Buku Panduan Pengurusan Pembimbing Rakan

BUKU PANDUAN
PENGURUSAN PEMBIMBING RAKAN SEBAYA

SEKOLAH RENDAH DAN MENENGAH MALAYSIA
SMK TUNKU ABDUL RAHMAN PUTRA

45200 SABAK BERNAM
SELANGOR
1
“Bantu Diri Supaya Berupaya Membantu Orang Lain”
Kata Alu – aluan

Menteri Pelajaran Malaysia.
Dalam masa kita giat meningkatkan prestasi pelajar dari segi akademik dan bukan
akademik, kita harus sedar bahawa pelajar adalah golongan yang mempunyai kuasa
besar dalam membentuk masa hadapan Negara ini. Oleh yang demikian, mereka perlu
dididik dan dibimbing bukan sahaja dari segi intelek tetapi juga dari segi rohani,emosi
dan jasmani seperti yang diharapkan oleh Falsafah Pendidikan Kebangsaan, maka
Kementerian Pelajaran Malaysia sentiasa berusaha kearah ini melalui beberapa
program bimbingan yang terancang.
Proses pendidikan di sekolah rendah dan menengah bukan hanya tertumpu kepada
kecemerlangan akademik tetapi juga ko-kurikulum yang mampu mencungkil potensi
pelajar dan juga perkembangan sahsiah pelajar. Perkembangan kanak-kanak dan juga
remaja sering dipengaruhi oleh rakan sebaya.Disinilah letaknya keperluan remaja
sebagai pembimbing rakan sebaya yang mempunyai pengaruh positif terhadap
rakannya.Menyedari hakikat ini, Kementerian Pelajaran Malaysia berusaha membantu
pelajar melalui Program Pembimbing Rakan Sebaya yang memberi pelbagai
kemahiran melalui latihan yang melibatkan pelbagai peringkat umur agar mereka
dapat mempengaruhi rakan mereka kea rah yang diingini.
Buku Panduan Pengurusan Pembimbing Rakan Sebaya Sekolah-Sekolah Menengah

Malaysia ini dihasilkan sebagai panduan guru-guru melaksanakan program ini dengan
berkesan melalui perancangan yang sistematik agar pelajar yang dilatih dapat menjadi
pemimpin yang dicontohi keperibadiannya. Saya berharap buku ini dapat
memudahkan pengurusan guru penasihat Pembimbing Rakan Sebaya supaya
keberkesanan program dapat dinilai dengan lebih baik.
Saya mengucapkan terima kasih kepada Jawatankuasa Pembimbing Rakan Sebaya

supaya keberkesanan program dapat dinilai dengan lebih baik.
Saya mengucapkan terima kasih kepada Jawatankuasa Penulisan Buku Panduan

Pengurusan Rakan Sebaya kerana telah menghasilkan buku ini.
2
Kata Alu – aluan
Ketua Pengarah Pelajaran Malaysia
Kementerian Pelajaran Malaysia.
Bidang pendidikan adalah amat luas. Dengan kelulusan itu jugalah, kita mahu
mendidik pelajar-pelajar agar menjadi orang dewasa yang berguna kepada diri,
masyarakat dan Negara. Pelajar harus diasuh dengan sifat pendidikan yang
luas,supaya tercapai apa yang dirancangkan. Kementerian Pelajaran Malaysia
sentiasa berusaha membantu guru-guru memberi pendidikan dan pelajaran kepada
pelajar. Ini bertujuan memastikan proses pendidikan itu berjalan lancar dan
matlamatnya tercapai dengan berkesan.
Kelahiran buku panduan ini yang telah disusun dengan padat sebagai satu usaha
untuk membantu Guru Bimbingan dan Kaunseling dan juga Guru Penasihat PRS
untuk memulakan perancangan program, seterusnya melaksanakan program-program
yang telah dirancang. Apabila perancangan telah dijalankan dengan baik,maka kesan
yang diharapkan juga sudah tentu akan membawa kesan yang positif. Diharapkan
dengan terhasilnya buku panduan ini, Pelbagai program peningkatan perkembangan
diri dan disiplin pelajar di sekolah dapat dilaksanakan dengan kerjasama Pembimbing
Rakan Sebaya sekaligus dapat meningkatkan prestasi akademik dan kokurikulum.
Buku ini bukan sahaja amat berfaedah kepada guru yang dipertanggungjawabkan
untuk melaksanakan khidmat bimbingan ini malah dapat mengatasi ketandusan
dokumen penting dalam bidang ini.
Matlamat Program Pembimbing Rakan Sebaya iaitu membina budaya kasih mesra
dan saling membantu di kalangan pelajar itu sendiri menunjukkan nilai-nilai murni
yang harus di contohi oleh generasi kini yang semakin ketandusan penghayatan nilai-
nilai murni. Semoga para pelajar dapat menjadi insane yang penyayang dan
bertanggungjawab.
Saya turut merakamkan syabas dan setinggi-tinggi penghargaan kepada setiap

anggota yang berusaha gigih untuk menghasilkan buku ini. Semoga kita memperoleh
kejayaan jua.
3
Kata Alu – aluan
Pengarah Bahagian Sekolah
Pelbagai usaha dijalankan untuk mencapai Falsafah Pendidikan Kebangsaan bagi

melahirkan pelajar yang berterampilan,termasuk usaha melatih pelajar untuk menjadi
pemimpin kepada diri mereka dan pelajar lain di sekolah yang sama, merupakan satu
langkah yang sangat baik dan sememangnya digalakkan. Dengan usaha yang
terancang ini,dijalankan oleh guru yang terlatih dalam bidang perkhidmatan
bimbingan dan kaunseling khususnya, keatas sebilangan pelajar yang berpotensi
menjadi pemimpin, pelajar berkenaan akan dapat memajukan diri dan rakan-rakan
sekolah mereka yang lain. Ini sedikit sebanyak akan dapat menyumbangkan kepada
peningkatan tahap disiplin dan prestasi akademik serta bukan akademik pelajar
tersebut. Melalui program pembing rakan sebaya ,diharap pihak sekolah akan dapat
menggalakkan budaya kasih mesra dan saling mengambil berat di kalangan pelajar,
guru dan ibu-bapa.
Sehubungan itu, penerbitan buku panduan ini akan memudahkan guru penasihat PRS
khususnya melaksanakan program PRS di sekolah secara sistematik dan berkesan.
Buku panduan ini yang memuatkan pelbagai maklumat pengurusan PRS dan disusun
mengikut kesesuaian perlaksanaannya di peringkat sekolah rendah dan menengah.
Saya berharap buku panduan ini akan digunakan sebaik-baiknya supaya khidmat
Pembimbing Rakan Sebaya akan dapat membantu mengurangkan masalah displin dan
mengurangkan gejala sosial yang semakin berleluasa dikalangan remaja kini.Dengan
bermatlamatkan membantu diri untuk berupaya membantu orang lain sudah pasti
mampu menjadikan PRS di sekolah sebagai golongan yang harus dicontohi dalam
membimbing diri sendiri dan rakan sebaya.
Saya mengucapkan tahniah dan merakamkan setinggi-tinggi penghargaan kepada

barisan kaunselor sekolah mengah negeri Selangor yang berusaha menyediakan buku
ini.
Terima kasih.
4
Isi Kandungan
 Kata Alu – aluan Menteri Pelajaran Malaysia.

 Kata Alu – aluan Ketua Pengarah Pelajaran Malaysia
 Kata Alu – aluan Pengarah Bahagian Sekolah
 Bahagian 1: Pengenalan
o Pengenalan
o Sejarah perkembangan
o Prinsip perkhidmatan
o Definisi
o Rasional
o Falsafah
o Visi
o Misi
o Matlamat
o Objektif
o Etika
o Ikrar
o Senarai tugas PRS
 Bahagian 2:Pengurusann PRS

o Carta aliran pengurusan PRS
o Kertas cadangan penubuhan.
o Pelan tindakan penubuhan.
o Contoh Borang pemohonan
o Contoh Borang cadangan keahlian
o Contoh Borang tawaran
o Surat makluman keahlian
o Surat kebenaran ibu bapa
o Surat panggilan kursus.
 Bahagian 3:
o Carta aliran pentauliahan PRS
o Kertas cadangan aturcara majlis pentauliahan PRS.
o Contoh Sijil lulus peperiksaan
o Contoh sijil pentauliahan
 Bahagian 5:Latihan lanjutan
 Bahagian 6:Pemantauan
o Faedah pemantauan
o Cara pemantauan
 Bahagian 7:Projek PRS
5
 Bahagian 8:Pengurusan boku log PRS
o Contoh borang analisa bimbingan PRS mengikut bulan.
o Contoh borang analisa bimbingan PRS mengikut tahun
o Contoh borang rekod penghantaran buku log PRS mengikut bulan.
o Contoh borang rekod penghantaran buku log PRS mengikut tahun.
o Contoh buku log.
 Bahagian 9:Jawatankuasa PRS
 Bahagian 10:Rancangan tahunan PRS
 Bahagian 11:Lagu PRS
 Bahagian 12: Ujian Pra dan pos
 Bahagian 13:Carta aliran

o Penubuhan PRS sekolah
o Kursus / Latihan PRS
6
BUKU PANDUAN
PENGURUSAN PEMBIMBING RAKAN SEBAYA
SEKOLAH-SEKOLAH MENENGAH MALAYSIA
BAHAGIAN 1: PENGENALAN
1.0. PENGENALAN
Program Pembimbing Rakan Sebaya (PRS) telah diperkenalkan di sekolah

menengah Malaysia pada tahun 1988 setelah Institut Aminuddin Baki
menjalankan kursus kejurulatihan bagi kumpulan pertama. Sehingg tahun
1992, tiga kumpulan jurulatih telah menghadiri kursus ini di Institut
Aminuddin Baki.
2.0. SEJARAH PERKEMBANGAN
2.1. Projek perintis di empat buah sekolah iaitu SMK(P) Sri Aman Petalang
Jaya, SMK Aminuddinbaki ,Kuala Lumpur, SM Sains Selangor,
Cheras Kuala Lumpur dan SMK (L) Bukit Bintang Petaling Jaya.
Projek ini telah dijalankan berperingkat-peringkat, dari hujung bulan
februari 1986 hingga bulan November 1986.
2.2. Laporan perkembangan latihan tersebut telah disampaikan kepada
Pengarah Institut Pengurusan Pendidikan Negara (IPPN-IAB
sekarang). Dr. Yaacob bin Haji Mat Nong, dan Pengarah Bahagian
Sekolah-Sekolah, Dato’ Haji Jumaat bin Dato’ Haji Mohd Nor yang
telah menyokong dan meminta supaya program ini diteruskan di
beberapa buah sekolah lagi.
2.3. Rentetan laporan tersebut satu Seminar/Bengkel PRS diadakan pada 19
hingga 23 Januari 1987 yang dihadiri oleh Ketua Penolong Pengarah
Hal Ehwal Murid dan Penyelia Bimbingan dan Kaunseling Jabatan
Pelajaran Negeri, Guru-guru Bimbingan dan Kaunseling yang telah
dikenalpasti oleh Kementerian serta Pensyarah Maktab Perguruan.
Hasil dari seminar/bengkel satu draf modul latihan yang mengandungi
elemen-elemen konsep, falsafah, rasional dan objektif program
Pembimbing Rakan Sebaya telah dikeluarkan untuk dicuba diperingkat
sekolah.
2.4. IPPN (IAB) telah menerima peruntukan dari pinjaman Bank Dunia ke
8 untuk menjalankan kursus pendek tiga bulan yang releven untuk
Kementerian Pelajaran. Salah satu daripada kursus yang dicadangkan
ialah Kursus Pengurusan dan Latihan untuk program PRS bagi
menyedia dan melatih guru bimbingan dan kaunseling menjadi
jurulatih peringkat negeri.
2.5. Pada 9 hingga 10 November 1987 satu mesyuarat menggubal
kurikulum kursus diadakan di IPPN (IAB) dengan disertai oleh
Pensyarah IAB, Pensyarah UKM, UPM dan USM, Pengetua sekolah,
Ketua Penolong Pengarah Hal Ehwal Murid dan Penyelia Bimbingan
7
dan Kaunseling Jabatan Pelajaran Negeri, Pegawai-Pegawai Bahagian
Sekolah dan Pensyarah Maktab Perguruan.
2.6. Pada 7 Disember 1987 hingga 31 Mac 1988, seramai 34 orang peserta
terdiri daripada Guru Bimbingan dan Kaunseling (30 orang ), dan
Pensyarah Maktab Perguruan (4 orang ) telah mengikuti kursus
tersebut. 33 orang peserta telah dianugerahkan sijil lulus dan
disempurnakan oleh Duli Yang Maha Mulia Sultan Pahang, Sultan
Haji Ahmad Shah ibni Al-Marhum Sultan Abubakar dalam majlis
Pembukaan Rasmi sempena pertukaran nama IPPN kepada Institut
Aminuddin Baki (IAB) pada 20 Oktober 1988.
2.7. Jabatan Pelajaran Negeri telah giat meperkembangkan konsep ini
dengan menggunakan tenaga jurulatih untuk menjalankan Kursus
Teragih diperingkat negeri masing-masing.
2.7.1 Pada 21 hingga 24 Ogos 1988 bengkel mengemaskini draf

modul latihan di IAB supaya modul dicetak dan dihantar ke
semua sekolah menengah di seluruh negara untuk dijadikan
panduan.
2.7.2 Pada 13 hingga 14 September 1988 mesyuarat menyelaras
program desentralisasi latihan PRS di IAB dan telah
dipersetujui bahawa kurus-kursus desentralisasi (Teragih) di
peringkat negeri mengikut panduan kandungan kursus yang
sama iaitu
 Pengenalan Konsep, Falsafah dan Matlamat Program
PRS
 Teknik tafsiran keperluan
 Teknik-teknik latihan.
 Teknik penilaian program
 Kemahiran yang diperlukan oleh PRS seperti kesedaran
kendiri, asas komunikasi, asas kaunseling dan
kemahiran lanjutan yang spesifik.
 PRS dari perspektif Islam
2.7.3 Pada 21 hingga 22 Disember 1989 satu bengkel meneliti modul
3.0. PRINSIP PERKHIDMATAN PEMBIMBING RAKAN SEBAYA

3.1. Bersedia dan rela membantu rakan yang memerlukan bantuan tanpa
mengira agama, bangsa, jantina, kedudukan perlakuan dan fizikal.
3.2. Perkhidmatan Pembimbing Rakan Sebaya hendaklah dijalankan
berdasarkan etika PRS.
4.0. DEFINISI
Pembimbing Rakan Sebaya ialah seorang pelajar yang telah dilatih dalam
bidang kemahiran asas komunikasi dan kaunseling. Ia berfungsi sebagai
8
seorang kawan yang berkesan kepada rakan sebaya, terutama kepada mereka
yang memerlukan pertolongan. PRS tidak bertugas untuk memberi nasihat dan
menyelesaikan masalah rakan-rakan tetapi ia menjadi seorang pendengar yang
peka kepada perasaan orang lain, berminat dan mengambil berat serta rela
serta rela memberi khidmat dalam sistem sekolah.
5.0. RASIONAL
Perkhidmatan Bimbingan dan Kaunseling telah lama bertapak dalam system

pelajaran kita. Walaupun perkhidmatan ini masih mempunyai ruanag yang
luas untuk diperbaiki, khidmat “pelajar membantu pelajar” merupakan satu
khidmat sokongan yang penting untuk mengisi ruang tersebut. Oleh sebab
pelajar adalah lebih mudah ditemui dan dijangka lebih memahami curahan
perasaan rakan, maka mereka lebih mudah dirapati. Golongan pelajar yang
terlatih dalam kemahiran asas menolong sangat penting untuk meningkatkan
perkhidmatan bimbingan dan kaunseling di sekolah.
5.1. Guru bimbingan dan kaunseling belum mencukupi untuk menampung

keperluan khidmat yang makin bertambah.
5.2. Bertambah masalah salahlaku dikalangan pelajar. Pelajar memerlukan
bimbingan dan perhatian. PRS sebagai khidmat sokongan.
5.3. Belum lagi menjelajah dan menggunakan pengaruh rakan sebaya
secara sistematik untuk membimbing rakan-rakan kearah perlakuan
positif.
5.4. Membantu khidmat bimbingan dan kaunseling dalam menyediakan
saluran untuk mencurahkan perasaan, dan perkara lain yang tidak
dinyatakan kepada orang dewasa.
6.0. FALSAFAH
“BANTU DIRI SUPAYA BERUPAYA MEMBANTU ORANG LAIN”
PRS harus dilengkapi dengan ilmu pengetahuan, perlakuan, perhubungan,

kemahiran, kreativiti dan keimanan.
7.0. VISI
Sistem pengurusan perkhidmatan Pembimbing Rakan Sebaya yang cemerlang

dan berkualiti.
8.0. MISI
Membentuk dan melahirkan insan yang seimbang dari aspek Jasmani, Emosi,
Rohani, Intelek dan cemerlang berdasarkan falsafah dan etika Pembimbing
Rakan Sebaya.
9.0. MATLAMAT
9
9.1. Membina budaya kasih mesra dan saling membantu dikalangan
pelajar.
9.2. Membina pelajar yang yakin diri dan menghayati nilai-nilai murni
berasaskan kepada kepercayaan kepada Tuhan.
9.3. Memupuk potensi/bakat kepemimpinan dan menjadi individu yang
peka, bertimbangrasa, rela,taat, menolong dan berupaya hidup selesa
dalam masyarakat majmuk.
9.4. Melalui pengaruh positif dan persepaduan dalam aktiviti lain, PRS
dapat memainkan peranan membantu mengurangkan masalah
salahlaku dikalangan pelajar.
10.0. OBJEKTIF
10.1. Membina pasukan PRS yang terlatih untuk membantu rakan dari segi
akademik, perlakuan, emosi dan peribadi.
10.2. Membina khidmat sokongan dalam perkhidmatan bimbingan dan
kaunseling untuk mengisi pertambahan tuntutan dalam perkhidmatan
PRS.
10.3. Melatih pelajar dalam kemahiran asas yang membolehkan mereka
berinteraksi secara berkesan dengan rakan dan individu lain.
10.4. Menubuhkan kumpulan pelajar yang terlatih dan boleh menggerakan
program dan aktiviti perkhidmatan bimbingan dan kaunseling.
11.0. ETIKA PRS
PRS perlu patuh kepada etika berikut:
11.1. Amanah dan menyimpan rahsia.

11.2. Menerima dan menghormati rakan dan orang lain.
11.3. Tahu batasan dan keupayaan diri.
11.4. Sentiasa berusaha meningkatakan diri dari pelbagai aspek.
11.5. Melapor kepada Kaunselor/Guru Bimbingan dan Kaunseling tenteng
kes yang boleh merosakkan diri atau orang lain.
11.6. Merujuk kes rumit kepada Kaunselor/Guru Bimbingan dan
Kaunseling.
11.7. Mematuhi peraturan sekolah dan norma masyarakat dan agama.
12.0 IKRAR PRS
Saya/Kami dengan ini berikrar menerima dan mematuhi serta mengamalkan

teras-teras perkhidmatan semasa berkhidmat sebagai Pembimbing Rakan
Sebaya (PRS ) sesi _____.
12.1. Menerima jawatan ini dan sanggup memikul tanggungjawab serta

amanah yang diberikan tanpa mengira tempat, masa, dan rakan
12.2. Berpegang teguh kepada etika Pembimbing Rakan Sebaya.
12.3. Berusaha menjadi pelajar contoh.
12.4. Berazam meningkatkan mutu akademik dan disiplin diri.
12.5. Berkhidmat dengan penuh kemesraan dan kasih sayang.
10
12.6. Sentiasa berusaha meningkatkan kualiti perkhidmatan PRS
13.0 SENARAI TUGAS PRS
13.1. Menjadi rakan yang peka kepada perasaan orang lain dan keadaan
sekeliling.
13.2. Sebagai khidmat sokongan, PRS membantu menggerakkan
perkhidmatan bimbingan dan kaunseling di sekolah.
13.3. Sebagai salah satu sumber kepada rakan untuk mendapat bantuan.
13.4. Sebagai penghubung kepada khidmat bimbingan dan kaunseling
seperti membuat rujukkan jika perlu.
13.5. Sebagai peninjau rasa untuk membolehkan Kaunselor/Guru Bimbingan
dan Kaunseling menjalankan strategi intervensi jika perlu.
13.6. Sebagai Role Model kepada pelajar lain.
13.7. Menjadi fasilitator yang bersikap terbuka, yakin dan percaya diri,
Berasa selesa dan berimpati.
13.8. Menerima rakan secara terbuka dan tanpa syarat.
13.9. Mendengar, menjelas dan membantu rakan melihat beberapa alternatif
sebelum membuat keputusan.
13.10. Memberi sokongan dan galakkan untuk rakan mengambil langkah
positif.
13.11. Mematuhi etika kerahsiaan.
13.12. Menyedari bahawa buka semua masalah boleh diatasi.
13.13. Berbincang dan membantu rakan yang menghadapi masalah
biasa/normal.
13.14. Memimpin rakan melihat masalah dengan objektif dan
Mengalakkannya mencari penyelesaian sendiri supaya ia belajar
melalui pengalamannya.
13.15. Menjalankan program membantu sambil mempengaruhi rakan lain
supaya melibatkan diri.
13.16. Mengutamakan kesejahteraan diri dan memahami batasan diri untuk
Membantu.
11
BAHAGIAN 2: PENGURUSAN
3.0 Pengurusan Pembimbing Rakan Sebaya (PRS) Sekolah-sekolah Malaysia
3.1 Carta Airan Pengurusan PRS
Kajian Tindakan
Penyediaan Kertas Cadangan Penubuhan
Perbincangan dengan Pengetua
Taklimat kepada semua guru
Hebahan/Publisiti/Iklan
Borang Permohonan Keahlian

& Borang Cadangan
Proses Borang Permohonan
Temuduga
Surat Tawaran/Surat Makluman kepada ibu Bapa
Surat Panggilan Kursus
12
3.2 Kertas Cadangan Penubuhan PRS
1.0 Pendahuluan
Keperluan PRS di sekolah berlandaskan latar belakang masalah di
sekolah/
Rasional Penubuhan.
1.1 Matlamat Penubuhan PRS
1.2 Objektif
1.3 Sasaran
1.4 Tempoh
1.5 Ahli Jawatankuasa
1.6 Proses:
1.6.1 Pelan Tindakan Penubuhan PRS
(Rujuk Lampiran 1)
1.7 Penutup
1.8 Lampiran
1.0 Contoh Borang
1.1 Borang Permohonan
1.2 Borang Cadangan
2.0 Surat
2.1 Surat Panggilan Temuduga
2.2 Surat Tawaran
2.3 Surat makluman kepada Ibu/Bapa/Guru Tingkatan
2.4 Surat Persetujuan Ibu/Bapa/Penjaga
2.5 Surat Panggilan Kursus Asas PRS
2.6 Surat Kebenaran Ibu Bapa/Penjaga -
(rujuk surat kebenaran ibu bapa/penjaga di sekolah
masing- masing)
13
14
LAMPIRAN 1
1.6.1 Pelan Tindakan Penubuhan PRS
Bil. Perkara Jan Feb Mac April Mei Jun Julai Ogos Sept Okt Catatan
1. Publisiti / Taklimat Guru
2. Keluarkan borang Permohonan & borang

cadangan.
3. Proses Borang Permohonan
4. Temuduga
5. Surat makluman kepada ibu bapa/guru

tingkatan/surat tawaran kepada pelajar
6. Surat Panggilan Kursus
7. Kursus Asas PRS
8. PRAKTIKAL / Percubaan/Ujian
(Lisan&Bertulis)
9. Kursus Lanjutan
15
10. Perlantikan Rasmi
11. Calon-calon PRS yang gagal kursus perlu

ulang tahap 7 (Kursus Asas ) dan
seterusnya
16
Borang PRS 1.1
Unit Bimbingan dan Kaunseling

SMK / SK ___________________
Telefon/ Fax :………………………
BORANG PERMOHONAN KEAHLIAN

PEMBIMBING RAKAN SEBAYA (PRS)
Nama :………………………………………………….. Ting. :

………………………
Jantina : ………………………….. Kaum : ……………………
No. K/P : …………………………………………………. No. S.B :

……………………
Tatikh Lahir : …………………………………………………. Tempat Lahir:

………………
Alamat :
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
Sebab anda berminat untuk menjadi PRS :
……………………………………….potong di sini
………………………………………………………………
BORANG
PRS 1.2
SMK/SK .............................................................
Ruj. Kami : Bil. ( 07 ) dlm. SMK ……./02/02/006

Tarikh : ______
JAWAPAN PANGGILAN TEMUDUGA PRS
Sukacita dimaklumkan bahawa saudara/saudari dijemput untuk menghadiri temuduga seperti

ketetapan berikut :
Tarikh : ………………………………
Tempat : ……………………………….
Masa : ……………………………….
Sekian, terima kasih.
“BERKHIDMAT UNTUK NEGARA”
17
Saya Yang Menjalankan Tugas,
…………………………………………
( )
Kaunselor/Guru Bimbingan
SMK /.SK
Borang PRS 2.1
SMK / SK ___________________
BORANG CADANGAN KEAHLIAN

Pengetua,
SMK / SK ___________________
(U.P. Penasihat UBK)
Tuan/Puan,
Cadangan Calon Pembimbing Rakan Sebaya (PRS)
Berikut dikemukakan calon-calon PRS Tahun _______________
Bil. Nama Jant. Ting. No. * Kriteria Pencalonan

KP
Ciri –ciri calon PRS :

1 .Suka menolong 2. Bertanggungjawab 3. Peramah & mudah
mesra
4. Boleh dipercayai 5. Mudah diterima oleh rakan sebaya
Tanda tangan
…………………………………. Tarikh : ………………………
Guru Kelas / Guru tingkatan
……………………………………………………potong di sini
…………………………………………………
Borang PRS 1.2
SMK/SK ………………………
Ruj. Kami : Bil. ( ) dlm. SMK BBST/02/02/006

Tarikh : __________________
18
JAWAPAN PANGGILAN TEMUDUGA PRS
Sukacita dimaklumkan bahawa saudara/saudari dijemput untuk menghadiri temuduga seperti

ketetapan berikut :
Tarikh : ………………………………
Tempat : ……………………………….
Masa : ……………………………….
…………………………………………
( )
Kaunselor/Guru Bimbingan
Borang PRS 2.2

SMK / SK ___________________
BORANG TAWARAN KEAHLIAN


Tarikh : __________________________
Kepada:
…………………………………………………
Ting. ……………………………
Saudara /Saudari,
TAWARAN MENJADI PEMBIMBING RAKAN SEBAYA (PRS) TAHUN

……………………
Sukacita dimaklumkan bahawa saudara/saudari telah terpilih sebagai Pembimbing Rakan

Sebaya (PRS) Tahun ………………. di sekolah ini.
2. Diharap saudara/saudari dapat memberi momitmen dan perkhidmatan yang cemerlang.
3. Saudara/saudari juga dikehendaki mengikuti Kursus Asas PRS yang akan dimaklumkan
kemudian.
19
Saya Yang Menjalankan Tugas ,
…………………………………………
( )
Kaunselor Pelajar / Guru Bimbingan
SMK /.SK
Borang PRS
2.3
SMK / SK ___________________
SURAT MAKLUMAN KEAHLIAN KEPADA IBU/BAPA


Tarikh :
Kepada:
Ibu Bapa/Penjaga/Guru Tingkatan
Tuan/Puan
MAKLUMAN TAWARAN PEMBIMBING RAKAN SEBAYA (PRS) TAHUN

……………….
Nama Pelajar: ____________________________________________
No. K.P. : ______________________________
Kelas/Ting. : ______________________________
Sukacita dimaklumkan bahawa anak/anak jagaan/pelajar tuan/puan telah dilantik sebagai

Pembimbing Rakan Sebaya (PRS) di sekolah ini. Syabas dan Tahniah diucapkan.
2. Sehubungan dengan itu, pelajar tersebut dikehendaki mengikuti Kursus Asas PRS dan
dikehendaki lulus kursus-kursus yang akan diadakan dari masa ke semasa.
20
3. Sokongan dan komitmen daripada tuan/Puan amatlah diharapkan .
…………………………………………
( )
SMK /.SK
Borang PRS 2.4

SMK / SK ___________________
SURAT JAWAPAN PENERIMAAN


Tarikh :
……………………………………………………..
(Nama ibu/bapa/penjaga)
Alamat : ………………………………………….
Kepada :
Pengetua,
SMK / SK ___________________
21
(U.P. Penasihat UBK)
Tuan/Puan,
SURAT JAWAPAN TAWARAN KEAHLIAN PEMBIMBING RAKAN SEBAYA (PRS)

TAHUN ……………….
Bahawasanya saya, ……………………………………………………….. Bersetuju /Tidak

Bersetuju anak/jagaan saya yang bernama
………………………………………………………….. tingkatan/kelas
…………………………………………….. menjadi Ahli Pembimbing Rakan Sebaya (PRS)
tahun ……………………………………
Saya Yang Benar,
…………………………………………
( )
Nama Ibu/Bapa/Penjaga
Borang PRS
2.5

SMK / SK ___________________
SURAT PANGGILAN KURSUS ASAS


Tarikh :
Kepada:
22
Saudara / Saudari,
Nama : ………………………………………………….
Ting. : ……………………………………
Saudara / Saudari,
KURSUS ASAS PRS TAHUN ………………………………..
Adalah dimaklumkan bahawa saudara /saudari diminta menghadiri kursus di atas seperti
ketetapan berikut :
Tarikh : ………………………………
Tempat : ……………………………….
Masa : ……………………………….
2. Sebarang kemusykilan, sila hubungi Kaunselor / Guru Bimbingan Sekolah anda di

talian : …………………………………….
…………………………………………
( )
SMK /.SK
BAHAGIAN 3: PENGENDALIAN KURSUS / PRAKTIKAL.
4.1 Contoh Kertas Cadangan Penubuhan PRS
1.0 RASIONAL
Khidmat pelajar bantu pelajar merupakan satu khidmat sokongan yang penting dalam
Perkhidmatan Bimbingan dan Kaunseling di sekolah. Oleh sebab pelajar adalah lebih mudah
ditemui dan dijangka lebih memahami curahan perasaan rakan, maka mereka lebih mudah
23
dirapati. Golongan pelajar yang terlatih dalam kemahiran asas menolong sangat penting untuk
menguatkan lagi Perkhidmatan Bimbingan dan Kaunseling.
2.0 MATLAMAT
Membina satu kumpulan pelajar ( PRS ) yang mempunyai kemahiran asas untuk
membantu dan membimbing serta menjadi kumpulan rakan sebaya yang positif.
3.0 OBJEKTIF
3.1 Memahami dan menguasai kemahiran asas komunikasi dan berupaya

mempraktikkannya dengan rakan-rakan, guru, keluarga, dan orang lain.
3.2 Memahami dan menguasai teknik-teknik asas dalam kemahiran kaunseling
supaya mereka dapat berfungsi sebagai PRS yang peka kepada perasaan rakan.
3.3 Mendapat pengetahuan dan berupaya memahami dan menilai kelebihan dan
kelemahan diri.
3.4 Membina strategi bagaimana meningkatkan kelebihan diri dan mengurangkan
kelemahan diri supaya dapat membina sikap positif.
3.5 Memahami sifat-sifat remaja dan aspirasi mereka dan dapat membantu diri dan
rakan-rakan untuk membina matlamat hidup yang positif.
3.6 Membina daya dorongan untuk membina budaya saling membantu, hormat, dan
kasih mesra antara rakan-rakan dan masyarakat sekolah.
4.0 KUMPULAN SASAR
Pelajar yang berminat:

 Kumpulan Perintis - Tingkatan 1 dan 2 seramai 40 orang pelajar lelaki dan perempuan
di bawah kelolaan seorang jurulatih / guru pembimbing.
5.0 INPUT KURSUS
24
Merujuk kepada Modul Latihan Asas PRS Kementerian Pendidikan Malaysia 1992.
6.0 JANGKA MASA KURSUS
Masa tidak kurang daripada 15 jam

( Satu sesi 2 jam x 3 kali seminggu )
7.0 SUMBER KEWANGAN
7.1 PCG Bimbingan dan Kaunseling

7.2 Sumbangan pelajar yang dilantik sebagai PRS
7.3 Derma PIBG
7.4 Derma masyarakat
8.0 ANGGARAN PERBELANJAAN
Bagi tahun ini, kursus melatih kumpulan PRS adakan diadakan pada peringkat dalaman
sahaja iaitu dikendalikan oleh Guru Kaunseling dengan menjalankan aktiviti-aktiviti asas
dalam bidang Perkembangan Diri dan Kemahiran Asas Komunikasi. Oleh yang demikian,
hanya keperluan untuk membeli peralatan tulis sahaja yang diperlukan:
 Kertas Sebak = 10 x 50 sen = RM 5.00

 Kad manila = 10 x 60 sen = RM 6.00
 Kertas warna = 5 x 80 sen = RM 4.00
 Pen Marker ( Merah, Hitam, Biru ) = 6 x RM 2.50 = RM 15.00
Jumlah = RM 30.00
9.0 PEMILIHAN PEMBIMBING RAKAN SEBAYA ( PRS )
Pemilihan PRS sekolah dilakukan berdasarkan langkah-langkah berikut:
LANGKAH 1
 Kaedah 1
 Guru Kaunseling mengiklan di papan kenyataan tentang pemilihan PRS baru.
25
 Masa yang diperuntukkan adalah dalam tempoh seminggu ( 7 hari ) dari tarikh
iklan.
 Pelajar yang berminat diminta untuk mengisi borang permohonan yang boleh
didapati dari Unit Bimbingan dan Kaunseling.
 Kaedah 2
 Dengan mengedarkan soal selidik. Pelajar-pelajar diminta memilih dan mencatatkan
nama pelajar lain yang mereka merasa selesa untuk berbincang tentang sebarang
masalah / persoalan.
 Kaedah 3
 Guru memilih dan mengisi borang cadang nama pelajar yang dianggap sesuai
dilantik sebagai PRS.
LANGKAH 2
 Kaedah 1
 Semua nama pelajar yang dicalonkan akan disenaraikan. Guru Kaunseling akan
membuat satu pemberitahuan tentang tarikh, masa, dan tempat untuk calon-calon
PRS mengikuti ujian personaliti.
ATAU
 Kaedah 2
 Sekiranya bilangan pencalonan tidak melebihi 30 orang, maka satu sesi temuduga
akan dijalankan untuk memilih calon-calon yang layak dilantik sebagai PRS.
 Calon yang terpilih adalah layak untuk mengikuti latihan asas PRS yang akan
dimaklumkan.
Contoh Risalah / Iklan PRS
PROGRAM LATIHAN
PEMBIMBING RAKAN SEBAYA
Apa itu Pembimbing Rakan Sebaya (PRS)?

Ia adalah seorang pelajar yang berkhidmat dan membantu pelajar lain, terutama mereka yang
memerlukan pertolongan di dalam mengendalikan masalah. Pembimbing Rakan Sebaya akan
26
dilatih di dalam bidang perhubungan manusia supaya ia berupaya menggalakkan kawan-kawan
berbincang tentang masalah, pandangan, kebimbangan, dan lain-lain aspek lagi. Maklumat-
maklumat yang diberi akan dirahsiakan. Pembimbing Rakan Sebaya dilatih bagaimana menjadi
seorang kawan yang berkesan melalui pembinaan hubungan yang berasaskan rasa hormat dan
faham. Pembimbing Rakan Sebaya akan diselia dengan teliti oleh Guru Kaunseling dalam
masa mereka menjalankan tugas. Satu faedah yang didapati ialah dalam masa mereka
menolong kawan memahami diri dan masalahnya, Pembimbing Rakan Sebaya sendiri akan
belajar memahami dirinya sendiri. Ini yang dipanggil kesedaran-kendiri (self-awareness).
Adakah anda masih berminat mengikuti latihan ini?
Ringkasnya Pembimbing Rakan Sebaya ( PRS ) ialah:

 seorang yang mesra dan senang bergaul dan berupaya menolong orang lain.
 mempunyai sifat menerima, sabar, mengambil berat, berminat, dan boleh dipercayai.
 mempunyai sikap yang positif terhadap kawan-kawan sebaya, sekolah, dan juga orang
dewasa.
Apa tanggungjawab Pembimbing Rakan Sebaya?
 Menjadi pendengar yang faham kepada masalah kawan.

 Membantu Guru Kaunseling di dalam aktiviti bimbingan dan kaunseling.
 Membantu pelajar baru dalam masa orientasi.
 Memimpin kumpulan perbincangan.
 Membantu Guru Kaunseling di dalam kaunseling kelompok.
 Menjadi tenaga pengajar kepada pelajar yang lemah di dalam satu-satu mata pelajaran.
 Menjadi sebagai contoh / model.
 Merancang projek membantu pelajar-pelajar yang memerlukan pertolongan dari segi moral
dan material.
 Menolong menjayakan kempen-kempen untuk faedah pelajar umumnya.
Masihkah anda berminat?
Jika masih berminat, isikan borang permohonan yang boleh didapati daripada Guru
Kaunseling di Bilik Kaunseling sama ada:
 Anda sendiri berminat untuk memohon menjadi ahli PRS ; atau
27
 Anda ingin mencadangkan nama rakan anda yang anda tahu dia berminat dan
berpotensi untuk menjadi ahli PRS.
Pemilihan akan dibuat sedikit masa lagi. Borang yang telah lengkap diisi hendaklah
dimasukkan ke dalam kotak berwarna merah yang diletakkan di pintu Bilik Bimbingan &
Kaunseling.
Disediakan oleh; Tarikh :

………………………………….
…………………………………….
( )
Guru Kaunseling / Guru Bimbingan
Contoh Borang Cadang Nama PRS
28
UNIT BIMBINGAN DAN KAUNSELING
SEKOLAH MENENGAH KEBANGSAAN TUNKU ABD
RAHMAN PUTRA
CADANGAN PESERTA
PEMBIMBING RAKAN SEBAYA ( PRS )
Saya ingin mencadangkan _________________________________________
dari Tingkatan _________________________ menjadi peserta dalam projek Latihan
Pembimbing Rakan Sebaya Sekolah Menengah Kebangsaan USJ 4 Subang Jaya. Pelajar ini
saya dapati layak untuk menjadi seorang PRS kerana :
1. __________________________________________________________
2. __________________________________________________________
3. __________________________________________________________
4. __________________________________________________________
5. __________________________________________________________
Nama *Guru / Pelajar yang mencalonkan nama: Tarikh : …………………………..
………………………………………………………
Tingkatan : ……………………………………….
* Potong yang tidak berkenaan
4.2 Lantikan Jawatankuasa
29
Jawatankuasa Induk
Penasihat : Pengetua / Guru Besar
Pengerusi : GPK HEM
Naib Pengerusi : Penyelia Petang
Setiausaha : Guru Kaunseling / Guru Bimbingan
Penolong Setiausaha : Guru Kaunseling / Guru Bimbingan
Bendahari : Bendahari PIBG
AJK : Penyelaras Tingkatan 1 – 5 / Penyelaras Darjah 4 – 6
Guru Disiplin
Guru Pendidikan Islam / Guru Pendidikan Moral
4.3 Mesyuarat JK Pelaksana Kursus
i) Berbincang dengan GPK HEM dan usul kertas cadangan.

ii) Mendapatkan kelulusan
iii) Tetapkan tarikh mesyuarat dan tentukan agenda dan tempahan bilik mesyuarat
iv) Keluarkan surat panggilan mesyuarat
v) Menjalankan mesyuarat
vi) Menyediakan minit mesyuarat yang juga terkandung senarai tugas
Jawatankuasa
vii) Maklumkan rancangan tahunan kepada Jawatankuasa
4.4 Surat Jemputan Penceramah
- Surat yang dikeluarkan adalah ditandatangan oleh Pengetua / Guru Besar
30
CONTOH SURAT JEMPUTAN PENCERAMAH:
Ruj. Kami : …………………………..

Tarikh : ……………………………….
Pengetua
……………………………………………
…………………………………………..
…………………………………………..
Tuan,
JEMPUTAN SEBAGAI PENCERAMAH
Dengan segala hormatnya, perkara di atas dirujuki.
2. Sukacita dimaklumkan SMK. …………………………………………. akan mengadakan

Program Peningkatan Pembimbing Rakan Sebaya ( PRS ). Tujuan program ini diadakan untuk
memantapkan lagi kemahiran asas kaunseling di kalangan PRS.
3. Sehubungan ini pihak kami memohon pertimbangan tuan untuk memberi kebenaran kepada
pegawai di sekolah tuan iaitu Encik ………………………………………. , Guru Bimbingan
Kaunseling untuk menyampaikan ceramah seperti ketentuan berikut:
Tarikh :
Masa :
Tempat :
Tajuk :
Sasaran :
4. Untuk makluman pegawai tuan, pihak penganjur akan menyediakan kemudahan peralatan
ceramah seperti berikut :
a) Pembesar suara
b) Overhead Projektor
c) Skrin
5. Bersama surat ini dikepilkan boring biodata diri penceramah dan diharapkan pihak pegawai
tuan dapat mengisi dan membawanya ke sekolah berkenaan pada hari tersebut.
6. Sekiranya pihak pegawai tuan mempunyai sebarang kemusykilan berhubung perkara di atas
, sila hubungi pegawai berikut iaitu En ………………… N0. Telefon……………………
Pihak kami terlebih dahulu merakamkan ucapan ribuan terima kasih di atas pertimbangan tuan
mengenai perkara di atas.
Sekian, Terima kasih.
‘ BERKHIDMAT UNTUK NEGARA ‘
(…………………………………………)
4.5 Mengendalikan Ujian Lisan / Bertulis
31
PENGENDALIAN KURSUS/ LATIHAN/ PRAKTIKAL
4.2 Lantikan Jawatankuasa Pelaksana Kursus
Contoh :
Penasihat : Pengetua/ Guru Besar

Pengerusi : Penolong Kanan Hal Ehwal Murid
Naib Pengerusi: Penyelia Petang
Setiausaha : Guru Kaunseling SM / Guru Bimbingan SR/
Guru Penasihat PRS
Naib Setiausaha: Guru Kaunseling/ Guru Bimbingan
Bendahari : Bendahari PIBG
AJK : i) Penyelaras Tingkatan 1-5
ii) Guru disiplin
iii) Guru Agama / Pendidikan Moral
4.3 Carta Aliran Mesyuarat Jawatankuasa Pelaksana Kursus
Contoh :
Berbincang dengan PK HEM

(Usulkan kertas cadangan)
Dapatkan kelulusan
Tetapkan tarikh mesyuarat,

Tentukan agenda, tempahan bilik mesyuarat
Keluarkan surat panggilan mesyuarat
Mesyuarat dijalankan
# Rujuk contoh minit mesyuarat, senarai tugas J/K,
Rancangan Tahunan PRS.
4.4 Surat Jemputan kepada kepada penceramah
4.4.1 Surat Pelepasan/ Jemputan Penceramah mesti ditandatangani oleh tanda tangani.
4.4.2 Surat jemputan kepada penceramah perlu melalui dan salinan PPD
4.4.3 Setiap surat mesti Salinan Kepada ( s.k) ke PPD. (Ketua Sektor Pengurusan &
Pembangunan Manusia).
4.5 Mengendalikan Ujian Lisan / Bertulis
32
Contoh-contoh soalan Ujian Lisan dan Bertulis
UJIAN LISAN
01. Nama, Tempat tinggal, kampung, Anak yang ke berapa, Ibu bapa/penjaga, cita-cita,
hobi, isu-isu semasa dan lain-lain.
02. Bagaimana anda boleh menjadikan unit bimbingan dan kaunseling lebih diminati di
kalangan pelajar ?
03. Dari mana anda mendapatkan maklumat tentang PRS.
04. Kenapa anda berminat untuk menjadi PRS?
05. Apakah maksud PRS?
06. Bagaimana anda menghabiskan masa lapang anda?
07. Apakah peranan anda yang boleh anda mainkan sebagai PRS yang berjaya?
08. Apakah kekuatan/ kelemahan yang ada pada diri anda untuk menjadi seorang PRS?
09. Pada pendapat anda, apakah masalah-masalah yang sering dihadapi oleh para pelajar di
sekolah ini?
10. Bagaimana cara yang boleh menjadikan seseorang pelajar itu sebagai PRS yang
berkesan?
11. Adakah pernah anda menolong rakan anda dalam menyelesaikan masalah?
12. Apakah program / aktiviti unit bimbingan dan kaunseling yang telah anda ikuti di
sekolah ini?
13. Apakah pandangan anda mengenai unit bimbingan dan kaunseling?
14. Pada pandangan anda, apakah personality , kebolehan, kemahiran yang mesti ada pada
PRS?
15. Jika anda ada masalah, mahukah anda berbincang dengan seseorang mengenai masalah
tersebut. Mengapa?
16. Apakah harapan anda/ cadangan anda untuk meningkatkan keberkesanan unit
bimbingan dan kaunseling di sekolah?
17. Berapakah jumlah guru Unit Bimbingan dan Kaunseling di sekolah ini?
18. Apakah yang anda tahu tentang kaunseling/ komunikasi?
19. Bagaimanakah cara anda mengendalikan sesebuah kes rakan anda yang kronik?
20. Bagaimanakah cara anda memberi respon / tindakbalas terhadap cerita rakan anda?
21. Apakah perasaan anda jika anda tidak terpilih sebagai PRS pada tahun ini?
33
UJIAN BERTULIS
Nama : ………………………
Tingkatan : ………………………
Tarikh :……………………….
ARAHAN : Sila beri respon kepada satu jawapan sahaja, dengan membulatkan jawapan
yang anda pilih.
1. Komunikasi di antara manusia ialah
A. Cara kita berhubung dengan orang lain

B. Cara kita menggunakan alat-alat pancaindera
C. Cara kita menggunakan khidmat orang lain
D. Cara kita berusaha mencari bantuan orang lain
2. Di bawah ialah sebab-sebab berlakunya masalah perhubungan di antara manusia,

melainkan:
A. Tidak faham bahasa

B. Sudah ada syak-prasangka
C. Maksud yang dihantar tidak jelas
D. Persefahaman di antara satu dengan lain
3. Kaunseling bermaksud
A. Pertemuan bersemuka di antara Kaunselor dengan Klien

B. Kaunselor beri nasihat
C. Klien diberi pertolongan material
D. Menyelesaikan semua masalah
4. Satu cara meninggikan kepercayaan terhadap seseorang ialah
A. Pendedahan diri yang tinggi

B. Beri pinjam duit
C. Perhubungan yang berkesan
D. Selalu berjumpa
5. Di dalam memberi kepercayaan kepada seseorang terdapat risiko:
A. Sama ada hubungan menjadi lebih baik atau buruk terpulang kepada kelakuan
seseorang itu pada masa hadapan
B. Hubungan dengan seseorang akan bertambah erat
C. Kepercayaan yang diberi akan menambahkan beban seseorang
D. Hubungan dengan seseorang tidak akan berlanjutan.
34
6. Etika Kaunselor ialah seperti di bawah MELAINKAN:
A. Menyimpan rahsia
B. Memberi rujukan khidmat lain jika Kaunselor tidak upaya menolong
C. Menerangkan dengan jelas syarat-syarat menerima pertolongan
D. Menganggap Klien bukan unik, mereka serupa sahaja
7. Di dalam perhubungan kaunseling, pekara yang pertama yang harus diusahakan oleh
Kaunselor ialah:
A. Memberi pertolongan secepat mungkin

B. Membina hubungan Kaunselor-Klien yang kukuh
C. Mendapat beberapa banyak maklumat mengenai Klien
D. Memberi nasihat yang berguna
8. Kemahiran penting yang harus dipelajari oleh Kaunselor ialah:
A. Memberi nasihat
B. Memberi maklumat
C. Memberi perhatian
D. Memberi panduan
9. Empati bererti:
A. Faham tentang perasaan dan emosi seseorang seolah-olah diri sendiri

mengalaminya.
B. Berasa kasihan terhadap penderitaan seseorang
C. Menghormati perasaan seseorang dengan tidak mencungkil
D. Memberi pertolongan supaya seseorang itu tidak menderita lagi
10. Respon yang menunjukkan empati kepada ayat ini: “Saya tidak tahu apa yang mesti
saya buat. Setiap kali saya bericadangan ada saja yang tidak betul. Kalau macam ini
lebih baik saya berdiam diri”
A. Kalau macam itu, memang baik awak berdiam diri.

B. Mungkin awak cakap kasar dengan dia
C. Awak rasa bosan dengan sikap dia
D. Usaha awak untuk mengambil bahagian tidak dihargai, ini membuat awak marah
dan kecil hati.
11. ‘Pendedahan Diri’ di dalam konteks kaunseling bererti:
A. Membuka minda
B. Mendedahkan rahsia orang
C. Menceritakan hal peribadi yang sulit kerana percaya.
D. Berkongsi perasaan
35
12. Di dalam memberi respon menunjukkan empati, perkara yang ditekankan ialah:
A. Kisah yang diceritakan oleh seseorang

B. Perasaan seseorang apabila berlaku satu peristiwa
C. Keinginan seseorang untuk bercerita
D. Perkara-perkara yang ditinggalkan semasa bercerita
13. Memberi respon (maklumbalas) yang minimum adalah seperti di bawah:
A. “Hmm…m…m
B. “Ceritakanlah lagi, apa berlaku”
C. “Tentu awak rasa marah pada saya”
D. “Oh, begitu rupanya”
14. Kumpulan perkataan-perkataan di bawah menunjukkan perasaan seseorang,

MELAINKAN:
A. Benci, marah, gundah

B. Terlupa, terkenang, bersepah
C. Gembira, senang, tenang
D. Kecewa, hampa, bangga
15. Maksud yang hendak disampaikan boleh diberi melalui, MELAINKAN
A. Gerak Badan
B. Air Muka
C. Pandangan Mata
D. Tanpa pertemuan
16. Satu daripada kenyataan di bawah menunjukkan soalan jenis terbuka:
A. Ini awak punya?

B. Bagaimana perasaan awak sekarang?
C. Awakkah yang buat?
D. Tahukah awak siapa yang melakukannya?
17. Matlamat kaunseling individu yang bermasalah ialah:
A. Menukar perlakuan kepada yang lebih diterima

B. Menerima masalahnya
C. Memberi pertolongan seberapa yang boleh
D. Menggalakkan perlakuan yang sedia ada
18. Kaunseling individu ialah untuk:
A. Orang sakit jiwa

B. Orang yang ada masalah biasa
C. Orang gila
D. Orang yang dirasuk fikiran yang karut
36
19. Satu daripada cara memastikan seseorang kaunselor itu faham tentang apa yang
dicadangkan oleh klien ialah
A. Mengesahkan (Checking)
B. Cungkil
C. Berdiam diri
D. Menerima
20. Satu daripada cara untuk menolong seseorang mengetahui tentang dirinya ialah:
A. Beri maklumbalas yang jujur

B. Jangan ditegur
C. Perhatikan sahaja
D. Beritahu orang lain
37
UJIAN EMPATI
(RESPON BERKESAN)
Nama : ………………………
Tingkatan : ………………………
Tarikh :……………………….
ARAHAN: Baca kenyataan di bawah. Cuba anda pilih satu jawapan sahaja dengan
menandakan kepada respon yang anda fakir PALING sesuai untuk kenyataan-kenyataan
berikut.
1. “Kedua ibu bapa terutama ayah saya merasa kecewa dengan saya. Dia sering
membandingkan saya dengan kakak saya. Kenapa dia tidak menerima hakikat bahawa
saya tidak dapat menandingi kakak saya?
A. Mungkin ayah anda berpendapat bahawa anda tidak benar-benar berusaha seperti
kakak anda.
B. Telah menjadi kebiasaan bagi ibu bapa membandingkan anak-anak mereka.
Mungkin anda bersikap terlalu sensitive.
C. Anda merasa marah dan kecil hati kerana ayah anda tidak menghargai diri anda?
D. Apakah sebab-sebab kenapa ibu bapa anda tidak berpuas hati dengan anda?
2. “ Saya cuba ikut nasihat cikgu. Saya tidak mahu lagi berkawan dengan budak-budak
jahat itu, tetapi mereka sentiasa mengganggu saya. Apa patut saya buat?”
A. Jangan pedulikan mereka, buat tak tahu saja.

B. Kenapa awak berkenalan dengan dia dulu
C. Awak rasa menyesal sekarang berkawan dengan dia dulu.
D. Awak rasa bimbang dan takut setiap kali mereka menganggu awak. Awak rasa
diri awak terancam dan sekarang awak serba salah.
3. “Saya tak dapat langsung menumpukan perhatian pada pelajaran. Fikiran saya
melayang setiap kali saya mula belajar, saya apa pun tak dapat saya kerjakan. Kalau
beginilah seterusnya, saya pasti gagal. Oh Tuhan, apa yang harus saya lakukan? Saya
tak pernah gagal sebelum ini. Kedua ibu bapa menaruh penuh harapan kepada saya.”
A. Jangan bimbang. Kadang-kadang seseorang itu gagal. Saya pasti ibu bapa anda
akan faham.
B. Saya rasa awak ini terlalu memberatkan harapan keluarga anda
C. Oleh kerana penumpuan perhatian merupakan masalah anda, bolehkah anda
sebutkan perkara-perkara menganggu fikirkan anda sehingga menghalang kerja-
kerja anda?
D. Rasa takut gagal buat pertama kalinya di dalam hidup dan tidak dapat memenuhi
harapan ibu bapa amat merunsingkan anda.
38
4. “Adik saya mahu mengaku saya ini kakak dia. Tiap-tiap kali dia cakap dengan
kawannya saya bukan kakak dia. Saya ingat dia benci saya”
A. Awak rasa kecil hati adik awak menolak awak sebagai kakaknya. Dia buat awak
rasa kekurangan pada diri awak.
B. Mengapa dia tidak mahu mengaku, kan ke awak kakak dia? Semua orang tahu.
C. Agaknya dia iri hati dengan awak sebab awak cantik?
D. Awak cakaplah dengan dia yang awak rasa kecil hati, bila dia kata begitu.
5. “ Kadang-kadang saya mahu berhenti sekolah. Saya tidak nampak faedah mempelajari
semua ini yang kebanyakannya tidak berguna langsung apabila saya bekerja nanti.”
A. Jangan lakukan sesuatu yang akan anda kesali kemudian kelak. Anda tidak akan
sedar pentingnya pelajaran sehingga anda mengharungi alam pekerjaan
B. Kenapa anda mengatakan yang pelajaran tiada kaitan dengan pekerjaan anda pada
masa depan?
C. Mempelajari sesuatu yang kurang berkaitan dengan dunia pekerjaan benar-benar
membosankan anda dan ini membuat anda ingin behenti sekolah
D. Saya faham sekolah menjemukan kerana saya pernah merasa begitu
6. “ Saya tahu saya gemuk. Itu sebab orang tak suka saya.”
A. Lebih baik awak diet

B. Biasanya orang gemuk memang orang tak suka
C. Awak rasa awak tak cantik sebab awak gemuk
D. Awak rasa sedih bila orang tak pedulikan awak. Awak rasa diketepikan kerana
awak gemuk.
7. “Saya sedang memikirkan dengan serius untuk menarikdiri daripada pencalonan

sebagai ketua murid. Saya rasa ada pelajar lain yang lebih berkebolehan untuk
menjalankan tugas itu”
A. Anda tidak sepatutnya mengundur diri disaat akhir. Apa anggapan kawan-kawan
dan guru-guru anda nanti.
B. Bagi saya anda mempunyai kebolehan menyandang jawatan itu, lebih-lebih lagi
pada tahun lalu anda adalah nai ketua murid.
C. Adakah sesuatu kurang pada diri anda yang membuatkan anda merasa tidak dapat
menjalankan tugas itu sebaik orang lain?
D. Anda ragui kebolehan anda memikul tanggungjawab sebagai ketua murid.
39
8. “ Macam mana nak belajar? Mak bapa saya sentiasa berkelahi. Macam mana saya nak
tumpukan fikiran pada pelajaran?”
A. Mengapa mak bapa awak selalu berkelahi?

B. Awak pergilah belajar di perpustakaan
C. Awak rasa curiga dan takut setiap kali mak bapa awak berkelahi. Ini membuatkan
awak runsing dan tak tenteram
D. Awak tak boleh tumpukan fikiran pada pelajaran sebab emak bapa awak selalu
berkelahi.
9. “Saya tak tahan lagi dengan ibu bapa saya. Asyik nak ambil tahu hal saya saja. Kenapa
tak boleh biarkan sahaja saya sendirian?. Kadang-kadang saya rasa lebih baik mereka
mati.”
A. Anda tidak harus mengeluarkan kata-kata begitu terhadap ibu bapa anda. Saya pasti
mereka kasihkan anda.
B. Anda rasa ibu bapa anda mengongkong hidup anda dan ini benar-benar
membosankan anda.
C. Kemungkinan ibu bapa anda merasa anda masih memerlukan perhatian dan
perlindungan.
D. Bersabarlah. Saya faham perasaan anda. Saya pasti ibu bapa anda akan memberi
anda kebebasan yang lebih setelah anda dewasa.
10. “Saya tak ada masa untuk belajar. Saya orang miskin dan terpaksa membantu emak
saya menjual kuih.
A. Awak rasa bertanggungjawab terhadap adik beradik awak.

B. Tanggungjawab yang awak pikul sangat berat & awak tak berani melepaskannya
kerana takut bersalah.
C. Saya kasihan melihat penderitaan awak. Boleh saya beri RM50 untuk menolong
awak.
D. Adik-beradik awak yang lain tak boleh menolong awak?
40
LATIHAN KOMUNIKASI
ARAHAN: Tandakan satu respon yang anda fikirkan boleh menunjukkan anda mendengar
dengan empati dan boleh menggalakkan rakan anda berkongsi maklumat tambahan
selanjutnya.
1. “Ali beritahu saya, Cikgu hendak jumpa saya.”
A. Ya, saya dengar awak tak boleh bergaul dengan orang lain di dalam kelas
B. Oh ya, memang betul. Cakaplah apa yang telah berlaku antara awak dengan kawan-
kawan lain di dalam kelas
C. Memang sudah lama saya hendak bercakap dengan awak. Bagaimana perasaan
awak tentang kawan-kawan awak di dalam kelas selama ini?
D. Ya, saya cuma ingin menolong anda supaya berasa senang di dalam kelas. Boleh
kita bincang tentang apa yang berlaku di dalam kelas selama ini.
E. Saya hendak dengar cerita awak tentang apa yang berlaku di dalam kelas.
2. “Memang saya tak akan berjaya di dalam temuduga itu. Saya tahu saya akan gagal
seperti dulu juga.”
A. Tidak, Awak takkan gagal. Katakan pada diri awak, awak takkan gagal
B. Hai, awak harus yakin pada diri sendiri, saya pasti awak berjaya
C. Awak bertanyalah orang yang pernah pergi temuduga, mungkin mereka boleh
tolong awak untuk jadikan panduan.
D. Awak bertanyalah orang yang pernah pergi temuduga, mungkin mereka boleh
tolong awak untuk jadikan panduan.
E. Awak rasa, sebab awak pernah gagal masa lepas di dalam temuduga, kali ini pun
akan gagal juga.
3. “ Saya datang berjumpa awak kerana saya perlukan pertolongan. Apa patut saya buat?
A. Nampaknya awak mahu saya beritahu awak apa yang harus awak lakukan.
B. Perkara pertama pertama yang patut awak buat ialah mendapatkan seberapa banyak
maklumat. Sudah awak Tanya tentang biasiswa?
C. Saya tak boleh menyelesaikan masalah awak
D. Apa yang awak hendak buat?
E. Saya tidak pasti. Boleh kita bincang lagi tentang perkara itu?
4. “Kalaulah saya dengar cakap bapa saya, perkara ini tidak akan berlaku”
A. Kita hidup dan kita belajar. Bukan buruk sangat membuat kesilapan.
B. Menyesali perkara yang telah berlaku tiada guna
C. Memang susah. Cakaplah pada saya apa yang telah berlaku.
D. Awak rasa takut sebab bapa awak selalu betul di dalam beberapa perkara.Mungkin
ada perkara lain yag dia betul.
E. Saya tertanya-tanya apa yang awak telah usahakan untuk menolong diri awak
sendiri.
41
Ingat! bila anda memberi respon, anda tidak mahu menjadi seperti hakim, penyiasat @
seolah-olah tidak berminat. Memang sukar untuk kita menyampaikan rasa mesra dan
penerimaan melalui kata-kata. Pendedahan diri yang sangat awal, tidak akan menolong
kerana perhatian ditumpukan pada diri sendiri. Cubalah sampaikan perasaan yang
sedang dialami oleh Klien anda.
SELAMAT MENCUBA
42
4.6 Praktikal
CONTOH SOALAN-SOALAN LISAN:
1. Berikan definisi Pembimbing Rakan Sebaya ?

Jawapan :
Pembimbing Rakan Sebaya ialah seorang pelajar yang telah dilatih dalam bidang
kemahiran asas komunikasi dan kaunseling. Ia berfungsi sebagai seorang kawan yang berkesan
kepada rakan sebaya terutama mereka yang memerlukan pertolongan.
2. Apakah falsafah Pembimbing Rakan Sebaya?

Jawapan:
Bantu Diri Supaya Berupaya Membantu Orang Lain
3. Apakah visi Pembimbing Rakan Sebaya ?

Jawapan :
Sistem pengurusan perkhidmatan Pembimbing Rakan Sebaya yang cemerlang dan
berkualiti.
4. Apakah misi Pembimbing Rakan Sebaya?

Jawapan:
Membentuk dan melahirkan insan yang seimbang dari aspek jasmani, emosi , rohani ,
intelek dan cemerlang berdasarkan etika Pembimbing Rakan Sebabya.
5. Senaraikan 5 daripada 7 etika PRS yang anda tahu?

Jawapan:
i: amanah dan menyimpan rahsia
ii: menerima dan menghormati rakan dan orang lain
iii : tahu batasan dan keupayaan diri
iv : sentiasa berusaha meningkatkan diri dari pelbagai aspek
v : melapor kepada kaunselor/ guru bimbingan dan kaunseling tentang kes yang boleh
merosakkan diri atau orang lain
vi : merujuk kes rumit kepada kaunselor / guru bimbingan dan kaunseling
vii : mematuhi peraturan sekolah dan norma masyarakat serta agama
43
6. Apakah matlamat utama PRS ?
Jawapan :
i : membina budaya kasih-sayang , mesra dan saling membantu di kalangan pelajar
ii : membina pelajar yang yakin diri dan menghayati nilai-nilai diri berasaskan
kepercayaan kepada Tuhan
iii ;memupuk potensi / bakat kepemimpinan dan menjadi individu yang peka ,
bertimbang-rasa , rela , taat , menolong dan berupaya hidup selesa dalam
masyarakat majmuk
7. Senaraikan tugas dan tanggungjawab PRS?

Jawapan :
i: menjadi rakan yang peka kepada perasaan orang lain dan keadaan sekeliling
ii: sebagai khidmat sokongan , PRS membantu menggerakkan perkhidmatan
bimbingan
dan kaunseling sekolah
iii: sebagai salah satu sumber kepada rakan untuk mendapat bantuan
iv: sebagai penghubung kepada khidmat bimbingan dan kaunseling seperti membuat
rujukan jika perlu
v: sebagai peninjau rasa untuk membolehkan kaunselor / guru bimbingan dan
kaunseling menjalankan strategi intervensi jika perlu
vi:sebagai role model kepada pelajar lain
vii: menjadi fasilitator yang bersikap terbuka, yakin dan percaya diri, berasa selesa dan
berempeti
viii: menerima rakan secara terbuka dan tanpa syarat
8. Nyatakan satu kemahiran asas dalam kaunseling?

Jawapan:
i: kemahiran mendengar
ii: kemahiran memberi perhatian
iii: kemahiran memberi respons dan maklum balas
iv: kemahiran membuat refleksi
9. Nyatakan peringkat umur alam remaja?

Jawapan:
Remaja ialah mereka yang berada dalam peringkat umur 12 tahun hingga 18 tahun.
44
10. Apakah bentuk-bentuk kegiatan yang dilakukan oleh remaja?
Jawapan:
Jawapan yang berkaitan boleh diterima
45
CONTOH SOALAN BERTULIS:
1. Apakah isu salah laku yang sering berlaku di sekolah anda?

……………………………………………………………………………………………
……….
……………………………………………………………………………………………
…………
2. Apakah respons anda terhadap isu di atas?

……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………
3. Pada pandangan anda adakah murid boleh dan mesti dilatih supaya mereka dapat
membantu murid lain dengan berkesan ?
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………
4. Pada pandangan anda bidang adakah PRS dapat membantu menjayakan program
sekolah dengan lebih berkesan. Bagaimana?
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………
5. Senaraikan ciri-ciri seorang PRS yang berkesan?

……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………...
46
1. Kursus Pengenalan - Masa 5 jam
- Ceramah dan Aktiviti Suai Kenal - 1 ½ jam
- Rehat - ½ jam
- Latihan Dalam Kumpulan - 1 jam
- Bengkel - 1 ½ jam
- Penilaian kursus - ½ jam
2. Latihan Kemahiran
Minggu 1
Sesi I - Kesedaran Kendiri
Aktiviti 1 - Membina identiti PRS
Aktiviti 2 - LDK - Salji di padang pasir
Minggu 2
Sesi I - Asas Komunikasi
a) Definasi komunikasi
b) Komunikasi lisan dan bukan lisan
c) Bengkel / praktikal
Minggu 3
Sesi 2 - Asas Komunikasi - Latihan
- Meningkatkan perhubungan manusia, membina kepercayaan
- Halangan Komunikasi
Aktiviti - LDK - Halangan Komunikasi
Minggu 4
Sesi 3 - Asas Komunikasi
Aktiviti 1 - Pidato Spontan
Aktiviti 2 - LDK - Menghantar mesej
Minggu 5
Sesi I - Asas Kaunseling
Kemahiran Mendengar
47
Latihan Kemahiran Mendengar
Aktiviti - LDK - Titanic
Minggu 6
Sesi 2 - Asas Kaunseling
Latihan Kemahiran Memberi Perhatian
Aktiviti - Topi Saya
Minggu 7
Kemahiran Memberi Respon dan Maklumbalas
Aktiviti - LDK - Kemahiran memberi respon dan
maklumbas.
Minggu 8
Rumusan Kemahiran Asas Kaunseling
Aktiviti - LDK - DYAD (berpasangan)
- PRS dan klien menjalankan sesi membantu
Minggu 9
Sesi I - Perkembangan Remaja
Pengenalan
- Definisi Remaja
- Bengkel
- Apa yang remaja suka lakukan dan tidak suka
lakukan.
- Apa yang remaja harapkan daripada ibu bapa, rakan
sebaya, dan lain-lain
Minggu 10
Sesi 2 - Perkembangan Remaja
Mengadakan lawatan
- contohnya ke pusat membeli belah
Minggu 11
48
Sesi 3 - Perkembangan Remaja
- Ceramah oleh penceramah khas
49
Lampiran Contoh LDK
Tajuk : Salji di padang pasir

Objektif : 1. Supaya peserta sedar bahawa persepsi terhadap seseorang itu timbul
kerana
dikawal oleh apa yang hendak dilihat.
2. Supaya peserta sedar bahawa prasangka, syak, dan lain-lain boleh
menyekat perhubungan.
3. Supaya peserta sedar bahawa penerimaan tanpa syarat boleh membuatkan
seseorang berasa selesa dan rela berkongsi perasaan.
Alat : 3 keping gambar:
- gambar orang tua – orang muda (lampiran A)
- gambar muka kembar – pasu bunga (lampiran B)
- gambar garis-garis muka – kaki lilin (lampiran C)
Langkah :
1. Edarkan lampiran A, minta peserta teliti apa yang mereka nampak. Lekatkan
gambar itu di dinding.
2. Edarkan lampiran B dan C. Pastikan tiap-tiap peserta dapat peluang meneliti
gambar-gambar itu.
3. Bincangkan mengapa ada peserta nampak jelas satu aspek saja daripada
gambar-gambar itu, misalnya di dalam gambar lampiran A ada yang
nampak rupa orang muda dan ada yang nampak rupa orang tua sahaja.
Terangkan bahawa apabila seseorang memandang sesuatu, otaknyaakan
memberitahu mata supaya menumpukan perhatian kepada satu yang jelas
kelihatan sahaja. Kaitkan ini dengan cara individu mengukur seseorang
dengan memandang lahiriah saja. Tanpa mengenali dengan lebih dekat,
kesimpulan dan penilaian awal akan dibuat sama ada ada cara sedar atau
tidak.
4. Kaitkan bagaimana faktor membuat penilaian awal ini boleh menyekat
penerimaan terhadap individu itu, terutama di dalam proses menolong.
5. Tegaskan bahawa prasangka dan lain-lain akan membuatkan Pembimbing
Rakan Sebaya mempunyai fikiran tertutup dan perhubungan tidak akan
berkesan.
50
Tajuk : Latihan Penghalang Komunikasi
Objektif :
1. Supaya peserta memahami jenis-jenis halangan komunikasi
2. Supaya peserta dapat mengelakkan halangan komunikasi dalam hubungan
menolong
Alat : Kertas nota (lampiran A), kertas kosong, pen
Langkah :
1. Arahkan peserta duduk dalam bulatan
2. Edarkan kertas nota halangan komunikasi
3. Pembimbing menerangkan halangan-halangan komunikasi serta contoh-
contohnya
4. Untuk setiap jenis halangan komunikasi, dapatkan respon peserta dan minta
mereka memberikan contoh-contoh yang lain
5. Kemudian minta peserta mencari pasangan, setiap pasangan dikehendaki
melakonkan peranan PRS dan rakan sebaya. Minta rakan sebaya menulis
masalahnya dalam kertas. Kemudian PRS menyenaraikan ayat-ayat sebagai
respon kepada masalahnya. Selepas itu tukar peranan.
6. Kemudian minta pasangan itu melakonkannya di depan kumpulan besar dan
peserta lain boleh berbincang dengan bantuan pembimbing. Diikuti dengan
pasangan-pasangan yang lain.
Perbincangan:
Soalan-soalan panduan :
 Apa itu jenis-jenis halangan komunikasi?
 Berikan contoh bagi halangan komunikasi jenis …
 Apakah kesannya halangan komunikasi ini kepada perhubungan menolong?
 Apakah perasaan anda jika orang memberi respon dalam bentuk ayat yang
menggambarkan halangan komunikasi?
Jelaskan :
 Komunikasi tiak akan berkesan jika di dalamnya terrdapat bentuk-bentuk halangan.
 Penerokaan kendiri tidak akan lancar jika terdapat halangan komunikasi
51
 Kita mesti menggunakan ayat-ayat yang membawa maksud menolong, bebas dari
sebarang bentuk ancaman, paksaan, dan lain-lainPERLAKUAN MENYEKAT
KOMUNIKASI
1. MENGARAH, MEMERINTAH – perbuatan atau perkataan yang memerintah dan

mengarah (biasanya keras) membuatkan seseorang itu berasa tidak senang.
Contohnya : “Awak dengar apa saya kata”
2. AMARAN, MENGANCAM – menyatakan pada rakan anda apa hukuman atau kesan
buruk yang akan menimpa jika ia melakukan sesuatu. Contohnya : “Awak akan
dikenakan denda jika awak melakukan perkara itu”
3. BERKHUTBAH, MENEKAN ‘HARUS’ DAN ‘TIDAK HARUS’ – mengatakan pada

rakan anda apa yang patut / harus menyelesaikannya sama ada awak suka atau tidak
4. MEMBERI NASIHAT, MEMBERI PENYELESAIAN / CADANGAN –

menunjukkan kepada rakan anda bagaimana menyelesaikan masalahnya tanpa
memahaminya terlebih dahulu, seolah-olehcadangan anda paling baik. Contohnya :
“Awak tak dapat mengulangkaji sebab awak tak rancang jadual waktu. Awak buat
jadual waktu dulu, baru boleh atasi masalah awak”
5. MENGAJAR, MEMBERI FAKTOR-FAKTOR YANG LOGIK – anda cuba

mempengaruhi rakan anda dengan memberi faktor-faktor yang sah. Contohnya :
“Awak fikirkan logiknya. Kita ada hanya 2 penggal, bagaimana kita boleh habiskan
projek itu”
6. MENGEJEK, MELABELKAN NAMA – anda membuatkan rakan anda berasa bodoh,

memalukannya. Contohnya : “ Kelakuan awak seperti budak 2 tahun, tak ada akal”
7. MENUDUH, MENGKRITIK – mengeluarkan komen negatif. Contohnya : “ Awak

sebenarnya seorang pemalas”
8. MEMUJI, BERSETUJU, MENYEDAPKAN HATI – menyatakan sesuatu kepada

rakan anda untuk menyedapkan hatinya sahaja. Contohnya : “Awak bijak, awak boleh
menjadi ketua, semua orang tahu”
52
9. BERTANYA, MENCUNGKIL, MENYOAL SELIDIK – cuba mencari sebab-sebab
berlaku, mencari maklumat dengan bertanya bertubi-tubi. Contohnya : “Bagaimana hal
itu terjadi? Siapa yang melakukannya? Pukul berapa ia mula?”
10. MENARIK DIRI, PERKATAAN PEDAS, MENGALIH PERKATAAN – mencuba

mengalihkan perhatian rakan anda daripada masalahnya. Anda cuba menarik diri
daripada terlibat. Anda mempermainkan rakan anda dengan kelucuan. Contohnya :
“Mari kita cakap hal lain”
53
Tajuk : Topi Saya
Objektif : 1. Supaya peserta sedar bagaiman pentingnya memberi perhatian terhadap
seseorang apabila dia sedang bercakap.
2. Supaya peserta sedar bahawa bahasa tanpa lisan dan gerak-geri mereka
meninggalkan kesan terhadap seseorang, terutama di dalam proses
mendengar.
Alat : - 5 keping kad manila yang dipotong selebar 8 cm dan panjangnya
mencukupi
untuk melilit kepala. Kad manila itu terdiri daripada warna yang berlainan
- Stapler, pen marker
- Kertas Nota Peringkat Di dalam Proses Mendengar
(Lampiran A)
Langkah :
1. Dapatkan 4 orang peserta untuk mengambil bahagian secara sukarela.
2. Beri arahan kepada mereka supaya keluar dari bilik untuk berbincang tentang tajuk yang
mereka ingin bercakap di hadapan rakan-rakan mereka. Tajuknya bebas. Masa untuk
bercakap ialah 3 minit seorang.
3. Apabila mereka telah meninggalkan bilik, terangkan kepada fpeserta lain tentang proses
aktiviti ini, iaitu mereka mesti memberi reaksi terhadap topi yang dipakai oleh rakan
mereka apabila tiap-tiap orang mengambil giliran bercakap.
4. Tuliskan perkataan di bawah di atas kepingan kad manila tadi:
 Jangan pedulikan saya
 Dengar cakap saya
 Kondem / kutuk saya
 Ketawakan saya
 Galakkan saya
5. Panggil mereka masuk jika telah sedia.
6. Mereka harus duduk lurus di dalam satu baris bersedia untuk menyampaikan pendapat
mereka. Mereka tidak dibenarkan melihat topi yang dipakaikan di kepala rakan yang
lain.
7. Klip kad manila tadi untuk diletakkan di atas kepala peserta berkenaan sebagai topi.
8. Mereka mula bercakap jika telah sedia.
9. Peserta lain menunjukkan reaksi mengikut topi yang dipakai apabila rakan mereka
bercakap. Contohnya apabila orang yang memakai topi “Kondem / kutuk saya” bercakap
54
peserta lain haruslah mengutuknya setiap kali dia memberi pendapat. Ini diteruskan
sehingga keempat-empat peserta selesai mengambil giliran mereka.
10. Bincangkan reaksi peserta yang mengambil bahagian.
 Apa perasaan peserta yang mengambil bahagian
 Apa reaksi yang timbul jika pendapat mereka tidak diperendahkan atau jika mereka
dikutuk
 Apa reaksi mereka apabila pendapat mereka didengar dan diterima baik
 Apa gerak-geri mereka yang dapat dilihat menunjukkan perasaan mereka
 Apa pembelajaran baru yang mereka dapat daripada aktiviti ini
 Bagaimana aktiviti ini boleh dikaitkan dengan peranan mereka sebagai Pembimbing
Rakan Sebaya
(Nota)
PERINGKAT SITUASI
PERINGKAT 1
 Mendengar sekejap-sekejap. Kadang-  Sedar bahawa ada lain bersama-sama
kadang mendengar dan kadang-kadang tetapi berfikir untuk membuat sesuatu
fikiran melayang ke tempat / perkara lain bersendirian.
 Separuh mendengar – mengikut

perbincangan sehingga mendapat peluang  Menunggu giliran atau peluang
untuk bercakap, kemudian hilang minat mencelah
 Diam dan mendengar tanpa respon.

Mendengar sepanjang masa tetapi tidak
melihat orang yang bercakap.  Seperti mendengar radio atau
menonton televisyen
PERINGKAT 2
 Mendengar untuk mendapatkan idea-idea  Satu kuliah yang pada akhirnya akan
yang penting tetapi tidak mengambil disudahi dengan ujian.
bahagian untuk berinteraksi dengan orang
yang bercakap.
 Mendengar dengan sempit – memandang  Kemungkinan cara ini banyak

kepada orang yang bercakap tetapi tidak digunakan.
dapat menangkap idea yang penting kerana
telah membuat kesimpulan awal.
PERINGKAT 3
 Mendengar dengan aktif dan menyoal.  Cara ini harus dipraktikkan apabila
Memberi fokus kepada idea yang penting, mendengar di dalam bilik darjah,
memerhati gerak-geri, air muka dan bercakap dengan kawan-kawan, dan
mendengar tanpa membuat penilaian atau lain-lain.
kesimpulan awal.
55
56
Tajuk : Titanic
OBJEKTIF:
1. Memupuk sifat berani di kalangan peserta untuk membuat pengucapan umum

2. Pelajar sedar dan dapat menyatakan kelebihan dan kepentingan diri
berbanding peserta lain
3. Peserta dapat meyakinkan orang lain.
BAHAN YANG DIPERLUKAN :
1. Kertas yang dipotong memanjang ( 1sm X 5 sm ) mencukupi untuk 5 helai

bagi seorang peserta
2. Radio
3. Lagu Titanic
LANGKAH :
1. Pelajar duduk dalam kumpulan LDK masing-masing

2. Fasilitator menerangkan cara permainan
3. Peserta duduk dalam kedudukan bulatan ( bahu bertemu bahu )
4. Peserta diberi masa 1 minit untuk memikirkan tentang kelebihan diri dan
sebab mengapa dia lebih layak diselamatkan berbanding peserta lain
5. Peserta berdiri dalam kedudukan bulatan ( bahu bertemu bahu )
6. Setiap peserta di beri masa 30 saat untuk merayu dan mempengaruhi peserta-
peserta yang lain dengan pengucapan umum yang disampaikan olehnya
7. Lagu Titanic dimainkan
8. Peserta duduk semula dalam bulatan sambil menutup mata
9. Fasilitator menyentuh bahu peserta tanda giliran mereka telah sampai untuk
memilih siapa yang ingin diselamatkannya. Ini diteruskan sehingga semua
peserta selesai membuat pilihan.
10. Peserta bergilir menyerahkan keratan kertas kepada rakan-rakan yang mereka
fikir perlu untuk dibantu.
11. Setelah selesai fasilitatir memberi arahan kepada peserta untuk membuka mata
12. Peserta membuka mata dan mengira bilangan kertas yang ada dalam tangan
mereka.
13. Peserta yang mempunyai bilangan kertas yan banyak akan dikira selamat
manakala yang lain dikira mati tenggelam.
14. Fasilitator meminta peserta membayangkan keadaan ini betul-betul berlaku.
Bayangkkan keadaan rakan-rakan dalam kumpulan yang mati dan yang
terselamat.
15. Fasilitator mengulas permainan.
Nota:
1. Lagu Titanic akan dipasang secara perlahan sepanjang permaianan untuk

membawa mood kepada peserta.
57
2. Bilik haruslah dalam keadaam suram untuk menambah impak kepada
permainan
Falsafah:
1. Pelajar dapat belajar menghargai rakan-rakannya

2. Memupuk sifat berani di kalangan peserta
3. Peserta dapat merasakan perasaan dihargai orang lain
58
Tajuk : Menghantar Mesej
Objektif :
1. Supaya peserta sedar bagaimana pentingnya komunikasi melalui
penggunaan perkataan yang sesuai dengan gerak-geri.
2. Supaya peserta sedar tentang beberapa halangan komunikasi
yang boleh menimbulkan masalah perhubungan manusia.
3. Supaya peserta sedar tentang kesan komunikasi sehala dan dua
hala.
Alat : Kad Mesej (Lampiran), kertas kosong, pen
Langkah :
1. Peserta duduk dalam bulatan.
2. Pembimbing menyampaikan cerita yang tertulis di atas kad mesej
secara berbisik kepada peserta pertama.
3. Peserta itu pula membisikkan cerita berkenaan kepada rakan
sebelahnya. Ini dilakukan sehingga peserta terakhir.
4. Peserta terakhir dikehendaki menulis mesej yang diterima di atas
kertas kosong yang diberi.
5. Pembimbing meminta peserta itu membaca mesej itu dengan kuat.
6. Bandingkan cerita terakhir itu dengan cerita asal.
Bincangkan :
Bincangkan mengapa cerita itu terpesong daripada cerita asal. Ini dihubungkaitkan
dengan bahaya mendengar khabar angin, cerita umpat-mengumpat, mengata orang,
membawa mulut, dan lain-lain. Kaitkan dengan bahaya seorang PRS jika suka
mendengar cakap orang, kerana ia akan membuat kesimpulan awal terhadap
seseorang itu. Sikap ini akan membuat orang tidak percaya dan berasa takut untuk
menghampirinya. Mereka harus mengasah sifat berfikiran terbuka dan tidak mudah
menilai seseorang sebelum mengenalinya dengan lebih rapat.
Falsafah :
1. Jika mesej itu disampaikan dari mulut ke mulut melalui seorang
demi seorang, mesej yang akan diterima kelak akan ditokok
tambah atau didapati ada kekurangannya.
59
2. Jangan terlalu mudah percaya pada khabar angin dan hendaklah
dikaji terlebih dahulu akan kebenaran sesuatu cerita yang didengar.
3. Adalah lebih baik menyampaikan satu-satu maklumat itu secara
bertulis.
ADA SEEKOR ANAK KAMBING

DI LEHERNYA ADA LOCENG
BUNYINYA KLING … KLING … KLING
DITENDANG OLEH MALING
JATUH TERGULING-GULING
LALU MATANYA JULING
60
Tajuk : Kemahiran Mendengar
Objektif : Selepas menjalani latihan ini peserta diharapkan:
1. Menyedari pentingnya mendengar dengan teliti
2. Memahami kesan memberi perhatian dengan teliti
3. Memahami bahawa dalam proses membimbing, kemahiran
mendengar amat penting agar mesej yang diterima tepat seperti
maksud yang hendak disampaikan oleh penyampai
Alat : Tiada
Langkah :
1. Peserta dikehendaki memilih pasangan masing-masing (A dan B)
2. Aktiviti dijalankan secara berpasangan A dan B. A akan
menceritakan tentang dirinya atau pengalamannya kepada B (5
minit). B mendengar dengan teliti dan akan menceritakan semula
apa yang didengar kepada A.
3. Ulang aktiviti ini dengan B menceritakan tentang dirinya atau
pengalamannya kepada A (5 minit). A mendengar dengan teliti dan
akan menceritakan semula apa yang didengar kepada B.
4. Semua peserta berkumpul semula berkumpul semula dalam bulatan
dan membincangkan kesan mendengar dengan penuh perhatian.
5. Perbincangan dibimbing oleh fasilitator dengan menekankan
bahawa:
i) Dalam proses melayan rakan-rakan, PRS mestilah
memberi penuh perhatian agar rakan yang dibimbing
berasa diterima dan dihormati.
ii) Kemahiran mendengar penting dalam proses
membimbing supaya mesej yang disampaikan tidak
menimbulkan sebarang kekeliruan, salah faham ataupun
rasa tersinggung kepada rakan itu.
61
Tajuk : Kemahiran Memberi Respon Dan Tindakbalas
Objektif : Supaya peserta dapat berlatih mengenalpasti respon yang
menggalakkan komunikasi dan yang menghalang komunikasi
Alat : Kertas Latihan Komunikasi (Lampiran A)
Langkah :
1. Tiap-tiap peserta diberi satu kertas latihan. Dalam masa 10 minit
mereka diminta mencari respon yang paling sesuai bagi tiap-tiap
kenyataan yang diberi.
2. Berbincang dan mencari respon yang paling menggalakkan.
Mendapatkan pendapat peserta mengapa respon yang lain dianggap
tidak sesuai dan apakah kesannya jika seseorang memberi respon
demikian. Pastikan tiap-tiap peserta mendapat peluang
mengeluarkan pendapat mereka.
Lampiran A
1. “Ali beritahu saya, cikgu hendak jumpa saya”

a. Ya, saya dengar awak tidak boleh bergaul dengan orang lain di dalam
kelas.
b. Oh ya! Memang betul. Cakaplah apa yang telah berlaku di antara awak
dengan kawan-kawan lain di dalam kelas
c. Memang sudah lama saya hendak bercakap dengan awak. Bagaimana
perasaan awak tentang kawan-kawan awak di dalam kelas selama ini?
d. Ya, saya cuma ingin menolong awak supaya berasa senang di dalam
kelas. Boleh kita bincang tentang apa yang berlaku di dalam kelas
selama ini?
e. Saya hendak dengar cerita awak tentang apa yang berlaku di dalam
kelas.
2. “Memang saya tak akan berjaya di dalam temuduga itu. Saya tahu saya akan
gagal seperti dahulu juga”
a. Tidak, awak takkan gagal. Kata pada diri awak, awak takkan gagal.
b. Hai, awak harus yakin pada diri sendiri. Saya pasti awak berjaya
c. Awak runsing kalau-kalau awak gugup apabila awak masuk
temuduga?
62
d. Awak bertanyalah orang yang pernah pergi temuduga, mungkin
mereka boleh tolong awak untuk jadikan panduan
e. Awak rasa, sebab awak pernah gagal masa lepas, kali ini pun akan
gagal juga.
3. “Saya tak faham mengapa kami berdua selalu bertengkar. Nampaknya kami
tak boleh berbincang langsung”
a. Ceritakanlah lagi pada saya
b. Gigi dan lidah lagikan tergigit, nikan pula sahabat karib
c. Memang menakutkan apabila awak memendam perasaan marah pada
kawan awak itu. Ini merunsingkan awak kerana awak tidak faham apa
yang telah berubah.
d. Apa punca yang awak selalu bertengkar dengan dia sekarang?
e. Mungkin awak perlukan perubahan. Ubahlah tabiat awak.
f. Jauhkan diri buat sementara waktu darinya.
4. “Saya datang berjumpa awak kerana saya perlukan pertolongan. Apa patut
saya buat?”
a. Nampaknya awak mahu saya beritahu awak apa yang harus awak
lakukan.
b. Perkara pertama yang patut awak buat ialah mendapatkan beberapa
banyak maklumat. Sudah awak tanya tentang biasiswa?
c. Saya tak boleh menyelesaikan masalah awak.
d. Apa yang awak hendak buat?
e. Saya tidak pasti. Boleh kita bincang lagi tentang perkara itu?
63
5. “Keputusan UPSR makin bertambah baik tahun ini. Saya dengar mereka tidak
mahu mengambil pelajar yang gagal walau satu mata pelajaran masuk ke
tingkatan satu”
a. Awak bimbang jika awak tidak diberi tempat ke tingkatan satu jika
keputusan awak tidak memuaskan.
b. Tak tahulah. Saya pun risau juga. Tak tahu saya dapat atau tidak.
c. Makin hari makin bertambah susah. Sudah ramai sangat orang yang
bijak-bijak sekarang.
d. Jangan takut. Tentu awak dapat tempat. Itu cuma khabar angin saja.
Awak dengan saya sama sahaja. Tak tahu lagi nasib.
6. “Saya tak pasti sekolah swasta yang mana saya hendak masuk. Saya ingat
hendak belajar di Singapura tetapi saya tak dapat pasport”
a. Nampaknya awak banyak berfikir tentang hal ini
b. Apa dia perkara-perkara yang awak pentingkan dalam sekolah swasta
yang awak hendak masuk itu?
c. Awak dah pergi melawat sekolah-sekolah yang awak cadang hendak
masuk?
d. Memang sukar membuat keputusan. Elok kita bincangkan tentang
perasaan awak pada tiap-tiap sekolah yang awak cadang hendak pergi.
e. Awak kelihatan hilang semangat. Ceritakan pada saya apa yang perlu
perubahan.
7. “Saya datang berjumpa awak, awak tidak menolong saya sedikit pun. Awak
tak boleh mengubah apa-apa”
a. Awak berharap sangat saya dapat meringankan bebab awak
b. Awak seperti hilang harapan. Awak mengharapkan yang saya akan
berupaya mengubah keadaan yang awak alami sekarang.
c. Pada pandangan saya, awak tidak mahu mencuba langsung.
d. Mungkin ada perkara-perkara lain yang boleh awak ubah.
e. Saya boleh nampak awak putus harapan. Ceritakanlah pada saya apa
yang harus diubah.
64
8. “Kalaulah saya dengar cakap bapa saya, perkara ini tidak akan berlaku”
a. Kita hidup dan kita belajar. Bukanlah buruk sangat kalau membuat
kesilapan.
b. Menyesali perkara yang telah berlaku tidak berguna.
c. Memang susah. Cakaplah pada saya apa yang telah berlaku.
d. Awak rasa takut sebab bapa awak selalu betul dalam beberapa perkara.
Mungkin ada perkara lain yang dia salah.
e. Saya tertanya-tanya apa yang awak telah usahakan untuk menolong
diri awak sendiri.
9. “Ibu bapa saya sentiasa mencari salah saja. Dia mahu tahu di mana saya pergi,
dengan siapa, apa buat, dia tak pernah memberi saya kebebasan.”
a. Memanglah ibu bapa kita risau tentang diri kita.
b. Awak benar-benar kecewa kerana awak fikir ibu bapa awak tidak
percaya pada awak.
c. Ibu bapa awak sayang awak. Mereka bimbang dan mengambil berat.
Zaman remaja sekarang sangat mencabar.
d. Pernahkah awak melakukan sesuatu yang membuatkan mereka tidak
percaya pada awak?
e. Memang elok kalau kita sedar mereka sangat mengambil berat tentang
diri kita.
65
PANDUAN SENARAI KEMAHIRAN MEMBANTU PRS
SENARAI KEMAHIRAN YA TIDAK
KEMAHIRAN ASAS
1. Menerima klien dengan terbuka
2. Menggalakkan klien bercerita
3. Membuat klien berkeyakinan dan percaya kepada PRS
4. Menggunakan kemahiran bertanya soalan tepat pada masa dan
keadaan
5. Mendapatkan kepelbagaian dan kemungkinan kepada pencetus
permasalahan klien
6. Memberi tunjuk sasar dan hala tuju kepada klien dalam proses
membantu
7. Memberi peluang kepada klien untuk memikirkan agendanya
sendiri
8. Membuat klien menyusun langkah-langkah mengatur agenda
9. Menganalisa segala kemungkinan dan risiko yang bakal
dihadapi klien
10. Menggunakan segala maklumat yang diperolehi daripada
klien sepanjang sesi
11. Mendapatkan komitmen daripada klien secara konsisten
KEMAHIRAN MENGENAL EMOSI
1. Menggunakan Pra - frasa
2. Menggunakan bahasa bukan lisan yang bersesuaian
3. Mengklasifikasikan perasaan klien
4. Menilai ketepatan maklumat dari klien berdasarkan perasaan
emosi yang ditonjolkan
5. Menjadi pemudahcara bagi klien meluahkan perasaan
KEMAHIRAN BEREMPATI
1. Mendengar dan menggunakan ekspresi yang bersesuaian
2. Menggunakan nada dan bahasa yang membuat klien rasa selesa
3. Memberi perhatian pada klien dan menerimanya tanpa syarat
4. Mewujudkan interaksi ‘ perhubungan ‘ yang harmoni dalam
sesi membantu
KEMAHIRAN MENDENGAR
1. Peka pada setiap rangsangan yang klien tunjukkan (melalui
pancaindera )
2. Memberi perhatian pada fakta dan perasaan klien
3. Memahami setiap maklumat yang diberi oleh klien
4. Mengingati segala maklumat penting yang boleh digunakan
untuk menganalisa masalah klien
5. Menunjukkan empati dengan perhatian dan pertanyaan yang
tepat kepada klien.
6. Memberi tindakbalas secara lisan dan bukan lisan
JUMLAH
Pembimbing Rakan Sebaya : ………………………………………

Nama Penyelia : ………………………………………
66
BAHAGIAN 4: PENTAULIAHAN
CARTA ALIRAN PENTAULIAHAN PRS (FORMAT JPS)
Mula / Promosi
Isi Borang Permohonan
Pemilihan Temuduga
Tidak
Sesi Temuduga
LULUS
Ya
Mengikuti Kursus
Ujian Bertulis dan Ujian Lisan

Tidak
LULUS
Ya
Latihan Praktikal
Tidak
LULUS
Ya
Tamat
67
CADANGAN ATURCARA MAJLIS PENTAULIAHAN PRS
- Nyanyian lagu
: Negaraku
: Negeri Selangor
: Lagu Sekolah
- Bacaan doa
- Ucapan guru penasihat PRS
- Ucapan pengetua
- Majlis pentauliahan PRS
- Bacaan ikrar PRS
- Nyanyian lagu PRS
68
Contoh sijil lulus peperiksaan
SIJIL PENILAIAN
Dengan ini disahkan
__________________________________________________________
telah mengikuti Kursus Pembimbing Rakan Sebaya pada _____________ bertempat

di _________________________ dan telah mendapat keputusan
Ujian Bertulis Ujian Lisan
LULUS LULUS
Pada _________________________ di _____________________________
…………………………….
t.t Pengarah JPS Tarikh: ……………….
Contoh sijil Pentauliahan
69
SIJIL PERLANTIKAN
Dengan ini disahkan
__________________________________________________________
dari Sekolah
___________________________________________________________
telah lulus Ujian Penilaian Pembimbing Rakan Sebaya dan dilantik

sebagai PEMBIMBING RAKAN SEBAYA
mulai ________________________
…………………………….
t.t Pengarah JPS Tarikh: ……………….
70
BAHAGIAN 5: LATIHAN LANJUTAN
Latihan Lanjutan perlu diberi kepada PRS untuk meningkatkan kemahiran membantu.
Latihan lanjutan tidak perlu panjang dan lama. Aspek latihan terpulang kepada
keperluan pelajar. Contoh Modul :
i. Kemahiran membuat keputusan

ii. Kemahiran belajar
iii. Kemahiran mengurus masa
iv. Kemahiran mengatasi masalah
v. Kemahiran mengendali mesyuarat
vi. Kemahiran mengurus tekanan
vii. Kemahiran berfikir cemerlang
viii. Tutor sebaya
ix. Lain-lain kemahiran yang berkaitan
BAHAGIAN 6: PEMANTAUAN
Pemantauan penting kerana apabila PRS dipantau dengan teliti mereka berupaya
berkembang dan mendapat panduan dalam menjalankan tugas mereka. Pemantauan
adalah satu aspek penting di dalam program latihan pembimbing rakan sebaya. Tanpa
pemantauan mereka tidak akan tahu sama ada peranan mereka telah dijalankan
dengan betul atau tidak.
7.1 Faedah Pemantauan :

1. Melalui pemantauan program latihan akan berkembang dan mempunyai
kualiti yang tinggi.
2. Guru kaunseling mendapat maklumbalas tentang kemajuan yang dicapai
oleh PRS.
3. Pemantauan yang teratur memberi kenyakinan kepada guru kaunseling
bercakap tentang program latihannya, kemajuan yang dicapai dan aspirasi
pada masa hadapan.
7.2 Cara Pemantauan
1. Bertemu dalam kumpulan perbincangan untuk mendengar laporan tiap-tiap

pembimbing rakan sebaya.
2. Pemantauan dijalankan secara individu melalui pertemuan yang berstruktur.
3.Guru kaunseling berada bersama-sama semasa satu projek atau sesi itu
dijalankan dengan keizinan kedua-dua pihak.
4. Pemantauan boleh juga dijalankan melalui laporan peribadi yang dibuat

oleh
PRS mengenai kemajuan, halangan dan keperluan yang dialami semasa
bertugas.
71
5. Pemantauan boleh juga dibuat melalui laporan guru-guru mengenai
perkembangan dan perubahan diri PRS dari kaca mata orang luar.
6. Galakkan tiap-tiap PRS mempunyai satu buku catatan harian PRS (diari)
mengenai perasaan, reaksi mereka dan rakan-rakan yang mereka tolong,
kemajuan, kelemahan dan lain-lain.
BAHAGIAN 7: PROJEK PRS
Projek PRS boleh dijalankan mengikut tempoh masa tertentu atau mengikut
perancangan yang telah dibuat.. Antaranya ialah :
i. Membina sistem Tutor Rakan Sebaya

ii. Info Unit Bimbingan dan Kaunseling
iii. Buletin Unit Bimbingan dan Kaunseling
iv. Fasilitator Program Maju Diri
v. Budaya Ucap Terima Kasih
vi. Program Khidmat Masyarakat
vii. Program “Study Group”
viii. Program Pendidikan Kerjaya – Buku Skrap, Kiosk Kerjaya dll.
ix. Minggu PRS
x. Kempen-kempen Masalah Remaja – Kempen Anti Merokok dsb.
72
BAHAGIAN 8: PENGURUSAN BUKU LOG
ANALISA BIMBINGAN PRS MENGIKUT BULANAN

BULAN:
TING/ JENIS KAUM KLIEN JENIS BIMBINGAN JUMLAH
TAHUN MELAYU CINA INDIA LAIN-LAIN A D K P R L
L P L P L P L P
PERALIHAN
6 / 6 RENDAH
6 ATAS
JUMLAH
73
ANALISA BIMBINGAN PRS SECARA KESELURUHAN
TAHUN:
TING/ JENIS KAUM KLIEN JENIS BIMBINGAN JUMLAH
TAHUN MELAYU CINA INDIA LAIN-LAIN A D K P R L
L P L P L P L P
PERALIHAN
6 / 6 RENDAH
6 ATAS
JUMLAH
74
REKOD PENGHANTARAN BUKU LOG MENGIKUT BULAN
BULAN: ………………………………
BIL. NAMA PRS NO. TINGKATAN/ TARIKH CATATAN

PENDAFTARAN TAHUN
PRS
75
REKOD PENGHANTARAN BUKU LOG MENGIKUT TAHUN
TAHUN: ………………………………
BIL NAMA NO TING/TAHUN BULAN 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 JUM

PRS PENDAFTARAN TARIKH
PRS
TANDATANGAN
76
(Muka Hadapan Buku loq)
LOGO PRS
BUKU LOG
Nama :
Tingkatan/Tahun :
Sekolah :
Tahun :
No. Pendaftaran PRS :
77
MAKLUMAT DIRI
NAMA :
SEKOLAH :
TAHUN/TINGKATAN :
TARIKH LAHIR :
TARIKH LANTIKAN :
TARIKH PEPERIKSAAN UPSR :

KEPUTUSAN :
TARIKH PEPERIKSAAN PMR :

KEPUTUSAN :
TARIKH PEPERIKSAAN SPM :

KEPUTUSAN :
TARIKH PEPERIKSAAN STPM :

KEPUTUSAN :
NAMA BAPA/PENJAGA :
PEKERJAAN BAPA/PENJAGA :
NAMA IBU/PENJAGA :
PEKERJAAN IBU/PENJAGA :
ALAMAT RUMAH :
NO. TELEFON :
78
FALSAFAH PEMBIMBING RAKAN SEBAYA (PRS)
“BANTU DIRI SUPAYA BERUPAYA MEMBANTU ORANG LAIN”
PRS harus dilengkapi dengan ilmu pengetahuan, perlakuan, perhubungan, kemahiran,

kreativiti dan keimanan.
PRINSIP PRS
12.0. Bersedia dan rela membantu rakan yang memerlukan bantuan tanpa mengira
agama, bangsa, jantina, kedudukan perlakuan dan fizikal.
13.0. Perkhidmatan Pembimbing Rakan Sebaya hendaklah dijalankan berdasarkan
etika PRS.
PERANAN ANDA SEBAGAI PRS
a. Menjadi rakan yang peka kepada perasaan orang lain dan keadaan sekeliling.
b. Sebagai khidmat sokongan, PRS membantu menggerakkan perkhidmatan
bimbingan dan kaunseling di sekolah.
c. Sebagai salah satu sumber kepada rakan untuk mendapat bantuan.
d. Sebagai penghubung kepada khidmat bimbingan dan kaunseling seperti membuat
rujukkan jika perlu.
e. Sebagai peninjau rasa untuk membolehkan Kaunselor/Guru Bimbingan dan
Kaunseling menjalankan strategi intervensi jika perlu.
f. Sebagai Role Model kepada pelajar lain.
g. Menjadi fasilitator yang bersikap terbuka, yakin dan percaya diri, berasa selesa
dan berimpati.
h. Menerima rakan secara terbuka dan tanpa syarat.
i. Mendengar, menjelas dan membantu rakan melihat beberapa alternatif sebelum
membuat keputusan.
j. Memberi sokongan dan galakkan untuk rakan mengambil langkah positif.
k. Mematuhi etika kerahsiaan.
l. Menyedari bahawa bukan semua masalah boleh diatasi.
m. Berbincang dan membantu rakan yang menghadapi masalah biasa/normal.
n. Memimpin rakan melihat masalah dengan objektif dan mengalakkannya mencari
penyelesaian sendiri supaya ia belajar melalui pengalamannya.
o. Menjalankan program membantu sambil mempengaruhi rakan lain supaya
melibatkan diri.
p. Mengutamakan kesejahteraan diri dan memahami batasan diri untuk membantu.
79
ETIKA PRS
PRS perlu patuh kepada etika berikut:
1. Amanah dan menyimpan rahsia.

2. Menerima dan menghormati rakan dan orang lain.
3. Tahu batasan dan keupayaan diri.
4. Sentiasa berusaha meningkatakan diri dari pelbagai aspek.
5. Melapor kepada Kaunselor/Guru Bimbingan dan Kaunseling tenteng kes yang
boleh merosakkan diri atau orang lain.
6. Merujuk kes rumit kepada Kaunselor/Guru Bimbingan dan Kaunseling.
7. Mematuhi peraturan sekolah dan norma masyarakat dan agama.
PERKARA YANG BOLEH DAN TIDAK BOLEH DILAKUKAN OLEH PRS
Perkara yang boleh dilakukan oleh PRS Perkara yang tidak boleh dilakukan oleh
PRS
a. Pemudah cara dalam keadaan a. Mengawal,memberi khutbah atau
terbuka,penuh kepercayaan rasa mendesak rakan tentang apa yang
selesa dan empati. harus mereka lakukan.
b. Menerima rakan dengan terbuka. b. Membuat kesimpulan awal dan

cuba mengubah mereka.
c. Mendengar,menjelas dan
membantu rakan melihat beberapa c. Memberi nasihat atau memberi
alternatif sebelum membuat cadangan penyelesaian untuk
keputusan. diikuti.
d. Memberi sokongan dan galakan

untuk rakan mengambil langkah d. Menyelamatkan rakan denmgan
positif. membuat sesuatu yang sepatutnya
dilakukan oleh rakan itu sendiri.
e. Mematuhi kerahsiaan. e. Bercerita dengan orang lain.
f. Menyedari bukan semua masalah f. Mengharapkan semua masalah

boleh diatasi boleh diatasi dengan segera.
g. Berbincang dan membantu rakan g. Berbincang dengan rakan yang

yang menghadapi masalah biasa menghadapi masalah emosi
seharian. mendalam.
h. Memimpin rakan melihat h. Bertindak menyelesaikan masalah

masalahnya dengan objektif dan rakan.
menggalakkan mereka mencari
penyelesaian sendiri supaya
mereka belajar melalui
80
pengalamannya.
i. Merujuk kes-kes yang berat i. Menghadapi sendiri masalah yang

kepada guru bimbingan dan runcing sehingga mengganggu
menjadi jambatan kepada rakan ketenteraman jiwa.
yang bermasalah untuk bertemu
dengan guru BK atau orang yang
lebih arif.
j. Menjalankan projek membantu j. Menjalankan projek bersendirian

sambil mempengaruhi rakan lain dan mengetepikan rakan lain.
supaya melibatkan diri.
k. Terlibat dengan masalah rakan
k. Memberatkan kesajahteraan diri secara peribadi sehingga
dan memahami limitasi diri untuk mengganggu pelajaran dan
membantu. perasaan.
CARA MEREKOD MAKLUMAT
Tarikh : 1) Catatkan tarikh setiap kali anda berbincang dengan rakan

anda berkenaan dengan sesuatu isu atau aktiviti.
2) Tarikh harus ditulis semasa PRS menyediakan laporan.
3) Guru Kaunseling menulis tarikh semasa membuat pemantauan
laporan aktiviti PRS.
Nama : Gunakan nama samaran rakan yang berbincang dengan

anda.
Kod Bimbingan: BI : Bimbingan Individu

BK : Bimbingan Kelompok
Jenis Bimbingan : Bulatkan jenis bimbingan yang diberi.
A : AKADEMIK
D : DISIPLIN
K : KELUARGA
P : MASALAH PERIBADI
R : RAKAN SEBAYA
L : LAIN-LAIN
81
Latar Belakang Rakan :
Latar belakang keluarga, keadaan ekonomi ibu bapa, keadaan fizikal, emosi rakan
semasa berjumpa Pembimbing Rakan Sebaya (PRS).
Isu Perbincangan :
Catatkan isu perbincangan merujuk jenis bimbingan.

Tetapkan matlamat perbincangan.
Maklumbalas :
Nyatakan respon daripada rakan atas alternatif yang diberi.

- ada perubahan tingkahlaku atau tiada perubahan.
- Masalah bertambah serius.
Tindakan Susulan :
- Dirujuk kepada Guru Bimbingan dan Kaunseling.
- Berbincang seminggu sekali.
- Berbincang setiap hari dengan rakan.
IKRAR PRS
Saya/Kami dengan ini berikrar menerima dan mematuhi serta mengamalkan teras-
teras perkhidmatan semasa berkhidmat sebagai Pembimbing Rakan Sebaya (PRS )
sesi _____.
1. Menerima jawatan ini dan sanggup memikul tanggungjawab serta amanah

yang diberikan tanpa mengira tempat, masa, dan rakan
2. Berpegang teguh kepada etika Pembimbing Rakan Sebaya.
3. Berusaha menjadi pelajar contoh.
4. Berazam meningkatkan mutu akademik dan disiplin diri.
5. Berkhidmat dengan penuh kemesraan dan kasih sayang.
6. Sentiasa berusaha meningkatkan kualiti perkhidmatan PRS
82
BAHAGIAN 9: JAWATANKUASA PRS
Penasihat
(Guru Kauanseling)
Pengerusi
(Pelajar Tingkatan Lima)
Naib Pengerusi
(Pelajar Tingkatan Empat)
Setiausaha
Naib Setiausaha
Bendahari
Naib Bendahari
AJK
Biro Akademik Biro Publisiti Biro Kerjaya Biro

Latihan
Biro Kebajikan Biro Lawatan
Wakil Tingkatan 1 - 5
83
BAHAGIAN 10: RANCANGAN TAHUNAN PRS
CADANGAN PERANCANGAN TAHUNAN PRS
Bulan Aktiviti Sasaran Personalia Catatan

Januari Promosi PRS PRS tingkatan Guru
 Pemilihan Ahli 1-5 Kaunseling
 Temuduga
 Ujian Personaliti AJK UBK
 Mesyuarat Agung PRS
 Rancangan Tahunan
 Perlantikan Biro / AJK
 Pembahagian Tugas
Februari Program Orientasi PRS PRS tingkatan Guru

 Ramah Mesra 1-5 Kaunseling
 Taklimat AktivitiTahunan
 Kursus PRS 1 (Modul Asas AJK UBK
1- Kesedaran Kendiri dan
Asas Komunikasi)
 Kursus PRS 2 (Modul Asas
2- Asas Kaunseling dan
Perkembangan Remaja)
Mac Pemantauan PRS PRS tingkatan Guru

 Semakan Buku Log PRS 1-5 Kaunseling
 Bimbingan Penyelesaian
Masalah AJK UBK
April Pemantauan PRS PRS tingkatan Guru

Masalah AJK UBK
Aktiviti Luar
 Kursus Kepimpinan
 Rekreasi
 Lawatan
Mei Pemantauan PRS PRS tingkatan Guru

Masalah AJK UBK
Latihan Kemahiran Lanjutan
84
Jun Pemantauan PRS PRS tingkatan Guru
Masalah AJK UBK
Penglibatan Aktiviti Pertandingan
Kerjaya Sekolah / Daerah
Julai Pemantauan PRS PRS tingkatan Guru

Masalah AJK UBK
Aktiviti Luar
 Kursus PRS
 Lawatan
Ogos Pemantauan PRS PRS tingkatan Guru

Masalah AJK UBK
Penglibatan Aktiviti Pertandingan
Kerjaya Peringkat Negeri
September Penilaian PRS dan Laporan PRS tingkatan Guru

Pencapaian 1-5 Kaunseling
AJK UBK
Oktober Penyediaan Sijil PRS tingkatan Guru

Jamuan Akhir Tahunan / Jamuan 1-5 Kaunseling
Perpisahan
AJK UBK
85
BAHAGIAN 11 : PERLEMBAGAAN PRS
PERLEMBAGAAN KELAB PEMBIMBING RAKAN SEBAYA
1. MATLAMAT
Untuk melengkapkan pengetahuan dari sumbangan murid membantu rakan dan
juga sesiapa sahaja yang memerlukan bantuan. Selain itu, murid dapat
menyakinkan diri dalam memberi bantuan dan juga cadangan serta boleh
berinteraksi dengan lebih baik dari masa kesemasa.
2. OBJEKTIF
i. Mendapat pengetahuan dan berupaya memahami dan menilai kelebihan dan
kelemahan diri .
ii. Membina strategi bagaimana meningkatkan kelebihan diri dan mengurangkan
kelemahan diri supaya dapat membina sikap positif.
iii. Memahami dan menguasai kemahiran asas komunikasi dan berupaya
mempraktikkannya dengan rakan-rakan , guru,keluarga dan orang lain..
iv. Mengetahui dan menguasai teknik-teknik asas dalam kemahiran kaunseling
supaya mereka dapat berfungsi sebagai PRS yang peka kepada perasaan rakan
rakan dan berupaya membantu rakan dengan lebih berkesan.
v. Memahami sifat-sifat remaja dan aspirasi mereka dan dapat membantu diri dan
rakan-rakan untuk membina matlamat hidup yang positif.
86
vi. Membina daya dorongan ntuk membina budaya saling membantu, hormat dan
kasih mesra antara rakan-rakan dan masyarakat sekolah.
3. KEAHLIAN
Dibuka kepada semua murid sekolah ini.
Pemohon menjadi ahli adalah dengan cara mengisi borang yang disediakan.
Temuduga akan diadakan dari masa kesemasa dan murid yang layak sahaja akan
dipilih.
Kelayakan murid yang akan dipilih ialah :
i. Minat dan aktif
ii. Boleh berkomunikasi dengan baik.
iii. Personaliti yang baik.
iv. Tiada masalah disiplin.
v. Mempunyai pencapaian akademik yang baik.
4. GURU PENASIHAT
Guru penasihat adalah terdiri daripada guru sekolah ini.
Guru penasihat mempunyai kuasa mutlak merancang, melaksana atau
membatalkan sesuatu aktiviti apabila difikirkan perlu.
87
5. AHLI JAWATANKUASA
Dilantik semasa mesyuarat Agung.
Ahli yang hadir dan ahli yang tidak hadir tetapi menulis surat layak dicalonkan
sebagai AJK.
Pemilihan AJK adalah secara undian.
AJK kecil boleh dilantik oleh Guru Penasihat tanpa mengadakan mesyuarat.
AJK yang hendak meletak jawatan hendaklah menghantar surat perletakan
jawatan kepada Guru Penasihat.
AJK yang tidak hadir semasa aktiviti / perjumpaan / mesyuarat sebanyak tiga kali
tanpa sebab-sebab yang munasabah akan dilucutkan jawatannya semerta.
AJK Kelab terdiri:
i. Pengerusi
ii. Naib Pengerusi
iii. Setiausaha Agung
iv. Penolong setiausaha
v. Bendahari
vi. Penolong Bendahari
vii. AJK mengikut tingkatan
viii. Pemeriksa kira-kira
Guru Penasihat boleh menambah bilangan AJK jika difikirkan perlu.
6. KEHADIRAN /PENYERTAAN
88
Ahli kelab dikehendaki menghadiri setiap aktiviti/perjumpaan sekurang-
kurangnya 70% sepanjang tahun.
Kegagalan berbuat demikian boleh dikenakan tindakan disiplin dan kehilangan
hak-hak keahlian kelab.
7. AKTIVITI
Dijalankan sebagaimana yang dirancang dalam mesyuarat agung atau mesyuarat
ahli jawatankuasa.
Sebarang pindaan aktiviti akan dibuat oleh guru penasihat dan diumumkan kepada
pengetahuan ahli.
8. PERATURAN-PERATURAN
Peraturan sekolah adalah peraturan asas kelab.
Peraturan khas yang ditetapkan oleh kelab hendaklah dipatuhi oleh semua ahli.
Ahli-ahli yang melanggar peraturan kelab akan dikenakan tindakan tata tertib.
Semua ahli mestilah patuh dengan etika PRS yang telah ditetapkan.
9. TINDAKAN DISIPLIN
Diambil ke atas ahli yang melanggar perlembagaan kelab dan tidak mematuhi
peraturan yang telah ditetapkan.
Tindakan disiplin adalah seperti berikut:
89
i. Amaran lisan
ii. Amaran bertulis
iii. Menggantung keahlian
iv. Pecat keahlian
Ahli yang dikenakan tindakan disiplin akan hilang semua hak ahli kelab.
Ahli yang tidak puas hati dengan tindakan yang diambil boleh membuat rayuan
kepada Guru Penasihat Kelab secara bertulis dan keputusan Guru Penasihat
adalah muktamad.
10. PINDAAN PERLEMBAGAAN
Mana-mana bahagian dari perlembagaan kelab ini sah sehingga ia dipinda.
Cadangan pindaak perlembagaan boleh dibuat oleh ahli ,guru penasihat ,murid,
ahli jawatankuasa atau pentadbir sekolah dengan bertulis.
Satu mesyuarat khas yang dihadiri oleh Guru Penasihat dan ahli jawatankuasa
akan membincangkan cadangan tersebut dan meluluskan sekiranya perlu.
Setiap pindaan yang telah diluluskan hendaklah dipamirkan dan disahkan oleh
Pengetua.
11. DERMA
11.1 Sumber utama kewangan kelab adalah melalui derma yang ditetapkan.
11.2 Kelab juga boleh memperolehi kewangan melalui aktiviti.
11.3 Ahli yang menyertai sesuatu aktiviti yang memakan belanja besar
boleh dikenakan derma khas bagi membiayainya.
90
12. HAL-HAL LAIN
12.1 Setiap ahli perlu mengetahui tanggungjawab sendiri terhadap aktiviti
kelab
12.2 Ahli-ahli hendaklah sentiasa peka dan mengikuti aktiviti-aktiviti
kelab dengan penuh minat.
BAHAGIAN 11: LAGU PRS
PRS
PRS WE’RE ALWAYS THERE FOR YOU

WHEN YOU NEED US LENDING AN EAR TO YOU
PRS we’llhejp light up your life
Together, friend for eternity
*(P) Positivity (R) rational thinking (S) Sensitivity
That’s what we strive to be you’
Time after time (through and through)
PRS, that us!
Whwn you’re down, when you are full of frowns

And you’re alone, screaming for help, a shoulder to cry on,
PRS, your friend in times of need,
So don’t feel shy, don’t wait, just look for us
(Repeat*)
91
Your friend in need, that’s us! (PRS, That us)
Drop in for a chat with us! (PRS, That’s us)
Anytime, anyplace, eeverybody welcome! (PRS, that’s us)
PRS, that’s us!!
PRS,kan s’lalu di sampingmu

Sambutlah bantuan yang ikhlas dari kami
PRS, menyuluhi jalan hidupmu
Bersama, sahabat’tuk selamanya
(P) Sikap positif ® minda rasional (S) sikap sensitive

‘Tuhan harapan kami
Setiap masa (setiap kali)
Kami PRS
Bila dirimu, muram dan hilang senyumanmu

Dan kan perlukan bantuan, tempat ‘tuk mengadu
PRS, sahabatmu yang sejati
Pintu kami ’kan terbuka tuk mu
Kami PRS!
Kami PRS!
Kami PRS!
KAMI PRS!!!
SURRANGGANI
SURANGGANI (2X)
SURANGGANI KAMALUKANAVA,
MALU-MALU KAMALU KANAVA,
SURANGGANIKA MALU,
SURANGGANIKA MALU KANAVA...
EPO A TAI TAI
HEY EPO A TAI TAI A YAH (2X)

HEY APO A TAI TAI APO,
ITUKI TUKI APO,
ITUKI TUKI EYAHHH...
SAMBALEE
SAMBALE SAMBALOA,
AMINAMINA SAMBALOA,
92
AMINAMINA YEH YEH YEH,
AMINAMINA OOOOOO,
LU SAMA LU GUA SAMA GUA,
LU JANGAN DENGKI SAMA KITAK PRS,
PRS NO.1 PRS NO. 1 YEAHH...
MASIHKAH KAU INGAT
MASIHKAH KAU INGAT,

PADA WAKTU ITU,
SEKUNTUM BUNGA MEKAR,
KU SELIT KE RAMBUTMU,
MASIHKAH KAU INGAT,
IA MENJADI MIMPI DAN MENJADI RINDU,
MASIHKAH KAU INGAT,
MASIHKAH KAU INGAT

KITA BERLARI-LARI
DI KAKI LANGIT MENCARI PELANGI
LALU HUJAN TURUN
KITA BASAH BERSAMA
MASIHKAH KAU INGAT
MASIHKAH KAU INGAT
MASIHKAH KAU INGAT

SEKUNTUM BUNGA ITU
DI TAPAK TANGAN INI IA MENJADI LAYU
LALUKU GENGAM IA MENJADI DEBU
MASIHKAH KAU INGAT MASIHKAH KAU INGAT...
I HAVE A DREAM
I HAVE A DREAM, A SONG TO SING

TO HELP ME COPE WITH ANYTHING
IF YOU SEE THE WONDER OF A FAIRY TALE
YOU CAN TAKE THE FUTURE EVEN IF YOU FAIL
CHORUS:
I BELIVE UN ANGEL
SOMETHING GOOD IN EVERYTHING I SEE
I BELIVE IN ANGEL
WHEN I KNOW THE TIME IS RIGHT FOR ME
I’LL CROSS THE STREAM
I HAVE A DREAM............
I HAVE A DREAM,A FANTASY

TO HELP ME THOUGH REALITY
AND MY DESTINATION MAKES IT WORTH THE WHILE
PUSHING THROUGH THEDARKNESS,STILL ANOTHER MILE
93
FIKIRKAN BOLEH!!!!
Jika kau fikirkan kau boleh Engkaulah apa kau fikirkan,

Kau hampir boleh melakukan, Terkandung dalam
Jika kau fikirkan ragu-ragu, pemikiran,
Usahamu tidak menentu. Kau fikir boleh melakukan,
Fikirkan boleh
Jika kau fikirkan kekalahan,
Kau hampiri kegagalan, Percaya apa kau lakukan,
Jika kau fikirkan Tabah apa kau usahakan,
kemenangan, Bertindak atas kemampuan
kau hampiri kejayaan. Engkau Boleh,
Engkau Boleh,
Engkau Boleh,
LAGU PEMIMPIN WAJA
TIADA GUNUNG TERLALU TINGGI BUMI LUAS TERBENTANG

BUAT KAMI DAKI DI SIANG HARI DI SELURUH NUSANTARA
TIADA JURANG TERLALU DALAM DEBURAN OMBAK KU KAYUH
BUAT KAMI TURUN DI MALAM KELAM-MALAM KELAM, CUACA GELAP KU REMPUH
KAMILAH, PEMIMPIN WAJA - WAJA
HUTAN RIMBA 2X
PADANG LALANG 2X
DUSUN SUNYI JALANNYA JAUH
PANAS TERIK, HUJAN GERIMIS
AYOHLAH! AYOHH, MAJU KAWANKU,
HARAM PATAH 2X
HATI KAMI 2X
KERANA TERLATIHNYA
KAMILAH, PEMIMPIN WAJA
AYOH LAWAN SEMUA 2X
94
RUKUNEGARA
Kepercayaan kepada tuhan

Kesetiaan kepada raja dan negara
Keluhuran perlembagaan
Kedaulatan undang-undang
Kesopanan dan kesusilaan
BAHAGIAN 12: UJIAN PRA DAN POST
UJIAN PRA
Sila jawab dengan jujur kenyataan no 1 hingga 15 dengan membulatkan skala YA

atau TIDAK
Bil Penyataan / Item Skala

YA TIDAK
1. Saya tahu apa itu PRS
2. Saya tahu peranan PRS
3. Saya tahu etika PRS
4. Saya tahu membantu guru kaunseling adalah salah
satu tanggung jawab pemimpin PRS
5. Saya tahu bagaimana merekodkan maklumat-
maklumat di dalam buku log PRS
6. Saya sudah didedahkan dengan kemahiran –
kemahiran asas kaunseling
7. Saya yakin pada diri sendiri
8. Saya boleh berkomunikasi dengan rakan-rakan
9. Saya boleh berkongsi pengalaman dengan orang lain
10. Saya boleh bekerjasama dengan orang lain
11. Saya boleh bercakap dikhalayak ramai
12. Saya bersedia membantu orang lain pada bila-bila
95
masa
13. Saya tahu kekuatan diri saya
14. Saya tahu kelemahan diri saya
15. Saya boleh berbual dengan kawan baru
UJIAN POS
Sila jawab dengan jujur kenyataan no 1 hingga 15 dengan membulatkan skala YA

atau TIDAK
Bil Penyataan / Item Skala

YA TIDAK
1. Saya tahu apa itu PRS
2. Saya tahu peranan PRS
3. Saya tahu etika PRS
4. Saya tahu membantu guru kaunseling adalah salah
satu tanggung jawab pemimpin PRS
5. Saya tahu bagaimana merekodkan maklumat-
maklumat di dalam buku log PRS
6. Saya sudah didedahkan dengan kemahiran –
kemahiran asas kaunseling
7. Saya yakin pada diri sendiri
8. Saya boleh berkomunikasi dengan rakan-rakan
9. Saya boleh berkongsi pengalaman dengan orang lain
10. Saya boleh bekerjasama dengan orang lain
11. Saya boleh bercakap dikhalayak ramai
12. Saya bersedia membantu orang lain pada bila-bila
masa
13. Saya tahu kekuatan diri saya
96
14. Saya tahu kelemahan diri saya
15. Saya boleh berbual dengan kawan baru
BAHAGIAN `13: CARTA ALIRAN

i. Penubuhan PRS Sekolah
4.0 Pengurusan Pembimbing Rakan Sebaya (PRS) Sekolah-sekolah Malaysia
3.1 Carta Airan Pengurusan PRS
Kajian Tindakan
Penyediaan Kertas Cadangan Penubuhan
Perbincangan dengan Pengetua
Taklimat kepada semua guru
Hebahan/Publisiti/Iklan
97
Borang Permohonan Keahlian
& Borang Cadangan
Proses Borang Permohonan
Temuduga
Surat Tawaran/Surat Makluman kepada ibu Bapa
Surat Panggilan Kursus
BAHAGIAN 14 : BIBLIOGRAFI
1. Abd Latif Mohd Ali (1982).Konsep Bimbingan dan Kaunseling.Berita

Bimbingan dan Kaunseling 1, 5 – 8,3,32.KPM.
2. Aminah Hj Hashim dan Arthur P. Lloyd (1988) Bimbingan dan Kaunseling di
Malaysia.DBP.KL
3. Annes Jones (1997) “School Counselling In Practice”.Ward Lock Educational
Campany London.
4. Kementerian Pendidikan Malaysia (1993) Perlaksanaan perkhidmatan
bimbingan dan kaunseling di sekolah menengah .Kuala Lumpur:Unit
Bimbingan dan Kaunseling,Bahagian Sekolah,Kementerian Pelajaran
Malaysia.
5. Sufean Hussin (1993).Pendidikan di Malaysia : Sejarah,Sistem dan Falsafah.
Kuala Lumpur.DBP
6. Sufean Hussin(2002)Inovasi Dasar Pendidikan,Perspektif Sistem Dan
Organisasi.K.L.Penerbit Universiti Malaya.
7. Suradi Salim (1997) Bimbingan dan Kaunseling.Utusan Publications &
Distributors Sdn Bhd. K.L
8. William H.Van Hoose and John J.Pietrofesa(1970)Counseling and Guidance in
the Twentieth Century.Reflections and Reformations.Boston.Houghton Mifflin
Company.
9. Zuraidah Bt Abd Rahman (1988).Pengenalan Kaunseling Kelompok.Petaling
Jaya :IBS Buku Sdn Bhd.
10. Zuraidah Bt Abd Rahman(1996) Pembimbing Rakan Sebaya.Petaling
Jaya,Selangor.ibsbuku.
98
Disediakan oleh:
 Tn Hj Ishak B. Naim
Penyelia Kaunseling, JPS Selangor.
 En Ahmad Kamal B. Ariffin

Kaunselor SMK. Seksyen 18 Shah Alam,Petaling
 Pn Zubaidah Bt Mat @ Ahmad

Kaunselor SMK. Tengku Ampuan Rahimah,Klang
 En Mohd Said B. Julpin

Kaunselor SMK Puchong Utama (1),Petaling
 Pn Julia Bt Abu Sari

Kaunselor SMK Puchong Perdana,Petaling
 Pn Zunaidah Bt Zakaria
Kaunselor SMK(P) Taman Petaling,Petaling
 Pn Masbah Bt Lamat
Kaunselor SMK Bukit Gading, Gombak
 Pn Hamidah Bt Mohammad Ali P.P.N.

Kaunselor SMK Bukit Rahman Putra ,Gombak
99
Pn Chuah Mooi Kim
Kaunselor SMJK Yu Hua,Kajang
En Adnan B. Hj. Mansor

Kaunselor SMK USJ 13,Subang Jaya, Petaling
Cik Sabariah Bt. Bakar

Kaunselor SMK USJ 4, Subang Jaya,Petaling
Pn. Norazwa Bt Mohd Sidek

Kaunselor SMK Cheras Jaya, Hulu Langat.
Pn Salmiah Bt Monshie
Kaunselor SMK Dengkil, Sepang
Pn. Yusnita Bt. Mohamed Yusop

Kaunselor SMK (P) Bukit Kuda,Klang
Pn. Noraini Bt Mohd Mustaffa

Kaunselor SMK Jalan Tiga Bandar Baru Bangi
Pn. Zaiton Bte Sharif

Kaunselor SMK Bandar Baru Salak Tinggi,Sepang.
100

Buku Panduan Pengurusan Pembimbing Rakan

Diunggah oleh

Informasi Dokumen

Hak Cipta

Format Tersedia

Bagikan dokumen Ini

Bagikan atau Tanam Dokumen

Opsi Berbagi

Apakah menurut Anda dokumen ini bermanfaat?

Apakah konten ini tidak pantas?

Hak Cipta:

Format Tersedia

Buku Panduan Pengurusan Pembimbing Rakan

Diunggah oleh

Hak Cipta:

Format Tersedia

BUKU PANDUAN

PENGURUSAN PEMBIMBING RAKAN SEBAYA

SMK TUNKU ABDUL RAHMAN PUTRA

Kata Alu – aluan

Buku Panduan Pengurusan Pembimbing Rakan Sebaya Sekolah-Sekolah Menengah

Saya mengucapkan terima kasih kepada Jawatankuasa Pembimbing Rakan Sebaya

Saya mengucapkan terima kasih kepada Jawatankuasa Penulisan Buku Panduan

Saya turut merakamkan syabas dan setinggi-tinggi penghargaan kepada setiap

Pelbagai usaha dijalankan untuk mencapai Falsafah Pendidikan Kebangsaan bagi

Saya mengucapkan tahniah dan merakamkan setinggi-tinggi penghargaan kepada

 Kata Alu – aluan Menteri Pelajaran Malaysia.

 Bahagian 2:Pengurusann PRS

 Bahagian 5:Latihan lanjutan

 Bahagian 7:Projek PRS

 Bahagian 9:Jawatankuasa PRS

 Bahagian 10:Rancangan tahunan PRS

 Bahagian 11:Lagu PRS

 Bahagian 12: Ujian Pra dan pos

 Bahagian 13:Carta aliran

Program Pembimbing Rakan Sebaya (PRS) telah diperkenalkan di sekolah

2.0. SEJARAH PERKEMBANGAN

2.7.1 Pada 21 hingga 24 Ogos 1988 bengkel mengemaskini draf

2.7.3 Pada 21 hingga 22 Disember 1989 satu bengkel meneliti modul

3.0. PRINSIP PERKHIDMATAN PEMBIMBING RAKAN SEBAYA

Perkhidmatan Bimbingan dan Kaunseling telah lama bertapak dalam system

5.1. Guru bimbingan dan kaunseling belum mencukupi untuk menampung

“BANTU DIRI SUPAYA BERUPAYA MEMBANTU ORANG LAIN”

PRS harus dilengkapi dengan ilmu pengetahuan, perlakuan, perhubungan,

Sistem pengurusan perkhidmatan Pembimbing Rakan Sebaya yang cemerlang

11.0. ETIKA PRS

PRS perlu patuh kepada etika berikut:

11.1. Amanah dan menyimpan rahsia.

12.0 IKRAR PRS

Saya/Kami dengan ini berikrar menerima dan mematuhi serta mengamalkan

12.1. Menerima jawatan ini dan sanggup memikul tanggungjawab serta

13.0 SENARAI TUGAS PRS

3.0 Pengurusan Pembimbing Rakan Sebaya (PRS) Sekolah-sekolah Malaysia

3.1 Carta Airan Pengurusan PRS

Penyediaan Kertas Cadangan Penubuhan

Perbincangan dengan Pengetua

Taklimat kepada semua guru

Borang Permohonan Keahlian

Proses Borang Permohonan

Surat Tawaran/Surat Makluman kepada ibu Bapa

Surat Panggilan Kursus

1. Publisiti / Taklimat Guru

2. Keluarkan borang Permohonan & borang

5. Surat makluman kepada ibu bapa/guru

7. Kursus Asas PRS

11. Calon-calon PRS yang gagal kursus perlu

Unit Bimbingan dan Kaunseling

BORANG PERMOHONAN KEAHLIAN

Nama :………………………………………………….. Ting. :

Jantina : ………………………….. Kaum : ……………………

No. K/P : …………………………………………………. No. S.B :

Tatikh Lahir : …………………………………………………. Tempat Lahir:

Sebab anda berminat untuk menjadi PRS :

Ruj. Kami : Bil. ( 07 ) dlm. SMK ……./02/02/006

JAWAPAN PANGGILAN TEMUDUGA PRS

Sukacita dimaklumkan bahawa saudara/saudari dijemput untuk menghadiri temuduga seperti

Sekian, terima kasih.

“BERKHIDMAT UNTUK NEGARA”

BORANG CADANGAN KEAHLIAN

Cadangan Calon Pembimbing Rakan Sebaya (PRS)