Anda di halaman 1dari 8

DOKUMEN NEGARA BAHASA DAN SASTRA SUNDA SMA/MA IPA

1
DOKUMEN NEGARA
SANGAT RAHASIA
SANGAT RAHASIA

KEMENTERIAN PENDIDIKAN
DAN KEBUDAYAAN

UJIAN SEKOLAH
BERSTANDAR NASIONAL
TAHUN PELAJARAN 2018/2019

BAHASA DAN SASTRA SUNDA


SMA/MA

Paket 1

DINAS PENDIDIKAN PROVINSI JAWA BARAT


DOKUMEN NEGARA BAHASA DAN SASTRA SUNDA SMA/MA IPA
2
SANGAT RAHASIA

MATA PELAJARAN
Mata Pelajaran : BAHASA DAN SASTRA SUNDA
Jenjang : SMA/MA
Program : IPA/IPS/IBB/KEAGAMAAN

WAKTU PELAKSANAAN
Hari/Tanggal :
Jam :

PETUNJUK UMUM

1. Periksalah naskah soal yang anda terima sebelum mengerjakan soal yang meliputi :
a. Kelengkapan jumlah halaman atau urutannya.
b. Kelengkapan dan urutan nomor soal.
c. Kesesuaian nama mata uji dan progran studi/peminatan yang tertera pada kanan
atas naskah soal dengan Lembar Jawaban Ujian Sekolah Berstandar Nasional
(LJUSBN).
2. Laporkan kepada pengawasruang ujian apabila terdapat lembar soal, nomor soal
yang tidak lengkap atau tidak urut, serta LJUSBN yang rusak atau robek untuk
mendapat gantinya.
3. Isilah pada LJUSBN Anda dengan :
a. Nama peserta pada kotak yang disediakan, lalu hitamkan bulatan di bawahnya
sesuai dengan huruf di atasnya.
b. Nomor peserta dan tanggal lahir pada kolom yang disediakan, lalu hitamkan
bulatan di bawahnya sesuai dengan huruf/angka di atasnya.
c. Nama sekolah, tanggal ujian, dan bubuhkan tanda tangan Anda pada kotak yang
disediakan
4. Tersedia waktu 120 menit untuk mengerjakan naskah soal tersebut.
5. Jumlah soal pilihan ganda (PG) sebanyak 40 butir dan soal uraian ( essay ) sebanyak 5
butir.
6. Tidak diizinkan menggunakan kalkulator, HP, tabel matematika atau alat bantu hitung
lainnya.
7. Periksalah pekerjaan Anda sebelum diserahkan kepada pengawas ruang ujian.
8. Lembar soal dan halaman kosong boleh dicoret-coret, sedangkan LJUSBN tidak boleh
dicoret-coret.

SELAMAT MENGERJAKAN

Kerjakan dengan jujur, karena kejujuran adalah cermin kepribadian


DOKUMEN NEGARA BAHASA DAN SASTRA SUNDA SMA/MA IPA
3
SANGAT RAHASIA

I. PILIHAN GANDA

1. Tengetan ieu kalimah di handap!


 Debat calon gubernur Jawa Barat di Metro TV, Jakarta, Jumat (8/2) malam, menjadi
ajang saling bongkar kesalahan calon gubernur.  (Dicutat tina Koran PR, 09/02/18).

Tuduhkeun mana kalimah tarjamahan nu merenah tina kalimah di luhur!


A. Debat calon gubernur Jawa Barat di Metro TV, Jakarta, jumaah (8/2) peuting, jadi
ajang silihbongkar kasalahan calon gubernur.
B. Debat calon gubernur Jawa Barat nu diayakeun ku Metro TV dina malem jumaah
(8/2), mangrupa ajang pikeun silihgebruskeun antara calon gubernur.
C. Debat calon gubernur Jawa Barat nu diayakeun ku Metro TV, Jakarta, dina malem
 jumaah (8/2), jadi kasempetan pikeun silihbolékérkeun kasalahan calon gubernur.
D. Debat calon gubernur Jawa Barat nu diayakeun ku Metro TV, Jakarta, dina malem
 jumaah (8/2), jadi jalan pikeun silihtembrakeun kasalahan calon gubernur.
E. Debat calon gubernur Jawa Barat nu diayakeun ku Metro TV, Jakarta, dina jumaah
(8/2) peuting, jadi kasempetan pikeun silihampura kasalahan calon gubernur.

2. Baca teks di handap kalawan saregep!


 Aku mencintaimu lebih dari yang kau tahu
 Meski kau tak kan pernah tahu
 Baru kusadari cintaku bertepuk sebelah tangan
kau buat remuk seluruh hatiku,
 seluruh hatiku.

Paribasa bertepuk sebelah tangan sarua hartina jeung ….


A. keprok sorangan
B. keprok sabeulah
C. seuri sorangan
D. ambon sorangan
E. imut sorangan

3. Baca paguneman di handap kalawan saregep!


 Nana : “Basa kamari, aya dulur kuring ti Jakarta, nya kapaksa kuring teh rada
mamalayuan.”
Agus : “Na kumaha kitu?”
 Nana : “Enya bingung kumaha narjamahkeun kana basa Indonesia tina basa Sunda, atuda
 bingung.”
 Nana : “Cik kumaha kalimahna?”
Agus : “Nya ku kuring teh jadi kieu we, silahkan makannya yang dapat.”
 Nana : “Oh ceuk basa Sundana mah ....

Jawaban nu merenah pikeun paguneman di luhur nya éta …


A. mangga sing kenging dituang
B. mangga, sing dituang kenging
C. mangga, sing dicobian kenging
D. mangga sing kekengingan taruangna
E. mangga sing diraraosan kengingna
DOKUMEN NEGARA BAHASA DAN SASTRA SUNDA SMA/MA IPA
4
SANGAT RAHASIA

4. (1) Sumebar sacara tinulis


(2) Ngandung hal-hal nu teu asup akal
(3) Caritana basajan
(4) Caritana jembar
(5) Ngandung ajén atikan
(6) Teu kapaluruh saha nu ngarangna
(7) Ngandung unsur seni
(8) Sumebar sacara lisan
(9) Ngandung hal-hal nu teu pamohalan

Ciri-ciri umum nu biasana aya dina dongéng diantarana ....


A. 1, 2, 3, 4
B. 2, 3, 5, 8
C. 2, 4, 6, 8
D. 5, 7, 8, 9
E. 1, 6, 8, 9

5. Titénan sempalan-sempalan dongéng di handap!


(1) Si Kabayan ti barang gék diuk dina korsi geus lelenggutan waé nundutan. Saperti biasa
tukang cukur téh ari ceg kana gunting jeung sisir bari terus ngabuih.
(2) Waktu Prabu Siliwangi jadi raja di tatar Sunda, nya éta Pajajaran Wétan jeung
Pajajaran Kulon, anjeuna kagungan istri anu jenenganana Nyi kentring Manik Mayang
Sunda anu nuju bobot.
(3) Baheula Islam mimiti asup ka wewengkon Rancakalong, dibawana ku tilu jalma sepuh
ti Cirebon, nya éta nu katelah Éyang Purwa, Éyang Singalanto jeung Éyang Bagus
Pangéling.
(4) Dina hiji dinten putri aya pamundut, tapi ku raja atanapi ramana teu tiasa ditedunan.
Atuh gantawang waé nyeuseulan séséépan. Inten berlian pamasihan ramana diawur-
awur payuneun ramana.
(5) Kacaritakeun sakadang monyét ngajak ngala cabé ka sakadang kuya, ngalana teh di
kebon patani, waktu keur ngala cabé kapanggih ku patani sakadang monyét mah
 bisaeun kabur ari sakadang kuya mah katéwak ku patani sabab teu bisa lumpat.

Sempalan dongéng di luhur nu kagolong kana wangun fabél nyaéta….


A. 1
B. 2
C. 3
D. 4
E. 5

6. Baca sempalan dongéng di handap!


Déwa Anta pok unjukan bari ngalimba, “Nun Batara, anu mawi abdi sedih, rumasa moal
lami deui hirup, da tangtos diteukteuk beuheung”. “Na, ku naon?”  ceuk Batara Narada.
Déwa Anta ngawalon, “Pan tadi saur Batara, sing saha anu teu tiasa nyumponan éta
 pamundut, baris diteukteuk beuheung. Ari abdi téa taya petana tiasa nyumponan, margi
kapanan teu gaduh leungeun teu gaduh suku”. Batara Narada ngaheneng, socana mencrong
ka nu keur sedih. Clak, clak, clak cipanon Déwa Anta murag kana taneuh tilu keclak.
Gorolong, gorolong, gorolong cimata téh jadi ... endog tilu siki.
DOKUMEN NEGARA BAHASA DAN SASTRA SUNDA SMA/MA IPA
5
SANGAT RAHASIA

Hal nu pamohalan tina dongéng di luhur bisa kapanggih tina kalimah ....
A. “... rumasa moal lami deui hirup, da tangtos diteukteuk beuheung”
B. “... sing saha anu teu tiasa nyumponan éta pamundut, baris diteukteuk beuheung. ...”
C. “... margi kapanan teu gaduh leungeun teu gaduh suku”.
D. Clak, clak, clak cipanon Déwa Anta murag kana taneuh tilu keclak.
E. Gorolong, gorolong, gorolong cimata téh jadi ... endog tilu siki.

7. Cikaracak ninggang batu laun-laun jadi legok


Kalimah di luhur lamun ditulis dina aksara Sunda nyaéta...

8. Dihandap ieu mangrupa hal-hal nu aya dina laporan kegiatan


(1). Kasang Tukang
(2). Wengkuan Kagiatan
(3). Maksud jeung Tujuan
(4). Dasar Hukum

Susunan  bubuka laporan kegiatan anu bener nya éta ….


A. (1), (3), (4), (2)
B. (2), (4), (3), (1)
C. (1), (4), (3), (2)
D. (4), (2), (1), (3)
E. (3), (1), (2), (4)

9.  Dina nulis laporan, urang diperendih (dituntut) sangkan nyieun laporan anu faktual.
Harti kecap faktual dina éta kalimah miboga harti ….
A. Kudu saluyu (sesuai) antara data jeung fakta
B. Kudu saluyu jeung kaayaan hate penulis
C. Kudu saluyu jeung paménta pimpinan
D. Kudu dibarenganku unsur-unsur pamohalan
E. Kudu ditulis ku ahlina

10. Baca sing gemet téks wawancara di handap!


Akmal : “ Assalamualaikum, Pa, damang? ”
Pa Hasan : “Waalaikumussalam, pangestu alhamdulillah”
Akmal : “ Nepangkeun pa, wasta pun Akmal, punten pami jenengan sareng saha?”
Pa Hasan : “ Mangga, abdi sareng Pa Hasan”
Akmal : “ Bapak, abdi badé tumaros perkara aturan lalu lintas di jalan raya. Conto
aturan lalu lintas téh naon waé?
DOKUMEN NEGARA BAHASA DAN SASTRA SUNDA SMA/MA IPA
6
SANGAT RAHASIA

Pa Hasan : “Seueur aturan lalu lintas mah, contona wae upami Ujang berkendara
motor, éta kedah ngaggé hélem, gaduh Surat Izin Mengemudi (SIM), kedah
taat kana rambu-rambu lalu lintas, jrrd.
Akmal : “……………………….”
Pa Hasan : “Tangtu waé aya, misal kanggo pengendara motor di jalan raya kena tilang,
teras henteu gaduh SIM, éta dipidana ku pidana kurungan panglamina 4
 bulan atawa denda pangseueuerna sajuta rupiah”.

Kalimah anu luyu pikeun ngalengkepan wawancara di luhur nya éta ….


A. “Aya sanksi anu tangtu henteu upami urang ngarempak éta aturan?”
B. “ Teras saé atanapi henteu upami éta aturan teu aya?”
C. “ Kumaha carana urang taat kana aturan lalu lintas?”
D. “ Kumaha kamandang bapak ngeunaan aturan lalu lintas?”
E. “Naon fungsina aturan lalu lintas téh?”

11. Baca sing gemet téks wawancara di handap!


Euis : “ Sampurasun, punten Ibu ngawagel”
Bu Encas : “Rampés, mangga néng hoyong naon?”
Euis : “Ieu bu abi badé tumaros, harga céngék ayeuna sabaraha?
Bu Encas : “ Mahal puguh néng, kamari mah sakilo 20 rébu, ayeuna mah naék jadi 35
rébu sakilona téh”
Eusi : “ Kumaha harga-harga anu sanésna?
Bu Encas : “ Kantena geulis”
Euis : “ Hatur nuhun ibu kanggo informasina”
Bu Encas :“ Sawangsulna”

Eusi téks wawancara di luhur téh nya éta ….


A. harga sembako
B. harga céngék
C. harga sayur
D. naékna harga
E. néng euis ngajak wawanohan ka tukang sayur

12. Baca téks wawancara di handap!


 Nu nanya : “Tarékah naon kinten-kintenna sangkan jalma-jalama hususna generasi
ngora teu kalibet nggunakeun narkoba?”
 Narasumber :”Anu leuwih utamana mah dibina ku kolotna di lingkungan kulawarga.
Barudak salaku generasi ngora kudu di didik, diatik ku ajaran agama,
sangkan kandel kaimanan. Barudak kudu apal yén narkoba téh barang
haram nu dilarang ku agama jeung pamaréntah, sabab bakal ngarusak
méntal jeung runtuhna nagara”.

Ragam basa nu digunakeun ku narasumber dina wawancara di luhur nyaéta ....


A. lemes keur sorangan
B. lemes keur ka batur
C. loma
D. kasar
E. cohag
DOKUMEN NEGARA BAHASA DAN SASTRA SUNDA SMA/MA IPA
16
SANGAT RAHASIA

… Dina naskah Kuna ieu téh aya palanggeran, tuduh laku tatakrama pikeun jadi
 pamingpin di masarakat jaman harita (1). Aksarana ngagunakeun aksara Sunda Buhun
nu disundakeun deui kana basa Sunda ayeuna ku Drs. Saleh Danasasmita taun 1985 (2).
Prabu Siliwangi (disebat ogé Jayadéwata, Pamanah Rasa, Wangi Sutah, Keukeumbingan
Raja Sunu, Sri Baduga Maharaja) jumeneng rajana ti taun 1484-1521 M(3). Aya naskah
Sunda kuna nu disebat Sanghyang Siksa Kanda’Ng Karesian (4). Ieu naskah Kuna teh
asli titinggal karuhun Sunda taun 1518 M (5). Sanajan kitu éta palanggeran téh tetep
gedé gunana pikeun jadi palanggeran tatakrama pamingpin Sunda jaman ayeuna, éta
 palanggeran téh disebatna Parigeuing (6) ….

 Ngarancang urutan kalimah-kalimah di luhur sangkan jadi hiji wangun téks artikel nu
ngéntép seureuh téh ….
A. 1 –  2 –  3 –  4 –  5 - 6
B. 2 –  3 –  4 –  5 –  6 - 1
C. 3 –  4 –  5 –  6 –  1 - 2
D. 4 –  5 - 2 –  3 –  1 - 6
E. 4 –  5 - 2 –  1 –  3 - 6

40. Titenan wacana ieu di handap.


Caturkeun ratu di manggung, carita di kahyangan. Guru Minda kahyangan, anak déwata
cikalna, titisan Guru  Hyang Tunggal, seuweu batara di langit, ngabujangga di
 paradéwata, kasép taya papadana, keur meujeuhkeun teguh . Tuluy ngimpi kagungan
bébéné, sarupa jeung Sunan  Ambu; ngalingling ngadeuleu maling. Enggeus nganggo
raksukan, salin jenengan kana Lutung Kasarung; kasarungku sadulur, kasimpang ku
barayana. Cedok nyembah, indit ngusap birit, angkat ngusap  sinjang, bisi kawiwirangan
keur ngawula

Dumasar kana Sempalan carita  pantun di luhur kaasup kana bagian.…


A. rajah
B. narasi
C. deskripsi
D. dialog
E. monolog

II. URAIAN

1. Prak tarjamahkeun kalimah di handap kalawan nitenan kana undak-usuk basana!


Ibu pergi ke pasar di pagi hari ketika adik sedang tertidur.
2. Biantara nu alus tur merenah téh sakurang-kurangna kudu nyumponan lima sarat nu
 biasa disingget T – A - M – A –  N. Cing jéntrékeun nu dimaksud Tatag nyaritana jeung
alus basana!
3. Mojang : “Duh akang, abdi téh sok kapiring leutik upami nyarios ku basa Sunda téh.
Rumaos sok sabulang béntor. Isin ku para inohong sareng  para sepuh.”
Dina conto guneman témpas sindir di luhur mana waé nu kaasup kana wangun
wawangsalan tulis singlengkep?
4. Masarakat modérn loba anu ninggalkeun tradisi/adat istiadat warisan ti karuhunna. Pék
tétélakeun sakurang-kurangna dua alesan anu ngajelaskeun ku naon loba masarakat
modérn anu ninggalkeun tradisi?
5. Titenan sempalan carita ieu di handap!
DOKUMEN NEGARA BAHASA DAN SASTRA SUNDA SMA/MA IPA
17
SANGAT RAHASIA

Prabu Pandu Dewanata teh hiji raja ti karajaan Astina. Anjeuna boga putra lima sadulur
anu baris katelah Pandawa Lima, anu dilahirkeun ti dua istrina nya eta Dewi Kunti jeung
Dewi Madrim. Eta Pandawa Lima ti nu panggedena nepi ka pangleutikna teh nya eta;
Yudistira, Bima, Arjuna, Nakula jeung Sadewa. Dua ngaran nu panungtung dilahirkeun ti
ibu Dewi Madrim.

Tina sempalan carita di luhur prak susun silsilah kulawarga dina wangun diagram!

KUNCI JAWABAN PILIHAN GANDA

No. Soal Kunci No. Soal Kunci

Anda mungkin juga menyukai