vi
BAB II DESKRIPSI PROSES ......................................................................... 22
2.1. Spesifikasi Bahan Baku dan Produk ............................................ 22
2.2. Konsep Reaksi ............................................................................. 22
2.2.1 Dasar Reaksi......................................................................... 22
2.2.2 Kondisi Operasi.................................................................... 23
2.2.3 Tinjauan Termodinamika..................................................... 23
2.2.4 Menentukan Reaksi Reversible atau Irreversible................. 25
2.2.5 Tinjauan Kinetika................................................................. 27
2.3. Proses........................................................................................... 28
2.4. Diagram Alir Proses ..................................................................... 31
2.5. Diagram Alir Neraca Massa.......................................................... 31
2.6. Diagram Alir Neraca Panas........................................................... 37
2.6. Layout Pabrik................................................................................ 47
vii
3.15 Decanter 01 .....................................................................................65
3.16 Decanter 02 .....................................................................................66
3.17 Evaporator 01 ..................................................................................67
3.18 Filter Press 01 .................................................................................68
3.19 Heater 01 .........................................................................................69
3.20 Heater 02 .........................................................................................70
3.21 Heater 03 .........................................................................................71
3.22 Heater 04 .........................................................................................72
3.23 Heater 05 .........................................................................................73
3.24 Hooper 01 .......................................................................................74
3.25 Mixing Tank 01 ..............................................................................75
3.26 Mixing Tank 02 ..............................................................................76
3.27 Neutralizer Tank 01 ........................................................................77
3.28 Reaktor ............................................................................................78
3.29 Rotary Cooler ..................................................................................79
3.30 Rotary Dryer ...................................................................................80
3.31 Screw Conveyor ..............................................................................81
3.32 Silo ..................................................................................................82
3.33 Tangki .............................................................................................83
3.34 Tangki 02 ........................................................................................84
3.35 Tangki 03 ........................................................................................85
3.36 Tangki 04 ........................................................................................86
3.37 Tangki 05 ........................................................................................87
3.38 Vaporizer ........................................................................................88
3.39 Pompa 01 ........................................................................................89
3.40 Pompa 02 ........................................................................................90
3.41 Pompa 03 ........................................................................................91
3.42 Pompa 04 ........................................................................................92
3.43 Pompa 05 ........................................................................................93
viii
3.44 Pompa 06 ........................................................................................94
3.45 Pompa 07 ........................................................................................95
3.46 Pompa 08 ........................................................................................96
3.47 Pompa 09 ........................................................................................97
3.48 Pompa 10 ........................................................................................98
3.49 Pompa 11 ........................................................................................99
3.50 Pompa 12 ........................................................................................100
ix
BAB V MANAJEMEN PERUSAHAAN .......................................................120
5.1. Bentuk Perusahaan ....................................................................... 120
5.2. Struktur Organisasi Perusahaan ...................................................121
5.3. Tugas dan Wewenang ..................................................................123
5.3.1 Pemegang Saham ................................................................123
5.3.2 Dewan Komisaris ................................................................123
5.3.3 Dewan Direksi .....................................................................123
5.3.4 Direktur Teknik dan Produksi .............................................124
5.3.5 Direktur Pemasaran dan Keuangan .....................................125
5.3.6 Direktur Kepegawaian dan Umum .....................................126
5.4 Status Karyawan dan Sistem Penggajian .....................................128
5.5 Sistem Kerja .................................................................................128
5.5.1 Karyawan Reguler ..............................................................129
5.5.2 Karyawan Shift ...................................................................129
5.6 Penentuan Jumlah Karyawan .......................................................130
5.7 Penggolongan Jabatan ..................................................................133
x
DAFTAR PUSTAKA
LAMPIRAN A PERHITUNGAN NERACA MASSA
LAMPIRAN B PERHITUNGAN NERACA PANAS
LAMPIRAN C PERHITUNGAN SPESIFIKASI ALAT
LAMPIRAN D PERHITUNGAN UTILITAS
LAMPIRAN E PERHITUNGAN ANALISA EKONOMI
xi
DAFTAR TABEL
Tabel 1.1 Kebutuhan Dioctyl Terephtalate pada tahun 2009-2021.................... 2
Tabel 1.2 Kapasitas Komersil Pabrik ................................................................. 5
Tabel 1.3 Perbandingan Proses Pembuatan DOTP............................................. 13
Tabel 4.1 Total Kebutuhan Bahan Penunjang di Unit Utilitas ........................... 101
Tabel 4.2 Kebutuhan Air Pendingin ................................................................... 102
Tabel 4.3 Kontrol Parameter pada Air Umpan Boiler ........................................ 104
Tabel 4.4 Total Kebutuhan Air ........................................................................... 107
Tabel 4.5 Kebutuhan Saturated Steam 160oC .................................................... 111
Tabel 4.6 Total Kebutuhan Steam ...................................................................... 111
Tabel 4.7 Kebutuhan Listrik Peralatan ............................................................... 111
Tabel 4.8 Total Kebutuhan Listrik ..................................................................... 114
Tabel 4.9 Total Kebutuhan Bahan Bakar ........................................................... 111
Tabel 5.1 Jam Kerja Karyawan Shift ................................................................. 129
Tabel 5.2 Jadwal Kerja Masing-masing Regu..................................................... 130
Tabel 5.3 Perincian Jumlah Karyawan ............................................................... 131
Tabel 5.4 Perincian Tingkat Pendidikan ............................................................ 133
Tabel 6.1 Phsycal Plant Cost (PPC)................................................................... 141
Tabel 6.2 Fixed Capital (FC) ............................................................................. 141
Tabel 6.3 Direct Manufacturing Cost (DMC)..................................................... 142
Tabel 6.4 Indirect Manufacturing Cost (IMC) ................................................... 142
Tabel 6.5 Fixed Manufacturing Cost (FMC)...................................................... 142
Tabel 6.6 Manufacturing Cost (MC) .................................................................. 143
Tabel 6.7 Working Capital (WC) ....................................................................... 143
Tabel 6.8 General Expenses (GE) ...................................................................... 143
Tabel 6.9 Total Product Cost (PC) ..................................................................... 143
xii
DAFTAR GAMBAR
xiii
xiv