaariqaati farqaa.
5. Lan para Malaikat kang kautus ngam-

pil wahyu marang para andika RasuL
~~9~~j(J ~ ~
Falmulqiyaati dzikraa .
. 'Y~71 ......~
o ~.Jt "\
'Udzran au nudzraa.
1039) Saweneh Ulama Tafsir anerangaken: suraosing ayat Allah Parinl jawah lumantar ansIn iD&kaD&
mbekta mendhung.
1223
Surat 77 AL MURSALAAT (PARA MALAIKAT KANG KAUTUS ) Juz 29
6. Minangka kaparenging Allah nampa

persaben (saka wong temen), utawa kaI).ggo
pepeling (marang wong kang iaku batal).
7. "Sanyata siksa apa kang diarKamake

ing sira iku mesthi kalakon". mnamaa tuu'aduuna·lawaaqi'.
8. Yaiku mg nalika Lintang-lintang wus ~ ~~,:;~":!.itt~~

/'~ '"
- f...
dilebur,
Fa-idzannujuumu thumisat.
9. Lan ing nalika Langit wus bengkah ~

o~-I-",
"" ,.11...
. . ~·tt<t....
~. . J -
~
mengkap-mengkap, Wa-idzassamaa-u furijat.
t" t ""-J'
• - .: ..., "~~" l.i' ,..,.
10. Lan nalika Gunung wus dibedhol (di- o-,v.,.
Y ...... ' . •
~ ~
jur-jur dadi awu). Wa-idzal jibaalu nusUat.
11. Lan ing nalika UtusaNe Allah wus

ditamtokake sowan seba ana ngarsa dalem ~~j!jlttjt~ - 11
Allah. 1040 ) Wa-idzar rusulu uqqitat.
12. Nuli ditakokake: "Tekan dina apa,

diundur waktune (matrapake siksa marang
wong kang padha kafir)?", Li-ayyi yaumin u.ijilat.
13. Dijawab: "Nganti dina putusaning pt.r- ," 1"~1-t ,~.-:'t

o'~~r..... -
kara!".
Liyaumil rashi.
,14. Lan apa sua wus mangerti dina pt;,'

tusaning perkara iku dina apa?
Wamaa ad-raaka maa yaumvl fush!.
15. Ing dina iku cilaka. hanget wong kang

padha maido. o
. . . ~.n,.ffY..
I.:&.
... . ."'i.......
Jt., - ,~
Wailuy yauma-idzil lil-mukadz.dzibiin.
1040) Para Raul sami sowan ina ngarsa dalem Allah kadherekaken ummatipun piyambak-piyambak.
1224
Surat 77 AL MURS~LAAT (PARA MALAIKAT KANG KAUTUS) Juz 29
. " ..,." '" ~l lin!! .~~

16. Apa Ingsun ora wu~ !1grusak nyirnak- o \:.tSJ,Jrt ~~t .. 1'\
ake para wong jaman kuna? AWn nuhlikil awwaliin•
17. Banjur Sun tungka maneh rinusake . . ~ _.:.:~lt ' " v.~
o.~:P-"'~.....,. - 1V
dening siksa wong kang kari-kari.
Tsumma nuthi'uhumul aakhiriin.
18. Kaya mangkono lngsun tumindak ma- o ;.;' • ..!'j~~ ~ ~.~ - 11\
rang wong-wong dosa. ~.,p- " ",-» .
Kadzaalika naf'aIu bil-mujrimiin.
19. Ing dina iku cilaka banget wong kang

padha maido.
20. Apa Int'sun ora wus anitahake sira )I .. ~ ~1C':

. , "(,, , ~
kabeh saka ba.nyu kang ina (mani)? o ~~.""~ .:,..JI - J.
Alam nakhluq-kum mim maa-im mahiin,
21. Banjm ~)un dokok ala int; panggonan

kang kukuh t.akuh (rahim ibu). ~ ~~~a)~l-;;i -r,
Faja'alnaahu iii qaraarim makiin.
22. Sahengga tumeka mlilgsa kang wus

kinaweruhan.
23. Ingsun nuli paring papethene (wewa-

'" ., .~ tr ,.,t: III(."'!" 1'1"
o~~~.".JJ.iI - , V/
ngunane). Ingsun iku, beci*becike kang &qadarnaa, fani'mal qaadiruun.
paring papesthen!
24. Ing dina iku cilaka bangetwong ~ang o ~.

""#3' . . ,~~.....1l
,t1t'Y..~~
padha maido. Wailuy yauma-idzil liI-mukadzdzibiin~
25. Apa Ingsun ora wus andadekke Bumi

minangka wadhah (p!lnggonane ng\mpuk)? J~~J.j9t~7t -n
Alam naj'aliI ardha.ldfaataa.
Surat 77 AL MURSALAAT (PARA MALAlKAT KANG KAUTUS) Juz 29
26. Kanggo wadhahe wong urip Ian wong AhY<la-aw wa amwaataa.

mati. 1041)
27. Lan ana jng Bumi kono wus lngsun.

tancepake Gunung gedhe-gedhe tur dhuwur.
Lan Ingsun wus paring pangomben ing sira
kabeh kalawan banyu tawa.
Wa ja'aInaa fiihaa rawaasiya syaami-
khaatiw wa asqainaakum maa-an fu-
raataa.
28. lng dina iku cilaka banget wong kang --: .. ~~,"j;/
o ~ ;;~I-!)! •• ~
-T'"
maido.
Wailuy yauma-idzil liI-mukadzdzibiin.
. 29. Hewong kang padha maido! sira . 0

~",·'~1t~t!rf/Jt~;t
i;)~.~. I", ..,. __ ,.
-r\
padha mangkata marang siksa kang sira
paido, mthaIiquu ilaa maa kuntum bihii tu-
kadzdzibuun.
30. Padha mangkata menvang Neraka kang

duwe pega cawang telu! 1042)
InthaIiquu ilaa zhillin dzii tsaIaatsi
sy-u'ab.
31. Ora eyub sarta ora bisa nulak panas!
32. Satemene Neraka iku tansah ngetokake o~.~.

/'{~
., 1:1,
:.-
"""
-=.,• ""'-.t;-iI'r.... .......
J.r-,t,,;;itJ'
-I I
pletik k~ng gedhe Ian dhuwure sagedhong-
gedhong loji gedhe. lIInahaa tarmii bisyararin kal-qashr.
33. Kang rupane kaya urutan unta kang

ules kuning.
34. lng dina iku cilaka banget wong kang

padha maido.
1(41). Nalika urip padha manggon ing dhuwur Bumi, Ian ,ing nalika mati dikubur (disimpen) ing
niero Bumi.
1042), Pega cawang tiga punika pega latu siksa sal'ing kanan kering Ian nginggilipun, dados sampun
kakepung siksa Neraka.
1226
Surat 77 ALMURSALAAT (PARAMALAIKAT KANG KAUTUS) Juz 29
Wailuy yauma-idzil liI-mukadzdzibiin .
35. Yaiku dinane para manungsa padha .. ';'.i9..•••; ~..--.,-:'J~

0<.:.1
. . ?'" ""'t - r~ •I
V
ora bisa calathu.
Haadzaa yaumu laa yanthiquun.
36. Lan ora padha diidzini ngaturake ud- /." .....~....-:: ~:f , ....
O<.:.l'.J~""?_ _ (.;)';~"'~
?, .:; -1"\
zure,
Walaa yu'dzanu lahum faya'tadziruun.
37. Ing dina iku cilaka banget wong kang o ~J~

~; .....
"~"I·
.... 't-t'~U!.." . . -rv
padha maida. Wailuy yauma-idzil lil-mukadzdzibiin.
38. Yaiku dina putusaning kabeh perkara, :":':'t"(tt...;.t!i~~l~t"""~'

o~"-',, ~ .
!..-OY..t~
-rA /'
Ingsun ngumpulake sira kabeh, Ian para
wong kuna. Haadzaa yaumul fashli, jama'naakum
wal awwaliin.
39. Mula manawa sira padha duwe reka 09",~",?/~"",~.!-:

.. ~~ <.:.Il)t.:)~ '<1"4
- , "\
daya kanggo nulak siksanlngsun, mara padha
Fa-in kaana lakum kaidun fakiiduun.
tindakna.
40. Ing dina iku cilaka banget wong kang

padha maida.
WaJuy yauma-idzil liI-mtikadzdzibiin.
41. Satemenc wong kang padha taqwa l ..,,,,, .• It:.~~:''?...::.Vit''t i1

o ~:r.f'~~~~..:.J.... -:
ing Allal. ana ing pangeyuban eyub Ian
sakiwa-tcngene sumberan. Innal muttaqiina fij zhilaaliw wa 'uyuun.
42. Lan padha diparingi woh-wohan kang • ....." ..

"''''''I~ 1"......<10
OI.:)~~~I~.:I
- ir
padha disenengi.
Wa fawaakiha mimmaa yasytahuun.
43. Sira padha mangana Ian ngombea kang

oGj~%~~!~~;lt;~ - if
V
I enak, jalaran iku ganjarane tumindak kang
wus sira lakoni. Kuluu wasyrabuu hanii-am bimaa kun-
tum ta'maluUR.
1227
Surat 77 AL MURSALAAT (PARA MALAIKAT KANG KAUTUS) Juz 29
44. Satemene kang kay:! ma.ngkono iku

anggonlngsun angganjar wong kang padha
tumindak becik. .maa kadzaalika najzil muhsiniin.
45. lng dina iku cilaka banget wong kang

padha maido.
Wailuy yauma-idzil Iil-mukadzdzibiin.
46. He wong kang padha kafir! sira padha -n

mangana ian seneng-senenga sathithik bae,
j 11aran sa temene sira iku padha d uraka. Kuluu wa tamatta'uu qaliilan innakum
mujrimuun.
47. Ing dina iku cilaka bangd wong kang

padha maido. -tv
Wailuy Y'luma-idzil Iil-mukadzdzibiin.
48. Manawa wong iku padha didhawuhi - V.

ruku' Shalat, dheweke ora gel em ruku'.1043)
Wa-idzaa qiila lahumur-ku'ull laa yar-
ka'uun.
49. lng dina iku cilaka banget wong kang o~?

~
~. ""'Ii~/
...~Y.. ._~
padha maido.
Wailuy yauma-idzil Iil-mukadzdzibiin.
50. Banjur nganggo dhawuh apa maneh.

sawuse Quraan iku, dheweke padha gel em
iman?
Fabi-ayyi hadiitsim ba'dabuu yu'minuun
** *)
1043). Saweneh Jumhur Mufassirin anerangaken bilih ruku' punika tegesipun ta'at ing dhuwuhing
Allah.
***). Intisari sasambetaning katerangan surat Al Mursaiaat Ian surat An Naba' punika makaten:
1. Ins surat Al Mursalaat dipun terangaken bilih "Yaumul tashl" utawi dintening kaputusan
mesthi badhe kadadosan ing dinten Qiyamat, dene wonren ing surat An Naba' tambah paring
katerangan kalayan gamblang.
2. Kakalihipun sami-sami anerangaken kawontenaning Neraka dados panggcnanipun titiyang
kafir. Ian Suwarga dados panggenanipun titiyang taqwa ing Allah. minangka ganjaranipun
kani'matan ingkang langgeng!
1228
Surat 78 AN NASA' (PAWARTA KANG WIGATI ) Juz 30
AN NABA' (PAWARTA KANG WIGATI)

Sur at kaping 78 : 40 ayat
sawuse surat Ai Ma'aarij.
JUZ 30
K alawan asma dalem Allah kang Maha

Murah, Maha Asih.
BismiI.Iaahir rahmaanir rahiim.
Panguwasaning Allah n~puk - ipuk

'alam Jagad raya Ian prrang-pirang
kani'matan kang kaparingake marang
manungsa, iku tandha yekti bakal
kuwasaNe Allah nangekake ummat
saka kuburan urip maneh.
1. Wong-wong kafir iku padha takon <. ././,

ol..:)y~,-~~
;:c,/./ """ - 1
tinakon prakara apa?
'Aroma y.atasaa.-iduun.
2. Saka pawarta kang wigati (tangi saka - 'f

kubur).
'Anin naba-il 'azhiim.
3. Kang wong-wong iku pa::!ha beda-beda ~ I.:J"

':'~ """"""-
'.C,; ~(so;t
,
panemune ing prakara mau.
AUadzii hum fiihi mukhtalliuun.
4. Babar pisan ora! jalaran dheweke bakal

padha sumurup kabenerane prakara mau.
5. Temen aja mangkono, jalaran dheweke /~~.~..;,,,.

bakal padha sumurup kabenerane prakara o~ •. ~"oJ.
mau. Tsumma kallaa Hya'lamuun.
1229
Surat 78 AN NABA' < PAWARTA KANG WIGATI ) Juz 30
6. Apa Ingsun ora wus nitahake Bumi

kanggo lcmek?
'J ~l
ot~...p)~t~~t
"''''-''. \~!"':'" ..,.;'" - ,
Alam naj'alil ardha mihaadaa.
7. Lan Gunung-gunung minangka pathok, Yr+r(.~~J"r/ t(w

o ")\.).,,1 ~."
Wal-jibaala autaadaa.
8. Lan 11itahake sira kabeh jejodhohan, - 1\

Wa kbalaqnaakma azwaajaa.
9. Lan lngsun andadekake anggonira turu 6~~~..;i{(J;:;j

minangka ngaso, .
'\Va ja'alnaa naumakum subaataa.
10. Lan Ingscil andadekake wengi kava

anggon-anggon kang nutupi awakira. 1044 )
Wa ja'alnallaila libaasaa.
11. Lan Ingsun andadckake awan kanggo

ngupaya panguripan. - 11
Waja'alnan nahaara ma'aasyaa.
~~t~~:; .'('~'~{':'.~,.;:::-' -1'1'

12. Lan Ingsun wus angiyasakake adeging 0 ~ ... • ~~ _.~
Langit sap pitu kang kukuh santosa ana
Wa banainaa fauqakum sab'an syidaadaa.
ing sadhuwurira.
13. Lan Ingsun anitahake damar kang

madhangi 'alam, yaiku Srengenge! Waja'alnaa siraajaw wahhaajaa.
14. Lan Ingsun anurunake udan deres

saka mendhung kang kandel.
Wa anzalnaa minaI mu'shiraati maa-an
tslliiaajaa.
15. Kang supaya Sun anggo ngwctokake

wiji sarta thethukulan sawarnane.
Linukhrija bihii habbaw wa nabaataa ..
1044). Jalaran wekdal dalu punika peteng. kados dene ageman nutupi badan.
1230
Surat 78 AN NABA' (PAWARTA KANG WIGATI ) Juz 30
16. Apa maneh pakebonan kang subur

tetandurane.
Wa jannaatin alfaafaa.
Horeging dina Qiyamat.
17. Sanyata dina kaputusaning Qiyamat ::I~r-(.. -:-r~J~lt /'/~ t 1V

o u~O~... ~~.I..7.l/-
iku, sawijining waktu tartamtu (kanggo
m.na yaumal fashli kaana miiqaataa.
ngleksanani ganjaran Ian siksa).
18. Yaiku din~, kang ana ing kono mangsa -1,\

disebul sangkakala, banjur sira kabeh para
manungsa padha sowan seba apanthan- Yauma yunfakhu fishslmuri fata 'tu~
panthan. afwaajaa.
19. Lan sawuse Langit dibuka, banjur ana

pirang~pirang lawang. 1045 ) Wafutihatis samll''l-U fakaanat abwaahaa. .
20. Lan kabeh Gunung saalam mayapada

iku dilakokake banjur malih dadi amun-
amun fatamorgana! 1046)
Wasuyyiratil jibaalu fakaanat saraabaa.
Piwaiese tumrap wong kang padha

duraka.
21. Satemene Neraka Jahanam iku ana

panggonane kanggo pengawal (tunggu) kang
jaga.
;I , ,.
22. Lan Neraka mau dadi panggonane o~~ ~,..
-. -:. ').IDj - rr
bali wong-wong kang padha lacut. Liththaaghiina ma-aabaa.
/~
o~~t""'~
V ,
• .."" •• " It"

_'''\''
Laabitsiina fiihaa ah-qaabaa.
1045) Kados kasebat ing ayat: 12, Langit sap pitu utawi Ulama Tafsir sanes nerangaken sap pitun.
dasa punika benjing ing dinten Qiyamat planit !an Lintang sarta tata-surya saellS-3aIlesipun
sami benturan tabrakan jalaran daya tarikipun ical (telas). Pundi ing ngriku wonten tabrakan
angkasa planit ingkang ambyar lajeng dhawah ngawontenaken bolongan kados lawang
(gapura) ageng! wallaahu 'alamo
1046) Katingalipun mripat wonten, ananging sajatosipun boten wonten punapa-punapa.
1231
Surat 78 AN NABA' (PAWARTA KANG WIGATI ) Juz 30
23. Padha langgeng ana ing Neraka kono

maabad-abad lawase. 1047 )
24. Ana ing kono ora padha ngrasakake

adhem Ian ora pa:dha oleh pangomben, Laa yadzuuquuna fiihaa bardaw waIaa
syaraabaa.
25. Kajaba mung oleh wedang panas ba-

nget Ian nanah.
Dlaa hamiimaw wa ghassaaqaa.
26. Iku kabeh, dadi piwales kang satim-

bang kalawan dosane!
Jazaa-aw wifaaqaa.
27. Jalaran, satemene wong-wong mau ora

pa,dha ngarep-arep (percaya) bakal anane
Dina Papriksan! mnahum kaanuu laa yarjuuna hisaabaa.
28. Lan dheweke banget anggone padha ~~t~r~··tt"~~"

. ... ~'l"y.~,
_ r '\A
maido ing Ayat-Ayatlngsun.
"'a kadzdzabuu bi-aayaatinaa kidzdzaa-
baa.
29. Lan sakabehing perkara wus Ingsun ~r"I"""~;~""1.1J;""

o ~.... ' '.. tU""~-'-H.
cocokake tinulis gamblang ing Kitab.
Wa kuDa syai-in ah-shainaahu kitaabaa.
30. Pangandikaning Allah: "Mara sira pa-

dha ngrasakna! Ingsun ora bakal anambahi
hdzuuquu falan naziidakum illaa 'a-
ing sira kabeh bae, kajaba mung siksa". dzaabaa.
Ni'mating ganjaran tumrap wong

kang padha taqwa.
~(/;
31. Sanyata wong kang padha taqwa iku \t ,., ,. " ....
"t' . ;... ;;!'!~It· t - 't'1
O!)..u~~.... ,
nampa kabegjan jati.
Inna lil-muttaqiina mafaazaa.
1047) Tembung .. huqub" punika m.ufrad, tegesipun 80 tahun. ,,ahqaab" punika jama'. tegesipun
pinten-pinten wo!ungdasanan tahun; maksudipun maabad-abad (boten wonten watesipun).
1232
AN NABA' (Pl~WARTA KANG WIGATI ) Juz 30
Y~r""''''''~/''''''V/
32. Yaiku Kasuwargan, kebon-kebon sarta o~w:.t,:jJ}~ -n
woh-woh anggur! Hadaa-iqa wa a'naahaa
33. Lan para kenya widadari kang pantaran

j t'(?'t w
0.'..1"
~. . t~.; - r . .
"Y,j I
umure, Wa kawalll'iba at-raabaa.
~r~k r~,?"
o ~'A~~t)'; - it
34. Lan gelas-gelas kang kebak omben-
omben, Wa ka'san dihaaqaa.
35. Ana ing kono ora padha krungu le-

Iacutan Ian ora krungu pamaido. Laa yasma'uuna iUhaa Iaghwaw waIaa
kidzdzaabaa.
36. Iku kabeh, minangka ganjaran saka ~~~-" .;;-~i!.e"?

o. Wrr"y -
;-'.)~ oS:.Pr
i'\
ngarsa dalem Allah Pangeranira, peparing
kang cukup akeh banget. Jazaa-arn rnir-rabbika 'atbaa-an hisaabaa.
37. Pangipuk-ipuking Allah Hamangerani

Langit Ian Bumi dalah saisen-isene kabeh,
.kang Maha Murah. Ora ana makhluke kang
wani cemuwit munjuk atur marang Pan-
jenengaNe. Rabbis-sarnaawaati waI ardhi warnaa
bainahumar rahmaani laa yarnlikuuna
rninhu khitbaabaa.
Dhawuhing Allah supaya manungsa

padha milih dalan kang bener marang
Pangeran.
38. Yaiku ing dinane Ruh Ian para Mala-

ikat padha andher ngadeg jejer-jejer, kabeh
ora ana kang bisa munjuk, kajaba kang
diidzini dening Pangeran Dzat kang Maha
Murah, sarta munjuk kalawan bener! Yaurna yaquurnur ruuhu waI rnaIaa-ikatu
sltaffaa, laa yatakaIiamuuna illaa man
adzina lahui'"rahmaanu wa qaaIa slta-
waabaa.
~jJt~tr~~~~~~t~
, ~r'
39. Hiya kang mangkono iku dina kang o~~
mesthi kalakon! sing sapa gelem, mangka
ngalapa pangungsen marang Allah Pange- DzaaIikai yaumul haqqu, faman syaa-at
takhadza iIaa rabbihii ma-aabaa.
rane.
1233
Surat 78 AN NABA' (PAWARTA KANG WIGATI) Juz 30
40. Saternene Ingsun arnedeni sira kabeh )"ir..%::'_ .....""-:;<€e.,'

~
<. ~t~~,)
~.o) ... ~.
,'<!' '~~t, - t+
kalawan siksa kang wus cedhak, ana ing
dina rnanungsa padha andeleng barang kang ti+/t,"'.-a,.1((tj,-!//n/ ?"~-:-.r/ '
o~!r...::.;,),...... ~ ~-,~~~v." \41 ~
wus ditindakake. Wong kafir ngucap: "Adhuh
getun banget aku, saeba becike, sarnungguha hnaa andzarnaakum 'adzaaban qariibaa,
aku iki dadi lernah bae!". yauma yanzhurul mar-u maa qaddamat
.... )
yadaahu wa yaqUulu\ kaafiru yaa laita-
nii kuntu turaabaa .
....). lntis~ kilterangan makaten: Ing surat An Naba' nerangaken ancamaning Allah dhuma-
teng titiyang IllUSyrik anggenipun ngingkari dinten Qiyamat, dene wonten ing surat An Naazi-
'ut, Allah sumpah bUih dinten Qiyamat lligkang ngrumiyini dinten dipun tangekaken saking
kubur geaang malih, punika mesthfkalampahan!
1234
Sura.! 79 AN NAAZI'AAT (LINTAl':IG-LINTANG KANG ALIHANE RIKAT) Juz 30
AN NAAZI'AAT (LINTANG-LINTANG KANG ALIRANE RIKAT)

sawuse surat An Naba'.

Murah, Maha Asih.
Bismillaahir rahmaanir rnhiim.
:J~. .,,... I I
1. Demi Lintang-Lintang kang' alihane
rikat.
ol.i~~~~W"
~~
Wannaazi'aati gharqaa.
-
rt<i~:.' ~
o~~t.} r
')I 1 "
2. Demi Lintang-Lintang kang tansah ,. .- -
alihan. Wannaasyithaati nasythaa.
3. Demi Lintang-Lintang kang ubenging )Jf~~""~t'1ii

o~..- ::- J - i
lakune nkat. Wassaabihaati ~ab-haa.
~ (: :::.'~~
). lu~
4. Katungka bebalapane Lintang-Lintang 0"
. "':'"
ngam bah ing dalane.
Fassaabiqaati sabqaa.
.I' t~'/t \ WI -:' 'ir(

5. Kasusul Lintang-Lintang kang padha o .;-0 9~""""\J - A
mernata urusan-urusane. lhlmudabbiraati arn-raa.
,)1.,/ .; '-""(.'-'"
6. Elinga manungsa! gegere mayapada o~t~r~.r""'~ - "\
geger kepati-pati.
Yauma tarjufur raajifah.
7. Nuli kasusul horeging Langit. ~4~~t\~:6 - V

Tatba 'uhar raadifah.
1235
Surat 79 AN NAAZI'AAT (LINTANG-LINTANG KANG ALIHANE RIKAT) Juz 30
8. Diprayitna he manungsa! ing dina iku - A.

sakabehing ati padha kekes!
Quluubuy yauma-idziw waajifah .
9. Pandeleng padha tumungkul, ...,.

"
o'~~~J~t
(;:
).
".
Ab-shaaruhaa khaasyi'ah.
V
10. Wong-wong iku padha ngucap: "Apa
aku kabeh iki bakal dibalekake menyang
- ,.
)
kahanan urip kang kawitan?". Yaquuluuna a-innaa lamarduuduuna fil
haafirah.
J 11. Apa manawa aku kabeh wus dadi

balung ajur-mumur, iku bakal urip maneh?".
A-idzaa kunnaa 'izhaaman nakhirah.
J
n,
12. Wong-wong mau padha ngucap ma-
neh: "Manawa nyata mangkono, b::.1iku iki
padha kapitunan temenan".1048)
>'i/ r-: ~// ~"..
o b~b. ~pJ;t~
Qaaluu tilka idzan karratun khaasirah .
1.".
tYij '- 1f
13. Pangandikaning Allah: "Satemene urip • ~,.

o
t" ~./.< (dl r~f<
1f'~,-, ts.p,-) 1.;>/ I....J~
- 1i
kang kapindho ing Akherat iku mung cukup
sasebulan sangkakala!". m-innamaa hiya zajratuw waahidah.
14. Bareng wus disebul, wong-wong iku 0\;'"

7~
~'(r<
(:ijL."...-o-A ~'J
- H
banjur bali urip maneh.
Fa-idzaa hum bissaahirah.
Sejarah Nabi Musa a.s. Ian Fir'aun.
15. He Muhammad, apa ora wus teka ing

sira pawartane carita Musa.
Hal ataaka hadiitsu muusaa.
16. Yaiku ing nalika Allah Pangerane nim-

bali Musa ana ing jurang kang sinucekake, Jdz naadaahu rabbuhuu bil-waadil mu-
yaiku lembah Thuwa! qaddasi thuwaa.
1048) Punika namung tetembungan ngece kaum Muslimin kemawon. boten saestu tiyang kafir wau
sami ngaken getun!
1236
17. Pangandikanlngsun: "Sira budhala ma- ~11!'~t-:-?/?· 'ttW?t ~ 1V

rang Fir'aun! jalaran sanyata dheweke iku o l!Ji!- /c.;.I.r~u.,;... ,l,.
lacut". ilz-hab ilaa fir'auna innahuu thaghaa.
18. Musa, sira dhawuha: "Punapa pan-

jeriengan kersa kula aturi sesuci saking
~J1~J~~~~ . 11.
Faqul hallah ilaa an tazakkaa.
syirik?" .
19. Tumunten panjenengan kula tedah- ~~~;J}~'-' ~1~

aken dhumateng Allah Pangeran panjeneng- Wa-ahdiyaka ilaa rabbika fatakh-sy-.
an, supados panjenengan lajeng taqwa?".
20. Musa banjur ngetokake mu'jizat kang

agung.
r,->~t~\1 ~J"IJ·
Fa-araahul aayatul kubraa.
21. Fir'aun banjur maido Ian ambangkang.

- 1'1
&kadzdzaba wa 'ashaa.
22. Nuli malengos saka iman, karo reka

daya nyulayani Musa.
Tsumma adbara yaa'aa.
~F ~ 'r~~ /-{ ,,; ......

23. Dheweke banjur ngumpulake para tu- O\,,7,,)W~ ~"
kang sihir, sarta dhawuh marang kaume, &khaayara fanaadaa.
24. Karo ngucap: "Hiya aku iki Pangeran- :~~5urJ~ -rt

ira kang maha luhur!".
ltlqaala ana rabbukumul a'laa.
25. Allah banjur matrapi siksa marang

Fir'aun ana ing Donya, Ian ana ing Akherat
Fa-akhadzahul-Iaahu nakaalal aakhirati
, waI uulaa.
26. Satemene kang kaya mangkono iku,

tetep dadi 'ibarat (tepa palupi) tumrap wong
kang taqwa ing Allah. ima fJi dzaalikala'ibratal limay yakh-
syaa.
1237
Mungguhing Allah luwih gampang

nangekake manungsa saka kubur,
tinimbang nitahake 'alarn Jagad raya.
27. Pangandikaning Allah marang para

wong kafir: "Endi ta kang luwih angel
tumindake, sira apa Langit kang wus di- A-antum asyaddu khalqan amis-samaa-u
edegake dening Allah iku?". hanaahaa.
28. PanjenengaNe wus andhuwurake pa-

yoning Langit nuli sampurna.
29. Lan nutupake petenging wengine sarta ""r" ,

JI• ....
o~~.,~ [/..1 ~\;~~"
"'·"t'" ·t~-" ., J "/I
ngetokake pad hanging rina,
Wa agh-t!lasya lailahaa wa akhraja
dhuhaahaa.
30. Lan bakda tumitahing Langit, Pan- 'k 1 "''-;11 '',--;'':

'
O~.l~,)~i..PJJI-'-
-:·qt" r •
jenengaNe Allah banjur anggelar Bumi,
Wal ardha ha'da dzaalika dahaahaa.
31. PanjenengaNe ngetokake banyu Ian

tetuwuhan saka Bumi kono,
Akhraja mmhaa maa-ahaa wa mar'aahaa.
32. Lan ngukuhake Gunung-gununge,1049) ~l~ 1

o "'6--'J
'tJ'r" -'t'" -if
~ ,j
Waljihaala arsaahaa.
/
33. Sakabehane iku, minangka kanggo ka- ~~w~;;J'~~t;; -rr
senenganira Ian kanggo raja kayanira. Mataa'allakum wali-an 'aamikum.
Ana ing dina QiYilmat iku manungsa

eling apa tumindake nalika urip ing
warn Donya.
34. Mangka manawa wus teka hortg-horeg-

an kang gedhe banget.
1049) Tumitahipun toya lan tanem tuwuh sarta Redi Ian Pareden, makaten ugi pereng, jurang lan
sapanunggilanipun punika nyebabaken ubenganipun wanci ketiga sarta rendheng. Wonten-
ipun wana sarta kewan, nuwuhaken pertanian sana petemakan modem (ranch). Dados Redi
Ian Pareden sanaosa wonten Seganten-wedhi ugi paedah ageng sanget.
1238
Fa-idzaa jaa-atith thaammatul kubraa.
35. Yaiku ana ing dinane para manungsa

padha eling apa tumindake kang wus di-
lakoni, Yauma yatadzakkarul insaanu maa sa'aa.
36. Lan Neraka Jahim' ditontonake ma- ,-r:

ol.$;'.o-,...~
'':t -!'~-::.Jtd"'''''
... 9;." _"f'
rang sap a kang andeleng.
Wa burrizatil jahiimu limay yaraa.
V 37. Mangka sing sapa lacut, ~~~lJ'~-fV

Fa-ammaa man thaghaa.
38. Lan dheweke milih panguripan Donya,

Wa aatsaral hayaatad dun-yaa.
39. Satemene Neraka Jahim iku hiya kang .. lr/:t~dI~:::"tr~(1_r\

o r.5"W ~ r.Y-:-<Ol \,;,l '"
dadi panggonane,
Fa-innal jahiima hiyal ma'waa.
40. Dene sing sapa wedi anggone seba

marang Kahagunganing Allah Pangerane, Ian
nyegah nafsune saka karep ala, v , ..... .,
o\S.,Wt
Wa ammaa man khaafa maqaama rabbi-
hii wanahan nafsa 'anil hawaa.
41. Mangka satemene Suwarga kang dadi

panggonane. ~~~l:Jt~~t~~ - i1
Fa-innal jannata hiyal ma'waa•
42. Wong-wong kafir Mekkah padha pi- .b[o(' . . . . r'. . ·. /r~t ":'1-:''';' . . .
takon marang sira Muhammad, kapan nga-
o ,+"",J-o' ..:.Jy.tfol.!.Jtif~~ ......
- iy
dege dina Qiyamat iku? Yas-aluunaka 'anis-saa 'ati ayyaana mur-
saahaa.
43. Kena apa sira Muhammad, arep nerang-

~ake dinane?1050)
Flima anta min dzikraahaa.
1050). Sira Muhammad adoh sungsate kaconggah nerangake kapan dina Qyarnat iku?
1239
Surat 79 AN NAAZI'AAT (LlNTANG-LlNTANG KANG ALIHANE RlKAT) Juz 30
o.~l""'~",
... i:!t "'Itt -
44. Pepunthoning prakara iku, pasrahna .. Jv... 11
ing Allah, kang namtokake! laa rabbika muntahaahaa.
45. Sayekti sira iku mung juru pepeling o~~ • '" I i~"
... .. O"')~ . . " t- - t~
"·"'rr1..oiJ.).
~
tumrap wong kang wedi ing dina Qiyamat.
imamaa anta mundziru may yakh-
syaahaa.
46. Ing dinane wong-wong kafir iku an-

deleng dina Qiyamat, iku rumangsa manawa
dheweke ora manggon tetep ing Donya,
kajaba mung sasore utawa mung saesuk bae!
Ka-annahum yauma yaraunahaa lam
yaIbasyuu ilIaa 'asyiyyatali au dhuhaahaa
***)
***) Intisarining katerangan ing surat An Naazi'aat punika makaten :

Wonten ing pungkasaning surat dipun terangaken bilih Kanjeng Nabi Muhammad s.a.w. saIugu
dados juru-pepenget. dene wonten ing surat 'Abasa ngenget-engetaken bilih pepenget wahu
kedah kawaradinaken sami kemawon dhumateng sintena ingkang ~betahaken. boten kenging
.. emban cindhe emban siladan". ambenten-bentenaken tiyang sabab derajat kalenuahanipun
sosial benten! Lajeng tuwuh aspirasi Hukum ingkang dados dhasaring Negara Hukum. bilih
pribadi punika dipun layani sami dening Hukum Negara. manten intisarining surat 'Abasa.
1240
Surat 80 •ABASA <' DHEWEKE MRENGUT ) Juz 30
'ABASA (DHEWEKE MRENGUT)

sr:wuse surat An Najm.

Murah, Maha Asih.
Bismillaahir rahmaanir raJ,;;m.
Aruh-aruh kalawan ruus Jumrap

Rasulullah s.a. w.
1. Dheweke, Muhammad iku mrengut Ian

malengos (ora anggape). 'Abasa watawallaa.
~ ,~/- ,'1,. ..-

2. Jalaran dheweke katekanan wong wu- oe~tlS;~0t- r
ta, Abdullah bin Ummi Maktum. Anjaa-abul a'maa.
3. Apa sir a wus mangerti, bok manawa ~ J1~,.~d.;

..r.. ~~/ - r
..~..'
duwe karep sesuci saka dosane.
Wamaa yud-riika la'a1lahuu yazzakkaa.
4. Utawa, dheweke kepengin oleh piwu- l

I.S.lfj'., tt' /",,'/F-:' ~"'''t -
V.J ~. ~w
L
l.
0 .7 ~ -"
lang, nuli piwulang iku maedahi ing awake?
Au yadzdzakkaru fatanfa'ahudz dzikraa.
5. Dene wong kang awake rumangsa sar-

wa cukup.
6. Mangka sira ladeni,
Fa-anta labuu tashaddaa.
7. Ing mangka ora dadi apa tumrap sira

saupama wong iku ora gel em sesuci, dadi
Wamaa 'a1aika allaa yazzakkaa.
Mu'min.
1241
Surat 80 'ABASA (DHEWEKE MRENGUT ) Juz 30
8. Dene wong teka sowan ing sira kala-

wan luniaku, hiya wong wuta mau,
Wa ammaa manjaa-aka yas'aa.
y ! • .- ,
9. Hiya dheweke iku wong kang taqwa o~~~_~
tur dhedhepe ing Allah,
Wahuwa yakh-fiyaa.
10. Geneya, teka sira ora maelu! T. !.-/ ,~/ /.1.-:

o~ il.a.<.:;..:,"; -,.
Fa-anta 'anhu talahhaa.
11. Babar pisan aja mangkono! Satemene

Ayat-ayat iku dadi pepeling tumrap para
makhluk.
.,P (/~ ::f<. ~//, _ n'

12. Sing sap a ngarepake, mesthi dheweke o ~...I:>)Ow-.:..J"""
ariggatekake. Farnan syaa-a dzakarah.
13. Yaiku pepeling kang wus ditetepake ~ ~C-f"~J

..r-" -? :;;"
-H'
ana ing Kitab kang mulya,
Hi shuhufim mukaITamah_
14. Kang luhur tur sinucekake, "'r"~~j,~/ ,..... ~

o J ?4"~~ - H.
Marfuu'atim muthahharah.
",,,///~,~ '"
15. Diampil dening para Malaikat kang o ~I.S~.;, - a
dadi panitra (Utusan), Bi-aidii safarah.
• ..///(4-Y/
op.r. l"( - "
16. Kang mulya tur kang ngabekti.
Kiraamim bararah.
Allah paring pepeling marang ma-

nungsa kang ora dunung kakekat
tumitahe..
17. Kena kabilahen manungsa! mendah

eba banget kekafirane manungsa iku!
Qutilal insaanu maa akfarah.
1242
Surat 80 'ABASA <DHEWEKE MRENGUT ) JUi 30
"( /'//' A--;. W --: • 1•

18. Dieling, saka apa Gusti Allah nitahake? o~~'4'~- "
Min ayyi syai-in khalaqah.
19. PanjenengaNe Allah nitahake manung- ~ (/'~:-:-:'~Io®., 1~

O~)v..A:I -; ~ -
sa iku saka banyu mani, nuli dikantheni
papel'thene, Min nuthfatin khaIaqahuu faqaddarah.
20. Allah banjur anggampangake dalane

manungsa,
'II ( / / . . / 1 , -::"
Olf~~t~'· ....
:,...~
/J
-r-
Tsummas sabilla yassarah.
21. Banjur dipateni, Ian dikubur, :J (/~:1~ (/r/</-'. ..,

o u.J!..'..t ~,--,~. - I
Tsumma amaatahuu fa-aqbarah.
22. Nuli manaWa dadi kaparenging karsaNe

Allah, PanjenengaNe nguripake wong kang
wus mati.
23. Babar pisan aja mangkono! Satemene j, (/,"'f r/,

olfro 1.:.o~~Jl:S
. ?t'r"{.~" -rr
manungsa durung netepi apa kang wus di-
parentahake marang dheweke. KaIlaa lammaa yaqdhi maa amarah.
24. Bok hiyaa, manungsa iku mikir n'la-

rang pangane!
6£o~~t0(j~~-:l;
I..... /' ,,~ ••
-ri
Flilyanzhurll insaanu iIaa tha'aamih.
25. Sayekti Ingsun wus anurunaKt banyu

saka mendhung, d~r(jt~·:-;:;' ctt -\" ~
Annaa shababnaI maa-a shabbaa.
26. Ingsun banjur nyigar-nyigar Bumi ka- ~~ ., ; ' , . ;"J.

O~~...I~t\;Qij.e;.r
)I ","
lawan thethukulane.
-'r,
Tsumma syaqaqnal ardha syaqqaa.
27. Ingsun nuli nukulake wiji ana ing

Bumi kono. ;~~X.it~-n
Fa-ambatnaa fOOaa habbaa.
28. Lan woh anggur sarta sayur-sayuran, 6(~~"~~

. ~. ,,-' :TA
Wa 'inabaw wa qadhbaa.
1243
Surat 80 'ABASA (DHEWEKE MRENGUT) Juz 30
'.J ~~1" r~ .!..~"

- r "\
29. Wit Zaitun Ian wit kurma, t\
oJ..>-,\.i~.>-,
Wa zaituunaw wa nakhlaa.
30. Lan pakebonan kang ngrembuyung )I\1i~1~'"

o. I,jl,t -,-t·
godhonge tur biyer wohe,
Wa hadaa-iqa ghulbaa.
'(~/..-: ~:./ (if~ L

31. Apa dene woh-wohan sarta sesuketan. o ~tj ·~/u:; - 'n
Wa faakihataw wa abbaa.
32. Mirunggan kanggo kasenenganira, Ian ~ ~t;;'~;;iQ ~d - 'ir

kanggo raja-kayanira.
Mataa'allakum wa li-an'aamikum.
33. Mangka, manawa wus tumeka mang- ~ ~C~H~Z"~ tj~ - 'if

sane kasebul sangkakala (dening Malaikat
Fa-idzaa jaa-amh shaakhkhah.
Israfil kang kapindho),
"J, •• / " . ~'''trt.,...-./-ti

34. Yaiku dinane wong bakal padha lu- o ~t~Q- ~/,y..
mayu ngedoh saka sadulure.
Yauma yafirrul mar'u min akhiih.
35. Lan Ngedoh saka Biyung Ian Bapakne. g/_;--'1,-'

q/4!( - t~
Wa ummihii wa abiih.
36. Lan ngedoh saka Bojo Ian anake.

Wa shaahibatihii wa baniih.
37. Lan dina iku tumrap siji-sijining wong ~4.:-.1r~{5.t.:;:"

/u.J' .. C:>
. / "r:.~ 'tiit
~y'.~(5~ ~ - tV
padha ribet. mikirake prakarane dhewe-dhe- Likullim-ri-im minhum yauma-idzin
we. sya'nuy yughniih.
38. lng dina iku akeh rai kang mencorong,
Wujuuhuy yauma-idzim musfirah.
<:'!." :.• ..-,-t, i~ Wt - 'i•~

01S~~
39. Padha katon gumuyu Ian bungah~
bungah.
Dhaahikatum musytabsyirah.
1244
Surat 80 'ABASA (DHEWEKE MRENGUT ) Juz 30
40. Lan ing dina iku, pirang-pirang rai ~ !t.//-:~ . /,". tj '?.! '" t.l't'
kang ambaledug,
oJfo. .• ~'fY.. 7S~" -
Wa wujuuhuy yauma-idzin 'alaihaa gha-
barah.
41. Katutup mg ulat peteng,1051) "!i-'t.''''(~.'--

o~ .. ";;-L1.1 ~
Tarhaquhaa qatarah.
42. Wong kang kaya mangkono mau, ya- o~ ~1P.\AJ//"·t';i.t1,....:

. . . • t'·~"" ~:.. A. .,; I ~t , - u'
Co lot
iku wong kafir kang padha duraka. J. 1f - _~ 'V
Ulaa-ika humul kafaratul fajarah.
**"')
1051). Jalaran sami sisah kapatrapan siksa.

***). Katerangan ingkang sasambetan ing antawisipun surat 'Abasa kalaYI!-l1 surat At Takwir (NUU-
lung) makaten:
1. Sami-sami nerangaken bilih benjing ing dinten Qiyamat, para manungsa kabage ka1ih
bagean, Ian kawontenan gegeran anggegirisi ing dinten wau ugi.
2. Wonten ing surat 'Abasa, Kanjeng Nabi Muhammad s.a.w. dipun engetaken supados nang-
gapi manungsa punika kedah sami-sami, boten pareng benten-bentenaken antawisipun ingkang
wuta kalayan ingkang boten wuta upaminpun! Kados demokratis ing bab tata-hukum, sintena
kemawon kedah dipun layani dening Hukum sarana layanan ing!tang sa,mi!
1245
Surat 81 AT TAKWIR (NGGULUNG) Juz 30
AT T AKWIR (NGGULUNG)
sawuse surat AI Masadd.
Kalawan asma dalem Allah kang Maha o • :tr. 1 '",trJr~

-~ .:,!::y ~y '" ... '"
Manungsa eling tumindake nalika ana

ing Donya, sawuse weruh lelakon
anggegirisi ing Akherat.
.!r ~/,;r 1"'....
1. ManawaSrengenge wus digulung (Ian
kahanane dadi surem),
o~): ~tt..;t
."
-1
Idzasy syamsu kuwwirat.
'"" .. "~. t/'ft.Uttj~-,

J,j/w "'''
- r
2. Lan manawa Lintang-lintang wus pa- 00)
dha runtuh, Wa-idzan nujuumun kadarat.
3. Lan manawa Gunung-gunung wus pa- ~::;~j

~
jWt(;t"
.~ ~/, - r
dha dilakokake, Wa-idzal jibaalu suyyirat.
4. Lan manawa Unta meteng wus sepu- 0" ) '" -

-""" ~'\1oJtn'"..... ) ....-' i
luh sasi ora diopeni, dieculake. Wa-idzal 'isyaaru 'u th thilat.
,
~ .?'" :. .f ':. ";h(t"
5. Lan manawa sato galak wus padha o \.".)~U".!I"'. .)/~ - ~
diklumpukake, Wa-idzal wuhuusyu husyirat.
/
~, .P "",
6. Lan manawa Segara banyune umob ol..::.J~'~n·t
: - ) .:. )""~
.... - '\
ambludag.
Wa-idzal bihaaru suiiirat.
~,/w.J. ~JjJt(t'" - V
7. Lan manawa ~oh-roh dijodhokake o ~~.J IJ" .)/~
karo raga-ragane, Wa-idzan nufuusu zuwwijat.
1246
Surat 81 AT TAKWIR (NGGULUNG) Juz 30
8. Lan manawa bayi-bayi wadon kang

dipendhem urip-uripan wus didangu,
9. Sabab dening apa dheweke padha di-

pateni,
~., "'.('. ':.! "".tt(~'" 1"

10. Lan manawa Buku cathetan amal wus o ..::J~ ~ .).!-" ~
dibukak,
Wa idzash shuhufu nusyirat.
11. Lan manawa Langlt wus dibeset,

Wa-idzas samaa-u kusyithat
12. Lan manawa Neraka Jahim wus di-

urubake,
~"o .., .,'jI~~" '"

~ ~jt ·a.!.;Htjt~ -rr
13. Lan manawa Suwarga wus dicerakake
Wa-idzal jannatu uzlifat.
marang ahline,
14. Temen sakabehing awak padha su- b • "'{ .. ..-t r/ !?~<~ 'L
o<.:;.>~ \A I.J""'U ...... -I ~
murup apa amal kang wus padha ditindak-

ake. •Alimat nafsum maa ah~harat.
Muhammad iku dudu wong owah

akale, ananging Utusaning Allah kang
kaparingan ngampil Kitah Quraan.
15. Mula ora mangkono! Yekti, Ingsun

Sumpah kalawan Lintang-lintang kang lu-
maku bali. FlIlaa uqsimu bil khunnas.
16. Kang padha mider-mider, Ian surup.
17. Demi wayah wengi manawa wus mung-

~
O~)/7"~
",/ .. / (tJ,Slv-w
kur WalIaili idzaa 'as'as.
1247
Surat 81 AT T AKWIR (NGGULUNG) Juz 30
') ..... A'u ........ I' ,. " ....

18. Demi wektu Subuh manawa fajare ····,·t""'·'~11 -1'
o~ f)/k-=-- -' I'
wiwit mlethek madhangi.
Washshub-hi idzaa tanaffas.
19. Satemene Quraan iku pangandikanlng

Allah, kang diampil dening Utusan Jibril
o~ ',' 1-',
~-t 'iY'..>:r-
:>'
t''''''
..
srr ~Ha...
kang minulya, Innahuu laqaulu rasuulin kariim.
20. Kang prakosa ana ing ngarsa dalem y ? 1"'.... :••~tt .'" ? ..
o~t....Y;V'" 'S~~-:;~JY'S~-.
r "Y..,:
Allah Pangeranlng 'Arsy, kang pangkat luhur.
Dzi quwwatin 'inda dzi! 'arsyi makiin.
b , /',-: /J
21. Kang dianut dening para Malaikat ing o~t~'&~-11
Langit, tur pinercaya. Muthaa'in tsamma amiin.
22. Lan Sekabatira Muhammad iku dudu

wong kang owah akale! Warnaa shaahibukum bimajnuun.
t- • .3 lit -~~~ J~"" .(.// -if

23. Panjenengane Muhammad wus sumu- o ~ ~ .)1 IV" 1.AiiJ"
rup temenan sarana cetha wela-wela marang
Malaikat J ibril tur wantah ana ing jajahaning Walaqad ra-aahu bi! ufuqil mubiin.
(wewengkoning) Langit.
24. Lan panjenengane Muhammad iku ora

bakhil anerang-nerangake ing prakara ghaib.
:JI • ~ f .-1. • .(, /J .... ,

25. Lan Quraan iku dudu pangucape sye- O~)~J~
~
J.~..,_'\'~
"".;-
:;.',
tan kang diranjam. Wamaa huwa biqauli syaithaanir rajiim .
.. ..... •J .... ~.(. /.f" .... ,

26. Jalaran iku, menvanga ngendi bae sira o\,;)~w ~.'j -1
arep padha lunga 1052) Fa-aina tadzhahuun.
1052). Artosipun badhe kesah dhateng pundi malih perlu pados cecepenganing gesang dhateng sa-
sanesipun Quraan, ingkang sampun cetha dhawuhing Allah, kaampil Malaikat Jibril dhuma-
teng Junjungan kita Nabi Muhammad s.a.w.
1248
Surat 81 AT T AKWIR (NGGULUNG) Juz 30
:»-:'~ "it7Y"c.....j~t......, ?t-r'4

27. Sayekti Quraan iku tansah dadi pt· o~.."........ .... ",.,4l0.....
peling tumrap 'alam Jasad Raya,
In huwa illaa dzikrul !il 'aalarniin.
28. Marang sapa bae saka sira kabeh kang ;;~f.:3 ;fjeL. [t:; . . . "I-T~
_ "'" .i ~
gelem tumindak bener. Liman syaa-a minkum ay yastaqiim.
29. Lan ora babar-pisan sira duwe karep,

kajaba yen wus dadi kaparenging kersaNe
Allah, Pangeranlng 'alam Jagadrat. f~;uj ~ 8..
o· I
-/ "'q'
Warnaa tasyaa-uuna illaa ay-yasyaa-al-

* * *) laahu rabbul 'aalamiin.
***). Intisarining katerangan ingkang sasambetan antawisipun surat At Takwlr kalayan surat Infi-
thaar (Kasigar) makaten:
1. Wonten ing surat At Takwlr katerangaken bilih saben jiwa punika tamtu mangertosi
punapa tumindakipun badan (raga), dene wonten ing surat Infithaar dipun gamblangaken
malih sarta cetha sanget manungsa punika benjing wonten ing Akherat boten saged lung-
tinulung! Lan boten wonten paribasan "SUwarga nunut, Neraka katut", boten cocok in, aka!
menggahing tanggel jawab satunggal satunggaling prlbadi.
1249
Surat 82 AI.. INFITHAAR (KASIGAR) Juz 30
AL INFITHAAR (KASIGAR)
Sclwuse surat An Naazi'aat.

Murah, Maha Asih.
Cacad gedhe tpmrap manungsa kang

duraka ing Allah.
1. Manawa Langit wus kasigar!

Idzas samaa-un fatharat.
2. Lan manawa Lintang-lintang wus pa-

dha gogrog.
Wa-idzai kawaakibun-tataarat.
3. Lan manawa Samudera wus dimblu- o

)J .. ......
<.::J~"'>~
J.,r-- "tl1t/
. .:> __ , -
.,..,
dagake, kang tawa cam pur kalawan kang
Wa-idzal bihaaru {u.ijirat.
asin. _____ .
4. Lan manawa isi kuburan-kuburan wus

kabongkar ditangekake.
Wa-idzal qubuuru bu'tsirat.
5. Mula sarupahing awak bakal mangerti

apa tumindak kang wus dilakoni Ian kang
dilirwakake. 'Alimat nafsum maa qaddamat wa
akhkharat.
6. He manungsa! apa kang nglimputi

ngapusi sira, nganti sira wani duraka ing
6~tcl ;I~~ \;'0~~t ~\t -"\
Allah Pangeranira kang Maha MuIya? Yaa ayyuhai insaanu maa gharraka
birabbikal kariim.
1250
Surat 82 AL INFITHAAR (KASIGAR) Juz 30
1//.<,':"1-:- • ~~
7. Yaiku Dzat kang wus nitahake ing sira, o~..>.,..; I.!I.Ir
;J ;:1"1/// -'::1
~15r.)Jr -
tJ
l
nuli anyampurnakake lumitahira, sarta an-

Alladzii khalaqaka fasawwaaka fa'adalak.
da.dekake dhapukane awakira satimbang (ba-
bag).
8. Ana ing blegering wujud apa bae kang

dikersakake dening Pangeran, PanjenengaNe
Hi ayyi shuuratim maa syaa-a rakkabak.
andhapuk raganira.
9. Ora mung duraka bae, malah sir a

padha anggorohake dina piwales.
Kallaa bal tukadzdzibuuna biddiin.
Sakabehing peri-lakune manungsa di-

cathet dening Malaikat, ian nampa
piwales kang satimbang.
•" 10. Ing mangka, tumrap sira kabeh ana

V' Malaikat kang tansah nitipriksa tumindakira. Wa mna 'a!aikum lahaafizhiin.
y ';' Mrj~t"'(" _"

11. Yaiku para Malaikat kang minulya ing o ~t) !Y/
ngarsanlng Allah, sarta nulisi amalira. Kiraaman kaatibiin.
12. Para Malaikat iku padha pirsa apa o~~~~~ -\1

kang padha sira tindakake.
Ya'lamuuna maa taf'aluun.
't,.;.:; IJ;; '"

/'" //"
:';'t)t~'Iltl.,t - ,'"
13. Satemenc wong-wong kang padha be- o~;-:;- :7• .;J ..... ,-
eik-beeik, bekti tur dhedhepe ing Allah, Jnnal abraara laiii na'iim.
iku padha manggon ana ing Suwarga Na'im.
14. Lan sanyata wong-wong kang padha ~~'.S/...>.

• /~.;\,-~t~t/
/J
-'1
dosa, marang syara' iku padha manggon
ana ing Neraka Jahim. Wa innal fuiiara lam jahiim.
'II r/:;~~ \ It.

o~JtI~Y.. ~
/0/
15. Wong-wong mau bakal lumebu ing _ - ...
Neraka ana ing dina piwales. YasbIau nahaa yaumaddiin.
~ /. 7< ~ ~.! r"" ....

16. Dheweke ora bisa oneat saka ing
Neraka kono.
o~~ • ~\.e" - ,'1
Wamaa hum 'anhaa bighaa~ibiin.
1251
Surat 82 AL INFITHAAR ( KASIGAR) Juz 30
17. Muhammad! apa sira wus sumurup,

dina piwales iku dina apa? Wamaa ad-raaka maa yaumuddiill.
18. Nuli apa sir a wus sumurup, dina pi-

1, /r/
.~~~ , . / [ / ;~\ \ /~.
o ~ofJ I~~ L.o ~)~t \.4 ~ - \"
I.
wales iku dina apa? Tsumma ad-raaka maa yaumuddiin.
19. Yaiku dina nalika ora ana siji wong

\
I
bae' bisa tetulung ing liyan, hiya ing dina
l iku sakabehing prakara ana ing ngastaNe
Allah piyambak.
Yauma laa tamliku nafsul Iinafsin
...... ) syai-aa, wal amm yauma-idzillillaah.
**). Sasambetaning katerangan antawising surat lnfithaar kalayan surat AI Muthaffifiin (Wong
kang padha curang) makaten:
Sarana cekak aos wonten ing surat Infithaar nerangaken manungsa dados kalih golongan ing
benjing dinten Qiyamat, inggih punika tiyang "abraar" inggih tiyang ahli kasaenan, ingkang
badhe liipun panggenaken ing Suwarga, sabab iman Ian amal shaleh-ipun, Ian tiyang "fuiiaar"
inggih tiyang ahli damel risak (begasakan) ingkang tarntu dipun siksa ing Neraka Jahanam,
sabab duraka Ian· tekebur. Dene manawi wonten ing surat Al Muthaffifiin tiyang kalih golong-
an kasebat digamblangaken malih, situasi Ian kawusananipun.
1252
Surat 83 AL MUTHAFFIFIIN (WONG KANG PADHA CURANG) Juz 30
AL MUTHAFFIFUN (WONG KANG P ADHA CURANG )

sawuse surat AI Ankabuut.

Murah, Maha Asih.
Bismillaahir rahmaanir rahlim.
Ancaman tUJlwap wong kang naker

Ian nimbang kalawan curang!
1. Cilaka banget wong kang padha nyuda , c; Wt..lt. ."1.....

j'~ .,,:V:!~-
1
takeran Ian timbangan.
Wailullil muthaffifiin.
2. Yaiku wong-wong kang manawa nam-

pa takeran saka !iyan, njaluk tetep!
AlIadziina idzaktaaluu 'alan-naasi yas-
taIfuun.
,.. • J ~, -oj ,~-:" ... • J ·-tr~ t(~/

3. Dene manawa padha naker utawa nim- o,=>..,,~~y)..,,-,t~yo )).,-'f
bang kanggo liyan, dheweke padha nyuda!
Wa-idzaa kaaluu hum awwazanuu hum
yukhsiruun.
4. Apa wong kang mangkono iku padha

ora ngira manawa satemene dheweke bakal
ditangekake saka kubur, \:fip maneh?
Alaa yazhunnu ulaa-ika annahum rnab-
'uutsuun.
5. Besuk ana ing dina kang gedhe pake-

wuhe, yaiku Qiyamat,
Liyaurnin 'azhiim.
6. Yaiku dinane para manungsa padha

ngadeg sowan marang ngarsa dalem Allah
Yauma yaquumun naasu lirabbil 'aa-
lamiin.
1253
Surat 83 AL MUTHAFFIFIIN (WONG KANG PADHA CURANG) ]uz 30
PangeraNe 'alam ]agad Raya, jalaran arep

dihisab Ian diwales kalawan piwales kang
sampurna!
Nasibe wong kang duraka ing dina

Qiyamat.
7. Aja pisan-pisan laku curang! jalaran Jo ,'w

o~,;I.S7~~
.;,} r"'.~\a1t~-v
• /'-J/
wus nyata, buku cathetan amale wong du-
raka iku ana ing Sijj iin. KaUaa inna kitaabal fuiiaari lafii sijjiin.
10 Ij, III f'; /'1 , "\7> / A

8. Muhammad, apa sira wus sumurup o ~ 1.0 ~.J> 1.0-,-
Sijjiin iku apa?
Wamaa ad-raaka maa siniin.
j, (j,J,. '",.(j!t' ..
9. Yaiku buku cathetan kang katulis. o ......,~...>-4~/-
Kitaabum marquum.
10. Cilaka banget ing dina iku wong kang

~ /.
, • ..t, ~ v....:...:>1..)J.-1.
• "'." !PI'.'" t
o ~;.,/ .., 1-? ~ .. ..,
padha maido. Wailuy yauma-idzil IiI mukalkdzibiin.
11. Yaiku wo ng kang padha maido mg

dina piwales.
AUadziina yukadzdzibuuna biyaumid-
diin.
,. '1./ - : ' , "r.t~\ ~ ~ '!11~/ -11'

12. Lan ora ana wong kang padha maido
~t~'" 0/1;- • ~ .J
dina piwales, kajaba wong lacut kang banget
durakane. Wamaa yukadzdzibu bihii illaa kullu
mu'tadin atsDm.
13. Manawa Ayat-AyatIngsun diwacakake

marang wong-wong mau, dheweke padha
ngucap: "Quraan iku dechmgengane wong- Idzaa tut-laa 'alaihi aayaatunaa qaala
wong jaman kuna!". asaathiirul alfwaliin.
14. Babar pisanora mangkono! ucapan

mangkono mau kleru! Sanyata amal duraka-
Kallaa bal - raana 'alaa quluubihim maa
ne wong-wong mau wus nutupi atine wong kaanuu yaksibuun.
iku kabeh.
1254
15. Babar pisan ora! wus nyata wong-

wong kafir iku bcsuk dina Qiyamat padha
katutupan saka rahmatlng Allah Pangerane. Kallaa innahum 'arrabbihim yauma-idzil
lamahjuubuun.
16. Banjur, satemene dheweke padha iu-

mcbu Neraka Jahim.
Tsumma innahum lashaalul jahiim.
17. Banjur, didhawuhake: "Neraka Jahim

iki, kang sira padha paido biyen!". Tsumma yuqaalu haadzal ladzii kuntum
bihii tukadzdzibuun.
Kabegjan agung tumrap wong kang

padha bekti ing Allah, besuk ing
dina Qiyamat.
18. Babar pisan ora! temen wus nyata, yen j, -: • • T.,j (".td.(~ t:'i~
o~(,S/J!X/ ..... (.:.I..... ~ -'"
buku cathetan amale wong-wong kang padha
becik iku ana ing 'Illiyyiin. 1063 ) Kallaa inna kitaabal abraari lam 'il-
liyyiin.
19. Muhammad, apa sira wus sumurup

'Illiyyiin iku apa?
Waruaa ad'naka maa 'illiyyuun.
20. Yaiku buku cathetan kang katulis. 'J ~.J.•• " .r,!.~ ,..
o.~-"'..)A ~ -
Kitaabum marquum.
.... '9';;-:';1 ? j~"1 "I

21. Kang kaseksen dening para Malaikat oJ. <:Jy'~ IS •••• -'
Muqarrabuun, yaiku kang kacedhak ing Yasyhaduhul muqarrabuun.
Allah.
;; '"'' 0"" ,,/.,"'IJ ,.
22. Satemene wong kang padha becik iku o ~; J} JtY.~H ~t -'If
ana ing Suwarga Na'im. Innal abraara lam na 'fun.
1053). Suraosipun bUih benjing ing <tinten Qiyamat punika wonten wami ka1ih cathetan ama!ipun
manungsa: 1. Buku cathetan "Sijjiin" ingkang nyatheti sadaya amal ingkang dosa Ian maiben
dinten Qiyamat. 2. Buku cathetan "Illiyyiin" ingkang nyatheti amalipun tiyang ingkang iman
Ian amal shaleh karana Allah SWT.
1255
Surat 83 AL MUTHAFFIFIIN (WONG KANG P ADHA CURANG) Juz 30
23, Padha lclungguhan ana ing kantil (di-

pan) kanthi mirsani warna-warnaning gan-
jaran.
24. Muhammad, sira weruh dhewe raine ~ _'..it~-:::/~1 ~.n ,'~ ~ .-::; W£.
O~llJ~~..9."-'~U~-,i1O
wong kang padha becik mau Katon gu-
mrining labet saka oleh kani'matan. Ta'rifu iii wujuuhihim nadhratan na'iim.
"!1 ,." ., /' ... ., '" ~ /,'-;::.,!I

25. Padha diparingi omben-omben sajeng o~~~..J~O~-1(~
~ ~
kang bening, tur wadhahe dipatri.
¥usqauna mir rabiiqim makhtuum ..
26. Patrine saka kasturi, Ian ana ing ka- ~ ~".f/:''!.~ ,o((?':lf::-\~! 7~/"'~1 • fjJL ~'f
~~~I~"'- ~.)~-'~~-
ni'matan mangkono iku padha bebalapan
wong kang padha balapan. I<hitaamuhuu miskun, wa iii dzaalika
faIyatAnaafasiI rnutanaaBsuun.
27. Lan campurane sajeng mau saka sum-

beran Suwarga Tasnim.
Wa mizaajuhuu min tas~iirn.
28. Yaiku sumber agung omben-ombene

wong-wong kang kacedhak marang Allah.
Tumral' wong kang ngiwi-iwi marang

wong Mu'min, bakal diwales ing dina
Qiyamat.
29. Satemene wong kang padha dosa iku

biyen ana ing Donya padha memoyoki
marang wong Mu'min.
final Iadziina ajrarnuu kaanuu minal
ladziina aamanuu yadh-hakmm.
#, .....-!,... f'-::-:;' t'{, .... \-:'( .'f.

30. Lan manawa dheweke padha lumaku o~-'.r"~. ~'-'j-A I).... '
bebarengan kar~ong Mu'min, wong dosa Wa idzaa marruu bihim yataghaarnazuun.
mau padha maleroki kedhip-kedhip matane.
31. Llm manawa dheweke padha bali ma-

rang ahli-ahline, mangka baline mau padha
gembira. Wa idzan qaIabuu iIaa ahlihirnun qaba-
buu fakihiin.
1256
32. Lan rmnawa dheweke padha ndeleng

marang wong Mu'min padha ngucap: "Sa-
Wa idzaa ra-auhurn qaalun inna haa-
nyata wong-wong Mu'min iku temen padha
ulaa-i ladhaalluun.
sasar!"
l> // ,. '7>
33. Ing mangka wong-wong kafir iku ora o ~~j~~~~t\.o;.ff
padha kautus dening Allah ngreksa para
wong Mu'min. W:unaa nrsiluu 'alaihim haafizhiin.
34. Mangka ing dina Qiyamat iki para

wong Mu'min padha males anggeguyu ma-
rang wong-wong kafir. Falyaurnal ladziina aamanuu rninal kuf-
bMi yadh-hakuun.
35. Padha le!ungguhan ana ing kantil (di- o1.-: "~:/clJ)"'S;t i,J"
0.;).JJ*i"'!. __ ~
i~:rA
pan) kanthi mirsani warna-warnaning gan-
pran. •AlaN araa-iki yanzhuruun.
t. - " ....... ''--.-:r ... ,,.:h >.l~ 1::: .'f't

36. Apa wong-wong kafir iku kawales o G~!.,.iIO~..>\.Wty~U'II ~
tumrap tumindake kang wus ditindakake?
Mesthi bae diwales! Hal tsuwwibai kuffaaru rnaa kaanuu
yafaluun.
* **)
***). Intisarining katerangan ingkang sasambetan antawisipun surat Al Muthaaffifiin kalayan surat
Al Insyiqaaq (Kabengkah) makaten:
1. Allah SWT anggambaraken pola ancamanipun' kangge tiyang ingkang kafir, Ian tiyana
ingkang taqwa ing Allah sarta nindakaken amal kasaenan, makaten wonten kakalihipun surat
kasebat.
2. Wonten ing surat AI Muthaaffifiin, Allah SWT anerangaken sarana kaputusanipun bilih
sadaya amalipun manungsa, sae utawi awon, dipun cathet sarana teliti wonten buku cathetan
ama! satunggal satunggaling manungsa, dene wonten ing surat AI Insyiqaaq diterangaken cara
pambageanipun.
1257
Surat 84 AL INSYIQAAQ ( KABE~GKAH ) Juz 30
AL INSYIQAAQ (KABENGKAH)
surat AI Infithaar.
Kalawan asma daiem Allah kang Maha

Murah, Maha Asih.
BiMnillaahir rahmaanir rahiim.
") ,,","''' ....... /'

;t::!I\\jt -,
",
1. Manawa Langit wus bengkah. o ~t
Hzas samaa-un syaqqat.
;J • ~ J / r~ ~ __ \ .~-:., / '(
2. Lan Langit iku ngestokake prentahing o I..:.A>-' ~Y'/I,;;..!~ -' -
Allah Pangerane, Ian sames thine Langit iku
ngestokake. Wa adzinat lirabbihaa wa huqqat.
")) , '" J' .9.,/, /,~/ ..,

3. Lan manawa Bumi wus diratakake 0..::Jv..o UO-->))t t ,!,.)_1
amba. Wa idzal ardhu muddat.
4. Banjur nguntahake isen-isene Bumi ;~;~J~~;-£

nganthi kothong resik. Wa a1qat maa fiihaa watakhallat.
5. Lan Bumi ngestokake .prentahing Allah

Pangerane, Ian samesthine Bumi iku nges-
tokake! Wa adzinat lirabbihaa wa huqqat.
I 6. He para manungsa! satemene sir a ka-

.I beh iku wus temen-temen tumindak nganti
V sowan ing n~a dalem Allah Pangeranira,
mula sira besuk dina Q;yamat mesthi bakal
ngadhep ing ngarsaNe. Yaa ayyuhal insaanu innaka kaadihun
i1aa rabbika kad-han famulaaqiih.
I
.
7. Jalarari saka iku, sing sapa kaparingan
buku cathetan amale katampa kalayan tangan
O~~;-
;J ' ... ~;"'1 '/~~_V
• - /"..J) d'
Fa-ammaa man uutiya kitaabahuu biya-

tengen, miinih.
1258
Surat 84 AL INSYIQAAQ ( KABENGKAH ) Juz 30
') t~" ...., r~r / <1 /' r. .-!. /. ~/..-: It

8. Mangka dheweke bakal katiti-priksa o~.':'~~~.u~- .
kala wan gam pang,
filsaufa yuhaasabu hisaabay yasiiraa.
9. Lan dheweke bakal bali marang ahline ~\~,-' ./ ~lIt~1...:,\

.!)-'~ \" u".,,~-'
kalawan bungah-bungah. Wa yanqalibu iJaa ahlihii masruuraa.
10. Dene sing sap a kaparingan buku cathet- )J

o,~
, :ti~""~r''t ,,, f~f'
,.!)-' . ~ '" IJ".-' (,:,rO w .,- ,.
/; an amale saka ing buri,
Wa ammaa man uutiya kitaabahuu
waraa-a zhahrih.
11. Dheweke bakal padha sesambat )J f"{ t" t'" /,.,,~ "
o !J,>:'" JY-~ u"..., -
"Adhuh cilaka!". Fasaufa yad'uu tsubuuraa.
12. Lan dheweke bakal nyemplung Neraka

Sa'if (kang mulat-mulat).
13. 'Pemen wong iku nalika ,ana Donya • t~" -,,,, ... 1':;'1; ~r~~ft -1T'
o J)-'>-" .~ \ ~C)\) "Y/
padha omong suka pari-suka karo ahline
~uu kaana fii ahlihii masruuraa.
(padha dene kafir).
14. Temen dheweke wus ngira manawa

dheweke ora bakal bali sowan marang ngarsa
dalem Allah (Ora mangkono). Jnnahuu zhanna allay yahuuraa.
; t~J .~ ~ -:"r~ ~e 'f ti.'ik _,~

15. Dhasar nyata bener! Sanyata Allah ~ I;-~\) "":'''>CJ", c.r.
Pangerane Priksa marang dheweke. BaIaa, inna rabbahuu kaana bibii 00-
shiiraa.
Manungsa ngalami proses panguripan

sathithik mbaka sathithik.
16. Sayekti Ingsun sumpah: "Demi mega

abang mbranang ing bang-bang Kulon, sa-
wuse surup Srengenge!".
17. Demi wengi Ian apa kang dikrukubi. -:J -::"''''r'''/ ,;lot" W
o ~.J\.A-'~ -,-
Wallaili wamaa wasaq.
1259
Surat 84 AL INSYIQAAQ ( KABENGKAH ) Juz 30
18. Demi Rembulan nalikane purnama.
19. Sanyata sira manungsa iku nglakoni ; ~:;.~ gfJS _,1\

tingkah-laku kang pangkat-pangkat, ana ing
proses kauripan. Latarkabunna thabaqan 'an thabaq.
'J" '1. ;J<, ~!.tV~ w

20. Yagene manungsa ora gelem iman? o ~~Y....J""""W ""',.
Flunaa lahum Iaa yu'minuun.
/ 21. Lan manaw.. -Quraan diwa-cakake ma-

i~'-: •1. J'/..:JJ Iol.'t !.(k"~ l
o ~.J~. /I I.:.ItvAt I~(SI \),..-'
.It (.'r. ·
V rang dheweke, ora padha gelem sujud (tun- Wa-idzaa quri-a 'a1aihimul qur-aanu laa
dhuk). yas-juduun.
22. Wong-wong kafir malah padha maido.

At! -: '.1 ~11 t' J /('('ajlt ~ _l'f
o cJy.~ !J...;-&II -i/ ,.
Balilladziina kafaruu yukadzdzibuun.
•/ 23. lng mangka Allah luwih Nguningani ¥:: 'J"~y ___

o cJy-~. '\':tJ.~-\'"
4.» ~ -y"
~ barang kang disidhem ana ing atine. WaIlaabu a'lamu bimaa yuu'uun.
24. Muhammad, bebungahen wong-wong

kafir iku kalawan siksa kang nglarani.
25. Kajaba para wong Mu'min ian nindak- ~J.f ~t~jt~\::-;Jlto\tt -fA
~,,;,.... ",...,-- "'-'";,' .;J".
Jake laku becik, iku bakal tampa ganjaran
t .,./J.-':Ij .... ,
kang tanpa pedhot. o ~..,:.-o ~~t t
llaIladziina aamanuu wa 'amilush shaa-
.*.) lihaati lahum !\iron ~aiI1I mamnuun.
***). Katerangan ingkang sasambetan ing antawisipun surat Insyiqaaq kalayan surat Al Buruj
(Dhompolan Lintang) makaten:
Ing su.rat AI.lnsyiqaaq katerangaken bilih titiyang musyrik sampun anggadhahi sikep tartamtu
dhateng ngremoakaning Da'wah Islamiyah. dene wonten ing surat AI Burui bilih sikepipun
titiyang musyrik Ian tandang tandukipun kados dene inpang sampun-sampun. ngaiang-
alangi tiyang badhe tman Ian amal kasaenan sakilig tuntunaniPun para Andika Nabi. sarta
damellampah sagendhingipun maksiyatan ingkang damel karisakan ing Donya.
1260
Surat 85 AL BURUUJ (DHOMPOLAN LINTAl'.IG) Juz 30
AL BURUU] (DHOMPOLAN LINTANG )

Tumuruning wahyu ana ing Mekkah, kawahyokake sawus,:;
surat Asy Syams.
Kalawan asmadalem Allah kang Maha

Murah, Maha Asih.
Wong kang mungsuhi Muhammad s.a.w.

bakal bilahi, ka) a kasangsarane ummat
jaman kuna mungsuhi Rasul.
1. Demi Langit kang anduweni dhedhem-

polaning Lintang-Lintang.
Wassamaa-i dzaatil buruuj.
~ ., ~/;t .;;jl/-T
~~-"""~ .. ~
2. Lan demi dina Qiyamat kang wus
dijanjekake. Walyaumil mau 'uud.
~ .J .:./..,; [1. / ..
3. Lan demi kang nyekseni, Ian kang o .p.>~-'~ . : ; ; ...... ~ -,
disekseni. 1054 ) Wa syaahidiw wa masyhuud .
.'} ., o;.,!'" j""/'/"?

'L Tcmen wus dirus8"K disirnakJ"kc \\i<'ng- >,\:>.,;Nt~tJ.;J-t
o /_ ;J. ,/
wong .kang pa dh a gawe Jugangan.
" 1055'I
Qutila ash-llaabul uhduud.
)) ,-!'./" /' p;;, A

5. Yaiku gem kang murub ngalad-alad. o ~.,.,:,.tt 9t';J,.:•.d-
Annaari dzaatil waquud.
1054). Ingkang nyekseni inggih punika saksi ingkang nyata leres nyekseni wontenipun, kawastanan
"syahid", dene ingkang dipun sekseni, kawastanan "masybud" punika ingkang bukti-bukti
wontenipun nyata (leres); inggih punika iman ing Allah, ibadah, amal shaIeh, dinten Qiyamat,
kadadosan Isra' !VIi'raj Nabi s.a.w., Suwarga, Neraka Ian sanes-sanesipun.
1055) Suraosipun ayat: 4 - 8 punika rumiyin tiyang kafir sami kuwaos nyiksa tiyang !VIu'min ka-
besmi ing jugangan.
1261
Surat 85 AL BURUUJ (DHOMPOLAN LINTANG) Juz 30
6. Nalika wong-wong mau padha ngupeng

~ti.n~o.,..
o.)~ _ ~,.)l-
.,
geni sapinggiring jugangan. Hz hum 'alamaa qu'uud.
7. Ing mangka wong-wong mau padha

nyekseni dhewe tumindake marang wong
kang padha iman. Wahum 'aIaa maa yaf'aIuuna bil mu'-
miniina syuhuud.
8. Lan dheweke ora padha nyiksa ma-

rang wong Mu'min mau, kajaba mung jalaran
wong Mu'min iku padha iman ing Allah
,
o~t
.
/ .. ",
kang Maha Mulya tur Maha Pinuji.

Wamaa naqamuu minhum ilm ay-
yu'minuu billaahil 'aziizil hamiid.
9. PanjenengaNe Dzat kang kagungan J'&~t;~~Sjt;9~t~~J.:Jt

r ,.. ( "/
-q,
Karatoning Langit Ian Bumi. Lan Allah iku J,fo /'L./
nyekseni ing atase kabeh barang. ~~A
o " '" (S""
AIladzii lahuu mulkus samaawaati wal
ardh, walIaahu 'aIaa kulli syai-in syahiid.
10. Temen wong kang padha gawe pitnah

•:"Iw"'/II"'/··
"''''!, \ ',' ......JJ, '"
'J' .",,,,0
,~:lt\--:"·
/""~~~ -'~""'" ~c.:.:.~ I~/-
III ,.
marang wong-wong Mu'min lanang Ian wa- ~
o",'Jt r ~ /~//, "/'/J/
• " // ,
...1:;' "'.1/
.......... /.: I
don, banjur dheweke ora padha tobat, mang- o~~,,-:~ \,)~yt~~ t.,.:~
ka dheweke bakal kapatrapan siksa Neraka
InnaIladziina fatanul mu'miniina wal
J ahanam, Ian kapatrapan siksa kang ngobong. mu'minaati !summa lam yatuubuu fala-
hum 'adzaabu jahannama wa lahum
'adzaabul hariiq.
11. Sanyata wong-wong kang padha iman

Ian nindakake kabecikan, wong iku bakal
kaparingan ganjaran Suwarga kang ngisore
ana kaline mili, hiya iku kabegjan agung.
InnaI ladziina aamanuu wa 'amilush
shaalihaati lahum jannaatun tajrii min
tahtihal anhaaru dzaaIikaI fauzul kabiir.
~!1. ::~ ~iw/ -:f'/'.:, ,..I

12. Sanyata piwalese Pangeranira iku abot. o,J..,v-.:;..,
"/ ~ ~ o~ -11
.:-) . V,.
Dna bathsya rabbika lasyadiid.
13. Sanyata PanjenengaNe kang Ngawiti

Ian mBalekake kabeh kadadeyan!
1262
Surat 85 AL BURUUJ (DHOMPOLAN LINTANG) Juz 30
14. Lan PanjenengaNe iku kang Maha

'i !oJ.";l j ?1.-;:i ...... j "
O).»y ">-"","",,'~J-
IL.
To
Agung Pangapurane Ian Maha Asih. Wa huwal ghafuund waduud.
'\ 15. Kang kagungan Singgasana ('Arsy) tur ~,'\~ ~ '::-~I 1. -"
'_ .... ;1 U"o-'.J)
kang Maha Luhur.
Dzul 'arsyil majiid.
16. Kang Maha Kuwasa nindakake apa

kang dadi KarsaNe.
17. Muhammad, apa wus teka caritane

wadyabala-wadyabala mungsuhi.
18. Yaiku kaurn \·ir'aun Ian kaum Tsamud?

Hr'auna wa tsamuud.
,,19. Nanging dhasar wong kafir iku padha

tetcp maido.
20. lng mangka Allah i.ku nglimputi L,g

saburine wong iku kabeh.
21. Malah kang dipaido dheNeke kafir iku

Kit"b Quraan kang Mulya.
22. Ana mg Lauhil Mahfuzh 1
.¥ * *)
1263
Surat86 ATH THAARIQ (KANG TEKA ING.WAYAH BENGI ) Juz 30
ATH'THAARIQ (KANG TEKA ING WAYAH BENGI)

Tumuruning wahyu ana ing Mekkah, kawahyokakes~wuse
surat AI Balad.

Murah. Maha Asih. Bismillaahir rahmaanir rahiim.
Saben manungsa ana kang ngawat-

awati Ian ngreksa.
1. Demi Langit Ian kang teka ing wayah

bengi.
~ J.. ft"IV~1 ,:;r. . .,. , _ j

2. Muhammad, apa sira sumurup, apa o ,,~U::iJ " ~))1 ".J
kang teka ing wayah bengi iku? Wamaa ad-rub math-thaariq.
3. Yaiku Lintang-lintang kang cahayane ~ ~l!tt

0 • .-'
! ~~·t -"
~
nembus. Annajmuts taaaqib.
4. Yekti kabeh jiwa (raga) iku mesthi ~~(;~'Gi~j.b~J- - f-

ana kang ngawat-awati ngreksa. In kuDu nafsil lammaa 'alamaa haafizh.
Allah kang Murbawasesa ngawiti tu-

mitahe makhluk, Ian kuwasa uga na-
ngekake saka kubur!
5. Mula. manungsa padha mikira, saka ;&;t"~(j~~;.~t;

.; ~(,;) :7" "
- A
apa dheweke dititahake?
&lyanzhuril insaanu mimma khuliq.
6. Manungsa ditlt.ahake saka banyu mani -at . . -r" ,:..0 -::'I!- - "
~ I~.)~l.OvA>~'
kang ambal-ambalan metune.
Khuliq~ mim maa-in daafiq.
1264
Surat 86 ATH THAARIQ ( KANG TEKA ING WAYAH BENGI ) Juz 30
7. Yaiku kang metu .s;l.ka iga wekasane o'" ~""!l\''''

;,*!.)-"I -' ~..JiH~:,';?:
;.- ~'!'-
..... ~ ~
V wong lanang Ian balung pungkasane wong Yakhruju mim bainish shulbi walta-
wadon. raa-ro.
~"
.>~
(iJ~ '\~ ~t-
.(\ \.imanungsa
\ . 8. Sanyata Allah iku kuwasa ambalekake
urip maneh saka kubur.
I ,. • '!oJ IJ'" "".
itnahuu 'alaa raj'fuii laqaaciir.
9. Yaiku ana ing dina nalikane kawiyak :) '1'''''''••. "i'~ ", ..... -
o~.!.>-' V":"' .....Y-
sakabehing wawadi.
Yauma tobias saraa-ir.
10. Mangka ora babar pisan wong mau

duwe kakuwatan Ian ora ana wong kang
bisa tetulung! Famaa lahuu min quwwatiw walaa
naashir.
Kitab Quraan ambedakake kalawan

terang, antarane kang haq Ian bata!o
~.~ ",,-~/
11. Demi Langit kang ana udane bola-bali. o ~ t9\.)~ t.,,_
WaSsamaa-i dzaatir raj'i.
"
12. Demi Bumi kang mbledhak metu the- o"~"lttot~~:St; _ 1T
thukulane. -" ""
Wal ardhi dzaatish shad'i.
13. Sayekti Quraan iku Pangandika kang

~~j;i)~~ - \Y'
misahake antarane barang haq Ian bata!' hnahuu laqaulun fashl.
14. Lan Quraan iku babar pisan dudu l.~V·J.t;' - ,t

o ;.-"''''
bangsane geguyon.
Wamaa huwa bil hazL
15. Sanyata wong-wong kafir iku padha

nandukake pangreka daya.
o"t~~
.1.:)) 'x.e "~t
........~.,- tA
hnahum yakiiduuna kaidaa.
16. Ingsun uga males pangreka dayane

"f
o _ 6..:.tr
t&:f .. ,t,."~ _
wong-wong mau. Wa akiidu IWdaa.
"
1265
Surat 86 KfH THAARIQ ( KANG TEKA ING WAYAH BENGI Juz 30
17. Jalaran iku, Muhammad sira antekna

wong-wong Kailr mau, kantekna bac sawa-
tara mangsa.
i<amahhilil kaafiriilla amlillhum ruwaidaa
.. **)
***). lntisarming sasambetan ingkang wigatos antawisipun surat Ath Thaariq kalayan surat AI A'laa
(Kang Maha Luhur) makaten:
lng salebeting surat Ath Thaariq katerangaken bilih sangkan paraning dumadining Manungsa
punika tumitah fitrah (suci Ian sampuma) Ian tumitahing tetuwuhan (flora) Ian sato kewan
(fauna) ugi fitrah (ingkangtanpa rasio - 'akal). dene wonten ing surat AI A'laa katerangaken
bilih tumitahing sadaya Alam Jagadrat pramudita punika kacawisaken dhumateng para Ma-
.nungsa ngalap manfa'at ing kabudayan Ian kamaiengdll, sarta karaharjaning Donya-Akherat,
sarana kasadharan bilih 'Alam punika sampun rinakit, temata sampuma, ing Sunnatullah
(Undang-Undang Allah), pramula Manungsa kedah syukur, inggih punika anetepi setiya-tuhu
ing Undang-Undang Allah!
1266
Surat 87 AL A'LAA (KANG MAHA LUHUR ) Juz 30
AL A'LAA (KANG MAlIA LUHUR )

Tumuruning wahyu ana ing Mekkah, kawahyokake·sawuse
surat

Murah, Maha Asih.
Maca tashih Ian nuceni jiwane dhewe

iku hakuning karaharjan Donya Ian
Akherat.
":! 1::"'" :-:\_ ........... t ......
1. Muhammad, sira maha sucekna Allah o \.r'))t~.)r ~ -
Pangeranira kang Maha Luhur.
Sabbihisma rabbikal a 1aa.
2. Kang wus miwiti nitahake makhluk ~ ~ . . ./. /{(~ '. it

o 1.Sj-' I..'r"" <S~ f -
of
kanthi sampurna.
AIladzii khalaqa fasawwaa.
3. Lan kang amesthi, nakdir ala.becik,

sarta nuli anuduhake tum rap kabutuhane
sakabehing makhluk.
4. Lan kang nukulake pasuketan mg

pangonan.
Walladzii akhrajal mar'aa.
5. Suket mau banjur kadadekake padha

"/t:R-!
oJ. ($.9' ~~
~ A
_ ..
garing Ian ireng warnane. Faja'a1ahuu ghubiaa-an ahwaa.
I 6. Ingsun bakal macakake AI Quraan

V marang sira Muhammad, sarta sira ora bakal
lali !
1267
Surat 87 AI.. A'LAA (KANG MAHA LUHU J) Juz 30 \
7. Kajaba manawa dadi kaparenging kar- 1> t~f/'" ",!~vr:-:,~\ ~~t~~~~ _ V

oc::::::::.\A)~~ '" .
saNe Allah, sanyata PanjenengaNe iku Ngu-
ningani barang kang ngedheng Ian barang llaa maa syaa-aIlaahu innahuu ya'lamul
jahrawamaavakhfaa.
kang samar.
.If .1 'J..'\.<~''-:~ '" A

8. Lan Ingsun bakal anggampangake mg D 15~4!:Jv7i"-
sira marang dalan kang gampang. Wa nuyassiruka liI-yusraa.
Vkalawan
9. Mangka sira ngelingna para manungsa·
Quraan, jalaran pepeling iku pancen
&dzakkir innafa'atidz dzikraa.
manfa'ati.
L
:lI
O~~J~
\." ''''if/,''.!' _.
,
10. Wong kang padha wedi ing Allah,
V bakal padha gelem nampa pepeling Quraan. Sayadzdzakkaru may-yakhsyaa•
. , 11. Lan wong kang cilaka bakal ngadoh

V saka pepeling Quraan mau. Wa yatajannabuhal asyqaa.
12. Yaiku wong kang bakal di.lebokake

ing Neraka kang gedhe.
O\S~tS\itf~J-~! -,"
AIladzii yasbJannaaral kubraa.
/ !. I . / \~Vr~ •. J.J'" ('~' ,,(

13. Banjur ana ing Neraka kono wong- o~ ~)~..:J~~...-'-
wong mau ora urip Ian ora mati.
Tsumma laa yamuutu fiihaa walaa
yahyaa.
,
J14. Yekti begja wong kang resik atine.
)
oUy~~\w-
~~./ /'1:/.-;; ,t
Qad aflaha man tazakkaa.
~ ~~ ,(?,-:, / -,~
i 15. Lan dheweke eling asmaning Allah
j,
o
/
l;..,..i"-"'~,)-'
PangeraNe, banjur nindakake Shalat. Wa dzakarasma rabbihii fashallaa.
~ r/~.2 ,,/
..
)6":'~t -\~~t;.;,) 7"~MS.
,..; /" 'J III • ", " /
_,'1
V 16. Nanging sira wong-wong kafir, malah O .. W lj'~ ~Y}y .
milih marang kauripan Donya Bal tu'tsiruunal hayaatad dUn-yaa.
1268
Surat 87- AL A'LAA (KANG MAHA LUHU J) JUZ 30
I 17. Ing mangka kauri pan Akherat iku

j, !.'1'" !9'~ !/·;;t/ -
o~ .J~~~....,.)
\V
rJ Iuwih becik tur Ianggeng. Wal aakhiratu khairuw wa abqaa.
18. Satemene prakara iki uga wus kaweca ~J;'5it~t~~~~ - 'A

ana ing Kitab-kitab kuna.
Inna haadzaa lafish shuhufd uulaa.
t. ,,~ ;' /' ", . ' ~ I

19. Yaiku Kitabe Ibrahim Ian Musa! o r,SwJ".J~.J1/~ ~.-
Ir
shuhufi ibraahiima wa muusaa.
***)
***) Sawatawis intisarining katerangan ingkang wigatos saking kakalih surat Al A'laa kalayan surat
Ai Ghaasyiyah (Lalakon kang anggegirisi) makaten: wonten ing surat AI A'laa anerangaken
sacara umum bilih kados pundi beniing ing Akherat kawontenanipun tiyang iman. kafir.
Suwarga Ian Neraka, dene wonten ing surat AI Ghaasyiyah nerangaken malih langkung gamb-
blang perkawis kasebat.
1269
Surat 88 AL GHAASYIY AH (LALAKON KANG ANGGEGIRISI) Juz 30
AL GHAASYIY AH (LALAKON KANG ANGGEGIRISI )

Tumuruning wahYli ana ing Mekkah, kawahyokake sawuse
surat Adz Dzaariyat.
Kalawan asma d:tlclP Allah kang Maha

Murah, Maha Asih.
Kahanane wong kang padha manggon

ing Neraka, Ian ana ing Suwarga.
1. Apa wus teka kahar lalakon kang

anggegirisi, hiya dinaning piwales!
Hal ataaka hadiitsul ghaasyiyah.
2. Akeh rai kang padha tumungkul ndhe-

'!J '!. ./ . \< . ,,;,
o ~\.;i.~~
W '-~' 'J
oy.-, -
j r
kukul.
Wujuuhuy yauma-idzin khaasyj'ah .
... ' t9 /0//

3. Padha nemahi rekasa Ian kangelan, ;.~~.~~ - r
'Aamilatun naashibah.
4. Padha kacemplung mg Neraka kang ~ ?;,/)/ \:/[-:-~ t

o ~\.>!.)\.I
panas banget,
Tashlaa naaran haamiyah.
5. Diwenehi ngombe saka sumber Neraka

kang luwih dening panas,
Tusqaa min 'ainin aaniyah.
6. Dheweke padha ora oleh pangan apa-

apa, kajaba mung uwit eri,
Laisa lahum tha'aamun ilIaa min dharii'.
7. ·Kang ora bisa gawe lemu, Ian ora bisa ;. .!?....,:~~/.!~j - V

o ~v/IJ;; •. ;;.JV/M;;
maregake s.aka luwe!
Laa vwminu walaa yughnii mmjuu.
1270
Surat 88 AL GHAASYIY AH (LALAKON KANG ANGGEGIRISI) Juz 30
8. Ing dina iku uga, akeh rai kang padha A

semringah seneng-seneng,
Wujuuhuy yauma-idzin naa'imah.
'.i I) - •
.~t:",~! ......
9. Padha kalegan atine, amarga saka becik o ....... ::J~
kaiakuane, Lisa'yihaa raadhiyah.
'!J ~'/~r"""
o~~~:~
•." . . . ,. - \.
10. Padha manggon ana iug Suwarga kang ~ ••"" 4- • ~
luhur, Hi jannatin 'aaIiyah.
1 i. Ana ing Suwarga kono ora padha ~~.gr~'.~~

.. ,. ~ _ n"
krungu guneman kang ngaya wara,
Laa tasma'u fiihaa laaghiyah.
-'"~ ~ ~'/r--:·! _ ,,.

12. Ing Suwarga ana sumbere kang tansah o ~~ . ~ '+.;'.....
mili,
Hihaa 'ainunjaariyah.
13. Ana kantile kang dipasang dhu,wure

sedheng, Frihaa sururum marfuu'ah.
14. Lan akeh gelas pangomben kang tinata ~~/'J.." 9\/l:..:1"- - It

o ~~,.. ~ .r- .J
sumadya,
Wa akwaabum maudhuu'ah.
15. Lan bantale jejer-jejer, ~ (, ....,. ...... " r. . . ~ ....

o 'U~ "'~.....,~ - \ A
Wa namaariqu mashfuufah.
16. Lan babut kang ginelar,

;t~6.~5l-
....
,"
Wa zaraabiyyu mabtsuutsah.
Diprayogakake nyatitekake tumitah-
ing titah ing 'alam Jagadrat!
17. Apa wong-wong kafir iku ora padha

ndeleng marang UntH, kapriye tumitahe? 1056) ~~~~jtj~~;~~ - ,y
Aialaa yanzhuruuna iIal iblli kaifa
khuliqat.
1056) Wonten ing kabudayan pendidikail .~a.uhla!, sisUm nyelaAi ati-sanubari manun&sa sarana SOa!-
iawab (diskusi) punika cara ingkang mikantuki ing darnel, inggih cara social-applOach: Palll-
gula wenthah pencUdikan Agami, utawi Da'wah Islam ingkang angginakaken ilmu jiwa sarta
ilmu kesehatan Jlwa (hygeni mental health), kados kaweca ing ayat: 17 - 20 Ian ing ayafioBanes-
sanesipun, saestu badhe langkung nuju prana Ian mantep dipun amalaken, sarta ngyakinaken
dipun tindaken. Sumangga para sutrisna!
1271
Surat 88 AL GHAASYIY AH (LALAKON KAN~ ANGGEGIRISI) Juz 30
;;.0;, :..;., .-::.1--'"f. . 1..tJ"'t.;

18. Sarta marang Langit, kapriye anggone o~..J~~~ /"
didhuwurake? Wa ilas-samaa-i kaifa rufi'at.
19. Lan marang Gunung-gunung, kapriye

:.A>'
o~
.~ ... ." $JWtJt;
"",';'-
anggone diedegake? Wa ilal jibaali kaifa nushibat.
;;.;J'~/
.•
.J --;'1' ·'~;tJ"t.;
U2,.J \.P..J.... /.J
20. Lan marang Bur,li, kapriye anggone o /' ... .,
gum elar ? Wa i1al ardhi kaifa suthihat.
;.r.~.'/,.' /'''[/~~'r...:-:, l'

21. Muhammad, sira aweha pepeling! sa- o '/~
. \ - ~h..,Jt,.~w..;
'/
-
nyata jejer sira iku dadi juru pepeling, Fadzakkir, innamaa anta mudzakkir.
22. Sira iku dudu panguwasa kang ngroda

peksa'marang wong-wong mau, La8ta 'alaihirn birnushaithir.
'J.;//' "'JI';C''''~t "fT'

23. Ananging wong kang malengos Ian o~--' y~o,;"
maido ing kabeneran, Ilaa man tawallaa wa kafar.
24. Mangka, Allah piyambak kang bJlkal c::~gt~(i~h~~J:J - rf

nyiksa wong rna", kalawan siksa kang luwih Fayu'adzdzibuhullaahul 'adzaabal
dening gedhe. akbar .
25. Sayekti marang ngarsanlngsun piyam- .~ 'F~\t.:.Jt ~ t - ,.~

o~ .. .; .• /~",
bak baline sowan wong iku kabeh,
!nna ilainaa iyaabahurn.
26. Baonjur ana ing astanIngsun papriksane

wong iku kabeh.
Tsurnrna inna 'alainaa hisaabahum.
***)
***). Intisarining katerangan ingkang sasambetan antawisipun Slaat AI Ghaasyiyah ka!aYim surat
Al FaJr (?ajar-Esuk) makaten:
1. Wonten IDII stlrat AI Ghaasyiyah anerangaken ummat Manungsa ingkang pasUlyanipvn
mencorong endah inll mpi, dene wonten ing surat Fajr nerangaken bilih priyanl\ln ingkang
mencorong' enclah ing rupi punika tabetipun iman, taqwa, Ian am a! kasaenanipun rumiyin
nalika gesang ing 'alant Donya. Panei kasinggihan para sutrisna, manawi pejah punika boten
anggendhong bandha, pangkat, Ian trabing nasab, ananging tiyang pejah punika ingkang
wigatos ambekta !man, taqwa, lan amalipun.
2. Kaklllihipun anggambaraken wajah-rupining manungsa punika dados alamat badhe kawu-
sananing Mallungn benjing dintenipun dipun hisab, wonlen sangajenging buku cathetan
amaling manungsa, kaseksenan ing anggota pancadriya, sarta para Malaikat, ing wusana Allah
SWT tamtu paring Pangadilan saadil-adilipun!
1272
SUral 89 AL FAJR (FAJAR) Juz 30
AL FAJR (FAJAR)
surat AI Lan.
•
./
'10
.... ' t - ",\
1\ '-"It"
Kal3;wan asma dalem Allah kang Maha o~J'~J~~
1. Demi pajar.
'!J .,. "
o _J.~aHJ - ,
Wal fajn.
2. Demi sepuluh wengi saka sasi Besar. ~ J." Jt1"

o r ~ .. .J - ,.
Wa layaalin 'asyr.
~. ~/ ..... ,
3. Demi cacah ganep, Ian cacah ganjil. o..;;tt-,~t;
,. - 'f'
Wasysyaf'i wal watr.
4. Demi wengi manawa wus mungkur. o-r, ....·(tJ,;tr. . t

~.>, / •• .J
WaUaili idzaa yasr.
5. Apa kang kaya mangkono iku dudu ~~

, J.>l ~ '--:':ilJ1 j ~
/~ ,., /'
- ~
sumpah kang bisa ditampa- dening wong-
Hal iii dzaalika qasamullidzii hijr.
wong kang duwe aka!?
6. Apa sira ora ndeleng kapriye anggone

Allah Pangeranira numpes sirna kaum 'Aad? A1.am 'tara kaifa fa'ala rabhuka bi'aad.
bor .... ! /,,,,. V

7. Yaiku wong kang dedunung ing negara o .>~t..:JU
~ ",;.,/
........)t.;' -
lram kang anduweni bangunan-bangunan
Jrama dzaam 'imud.
dhuwur.
8. Kang durung tau dibangun kutha tan-

~ " , . . "~'
'il it ~ :./~~-...>; ....,
,':I? 't:.:.at-
;'" ,
"
oJ~ ~
dhingane ing Negara-negara liya.
Allatil lam yukhlaq mitsluhaa m bilaad.
1273
Surat 89 AL FAJR (FAJAR) Juz 30
1;> 1:\[ .....l "-1\ I 9 r.... ......-w I ",. 9 '":. '"

9. Lan marang kaum Tsamud kang me- o :3ty~~ '.Y.~;.:;:.~ .>yeJ)
cahi watu gedhe ing perenging Gunung.
Wa tsamuudal lidziina jaabush shakhra
bil waad.
10. Lan kaum Fir'aun kang duwe pilar-

~ ,
...... , ..... ., . """, .,./
o ~G-,)1\ \.S ~ ~-"'"A.-'
pilar sapirang-pirang. Wa fir'auna dzil autaad.
"
~ /'? 6~" ~t~ /" . '"III
-'~t (j t~ i..:Y~.)l-
"
11. Kang padha lacut ana ing Negara iku, o /" ::,...;/ .. /
Alladziina thaghau fil bilaad.
12. Banjur akeh anggone gawe rusak ana ~~t::~.1\~/~%~ -w

ing kono, Fa-aktsaruu fiihal fasaad.
':l
ro " " " , , , ""
/,/1/' .... -:'1'G'" ~'l:' II .... --; -'f
13. Allah Pangeranira banjur nurunake oyt~l::JY"'~..)\;"'~~
~
siksa sok-sokan ngenani wong-wong mau. Fashabba 'a1aihim rabbuka sautha 'a-
dzaab.
J.. ., ;,,,,/,,
14. Temen Allah iku banget anggone anu- o ~l;;,~y~.>~t-'t
piksani marang tumindake kawulaNe.
Inna rabbaka labil mirshaad.
Kasugihan Ian kamelaratan iku coba-

mng Allah, mula sing prayitna.
15. Ana dene manungsa, iku manawa di-
coba dening Allah Pangerane yaiku diparingi
kamulyan Ian kani'matan, banjur ngucap:
'!Pangeranku wus mulyakake aku!".
Fa-ammal insaanu idzaa mabtalaahu
rabbuhuu fa-akramahuu wa na"arnahuu
fayaquulu rabbii akraman.
16. Dene lanawa dicoba dening Pange-

rane, yaiku diparingi rezeki kurang banjur
"(. <r//1w/
ngucap: "Pangeranku wus nginakake aku!". o ,-?ud U}
Wa ammaa idzaa mabtalaahu faqadara
'a1aihi rizqahuu fayaquulu rabbii ahaa-
nan.
1 7. Ora mangkono! Sanyata sira kabeh

ora padha gelem gawe becik marang bocah
yatim. Kallaa ballaa tukrimuunal yatiim.
1274
Surat 89 AI... FAJR (FAJAR) Juz 30
18. Lan sira ora greteh akon weweh pa-

ngan marang wong miskin.
Walaa tahaadhdhuuna 'aba tha'aamil
miskiin.
19. Lan maneh sira padha dhemen Mangan :Jr~f~''''''''' ....'" ....,/l1r(. ,
o ~ ~ t~~tCJ~vJ-'
bandha waris sarana worsuh kang haial karo
kang batal. Wa ta'kuluunat turaatlla akIallammaa.
20. Lan sira dhemen kaliwat-liwat marang M~~

o•• U
ltJ.~:~~j
:r:7
.T. ....
bandha.
Wa tuhibbuunal maala hubban jammaa.
Wong kang padha dhemen leluwihan

ing bandha kadonyan ing dina Akherat
padha getun!
21. Aja mangkono! manawa Bumi wus

digonjingake terusan bae, diejur nganti ajur
mumur.
22. Lan teka parentaHe Allah Pangeranira, o

~~f~ ....
\.Q.."Q ~ -'~') ...~-'''
6Wt . . ~t&....!:1>it ",
Ian Malaikat padha pacak baris sap-sapan,
Wa jaa-a rabbuka wal ma1aku lIhaffan
bergada-bergada,
shaffaa.
23. Lan ing dina iku arep ditekakake '. '!.. -:-. ."". ....., "J ....10 .... ,
r' .... , ... =i,'L'" 't
.J-~~.H.~~'h"~.($>~ - .,.
Neraka Jahanam, banjur manungsa padha
eling, ananging i:linge mau wus ora maedahi ; ~JJtt
, ~Jr~ ~(j~~
,.-
apa-a·pa!
Wa jii-a yauma-idzim bijahannalu Y8ll-
ma-idziy yatadzakkarul insaanu wa an
naa lahudzdZikraa..
V24. Dheweke bakal ngucap: "Adhuh, saiba

begjaku manawa aku ndhisik-dhisikake amal
shaleh Ian iman, kanggo sangu uripku ing
dina Akherat iki!".
: ·-r'.... !' ~ .,-~.(I.1l'1.t' -1t
4.~~w ~·U.JA:'.
Yaquulu yaa laitanii qaddamtu lihayaatii
2S. Mangka ing dina iku ora ana wong

'" !1......... ?;. . . -: ...
OloMot ",,:,tw. y~
,"I'" t-:~~
. . . . ,,,,< vA
g _11"
siji bae kang bisa nyiksa kaya siksaNe Allah.
Fayauma idzillaa yu'adzdzibu 'adzaaba-
huuahad.
26. Lan ora ana wong siji bae kang bisa ~",~ ~11" ~.(.' .;.1'(
oj, v..\ _\;i.J _ .:I,J
ambanda kaya bebandaNe Allah.
Walaa yuutsiqu wa taaaqahuu &had.
1275
Surat 89 AL FAJR (FAJAR) Juz 30
Diajeni dening Allah mamingsa kang

sampurna imane.
27. He sira jiwa kang-anteng jenjern!1057)

Yaa ayyatuhan 'nafsul muthma-innah.
28. Mara enggal sowana ngadhep rnarang

ngarsa dalern Allah Pangeranira, sarana rena
tur direnani, Jrji 'jj ilaa rabbiki raadhiyatam mar-
dhiyyah.
'J. r/-'~ ,\!:.[-:, _'('\

29. Lan rnalebua, kurnpula ana ing golong- o c.s1-1:.$ ~f..J7')1$
ane para kawula kekasihlngsun, Fadkhulii iii 'ibaadii.
30. Lan mal~bua SuwarganingSun!
***)
1057) Jiwa Muthmainah utawi jiwa ingkang anteng jenjem, mirsanana katerangan surat At Qiyaa-
mah ayat: 2.
***). Katerangan ingkang sawatawis wigatos ing surat Al Fajr kalayan surat Al Balad (Negara) ma-
katen:
1. '1:>ynten ing pungkasan surat Al Fajr katerangaken manungsa kabage dad os kalih, lumebet
Su,,::::::.ga utawi lumebet Neraka, dene wonten ing surat Al Balad katerangaken manungsa ka-
gerba kalih golongan ugi, inggih golongan kanan Ian golongan kiri.
2. lng surat Al Fajr dip un gamblangaken tiyang ingkang remen sanget kaliyan bandha (arto),
tegel nedha pu\aka warisan sarana taktik dipun campur adhuk kaliyan artanipun piyambak,
sarta boten purun ambiyantu tiyang miskin, dene wonten ing surat Al Balad katerangaken
Allah memuji Ian angebang-ebang tiyang ber budi bawa leksana, loma dhateng tiyang alit Ian
kamiskinan. tetulung tiyang bodho. lare yatim sarta am;tl 'ibadah sosial sanes-sanesipun.
Sadaya watak Ian tindak tanduk ingkang utami punika Allah badhe paring ganjaran tikel
kaping pitung atus tikelan benjing wonten ing Akherat, kados kasebat ing surat Al Baqarah
ayat : 261.
1276
Surat 90 AL BALAD (NEGARA) Juz 30
AL BALAD (NEGARA)
surat Qaaf.

Murah, Maha Asih.
BismiUaahlr rahmaanir'rahiim.
Urip iku perjoangan, jer hasuki mawa .

heya!
1. Ingsun sumpah, Demi Negara Mekkah uJ11 t~~ if; - ,

; "'.. .".,.
iki!
Laa uqsimu bihaadzal balad.
2. Lan sira Muhammad, dedunung mang-

gon ing Negara Mekkah iki,
3. Lan Demi Bapa Ian turunane,
4. Temen Ingsun wus nitahake manungsa

ana ing sarwa kangelan,
Laqad kbalaqnal insaana iii kabad.
5. Apa dheweke duwe pangira manawa

ora ana sapa-sapa kang anguwasani ~arang
aw~ke?
6. Dhewtke ngucap: "Aku wus ngentek-

l> ~~~f/'~'''''.J.J.'.t. ....
ot~~,,~!~ - "{
ake bandhaku sapirang-pirang','. Yaquulu ahlaktu maalallubadaa.
7 .Apa dheweke duwe pangira manawa

ora ana wong ,iji bae kang weruh ing
dheweke? Ayahsahu alIam yarahuu ahad.
1277
..,..., ;' //
8. Apa Ingsun durung darnel kanggo '1 .~,/ .-~. l:'~·. 'II _ "
o~"-l~.P'
dheweke mripat loro?
Alam naj'allahuu 'ainail~
.,-:~:: ",f~b/ \
9. Lan ilat siji, lambe loro?
'.1
o S-~ . ",1 -() -
Wa lisaanaw wa syafataiin.
10. Apa dene Ingsun wus paring pituduh

dalan loro, dalan bener Ian sasar!
Wa hadainaahun najdaiin.
11. Ananging dheweke ora gelem ngambah

dalan kang munggah rur rumpil.
l!e.////.
~~t~.,;;.;I
Falaqtahamal 'aqabah.
/'/'\",f
-"
9 ",-
12. Muhammad! apa sira sumurup ngam- ;<i;;l~a~)tt;,~
bah dalan kang munggah tur rumpil iku?
Wamaa adraaka mal 'aqabah:
::J- ....-::/~I'\'
13. Yaiku mardikakake batur tukon. o~.J~ .. W
Fakku raqabah.
14. Utawa weweh pang an ing mangsa pa- ~ §C; '':; • . ~'/,'; "!~ttt .H.
<f. • I.S~ ,#~.~.P"""'''''
ceklik, larang pangan,
Au ith'aamun iii yaumin dzii mas-
ghabah.
15. Utawa marang bocah yatim kang isih ~~/Yf~-\1~

o~.~) __
kalebu sanak, Ya1iiman dzaa maqrabah.
16. Utawa marang wong miskin kang papa. 'd~';':';!~{f'('" ,/ ."

o+,,!J;.o '~.Jt
Au miakiinan dzaa matrabah.
17. Banjur apa ~babe dheweke ora dadi

golongane wong-wong kang jman Ian we~ng
o~~fi~~;t1;~tqJt~~~ ~W
TllUmma kaana minal iadziina aamanuu
wineling kalawan kasabatan, Ian wehng- watawauhau bisluhabri watawaashau
winding kalawan welas asih? be marhamah
1278
18. Hiya wong kang mangkono iku wong o10 ;:~·~tt,JUfG1:l

'.
~ ~. ~!J
"'1.t ...1"
ahli tengen (wong kang iman Ian wding-
lJ1aa-ika ash-haabul maimanah.
wineling kesabaran), yaiku nampa cathetan
amale sarana tangan tengan.
J,.~.:at~~~)'!'..JN'
, I -1" L.·1'{?GJt' . \1\
J
1I {,!".,,:w
19. Lan wong-wong kang padha kafir ma- CI "1'
rang Ayat-AyatIngsun iku wong ahli kiwa,
WaIladzijna kaiaruu bi-aayaatinaa hum
yaiku nampa cathetan amale sarana tangan ash-haabulm masy-amah.
kiwa.
20. Tumrap dheweke padha tetep ana ing

siksa Neraka kang ditutup rapet.
'AIaihim naarwn mu'shadah.
***)
***) Maksud utami surat AI-Balad uta wi ambangun Negari punika anelakaken biBh ambangun Uesa
\ punika wonten tata caranipun, makaten ugi ambedhol Desa utawi Transmigrasi punika tambah
rumit malih, punapa malih ambangun Nusantara sa-indhenging Indonesia, ingkang mawami-
warni tmh katurunanipun, agami, sartaadat atata cara, sarta rupi-rupi derajat sosiallan ekonomi
nipun. nanging sadaya wau namung satunggal Bangsa, satunggal Tanah Wutah Bah, sarta satung-
gal Basa, inggih punika Negari Republik Indonesia. PramJlll wonten ing surat AI-Balad Gusti
Allah paring pitedah, supados tansah lumampah ing margi ingkang leres, sampun kelut godha
rencana ingkang saking fitnah, hasud, dhengki, Ian ingkang darnel risak pembap-gunan, kedah
kiyat manah kita ngadhepi alang rintangan punapa kemawon, kados pundi ·kemawon kita
kedah tansah guyup-rukun saeka praya kaliyan sadherek kita tunggal Bangsa. Kita kedah
ingkang kekah nyepengi paugeran, bilib sadaya punika kedlil temata sarana tatanan ingkang
kita darnel piyambak, wosipun kita kedah Nglembagakaken Negari kita piyambak! Punika
margi ingkang leres kangge ambangun Negari!
1279
Surat 91 ASY SYAMS (BASKARA) Juz 30
ASY SYAMS (BASKARA)

Surat kaping 91 : IS ayat
Tumuruning wahyu ana ing Mekkah, kawahyokakesawuse
surat AI Qadar.
Kalawan asma dalem Allan kang Maha

Murah, Maha Asih.
BianiUaahir rahmaanir rahiim.
Manungsa kaparingan wisiking Allah,

anggraita dalan bener Ian salah.
1. Demi Baskara (Srengenge) Ian cahyane ~~'"

o ;~~t'"
.J~!J-
-
ing wayah esuk,
Wasysyarnsi wa dhuhaa-haa
~r~\~~~t ~~.t~ y
2. Demi Basanta (Rembulan) nalika tut- O~I.)~ .J
wuri Baskara, Wa1 qarnari idzaa talaahaa.
3. Demi rabina nalika anjedhulake Bas- ~~t~t

. '.)4.~t~.J - ,..
kara, Wannahaari idzaa jallaahaa•
4. Demi wayah wengi nalika nutupi (pe- .!.-\:4,.

o
t r." to(.)~tJi11 ~
~" ..J -t
teng lelimengan),
Wa1laili idzaa yagh-syaahaa •
s. Demi Lanfit s~rta Dzat kang ngitik- .z,.~~~~~

o ..J~ t.J- A
itik (memetri), i ~
WlISSaDlaa-i warnaa banaahaa.
6. Demi BasuQdara (Bumi) sarta Dzat

~~~,.
o
."'" -
tJ iJ.i'J~tJ
...
.,
kang anggelarake, Wai ardhi wamaa thahaahaa.
b~l.~ ~" ~-:~

7. Demi jiwa Ian Dzat kang anyampur- o ~ ,-,~" - V
nakake nimitahe,
\. WailADiw warnaa sawwaahaa.
1280
Surat 91 ASY SY AMS (BASKARA) Juz 30
~~' ~.~,.(;'.,~ (6~li

8. Allah banjur paring wisik marang jiwa
mau, marang dalan kang fasik (duraka) Ian
o ~-'Ll~ p 1\ /
cialan kang taqwa (ngesti ing Agama). Fa-aihamahaa fujuurahaa wa taqwaahaa.
~~,;~.-:
9. Yekti begja teIPen wong kang ngresiki
jiwane.
o '..J~ ~- C\
Qad aflaha man zakkaahaa. I

10. Lan temen kapitunan wong kang ngre-
J" ~/ , ; ;~ 9.0;:"
o )\:.Y'~~-' - ,.
gedi jiwane, Waqad khaaha man dassaahaa.
1.P~~IN'{.·""U
11. Kaum Tsamud wus maido marang
Utusaning Allah, kagawa saka anggone lacut,
o ;-,)y.J~'
l.\.adzdzahat tsamuudu bithaghwaahaa.

-
"
~
....::'JP'~"/.,
12. Nalika kancane kaum Tsamud kang
cilaka dhewe, tumandang arep nyembeleh
o ··:·t~U~-...., H'
Mzim ba'atsa asyqaahaa.
Unta mu'jizat.
13. Nabi Shaleh, Utusane Allah, banjur

dhawuh marang wong-wong mau: "Sira aja
padha munasika UntaNe Allah iki la.n pa··
ngombene". Iaqaala WlUm rasuulullaahi naaqatal-
laarn wa suqyaahaa.
14. Wong-wong mau banjur padh't maido

ing Utusaning Allah, sarta nuE nyembeleh ?I~{." ~..,~
Unta mat!. Allah Pangerane .banjur numpes o~j-t
marang wong man kabeh jalaran dosane. Fakadzdzabuuhu fa'aqaruuhaa, fadam-
PanjenengaNe banjur mratakake siksa mau. !lama 'alaihim rabbuhum bidzambihim
fasawwaahaa •
15. Lan PanjenengaNe Allah ora sumelang .t

o. .
fQ'..i~ u~~.J
J.r-:'-:"~'" 8:1 - v\
n
kapriye bakal wekasane!
Walaa yakhaafu 'uqbaahaa.
** *)
-- ----_._------------------
**"). Intisarining katerangan salting kakalinipun sur-at Al Balad la,j surat Asy Syams (Baskara-Surya)
makaten:
1. Wonten 'ng '.lr«t Asy Syams ¥~terangaken hilih mai.chluking Pangeran ingkang taqwa,
tamtu badhf' mangg:Lh ing kabegjan jaH. sawan,;suli,:;un tiyang ingkang fasik, duraka Ian be·
gasakan darnel ruak ing Bumi, tamtu badhp nar"pi pidana piWal~3 ingkang asor ing henjing-
;pun!
2. Kal<alihipun surat, nerangaken bilih Allah SWT samna kodrat-iradatipun sadaya t.il.ah
punika
3. lUIkalihipun surat. nerangaken bilih Allah SWT anedahaken manungsa m8rgi kalih, nuju
Itabegjan Ian nuju kasangsaran, £upados mUm piyambak! Dene surat Asy Syams nerangaken
margi fasik Ian margi taqwa, sumangga sakersa badhe milih ingkang pundi!
1281
Surat 92 AI., LAIL (WAYAH WENGI) Juz 30
AL LAIL (WAYAH WENGI )

sawuse surat AI A'laa.

Murah, Maha Asih.
BismiUaahir rahmaanir rahiim.
Manungsa marsudi fig idham-idhaman

iku mardika, nanging kang penting
Ridhaning Allah.
1. Demi wayah wengi nalika nutupi ka-

lawan petenge,
2. Demi rahina nalika ngatonake kalawan ~ ,T~-:: I~t f.....~.\,...

padhange, o \,ft'U .,)"~\,'~Il-' - r
Wannahaari idzaa tajallaa.
3. Demi Dzat kang anitahake priya Ian

wanita,1058)
4. Satemene lakunira manunglla iku padha

beda-heda,
1/ S. Dene sing sapa gelem weweh ing dalan

'/ (Agama)·.1:ng Allah, Ian taqwa,
&-ammaa man a'thaa wattaqaa.
106S) Punapa ta hikmahipun Allah SWT sarana kodraHradatipun sadaya titah punika sarwa rerakitan?
Priya lan wanita, tina Ian wengi, nginggillan ngandhap, sugih Ian mlarat, pinter Ian bodho, iman
1...:1 kafir. begja Ian cUaka. Dene manawi kaupamekaken boten rerakitan, dados wontenipun
naml.iug siang thok, jaler thok, pinter thok, punika mustahil. Pramila ingkang sae piyambak
punika gesang taqwa; ;"ggih punika ngesti ing 'Allah, lung-tinulung Ian Gamel kasaenan ing alam
DonYII!
1282
Surat 92 AL LAIL (WAYAH WENGI) Juz 30
6. Lan ngandel marang ananing ganjaran

o
'J J:'!jL-::-r.
.:-u~-'
"""-
kang luwih becik, yaiku Suwarga,
Wa shaddaqa hi! husnaa.
7. Temen dheweke bakal Sun sadhiyak- - V

ake dalan kang gam pang,
r 8. Dene sing sapa kumet Ian sumugih, ~ !; ~ , t..... '\. ~ (• ...- (", /t "
O~)~1.:)"'1..4 "
_ A
cr~. bumh ganjaraning Allah,
Wa aromaa mam bakhila wastaghnaa.
9. Lan dheweke maido ganjaran kang

luwih becik, yaiku Suwarga,
10. Temen dheweke bakal Sun sadhiyak-

- ,.
ake dalan kang rekasa,
11. Bandhane wong mau ora bakal bisa

nulungi dheweke, manawa dheweke wus
kacemplung ing Neraka. Wamaa yughnii 'anhu maaluhuu idzaa
taraddaa.
12. Satemene wus dadi tanggunganlngsun

anerangake dalan pituduh saka dalan sasar.
Irma 'alainaa lalhudaa.
13. Lan Satemene kagunganIngsun Akherat I .Y' /'~. /" \~..- V'-;: .. t..... ''''''
o J-,~t , ~~~ \.:oJ" 4:)/-' - ,
Ian Donya iku!
Wa-inna lanaa lal aakhirata wal uulaa.
14. Ingsun ngancam ing sira kabeh ma- o

'r, do'\(. :::r-:- ,'C; . •/, ''[1'
i:d !Jii~.>w~ -, ..
...
nungsa kalawan Neraka kang genine mulad-
mulad, l'a-andzartukum naaran talazhzhaa.
15. Ora bakal nyemplung ing Neraka kono ~~S;t~tf~~§ -I'

kajaba wong kang cilaka,
Laa yashlaahaa illal asyqaa.
16. Yai~ wong kang maido Ian malengos

saka iman,
AIladzii kadzdzaba watawallaa.
1283
Surat 92 AL LAIL (WAYAH WENGI) Juz 30
")J ····'1.t ~/
,,'/' ,.,,-, - IV
17. Lan wong kang taqwa ing Allah iku o ~J •• _"
bakal diedohake saka Neraka, Wa sayujannabuhaI atqaa.
18. Yaiku wong kang mewehake bandhane '{. J.!.~1~

~
'j"r/ ";.1{,;" ',11 _ '"
~ ~ \.41..:i;~.I..;I,!"
kanthi resiking ati, AUadzii yu'tii maalahuu yatazakkaa.
19. Ora ana wong siji bae anduweni gan-

jaran kani'matan kang dianggo piwales,
Warnaa Ii-abadin 'indahuu min ni'matin
tujzaa.
20. Kajaba anggone nindakake kabecikan

mung murih Karidhaning Allah Pangerane
kang Maha Luhur, mabtighaa-ll wajhi rabbihil a'laa.
21. Lan dheweke ing tembe mesthi bakal

anemoni Karidlaning Allah!
Wa lausalll yardhaa.
***)
***) Dene kawlgatosanipun surd Ai-Lai! ing antawisipun anerangaken: bUih polah tingkahipun
manungsa punika sarwa mawami-wami, malah kOOhang kala aneh Ian nyeleneh alias nyentrik.
Benten-bentening lampah tumindak punika ugi badhe benten-benten akhir kawusananipun.
Parlbasanlpun, becik ketitik, ala ketara! Sintena ingkang iman, lampah Ngibadah lan amal
saleh tamtu Aliah SWT bOOhe paring karaha!jan wiwit Donya dumugining Akhemt. Kosok
wangsulipun sintena ambangkang kaflr. lampah maksiyat Ian damel karisakan. sampun tamtu
kemawon Allah SWT up paring piwales ingkang adil satrep ka!iyan tumindakipun. Nyumang-
gakaken badhe milih mugi ingkang pundi, ingkang lempeng punapa ingkang nyleweng! Sam-
pun lfaestu gesang kita nerak angller-angger Neilan Ian ne!jang angger"1lngger Agami. dOOosa
manungsa prasaja. srelep ing damel, tuhu ing janji Ian damel kaaaenan inll masyarakat. inaya
Allah wilujeng Donys,-Akherat!
1284
Surat 93 ADH DHUHAA (WAYAH ESUK) Juz 30
ADH DnUHAA (W.\ YAH ESUK )

sawuse surat AI Fajr.

Murah, Maha Asih.
Bismillaahir rahmaanir rahlim.
1. Demi wayah esuk (jam 6-7), : Jw1H; - ,

Wadhdhuhaa.
2. Demi wayah wengi nalikane pec.::rJ ':I ''''

O~I)".~
.~I l~t''''-' - 'I
tur lerem.
Wallaili iehaa sajaa.
3. Allah Pangeranira Muhammad, ora

ninggal ing sira Ian ora duka marang sira!
Maa wadda'aka rabbuka WaID.aa qaIaa.
4. Lan yekti ganjaran Akherat iku luwih - t

becik tumrap sira tinimbang karo Donya.
Walal aakhiratu khawl laka minaI
uulaa.
5. Lan ing tembe Allah Pangeramra bakal

paring ing sira, nganti andadekake ridhanira.
Walasaufa yu'thiika rabbuka fatardhaa.
6. Apa ora Allah nemu ing sira dadi

bocah yatim, banjur Allah anggula-wenthah
ing sira? Alam yajidka yatiiman fa-aawaa.
7. Lan PanjenengaNe nemu ing sira lagi

bingung, nuli PanjenengaNe nuduhake. Wawajadaka dhaallan fabadu.
1285
Surat 93 ADH DHUHAA (WAYAH ESUK) JUz 30
8. Lan PanjenengaNe nemu ing sira mis- .Jo ..

t '.'1-:- ~:r -;.~;....,.
o~'" "1.'" ..!I~-'-'
.. _A
kin, banjur PanjenengaNe anyukupake.
Wawajadaka 'aa-ilan fa-aghnaa.
9. JaJaran saka iku, sira aJa sok misesa ~ ,,:r- ~

~
;,;.;-:il
.. ti'~ - \
/"
bocah yatim,
m-ammal yatiima falaa taqhar.
10. Lan aja sok nyentak wonganjejaiuk,
lJ.' a ammassaa -ila falaa tallhar.
11. Lan sira angetok-ngetokna kani'matan

paparinging Allah Pangeranira. 1059 )
Wa ammaa bini'mati rabbika fahaddits.
* **)
1059) Art6sipun supados loma sarta dedana ing masyaraltat (ibadah sosial).
**") Dene wonten ing surat Adh Dhuhaa, intisari kawigatosanipun: bilih Allah SWT boten babar
pisan anglirwakaken Nabi Muhammad s.a.w. langkung-langkung Da'wah Islamiyah ingkang
dados kuwajibanipun-pokok. sumiyaripun ing sadaya Bangsa-Bangsa, kajangkung sarta dipun
lajengaken dening para Ulama, Dl'i, Sarjana Muslim, sarta para Muballigh, Ian para Pangageng,
Pemimpin. Guru, Seniman Muslim, ngantos saben_ben Muslim wajib dados pelopor Da'wah
Ialam wonten ina: pundi kemawon papan Ian wekdalipun! Gusti Allah tansar anartani lan paring
Hidayah Ian Taufiq dhumateng aaday~ aktivis panyebar piwucal Islam, "walau_Aayah", teges-
!.pun sanajana nembe mana:ertos satu~Piwucal. klldah dipun gethok-tularaken.
1286
Surat 94 AL INSYIRAH (KAJEMBARAN) JUZ 30
AL INSYIRAH (KAJ EMBARAN )

sawuse surat Adh Dhuhaa.

Murah, Maha Asih.
Bismillaahlr rahmaanir rahlim.
1. Apa Ingsun durung anjembarake dha-

dhanira Muhammad?
2. Lan lngsun wus nyirnakake momotan

)J (......
o~...»).t ~.
~·r,..../........
~-'-' - ,
"
kang abot ~aka sira,
Wawadha'naa 'anb wizrak.
3. Yaiku momotan kang ngebot-eboti 'J -::: ..... ~U" ... ~~(". ·~t - ,-
o~~~,c.s~
gegerira,
Alladzii anqadha zhahrak.
4. Lan Ingsim wus ngluhurake jeneng • ~v~ ,:l~f-:"~~~ _ t

/ sira, o~-Y~~~""""
Warafa 'naa lab dzikrak.
5. Sayekti kanthine rekasa iku gampang,
Fa-inna rna'at 'usri yusraa.
6. Satemene kanthine rekasa iku gam pang,
hna rna 'at 'usri yusraa.
7. Manawa sira Muhammad wus rampung

'ibadah, sira banjur tumemena ing kabeh
wajibira,
Fa-idzaa faraghta fanshab.
1287
Surat 94 AL INSYIRAH (KAJEMBARAN) Juz 30
8. Lan sira dhedhepea mg Allah Pange-

t .. ~ !r-:" ~I. / -'W" J. - A
o~.J'" ~..) (J/J ~
ranira!
Wa ilaa rabbika farghab .
.. * *)
***) Ing surat AI Insyirah (Kajemhalan). kawigatosanipun :Gusti Allah terep angayomi sadaYIi
Umrnat Muhammaa •. a.w. ingkang setiya t4hu dhateng perjuanganiputl Oa'wah Islam, samputl
jamakipun jer basuki mawa beya! !'ramila, GustiAllah angebang-ebang bebingah tiyang ingk.ng
sabA.r, Ian teguh ing ianji, a\grungkebi ":;~~niPun. nerepi irnan Ian ani;}! shalehipun.
Surat 95 AT TIIN (WOH TIN ) 1uz 30
AT TUN (WOH TIN)

sawuse surat Ai Buruuj.

Murah. Maha Asih.
Tumilahing manungsa iku blegering

wujude becik dhewe! .
1. Demi wah Tin, Ian demi wah Zaitur" :;, •• ·!.~~It "'.:!!w'" - \
o .;IY:J' ..J ~\..J
Watllini w3Zzaituun.
2. Demi Gunung Thursina,

Wd thumi siliilin.
3. Demi Negarq. Mekkah kang aman, ~ ..

o~~t~n~-,
"-" """ /~ "-:'''' - 1
Wa haadzal baladil amiin.
4. Sayekti Ingsun wus nitahake manungsa - to !/

ana ing sabecik-beciking gatra.
Lagad khalaqnal. insaana iii ahsani
taqwiim.
5. Ingsun nuli ambalekake manungsa mau

saasar-asoring panggonan (martabat), yaiku
Neraka,
1289
Surat 95 AT TUN (WOH TIN) Juz 30
Bobot kamulyaning manungsa ana·ing

iman Ian amale.
6. Kajaba wong kang padha iman Ian

nindakake amal shaleh, mangka wong iku
bakal kaparingan ganjaran kang tanpa pe-
dhot.
lIal ladziina aamanuu wa 'amilush shaa-'
lihaati falahum ajrun ghairu mamnuun.
7. Sawuse kang mangkono, apa kang

bisa maida ing sira ana ing perkara Agama?
Famaa yukadzdzibuka ba'du biddiin.
8. Apa Gusti Allah iku dudu Hakim

kang luwih dening adil?
***)
----- _._----.._----
"**) Dene wonten ing surat At Tiln, kawigatosanipun anerangaken bilih Manungsa punika tltahing
Allah ingkang S!lmpuma raga Ian jiwanipun, utawi Kastbat makhluk sosial ingkang saged damel
kabudayan, sanesipun boten saged! Pramila kedah anetepi fitrah kadadosanipun, inggih punika
teguh lng iman Ian amal kasaenanipun !
1290
Surat 96 AL 'ALAQ (PRONGY,\LAN GETlH KENTHEL ) Juz 30
AL 'ALAQ (PRONGKOLA1': GETIH KENTHEL)

Tumuruning wahyu ana ing Mekkah, yaiku surat kang dhisik dhewe
tumurune. Katiti mangsa 17 Ramadhan tahun 41 Fiil, utawi
6 Agustus tahun 610 Masihi, ing Guwa Hira,
wahyu kaampil dening Malaikat Jibril a.s.
Kalawan asma dalem Allah ka'1g Maha

Murah, Maha Asih.
Maca nulis iku kuncining kawruh.
1. He Muhammad! sira macaa kalawan '[o~t5~

, '.::r~ . ~\&.... .~ i".!l
;..J~;..I.J.'...
- \
nyebut AsmaNe Allah kang wus anitahake
kabeh makhluk, ~ra' bismi rabbikalladzii khalaq.
2. PanjenengaNe wus anitahake manung-

sa saka prongkolaning getih kenthel,
3. He Muhammad) sira macaa, Ian Allah

Pangeranira iku Dzat kang Maha Muiya,
4. Kang mulang nulis kalawan kalam, O~~;l~~l -

ftJlalizii 'allama hi! qalam.
5. Meruhake marang manungsa ing ba- :~;(;'~\jj~

rang kang durung tau weruh,lO 5)
'Allamal insaana maa lam ya'lam.
1055) Ayat: 1 - 5 punik" ayat-ayat Al Quraan ingkang wiwitan katurunaken. lng nalika Muhammad
s.a.w. yuswa 40 tahun sering tahannuts (miyambak gentur 'ibadat) ing papan ingkang sepen,
inggih punika ing Guwa Khira, salebeting pareden j&bal Nur, 12 mil saking kitha Mekkah.
Langkung-Iangkung ing wulan Ramadlan panjenenganipun ngasta sangu dhaharan kagem sawa-
tawis dangu nyipeng, ing salebeting gentur 'ibadah wau, sering nyumpena ingkang leres utawi
Arru 'yaa ashshadiqah. Tumuruning ayat: 1 - 5 kasebat wonten ing tanggal 17 Ramadlan utawi
6 Agustus tahun 610 Masehi.
1291
Surat 96 AL 'ALAQ (PRONG KALAN GETIH KENTHEL ) Juz 30
Manungsa owah dadi wong ala, sabab

dening rumangsa sugih (linu0h).
6. Mangertia, satemene manungsa iku

banget lacute (ngliwati wates), ~ ~"-"
1I!"f,~\tJ"i\~\\~
~
_ ,#'
't
Kallaa innal insaana layath-ghaa.
~ 1~"""t.t~"1 .. V
7. Amarga manungsa rumangsa andeleng o~ ~J)OI
awake sarwa kacukupan (sugih), Arra-aahus taghnaa.
8. He manungsa, satemene sira iku bakal ;~j!t~J~! - A

bali sowan ing ngarsa dalem Allah Panger an- Dna i1aa rabbikar ruj'aa.
ira,
9. Kapriye mungguh panemunira wong

kang elik-elik,
Ara-aitalllldzii yanhaa .
... I
10. Marang kawulaning Allah, Nabi ML'- o,be tj!t~ .. \-

hammad, nalika Shalat? •Abdan idzaa shallaa.
11. Kapriye mungguh panemunira manawa

kawula kang dielikake Shalat mau netepi
pituduh kang bener? Ara-aita in kaana 'alai hudaa.
12. Utawa ajak-ajak taq'.va ing Allah?
13. Kapriye mungguh panemunira manawa o

"J"''''; ", i~.,. .;,,,,,,,
~~yJJol~"'Jt
wong kang elik-eilk mau maido Ian malengos?
Ara-aita in kadzdzaba watawallaa.
14. Apa dheweke ora mangerti, manawa

sayekti Allah iku Maha Priksa?
; tS;,it g-~,..;Jt . 1t
Alam ya'lam bi-annaIlaaba yaraa.
15. Dieling, manawa dheweke ora padha - ,~
gelem eling (mareni), mesthi Ingsun jambak

Kallaa la-iIIam yantahi lanasfa'am bin-
kuncunge, naashiyall.
1292
Surat 96 AL 'ALAQ (PRONGKALAN GETIH KENTHEL ) Juz 30
16. Kuncunge wong goroh tur duraka,
17. Kareben, dheweke celuk-celuk anjaluk o:J~

_~\f'
b Xli
_
tulung marang kanca-kancane,
Falyad'u naadiyah.
18. lngsun bakal animbali Malaikat Za- o)J~..-:f"'0'~

~
t'YI.X...oo
...".."". ~
'" _ \"
baniyah!
Smad'uz zahaaniyah.
19. Dieling, sira Muhammad aja manut

marang dheweke, ananging sira lestaria sujud,
Ian mareg ing PanjenengaNe Allah. Ka1Jaa Iaa tuthi'hu wasjud waqtarib.
***~ .
="**) Kawigatosanipun sura~ AI' AlBa (Prongkalan getih kenthel) ing antawisipun makaten:
supados Manungsa sering maos Kitab Suci AI Quraan. ingkang dados panc:k>ming ngagesang.
kados pundi Manungsa angginakaken AI Quraan supados sukses ing Donya Ian Akheratipun.
1293
Surat 97 AL QADR (WENGI KANG MULYA) Juz 30
AL QADR (WENGI KANG MULYA )

sawuse surat 'Abasa.

Murah, Maha Asih.
Bisnillaahir rahmaanir rahiim.
Lailatul Qadar kang mimtlya!

1. Temen Ingsun wus nurunake Quraan . ~~rt ~-r
oif'?JIooW ~,.~ J I ''''''''-(f.
:-: .' teJ·'t ,t- \
iku ana ing Lailatul Qadr, yaiku wengi kang ..... ~ l.T ....
minulya!
InIlll2 anzalnaahu m lailatil qadr.
2. Sira Muhammad, apa wus sumurup ~ ',c;\t'!;i;( r'" .::1 I ..... 1"."....
o).v.AI ~ Lot~J.)t \.o.J - 't
Lailatul Qadr iku apa?
Wamaa ad-raaka maa lailatul qadr.
3. Lailatul Qadr kang mulya iku luwih ~ .~ ~""~"rI''''' '!) ...... -t, ........
o~
~
u.tt.,~p i)..J.l..li.tt ~
i'~""-:..?, ... -T
becik tinimbang karo sewu sasi,
Lailatul qadri khaimm min aIfi syahr.
4. lng sajeroning wengi Lailatul Qadr t:' ..... ~ V.-:: ,. .

~.J9.)..../,~....O.J".J
'·.c..l . . at':~h
~
J'!Jo'f~::.J ... t
kono, kabeh para Malaikat Ian Malaikat
Jibril padha garebegan tumurun kalawan
idzining Allah Pangerane, angampil wahyu
.; 'r u..
o~~~
parentaHe, Tanazzalul malaa-ikatu warruuhu fiihaa
bi-idzni rabbihim min kulli amr.
5. Lah hiya iku wengi Kasugengan-rahayu,

sahengga paletheking pajar! Salaamun hiya hattaa mathia'll fajr .
• **)
**.) Dene wonten ing surat AI Qadr (wengi kang mulya) kawigatosanipun makaten: bilih tumraPlDll
Ayat Quraan punika kawiwitan ing wanci dalu LaUatul.Qadar inggih Dalu ingkang minulya!
Inggih tumuruning ayat : 1 - 5 surat AI 'Alaq, Bobot kawigatosanipun 'ibadah ing dalu punika
sami kaliyan Sewu Wulan, para Malaikat sarta Jibril tumurun ing Donya ngampil Wahyu ingkang
memata samukawis urusan!
1294
Surat 98 AL BAYYINAH (CIHNA) ]il.t 30
AL BAYYINAH (CIHNA)
sawuse surat Ath Thalaq.
Kalawan asma dalem Allah kang Maha o

~-""~/~
• "'~t. \·~rJ,t. .,
Murah, Maha Asih.
Bismillaahlr rahmaanir rahKim.
AhU Kitab padha bendheng ceweng

ngadhepi Muhammad s.a.w.
1. Para wong kafir aMi Kitab, Ian wong-

wong musyrik, padha ngucap manawa dhe-
weke ora bakal ambuwang Agamane, sa-
durunge teka. bukti (cihna) kang nuduhake
kabenerane Agama Islam.
2. Yaiku sawijining Utusan saka ngarsa

dalem Allah, kang macakake lembaran-lem-
~~AJj~~~\&;J~s -y
baran kang disucekake, yaiku Qura:ln. Rasuulum minallaahl yatlun shuhufam
mu thahharah.
J.~ /,.,
3. lng sajeroning Quraan isi Kitab-kitab
kang bener .
o ~ .!t~r~
~. ~
... -T'
Rihaa kutubun qayyimah.
4. Wong kafir kang padha duwe cecekel-

an Al Kitab ora padha pasulayan (bendheng
ceweng) kajaba sawuse katekan bukti kang
bener, Agama Islam.
5. lng mangka wong-wong iku kabeh

ora padha diparentah, kajaba mung supay~
j~ .-:.·.\:~/.~.tl ~~t(.9
V\..I ~ Q,IO.!.' • r;"/~,,~~
'tt"J _~
1295
Surat 98 AL BA YYINAH (CIHNA) Juz 30
nyembah ing Allah, kanthi murnekake ing

panembah, tUf condhong marang kabeneran,
ngedegake Shaiat, sarta aweh Zakat, hiya'
kang mangkono iku Agama kang jejeg!
Wamaa umiruu illaa Iiya'budullaaha
mukhlishiina lahuddUna hunafaa·a wa
yuqilinush shalaata wa yu'ruunaz za-
bata wa dzaalika dUnul qayyimah.
6. Satemene wong-wong kafir ahli Kitab,

Ian wong-wong musyrik iku ana ing Neraka
Jahanam, padha manggon langgeng ana ing
Neraka kono. Wong iku kabeh ala-alane
.b"',/ .,
makhluk.
o~;':H
bW ladziina kafaruu min ahill kitaabi
wal musyrikiina iii naari jahannama
khaalidUna fiihaa, ulaa-ika hum syarrul
bariyyah.
7. Satemene wong-wong kang padha Mu' ·.J.$·F"~

.- ~J ~ \ ~·tt"~-'~
//\'1./1<;'''\ ~t-\I
'"'!.~ 1.:,)/
min Ian nindakake kabecikan, wong iku
kabeh becik-beciking makhluk. ~~P't'''~
/.,,,, .f::>
InnaI ladziina aamanuu wa 'amilush
shaalihaati ulaa-ika hum khairul bariy-
yah.
8. Ing tembe ana ing ngarsa dalem Allah

Pangeraue, wong-wong iku bakal kaparingan
ganjaran Suwarga 'Adn, kang ing ngisore
ana kaline mili, dheweke padha manggon
tetep langgeng salawase ana ing Suwarga
kono. Allah karenan' marang wong-wong
mau kabeh, sarta wong-wong mau kabeh
uga padha ridha marang PanjenengaNe. Gan- Jazaa-uhum inda rabbihim jannaatun
tajrii min tahtihal anhaaru khaalidiina
jaran kang mangkono mau kacawisake tum-
fiihaa abadaa, radhiyallaahu 'anhum wa
rap wong kang taqwa ing Allah tur sungkem radhuu'anhu, dzaalika liman khasyiya
adhedhepe ing PanjenengaNe. rabbah.
* **)
***) Kawigatosaning surat AI Bayyinah (Cihna) antawisipun makaten; dipun pmtelakaken dening
tetiyang Ahli Kitab sarta tetiyang musyrik, manawi estu badhe rawuh Utusaning Allah, piyam-
bakipun badhe nengga! Saiebetipun m "gga sami badhe tetep ing Agaminipun piyambak-piyam-
bak. Saestu nalika Kanjeng Nabi Muhammad s.a.w. lahir Ian kawisuda dados Rasul pungkasan,
sarana ngampil Kitab AI Quraan, tetiyang wau sami bendheng~eweng, wonten ingkang iman,
Ian wonten ingkang maiben Ian mengsahi! Ing mangka Nabi s.a.w. wau sifat-sifatipun kados
dene l'labi-l'Iabl ingkang sampuu kapengker, kadosta amanat, tabllgh, sidiq Ian fathonah, Ian
estunipun sifat-sifat mau piya.nbakipun sampun iangkung rumiyin sami mangertos. Nanging
dhasar wonten raos meri, drengki, ian jahil methakil, dados boten tebih kaliyan sesipatanipun
tiyang kafu.!
1296
Surat 99 AL ZALZALAH (HOREG) Juz 30
AL ZALZALAH (HOREG)
Surat kaping 99 .: 8 ayat
sawuse surat An Nisa'.
o • ~) • '·.:"'~t A+.t - .,
Kalawan asma dalem Allah kang Maha ~~~??'~
Murah, Maha Asih.
Bismillaahlr ralimaanir rahiim.
1. Besuk dina Qiyamat, manawa Bumi

horeg <nggegirisi gonjang-ganjinge!),
Idzal! zulzilatil anUm zjizaaJahaa.
2. Lan Bumi wus ngetokake isen-isene, t

~ f-:1r-::!.... ~ '~'t
o IlO' \A) \"pJ ~ ";~J> .J ... '(
........ ~;.'"t....
Wa akhrajatil ardhu atsqaalahaa.
3. Lan manungsa pitakon: "Yagene Bumi

horeg dadi mangkene?".
:l'f/.... v· .... " ......1

o \4I..J4='-t~~,L~· .... _ t
4. Ana ing dina iku Bumi nyaritakake ..... ~~
kabar kahanane,
f auma-idzin tunadditsu akhbaarahaa.
5. Jalaran satemene Allah Pangeranira

wus paring dhawuh kang mangkono marang
Bumi,
I 6. Ana ing dina iku manungsa pating

jredhul padha tangi saka kubur kahanane
pisah-pisah, supaya bisa diweruhake piwales Yauma-idziy yashdunm naasu asytu-
taIliurau a'maaIahum.
amal-amale,
7. Mula, sing sapa tumindak becik amale,

sanajana mung saboboting semut (wiji sawi),
mesthi bakal meruhi ganjarane 'amal mau,
1297
Surat 99 AL ZALZALAH (HOREG) Juz 30
/8. Lan sing sap a tumindak ala, sanajana

mung saboboting wiji sawi, hiya mesthi
bakal meruhi piwalese tumindak mau. Wamay ya'mal mitsqaala dzarratin syar-
ray yarah.
***) Dene wonten ing surat AI Zalzalah (Horeg) kawigatosanipun makaten : ing dinten Qiyamat,
kawontenaning alam jagad raya dumadakan lajeng horeg, para manungsa pating blulung bi-
ngung, ing wusana sadaya ingkang maujud lajeng ris,ilk. Ian para manungsa badhe kasowanaken
dipun hisab amal tumindakipun.
1298
Surat lu(} ,\L'i\i\DIYAAT (Ji\f{i\N KAPALERI KANG MLAYU BANTER) Juz 30
AL 'AADIYAAT (JARAN KAPALERI KANG MLAYU BANTER)

Tumuruning \\;ahyu ana ing Mekkah, kawahyokake
-s~wusc surat AI 'Ashr.
Kalawan asma dalc:m

Murah, }\bha Asih.
Allah kang Maha
o~ ~t~ ~t,t!.H.
iV.anungsa dudi kun:et an:bcdhidhil,

jalaran IJant':ct scnengc ing dImwit.
1. Dcmi jaran kapakri kang mlayu banter

kala\\"an nnl\vara napasc,
"!I~
o
,
. So!.~t~
.'",.
- 1
Wal 'aadiyaati dhab-haa.
2. Dcmi jaran ambandhang nganti tracake

mlc:tik gcnine,
~~Ji*~(j - 'f
F.dmuuriyaati qad-haa.
3. Dcmi jaran kang ncmpuh mungsuh -

g~~~~ij
..
.;'
. '(
ing wayah bangun, Falmughiiraati shub-haa.
4, Banjur ngubal-ubalake baledug ana ing o~~~ ",'-:''(j

... I;-<.:)~' .t
palagan kono,
Fa-atsarna bihii naq'aa.
5. Banjur nempuh ana mg madyaning

~
o
t::;:.,I,..'
~ ~".(
~ w II
b~rgada mungsuh! Fawasathna bihii jam 'aa.
6, Satemene manungsa kang kafir iku "Cti.J,"'" ~'j -:'\,j,,~t 'h . .,

O)~ ';;-r;-<.:) ~ C) ...
banget angase marang Allah Pangerane,
kula! insaana lirabbihii lakanuud.
1299
Surat 100 AL 'AADIYAAT (JARAN KAPALERI !<ANG MLAYU BANTER) Juz 30
7. Lan temen dheweke uga nyekseni

tumrap angasing awake,
Wa innahuu 'alaa dzaalika lasyahiid.
8. Lan yekti dheweke iku dhemen ba-

nget marang bandha,
Wa innahuu Iihubbil khairi lasyadiid.
.9. Apa dheweke ora sumurup, manawa o;~

~ ·""h(j~/:··Jt'\~~
~ ~ ~~ " - iii
kabeh kang ana ing kubur iku ditangekake?
Afalaa ya'lamu idzaa bu'tsira maa
fit qubuur.
10. Lan diwiyak apa kang ana ing sa- o~ ).''~t,~r"" ~ ....
~..... '" ~ - ,.
jeroning ati.
Wa hushshilamaa fish shuduur.
11. Satemene Allah Pangerane ing dina

iku, waspadabanget marang kahanane wong
mau kabeh! Inna rabbahum bihim yauma idzil
lakhabiir.
***)
.... ) Ing sunt Al 'Aadiyaat wigatosipun makaten :ancamaning Allah dhumateng tetiyang ingkang
ingkar Ian remen bandha kalangkung-Iangkung!
1300
Surat 101 AL QAARI'AH (DINA KIYAMAT) ]uz30
AL QAARI'AH (DINA QIYAMAT)

sawuse surat Quraisy.

Murah, Maha Asih.
":I'.' r-::~
1. Qaari'ah (dahuru kang gawe horeg)
o ~~ 1.iJ\ -
Alqaari'ah.
2. Qaari'ah iku apa?

Malqaari'ah.
3. Lan apa sira wus sumurup, Qaari'ah ~~\\~ht;,~~ft~

~ .... ... '1'
iku apa?
Wamaa ad-raaka malqaari'ah .
4. Yaiku ing dinane para manungsa padha ~ :.I:.~;.~ :..(f.r~ J'~t~·t-::,,:~ _

.09~\<...t..!>"""t)(..J" #.
~,..o..T,; ..
pating blulung paya laron kang padha
pating slebar. Yauma yalruunun naasu kalfaraasyil
mabtsuuts.
5. Gunung-gunung padha manculat! kaya

wulu kang diabul-abul,
Wa talruunul jibaalu kal 'funil manfuusy.
V 6. Ana dene sing sapa abot tinimbang

amale,
Fa-ammaa man tsaqulat mawaaziinuh.
1301
Surat 101 AL QAARI'AH (DINA KIYAMAT) Juz 30
7. Mangka dheweke ana ing panguripan

kang nglegakake, yaiku Suwarga!
Fahuwa fii 'iisyatir raadhiyah.
./ 8. Dene wong kang entheng tinirnbang ')(' •. "-"- 'i..-: ,,,-r","t'/ !

o~~~~I!T'I.4~ .. 1\
V aniale,
Wa ammaa man khaffat mawaaziinuh.
V 9. Mangka panggonan baline Neraka Ha-

wiyah,
Fa-ummuhuu haawiyah.
10. Lan apa sua wus surnurup, Hawiyah

iku apa?
Wamaa ad-raaka maa hiyah.
11. Yaiku geni kang panas banget, rna-

kantar-kan tad
Naarun haamiyah.
***)
***- Kawigatosaning surat AI Qaari'ah makaten: warni-wami kadadosan ing dinten Qiyamat, Gunung
GUnune sami miber· kados wulu ayam, manungsa sa'alam Donya sami kekes airih, Ian sami
badhe d.!pun timbane sadaya amalipun.
1302
Sur at 102 AT TAKAATSUR (JOR-JORAN MOBRA-MOBRO) Juz 30
AT TAKAATSUR (JOR-JORAN MOBRA-MOBRO)

sawuse surat AI Kautsar.
Ka!awan asma dalem Allah kang Maha

Murr' Maha Asih.
Ancamaning Niah tumrap wong kang

nglirwakake Agama Ian urip mobra-
mobro!
1. Jor-j·oran sugih iku nglirwakake Slra )JJ~~H~
oy " t . 1
kabeh i-ng Agama 1
Alhaakumut takaatsur.
.Io .... liJ t,.,J.Jj c.fo.

}J.} I
2. Nganti sira kabeh padha ngeieng (mle- oJ";. -y
bu) ing kubur, Hattaa zurtumul maqaabir.
- ,.
~
"'" ,,""'" ;"", 'lI~
-
3. Dieling, aja mangkono! mg mengko Ol.:)~i..tyw~
sira baka! sumurup, Kallaa saufa ta'lamuun.
4. Banjur aja mangkono! ing tembe buri

sir a mesthi baka! sumurup dhewe,
J./~
01.:)
......... ~ .... .f.
"u-"",,".:J -t
Tsumma kallaa saufa ta'lamuun.
5. Aja mangkono! manawa sira mangerti ~~t,;.4

"......... :-;r:1'''~
,,4:J ~ - A
marang i!mu kang yakin,
Kallaa lau ta'lamuuna 'ilmal yaqiin.
6. Yekti ma baka! sumurup Neraka Ja-

~"
o~l.:)jJ;J
""t ,.,,,,,,,,/
- ,
him,
Latarawunnal jahiim.
1303
Surat 102 AT TAKAATSUR (JOR-JORAN-MOBRA-MOBRO) Juz 30
7. Banjur sumurup Neraka Jahim mau - V

kalawan kasat ing mata,
Tsumma latarawunnahaa 'ainal yaqiin.
8. Banjur ing dina iku sira kabeh mesthi

baka! kadangu ing perkara kani'matan 00-
t: _:
."u.;
jol~'
O~Id-~~~';;
.,. ~~ ••
'" • "" •....
c. -
~
-w;i~·,9..t: . . 1. I v/
nya kang sira padha jor-joran sugih! Tsumma latus-alunna yauma-idzin 'anin
na'iim.
***)
•• *) Dene inl surd ,At Takaatsur kawigatosanipun kekajenganipun manungsa makaten badhe remen
lesanl ropyan-ropyan inl Donya kemawon. boten purun pejah ingkang badhe naggeijawab
sadaya salah Ian doSampun. Nanling nyatanipun sadaya manungsa badhe dipun jemput Ma-
laikat Izrail. inllkang ka.iibah nyabut nyawa!
1304
Sur at 103 AL 'ASHR (MAN GSA) Juz 30
AL 'ASHR (MANGSA)
Tumuruning wahyu ana ing Mekkah, kawahyokake·
sawuse surat AI Insyirah.

Murah, Maha Asih.
1. Demi mangsa!
WaJ 'ashri.
2. Satemene manungsa iku yekti padha

kapitunan,
mnaJ insaana lafii khusrin.
3. Kajaba wong kang padha iman, Ian

nindakake laku becik, padha weling-wineling
ing perkara bener, sarta padha weling-wi-
neling ing perkara sabar!
Wal ladziina aamanuu wa 'amilush
***.) shaaJihaati watawaashau hi! haqqi wa
tawaashau hish-shabr.
** *) Kawigatosanipun surat AI 'Ashr (Mangsa) makaten :bilih sadaya manungsa wonten ing kapi-
tunan ingkang ageng. manawi sadaya wekdalipun boten kataniaiaken kagem amallan 'ibadah.
Dados wekdal punika namtokaken sanget. punapa malih wont en nyambut darnel organisasi
perusahaan. pelayaran. penerbangan. pemborongan. langkung-Iangkung wonten ing Pemelin-
tahan zaman modem. Sadaya kegiatan kedah dipun damel planning, programming. Ian controll-
ing sarta. saben-saben katamtuan wekdal waiib dipun estokaken dening sintena ingkang kawai-
an. Kasep ateges rugi arta. rugi nami. rugi kalenggahan, Ian rugi kawibawan! Dados netepi
janji punika ciri khusus tiyang modem. Sampun ngantos kalimah ampuh. isi suraos restu Ian
Berkahing Allah. inggih punika kasagahan: .. Insya Allah". dados dedolanan dereng sagah sa-
estu!
1305
Surat 104 AL HUMAZAH (WONG KANG DHEMEN NACAD ING L1Y AN) Juz 30
AL HUMAZAH (WONG KANG DHEMEN NACAD ING LIY AN )

Tumuruning wahyu ana ing Mekkah, kawa9y15kake
sawuse surat AI Qiyaamah.

Murah. Maha Asih.
Cilaka tumrap wong kang numpuk-

numpuk bandha ora kanggo dedana
ing dalaning Allah .
.I 1. Cilaka tum rap wong kang padha dhe-
II men nacad ing liyan. Ian nyatur ala! Wailullikulli humazatillumazah.
.A 2. Kang padha numpuk-numpuk bandha ~

(
..... ......
~
~"'r
/
·.~~t
olS.>~" ~ I.e ~ r..5":(;J'J. - r
IY Ian tansah ngetung-etung.
Alladzii jama 'a maalaw wa 'addadah.
J 3. Dheweke duwe pangira manawa ban-

dhane iku bisa nglanggengake jiwane, luput
saka patio
~
o II
($t,:\r'" {'" , .......
'Ul.el.:Jt~ -
Yahsabu anna maalahuu akhladah.
r
4. Babar pisan ora mangkono! Temen

dheweke mesthi bakal kacemplungake Ne-
Kal1aa layumbadzanna fiI huthamah.
raka Huthamah.
s. Muhammad! apa sira wus sumurup. ~"a-;~{.jt~ .a~.ft~; - II

Huthamah iku apa?
Wamaa ad-raaka mal huthamah.
6. Yaiku geni kagungaNe Allah kang

diurubake.
NaaruUaahil muuqadah.
1306
Surat 104 AL HUMAZAH (WONG KANG DHEMEN NACAD ING LIY AN) Juz 30
.7. Kang nylomot tekan ing ati,
Allam taththali'u 'alai ai-idaho
~. ~ " " ;~ 'LtI~(.:_ rl

8. Satemene wong-wong kafir ana ing o 11'..>...0..)0 ~ '+'! - A.
sajeroning Neraka Huthamah mau ditutup imahaa 'a1aihim mu'shadah.
rapet,
t_ ...... ",t "' ... ,. i

9. Tur dipantek ana ing saka kang di- o~.)~~~-~ ~
slorokake! Hi 'amadim mumaddadah.
***)
***) Dene ing surat AI Humazah kawigatosanipun: ancamaning Allahdhumateng sintena tiyang
ingkang rem en nacat sedherek sanes lan ngraoat awon tiyang sane••
1307
Surat 105 AL FilL (GAJAH) Juz 30
AL FIlL (GAJAH)
SU nit kaping 10 5 : 5 ayat
Tumuruning wahyu ana ing Mekkah, kawahyokake;
Sa\'Vl.lSe surat AI Kaafiruun.
Kaiawan asma dalem Allah kang Maha

Murah, ,'vlaha Asih.
\Vadyabala kang numpak Gajah kang
nggredeg Ka'bah ajur mumur dening
benduning Allah.
o~
I ~'f ~
•• tt......:o", ~ :'f"'''''~, ",,-
.":,l"l,W"'-""• ~ It '\
1. Apa sira Muhammad, ora an"etitekake ,..y 7~:.- .:..1 " /..0' -
kapriye anggone Allah Pangeranir~ numpes
wadyabala kang numpak Gajah? A1am tara kaifa fa'a1a rabbuka bi-
ash-haabil tiil.
:J.I"\"~--:;"· . " ~,?,~~ . . .':"

2. Apa PanjenengaNe Allah ora wus an- o~~~~~.;.tt.r
dame! pangreka dayane mungsuh mau dadi
tanpa gawe? Alam yaj'al kaidahum fii tadhlill.
3. Lan PanjenengaNe wus angutus manuk 'J

o
j:...;,.~f~ ~i~ ~'f"
.. \:.;~ ~I)
_r
gegrombolan,
Wa arsala 'alaihim thairan abaabiil.
y \"~ ., ....... r" .,,,.,e

4. Manuk-manuk padha bebarengan ngru- o~~}..)~d-i.
tug nganggo watu kang diobong.
Tarmiihim bihijaaratirn min siiiiil.
5. PanjenengaNe Allah banjur andame!

wong-wong mau kabeh kay a dene gego-
dhongan kangdipangan kewan! Faja'a1ahum ka'ashfim ma'kuul.
* * ')
"*) Manawi surat Fiil kawigatosanipun makaten: wadyabala Gajah saking bregada Raja Abrahah,
dhateng nyerbu saking tlatah Afrika, neja ngrebahaken Ka'bah AI Mukarramah (iyasanipun
Nabi Ibrahim a.s. kabantu putra kinasih Nabi Ismail a.s.), nanging kawusananipun agressor
wadyabala Gaiah katiwasan sedaya.
1308
Surat 106 AL QURAISY (TRAH QURAISY ) Juz 30
AL QURAISY (TRAH QURAISY )

sawuse surat At Tiin.
Kalawan asma dalem Allah kang Maha o ~ ••'''It. J '_"It ~ t _ '\

~...J'~..)";J.ll~
Murah, Maha Asih.
Kamakmuran sarta kaamanan sames-

thine nyebabake manungsa bekti ing
Allah.
~ .' "'2 ,
1. Jalaran wis dadi padatane wong-wong ,::.J
0'-f":Jo'~/",-
.. "1'". 1
Quraisy,
Li-ii1aafi quraisyin
2. Yaiku pakulinane dheweke padha

ngumbara (kapilah) ing mangsa bedhidhing
Ian mangsa ka tiga. DaaiIhim rihlatasy syitaa-i washshaiif.
3. Mula saka iku, wong-wong mau supaya ~ .,.." . . . ' ' . .

t-.,~~;:15
o ~tt~~,.)!) . . . - r
padha nyembah ing Allah Pangeraning Pa-
daleman Ka'bah iki! Falya 'buduu rabbaa haadzal ballt.
4. PanjenengaNe kang wus paring pangan t .• ~.,. "'-;"'t"'J .".~ ....,;,-

o~j'-~~..,/I@':~
~.:Jr l
marang wong-wong mau kabeh, luput saka
bebaya kaluwen, Ian paring katentreman Alladzii ath'amahum min juu'iw wa
,..
I
marang wong-wong mau saka rasa wedi. aamanahum min khauuf.
***)
* * *) Menggah suraosing surat AI Quraisy makaten: pepenget tumrap trahipun: Ban! Quraisy supado.
syukur ing Allah. ialaran sampun pinten-pinten kani'matan peparinging Allah kaparingaken.
inggih punika ngestokaken sadaya dhawuhing Allah,lan nilar sadayaawisanipun Allah.
1309
Surat 107 AL MAA'UUN (BARANG KANG PIGUNA ) Juz 30
ALMAA'UUN (BARANG KANG PIGUNA)

sawuse surat At Takaatsur.
Kalawan asma dalem Allah kang Maha o~tt . \ ·.:'It ! r .\

' .... •• "':J' ~;fJJJ~
Murah, Maha Asih.
Bisrnillaahir rahrnaanir rahiirn.
Sawatara sipat kang kawawas atcges

anggorohake Agama.
1. Apa sira Muhammad, wus we: uh wong

kang maido Agama?
Ara-aital ladzii yukadzdzibu biddiin.
2. Yaiku wong kang ora mikir marang

bocah yatim,
i'adzaalikalladzii yadu"ul yatiim.
3. Lan dheweke ora grtteh supaya aweh

pangan marang wong miskin,
Walaa yahudhdhu 'alaa tha'aarnil rniskiin
4. Cilaka banget, wong kang padha Shalat, o

~ ~t~tl;'Y,
.... .". , ""'~
~ ~
Fawailullil rnushalliin.
5. Kang padha lali saka maksude anggone "ll" •.

H", L;;""''''' :'" .,
o r.:.>~\:..o..~.....,.i\.oQ..:r~ ~'"
-:-'J1'r.:. ~
padha Shalat!
A1ladziina hum 'an shalaatihim saahuun.
6. Kang padha pamer anggonc Shalat,

') ..... "";/)' .'- , ..
o ~,,~~~"'<.:.!~I - "\
,,~
supaya dipuji dening Iiyan! A1ladziina hum yuraa-uun.
1310
Surat 107 AI.. MM'UUN (BARANG KANG PIGUNA ) Juz 30
7. Lan ora padha gelem tetulung sarana f. -' .., rAt :f••~fI' AI
O'~~I.~,., ,..J'
barang kang piguna!
Wa yamna'uunal maa'uun.
***)
~***) ing surat AI Maa'uun wonten kaw;gat·osan: wonten sipating mauungsa ingkang saged kawas-
tanan anggorohaken Agami, inggih punika nglirwakake pangupakara tiyang miskin. lare yatitn
sarta tiyang kasl'kl'ngan sanes-sanesipun. Makaten ugi ancaman tumrap tiyang ingkang nllir-
wakaken Ian ngrendhe-ngrendhE' nindakaken Shalat, sarta Shalatipun kangge pamer!
1311
Surat 108 AL KAUTSAR (NI'MAT KABECIKAN KANG AKEH) Juz 30
AL KAUTSAR (NI'MAT KABECIKAN KANG AKEH)

Tumuruning wahyu ana ing Mekkah, kawahyQkake
sawuse surat AI •Aadiyaat.;

Murah, Maha Asih.
lliadah Shalat Ian Qurban iku per-

tandha syukur ing Allah.
1. Temen Ingsun wus maringi mg sira

Muhammad, ni'mat kabecikan kang akeh,
,~."",:r" ~/~. T'-:'1

2. Mula saka iku, sira nindakna Shalat
ing Allah Pangeranira, ian nyembeleha Qur-
o,.,=u!.' ,.J}~ - r
ban, Fashalli lirahbika wan-har.
3. Sayekti wong kang gething marang -t?" "",,,0 ~I~.• r~ 11 • ..,

o.H~t~ ~I,.,';.<.:.J} - J
sira iku wong kangcures, pedhot saka
ni'mat kabecikan tur entek turunane! lnna syaani-aka huwal abtar.
***)
***) Ing sumt AI Kautsar anyuraosaken: bilih Gusti Allah sampun kathah sanget paring Berkah
kanimatan awujud punapa kemawon dhumateng sadilya ummat Manungsa. pramila samiya
manembah 'ibadah sarta dhedhepe ing Allah, Ian amal shaleh. Makaten ugi nerangaken bilih
Nabi Muhammad s.a.w. punika badhe tambah kathah pendherekipun ngantos dumugi inll
dinten Qiyamat.
1312
Surat 109 AL KAAFIRUUN (WONG-WONG KAFIR ) Juz 30
AL KAAFIRUUN (WONG. WONG KAFIR)

Tumuruning wahyu ana ing Mekkah, kawahyokakesawuse surat AI Maa'uun.
Kalawan asm:l dalem Allah kang Maha

Murl!h, Maha Asih.
Billmillaahir rahmaanir rahiim.
Ora ana toleransi ana ing perkara

lnian Ian Ibadat.
~ ;,.... '·~tr~...rr i~
1. Dhawuha sira Muhammad: "He wong ol;.l.J~ .~'I!~ - ..J
wong kafir!".
Qui yaa ayyuhal kaafiruun.
2. Aku ora nyt.;nbah brahala kang padha , . . . ·~r"~r':"<

01;.1". "
'ill
• ,. .. ,
sira sembah, Laa a'budu maa ta'buduun.
3. Lan sira kabeh ora padha nyembah Co

o~
",Art,,-(:)..,~,...;:J'...,.J
. . ",,;!:t .1 .,.<~", ~ T
Allah kang dak sembah,
Walaa antum 'aabiduuna maa a 'bud.
4. Aku dudu kang nyembah kaya carane

anggonira nyembah,
:~~(j~~{$fJ~ ~" ."
Walaa ana'aabidum maa 'abad-tum
s. Lan sira uga dudu kang nyembah J. "~tr........ /~ 1 .J ....~.,

() iJ.+ \oe~-'~,..:.;t A.-' - •
k::.ya carane anggonku nyembah,
Walaa antum 'aabiduuna maa a 'bud.
6. Agamanira kanggo sira dhewe, Ian

Agamaku uga kanggo aku dhewe!
***)
***) Kawigatosanipun surat AI Kaafiruun :katamtuan pokok iman Ian 'ibadah ina: Aganll. Islam.
inggih punika Allah SWT piyambak ingkang dipun S!!mbah Ian dipun suwuni hidayah Ian Taullq
deninl Ummat Islam. Ian tiyang kafir boten nyembah Allah. Dene tetiyang kafir sami nyembah
dhateng Sesembahanipun. tetiyang Islam mboten makaten. Punika artosipun :..Lakum diinu-
kum waliyadiin". Agamamu hiya agamllI!lu,.A..I&:naku hiya Agamaku! .
1313
Surat 110 AN NASHR (PITULUNGAN} Juz 30
AN NASHR ( PITULUNGAN)
Tumuruning wahyu ana ing Mekkah, kawahyokake sawuse surat At Taubah.

Murah, Maha Asih.
Bismillaahir rahmaallir rahiim.
Pitulungan Ian kamenangan iku saka

ngarsa dalem Allah, mula paJha
mujiya syukur!
1. Manawa wus teka pitulunganlng Allah,
Ian kamenangan.
Jdzaa jaa-a nashrnllaahi wal faLh.
2. Lan sira Muhammad, sumurup para

manungsa padha gumurudug lumebu Agama-
Ne Allah, Agama Islam! Wara-aitan Ilaasa yad·khuluuna Iii du-
nillaah i a fwaajaa.
e. (-" ......./.
3. Mula saka iku, sira Muhammad banjur ~
~r~ .... ~;i'()'··:'·t . . . ~ltiJ~~
o,,=,~I.:,)\)"'I.I}I~-'~ ,. ;.'
-r
I
maha nucekna kanthi memuji ing Allah
Pangeranira, Ian nyuwuna pangapura, sate- J
Fasabbih bihamdi rabbika wastaghfirhu
l
mene Allah iku Maha narima ing tobat! inllahuu kaana tawwaabaa.
* **)
* * *) Dene wonten ing surat An Nashr punika kawigatosanipun janjining Allah dhumalpng Nabi
Muhammad s.a.w. sarta Ummat Islam, bilih pitulung .. nipun Allah iamtu badhe kakksanan
inggih punika kathah para simpatisan lajeng estu-cstu lumebet ing A.gami Islam Ian setya tuhu,
pramila Ummat Islam kedah saged anjagi kalastantunanipun sarta kamajenganipun da'wah
Islam, demi karaharjaning Donya Ian Akherat!
1314
Sural 111 AL LAIIAf3 (MULAD-MUL\DE GENJ) Juz 30
AL LAHAR ( MULAD i\HJLADE GENI )

Tumuruning wahyu ana ing Mckkah, kawahyokake sawuse SUl'at A] Fath.
!-;,lIawan asma ,blem Allah kang Maha

.\\urah, ;\Llla Asih. Bbmillaahir r31maarur r31iim.
Wong kang dhcmen pitenah ing liyan

mesthi hakal sengsara!
i. Cib ka unga ne loro pisan Abu Lahab,

Lw l1vaLl baked sengsara.
Tabbat yadaa abii lahabiw watabb
~ Bandh:.l \all p:lllggawcane Abu Lah::lb

()r:J bisa maedahi lll(.: <make, l\Iaa :lIIbnaa 'anhu maaluhuu wamaa
kasab.
3. Dheweke bakal kaccmplung Neraka

kang mulad-rnulad,
Sayashlaa naaran dzaata l31ab.
4. Lan mangkono uga bojonc kang gawe-

ne anggcndhong kayu, uga bakal kacemplung
Ncraka! Wamra·atuhuu hammaalatal hathab.
5. Kang dikalungi dhadhung gulune! ; ~ ~.

... ~ fAv.:..:...
---;r~.
;'~
Hi jiidihaa hablum mim masad.
* * *)
•• *) lng surat Al Lahab punika kawigatosanipun: sawatawis sejarah ringkes Abu Lahab Ian Estri-
nipun ambalela ing Kanjeng Nabi Muhammad s.a.w. sarta bandha Ian rekadayanipun mboten
saged angrebahaken kesabaranipun Rasulullah s.a.w.
1315
Sur at 112 AI.. IKHLASH (NYUCEKAKE KA-ESA-ANING ALLAH) Juz 30
AL IKHLAASH (NYUCEKAKE KA-ESA-ANING ALLAH)

Tumuruning wahyu ana ing Mekkah, kawahyokake sawuse surat An Naas.

Murah, Maha Asih.
Makna Ka Esaaning Allah.

1. Muhammad, sira dhawuha: "Allah iku t?";/J~t"J .g
o u..:..t4JJ~V; - l
asipat Esa" (Sawiji).
Qui huwallaahu ahad.
I
2. Allah iku kang sinedya, kang dibutuh-
ake dening sakabehing titah,
; !.(~~lt~· - r
A1laahush shamad.
3. PanjenengaNe Allah iku ora peputra,

Ian ora diputrakake,
Lam yalid walam yuulad.
4. Lan ora ana sawiji-wiji kang madhani.

ing PanjenengaNe Allah!
of.tct~5,~~;S~ - t~
Walam yakullahuu kufuwan ahad.
***)
***) Dene ing surat Al Ikhlash kawigatosanipun: kamurnian piwucal Tauhid ing Allah Ian dipun
tolak (boten katampi, malah dosa ageng ingkang boten saged dipun apunten) manawi tumindak
musyrik awangun punapa kemawon!
1316
Surat 113 AL FALAQ (PADHANGING SUBUH) Juz 30
AL FALAQ ( PADHANGING SUBUH)

Tumuruning wahyu ana ing Mekkah, kawahyoka~(e sawuse surat AI Fill .
•
Murah, Maha Asih.
Hamung marang Allah piyambak
para manungsa nyuwun reksa saka
pialaning pi ala.
L Muhammad, sira dhawuha: "Aku nyu- ~ ',.,1 <,.,.",
'~I'':'I~ ,,"''' '/t. t:
o ~I'j'~,)~ U" - 1
wun reksa marang Pangeran kang anda~cl
cah aning Subuh, Qui a'uudzu hirahhil faIaq
,,~//,., f,
2. Saka pialane barang kang wus dititah- o •.•
.-:
I.4J:..;
:;to'"
,:.J:I -
r"..r",
r
ake dening PanjenengaNe, Min syarri maa khaIaq.
3. Lan saka pialane wengl mana wa wus

pet eng ndhedhet,
: Gi;tj~\t;5~;
.
- r r·~
~....
Wamin syarn ghaasiqin idzaa waqah.
"',1' "~ /.
O(.I.A;Jt,;~t·:·?, _
")I
4.. Lan saka .pialane para tukang (dhukun) L
sihir kang nyebul-nyebul bundhelan,

"
~, 'r~~ &
Wamin syamn naffaatsaati fiI 'II qad.
5. Lan saka piaJane wong drengki ma-

nawa nindakake kadrengkene!
Wamin
***)
***) lng surat Al Falaq kawigatosanipun makaten: dhawuhing Allah supados para manungsa nyuwun
reksa dhumateng Allah SWT piyambak saking panggodha lan piawonipun syetan ingkang ka-
ranjam! Makaten ugi nyuwun reksa dhumateng Allah SWT piyambak saking piawonipun tiyan&
drengki jahil methakillan piawonipun tukang (dhukun) sihir!.
1317
Surat 114 AN NAAS (MANUNGSA) Juz 30
, S (MANUNGSA)
fPing 114 :.6 ayat
Tumuruning wahyu ana i ekkah, kawahyokake sawuse surat Al Falaq
Kalawan asma dalem ~a n "I!)' Maha o • "'It.

~.J~..Y~~
l'."It-'t .\
Murah, Maha Asih. / I \ I Bismillaabir rabmaanir rabUrn.
Ing ngarsa dalem/ All I ~/ ambal$.
m&nungsa iku nyuwu. ,r rel~ saka
! l
f.·.·.
panggodhaning tan/ SY1
1. Muhammad, iira
I if1':W~~r.'Aku
nyu-
I /11 ~ r'lii. '" J. .,/' 'if
o ~\!.It~~.i..rt~ -,
wun rek.sa marangl.Allah kaR7,fumeksa ing
sakabehing manungsa'i f I
Qui a'uudzu birabb!n naas.
angrato~J \4nun,,,, 'J\!tt~ _ '\'

, \. /1/ ri
2. Kang kab. / o~ ,.,
Malikin naas.
3. Pangeraning kjl :'nung~, ")I

o U::! r( 't .. It
\.:.J ~ / - r
Daahin naas.
I, I
I
4. Saka pialane !tyet~n kang ambebujuk

SIlrana ngenteni le,rare, j
o~~~t ;u:t~t~~ - t
I I ' Min syarril waswaasil khannaas.
i
\ '
5. Kang tans~h a~b""iebUjUk ana ing atine 'J r(',

o
-I. ~ "
~\:.Jt)'~~U"r'y'.(9"
, .,,~ \,jt
- &l
para manungsa, \
Alladzii yuwaswisu iii shuduurin naas.
6. Yaiku syetan saka bangsa jin Ian ma-

nungsa!
Minai jinnati wannaas.
* * *)
***) Kawigatosan in!! surat An Naas: supados para manungsa nyuwun rek.a dnumateng Allah saking
piawonipun syetan, jin Ian manungsa ingkang gadhah maksud awon ing kita!
1318
(~vJ-;r-~~
DONGA KHATAM ALQUR-AANUL KARIIM
Dhuh NIah, Pangeran kita! Mugi Paduka

kapareng nampi 'ibadah kita maas Qur- Allaahumma rabbanaa yaa rabbanaa taqabbal
aan, saestu hamung Paduka Piyambak minnaa inaka antas samii'ul 'aliim.
ingkang Maha Midhanget sarta Maha Wi-
kan! •
Tuwin mugi Paduka kapareng nampi

tab at kita, Dhuh Pangeran kita! Saestu
hamung Paduka piyambak Dzat ingkang Watub 'alainaa yaa maulaanaa innaka antat-
nampi tabat tur Maha Asih. tawwaabur ralliim.
Mugi Paduka paring pitedah ing kita,

Ian mugi nedahana ing kita, Ian mugi
ngleresna dhateng kita ing barang Ieres,
Ian margi ingkang Ieres, jalaran saking Wahdinii wahdinaa wa waffiqnaa ilal haqqi
berkahipun khatam maos Quraan ingkang wa ilaa thariiqim mustaqiimin biharakati
Agung. khatmil qur'aanil 'azhiim.
Lan jalaran berkah: l-:'ekasih dalcm sarta

Utusan (hIem ingkang Minulya.
Wa bihurmati habiibika wa rasuulikal kariim.
Lan mugi Paduka paring Pangaksama ing

kita, Dhuh Pangeran ingkang Maha MuI-
ya, tuwin mugi Paduka paring pangapun- Wa'fu 'annaa yaa kariimu wa'fu 'annaa yo
ten ing kita, Dhuh Pangeran ingkang rahiim.
Maha Asih.
Lan mugi Paduka paring pangaksama da-

sa-dosa kita, jalaran saking Kamirahan
Paduka, Ian Kamulyan Paduka, Dhuh
Pangeran ingkang samulya-mulyanipun
Waghfir lanaa dzunuubanaa bifadhlika wa
IDzat ingkang MuIya, Dhuh Pangeran karamika yaa akramal akramiina wa yaa at""
ingkang Maha Asih. hamar raahimiin.
\ ''f//~///,\"
. ',I' j-\I~A.:..- '.IS' -;",\\\
Dhuh Allah, mugi Paduka maesana ing ~~ \;' ..... ... -t,~ -.../ r-e-
kita sarana pepaes ganjaranipun ingkang
Ailaahumma zayyinnaa biziinati khatmil qur-
khatam maas Quraan. aan.
1319
Lan mugi Paduka paring pakurmatan (la-
lenggahan ) ing kita sarana berkah pakur-
matan pahala khatam maos Quraan.
Wa krimnaa bikaraamati khatrniI qur-aan.
Lan mugi Paduka paring kamulyan ing

kita, sarana berkah kamulyanipun khatam
maos Quaan. Wa syarrifnaa bisyaraafati khatmiI qur-aan.
Lan mugi Paduka paring pangangge mg

kita, minangka tameng kita, sa king
berkah nugrahaning maos Quraan. 'IVa a1bisnaa bikhil'ati khatmiJ qur-aan.
Lan mugi Paduka nglebetaken kita,

ing Suwarga sesarengan kaliyan Quraan
Wa adkhiInal jannata rna 'al qur-aan.
Dhuh Pangeran kita, mugi Paduka paring

karaharjan ing kita wonten Donya, Ian
paring karaharjan ing Akherat, sarta Kabbanaa aatinaa fiddun-yaa hasanatan wa
mugi tinebihna kita saking siksa Neraka. fiI aakhirati hasanatan wa qinaa 'adzaaban
naar.
Dhuh Pangeran kita, saestu kita sampun

midhanget ajakanipun tiyang ingkang
ajak-ajak iman, ajakanipun: "Mugi sam-
peyan sadaya sami kersa iman dhuma- Rabbanaa innanaa sami'naa rnunaadiyan yunaa-
teng Pangeran kita ", tumunten kita dii lil-iimaani an aaminuu birabbikurn fa-
sami iman! aamannaa.

pangaksama dosa-dosa kita, Ian mugi
Paduka icali kadurakan kita, Ian mugi
Paduka pejahi kita sesarengan tiyang
ingkang sae. Rabbanaa faghfir lanaa dzunuubanaa , wa
kaffir 'annaa sayyi-aatinaa wa tawaffanaa
rna 'al abraar.

punapa kemawon ingkang sampun Pa-
duka janjekaken dhumateng para Andika
Rasul Paduka, Ian sampun ngantos Pa-
duka damel sisah ing kit a benjing dinten Rabbanaa wa aatinaa maa wa'ad tanaa 'alaa
Qiyamat; sayektos Paduka punika boten rusulika walaa tukhzinaa yaurnal qiyaamati
badhe cidra ing janji. innaka laa tukhliful mii'aad.
1320
Dhuh Pangeran kita, kita sampun nga-
niaya badan kita piyambak, Ian saupami
Paduka boten kersa paring pangapunten
ing kita, sarta paring Asih ing kita, sa-
estu kawontenan kit a tamtu dados tiyang Rabbanaa zhalamnaa anfusanaa wa illam
ingkang sami kapitunan. taghfir lanaa ~a tarhamnaa lanakuurumna
minal khaasiriin.
Dhuh Pangcran kita, mugi Paduka anda-

dosna ing kita tiyang ingkang tansah sami
nindakaken Shalat, makaten ugi anak Rabbij'alnii muqiimash shalaati wamin dzul'"'
turun kita. riyyatii.
Dhuh Pangeran kita, mugi Paduka kapa-

reng nampi panuwun kita, 'Dhuh Pange-
ran, mugi Paduka paring pangapunten
ing kita Ian tiyang sepuh kita Kakalih,
sarta tiyang Mu'minin, benjing ing dinten Rabbanaa wa taqabbal du'aa-i rabbanaghfu
iii wa liwaalidayya wa ill-mu'miniina yauma
traping Hisab (piwales awon Ian sae). yaquumul hisaab.
Dhuh Pangeran kita, Paduka sampun pa-

ring kajembaran Rakhmat Ian nmu dhu-
mateng sadaya kawontenan, pntmila mugi
Paduka paring pangapunten tiyang ing-
kang sami tobat, ian ndherek margi riabbanaa wasi'ta kulla syai-in rahmatan wa
(AgaJ1.1i) Paduka, sarta mugi Paduka ka- 'ilman faghfir lilladziina taabuu wattaba'uu
pareng anjagi piyambakipun sa king siksa sabillaka waqibim 'adzaabal jahim.
Neraka Jahim.
IJnuh Pangeran kita, mugi Paduka karsa

nglebetaken piyambakipull lng Suwarga
'Adn mgkang sampun Paduka janjekaken
dhumateng piyambakIpun makaten ugi
dhumateng tiyang ingkang sami amal sha- Rabbanaa wa adkhilhum jannaati 'adni(n)iI-
leh sa king Bapak-Bapakipun, Simah-Si- lam wa'ad tahum waman shaiaba min ubu-
mahipun, ia-n putra wayahipun. Saesru ibim wa azwaajibim wa dzurrlyyaatihim innab
hamung Paqhka ingkang Maha Mulya ruf antal 'aziizul hakiim.
Maha. Wical/sana.
1321
Dhuh Pangeran kita, mugi Paduka anda-
dosaken kita sumerap Ian mireng, pramiia
Rabbanaa absharnaa wa sami'naa farji'naa
mugi Paduka amangsulaken (paring kana'mal shaalihan innaa muuqinuun.
Ionggaran-kasempatan) saged amal shaleh
malih, saestu kita sampun yakin.
.. ,... / , ~ ./
Lan mugi Paduka parin g kawilujengan ·~5Iif;':;~(>,')I ..-/~~.Qj\i~');~P~~Q~~

ing kita saking sadaya bebaya Donya Ian
siksa Neraka ing Akherat, saking Berkah' Wa 'aafinaa min kulli balaa-id dun-yaa wa
'adzaabil aakhirati bihunr.ati khatmil qur-aan.
kamulyanipun (pahalanipun) khatam ma-
os Quraan.
Lan mugi Paduka paring Sih dhumateng
ummat Muhammad, saking' Berkah ka-
mulyanipun (pahalanipun) khatam maos Warham jamii'a urnmati rnuhamrnadin bihur-
O_uraan. mati khatmil qur-aan.
Dhuh Allah, mugi Paduka andadosna

Quraan, dados mitra-darma kita sada-
nguning gessang ing ngalam Donya. Al.lahurnmaj 'alii qur-aana lanaa fiddun-yaa
qariinaa.
\?'\ "} ·"<11,/

Lan dados panglipur !fig 'alam Kubur. . I.-..;::y -/~ ,-,,-J
Wa fil qabri muunisaa .
Lan dados safangat (pitulung) ing dinten

. v;~",(;: KJIL
/ .. , ,J
Qiyamat, Wa fit qiyaamati syafii'aa.
\~'j. 1 1 / - \\\/c/
Lan dados damar !fig margl ingkang .'~y'..l;>~J--~
sumunar,
Wa 'alash shiraa Ii nuuraa .
. (:., )~~\/,\~,
Lim dados mitra-darma wonten Suwarga, -,~/ .I..>~
Wa ilal jannali rafiiqaa.
Lan dados aling-aling sarta tutup saking

Iatu Neraka ingkang murub.
Wa rninan naari sitran wa hijaabaa.
Lan dhumateng sadaya kasaenan, dado sa

dhasar hukum pangadilan Ian pandoming
g,esang bebrayan. Wa ilal khairaati kullihaa daliilan wa irnaamaa.
1322
Sarana Berkah Kanugrahan Paduka, tuwin
Kamirahan Paduka, punapa dene Ka-
loman Paduka, Dhuh Pangeran ingkang Hifadhlika wa juudika wa karamika yaa ar-
Maha Mirah Maha Asih. hamar raahimiin.
.
Dhuh Allah, mugi Paduka paring luber-
mg raos manis sa king saben-saben huru f
(aksara) saking Quraan, Allaahummarzuqnaa bikulli harfin minal quI'-
aam halaawatan
Lan kamulyan saking saben-saben kali- Fe;d. . i~.J

."',t;1:.J--' /- ."
mah saking Quraan, Wa bikulli kalimatin karaamatan.
Lan sarana karaharjan saking saben- ~ / \ ;/ _.... ',"\/ ..-

. • -' !--:! . }>-J.J
saben Ayat saking Quraan, Wa bikulli aayatin sa'aadatan.
Lan sarana karahayon saking saben- ;'. /'\1/ -/'y -\L:-

. A...-o /\...--' Py '-!:._....p
saben Surat saking (2uraan
Wa bikulli suuratin salaamatan.
Lan sarana kanugrahan saking saben-

saben Juz sa king QIraan,
Wa bikulli juz-in jazaa-an.
Mugi-mugi salawatipun Allah tetep kapa-

ringna dhumateng Junjungan kita Nabi
Muhammad s:a.w. makaten ugi para
Wa shallallaahu 'alaa saYYldinaa muhamma-
Kulawarga Ian Sekabat-Sekabatipun sada.- din wa aalihii wa shahbihii ajma'iin.
ya,
Maha Suci Pangeranira, Allah ingkang ;"'Jo .......,\;:,/ -.~ _1,'" .,. /~\""'//\/~~.
Maha Mulya saking sadaya ingkang di- 'U~~J~I...:?-'~-'O~
pun sifataken dening para manung!l3. !hbhaana rabbika rabbil 'izzati 'ammaa 'Jff'
'hifuqa.
Sarta kasugengan mugi tetep kaparingna

dhumateng para Andika Rasul,
.~~~).~
Wa salaamun 'alal mursallin.
Ing wasana sadaya Puji kagungan dalem

sajagat-Rat pramudita.
WallIamdu Iillaahi rabbil 'aaiamiin.
Amin!
1323
I
I
I
,I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
KATARANGAN SAWA1'AWIS INGKANG WIGATOS MURAKABI
BAB I. KITAB SUCI AL QURAAN.
1. Tatakrami maos AI Quraan.

Sabda pangandikanipun Allah SWT punika synonym kalayan kitab Al Quraan,
isi bobotipun sampun boten mamang malih bilih kaleresanipuh sa king ngarsanipun
Allah, jejer fungsin;pun dados pitedah tumrap tiyang-tiyang il)gkang taqwa ing Allah,
makaten kasebat ing Surat Al Baqarah, ayat no.2.
Menggah tatakrami maos Al Quraan, prayogi katindakaken makaten:
a. Langkung rumiyin wudhu' kados manawi badhe Sholat, nyepeng Quraan saran a
asta tengen, ageman Ian papan ingkang resik-gasik, lajeng kaeepeng dening asta
kalih. Wonten ndalem, langgar, musholla Ian wonten ing Masjid langkung utami.
b. Ngadhep ing Qiblat, lenggah ingkang jatmika, khusyu', sarta ageman ingkang
pantes. Sampun sinambi ngemut sekar gendhis, punapa dene dahar-ngunjuk.
Asikepa mental bawarasa kaliyan Ingkang Maha Kuwaos.
e. Langkung rumiyin maos Ta'awwudz, lajeng maos Bismillahirrahmanir Rahiim,
ingkang tumuju nyirnakaken pengaruhing syetan, supados panggalih tentrem,
anteng, Ian rumesep pating treeep wonten manah-sanubari.
d. Ingkang prayogi suwantenipun saeekap, sarwa madyasta, boten bengak-bengok,
tur sa king raos aris, alon-alon ananging eetha, punika ingkang kawastanan tartiil.
e. Syukur kagungan suwanten endah tur merdu, Ian prayogi sarana lagu ingkang
menarik ngagesang taqwa wonten ing mareapada.
f. Kagem sadherek ingkang sampun mangcrtos ma'na-jarwinipun Quraan, maosipun
kedah ngemu kekiyatan kalih dimensi, satunggal mangertos isi tegesipun, kalih
saged mbabaraken amal kasaenan.
g. Maos Quraan kedah mandheg ing akhir ayat, sampun kaseselan Ian kapedhot
ngendikan sanes, saestu punika amedhot ayat ateges nerak ing kasusilan maos
Quraan.
2. Definisi AI Quraan:
Inggih punika Kalaamullah ingkang jejeripun dados mu 'jizat, ingkang dipun
paringaken dados Wahyu-Allah dhumateng Kanjeng Nabi Muhammad saw., sarta
sintena kemawon maos Quraan punika 'ibadahnaminipun.
(Definisi Al Quran) kasebat saged kajlentrehaken makaten:
Wahyu-Allah punika awujud kaidah-kaidah saking ngarsa d?lem Allah SWT asipat
universil, sarta abadi, adil, coeok kaliyan fitrah-tumitahing Manungsa/ pitedahipun
sarwa mythos ingkang kaya ing tuladha, utawi anggeran umum ingkang nenuntufi
sarta paring pralambanging proses masyarakat. Dhumateng individu ambangun ge-
sang taqwa, tumuju dhumateng masyarakat anyampurnakaken budi-pakerti luhur,
sarta budi-budaya Manungsa paripurna.
Wahyu-Allah punika gampil dipun mangertosi tiyang 'awam, man in the street,
ananging kadhang kala boten gampil dipun fahami dening para Sarjana linuwih.
1325
Prar11lJa mangga saml kita kritik piyambak tan dang damcling rasiollil kiLl manUl1gs:1,
sanna pepadlJang Nur-liahy-Rabby.
3. Tchnis tumurunipun Ai Qmaan.

Mugl kawuningan<i bibh Wahyu, Sabda Pangandikallipun C;us!i Allah, ingkang
sapunika sar:,pun kabendhel dados sarunggal Kitab, punika dhuk J:lInan rumlyin
turnurun~pun, mbakJ. sakedhik, amiturut kondisi masya.rakar sarta situasi bebrayani-
pun m:ll1usiawi, boten f:olcng-golong wctah sak Kiub dhawah saking Langit, boten.
Wiwitan tumurunipun'Nahyu, inggih punika surya kaping 17 H.amadJan, 41 Tahun
Fil, kaleres tanggal 6 Agustus Tahun 610 .I\hsihi, wontel1 ing salcbeting Cuwo Hira'
ing Jabal Nur, 12 mil saking kitha Mekkah, inggih punlka ayat "lqra bismi rabbikal
ladzii khalaq, khalaqal insaana min 'alaq, iqra' wa rabbukal'akram, alladzli 'allam3
bil qalam , 'allamal 'insaana maa lam ya'!:Jm", mcnggah Ja[\valliplln: "lie, Muham-
mad, sira macaa kalaw:m asamaning Allah Pangcralllra kang wus anitahake
sakabehing makhluk: Panjcncnganc WllS anitahakc manunf~sa sab gctih kangkcnthcl;
Muhammad, sira maead. Lm Allah Pangcr311ir:l iku Maha IY1uha: Kang mlllangakc 1111-
lis nganggo kalam; !1;1ulang m:.trang para manungsa barang kang dllrung padha diwe-
ruhi; surat Al 'Alaq, ayat 1-5.
Dene W:lhy\! ingbng pungkasa.n, inggih punika katiti rnangsa tangg;d 9 Dzulhijjah,
tahun 10 l!ijriyaj, sasampunipun nindakaken wuquf ing 'Arafah, Kanjeng Nabi
Muhammad soa.w. pidalo ingkang akhlr, utawi "Khuthballli Wada''', 140.000 jemaah
Hajji sami ninglingzlken, Ian sami kraos trenyuh, wontcn sasmita manawi sakedhap
malih Nabi Muharnrnad s.a."v. badhe seda .. Khuthbah wau isiomahudipun: ndunllng-
aken bilih ummat Islam punika sadhcrck satunggal, pribadi, kaprawiran, kahonllatan,
arta-kekaya punika kareksa hak kamardikanipu!1, boten kenging dipun ganggu dc-
ning .ngasanes, kados dene karnulyan, kareksa hak kamardikaniplln Dintcn Riyadi
Hajji ing dinten wau ing Mina. Kaping kalih, tiyang jaler Ian simahipun punika ka-
gungan hak Ian kuwajiban piyambak-piyambak ingkang wajib dipun tetepi. Kaping
tiga, supados tiyang Islam sajagad-raya kenceng nyepeng pedhoman Quraan Ian Ha-
dits Nabi, supados boten kesasar marginipun ngagesangDonya dumugining Akherat-
ipun ..
Bakda makaten lajeng tumurun ayat pungkasan: "AI yauma 'akmaltu lakum di-
inakum wa'atmamtu 'alaikum ni'matii waradhiitu lakumul 'islaama diina", menggah
Jarwanipun: "!ng dina iki Ingsun wus nyampumake Agamanira kanggo sira kabeh,
Ian Ingsun wus nyukupake kanggo sira kabeh paring Ingsun kani'matan, sarta Ingsun
wus ridla Islam minagka dadi Agamanira", surat Al Ma'idah, ayat no 3.
Aksara-aksara Hijaiyyah, ing salebeting Quraan punika kawastanan "Fawaatihus
Suurah" , tegesipun Bebuka Surat, mangga kula atun mirsani ing: 1. Al Baqarah,
2. Ali 'lmran, 3. Al A'raf, 4. Yunus, 5. Hud, 6. Yusuf, 7. Ar Ra'd, 8. Ibrahim,
9. Al Hijr, 10. Maryam, 11. Thaaha, 12. Asy Syu'araa', 13. An Naml, 14. Al
Qashash, 15. AI.. 'Ankabut, 16. Ar Ruum, 17. Luqman, 18. As Sajdah, 19. Yaasin,
20,Shaad, 21. Al Mu'min, 22. Fushilat, 23. Asy Syuuraa, 24. Az Zukhruf, 25. Ad
Dhuhaa, 26. Al Jaatsiyah, 27. Al Ahqaaf, 28. Qaaf, dan 29. Al Qalam.
Cacahipun &lrat wonten 114 iji, nami-naminipun, wates-watesipun sarta ayat-
ayatipun punika l:ugu andherek Kanjeng Rasul saw., tegesipun tauqify :
a. Assab'uthithiwaal, inggih punika Surah pitu ingkang panjang :Al Baqarah, Ali
'lmran, An Nisaa', Al A'raf, Al An'am, Al Maa-idah Ian Yunus.
1326
b. AI Mi'uun , Surat ingkang isinipun satus ayat utawi langkung: Hud, Yusuf, Mu'
min Ian sanes-sanesipun. •
c. AI Matsaani, Surat ingkang isinipun kirang sakedhik saking satus ayat: AI Anfal,
AI Hijr, Ian sanes-sanesipun.
d. AI Mufashshal, Surat ingkang ringkes: Ad Dhuhaa, AI Ikhlak, AI Falaq, An Naas,
Ian sanes-sanesipun.
Ayat-ayat Makkiyah: umumipun celak-celak, anerangaken babagan Iman, pange-

bang adamel bingah, pepacuh adamel giris, babad arkeologis zaman kina ingkang
isi tepa palupi, pambinaan mental spirituil, panggula wenthah pendidikan, sarta pa-
ngitik-itik pangajaran. Sebab ringkesing sistem Makkiyah punika data anedahaken
19/30 saking isi Quraan angemot 4.780 ayat.
Ayat·ayat Madaniyah: umumipun panjang-panjang, Ian isi kasus-kasus hukum so-

sial, hukum ekonomi, hukum perang, hukum damai, hukum internasional, hukum
syari'at agama, sarta data anedahaken 1J 130 saking isi Quraan angemot 1.780 ayat.
Nami-naminipun AI Quraan:
a. AI Kitab utawi Kitabullah, synonym kaliyan tetembungan AI Quraan, kados ing-
kang kasebat ing surat AI Baqarah.
b. AI Furqan utawi Pambeda, tegesipun ingkang ambedakaken kaleresan Ian kabati-
lan, kados ingkang kasebat ing surat AI Furqan.
c. Adz Dzikr tegesipun Pepenget-wigatos, kados ingkang kasebat surat AI Hijr.
4. Rumeksa kamumianipun AI Quraan.

Wiwit zamanipun Kanjeng Nabi s.a.w. piwucallslam sumiyar ing masyarakat Arab
punika taksih kathah ingkang buta-sastra, sarta kertas dereng wonten. Ingkang saged
nyerat Ian maos, nyeratipun wonten papah kurma, wacucal hewan, balung peksi, sa-
bak alus saking sela, ron-ronan Ian sanes-sanesipun. Sakbadanipun Kanjeng Nabi
s.a.w. seda, ummat Islam naklukaken Persia nembe piyambakipun kenaI kertas
kangge nyerat sarta pirantosipun, ingkang kawastanan "kaghid".
Ing zaman Khalifah Utsman r.il. para Sahabat sami bendheng ceweng anamekaken
AI Quraan, pungkasaning rembag sami setuju dipun wastani "AI Mushhaf' ingkang
tegesipun lembaran-Iembaran ingkang sinerat..
Bangsa Arab sebab dereng kathah ingkang saged maos Ian nyerat, anggenipun sa-
mi memetri kasusastraning Syair-Syair Arab dipun apalaken sarana lagu-Iagu, ingkang
langgam sarta dialekipun warni-warni, meh saben Kabilah gadhah kepribaden piyam-
bak-piyambak.
Wonten ing wiwitar) zamanipun Kanjeng Nabi s.a.w. nampi Wahyu, Panjenengani-
pun dhawuh supados dipun apalaken, sarta saben nindakaken Sholat kedah dipun
waos, Ian dhawuh khusus dhumateng para Sahabat ingkang punjuling apapak supa-
dos nycrat, upaminipun Sahabat Zaid bin Tsabit dados sesepuhipun panitia ad hoc,
anggauta-anggautanipun Sahabat Abdullah bin Zubair, Zaid bin 'Ash, Ian Abdur-
rakhman bin Harits bin Hisyam.
Dene pelopor peloporipun ingkang celak wekdal samanten, sahabat AIi bin Abi
Thalib, Utsman bin 'Affan, Ubay bin Ka'ab, Zaid bin Tsabit, sarta Ma'awiyah.
Sacara praktis ingkang sami nyerat Wahyu punika wonten tigang cara:
1. Tiyang-tiyang kathah sami ngapalaken Al Quraan,
2. Naskah-naskah ingkang dipun serat punika khusus kagem Kanjeng Nabi s.a.w.
1327
3. Naskah"naskah ingkang dipun serat dening Panyitra wau kagem dokumentasi
piyambak-piyambak.
Cara tetiga ingkang memetri sarta anjagi murni lestarinipt'n Al Quraan, ugi won-
ten malih cara khusus, inggih punika rawuhipun Malaikat ]ibril a.s. njujug dhateng
Kanjeng Nabi S.X.W., wungsal-wangsul darnel jenderal-repetisi, langkung-langkung
salebeting dalu wulan suci Ramadlan.
Wonten zamanipun Khalifah Abu Bakar Ash Shiddiq r.a. kadados tragis, inggih
.punika kathah para Qurra' (ahli maos Quraan) Ian HUHadz (ingkang sami hafal
Quraan) sami wafat ing peperan'!Jl.n Yamamah. Pramila sayyidina 'Umar bin Khath-
thab atur pamrayogi dhumateng Khalifah supados enggal ingkang sami nyerat di-
pun dadosaken satunggal, dipun klempakaken 'wonten Pimpinan satunggal, inggih
punika sintena kemawon ngasta pusaraning praja dados Khalifah.
Kados kasebat nginggil sahabat Zaid bin Tsabit tansah tumandang nglempakaken
dados satunggal, sarta dipun urutaken sadaya Surah saking ayat-ayatipun, lembar-
an-lembaran dipun tangsuli benang alus, persis kados tuntunan praktis saking Kan-
jeng Nabi s.a.w. piyambak. Sasedanipun Khalifaj} Abu Bakar r.a. Mushhaf wau di-
pun simpen dening Khalifah 'Umar bin Khathathab r.a. Ilgantos dumugi sedanipun,
lajeng dipun simpen dening putra-putranipun Hafsah.
Wonten ing zamanipun Khalifah 'Utsman r.a. Agama sarta wilayah Islam sampun
dumugi ing Armenia Ian sisih wetanipun Azerbaijan, sarta sisih kilen Tripoli. Ing
wilayah-wilayah wau waosan Al Quraan tambah ngrembaka ing masyarakat, ugi
wonten Mesir, Afrika, Syria, lrak Ian Persia (Iran).
Golongan-golongan kasebat ing telatahipun piyambak-piyambak sami nggadhai
cathetan Al Quraan ingkang boten sami susunan Surah, sarta dialekipun suku-su-
ku bangsa wekdal samanten warni-warni. Ketua panitia ad hoc Zaid bin Tsabit 1a-
jeng tumandang darnel malih, saged hasil nyatunggalaken dialek saking basa Arab
suku Quraisy, dipun serat rampung dados gangsal Mushhaf. Kakintun dhumateng
Makkah, Syria, Basrah, Ian Kaufah. Ingkang satunggal dipun simp en ing Madinah
(ibu kota) wonten astanipun Khalifah 'Utsman r.a. piyambak. Inggih Mushhaf pu-
nika misuwur ing ]agad-Raya Ian dipun wastani "Mushhaf Al Imam", Ian inggih
sa king baboning Mashhaf 'Utsmany punika ingkang sapunika dipun cethak Ian su-
miyar ing saindhening Bawana.
Tetela sanget Gusti Allah anetepi janjinipun kados kaweca ing Quraan: "Sanyata
lngsun wus anurunake AI Q,".raan, Ian s",nyata lngsun uga kang tetep anjaga",
makaten kasebat ing Surat AI Hijr, ayat no.9.
5. Riwayat para Andika Nabi ing salebeting AI Quraan

l. Nabi Adam Al Baqarah ayat 29 - 39, AI A'rat ayat 11 - 12, Thaha ayat
116 - 117, Al lsra' ayat 61 - 65, Al Hijr ayat 28 - 43, Shaad
ayat 71 - 75, Fushshilat ayat 9 - 12, Al Maa-idah ayat 31 - 35.
2. Nabi ldris Maryam ayat 56, Al Ambiya' ayat 85.
3. Nabi Nuh Ali 'Imran ayat 33, An Nisaa' ayat 163, AI An'am ayat 84,
Al Anfal ayat 59 - 64, Yunus ayat 71 - 73, Huud ayat 25 - 49,
Al Ambiya' ayat 76 - 77, Al Furqan ayat 38, Asy Syuraa ayat
105 - 122, AI 'Ankabut ayat 14 - 15, Ash Shaffat ayat 71 - 83
Nuh ayat 1 - 28, Al Qamar ayat 23 - 31, Al Mu'min ayat 5-6.
4. Nabi Hud Al A'raf ayat 65 - 72, Huud ayat 50 - 60, Asy Syu'araa ayat
123-140.
1328
5. Nabi Shaleh lIuud ayat 61 -68, AI A'raf ayat 73 -79, Asy Syu'araa ayat
14].,. 159, An Naml ayat 4S - 53, AI Qamar ayat 23 - 31,
Asy Syams ayat 11 - 1 S.
6. Nabi Ibrahim AI Baqarah ayat 260, Az Zukhruf ayat 26 - 28, Al An'am ayat
74, At Taubah ayat 114, l\Iaryam ayat 41 - 48, Asy Syuraa
ayat 69 - 102, AI 'Ankabut ayat 16 - 24, Ash Shaffat ayat
97 - 99, AI Baqarah ayat :'58, AI An'am ayat 76 - 83.
7. Nahi Luth AI A'raf ayat 80 - 84, An Naml ayat 54 - 58, Huud ayat
77 - 83, AI 'Ankabut ayat 26 - 35, Asy Syu'araa ayat 160 -
175, AI Hijr ayat 57 - 77, Ash Shaffat ayat 133 -138, AI
An'am ayat 86, AI Ambiya' ayat 74 - 75, Al Hajj ayat 43 -44,
Qaf ayat 13 - 44, AI Qamar ayat 33 - 39.
8. Nabi lsma'il nJrahim ayat 35- 38, Ash Shaffat ayat 102 - 113, AI Baqarah
ayat 125 - 129, Al Hajj ayat 26, AIi 'Imran ayat 84.
9. l'\abi ls-hak Buud ayat 71, AI Baqarah ayat 133 - 140, Ali 'lmran ayat
84, Ash Shaffat ayat 112 - 113, Shaad ayat 45.
to. ~alH Ya'kuo Yusu f ayat 1 - 104.
1l. Nabi Yusuf Yusuf 103 - 104, AI Mu'min ayat 34, Shaad ayat 30 - 40,
Al Ambiya' ayat 79.
12. l\abi Ayyub : Shaad ayat 41 - 44, AI Ambiya' ayat 83, AI An'am ayat 84.
13. Nabi Syu'aib : Al A'raaf ayat 75 - 93, Huud ayat 84 - 95, Asy Syu'araa
ayat 176 - 191, AI Baqarah ayat 67 - 73, AI 'Ankabut ayat
36-37.
14. - 15. Nabi l\1usa Ian Nabi Barun : Yunus ayat 75 - 92, An Naml ayat 7 - 14,
An Nazi'at ayat 15 - 26, Huud ayat 96 - 101, Ibrahim ayat
5 - 8, Al Mu'minun ayat 45 - 48, AI lsra' ayat 101, AI Kahfi
ayat 60 - 83, AI Baqarah ayat 67 -73.
16 .. Nabi llyasa Shaad ayat 30 - 48.
17. Nabi Zulkifli AI Ambiy::t' ayat 85, Shaad ayat 48.
18. Nabi Daud Shaad ayat 21 - 26, AI Baqarah ayat 251.
19. Nabi Sulaiman , AI An'am ayat 84, AI Ambiya' ayat 81 - 82, Saba' ayat
12 - 14, An Naml ayat 15 - 44, AI Baqarah ayat 102, An
Nisaa' ayat 156 - 159, AIl\laa-idah aya~ 109 -120, Al Hadid
ayat 26 - 27, At Taubah ayat 111.
20. Nabi Ilyas: Al An'am ayat 85, As Shaffaat ayat 123.
21. Nabi Nabi Yunus: As Shaffaat ayat 139 - 158, Al Ambiya' ayat 87 - 88, Al An'
am ayat 86 - 87, Yunus ayat 98, An Nisa' ayat 156,
22 - 23 Nabi Zakariya Ian Nabi Yahya: Maryam ayat 1 - 15,
24. Nabi 'Isa Al Masih: Maryam ayat 16 - 34, Al Baqarah ayat 87, Ali 'lmran ayat
45 - 60,
25. Nabi Muhammad s.a.w.: As Shaffat ayat 6, Ali 'Imran ayat 144, Al Ahzab ayat
40, Al Fat'h ayat 29, Muhammad ayat 2, Al Ambiya' ayat 107.
6. Mushhafusy Syarif sating edisi Pakistan.

Mushhafusy Syarif ingkang Jangkep 30 Juz punika kula reprodeksi saking Mushhaf
babaran tahun 1354 Hijriyyah, utawi 1935 Miladiyah. Makaten ugi idzin terbit sa-
king Pusat Penelitian dan Pengembangan Lektur Keagamaan Lajnah Pentashih Mas-
haf Al Quraan, DEPARTEMEN AGAMA R.I., Jakarta.
1329
7. Sujud Tilawah.
lng saben-saben kita maos Quraan ing ayat-ayat Sajadah, dipun sunnataken Su-
jud Tilaawah, kados kasebat ing ngandhap punika: 1. Surat Al A'raaf ayat 206,
2. Ar Ra'd ayat 15, 3. Surat An Nahl ayat 50, 4. Surat Bani Israil ayat 109, 5. Su-
rat Maryam ayat 58, 6. Surat Al Hajj ayat 18 Ian ayat 77, 7. Surat Al Furqaan ayat
60, 8. Surat An Naml ayat 26, 9. Surat As Saj dah, ayat 15, 10. Surat As Shad ayat
24, 11. Surat Al Haa Mim ayat 38, 12. Surat An Najm ayat 62, 13. Surat Al Insyi-
qaa ayat 21, 14. Surat Al'Alaq ayat 19 ..
Dene waosanipun Sujud Tilawah inggih punika: "Sajada wajhii Iilladzii khalaqahu
wasyaqqa sam'ahu wabasharahu bihaulihi waquwwatihi". (Riwayat Tirmidzi).
Artosipun: "Kula sujud dbumateng ngarsaning Allah ingkang nitahaken kula, Gusti
Allah ingkang ambikak pamireng sarta.paningal sarana Panguwaosipun".
BAB II. RUKUN ISLAM.
Dhawuhing Hadits, kariwayataken dening Imam Muslim, saking sayyidina 'Umar

bin Khattab, Rasulullah saw. ngandika: "Mungguh kang diarani Islam, iku sira ncksenana
yen satemene ora ana pepundhen kajaba mung Allah, Ian sanyata Nabi Muhammad iku
Utusaning Allah, Ian ngedegna Shalat, Ian bayara Zakat, Ian puwasa sasi Ramadhan, apa
dene sira h.lnga Haji ing Baitullah, manawa sira kuwasa dedalane".
Daclos tetela rukuning Islam gangsal prakawis punika awawaton Hadits, kados
kasebat ing nginggil. Pramila wajib tumrap sadaya tiyang Mukallaf (ingkang pinerdi) wa-
jib sami nyinau sarta nglampahi rukun Islam wau. Lan tumrapipun para Scpuh (wali)
utawi Guruning lare, wajib memulang Ian nglelatih anak-anakipun utawi murid-muridipun
ingkang sampun ngancik umur 7 tahun, bab rukun Islam wau, punapadene kedah nyre-
ngeni utawi anggitik ing lare-Iare wau, manawi sampun umur 10 tahun boten purun
nindakaken. Perlunipun supados ing tembe samangsa lare wau nganeik Baligh (dewasa),
sasampuna saged sarta kulina nindakaken rukun Islam wau, ingkang paneen sampun
dados kuwajibanipun. Wondene manawi wonten tiyang ingkang ambalela boten purun
nglampahi rukun Islam wau, punika tetep nama tiyang kafir eilaka, artosipun, tiyang
ingkang sasar boten angsal pitedahing Allah Ingkang Maha Mulya. Salajengipun, wonten
ing Donya Ian pasrawunganing ngagesang, boten badhe pikantuk hak katetepanipun
hukum Islam; tegesipun manawi dumugi ing janji (pejah), mayitipun boten kenging ka-
upaKara Ka<10S <1ene tcnyang Islam, botcng kcnging ka-Shalataken, boten kengmg ka-·
kubur ing pakuburanipun tetiyang Islam, Ian boten kenging kadongakaken sae, sinapura
dosane, tinarimaha 'amale sapiturutipun. Lan benjing wonten ing Akherat badhe kapa·
trapan siksa ingkang ageng, kaccmplungakcn ing Naraka Jahannam langgcng!
Dhawuhing, Al Quraan: "Sapa kang kinarSakake dening Allah arep pinaringan
pituduh, mesthi Allah jembarake dhadhane (atine) !ega kanggo nampa Agama Islam.
Lan sapa kang kinarsakake bakal kasasarake, mesthi .Allah andadekake dhadhanc (atine)
rupeg tur ngrekasa kanggo nampa Agama Islam mau, nganti 'kaya-kaya diajak munggah
ing Langit; Kaya mangkono Allah agawe rereged utawa siksa marang wong kang ora padha
gelem mu'min. Lan Agama Islam iki, dadalane Pangeranira kang bener. Sanyata Ingsun
wus mijangake ayat pirang-pirang mungguhe wong kang padha gelemngangen-angen.
1330
Dheweke ana ing ngarsaniflg Pangeran, bakal padha oleh omah (papan) kaslametan.
Lan PanjenengaNe bakal ngayomi dhcweke, marga anggone wus padha nindakake ka-
becikan". (Surat AI An'am 125 - 127 ).
"Apa wong kang diparingi jembar dhadhane dening Allah, !ega kanggo nampa
Agama Islam, Ian dheweke mau manut Agama Islam, Ian dheweke mau manut pepa-
dhang saka Pangerane, iku padha karo wong kang atos atine? Sanyata, siksa We! (ka-
cilakan) bakal kapatrapake marang wong kang padha atos atine kanggo cling ing Allah.
Dhe"... eke mau tetep ana ing panasamn kang cetha (gedhe)." ( Makaten Surat Az Zumar :
22).
1. Syahadat Kakalih.
Tegesipun Syaha(ht Kakalih, punika paseksen kakalih. Artosipun nekseni kalih
prakawis : 1. Nekseni sarta ngakeni dhateng satlJnggaling pepundhen (Allah punika
namung satunggal. boten wonten ingkang ngancani, lltawi nyameni, ingkang sineja, boten
peplltra Ian boren pinutrakaken sa rta botcn wonlen ingkang mbandhingi). 2. Nekseni
!>arta ngakeni dhateng butusipun Kanjeng Nabi Muhammad~ Nabining Jagadrat, saba
dados Panutaning ummat. Menggah lahlipun makaten: "Asyhadu allaa ilaaha i1Iallaah,
Wa asyhadu anna. muhammad3rrasuulullaah ", ingkang artosipun : Kula nekseni, saestu
boten women pepun dhen. kajawi namung Allah. Lan kula nekseni, saestu Kanjeng Nabi
1\1uhammad. punika Utusanipun Allah.
Kalimah Syahadat punika wajib dipun ucapaken sarta dipun tekadaken dening
tetiva ng: I\\u kall8f (pinerdi) ingkang badhe ngrasLl k Agami hlam, Ian dening tetiyang
Islam pip.mb:1k, saben-swen nindakaken Shalat, inggih punika wonten ing Tahiyat.
Lan Syahadat Kabllh wau, mmangKa lIlgkang nyambet antawisipun 'amal ingkang
bhir Ian ingkan)!: batin (Islam ~an Iman). Dene 11113n punika padamelanipun manah, Ian
Sj ahadat wal! l'adarnclanipun lesan wwin lnanah. Dados ing riki gathuk anta'"visipun
'amal lahir Ian b~,tii1. Lan S) ahadat Kaf-.alih \'.au, sac Ian ageng sanget ganjaranipun,
d ipUll waos \\,ongsal·\\,angslll. 51.1 pados rumasu k wonten ing rna nahipun.
2. n~aC:ah ~Lalat.
Asa! ma 'n anipun tembung Shala t p unika dunga .. 1)ene ingkang clipun karsakaken
mcnggahing Agami (Syara') inggih pand'UlH.:I tuwin wawa05an sarta donga mgkang sam-
pun rartal1ltu, dipun wiwiti suan3 Takbiratul-ikhram Ian dipun pungkasi mawi Salam.
Shaiat wall kadlla\H!haken na!ika Kanjeng Nabi saw katimbalan sowan Mi'raj wonten
ing pangayunaning Pangeran.
Shalat wau kados ingka'1g sampun kapraktekaken, dados rukun utawi paugerani-
pun Islam ingkang baku wonten ing Quraan Ian Hadits kadhawuhaken sarana kenceng
sanget, sanajan \\'onten ing wekdal ingkang pakew,ct, boten kenging babarpisan badhe
kalirwakaken, ngantos wonten madyaning perang c.lmpuhing paJagan, punapa malih na-
mung seminar, rapat punapa konggres, Shalat wajib katindakaken, sabab punapa? Sabab
punika dhawuh wajib saking ngarsaning Allah Ingkang Maha Asih!
'Ibadah ingkang peng-pengan Ian sampurna, inggih Shalat punika! Jalaran Shalat
punika nandukaken kekiyatan tetiga Manah, Lesan tuwin Tenaga. Dene peng-pengani-
pun, sabab ganjaranipun ageng sanget, sarta kathah hikmahipun, ing jiwa raga, punapa
malih benjing ing dinten Akherat badhe katimbalan katiti priksa dening Allah swr
ingkang wiwitan. Manawi sae Shalatipun, badhe hasil sae ugi amaJ-amal sanes-sanesipun!
1331
Tumraping ruhani, Shalat wau saged ngresiki manah saking dosa Ian saged nuceni nafsu
sa king watak nistha, punapa dene nyantosakaken iman wonten ing-manah, salajengipun
badhe saged ngalusaken sarta ngluhuraken bebuden, saged nU\\luhaken pakerti sae saha
nyirnakaken watak awon; Ian badhe saged nggampilaken dhateng 'amal kasaenan tuwin
nebihaken saking tindak saru utawi lampah awon. Pramila Shalat punika supados ingkang
Khusyii', konjem Ian mantheng manahipun anggenipun ngadhep sowan ing ngarsanipun
Allah Pepundhen Ingkang Mahaagung Mahaluhur Ian Mahakawasa, saperlu ngaturaken
puji syukur sarta pangadhuh tuwin panuwun ing ngarsanipunL
Dhuh para ,sutrisna, Shala.t punika ugi katindakaken dening sadaya titah ingk3-ng
wonten ing Langit Ian Bumi, manawi sampun wayah bangun inggih punika wancinipun
Fajar sampun mlethek, ingkang tirn:ngeran ing Lintang-Rina ingkang manther cahyanipun,
gumebyar lahir ,ing bang-bang wet~,.anelakiken bilih Surya sampun badhe katingal ang-
gelaraken sorotipun kangge madha:ngi "Jagad ingkangpeteng. Ing wekdal punika Gusti
Allah Maha Asih nurunaken swasana' ingkang resik wonten ing lagad, kangge dhasaring
gesang Ian kasarasan, pating trecep raosiI?u~ w~nten ing badan. Ing riku sadhengahing
kekajengan utawi wit-witah ingkang mawa woh Ian sesekaran, sami tangi anjenggelek
angegaraken ron-ron tuwin angkupipun, ngrembuyung ijem riyu-riyu sarta mawi ambabar
wo~ utawi sekar ingkang mekar mekruk-mekruk, nggambret gandanipun wangi arum, tur
indah rupinipun sarta asri sasawanganipun, ingkang nyihnakaken Mahasampurna saha
Mahaagungipun Gusti Allah Ingkang Mahakawasa Pangeran ingkang nitahaken. Ingkang
makaten wau sarwi sami memuji ing Allah, sarta anggigah dhateng titah sanes-sanesipun
ingkang mawa nyawa, pamuji sarta panggigahipun wau sarana atur swanteningkang ga-
lik-galik nglangut, rinengga swantening toy a mili sa king tukipun, sarta badhe sumilaking
Cakrawala ingkang sumamburat sanginggiling Samudra, swanten margasatwa kalawan
sajak mengku suraos: Allahu Akbar, Allahu Akbar, Aku nekseni, Sanyata ora ana pepun-
dhen, kajaba mung Allah, Ian aku nekseni, sanyata Andika Nabi Muhammad iku UtusaNe
Allah!
lng sanalika ngriku, sakathahing beburon alas, Singa-barong, Sima, Liman; Kidang,
Menjangan, Jarapah sapanunggilanipun, punapa dene Ayam, Peksi sawarninipun, saha sa-
rupining kewan: Maesa, Lcmbu, Menda sasaminipun, lajeng sami tangi njawab nanduki
pamuji wau, 'sarana lesan sarta tembungipun piyambak-piyambak (amung para Pujangga
ahli syair ingkang saged nirokaken!), menggah Pujangga ahli Tauhid pangalembana wau isi
suraos :Alhamdulillaahil ladzii ahyaanaa ba'da maa amaatanaa wa ilaihin nusyuur!. lng-
kang jarwinipun :Sadaya pangalembana mugi kunjuk kagunganipun Allah Ingkang sam-
pun paring gesang ing kula, sasampuning kula pinaringan p~jah, Ian wusananipun badhe
kasowanaken ing ngarsaNipun. -
Kados makaten wau ngantos dumugi seraping Surya, tumunten sami ngatur-
aken puji syukur m?lih dhumateng Allah Ingkang Mahamulya Gusti lngkang peparing,
lajeng sami mlebet panggenanipun piyambak-piyambak mapan tilem. Sadaya wau manawi
kasandhunging rata kabentusing tawang, amanggih sangsara, boten lajeng musyrik utawi
anggresula sesambat wadul mrika-mriki, nanging tetep manahipun, sabar tawakkal ing
Allah, nyenyadhong Sih-kawelasaNipun : Yaa hayyu Yaa qayyuum! Birahmatika as-
taghiits, ingkang jarwinipun Dhuh Pangeran Ingkang Sugeng! Dhuh Pangeran Ingkang
Jumeneng-Pribadi, kula nyuwun pitulung sarana Sih Tuwan!".
Makaten tindaking sadaya titah ing Ngarcapada, dene tumindaking para Manungsa
makaten:
1332
Syarat' rukunipun Sh~lat inggih punika: 1. Suci badanipun saking hadats (kekotor-
an ingkang samar ingkang dados sabab Jan njalari boten sahipun 'ibadah Shalat, dent: sa-
babipun: 1. medaling barang punapa kemawon sa king salah satunggaiing margi kalih-
pesaron, 2. Saresmi, 3. Icaling akai margi tilem, mendem utawi sakit, 4. Nggepok salah sa-
tunggaling margi kalih wau sarana epek-epek Ian suci badanipun sa king najis (kekotoran
bangsa lahir, kados dene sesuker Ian turasipun tiyang utawi kewan, rab, nanah, utah-utah-
an, ilunipun segawon, Dene bangke sanesipun manungasa, walang Ian ulam loh, inggih na-
jis. (makaten ugi bathang babi Ian andhapan). 2. Suci pangangge Ian papanipun saking na-
jis. 3. Nutupi 'aurat pesaron (tumrap tiyang jaler sakedhikipin nutupi antawisipun puser Ian
dhengkul, tumrap tiyang estri sadaya badanipun kajawi rahi Ian epek~pekipun Wih) sa-
rana pangangge ingkang rapet. 4. Manjing wekdalipun. 5. Ngener qiblat (tumrap tanah Ja\\'i,
mangilen radi menceng me'ngaler kinten-kinten 25 derajat).
Caranipun nuceni hadats wonten warni kalih: 1. Hadats ageng Ian 2. Hadats alit. Hadats
ageng inggih punika jalaran mentas rampung nggrap-sari, mentas saresr::1i Ian medaling
nutfah (kama).
Dene caranipun nuceni hadats wonten warni kaiih 1. Hadats ageng wau kedah siram ing-
kang ngantos waradin (sakujur wiwit pucuking rekma dumugi dlamakan). Wondene hdats
alit punika ingkang kasebabaken dening sadaya ingkang sampun kasebat ing nginggil.
caranipun nyuceni sarana wudhu. Dene patrapipun wudhu punika makaten:
1. Masuh epek~pek kalih kanthi mws: Bismillahirramanirrabim.
2. Kemu sarta ngisep toya ing irung rambah kaping tiga. Nalika kemu kaliyan
nggcsoki waos.
3. r-.hsuh rahi, kasarengaken Ian niyat ing slebeting manah sumedya wudhu, sana
kakosokana ingkang resik ambal kaping tiga.
4. M.asuh tangan kalih dumugi sanginggiling sikut sarta dipun kosoki ingkang re-
sik; ing sasela-selanipun'driji ugi karesikana, rambah kaping tiga.
5. Ngusap sirah, wiwit embun-embunan dumugi githok, lajeng ngusap talingan
kalih ing ja wi Ian lebetipun.
6. Masuh suku kalih dumugi nginggil kemiri, sarana dipun kosoki ingkang resik,
ing antawising driji kaselan-selanana.
Poma, tungkakipun sampun ngantos boten dipun wasuh utawi boten resik,
satta katindakaken kanthi urut kados ingkang kasebat!
Nyuceni na jis punika kedah ngangge toya ingkang resik inggih punika toya ingkang dereng
ewah Ian dereng kangge nyuceni hadats utawi najis. Najis ingkang dipun suceni wau kedah
ical bleger Ian wewujudanipun, ical warni, ganda, dalah raosipun: manawi rekaos, icaling
salah satunggaling ganda utawi sipatipun inggih sampun cekap. Yen najising babi sasami-
nipun resik kasirama kaping pitu Ian salah satunggalingipun kacampurana endhut (lebu).
Donga ba'da wudhu sarana ngangkat asta madhep qiCiat sarta maos:
1. Saestu kula pitados boten wonten Pangeran

ingkang sinembah, kajawi namung Gusti Allah; Ian
boten wonten ingkang nyekuthoni. &rta.kula anekseni
bilih Nabi Muhammad punika kawula Ian Utusanipun
Gusti Allah.
.) '" , I' J p..,. ,. :..".~ :, ....
• ~.".....) J .~ I~ :.s'
1333
Asyhadu allaa ilaaha il-
lallah, wahdahu laa sya-
riikaiahu, wa asyhadu anna
Muhammadan 'abduhuu
warasuuluh.
,. .. ~..." ." 0 J-""

2. Dhuh Gusti Allah Pangeran kawula, mugi an- ~1.,:l1
... ~, ~"~U,
,
dadosna ing kawula saking golonganipun tiyang ing-
kang sami tobat Ian dados golong'an ewonipun tiyang • .,.,,J., ,I,. D.,.
suci-suci. !
"'- ~l 0" ~~t,
A1laahummaj'alnii minat
tawwaabiin, w~.i'alnii mi-
nal mutathahhiriin.
Pratike1ipun Shalat.
Menggah pratike1ipun Shalat punika makaten :
Sasampunipun tumindak sadaya syarating Shalat, lajeng wiwit mapan kados gambar 1,
kanthi ngeningaken manah ngemungna madhep ing ngarsanipun Gusti Allah; paningal
katujokna leres papan sume1ehing bathuk. Ing salebeting manah kumrentegna Ian ni-
yata: Aku nindakake Shalat ................... (miturut punapa ingkang badhe katindakaken,
upaminipun furdhu Zhuhur), lajeng maos: ........
'.-
Gusti Allah ingkang Maha Agung! ~\ ;»\
Allahu Akbar!
Waosan punika kasarengaken kalayan mjunjung tang an kalih dUinugi leres ta-
lingan : mirsanana gambar-garnbar punika. Inggih punika ingkang kawastanan
Takbiratul ihram.
Gamb.r I Gambar 2 Gambar ."1
1334
Salajengipun tangan dipun sedhakeapaken leres jaja, ingkang tengen katumpang-
aken ingkang kiwa, kados gambar 3 punika. Wiwit punika Iajeng boten kenging ngandika,
sarta boten kenging nolah-noleh utawi ebah-ebah ingkang ngantos langkung kaping ti-
ga, nanging kedah ingkang anteng sarta jatmika. Lajeng maos waosan:
Jarwanipun :
1. Dhuh Gusti Allah, mugi ane-
bihna ing antawis kula ian
kalepatan kula, kados anggen
Tuan sam pun nebihaken an-
tawisipun wetan Ian kilen ..
2. Dhuh Gusti Allah, mugi ngre-
sikna badan kula saking sa-
daya kalepatan kados resiking
pangangge ingkang pethak ka-
resikan s3-king rereged. 1. Allaahumma baa'id hainii wabaina khathaayaaya
3.
•
Dhuh Gusti Allah, mugi anggi- kamaa baa'ad-ta bainal masyriqi wal maghrib.
raha sadaya kalepatan kula 2. Allaahumma naqqinii minal khathaaya kamaa
mawi toya, mawi bun Ian yunaqqats tsaubul abyadhu minaddanas.
mawi toya jawah woh. 3. Allaahummaghsil khathaayaaya bilmaa-i wats-tsalji
walbarad.
Waosan punika kawastanan donga Iftitah, namung kawaos saben wiwitaning

sholat. Sasampunipun lajeng maos Ta'awudz (nyuwun reksa) makaten:
Jarwanipun !
Kawula nyuwun reksa dhumateng

Gusti Allah saking panggodhanipun A'uudzu billaahi minasy syaithaanir rajiim.
syetan ingkang katulak.
Lajeng maos surat Fa-tihah:
Jarwanipun :
1. Kalawan asma Allah ingkang
Mahamirah Mahaasih.
2. Sadaya pangalembana konjuk
ing ngarsa dalem Gusti Allah
ingkang ngitik-itik sadaya nga-
lam.
3. Ingkang Mahamirah Mahaasih.
4. Ingkang ngratoni ing dinten
qiyamat.
1335
5. Namung Paduka piyambak ing- 1. Bismillaahir rahmaanir rahiim.
kang kula sembah, saha na- 2. A1hamdu lilIaahi rabbil 'aalamiin.
3. Arrahmaanir rahiim.
mung Paduka piyambak ing-
4. Maaliki yaumiddiin.
kang kula suwuni pitulungan. 5. Iyyaaka na'budu wa iyyaaka nasta'jin.
6. Dhuh Gusti Allah, mugi ane- 6. hdinash shiraathal mustaqiim.
dahna ing kula dhateng margi 7. SIiraathai ladziina an'amta 'alaihirn, ghairil magh-
ingkang leres. dhuubi 'alaihirn waladh dhaaillin.
7. Inggih marginipun para teti- Aamiin.
yang ingkang sampun Paduka
paringi ni 'rna t, sanes margini-
pun para tetiyang ingkang ka-
bendon tuwin kasasar.
Dhuh Gusti Allah, mugi Pa-
duka ngabulna panuwun kula.
Tumunten maos salah satunggaling surat saking Al-Quran, umpaminipun surat

Ikhlas makaten:
A'uudzu billaahi minasy syaithaanir rajiirn ..
e I ••
O~.)l ...tl "r-"';

Jarwanipun ta'a\\'WUdz Ian bas-
malah sampun kasebat ing ngajeng. r-,)I
Tumunten jarwa lajengipun. .-' . . " ,5. ~
2. Muhammad, sira dhawuha ! ........ 141)1to Ji
Panjenengal'\e Gusti Allah iku
Dzat kang (mung) sawiji.
3. Gusti Allah iku kang disuwun-
suwuni.
4. Ora peputra Ian ora dipu-
trakake, sarta ora ana sawiji
bae kang madhani marang
Panjenengane.
1. Bismillaahir rahmaanir rahiirn.

2. QuI huwallaahu ahad.
3. Allaahush shamad.
4. lam yalid walam yuulad walam yakullahuu
kufuwan ahad.
Lajeng maos:
Allaalm Akbar.
1336
Kasarengaken nJunJung tangan kalih kados takbir-wiwitan (takbirotul ihrom)
ing gam bar 2.
Lajeng songga wedhi, inggih punika ingkang kawastanan ruku' patrapipun kados
gambar 4.
Lajcng maos:
,j ~ .I. , J, ,. ,
L.:.. ..,. ~~
. • rA-llI ~ .1J.
" ;
J ..,ilil rJI1 !l~J
5l.bhaanakallaa humma rabbanaa

wa bihamdikallaa hummagh fulii
)arwanipun:
lI\aha suci Tuan, dhuh Gusti Allah Pangeran
kita, kaliyan memuji ing Tuan, dhuh Gusti, mugi
paring pangapunten dhumateng kawula.
G ..llnbar 4
Utawi maos ingkang cekak makaten:
)arwanipun:
Maha suci dhuh Pangeran kawula ingkang Maha
:-1Jl>ha3I1a "ahhiyal 'adhiinl. l\gun~.
Lajeng maos:
• ,. , ." .1
~.AA'- ~:,l ~ \
''-
c:t,"
5!mi'alla:vlU liman hamidah.
klsarcngaken kalayan tangi sa king ru ku', sarta tangan-
ipun kados nalika takbiratul ihram, gb. 2), tumunten
kalepasaken mangandhap kados gb. 5; inggih punika
ingkang kawastanan I'tidal.
.' ."" .
Lajeng maos:
,. .,.,
-,'
.A_~ \ dl) l:..: .)

. Rabbanaa walakal hamd.
Jarwanipun:
Dhuh Pangeran kita! Namung kunjuk ing ngarsa
Paduka sadaya pepuji Ian pangalembana.
kasarcngaken kalayan sujud (mirsanana gambar 6 ).
Lajcng maos:
.... ''''.}'
Allaahu Akbar.
1337
Bathuk Ian pucuking irung sumeleh ing pasujudan.
(sampun ngantos kalemekan asta utawi pangangge).
Lajeng maos:
_Jli.., ,;),
U!J ll' r-
• • ;.11#, I..... • ,'., gambar 6
J~' ~\ !J~-,
,. ..
lhbhaanakaUaa humma rabbanaa Jarwanipun :
wa bihamdikallaa hummagh firm Sampun kasebat ing nginggil.
utawi maos ingkang cekak makaten:

, .
""'. ,..-, ..... ., .. }
Jarwanipun:
j&)lI·~) ~~ Maha suci Pangeran kawula ingkang Maha Luhur.
fubhaana rabbiyal a'laa.
Tumunten lenggah kados gambar 7a punika sesarengan maos:

Allaahu Akbar
AIlahummagh firlli warhamnii wajbumii wahdinii

wanuqrili.
Jarwanipun:
Dhuh Gusti Allah, mugi
ngapuntena ing kawula, ngasih-
ana dhumateng kawula, nambel-
ana ing kekirangan kawula, ane-
dahna dhumateng kawula, satta
maringana rizqi ing kawula. gambar 7 a gambar 7 b
Dumugi samanten wau punika, sampun kawastanan angsal

satunggal raka'at sarta lenggahipun wau kawastanan lenggah
lstirahah (Gambar 8).
Wonten ing salebetipun lenggah istirahah punika boten
wonten waosan punapa-punapa, namung kendel kemawon, tur
namung sakedhap, pramila kawastanan Istirahah tegesipun
ngaso sasampunipun angsal sara·ka'at.
Ujeng ngadeg malih miwiti raka'at ingkang kaping kalih,
patrapipun sami Ian raka'at ingkang kapisan, namung kemawon
boten mawi takbiratul ihram Ian boten mawi waosan Iftitah;
Gambar 8
nanging terus ngadeg kemawon lajeng sedhakep sarta tumunten
maos Ta'awwudz : A'uudzu billaahi .......... salajengipun.
1338
Nyelani katerangan bab raka'atipun satunggal-satunggaling shalat sarta wekdalipun
1. Shalat Dhuhur (kinten-kinten jam 11.45 - 4 raka'at)
2. Shalat 'Ashar (kinten-kintenjam 03.00 - 4 raka'at)
3. Shalat Maghrib (kin ten-kin ten jam 05.45 - 3 raka'at)
4. Shalat'Isyak (kinten-kintenjam 07.00 - 4 raka'at)
5. Shalat Shubuh (kinten-kinten jam 04.00 enjing - 2 raka'at).
Tumrap shalat Shubuh wont en bentenipun piyambak, inggih punika wonten ing
i'tidal (ngadeg sasampunipun ruku ') ingkang wonten raka'at kaping kalih, sasampunipun
maos :: ,Sami'allaahu liman hamidah, Rabbanaa walakalhamd, lajeng maos
Jarwanipun :
1. Dhuh Gusti Allah, mugi ane-
dahna ing kula kados tiyang ing-
kang sam pun Tuan paringi pi-
tedah.
2. Mugi nyarasna ing kawula
kado~ tiyang ingkang sampun Tuan
paringi saras.
3. Mugi ngayomi ing kawula
kados tiyang ingkang sampun Than
1. A1laahummah dinii fiiman hadaiit. ayomi
2. \Va 'aafinii fiiman 'aafaiiL
4. Mugi maringana berkah ing
3. Wa tawallanii fiiman tawallaiit.
4. Wa uaariklii fiimaa a'thaiit. kawula wonten ing sadaya peparing
5. Wa qinii syarromaa qodhoiit. Tuan.
6. m-innaka taqdhii walaa }"uqdhaa 'alaiik. 5. Mugi ngreksaha kawula sa-
7. Wa iimahuu laa yadzillu man waalaiit. king piawonipun sadaya pepesthen
8. Tabaarakta Rabbanaa wata'aalaiit.
Tuan.
6. Saestu Tuan ingkang mesthi.
Ian Paduka boten kapesthi.
7. Lan saestu boten badhe ina
tiyang ingkang sampun Paduka sihi.
8. Maha berkah Tuan, dhuh
Pangeran kita, sarta saestu Tuan
Mahaunggul.
Waosan punika ingkang kawastanan donga Qunut. Utawi cekap maos ingkang cekak
m'akaten:
.... _ "" "'.-,! JI' .... ~ ""

Jarwanipun:
J" ,:'-:00- ~..\ll J \.:.;1 ~.)
. .
.)l:.J\
.......
.,; :;;;"
,,:,I~ l~;J ,;~ 8.,.,:.-)1\

Dhuh Pangeran kita, mugi maringana dhuma-
teng kita sadaya kasaenan ing donya tuwin akherat,
Sarta mugi angreksaha ing kita saking siksaning
naraka.
Rabbanaa aatinaa fid-t!unyaa
hasanatan wafil aakhirati
hasanatan waqinaa 'adzaahan
naar.
1339
Donga Qunut punika kenging kawaos saben Shalat fardhu, boten khusus kangge
Shubuh, hUkumipun boten wajib.
Sasampunipun tangi saking sujud kalih wonten ing raka'at ingkang kaping kalih
lajeng maos:
#"e'", .I" ,J, , .,.." .", " ,,, ;. " /. .. .,
~ r~-ll ." ,:J~:U\., .:,,1)...allJ ~ ,:J\:,,"..iJ1 . \ Jarwanipun:

1. Sadaya· kahurmatan kagl.l-
\ ..... .,,, ~ .... " , ' " ~, .~"",J },.,"" .. ,&..., ngan dalem Gusti Allah.
~ ."~J l:.k .}L,Jl ." '-;\)J~ .&14 .....J." 6~:n lr.' 2. Makaten ugi sadaya rah-
... , .",./
mat Ian kasaenan mugi tetepa
,," .J,,,,,.,,, .',.1 -,,,, ;." • ., " . .,
ing jengandika Kal.jeng Nabi,
~\..\,.;I" . 0 &\ ~I ~I 'Y~\ ..\....:1. f. ~W ~\ punapa dene rahmat saha ber-
kahipun (usti Allah.
,I; / .... , JJ., til ..... '
3. Kawllujengan mugi tetepa
ing kita sarta kawulanipun Gusti
"'.,.... JJ ls.w:. ,~ Allah ingkang sami shaleh '(sae-
sac tmdakipun).
4. Kawula neksel'i sacstu boo
i
ten women panger:!n mgKa£lg:
... ",~ I, .',.J ,., " . . " I....,. .... Ieres kajawi namung ClIsti Allah
..\r J!., ..\r ~ !l.)~ J .V r:"Lr~ I J\., r:"I,.,! \ .
".... ... ...
piyambak.
5. Sana kula nekscni sa('stu
K. N. J\\uhammad punika u tlIS,lf]
saha kawlIlanipun C;usti i\Jlah.
6. ri1Uh Gusti Allah mugi
paringa tambahing rahmat dhu-
1. Attahiyyaatu liIlaahi washshalawaatu wathtlIayyibaat. matcng hN. Muhammad saka-
2. hsalaamu 'alaika ayyuhan nabiyyu warahmatullaahi wula-warganipu n sadaya, kados
wabarakaatuh. ingkang I'adu ka paringa ken dh a-
3. hsalaamu 'alainaa wa 'alaa 'ibaadillaahish shaalihiin. teng Kl\:. Ibrahim saha para
4. Asyhadu allaa ilaaha iIIallaah. kawula-warg anipll n.
5. "3 asyhadu anna Muhammadan 'abduhuu warasuuluh. 7. Makaten ugi paringa ber-
6. AilaahlJmma shalli 'alaa muhammadin wa 'alaa aali kah dhateng K.N. i\1uhammad,
muhammad, kamaa shallaita 'alaa ibraahiim wa aali kados ingkang sampun Paduka
ibraahiim.
paringaken dhateng F.N. ilna-
7. Wabaarik 'alaa muhammad wa aali muhammad,
kamaa baarakta 'alaa ibraahiim wa aali ibraahiim,
him saha para kawula·\\,argani-
hnaka hamiidum majiid. pun. Saestu Paduka punika Dzat
ingkang pinuji sarta ingkang lI~a-
ha Agung.
Waosan ing nginggil punika ingkang kawastanan waosan tahiyyat utawi tasyahhud
sarta shalawat.
Tumrap shalat Shubuh utawi tahiyyat ingkang wekasan katambahan utawi andonga
(badhe katerangaken ing ngandhap).
Lenggahing tahiyyat kapisan mirsanana Gambar 9 abo dene tahiyyat wekasan ka-
dos Gambar 10 ab,
Katerangan :
Sadaya shalat punika kedah dipun sampuni tahiyyat.
Dene shalat gangsal wekdai punika tahiyyatipun ngaping kalih-kalih, kajawi Shu-
buh; shalat Shubuh namung sapisan. Pramiia, Iinggihipun tahiyyat lajeng sami kaliyan
tahiyyat ingkang wekasan, jer tahiyyatipun namung sepisan, tur dumunung women ing
1340
pungkasaning raka'at. Samanten ugi sadaya shalat ingkang namung ngalihra-ka'at kados
dene shalat Jum'ah Ian sanesipun.
Linggihipun tahiyyat kapisan wau kawastanan linggih Iftirasy, dene linggihipun
tahiyyat akhir kawastanan Tawarruk.
Gambar 9 b Gambar lOb
.) Drijl pcoudlog katudlogna
Ing ngandhap punika conto donga sasampunipun tahiyyat akhir.
Jarwanipun:
Dhuh Gusti Allah, kawula
saestu nyuwun reksa dhumateng
Paduka sa king siksanipun na-
raka Jahannam, tuwin siksani-
Allaahumma innii a'uudzu bika min 'adzaabi jahannama
pun qubur. Ian saking fitnah
wa min 'adzaabil qabri, wa min fitnatil mahyaa walmamaati (cobi) nalika wonten ing ge-
wa min syarrl fitnatil masiihid dajjaal. sang saha ingkang wonten ing
sasampunipun pejah. punapa de-
ne sa king piawonipun fitnahing
Masih Dajjal (tiyang ingkang nja-
jah ingkang tukang dora).
Lajeng maos salam makaten :

Jarwanipun :
!& J~ ;.)
_. /., ., '1.
\~ J.,J~
\ .\ -; ;;".~"'J;"
.J •_ '" ~)L:J
\ \ Kawilujengan, rahmat saha ber-
kahing Gusti Allah mugi tetepa dhu·
Assalaamu 'alaikum warahmatullaahi wabaral.aatub. mateng panjenengan sami.
Maos makaten wau, kasarengan kaliyan mengo manengen, sakinten pipi tengen
kasumerepan saking wingking. Mirsanana gambar 7 B.
Lajeng maos salam ingkang kaping kalih kasarengan mengo mangiwa.
Nusuli katerangan:
Nalika ngadeg tangi saking linggih tahiyyat kapisan tangan dipun angkat kados
nalika takbiratul ihram, lajengsedhakep.
1341
Bab wekdaling shalat
1. Wekdaling shalat Dhuhur punika wiwit lings iring surya dumugi ayang-ayanging
sadaya barang panjang ingkang ngadeg jejeg sami kaliyan panjanging barangipun.
2. Wekdaling shalat 'Asharpunika wiwit sasampunipun telasing wekdal huhur.
dumugi ngajengaken sera ping surya caket.
3. Wekdalipun sh~lat Maghrib punika wiwit sasampunipun seraping surya, dumugi
icaling mega abrit, (1 jam 15 menit sasampunipun seraping surya).
4. Wekdalipun shalat 'Isyak punika wiwit sasampunipun' tela sing wekdal Maghrih
dumugi fajar, inggih punika padhang-padhang ing sisih wetan ingkang mratandhani badhe
mletheking surya.
5. Wekdalipun shalat Shubuh punika wiwit fajar dumugi mletheking surya.
Badhe nyumurupi wekdaling shalat punika prayogi mawi jadwal (tarip pratelan)
ingkang sampun katemtokaken kangge nyumerepi utawi mangertosi wekdaling shalat
gangsal wekdal; ukuraning mangsa mawi jam istiwak utawi jam Negari.
Katerangan Wigatos
1. Sasaged~aged shalat gangsal wekdal punika kedah katindakaken sesarengan

kaliyan sedherek kathah, inggih punika ingkang kawastanan jama 'ah (sesarengan)
Shalat ingkang katindakaken sarana jama'ah punika ganjaranipun katikelaken kaping
pitulikur, kajawi makaten ageng sanget faedah Ian pigunanipun.
Saderengipun manjmg wekdal, sasampunipun sami sadhiya. Lene yen sampun
man;ing wekdal wonten salah satunggal ingkang adzan (undang-undang manjing wekdal)
sarana tetembungan:
~l\.n .:& \~.J ~~ )Y,I _u)f~\.::sr!i;, Jarwanipun:

1. Allah l\\aha Agung, Allah ~.la
"\:';" ;\1.A...::Y
--.-r;:'" . 't • :11."l:''';'':.:'
~
~~"J'} "0~~
. ,. )( •........ .J-'.) v
ha Agung x 2.
2. Kawula nekseni tXlten won-
ten pepundhen kajawi na-
\:&\~~~.~.&\%~\ .'tx ~l mung Gusti Allah x 2.
3. Kawula nekseni saestu Nabi
1. Pllaahu Akbar - A1laahu Akbar x 2
Muhammad- punika utusan-
2. Asyhadu allaa ilaaha illallaah x 2'
3. Asyhadu anna muhammadar rasuulullaah x 2 ipun Gusti Allah x 2.
4. Hayya 'a1ash shalaah. x 2 4. Sumangga sami nindakaken
5. Hayya 'alai falaah x 2 shalat x 2.
6. A1laahu Akbar - A1laahu Akbar. 5. Sumangga saml ngudi ka-,
7. Laa ilaaha ilIallaah. begjan x 2.
6. Gusti Allah Maha Agung x 2.
7. Boten wonten pepundhen ka-
JaWl namung Gusti Allah.
2. Ingkang sami mireng sami jawab nirokaken adzan wau sarana lirih, waosanipun
sami, kajawi nalika mireng kalimahing adzan "Hayya 'alash shalaah" Ian "Hayya 'alai
falaah" maosa: Laa haula walaa quv.'Wata illaa billaahil 'aliyyil 'azhiim.
3. Mawani sampun badhe wiwit shalat lajeng wonten salah satunggal ingkang qomat
(suka sumerep adeging 5halat), dene tetembunganipun makaten:
1342
• 'U
,. ...
-:1\ 1-:::':.:- ~" ;:'1\ \:::~ ••
.. .. "\J' .' "'1-,·
\" ,,,,,1
~
.(.~~ •• ~~ ......u ~.J~
• ,; \'~ ~', \ ~1 J': .. .'ti

',,'1.: 1\ ... \' ."
,~ n"-','i .'I'~\"U)\ .U.~ -;"U.u
1. AlIaahu Akbar - Allaahu Akbar.
2. Asyhadu aIlaa ilaaha illaIlaah.
3. Asyhadu anna muhammadar rasuuluUaah.
4. Hayya 'alash shalaah.
5. Hayya 'alal falaah.
6. Qad qaamatish shalaah x 2 *)
7. Allaahu Akbar - AIlaahu Akbar
H. Laa lIaalla IIlallaall.
4. Utaminipun saderengipun manjing wekdal sampun wi wit sesuci lajeng tindak

dhateng langgar utawi masjid; awit ganjaranipun ngentosi shalat wonten ing langgar utawi
masjid wau ageng sanget, sami kaliyan ganjaranipun shalat.
5. Sasampunipun rampung shalat tetepa linggih sawatawis, perlu maos wewaosan-
wewaosan kados ingkang sampun kadha\vuhaken wonten AI-Quraan makaten:
)} .' .- .
.t\ 'JJ) ~\,; ;;)\..a1\ (:..a' ,;)~
\.
Fa-idzaa qadhaitumush shalaata fadzkurullaah.
•
Jarwanipun: Manawa sira wus padha rampung shalat banjur elinga sarana nyebut
asmane Allah.
Dene ingkang kawaos:
Astaghfirullaahal 'azhiim, alladzii laa-

ilaal13 ilIaa, huwal hayyul qayyuumu
.) .,. ,'" c... 0",. ... t , ...... } ~ .. .,
wa atuubu i1aih x 3. Subhaanallah
~, rr.x..t ..J-I 'ir' x."Al1 0\::ot~- r' x .. J~ . . . ·.i~ x 33, Alhamdtilillaah x 33, A1laahu
Akbar x 33. Laa i1aaha iIIa11aahu
J.). ) , ~ .... ,4 .,,, J, g" I ~ ... ,... • .... e~ wahdahuu laa syariikalah, lahul mul-
~l~\ .. J .J ..!.L_~ ':J ,.J. .... ) .»\ )'1 ",II 'i ~,. x £1 ku wa lahul hamdu wa huwa 'alaa
kulli syai-in qadiir. AIlaahumma
.~.,., .... ' ... • >..... J , 0,.."" ... ,.." O'e J .. ... shalli 'alaa muhammad, allaahumma
• .A~ -.} J..., r.a.~I-,,_';:; '-S! $ J-. )l.J .\~I.') shalli 'alailli wasallim.
Miturut keputusan MuktamarTarjih ing Wiradesa, ingkang dipun wastani QUNUT

punika andarnel dangu anggenipun jumeneng shalat sarana maos donga. Tuwin qunut
punika kagem sadaya shalat, boten khusus Shalat Shubuh.
1343
3. 'lbadah Shiyam.
lngkang dipun maksud dening Syara' (Agan'li) inggih punika nyegah lumebeting
barang dhateng padharan utawi wadhuk; kadosta dhahar utawi ngunjuk, utawi ses!
Lan suminkir (nyirik) saking prakawis ingkang mbatalaken : upaminipun ngempali ti-
yang estri, ngedalaken mani (kama), utawi utah-utahan (mukok) sapiturutipun. Tem-
bung shiyam utawi Shaum punikama 'manipun ngeker, panyirik utawi panyegah.
Shiyam wau kadhawuhan wajib ing tahun 2 Hijriyah, sabakdanipun kuwajiban Za-
kat. Shiyam punika dad os rukun Ian paugeranipun Agami Islam ingkang baku. Cetha te-
rang dados kuwajiban ingkang pethingan, ingkang saged nenuntun dhateng manah~ aj-
rih sarta tresna ing Allah Ingkang Mahamirah Mahaasih.
Dipun sifati 'ibadah ingkang peng-pengan jalaran minangka d1.dos panggladhining naf-
su supados saged kiyat kangge nulak babaya utawi panggodhanipun syetan. Awit nafsu
ingkang namung dipun uja tuwin dipun turut, punika ing mangkenipun inggih namung
. t l.dhe saya dluya Ian lacut, sarta boten saged anggadhahi watak sabar Ian lulut. Jalaran
r. fsu amarah ingkang watakipun pancen remen dhateng awon, punika manawi sampun
g. 'fIah pikajengan nuruti syetan, boten saged badhe dipun penggak malih, kajawi sarana
kek.;yatan. Utawi sarana pangitik-itik wiwit alit mila, utawi sarana dipun lalantih, inggih
punika saking sakedhik kala-kala dipun pekak Ian dipun gesehi pikajenganipun, ngantos
dangu-dangu saged manut Ian lulut.
Dadosnafsu kepengin JDedha, Ian ngunjuk sapanunggilanipun barang ingkang halal-

halal lajeng dipun cegah sabab namung ngengeti sawek nindakaken Shiyam dhawuhing
Allah, punika manawi sampun kulina manut, mesthi ing tembenipun saupami nafsu wau
lajeng gadhah kepenginan barang haram, inggih lajeng gampil dipun cegah jalaran nge-
ngeti punika papacuhing Allah, inggih punika tiyang kiyat gadhah selfcontrol( pangereh
pribadi);
Awit saking punika, Shiyam wau dereng nami nama Shiyam temenanan ingkang sa-
ged ngasilaken ganjaran, manawi dereng saged njagi sadaya anggota sa king lampah dosa.
Jnggih punika: paningal, pamireng. lesan, tangan, padharan, pesaron tuwin suku; anggota
pitu punika, dipun jagiya sa king baram haram Ian lampah dosa.
Pratike1ipun Sliyam, punika saged katindakaken makaten :
Manawi panjenengan sampun milSllni Rembulan tanggal 1 wulan Ramadhan ing La-
ngit, utawi persaksiyan tiyang ingkang 'adil, utawi nyampurnakaken wulan Sya 'ban ti-
gang-dasa dinten manawi mirsani Rembulan katutupan mega, utawi sarana Hisab (etang-
ang Ahli Falaq), mangka panjenengan sam pun kuwajiban 'ibadah Shiyam sarana ikh-
las kfana ndherek dhawuhing Allah SWT, Ian netepaken niyat wau saderengipun fajar.
Kajawi manawi kangge pawestri ingkang haidh (nggarap sari) utawi nifas ( sabab babaran )
supados dhahar buka Ian wajib nyaur ing dinten sanes!· Manawi piniju kekesahan utawi
gerah, punika kenging dhahar buka; lajeng nyaur sanes dinten, terusan utawi pisah-
pisah kenging, Ian manawi Shiyam wau rekaos kagem priyantun sepuh utawi sakit sam-
pun dangu ingkang boten saged dipun ajeng-ajeng rnantunipun, utawi sabab nggarbini
utawi nyesepi putra, punika sadaya ugi kenging dhahar buka Ian fidyah uwos ingkang di-
pun sukakaken tiyang Miskin saben dinten satunggal mud (kirang-kirang 112 Liter utawi
112 Kg).
1344
Ingkang ngrisakaken Shiyam, punika makaten: rnanawi sampun katingal fajar ingkang
kaping kalih (naminipun imsak) punika sampun boten kenging malih· dhilhar Ian ngun-
juk (ses rokok) Ian boten kenging saresmi. Manawi saresmi, kifaratip:un (tebusanipun)
wajib merdikakaken kawula, manawi bote~ wonten, sup ados Shiyam kalih-wulan terus-
terusan' (ing sanes dinteD), manawi boten saged, supados nyukani tiyang Miskin 60 saben
tiyang satunggal uwos 1 mud Ian Shiyam sadinten.
Tiyang ingkang wajib qadha:, manawi panjenengan nerak wewaler ingkang ngrisak 'iba-
dah Shiyam kados kasebat ing nginggil, supados anggantos nindakaken Shiyam ing dinten
sanes, kajawi manawi kasupen estu! Sintena tiyang ingkang panjenengan Waleni, tilar-
donya mangka piyambakipun utang Shiyam, supados panjenengan Shiyami kangge aI-
marhum!
Pepaeuh tumrap tiyang Shiyam punika dora utawi tumindak dosa.lan tumindak goblok,
Ian sampun ngantos ngendika kotor tuwin pepadon; manawi panjenengan dipun pisuhi
tiyang, eekapdipun jawab: "Kula nembe Shiyam", Ian sampun ngantos nyangetaken ke-
mu Ian ngisep toya ing irung, Ian sampun ngantos ngaras simah manawi boten saged na-
han hawa nafsu. Boten dados punapa tiyang gosok waos Ian siram sabab hawa benter!
Sahur Ian buka, ing salebeting wulan Shiyam prayoginipun makaten :manawi sampun la-
dhe nindakaken Shiyam sup ados dhahar sahur ing wekdalakhir, Ian manawi sampun se-
rap Surya (wekdal Mangrib) supados enggaI-enggai dhahar buka Ian ngunjuk! Manawi
wonten, prayogi dhahar buka woh kurma, yen boten wonten ngunjuk toya rumiyin,
nembe dhahar saeekapipun, sarta maos do'a: "Dzahabadh dhama-u wabtallatil 'uruuqu
watsabatal a, iru insvaa AIlaah!"
'Amal-'amal ingkang utamil ing wulan Suci Ramadhan inggih punika ngathah-ngathah-
aken sedhekah (dedana) Ian andarus (maos piyambak utawi sesarengan) Al Quraan, Ian
Shalat-dalu utawi Tarwih sewelas raka 'at, sekawan-sekawan utawi kalih-kalih Ian tiga ra-
. ka 'at; sarta i 'tikaf wonten ing sadasa dinten akhiripun wulan Ramadhan.
4. 'Jbadah Zakat.
Kadhawuhan wajib Wonten ing tahun 2 Hijriyah. Tembung zakat rna 'nanipun sud.
Utawi berkat artosipun mindhak-mindhak! Menggahing Agami (Syara') tegesipun ngeber-
aken kalangkungan kasugihan dhumateng tetiyang utawi kaperluan ingkang paneen mbe-
tahaken dhateng Zakat wau, kadosta tiyang fekir, miskin, 'amil, muall~f, kawula (kang-
ge ngueuli pangawulan), tiyang nyambut (kangge nyauri sambutan), kangge kaperluan Sa-
bilillah Ian lbnis-sabil (tiyang kapinten ing manea).
Saben-saben AI Quraan dhawuh rigedekaken Shalat, mesthi dhawuhaken ugi bayar Za-
kat, pramila manawi kaIirwakaken dosanipun inggih ageng sanget saha siksanipun saka-
Iangkung awrat. Lan Zakat wau kajawi ganjaranipun ageng sanget, ugi faidahipun inggih
kathah sanget tumraping ngagesang sasrawungan, sarta ingkang Zakat piyaml,>ak. Won
ten ing sasrawungan gesang, Zakat watt badhe saged murugaken rumaketing pasedherek-
an utawi sasanakan antawisipun tetiyang ingkang sugih Ian ingkang kekirangan, Ian kang-
ge adegipun kaperluan umum Zakat wau inggih boten sakedhik manfa 'atipun.
Dene tumraping ingkang Zakat piyambak, Zakat wau pane en pangibadah ing Allah
wonten ing prakawis bandha, minangka ngaturaken syukur dene sampun saged pina~ing
an sugih bandha saking ngarsanipun Allah Ingkang Mahaloma, amila lajeng dipun nyatak-
aken sarana ngeberaken bandha. wau dhateng para kawulanipun Allah ingkang sami papa.
1345
mgkang makaten punika kajawi badhe saged nanarik manahipun tetiyang mlarat pu-
run tresna utawi ngajeni dhateng tiyang sugih ingkang Zakat, ugi Allah sampun janji dha-
teng sinten kemawon ingkang purunyyukur (Zakat), bandhanipun badhe pinaringan
berkat, Ian sinten ingkang kufur (medhit boten purun Zakat), bandhanipun badhe uncat
boten kalap.
Jngkang wajib dipun Zakati punika bandha awujud arta, raja-brana' ( pepelikan emas
Ian salaka ), raja-kay a, bandha-dagangan, tuwin wulu wedaling siti ( palawija ).
Bandha arta, raja-bran a ( pepelikan emas Ian salaka) tuwin bandha rlagangan, Zakat-
ipun 2 112 % saben taunipun. Wiwiwtipun kuwajiban, manawi sampun gadhah kasugih-
an, kinten-kinten mbajaji salaka ( perak ) awratipun 200 Iirham utawi 672 gram utawi
mbajaji f 50. ( Seket Gulden Walandi ) ukuran rahun 1940. Dene bandha Rikaz (dllU-
dhukan bandha arkeologi Zaman kina) Zakatipun 20 pCt. ( sapra gangsalan ).
Bandha raja-kaya inggih punika Unta, Maesa, Lembu Ian Menda, Zakatipun saben
Maesa utawi Lembu 30, Pedhet umur setaun satunggal. Lan saben 40, Pedhet umur 2 taun
Dene Menda, wiwit 40 dumugi 120, Zakatipun Menda satunggal. Langkung saking 120
dumugi 200 Menda kalih. Makaten salajengipun sabcn lang kung satunggal saking atus-
an. tambah satunggal ( ingkang dipun Zakati punika raja-kaya ingon-ingon peternakan,
dene manawi kangge nyambut darnel sasawah, berah narik gerobak sapiturutipun, boten!)
Bandha wulu-wetuning siti inggih punika woh-wohan Ian palawija ( pantun, jagung,
kacang dhele sapanunggilanipun ), punika Zakatipun wonten ingkang 10 pCt, Ian 5 pCt.
ipun inggih punika ingkang payiramipun namung saking toya jawah utawi lepen sasami-
nipun 10 pCt, dene ingkang rna wi dipun wragadi, kadosta mani dipun pendhet sarana
ngangge kekiyataning manungsa, kewan utawi mesin, Zakatipun 5 pCt. Wiwitipun ke-
kingingan Zakat manawi sampun dumugi takeran 5 Wasaq ( kinten-kinten 7 1/2 kwintal ),
dene wekdalipun Zakat nalika panen ( ngundhuh ).
Ingkang sah narnpeni ( haq ) Zakat inggih punika: (wonten 8 warn i)

1. Fekir punika tiyang mlarat ingkang boten gadhah pandamelan, utawi boten saged
nyambut darnel babar pisan, margi badanipun tansah sakiten utawi pancen sampun ca-
tha ( invalid ). 2. Miskin, punika tiyang ke),irangan, sampun gadhah pandamelan ananging
hasilipun boten saged nyekapi kangge nyampedi butuhipun g:sang ingkang perlu-perlu.
3. MuaIlaf, punika tiyang ingkang dipun empuk-empuk manahipun, amargi saweg nembe
kemawon anggenipun ngrasuk Agami Islam, dipun sukani bagcyan Zakat wau, perlu-
nipun supados sageda eng~l rumaket pasedhcrekanipun, langkung-Iangkung manawi
£iyamb<l,.l<jQun wau tiyang mulya ingkang agcng perbawanipun, saged dados panuntun.
4. Kawula punika batur tukon (tiyang tumbasan utawi boyongan ), manawi wonten
kawula Mu'min !<epengin badhe dados tiyang mardika, gadhah wewenang nampeni
utawi nedha bageyan Zakat, perlu kangge nebusi awakipun. 5. Gharim, punika tiyang
sekeng gadhah sambutan, ingkang panyambutipun perlu kangge nyampedi butuhing ge-
sang, lajeng boten saged nyaur amargi kekirangan. Utawi inggih saged nyaur, mung ke-
mawon sambutan wau boten kangge kaperluanipun piyambak, nanging kangge nglerem-
aken fitnah ( papabenan ).6. Sabilillah, punika margi utawi Agamining Allah ( Agami
Islam ); dipun sukani bageyan Zakat, perlu kangge wragadipun da'wah, nyiar-nyiaraken
piwulaEg Islam, kangge ngekahaken adegipun sarta kangge njagi kawilujengaipun umat.
1346
7. 'Amil, punika tiyang ingkang nggarap utawi nandangi Zakat; panitya ingkang nglem-
pakaken, ngedum Ian darnel lapuran administrasi. 8. l>Dus-sabil, punika artosipun anak-
dalan ( tiyang ingkang sangsara wonten ing purug ), Ian kakesahanipun wau boten kesah
ma'siyat; dipun sukanana bageyan Zakat sakadarkangge nambeli kabetahanipun wonten
ing salebeting kekesahan.
Zakat fitrah, punika kadhawuhan wajib tumrapipun sadaya tiyang Islam, ing dinten
'Idul Fitri tanggall Syawwal, saderengipun nindakaken Shalat 'Id. Boten ngangge mastani
mardika Ian kawula, jaler Ian estri, sarta ageng Ian alitipun, po kokipu I! saben jiwa satung-
gal wajib bayar Zakat fitrah uwos satunggal Sa' ( mbajaji 2,5 kg), • kabage dhateng
tiyang fekir Ian miskin, perlu kangge nyuceni anggenipun 'Ibadah Shiyam!
5. 'lbadah Hajji.
Tembung Haj utawi Hij punika rna 'nanipun neja utawi ziyarah. Manawi dipun jangkep-
aken pangucapipun Hajji ing Baitil Haram, tegesipun Bait punika padaleman, Haram
punika minulya, dad os Hijjul Baitil Haram pun:hl. tegesipun neja utawi ziyarah Padalem-
an ingkang minulya., inggih punika Ka 'bah ingkang wonten salebeting Masjid Haram ing
kitha Makkah. Ka'bah punika iyasanipun heyang Kanjeng Nabi Ibrahim a.s. ingkang mi-
nangka dados Qiblating Shalatipun tetiyang Muslimin ing Sadonya.
Dene menggahing Syara' utawi Agami. artosipun ziyarah Baitil Har~m, perlu nindak-
aken 'Ibadah Haiii; inggih punika Ihram, Wuquf wonten ing" Arafah~ Tawaf ing Baitul
lah. Sa'i wonten ing antawisipun Saffa Ian Marwah tuwin Tahallul ( cukur utawi ngethok
rikma sakedhikipun tiga ). I badah Hajji wau kadhawuhan ( kawajibaken ) wonten ing
tahun 6 utawi 9 Tahun Hijrah.
l\1enggah manfa'at Ian faedahipun Hajji sawatawis kenging karingkes makaten:

'It-adah I1ajji punika kajawi mengku hikmah tuwin faidah kados dene 'ibadah sanes-
sanesipun. inggih p~mika perlu kangge nuceni Roh ( Sukma ) sa king dosa, Ian kangge
ngrcsiki nafsu (jiwa ) sa king watak nistha Ian budi murka, ~upados saged kace1ak wonten
ing ngarsanipun Allah Ingkang Maha Mulya, uga 'ibadah Hajji punika ngewrat pinten-
pinten piguna i.ngkang ngengingi ekonomi, kadosta saged nambahi kekende1an usaha pu-
napa kcmawon, wiyaring seserepan sejarah, pariwisata ing zaman modern, basa sarta adat
tatacara mawarni-warni Ba·ngsa, sarta nglelatih sarwa sabar wonten salebeting kekesahan
ing kapal-nggegana utawi baita. Mung kemawon kesah Hajji wau badhe langkung kathah
fuedahipun amargi sarana dipun niyati 'ibadah ing Allah, sarta saged sesrawungan utawi
tetepangan kaliyan konca-kancanipun sa-Donya ingkang nunggilAgami, Ian pancen
kenging sinambi sawatawis dagangan ingkang boten nerak anggering ~are'at Ian Negart.
Dene tumindakipun sarta tatacaranipun, sarana mawi ngathah-ngathahaken enget

utawi nye hn Ian memuji sarta ndedonga tuwin tobat ing Allah Ingkang Maha Mirah
Maha Ngapura. Lan sanglebetipun nglampahi 'ibadah Hajji wau kedah meper syahwat
Ian ghadlabipun ( hawa nafsunipun ), boten kenging saresmi, boten kenging wicantenan
ceclemedan Ian wicanten ingkang saru~aru, Ian boten kenging tindak ngrisak utawi
ugal-ugalan, pepabenan, kekerengan utawi umuk-umukan. Ananging kedah ngeningaken
manah, sarta khusyu' madhep ing Allah sarana konjem Ian mantheng; kados dene ing-
kang dipun pe1opori dening Heyang Nabi Ibrahim a.s. Ian tata cara ingkang dipUh tindak-
aken dening Kanjeng Nabi Muhammad s.a.w. Inggih punika ingkang kawastanan Mana-
sik Hajji Kados kasebat ing ngandhap punika :
1347
Jhram, inggih punika boten kenging mangangge irlgkang jahitan, kedah namung salem
bar mori-pethak kangge sarungan, Ian salembar malih kangge salendhangipun, kangge ri-
yang jaler, dene kangge tiyang estri ageman biasa ( Sinjang, kebaya Ian kudhung ) ana-
nging pasuryan Ian epek-epek asta kabikak ( boten dipun tutup ). Tata caranipun: 1. Si-
ram, 2. Rekma dipun lisahi Ian dipun jungkati, 3. Ageman ihrom kados kasebat. Tiyang
ihrorn dipun haramake.n :1. Ngagem rasukan Ian sarung, kajawi tiyang estri, 2. Ngagem
sepatu ingkang nutupi kemiri, 3. Nutup sirah' (ngangge kopiah, sorban, topi ) kajawi
wanita, 4. Ngangge wewangen ( kajawi ingkang dipun angge saderengipun ), 5. Motong,
nyabut utawi nyukur rekma Ian kuku, 6. Ngangge ageman ingkang kacelup wewangen,
uparni za'furan, 7. Mejahi ( ambebedhag ) kewan, 8. Nikah utawi nikahaken. 9. Nglamar
wanita ingkang badhe dipun nikah, 10. Saresmi, 11. Misuh sarana tembting ingkang
jember, 12. Ngrisak wit utawi taneman.
Niyat, nedya nindakaken 'ibadah Hajji sarana ikhlas karana Allah, sarta ngucap:
Labbaikal-laahurnrna 'umrah, artosipun :Kula sampun angleksanani dhawuh Paduka,
Dhuh Allah, kangge 'umrah. Punika kangge tiyang 'Urnrah. Kangge Haiii Qiran: Lab-
baikaHaahumma Hajjan wa 'Umratan, artosipun Kula sampun angleksanani dhawuh
Paduka, Dhuh Allah, kangge Hajji Ian 'Umrah. Manawi Hajji Ifrad makaten .Labbaikal-
laahumma Hajj an , artosipun :Kula sampun angleksanani dhawuh Paduka,'Dhuh Allah,
kangge Hajji.
Shalat, inggih punika Shalat Sunnat furarn kalih raka 'at, kados Shalat Sunnat biasa.
Wonten salebeting tindak nuju dhateng Mekkah, supados ngathah-ngathahaken maos:
Talbiyah, piyambakan utawi sesarengan, sarana suwanten ingkang sora Ian terang! "Lab-
baik, Allaahumma Labbaik, Labbaika laa syarika [aka labbaik. Innal hamda wan-ni'mata
laka wal muika, laa syariika laka".
Artosipun: Kula sampun dhateng angleksanani dhawuh Paduka, Dhuh Pangera'n,
kula sampun dhateng angleksanani dhawuh Paduka. Kula sampun dhateng anglek-
sanani dhawuh Paduka, ingkang boten wonten sakuthon kagem Paduka, kula sampun
dhateng angleksanani dhawuh Paduka, Saestunipun sadaya pangalembana, kani'matan
sarta karaharjan punika kagungan Paduka, ingkang boten wonten sakuthon kagem Pa-
duka. Kula sampun dhateng angleksanani dhawuh Paduka, Dhuh Pangeran, kula sarnpun
dhateng angleksanani dhawuh Paduka!
Sasampunipun mleb~t lr;~h::t Mekkah Ian katingal Baitullah, sumangga maos do'a:
"Allaahumma zid haadzru tialta tasyriifan wa ta'dhiiman wa t~kriiman wa mahaabah.
Wa zid man syarrafahu wa karramahu mimman hajjahu awi'tamarahu tasyriifan wa
takriiman wa birra".
Artosipun :,Dhuh Pangeran, rnugi Paduka paring tambah pakurmatan, kaagungan,
kamulyan, Ian kahebatan kagern Padaleman Paduka punika, Ian paringana tambah ka-
agungan, pakurrnatan, Ian kamulyan tumrap tetiyang ingkang ngagungtken, mundhi-
mundhi, Ian muly~kaken saking tetiyang ingkang Hajji utawi 'Umrah, sarana kaagungan,
pakurmatan, kamulyan, Ian kasaenan!
Saderengipun mlebet ing Baitullah (Masjidil Hararn ) sasaged-saged ngaso sawata-

wis, sarta siram rumiyin, lajeng ngagem Ageman Ihram malih !
1348
Tumunten mlebet ing Raitull&-h (l\1asjidil Haram ) langkung konten 'Babussalam
utawi konten pundi kemawon sami kemawon, lempeng nuju dhumateng Ka 'bah, boten
usah nindakal<en Shalat Sunnat Tahiyyatulmasjid, ananging enggal-enggal nindakaken
Thawaf.
Thawaf, dipun wiwiti saking arah Hajaf Aswad, kalayan maos salam' (caos pakurmat-
an ) dhumatt;ng Hajar Aswad, inggih punika ngambung sasaged-sagedipun, utawj cekap
ngucapaken salam, sarana ngangkat asta utawi isyarat ngangge asta, lajeng astanipun
dipun eueup sesarengan maos "Bismillahi wallahu Akbar". Artosipun: Kalawan asma
Allah, sarta Allah ingkang Maha Agung. Lajeng madhep nengen, dados Ka'bah wonten
ing kiwanipun, miwitana mlampah kalayan maos do'a:
"Allaahumma iimaanam bika wa tashdiiqam bikitaabika wa wafaa-am hi 'ahdika wat-

tibaa'al lisunnati na:Jiyyika Muhammadi."1 shallallaahu 'alaihi wasallam " , Artosipun:
Dhuh Pangeran, tumindak kula punika karana iman dhumateng Paduka, ngestokaken
Kitab Paduka, anetepi janji kita dhumateng P&';VKa, sarta karana andherek tindakipun
Nabi Muhammad shallallaahu 'alaihi wa sallam.
Saben-saben dumugi pojok, Rukun Yamani supados dipun usap, utawi isyarat ngang-
ge asta ( boten usah nucup ) kalayan maos ,,,6ismillahi wallahu Akbar". ingkang artos-
ipun :kalawan asma Allah, Ian Allah ingkang Maha Agung.
Lajeng maos do'a :" Rabbanaa aatinaa fiddun-yaa hasanatan wafil aakhirati hasanatan
wa q,naa 'adzaaban naar". ingkang artosipun Dhuh Pangeran, mugi Paduka paring kasa-
enan Donya dhumateng kita, Ian kasaenan ing Ahkerat, sarta tinebihna kita saking sik-
saning Neraka t
Saben-saben dumugi ing Hajar Aswad supados nucup utawi isyarat ngagem asta Ian ka-
c\leup astanip'un kalayan maos "Bismilldhi wailahu Akbar".
Makaten katinaakaken ambal kaping 7 ( pitu ) ngubengi Ka 'bah, sarana tata cara
jan do'a kasebat nginggil. Lajeng murugi l\laqam furahim utawi ingkt,ng radi caket kala-
yan maos: "Wattakhidzuu min maqami llirahima mushalla", artosipun :Lan sabagean
saka papan ngadege Nabi furahim iku dadekna papan kanggo ShalatL
Lajeng shalat sunnat kalih raka'at, sasampunipun Thawaf; ing raka'at wiwitan maos
Fatihah Ian surat AI Kafirun, Ian wonten raka 'at kapindho maos Fatihah Ian surat Ikhlas
( QuI huwallahu ahad ). Sarampungipun shalat sunnat lajeng wangsul ing sangajengipun
Hajar Aswad, saperlu nucup utawi isyarah, Ian maos . "Bismillahi wallahu Akbar".
Lajeng kesah medal saking Masjidil Haram, langkung Sumur Zam-Zam, Ian kendel sawa-
taw-is kagem ngunjuk toya Zam-Zam, tumunten murugi konten Shafa kangge Sa'i.
&llebctipun nindakaken Thawafwajlb: 1. Suei sa king hadats alit jan hadats ageng,
2. Suci saking najis, badan, ageman Ian papan Thawaf. 3. Nutupi 'aurat, 4. Miwiti saking
Hajar Aswad, 5. Ka 'bah wontensakiwanipun, 6. Wonten njawi Ka'bah, Hijir, Ian 5ya-
zarwan, 7. lng salebeting Masjidil Haram, 8. Ngubengi kaping 7 ( pitu ), 9 Boten gadhah
maksud sanes kajawi maksud ngubengi Ka 'bah. ( Dene manawi Thawaf sunnat Ian Nazar,
punika wajib ngangge niyat!).
1349
Sa'i punika dipun wiwiti saking gumuk Shafa, sarana mao~,Bismillaahir Rabmaa-
lllrrahiim. i'lllash sha&a wal marwata min sya'aa-irillaah, Abda-u bimaa bada-allaahu
bihi" , artosipun: Kalawan Asma Allah, ingkang Maha Mirah, Maha Asih. Saestunipun
Shafa Ian Marwah punika sabagean sa king syi'ar-syi'aripun Aga!l1ining Allah, kula ami-
wh punika sarana punapa ingkang Allah amiwiti sakawitipun.
Lajeng minggah ing nginggil sakada:r saged mriksani Ka 'bah (arahipun), langkung
ing sangajengipun, sarna ngangkat asta kekalih kalayan maos: "Allahu Akbar, Allahu
Akbar, Allahu Akbar. Laa iIaaha ilIallaahu wahdahuu laa syariikalah. Lahul mulku wala-
hul hamdu wahuwa 'alaa kulli syai-in qadiir. Laa iIaaha iIlallaahu wahdah an jaza wa'-
dab, wa nashara 'abdah. wa hazamal ahzaaba wahdah". ing kang artosipun: Allah Maha
Agung, Allah Maha Agurig, Allah :.taha Agung, boten wonten Pangeran, kajawi namung
Allah piyambak, boten wonten sakuthon kagem Allah, sadaya Karajaan Ian Pangalembana
hamung kagunganipun Allah piyambak, sarta Panjenenganipun ingkang Maha Kuwasa
ing samudayaning kawontenan. Boten wonten Pangeran, kajawi namung Allah piyam-
bak. Ingkang sampun anetepi ingjanjiNipun. ingkang sampun paring pitulung ing kawula-
Nipun, Ian Ingkang sampun nyirnakaken Piyambak dhateng golongan meng~ahipun.
(waosan do'a punika kawaos kapingtiga ( x 3 ).
Lajeng medhak mlampah ngener gumuk Marwah, manawi dumugi ing M.usil (jng
tembok wonten tandhanipun ijem! ) supados rerikatan utawi mlajeng, dumugi ing Griya
Bani Akil ( wonten tandha ijem! ) lajeng mlampah biasa kemawon. Dumugi ing gumuk
Marwah, lajeng minggah ing undhak-undhakan sakadar saged mirsani Ka'bah (arahipun),
lajeng madhep sarana ngangkat asta kalih sarana maos do 'a kadosdene nalika do'a ing
Shafa, kaping tiga!
Tumunten medhak saking gumuk Marwah, Ian wangsul dhateng Shafa kalayan
mlampah, Ian mlajar sarana jangkah celak, kadosdene ingkang katindakaken saking Shafa
dhateng Marwah kala wau!
Nindakaken Sa'i antawisipun Shafa Ian Marwah punika ambal kaping 7 (pitu),
dipun etang sa king Shafa dhateng Marwah sapisan Ian saking Marwah dhateng Shafa
sapisan, pungkasan ingkang kapitu pas dumugi ing Marwah !
Wajib Sa'i : 1. Sasampunipun Thawaf Rukun, utawi Thawaf Qudum; 2. Wiwitipun

saking Shafa; 3. Pitung .ambalan sarana yakin, inggih punika saking Shafa dhateng Mar-
wah kaetang sapisan, saking Marwah dhateng Shafa ugi kaetang sapL~a:!; 4. Mlampah
wonten watesing Mas'a (papa,p khusus nindakaken Sa'i).
Tahallul, inggih punika gunting rikma sakedhikipun tigang ler (iji) , rikma sirah
wau kagunting ngaI).gge pirantos punapa kemawon kenging. Menggahing priya kautamek-
aken cukur-gundhul, tumraping wanita nggunting pucuking rikma sanyari, dene tiyang
bothak cekap marisan panyukuran medal nginggiling sirah!
WucpafiaJ 'Arafah, punika satunggaling rukun saking rukun-rukun Hajji, dene

wekdalipun saking bakda Zhuhur' Oingsiring Surya), ing tanggal 9 Dzulhijjah ngantos
mletheking fajar (shubuh) daluning tanggal 10 Dzulhijjah i sok sintena kemawon sanajal1
namungmcningi sakcdhap utawi sakadar langkung salebcting watesipun wekdal kasebat
1350
sampun nami cekap kangge wuquf .•t\nanging utaminipun wiwit lingsiring Surya (Zhu-
hur dumugi sasampuning serap Surya (Maghrib).
Bidhal saking kitha Mekkah dhateng 'Arafah, umumipun dening Syekh (pemirnpin
jama 'ah Hajji salebeting wonten Negari Saudi Arabia) kirang sawatawis dinten sadereng-
ipun tanggal 9 Dzulhijjah sampun dipun siapaken uba-rampe kekesahan ngangge kemah,
bus, listrik, toya, bagean kesehatan sapiturutipun. Menggahing jama'ah Hajji ingkang bo-
ten lliram, wajib ngagem ageman lhram!
Tanggal 8 Dzulhijjah (dinten Tarwiyah) sampun bidhal saking kith a Mekkah dha-
teng Mina, Ian shalat Zhuhur, 'Asar, Maghrib Ian 'Isya' ing wekdalipun, lajeng nyipeng
sedalu ing Mina. Wonten ing tanggal 9 Dzulhijjah (enjingipun) bidhal dhateng 'Arafah,
wonten ngriku mapan sawatawis wekdal sarana maos Talbiyah ingkang kathah, , Ian
nenuwun (do'a)'ing Jabal Rahmah. Sasampunipun Zhuhur Ian 'Ashar (dipun jama"
taqdim) kadadosaken satunggal wekdalipun shalat, Ian karingkes raka'atipun, sadaya
jama 'ah Hajji sami siaga malih, Ian sasampunipun wekdal Maghrib lajeng bidhal dhateng
Muzdalifuh dados shalatipun Maghrib Ian 'Isya' dipun jama' ta 'khir wonten ing ngriku,
kalayan nengga ngantos bakda shalat Shubuh.
Rampung shalat Shubuh lajeng bidhal dhateng Masy'aril Haram, tansah maos do'a,
tahlil, tasbih Ian talbiyah wonten ing ngriku, tumunten bidhal malih dhateng Mina. Na-
lika wonten Muzdalifah dipun sunataken pados krikil kagem mbalang Jumrah ing Mina.
Bidhal dhateng Mina Ian mbalang Jumrah, punika katindakaken ing papanipuil
Jumrah 'Aq;),bah, anggenipun mbalang 7 (pitung) balangan, ngangge krikil Ian kedah
pener sasaranipun, dene sunatipun bakda mletheking Surya.
Sasampunipun mbalang Jumrah Ian Qurban utawi Dam kangge ingkang nilar wl!iib-
ing Hajji utawi nglanggar awisan lliram, mangka parajama'ah Hajji sampun sagedTahallul
(cukur rikma),tegesipun sadaya awisan Ihram sampun luwar, kajawi wanita taksih dipun
awisi, nindakaken kawin utawi ngawinaken, Ian mangangge wangi-wangi.
'Nyipeng ing Mina, punika dipun wajibaken tumrap jama'ah Hajji, dene kathahipun
3 (tigang) dalu, , pokokipun saben dalu kedah nyare ing Mina, saking malem Sawelas
dumugi malem Tigawelas Dzulhijjah, ingkang kawastanan Tasyriq. Dene manawi kepingin
enggal nilar Mina, wekdal sonten tanggal kalihwelas sasampunipun mbalang jumrah sa-
derengipun serap Surya, Ian punika naminipun Nafar Awal.
Salebetipun ing Mina, tanggal sawelas dumugi tigawelas Dzulhijjah, jama'ah Hajji
dipun wajibaken mbalang jtUl1Iah saben dinten, mbalangi Jumrah cacahipun tiga, dipun
wiwiti Jumratul VIa, lajeng Jumratul Wustha, Ian akhiripun Jumratul 'Aqabah. Saben-
saben mbalang maos: "Allahu Akbar, Allaahummaj'alhu hajjan mabrura wa <kambun
maghfura", artosipun : Ulsti Allah Maha Agung, Dhuh Pangeran, mugi Allah andados-
aken piyambakipun Hajji ingkang mabrur (tambah kathah kasaenanipun), lan dipun
apunterta dosanipun!
Wangsul mantuk dhateng kitha Mekkah, punika suasana ingkang gembirakaken

sanget, puncaking Riyadinan inggih manggen ing Mina, tanggallO Dzulhijjah wau dumugi
13 Dzulhijjah; pramila sarampungipun ing Mina, sadaya jama'ah Hajji sampun sami
1351
macak-macak sarta bregas-bregas, sabab wiwit tahallul, sampun kepareng ngagem ageman
Nasional sa king Negarinipun piyambak-piyambak. Gentosan anggenipun sami darnel foto,
lintonan kartu nama Ian alamat, jalaran sampun sami wiwit kraos manawi miebet Mekkah
malih, tamtu Syekh sampun nyiapaken badhe ndherekaken kondur dhateng Tanah Wutah
Rahipun piyambak-piyambak, pasedherekan ummat Islam saDonya sampun badhe pepi-
sahan sowang-sowang, sabab Kongres ummat Islam saDonya sampun paripurna, dir-
gahayu jama 'ah Hajji sa Donya!,
Miebet wonten ing Mekkah lajeng nindakaken Thawaf Ifadhah (Thawaf Rukun),
Ian sampun rampung paripurna kuwajiban 'Ibadah Hajji.
Thawaf Wada' utawi Thawaf Parr.ltan punika katindakaken dening sadaya jama'ah
Hajji manawi sampun badhe bidhal medal sa king kitha ,,1ekkah, dipun wajibaken pamit
(nyuwun tambahing sih wilasa saking ngarsaning Allah) nindakaken Thawaf Wada'
rumuyin.
Sumangga mlebet sa king konten Babussalam, teras kemawon nindakaken Thawaf

Wada', sarampungipun lajeng shalat sunnar 2 (kalih) raka'at sacelakipun Maqam Ibrahim,
tumunten dhateng Sumur Zam Zam saperlu ngunjuk toya Zam Zam, Iajeng medal saking
Masjidil Haram, saking njawi konten Agung, mirsanana pungkasan Ka'bah Ingkang Agung,
insya Allah pinanggih malih, am in (Raosipun anyles Ian trenyuh !).
BAR III. RUKUN !MAN.
Women ing piwucal Agami Islam, ingkang baku 'ilmi punil;a wonten tiga: 1. 'I1mu·
Kalam, ilmu ingkang nerangaken sarta ngrembag bab Iman saha sadalihialilipun pis.m.
2. 'nmu fiqih, ilmu ingkang mratelakaken sarta ngrembag praka\\is hukum-hukun:ing
Agami Islam, wajib halal, haram sapanunggilipun tuwin batal utawi sahing 'amal sasami-
nipun. Lan nerangaken ugi pranatanipun tembayaran, nenikahan, sade-tinumbas sapitu-
rutipun, dalah tumindakipun paukun~aning lampah dosa, paukuman ingkang wonten i'1g
Donya, inggih karembag pisano 3.' lImu Tasawwuf, ilmu ingkang nerangaken sarta ngrem-
bag babagan budi-pakerti sae Ian awon, dalah solah-bawanipun manah utawi sasolah-
tingkahipun nafsu pisan! Sa king ilmi tigang warni kasebat, lajeng ngepang malih pinten-
pinten kawruh, kadosta Ilmu-Ushuluddin utawi Ilaahiyyah (Theology) ,ilmu -i'llantiq
(Logic), ilmu-Tafsir, ilmu-Hadits, ilmu Ushul-Fiqih, ilmu-Akhlaq (Ethic), ilmu-Ijtima'i-
yah (Sociology), ilmu-Nafs (psychology), Ian sanes-sanesipun.
(1) !man dhumateng Allah:

Tegesipun iman dhumateng Allah punika angestokaken boten wonten Pepundhen,
kajawi namung Allah piyambak, ingkang Suwiji, Satunggall thil, boten wonten tunggil-
ipun, Maka Mirah Mafia Asih, tur Ingkang Sineja, boten peputra Ian boten pinutrakaken
sarta boten wonten satunggal-satunggala ingkang mapaki, l\laha Agung Maha 1I1ulya,
Maha Luhur Maha Sampurna, Suci sa king sifar kuciwa. Panjenenganipun wau Dhihin
tanpa wiwitan, Langgeng tanpa wekasan,: Beda Ian sadayaning barang anyar utawi titah,
ingkang Miyatsa tanpa kama dhateng sadhengahing suwanten, ingkang Pirsa tanpa netra
dhateng sarupining kawontenan. Panjenenganipun wau Sugeng tur Jumeneng Pribadi,
1352
ingkang Ngawuningani dhateng samudayaning kawontenan, ingkang Ngandika tanpa hu-
ruf, tanpa suwanten tuwin tanpa lesan .. Panjenenganipun wau Maha Kawasa, Murba-wa-
sesa ing Bawana, sampun nitahaken pinten-pinten Langit Ian Bumi, Baskara, Candra,
tuwin Kartika. Punapa dene ingkang sampun C\lurunaken jawah kangge ngedalaken sarupi-
ning woh-wohan, perlu kangge ngrezekeni kita sadaya. Panjenenganipun sampun Ngutus
para Malaikat tuwin para Nabi ngampil dhawuh sarta Kitab ingkang Suci, minangka
dados anggering piwucal Agami. Panjenenganipun wau ingkang paring gesang, pejah, sa-
ras, sakit, begja, cilaka, bingah Ian sisah, ugi ingkang paring jodho, bandha, putra, papan
Ian pangkat (kalenggahan minangka bebingah Ian pangarem-arem). Lan Panjenengani-
pun wau Ingkang badhe anggesangaken kita sadaya, saking kubur, benjing wonten ing
dinten Qiyamat sarta badhe niti priksa lampah-lampah kita nalika gesang wonten ing,Do.
nya, punapa dene sampun nyadhiyakaken Suwarga Ian Naraka, kangge angganjar Ian
niksa.
Allah SWT boten majibaken dhateng kita, malah dipun awisi ambahas (ngrembag)
utawi diskusi bab hakekat Dzat Allah; dados Allah boten saged dipun sarupekaken ba-
rang kados punapa kemawon, wangun Ian mapanipun sarta saatipun kados punapa, pra-
mila ajaran cara anthropbmorphisme boten wonten ing ajaran Islam, makaten ugi panthe-
isme, Ian polytheisme punika cengkah kosok wangsul kalayan doktrin Islam. Mirsanana
surat lkhlash ayat : 1 - 3, surat Al An'am ayat: 103, surat Al A'raf ayat :172, surat Yunus
ayat: 31, surat Zukhruf ayat: 9, surat Az Zumar ayat: 3, Ian surat Baqarah ayat: 186.
(2).' hnan dhumateng para Malaikat:

Ingkang dipun maksud iman dhumateng para Malaikat punika ngestokaken p~.ra
Malaikat punika titahing Allah., sami Ian titah sanes-sanesipun. Rupinipun manca warni
saha saged moiah-malih. Para Malaikat wau rninangka dados wadya-balanipun Allah,
ingy.ang sami setya, sami ngIuhuraken Asm.mipun sarta sami mituhu ing dhedhawuhipun,
boten purun sami mbalda, sarta warni·wuni pangibahadipun tuwin pandamelanipun.
Saweneh wonten ingkang dados Utusan maringaken wahyu dhateng para Panjenengani-
pun Rasul tuwin para Andika Nabi sasaminipun. Lan wonten ingkang mitulungi utawi
andongakaken sae dhateng tetiyang Mu'rrin ingkang sami angIabuhi Ag'amaning Allah.
Lan wonten ingkang sami anjagi utawi ngawasaken sarta nyatheti lampahing para ma-
nungsa. Lan inggih wonten ingkang tinanggenah njabut nyawa. Lan wonten ugi, ingkang
njagi Suwarga Ian Neraka. Punapa dene inggih wonten ingkang sami nyanggi 'Arsy
Menggah cacahing para Malaikat wau kathah sanget, boten wonten ingkang saged
mangertos, sanesipun Allah piyambak. Dene asmanipun para l\ialaikat sadasa ingkang
kedah dipun sumerepi inggih punika: Jibril, Mikail, IsrafiI, 'lzrail, Munkar, Nakir, Raqib,
'Add, Ridwan Ian Malik.
Kita wajib iman bilih para Malaikat punika gadhah suwiwi kaIih-kaIih, tiga-tiga,
sarta sekawan-sekawan. Gusti Allah boten majibaken kita supados mangertosi hakikat-
ipun para Malaikat, ananging Allah dhawuh wajib iman wontenipun para Malaikat, dene
para Andika Rasul Ian Nabi sami sumerep para Malaikat wonten ing rupi manungsa Ian
sanesipun, Ian bab punika kasebat Hadits Mutawatir. Mirsanana salajengipun surat Al An-
biyaa' ayat: 26 - 27, surat At Tahrim ayat: 6, surat Al Anfaal ayat: 12, surat Fushshilat
ayat: 30, surat Al Ma'aarij ayat: 4.
1353
Saweneh iUustrasi kangge anggambaraken kados pundi kaprigelan Ian kiyatipun para
Malaikat nindakakcn kuwajiban ngayahi urman 'Alam Jagad Raya sana andhatengakcn
dhawuh-dhawuhing Allah dhateng sadaya titahipun, sarppun tamUl kcmawon boten ka-
dos kaprigeian Ian kapinteraning teknologi-modern Jamelanipun manungsa. Sawatawis
tandhingan tehnis, rikatipun para Malaikat mlajar satunggal dinten, sami kaliyan 50.000
tahun etangan tahun ing Donya, makaten surat .IV l\la 'aarij ayat: 4 kasebat. Menggahing
erangan manungsa, cahya punika rikatipun 300.000 Km per sekonde, sumangga kula
aturi nglajengaken piyambak analisa namung cekak aos makaten punika! Wallaahu a'lam
bissawaab!
Prof. Dr. Hazairin SH(almarhum) nate ngetang, hilih Malaikat punika lampahipun 17 am-
balan langkung rikat tinimbang cahya!
(3). !man dhumateng Kitab-Kitab

Ano-sipup iman dhumateng Kitab-Kitab punika ngestokaken sadaya Kitab ingkang
sa.mpun tinurunaken dhateng para A.t1dika Nabi Utusaning .!\lIah punika dhawuh pangan-
dikanipun ;\Hah, ingkang nyata leres, tegeslpun sarnubarang ingkang kascbat ing Kitab
wau mesthi nyata lan leres! Saupami Kitab wau anyebataken barang ingkang sampun
kalampahan, inggih pancen yektos womenipuf1. Lan manawi nyariosaken barang ingkang
dereng kalampahan, inggi.'J mesthi badhe kalampahanipun. Punapa dene sai)arang ingkang
dipun dhawubaken, punika pancen inggil; lcres s;lcnipun, ran slbarang ingkang dipun
awisi, inggib raneer: vektos awonipun.
Denc namj"namining Kitab wau sadctya. sinLt:at cetha \,\'ont"en ing i\l
Quraan, namung Taurat, kaparingaken dhateng Kalljeng Nabi 1\,;5a a.s., Kitab Zabur jq.
paringaken dhateng Kanjcng Nabi Davvud a.s., KHab !njil kaparingai:en dh;ltcng !Cll~j('llt~
Nabi '{sa a.s. putranipun lbu i\1aryam, lar; Kitab Al Quraan kaparingakcn dbateng Kanjcng
Nabi Muhammad s.a.w. Salajcngipun mirsanana surat Ibrahim a.vat: I, sur at An Nah]
ayat :102, surat Asy Syu'ara' ayat: 191 -193, ian surat Asy Syura ayat: 52 - 53.
(4). lman dhumateng para Rasul:

Tegesipun iman dhumateng para Rasul punika ngestokaken bilih Allah sampun
!lguUlS dhateng para Andika Nabi mgkang dados kaparenging karsanipun angemban dha-
wuh pangandikanipun, supados kadhawuhaken dhateng para manungsa tuwin kawucala-
ken sarta kapiInpinaken dhateng Ummat-ummatipun. Lan inggih para Rasul wau ingkang
miEangka dados Guru utawi Panutaning Ummat, ingkang wajib dipun gugu Ian dipun
tiro. Para Rasul wau kawulanipun Allah, ingkang jangkep sarra luhur budinipun, tur
limp ad sarta suci panggalihipun, ingkang temen pangandikanipun boten nate sami dora,
ingkang jujur tindakipun boten nate sami culika, ingkang setya sami anggelaraken Agami-
ning Allah, sanadyan ngantos dumugining seda. Para Rusul punika kathah lang kung sa-
king tigang atusan, mung kemawon ingkang cetha asmanipun kasebat ing Al Quraan,
namung selangkung, inggih punika: 1. Heyang Nabi Adam, 2. Nabi Idris, 3. Nabi Nuh,
4. Nabi Hud, 5. Nabi Shalih, 6. Nabi Ibrahim, 7. Nabi Luth, 8. Nabi Isma'il, 9. Nabi
Ishaq, 10. Nabi Ya'kub, 11. Nabi Yusuf, 12. Nabi Syu'aib, 13. Nabi Harun, 14. Nabi
Musa, 15. Nabi Dawud, 16. Nabi Sulaiman, 17. Nabi Ayyub, 18. Nabi Dzulkifli, 19. Nabi
Yunus, 20. Nabi Ilyas, 21. Nabi Ilyasa', 22. Nabi ZlI.kariya, 23. Nabi Yahya, 24. Nabi
'Isa putranipunMaryam, Ian 25. Nabi Panutup Pan).ltan kita Kanjeng Nabi Muhammad
s.a.w. Nabining Jagadrat!
Mirsanana surat Ali 'Imran ayat: 31 - 32, surat AI Ahzab ayat: 21, surat Al Hasyr ayat:
7, surat An Nahl ayat: 43, surat Al Anbiyaa' ayat: 8, Ian surat Al Mu'min ayat: 78.
1354
Salajengipun mirsanana surat Al A'raf ayat :138, surat Al Anbiyaa' ayat: 107, surat
Saba' ayat: 158, surat Al Ahzab ayat: 7, Ian surat Al Baqarah ayat: 253.
(5). Iman dhumateng dinten j\.khirl

Artosipun iman dhumateng dinten Akhir punika dinten wiwit pejahipun satunggal-
satunggaling tiyang dumugi mlebetipun ing Suwarga utawi Neraka, punika angestokaken
manawi kawontenanipun dinten Akhir dalah samukawis ingkang kawengku in dinten
wau, punika mesthi badhe kalampahanipun. Kadosta, pitakenanipun Malaikat kalih
wonten ing kubur, wontenipun ni'mat (kabar gembira badhe lumebet Suwarga) utawi
fitnahing (alamat badhe kaglandhang ing Neraka) kubur benjing dinten Qiyamat, inggih
punika dinten risaking Donya saisi-isinipun sadaya. Lajeng para m~nungsa wau kaklem-
pakaken wonten ara-ara Mahsyar kasowanaken wonten ing ngarsa dalem Allah ingkang
Maha Agung, Maha Adil, Maha Sampurna, pedu badhe katiti priksa lampah-lampahipun
nalika gesang wonten ing Donya. Ing riku sinten ingkang pinanggih Mu'min saha kathah
amal kasaenanipun nalika wonten ing Donya, badhe kaparingan ganjaran ingkang ageng
inggih punika Suwarga endah ingkang langgeng. La.n ingkang pinanggih kafir utawi kathah
dosanipun, badhe kapatrapan siksa Neraka ingk~.n):i~anget awratipun.
Mirsanana surat Ali 'Imran ayat: 185, surat Al Jum'ah ayat: 8, surat An Nisaa'
ayat: 77, surat Al Mu'minuun ayat: 99 - 100, surat Az Zumaar ayat: 68 - 75, surat
AI Isra' ayat: 85, surat Tha Haa ayat: 124 - 127, surat Al Insyiqaaq ayat: 6 -15, surat
Ar Rahmaan ayat: 26 - 27, surat Yaa Siin syst: 51 - 52, surat Al Kahfi ayat: 47. surat
Az Zalzalah ayat: 6 - 8, surat Al Anbiyaa' ayat: 47, surat Mu'min ayat: 17, Ian surat
Al Qaari'ah ayat: 6 - 11.
(6). Iman dhumateng Papesthen:

Ingkang dipun maksud iman dhumateng Papesthen punika ngestokaken samukawis
ingkang sampun tinaqdir ing Allah, mesthi badhe kalampahan. Lan sabarang ingkang bo-
ten tinaqdir ing Allah, inggih mesthi boten saged bad he kalampahan. Pramila manawi
badhe nindakaken amal kasaenan utawi tindak Ieres, boten susah ndadak mawi kuwatos
punapa-punapa. Amargi kanugrahan ingkang pancen sampun tinaqdir dening Allah temtu
badhe kaparingaken, boten wonten ingkang saged ngalang-alangi. La,n kabilahen ingkang
pancen boten tinaqdir dening Allah badhe kapatrapaken, inggih mesthi boten badhe
saged ngengingi.
Mirsanana surat An Nisaa' ayat: 65, surat Al Israa' ayat: 23, surat Ali 'Imran
ayat: 47, surat Fushshilat ayat: 12, surat Al Qtmar ayat: 49, surat Al Ahzaab ayat: 38,
surat Al Furqaan aYat: 2, surat Ali 'lmran ayat: 142, surat Ar Ra'ad ayat: 11, surat
AI 'Ankabuut ayat: 2, surat Ibrahim ayat: 4, surat Al Hadiid ayat: 22, surat At Takwir
ayat: 29, surat Al An'am ayat: 149, Ian surat Al Kahfi ayat: 29 ..
BAB IV. SYAFA'AT
Panjenenganipun Ki Bagus Hadikusuma almarhum wonten Risalah Katresnan Jati,

anerangaken bilih bab syafa'at punika panci satunggaling perkawis ingkang penting Ian
gawat saestu. Makaten andharanipun: .......... pentinge marga ana ing jagad kamusyrikan
(jagade wong kang nembah utawa memundhi saliyaning Allah) syafa'at mau pancen kang
1355
dadi dhasaring kamusyrikan, tegese adege kamusyrikan mau ancik-ancik ana ing sadhu-
wuring piyandel syafa'at. Lire mangkene: wong musyrik kang padha nembah memundhi
barang saliyane Allah mau, s?upama ora padha duwe piyande1 (i'tiqad), yen barang mau
bisa nyawabi utawa nyafangati ana ngarsaning Allah, yekti wong musyrik mau ora padha
gelem memundhi marang-barang mau, Dadi manawa piyande1 kasyafangatan mau sirna,
kamusyrikan rubuh dheweL
Dene gawate ana ing 'alam Islam, syafa'at mau wus cawuh antarane kang haq Ian
kang batal, kang bener Ian kang luput, utawa kang tauhid Ian kang musyrik. Ana ing
Islam miturut piwulange Hadits syafa 'at mau iya ana, ananging seje jinise (kvvalitete)
Ian coreke ora kaya dene jinise Ian coreke syafa'at weton kemusyrikan. Mung bahe
bareng rokhing piwuIang Al Quraan Ian Hadits ana ing 'alam Islam wus mati, banjur 'alam
Islam kalebon piyandel kasyafangatan weton kamusyrikan mau, nganti carub dadi siji,
cawuh antarane syafangat kang adhedhasar tauhid Ian kang dadi dhasaring kamusyrikan.
Wasana ngrusakake piwulang katauhidan, Ian nuwuhake fitnah ana ing 'alam Islam.
Siji Ian sijine wong Islam padha kafir-kafiran, Ulamane padha gegesehan. Sawenehe ana
kang ngilangake syafangat entek-entekan, Ian sawenehe ana kang nganakak;: por-poran.
Dene kang bener, kang sedhengan. Yaiku madzhab Ahlussunnah wal Jama 'ah, kang
cecekelan Al Qtraan Ian Hadits.
Lan maneh kawruh syafangat mau pancen kalebu ilmu kang daqiq (lembut tur jero)
Dadi anggone arep nyethakake! sesilahane antarane kang bener Ian kang luput mau, angel
banget, ora gampang. Butuh nganggo budi kang wening Ian ati padhang sarta pikir dawa
Ian 'aqal alus kang terus terang. Saka iku murih bisane terang gamblang, perlu luwih dhi-
sik kudu disumurupi dhawuhing Allah bab syafangat mau ana ing Quraan, yaiku: surat
nlnUS ayat 18 : "Lan padha nembah saliyane Allah, barang kang ora bisa aweh cilaka
Ian ora bisa aweh begja. Lan padha celathu: Iki para juru syafangatku ana ngarsane Al-
lah. Muhammad, dhawuha:! Apa kowe padha ngaturake marang Allah, barang kang ora
diwuningani ana ing pirang-pirang Langit Ian Bumi. Allah Maha Suci Ian Maha Luhur
saka barang kang padha dimusyrikake mau". Surat Al Baqarah ayat 2551 "Sapa kang bisa
nyafangati ana ing ngarsaning Allah, yen ora kalawan idziNe?" Surat Az Zumar ayat:
43 ·44 "Apa padha ngalap juru syafangat saliyaning Allah? Muhammad, dhawuha:
Apa sanajan barang mau ora padha ndarbeki apa-apa Ian ora padha duwe 'aqal? Muham-
mad, dhawuha: Allah kang kagungan kabeh syafangat. PanjenengaNe kang kagungan kra-
tonin& pira.ng-plrang Langit Ian Bumi, tumuli sira bakal padha disowanake marang ngar-
saNe", &!.rat Saba' ayat: 23 "Lan ("Ira migunani syafangate ana ing ngarsaning Allah, yen
ora turnrap wong kang wus diidzini". :&trat Al An'am ayat 51, "Lan pepelinga nganggo
Qtraan marang wong kang padha wedi disowanake menyang ngarsaning PangeraNe, ing
kono ora ana kang bisa ngasihi Ian ora ana kang bisa nyafangati marar. s ,jheweke, saliya-
ning Allah.". Surat An l'IIajrn ayat 26: "Lan pira bae Malaikat kang ana ing pirang-pirang
Langit, syafangate ora migunani sathithik-thithika, kajaba yen diidzini dening Allah,
turnrap wong kang diparengake Ian direnani dening Allah", Surat As Sajdah ayat 4:
"Allah kang wis nitahake pirang-pirang Langit Ian Bumi sarta barang kang ana ing antara-
ne Langit Ian Bumi mau, ana ing nem dina (mangsa), tumuli panjenengaNe nglenggahi
'Arasye (KratoNe). Sira ora padha duwe kang ngasihi Ian ora padha duwe kang nyafa-
ngati, saliyane Allah, geneya sira ora padha gelem eling?" Surat Yaa Siin ayat 23
"Apa aku dikon ngalap pepundhen maneh saliyane Allah? Manawa Allah kang Maha
Murah, ngersakake aku pinaringan bilahi, pepundhen-pepundhen mau, syafangate ora bisa
migunani sathithik bae marang aku, Ian ora padha bisa nylametake aku".
1356
Surat AI Anbiyaa' ayat 326-27: "Lan padha celathu : Allah ngalap putra. Allah Maha
Suci saka celathune mau. Balik mung para kawula kang padha diparingi kamulyan.
Dheweke ora padha wani nglancangi atur rna rang Allah, Ian dheweke padha nindak-
ake printahing Allah. Allah nguningani sebarang kang ana sangarepe wong-wong mau Ian
sebarang kang ana ing saburine. Lan dheweke ora padha bisa nyafangati, saliyane mung
maring wong kang wis direnani dening Allah. Lan dheweke iya padha dheg-dhegan,
amarga wedi siksaning Allah. Surat Ai Baqarah ayat: 48-123-254 '''Lan wedia dina kang
sawijining awak ora bisa males rna rang awak liya sathithik-thithika. Lan tetebusan saka
awak mau om ditampa Ian safangat ora bisa migunani mamng awak mau, Ian dheweke
mau ora padha diparingi pitulung. E, wong kang padha ngestokake, padha danakna
barang kang wus Ingsun paringake rezeki menyang sira, mupung durung teka dina kang
ora ana dol-tinuku Ian ora ana memitran Ian ora ana syafangat. Dene wong kang padha
kafir, iku kang padha nganiaya awake dhewe!".
Miturut surasane ayat-ayat ing dhuwur mau, ora ana kang netepake sarana cetha,
manawa syafangat utawa kang bakal bisa nyafangati iku mesthi ana, utawa pancen ora
ana; kajaba mung rong ayat sing rada memper kena disurasa, yen baka! ana kang bisa
nyafungati. Yaiku ana ing Surat Najm, kang jarwane: "Lan pira wae Malaikat kang ana
ing pirang-pirang Langit, syafungate ora migunani sathithik-thithika, kajaba yen wis di-
idzini dening Allah, tumrap wong kang diparengake sarta direnani dening Allah. Lan
ana ing surat Ai Ambiyaa', sing jarwane : Lan dheweke ora padha bisa nyafungati,
saliyane mung marang wong kang wis direnani dening Allah.
Ayat loro iku sajak mengku teges, yen para Malaikat kang ana ing Langit Ian parr.
kawulaning Allah, kang padha diparingi kamulyan, manawa wis dililani dening Panre-
ran, bakal bisa nyafangati rna rang wong kang diparengake sarta direnani dening Allah.
Ana ing ayat kang liya-liyane, Y4;ku surat Yunus: 18, Ian surat Zumarl 43,44. di-
pratelakake: Pepundhen saliyaning Allah, kang padha dianggep dadi juru syafungate
ana ngarsane Allah mau, diorakake sarta ditolak, Ian dipangandikakake yen pepundhen
pepundhen mau ora padha bisa gawe begja, cilaka lan,ora padha ndarbeki apa-apa.
Balik kabeh syafungat sing kagungan mung Allah piyambak.
Lan ana ing surat Yaa Sinl 23 didhawuhake manawa Allah pancen arep paring bilahi
marang sawijining wong, syafangate sapa bae, ora bakal bisa nulak bilahi mau, sathithik
wae.
Lan surat Al Baqarah 48, 123, Ian 254, anerangake, ana ing dina Qiyamat, syafangat
mau ora baka! bisa ditampa Ian ora bisa migunani sathithik bae utawa malah ora babar
pisan!
Dadi surasaning ayat-ayat ing dhuwur mau kabeh, kena kagerba mangkene:
Rong ayat sajak ngemperake ananging syafangat Ian juru syafangat; yaiku para Malai-
kat Ian para Andika Nabi kang mulya-mulya. Ananging bisane nyafangati, iya sawise
dililani dening Allah, Ian bisane mau iya mung marang wong kang wis diparengake sarta
direnani dening Allah.
1357
Lan sangang ayat andhawuhake, kabeh syafangat mau mung kagunganing Allah
Ian juru syafangate, iya mung PanjenengaNe piyambak. Lan saupama saliyaning Allah,
ana karig arep nyafangati, syafungate mau ora bakal ditampa utawa ora bakal bisa migu-
nani sathithik-thithika, utawa iya paneen ora ana saliyaning Allah, kang bisa nyafangati.
Dadi dhawuhing ayat-ayat mau, karsane mung warna siji, yaiku mangkene mungguh
tegese: Kabeh syafangat iku mung kagunganing Allah. Lan juru syafangate kang hakiki
( sejati ), iya mung PanjenengaNe piyambak. VDene para kawulaning Allah kang muIya-
mulya minangka kanggo ngetokake kamulyane mau ana ngarsaning Allah, Ian ana sanga-
repe wong akeh, manawa wis dililani dening Allah, kapareng nyuwunake syafangat
mau, kaparingake marang wong kang wis diparengake sarta direnani dening Allah".
Saka iku, para Malaikat Ian para Andika Nabi mau, iya kena diarani bisa nyafangati;
ananging iya sarana teges kaya kang wis diterangake mau, ora kaya dene teges kang di-
karepake karo wong musyrik, utawa kang paneen dadi dhasaring kamusyrikan. Balik
teges dhadhasar tauhid, yaiku: Do nga kang sinembadan.
Terange maneh mangkene:

Tembung sya~angat iku akeh maknane; ana kang ateges sawab utawa pitulungan daya
ghaib, Ian ana uga kang ateges donga. Dadi tetembungan:"Bisa nyafangati" iku karepe
Bisa nyawabi, bisa mitulungi sarana daya ghaib utawa bisa dongakake.
Teges loro kang wiwitan ( sawab Ian pitulungan ), iku teges kang dikarepake dening
wong musyrik. Lan teges loro mau, paneen kang dadi dhasaring kamusyrikan. Lan iya
teges loro mau kang dinafikake ( diorakake Ian diemohi ) dening Al Quraan.
Jlentrehe mangkene :teges loro kang wiwitan mau, yaiku kang marakake wong musy-
ril$ pating grubyug padha sowan ngadhep utawa angsung dhahar menyang barang kang
saliyaning Allah. Padha memundhi Ian padha dedonga menyang barang-barang mau;
padha ngarep-arep bisaa kaeedhak ing ngarsane bisaa oleh sawab Ian pitulunge. Banjur
bisa begja awake, bisa gangsar anggone nyambut gawe, sapiturute. Utawa duwe pangarep-
arep besuk ana ing Akherat bisaa nyedhakake awake ana ing ngarsaning Allah, linebur
dosane. Iya piyandel syafangat kaya mangkono iku, kang diemohi Ian ditolak dening
Al Quraan. Awit iya pangandel kaya mangkono mau, kang diarani i'tiqad-musyrik
kang nuwuhake ibadah menyang saliyaning Allah. Kaya kang didhawuhake ana ing Qur-
aan, surat Zumar: 2.
Dadi saupama wqng musyrik mau, ora padha duwe pangandel syafangat kang mengku
teges loro m~u;Y'ekti dheweke ora arep keraya-raya padha sowan angsung dhahar utawa
dedonga menyang barahg kang saliyaning Allah mau.
Dene teges siji kang wekasan ( donga ), iku tegesing syafangat diiyani sarta dibenerake
dening Al Quraan utawa Agam(l Islam. Lan iya syafangat teges donga iku, kang diarani
syafangat dhadhasar tauhid, Ian iya syafangat teges donga iku, kang diparengaken dening
Allah marang para kawulane kang padha diparingi kamulyan. Lan iya syafangat teges
donga iku, kang didhawuhake ana ing Hadits-Hadits Shahih, yen para Andika Nabi
luwih-luwih, Kanjeng Nabi Muhammad s.a.w. besuk ana ing Akherat bakal paring syafa-
ngat marang umat-umate kang wis diparengake Ian kang wis direnani dening Allah.
1358
Lan iya syafangat teges donga iku kang diterangake yen Kanjeng Nabi Muhammad iku
besuk dina Qiyamat, bakal dadi Juru-syafangat kang agung kanggo nyafangati sakabehing
umat; yaiku Panjenengane bakal nenuwun marang Pangeran kang Maha Agung, supaya pa-
priksaning prakara dang diwiwitana. Kaya kang didhawuhake ana ing"Hadits Bukhan Ian
Muslim, mangkene mungguh reringkesane:
Besuk ing dina Qiyamat, sawuse kabeh para manungsa padha ditangekake saka mg
kuhur-kubure, hanjur padha dikumpulake ana ing panggonan saw;j; ( ara-ara Mahsyar ).
Ing kono banget ngrekasane, marga banget panase ora ana pangeyuban kang kanggo
ngeyup, Zan banget ngelake ora ana banyu kang kanggo ngombe. Wekasan para manungsa
iku padha banget susahe Ian banget bingunge, tansah mung tab-taban ngalor-ngidul mung
padha sesambat, ora kuwat ngrasakake kai:'anan kaya mangkono mau. Siji iansijine padha
takon-tinakon, sapa kang bisa nyuwunake syafangat marang ngarsaning Allah. Banjur
sawenehe ana kang celathu: Mara padba sowan heyang Nab; Adam wae, mbokmanawa
panjenengane bisa nyuwunake syafangat marang Pangeran. Sawuse padba sowan ngatur-
ake apa perlune, heyang Nabi Adam ngandika: Aku ora wani Ian aku ora bisa. Awit
pancen Pangeran lagi paring bilabi kang gedhe banget. ]ajal padha tekaa marang Nabi
Nuh Ian ngaturake apa perlune; wangsuZane Kanjeng Nabi Nuh iya padha wae karo dha-
wuhe heyang Nabi Adam. Mung duduh-duduh marang Nabi Ibrahim. Kanjeng Nabi
Ibrahim mangkono uga, mung nuduhake marang Nabi Musa. Kanjeng Nabi Musa iya
mangkono, bisane mung buwang marang Nab; 'Isa. Kanjeng Nabi 'Isa apa dene, iya mung
nuduhake menyang Kanjeng Nabi Muhammad, Nabining ]agadrat. Bareng wong'1.Vong
mau wis padha sowan Kanjeng Nabi, banjur padha matur: Dhuh Kanjeng Nabi Muham-
mad! Panjenengan punika Utusanipun Allah sarta dados panutuping para Andika Ntui
sadaya. Tuwin sadereng Zan sasampunipun., Allah ugi sampun paring pangapunten dha-
teng Panjenengan. Lan Panjenengan sampun pirsa kawontenan kula sadaya, sanget slsah-
ipun Ian ngrekaosipun. Awit saking punika, mugi wontena karsa Panjenengan, nyuwun
syafangat dbumateng Pangeran, kangge kula sadaya.
Sawuse Kanjeng Nabi nampa ature wong mau kabeh, banjur Panjenengane sowan ana
ing sangandhaping 'Arsy, sujud ing Pangeran, sarwa ngalurake pangalembana Ian pamuji
sarta donga, miturut kaya dene iZham kang didhawuhake. Tumuli kadhawuhan dening
Allab: E, Muhammad kakasih Ingsun! Mara angkaten sirahmu Ian nyenyuwuna! Bakal
Sun paringi, Ian nyafangatana, bakaZ Sun paring; syafangat. Sanalika lWnjeng Nab; ngang-
kat sirahe banjur matur: Dhuh Pangeran kula, ingkang Maha Agung, Maha Mirah, Maha
Asih! Ummat kula, ummat kula! Dhawuhing Pangeran: Muhammad, sira nglebokna
ulllatira kang jJethingan I/lel/yang SUll'arga tanpa bisab ( katiti-priksa ), saka lawange
kang arab tel1gell. Bareng wis mangkol1o, papriksaan banjur diwiwiti.
Kaya mangkono mungguh reringkesane katerangan bab syafangate Kanjeng Nabi

Muhammad s.a.w. kang gedhe besuk ana ing dina Qiyamat kang bisa murakabl ing sa·
kabeh ing umilt.
Ana ing katerangan mau dipratelakake, Kanjeng Nabi sawise dililani banjur kadhawuh-
an dedonga utawa nenuwun marang ngarsaning Allah kang pancen kagungan syafangat
mau. Dadi wis cundhuk karo dhawuhing Al Quraan ing dhuwur, yen kabeh syafangat
iku mung kagunganing Allah. Lan Juru-syafangate kang haqiqi iya mung PanjenengaNe
piyambak,
1359
Dene para kekasihing Allah kang diarani bisa nyafungati, iku bisane mung dedonga
Ian nenuwun thok, tur iya sawise dililani dening Allah, Ian bisane iya mung marang
wong kang wis diparengake sarta direnani dening Allah.
Dene sesifatane wong sing direnani dening Allah, kang bisa nampa syafangate para
Andika Nabi mau. Lan wong sing bakal malebu Suwarga tanpa hisab, iku wis diterangake
ana ing Quraan Ian Hadits. Prayoga digoleki dhewe Ian dititi kang temenan banjur di-
tiru, supaya bisa dadi ewone wong sing begja mau, besuk ana ing Akherat.
Mung wae rehning prakara iku, becik kudu disumurupi, perlune bisaa dadi teturutan,
mula ing kene prayoga diterangake Hadits siji wae, kang rnratelakake sesifatane wong
pethingan kang malebu Suwarga tanpa hisab mau, yaiku:
Dhawuhing Kanjeng Nabi: Banjur didhawuhakc marang aku: mara ndclcnga, mcnyang
dhuwur sisihe. ng kono ana grombolan kang gcdhe banget. Banjur kadhawuhake manch
mcnyang aku :IId umatmu! Lan nartani umat ill ru ana wong pitung puluh cwu, bakal
padha malebu ~warga tanpa golek japa, Ian ora padha wcdi walatc saliyaning Allah,
Ian ora padha ngobong dupa, ananging mung padha tawakkal (pitaya) wac marang
Allah Pangcrane (Rawahusy syaihkaani 'anibni 'Abbas ).
Muiane manawa arep nymvun syafangat mau, iya mung kudu nyuwun marang Allah
piyambak, Ian manawa disU\vun mcnyang saliyaning Allah, malah ndadekake musyrik
sing marakake ora bakal bisa nampa syafangate para kekasihing Allah.
Awit musyrik utawa kafir, iku dadi alangan kang ,C.omer siji, kanggo bisanc nampa
syatangat. Apa maneh besuk ana ing Akherat, lagi ar;a ing Donya wae, Kanjeng 1\'abi
Ian para wong Mu'min, wis dilarang, ora pareng .... yuwunake pangapura dosane wong
musyrik utawa wong kafir. Malah wong munafiq ( lelamisan) pisan iya ora parcng; Ian
saupama meksa disuwunake pangapura, Allah iya ora bakal paring pangapura. Dhawuh-
ing Al QIraan, ing surat Taubat: 80 Ian 113, kang jarwane::Muhammad! Wong Iamis
mau kok suwunake pangapura utawa ora kok suwunake pangapura, padha wae. Sallpama
kok suwunake pangapura ping pitung p~lllh, Allah iya ora bakal paring pangapura.
Kang mangkono mau sabab dheweke wis padha kafir marang Allah Ian Utusane. Lan
Allah ora karsa nuduhake kaum (wong) kang padha duraka.
Ora ana tumraping Kanjeng Nabi Ian wong kang padha iman, kok arep nyuwunake
pangapura marang para wong musyrik, sawuse cetha yen dheweke mau padha dadi
kancane Neraka Jahim, sanajan ta dhewekc mau sanake.
Wigatine mangkene:
Syafangate Kanjeng Nabi Muhammad s.a.w kang gedhe kaya mangkono mau, yaiku
kang didhawuhake, supaya para wong MU'min saben ba'da Adzan, dedonga marang
Allah, nyuwunake wasilah, Ian fadhilah sarta drajat kang luhur marang Kanjeng Nabi
Muhammad mau. Lan supaya dijumcnengna ana ing maqam ( pangkat ) kang pinuji,
kang wis dijanjekake dening Allah.
Kaya kang wus didha\\''Uhakc ana Hadits, wong Mu'min manawa krungu Adzan su-
pay a jawab Adzan mau sarana nirokake unine kang Adzan, mung sing muni: Hayya
'alash shalaah, Hayya 'alai falaah, diwangsulana: Laa haula wa laa quwwata illaa billaah
il 'aliyyil azhiim. Lan sawuse banjur donga mangkcne:
1360
"Dhuh Allah Pangeraning punika tim-
Lalan shalat, ingkang sampurna Ian Pange-
raning shalat ingkang badhe ngadeg! Tu-
wan mugi paringa wasilah (lantaran) Ian
fadhilah (lalangkungan) sana drajat ing-
kang luhur dhateng Kanjeng NaLi Muham-
mad. Lan Tuwan mugi jumenengnaPanje·· .•~.I.:::;.1,..\i:'I.~...
nenganipun wonten ing maqam' (pangkat) Allaabumma rabba haad~ihid da'watit taam-
ii1gkang pinuji, ingkang sampun Tuwan mab, washshalaatil qaa-imah, aati Mu-
hammadanil wasiilata wal fadhiilata wad-
janjekaken. darajatar raiii'ab, wab'ats-hu maqaamam
malunuudan alladzii wa'add-tahu.
Lan maneh, iya syafangat kang teges donga mau, kang sok disuwun dening para
Sahabat rna rang Kanjeng Nabi, nalika Panjenengane i5ih sugeng. Kaya kang didhawuh-
ake ana ing Hadits, manawa shalat Istisqak, para Sahabat padha nyuwun syafangat ma-
rang Kanjeng Nabi, yaiku Panjenengane mau diaturi dedonga marang Allah, nyuwun
tumuruning udan. Ora kok Panjenengane mau banjur diaturi mantak aji ngedalake ka-
digdayane nurunake udan, iku or!!!
Tindak kaya mangkono mau, ditindakake nalika Kanjeng Nabi Isih sugeng.' Dene
sawuse seda Sayyidina 'Vmar manawa Istisqak nyuwun safangat (donga) rna rang Sayyi-
dina 'Abbas pamane Kanjeng Nabi. Ora kok Sayyidina 'Vmar sowan menyang pasare-
yane, tumuli nyuwun syafangat (donga) marang arwahe Kanjeng Nabi, iku ora!
Dadi miturut surasane Hadits mau, cetha ~yuwun syafangat (donga) marang Kan-
jeng Nabi ditindakake, iku ana sajeroning Kanjeng Nabi isih sugeng, ananging bareng
Panjenengane wis seda, banjur ora tumindak!
Kang mangkono mau, manawa digathukake karo dhawuhing Al Quraan utawa

Hadits pancen iya wis keplok banget, awit ing Quraan Ian ing Hadits ora ana kang dha-
wuhake sarana cetha utawa samar, wong urip iku supaya njaluk syafangate (dongane)
wong sing wis mati. Mangkono uga, tindake utawa dongane Kanjeng Nabi, iya ora ana
kang mundhut syafangat utawa dongane wong sing wis mati.
Dene kang ana, malah kosok baline, yaiku wong sing urip supaya nyafangati (do-
ngakake becik) wong sing wis mati. Lan maneh, syafangat kang teges donga mau, ana
ing Al Quraan utawa Hadits uga didhawuhake Ian diwulangake supaya ditindakake ana
ing pasrawunganing urip antarane wong Mu'min siji Ian sijine utawa saweneh ian sawe-
nehe. Tuwa-anom, gedhe-cilik, mulya-ina, sugih-miskin, 'alim utawa bodho. Tegese ana
ing pasra\\'Unganing urip, wong l\lu'min kabeh mau kadhawuhan syafangat-syafangatan,
utawa donga-dinonga kabecikan, saka kang tuwa menyang kang anom, utawa saka kang
anom marang kang tuwa, sapiturute. Kaya kang katindakake dening Kanjeng Nabi, na-
lika Sayyidina 'Vmar arep 'ibadah 'Vmrah, diwelingi supaya dongakake Panjenengane.
Lan kaya kang wis diterangake para Malaikat padha dongakake becik marang para wong
Mu'min kang shaleh-shaleh.
JaIaran tindak mangkono mau, pancen gedhe banget faedahe Ian hikmahe ana ing
ngarsaning Allah Ian ana ingurip bebrayan.
Katerangan bab syafangat kang dawa mau, yen karingkes mangkene
1361
Ana ing piwulang Islam, syafangat iku iya ana, ananging rna 'nane pandonga.
Dadi ora kaya dene syafangat kang ditekadake wong musyrik, yaiku sawab utawa
pitulungan daya ghaib. Sanajan syafangat mau, mung pandonga, ewa dene bisane kalakon,
kudu yen wis dililani dening Allah, ora dupeh mung donga, besuk ana ing dinane ngadeg
dina Qiyamat, ora ana wong kang wani cemuwit matur sakecap wae menyang ngarsaning
Allah, yen ora pancen wis oleh idzining Allah. Dhawuhing Allah ing dalem Al Quraan:
"Pangeranira, Pangerane pll'ang-pirang Langit Ian Bumi, Ian sabarang kang ana ing an tara-
ne Langit Ian Bumi mau, kang Maha Murah.
Ora padha duwe atur sathithik wae marang PanjenengaNe. Yaiku ana ing dinane Malaikat
Jibrillan para Malaikat padha ngadhep jejer-jejer. log kono ora padha wani matur, kajaba
wong kang wis diidzini dening Kang Maha Murah Ian mam sarana bener". ( Surat An
Naba' : 27 - 28 ).
Lan bisane tumama iya mung rna rang kang wis diparengake sarta direnani dening
Allah. Awit kang kagungan kabeh syafangat mau, mung Allah sarta Juru-syafangate kang
haqiqi iya mung Panjenengane piyambak.
Lan syafangat mau didhawuhake supaya ditindakake uga ana ing pasrawungan urip,
antarane wong Mu'min siji Ian sijine, saka wong urip marang wong urip,,lan saka wong
urip marang wong mati, ora saka wong mati marang wong urip, iku ora!
nAll V. KABECIKAN (AL BIRRU )
Dhawuhing Allah ing surat Al Baqarah : 177 jarwanipun-: .. Kang diarani kabecikan
iku dudu mung anggonira padha ngadhepake rahi-rahinira ngeblat mangetan Ian mangu-
Ion thok, ananging kang diarani becik mau, wong kang ngandel ing Allah Zan dina Akbir
Ian para Malaikate Zan Kitabe Zan para Nabine. Lan gelem mewehake bandhane tur iya
dhemen ing bandha mau, diwehake marang sanak-saduZure Ian bocah-bocah yatim Zan
wong-wong miskin Zan anak daZan (wong Zelungan) Ian wong kang padha jejaluk, Zan kang-
go nebusi kabudhakan. Lan geZem ngedegake Shalat Ian bayar Zakat. Apa dene padha
tubu ing janjine manawa padha janji. Lan padha sabar ing kamlaratan Zan kabilaen Zan
nalikane padha perang ruket. Wong kang mangkono mau, wong kang' padha ngugemi
Agamane Zan wong kang mangkono mau yaiku wong kang padha taqwa (sumungkem)
ing Allah ".
Menggah dipun ringkes makaten; ingkang kawastanan tiyang Abrar (sae-sae utawi
sufi) punika tiyang ingkang temen-temen Mu'min, ahli 'ibadah, tur ambek lorna ber-
budi remen dedana, abudi jujur, tuhu ing janji, saha awatak sabar kwawi nampi cobi
Ian nindakaken dhawuhing Pangeran.
Lan inggih makaten wau saweneh wewatakipun jiwa Muthma-innah!
1. Filsafat Islam mawas gesang ing , Alam Donya dumugi gesang langgeng ing Alam Akherat.
Surat Tha Haa ayat 124-127 dening Jumhur Mufassirin dipun sanepakaken tiyang
ngagesang punika kados dene umpaminipun tetiyang sami numpak baita ('Alam Donya),
anuju dhateng satunggiling Jagad Ngamanca ingkang dereng nate kaambah utawi kasaba
('Alam Akherat). Ing salebeting baita wau isi pinten-pinten kasukan tuwin tetedhan ing-
1362
kang marupi-rupi (inggih isining Kadonyan mawarni-warni nengsemaken!). Lan wonten
ing riku ugi wonten sesepuh inggih punika juru-nasehatipun ingkang sanget waskitha
sidik premana (para Andika Nabi Ian RasuI) tur we/as asih dhateng tetiyang wau sadaya
boten pilih kasih. Panjenenganipun saben-saben anguwuh-uwuh dhumateng tetiyang ka-
thah paring nasehat (inggih punika piwulang Agami Islam). Maksudipun, pepenget sam-
pun ngantos sami kasupen prakawis anggenipun badhe pindhah manggen ing Jagad Nfla-
manea ingkang sakelangkung gawat wau, supados samiya tata-tata Ian samekta nyadi-
yakaken barang-barang Ian sangu ingkang perlu kangge gesang wonten ing riku (Imah Ian
'Ama! Shaleh). Ingkang makaten wau supados gesangipun Stged sakeca, seneng ayem,
Ian tentrem (manggen ing Suwarga ingkang langgeng!). Awit manawi boten cecawis lang-
kung rumiyin kados makaten, ing mangke gesangipun badhe kalunta-Iunta sangsara sa-
laminipun (kacemplungaken ing Neraka). Jalaran ing riku boten wonten wekdal ingkang
kenging kangge ikhtiyar malih. Ananging tetiyang kathah boten purun ngrewes dhateng
pitutur sat: wau, malah sami ngece Ian maiben. Sami ngolot-ngolotaken, nggegujen,
ngempreti [an maibeni sakajeng-kajeng. Namung sami kasengsem suka-suka, bujana,
andrawina, jejogedan Ian dhedhangsahan, sarta mendem-rnendeman sapiturutipun. Lan
sami ketungkul rerebatan caUl tetedhan Ian omben-omb(~n sasaminipun, ngantos saged
nuwuhaken kekerengan Ian pepejahan sart", darnel risaking barang-barang Ian mawuting
tetedhan wau. Ing rna ngka badheya dipun eee Ian dipun paiben dikados punapa kemawon
sajatosipun salebeting sami kados makaten wau, pun baita tansah mlampah terus murugi
papan ingkang dipUIl ruju, boten mawi mundur utawi kendel sakedhap kemawon, pra ..
mila inggih iajeng badhe dumugi. Lan baita wau manawi sampun badhe dumugi ing
panggenan ingkang dipttl1 ruju watt, ing riku badhe katempuh ombak ingkang sakelang-
kung ageng saking kiwa-rengen anggegirisi sanget. Pun baita tumunten gonjang-ganjing
boten kanten-kantenan, lajeng kabentus ing karang, wasana pecah ambyar dados sawa-
lang-walang (inggih punika dinten Qiyamat risakingIDonya). Tetiyangipun sami glagepan
kacemplung ing saganten, kaontang-antingaken ombak kauncalaken ing dharatan, inggih
punika papan ingkang dipun tuju, bulak ingkang sakelangkung wiyar, ingkang sanget
benteripun makantar-kantar (ara-ara Mahsyar, dene kontenipun inggih punika pejah).
Ing riku sadaya tetiyang wau kaklempakaken dados satunggal, perlu badhe dipun pirsa
lampah-lampahipun Ian dipun adili prakawisipun dening Gusti Allah swr. "He eling
manungsa! Sanyata sira iku sajatine lumaku temenan marani Pangeranira, banjur bakaI
pad a ngadhep ing ngarsaNe !" ( Surat Al Insyiqaaq ayat 6 ).
2. Nyinall Ian nindakake Agami Islam.
Adhedhasar surat Asy Syuura ayat 13-17 Ian surat Ali 'Imran ayat 19, 82-85,
sarra surat Al Maaidah ayat 3, saged kita andharaken makaten: Miturut dhawuhing AI
Quraan kasebat, tetela sanget bilih Agami ingkang tus saking ngarsaning Allah, sarta ing-
kang badhe katrimah benjing wonten ing ngarsanipun, punika namung Agami fulam.
Lan inggih Agami Islam wau, Agamining Allah, ingkang sampun kadhawuhaken dhateng
para Andika Nabi kina-kina, wiwit heyang Nabi Adam ngantos dumugi ing samangke pu-
nika. Lajering piwucalipun ajeg tetep boten wonten ewah-gingsiripun, inggih punika
ngedegaken Tauhid ing Allah, nyirnakaken sadaya kamusyrikan Ian ngrebahaken sadaya
brahala-brahalanipun. I Dhasaring tuntunanipun plek sami boten wonten bentenipun,
inggih punika ibadah ing Allah, sarana ngedegaken Shalat Ian Sujud, sarta ndedonga ing
Panjenenganipun. Saha tujuning ancasipun sarambut pinara pitu boten wpnten gesehi-
pun, inggih punika badhe mbangun gesang mursid, gesang suci, beres Ian utami, ingkang
salajengipun saged nuwuhaken tata Ian tentrem, wilujeng ing Donya Ian Akheratipun.
1363
Mung kemawon rehning para Andika Nabi wau, kautus namung tumuju dhateng salah
satunggiling Bangsa (Ummat) Ian mangsa, dados syari'at Ian Agaminipun wau dereng
saged nyekapi kangge Agamining Donya Ian sadayaning mangsa. Jer kala samanten
Donya pancen dereng saged dad os satunggal, Ian satunggalipun dereng saged sesambetan,
Ian tetiyangipun Bangsa satunggal Ian sanesipun boten saged sasrawungan. Boten kados
j&.man PBB bakda Perang Donya II, Donya sampun satunggal, komunikasi liwat Satelit
Palapa. ingkang stasiunipun wonten Pasar Rebo, Jakarta - Indonesia, saindhenging Bawana
sampun tam bah celak sanget, sarana tilpun utawi TelevisiL
Dados Donya samangke sampun dados satunggal, Negari-negarinipun sampun sami

sesambetan wiwit sesambetan ASEAN ngantos patembayan PBB, sarta tetiyangipun
sampun sami sesrawungan Ian tetepangan. Punapa malih manawi mawi ngengeti sapeng-
keripun para Andika Nabi wau, piwucalipun sami pating bececer kathah ingkang kecer,
sarta Kitab Suci tetilaranipun sampun sami kacampuran pamanggih utawi anggitanipun
tiyang, saha syari'atipun sampun kacomboran lampah gugon ruhon tuwin kabid'ahan,
sampun tamtu kemawon ingkang makaten punika, Donya wau lajeng ambetahaken dha-
teng Agami satunggal ingkang murni, tus saking ngarsanipun Allah lngkang Maha Suci,
minangka dad os ohor tuwin Anggeripun gesang (Undhang-Undang Dasar) ingkang pre-
mati, ingkang saged nyekapi dhateng kaperluaning gesang sesami, rur gampil (praktis)
dipun tindakaken boten makeweti!
Awit saking punika, Allah lngkang Maha Murah Maha Asih. lngkang Wicaksana
Waskitha Ngawuningani kabutuhanipun para manungsa saDonra, lajeng njumenengaken
Kanjeng Nabi Muhammad s.a.w. dados panutuping para Andika Nabi sarta dipun utus
dhateng Jagadrat, angampil pitedah AI Quraan Ian Agami Islam ingkang sampurna,
saged nyekapi kangge kaperluanipun tiyang saDonya, minangka kangge mbangun sarta
nyampurnakaken Agamining para Andika Nabi kina-kina.
Piwucal Agami Islam punika gampil dipun tampi Ian dipun mangertosi. amargi
adhedhasar kawruh Ian ilmi (ilmiyah). Syari'atipun wiyar mayar gampil ( praktis )dipun
lampahi dening sadhengahing manungsa sawarnining Bangsa. wonten ing saday-aning
mangsa, tur boten sepen saking hikmah (filsafat) utawi piguna. Kitab Suci AI Quraan,
dhawuhipun cetha terang, gampil kasuraos, kawontenanipun tetep jangkep, rineksa ing
Allah Ingkang Maha Kuwaos; suci murni boten wonten tanganipun manungsa ingkang
nyampuri, tus tumurun saking ngarsaning Allah Ingkang i\laha Suci. Makaten ugi tindak
tuwin pangandikanipun Kanjeng Nabi, ingkang minangka dados tafsir (katrangan otentik)-
ipun, nadyan namung prakawis tindak prayogi utawi kirang prayogi, boten wonten ing-
kang mrucut, sadaya ka<;akup sinerat dening para Pujangga Hadits wonten ing Kitab-
Kitabipun Hadits, tharik-tharik sarana urut. Awit sa king punika. saupami wonten tiyang
cariyos: "Ing Donya iki wls ora ana Agama kang murni tus saka ngarsa dalem Allah,
kajaba mung Islam, Ian ora ana pepacaking Agama kang tharik-tharik setha terang. sali-
yane Agama Islam", saestu ingkang makaten punika boten nama lelangkungan utawi
umuk-umukan, ananging namung satrep ing saleresipun kemawon.
Jer pancen inggih makaten punika kawontenanipun ingkang sineksenan dening

Donya tuwin kanyatakaken wonten ing lelampahanipun. Kenging katiti priksa menggah
kaleresaniplJn wonten ing nyatanipun. Dados tetela, rawuhipun Kanjeng Nabi Muhammad
Wonten ing Jagadrat angampil Kitab Al Quraan Ian Agami Islam ingkang sampurna wau,
salugu namung kautus mbangun sarta nyampurnakaken Agamining para Andika Nabi
/
1364
kina-kina. n]angkepi kekiranganipun, nyuda lelangkunganipun saha ngleresaken keklin-
tuanipun. Pramila piwueal Islam punika inggih nyadayani, mawi andhawuhaken supa-
dos sami ngestokaken ugi dhateng Wahyu wangsiting Pangeran, ingkang sampun ka-
wedharaken dhateng sadaya para Andika Nabi wau, Ian supados sami pitados ugi sarta
ngajeni tuwin ngurmati dhateng para panjenenganipun wau, boten kenging badhe nye-
nyamah utawi ngremehaken dhateng salah satunggalipun, jer panjtaenganipun wau pan-
een para Utusanipun Allah, priyantun ingkang utami.
lnggih kados makaten punika, saweneh piwucalanipun Agami Suei Agami Islam
ingkang murni, boten mawi mbedak-mbedakaken antawisipun para Andika Nabi, sadaya
sam! dipunakeni Utusanipun Allah Pangeran Ingkang Maha Suei, sadaya Wall sami Islam
sumarah ing Allah Gust! Ingkang dipun pundhi-pundhi. Lan pancen inggih namung Allah
piyambak, ingkang kenging sarta wajib dipun pundhi-pundhi Ian dipun sujudi, dipun
ajeng-ajeng Ikrkah Ian Rahmatipun wonten ing Donya Ian A.kheratipun.
Kados rnakaten, katranganipun sawatawis bab kasampurnanipun Agami Islam, dados

Agami ]agad Raya, Ian Agami ingkang badhe katrimah wonteD ngarsa dalem Allah Ing-
kang }\1urbengjagad.
Ingkang makaten wau tumrapipun titiyang Al11i-Kitab ingkang pancen ngugemi estu
dhateng Kitab Suci-nipun ingkang Asli, boten badhe suwala maIih; kajawi ingkang gadhah
manah serik watak drengki, jail methakil remen ambalela, kuwatos manawi kalindhih,
punika ingkang lajeng sok ngrisak-ngrisakaken. Lajeng remen nandukaken paeka awon,
neja ngalang-ngalangi Ian nyedani para Andika Nabi. Satemah darnel seriking manah,
ambenteraken manahipun ngakathah. Ewa samanten karsanipun Allah boten saged di-
pun palangi, amencaraken Agami Islam ingkang Suci sakedhap !1g~baki Jagad-rat pramu-
dita, sanajan tetiyang kafir sami nglawan utawi mambengi, kados ingkang kaweca wonten
dhawuhing Ayat kasebat.
BAB VI. HAYUNING BAWA~~A
Para nupiksa! Panjenengan tamtu sampun mangertos bilih sadaya tiyang !.slam punika
sadherek, sanadyan ingkang manggen ing sanes Nagari, lansanadyanboten tunggil Bangsa.
Makaten punika mawi tangsul inggih punika: Agami Islam, langkung-Iangkung ingkang
tunggail padunungan, kados kula sadaya bangsa Indonesia, ingkang tanah \\utah rah-
ipun ing tanah Indonesia, botena kedah saya rumaket pasedherekanipun, awit kajawi
dipun tangsuli dening Agami, inggih tunggil Bmgsa, tunggil kabetahan, sosul, ekonomi
Ian keamanan.
Awit saking punika murih saged kadumugen ing sedya kita, kita kedah nambahi ing ka-
rukunan kita, Ian purun ngrembag punapa ingkang kados kabetahanipun, jalaran manawi
tansah cecongkrahan, tamtu boten badhe saged kadumugen ing sedya kita sadaya.
Dha\\uhipun Gusti Allah ing dalem Quraan: ( surat Hujuraat: 10 ) "lnnamal mu'mi
nuuna ikhwah" ingkang artosipun:
"Sanyatane wong Mu'min iku sadulur ", Ian dhawuhing Hadits: '''Laa tadaabaruu wakuu
nuu 'ibaadaihi ikhwaana" ( Hadits riwayat Muslim ), ingkang maknanipun:' ,ja padha
pasulayan, nanging padha rukuna karo papadhaning kawulaning Allah, jalaran Kabeh iku
padha saduIur".
1365
Miturut dhawuh ing nginggil punika perlu sanget kula sadaya anjagi tangsuling mi-
mitran, Ian ngageogaken paguyuban, awit saya agenging paguyuban kita sadaya say a ke-
kah tangsuling pasedherekan kita. Kosok wangsulipun manawi kula sadaya sami thenguk-
tenguk, boten purun anjagi dhateng tangsuling mimitran, saestu inggih saya renggang,
dangu-dangu saged pedhot sayektos!
Ngengeti billh para manungsa pumka yektoslpun sadhereK, langKung-JangKung
ingkang tunggil Bangsa tur tunggil Agami, tamtunipun inggih tunggil kabetahan. Amila
sa king panyuwun saha pangajeng-ajeng kita kados pundi kemawon sagedipun sami netepi
wajibipun sajatining pasedherekan.
Menggah warni-warnining pasedherekan punika kathah sanget, nanging karingkes
namung dados kalih, inggih punika:
Sapisan, pasedherekan krana Kadonyan.
Kaping kalih, pasedherekan krana Allah.
Mimitran krana Donya.
Pasedherekan ingkang boten krana Allah punika boteD. saged lestantun, jalaran
sa king adhedhasar pamrih, (krana jeneng-jenang), upaminipun pasedherekan krana bandha
Donya, krana balegering tiyang sapanunggilanipun.
Mirnitran utawi pasedherekan krana bandha makaten rumaketipun inggih manawi
taksih saged tumut nanjakaken bandhanipun, manawi sampun boten kedanan inggih
lajeng medhot, sanadyan ingkang makaten wau sabab saking sampun melarat. !l1alah
kabar-kinabarkemawon sampun boten sudi.
Mimitran krana rupi makaten, asih tresnanipun manawi rupi wau taksih ajeg sae,
ananging manawi katingal sajak sampun badhe nglinthing, inggih lajeng boten remen,
gela. Saya malih manawi saupami lajeng nandhang sakit cacar, ingkang ngantos damel
burik, bokmanawi lajengkatilar semprung!
Mimitran krana tunggil padamelan makaten. saenipun inggih nalika taksih sami.
nyambut damel, purun sanjan sinanjan, tulung-tinulung ing kasisahan. Ananging bilih
salah satunggalipun kakendelaken, ingkang tamtu lajeng kasupen, terkadhang manawi
kapanggih malah ethok-ethok boten sumerap.
Awit saking punika dados sampun cetha sanget bilih pasedherekan ingkang boten
krana Allah punika tipis utawi apes sanget! (Makaten wejanganipun Kyai Muchtar Bu-
chari, ing kitab "De stem van de stilte", Ulama ageng ing Surakarta Hadiningrat).
Mimitran krana Allah.
Beda. kaliyan mimi~ran ingkang krana Allah, anggenipun pasedhcrekan saged lang-
geng Donya Akherrrt, kabe'kta pasedherekanipun boten krana jenang-jeneng! Sanadyan
suwaunipun sarwa-sarwi, lajeng salah satunggalipun dhuma\vah ing kemlaratan meksa
boten suda pasedherekanipun •. ananging malah saya katingal asih tresnanipun. Satengah
saking tandhanipun mimitran krana Allah punika:
\
Manawi salah satunggalipun kalentu ing tindak tandukipun, lajeng dipun emu taken.
Ngantos manawi mitra ingkang dipun leresaken wau boten nggega, inggih taksih tansah
rekadaya kados pundi kemawon murih lajeng purun ngewahi ing tindakipun.
Dhawbhing Ulami (Hukamak): ,,Mimitran iku aja pedhot anggone donga-dinonga".
Mitra ingkang sajati punika tamtu purun elik-elik nalika mitranipun tumindak
maksiyat, Ian sasar. Jal~ran owelipun sami kaliyan ngowel badanipun piyambak, Ian
inggih makaten punika, ugi kuwajibanipun titiyang Islam. .
1366
Pangandikanipun_ Kanjeng I'abi I\1uhammad s.a.w. ; '"wwih becik-beciking barang
kang diwenehake dening wong Islam rna rang mitrane iku pitutur kang becik, kang bisa
nambahi pituduh Ian bisa nyegah saka piala".
Awit saking punika tiyang ingkang dipun pituturi dening mitranipun wajib ngaturaken
panuwun, Ian ngucap syukur, punapa dene inggih tumunten katindakaken, murih saged
keplok kaliyan kajengipun ingkang mituturi. Jalaran n,anawi boten makaten badhe ka-
pitunan ageng, tur inggih darnel cuwaning mitranipun. Upami. kula dipun sukani rasukan
dening mitra kula, sasampunipun kula tampani lajeng kula klumbrukaken ing saanggen-
anggen, punapa inggih dallos rellanipun ingkang nyukani? Sampun temtu boten!
Sampull malih kula klumbrukakell ing saanggen-allggell. sanadyan kula simpell ingkang
kalayan sae, nanging boten nate katingal kula angge, makaten punika tumrap ingkang
nyukani inggih kirang seneng, rumaos bilih pawewehipun tanpa darnel.
Makatell ugi tumrap pitutur illg kasaenan, manawi illgkang dipun pituturi sampun
ngajengi leresing pitutur, llanging ambangkang botcn purun mirurut, punika inggih bo-
ten keplok kaliyan kajengipun ingkang mituturi, satcmah ngrenggangaken tangsuling
pasedherekan.
Limrahing pitedah punika asring andumuk dhateng cacad, amila bilih cacad kita di-
pun dumuk kedah ngaturaken panuwull, Ian ngucap syukur ing Gusti Allah.
Pangandikanipun Bagindha 'l'mar bin Khattab radhiyallu 'anhu ,.Mugi-mugi Gusti
Allah paring rakhmat dhateng tiyang ingkang nedahaken cacading mitranipun".
Upaminipun. wonten tiyang badhe jagong, boten rumaos bilih anggenipun udheng-
udhengan mondhoianipun wonten ngiringan, dumadakan wonten salah satunggaling mi-
tra ingkang ngengetaken, lamtu kemawon ingkan g dipun tedahaken ing kalepatanipun
wau kajawi ngaturaken panuwun Ian ngucap syukur iug Gusti Allah, inggih lajeng dipun
ewahi mencengmg udh<.'nganipun, awit saupar!!i kalaJeng menceng, temtu dados gcgu-
jengan!
Amila sacmpun panjencngan sadaya para maos manawi dipun tedahakcn tindak pan-
jenengan ingkang klintu, kajawi ngaturaken panuwun Ian syukur, lllggih kedah tumunten
kae\nhana punapa salcresipun, mud1 s:unpun kalajeng awon.
;\nanging kanggc ing jaman akhir punika botl"n makaten. illgkang anggadhahi kawruh
sarm kcsed ( asosial ) nlIldakaken kasaenan, mgkang kirang kawruh sami sungkan pita-
ken, ian remenipull pasedherekan milill tiyang ingkang kendel, ingkang bofen nate purun
nyaruwe utawi nedahaken ing lepatipun, langkung raket malih mitra ingkang purun ngro~
jongi rindak sasar. Bihil wonten mitra ingkang anggretehi dhateng kasanenan malah dipun
gethingi. ~mpun temtu kemawon mgkang makaten punika boten badhe saged ruwuh
uwohing pasedhcrekan.
Pangandikanipun Clama ( llukamak ) makaten: "Yen sira dhemen mimitran karo
wong kang ora geiem aweh pitutur, Ian elik-elik marang panggawe sasar, lu"Wih becik
mitranana karo wong mati".
Ingkang makaten punika cetha sanget bilih mitra ingkang gabug, sepa raosipun, saged-
sagedipun ngraosaken namung sapele, kadosta: paweweloipun ses, nyambuti pangangge,
nyambuti arta kangge pawitan main, Ian sapanunggilanipun.
Miturut andharan ing ngajeng. rehning kula sadaya riyang Islam. kados pundi anggen
kita pasedherekan murih saged netepi pranataning Agami Islam., inggih punika ngleresa-
aken tindak ingkang kalentu, Ian suka pitutur dhateng sadaya sadherek ingkang kekirang-
an.
Miturut dhawuh Quraan: ''\Val takum minkum ummatny yad 'uuna ilal khairi.wa ya'
muruuna bilma' ruu fi wa yanhauna 'anu munkar wa' ulaa 'ika humul muflihuun".
1367
'''Ana a saka ·siri kabeh golongan (bebadan) kang ngajak-ajak marang kabecikan
Ian padha prentah marang kabeneran, Ian kang nyegah marang panggawe ala, ya wong-
wong kang mangkono iku kang padha begja". (surat Ali 'Irnron: 104).
Sajatosipun mitra ingkang purun elik-elik, purun mituruti dhateng kasaenan, purun
nacad dhateng tindak ingkang awon, Ian inggih purun ngleresaken pamanggih saha te kad
ingkang klintu (sasar), punika mitra ingkang pethingan,. Inggih sadherek ingkang purun
makaten punika ingkang nama sadherek sinarawedi. mitra darm·a, uthvi mitra sajati.
Ananging kathah-kathaipun tiyang ing jaman akhir punika. mitra ingkang pethingan
wau malah dipun gethingi, jalaran saben-saben tansah ngendhak dhateng kakaJengan
sarta tindak ingkang kirang prayogi. awit inggih angemuti sampun dados dhasaripun
mitra ingkang pethin!Jln punika anggenipun ngowel badaning mitranipun boten beda
kados anggenipun ngowel dhateng badanipun piyambak, makaten punika kados dene
tiyang sepuh dhateng anakipun, kados punapa anggenipun anggula wenthah murih sa-
ged dados sae.
Dhawuh Quraan makaten: "Yaa ayyuhalladzina aamanuu quu anfusukum \Va ahlii
kurn naaraa".
"E, wong kang iman, padha rumeksaa ing awakira. Ian ahlinira saka Naraka". ( surat
Tahrirn :6 ).
Tri laksiteng wangsit:

Wondene pitutur punika kenging kaperang dados warni tiga:
1. !sarah, utawi sasmita. kumlawening tangan, kedheping netra, gedheging sirah Ian
sapanunggilanipun.
2. Kinayah, utawi pralampita, inggih punika pitutur ingkang boten dipun melokaken,
namung pralambang utawi gagambaran.
3. Sharirah, utawi tarwaca, Le, aja main, mundhak rusak, aja royal, mundhak bengang
( sipilis ). Engger, sing sregep sinaumu, kareben pinter. Sing weke! samubarang gawe.
Ian gemi, kareben cukup. Sing tumemen anggonmu ngibadah, kareben ............. .
sapitu ru tipun.
Menggah srana warni tiga wau empanipun piyambak-piyambak, kedah waspada anggen-
ipun ngecakaken, murih boten dadosaken seling serep.
Lah, sarnangke kados pundi Welas Asihipun Gusti Allah dhumateng para1ititah utawi
kawulanipun,. 0, ageng sanget! ngungknli asihing mitra ingkang tansah witutur, Ian
ngungkuli asihing tiyang sepuh dhateng anakipun, Ian inggih ngungkuli tresraning ma-
nungsa dhateng badanipun piyambak.
Amila boten aneh bilih wonten sawenehing Agami, mastani Gusti Allah punika 8apak-
ipun para manungsa, nanging punika namung majazi kemawon!
Kalebet Welas Asihing Pangeran dhateng para manungsa punika anggenipun tansah
pitutur Ian nurunaken Hidayat. Dene pitedahipun Gusti Allah dhumateng para kawu!a-
nipun punika wonten warnikal~h, inggih punika:
1. Awujud Kitab Mushhaf, ingg!h punika Kitab-Kitab ingkang dipun ampii dening para
RasuJ, ¥osta: Kitab Tauret, Zabur, Injil, tuwin Quraan.
2. Awujur~tab Ko drat , inggih punika ingkang kaserat wonten ing papanipg Lintang-
Lintang, Rernbulan Ian Surya ( Prabangkara ), peksi-peksi, wit-witan,!sela-sela, redi-
redi angi~ toya, siti, latu, sato-kewan Ian sapanunggilanipun. Gumelaring ngalam
sadaya punika bleg kebaltseseratan ingkang ngemu suraos pitedahipun Pangeran dha-
teng kawulanipun.
1368
Inggih: Kitab, Kodrat punika, ingkang kawastanan "Suwaraning ngasepi". utawi "De
stem van de stilte" kabekta pitedahing Pangeran ingkang kawrat ing Kitab Kodrat punika
lembat sanget, dados boten aneh bilih awis janma ingkang mirenga, lepat-Iepat saged
ngewahakeri pangadatan Ian engetan, inggih punika tiyang saged ngengleng Ian maje-
nun!
Sajatosipurr Kitabing Kodrat punika sampun kawengku wonten ing salebetipun::Kitab
Mushhaf ingkang dipun ampil dening Panuntun Agung Panuntun kita Kanjeng Nabi
Muhammad s.a.w. inggih punika Kitab Suei Al Quraan.
Awit sa king punika manawi panjenengan sadaya kepengin mirengaken Suwaraning
ngasepi ingkang kalayan eetha, kedah rerambatan Kitab Quraan, ingkang temtu lajeng
saged mireng terang, tur boten m~ta watosi.
Dhawuhing ayat: "Kitaabun 'anzamaahu 'ilaika mubaarakul liyaddabbaruu 'aayaa·
tihii wa Iiyatadzakkrara 'ulul 'albbaab".
"Iku Quraan, sawijining: Kitab kang wus Ingsun turunake marang sira Muhammad, kang
kebak kautaman, para ummat supaya amikir-mikir marang ayat-ayate, Ian supaya di-
gagas marang kang padha duwe pangerti". (sur:t Shaad : 29 ).
Dhawuhing ayat malih makaten maknanipun:"Sakabehing kewan-kewan kang padha
ana ing Rumi, manuk-manuk kang padha mabur ana ing ngawang-awang kalawan suwi-
wine, iku kabch padha kaya sira. samubarang iku wus kawengku ing dalem Kitab ".
Kathah kcmawon tiyang ingkang ngudi badhe mirengaken Suwaraning ngasepi, na-
nging nyingkur dhatcng Q.Jraan, temtu adhakan kesasaripun, jalaran upami tiyang mlam-
pah makaten, lumampah ing petenboan ingkang boten ambekta ohor, dados nunak-nunuk
utawi gagap-gagap. Ananging sanadyan mawi obor, bilih pambektanipun wonten ing
wingking, inggih tangeh sagedipun enggal dumugi, awit kaling-kalingan badanipun pi-
yambak, beda kaliyan manawi oboripun kadekek wonten ing ngajeng, kajawi pajar
inggih temtu murugaken rancag enggal dumugi ing panggenan ingkang sinedya.
Dhuh para sadherek, miturut ingkang sampun kula aturaken, cetha bilih Suwara-
ning ngasepi punik<l sanget lembatipun sarta gampil sang.et nglentokaken tampi, ana-
nging inggih ageng sanget faedahipun, samanten wau manawi saged cetha wijang anggen·
ipun nampi.
lng ngriki perlu katerangan sawatawis sa king Suwaraning ngasepi :

Wonten satunggaling Ngulami sabibaripun Shaht 'Isyak lajeng lenggah wonten ing jawi
sarwi tumcna ing tawang, mriksani kawontcnaipun Lintang-Lintang ingkang sami lumam-
pah \'.'ontcn ing garisipun piyambak-piyambak. Saking pakartining budinipun Ngulama
wau lajcng mireng Suwaraning ngasepi, makaten:
"lng saupama kahanane para golonganing manungsa iku padha tumindak metu dalaning
sedyane dhewe-dhewe, ora tumbuk-tumbukan, kaya Lintang-Lintang iku, saiba becike
tur slamet. Luwih-Iuwi:, manawa siji Ian sijine padha ngalap pikuwat kaya dene Lintang
iku".
Suwaraning ngasepi ingkang kaserat ing papaning Lintang-Lintang punika pancen
sae sanget, saupami golongan-golongan Ian pakempalan-pakempalan miturut ikhtiyari-
pun piyambak-piyambak, boten wada winada, nanging malah tulung tinulung, kados
dene lamhaping Lintang-Lintang, temtu enggal dumugi ing dunung ingkang sinedya.
Wonten malih Ngulama mlampah-mlampah, dumugi ing ara-ara suwantening Suwa-
raning ngasepi, jalaran miriksani pinten-pinten mahenda sami nyenggut rumput sesa-
rengan. Satunggal Ian satunggalipunboten sami eahak cinahak, namung trimah nedha
rumput ingkang wonten ing sangajengipun. Makaten suraosing suwaraning ngasepi:
1369
"Saupama, kabeh manungsa iku tumindak golek pangan (rejeki) siji l~ sijine ora re-
butan, ora cahak cinahak, wis mesthi bae uripe bisa rukun Ian tentrem, kaya dene uripe
wedhus iku". .
Satengah sa king pitedahlpun Gusti Allah ewoning suwaraning ngasepi inggih punika
bandhosa Sajatosipun bandhosa punika saben dinten tansah eeluk-eeluk, menggah suraos
"'tra Jawinipun makaten:
"Aku iki sawangen, teka ora tau kok sawang, sawangen nganggo akalmu. AIm iki kang
ngelih bangsamu marang liya panggonan, wus pirang-pirang bangsaku kang padha ngelih
bangsanm " .
Kados makaten lembating kawontenampun suwaraning ngasepi, punapa saged kalam-
pahan saged mirengaken ingkang kanthi pratitis tumrap tiyang ingkang kothong ( bo-
~en mawi adhedhasar Agami Islam ). Ambok manawi tumrap tiyang ingkang kothong
wau, sanadyan kapethuk tiyang pejah, inggih alus manis. Sampun malih nll,lTIung kape-
thuk sageda mireng, sanadyan ngiringaken layon pisan inggih boten saged mireng, nanging
malah jingklak-jingklak gumeder, gojegan, ura-ura Ian sasami~ipun.
Saweneh saking suwaraning ngasepi, inggih punika mosiking manahipun para ma-
nungsa. Sanadyan ing wekdal wadhangipun para tetiyang sami kendel dalah pancadriya
nipun pisan, nanging manahipun tansah ebah, inggih punika ingkang dipun wastani
khathir (krenteg ). Khathir punika wonten warni kalih inggih punika: khathir awon
tuwin khathir sae.iDene kerep-kerepipun tumindaking manungsa punika nglampahi
pakenipun khathir awon, amila wohing ngamalipun inggih lajeng awon. Suwanten dha-
wuhing khathir ingkang sae boten nate kapireng, mila inggih boten aneh bilih lajeng
hoten nate tumindak ingkang shaleh. Tur dha\,uhing khathir ingkang sae punika upami
dipun mirengaken lajeng dipun lampahi badhe nuwuhaken kamunfangatan ingkang saka·
langkung ageng.
Awit sa king agenging faedahipun mireng suwantening ngasepi, amila kados puncli
murih anggampilaken panampi. Punara kedah andhewe ( nguzlah ) .:ihateng satengahing
wana ingkang ageng, punapa manggen ing salebeting guwa. punapa kedah kendel ange
ningaken panea driya, nutupi babahan hawa sanga, punapa kedah kados pundi.IBoten
gampil kem'lwon, inggih punika kit a kedah saged miyak hijab ( aling-aling ) ingkang
dumunung ing sanga jeng kin.! Dene ingkang ngaling-;>lingi wau ka thah sanget, narnune;
kemawon kenging karingkes dad os kalih :
1. kaling-kalingan makslyat,
2. kaling-kalingan kumanthil-kanthilipun manah dhateng kadonyan.
Manawi aling-aling kalih sap wau dereng saged ieal, tangeh saged mirengaken suwa·
raning ngasepi.
Maksiyat punika kawontenanipun wonten warni kalih:
1. maksiyating lahir,
2. maksiyating batos"
Maksiyating laLir, madat, madon, maling, mam, mmum, mangani, mamoyok Ian sa·
panunggilanipun. '
Maksiyating \Jatos, drengki, srehi, iren, panasten, kilmet, takabl.lr, ngujub, riya Ian
sapanu nggilanipun.
Maksiyating lahir Ian batos punika yektosipun sesakit ingkang ambebayani dhateng
kawilujenganipun para manungsa ing Donya dumugining Akherat, mila kedah enggal
dipun sirnaka ken, kasuntik mawi obat ( sirum ) ingkang cespleng, inggih punika samiya
ngudi nyinau Imu Tasawuf u tawi Jlmu Budi Pekerti
1370
Ilmu Tasawuf Islam pethikan sa king . Quraan Ian Hadits punika saged nyarasaken
Kamanungsan, saha saged angejer Ian anjejegaken hawa nafsu. Inggih nmu Tasawuf
Islam punika ingkang kasanepakaken toyaning gesang utawi toyaning kawicaksanan!
Aling-aling kumanthilipun dhateng kadonyan punika sagedipun sirna, kedah ame-
ngeti:
1. Sipat apesipun manungsa, ing ngriku lajeng sagedipun sirna, kedah donya punika ka-
bingahan ingkang ngapusi lajeng katingal bilih gumelaring buktinipun anak semah
ingkang sanget kita tresnani boten lestantun inggih punika pejah, punapa kita badhe
saged nyambet utawi darnel nyawa. Bandha donya ingkang rinten dalu kita padosi
sarana adus kringet. bilih sampun ngalempak gampil sirnanipun, upami kabesmen
boten ngantos jam-jaman telas. Kawiryawan· (drajat pangkat donya ) dados karya-
wan utawi pegawai Negeri ( Swasta ) manawi sampun wekdalipun dipun kendeli,
inggih lajeng kendel boten saged dipun selaki. Sanajan barang-barang ingkang kita
tresnani punika taksih jangkep sadaya, terkadhang manungsanipun piyambak angon-
cati rumiyin, inggih punika pejah piyambak, ingkang anak-semah, bondha donya,
tuwin kawibawanipun boten badhe tu.mut kabekta ing kubur!
2. Sipat kodrat ( kuwaos ) -ipun Gusti Allah, punapa dene sipat Luhur sarta Langgeng-
ipun Pangeran. Wonten ing ngriku punika bilih saged karahosaken kilayan yakin,
lajeng saged anetepaken manawi donya wau boten pantes dipun gegeki ngantos kan-
thil-kumanthili. Nanging namung kaanggepa papan kangge ngathakaken ngamal
shaleh sarta ngabekti dhateng Gusti Allah SWT.
Dene sagedipun para manungsa mangertos dhateng kawigatosan kalih prakawis ing
nginggil punika kedah nyinau sarta anggilut Ilmu Tauhid ( Ngakaid ). Inggih nmu Tau-
hid punika ingkang saged angleresaken kapitadosan kita dhateng Gusti Allah.
Cekak aosipun supados saged mireng suwawraning ngasepi ingkang kalayan cetha,
aling-aling kalih prakawis ing nginggil wau kedah dipun sorot mawi obor Nuring Agami
Islam.
Amila para maos sadaya, sumangga sami nyinau kawruh Agami Islam Ian dipun
lampahi, mugi Gusti Allah ngijabahi, aamin!
Panutuping atur kula, sarana maos Alhamdulillah, kula ngaturaken syukur dhuma-
teng Gusti Allah. SWT lan ngaturaken selawat Ian salam dhumateng junjungan kita Kan-
jeng Nabi Muhammad saw, dene Allah sampun kapareng mitulungi kula, saged ngram-
pungaken panyeratipun naskah kitab Al-fluda, Tafsir Quraan basa jawi, 30 juz, sarana
tuntzman maos ejaan sastra Latin, sarta katerangan sawatawis ingkang wigatos tur mura-
kabi. Katiti mangsa ing dinten Sabtu Kliwon, tanggal 15 Muharram 1398 Hijriyyah,
utawi 15 Sura tahun jawi ] 91 O-je, utawi tanggal 16 Desember 1978.
Pamuji kula dhumateng Gusti Allah 'Azza wa jalla, mugi-mugi Kitab Al-Huda
punika pinaringan saged manfangati dbumateng kita sami, ing Donya dumugini<1g Akhe-
rat, Aamiin!
Ngayogyakarta Hadiningrat, 16- 12 - 1980.
"-I.a-,I
Drs .. H. Bakri Syahid
(Purnawirawan ABRil
1371
DAFTAR lSI
1. Sambu tan Menteri Agama R. I. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2

2. Surat Tanda Tash-hih . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4
3. Purwaka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
4. Cacala sa king penerbit "Bagus Arafah" . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
5. Kapustakan........................................... 13
6. Sambutan Majlis Ulama Daerah Istimewa Yogyakarta . . . . . . . . . . . . . . . 15
7. SUratALFATIHAI-I . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
8. Surat AL BAQARAH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19
9. Surat AL I' IMRAN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90
10. Surat AN NISAA' . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132
11. Surat AL i\lAA-IDAH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 179
12. Surat AL AN'AAM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 214
13. Surat AL A'RAAF . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 257
14. Surat AL ANF AAL .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 306
15. Surat ATTAUBAH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 326
16. Surat YUNUS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 361
17. Surat HUD . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 389
18. &lrat YUSUFI.. .... .. .. .. . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . .. ... 418
19. Surat AR RA'D . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 443
20. Surat IBRAHIM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 456
21. Surat AL HIJR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 468
22. Surat Al'-: l'-:AHL .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 483
23. Surat AL ISRA' . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . .. 512
24. Surat AL KAHFI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 537
25. Surat MARY A1v\ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . " 561
26. Surat THAHA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , 578
27. Surat AL ANBIY AA' . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . .. 601
28. Surat AL HAJJ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 622
29. Surat AL MU'MINUN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . .. 641
30. Surat AN NUUR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 663
31. . Surat AL FURQAAN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 684
32. Surat ASY-SYU'ARA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 701
33. Surat AN NAML . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 728
34. Surat AL QASHASH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 745
35. Surat AL ANKABUT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 766
36. Surat AR RUUM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 781
37. Sura.t LUQMAN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 795
38. Surat AS SAJADAH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . " 803
39. Surat AL AHZAB 81C
1373
40. Surat SABA' . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 831
41. Surat FAATHIR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 845
42. Surat YAA SIIN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 857
43. Surat ASH-SHAFFAAT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 872
44. Surat SHAAD . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 894
45. Surat AZ-ZUMAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 908
46. Surat AL MU'MIN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 925
47. Surat FUSHSHILAT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 942
48. Surat ASY-SYUURA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 956
49. Surat AZ ZUKHRU F . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 970
50. Surat AD DUKHAAN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 987
51. Surat AL JAATSIYAH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 996
52. Surat AL AHQAAF . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1004
53. Surat MUHAMMAD. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1014
54. Surat AL FAT-H. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1023
55. Surat AL HUJURAT . . . . . . . . . . . . . . , . . . . . . . . . , . . . . . . . . . . 1032
56. Surat QAAF . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1038
57. Surat ADZ-DZAARIY AAT . . . . . . . . , . . . . . . . . . . . . . . . , , ... , . 1046
58. Surat ATH-THUURr. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1055
59. Surat AN-NAJM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , . . . . . . . . . . . . 1065
60. Surat AL QAMAR . . . . . , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1073
61. Surat AR RAHMAAN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1081
62. Surat AL WAAQI'AH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1092
63. Surat AL HADIID . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 1104
64. Surat AL MUJAADILAH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1113
65. Surat AL HASYR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . : . . . . 1121
66. Surat AL MUMTAHANAH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 1129
67. Surat ASH-SHAFF. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1132
68. SUratALJUMU'AH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , . . . . . . . . . . . . . . 1136
69. Surat AL MUNAAFIQUUN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 1140
70. Surat AT TAGHAABUN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1144
71. Surat ATH THALAQ . . . . . . . . , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1149
72. Surat AT TAHRIM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1154
73. Surat ALMULK . . . . . . . . . . . ' . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1158
74. Surat AL QALAM . . . . . . . . . . , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1164
75. Surat AL HAAQQAH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1172
76. Surat AL MA'AARIJ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1179
77. Surat N U H . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1185
78. Surat AL liN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1191
79. Surat AL MUZZAMMIL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1197
80. Surat AL MUDDATSTSIR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1201
1374
81. Surat AL QIY AAMAH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1209
82. Surat AL INSAAN .... ' . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1215
83. Surat ALMURSALAAT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ....... . 1220
84. Surat AN NABA' . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . " .. 1226
85. Surat AN NAAZI'AAT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1233
86. Surat •ABASA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1238
87. Surat AT-TAKWIIR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1243
88. Surat AL INFITHAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1247
89. Surat AL MUTHAFFIFIIN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1250
90. Surat AL INSYIQAAQ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1254
91. Surat AL BURUU] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1257
92. Surat ATH-THAARIQ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1260
93. Surat AL A'LAA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1267
94. Surat AL GHAASYIYAH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .' . . . . . . . . . . . 1270
95. Surat AL FA]R . . . . . . . . . . . . . . . . • . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1273
96 .. Surat AL BALAD . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1277
97. Surat ASY -SY MiS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1280
98. Surat AL LAIL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1282
99. Surat ADH DHUHAA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1285
100. Surat ALAM NASYRAH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1287
101. Surat AT TUN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1289
102. Surat AL 'ALAQ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1291
103. Surat AL QADAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1294
104. Surat AL BAYYINAH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1295
105. Surat AL ZALZALAH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1297
106. Surat AL 'AADIYAAT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1299
107. Surat AL QAARI'AH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .' ... . 13(H"
108. Surat AT-TAKAATSUR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1303
109. Surat AL 'ASHR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1305
110. Surat AL HUMAZAH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1306
111. Surat AL FIlL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1308
112. Surat AL QURAISY . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1300
113. Surat AL MAA'UN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1310
114. Surat AL KAUTSAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1312
115. Surat AL KAAFIRUUN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1313
116. Surat AN-NASHR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1314
117. Surat AL LAHAB . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1315
118. Surat AL IKHLASH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1316
119. Surat AL FALAQ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1317
120. Surat AN-NAAS 1318
1375
121. Donga khatam AIquraanul kariim . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1319
122. Katerangan sawatawis ingkang wigatos murakabi . . . . . . . . . . . . . . . . . 1325
123. Bab I. Kitab Suci AI Quraan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1325
124. Bab II. Rukun Islam .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 1330
125. Bab III. Rukun lman . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 352
·126. Bah IV. Syafa'at..................................... 1355
127. Bah V. AI Birru (Kabecikan) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1362
128. Bab VI. Hayuning Bawana . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1365
* * *
1376
lSI MAKSUD INGKANG WIGA TOS
I. AL FAATIHAH
Kaca:
1. Bab 'aqaid utawi ka-imanan ... , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18

2. 'Ibadah . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3. Angger-angger Hukum Ian Pernatan-pernatan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4. Janji sarta ancaman . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5. Sqarah . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
II. AL BAQARAH
6. M"warakat anampi Al Quraan. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20

7. Mo. lusiawi punika fitrahipun satunggal . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . 21
8. Piwulang Agama unsur Pembangunan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9. Dhawuh manembah ing Allah. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
10. Tantangan marang wong Musyrik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1L Sanepan ing sajeroning Quraan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24
12. Jejer tumitahing manungsa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25
13. Pepeling tumrap wong BaniIsrail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27
14. Paring kani'mataning Allah marang Bani Israil . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28
15. Strategis ingkang milujengaken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
16. Kalih welas trah Bani Israil . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30
17. Kasus rajapejah . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33
18. Segolongan Bani Israil ngaken iman ing Nabi Muhammad saw. . . . . . . . . . 34
19. Background memengsahan Yahudi ing Ma.dinah . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36
20. Mu Jizat Nabi 'Isa a . s. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37
21. Mu Jizat Nabi Musa a.s. ing Thursina (Sinai) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38
22. Saben tiyang nanggel resiko plyambak-piyambak . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45
23. Nabi Ibrahim a.s. ambangun Ka bah . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
24. Do 'a panuwunipun Nabi Ibrahim a.s. tinarimah (makbul) . . . . . . . . . . . .
J UZ 2................................. 49
25. Nabi Muhammad saw do 'a supados Ka'bah kadadosaken qiblating Shalat. . . 50
26. Pitulunging Allah SWT lumantar Shaiat ian Sabar . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52
27. Kani'matan ing Aiam Barzah . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
28. Ucapan do'a ing pancabaya (musibah) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
29. 'Ibadah Hajji utawi Umrah . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
30. Paedahipun energi Surya katiti priksa dening Prof. Habibi . . . . . . . . . . . . 54
31. Hukum Qishaash (pradata males pejah) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57
32. Wasiyat boten kenging nglangkungi sapratigan milikipun . . . . . . . . . . . . . 58
1377
kaca:
33. 'Ibadah Shiyam Ian I'tikaf ing Ma~id . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59
34. Adat Jahiliyah bakda 'Ibadah Hajji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63
35. Hukum Perang . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66
36. Inuman keras Ian ngabotohan haram . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67
37. Hukum Salakirabi (Undang-Undang Perkawinan) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68
38. Sumpah Ian mbayar Kifarat (dhendha) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69
39. Hukum Khulu' ...... : .' . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70
40. Tiyangjaler tanggeljawab kawilujengan Ian kemakmuran somah . . . . . . . .
41. Randha memantes sarira . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72
42. Hukum 'iddah, talak raj'i, Ian ma~awin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73
43. Ambudayakaken Shalatkangkhusyu' lanjatmika . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74
44. Wasiyat Ian aweh bebungah marang Simah . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
45. Milisi Ian dedana ing margining Allah . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75
J U Z 3 ................................. 78
46. Syafa'at . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78
47. Ora peksan ngrasuk Agama . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79
48. Allah nggeSangaken maneh wong-wong kang wus mati . . . . . . . . . . . . . . . 80
49. Nanjakake bandha sarta norma hukume .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81
50. Dedana ing margining Allah punik a ihadat so sial . . . . . . . . . . . . . . . : .. .
51. 'Usaha tiyang kafir boten manfaat Donya Akherat . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82
52. Kasugihan ingkang kedah dipun Zakati . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83
53. Nadzar (amal bakti ing ngarsaning Allah) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
54. Ngedhengaken sedhekah supados dipun como . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84
\
55. Sedhekah dipun samaraken supados boten riya . . . . . . . . . . . . . . ' .... .
56. Hukumriba ...................-": . . . . . . . . . . i• • • • • • • • • • • • _ • • 85
57. Kasaksian ing patembayan (mua'maiah) . . . . . . . . . '. . . . . . . . . . . . '. . . 86
58. Barang tanggelan (borg) . . . . . . . . . . . . . _ . . . . . . . . . . . . . . . . . ' . . . 87
59. ,Paring pangalembananing Allah mafang wong Mu'min, puj i, sarta panuwuning
do'a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88
60. Nyinau Q.traan sarana dipun tandhing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89
III. ALI 'IMRAN
61. Allahjumeneng pribadi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . 90

62. Ayat muhkamaat Ian ayat musytabihaat ... .' . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91
63. Daya pangaribawa bandha Kadonyan, lan ancamaning Allah marang wong
kafir. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92
64. Palagan perang Badar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
65. Pratelaning Allah sifat ke Esaan, ke-Adilan, sarta Agama kang direnani . . . . 93
66. Wekdal Sahur Ian Imsak ing wulan Shiyam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
67. Pancasaning pradata tumrap wong kang mrajaya para Nabi .... ; . . . . . • . 94
68. Wong-wong Yahudi nyeleweng saka Hukum Allah . . . . . . . . . . . . . . . . . .
69. Bukti kakuwasaan Ian •~abeneraning Allah SWT . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95
1378
kaca -
70. Huk urn angger-anggering Allah swr .......................... .

71. Larangan ngiloni wong kafir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96
72. Kulawarga 'Imran Ian kautamane . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97
73. Nabi AI-Masih 'Isa a.s. putra Maryam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98
74. Kisah biografi AI-Masih 'Isa a.s. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99
75. Mubahalah . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102
76. Nabi Ibrahim a.s. sanes golongan.Yahudi Ian Nasrani . . . . . . . . . . . . . . . . 103
77. Pokale wong Yahudi ala. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 104
78. Nabi ora bakal mrentahake manungsa nyembah ing Nabi . . . . . . . . . . . . . 105
79. Kanabianc Muhammad s.a.w. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106
80. Fasik tegesipun duraka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106
j U Z 4 108
81. Amal shaleh ing politik, sosial-budaya, ekonomi lIn. . . . . . . . . . . . . . . . . 108

82. Bairullah ing Mekkah padalcman-suci wiwitan ing Donya . . . . . . . . . . . .. 109
83. Tege,e "Wong kang kuwasa ngambah dalane" . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
84. Maksudipun "Ma'ruf" , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 110
85. Ahli Kitab ingkang sampun ngrasuk agami Islam . . . . . . . . . . . . . . . . . . , 112
86. Pepacuh ngalap mitra pincrcaya marang Yahudi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113
87. Perang Uhud rahun 3 Hijrah . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . " 114
88. Ndherek dhawuhing Allah Ian Rasul . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 116
89. Paukumaning Allah ingkang arupi musibah . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117
90. Artosipun Jihad fii sabiilillaah . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . 118
91. Kitha Madinah AI Munawwarah . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
92. Pangayoman suaka dhumateng Abu Sufyan pimpinan Quraisy . . . . . . . . . .
93. Ganjaran ing Donya arupi stabilisasi ekonomi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 119
94. Kekalahan strategis Ummat Islam ing palagan Uhud . . . . . . . . . . . . . . . . 120
95. Mental Ian disiplin be~oang . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121
96. Budi pekerti Nabi Muhammad s.a.w. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122
97. Sifat-sifate wong Munafik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 123
98. Ganjaran tumrap pahlawan Syuhada' (mati syahid) . . . . . . . . . . . . . . . .. 124
99. Perang Badar Shughra . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 125
100. Penggalihing Nabi s.a.w. ditentremake dening ayat Allah . . . . . . . . . . . . . 126
101. Paedahe tansah eling titahing Allah . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129
102. Andrawina sawatara tumrap wong lafir, Ian kabegjan kang langgeng tururap
wong Mu'min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 130
103. Surat An Nisaa' Ash Shughra Ian surat An Nisaa' Al Kubra . . . . . . . . . . .. 131
IV. AN NISAA'
104. "Ndherek pitaken, karana Allah" punika adat sae sanget 132
105. Wayuh ngangge serat izin saking ingkang estri simahipun 133
1379
kaca:
106. Prinsip-prinsip hukum waris . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 134

107. Weweh langkung sapratigan warisan boten kenging . . . . . . . . . . . . . . . . . 135
108. Paugeran-shasar kanggo anetepake laku nistha, Ian wewatone . . . . . . . . . . 136
109. Cara urip sesrawungan karo·bojo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 137
110. Randha saking Bapa kedah dipun warisi anak jaler sepuh, makaten adat Jahi-
liyah . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
111. Angger-angger salak i rabi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 1 38
J U Z 5................................. 139
112. Pangayoman hak azasi (pribadi) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 140

113. Tata bebrayan salaki ra.hi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141
114. Makarya punika wajib . . . . . . . . . . . ...................... .
115. Kuwajiban marang Allah I:Jn marang masyarakat. . . . . . . . . . . . . . . . . .. 142
116. Hukumipun nusyuz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
117. Pokokkaidah fundamental Negara . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147
118. Tehnik, taktik Ian strategi yudha . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 150
119. Sikep mental munafik ana palaganing yudha . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151
120. Mobilisasi Ian etik pe l1 erangan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 153
121. Syafa'at hasanah . . . . . . . . . . . . . . '. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 154
122. Pakurmatan cara Isiam . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . .. 154
123. Ngadhepi solah tingkahe wong munaf*. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 154
124. Wiwitanipun suaka ing Islam. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 155
125. Hukum mrajaya Muslirnin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 156
126. Kuwajiban Hijrah . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 158
127. Wajibshalatsanajananaingkahanankangrupek . . . . . . . . . . . . . . . . . . 159
128. Shalat Qashar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . '. '.' . . . . . . . .
129. Shalat Khauf . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
130. Pimpinan wajib tumindak adillan bener . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 160
131. Kakisruhan sebab dening musyrik Ian godhaning syetan . . . . . . . . . . . . .. 162
132. Sesaji cara Arab Jahiliyah . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . 163
133. Piwales iku miturut fakta, ora miturut angen-angen. . . . . . . . . . . . . . . .. 164
134. Menehake hak marang wong kang apes, Ian cara ngrampungi bale griya . . .. 165
135. Ngagesang taqwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 166
136. Laku kang sarwa adil . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167
137. Wong musyrik· tansah gawe gejolak masyarakat. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 168
138. Ingkang nami riya . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 169
J U Z 6................................. 170
139. Larangan ngucap ala marang sapadha-padha . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .'. 170

140. Pedhet emas damelanipun tiyang Bani Israil. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 172
141. Allah SWT ngangkat Nahi 'lsa a.s. ing ngarsanipun, dados boten leres disalib 173
1380
kaca:
142. Wahyu I1ahy marang para andika Nabi, Ian bab jejer wigatose piwulang
Tauhid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 174
143. Allah SWT wawan sabda langsung kalayan Nabi Musa a.s. . . . . . . . . . . . .. 175
144. Nabi a.s. ing Quraan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 176
145. Para Malaikat rigadhcp pisowanan ing Ngusadalcm Allah SWT . . . . . . . . . 177
146. Hukum waris Kalalah (ora duwe anak Ian Bapa). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 178
V. AL MAAIDAH
147. Panyampurnaan tata-bina Diinul Islam. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 179

148. 'Amalan ing salebeting 1badah Hajji. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 179
149. Undhian cara Arab Jahiliyah punika har'am . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 180
150. Yenkapeksancdhatete<!hanharamkenging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 180
151. Cara mbebedhag ngangge kewan-bedhaganingkang tral11pil . . . . . . . . . . . . 181
152. Ber budi bawa laksana, adillanjujur. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 182
153. Wong Yahudi Ian Nasrani ingkar ingj anji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183
154. Amal shaleh sarana dedana bandha. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 184
155. Nur (Cahya) Muhammad s.a.w. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 185
156. Murka-angkaraning Yahudi ing parentahing Nabi Musa a.s. mlebu Palestina,
Ian akibate . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 186
157. Rajapati zaman Hah'illan Qabil putra Nabi Adam a.s. . . : . . . . . . . . . . . . 187
158. Manungsa sagcd angsal ilmu saking 'Alam sakiwatengenipun . . . . . . . . . . . 188
159. Anggcr-angger tumraping rerusuh Ian brandhal, kang angganggu keamanan, ka-
tarxiban ing masyarakat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 189
160. Laku ingkare wong Yahudi ing norma-hukum Taurat, Ian kan:g kawogan mutus-
perkara kudu adhedhasar dhawuhing Allah . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191
16l. Manungsa boten ngetrapaken hukum-Allah sabab tigang perkawis . . . . . . . '193
162. Larangan memitran-sepekct karo wong Yahudi Ian Nasrani Ian akibate . . . . 194
163. Bcbenduning Allah marang wong Yahudi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 197
164. Tugas p(lkok Rasulullah s.a.w.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 199
165. Pratclan saka ngarsaning Allah manawa sing sapa duwe 'itikad Nabi 'Isa a.s. iku
Allah, iku hukumc kafir . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200
J 66. 1\olula bukanc bebenduning Allah marang wong Bani Israil . . . . . . . . . . . .. 201
167. PatCl11bal':lllC wong Yahudi Ian Nasrani karo wong Mu 'min. . . . . . . . . . .. 202
I lJ Z 7 ... 203
168. Sumpah Ian kaffarat (tebusan) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 204

169. Padaleman suci Ka'ball iku saka-guruning Jagad-raya . . . . . . . . . . . . . . .. 205
170. Singkirana pirakon kang agawe rupek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 207
17l. lIik mahC\~asiyat kalawan saksi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 208
172. Sejarahc Nabi 'Isa a.s. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 210
1381
kaca:
VI. AL AN' AAM
173. Dalil·tandha yekti ke-Esaan Allah, keyakinan iki akhire menang . . . . . . . . 214
174. Apa sababe kaum musyrik in padha kafir ? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 215
175. Sosiologi-agama Ian riset babagan agama . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 215
176. Transendensi ke-Tuhanan, Ian tandha yekti Risalah Muhammad s.a. W., . . . 216
177. Islam agama Risalah Ian agama Da 'wah . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 217
178. Kahanane wong-wong musyrik besuk ing dina Qiyamat . . . . . . . . . . . . .. 219
179. Kasampurnane ilmuning Allah kang Maha Wikan . . . . . . . . . . . . . . . . . . 222
180. Siksaning Allah kadhang kala dadakan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 224
181. Ngitik-itik masyarakat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 225
182. Tuntunaning Quraan punika damel gamblang . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 227
183. Lauhul Mahfuzh punika 'alam ghaib . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 227
184. Siksaning Allah kadhangkala awujud kajiwan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 229
185. DadostiyanglslamkedahaktIf.............................. 230
186. Nabi Ibrahim a.s. ngipik-ipik masyarakat sarana dhasar Tallhid . . . . . . . . . 231
187. PiwulangTauhid Uluhiyah Ian Rububiyah . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 233
188. Ummat kang wus diparingi Kitab, Hikmah, Ian Kcnabian . . . . . . 234
189. Laku doracara ing Allah Ian larangan misuhi brahaia . . . . . . . . . . . . . . .. 236
190. Wangkode wong musyrik Ian tindak-tanduke marang Nabi s.a.w. . . . . . . .. 241
J U Z 8 ..................... . 241
191. Derapting manungsa iku sebab saka 'amale . . . . . . . . . . . . . . . . . . 245

192. Kaum musyrikin gawe-gavie tatanan ngcmba·emba tatanan Agama . . . 247
193. Dhawuh Ian pepacuh sad2.sa perkawis (ten commandments) 252
194. TUlT111 runing Quraan sarana basa Arab . . . . . . . 253
195. i\lak 118;]ipUll '!bacLlh . . . . . . . . . . . . . . . . . . 255
196. Panng pcpcnget Al 'luran Ill)!, rembag ekonomi: 258
VII. AL A'RAAF
197. Pangaji·ajining Allah SWT marang Nabi Adam a.s. Ian tcdhak turunc 259
198. Trap susJla ing panganggo, dhahar, Ian ngunjuk . . . . . . . . . . . . . . . . 263
199. Sabab Ian akibat nampa utawa nlliak kautusing Rasul .. 264
200'. Suei lahir tumekaning batin iku pituduh dalanc suwarga . . . . . . . . . . . . .. 266
201. Piwalcse wong kang atine ora suci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 267
202. Tumitahe Langit lan Bumi . . . . . . . . . . . . . . . . : . . . . . . . . . . . . . . .. 269
203. Artosipun 'ilmuning Allah SWT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
204. Kapriyc carane nenuwun marang Allah SWT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 270
205. Tandha yckti kuwasaning Allah nguripake manch wong mati . . . . . . . . . .
20tl Sejarahc Nabi Nuh a.s. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 271
207. Caritanc Nabi Hud a.s. . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 272
208. Caritane Nabi Saleh a.s . . . . . . . . . . . . . '. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 274
1382
209. Carirane Naui .n a. ~. 275
210. Caritane Nabi Syu'aib a.s ... 276
J U Z 9 ................................ .
211. Sejarahe Nabi Musa a.s. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 280

212. Piwulang tau hid iku fitrahing manungsa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 296
213. Sanepane wong kang padha duraka ing ayating Allah. . . . . . . . . . . . . . .. 297
214. Islamagami tauhid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ......... .
215. Sipate wong kang padha manggon ing Neraka. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 298
216. Siksaning Allah tumrap wong kang padha duraka . . . . . . . . . . . . . . . . .. 299
217. Mung Allah piyambak ingkang pirsa tumibane dina Qiyamat . . . . . . . . . . . 300
218. Gusti Allah paring pepeling, sangkan paraning dumadining manungsa . . . .. 301
219. Manungsa ora pantes nyembah brahala . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 302
220. Dhedhasare budi-pekerti kang utama . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 303
VIII. AL ANFAAL
221. Sejarah peperangan ing palagan Baclar, Allah Ian Rasul kang mernata pamba-
geyanc jarahan perang . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 306
222. Saweneh saka Sahabat ana kang emoh ndherek peperangan Badar ..... .. 307
223. Dhawuh perang seperlu ambelani hak Da'wah Islamiyah Ian kamardikan .. .
224. Larangan disertasi saka tugas (perang) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 309
225. Larangan anggesehi pepacuhing Allah . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 310
226. Disiplin nindakake dhawuhing Allah Ian Rasul, luwih-Iuwih nuju campuhing
yuda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
227. Khiyanat iku gawe kisruh, dene taqwa iku gawe begja . . . . . . . . . . . . . .. 312
228. Kaum Musyrikin mungsuhi Nabi, Ian kuwaiiban merangi kaum musyrikin
kanggo ngreksa Agamaning Aliah! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 312
J U Z 10 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
229. Cara ambage jarahan perang . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 315

230. Pitulunging Allah ing kaum Muslimin ana palagan perang Badar . . . . . . . . . 316
231. Ta 'at ing komando, Ian larangan umuk ngedak-edakake ana peperangan ... 317
232. Dudu syetan yen ora cidra ingjanji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 318
233. Kahanan sawijining ummat iku gumantung tumindake dhewe . . . .. . • . .. .319
234. Musyrik iku dosa gedhc, Ian caraning siaga ing yuda . . . . . . . . . . . . . . . . 320
235. Dhemen bedhamen, ananging uga tetep wasp ada Ian siaga. . . . . . . . . . . . . 321
236. Islam punika agami ingkang argumentatif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 321
237. Diwurungake parjanjian dhame karo wong musyrik, mula wong Isla.m wus
luwar saka ing tanggungjawab . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . • . . .. 326
238. Sebab-sebab parj anj ian dhame dibatalake . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 328
1383
kaca:
239. Gawerejaningl\1a~id(Ta'mirulMa~id) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 330

240. Ummat Islam sarana pitulunging Allah menang ing palagan-palagan perang. 332
241. Tanduk kang adhedhasar kaantepane Ian kapercayane wong Yahudi Ian Na-
srani. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 334
242. Wilangan sasi kang dimulyakake . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 335
243. Sejarahe perang ing palagan Tabuk, anjuran Jihad ing Dalaning Allah . . . .. 336
244. Sajatine mung wong munafik kang ora budhal perang . . . . . . . . . . . . . .. 337
245. Siyasatipun ahli fitnah . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 339
246. Tindak dhasar kaantepane wong munafik ing ba.b pembageyan sedhekah . .. 340
247. Angger-angger pambageyane Zakat. .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 341
248. Pandakwane wong-wong munafik marang Nabi s.a.w. . . . . . . . . . . . . . . . 342
249. Aksi drengki-sreine wong munafik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 343
250. Janj ining Allah marang para Mu'min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 344
251. Kudu sikap tegas marang wong kafir Ian munafik . . . . . . . . . . . . . . . . . . 345
252. Menang botenJ1gasoraken, dene manawi nglurug prasasat tanpa baJa ..... 345
253. Wong munafik manawa ikrar ora kena dipercaya. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 346
254.'Ganjarane wong kang jihad (perang) . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 348
255. Pancen <!hasan~ wong munafik iku emoh perang . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 349
256. Ingkang b (~ten waj ib l;nilisi . . . • . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 349
.257. rengadur.kang dibenerake ~ki1ing syare 'at Islam. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 350
J U Z 11................................ 350
258. Panguwasa kang kawogan, l.]ga wajib nglumpukake Ian ambage Zakat . . . .. 353
259. Donganipun tiyang nampi Zakat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 353
260. Den waspada marang wong kang migunakake Me~ id kanggo piranti
(topcng) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 354
261. Ora pareng nyuwunake pangapura kanggo wong musyrik . . . . . . . . . . . .. 356
IX YUNUS
262. randha yekti kaagunganing Allah ana saindhening jagad . . . . . . . . . . . . . .. 361

263. Emu Falak utawi Astronomi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 362
264. I1mu Ian tehnologi modern saking motivipun Wahyu Quraan . . . . . . . . . . . 363
26~. Secularism sanes cita··cita Negara Pancasila. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 364
266. Sanyata manungsa iku lImat kang siji, kang ngrasuk Agama siji . . . . . . . . . 367
267. Tumindake Allah iku tansah paring ni'mat Ian rahmat . . . . . . . . . . . . . .. 368
268. Allah kang nimbali marang Darussalam (Suwarga) : . . . . . . . . . . . . . . . . . 369
269. Dalih kapercayane wong ITHlsyrik kalah dening PanguwasaNe Allah . . . . . . 371
270. Kamurnening Quraan dit;wggung dening Allah. . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 372
. 271. Para andika Nabi Utusaning Allah . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 375
272. Kaduwunging manungsa ana ing Akherat . . . .. . . . . . . . . . . . . . 376
2'73. Tetiyang Mu 'min ngugemi Kitabing Allah punika waj ib ..... . 377
274. Kabeh tumindaking manungsa iku tansah kapriksa dening Allah SWT 378
1384
kaca:
275. Wali-Walining Allah Jan kabar ingkang anggembirakaken . . . . . . . . . . . . . . 378

276. Carirane Nabi Nuh a.s., M.usa a.s., Ian Yunus a.s. . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 380
277. Da'wah Pangajal(jJlg Islam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 386
X. HUD
278. Kater:lngan Quraan dipun princi-princi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 389

279. Dhawuh namung manembah ing Allah . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 389
280. 13edane 5ifatin~ wong Mu 'min lan wong kafIr . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 391
] U Z 12 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 392
281. Gusri Allah sampu n anyadhiaken national recourses (bahan pokok) . . . . .. 392
282. Kabeneraning Wahyu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . '" . . . .. 393
283. Quraan katiti priksa saking ilmu sosial-budaya Ian aestetika . . . . . . . . . . . 394
284. Quraan dados sumber-hukum Diinvl Islam ingkang ngrembaka dados dhasar-
ing masyarakat utawi Negara-Negara Islam . . . . . , . . . . . . . . . . . . . . . .. 395
285. Caritane Nabi Nuh a.s. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 397
286. Carirane Nabi Hud a.s. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 402
287. Caritane Nabi Shaleb a.s. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 404
288. Kaum Tsamud tigang dalu tigang dinten ondro-wino duma.dakan kasiksa dening
Allah sabab nerak wewalering Agami . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 405
289. Caritane Nabi Syu 'aib a.s. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 409
290. Tepa tuladha saka s,~j3rah para Andika Nabi . . . . . . . . " . . . . . . . . . . .. 413
XI. YVSVF.
291. Ramanipun Yusuf a.s. inggih punika Na.bi Ya 'qub a.s., putranipun Nabi Ishak
a.s., putranipun Nabi Ibrahim a.s. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 418
292. Caritane Nabi Yusuf a.s. ian sedulur-sedulure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 419
293. Nabi Yu~uf a.s. digodha wanodya . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 422
294. Nabi Yusuf a.s. dikunjoro. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 424
295. Nabi Yusuf a.s. da 'wah ana ing pakunjaran . . . . . . . . . . . . . . . . , . . . . . 426
296. Nabi Yusuf a.s. na 'birake supena Raja Mesir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 428
297. Nabi Yusuf a.s. diluwari saka. pakunjaran . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 429
298. Skandal wanita sering darnel gendra ing politik lan ekonomi . . . . . . . . . .. 429
J UZ 13................................ 430
299. Nabi Yusuf a.s. katemu maneh karo para sadulure. . . . . . . . . . . . . . . . .. 431
300. Nabi Yusuf a.s. katemu maneh kalawan wong tuwane loro . . . . . . . . . . .. 438
301. Do 'a panuwune Nabi Yusuf a.s. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 439
1385
kaca:
302. Piwulang saka caritane Nabi '\"usuf a.s. , . . . . . . . . 440
XIII. AR RA'D . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . " . . . . . . . . . . . .. 443
303. Kabenerane Al Quraan, Ian tandha yekti kakuwasaning Allah, sarta 'IlmuNe
kang Sampurna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 443
304. Adhedhasar Wahyu lajeng tuwuh ilmu Eco development . . . . . . . . . . . . . 444
305. Gumregah Ian sirnaning Bangsa gumantung tandhuk dhasar kaantepaning .. 445
306. Tandha yekti ka-Esa-ane Allah SWT . . . . . . . . . . , . , . . . . . . : . . . . . .. 446
307. Saben manungsa oleh piwales saka 'amal tumindake dhewe . . . . . . . . . . . , 448
308. Silaturahmi karana Allah nuwuhaken ikrar Sumpah Pemuda, sarta ambiyantu
ageng Ketahanan Nasional . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 448
309. Akhlakul Karimah (Budi Pekerti Utama) wonten Wolung Marga . . . . . . . . 449
310. Saweneh sip at Ian tumindake wong kang ingkar ing Allah. . . . . . . . . . . .. 450
311. Katenanganing mentale wong kang padha iman . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 450
312. Kautuse para andika Rasul iku Sunnah Allah . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , 451
313. 'Alam Donya horeg dening tumuruning Quraan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 451
314. Sapa bae kang nyulayani RasuluUah bakal sengsara . . . . . . . . . . . . . . . .. 452
315. Kaya apa mungguh gambarane Suwarga . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 452
316. Wong kang iman nampa Quraan kalayan paripurna . . . . . . . . . . . . . . ... 453
317. Bebrayan salaki-rabi ora pasulayan karo Karasulan . . . . . . . . . . . . . . . . . 453
318. Saben kurun mesthi ana tantanganjaman lanjawahe . . . . . . . . . . . . . . .. 454
XIV. I BRA HIM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , . . . . 454
319. Quraan mimpin sakabehing umal manungsa ngambah dalan kang terang! . .. 456
320. Nabi Musa a.s. sarta para andika Rasul sadurunge Nabi Muhammad s.a.w. iku
mimpin umate dhewe-dhewe .. , .... , .. , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 457
321. Ing wiwitan kabeh kang bener ditulakr . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , 458
322. Kawusanane nandhang kasangsaran tumrap umat kang nulak kabeneran . .. 459
323; Sawuse Allah nibakakekaputusan pungkasan syetan ngakoni . . . . . . . . . . 461
324. Sanepane kabeneran Ian kabatilan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , 462
325. Trajanging Pemimpin kang nyebabake rusaking umat. . . . . . . . . . . . . . .. 462
326. Panuwune Nabi Ibrahim a.s. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 464
327. Hukume wongkang ambalela (zhalim) marang Allah. . . . . . . . . . . . . . .. 465
-U8. Kabeh paekane wong ala bakal cabar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 466
XV. AL HIJR (WATU GUNUNG) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 468
329. Kamumenane Quraan Ian kemenangane Islam ditanggung dening Allah

SWT • . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .-. . . . . . . . . . . . . . . . . . 468
1386
kaca:
J U Z 14 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 468
330. Kawasesaning Allah iku nglimputi sa'alam Jagad Pramudita . . . . . . . . . . . 470

331. Kadadeyaning manungsa miturut lslam . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . 472
332. Piwucal tauhid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 474
333. Sejarahe Nabi Luth a.s. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 476
334. Sejarahipun Nabi Syu'~ib a.s. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 479
335. Kabudayan relief Wadi Qura saking kaum.Tsamud . . . . . . . . . . . . . . . . . 479
336. SejarahipunkaumHijriutawiTsamud . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 479
33 7. Kanugrahan agung kang kaparingake Nabi Muhammad s.a.w. . . . . . 480
338. Kanjeng Nabi s.a.w. Panuntun Ummat Manungsa . . . . . . . . . . . . . 481
XVI. ANN A H L (TAWON) 483
339. Alam j agad rara iku sawij ining unit kang sawij i (golong gilig) dadi bukti Pa-
nguwasanmg Allah . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 483
340. Gumedhe kumalungkungiku anjalari selak ingkar ing kabeneran . . . . . . .. 487
341. Wong kang pasang pangreka bakal ngrekasa . . . . . . . . . . . . . . . . . 487
342. Ganjaran tumrap wong kang taqwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 488
343. Sirna dening pokal tumindake dhewe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 489
344. Saben ummat duwe RasuI kang anerangake kabeneran . . . . . . . . . . . . . .. 490
345. Ilmu Ushul Fiqh Ian IImu Qaidah-Qaldah Ushul Fiqh . . . . . . . . . . . . . . . , 491
346. Kaprahe m;lflungsa iku yen kepepet marga kejepit kasusuhan, lagi eling ma-
rang Pangcra n I . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . • . . . . . . . . . 493
:;47. Ewah gingsiring !11a"vo.rakat (social change) punika kenging pengaruh: fisis geo-
grafis. bioJogi" tehnologis. Ian kulturil . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 493
348. Ora rdntcs wong musyrik nisbatake ing sawijj·wiji marang Allah . . . . . . . . 495
349. Kawruh ilmll Ian tehnologl iku kapundhut scilla 'AJamjagad raya . . .. . . .. 496
350. Wigatosipun toya maben saking tawo'1 . 497
351. Manungsa ingk:lng nembe kajembaran ing rezeki .. 498
352. Saben Rasuljumeneng saksi tumrap :IJIlate . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 501
353. Pokok-pokoking budi-pckerti bog utama . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 502
35·1-. Ibu R.A. Kartini UJ3f gagasanipun adhedhasar Agami Islam. . . . . . . . . 504
355. Allah IUWlh pirsa apa kang m3.nfa'at Ian cocok ing suwasana lanjaman . . .. 505
356. Al Quraan tansah dipun sinau wewados-wewadosipun dening para linangkung
(intelek) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 505
357. Pangankanghalallankangharam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 507
358. Nabi Ibrahim a.s. iku tepa palupi kang beci!< . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 509
XVII. AL ISRA' (NGLAKOKAKE ING WAY AU SENGI) . . . . . . . . . . . • • 512
J U Z 15 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .' . . . . . . . " 512
1387
kaca:
359. Isra' saka Mckkah mcnyang Baitul Maqdis minangka pakurmatan Nabi Mu-
hammad s.a.w . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , 512
360. Ru'sakc BaniIsrail sabab ndaga dhawuh piwulangc Kitab Taural . . . . . . . . 513
36L Kitab Quraan nuduhake dalan kang luwih bencr . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 514
362. Sabcn manungsa iku mikul tanggungjawab dosane dhcwe . . . . . . . . . . . . 315
363. Tata-krama ing patcmbayan Ian paguyuban ing masyarakat .... '.' . . . . . '. 517
364. Strategi dhasar panggulawenthah (pendhidhikan) Islam punika piwucal t a u-
hid, bckti ing tiyang scpuh kalih, Ian amal shakh . . . . . . . . . . . . . . . .. 517
365. Hukum qishash utawi Perdata Raja Pati . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 519
366. Wong-wong kafir ora. bisa mangertcni Quraan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 521
367. Kaingkarane kaum musyrikin duwe cara dhcwc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 522
368. Kaum kang ingkar mesthi kapatrapan siks'l . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 524
369. Panggodhaning syctan nyababake manungsa dadi kafir. . . . . . ... . . . . . .. 524
370. Elinga kanugrahaning Allah ing Samudera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 526
371. Kaya kang kadadcyan marang para Andika Nabi ingjaman biycD. sapa bahe
ambalela marang Nabi Muhammad s.a.w. bakal cil.aka, cabar, Ian kesasar!.. 527
372. Artosipun syukur ing Ni'mating Allah. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 528
373. Hijrah (pindhah) karana ngrungketJi Agami . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 528
374. Shalat wajib 5 wekdal ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 529
375. Shalat Tahajjud wonten Griya . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . " 529
376. Ak sioma piwucal Islam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 529
377. Quraan dados tamba-pcnawar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 530
378. Rohutawijiwapunikapunapa? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53i
379. Tantangan Nabi Muhammad S.d.. w. marang para manu ngsa kanggo nandhingi
Quraan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 531
380. lngkarc wong kafir Ian caranc nanggapi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 533
381. Tepa palupi sarta pangalamane Nabi Musa a.s. iku rninangka panglipuring pang-
. galihe Nabi Muhammad s.a.w. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 534
XVIII. AL KAHFI (GUWA) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 537
382. Diancam tumrap wong kang duwc kapcrcayan manawa Allah iku kagungan
putra . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 537
383. Caritanc gcncrasi Ashabul Kahfi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 538
384. Dielikakc kalawan alus tumrap Nabi s.a.w. aja mung mcntingakc da'wah kang-
go panggedhc bae . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 543
385. Sanepa tumrap wong kang kasengsem Ian kapusan dening Kadonyan .... . 544
~86. Warna-warnaning kahanan ing dina Qiyamat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 547
}a7. Kawusananc tumrap wong nglirwakake pepclinging Allah ............. . 549
388.· Nabi Musa a.s. marsudi ilmu marang Nabi Hidir a.s . . . . . . . . . . . . . . . . . . 550
389. Nabi Hidir a.s. ambolongi prahu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 552
390. Nabi Hidir a.s. mateni nom-noman . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
553
391. Nabi Hidir a.s. anjejcgake temboking gedhong dhoyong . . . . . . . . . . . . . . 553
392. Hik.;mah pituture Nabi Hidir a.s. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 554
393. Dful Qurnain kalawan Ya)uj Ian Ma juj . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 555
1388
kaca:
394. Siksa tumrap wong musyrik Ian ganjaran tumrap wong Mu'min . . . . . . . .. 558
395. jembaring 'ilmuNe Allah ora kinira-nira . . . . . . . . . . . . . ' . . . . . . . . .. 559
396. H:kad Ian kayakinaning Agami nuwuhaken iklas berkorban
(DR.H.Moh.Hatta) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ' . . . . . . . . . . . . . . . .. 560
XIX. MAR YAM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ' 561
397. Do'ane Nabi Zakaria a.s. nyuwun digadhuhi momongan putra . . . . . . . . .. 561
398. Nabi Zakaria a.s. kalcksanan pinaringan putra ingkang asma Yahya . . . . . . 562
399. YahyakajumengakedadiNabi . . . . . . . . . . . , . . . . . . . . . . . . . . . . . . 563
400. Maryam anggarbimtanpa gepokan kakung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 563
401. Wiyose Nabi 'Isa a.s. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 5::5
402. Maryam kadakwa tumindak zina, Nabi 'Isa a.s. kang ambeJani Ibune . . . . . 565
403. Scjarahe Nabi Ibrahim a.s. Ian Ramane . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , . . .. 568
404. Sejarah para andih Nabi liya-liyane . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 569
405. Nabi Muhammad;;:a.w. tedhak turunipun Nabi Isma'il a.s. . . . . . . . . . . .. 570
406. Pituwase wong kal'g ta 'at ing Nabi Ian kosok baline . . . . . . . . . . . . . . . . . ' 572
XX. rHAHA 572
407. Nabi Musa a.s. nampa wahyu kang wiwitan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . " 579
408. Mu'ji<:ate Nabi Musa a.s.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 580
409. Nabi Musa a.s. kadhawuhan da'wah marang Raja Fir'aun . . . . . . . . . . . .. 581
410. Nabi Musa a.s. Ian Harun a.s. budhal da'wah marang Raja Fir'aun . . . . . . . 583
41 L Allah SWT paring 'akal, instinct, sana kodrat lingkungan dhumateng sadaya
makhluk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . :. . . .. 585
412. Nabi Musa a.s. nungkulake para ahE sihir ncgara Mesir . . . . . . . . . . . . . .. 586
4] 3. Par;]. ahli sihlre Fir'aun malah padha iman . . . . . . . . . . . . . . . ' . . . . . .. 588
414. Bani lsrail bebas merdika' . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 589
415, tvlunajatipun Nabi Musa a.s . . . . , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . :;90
416. Samiri tumindak c:idra . . . . . . . . . . . . '. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 591
417. Samiri kapatrapan siksa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 592
418. Tepa palupi saka sejarah umatjaman kuno . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . : 593
419. KahananingdinaQiyamat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . • . . 594
420. Nabi Adam a.s. ian Iblis kang mbale1a . " ...................... 596
421. Hikmah kamndhungipun Heyang Nabi Adam a.s. ian Ibu Hawa saking Suwar-
ga . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 597
422. Ngitik-itik kasusilaning Bangsa . . . . . . . . . . . 598
423. Nabi Muhammad s.a.w. ngasta leadership ing umatipun 599
XXI. AI. ANBIYAA' (PARA ANDJKA NABI) . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. 601
J U Z 17................................ 601
1389
kaca:
424. Mula bukanipun kafir saking ketungkul suka-suka Ian kumalungkung . . . .. 603
425. Tumitahing Langit Ian Bumi nuwuhaken kathah boboting 'ilmu . . . . . . . . 604
426. Pirang-pirang bukti kesalahane wong kafir-musyrik . . . . . . . . . . . . . . . " 605
427. Kitab anerangaken asal-usule makhluq . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 606
428. Sejarahe sabageyan para Andika Nabi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 610
429. Gusti Allah paring berkah· Negeri Asia Tengah . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 613
430. Pangadilanipun Nabi Dawud a.s. Ian Nabi Sulaiman a.s. . . . . . . . . . . . . . . 615
431. Agami ingkang sumarah ing Allah . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 617
XXII. AL HAJJ (HAJl) 622
432. Gonjinging dina Qiyamat kang nggegirisi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 622

433. Geneya padha mamang bal<al tangi saka kubur ? . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 623
434. Geneya minggrang-minggring nindakake Agama? . . . . . . . . . . . . . . . . .. 625
435. Neraka piwales tumrap wong kafir, Suwarga ganjaran tumrap wong mu'min . 627
436. Manasik Haji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 628
437. Allah paring izin perang kanggo ambelani Agami utawi defensif aktif . . . .. 631
438. Haji Mabrur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . " 632
439. Jejer Ian tugas pokok Rasul iku dadijuru pepeling . . . . . . . . . . . . '.' . " 634
440. Ganjaran Suwarga tumrap Pahlawan (seda) Hijrah ing dalaning Allah . . . . . 635
441. Ni'mat peparinging Aliah tumrap sakabehing manungsa . . . . . . . . . . . . .. 636
442. Saben umat anduweni pranatan Agama (syare'atl kang tartamtu .. . . . . .. 637
443. A1asane wongkafir nyembah saliyane Allah iku ora maton . . . . . . . . . . .. 638
444. Agama Islam iku dudu Agama kang rupek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 639
XXIiI. AL MU'MINUN (PARA WONG MU'MIN) . . . . . . . . . . . . . . . . . ; . .. 641
J U Z 18................................ 641
445. Kamenangan tumrap wong Mu'min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 641

446. Stabil kaamanan sarta clinamis. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 641
447. Dumadining rrtanungsa Ian kauripan besuk ing Akherat . . . . . . . . . . . . . . 643
448. Supaya tetep lestari uriping manungsa Gusti Allah nitahaken 'Alamjagad ra-
ya, tetuwuhan Ian rajakaya bebranahan (ternak) . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 644
449. Sejarah da'wahing para Andika Rasul .... '. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 645
450. Tannur kados dene luwengan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 646
451. Agama kaampil para Andika Nabi Ian Rasul ilm mung Agama kang sawiji .. 650
452. Gesang kita kedah ingkang tansah prayitna (ngatos-atos) . . . . . . . . . . . . . 651
453. Sifate wong Muslim kang ikhlas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 651
454. Ibadah punapa ingkang sampun kita tindakaken! . . . . . . . . . . . . . . . . .. 652
455. Cathetan wau authentic ing Akherat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ,.. 652
456. WOl1gkafir diwelehake Ian dian cam siksa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 652
1390
kaca:
457. Wus ora k ekurangan tandha-yekti saka Pangeran manawa kabeh manungsa di··
tangekake saka kubur, perIu diadili kabeh amal-tumindake nanging wong ka-
fir tetep ora ngandel tur ngedak-edakake ! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 655
458. Wonten tiga driya ingkang fital . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 655
459. Do'a mugikareksa aja nganti dadigolongane wong Zhalim . . . . . . . . . . .. 657
460. Tuntunan kanggo nanggulangi mungsuh Ian nyuwun reksa saka panggodha-
ning syetan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . '. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 658
461. Lelakon kang ngebat-ebati besuk ing dina Qiyamat . . . . . . .. . . . . . . . .. 659
462. Negari badhe tata-tentrem, sepi ing pamrih rame ing gawe (industri Ian perta-
nian modern) sarana Berkahing Pangeran ingkang Murbeng Ngalam . . . . . . 661
XXIV. AN NUR (CAHY A) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 663
463. Pengadilan Agama ngeti'apaken hukum Li'an . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 664

464. Hukume andakwa wong wadon Islam zina . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . " 664
465. Ummul Mu'minin 'Aisyah r.a. kena fitnah . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 665
466. Asbabunnuzul (sabab musababipun) tumuruning Ayat 22 . . . . . . . . . . . . 668
467. Tata krama lumebu omahing liyan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 669
468. Sampun ngantos Negeri kita majeng ekonomi, tehnik, Ian modern, sarta mak-
mur, ananging kasusilan kim risak! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 670
469. Tatanan pasrawungan kang bares Ian becik antarane priya Ian wanita . . .... 670
470. Greteh supaya kawin (rabi, omah-omah) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 671
471. Pepadhanging Quraan angliputi Langit Ian Bumi, lir pendah Nuring Allah
nggone amadhangi 'akaling insani. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 673
472. Manungsa kang begja antuk Nur berkahing Ilahy. . . . . . . . . . . . . . . . . .. 674
473. Manungsa kang ora oleh Nur berkahing Ilahy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 674
474. Kacabengga.la panguwaszning Allah . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ~ . . . . . 675
475. Bedane wong Mu'min Ian wong munafiq nyuwun pangadilan hukum marang
Rasul . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . " 677
476. Panguwasa kang dijanjekake dening Allah kaparingake wong kang bekti Ian
nindakake kabecikan . . . . . . . . . . . . . . , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 678
4- 77. Artosipun "Baldatun thayyibatun wa Robbun Ghafuur" . . . . . . . . . . . ~")' 679
478. Piwulang tata-krama ing bale-griya . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . • 680
479. Tata krama sesrawungan wong-wong Mu'min kalayan Rasulullah s.a. w. Ian ca-
rane musyawarah ..... : . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . : . . . . . . . . .. 682
480. Allah nitahake sakabehing kahanan Ian barang sarana sarwa bccik (harmo-
nis) ... 684
XXV. AL FURQAAN (PANYILAHING :rRAKARA). . . . . .. . . . . . . . . . . . 684
481. Wong-wong kafir padha 3.ndakwa palsu mailing Al-Quraan . . . . . . . . . . . . 685

482. Artosipun Islam Agaml Tauhid . . . . . . . . . . . . , . . . . . . . . . . . . . . . .. 685
483. Wong kafir padha eram dene Rasuiullah iku manungsa lumrall . . . . . . . . .. 686
484. Allah SVVT wawancara kalayan sesembahane wong kang kafir ing dina Qiya-
mat . . . . . . . . . . . . . . , ... . 687
1391
kaca:
48.5. Para andika Rasul iku saka manungsa biasa (Iumrah) . . . . . . . . . . . . . . .. 688
486. Piwalese wong kang maido marang AI-Quraan besuk ing dina Qiyamat .... .689
487. Tepa palu pi saka cecritane ummat zaman kuna . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 691
488. Tandha yekti kuwasaNe Allah ing 'alam kabeh . . . . . . , , , . , . , , . . . . .. 693
489. Ringgit Wacucal punika ada-adanipun para Wali kagem Da'wah . . . . . . . .. 694
490. Sipat-sipating manungsa,kang utama (oleh kamulyan) . . . . . . .. . . . . . .. 697
491. Asta-Marga bebuden ingkang Utami . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 697
492. Sarana Tirakat Modern . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ' . . . . . . . . 697
XXVI. ASY SYU'ARA' (PARA. PUJANGGA) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 701
493. Nabi Musa a.s. kadhawuhan Da'wah marang Raja Fir'aun . . . . . . . . . . . .. 702
494. Wawancara antarane Musa a.s.lan Fir'aun . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 703
495. Dhawuhing Allah SWT marang Musa a.s. supaya nylametake Bani Israil . . .. 708
496. Pawarta (carita)ne Nabi Ibrahim a.s. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 709
497. Warta (carita)ne Nabi Nuh a.s. kalayan kaume . . . . . . . . . . . . , . , . . . .. 713
498. Sejarahe Nabi Hud a,s. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 715
499. Sejarahe Nabi Shaleh a.s. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 716
500. Sejarahe Nabi Luth a.s. Ian ummate .. , , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 719
501. Sejarahe Nabi Syu'aib a.s . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . '. . .. 720
502.' Dhawuhing Allah supaya pepeling marang Kulawarga Ian lembah manah ma-
rang Mu'minin . . . . . . . . . . . . . , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , 722
503. Tangkep tawadhu' (andhap asor) punika kekasihipun Allah SWT . . . . . . .. 724
504. Ilmu "Future oriented" punika penting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 725
505. Pujangga tukang ngrumpaka iku omonge kernrusuk kaya udan sawengi . . .. 726
XXVII. AN NAML (SEMUT) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 728
506. Musa a.s. Ian Muhammad s.a.w. karone nampa Kitab Suci saka ngarsaning
Allah SWT . : . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 729
507. Nabi Sulaiman a.s. maris Kratone Nabi Dawud a.s. . . . . . . . . . . . . . . . . . 730
508. Nabi Sulaiman a.s. wawan ngandikan karo manuk Hud-Hud (Kuthilang) . .. 731
509. Ratu Bulqis semantan marang para panggedhene. . . . . . . . . . . . . . . . . .. 733
510. Nabi Sulaiman a.s. jumeneng Nata Agung Binathara ing Kerajaan Palestina.. 735
511. Anggone tumindak ingkar kaume Nabi Shaleh a.s. iku kang dadi tepa palupi. 736
J U Z 20 738
512. Dhawuh nyukuri ni'mat sarta manembah ing Allah . . . . . . . . . . . . . . . . . 738

513. Bengawan toya tawa lumebet Samudera toya asin . . . . . . . . . . . . . . . . . . 739
514. Wong-wong kafir padha blalak ing dina ditangekake saka kubur . . . . . . . .. 740
515. Kanabiane Muhammad s.a,w. Ian Al-Quraan dadi bukti kahenerane . . . . . . 741
516. Dahuru ing wektu tekane dina Qiyamat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 742
1392
kaca:
XXVIII. AL QASHASH (CARITA-CARITA) _ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 745
517. Sejarahe Nabi Musa a.s. Ian Fir'aun sawijining bukti kabeneraning Al-Quran. 745
518. Nabi Musa a.s. dikintirake ing Bengawan Nil kanggo nylametake ummate .. 746
519. Musa a.s. diparingi ilham Ian hikmah amrih sarwa sawegajumeneng Rasul .. 747
520. Musa a.s. oleh iguh pratikel supaya lunga saka Mesir . . . . . . . . . . . . . . . . 749
521. Musa a.s. kundur menyang Mesir Ian nampa Wahyu kanggo Da'wah marang
Fir 'aun . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .... 751
522. Prototype angger-angger gono-gini ing Syari 'at Islam . . . . . . . . . . . . . . .. 751
523. Musa a.s. nyuwun supaya sadulure Harun a.s. dadi pembantu utama, Gusti
Allah marengaken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 752
524. Judhas Ian gumedhene Fir'aun . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 753
525. Kitab Tauratkawahyokakekanggo pimpinan Bani lsrail. . . . . . . . . . . . .. 754
526. Sanajan biyen nyuwun, wong-wong kafir puguh ingkar ing bukti kang nyata 756
527. Hamung Allah piyambak kang Kuwasa paring taufik marang kawuIane supa-
ya iman! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 757
528. Gusti Allah babar pisan ora nyirnakak/" Negarane (ummat) kajaba wuskara-
wuhan Rasul . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 758
529. Kauripan Donya iku kasenengan sadhela manawa katandhing kahuripan
Akherat kang abadi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 758
530. Sangga runggi iku kapitunan tumrap wong musyrik, nanging kamenangan tum-
rap wong Mu'min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 759
531. Gusti Allah pribadi kang namtokake sakabehe kadadeyan . . . .. . . . . . . . 760
532. Kededc! saka hawa nafsu wong musyrik nyakuthokake Allah SWT . . . . . . . 761
533. Caritane Qarun Ian kasugihane pantes dianggo pitutur . . . . . . . . . . . . . .. 762
534. Qarun pamer k arnaval ageng-agengan ngu ngk uli Raj a . . . . . . . . . . . . . . .. 763
535. Amal kabecikan sij i diganjar pirang-pirang pahala . . . . . . . . . . . . . . . . . . 764
536. Janji Allah arsa menangake Muhammad S.lI.W. ing kaume . . . . . . . . . . . .. 764
XXIX. AL 'ANKABUT (KEMLANDHINGAN) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 766
537. Wong kang tumemen usaha, bakal ngrasakake manfa 'ate . . . . . . . . . . . . . 767
538. Ibu--Bapa kang mrentahake musyrik ing Allah kudu disulayani . . . . . . . .. 767
539. Tanduk adhedhasar kaantepane wong kang ringkih imane yen kena cob a . .. 768
540. Coba tumrap Nabi Nuh a.s. Nabi Ibrahim a.s. Ian Nabi Luth a.s. . . . . . . . . 768
541. "Wataq tha uunas sabiil» (ngrampok, gemblak Ian sedheng) . . . . . . . . . .. 772
542. Cob a tumrap Nabi Syu 'aib a.s. . . , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 773
543. Coba tumrap Nabi Musa a.s. .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 774
544. Nglawan kabeneran musthi bakal nemahi karu sak an . . . . . . . . . . . . . . . . - 774
J U Z 21................................ 775
545. Al-Quran nuceni Jiwa, Shalat nyegah laku ala Ian nyantosakake iman . . . . . 775
546. Tata krama perbantahan(dhebat) utawa rerembugan . . . . . . . . . . . . . . .. 775
1393
kaca:
547. Siksaning Allah iku mesthi teka ing wektune . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 777

548. Urip ana ing Akherat iku urip kang.sejati. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 777
549. Gusti Allah kang namtokak:: paring rezeki marang sakabehing titah . . . . .. 778
550. Ing sajeroning bebaya manungsa ngakoni Kakuwasaning Allah. . . . . . . . .. 779
551. Gusti Allah nanggung kaamanan ing Tanah Suci . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 779
XXX. AR RUUM (BANGSA RUMAWI) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 781
552. Negari Rumawi Wetan Ian Negari Persi (Iran sapunika) . . . . . . . . . . . . . . . 781
553. Sapa kang nulayani (nglawan) marang Nabi Muhammad s.a.w. bakal sengsara,
kayakaum zaman kuno kang padhll. nulayani Nabi zaman kuno. . . . . . . . . 782
554. Bukti kebenerane dina ditangekake saka kubur, Ian penggolongane wong ing
'dina Qiyamat iku Mu 'min Ian kafir. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 783
555. Bukti-bukti kabenerane Allah SWT kang sumebar ana ing 'Alam Jagad Raya 785
556. Sawijining san epa kang ana ing dumadining manungsa ambuktekake Gusti
Allah iku Sawiji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 786
557. Miturut fitrlihe manungsa iku Agamane Tauhid Oman yen Gusti Allah iku
Sawiji) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . '. . . . . 787
558. Sifllt-sifate mllnungsa kang cinacad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 788
559. Apa pituwllse rumindak becik Ian ala? . . . . . . . . . . . . . . . . .. ...... 789
560. Nyatitekake 'Alam nambahi kayakinan marang Allah SWT . . . . . . . . . . .. 790
561. Manfa'atipun energi angin dening Pusat Teknologi Dirgantara Lembaga Pene-
rangan Ian Antariksa (Dr. Ir. Harijono Djojodihardjo) . . . . . . . . . . . . . . . 791
562. Akeh bukti kakuwasane Allah SWT nguripake wong-wong mati, Jan kahanane
para manungsa besuk ing dina Qiyamat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 792
563. Padha memikira tamsil ibarat (sanepan) ing Quraan . . . . . . . . . . . . . . . .. 794
XXXI. LUQMAN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 795
564. Nasihat Luqman al-Hakiim marang putrane . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 797

565. Allah Mahll Alus, punika kados pundi menggah maksudipun ? . . . . . . . . .. 798
566. Watak Satriya punika prasaja (bares, beres, Ian juju r) . . . . . . . . . . . . . . .. 798
567. Kakuwasaning Allah iku mutlak, Ian sing sapa ingkar bakal katiwasan . . . .. 799
568. Artosipun Allah iku Pangeran kartg haq . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 801
XXXII. AS SAJDAH (SUJUD) 803
569. Kitab Quraan dudu gaweane Muhammad s.a.w.. . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 803

570. Mangsa diciptane 'Alam Jagad pramudita . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 803
571. Proses tumitahing manungsa Ian anggone ditangekake saka kubur besuk Qiya-
mat . . . . . . . . . . . . . . ',' . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , 804
572. ., Addiiwan al Kaatib' kadosdene Menteri Sekretaris Negara zaman Khalifah II
('Umar !Jill Khattab r.a.) . . . . . . . . . . . . . , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 804
\ 1394
kaca:
573. Sawijining tata-bandhing amarane wong Mu 'min Ian wong kafir" " " " " " " "" 80S
5 74. Shalat Taha1ud (Sha);:c: jalu) ~h3.1atipun tiyang prihatos . " " " .... " ... ". 806
575. Dhawuhing Allah supaya nampa Al Quraan tanpa mamang maneh . . . . . .. 808
xxxm. Ai. AHZAB (BERGADA MUNGSUH PERANG) 810
576. -raqwa lan tawakKaJ lJ·g Allah SWT . . . . . " ... "." . . . . . . " . . . . . . . . 810
:5 77. Hukum dziharlan anak pupon . . . . . . . ,." ... , .. ,., ... , . . . . . . 810
5 78, Jejcring sambungan trah (sanak} ing hukum waris . . . . . . . . . . . , . . . . .. 811
579.. Allah SWT ambiyanm front hum Muslimin ing Perang Ahzab . . . . . . . . . .812
580. Katamtuan-katamtuan Allah tumrap garwa Nabi Muhammad s,a.w. , ... " 817
J U Z 22 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , . . . . . . . 818
581. Sipat-sipate wong kang padha Mu 'min Ian kuwajibane marang Rasul. . . . .. 819
582. Miturut pernatan hukum syari 'at Islam :mak angkat iku ora padha karo
anak dikandhut , ... " . , . . . . . . " ... " ... ', . . . . . . . , . . . . . . . 820
583. Kuwajiban tansah eling ing Allah ... , . . . . . . . . . . . . . , .. , , .. , . . .. 821
584. Muhammad 5,a.W, iku Rasulullah tumrap kabeh ulnat manungsa .. , .. , . . 821
585, Wanita kang ditalaq durung saresmi ora nganggo 'iddah nanging kudu diwe-
nehi bebungah , . . . . . , , .... , , .. , . . . . . . . . . . . . . . . , . . . . . . " 822
586. Wanita sing halal dinikah . , ., , , , ... ', .... , . , ... ~ . . . . . . . . . . .. 822
587. Nabi pareng milih ing antarane garwa-garwane, endi kang terus digarwa Ian
endi kang diluwari ." .. , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 823
588. Nabi ora pareng nikah maneh, sawuse tumurune ayat iki! . . . . . . . . . . . . 824
589. Ngaturaken shalawat benten kalayan ngaturaken salam, dhumateng Kanjeng
Nabis.a.w . . . . " . . . . . . , . ' .,'." . . . . . , . . . . . , ... , .. " .... 825
5 90. Ancaman tumrap wong munafik Ian wong kang gawe rerusuh ing Madinah, 826
591. Hamung Allah pribadi kang Nupiksa dina manungsa ditangekake saka kubur 827
592. Perang Ahzab utawi Khandak angginakaken taktik strategi perangjagang-jero,
makaten ugi Sulthan Agung ing Mataram . . . . . . . . . . , . . . . . . . . , .. ,. 830
XXXIV. SABA' (KAUM SABA') .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . •. 831
593. Zaman Nabi Dawud a.s. sampun Kurun Tosan (Jaman Wesi) . . . . . . . . . .. 833
,594. Bangsa Saba' digadhuhi Negara Tata Raha~a (Makmur) . . . . . . . . . • . . .. 835
595. Sesembahan-sesembahan saliyane Allah ora.duwe panguwasa sithik·sithika. 836
596. Risalah Muhammad s.a.w. iku universal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . " 838
597. Wong kafir padha ingkarlan apa pituwase besuk ing dina Akherat . . . . . .. 838
598. Dipratelakake dening Allah SWT Risalah Muhammad s.a.w.lan kuwajibane. 842
1395
kaca:
XXXV. FAATHIR (PANYIPTA) 845
599. J anjining Allah mesti kaleksanan . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . .. 846

600. KakuwasaNe Allah wus gume1ar ing madyaning Alam Jagad Raya . . . . . . . 847
601. Hamung Allah piyambak kang Maha Sugih (ora ambutuhake liyan berayan) . 849
602. Saben manungsa mung mikul dosane dhewe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ' 849
603. Hamung wong-wong iku kang padha anduweni 'ilmu kang wedi ing Allah! .. 851
604. Ummat ingkang Maris Al-Quraan wonten tigang golongan. . . . . . . . . . . .. 852
605. Kabeneraning Allah Ian ora kuwasa apa-apa sesembahan saliyane Allah . . .. 854
606, Darmawisata ilmiyah kanggo neliti kakuwasaning Allah ing Bumi. . . . . . . . 855
XXXVI. YAA SIIN . . . . . . . . . . . . . . . • , . . . . .. . . . . . . . .. . . . . . . . .. 857
607. SiStimatika Hukum Asas ing Quraan wonten tiga ....... , . . . . . . . . . . 857
608. Sabab nglirwakaken pepe1ing saka ngarsaning Allah, wongkafir mau disiksa. 858
609. Carita warga sawijining Kutha Antiyoki kang migt!nani warganing kutha
Mekkah' . . . . . . . . , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 859
610. Muballigh-ipun Nabi 'Isa a,s. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 860
J U Z 23................................ 861
611. Diterangake sarana gamblang tumrap wong kang ora iman , ..... ,.,... 862
612. Pertandha Maha Kuwasaning Allah SWT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 862
613. Ubenganing lampah Rembulan dados etangan Tahun Kalender Jawi .. ,.. 864
614. Swasanane wong kang padha Mu'min ing dina Qiyamat... '.' . . . . . . . . ,. 866
615. Wong kang ora padha iman diwe1ehake dening Allah ...... , . . . . . . . .. 867
616. Muhammad s.a.w. iku dudu wong ahli sya'ir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 868
617. Purba wasesaning Allah nangekake manungsa ing dina Qiyamat .. , . . . . .. 869
XXXVII. AS SHAFFAAT (KANG PADHA LELARIKAN) ..•........•.. 872
618. Jiwa Tauhid nuwuhaken kamerdikaning Jiwa manungsa . . . . . . . . . . . . . . 872

619. Punapa saged manungsa mangertos ghaib u tawi mangerti sadurunge wina-
rah? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . '., 873
620'. Gusti Allah ngrubuhake dalil-dalile wongmusyrik . . . . . . . . . . . . . . . . .. 874
621. Kahanane wong-wong musyrik ing Akherat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 875
622. Kahanane wong kang padha Mu 'min ana ing Suwarga . . . . . . . . . . . . . . . 877
623. Woh-wohan thethukuIanzaqqum ing Nerak:i'iku pangan kanggo wong ahli
Neraka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ; . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 879
624. Pituwase ummatj',man kuna kang ambangkang ing kabeneran. . . . . . . . . . 880
6~S. Gusti Allah marengake panyuwune Nabi Nuh a.s. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 881
626. Nabi Ibrahim a.s. ngrubuhake brahala reca ! .... ~ . . . . . . . . . . . . . . . . . 882
627. Asal usule 'Ibadah Qurban, Nabi Isma'il a.s. di Qurbanake! . . . . . . . . . . . 884
1396
kaca:
628. Kabar gembira lahire Ishaq a.s. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 885

629. Allah paring ni'mat marang Nabi Musa a.s., Hamn a.s., llyas a.s., Luth a.s.,
Ian Yunus a.s. . . . . . . . . . . . . " . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 885
630. Basa dhaerah Yaman ing antawisipun "Ba'la" . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 887
631. Nabi Ilyas a.s. asma kinasih Ilyasiin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 887
632. Nabi Yunus a.s. nate kateter imanipun kacaplok ulam ageng ing Saganten . . 888
633. Ora pantes manawa Gusti Allah iku kagungan putra . . . . . . . . . . . . . . . . 889
634. Wong-wong musyrik Ian sesembahane ora duwe daya apa-apa . . . . . . . . .. 891
.635. Para andika Rasullan pandherek·pandherek bakal nemonikabegjanjati ... 892
636. Kenging punapa Pemirnpin Ian ingkang dipun pimp in angsal kamenangan? 892
637. Sering wekdal enjing uthuk-uthuk kangge nyerang pangkalan mengsah . . .. 893
XXXVIII. S H A A D 894
638. Nabi Dawud a.s. kena cobaning Allah. . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . .. 896

639. Nabi Sulaiman a.s. kena cobaning Allah . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 899
640. Kasabarane Nabi Ayub a.s. . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 901
641. Rama ian Ibu ingkang sami-sami sabar tamtu dados Kulawarga Bahagia . . .. 901
642. Pandherek-pandhereke para Nabi kang pinaringan ganjaran saka ngarsaning
Allah .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 902
643. Siksa tumrap wong kang padha ambangkang marang para andika Rasul . . .. 903
644. Adam a.s. Ian panggodhaning syetan. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 905
XXXIX. AZ ZUMAR (ROMBONGAN) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 908
645. Teori Ilmu Kebidanan kasebat ing Ayat 6 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 909

646. Tata-tandhing antarane si Mu'min karo si kafir . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 911
647. Toya menggahing ngagesang kalebet bahan energi . . . . . . . . . . . . . . . . .. 913
648. Wong kafir bakal kapatrapan siksa Neraka, dene wong kang nindakake amal
shaleh bakal nemu kabekjanjati . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 915
J U Z 2 4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . 915
649. Wong Mu 'min iku mung tawakkal marang ngarsaning Allah. . . . . . . . . . .. 916
650. Syafa'atikumunganaastaningAlIahpiyambak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 917
651. Salah sijine sifating manungsa kang ala . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 919
652. Mung Allah piyambak kang namtokake qadar rezeki ing kawuIane . . . . . . . 9 ~9
653. Nyata beda antarane wong kang taqwa ing Allah Ian wong kafir kang anggo-
rohake Agama .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 921
654. Katerangan Allah iku kang Murbawasesa besuk dina Qiyamat . . . . . . . . . . 921
655. Surat Ghaafir ugi kawastanan surat Ath Thaul (Dzat lngkang kagungan Kanu-
grahan) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 924
1397
kaea:
xc. GHAAFIR (AL MU'MIN) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 925
656. Islam ambiyantu kemajengan tehnik modern sauger tetep manungsa punika
taqwa ing Allah SWT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . 925
657. Kuwajibaning para manungsa iku mung 'Ibadah marang Allah. . . . . . . . .. 927
658. Tepa tuladha saka sejara.h patjoangane Nabi Musa a.s. . . . . . . . . . . . . . . . 929
659. Mung karana tekebur manungsa iku ingkar Ian ambangkang marang Allah .. 936
660. Para andika Rasul iku ana kang sejarahe kasebut ing Quraan, ana kang ora.. 940
661. Akeh suri tuladha saka sejarah ummatjaman kuna . . . . . . . . . . . . . . . . . 940
662. Prof. Albert Einstein ing kitab "Out of my later year" . . . . . . . . . . . . . . 941
663. Iman nalika siksa wus teka, ora piguna! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 941
XCI. FUSHSHILAT (KANG DIGAMBLANGAKE) 942
664. Katerangan tumitahipun Bumi kaiih dinten! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 943

665. Pepeling tumrap wong Quraisy Mekkah bab lelakone kaum 'Aad Ian kaum
Tsamud . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 944
666. Piwalesing Allah marang wong kafir, Ian paring ganjaran marang wong
Mu'min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 948
667. Nglayat (ta!zipl.h) punika do'a sasampunipunjanazah dipun kubur! . :. . .. 949
668: Quraan iku pituduh Ian tamba. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 950
669. Wiwitanipun Islam sumiyar ing Mekkah tahun 612 Masehi . . . . . . . . . . .. 955
XCII. ASY SYUURA (MUSYAWARAH) ....... . . . .. . . . . . . . . . . . . .. 956
670. Para Malaikat nyuwunaken pangaksama ing ng!lrsa dalem Allah kanggo ma-
nungsa ing Bumi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . " 956
671. Al Quraan iku pepeling kang universal kanggo manungsa saJagadrat . . . . .. 957
672. Kabeh pasulayane para manungsa bali ana ngarsaNe Allah piyambak ..... 958
673. Allah paring pangaksama sabagean akeh saka dosane para kawulaNe . . . . . . 963
674. Wajib musawarah ngrembug prakara Donya! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 965
675. Sabar Ian aweh ngapura iku luwih beeik tinimbang males. . . . . . . . . . . .. 965
676. Musawarah utawi rerembagan ingkang nglimputi kabetahaning ngakathah .. 965
677. '.\Tong-wong kang diuja dening Allah sasar, ora bakal oleh Pemimpin kang nu-
duhake dalan bener! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 966
XCIII. AZ ZUKHRUF (RERENGGAN) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 970
678. Kaingkarane wong musyrik iku mungjalaran anggone puguh nindakake tradi-
sikuna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 972
679. Nabi Ibrahim a.s. iku dhemen marang Le1uhure, nanging Panjenengane nglawan
·. ,
marang trad!Slne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 975
1398
kaca:
680. Kasugihan Ian rerenggan iku kani'matan urip Donya dene Kabegjanjati iku
ing Akherat, kang bisa kagayuh dening taqwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 976
681. Marsudi kani 'matan Donya sarana margi ingkang halal, sesarengan marsudi ing
Akherat sarana ikhlas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 977
682. Tumpes tapise Fir'aun supaya dadi tepa tuiadha ummat saDonya. . . . . . .. 978
683. Nabi 'Isa a.s. putrane Maryam ajak-ajak ummate iman ing Allah swr . . . .. 981
684. Memitran adhedhasar taqwa ing Allah. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 982
685. Karaha~an jati kang dini'mati ahli Suwarga, Ian kasangsaran kang tansah
disandhang dening ahli Neraka . . . . . . . . ' . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 983
XCIV. AD DUKHAAN (PEDHUT) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 987
686. Jalaran wong musyrik tetep ingkar, Allah nurunake siksa . . . . . . . . . . . .. 989
687. Sejarah Fir 'aun Ian Musa a.s. dadi piwuIang penting tumrap si kafir! . . . . .. 989
688. Hangsa Yahudi sasampunipun Perang Donya II ngebroki ing Tel Aviv, Jaffa -
Palestina, ngusir tiyang Paiestina . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 990
XCV. AL JAATSIYAH (KANG JENGKENG) . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . .. 996
689. Ala ian becik tumindake manungsa, bali marang tanggungjawabe dhewe . .. 998
690. Sifat-sifatipul1 Muhammad s.a.w.lsasebat ing Kitabipun Ahli Kitab . . . . . . 999
691. Ora ana kang bisa nenuntun marang wong kang ngumawula hawa nafsune .. 1000
692. Ana ing dinaning ummat manungsa dihisab, dheweke padha lungguhjengkeng
karo maca buku cathetan am ale dhuk nalika urip ana ing Donya . . . . . . " 1001
693. Kaum Ar Rab'ul Khalli kaumipun Nabi Hud a.s. . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 1003
XCVI. AL AHQAAF (PAGUNUNGAN WEDHI) 1004
J U Z 26 1004
694. Abdullah bin Salam punika tiyang Yahudi lumebet Islam. . . . . . . . . . . .. 1006
695. Kuwaj ibaning manungsa bekti marang Rama Ian Ibu . . . . . . . . . . . . . . .. 1007
696. Hikmah dhawuh oekti tiyang sepuh kalih, sasampunipun dhawuh 'Ibadah Ian
Tauhid ing Allah. .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 1008
697. Rusak sirnaning kaum 'Aad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1009
698. Sumiyaring piwulang Al Quraan maranggoiongan parajin . . . . . . . . . . . . 1011
XCVII. MUHAMMAD (NABI MUHAMMAD S.A.W.) •.... . . . . • • . . . . . .. 1014
699. Sikepe wong Mu'min ngadhepi wong kafir ana ing madyaning palagan .... 1014
700. Wong-wong Mu 'min mesthi menang, lang wong kang padha kafir mesthi
asor . . . . . . . . . . 1014
1399
kaca:
701. Tiyang munafik ngremehaken panyuluhan piwucalipun Nabi s.a.w. . . . . . . 1017

702. Ancaman tumrape wong munafik Ian wong murtad . . . . . . . . . . . . . . . .. 1018
703. Wigatosipun surat Al Fat-h (Kamenangan) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 1022
XCVIII. AL FAT-" (KAMENANGAN) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1023
704. Gapurakamenangan ing Pe~anjian Dhame Hudaibiyah . . . . . . . . . . . . . . 1023

705. Cacad gedhe tumrap wong kang wedi labuh ing Agama . . . . . . . . . . . . . . 1025
706. Nabi s.a.w. ngampil Panji Syahadatain ginarebeg bhinayang kari sarana rna os
Talbiyah lumebet negari Mekkah . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . .. 1025
707. Wadyabala Quraisy kafirin gadhah panyana awon ing Nabi s.a.w. . . . . . . .. 1026
708. Allah maringake karidlaNe marang wong kang ndherek Bai'aturridhwan ian
bakal menang! .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 1028
709. Kabenerane sumpenane Rasulullah s.a.w. iumebu Mekkah kaiayan aman
dhame! ... , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1:)30
710. Allah SWT piyambak ingkang paring pitedah sami gemridig lumebet Islam ing
FutuhMekkah . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1030
XCIX. AL HUJURAT (KAMAR KAMAR). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 1032
711. Tatakrama dhumateng Rasulullah s.a.w. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. !032

712. Intelijen Negara Ian stabilisasi kaamanan iku kang kawogan Pamarintah ka-
bantu Masyarakat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 1033
713. Sekabat Khalid bin Walid pemimpin intelijen ingkang sukses . . . . . . . . . " 1033
714. Cara ngrampungake peperangan ingkalangan ummat Islam. . . . . . . . . . .. 1034
715. Pepacuh nyana ala, moyoki, nenacad Ian liya-liyane . . . . . . . . . . . . . . . " 1035
716. Wigatosipun ngaturi: "Dhuh, para sedherek Muslimin!" . . . . . . . . . . . . " \035
717. Para manungsa tinakdir darli pirang-pirang bangsa, supaya padha wewanuhan ,036
718. Ciri-cirining iman kang sejati . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 10.36
C. QAAF . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 1038
719. Kedadean-kedadean 'alam sakiwatengene manungsa iku ambuktekake bakal

anane dina tangine saka kubur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 1039
720. Piwulang saka kadadeyane ummat jaman biyen kang ambalela ing Allah .. 1040
721. Solah bawa, dlliah muna Ian munining para manungsa dicathet permati dening
Malaikat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . : . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 1041
722. Ganjaran tumrap laku becik Ian laku ala . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 1043
723. Ancaman tumrap wong kang maido dina ditangekake saka kubur. . . . . . .. 1044
CI. ADZ DZAARIYAAT (ANGIN KANG NIUP) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 1046
1400
kaca:
724. Kuwaosing Allah amarnau Ian gilir anggumantekaken rinten-dalu, angin pra-
lura angin sumilir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . : .. 1046
725. Tumitahing Langit punika sineksenan dening dirgantara bilit ing awiyat ri-
nengga Lintang kasawang saking raosing aestetika . . . . . . . . . . . . . . . . .. 1047
726. Sejarah para ummat jaman kuna kang anggorohake para Andika Rasul . . .. 1049
J U Z 27................................ 1050
727. Tumitahing taqdir wonten rerakitan, rina Ian dalu, awon Ian sae, Donya Ian
Akherat lsp. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 1052
728. Allah SWT boten ngersakaken dicaosi sesaji dhahar . . . . . . . . . . . . . . . .. 1054
729. Baitul Ma 'mur punika artosipun Ka bah . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1055
cn. ATH THUUR (PAGUNUNGAN) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1055
730. "Ingjero Iemah ana kang mawa geni' dipun garap Sarjana Ahli Bangsa Indone-
sia dados Gas Alam Encer (Liquefied Natural Gas) . . . . . . . . . . . . . . . . . 1057
731. Putra wayah ingkang sami iman Ian amal shaleh badhe saderajat ing Suwarga
kalayan Rama Ibunipun . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 1059
732. Paring panduwaning Allah tumrap guneman ngayawara saka wong musyrik. 1061
733. Sadaya titah (makhluk) saged dipun penggalih sarana logika . . . . . . . . . .. 1062
734. Saweneh bukti Agami Islam punika agami ingkang leres . . . . . . . . . . . . .. 1063
735. Laku kang utama sarta prihatin yaiku sabar, shalat bengi Ian maca tasbih uta-
wa do'a ing wayah bengi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1064
cm. AN NAJM (LINTANG) .... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 1065
736. Allah duka marang wong musyrik kang nyuwun syafa 'at marang Malaikat .. 1068
737. Wong kang padha rumeksa saka dosa gedhe, Allah paring pangapura Ian piwa-
les becik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 1068
738. AI-Quraan ngaturaken deklarasi Donya . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 1070
739. Lintang Syi'ra katingal nyremomong ing wanci Ketiga . . . . . . . . . . . . . .. 1071
740. Tiyang musyrik usrak-usrek darnel gendra Ian integrasi kaliyan syetan ingkang
dhasaripun kafir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 1072
CIV. AL QAMAR (CANDRA) .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . .. W73
741. Mu jizat sigaring Rembulan ugi katingal saking Negari Cina . . . . . . . . . . .. 1074
742. Sirna gem pang kaum 'Aad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1076
743. Tumpestapiskaum Tsamud . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 1077
744. Kaum Luth sirna dening pokale dhewe kang ala .. . . . . . . . . . . . . . . . .. 1078
745. Fir'aun lebur tanpa dadi dening tumindake pribadi . . . . . . . . . . . . . . . .. 1079
1401
;;:aca:
746. Pepeling marang wong musyrik, yen dheweke iku ora luwih digdaya tinimbang
wong kuna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1080
ev. AR RAHMAAN (DZAT KANG MAHA MURAH) ................. 1082
747. Kados pundi sumungkemipun 'Alam jagad raya ing ngarsa dalem Allah? 1082
748. Traju kaadilan ing Awiyat Langit punika ilmu "balance power" . . . . . . . " 1083
749. Petangan Sarjana Ahli I1mu Falak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1084
750. Pepelinging Allah tumrap wong kang laku duraka! ..... . . . . . . . . . . .. 1086
751. Ganjaran tumrap wong kang padha taqwa . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . .. 1088
CVI. AL WAAQI'AH (DINA QIYAMAT) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1093
752. Golongan tengen, golongan kiwa, Ian wong kang luwih dhisik taqwa. . . . .. 1094
753. Ganjaran tumrap wong kang luwih dhisik iman Ian tansah bebaJapan ';tmal
shaleh . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 1094
754. Ganjaran tumrap goloDgan tengen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . '.' ., 1096
755. Siksa tumrap golongan k:"va, Ian diwdehake marang dheweke ... , . . . . .. 1097
eVIl. AL BADID (WESI) . . . . . . . , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , . . . . . . . 1105
756. ~akabehing barang iku hakekate Allah kang kagungan, mula sapa kang angga-
dhuh kekaya Ian kawibawan aja owe! dimanfa 'atake ing dalaning Allah. . .. 1105
757. Allah SWT punika ing!';ang dihin tanpa purwaka·· . . . . . . . . . . . . . . . . : . 1106
758. Gontas gantosing wanci Keriga Ian Rendheng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 1106
759. Falsafah Islam ing hukum hak milik pribadi . . . . . . . . . . . . . '. . . . . . . . , 1107
760. Wesi (steel) iku KanugrahaninE Albh, pokok kakuwatan kanggo Bangsa Ian
Agama " . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ', . . . . . . . . . . . .. 1111
761. Ora ana rahbaniyah (ada-ada mandhita) ing Agama Allah . . . . . . . . . . . .. 1112
762. Kanjeng Nabi Dawud a.s. peiopor angginakaken Tndustri Awrat . . . . . . . . , 1113
CVIII. AL MUJAADALAH (WANlTA KANG NGA}OKAKE GUGATAN) . . .. 1114
J U Z 28 .. ". _ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 1114
763. Saweneh aturan Nikah Talak Rujuk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 1114

764. Cacad gedhe tumrap wong kang gawe rembugan wadi kanggo mungsuhi Is-
lam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1116
765. Tatakrama musyawarah ana ing Majlis kalawan Nabi s.a.w. . . . . . . . . . . .. l117
766. Pepacuh ngangkat Pemimpin saliyane wong Islam . . . . . . . . . . . . . . . . .. 1118
1402
elK ..AL HASYR (PENGUSlRAN) :i 122
767. Hukum rampasan (fai') . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . 1123

768. Wong rnunafik ora nctcpijaI1Jinc marang wong Yahudi . . . . . . . . . . . . . . 1125
769. Munafik golonganipun Abdullah bin Ubai . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 1126
770. Pepeling utam~. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 1127
771. Tiyang fasik punika tiyang mangertos nanging malah ne~al1g . . . . . . . . . . 1127
772. Asmaa ul husna utawa Sibt-sifating Allah kang Maha Agung. . . . . . . . . .. 1128
ex. AL MUMTAHANAH (WADON KANG DITETER) . . . . . . . . . . 1130
773. Pepacuh nyuwunaken pangapunten Tiyang sepuhipun ingkang musyrik ... 1131
774. Hubungan antarane wong Islam kalawan wong kafir kang ora mung~'1.1hi IsIam
ora dilarang .... , .... , ... , . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . 1132
775. Ghanirnah perang dipun bage gangsal golongan . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 1133
eXI. ASH SHAFF (BAIHSAN) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , . . . . . . 1135
776. Dedalane anggayuh kamenangan .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 1135

777. Jer basuki maW<l beya, karana labuh Agarnaning Allah. . . . . • . . . . . . ... 1137
77,L OrgaIJ;s;:si Da 'wah ingk:lfIg asifat "amar rna'ruf nahi rnungkar" .. . . . . . .. 1137
eXlL AI. JUMU'AH (SHi\I,AT JUM'AT) ., . . . . . . . . . . . . . . . , . . . . . . . 1139
779. Kautuse K2njcng )\.;aJi s.a.w. iku dadi RahmatiIlg Allah turrirap urnmat ma-
Tl'.lngsa . . . . . . . . . . . . . . . ......................... " 1139
780. Pep engel tumrap wong Islam, ;tja kaya wong Yahudi kang ora ngarnalake
Kitab Taurat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1140
78 L Pran;;tan hukum bab ShalatJum 'ah . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 1141
exm. AL MUNAAFIQUUN (WONG WONG MUNAFIK) 1143
782. SifaHifat (identitas) watake wong munafik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , 1143

783. Sanepanipun tiyang rnun"fik . . . . . . . , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1144
784. Sip:u-sipat kang padha ing antarane watake (identitas) wong Mu'min . . . .. 1145
eXI\'. AT TAGHAABUtJN (DINA DlKATONAKE KEKALAHAN) 1147
785. Sing prayitna urip seplSan ing 'alam Donya . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1149

786. Bapak kabiyantu Simah tanggeljawab balegriya .. ' . . . . . . . . . . . . . . .. 1150
787. Balegriya k edah wonten salcbeting kondisi pendidikan Agami . . . . . . . . .• 1150
14.03
kaca:
788. Artosipun ngutangi kabecikan marang Allah .... ' , . . . . . . . . . . . . . . . 1151
CXV. ATH THALAQ (TALAK) 1152
789. Aturan talak sarta masalah-masalahipun . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1152

790. Tanggeljawabipun nafakah kangge tiyang miskin . . . . . . . . . . . . . . . . .. 1154
791. Pranatan kangdiampil Rasulullah s.a.w. iku murakabi Karaha~aning ummat
Manu ngsa ! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 1155
CXVI. AT TAHRIM (NGARAMAKE) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 1157
792. Dhawuhjihad Ian tobat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 1159

793. Sanepane garwa kang becik Ian kang ala . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1159
CXVII. AL MULK (KERAjAN) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 1161
J U Z 29................................ 1161
794. Kerajaaning Allah nglimputi kerajaaning Donya Ian Akherat . . . . . . . . . . , 1161

795. Wong kafir nandhang sengsaraning siksa ing Akherat . . . . . . . . . . . . . . " 1162
796. Paring sih ganjaraning Allah tumrap wong kang padha Mu 'min . . . . . . . . . 1163
797. Wong kang padha kafir diancam dening Allah. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 1164
cxvm. AL QALAM (GAGANG PEN) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1167
798. Cobaning Allah tumn p wong kafir kaya kang kapatrapake marang wong kang
. darbeni kebon ....... '. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 1169
799. Allah ora ngersakake wong becik padha karo wong ala. . . . . . . . . . . . . .. 1171
800. Hypnotisme ingjaman Jahiliyah . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1174
CXIX. AL HAQQAH (DINA QIYAMAT) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1175
801. Lelakon anggegirisi besuk ing dinaning Qiyamat . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 1177

802. Sangating manungsa dihisab ing dina Qiyamat Ian lelakon sawuse . . . . . . . , 1177
803. Sanyata Quraan iku dhawuh Wahyune Allah . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1180
CXX. AL MA'AARIJ (DALAN KANG MUNGGAH) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1182
804. Wus dadi kapesthian manawa siksa iku kapatrapake marang wong kafir . . .. 1182
1404
kaca ~
805. Piwulang Islam kanggo anggula wenhah sipat alaning manungsa . . . . . . . .. 1184
806. Siksa kang banget gawe nistha bakal kapatrapak e marang wong kang nggo-
rohake ing Allah. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 1186
CXXI. NUH (NABI NUH) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 1188
807. Nabi Nuh a.s. ngaturkae ruwet rentenging kaume marang Allah . . . . . . . " 1189
808. Sultan Agung Prabu Hanyokrokusumo iyasa Kalender Jawi adhedhasar kalen-
der Hijrah Nabi s.a.w. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . • . . . . l190
cxxn. AL JIN (JIN) '" . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1194
b09 . .lin mlebu Islam sawuse krungu Quraan diwaca . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 1194

;, 10. Pangipuk-ipuking Allah ing wahyu kang katumnake marang para andika Ra-
:mi . . . 1197
cxxm. AL MUZZAMIL (WONG KANG KEMULAN) . . . . . . . . . . . . . . . . 1200
811. Wajib Shalat Tahajjud (bengi) tumrap Nabi Muhammad s.a.w. . . . . . . . . . . 1200
812. Warna-warna pituduh tumrap Nabi Muhammad s.a.w. . . . . . . . . . . . . . . . 1201
8138 Pirang-pirang pituduh tu!Tlrap ummat Islam 0 ~ ~
•••• ' ••• A • . . . . . . . . 1202 .-I
CXXIV. AL MUDDATSTSIR (WONG KANG KEMULAN) . . . . . . . . . . . . 1204
814. Tumrap wong kiJng selak ing Agama iku urusane Allah ..... . 1205
815. Sapa kang nampa Da'wah Islamiyah bakal begja, Ian sapa kang maido bakal
bilahi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ; . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1208
816. Ngrenibag Alam Ian Manungsa (ekologi) punika trep kalayan fungsi Manungsa
dados KhaJifah ing Bumi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1209
CXXV. AL QIYAMAT (DINA QIYAMAT) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . • • . 1212
817. Piwulang bab Akhlaq (Ethics) ing agami Islam kelayan sistem derajat-derajati-
pun (ammarah, lawwamah, Ian muthmainnah) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1213
818. Tertib Ayar-ayat sarta surat-surat ing Quraan iku miturut katamtuaNe Allah 1214
819. Sadaya anggota badaning manungsa badhe dados saksi . . . . . . . . . . . . . . " 1214
820. Kahanane manungsa manawa sakaratulmaut . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1215 ....
82l. Manungsa katitahake dening Allah ora muspra tanpa piguna . . . . . . . . . . . 1216 ..
CXXVL AL INSAAN (MANUNGSA) 1218
1405
822. Proses kadadeaning manungsa . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . • . . . . . .. 1218
823. Ganjaraning Allah kaparingake wong kang amal kabecikan, sarta namtokake
pangkat-pangkate ganjaran . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 1219
824. Allah paring pirang-pirang tuntunan marang Muhammad s.a.w. . . . . . . . . . 1221
eXXVII. AL MURSALAAT (PARA MALAIKAT KANG KAUTUS) . . . . . . .. 1223
825. Situasi Ian kondisining para manungsa ing dina Kaputusan Agung . . . . . . . 1223
826. Artosipun Yaumul fash! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 1228
exxvlII. AN NABA' (PAWARTA KANG WIGATI). . . . . . . . . . . . . . . . .. 1229
J U Z 30................................ 1229
827. Panguwasaning Allah ngipuk-ipuk Jagad raya Ian pirang-pirang kani'matan kang
kaparingake marang manungsa, iku tandha yekti bakal kuwasaNe Allah nangek
ake ummat saka kuburan urip maneh . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 1229
828. Horcging dina Qiyamat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1231
829. lng angkasa planit-planit sami benturanjalaran daya tarik-tinari.l;. sampun ical
sadaya . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . '.' 1231
830. Piwalese tumrap wong kang padha duraka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 1231
831. Ni'mating ganjaran tumrap wong kang padha taqwa . . . . . . . . . . . . . . . . 1232
832. Dhawuhing Allah supaya manungsa padha milih dalan kang bener marang
Pangeran . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 1233
exxIX. AN NAZI'AAT (LiNTANG-LiNTANG KANG ALiHANE RIKAT) 1235
833. SejarahNabiMusaa.s.lanFir'aun . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1236

834. Mungguhing Allah luwih gam pang nangekake manungsa saka kubur, tinim-
bang nitahake Jagad raya . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 1238
835. Ana ing dina Qiyamat iku manungsa eling apa tumindake nalika urip ing alam
Donya . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1238
836. Punapa ingkang nuwuhaken ilmu pertanian Ian peternakan ranch? 1238
exxx. 'ABASA (DHEWEKE MRENGUT) 1241
837. Aruh-aruh kalawan alus tumrap Rasulullah s.a.w. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1241

838. Allah paring pepeling ~arang manungsa kang ora dunung hakekat tumitahe. 1242
eXXXI. AT TAKWIR (NGGULUNG) 1246
1406
839. Manungsa cling ulmindake nalik:! an:! mg Donya., sawuse weruh lelakon ang-
gegirisi ing Akherat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . .. 1246
840. Muhammad iku dudu wong owah akale, nanging Utusaning Allah kang kapa-
tmgan ngampil Kitab Quraan 1246
cxxxm. AL INFI;I'HAAR (KASIGAR) . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . .. 1250
R41. Cacad gedhe turnrap wong ka[\g duraka ing Allah . . . . . . . . . . . . . . . . . 1250
1',42. 5akabehin~! peri-lakune manungsa dicathet dening Malaikat. lan nampa piwa-
les kang s<lnmbang . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1251
CXXXUI. AL MUTHAFFIFIIN (WONG KANG PADHA CURANG) . . . . . . . , 1253
843. Ancaman nlll1np wong kaltg naker Ian nimbangkalawan curang!. . . . . . .. 1253
844. Nasibc wong kang Juraka ing dina Qiyamat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 1254
845. Kabegjan agung tumrap wong kang padha bekti ing Allah, besuk ing dina Qi-
yan~at . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... 1255
846. Tumrap wong kang ngiwi-iwi marang wong Mu'min, bakal diwales ing dina
Qiyamat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 1256
CXXXIV. AL INSYIQAAQ (KABENGKAH) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . • . 1258
847. Manungsa ngalami proses panguripan sathithik mbaka sathithik . . . . . . . .. 1259
CXXXV. AL BURUU} (DHOMPOLAN LlNTANG).. . . . . . . . . . . . . . . . .. 1261
848. Wong kang mungsuhi Muhammad s.a. w. ba!:al bilahi, kaya kasangsarane um-
matjamankunamungsuhi Rasul . . . . . . . . , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1261
CXXXVI. ATH THAARIQ (KANG TEKA ING WAYAH BENGI) . . . . . . . . .. 1264
849. Allah kang Murbawasesa ngawiti tumitahe makhluk, Ian kuwasa uga nangek-
ake saka kubur! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1264
85 O. Kitab Quraan ambedakake kalawan terang, antarane kang haq Ian kang ba-
tal . , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 1265
CXXXVII. AL A'LAA (KANG MAHA LUHUR) 1267
851. Maca tasbih Ian nuceni j iwane dhewe iku bakuning karaharjan Donya Ian -
Akherat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1267
1407
kaca:
CXXXVIII. AL GHAASYIYAH (LALAKON KANG ANGGEGIRISI) ,. , .. ,. 12170
852. Kahanane wong kang padha manggon ing Neraka, Ian ana ing Suwarga , , ,. 12 70
853. Diprayogakake nyatitekake tumitahing titah ing 'alam Jagadrat . . . . . . . .. 1271
'854. Da'wah Islam angginakaken sistem Dmu kesehatan Jiwa (hygiene mental
health) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , .... , ..... " 1271
CXXXIX. AL FAJR (FAJAR) •... " .... , ..... ,.' .. , .... , . , . , ,. 1273
855, Kasugihan Ian kamelaratan iku cobaning Allah, mula sing prayitna! , . " ' . 1274
856. Wong kang padha dhemen leluwihan ing bandha kadonyan ing dina Akherat
padha getull, , . , .. ' .. , , ...... , .... , , . , , , , . . . . . . . . . . . . . .. 1275
857. Diajeni dening Allah manungsakang sampurna imane . . . . . . . . . . . . . . . 1276
CD. AL BALAD (NEGARA) 1277
858. UripikupeIjoangan,jerbasukimawalJeya! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1277

859. Mbangun Desa ana ing Negara modern ..... , ... ,., .... " . . . . . . . 1279
XDI; ASY SYAMS (BASKARA) . , , , , , , • , , , ... , .. , , . , , ...... , . .. 1280
.860. Manungsa kaparingan wisiking Allah, anggraita dalan bener Ian salah ..... 1280
XDU: AL LAIL (WAYAH WENGI) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . " . . . . . . 1282
861. Manungsa marsudi ing idham-idhaman iku mardika, nanging kang penting
Ridhaning Allah . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . '. . . . . . . . .. 1282
XDIII. ADH DHUHAA (WAYAH ESQK) , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1285
862. Aktivis Da 'wah Islam "walau aayah!" . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 1286
XDIV. AL INSYIRAH (KAJEMBARAN) 1287
XDV. AT TIIN (WOH TIN) . . . . . . . . . . . . . . . . • . . . . . . . . . . . . . . . . .. 1289
863. Tumitahing manungsa iku blegering wujude becik dhewe . . . . . . . . . . . .. 1289

864. Bobot kamulyaning manungsa ana ing iman Ian amale . . . . . . . . . . . . . .. 1290
1408
kaca:
XDVI. AI. 'ALAQ (PRONGKOLANGETIH KENTHEL).. . . . . . . . . . . . .. 1291
865. Maca nulis iku kuncinirig kawruh . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 1291

866. Manungsa owah dadi ala. sabab dening manungsa sugih (linuwih) . . . . . . .. 1292
XDVII. AI. QADR (WENGI KANG MULYA) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1294
867. Lailatul Qadr kang minulya . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1294
XDvm. AI. BAYYINAH (CHINA) .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 1295
868. Ahli Kitab padha bendheng ceweng ngadhepi Muhammad s.a.w. . . . . . . . . 1295
869. Sifating para Nabi: amanat, tabligh, sidiq, Ian fathonah . . . . . . . . . . . . " 1296
XDIX. AI. ZALZALAH (HOREG) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1297
D. AI. 'AADIYAAT (jARAN KAPALERI KANG MLAYU BANTER) ..... 1299
870. Manungsa dadi kumet ambedhidhil, jalaran banget senenge ing dhuwit . . .. 1299
DI. AI. QAARI'AH (DINA QIYAMAT) .......................... 1301
DII. AT TAKAATSUR (JOR-]ORAN MOBRA MORRO). . . . . . . . . . . . . .. 1303
871. Ancamaning Allah tumrap wong kang nglirwakake Agama Ian urip mobra-
mohro! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 1303
Dm. AI. 'ASHR (MANGSA) .... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 1305
872. Wekdal punika namtokaken sanget . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 1305
DIY. AI. HUMAZAH (WONG DHEMEN NACAT ING LIY AN) . . . . . . . . . •. 1'306
873. Cilaka tumrap wong kang numpuk-numpuk bandha ora kanggo dedana ing
dalaning Allah .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... 1306
DV. AI. FIlL (GA]AH) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . • • . . . . • . . . • • . .• 1308
1409
kaCa:
874. Wadyabala kang numpak Gajah kang nggrebeg Ka 'bah ing Mekkah ajur mumur .
dening benduning Allah . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 1308
DVI. AL QURAISY (TRAH QURAISY) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , .. 1309
875. Kamakmuran sarta kaamanan samesthine nyebabke manungsa bekti ing

Allah . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , 1309
Dvn. AL MAA'UUN (BARANG KANG PIGUNA) .................. 1310
876. Sawatara sipat kang kawawas ateges anggorohake Agama . . . . . . . . . . . .. 1310
Dvm. AL KAUTSAR (NI'MAT KABECIKAN KANG AKEH) . . . . . . . . . . 1312
877. Ibadah Shalat Ian Qurban iku pertandha syukur ing Allah. . . . . . . . . . . .. 1312
DIX. AL KAAFIRUUN (WONG WONG KAFIR) . . . . . . , . . . . . . . . . . . . .. 1313
878. Ora ana toleransi ana ing perk ara Iman Ian Ib ada t . . . . . . . . . . . . . . . . .. 1 313
DX. AN NASHR (PITULUNG) ................................ 1314
879. Pitulungan Ian kamenangan iku saka ngarsa dalem Allah, mula padha mujiya
syukur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 1314
DX!. AL LAHAB (MULAD MULADE GENI) ..................... 1315
880. Wong kang dhemen pitenah ing liyan mesthi bakal sengsara . . . . . . . . . . . 1315
Dxn. AL IKHLASH (NYUCEKAKE KA-ESA-ANINj:; ALLAH) 1316
881. Mak na Ka Esa-aning Allah . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 316
Dxm. AL FALAQ (PAD HANGING SUBUH) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1317
882. Hamung marang Allah piyambak para manungsa nyuwun reksa saka pialaning
piala . . . . . . . . . . . . . . '.' . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 1317
1410
kaca:
DXIV. AN NAAS (MANUNGSA) •......•............•..•...... 1318
883. Ing ngarsa dalem Allah piyambak manungsa iku nyuwun reksa saka panggodha-
ning syeta n . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 1318
-00000-
Donga khatam AL QURAANUL KARIlM 1319
Katarangan s<lw<J.t<1wis ingk<lng wigatos murakabi:

Bah. I KITAB suel AL QURAAN. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 1325
1. Tatakrami maos AI Quraan
z.. Definisi At Quraan
3. Tehnis tumurunipun Al Quraan
4. Rumeksa kamurnianipun Al Quraan
5. Riwayat Andika Nabi ing salebeting Quraan
6. Mushhafusy Syarif sak ing edisi Pakistan
7. Sujud Tilawah
Bab II. RUKUN ISLAM 1330

1. Syahadat Kakalih
2. Ibadah Shalat
3. Tbadah Shiyam
4. Ibadah Zakat
5. Ibadah H'ljj i
Bab III. RUKUN IMAN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 1352

1. Iman dhumateng Allah
2. Iman dhumateng para Malaikat
3. Iman dhumateng Kitab-Kitab
4. Iman dhumatcng para Raslll
5. Iman dhumateng dinten Ak hir
6. Iman dhumateng Papesthen
Bah IV. SYAFA'AT 1355
Bab. V. KABECIKAN (AL BIRRU) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1362

1. Filsafat Islam mawas gesang ing 'Alam Donya dumugi gesang langgeng
ing 'Alam Akherat
2. Nyinau Ian nindakake Agami Islam
Bab VI. HA YUNING BAWANA ... : . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1365

Al - Huda Tafsir Qur'an Basa Jawi - H Bakri Syahid

Diunggah oleh

Informasi Dokumen

Judul Asli

Hak Cipta

Format Tersedia

Bagikan dokumen Ini

Bagikan atau Tanam Dokumen

Opsi Berbagi

Apakah menurut Anda dokumen ini bermanfaat?

Apakah konten ini tidak pantas?

Hak Cipta:

Format Tersedia

Al - Huda Tafsir Qur'an Basa Jawi - H Bakri Syahid

Diunggah oleh

Hak Cipta:

Format Tersedia

.

Sarana tuntunan maos ejaan sastra Latin

Sarta keterangan sawatawis ingkang

SAflilBUTAN MENTER I AGAMA R.I.

Assalamu 'alaikum, w.w .

.Al-Qur'an adalah kitab suci ummat Islam yang merupakan pedoman

Al-Qur'an dipelajari dengan segala kesungguDan. Dari segi bahasanya meng-

Al-Qur'an yang dit";runkan dalam Bahasa Arab menguatkan kedudukan

A kbirnya , saya berharap terbitnya Tafsir "AL-HUDA" ini akan berguna

Semoga Allah SWT akan selalu memberikan bimbingan taufiq dan

i°\yYY' x\O ~~jt4SJ~I.Y'~(I.)ty~.)0\.)foj:'V'.S"~,~

~~J\ ~~.ijJ ,t;.f~'p'"~~J"'§.~1 :~-,,~;.)~

Cetakan Pratama - 1979

Perakit pol a offset: H. Djarnawi, Hadikusuma

Percetakan offset 'PT . Dagus Arafah

Assalamu 'alaikum warahmatullaahi wabarakaatuh !

Mila kasinggihan kita sadaya ambangun Bangsa Ian ambangun watak-

Wekdal samanten tambah wiyar sesrawungan kula, kathah mitra ing

Giliging saresehan sami kraos Ian rumahos, sarta prihatos, wontenipun

Matur sewu nuwun dhumateng panjenengapipun Kyai K.R.T. H.Wardan

Yogyakarta, 1 Oktober 1917

Assalamu 'alaikum w.w.

1. Abdul Jalil 'Isa, Al Mushhaful Muyassa~.

CARA. ANGGINAKAKEN EJAAN MAOS:

aa - pratandha maos a ingkang panJang, upami AI Quraan, 'aalamiin.

Yogyakarta, 7 Mei 1979.

Atur pangayu bagya Majlis Uiama' D.I. Ngayogyakarta awit

Assaiamu 'aiaikum . wr. wb.

Alhamdulillah kita ngunjukaken puji ian sukur wonten ing ngarsanipun

Surat kaping 1 : 7 ayat

1. Kalawan asma Allah kang Maha Murah

3. Kang Maha Murah Maha Asih.

4. Kang Ngratoni ing dina Piwales 4) o

Maaliki yaumid diin

5. Namung dhumateng Paduka piyambak ki-

6. Dhuh Gusti Allah, mugi Paduka paring

7. Inggih punika margi, Agaminipun para

lsi maksud ingkang wigatos ing Surat AI-Faatihah:

AL BAQARAH (SAPI WADON ) 6)

Surat kaping 2 : 286 ayat

Kalawan asma Allah kang Maha Murah

1. Alif, Laam, Miim. 7)

2. Kitab Al Quraan iki, ing sajerone wus

3. Yaiku wong kang padha iman 9) anges-

5. Wong kang mangkono mau oleh pitu-

6. Muhammad! Dene wong kang padha

8. Lan sawenehe para manungsa ana kang

12), Yakin tegesipun boten goreh utawi boten mamang "alih.

9. Karepe arep pad~a ngapusi Allah, Ian

10. Ing dalem ati-atine ana lelarane, banjur

11. Ing nalika wong mau didha"luhi: "Sira

12. Mangertia! Satemene wong-wong mau

14. Lan nalika wong mau padha ketemu

15. Allah arsa anggegujeng marang wong-

16. Hiya wong rpau, wong kang padha tu-

17. Sanepane wong mau kaya dene wong

':J " , ." '/O.H ilo, 11t11f , lit.

19. Utawa kaya dene anane udan deres

20. Meh bahe paningale wong mau disam-

17)~ Maltsudipun ke~1IIIIih lIeGe4hUll pemimpin-pemimpinipun.

Yakaadul barqu yakhtafu abshaarahum.

23. Delle manawa sira isih padha mamang

24. Manawa sira ora padha bisa nandangi,

J\ .ijJ ,t;.f~'p'"~~J"'§.~1 :~-,,~;.)~