BAB

PENINGKATAN TAMADUN YUNANI DAN ROM

06
6.1 Tamadun Yunani Buku Teks: m.s. 118 – 119 Terangkan kemunculan Tamadun Yunani.

• Berkembang antara tahun 1 000 SM – 800 SM

• Berlaku melalui pelbagai pencapaian dalam pemerintahan dan bidang pentadbiran seperti pengenalan sistem
demokrasi, ekonomi, sains dan teknologi, kesusasteraan serta falsafah dan pendidikan

Lokasi dan Perkembangannya (PT3 B S1(a)) Huraikan negara-kota (polis) yang terdapat dalam Tamandun
Yunani.
Jelaskan lokasi dan perkembangan Tamadun Yunani.
• Bandar utama
Polis
• Berkembang di Semenanjung Greece dan pulau- • Bandar kecil
(Negara-kota)
pulau yang bertaburan di Laut Aegean dan Laut • Kawasan kampung
Mediterranean

al
• Cuaca yang sederhana membolehkan aktiviti di • Rumah ibadat
Acropolis
luar rumah seperti perdebatan dan sukan giat • Bangunan kerajaan • Istana
(Pusat komuniti)

iju
dijalankan • Rumah golongan bangsawan
• Kedudukannya yang berhampiran dengan laut
menyebabkan penduduknya dikenali sebagai • Pertanian
Kampung

D
pelayar handal (PT3 A S1) • Penternakan

Video Foto 360

h
le
Bo
Bab 06

k
da

Acropolis di Athens
Ti

• Tiga polis yang terkenal dalam Tamadun Yunani: Buku Teks: m.s. 119

Aspek Athens Sparta Corinth

Negara-kota yang paling Negara-kota yang paling

Identiti –
ramai didiami penduduk luas

Anggaran
40 000 orang 16 000 orang 10 000 orang
Penduduk

Keluasan wilayah 2 650 kilometer persegi 8 400 kilometer persegi 880 kilometer persegi

• Masyarakat Yunani menganggap setiap polis sebagai tanah suci kurniaan Dewa (PT3 A S5)
• Setiap warganegara mempunyai hak dan bertanggungjawab untuk menjaga kepentingannya
• Kesannya, mendorong wujudnya jalinan hubungan yang sangat rapat dalam kalangan setiap warganegara dan
membangkitkan rasa kekitaan untuk mempertahankan negara-kota

78

Sejarah Tg1 - Bab 06.indd 78 5/1/2021 4:46:25 PM

 6.2 Peningkatan Pemerintahan dan Pentadbiran Tamadun Yunani Buku Teks: m.s. 120 – 126

• Di kebanyakan polis, terdapat lima sistem yang diamalkan, iaitu monarki, oligarki, aristokrasi, tirani dan demokrasi.

Sistem Sistem
Sistem Sistem
Monarki Tirani
Oligarki Sistem Demokrasi
Sistem Dikuasai
Dikuasai oleh Aristokrasi oleh (PT3 A S6)
Pemerintahan
pentadbiran
sebahagian Dikuasai yang dipilih
beraja yang golongan
kecil oleh oleh rakyat
berasaskan yang zalim
golongan golongan yang dilakukan
keturunan dan dan
yang bangsawan melalui
dibantu oleh menindas
berkuasa pengundian
Konsul rakyat

Perkembangan Sistem Demokrasi di Athens Buku Teks: m.s. 120 – 121

Bincangkan perkembangan sistem demokrasi yang diamalkan di Athens.

• Memperlihatkan kematangan politik penduduk Athens

• Amalan tersebut menjadi ikutan di kebanyakan negara moden pada masa kini (PT3 A S8)

al
• Diasaskan oleh Solon pada tahun 594 SM
• Sistem demokrasi di Athens merupakan demokrasi langsung

iju
• Bermaksud setiap warganegara Athens terlibat secara langsung dalam perbincangan dan Solon
perdebatan untuk menentukan sesuatu dasar dan peraturan berkaitan Athens
• Pentadbiran Pericles (495 – 429 SM) memberikan penekanan kepada kuasa rakyat (PT3 A S9)

D
• Penguasaan Yunani oleh Raja Philip pada tahun 338 SM menyebabkan demokrasi menjadi
lemah dan terhapus

Info Lanjut
h
Solon dilantik sebagai arkon Athens pada 594 SM dan memulakan reformasi demokrasi. Beliau mencipta
le
Perlembagaan Solon di Athens yang menggabungkan unsur-unsur pertama demokrasi Sivil Formal dalam sejarah
dunia.
Pericles
Bo

Sistem Demokrasi di Malaysia Ciri-ciri Demokrasi di Athens

Bab 06
Terangkan sistem demokrasi yang terdapat di Malaysia.
Dewan Perhimpunan
k

• Dilaksanakan melalui pilihan raya (PT3 A S10)

Sistem
da

• Bertujuan memilih wakil-wakil rakyat

Demokrasi
• Sistem pilihan raya bermula pada tahun
di Malaysia Majlis Majistret Juri
1951 dan berkekalan sehingga kini
Ti

Keanggotaan dan Fungsi Badan Pemerintahan dan Pentadbiran di Athens Buku Teks: m.s. 122 – 125

Keanggotaan Dewan Perhimpunan Fungsi Dewan Perhimpunan

• Melantik Ahli Majlis

• Menggubal undang-undang
• Terdiri daripada semua warganegara lelaki Athens • Membuat deklarasi peperangan
• Setiap warganegara berpeluang memegang jawatan selama • Mengadakan perjanjian antarabangsa
enam bulan hingga setahun • Membincangkan hal kewangan dan
• Bersidang sekurang-kurangnya tiga kali sebulan percukaian
• Terbuka kepada semua warganegara untuk menghadiri • Menerima duta dari negara asing
perhimpunan
Terangkan keanggotaan Dewan Perhimpunan yang Apakah fungsi-fungsi yang dilaksanakan oleh
dilaksanakan di Athens. Dewan Perhimpunan?

79

Sejarah Tg1 - Bab 06.indd 79 5/1/2021 4:46:25 PM

 Pemerintahan dan Pentadbiran Sparta
• Mengamalkan sistem monarki terhad
• Terdapat dua orang raja yang memerintah
• Bertujuan mengelakkan salah seorang daripada
mereka bertindak kejam
Buku Teks: m.s. 125 – 126 Bagaimanakah sistem pemerintahan dan
pentadbiran yang diamalkan di Sparta?
• Raja dipilih daripada keluarga Eurypontids dan
Agiads
• Dibantu oleh Dewan Perhimpunan dan Majlis

Kehidupan Masyarakat di Sparta Buku Teks: m.s. 126 (PT3 B S2(b)) Huraikan kehidupan masyarakat di Sparta.

• Urusan pemerintahan dan pentadbiran tidak Laut Aegean

melibatkan kaum wanita
• Penekanan diberikan kepada disiplin ketenteraan Athens
• Kanak-kanak seawal usia tujuh tahun dan kaum wanita
Olympia
dilatih menjadi anggota tentera
• Mereka turut menjalani latihan fizikal dan diajar SPARTA
berlari, bertinju, menari dan menyanyi di khalayak
ramai (PT3 A S12)
• Kaum wanita turut terlibat dalam peperangan untuk

al
mempertahankan negara
• Asas kepada perkembangan Sparta ialah penekanan
terhadap aspek disiplin dan taat setia kepada negara-kota

iju
Crete
• Tertanam kukuh dalam kalangan warganegara Sparta Laut Mediterranean
• Mereka sanggup berkorban untuk mempertahankan Peta kedudukan Sparta
kedaulatan

D
• Buktinya melalui siri peperangan antara Sparta dengan
Persia yang berlaku antara tahun 490 SM hingga 449 SM
• Persia berjaya dikalahkan dalam pertempuran di
Salamis pada tahun 480 SM (PT3 A S13)
h
le
Info Lanjut
Bo

Latihan ketenteraan diberi perhatian utama kepada warga Sparta.

Mereka dilatih untuk menjadi tentera yang baik dan berdisiplin.
Kesannya, Sparta berjaya membentuk warganegara yang mempunyai
semangat patriotik yang tinggi dan handal dalam peperangan. Topi Tentera Sparta
Bab 06

Tentera Sparta (Sumber: John Antoni)

k

6.3 Tamadun Rom Buku Teks: m.s. 127 Jelaskan kemunculan Tamadun Rom.
da

• Merupakan kesinambungan daripada Tamadun Yunani • Kejayaan menewaskan pesaing seperti Etruscan,
• Dirujuk sebagai zaman klasik dalam sejarah Eropah Macedonia, Seleucid dan Mesir menjadikan Tamadun
Ti

• Ciri-ciri Tamadun Yunani menjadi asas penting dalam Rom sebagai kuasa yang terkuat di Mediterranean
pembinaan Tamadun Rom dan Tamadun Eropah • Berjaya membentuk sebuah empayar yang luas
• Antaranya kebebasan pemikiran dan sikap ingin tahu dan berpusat di Rom, Itali

Lokasi Tamadun Rom Buku Teks: m.s. 127 Perkembangan Tamadun Rom Buku Teks: m.s. 127

Bincangkan lokasi dan perkembangan Tamadun Rom.

• Terletak di Lembah Latium yang berhampiran
dengan Sungai Tiber
• Lembah Latium ialah kawasan yang subur
• Membolehkan aktiviti pertanian dijalankan secara
giat (PT3 A S15)
• Sungai Tiber menjadi sumber air utama kepada
penduduk serta laluan utama untuk belayar ke laut
• Terbahagi kepada tiga zaman:
(a) Zaman Beraja (753 – 509 SM)
(b) Zaman Republik (509 – 27 SM)
(c) Zaman Empayar (27 SM – 476 M)
• Tamadun Rom mencapai tahap kegemilangan pada
era Pax Romana, iaitu tahun 27 SM – 180 M
• Dianggap penting kerana wujud keamanan selama
200 tahun dalam Tamadun Rom (PT3 A S16)
• Berkembang meliputi Benua Asia, Afrika dan Eropah

80

Sejarah Tg1 - Bab 06.indd 80 5/1/2021 4:46:25 PM

 6.4 Peningkatan Seni Bina dalam Tamadun Rom Buku Teks: m.s. 128 – 133 Huraikan peningkatan Tamadun
Rom dalam aspek seni bina.
• Masyarakat Tamadun Rom banyak membina bangunan yang bersaiz besar,
mempunyai nilai estetika dan mempunyai kegunaan yang khusus Info Lanjut
• Melibatkan pembinaan bangunan, jalan raya, saliran air dan tempat mandi awam Pozzolana
• Binaan-binaan tersebut: • Simen merupakan bahan asas
(a) mempunyai ketahanan yang tinggi binaan dalam seni bina Rom
(b) kekal hingga kini • Campuran air, kapur dan abu
(c) menjadi warisan sejarah yang tidak ternilai gunung berapi

Faktor Kemajuan Seni Bina Rom

Kepakaran Pendidikan Dasar pemerintahan Kewangan Teknologi Sumber alam Buruh

Colosseum Buku Teks: m.s. 130 (PT3 C S2(a)(i)) Jelaskan kehebatan binaan Colosseum yang menjadi lambang
keagungan Tamadun Rom.

2.5 hektar Video

al
80 M

iju
50 meter

85 meter
50 000

D
80x

h 72 M
54 meter
156 meter
le
• Mempunyai arena seluas 85 meter 3 54 meter dan mampu
• Berfungsi sebagai tempat mengadakan memuatkan 50 000 orang pada satu-satu masa
persembahan dan pertandingan bersaiz • Binaannya mempunyai sistem pengurusan penonton yang
Bo

besar seperti acara gladiator setanding dengan binaan stadium pada zaman moden
• Struktur binaannya berketinggian 50 • Mempunyai 80 pintu masuk dan pembinaan tempat duduk
meter panjang dan 156 meter lebar

Bab 06
penonton yang bertingkat-tingkat
• Luas keseluruhan bangunan ialah 2.5 • Colosseum telah mula dibina oleh Raja Vespian (72 M) dan
hektar
k

disiapkan oleh anaknya, Titus pada tahun 80 M

da

Pantheon Buku Teks: m.s. 130 Terangkan keunikan binaan Pantheon dalam Tamadun Rom.

43 meter 13 meter
Ti

80 M

27 M 125 M

• Binaan berkubah terbesar di dunia

• Berperanan sebagai tempat penyembahan dewa-dewi masyarakat Rom Video Video
• Dimulakan pembinaan oleh Marcus Visanius Agrippa pada tahun 27 SM (PT3 A S20)
• Musnah dalam kebakaran pada tahun 80 M
• Dibina semula oleh Maharaja Hadrian pada tahun 125 M dengan mengambil gaya binaan
Zaman Yunani terutama di bahagian hadapan yang mempunyai tiang yang kukuh
• Binaan Pantheon:
(a) atapnya merupakan kubah bersaiz besar dengan diameter 43 meter
(b) dindingnya daripada batu-bata yang dilepa dengan simen
(c) puncaknya mempunyai ruang terbuka yang dikenali sebagai Oculus
• Oculus berukuran 13 meter lebar yang membolehkan cahaya masuk menyinari ruangan binaan

81

Sejarah Tg1 - Bab 06.indd 81 5/1/2021 4:46:26 PM

 Amfiteater Buku Teks: m.s. 131 Akueduk Buku Teks: m.s. 131 (PT3 C S2(a)(ii))

Jelaskan binaan dan fungsi amfiteater
• Merupakan Colosseum mini atau sebuah gelanggang
terbuka
• Berfungsi untuk membuat persembahan seni,
pertunjukan dan gladiator
• Binaannya berbentuk lingkaran
• Terdapat kira-kira 230 amfiteater yang dibina di
seluruh empayar Rom
• Terdiri daripada pelbagai saiz dan kapasiti penonton
yang berbeza
• Antara amfiteater yang terkenal terletak di:
(a) El Djem, Tunisia (boleh memuatkan seramai
16 000 orang)
(b) Arles, Perancis (boleh memuatkan seramai 20
000 orang)
• Kewujudannya menjadi bukti pengaruh dan cara
Akueduk merupakan binaan sistem perancangan dan
pengawalan air yang sistematik. Buktikan.
• Binaan sistem perancangan dan pengawalan air
yang sistematik
• Berperanan membekalkan air ke rumah kediaman,
sekitar bandar dan sekitar empayar Rom (PT3 A S20)
• Airnya juga disalurkan ke tempat mandi awam
dan binaan-binaan utama di Rom termasuk ke
Colosseum sewaktu acara gladiator diadakan
• Akueduk pertama dibina di Aqua Appia pada tahun
312 SM yang panjangnya ialah 16 kilometer
• Antara jurutera yang bertanggungjawab
membinanya ialah Marcus Agrippa
• Aqua Virgo telah dibina pada tahun 19 SM
berdasarkan kajian yang mendalam terhadap aspek
mutu sumber air yang ada, aliran air dan lokasi

al
hidup masyarakat Rom yang menggemari aktiviti di • Pont du Gard merupakan akueduk termasyhur di
luar rumah (PT3 A S21) Perancis yang mempunyai tiga tingkat.

iju
D
h
le
Bo
Bab 06

Amfiteater Akueduk
da

(Sumber: Emanuele)

Jalan Raya Rom Buku Teks: m.s. 132 (PT3 C S2(b)) Huraikan perkembangan dan kemajuan sistem jalan raya di Rom.
Ti

• Mula dibina pada tahun 500 SM (PT3 A S23)

• Bertujuan untuk menghubungkan bandar-bandar
utama bagi memudahkan pergerakan tentera dan
sistem pengangkutan
• Dibina secara berlapis-lapis menggunakan batu
besar, batu kecil dan batu kerikil
• Kesannya, jalan raya tersebut tahan dan kuat
menahan beban dan pergerakan pasukan tentera
• Berkeluasan empat kaki (1.3 meter) tebal dan 20
kaki (6.7 meter) lebar
• Terdapat batu tanda yang menunjukkan jarak
antara kawasan dengan kawasan yang lain
• Longkang dibina di tepi jalan raya bagi mengalirkan
air supaya tidak bertakung di atas jalan raya
Jalan raya Rom
(Sumber: Paul Vlaar)

82

Sejarah Tg1 - Bab 06.indd 82 5/1/2021 4:46:27 PM

 Tembok Pertahanan Buku Teks: m.s. 133 Bincangkan binaan tembok pertahanan yang didirikan di
Rom sejak tahun 100 M.
• Bertujuan menghalang serangan musuh dan menjadi
pemisah antara kawasan yang terletak di bawah
kekuasaan Rom dengan kawasan yang bukan wilayah
Rom
• Tahun 100 M, bermulanya seni membina tembok
pertahanan
• Menggunakan batu yang disusun memanjang dan
mencapai ketinggian sehingga lima meter
• Terdapat binaan beberapa kubu kecil yang dikenali
sebagai milecastel dan setiap satunya dalam jarak
sebatu (1.6 kilometer)
• Kubu kecil tersebut berperanan untuk menempatkan
tentera yang mengawal tembok
• Tembok yang terkenal ialah tembok Hadrian di Britain
• Dibina pada tahun 122 M oleh Maharaja Hadrian
• Panjangnya ialah 117 kilometer dan setinggi lima
meter

al
Tembok Hadrian

iju
Tempat Mandi Awam Buku Teks: m.s. 133 (PT3 C S2(b))

Jelaskan tujuan dan keunikan binaan tempat mandi awam

D
di Rom.

• Masyarakat Rom percaya mandi penting untuk h

kebersihan, kesihatan dan lambang kehidupan
bertamadun
le
• Tempat mandi awam dibina supaya boleh digunakan
oleh setiap orang
Bo

• Penggunanya akan dikenakan bayaran tertentu

• Pelbagai kemudahan disediakan seperti:
(a) tandas

Bab 06
(b) ruang mandi
(c) ruang mengurut
k

(d) perpustakaan
(e) bilik rehat
da

(f) bilik bersenam

• Ruangan mandinya pula mempunyai ruangan air Tempat mandi awam
panas, air suam, air sejuk dan air berwap
Ti

• Antara tempat mandi awam yang terkenal ialah
Caracalla di Rom
• Dibina pada abad ke-3 M oleh Maharaja Caracalla,
boleh memuatkan sehingga 1 500 orang pada satu-
satu masa
Info Lanjut
Titus Flavius Vespasianus (30 Disember 39 M – 13 September 81
M). Beliau lebih dikenali dengan panggilan Titus. Beliau dilantik
sebagai Maharaja di Rom (Dinasti Flavia) dari tahun 79 – 81 M.
Titus juga bertanggungjawab menyudahkan pembinaan
Colosseum yang telah dimulakan oleh ayahandanya, Raja Vespian.
PAK-21: Gallery Walk
Murid menampal hasil kerja di dinding untuk
dilihat oleh kumpulan lain. Murid boleh menulis
komen tentang hasil kerja kumpulan lain pada
sticky note.
Setiap kumpulan diminta memilih salah satu daripada
soalan di bawah:
1 Perkembangan sistem demokrasi di Athens
2 Fungsi dewan perhimpunan di Athens
3 Ciri-ciri pemerintahan dan pentadbiran di Sparta
4 Lima seni bina terkenal dalam Tamadun Rom dan
fungsinya

83

Sejarah Tg1 - Bab 06.indd 83 5/1/2021 4:46:27 PM

 PRAKTIS DSKP (PENTAKSIRAN BILIK DARJAH)

6.1 Tamadun Yunani

SP 4.2.1 Mengenal pasti empat lokasi peningkatan tamadun

KPS Memahami kronologi tentang Tamadun Yunani

A Berdasarkan peta berikut, jawab soalan-soalan berkaitan Tamadun Yunani. Buku Teks: m.s. 118 – 119 TP1

THRACE Laut Hitam

MACEDONIA
Tamadun Yunani

Laut Aegean
1 Lokasi: Semenanjung Greece dan pulau-pulau di sekitarnya
di Laut Aegean serta Laut Mediterranean .
Corinth
Athens 2 Negara-kota yang terkenal:
Olympia
GREECE Sparta
(a) Athens

(b) Sparta

al
(c) Corinth

iju
Laut Mediterranean Crete

B Lengkapkan ruangan kosong berikut dengan maklumat berkaitan perkembangan Tamadun Yunani.

D
Buku Teks: m.s. 118 – 119 TP2

1 Polis tanah suci bandar kecil

h acropolis Sparta ibu kota
(a) Negara-kota atau polis adalah gabungan tiga komponen, iaitu bandar utama, bandar kecil dan
le
kawasan kampung.
(b) Tiga polis yang terkenal ialah Athens, Sparta dan Corinth.
Bo

(c) Polis berperanan sebagai ibu kota dan menjadi pusat tumpuan masyarakat.
(d) Bagi masyarakat Yunani, setiap polis merupakan tanah suci kurniaan Dewa.
Bab 06

(e) Di tengah-tengah polis, terdapat acropolis .

k

2 Acropolis rumah ibadat pusat komuniti urusan negara pentadbiran tempat pertemuan
da

(a) Acropolis berperanan sebagai pusat komuniti yang dilindungi oleh kubu.
(b) Acropolis terletak di lokasi yang paling strategik dari segi keselamatan, pentadbiran dan
Ti

komunikasi.
(c) Pusat komuniti ini dilengkapi dengan rumah ibadat , bangunan kerajaan, istana dan rumah
golongan bangsawan.
(d) Terdapat agora, iaitu kawasan lapang yang berfungsi sebagai tempat pertemuan dan pasar awam.
(e) Penduduk yang tinggal berhampiran kawasan ini terlibat lebih aktif dalam urusan negara .

3 Kawasan Kampung urusan negara pertanian acropolis

(a) Terletak di luar kawasan acropolis .
(b) Penduduknya menjalankan aktiviti pertanian dan penternakan.
(c) Penduduk di kawasan kampung kurang terlibat dalam urusan negara .

TP 1 Mengetahui Peningkatan Tamadun   4

TP 2 Memahami Peningkatan Tamadun   13

84

Sejarah Tg1 - Bab 06.indd 84 5/1/2021 4:46:28 PM

 6.2 Peningkatan Pemerintahan dan Pentadbiran Tamadun Yunani

SP 4.2.2 Membincangkan peningkatan Tamadun Yunani dalam aspek pemerintahan dan pentadbiran
SP K4.2.7 Menjelaskan kepentingan menghargai asas-asas amalan demokrasi
Meneroka bukti kecemerlangan Tamadun Yunani
Membuat imaginasi tentang kreativiti dalam masyarakat Yunani
KPS
Membuat tafsiran tentang sumbangan Tamadun Yunani terhadap tamadun sejagat
Membuat rasionalisasi terhadap peningkatan Tamadun Yunani berasaskan bukti sejarah

C Nyatakan sistem pemerintahan dan pentadbiran yang pernah diamalkan oleh negara-kota Athens dalam Tamadun
Yunani. Buku Teks: m.s. 120 TP3

Aristokrasi Tirani Demokrasi Oligarki Monarki

Pernyataan Sistem Pemerintahan

1 Pemerintahan yang dikuasai oleh golongan yang zalim dan
Tirani
sering menindas rakyat
2 Pemerintahan yang dikuasai oleh sebahagian kecil
Oligarki

al
golongan yang berkuasa
3 Sistem beraja yang berasaskan keturunan dan dibantu
Monarki

iju
oleh Konsul yang terdiri daripada golongan bijak pandai

4 Pemerintahan yang dikuasai oleh golongan bangsawan Aristokrasi

D
5 Pemerintahan yang dipilih oleh rakyat melalui pengundian Demokrasi
h
D Lengkapkan peta pokok berikut dengan maklumat berkaitan ciri-ciri sistem pemerintahan demokrasi di Athens.
le
Buku Teks: m.s. 121 TP2

Dewan Perhimpunan
Bo

Majlis 1 Majistret 2 Juri

Bab 06
k

E Lengkapkan rajah berikut dengan maklumat berkaitan keanggotaan Dewan Perhimpunan yang terdapat dalam
sistem pemerintahan di Athens. Buku Teks: m.s. 123 TP3
da

menghadiri perhimpunan warganegara lelaki tiga kali sebulan enam bulan

Ti

1 Anggotanya terdiri daripada semua 2 Setiap warganegara berpeluang

warganegara lelaki memegang jawatan selama enam
Athens. bulan hingga setahun.
Keanggotaan
Dewan
Perhimpunan
4 Terbuka kepada semua warganegara 3 Dewan Perhimpunan bersidang
untuk menghadiri sekurang-kurangnya tiga kali
perhimpunan . sebulan .

TP 2 Memahami Peningkatan Tamadun   2

TP 3 Menerangkan dengan contoh Peningkatan Tamadun   9

85

Sejarah Tg1 - Bab 06.indd 85 5/1/2021 4:46:28 PM

 F Lengkapkan peta pokok berikut dengan maklumat berkaitan fungsi Dewan Perhimpunan. Buku Teks: m.s. 122 – 123
TP3

undang-undang hubungan antarabangsa duta dari negara asing

kewangan dan percukaian Ahli Majlis deklarasi peperangan

Fungsi Dewan Perhimpunan

2 Menggubal undang- 3 Membuat deklarasi

1 Melantik Ahli Majlis
undang untuk peperangan untuk
sebagai sebahagian sistem
pentadbiran yang wujud. memastikan keadilan dapat mempertahankan kedaulatan
dilaksanakan dengan adil. Athens.

4 Mengadakan perjanjian
5 Membincangkan hal duta dari

al
dengan negara lain untuk 6 Menerima
kewangan dan negara asing
melicinkan hubungan bagi

iju
percukaian bagi mengukuhkan hubungan
antarabangsa antara
mengukuhkan ekonomi Athens. antara kedua belah pihak.
kedua-dua belah pihak.

D
G Gariskan jawapan yang BETUL tentang sistem pemerintahan dan pentadbiran di Sparta yang terdapat dalam
h
Tamadun Yunani. Buku Teks: m.s. 125 TP4
le
1 Negara-kota Sparta mengamalkan sistem [ monarki terhad : aristokrasi ].
Bo

2 Terdapat [ dua orang : tiga orang ] raja yang memerintah bersama-sama bagi mengelakkan seorang daripada
mereka bertindak kejam.
Bab 06

3 Raja yang dilantik dipilih daripada keluarga Eurypontids dan [ Agiads : Solon ].
k
da

4 Dalam urusan pentadbiran, raja dibantu oleh Dewan Perhimpunan dan [ Dewan Tertinggi : Majlis ].

5 Dewan Perhimpunan dianggotai oleh 10 000 orang ahli dan lima orang [ pegawai : penggubal undang-undang ]
Ti

yang dilantik sebagai ephors.

6 Ephors berperanan memastikan raja tidak mengamalkan pemerintahan secara [ mutlak : demokrasi ].

7 Keahlian Majlis terdiri daripada 28 orang dewasa berumur melebihi 60 tahun yang menjadi ahli [ lima tahun :
seumur hidup ].

8 Sparta menekankan disiplin [ ketenteraan : sosial ] kepada rakyatnya.

9 Kaum [ wanita : muda ] tidak terlibat dalam sistem pentadbiran dan pemerintahan.

TP 3 Menerangkan dengan contoh Peningkatan Tamadun   6

TP 4 Menganalisis maklumat yang berkaitan dengan Peningkatan Tamadun   9

86

Sejarah Tg1 - Bab 06.indd 86 5/1/2021 4:46:28 PM

 H Tuliskan BETUL atau SALAH pada pernyataan berkaitan kehidupan masyarakat di Sparta berikut. Buku Teks: m.s. 126
TP4

Pernyataan BETUL/ SALAH

1 Sparta dikategorikan sebagai kerajaan ketenteraan BETUL

2 Sparta menekankan disiplin ketenteraan kepada seluruh rakyatnya BETUL

3 Kanak-kanak seawal usia 10 tahun dilatih untuk menjadi anggota tentera SALAH

4 Kaum wanita turut menjalani latihan fizikal seperti berlari, bertinju, menari dan menyanyi
di khalayak ramai BETUL

5 Kaum wanita tidak terlibat dalam peperangan mempertahankan Sparta SALAH

al
6 Asas perkembangan Sparta ialah penekanan terhadap aspek disiplin dan taat setia kepada
negara-kota BETUL

iju
I Negara kita mengamalkan sistem pemerintahan demokrasi yang diwarisi daripada amalan demokrasi di Athens.

D
Apakah kepentingan amalan sistem tersebut? K4.2.7 TP5 KBAT Menilai
Elemen Kewarganegaraan dan Nilai Sivik

rakyat memilih wakil

hmengelakkan pembolotan kuasa pemerintahan yang adil
le
keamanan negara keadilan bersama perpaduan

F1 Rakyat berhak memilih wakil bagi menerajui pentadbiran negara

Bo

F2 Mengelakkan pembolotan kuasa kerana tiada pemusatan kuasa di tangan seorang pemimpin sahaja

Bab 06
F3 Mengamalkan pemerintahan yang adil untuk semua pihak dan mengelakkan penindasan
F4 Menjamin keamanan negara kerana adanya kuat kuasa undang-undang yang adil dan saksama
k

F5 Wakil rakyat terdiri daripada pelbagai kaum dan agama mampu menjamin keadilan bersama
da

F6 Membentuk perpaduan dalam kalangan rakyat yang berbilang kaum di negara kita

J Pada pendapat anda, mengapakah sistem demokrasi diamalkan oleh kebanyakan negara pada hari ini?
Ti

KBAT Menganalisis TP6

penekanan kepada kuasa rakyat pilihan raya melibatkan warganegara

Pada pendapat saya, sistem demokrasi diamalkan di kebanyakan negara pada hari ini kerana sistem ini
(1) melibatkan warganegara secara langsung dalam perbincangan dan perdebatan bagi menentukan
sesuatu dasar. Sistem demokrasi memberikan (2) penekanan kepada kuasa rakyat bagi memantapkan
sistem pentadbiran. Contohnya, melalui (3) pilihan raya , rakyat diberikan kuasa untuk memilih pemimpin
negara. Sistem demokrasi telah membawa keharmonian masyarakat dan negara.

TP 4 Menganalisis maklumat yang berkaitan dengan Peningkatan Tamadun   6

TP 5 Membuat penilaian Peningkatan Tamadun  7 6
TP 6 Melahirkan idea yang rasional Peningkatan Tamadun   3

87

Sejarah Tg1 - Bab 06.indd 87 5/1/2021 4:46:29 PM

 6.3 Tamadun Rom

SP 4.2.1 Mengenal pasti empat lokasi peningkatan tamadun

KPS Memahami kronologi tentang kewujudan Tamadun Rom

K Berdasarkan peta berikut, jawab soalan-soalan berkaitan Tamadun Rom. Buku Teks: m.s. 127 TP1

Tamadun Rom
Britain 1 Lokasi: Lembah Latium berhampiran
Sungai Tiber.

Rom

Lau
Laut Hitam 2 Zaman-zaman dalam Tamadun Rom:

tK
asp
Sepanyol Pompei Byzantium (a) Zaman Beraja (753–509 SM)

ia
Sardina
Anthens
Syracuse
Crete Crypus (b) Zaman Republik (509 SM–27 SM)
Babylon
Mesir (c) Zaman Empayar (27 SM–476 M)
(d) Pax Romana (27 SM–180 M)

al
La

Arab
u
tM
era
h

iju
L Bulatkan jawapan yang BETUL mengenai perkembangan Tamadun Rom. Buku Teks: m.s. 127 TP2

D
1 Kejayaan menewaskan pesaing seperti Etruscan, Macedonia, Seleucid dan Mesir menjadikan Tamadun Rom
sebagai kuasa yang terkuat di [ Mediterranean : Pasifik ].
2 Berjaya membentuk empayar yang luas dan berpusat di Rom, [ Itali : Sepanyol ].
h
3 Tamadun Rom terbahagi kepada tiga zaman, iaitu Zaman Beraja, Zaman Republik dan [ Zaman Pompei :
le
Zaman Empayar ].
4 Tamadun ini mencapai kegemilangan pada zaman [ Republik : Pax Romana ].
Bo

5 Pada era Pax Romana, Tamadun Rom berkembang meliputi tiga buah benua, iaitu Asia, Afrika dan [ Antartika :
Eropah ].
Bab 06

6 Tamadun Rom mencapai kemajuan dalam pelbagai bidang seperti politik, ekonomi, sains, teknologi, falsafah dan
k

[ pendidikan : kesenian ].
da

M Lengkapkan rajah berikut dengan maklumat berkaitan kelompok masyarakat dalam Tamadun Rom.
Buku Teks: m.s. 127 TP2
Ti

hamba Patrician Plebian

1 Patrician , iaitu golongan atasan.

2 Plebian terdiri daripada petani, artisan dan peniaga.

3 Golongan hamba .

TP 1 Mengetahui Peningkatan Tamadun   5

TP 2 Memahami Peningkatan Tamadun   9

88

Sejarah Tg1 - Bab 06.indd 88 5/1/2021 4:46:29 PM

 6.4 Peningkatan Seni Bina dalam Tamadun Rom

SP 4.2.3 Membincangkan peningkatan Tamadun Rom dari aspek seni bina

SP K4.2.8 Membuat kesimpulan tentang kepentingan seni bina sebagai lambang intelektual
Meneroka bukti kecemerlangan Tamadun Rom
Membuat imaginasi tentang kreativiti dalam masyarakat Rom
KPS
Membuat tafsiran tentang sumbangan Tamadun Rom terhadap tamadun sejagat
Membuat rasionalisasi terhadap peningkatan Tamadun Rom berasaskan bukti sejarah

N Lengkapkan ruangan kosong berikut dengan maklumat berkaitan perkembangan seni bina Tamadun Rom.
Buku Teks: m.s. 128 TP2

bersaiz besar tempat mandi awam Pantheon kegunaan yang khusus nilai estetika

1 Setiap binaan yang dihasilkan dalam Tamadun Rom mempunyai kegunaan yang khusus .

2 Masyarakat Rom juga membina bangunan bersaiz besar .

3 Bangunan dalam Tamadun Rom mempunyai nilai estetika .

al
4 Perkembangan seni bina tamadun ini melibatkan bangunan, jalan raya, saliran air dan tempat mandi awam .

iju
5 Seni bina Rom yang terkenal dan masih kekal sehingga kini ialah Colosseum, Pantheon , amfiteater,
akueduk, jalan raya, tembok pertahanan dan tempat mandi awam.

D
O Lengkapkan peta dakap berikut dengan maklumat berkaitan faktor kemajuan seni bina Tamadun Rom.
Buku Teks: m.s. 128 TP3 h
penggunaan simen Marco Vitruvius pentadbir
le
Sistem pendidikan golongan hamba bantuan kewangan
Bo

Bab 06
1 Kemunculan arkitek seperti Marco Vitruvius yang telah mengarang buku
tentang seni bina, iaitu On Architecture membolehkan bidang seni bina
k

berkembang pesat.
da

2 Sistem pendidikan yang praktikal membantu melahirkan warganegara

mahir dalam pelbagai bidang termasuklah seni bina.
3 Bidang seni bina turut mendapat sokongan daripada pihak pentadbir seperti
Ti

Faktor
Kemajuan Marcus Visanius Agrippa.
Seni Bina 4 Pentadbiran Marcus Visanius Agrippa telah memberikan bantuan kewangan
Tamadun Rom agar projek yang dirancang berjalan dengan lancar.
5 Gabungan teknologi Yunani dan teknologi Rom seperti penggunaan simen
serta penekanan terhadap aspek ketahanan dan nilai estetika turut mempengaruhi
bidang seni bina.
6 Golongan buruh yang sebahagian besarnya terdiri daripada golongan hamba
turut memberikan sumbangan terhadap kemajuan seni bina.

TP 2 Memahami Peningkatan Tamadun   5

TP 3 Menerangkan dengan contoh Peningkatan Tamadun   6

89

Sejarah Tg1 - Bab 06.indd 89 5/1/2021 4:46:29 PM

 P Senaraikan ciri-ciri pembinaan bangunan yang terdapat dalam Tamadun Rom. Buku Teks: m.s. 129 TP3

7 Penggunaan Binaan bumbung

siling dengan struktur
melengkung

1 Kubah berbentuk
6 Saiz yang besar
bulat
Ciri-ciri Pembinaan
Bangunan dalam
Tamadun Rom
5 Mempunyai tiang 2 Penggunaan
gaya Yunani marmar

4 Batu dilepa 3 Mempunyai

dengan simen hiasan dalaman

al
iju
Q Padankan pernyataan berikut dengan seni bina yang BETUL. Buku Teks: m.s. 130 – 133 TP4

Pernyataan Seni Bina

D
1 Menjadi tempat mengadakan persembahan dan pertandingan seperti
gladiator. Binaan ini berketinggian 50 meter panjang dan 156 meter lebar
Pantheon
h
serta mampu menampung 50 000 orang pada satu-satu masa. Binaan ini
mempunyai sistem pengurusan penonton setanding stadium zaman moden.
le
2 Binaan sistem perancangan dan pengawalan air yang sistematik. Sistem ini
berfungsi membekalkan air ke rumah kediaman, tempat mandi awam dan Tempat mandi
Bo

binaan-binaan utama di Rom. awam

Bab 06

3 Menjadi tempat penyembahan dewa-dewi masyarakat Rom yang mengambil

gaya binaan Zaman Yunani. Binaan ini bertiang kukuh dan tinggi, atap
Jalan raya
k

berbentuk kubah besar, dinding daripada batu-bata yang dilepa dengan

simen serta puncaknya mempunyai ruang terbuka yang dipanggil Oculus.
da

4 Binaan ini berfungsi sebagai pertahanan daripada serangan musuh dan

menjadi pemisah sempadan wilayah di bawah kekuasaan Rom. Binaan ini Colosseum
Ti

menggunakan batu yang disusun memanjang setinggi lima meter.

5 Merupakan Colosseum mini atau sebuah gelanggang terbuka yang berfungsi

sebagai tempat membuat persembahan seni, pertunjukkan dan gladiator. Tembok
Binaan ini terdiri daripada pelbagai saiz dan kapasiti penonton. pertahanan

6 Binaan ini dihasilkan supaya boleh digunakan oleh setiap orang dan
penggunanya akan dikenakan bayaran tertentu. Antara kemudahan lain
yang disediakan termasuklah tandas, ruang mandi, ruang mengurut, Akueduk
perpustakaan, bilik rehat dan bilik bersenam.

7 Dibina untuk menghubungkan bandar-bandar utama bagi memudahkan

pergerakkan tentera serta sebagai sistem pengangkutan. Amfiteater

TP 3 Menerangkan dengan contoh Peningkatan Tamadun   7

TP 4 Menganalisis maklumat yang berkaitan dengan Peningkatan Tamadun   7

90

Sejarah Tg1 - Bab 06.indd 90 5/1/2021 4:46:29 PM

 R Lengkapkan ruangan kosong berikut dengan maklumat berkaitan kemajuan seni bina Tamadun Rom.
Buku Teks: m.s. 130 – 133 TP4

50 meter tiang serangan musuh 2.5 hektar 50 000 berkubah

156 meter 43 meter milecastel Oculus batu tentera

Maharaja Hadrian pengurusan penonton lima meter batu-bata

1 Colosseum

(a) Berketinggian 50 meter panjang.

(b) Lebar Colosseum ialah 156 meter .
(c) Keluasan keseluruhan bangunan ialah 2.5 hektar .
(d) Berkeupayaan memuatkan seramai 50 000 orang
pada satu-satu masa.
(e) Mempunyai sistem pengurusan penonton yang

al
setanding dengan stadium pada zaman moden.

iju
2 Pantheon

(a) Merupakan binaan berkubah yang terbesar di dunia.

D
(b) Mempunyai tiang yang kukuh di bahagian hadapan
binaan.
h (c) Diameter keluasan atap ialah 43 meter .
le
(d) Mempunyai dinding daripada batu-bata yang
dilepa dengan simen.
Bo

(e) Binaan ini mempunyai ruang terbuka yang dipanggil

Oculus

Bab 06
yang membolehkan cahaya matahari
masuk menerangi ruang dalam bangunan.
k

3 Tembok Hadrian
da

(a) Tembok ini dibina oleh Maharaja Hadrian pada

tahun 122 M di Britain
Ti

(b) Tembok ini dibina sepanjang 117 kilometer

bertujuan melindungi Tamadun Rom daripada
serangan musuh .
(c) Tembok ini dibina dengan menggunakan batu
yang disusun memanjang.
(d) Mencapai ketinggian sehingga lima meter .
(e) Mempunyai beberapa kubu kecil yang dikenali
sebagai milecastel .
(f) Kubu kecil ini menempatkan tentera yang
bertugas untuk mengawal tembok.

TP 4 Menganalisis maklumat yang berkaitan dengan Peningkatan Tamadun   16

91

Sejarah Tg1 - Bab 06.indd 91 5/1/2021 4:46:30 PM

 S Isikan teka silang kata berikut dengan jawapan yang BETUL mengenai seni bina Tamadun Rom yang terkenal.
Buku Teks: m.s. 131 – 133 TP4

11
M

7
J A R A K

2 10
L K N

8 3 4
A U E L D J E M

S A S I U

5
K E R I K I L T

al
A R H U

iju
9 6
R U T A N D A S

D
M T I

1
G L A D
h I A T O R
le
H N
Bo
Bab 06

Melintang Menegak
k

1 Amfiteater ialah Colosseum mini atau gelanggang 2 Binaan Amfiteater menunjukkan bahawa orang Rom
da

terbuka untuk membuat persembahan seni, menggemari aktiviti luar rumah .

pertunjukan dan gladiator .
4 Akueduk dibina dengan mengkaji mutu sumber
Ti

3 Antara amfiteater yang terkenal ialah El Djem . air yang ada, aliran air dan lokasi.

5 Jalan raya dibina secara berlapis-lapis, iaitu dengan 6 Akueduk ialah sistem perancangan dan pengawalan
menggunakan batu besar, batu kecil dan kerikil . air yang sistematik.

7 Dalam pembinaan jalan raya, batu ditanda untuk 8 Jalan raya dibina sebagai sistem pengangkutan dan
menentukan jarak satu kawasan dengan kawasan bagi memudahkan pergerakan askar .
yang lain.
10 Pembinaan tempat mandi menunjukkan orang Rom
9 Kemudahan di tempat mandi termasuklah tandas , mementingkan kesihatan dan kebersihan.
ruang mandi, ruang mengurut, perpustakaan, bilik
berehat dan bilik bersenam. 11 Caracalla ialah tempat mandi awam yang terkenal.

TP 4 Menganalisis maklumat yang berkaitan dengan Peningkatan Tamadun   11

92

Sejarah Tg1 - Bab 06.indd 92 5/1/2021 4:46:30 PM

 T Gambar berikut berkaitan dengan seni bina Tamadun Rom.

al
iju
D
h
le
Colosseum
Bo

Seni bina tersebut menonjolkan kebijaksanaan masyarakat Rom.

Jelaskan. K4.2.8 TP6 KBAT Menganalisis Elemen Kewarganegaraan dan Nilai Sivik

Bab 06
k

Contoh: Melambangkan masyarakat yang menguasai teknologi

da

F1 Melambangkan masyarakat yang inovatif

Ti

F2 Melambangkan masyarakat yang kreatif

F3 Melambangkan masyarakat yang berdaya saing

F4 Melambangkan masyarakat yang mempunyai semangat inkuiri

F5 Melambangkan masyarakat yang mampu meneroka bidang baharu

TP 6 Melahirkan idea yang rasional Peningkatan Tamadun   5

93

Sejarah Tg1 - Bab 06.indd 93 5/1/2021 4:46:31 PM

 PRAKTIS PT3 | BAHAGIAN A
Jawab semua soalan.
6.1 Tamadun Yunani 7 Apakah sistem pemerintahan Tamadun Yunani yang
1 Apakah faktor yang menyebabkan orang Yunani dikaitkan dengan pernyataan berikut?
dikenali sebagai pelayar yang handal? BT m.s. 120 OMG m.s. 85 DSKP C, TP3 ARAS : S
BT m.s. 118 OMG m.s. 78 TP1 ARAS : R
Pemerintahan yang dikuasai oleh sebahagian
A Jalan raya yang tersusun
kecil golongan yang berkuasa.
B Terletak berhampiran laut
C Terdapat banyak pulau-pulau kecil A Tirani C Oligarki
D Terletak di kawasan perairan yang cetek B Monarki D Demokrasi
2 Di tengah-tengah polis terdapat tempat yang dipanggil 8 Apakah amalan politik yang menjadi ikutan dan
acropolis. BT m.s. 118 OMG m.s. 84 DSKP B, TP2 diamalkan oleh kebanyakan negara moden hingga
Apakah fungsi tempat tersebut? ARAS : R kini? BT m.s. 120 OMG m.s. 79 TP3 ARAS : R
A Pusat keagamaan C Pusat komuniti A Tirani C Demokrasi
B Pusat komunikasi D Pusat kesenian B Monarki D Aristokrasi

3 Antara berikut, yang manakah peranan agora dalam 9 Tamadun Yunani telah memperkenalkan sistem

al
masyarakat Yunani? pentadbiran secara demokrasi. BT m.s. 121
BT m.s. 118 OMG m.s. 84 DSKP B, TP2 ARAS : R Pada zaman pentadbiran tokoh manakah sistem ini
mula dilaksanakan? OMG m.s. 79 TP3 ARAS : S

iju
I Pasar awam
II Pusat pertemuan A Solon C Pericles
III Pusat keselamatan B Agiads D Eurypontids

D
IV Pusat pentadbiran kerajaan 10 Rajah berikut menunjukkan badan-badan yang
A I dan II C II dan III terdapat dalam Dewan Perhimpunan di Athens.
B I dan IV D III dan IV h BT m.s. 121 OMG m.s. 79 TP3 ARAS : S

4 Rajah berikut menunjukkan tiga polis yang terkenal Majlis

dalam Tamadun Yunani. BT m.s. 119
le
Dewan
Majistret
X Perhimpunan
Bo

X
Polis Corinth Apakah yang diwakili oleh X?
A Juri C Menteri
Bab 06

Sparta
B Raja D Suruhanjaya
Apakah X? ARAS :
k

OMG m.s. 84 DSKP B, TP2 R

11 Antara berikut, yang manakah fungsi Majlis dalam
A Greece C Thrace pentadbiran di Athens? BT m.s. 124 TP4 ARAS : T
da

B Athens D Olympia I Kakitangan kerajaan

5 Apakah anggapan penduduk setempat bagi setiap II Pemutus sesuatu kes
polis di Yunani? BT m.s. 119 OMG m.s. 78 TP2 ARAS : R III Mengendalikan jabatan kerajaan
Ti

A Tanah yang suci IV Menjalankan keputusan Dewan Perhimpunan

B Tanah yang subur A I dan II C II dan III
C Tanah yang perlu dijaga B I dan IV D III dan IV
D Tanah untuk binaan momumen 12 Antara berikut, apakah kemahiran yang
6.2 Peningkatan Pemerintahan dan Pentadbiran Tamadun
dipelajari oleh kanak-kanak di Sparta seawal usia
Yunani tujuh tahun? BT m.s. 126 OMG m.s. 80 TP4 ARAS : R
6 Maklumat berikut berkaitan dengan sistem I Bertinju III Memasak
pentadbiran di Yunani. II Menyanyi IV Menjadi rahib
BT m.s. 120 OMG m.s. 79 TP3 ARAS : S A I dan II C II dan III
B I dan IV D III dan IV
• Ditadbir oleh golongan yang zalim
• Melakukan penindasan ke atas rakyat 13 Negara-kota Sparta terlibat dalam pertempuran di
Salamis. BT m.s. 126 OMG m.s. 80 TP4 ARAS : S
Apakah bentuk sistem pentadbiran tersebut? Pihak manakah yang berjaya mereka tewaskan?
A Aristokrasi C Oligarki A Etruscan C Persia
B Monarki D Tirani B Seleucid D Mesir

94

Sejarah Tg1 - Bab 06.indd 94 5/1/2021 4:46:31 PM

 6.3 Tamadun Rom 20 Maklumat berikut berkaitan dengan seni bina dalam
14 Antara berikut, zaman manakah yang ada dalam Tamadun Rom. BT m.s. 130 OMG m.s. 81 TP4 ARAS : S
Tamadun Rom?
BT m.s. 127 OMG m.s. 88 DSKP K, TP1 ARAS : R • Binaan berkubah terbesar di dunia
I Zaman Beraja • Dibina oleh Marcus Visanius Agrippa pada
II Zaman Republik tahun 27 SM
III Zaman Monarki Apakah binaan yang dikaitkan dengan maklumat
IV Zaman Oligarki tersebut?
A I dan II C II dan III A Akueduk C Colosseum
B I dan IV D III dan IV B Pantheon D Amfiteater
15 Antara berikut, apakah kepentingan Sungai Tiber 21 Gambar berikut menunjukkan binaan yang dikatakan
kepada masyarakat Rom? wujud di seluruh wilayah Rom.
BT m.s. 127 OMG m.s. 80 TP3 ARAS : R
BT m.s. 131 OMG m.s. 82 TP4 ARAS : S
I Sumber air
II Sumber protein
III Aktiviti pengairan
IV Laluan belayar ke laut
A I dan II C II dan III

al
B I dan IV D III dan IV

16 Tamadun Rom mencapai kegemilangan pada era Pax

iju
Romana (27 SM – 180 M). Amfiteater
Apakah kesannya kepada masyarakat ketika itu?
BT m.s. 127 OMG m.s. 80 TP3 ARAS : S Apakah perkaitan binaan tersebut dengan masyarakat

D
A Menjamin keamanan Rom ketika itu?
B Membawa penderitaan A Masyarakat rajin bekerja
C Meningkatkan perdagangan
h B Masyarakat gemar mempelajari seni binaan
D Meningkatkan mutu pendidikan C Masyarakat gemar membina bangunan besar
D Masyarakat menggemari aktiviti di luar rumah
le
17 Andaikan anda bekerja sebagai petani di Rom.
Apakah kategori anda dalam masyarakat pada ketika 22 Binaan berikut telah diperkenalkan semasa Tamadun
Bo

itu? BT m.s. 127 OMG m.s. 88 DSKP M, TP2 ARAS : S Rom. BT m.s. 131 OMG m.s. 82, TP4 ARAS : S
A Patrician
B Plebian

Bab 06
C Artisan
D Hamba
k
da

18 Antara berikut, yang manakah merupakan golongan

kedua dalam sistem sosial masyarakat Rom?
BT m.s. 127 OMG m.s. 88 DSKP M, TP2 ARAS : S
I Bangsawan Apakah fungsinya?
Ti

II Artisan A Membekalkan air C Mengadakan teater

III Peniaga B Menghalang musuh D Membuat pertunjukan
IV Hamba
A I dan II C II dan III 23 Tamadun Rom telah memperkenalkan binaan jalan
B I dan IV D III dan IV raya. BT m.s. 132 OMG m.s. 82 TP4 ARAS : S
Bilakah binaan tersebut dimulakan?
A 200 SM C 400 SM
6.4 Peningkatan Seni Bina dalam Tamadun Rom
B 300 SM D 500 SM
19 Apakah bidang kepakaran Marco Vitruvius dalam
Tamadun Rom?
24 Apakah peranan binaan milecastel yang dibina oleh
BT m.s. 128 OMG m.s. 89 DSKP O, TP3 ARAS : S
masyarakat Rom?
A Pentadbiran
BT m.s. 133 OMG m.s. 91 DSKP R S3, TP4 ARAS : T
B Pendidikan
A Pengaliran air
C Pembinaan
B Pengaliran cahaya
D Pertanian
C Penempatan tentera
D Pengumpulan makanan

95

Sejarah Tg1 - Bab 06.indd 95 5/1/2021 4:46:32 PM

 PRAKTIS PT3 | BAHAGIAN B

1 Tamadun Yunani merupakan pencetus kepada perkembangan tamadun Eropah. Bab 6.1

(a) Nyatakan secara ringkas perkembangan Tamadun Yunani. Buku Teks: m.s. 118 OMG m.s. 78 TP2 ARAS : R

(F1) Berkembang di Semenanjung Greece dan pulau-pulau yang bertaburan di Laut Aegean serta Laut
Mediterranean (F2) Cuaca yang sederhana (F3) Kedudukan berhampiran dengan laut

[3 markah]
(b) Nyatakan tiga polis yang terkenal dalam Tamadun Yunani. Buku Teks: m.s. 119 OMG m.s. 84 DSKP B S1 TP2 ARAS : R
(i) Athens
(ii) Sparta
(iii) Corinth
[3 markah]
(c) Pada pendapat anda, apakah peranan seseorang warganegara dalam menjaga kedaulatan negaranya?
KBAT Mengaplikasi TP6 ARAS : T

al
(F) Pada pendapat saya, seseorang warganegara perlulah bertanggungjawab dalam menjaga kedaulatan

iju
negaranya. (H) Oleh yang demikian, warganegara perlu berani mempertahankan kedaulatan dan keutuhan
negara daripada diceroboh oleh kuasa asing. (C) Seseorang warganegara perlu menyemai semangat cinta akan

D
negara serta sikap sedia berkorban untuk negara apabila diperlukan. (I) Hal ini membolehkan kedaulatan
negara terjamin. h [4 markah]
le
2 Di Sparta, sistem pemerintahan dan pentadbiran bersifat monarki terhad. Bab 6.2

(a) Jelaskan ciri-ciri sistem pemerintahan dan pentadbiran di Sparta.

Bo

Buku Teks: m.s. 125 OMG m.s. 86 DSKP G TP4

ARAS : R

(F1) Terdapat dua orang raja yang memerintah Sparta (F2) Urusan pentadbiran raja dibantu oleh sebuah
Bab 06

Dewan Perhimpunan dan Majlis (F3) Kaum wanita tidak terlibat dalam urusan pentadbiran dan
k

pemerintahan
da

[3 markah]
(b) Di Sparta, penekanan diberikan kepada disiplin ketenteraan. Buktikan. Buku Teks: m.s. 126 OMG m.s. 80 TP4
ARAS : S
Ti

(F1) Kanak-kanak seawal usia tujuh tahun dan wanita akan dilatih menjadi anggota tentera (F2)
Kaum wanita turut menjalani latihan fizikal (F3) Kaum wanita diajar berlari, bertinju, menari dan
menyanyi di khalayak ramai (F4) Kaum wanita tidak terkecuali daripada tugas mempertahankan negara

[3 markah]
(c) Pada pendapat anda, apakah iktibar yang boleh dicontohi daripada masyarakat di Sparta? KBAT Menilai
TP5 ARAS : T

(F) Iktibar yang boleh dicontohi daripada masyarakat di Sparta ialah berdisiplin dan taat setia kepada negara.
(H) Perasaan taat setia ini tertanam kukuh dalam kalangan warganegara Sparta. (C) Warganegara Sparta
menjalani latihan ketenteraan seawal tujuh tahun dan mereka sanggup berkorban demi mempertahankan
kedaulatan Sparta. (I) Hal ini dapat memupuk semangat cinta akan negara dalam kalangan warganegara.

[4 markah]

96

Sejarah Tg1 - Bab 06.indd 96 5/1/2021 4:46:32 PM

 PRAKTIS PT3 | BAHAGIAN C

1 Tamadun Rom terkenal dengan kepakaran dalam bidang seni bina. Bab 6.4

(a) Bincangkan ciri-ciri pembinaan bangunan dalam Tamadun Rom. Buku Teks: m.s. 129 OMG m.s. 90 DSKP P TP3
ARAS : R

(F1) Merupakan gabungan antara teknik seni bina yang diwarisi sejak Zaman Yunani (F2) Dengan inovasi orang
Rom menggunakan bahan binaan baharu (F3) Reka bentuk lebih kreatif (F4) Membolehkan bangunan dan
binaan mempunyai ciri tersendiri (F5) Kekal hingga hari ini (F6) Pantheon (H6a) Kubah berbentuk bulat
(H6b) Saiz yang besar (H6c) Tiang gaya Yunani (H6d) Batu dilepa dengan simen (H6e) Hiasan dalaman
(H6f) Penggunaan marmar (H6g) Bumbung dengan struktur melengkung (H6h) Penggunaan siling

[6 markah]
(b) Bincangkan faktor-faktor kemajuan seni bina dalam Tamadun Rom. Buku Teks: m.s. 128 OMG m.s. 89 DSKP O TP3
ARAS : S

(F1) Kepakaran dalam bidang seni (H1a) Membina bangunan bersaiz besar dan mempunyai nilai estetika

al
(H1b) Binaan mempunyai kegunaan yang khusus (F2) Pendidikan (H2) Sistem pendidikan yang praktikal
(F3) Dasar pemerintahan (H3) Pentadbir menyokong seni bina Rom (C3) Marcus Visanius Agrippa

iju
(63 – 12 SM) (F4) Bantuan kewangan (H4) Kerajaan memberikan bantuan kewangan agar projek berjalan
dengan lancar (F5) Gabungan teknologi Rom dan Yunani (C5) Penggunaan simen (H5) Penekanan kepada aspek

D
ketahanan dan nilai estetika (F6) Tenaga buruh (H6) Sebahagian besarnya daripada kalangan hamba
h [8 markah]
(c) Jelaskan cabaran yang dihadapi oleh negara dalam usaha memelihara dan memulihara seni bina tinggalan
le
sejarah di negara kita. KBAT Menilai TP6 ARAS : T
(F1) Antara cabaran yang dihadapi oleh negara dalam usaha memelihara dan memulihara seni bina tinggalan
Bo

sejarah di negara kita ialah kerajaan terpaksa menanggung kos yang tinggi. (H1) Hal ini kerana kerja-kerja
penyelenggaraan memerlukan tenaga pakar yang bergaji tinggi. (C1) Misalnya, kos mengupah pakar dari luar

Bab 06
negara untuk kerja-kerja tersebut. (I) Oleh itu, tumpuan terhadap pengekalan warisan ini tidak ditekankan.
k

(F2) Selain itu, negara juga terpaksa berdepan dengan masyarakat yang mementingkan keuntungan. (H2)
da

Hal ini disebabkan sikap generasi pada hari ini yang tidak mementingkan tinggalan sejarah. (C2) Contohnya,
sumbangan material dan tenaga untuk kerja-kerja memelihara dan memulihara warisan sejarah kurang
mendapat sambutan. (I) Oleh yang demikian, kerajaan dan rakyat perlu bekerjasama untuk memelihara dan
Ti

memulihara tinggalan sejarah negara.

[6 markah]

2 Seni bina dalam Tamadun Rom sangat terkenal dan masih kekal hingga ke hari ini. Bab 6.4

(a) Nyatakan fungsi seni bina berikut: Buku Teks: m.s. 130 – 131

(i) Colosseum OMG m.s. 81 TP4 ARAS : S

(ii) Akueduk OMG m.s. 82 TP4 ARAS : S [6 markah]

(b) Apakah kepentingan jalan raya dan tempat mandi awam kepada masyarakat dalam Tamadun Rom?
Buku Teks: m.s. 132 – 133 OMG m.s. 82 & 83 TP4 ARAS : S [8 markah]
(c) Masyarakat Rom sangat mementingkan kebersihan diri sehingga membawa kepada pembinaan tempat mandi
awam. KBAT Menganalisis TP6 ARAS : T
Pada pendapat anda, mengapakah kita perlu menjaga kebersihan diri kita? [6 markah]

97

Sejarah Tg1 - Bab 06.indd 97 5/1/2021 4:46:32 PM