NGHỊ LUẬN VỀ MỘT VẤN ĐỀ XÃ HỘI ĐẶT RA TRONG TÁC PHẨM VĂN HỌC

1. Vấn đề xã hội là tư tưởng, đạo lí. VD: Từ truyện ngắn Cô hàng xén của Thạch Lam, anh/chị hãy trình bày suy nghĩ về sự cần thiết của tình cảm gia đình đối với
thế hệ trẻ trong xã hội hiện đại.
MỞ BÀI: MỞ BÀI:
- Dẫn dắt vấn đề, giới thiệu câu chuyện trong đề bài - Dẫn dắt, giới thiệu tác phẩm Cô hàng xén của Thạch Lam.
- Giới thiệu vấn đề cần nghị luận - Giới thiệu vấn đề cần nghị luận: truyện ngắn Cô hàng xén của Thạch Lam gợi suy ngẫm sâu sắc/khẳng
định về sự cần thiết của tình cảm gia đình đối với thế hệ trẻ trong xã hội hiện đại.
THÂN BÀI: THÂN BÀI:
1. GIẢI THÍCH 1. GIẢI THÍCH
- Tóm tắt hoặc nêu vắn tắt nội dung câu chuyện. - Tóm tắt: “Cô hàng xén” là tác phẩm tiêu biểu cho phong cách nghệ thuật của Thạch Lam. Truyện xoay
- Giải thích vấn đề (nếu cần) quanh những phiên chợ của một cô gái bán hàng xén từ lúc chạy chợ chính buổi sớm mai, lúc tàn phiên trở
2. BÀN LUẬN về khi trời xẩm tối. Qua đóm người đọc vừa hình dung rõ nét về cuộc sống của người dân nghèo trong xã
Luận điểm 1. Vấn đề xã hội được thể hiện như thế hội cũ, vừa bắt gặp những vẻ đẹp sâu kín trong những cuộc đời bình dị, đời thường trong đó có vẻ đẹp của
nào trong tác phẩm văn học? tình cảm gia đình.
- Biểu hiện của VĐNL trong tác phẩm - Giải thích vấn đề: Tình cảm gia đình là tình cảm yêu thương, gắn bó, chia ngọt sẻ bùi của những người
- Ý nghĩa thân trong một gia đình, lớn hơn là một dòng họ.
(Chú ý các chi tiết trong tác phẩm) 2. BÀN LUẬN
Luận điểm 1. Truyện ngắn Cô hàng xén cho thấy vẻ đẹp/vai trò cùa tình cảm gia đình
- Biểu hiện của tình cảm gia đình trong tác phẩm: Tình cảm gia đình được thể hiện qua cách cư xử của
các thành viên trong gia đình cô Tâm (nêu cụ thể: Kết thúc phiên chợ, trở về nhà, dẫu trời mưa nhưng Tâm
vẫn không quên mua quà cho các em, dịu dàng với các em, lễ phép trả lời mẹ; …)
- Ý nghĩa của tình cảm gia đình trong tác phẩm: Bao nhiêu nỗi mệt nhọc đều tiêu tán cả, Tâm “thấy vui
vẻ và nảy nở trong thâm tâm những ý muốn tốt đẹp cho gia đình”. Tâm thấy yên ấm, hạnh phúc khi có gia
đình quây quần, cô “ngắm nghía các nét mặt xinh xẻo, những con mắt ngây thơ long lánh dưới mái tóc tơ
của các em”, thấy lòng “đầm ấm và tự kiêu”. Tâm tự nhủ sẽ chịu khó nhọc để kiếm tiền nuôi các em ăn
học.
Luận điểm 2. Vấn đề xã hội được thể hiện như thế Luận điểm 2. Trong xã hội hiện đại hiện nay, tình cảm gia đình có vai trò vô cùng cần thiết đối với
nào trong tác phẩm văn học? thế hệ trẻ
- Biểu hiện - Biểu hiện:
- Ý nghĩa + Sự yêu thương, quan tâm, dạy dỗ của ông bà, cha mẹ đối với con cháu
(Cần có dẫn chứng thực tế) + Con cháu kính trọng, chăm sóc ông bà, cha mẹ
+ Anh em thuận hòa hiếu nghĩa.
+…
- Ý nghĩa:
 + Gia đình là sợi dây gắn kết, điểm tựa về tinh thần và vật chất trong cuộc sống.
+ Chia sẻ kinh nghiệm sống, thôi thúc con người vươn lên trước những thử thách khó lường của cuộc sống
nhiều áp lực.
+ Duy trì tình cảm gia đình là một trong những cách thức giữ gìn vẻ đẹp, bản sắc văn
hoá của dân tộc…
Dẫn chứng: thần đồng Đỗ Nhật Nam, …
3. MỞ RỘNG, PHÊ PHÁN/PHẢN ĐỀ, TRAO 3. MỞ RỘNG, PHÊ PHÁN/PHẢN ĐỀ, TRAO ĐỔI Ý KIẾN TRÁI CHIỀU
ĐỔI Ý KIẾN TRÁI CHIỀU - Quý trọng tình cảm gia đình nhưng không có nghĩa là chỉ biết có gia đình riêng, không
có kết nối với mọi người xung quanh.
- Phê phán những người không biết quý trọng, vô trách nhiệm với gia đình. Cư xử vô tâm, vô tình hoặc chỉ
biết thụ hưởng, ỷ lại và dựa dẫm vào gia đình.
4. BÀI HỌC NHẬN THỨC, HÀNH ĐỘNG 4. BÀI HỌC NHẬN THỨC, HÀNH ĐỘNG
- Về nhận thức: Vấn đề xã hội đó giúp ta hiểu sâu - Cần nhận thức rõ về những giá trị tốt đẹp của tình cảm gia đình.
sắc về điều gì? Rút ra được điều gì có ý nghĩa? - Có những hành động cụ thể, thiết thực để hình thành lối sống đẹp, biết yêu thương và có trách nhiệm
- Về hành động: Xác định hành động bản thân phải với gia đình, người thân.
làm gì? Việc làm cụ thể, thiết thực.

KẾT BÀI KẾT BÀI

- Khẳng định tầm quan trọng của vấn đề xã hội được - Khẳng định tầm quan trọng của vấn đề xã hội được đặt ra trong tác phẩm văn học
đặt ra trong tác phẩm văn học. - Thông điệp tới mọi người
- Thông điệp tới mọi người
2. Vấn đề xã hội là hiện tượng đời sống. VD: Nạn săn bắt thú rừng hoang dã ở VN hiện nay qua truyện ngắn Muối của rừng (Nguyễn Huy Thiệp)

MỞ BÀI: MỞ BÀI:
- Dẫn dắt vấn đề, giới thiệu câu chuyện trong đề bài
- Dẫn dắt, giới thiệu truyện ngắn Muối của rừng (Nguyễn Huy Thiệp)
- Giới thiệu vấn đề cần nghị luận - Giới thiệu vấn đề cần nghị luận: truyện ngắn gợi suy ngẫm sâu sắc/là lời cảnh tỉnh về nạn săn bắt thú
rừng hoang dã
THÂN BÀI: THÂN BÀI:
1. GIẢI THÍCH 1. GIẢI THÍCH
- Tóm tắt hoặc nêu vắn tắt nội dung câu chuyện. - Tóm tắt: Nhân ngày xuân đẹp trời sau Tết Nguyên đán, ông Diểu mang theo khẩu súng cậu con trai
- Giải thích vấn đề (nếu cần) tặng vào rừng săn bắn và hạ gục được một con khỉ đực trong đàn. Ngay sau đó, một cảm giác sợ hãi và có
2. BÀN LUẬN chút hối hận xuất hiện trong ông. Khỉ mẹ và khỉ con hoảng sợ chạy theo đàn nhưng được một đoạn thì khỉ
Luận điểm 1. Vấn đề xã hội được thể hiện như thế mẹ quay lại. Ông cho đó là hành động đạo đức giả nên giương súng toan bắn khỉ cái. Khỉ cái sợ hãi bỏ
nào trong tác phẩm văn học? chạy nhưng rồi ngay sau đó nó lại tiếp tục quay trở lại, ôm khỉ đực vào lòng và bỏ chạy. Ông ném khẩu
Biểu hiện của VĐNL trong tác phẩm. Chú ý các chi súng đuổi theo thì khỉ con từ đâu xông ra vồ lấy. Để cứu khỉ bố và khỉ mẹ, khỉ con ôm theo cây súng lao
tiết trong tác phẩm liên quan đến: mình xuống vực. Hành trình đuổi theo con mồi, bắt được con mồi rồi băng bó cho nó, chứng kiến tình cảm
- Thực trạng mà bầy khỉ dành cho nhau, ông đã động lòng thương, quyết định băng bó vết thương và tha cho chúng.
- Nguyên nhân Trên đường trở về, ông Diểu may mắn gặp được hoa tử huyền, loài hoa ba mươi năm mới nở một lần.
- Ảnh hưởng 2. BÀN LUẬN
- Giải pháp Luận điểm 1. Truyện ngắn Muối của rừng gióng lên hồi chuông cảnh tỉnh về vấn nạn săn bắt động
vật hoang dã
(Một số ý cơ bản cần đề cập)
- Hành trình cầm súng săn thú rừng của ông Diểu chính là quá trình xâm lấn không gian thiên nhiên của
văn minh con người. Ông Diểu nhìn thiên nhiên như một thứ phông nền để trục lợi và thỏa mãn bản thân.
Ông bắn thú không để lấy thức ăn, mà để giải trí nhân dịp “thằng con học ở nước ngoài gửi về biếu ông
khẩu súng hai nòng.” Ông vào rừng, lấy thiên nhiên làm niềm khuây khỏa “tất cả những trò nhố nhăng đê
tiện hàng ngày”.
- Hành động của ông đã làm tổn thương gia đình nhà khỉ: c khỉ đực bị thương, khỉ con vì muốn cứu bố mà
lao tới ôm lấy khẩu súng và rơi xuống vực.
- Chứng kiến điều đó, ông Diểu có sự thay đổi trong nhận thức, tâm trạng → tha cho khỉ bố- hành động
cho thấy đức hiếu sinh, sự quay về với thiên nhiên của ông Diểu.
Luận điểm 2. Vấn đề xã hội được thể hiện như thế Luận điểm 2. Nạn săn bắt thú rừng đang là một vấn nạn nhức nhối trong xả hội hôm nay.
nào trong tác phẩm văn học? - Thực trạng:
- Thực trạng + Số liệu cụ thể về nạn săn bắt thú rừng hoang dã
- Nguyên nhân + Săn bắt thú rừng hoang dã có xu hướng gia tăng và ngày càng phức tạp.
- Ảnh hưởng - Nguyên nhân:
- Giải pháp + Mục đích thương mại, đáp ứng nhu cầu thị trường để làm đồ nội thất, thực phẩm chức năng như ngà voi,
sừng tê giác, vảy tê tê, bò sát sống ,...
+ Do lòng tham, sự thiếu hiểu biết, thái độ lạnh nhạt và thiếu trách nhiệm với cộng đồng
+ Các giải pháp quản lí, xử phạt hành vi săn bắt thú rừng chưa được nghiêm ngặt
+…
- Ảnh hưởng
+ Đe dọa sự phát triển của nhiều loại động vật, đặt nhiều loại động vật trên bờ vực tuyệt chủng → gây suy
giảm sự đa dạng sinh học của Trái Đất
+ Gây mất cân bằng sinh thái, tác động trực tiếp lên đời sống con người.
+ Sử dụng thực phẩm, sản phẩm từ động vật hoang dã có thể ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của con
người.
+ ..
- Giải pháp
+ Tăng cường điều tra, xử lý nghiêm các đối tượng cầm đầu những đường dây buôn bán, vận chuyển động
vật hoang dã trái phép;
+ Nghiêm cấm, chấm dứt các hoạt động nuôi, buôn bán các loài động vật quý: tê giác, hổ, gấu, …
+ Ngăn chặn tội phạm trên Internet và tăng cường tiếng nói của các cơ quan nhà nước trong nỗ lực bảo vệ
động vật hoang dã.
+…

3. MỞ RỘNG, PHÊ PHÁN/PHẢN ĐỀ, TRAO 3. MỞ RỘNG, PHÊ PHÁN/PHẢN ĐỀ, TRAO ĐỔI Ý KIẾN TRÁI CHIỀU
ĐỔI Ý KIẾN TRÁI CHIỀU - Phê phán những hành vi săn bắt thú rừng để phục vụ lợi ích cá nhân.
- Quan niệm xem con người là chủ nhân thiên nhiên là quan niệm sai lệch, …
4. BÀI HỌC NHẬN THỨC, HÀNH ĐỘNG 4. BÀI HỌC NHẬN THỨC, HÀNH ĐỘNG
- Về nhận thức: Vấn đề xã hội đó giúp ta hiểu sâu - Cần nhận thức rõ về vai trò của các loài thú rừng nói riêng và động vật hoang dã nói chung đối với con
sắc về điều gì? Rút ra được điều gì có ý nghĩa? người, thiên nhiên và con người là bạn, …
- Về hành động: Xác định hành động bản thân phải - Có những hành động cụ thể, thiết thực để bảo vệ các loài động vật, chung sống hòa hợp với môi trường
làm gì? Việc làm cụ thể, thiết thực. tự nhiên.
KẾT BÀI KẾT BÀI
- Khẳng định tầm quan trọng của vấn đề xã hội được - Khẳng định tầm quan trọng của vấn đề xã hội được đặt ra trong tác phẩm văn học
đặt ra trong tác phẩm văn học. - Thông điệp tới mọi người
- Thông điệp tới mọi người
(Các em 11A1 tham khảo thêm các ý mà nhớm bạn Duyệt đã diễn giải trong BT nhóm)