SK (FELDA) LUI SELATAN

72120 BANDAR SERI

JEMPOL,NSDK.

BUKU PENGURUSAN
PROGRAM 3K
(KEBERSIHAN, KESIHATAN
& KESELAMATAN)

bint@ng
2

i
 DAFTAR KANDUNGAN

Muka Surat

VISI DAN MISI i

DAFTAR KANDUNGAN ii

1.1 PENGURUSAN 3K Muka Surat

1.1.1 Takrifan 01
1.1.2 Objektif 01
Carta Organisasi Program 3K 02
1.1.3 Bidang Tugas Jawatankuasa Program 3k 03
Peringkat Sekolah

2.1 PENGURUSAN KEBERSIHAN

2.1.1 Objektif 04
2.1.2 Carta Organisasi 04
2.1.3 Senarai Tugas 05
2.1.4 Proses Kerja 06
2.1.5 Carta Aliran 07
2.1.6 Senarai Semak Pengurusan Kebersihan 08
2.17 Norma Kerja Pengurusan Kebersihan 10
2.1.8 Peraturan dan Pekeliling Berkaitan 11
2.1.9 Borang yang Berkaitan Kebersihan 11

3.1 PENGURUSAN KESIHATAN

3.1.1 Objektif 12
3.1.2 Carta Organisasi 12
3.1.3 senarai Tugas 13
3.1.4 Tatacara Rawatan Kecemasan 14
3.1.4.1 Proses Kerja 14
3.1.4.2 Carta Aliran Tatacara Rawatan 15
Kecemasan

ii
 3.1.5 Tatacara Rawatan Kecemasan 16
3.1.5.1 Proses Kerja 16
3.1.5.2 Carta Aliran Tindakan yang Perlu 17
Diambil Untuk Kes Keracunan
3.1.5 Senarai Semak 18
3.1.7 Norma Kerja Pengurusan Kesihatan 19
3.1.8 Peraturan dan Pekeliling yang Berkaitan 20

4.1 PENGURUSAN KESELAMATAN

4.1.1 Objektif 21
4.1.2 Carta Organisasi 21
4.1.3 Senarai Tugas 22
4.1.4 Tatacara Jika Berlaku Kebakaran 23
4.1.4.1 Proses Kerja 23
4.1.4.2 Carta Alira Tatacara Guru Menghadapi 24
Kebakaran
4.1.5 Tatacara Jika Berlaku Banjir 25
4.1.5.1 Proses Kerja 25
4.1.5.2 Carta Aliran tatacara apabila Berlaku Banjir 26
4.1.6 Tatacara Keselamatan Fizikal Sekolah 27
4.1.6.1 Proses Kerja 27
4.1.6.2 Carta Aliran Tatacara Keselamatan 28
Fizikal Sekolah
4.1.7 Tatacara Keselamatan Persekitaran/Lokasi 29
Sekolah
4.1.7.1 Proses Kerja 29
4.1.7.2 Carta Aliran Tatacara Keselamatan 30
Persekitaran/Lokasi sekolah
4.1.8 Tatacara Apabila Menerima Pelawat 31

4
4.1.8.1 Proses Kerja 31
4.1.8.2 Carta Aliran Apabila Menerima Pelawat 32
4.1.9 Tatacara Apabila Berlaku Kemalangan 33
4.1.9.1 Proses Kerja
4.1.9.2 Carta Aliran Tatacara Apabila Berlaku 34
Kemalangan
4.1.10 Senarai Semak 35
4.1.11 Norma Kerja Pengursan Keselamatan 38
4.1.12 Peraturan dan Pekeliling yang Berkaitan 38
4.1.13 Borang yang Berkaitan Keselamatan 38

5
1.1 PENGURUSAN 3K

1.1.1 TAKRIFAN

a. KEBERSIHAN - Personaliti diri warga sekolah yang cemerlang

dan persekitaran sekolah yang bersih, indah dan kondusif dalam
membantu proses pengajaran dan pembelajaran yang
berkualiti dan berkesan.

b. KESIHATAN - Sihat, cergas dan cerdas dari segi jasmani, emosi,

rohani dan intelek supaya murid dapat mengawal dan
mengurus diri dalam membantu meningkatkan pencapaian
akademik dan pembangunan sahsiah diri.

c. KESELAMATAN - Suasana yang selamat sama ada di dalam

atau di luar sekolah boleh meningkatkan keyakinan dan
kekuatan dalaman diri (jati diri murid) daripada sebarang
pengaruh dan ancaman luar.

1.1.2 OBJEKTIF

a. Melahirkan modal insan yang berkeperibadian unggul menerusi

pemupukan
pengetahuan, sikap dan amalan yang berkekalan dalam aspek
kebersihan, kesihatan dan keselamatan.

b. Membina dan memelihara diri, persekitaran sekolah yang bersih,

sihat dan selamat.

c. Meningkatkan jalinan permuafakatan strategik antara

Kementerian Pelajaran Malaysia dengan agensi-agensi kerajaan
dan bukan kerajaan bagi membentuk jalinan kerjasama dalam
usaha merealisasikan Pelaksanaan Program 3K.

01
 CARTA ORGANISASI JAWATANKUASA 3K
(KEBERSIHAN, KESIHATAN DAN KESELAMATAN
PERINGKAT SEKOLAH)

Pengerusi
En. Md. Noor bin Wahid
Guru Besar

Timbalan Pengerusi
En. Abdul Rahim bin Noh
Penolong Kanan HEM

Setiausaha
Pn. Naimah binti Yaacob
Penyelaras Program 3K

Ahli
Jawatankuasa

Penolong Kanan Pentadbiran

Pn. Norhana binti Abu Bakar
Penolong Kanan Kokurikulum
En. Mohd Zaki bin Said
Penyelaras Unit Kebersihan
En. Lam’an bin Taju Rahim
Penyelaras Unit Kesihatan
En. Ahmad Azmi bin Yatim Bakhtiar
Penyelaras Unit Keselamatan
En. Kamarulrizal bin Saif
Ahli-ahli Persatuan Ibu Bapa Guru (PIBG)
Pemimpin Masyarakat Lui Selatan 1&2
Pegawai Perhubungan Sekolah (PDRM)
Jabatan Alam Sekitar Negeri Sembilan
Klinik Kesihatan Lui Muda
Jabatan Bomba dan Penyelamat Jempol
Hang Tuah Furniture SDN. BHD.
Jabatan Pertanian Daerah Jempol

Dan 7
Ahli-ahli lain yang difikirkan sesuai

02
C. BIDANG TUGAS JAWATANKUASA PROGRAM 3K PERINGKAT
SEKOLAH

a. Mengadakan mesyuarat Jawatankuasa 3K Peringkat Sekolah

tiga kali setahun (Januari, Jun dan September)
b. Merancang dan mengemas kini Program 3K Peringkat
Sekolah
c. Memastikan warga sekolah melaksanakan Program 3K.
d. Mendapatkan kerjasama daripada PIBG dan agensi
berkaitan untuk menyokong pelaksanaan Program 3K
e. Menyediakan laporan pelaksanaan Program 3K Peringkat
Sekolah.
f. LAPORAN SEGERA kes aduan mengikut 1 : 3 : 7 kepada
Pejabat Pelajaran Daerah/Gabungan (1 hari laporan awal, 3
hari laporan lengkap, 7 hari kes dianggap selesai)
g. Melaksanakan aktiviti-aktiviti khas bagi Program 3K.
i. Ceramah dan pameran Kesihatan
ii. Latihan keselamatan kebakaran dan keselamatan
Jalan raya
iii. Gotong-Royong Perdana KPM
iv. Penyelenggaraan Tandas Sekolah

03
2.1 PENGURUSAN KEBERSIHAN

2.1.1 Objektif

1. Mewujudkan iklim serta identiti sekolah sebagai institusi

yang bersih, indah dan ceria
2. Melaksanakan aktiviti amalan kebersihan bagi
mencapai kebersihan maksimum
3. Meningkatkan keprihatinan dan komitmen warga
sekolah terhadap kebersihan, keindahan dan keceriaan
serta menghargai kemudahan yang disediakan
4. Membina perlakuan amalan kebersihan sebagai
budaya yang berterusan dalam menjalani kehidupan
seharian
5. Kesediaan bekerja sebagai satu pasukan untuk
mencapai matlamat amalan kebersihan sekolah
6. Meningkatkan kerjasama dan penglibatan semua pihak
dalam program kebersihan sekolah

2.1.2 Carta Organisasi

En. Md. Noor bin Wahid

Pengerusi

En. Abdul Rahim bin Noh

Timbalan Pengerusi

En. Lam’an bin Taju Rahim

Penyelaras Unit Kebersihan

AJK KEBERSIHAN AJK KEBERSIHAN AJK KEBERSIHAN

Semua Guru Kelas Pekerja Kebersihan AJK PIBG

AJK KEBERSIHAN AJK KEBERSIHAN

KK Lui Muda Jab. Alam Sekitar

04
2.1.3 Senarai Tugas
1. Bertanggungjawab merancang Pelan Tindakan
Pengurusan Kebersihan.
2. Menentukan program pembangunan kebersihan murid
dilaksanakan di sekolah.
3. Menyelaras aktiviti-aktiviti program kebersihan sekolah
Dengan agensi-agensi yang berkaitan
4. Menentukan keperluan-keperluan kebersihan untuk
kesejahteraan murid- murid di sekolah.
5. Merancang keperluan sumber kewangan dan tenaga
dalam Pendidikan Kebersihan.
6. Mengenal pasti keperluan latihan kepada warga sekolah.
7. Memastikan syarat-syarat perjanjian dan bidang tugas
berkaitan kebersihan dipatuhi oleh pihak yang berkaitan
dengan perjanjian/kontrak seperti syarikat pembersihan,
pengusaha kantin sekolah, pengusaha, pembekal
makanan RMT serta pembekal susu sekolah.
8. Mewujudkan polisi kebersihan dan kepimpinan yang
berkaitan dengan pengurusan kebersihan murid.
9. Melaksanakan pemeriksaan, pemantauan serta penilaian
kebersihan murid dan sekolah.
10. Mewujudkan serta melaksanakan manual penjagaan
kebersihan murid dan program kebersihan sekolah.
11. Mengkaji dan menilai kebersihan program secara
berterusan.
12. Menyediakan pelan kontigensi kebersihan untuk
menangani kes-kes seperti banjir, jerebu, keracunan
makanan dan lain-lain.
13. Meningkatkan kerjasama dengan agensi-agensi yang
berkaitan program kebersihan.
14. Menyedia dan membuat laporan berkala.
15. Mengadakan Pertandingan Keceriaan kelas

10
05
2.1.4 Proses Kerja

JAWATAN PROSES KERJA

Guru 1. Melantik Jawatankuasa

besar/PK(HEM) 1.1 Kebersihan dan Keceriaan Kawasan
1.2 Kebersihan dan Keceriaan Bilik Darjah

2. Menyediakan Jadual Bertugas mengikut kelas bagi

kerja-kerja mengutip sampah pada awal pagi.

JK Kebersihan 3. Menyediakan penyepit dan plastik sampah dan

dan Keceriaan menentukan kawasan yang ditugaskan.

4. Menyelia kerja-kerja mengutip sampah dengan

bantuan Pengawas yang bertugas.

JK 3K 5. Memberi taklimat kepada Ketua Kelas tentang

pertandingan 3K yang diumumkan setiap bulan.

Guru Kelas 6. Mengawasi pelajar menjalankan tugas harian untuk

memastikan bilik darjah sentiasa kemas dan bersih.

PK(HEM)JK 3K 7. Membuat pemeriksaan dan penilaian mingguan

Guru besar 8. Mengesahkan Keputusan Bulanan Pertandingan 3K

dan diumumkan di Perhimpunan setiap awal bulan
berikutnya.

JK 3K 9. Menyampaikankan piala kepada kelas tertentu.

Guru besar 10 Menyampaikan hadiah kepada kelas yang

mendapat markah yang terbanyak dalam
Pertandingan 3K.

11

06
2.1.5 Carta Aliran

Melantik Jawatankuasa Kebersihan,

Melantik Jawatankuasa Keceriaan dan Keselamatan Kelas
Kebersihan dan Keceriaan (3K)
Kawasan

Memberi taklimat kepada Ketua

Menyediakan Jadual Kelas tentang pertandingan 3K
Bertugas yang diumumkan setiap bulan
T
Guru kelas mengawasi pelajar
menjalankan tugas harian untuk
Menyediakan penyepit, memastikan bilik darjah sentiasa
plastik sampah
T kemas dan bersih

Membuat pemeriksaan dan

penilaian mingguan

Pelajar mengutip sampah di

T
kawasan yang ditetapkan di
bawah seliaan JK dan Guru besar mengesahkan
Pengawas Keputusan Bulanan Pertandingan
3K dan diumumkan di Perhimpunan
setiap awal bulan berikutnya.

T Menyerahkan piala pusingan

kepada kelas tertentu.

Penyampaian hadiah kepada

pemenang Pertandingan 3K

Tamat

12

07
2.1.6 Senarai Semak Pengurusan Kebersihan

BIL ASPEK ITEM CATATAN

1.1 Pengurusan
1.1.1 Kebersihan persekitaran luaran
sekolah
1. Pengurusan 1.1.2 Kebersihan persekitaran
dalaman sekolah
1.1.3 Kebersihan warga sekolah
1.2 Pentadbiran dan Pengurusan
1.2.1 Jawatankuasa Induk 3K sekolah
1.2.2 Pelan Tindakan Jangka Pendek
1.2.3 Pelan Tindakan Jangka Panjang
1.2.4 Fail dan dokumen sokongan
1.2.5 Penglibatan (Agensi Kerajaan,
PIBG & Individu)
2.1 Kebersihan Fizikal
2.1.1 Lantai dan dinding
2.1.2 Longkang
2. Kantin 2.1.3 Tandas
2.1.4 Tempat memasak
2.1.5 Tempat mencuci peralatan
memasak
2.1.6 Tempat mencuci tangan
2.1.7 Stor
2.1.8 Pencegahan LILATI (lipas, lalat,
tikus)
2.2 Peralatan dan Perabot
2.2.1 Kerusi dan meja
2.2.2 Peti sejuk
2.2.3 Pinggan mangkuk
2.2.4 Tong sampah
2.3 Pekerja
2.3.1 Kebersihan diri
2.3.2 Pakaian (penutup kepala, apron
dan kasut)
2.4 Makanan dan minuman
2.4.1 Bertutup
3.1 Pengurusan Kebersihan Tandas
3.1.1 Berfungsi
3. Tandas 3.1.2 Jadual Pembersihan
3.1.3 Tatacara penggunaan
3.1.4 Tong sampah
3.1.5 Sanitari
3.1.6 Utiliti

13

08
 4.1 Pengurusan Kebersihan Bilik
Darjah dan Bilik Khas
Bilik Darjah 4.1.1 Jadual tugas berkala
4. dan Bilik 4.1.2 Pencahayaan dan
Khas pengudaraan
4.1.3 Lantai
4.1.4 Tingkap
4.1.5 Perabot
4.1.6 Utiliti
Sistem 5.1 Pengurusan Kebersihan
5. Saliran dan 5.1.1 Kesempurnaan longkang
Sistem 5.1.2 Pengaliran air
Perparitan
6.1 Proses Pelupusan
6.1.1 Bilangan dan kedudukan tong
Sistem sampah
6. Pelupusan 6.1.2 Pengurusan karung plastik
Sisa Pepejal 6.1.3 Jadual kutipan
6.1.4 Tempat pelupusan yang
sempurna
6.1.5 Kaedah pelupusan sampah
kering, sampah basah dan sisa
makanan
6.1.6 Kitar semula
Stor bahan 7.1 Pengurusan Stor
7. dan alat
pembersihan
(kontraktor 7.1.1 Senarai bahan dan alatan
pembersihan)
7.1.2 Susun atur bahan dan alatan

14
Norma Kerja Pengurusan Kebersihan

Bil. Tugas Kerja Masa Jumlah Unit

Diambil Boleh
Dijalankan 09
1. Menubuhkan Jawatankuasa 30 minit
Kebersihan Sekolah

2. Mengadakan mesyuarat 1 jam

3. Menyediakan senarai aktiviti 1 jam

dan projek

4. Menyediakan senarai 1 jam

kelengkapan
5. 1 jam
Menyediakan senarai tugas
6. pekerja 1 jam

7. Menyediakan buku rekod 30 minit

bertugas

8. Menyediakan jadual 1 jam

gotong-royong

9. Menyediakan jadual tugas 30 minit

kelab atau persatuan
10. 1 jam
Menyediakan jadual
penyeliaan
11. 2 jam
Memberi penerangan
kepada warga sekolah
12. 1 jam
Membuat laporan
13. penyeliaan tugas dan projek 1 jam

Membuat penilaian

Memberi penghargaan

15

10
2.1.7 Peraturan dan pekeliling yang berkaitan

Surat Pekeliling Ikhtisas No 4/1981:16 September 1981

Kebersihan Di Sekolah-sekolah

Surat Pekeliling Ikhtisas Bil 2/1982:21 Ogos 1982

Kempen Anti Denggi di Sekolah-Sekolah

Surat Pekeliling Ikhtisas Bil 14/1989:28 Disember 1989

Kebersihan Sekolah

Surat Pekeliling Ikhtisas Bil 6/1997:9 Julai 1997

Amalan Kebersihan Di Sekolah

Garispanduan Amalan Kebersihan Sekolah 1997

Kementerian Pendidikan Malaysia

Konsep dan Manual Sekolah Selamat,2003

Kementerian Pelajaran Malaysia

2.1.8 Borang Yang Berkaitan Kebersihan

1. Buku Laporan Harian

2. Laporan Mingguan & Bulanan Program Bebas Denggi di
Sekolah
3. Borang Laporan Pemantauan Kantin
4. Format Borang Penilaian dan Pemantauan Kantin Sekolah
& Asrama
5. Borang Pertandingan Kebersihan dan Keceriaan Kelas

16

11
3.1 PENGURUSAN KESIHATAN

3.1.1 Objektif

1. Melahirkan murid yang berperibadi unggul menerusi

pemupukan pengetahuan, sikap dan amalan yang
berkekalan dalam aspek kesihatan.
2. Mewujudkan gaya hidup sihat, cergas dan cerdas dari
aspek jasmani, emosi, rohani dan intelek.
3. Meningkatkan kerjasama dan penglibatan semua pihak
dalam Program Kesihatan Sekolah.

3.1.2 Carta Organisasi

En. Md. Noor bin Wahid

Pengerusi

En. Abdul Rahim bin Noh

Timbalan Pengerusi

En. Ahmad Azmi b. Yatim Bakhtiar

Penyelaras Unit Kesihatan

AJK KESIHATAN AJK KESIHATAN AJK KESIHATAN

Semua Guru Kelas AJK PIBG KK Lui Muda

AJK KESIHATAN AJK KESIHATAN

Pekerja Kebersihan Klinik Pergigian Lui Muda

17

12
3.1.3 Senarai Tugas

1. Bertanggungjawab merancang Pelan Tindakan

Program Pembangunan Kesihatan Murid
2. Menentukan hala tuju program pembangunan murid
selaras dengan perkembangan fizikal, psikososial dan
kerohanian murid.
3. Menentukan program pendidikan dan penjagaan
kesihatan dilaksanakan di sekolah.
4. Mewujudkan kerjasama yang menyeluruh antara
sekolah dan Pejabat Kesihatan serta agensi-agensi lain.
5. Menyelaras dan melaksanakan aktiviti-aktiviti Program
Kesihatan Sekolah.
6. Merancang keperluan kewangan dan tenaga dalam
Program Kesihatan Sekolah.
7. Menyebarkan maklumat program secara menyeluruh,
sistematik dan efisien.
8. Keperluan untuk menjalankan kursus dan aktiviti
kesihatan bersesuaian dengan keperluan murid dan
situasi setempat.
9. Melaksanakan dasar kesihatan yang berkaitan dengan
pengurusan kesihatan murid di sekolah.
10. Membuat pemantauan Pelaksanaan Pendidikan
Kesihatan murid dan Program Kesihatan Sekolah.
11. Menyedia dan membuat laporan tahunan berkala.
12. Meningkatkan kerjasama dengan agensi-agensi yang
berkaitan.
13. Mewujudkan pasukan petugas khas menghadapi krisis
jika perlu.

18

13
3.1.4 Tatacara Rawatan Kecemasan
3.1.4.1 Proses Kerja

JAWATAN PROSES KERJA

Guru besar 1. Menubuh Jawatankuasa Rawatan dan

Kesihatan.

PK(P) 2. Menjadualkan waktu bertugas di Bilik

Rawatan. ( Jika ada)

Guru Mata 3. Merujuk pelajar yang kurang sihat kepada

Pelajaran/ Guru guru yang bertugas di Bilik Rawatan.
Bertugas
4. Pelajar mengisi borang serta mencatatkan
masalah kesihatan.

5. Membuat pemeriksaan mudah.

6.
1. Membenarkan pelajar berehat di
kelas atau pejabat.

2. Bawa ke klinik/hospital, jika pelajar

mengalami penyakit yang serius.

PK(HEM) 7. Menghubungi ibu bapa/penjaga, jika perlu

8. Setelah mendapat rawatan/berehat, pelajar

balik semula ke kelas dan menandatangani
Buku Log Rawatan.

9. Sediakan Laporan Rawatan Kesihatan Harian

Pelajar kepada Guru besar.

19

14
3.1.4.2 Carta Aliran Tatacara Rawatan Kecemasan

Kemalangan

Lapor kepada guru/guru

bertugas

Rekod

Dapatkan rawatan kecemasan

mengikut jenis kemalangan

Serius

Ya
Tidak
Bawa ke hospital

Beritahu
penjaga

Kes Polis/Lapor untuk tindakan

Laporkan kepada Polis

Ya
Tidak Sediakan laporan Hospital dan
laporan polis untuk tuntutan

Pergi ke sekolah seperti

biasa

20

15
3.1.5 Tatacara Rawatan Kecemasan

3.1.5.1 Proses Kerja

JAWATAN PROSES KERJA

Guru besar 1. Mengadakan mesyuarat dan membentuk AJK

Kesihatan

PK HEM 2. Memastikan semua makanan yang dijual di

kantin selamat untuk dimakan

3. Melaporkan sebarang kes keracunan makanan

ke Pejabat Kesihatan dan PPD/JPN

Penyelaras 4. Memantau kebersihan dan keselamatan kantin

Kesihatan
Guru Bertugas 5. Menghantar pelajar-pelajar yang terlibat dalam
kes keracunan makanan ke hospital/klinik
berdekatan dengan kadar segera

6. Menghubungi waris untuk memaklumkan

kejadian

21

16
3.1.5.2 Carta Aliran Tindakan Yang Perlu Diambil Untuk Kes Keracunan

Kes Keracunan

Kenal pasti murid

terlibat

Hentikan jualan kantin/

ambil sample
makanan
Bawa murid ke
hospital / klinik
berdekatan

Laporan ke Jabatan Kesihatan

Hubungi waris murid

Maklumkan kepada
JPN/PPD

Sediakan laporan keracunan

ke JPN/PPD ikut format 1,3,7

Tamat

22

17
3.1.6 Senarai Semak

BIL ASPEK ITEM CATATAN

1.1. Jawatankuasa Kesihatan Sekolah
1.2. Pengurusan PBSS
1.3. Pelan Tindakan Jangka Pendek
(Tahun Semasa)
1. Pengurusan
1.4. Pelan Tindakan Jangka Panjang
1.5. Fail dan Dokumen Sokongan
1.6. Penglibatan (Agensi Kerajaan,
PIBG dan individu)
2.1. Carta Organisasi
2.2. Jadual Bertugas (Guru dan Murid)
2.3. Peti Pertolongan Cemas
2.4. Poster Panduan Pertolongan
Cemas
2.5. Rekod Rawatan
2.6. Rekod Kesihatan Murid (RKM)
2.7. Prosedur/Peraturan Penggunaan
2.8. Mutiara Vision Kit
2.9. Alat Ukur Tinggi
2.10. Alat Ukur Berat
2. Perkhidmatan
2.11. Jawatankuasa Program Bebas
Denggi
2.12. Jadual Bertugas Program Bebas
Denggi
2.13. Laporan Bulanan Program Bebas
Denggi
2.14. Poster Bebas Denggi
2.15. Pemakanan Seimbang –
Ceramah dan Aktiviti
2.16. Rekod Imunisasi
2.17. Rekod Pemeriksaan Gigi
3.1. Jawatankuasa Kantin
3.2. Sijil Pengesahan Kesihatan Pekerja
3. Kantin 3.3. Penjualan Makanan Segera
3.4. Penjualan Minuman Bergas
3.5. Pilihan Makanan Yang Berkhasiat

23

18
3.1.7 Norma Kerja Pengurusan Kesihatan

Bil. Tugas Kerja Masa Yang Jumlah Unit

Diambil Yang Boleh
Dijalankan

1. Menubuhkan jawatankuasa 30 minit

2. Mengadakan mesyuarat 40 minit

3. Menyediakan senarai aktiviti 1 jam

dan projek

4. Menyediakan senarai nama 1 jam

pelajar
5. 1 jam
Menyediakan rekod
kesihatan pelajar
6. 2 minggu
Mengumpulkan dan
menyusun buku rekod
7. kesihatan Jan - Nov

Pemantauan

a) Bilik rawatan

b) Program PBSS

8. c) Rawatan pelajar Jan – Nov

9. Melaksanakan aktiviti Jan - Nov

Membuat laporan dan

dokumentasi semua aktiviti

24

19
3.1.8 Peraturan dan pekeliling yang berkaitan

Surat Pekeliling Ikhtisas Bil 6/1976:7 Mei 1976

Panduan untuk menjaga kesihatan murid dan kebersihan
di kantin

Surat Pekeliling Ikhtisas Bil 5/1988:21 Januari 1988

Penyakit-Penyakit Demam Kepialu(Tiroid), Taun (Kolera),
Penyakit Kuning (Hepatitis A) dan Keracunan Makanan

Surat Pekeliling Ikhtisas Bil 2/1989:7 Jun 1989

Rancangan Kesihatan Sekolah

Surat Siaran KP(BS/HEP)8614/045/B(5):3 November 1997

Program Bersepadu Sekolah Sihat

Surat Pekeliling Ikhtisas Bil 5/1995:2 Ogos 1995

Keracunan Makanan di sekolah-sekolah

Surat Pekeliling Ikhtisas Bil 6/1998: 31 Mac 1998

Menjaga Kesihatan Pelajar di Sekolah

Panduan Melaksanakan Program Bersepadu Sekolah

Sihat, 2002, Kementerian Pelajaran Malaysia

3.1.9 Borang Yang Berkaitan Kesihatan

1. Buku Rekod Laporan Kesihatan Harian Pelajar atau Format

Rekod
2. Laporan Rawatan Kesihatan Harian Pelajar
3. Surat Kebenaran Pelajar Untuk Mendapat Rawatan
4. Surat Akuan Rawatan Hospital

25

20
4.1 PENGURUSAN KESELAMATAN

4.1.1 Objektif

1. Melahirkan murid berkeperibadian unggul menerusi

pemupukan pengetahuan, sikap dan amalan yang
berkekalan dalam aspek keselamatan

2. Mewujudkan persekitaran sekolah selamat

3. Meningkatkan kerjasama dan penglibatan semua pihak

dalam Program Keselamatan Sekolah

4.1.2 Carta Organisasi

En.Md. Noor bin Wahid

Pengerusi

En. Abdul Rahim bin Noh

Timbalan Pengerusi

En. Kamarulrizal bin Saif

Penyelaras Unit Keselamatan

AJK KESELAMATAN AJK KESELAMATAN AJK KESELAMATAN

Pengawal Keselamatan Pekerja Kebersihan PPS (PDRM)

AJK KESELAMATAN AJK KESELAMATAN

Semua Guru Kelas Jabatan Bomba
Jempol

26

21
4.1.3 Senarai Tugas

1. Bertanggungjawab merancang Pelan Tindakan

Pengurusan Keselamatan Sekolah.
2. Menyediakan polisi, manual dan tatacara tindakan
berkaitan keselamatan di sekolah.
3. Menyediakan pelan tindakan kontigensi bagi
menghadapi krisis dan bencana alam.
4. Menentukan keperluan kemudahan keselamatan untuk
murid-murid dan sekolah.
5. Merancang keperluan sumber kewangan dan tenaga
dalam Pendidikan Keselamatan.
6. Menentukan warga sekolah didedahkan dengan
kemahiran menghadapi kecemasan.
7. Bekerjasama dengan komuniti, agensi kerajaan dan
bukan kerajaan yang berkaitan.
8. Melaksanakan pemantauan, penilaian dan pemeriksaan
keselamatan murid dan sekolah.
9. Mewujudkan pasukan bertindak menghadapi krisis.
10. Memastikan syarat-syarat perjanjian dan bidang tugas
berkaitan keselamatan sekolah dipatuhi oleh syarikat
kawalan keselamatan sekolah.
11. Mengendalikan Latihan Kecemasan Kebakaran

27

22
4.1.4 Tatacara Jika Berlaku Kebakaran

4.1.4.1 Proses Kerja

JAWATAN PROSES KERJA

Guru 1. Bunyikan loceng jika kebakaran

besar/Penolong berlaku/dikesan
Kanan/Guru

2. Hubungi Jabatan Bomba dan Penyelamat

terdekat.

3. Semua warga sekolah mengosongkan

bangunan dan berkumpul di stesen yang
ditetapkan.

Guru Kelas 4. Membuat pemeriksaan untuk menentukan

tidak ada pelajar yang masih berada dalam
bangunan.

Guru kelas 5. Mendapat arahan daripada pihak Jabatan

Bomba dan mengarahkan warga sekolah
untuk mengikut arahan pihak yang
berkenaan.

6. Membuat laporan kepada Pengarah

Pelajaran Sarawak secepat mungkin.

28

23
4.1.4.2 Carta Aliran Tatacara Guru Menghadapi Kebakaran

Bunyikan loceng
kecemasan

Ketua Blok

Guru Kelas PK HEM/

Kaunselor

Lapor kepada Pastikan

Murid polis, bomba, semua murid
beratur pasukan meninggalk
untuk keluar penyelamat an
bangunan

Lapor
Ambil Edar buku kepada
kedatangan kedatangan GPK/PK HEM

Terima
laporan
kedatangan

Cari Kehilangan

Lapor Kes kehilangan

kepada PK lapor kepada polis,
HEM pasukan
kecemasan penyelamat

29

24
4.1.5 Tatacara Jika Berlaku Banjir

4.1.5.1 Proses Kerja

JAWATAN PROSES KERJA

Guru 1. Tutup semua suis elektrik

besar/Penolong
Kanan/Guru 2. Hubungi Jabatan Bomba dan Penyelamat
terdekat.

Guru Kelas/Guru 3. Pastikan semua warga berpindah ke tempat

Mata Pelajaran tinggi yang lebih selamat mengikut arahan guru.

4. Membuat pemeriksaan untuk menentukan tidak

ada pelajar yang masih berada di tempat
rendah.

Murid tidak perlu pergi ke sekolah sekiranya

banjir membahayakan pada hari yang
berikutnya

PK HEM 5. Jika keadaan banjir sangat membahayakan,

semua murid hendaklah berada di tempat yang
selamat di sekolah sehingga mendapat
bantuan daripada pihak tertentu seperti
polis/tentera/pasukan penyelamat

6. Membuat laporan kepada Pengarah Pelajaran

Negeri/Pejabat Pelajaran Daerah secepat
mungkin.

30

25
4.1.5.2 Carta Aliran Tatacara Apabila Berlaku Banjir

Banjir

Murid
Guru

Tutup semua suis elektrik

Bunyikan loceng
kecemasan

Berpindah ke tempat tinggi

Memaklumkan kepada
PPD, JPN dan Polis
Padamkan suis
yang lebih selamat mengikut
arahan guru
Lapor jika ada sebarang insiden
kepada guru, kaunselor, guru
besar

Memberi arahan kepada

murid ke tempat selamat
Tamat

Menyemak jadual
kedatangan murid

Lapor
dan Kawal
cari

Lapor kepada
PPD/JPN/Polis

Tamat

31

26
4.1.6 Tatacara Keselamatan Fizikal Sekolah

4.1.6.1 Proses Kerja

JAWATAN PROSES KERJA

Guru besar 1. Mengadakan mesyuarat dan membentuk AJK

Keselamatan

PK HEM 2. Memastikan siistem perparitan, alat pemadam

api, alatan elektrik dan sistem pendawaian
elektrik berfungsi dengan baik dan bangunan
sekolah selamat untuk diduduki oleh semua
warga sekolah

Penyelaras 3. Mengambil tindakan segera jika berlaku

Keselamatan kemalangan atau kerosakan

Guru Bertugas 4. Melaporkan segala kerosakan alatan dengan

segera

32

27
4.1.6.2 Carta Aliran Tatacara Keselamatan Fizikal Sekolah

Taklimat

Mesyuarat dan bentuk

AJK keselamatan

Melabel fizikal/ tempat

bahaya

Mengadakan taklimat

Pemantauan (kenal pasti

fizikal/tanda bahaya)

Bahaya
Tiada bahaya
(memuaskan)
Rujuk Pentadbir

Penilaian
Mesyuarat
Staf/PIBG
Tindakan susulan/
Penambahbaikan
Bantuan Pihak
Luar

33

28
4.1.7 Tatacara Keselamatan Persekitaran/Lokasi Sekolah

4.1.7.1 Proses Kerja

JAWATAN PROSES KERJA

Guru besar 1. Mengadakan mesyuarat dan membentuk

AJK Keselamatan

PK HEM 2. Memohon bantuan pihak luar dan PIBG

3. Membuat penilaian dan tindakan

penambahbaikan

Penyelaras 4. Mengadakan taklimat

Keselamatan
Guru Bertugas 5. Melabel kawasan/ tempat bahaya

34

29
4.1.7.2 Carta Aliran Tatacara Keselamatan Persekitaran/Lokasi Sekolah

Taklimat

Mesyuarat dan bentuk

AJK keselamatan

Melabel kawasan/
tempat bahaya

Mengadakan taklimat

Pemantauan (kenal pasti

kawasan/ tanda bahaya)

Bahaya
Tiada bahaya
Rujuk Pentadbir (memuaskan)

Penilaian
Mesyuarat
Staf/PIBG

Tindakan susulan/
Bantuan Pihak Penambahbaikan
Luar

35

30
4.1.8 Tatacara Apabila Menerima Pelawat

4.1.8.1 Proses Kerja

JAWATAN PROSES KERJA

Pengawal 1. Pelawat melapor diri di Pondok

Keselamatan/Pem Keselamatan/Pejabat Am dan menulis :
bantu Tadbir 1.1 Butir peribadi dalam Buku Rekod Pelawat
1.2 Waktu Masuk dan menandatangani buku
tersebut
dan menyerahkan/tunjukkan Kad Pengenalan

2. Pengawal/Pembantu Tadbir menyerahkan

“Pas Kebenaran Masuk” kepada pelawat.

Guru besar 3. Berurusan dengan Guru besar atau meminta

kebenaran guru besar untuk berjumpa
guru/staf sokongan/pelajar.

4. Mengarahkan supaya guru/staf

sokongan/pelajar dipanggil ke pejabat untuk
berurusan dengan pelawat.

Pegawal 5. Pelawat berurusan dengan orang yang

Keselamatan/ berkenaan.
Pembantu Tadbir
6. Pelawat mengembalikan “Pas Kebenaran
Masuk” kepada Pengawal
Keselamatan/Pembantu Tadbir dan
mengambil kad pengenalan mereka.

7. Pelawat mencatat waktu keluar dan

menandatangani buku pelawat.

36

31
4.1.8.2 Carta Aliran Tatacara Apabila Menerima Pelawat

Pelawat lapor diri

Pengawal - Serah pas

kebenaran

Meminta kebenaran Guru

besar
Tidak
Urusan
dibatalkan Berurusan dengan pengetua

Lulus

Mengarahkan guru/staf/pelajar ke
pejabat untuk berurusan dengan
pelawat

Pelawat mengembalikan Pas

Kebenaran Masuk

Catat waktu keluar dan

menandatangani buku rekod
keselamatan

Tamat

37

32
4.1.9 Tatacara Apabila Berlaku Kemalangan

4.1.9.1 Proses Kerja

JAWATAN PROSES KERJA

Guru besar 1. Menubuhkan Jawatankuasa Keselamatan

untuk memastikan keselamatan pelajar
terjamin sepanjang masa.

PK(HEM) 2. Menghubungi ibu bapa/penjaga, jika perlu

3. Memastikan pelajar mendapatkan rawatan

dengan kadar segera

4. Sediakan Laporan Kemalangan yang berlaku

Guru Bertugas 5. Menghantar pelajar ke hospital terdekat

atau menelefon ambulans memberitahu
tentang sesuatu kemalangan atau
kecemasan dan menyediakan surat rawatan
perubatan

6. Mencatat laporan dalam buku laporan

harian

Guru Keselamatan 7. Meminta pelajar mengisi borang

kemalangan

Guru Kebajikan 8. Membantu pelajar membuat tuntutan

Insurans Takaful

38

33
4.1.9.2 Carta Aliran Tatacara Apabila Berlaku Kemalangan

Kemalangan

Lapor kepada guru/guru

bertugas

Rekod

Dapatkan rawatan kecemasan

mengikut jenis kemalangan

Serius

Ya
Tidak
Bawa ke hospital

Beritahu
penjaga

Kes Polis/Lapor untuk tindakan

Laporkan kepada Polis

Ya
Tidak Sediakan laporan Hospital dan
laporan polis untuk tuntutan

Pergi ke sekolah seperti

biasa

39

34
4.1.10 Senarai Semak

BIL ASPEK ITEM CATATAN

1.1. Jawatankuasa
1.2. Perancangan Tahunan
1.3. Sistem Fail
1.3.1. Panggilan Mesyuarat
Pengurusan 1.3.2. Minit Mesyuarat
1.
Organisasi 1.3.3. Pelantikan Jawatankuasa
1.3.4. Maklumat Jawatankuasa
1.4. Sistem Pemantauan
1.4.1. Fizikal Sekolah
1.4.2. Kawalan Keselamatan
2.1. Bangunan
2.1.1. Pendawaian/Lampu/Kipas
2.1.2. Tangga
2.1.3. Tembok/Koridor
2.1.4. Tingkap/Pintu
2.1.5. Perabot/Kelas
2.2. Bilik-bilik Khas
2.2.1. Pra Sekolah
2.2.2. Pemulihan
2.2.3. Makmal Sains
2.2.4. Bilik PPSMI
2.2.5. Bilik Bimbingan Kaunseling
2.2.6. Dapur Pra Sekolah
2.2.7. Bilik BOSS
2.2.8. Stor Sukan
2.2.9. Dewan
2.2.10. Bilik J-Qaf
2. 2.2.11. Pusat Sumber/
Fizikal Sekolah
Perpustakaan
2.2.12. Pejabat
2.2.13. Bilik Cetak
2.2.14. Bilik Guru/Rehat
2.2.15. Klinik Pergigian
2.2.16. Stor Pejabat
2.2.17. Kantin Sekolah
2.2.18. Stor Pekerja
2.2.19. Bilik Komputer
2.2.20. Pondok jaga
2.2.21. Tandas
2.3. Padang dan Gelanggang Permainan
2.3.1. Permukaan Padang
2.3.2. Peralatan Padang
2.4. Sistem Perparitan /Kumbahan
2.4.1. Longkang
2.4.2. Tangki Septik

40

35
BIL ASPEK ITEM CATATAN

2.5. Pagar dan Pintu Pagar

2.5.1. Pagar Sekeliling Sekolah
2.5.2. Pintu Pagar Utama/Ke-2/Ke-
3/Ke-4/Ke-5
2.6. Papan Tanda Keselamatan
2.6.1. Bilik Kelas
2.6.2. Bilik Khas
2.6.3. Padang dan Gelanggang
Permainan
2.6.4. Kawasan Larangan
3.1. Pengajaran dan Pembelajaran
3.1.1. Tatacara Bilik Kelas
3.1.2. Tatacara Bilik Khas
3.1.3. Tatacara PJK
3.1.4. Tatacara Kokurikulum
3.2. Pergi dan Balik Sekolah
3.2.1. Tatacara Menaiki Kenderaan
3.2.2. Tatacara Pejalan Kaki
3. Aktiviti Murid 3.2.3. Sistem Lalu Lintas di Dalam
Sekolah
3.2.4. Sistem Lalu Lintas di Luar Sekolah

3.3. Kelab Pencegahan Jenayah

3.3.1. Organisasi
3.3.2. Aktiviti
3.3.3. Data Keahlian
3.3.4. Laman Web
4.1. Kawad Kebakaran
4.1.1. Pelan Mengosongkan Bangunan
4.1.2. Tatacara Pergerakan
4.2. Bencana Alam
4.2.1. Tatacara Menghadapi Banjir
4.2.2. Tatacara Menghadapi Ribut
4.2.3. Tatacara Menghadapi Tanah
Runtuh
4.2.4. Tatacara Menghadapi Gempa
Bumi
Penggunaan
4. 4.3. Nombor Telefon Penting Pihak Terlibat
Krisis
4.3.1. Pentadbir dan Kakitangan
Sekolah
4.3.2. Polis, Bomba, Hospital, JPA3
4.3.3. Majlis Tempatan, JKR, Elektrik
dan Air
4.4. Tatacara Ketika Kemalangan
4.4.1. Dalam Sekolah
4.4.2. Luar Sekolah
4.4.3. Rekod
4.5. Alat Bantuan Kecemasan

41

36
BIL ASPEK ITEM CATATAN

4.5.1. Alat Pemadam Api

4.5.2. Pili Bomba
4.5.3. Kotak Ubat
4.5.4. Gegelung Air
4.5.5. Pengusung
4.5.6. Selimut Kebakaran
4.5.7. ‘Eye Wash’/Pencuci Muka
5. 5.1. Buku Peraturan Sekolah
5.2. Pekeliling/Surat Siaran Disiplin
5.3. Sistem Salah Laku Disiplin (SSDM)
5.4. Buku Rekod Disiplin
5.5. Program & Aktiviti Berasaskan Sekolah
5.5.1. Anti Buli
5.5.2. Ponteng Sekolah
5.5.3. Pergaduhan
5.5.4. Vandalisme
5.5.5. Merokok dan Anti Dadah
5.6. Buku-buku Panduan
5.7. Pemantauan Disiplin
5.8. Hukuman/Denda
5.9. Adu Disiplin
5.9.1. Peti Aduan
Pengurusan 5.9.2. Jawatankuasa Aduan Disiplin
Disiplin 5.10. Kerjasama Badan Luar
5.10.1. Pegawai Perhubungan
Sekolah
5.10.2. Yayasan Pencegahan
Jenayah
5.10.3. Majlis Keselamatan
Jalan Raya
5.10.4. Jabatan Kebajikan
Masyarakat
5.10.5. PEMADAM
5.10.6. PIBG
5.10.7. Jabatan Agama Islam
5.10.8. NGO Berkaitan
5.11. Penurunan Kuasa Merotan
5.11.1. Pelantikan
5.11.2. Rekod

42

37
4.1.11 Norma Kerja Pengurusan Keselamatan

Bil. Tugas Kerja Masa Jumlah Unit Boleh

Diambil Dijalankan
1. Menubuhkan jawatankuasa 30 minit

2. Mengadakan mesyuarat 1 jam

3. Menyediakan senarai aktiviti 1 jam

dan projek

4. Pemeriksaan dan Jan – Nov.

pemantauan
5. Jan - Nov.
Mendapat maklumbalas
6. Jan – Nov.
Penambahbaikan
7. /pemulihan Jan – Nov.

Merekod atau memfail

4.1.12 Peraturan dan pekeliling yang berkaitan

Surat Pekeling Ikhtisas Bil 6/1983:

Larangan Bermain Bahan-bahan Letupan

Surat Pekeliling Ikhtisas Bil 8/1988: 1 Mac 1988

Keselamatan Diri Pelajar Di Sekolah

Surat Pekeliling Ikhtisas Bil 12/1989:

Garispanduan dari segi pencegahan kebakaran bagi
bangunan dormitori dan asrama

Surat Pekeliling Ikhtisas Bil 4/1991:

Pelaporan Kejadian Tidak Diingini Di Sekolah

Surat Pekeliling Ikhtisas Bil 3/1993:

Lapor kepada polis salahlaku yang berbentuk jenayah

Surat Pekeliling Ikhtisas Bil 3/1995:

Pelaksanaan Skim Takaful Kemalangan Diri

Surat Pekeliling Ikhtisas Bil 8/1999:

Keselamatan Diri Murid Dalam Perjalanan Pergi Dan Balik

43

38
 Surat Pekeliling Ikhtisas Bil 6/2000:
Menangani Masalah Keselamatan Dadah dan Gengster

Surat Pekeliling Ikhtisas Bil 7/2000:

Mencegah Kebakaran di Sekolah

Surat Pekeliling Ikhtisas Bil 11/2000:

Membanteras jenayah di kalangan murid sekolah

Surat Pekeliling Ikhtisas Bil 6/2001:

Peringatan mengenai pengaruh negatif cybercafé dan
pusat permainan video terhadap murid-murid sekolah

Surat Pekeliling Ikhtisas Bil 9/2001:

Penglibatan Pelajar dengan kegiatan negatif

Surat Pekeliling Ikhtisas Bil 4/2002:

Pelaksanaan Program Sekolah Selamat

Konsep dan Manual Sekolah Selamat, 2003

Kementerian Pelajaran Malaysia

4.1.13 Borang Yang Berkaitan Keselamatan

a. Borang kemalangan
b. Borang Akuan Tanggungan
c. Buku Laporan Harian
d. Borang Keluar Masuk Pelawat
e. Borang Meninggalkan Kawasan Sekolah/Pulang Awal
f. Borang Aduan Pelanggan

44

39
45
bint@ng