PROGRAM IJAZAH SARJANA MUDA PERGURUAN

( S E M 2 TA H U N 3 A M B I L A N J U N 2 0 1 6 )
KOD KURSUS : BMMB 3103
N A M A K U R S U S : P E N U L I S A N K R E AT I F S A S T E R A
KANAK - KANAK
N A M A P E N S YA R A H : T U A N H A J I D Z U L K A R N A I N B I N M AT
P E M B E N TA N G : R H E N U G H A A / P T H A N G A R A J A N
S A A R A S WAT H I A / P J AYA S E E L A N
SHARMILAH A/P AMBUALAGAN
 PENGENALAN
• Karya sastera ( novel ) merupakan hasil rekaan yang diciptakan oleh
sasterawan melalui imaginasi atau khayalan pengarang yang tinggi
tetapi karyanya tetap bersumber pada kehidupan masyarakat
dilinkungannya.
• Menurut Aristotles dalam Nurgiantoro ( 1998 : 7 ) sastera novel
merupakan perpaduan antara mimitik dan kreasi, khayalan dan realiti
kehidupan.
• Pada intinya sebuah proses kreativiti merupakan hasil imaginasi atau
khayalan pengarang.
• Latar belakang novel boleh menjadi sosial dalam masyarakat, politik,
ideologi mahupun unsur – unsur yang berasal dari dalam pengalaman
pengarang itu sendiri.
 CIRI-CIRI NOVEL
• Sesuai d e n g a n usi a , tahap berfi ki r dan pencapaian
bahasa k a n a k – kanak.

• Bentuk , i si dan tuj uannya dapat menari k mi nat

membaca terutamanya kanak – kanak.

• Tema , pemi ki ran dan persoal an sesuai untuk

mencapai matl amat pendi dikan prasekol ah dan
sekol ah rendah .

• Bersi fat hi buran dan ti dak membaw a pemi ki ran

berat tentang masyarakat .
• Bermula dengan alam persekitaran / perkara –
perkara yang diketahui oleh kanak – kanak yang
pernah dengar atau lihat.
• Bahasa yang digunakan haruslah sesuai dengan tahap
kanak-kanak , sopan dan mudah difahami.
• Mempunyai tanda baca yang betul dan teratur, ayat
yang pendek dan perkataan yang jelas serta sesuai.
• Mempunyai gambar dan nilai sastera.
• Saiz font yang besar.
 Aspek – Aspek Novel Kanak –
ASPEK
Kanak
Contoh
Tema - Binatang
- Kekeluargaan
- Seram
- Suspens
- Adventure
Persoalan - Nilai murni
- Peranan
- Didik hibur
Plot - Menyelitkan suspens untuk menarik perhatian kanak – kanak
- Berunsur jenaka
Teknik penceritaan - Monolog dalaman
- Dialog
- Imbas kembali
- Pemerian
 Latar - Tidak terbatas pada masyarakat sebaliknya menggunakan binatang dan
unsur alam
Gaya bahasa - Mudah
- Ringkas
- Kosa kata yang betul
- Tepat

Watak perwatakan - Watak utama & sampingan

- Watak : terdiri daripada manusia, binatang
- Perwatakan :
• Perlaku baik buruk
• Jahat menjadi baik
• Bercampur sekejap atau sekejap jahat

Sudut pandangan - Menggambarkan aksi atau perlakuan watak

- Pandangan objektif
- Pandangan serba
- Pandangan terhad

Nilai & pengajaran - Baik hati

- Tolong – menolong
- Bertimbang rasa
NOVEL KANAK-KANAK:
EKSPEDISI BUKIT
ULU KENAS
Tajuk : Ekspedisi Bukit Ulu Kenas

Bilangan muka surat : 60

Pengarang : Noora Mohd Zawi

Penerbit : Dewan Bahasa dan Pustaka, Kementerian

Pendidikan Malaysia, Kuala Lumpur
 Sinopsis

Cerita ini mengisahkan 5 orang kawan yang menyelamatkan kawan-

kawan mereka yang diculik oleh penjahat dan mempertahankan
keselamatan negara dengan menggagalkan rancangan mereka
daripada mengedar dadah serta senjata haram. Amir, Chong, Siva,
Nizam, Lina merancang untuk pergi ke ekspedisi di Bukit Ulu Kenas.
Mereka meneruskan perjalanan sebagaimana telah dirancang. Mamat,
sepupu Amir dan Aboi, rakan dari keluarga angkat Amir yang tinggal di
suatu kawasan perkampungan orang asli turut meyertai dalam
ekspedisi ini. Apabila sampai ke satu tempat, mereka membuat
keputusan untuk berpecah kepada 2 kumpulan dan memilih jalan yang
berbeza. Selepas beberapa jam kemudian, Lina, Aboi, dan Siva telah
diculik oleh penjahat dan disembunyikan dalam satu bilik terowong
yang terletak di dalam telaga. Namun, Chong, Amir, Nizam, dan Mamat
telah berjaya menyelamatkan rakan-rakan mereka serta menangkap
penjenayah tersebut dengan bantuan polis. Akhirnya, mereka diberi
penghargaan di sekolah atas perbuatan mereka yang menyelematkan
negara daripada komplot penyeludupan senjata haram dengan berani.
 TEMA
 Keberanian sekumpulan murid dalam menentang kejahatan terhadap
negara.
• Lima orang kawan yang menyelamatkan kawan-kawan mereka yang diculik
oleh penjahat dan mempertahankan keselamatan negara dengan
menggagalkan rancangan mereka daripada mengedar dadah serta senjata
haram.
 unsur
intrinsik
Permulaan
 Amir, Chong, Siva, Nizam, Lina merancang untuk pergi ke ekspedisi di Bukit Ulu Kenas.
Mereka meneruskan perjalanan sebagaimana telah dirancang. Mamat, sepupu Amir dan
Aboi, rakan dari keluarga angkat Amir yang tinggal di suatu kawasan perkampungan orang
asli turut meyertai dalam ekspedisi ini.

Perkembangan
 Mereka meneruskan perjalanan sebagaimana telah dirancang. Mamat, sepupu Amir dan
Aboi, rakan dari keluarga angkat Amir yang tinggal di suatu kawasan perkampungan orang
asli turut meyertai dalam ekspedisi ini. Apabila sampai ke satu tempat, mereka membuat
keputusan untuk berpecah kepada 2 kumpulan dan memilih jalan yang berbeza.
Klimaks
 Selepas beberapa jam kemudian, Lina, Aboi, dan Siva telah diculik oleh penjahat dan
disembunyikan dalam satu bilik terowong yang terletak di dalam telaga.

Peleraian
 Mereka telah berjaya menyelamatkan rakan-rakan mereka serta menangkap penjenayah
tersebut dengan bantuan polis. Akhirnya, mereka diberi penghargaan di sekolah atas
perbuatan mereka yang menyelematkan negara daripada komplot penyeludupan senjata
haram dengan berani.
 Watak
&
Perwatakan
Watak utama

1. Amir
☻Pintar, suka berhati-hati, penyabar, berani, pandai menyelesaikan masalah,
berkepimpinan, peramah.

2. Chong
☻Sifat cuai, cepat berputus asa, penakut, pemikiran negatif.

3. Siva
☻Penyayang, berani, lawak jenaka.

4. Nizam
☻Pintar, mengambil berat, berkepimpinan, berfikiran postif, berani, manja.

5. Mamat
☻Berani, suka memberi pendapat, peramah, pandai menyelesaikan masalah.

6. Lina
☻Penakut, peramah, aktif dalam aktiviti.

7. Aboi
☻Tidak berpendidikan, pandai menyelesaikan masalah, berani,berkepimpinan.
Watak sampingan

1. Tuk Batin
☻Bapa Aboi, penyayang, peramah, mengambil berat

2. Pak Malik
☻Pemilik kedai makanan

3. Bapa Nizam
☻Pegawai polis, penyayang, tegas

4. Cikgu Aziz
☻Guru kanan pengakap, suka memuji orang

5. Ibu bapa Amir

☻Aktif, peramah, prihatin

6. Joe & Robert ( antagonis )

☻Ahli kumpulan pengedar dadah, terlibat dalam kegiatan negatif

7. Kak Long
☻Kakak Nizam, penyayang

8. Mimi
☻Adik Nizam, manja
LATAR
Latar tempat Latar masyarakat

1. Di bukit Ulu Kenas 1. Masyarakat yang

tidak
2. Di rumah Nizam berpendidikan.
3. Di kedai Pak Malik
4. Di rumah Aboi (pedalaman di hutan) 2. Masyarakat
5. Di anak sungai dalam hutan golongan elit.
6. Di sekolah
3. Masyarakat
pelajar sekolah.

Latar masa 4.Masyarakat yang

saling
1. Semasa cuti penggal bekerjasama.
2. Zaman persekolahan 5. Masyarakat yang
3. Tahun 20-an bijak.
 Sudut pandangan
 Sudut pandangan campuran kerana dalam novel tersebut penulis
menceritakan kisah hidup penulis tersebut. (aku), mereka.

Contoh petikan :
“Zam, aku penat. Berhenti dululah!” kata Chong sambal menarik nafasnya yang
kian semput.
“Kita mesti sampai di sana sebelum mereka datang, dan aku tak mahu mereka
menjejaki kita,” ujur Nizam sambal meneruskan perjalanan. (m/s 37)
 GAYA
BAHASA
Nilai
 Cinta akan negara
 Dia menghadiakan pingat keberanian kepada mereka yang telah menyelamatkan negara
daripada komplot penyeledupan senjata haram. (m/s 59)

 Hormat-menghormati
 “Hari ini ayah aku akan bertolak ke Pulau Pinang. Aku tak ada pilihan,” keluh Nizam. Teman-
temannya cuba mengerti. (m/s 8)

 Kerjasama
 Chong, Amir, Nizam, dan Mamat telah berjaya menyelamatkan rakan-rakan mereka serta
menangkap penjenayah tersebut dengan bantuan polis. (m/s 57)

 Keberanian
 “Tak ada tapi-tapi lagi, kita kena bertindak sekarang! Mereka orang jahat. Bila-bila saja
nyawa kita terancam.” (m/s 45)
1. Asonansi

♠ Di sekolah dia banyak berjasa-jasa.

♠ “Pergilah kau cuci muka dulu”.

2. Aliterasi

♠ Beberapa minit kemudian kedengaran derapan kaki-kaki kasar.

♠ Dalam kesejukan malam yang mencengkam akhirnya mereka
tertidur juga.

3. Personifikasi

♠ Chong menenyeh kelopak matanya.

4. Sinkope

♠ tu, tak, ni, kau

5. Hiperbola

♠ “ Eh ! Bukan. Ini bukan tapak kaki gajah”, kata Amir pula.

KRITIKAN
Kritikan teguran

►Penggunaan bahasa asing

1. Bahasa Inggeris ( sorry, no problem )
Contoh petikan : “Aku tak ada masalah. Kata orang putih, no problem,” sambut Amir dengan ketawa lucunya. (m/s 8)

2. Bahasa Asli (sinik, bilak-bilak, jugak, kitak )

Contoh petikan : “Lamak kita tidak jumpak.” (m/s 22)
“Sinik, banyak binatang buas. Bilak-bilak sajak, dia boleh keluar!”. (m/s 23)

Kritikan sanjungan

► Pengarang menghasilkan karya ini dengan tujuan yang baik iaitu untuk memupuk semangat patriotisme dalam kalangan
pelajar sekolah. Hal ini kerana, pelajar-pelajar tersebut menjadi contoh kepada masyarakat dengan menghalang perbuatan
penjenayah tersebut.

Contoh daripada petikan :

Di dalam perhimpunan sekolah, mereka dipanggil ke hadapan. Guru besar turut berbangga. Dia menghadiahkan
pingat keberanian kepada mereka yang telah menyelamatkan negara daripada komplot penyeludupan
senjata haram. Semua murid bertepuk tangan. (m/s 59)
Kritikan saranan

► Kronologi cerita ini amat bagus kerana mudah difahami.

Cth : Plot cerita ini ikut kronologi yang betul iaitu bermula daripada permulaan, perkembangan, klimaks
dan peleraian.

► Bahasa mudah yang digunakan membantu pembaca untuk senang memahami.

Cth : “Hati-hati, Chong!” Nizam separuh menjerit. Dengan langkah yang berjaga-jaga, Chong
memasukkan separuh kepalanya ke dalam perigi buta itu.

► Watak dan perwatakan yang cukup baik kerana kebanyakanya terdapat perwatakan yang positif dan
menunjukan semangat bersatu-padu. Misalnya, pelajar-pelajar tersebut bergaul tanpa mengira bangsa
dan status serta sangat menghormati antara satu sama lain.
Cth : Amir, Chong, Siva, Nizam, Lina merupakan kawan baik.

► Latar tempat yang dinyatakan dalam cerita ini sungguh menarik. Contohnya, latar tempat di Bukit Ulu
Kenas menjadi lokasi yang amat menarik kerana peristiwa yang telah berlaku di situ menjadikan pembaca
tertanya-tanya apa yang akan berlaku seterusnya.
 Rujukan
• Hadijah Rahmat (2006). Peranan Dan Perkembangan Sastera Kanak-kanak. Kuala Lumpur : Dewan Bahasa dan Pustaka.

• Noora Mohd. Zawi (1995). Ekpedisi Bukit Ulu Kenas. Kuala Lumpur : Dewan Bahasa dan Pustaka.

• Rahman Shaari (2018). Bahasa Dan Sastera Dalam Pendidikan. Selangor: Pekan Ilmu Publication Sdn Bhd.

• Sohaimi Abdul Aziz (2004). Novel Dan Puisi Dalam Kritikan Sastera. Pulau Pinang : Universiti Sains Malaysia.

• Athirah Ali. Sastera Kanak-Kanak dan Remaja Berdasarkan Perspektif Duni Pendidikan. Diakses pada 7 April 2019,
daripada, https://www.academia.edu/8225535/Sastera_Kanak-
Kanak_dan_Remaja_Berdasarkan_Perspektif_Dunia_Pendidikan

• Linda Lin. Kesusasteraan Kanak-Kanak dan Remaja. Diakses pada 8 April 2019, daripada,
http://lindalin-kisahhatiku.blogspot.com/2017/06/kesusasteraan-kanak-kanak-dan-remaja.html

• Remedialedu. Novel Kanak-Kanak. Diakses pada 8 April 2019, daripada, https://www.scribd.com/presentation/111894746/8-

Novel-Kanak-kanak
TERIMA KASIH