Pada Gambar-1 ditunjukan suatu balok menerus yang terletak diatas dua tumpuan. Balok dibagi
menjadi 3 elemen dengan panjang 6 m dan empat titik simpul. Balok dibebani dengan beban
merata dan beban terpusat (ditengah bentang) dan momen (ditengah bentang). Jika balok
terbuat dari beton dengan E = 50 GPa dan penampang berbentuk segi empat dengan lebar dasar
B=0.3 m dan tinggi H=0.6 m (harga I harus dihitung dari I=1/12 B*H^3). Tabel koordinat titik
simpul dan sifat titik tumpuan ditunjukan pada Tabel-1
a) Persamaan Matrix Kekakuan dan Vektor Gaya Element
b) Persamaan Matrix Kekakuan Global dan Vektor Gaya Global
c) Syarat Batas dan Perpindahan titik 0, 1, 2 dan 3 (Cara Eleminasi)
d) Syarat Batas dan Perpindahan titik 0, 1, 2 dan 3 (Cara Penalty)
e) Gaya reaksi perletakan pada titik 0, 1, 2 dan 3
f) Cari persamaan deformasi balok (Gunakan MathCAD)
g) Gambar Bidang Momen (Gunakan MathCAD)
i) Gambar Bidang Geser (Gunakan MathCAD)
j) Lakukan perhitungan dengan program SW FEA 2D Frame (hasil pdf dilampirkan)
k) Bandingkan hasil perhitungan diatas dengan program SW FEA 2D Frame untuk Gaya
Dalam, Deformasi Titik dan Reaksi Perletakan
# Initial Condition
E ≔ 50000
B ≔ 0.3
H ≔ 0.6
1
I ≔ ― ⋅ B ⋅ H 3 = 0.005
12
L1 ≔ 6 L2 ≔ 6 L3 ≔ 6
⎢⎣ 6 ⋅ L 2 ⋅ L 2 -6 ⋅ L 4 ⋅ L 2 ⎥⎦
⎡ P ⎤ ⎡ q ⋅ L1 ⎤
⎢ -― ⎥ ⎢ -―― ⎥
2 ⎥ ⎢ 2 ⎥
⎢
⎢ P ⋅ L2 ⎥ ⎡ -30 ⎤ ⎢ q ⋅ L1 2 ⎥ ⎡ -30 ⎤
⎢ -―― 8 ⎥ ⎢ -45 ⎥
⎢ -―――
12
⎥ ⎢
-30 ⎥
P ≔ 60 F1 ≔ ⎢ ⎥=⎢ ⎥ q ≔ 10 F2 ≔ ⎢ ⎥=⎢ ⎥
⎢ -― P ⎥ ⎢ -30 ⎥ ⎢ -――q ⋅ L1 ⎥ ⎢ -30 ⎥
⎢ 2 ⎥ ⎣ 45 ⎦ ⎢ 2 ⎥ ⎣ 30 ⎦
⎢ P ⋅ L2 ⎥ ⎢ 2 ⎥
q
⎢ ―――⋅ L1 ⎥
⎢ ―― ⎥
⎣ 8 ⎦ ⎢⎣ 12 ⎥⎦
⎡ 3 ⋅ Mo ⎤
⎢ ――― ⎥
⎢ 2 ⋅ L3 ⎥
⎢ 1 ⎥ ⎡ ⎤
⎢ ― Mo ⎥ ⎢ 15 ⎥
4 15
Mo ≔ 60 F3 ≔ ⎢ ⎥=⎢ ⎥
-3 ⋅ Mo ⎥ ⎢ -15 ⎥
⎢ ―――
⎢ 2 ⋅ L3 ⎥ ⎣ 15 ⎦
⎢ 1 ⎥
⎢ ―Mo ⎥
⎣ 4 ⎦
⎡0 0 0 0⎤ ⎡0 0 0 0 0 0 0 0⎤
⎢0 0 0 0⎥ ⎢0 0 0 0 0 0 0 0⎥
⎢ ⎥ ⎢ ⎥
⎢1 0 0 0⎥ ⎢0 0 0.002 0.005 -0.002 0.005 0 0 ⎥
0 1 0 0⎥ 0 0 0.005 0.018 -0.005 0.009 0 0 ⎥
T2 ≔ ⎢ KG2 ≔ T2 ⋅ K2 ⋅ T2 = ⎢
T
10 4
⎢0 0 1 0⎥ ⎢0 0 -0.002 -0.005 0.002 -0.005 0 0 ⎥
⎢0 0 0 1⎥ ⎢0 0 0.005 0.009 -0.005 0.018 0 0 ⎥
⎢ ⎥ ⎢ ⎥ ‖ |
⎢0 0 0 0⎥ ⎢0 0 0 0 0 0 0 0⎥
‖ |
⎣0 0 0 0⎦ ⎣0 0 0 0 0 0 0 0⎦
⎡0 0 0 0⎤ ⎡0 0 0 0 0 0 0 0 ⎤
⎢0 0 0 0⎥ ⎢0 0 0 0 0 0 0 0 ⎥
⎢ ⎥ ⎢ ⎥
⎢0 0 0 0⎥ ⎢0 0 0 0 0 0 0 0 ⎥
0 0 0 0⎥ 0 0 0 0 0 0 0 0
T3 ≔ ⎢ KG3 ≔ T3 ⋅ K3 ⋅ T3 = ⎢
T ⎥ 10 4
⎢1 0 0 0⎥ ⎢0 0 0 0 0.002 0.005 -0.002 0.005 ⎥
⎢0 1 0 0⎥ ⎢0 0 0 0 0.005 0.018 -0.005 0.009 ⎥
⎢ ⎥ ⎢ ⎥
⎢0 0 1 0⎥ ⎢0 0 0 0 -0.002 -0.005 0.002 -0.005 ⎥
⎣0 0 0 1⎦ ⎣0 0 0 0 0.005 0.009 -0.005 0.018 ⎦
⎡ -30 ⎤ ⎡ 0⎤ ⎡ 0⎤
⎢ -45 ⎥ ⎢ 0⎥ ⎢ 0⎥
⎢ ⎥ ⎢ ⎥ ⎢ ⎥
⎢ -30 ⎥ ⎢ -30 ⎥ ⎢ 0⎥
45 ⎥ -30 ⎥ 0⎥
FG1 ≔ T1 ⋅ F1 = ⎢ FG2 ≔ T2 ⋅ F2 = ⎢ FG3 ≔ T3 ⋅ F3 = ⎢
⎢ 0⎥ ⎢ -30 ⎥ ⎢ 15 ⎥
⎢ 0⎥ ⎢ 30 ⎥ ⎢ 15 ⎥
⎢ ⎥ ⎢ ⎥ ⎢ ⎥
⎢ 0⎥ ⎢ 0⎥ ⎢ -15 ⎥
⎣ 0⎦ ⎣ 0⎦ ⎣ 15 ⎦
⎡ -30 ⎤
⎢ -45 ⎥
⎢ ⎥
⎢ -60 ⎥
15 ⎥
FG ≔ FG1 + FG2 + FG3 = ⎢
⎢ -15 ⎥
⎢ 45 ⎥
⎢ ⎥
⎢ -15 ⎥
⎣ 15 ⎦
⎡1 0 0 0 0 0 0 0⎤ ⎡0 0 0 0⎤
⎢0 1 0 0 0 0 0 0⎥ Maka yang perlu dihapus: ⎢0 0 0 0⎥
⎢ ⎥ ⎢ ⎥
⎢0 0 1 0 0 0 0 0⎥ Titik 0 adalah jepit= Kolom 1 ⎢0 0 0 0⎥
BC ≔ ⎢
0 0 0 1 0 0 0 0⎥ dan 2 BC ≔ ⎢
1 0 0 0⎥
⎢0 0 0 0 1 0 0 0⎥ Titik 1 adalah sendi= Kolom 3 ⎢0 1 0 0⎥
⎢0 0 0 0 0 1 0 0⎥ ⎢0 0 1 0⎥
⎢ ⎥ Titik 2 adalah bebas= tidak ada ⎢ ⎥
⎢0 0 0 0 0 0 1 0⎥
Titik 3 adalah sendi = kolom 7 ⎢0 0 0 0⎥
⎣0 0 0 0 0 0 0 1⎦ ⎣0 0 0 1⎦
⎡ 360 -45 90 0⎤
⎢ -45 30 0 45 ⎥
Kgr ≔ BC T ⋅ KG ⋅ BC = ⎢ ⎥
⎢ 90 0 360 90 ⎥
⎣ 0 45 90 180 ⎦
⎡ 15 ⎤
⎢ -15 ⎥
Fgr ≔ BC T ⋅ FG = ⎢ ⎥
⎢ 45 ⎥
⎣ 15 ⎦
Reaksi Perletakan
Reaksi Perletakan
R ≔ KG ⋅ Ug - FG
⎡ 24.205 ⎤
⎢ 33.409 ⎥
⎢ ⎥
⎢ 81.477 ⎥
0
R ≔ round ((R , 3)) = ⎢ ⎥
⎢ 0 ⎥
⎢ 0 ⎥
⎢ ⎥
⎢ 14.318 ⎥
⎣ 0 ⎦
⎡ pn 0 0 0 0 0 0 0 ⎤ ⎡ pn ⋅ 0 ⎤
⎢ 0 pn 0 0 0 0 0 0 ⎥ ⎢ pn ⋅ 0 ⎥
⎢ ⎥ ⎢ ⎥
⎢ 0 0 pn 0 0 0 0 0 ⎥ ⎢ pn ⋅ 0 ⎥
0 0 0 0 0 0 0 0⎥ 0 ⎥
Kb ≔ ⎢ Fb ≔ ⎢
⎢ 0 0 0 0 0 0 0 0⎥ ⎢ 0 ⎥
⎢ 0 0 0 0 0 0 0 0⎥ ⎢ 0 ⎥
⎢ ⎥ ⎢ ⎥
⎢ 0 0 0 0 0 0 pn 0 ⎥ ⎢ pn ⋅ 0 ⎥
⎣ 0 0 0 0 0 0 0 0⎦ ⎣ 0 ⎦
⎡ 1 ⋅ 10 40 0 0 0 0 0 0 0⎤
⎢ ⎥
⎢0 1 ⋅ 10 40 0 0 0 0 0 0⎥
⎢0 0 1 ⋅ 10 40 0 0 0 0 0⎥
⎢ 0⎥
Kb = ⎢ 0 0 0 0 0 0 0
⎥
0 0 0 0 0 0 0 0
⎢ ⎥
⎢0 0 0 0 0 0 0 0⎥
⎢0 0 0 0 0 0 1 ⋅ 10 40 0⎥
⎢⎣ 0 0 0 0 0 0 0 0 ⎥⎦
⎡ 1 ⋅ 10 40 45 -15 45 0 0 0 0⎤
⎢ 40 ⎥
⎢ 45 1 ⋅ 10 -45 90 0 0 0 0⎥
⎢ -15 -45 1 ⋅ 10 40 0 -15 45 0 0⎥
⎢ 45 90 0 360 -45 90 0 0⎥
Kgb ≔ KG + Kb = ⎢ ⎥
0 0 -15 -45 30 0 -15 45
⎢ ⎥
⎢ 0 0 45 90 0 360 -45 90 ⎥
⎢ 0 0 0 0 -15 -45 1 ⋅ 10 40 -45 ⎥
⎢⎣ 0 0 0 0 45 90 -45 180 ⎥⎦
⎡ -30 ⎤ ⎡0 0 0 0 0⎤
⎢ -45 ⎥ ⎢1 0 0 0 0⎥
⎢ ⎥ ⎢ ⎥
⎢ -60 ⎥ ⎢0 1 0 0 0⎥
15 ⎥ 0 0 1 0 0⎥
Fgb ≔ FG + Fb = ⎢ BC ≔ ⎢
⎢ -15 ⎥ ⎢0 0 0 1 0⎥
⎢ 45 ⎥ ⎢0 0 0 0 1⎥
⎢ ⎥ ⎢ ⎥
⎢ -15 ⎥ ⎢0 0 0 0 0⎥
⎣ 15 ⎦ ⎣0 0 0 0 0⎦
⎡ -2.42 ⋅ 10 -39 ⎤
⎢ -39 ⎥
⎢ -3.341 ⋅ 10 ⎥
⎢ -8.148 ⋅ 10 -39 ⎥
⎢ -0.129 ⎥
UG ≔ Kgb -1 ⋅ Fgb = ⎢ ⎥
-1.227
⎢ ⎥
⎢ 0.068 ⎥
⎢ -1.432 ⋅ 10 -39 ⎥
⎢⎣ 0.356 ⎥⎦
Reaksi Perletakan
⎡ 24.205 ⎤ ⎡ 24.205 ⎤
⎢ 33.409 ⎥ ⎢ 33.409 ⎥
⎢ ⎥ ⎢ ⎥
⎢ 81.477 ⎥ ⎢ 81.477 ⎥
⎢ -7.105 ⋅ 10 -15 ⎥ ――――→ 0
R ≔ KG ⋅ UG - FG = ⎢ R ≔ round ((R , 3)) = ⎢ ⎥
3.553 ⋅ 10 -15 ⎥ ⎢ 0 ⎥
⎢ -15 ⎥ ⎢ 0 ⎥
⎢ -7.105 ⋅ 10 ⎥ ⎢ ⎥
⎢ 14.318 ⎥ ⎢ 14.318 ⎥
⎢⎣ 0 ⎥⎦ ⎣ 0 ⎦
e) Gaya reaksi perletakan pada titik 0, 1, 2 dan 3: Berdasarkan dari metode Eliminasi dan
Penalty menghasilkan nilai rekasi perletakan yang sama.
Deformasi Balok
L≔1
x2 x3 x2 x3
N1 ((x)) ≔ 1 - 3 ⋅ ―― + 2 ⋅ ―― N2 ((x)) ≔ x - 2 ⋅ ―― + ――
L2 L3 L L2
x2 x3 x2 x3
N3 ((x)) ≔ 3 ⋅ ―― - 2 ⋅ ―― N4 ((x)) ≔ -―― + ――
2
L L3 L L2
x ≔ 0 , 0.1 ‥ 1
U1 ≔ ⎡ Ug Ug Ug Ug ⎤ = [[ 0 0 0 -0.129 ]]
⎣ 0 1 2 3⎦
D1 ((x)) ≔ N ((x)) ⋅ U1 T
x ≔ 0 , 0.02 ‥ 1
D2 ((x)) ≔ N ((x)) ⋅ U2 T
x ≔ 0 , 0.02 ‥ 1
X ≔ x ⋅ L1 Y ≔ D1 ((x))
1 1
X ≔ L1 + x ⋅ L2 Y ≔ D2 ((x))
Inputs
2 2
X ≔ L1 + x ⋅ L2 + L3 Y ≔ D3 ((x))
3 3
Elemen 1
x1 ≔ 0 , 0.1 ‥ 6
M1 ((x1)) ≔ if x1 < 3 |
‖ -R ⋅ (x1) + R | q ⋅ L1 2
‖ 0
( ) 1 | ――― = 180
‖ | 2
else | ⎛ L1 ⎞
‖ ⎛ L1 ⎞ | -R ⋅ ((6)) + P ⋅ ⎜6 - ―― ⎟ + R1 = 68.179
‖ -R ⋅ ((x1)) + P ⋅ ⎜x1 - ―― ⎟ +R | 0
⎝ 2 ⎠
‖‖ 0 2 ⎠ 1|
⎝ |
Elemen 2
x2 ≔ 0 , 0.1 ‥ 6
⎛ L1 ⎞ q ⋅ x2 2
M2 ((x2)) ≔ -R ⋅ ((L1 + x2)) + P ⋅ ⎜―― + x2⎟ + R - R ⋅ x2 + ―――
0
⎝ 2 ⎠ 1 2 2
Elemen 3
x3 ≔ 0 , 0.1 ‥ 6
M3 ((x3)) ≔ if x3 < 3 |
‖ -R ⋅ (L1 - x3) + Mo |
‖ 6
( ) |
‖ |
else |
‖ -R ⋅ (L1 - x3) |
‖ 6
( ) |
‖ |
X ≔ x1 Y ≔ M1 ((x1))
1 1
X ≔ L1 + x2 Y ≔ M2 ((x2))
Inputs
2 2
X ≔ L1 + L2 + x3 Y ≔ M3 ((x3))
3 3
Elemen 1
x1 ≔ 0 , 0.1 ‥ 6
S1 ((x1)) ≔ if x1 < 3 |
‖R |
‖ 0 |
‖ |
else |
‖R -P|
‖ 0 ||
‖
( )
‖R |
‖ 0 |
‖ |
else |
‖R -P|
‖ 0 ||
‖
Elemen 2
x2 ≔ 0 , 0.1 ‥ 6
q ⎛ x2 ⎞
S2 ((x2)) ≔ R + ―⋅ ((L2 - x2)) - R ⋅ ⎜―― ⎟
3 2 6
⎝ L2 ⎠
Elemen 3
x3 ≔ 0 , 0.1 ‥ 6
S3 ((x3)) ≔ -R
6
⎡6⎤ ⎡ S1 (6) ⎤
x4 ≔ ⎢ ⎥ y4 ≔ ⎢ ( ) ⎥
⎣6⎦ ⎣ S2 ((0)) ⎦
X ≔ x1 Y ≔ S1 ((x1))
1 1
X ≔ L1 + x2 Y ≔ S2 ((x2))
2 2
Inputs
X ≔ L1 + L2 + x3 Y ≔ S3 ((x3))
3 3
X ≔ x4 Y ≔ y4
4 4
Elemen-1
Elemen-2
Elemen-3
Elemen-3
Defleksi
Hasil Permodelan dengan Mathcad dan SW FEA Frame 2D menghasilkan hasil yang
sama. Berikut merupakan hasil perhitungan dari Mathcad:
Mathcad
SW FEA 2D FRAME
Mathcad
X ≔ x1 Y ≔ M1 ((x1))
1 1
X ≔ L1 + x2 Y ≔ M2 ((x2))
Inputs
2 2
X ≔ L1 + L2 + x3 Y ≔ M3 ((x3))
3 3
SW FEA 2D FRAME
Mathcad
X ≔ x1 Y ≔ S1 ((x1))
1 1
X ≔ L1 + x2 Y ≔ S2 ((x2))
2 2
Inputs
X ≔ L1 + L2 + x3 Y ≔ S3 ((x3))
3 3
X ≔ x4 Y ≔ y4
4 4
SW FEA 2D FRAME
SW FEA 2D FRAME
Kesimpulan : Perbandingan gambar bidang momen dan geser dengan Mathcad dan SW FEA 2D Frame
menunjukkan hasil yang sama.