Anda di halaman 1dari 69

Nama : Nabila Tsuraya

NIM : 214110101092
Kelas : 6 BKI C

Tugas Wawancara: “DADI WONG”

A. BIODATA SINGKAT
Nama : Suremi
Umur : 77 tahun
Alamat : Panggiari RT 06/01
Pekerjaan : Petani (Pensiun Guru)

B. TRANSKIP WAWANCARA
Nabila : punten mbah, menurut mbah Suremi ingkang artosipun “dadi wong” niku
nopo mbah?
Mbah Suremi : dadi wong? Dadi wong kue yaa kudu bisa dadi wong kang sukses. Ya
sukses dunia ya sukses akhirate mbarang. Sing jenenge wong sukses kue ora bisa di ukur
nganggo kata-kata. Ukurane sukses lan bahagia yaaa mungkur bisa di ukur karo nerima
apa anane sesuai karo kemampuan, mensyukuri pada rizki yang di dapat karo ngucap
Alhamdulillah.

C. DOKUMENTASI
Nama : Alfin Aziz Wibowo
Nim : 214110101183
Kelas : 6 BKI C
Matkul : Konseling karir

Biodata Narasumber
Nama : suratno
Umur : 73 tahun
Profesi : seniman , tukang cukur dll
Alamat : kec. susukan , desa karangjati rt 3/ rw 4

No Verbatin Dadi Wong

1 Alfin : assalamualaikum mbah ?


2 Mbah : waalaikumsalam
3 Alfin : nyuwun sewu , bade tanglet
4 Mbah : ngih pripun si
5 Alfin : menurut sampean arti dadi wong niku pripun ?
6 Mbah : dadi wong kue ya bisa nempatna awake dewek
7 Alfin : lah pripun maksude mbah
8 Mbah : maksude ya wong sing wis bisa ngolet sandang pangan papan lan
ora ngerepoti
9 Alfin : lah nek sukses niku pripun mbah , niku kan dadi wong juga
10 Mbah : yo beda dadi wong kue ra perlu sukses tapi wong sukses wis pasti
dadi wong
11 Alfin: oh kados niku mbah
12 Mbah : iya kya ngonoh kue , dadi wong iku ya bisa mencapai tujuan awake
dwek karepane dewek lan di segani wong lio , contone pejabat akeh
pejabat sing ora sukses kambi jabatane tapi yo akeh sing segani karna kae
sing mimpin .
13 Alfin : oh kados niku mbah berarti yo dadi wong ra perlu nunggu sukses disit
ngih mbah?
14 Mbah : yo iya nek nunggu sukses disit yo kesuen .
15 Alfin : oh kados niku ngih mbah ya mpun matur suwun mbah .
16 Mbah : ya fin pada pada
Nama : Nurul Hikmatul Khasanah
Kelas : 6 BKI C
NIM : 214110101093
Tugas Konseling Karir

A. Biodata Singkat Narasumber :


Nama : Sumarto (Rakum)
Tempat tanggal lahir : Banyumas, 31 Juli 1947
Alamat : Pandak baturaden
B. Transkip wawancara :
Nurul Mbah, kulo bade tangled, dadi wong menurut mbah niku
nopo ?
Mbah Dadi wong ya sing bener sing apik lan morale, akhlak sing
mulia lan aja sombong karo wong liyane, apa maning karo
sedulur sing guyub sing rukun lan dunia sing ngerti nomor
siji agamane sing bener agama sing diampunan neng
gusti Allah yaiku agama Islam, lan aja kakehan omong-
omong sing ora berguna. Dadi wong kue sing sukses
dunia karo akherate, saja mung dunia tok sing di kejar,
tapi ya karo akhirate. Nyambet gawe sing temenan,
ibadaeh ya temenanan kue wis melbu sukses dunia
akhirat
Nurul Carane dadi wong sukses menurut mbah niku kepripun
Mbah Cara dadi wong sukses lan bener ya sing guyub rukun
sumeh karo wong sepadane wong lan kudu sing apa sing
jenenge sing dikarepna apa sajane sing anu kudu sing
ditekuni lan kudu sing gelem kesel gelem apa sing ora.
Sing bener ya nomor siji akhlak sing mulia akhlak sing
duwe ageman agama sing tekun sing aja nganti
ketinggalan jaman, solate apane kudu ditekuni lan kudu
sing bener karo wong tua karo wong sedulur karo kanca
lan kudu andap ashor ya dadi wong kuwe sing jujur sing
nerima ing pandu sing gawe urip lan kudune sing tenang
nyambut gawe apa sing berguna di lanjutna, sing ora
genah ditinggalna. Dadi bebasane ora duwe duit ya sing
istilah ya disyukuri bae karo sing gawe urip, ana sepira ya
bersyukur Alhamdulillah bisa kecukupan sama dina niku
mangan nyandang sing cukup lan kudune sing bersyukur
karo sing gawe urip, ana sepira ya kudu wajib disisihna
nggo ning akhirat , istilahe apa ya wong anu apa ya anane
aja sing go foya-foya nggo apa-apa kudune sing nggo
tenanan, golet batir ya sing bisa nggo panutan karo
tunggalan sedulur. Angger wis sukses kue ya emut
mburine, emut angger esih akeh sing wong sing melarat,
dadi dewek kudu sodakoh

Nurul Ooohh kados niku nggih mbah?


Mbah Ya iya kaya kue, intine aja ninggalke gusti allah di jamin
uripmu penak
Nurul Nggih nggih mbah, matur nuwun

C. Dokumentasi
Nama : Ezzar Arkhan Kautsar Hidayat
Nim : 214110101273
Kelas : 6 BKI-C
Dadi Wong: Perspektif Kesuksesan Orang Jawa
I. Identitas Narasumber
Nama : Sudarno
Usia : 72 Tahun
Alamat : Kali Asih, Purwojati
Pekerjaan : Pensiunan Lurah
II. Transkip Wawancara
Interviewer Punten mbah, ini saya mau wawancara, eee berkenan nggih…
Narasumber Nggih monggo-monggo
Interviewer Jadi gini mbah… menurut mbah dadi wong itu apa? Biasanya
kan orang-orang sering bilang kalo orang udah sukses wis dadi
wong…
Narasumber Dadi wong… dadi wong iku… apa namanya… eee jadi asale
wong biasa terus berubah statuse, berubah ekonomine,
meningkat dari posisi kurang dadi posisi baik… misale maune
wong biasa, tapi karna tekune, karna kemaunane sing tinggi
sehingga dia bisa merubah nasibnya, menjadi orang yang
sukses, orang yang bisa mencari nafkah… itu namanya dadi
wong.
Dadi wong yaitu saget ngerubah dari struktur ekonomi yang
lemah menjadi lebih kuat atau menjadi eee orang yang dulunya
dari masyarakat biasa jadi misale pegawai negeri, perangkat
desa…
Jadi intine nek wong kui wis dadi wong, disitu akan dikuti oleh
perbaikan ekonomi…
Interviewer Oh nggih, berarti syarat-syarat dadi wong itu perbaikan status
dan ekonomi nggih? Apa ada syarat yang lain mbah?
Narasumber Ya pokoke nek asale dari orang yang lemah menjadi orang yang
di pandang kuat oleh masyarakat setempat itu dinilai dadi
wong…dadi kiyai atawa liane sing dihormati, ana perubahan
status…kue juga dadi wong…
Filosofine kaya panjenengan yang pada apa… menitih masa
depan, harapan dari keluarga, orang tua, ya intine sing
bertanggung jawab kedepan itu harapane ya “mugo-mugo
ngesuk anaku pada dadi wong” termasuk karire panjenengan
kedepan. Biasane sering nggo ndongakna panjenengan pada
sukses, pada dadi wong, uripe kepenak…itu doa wong tua
maring anake, putune sing esih pada bisa berkembang…
Tapi ya sebagai generasi penerus, hanya meneruskan istilah
orang dulu untuk dimasukan ke bahasa jawa, khususnya orang
Kaliputih nggo menggambarkan nek wong wis pada
sukses…jadi seperti itu…
Interviewer Nggih mbah…berarti ada perubahan status juga nggih?
Narasumber Tegese nek dilanjutna dadi wong kue yah, nek arep dinilai dadi
wong ya niku…statuse berubah, misale awale tukang becak
dadi pegawai negeri, uripe kepenak karo garwane, ekonomine
meningkat, berkecukupan, due tanah, umah, mobil merga
taberine, sregepe dadi sukses,..
Nek arep disebut dadi wong kue kudu nekad, priatin, kudu
gelem tapa…tapa kue ngurangi sakabeh…uripe sederhana
supaya punya kelebihan… nek wong tuane kaya sih anu gari
ngewarisi tok…
Rata-rata nang kene nang Kaliputih sing dadi wong pada urip
sengsara… nyuwun sewune tanggane njenengan sing dadi
tantara, putrane pak Diro maune kan nelangsa temen
uripe…kae cokan ampleng-ampleng jam 2 wis nang mburiku
pada nang masjid milih sing sepi…Nangapa milih sing sepi?
Angger sing sepi gampang mendekat karo sing gawe urip… nek
sepi kan hanya batin kita dengan yang Khaliq…dadi apa bae
penyerune diberi…
Nang kene rata-rata sing dadi pada kaya kue… sebab asale
dadi bocah, anake sing radue, dibelajari prihatin, gelem rekasa,
karo mendekat karo gusti Allah. Jenege wong radue pasti anake
mikir kepriwe carane gusti Allah maringi rejeki sing lewih
kepenak…sebab sing marekna kita maju, sing maringi rejeki ya
gusti Allah…
Interviewer Nggih berarti kalo mau dadi wong kudu rajin, belajar prihatin,
mendekat maring gusti Allah nggih mbah?
Narasumber Bener… tp bisa juga wong sing biasa-biasa, ora sregep ge bisa
dadi wong carane olih garwane sing sugih, ekonomine duwur
kue ya juga bisa dadi wong. Dadi wong kue ngerubah status dan
dipandang kuat nang masyarakat intine…

III. Foto Bersama Narasumber


Nama : Elisa Rosiani Nur Rahma
NIM : 214110101223
Kelas : 6 BKI C

➢ Biodata
Nama : Kasmini
Ttl : Banyumas, 14 Mei 1949
Jenis kelamin : Perempuan
Agama : Islam
Pekerjaan : Ibu rumah tangga
Alamat : Perum Sub Inti No. 11 Rt:05/06 , Berkoh, Purwokerto Selatan

➢ Transkrip Wawancara
Elisa : mbah mau nanya, menurut mbah dadi wong itu harus kaya gimana mbah,
apasih itu dadi wong menurut mbah?
Mbah : Dadi wong kue mbok nek diartikna nek dadi mbok menjadi, terus nek wong
kan menungsa/manusia. Menurut mbah dadi wong kue ya dadi wong sing sukses
berguna bagi nusa dan bangsa, ora lanang ora wadon kudu bisa dadi wong,
mulane nang ngapa koe pada kon sekolah ya kue ben putu-putene mbah bisa dadi
wong kabeh, arep dadi guru, polisi, dokter apa liyane.
Elisa : Menurut mbah ana ora syarat ben dadi wong kue kaya apa?
Mbah : Syarate ya kudu bisa ngadeg dewek, ora bergantung karo wong tuane, apa
apa bisa dewek, mandiri kaya kue
Elisa : Owh berarti kudu mandiri yah mbah
Mbah : Iya kaya kue, usah tergantung karo wong, kudu bisa apa-apa dewek, ngerti
ora
Elis : Iya mbah

➢ Gambar selfie dengan narasumber


Nama : Nur Fathonatus Salamah
NIM : 214110101101
Kelas : 6 BKI C
Mata Kuliah : Konseling Karir

Dadi Wong: Perspektif Kesusksesan Orang Jawa

A. Biodata Narasumber
Sunarto atau biasa disapa Mbah Narto, lahir pada tanggal 12 Desember 1938. Pada
bulan April 2024, beliau berusia 85 tahun lebih 4 bulan. Beliau tinggal di Jl. Reboisasi,
Desa Tumiyang RT 03 RW 03 Kec. Kebasen, Kab. Banyumas. Keseharian Mbah Narto
menjadi seorang petani. Beliau termasuk orang yang disegani di desa tersebut. Pasalnya
beliau dijadikan sesepuh desa karena kepiawaiannya dalam budaya jawa. Beliau sering
diundang untuk menjadi saksi dalam acara lamaran, pernikahan, maupun kegiatan adat di
daerah tersebut. Dalam acara seperti lamaran, beliau kerap diminta membantu
menghitung tanggal pernikahan yang tepat menurut perhitungan jawa. Selain itu, beliau
juga kerap dimintai wejangan melalui tembang-tembang jawa seperti tembang macapat.
B. Verbatim
Fathonah : Ngapunten niki mbah ngganggu wekdale, Fathonah enten tugas
kuliah ken wawancara tentang dadi wong arahipun teng kesuksesan
menurut budaya jawa
Mbah Narto : kaya wong cilik sing dadi wong?
Fathonah : kadose enggih mbah, niku kepripun?
Mbah Narto : ya wong kue diarani wis dadi wong nek wis kelakon apa sejane.
Fathonah : maksude kepripun niku mbah?
Mbah Narto : ya merga ketrima apa sing dadi tujuane bisa kelakon
Fathonah : carane pripun mbah?
Mbah Narto : Sabar nerima ing pangdum
Fathonah : dados tiyang niku nek purun tujuane kasembadan kedah nerima ing
pangdum kados niku mbah?
Mbah Narto : iya dadi apa sepawehe gusti. Akeh ya bersyukur, semending ya
alhamdulillah. Esih diwei.
Fathonah : dados arahe tiyang sing dados wong niku teng bersyukur?
Mbah Narto : ya iya.
Fathonah : mbah, dadi wong niku enten kaitane kalih manungso tanpa ciri?
Mbah Narto : Ya ana. Dadi pada bae karo tanpa cacat. Ora due kelakuan sing ora-
ora. Kabean apik. Kelakuane langka sing lelakune. Nek wis kaya kue
mengko arahe maring manunggaling kawulo gusti. Gusti manut
kawula, kawulo manut gusti. Dadi arahe ya ngibadah. Dadi apa karepe
gusti ya dituruti. Apa sing dadi karepe menungso ya gusti nuruti.
Fathonah : dados dadi wong niku maksude tiyang ingkang kepengin tujuane
tercapai nggih kedah nglakoni niku wau mbah?
Mbah Narto : Ya iya kue
Fathonah : dadi wong niku kan kedah memegang filosofi jawa, nah filosofi jawa
nopo mawon?
Mbah Narto : Ya kudu cekelan waton, aja mancla mencle. Apa sing dadi kelakuane
aja gimir. Ora kegiur maring hal-hal sing ora bener. Kue teguh cekelan
waton.
Fathonah :Trus nopo malih?
Mbah Narto : Ya wis (tersenyum)
Fathonah : Nek dadi wong enten teng cerita wayang mboten mbah?
Mbah Narto : Nyong ora paham maring cerita wayang
Fathonah : Enten penjelasane teng tembang mocopat mboten mbah?
Mbah Narto : Tembange ya kayane pangkur kayane ndean.
Jam piitu mangkat sekolah
Koyo ngene rasane wong dadi murid
Wira wiri saben esuk
Nadyo golet kapinteran
Durung mundur yen durung entuk kursus
Kursus saking pamulangan
Kinaryo cagakin uripp

Pangkur kue ndean,


Fathonah : oooh enggih, Artine nopo niku mbah?
Mbah Narto : Lah ya kue, kudu sekolah disit. Jam pitu mangkat sekolah golet
kapinteran. Wira wiri golet kepinteran. Urung mundur yen urung
kursus. Kursus sekang pemulangan. Ulih-ulihe nggo cagaking urip.
Angger wis due kepinteran. Angger wis pinter kan golet apa pegawean
apa bae kan wis ngerti kan bisa ulih pegawean.
Fathonah : dados, tiyang niku nek pengin nyambut damel nggih kedah enten
ilmune. Intine nggih menunggsa ken nggolet ilmu, kados niku nggih
mbah?
Mbah Narto : iyaa....Pangkur kui ojo nyimpang saking paugeraning urip
Fathonah : Paugeran nopo?
Mbah Narto : Pathokan. Dadi paugeraning urip kue iman, ilmu lan amal. Wong nek
pengin temenan dadi wong. Pengin tujuane kelakon ya kudu nyekel 3
kue.
Fathonah : nggih mbah. Dados tiyang niku kedah nyepeng paugeraning urip
puniko ngih mbah?
Mbah Narto : iya
Fathonah : fathonah pernah mireng, nek tiyang pengin sukses niku kedah kathah
tirakate. Tiang riyin kathah tirakate nggih mbah?
Mbah Narto : Ya ora aben wong, nggo sing gelem.
Fathonah : nah niku sing tirakat-tirakat biasane tirakate nopo mbah?
Mbah Narto : Tirakate miturut karepe apa bisa mutih, asrep ( adhem ora mangan
asin-asin), apa melek, apa puasa ora madhang awan, mati geni. Mati
geni kaya ngebleng ora mangan awan wengi
Fathonah : Lah ya kelaparan
Mbah Narto : Ya oraa. Wong mbiyen beda karo siki
Fathonah : Tujuane biasane nopo mbah?
Mbah Narto :Ya beda-beda. Intine ya nggo dadi kekuatan, kesuksesan, opo apa bae
karepe
Fathonah : Ooh dadi tirakate sesuai kemampuan?
Mbah narto : Ya iyaa, apa bae tirakate. Intine due tujuan. Apa kareoane ya
ditirakati semampune.
Fathonah : nggih mbah
Mbah Narto : nang tembang mijil ana pepeling kaya kie
Dedalane guna lawan sekti
Kudu andhap asor
Wani ngalah dhuwur wekasane
Tumungkula yen dipundukani
Bapang den simpangi
Ana catur mungkur
Fathonah : Artine nopo mbah?
Mbah Narto : Artine genah wong urip kudu aja sombong, padane wong wis due
ilmu ya anggepe ora teyeng. Due ilmu kudu andap ashor. Wani ngalah.
Wani ngalah kue ora kalah. Wani ngalah kue supaya ne nggo luhur
wekasane. Ngalah tapi nggo ngarah menang. Menange kue luhur
wekasane. Artine luhur kue kajen. Ojo pethaha pethihi tek kontalna
masa oraha mencolota. Kue ndumeh. Dadi aja pentantang pententeng.
Mentang-mentang akeh ilmune palah sombong. Kue aja kaya kue.
Fathonah : ooh nggih dados wau ken nggolet ilmu, sasampune entuk ilmu nggih
tetep andap ashor, ngoten mbah?
Mbah Narto : iyaa. Wong diarani dadi wong kue udu mung bisa olih pegawean sing
kepenak, tapi ya karo njaga awake men ora sombong, eling karo gusti.
Ya kae mau, manunggaling kawulo gusti.
(lenggang)
Terus sinom
Fathonah : Sinom artine enom nggih mbah?
Mbah Narto : iyaa.. Sinom kue angger esih enom kudu sregep golet kawruh, golet
ilmu. dadi ya akeh sing ngelingna kon golet ilmu kang enom. Nek ws
sinau mengkone dadi wong ya aja kelalen karo paugerane urip kae
mau. Trus men ora kena bala ya ana lagune nang tembang pangkur,
koe ngerti ora?
Fathonah : sing kados pripun niku mbah?
Mbah Narto : Mingkar mingkuring angkara
Akarana karenan mardi siwi
Sinawung resmining kidung
Sinuba sinukarta
Mrih kretarto, pakartining ngelmu luhung
Kang tumrap neng tanah Jawa
Agama ageming aji

Tau krungu lagu kue?


Fathonah : nggih mbah, niku penjelasane pripun mbah?
Mbah Narto : (tersenyum lama) dadi ya wong kue kudu cekelan maring agama men
mengkone ora kena bala. Ora kena angkara.
Fathonah : nggih mbah, berarti dadi wong niku kedah nyepeng paugeraning urip
saking iman, ilmu lan amal niku wau trus nggih tetep andhap ashor nek
pun dados wong, kados niku nggih mbah?
Mbah Narto : iyaaa.. janen kabeh mau wis ana nang tembang macapat nggo
pepelinge urip.
Fathonah : nggih mbah, dados tiang jawi nggih kedah ngertos malih budaya jawi
nggih mbah
Mbah narto : ya iya,
Fathonah : nggih mbah. Maturnuwun sanget. Pun kathah wejangane kalih ilmune
Mbah Narto : wis paham siki karo dadi wong?
Fathonah : nggih mbah, intine tiyang nggih dadi wong niku nek pun saget golet
ilmu, ngamalaken ilmune, nyepeng paugeraning urip, lan tetep andhap
ashor. ngoten mbah?
Mbah Narto : iya kue bener
Fathonah : nggih mbah. Maturnuwun sanget mbah
Mbah Narto : sami-sami. Dieling-eling tembang-tembang macapat ya
Fathonah : nggih mbah

C. Dokumentasi
WAWANCARA KONSEP “DADI WONG”

BIODATA NARASUMBER

Nama : Sartiwen

Tanggal Lahir : 13 September 1949

Tempat : Brebes

Jenis Kelamin : Perempuan

Agama : Islam

Pekerjaan : Ibu Rumah Tannga

Alamat : Dukuh Lamaran, RT/RW. 008/007, Desa Sitanggal, Larangan,


Brebes

TRANSKRIP WAWANCARA

Anisa :
Assalamu’alaikum Mbah
Mbah :
Wa’alaikumussalam
Anisa :
Ngapuntene nggih mbah, Anis badhe taken kalih mbah angsal
mboten nggih mbah?
Mbah : Nggiihh neng monggo
Anisa : Niku mbak, menurut mbah ‘dadi wong’ niku kados pripun mbah?
Mbah : Pripun neng? Mbah dereng ngertos
Anisa : Teng jamane mbah riyin niku nek sampun di jenengi dados wong
(dadi wong) niku sing kepripun mbah?”
Mbah : Oo... riyin niku mbah dimaturi bapak e mbah niku sampun
dijenengi dados wong niku sangger wong niku saged ngatur diri,
ngertos kepripun tanggung jawabe.
Anisa : Ohhh nggih mbah. Trus mbah nek semisal teng jawi maksude teng
masyarakat niku kepripun mbah?
Mbah : Teng masyarakat nikuu nggih kados enten manfaate teng desa
nopo kalih tonggo (tetangga). Dados wong niku nggih mboten kur
dadi piyambek, tapi dados enten bagian teng wong liya.
Anisa : Oh nggih mbah Anis paham, nggih mbah Anis badhe taken malih
pepatan alon-alon waton kelakon niku kepripun mbah?
*Wawancara lanjut di transkrip alon-alon waton kelakon.

DOKUMENTASI
KONSEP DADI WONG

Nama : Ainun Indah Sundari

NIM : 214110101014

Kelas : 6 BKI C

Mata Kuliah : Konseling Karier

A. Biodata Singkat Narasumber


Nama : Hj Sofiatunnisa
Ttl : Brebes, 31 Desember
Alamat : Krajan RT 02 RW 02 Bumiayu, Kecamatan Bumiayu
Kabupaten Brebes

B. Transkip Wawancara Lengkap


Tokoh Dialog
Ainun Assalamu’alaikum mbah
Mbah Waalaikumsalam, deneng ning kene? Balik kapan?
Ainun Balik mau jam 10an mbah
Mbah Iya wis, ana apa?
Ainun Hehehe maaf ganggu waktune mbah, Indah pan takon sesuatu
Mbah Rep takon apa?
Ainun Indah kan ana tugas sekang dosen ya mbah, terkait konsep dadi
wong menurute wong jawa.
Nah Indah pan takon kui, menurute mbah dadi wong menurute
wong jawa kui kaya apa?
Mbah Maksude pimen kui? Dadi wong menurute nyong kaya kui?
Ainun Iya mbah, dadi Indah kan ana mata kuliah konseling karir, nah
ning mata kuliah kui ana pembahasan tentang jadi orang
menurut teori barat, tapi dosene Indah ingin ngerti konsep jadi
orang menurute wong jawa dan Indah dinei tugas kon takon
konsep kui maring wong jawa sing wis sepuh.
Kaya kui mbah
Mbah Ko wis skripsian apa?
Ainun Dereng mbah, doakna bae ben lancar terus cepet rampung ya
mbah
Mbah Aamiin, ko jurusane apa sih deneng dikon takon kaya kie juga?
Ainun Eeee konseling mbah
Mbah Ooohh pantes bae
Ainun Hehehehe iyaa mbah
Mbah Iya wis baleni miki takon apa?
Ainun Konsep dadi wong menurute wong jawa kui apa mbah?
Mbah Dadi wong menurute wong jawa yaa,, kui keprimen yaa nyong
paham tapi deneng angel ngejelasnane yaa
Ainun Alon-alon bae mbah hehehe
Mbah Dadi wong menurute nyong yaa sing pertama kui Tawakal
pasrah maring gusti Allah karna dewek urip ning dunia kie kur
sementara tok. Kudu dicatet apa ora kie?
Ainun Iya kie lagi Indah catet mbah
Mbah Iya wis, apa miki ya sing pertama?
Ainun Tawakal maring gusti Allah
Mbah Kui siji, terus sing keloro berusaha untuk melakukan yang
terbaik dunia akhirat, sing ketelu karna dewek menungsa urip
ning dunia kie ora bisa kur dewekan dadi dewek butuh wong liya
kan?
Ainun Iyaa mbah
Mbah Sing ketelu kie dewek kudu bisa memahami karo duweni sifat
toleransi karo wong liya.
Ainun Iya mbah, terus apa maning mbah?
Mbah Wis kui bae ndisit.
Arep takon apa maning?
Ainun Jane pertanyaane akeh mbah tapi Indah takon kie ndisit, ngesuk
Indah takon maning hehehe
Mbah Iya wis, nyong pan balik ndisit
Ainun Hehehe iyaa makasih banget yaa mbah
Mbah Iyaa, belajare sing bener ben dadi wong
Ainun Nggih mbah siap

C. Dokumentasi
MEMAHAMI DADI WONG : PERSEPEKTIF KESUKSESAN MENURUT
ORANG JAWA

Nama : Khilyah Nabilah Khoirunnisa

NIM : 214110101182

Kelas : 6 BKI C

Mata Kuliah : Konseling Karir

A. Biodata Singkat Narasumber


Nama : Sucimah
Usia : 60
Alamat : perumahan green saphire blok ruby, Ajibarang wetan
B. Transkip Wawancara Lengkap

Nabilah Assalamu’alaikum eyang


Eyang Wa’alaikumussalam cah ayuu
Nabilah Hehhee nggih eyang (salim)
Eyang Ada apa cah ayu?
Nabilah Jadi gini eyang, Nabilah ada tugas wawancara tentang
konsep dadi wong menurut orang jawa, nah menurut eyang
ini konsep dadi wong menurut orang jawa itu bagaimana ?
Eyang Hhmm dadi wong yang bagaimana itu?
Nabilah Gini eyang, Nabilah kan ada mata kuliah konseling karir nah
di pelajaran itu bahas 2 teori eyang. Teori barat sama teori
wong jawa tentang karir atau kesuksesan begitu yang. Jadi
yang tadi Nabilah tanyai menurut eyang konsep dadi wong
dalam persepektif orang jawa itu kaya apa?
Eyang Oohh kesuksesan menurut orang jawa begitu yaa?
Nabilah Nggih eyang
Eyang Yaaa pertama ketika sukses membina rumah tangganya,
keluarga nya, dan anak-anaknya. Kalau sukses membina 3
itu inysaallah akan sukses segalanya.
Nabilah Owh nggih eyang
Eyang Nah terus yang kedua agama nya di kuatin, yaa sholat 5
waktu nya dikerjain terus jangan di tinggalin kalau sudah
waktunya langsung dikerjain jangan di tunda-tunda, sesama
manusia kita harus saling menghormati, lisan sama
perilakunya di jaga nggih cah ayuu?
Nabilah Nggih eyang, bener kata eyang lisan harus di jaga terutama
ketikan di sosial media kan ya eyang, yang pada komentar-
komentar ga baik itu
Eyang Nah iyaa bener cah ayu, kan kata nya mau sukses ya tapi
ketikannya saja kaya begitu
Nabilah Nggih eyang
Eyang Terus dalam hidup yaa kita juga harus ikhlas, bersyukur
dalam hal apapun itu.
Nabilah Nggih eyang, terus menurut eyang dadi wong itu bisa terjadi
ke siapa pun ga yang?
Eyang Bisaa dong, dadi wong tidak mandang jabatan. Jadi kita
harus ikhtiar atau sungguh-sungguh, kalau kita ingin sesuatu
yaa harus berusaha dengan sungguh-sungguh nanti allah
akan kasih tapi kalau kita ingin sesuatu tidak dengan usaha
yang sungguh-sungguh ya allah tidak akan kasih.
Ada lagi cah ayu?
Nabilah Hhmm sampun eyang
Eyang Nggih, yaa itu tadi yaa cah ayu

Kita itu apa yaa jawa nya, owh itu “dadi wong sing beja”
Nabilah Owh nggih eyang siaap

C. DOKUMENTASI
Nama: Tri Widya Astuti
Kelas: 6 BKI C
NIM : 214110101100

Definisi Dadi wong menurut mbah resmi

1) Identitas Narasumber

1. Nama Resmiati S.Pd


2. Tempat, tanggal lahir Banyumas, 15 Februari 1964
3. Jenis Kelamin Perempuan
4. Pekerjaan Guru
5. Alamat Jalan kalianja desa petir, rt 02 rw 04, kec.
Kalibagor, kab. Banyumas
2) Transkip wawancara Dadi Wong
Pewawancara Assalamualaikum warahmatulahi wabarakatuh, mohon
maaf mengganggu waktunya mbah, perkenalkan saya Tri
Widya Astuti dari UIN Saizu Purwokerto mbah, saya disini
ingin sedikit bertanya mengenai konsep dadi wong yang
mbah ketahui, apakah mbah pernah dengar ?
Narasumber Oooo arti dadi wong ya mba?
Pewawancara Iyaa mbah menurut mbah itu seperti apa?
Narasumber itu kalimate orang jawa ya, dadi wong itu maksudnya jadi
orang sukses yang ketika dewasa mereka jadi orang
sukses, maksude dadi wong dari anak-anak dadi wong,
wong itu kan orang tapi kalo maksud orang jawa terutama
orang banyumas dadi wong itu artinya ketika dewasa
mereka/anak-anak itu jadi orang sukses gitu yang bisa
dibanggakan ya ukurannya itu harta/materi.
Pewawancara Jadi, konsep dadi wong itu ketika mereka sudah jadi orang
yang sukses yang dapat membanggakan nggih mbah?
Narasumber Iyaa mba seperti itu
Pewawancara Nggih baik mbah, terimakasih atas informasi yang diberikan
narasumber Nggih mba.
3) Dokumentasi bersama narasumber
Nama : Nila Saroya Putri Munjali
NIM : 214110101017
Kelas : 6 BKI C
Definisi Dadi Wong menurut Mbah Karsiwen
A. Biodata Narasumber
Nama : Karsiwen
Usia : 70 tahun
Jenis Kelamin : Perempuan

B. Transkrip Wawancara

Nila Saroya “Assalamualaikum Mbah…”


Mbah “Waalaikumsalam, lee…koe sehat la, darimana…..”
Karsiwen
Nila Saroya “Alhamdulillah sehat mbah, abis Kuliah mbah, mbah
aku ada tugas kuliah kon wawancara tentang dadi
wong niku nopo menurute mbaeh”
Mbah “Dadi wong?”
Karsiwen
Nila Saroya “Nggih menurute mbaeh nek dadi wong niku nopo?”
Mbah “Oh Dadi wong kue ya Habblumminnanas..kita
Karsiwen berbagi kepada sesama manusia terus baik kepada
Allah ialah ibadah….kaya kue, dadi Habbluminnallah
Habbluminnannas, berbuat baik kepada Allah berbuat
baik kepada sesama manusia, berbuat baik ke Allah
ya kue dengan beribadah kepada Allah”
Nila Saroya “Niku berarti sampun dadi wong?”
Mbah “Dadi wong ya kudu kaya kue, otomatis ya dadi wong
Karsiwen urip, wong genah….genah apa..leee..Allah
menciptakan manusia untuk beribadah sih kaya kue,
dadi maksude ya kudu habbluminnallah
habbluminnannas, kudu mencari penghidupan kudu
sehat”
Nila Saroya “Ooooh berarti menurute mbaeh nek dadi wong ya
kudu beribadah kepada Allah terus kudu berbuat baik
pada sesama manusia”
Mbah “Ya iya, menungsa kudu selalu ingat kepada
Karsiwen Allah..apa maning kie siki kan mlebu bulan Ramadhan
ya pertama kita sebagai manusia sebagai umat islam
satu Rasulullah berkata ada empat, pertama kita
harus beristighfar..terus baca sholawat..perbanyak
baca Al-Qur’an..jen sijine apa yoh..baca sholawat al-
qur’an..istighfar..terus apa yoh sijine kelalen…kita
mumpung masih apa..menanangi bulan ramadhan ya
segala perbuatan yang baik-baik ditingkatkan..”
Nila Saroya “Oooh iya mbah, berarti kudu perbanyak baca Al-
Qur’an, istighfar terus sholawat..”
Mbah “Iya terus juga khoirunnasi ngindallah anfauhum
Karsiwen linnas Sebaik baiknya manusia anu..tetap jadi
manusia yang bermanfaat bagi manusia lainnya..pasti
ko tau krungu kie mbok”
Nila Saroya “Oh nggih mbah, berarti dadi wong niku ya kudu
Habbluminallah Habbluminnananas, baik kepada
Allah juga kepada manusia, terus kudu berbuat baik
kepada sesama manusia”
Mbah “Iya kaya kue…”
Karsiwen
Nila Saroya “Ohhh nggih mbah, nggih pun, maturnuwun nggih
mbah”
Mbah “Iya….”
Karsiwen

C. Dokumentasi bersama Narasumber


Nama : Anjali Rosita Atmawijaya
NIM : 214110101094
Kelas : 6 BKI C

Konseling Karir
Tema: Dadi Wong Perspektif Kesuksesan Orang Jawa

Biodata Narasumber
- Nama : Supriari
- Umur : 64 Tahun
- Alamat : Karanglewas
- Usaha Sewa Truk Bersama Suami

Anjali : Nuwun sewu Bude, jadi saya mau izin nanya nanya, wawancara, tapi nggak usah
dijawab sesuai dengan teori banget lah ya, setau bude apa nanti disampaikan saja, terus
nanti biar aku mengomentari kaya contoh pengalaman hidup aja.
Anjali : Materinya tentang “Dadi Wong : Perspektif Kesuksesan Orang Jawa”. Jadi dadi
wong versi orang jawa itu kayak apa? Jadi ada mata kuliah namanya Konseling Karir kan.
Tapi nggak teori banget tapi dosen nya tata tuh minta tanya ke orang-orang yang tau tentang
kesuksesan orang jawa tuh sampai mana, tapi kan perspektif orang orang kan dadi wong
seperti apa itu kan beda-beda. Perspektif dadi wong menurut bude itu apa, mungkin ada
pengalaman jaman dulu, atau menurut orang-orang jaman dulu orang jawa dadi wong itu
seperti apa?
Bu Upi : Dadi wong itu seperti apa ya.. jadi dulu bude itu sekolah, setelah bapa pensiun
pindah, pindah pindah sekolah, terus tamat sekolah, terus berkeluarga, punya keluarga,
mau kerja sama suami nggak boleh, lalu kata suami suruh pilih pekerjaan atau rumah
tangga, terus akhirnya pilih rumah tangga. Pilih rumah tangga, suami tadinya mau kerja
diberangkatkan ke arab, tapi nggak mau karena punya keinginan untuk memiliki anak,
akhirnya memutuskan bikin usaha sendiri disini. usaha disini ya akhirnya ya begini ini, dadi
wong kaya gini. terus sampai bapa dibilang sukses ya nggak, yang lebih diatas masih
banyak, dan di bawah lebih banyak lagi, dadi wong itu yang gimana ya mbak, yang penting
ibadahnya jangan lepas. sederhana aja kaya gini mba. yang penting tidak bikin makruh
kepada saudara, orang lain mau begini gapapa, terserah orang mau ngomong seperti apa,
yang penting saya jangan begitu. itu prinsip bude.
Anjali : Terus kan dadi wong ya, wong itu orang yang seperti apa ya bude?
Bu Upi : Dadi wong itu orang yang sukses mendidik putra-putrinya, sekalipun itu petani,
pekerja kasar, tapi anak anaknya sukses itu lah yang menjadi orang.
Anjali : Terus manfaat menjadi dadi wong itu apa ya bude?
Bu Upi : Memiliki anak yang menjadi wong itu suatu kebanggaan, bangga loh anaknya bisa
jadi wong, bisa dikenal orang, gitu..Bangga lah mba.
Anjali : Tapi kan kalau di masyarakat ya bude, kenapa dadi wong itu identik dengan
orang-orang sukses ya bude?
Bu Upi : Itu mungkin pandangan orang-orang ya mba, tapi menurut bude balik lagi sukses
itu, yang dadi wong itu yang berhasil mendidik anak-anaknya, itu menurut pandangan bude
loh ya mbak.
Anjali : Endingnya disitu ya, terus bude kan asli orang jawa banget, apakah dulu orang tua
pernah menetapkan batas suksesnya?
Bu Upi : Enggak, dulu orang tua ga menetapkan batasan apa-apa. Bude itu anak nggak
punya, yaudah nggak diarahkan yang ini itu nggak.
Anjali : Tapi pasti kan ada nilai-nilai yang ditanamkan sama orang tua bude.
Bu Upi : Itu sih iya pasti ada. Orang tua ya mengingatkan, kamu kalau mau punya keluarga,
punya suami, nggak usah mandang yang terlalu tinggi yang penting bisa membimbing ke
arah yang lebih baik. Tapi kalau kesuksesan rezeki itu masing-masing, dikejar
bagaimanapun kalau memang bukan rezekinya ya insha allah ga bisa.
Anjali : Tapi kan bude, walaupun rezeki itu sudah ada masing-masing pasti kan ada
faktor-faktor penyebabnya, kita kan ga mungkin hanya menunggu.
Bu Upi : Iya, Faktor kepercayaan mungkin ya mba, insya allah saya berusaha begini kalau
allah meridhoi insha allah berhasil.
Anjali : Ada ga sih adat jawa yang bikin anaknya tuh sukses?
Bu Upi : Kalau itu justru kurang paham mba, Paling ibu ngaji terus disitu itu ada apa ya
istilah nya tirakat ini, tirakat ini.
Anjali : Seperti puasa ya bude, berarti orang-orang jawa masih percaya puasa masih bisa
ngabulin keinginan.
Bu Upi : Ya nggak hanya puasa mba, ada shalat, ada doa-doa, ada pati geni.
Anjali : Pati Geni itu apa bude?
Bu Upi : Pati Geni itu kalau dulu itu nggak boleh keluar, ga boleh makan makanan yang
kena api, dikamar ga boleh kena sinar lampu, itu namanya pati geni.
Anjali : 40 Hari?
Bu Upi : Ya, Ga nentu mesti dulu bude cuma seminggu. seminggu lagi ngasrep.
Anjali : Ngasrep itu apa ya bude?
Bu Upi : Ngasrep itu makan cuma tujuh kepel nasi, tujuh teguk air, semakin hari makin
berkurang. Ga boleh makan yang asin, manis. yang anyep pokoknya.
Anjali : Itu fungsinya apa ya bude?
Bu Upi : Ya karena tirakat mba, kalau ritual ritual kan itu kejawen ya. tapi ini dari ngaji.
Anjali : Tapi, kira-kira kenapa melakukan itu ada alasannya bude?
Bu Upi : Adat dulu mungkin kebiasaan kalau sering tirakat semakin cepat diijabahnya, misal
urip sengsara ada saja jalan keluarnya.
Anjali : Oh, jadi itu salah satu harapannya ya bude?
Bu Upi : Dimudahkan segala urusannya, jadi segalanya itu dipermudah.
Anjali : Terus Jawa Kontemporer. Kontemporer itu kan jawa anak anak jaman sekarang.
Bu Upi : Kalau sukses untuk anak anak jawa jaman sekarang itu kebanyakan yang utama
lebih ke materi, terus membanggakan orang tua. orang tua saya kaya gini, pasti saya bisa
sukses, kalau gagal pun ada orang tua ini.
Anjali : Kaya mengandalkan orang tua gitu ya bude?
Bu Upi : Iya betul kaya mengandalkan orang tua.
Anjali : Bude nuwun sewu,
Anjali : Terus selama bude, apa ya sampai sekarang usia bude 64 Tahun, ada nggak cerita
atau pengalaman yang paling kena di pikiran bude itu ada nggak di titik itu, maksudnya rasa
berhasil semuanya berjalan lancar.
Bu Upi : Ya mungkin pas di tahun sekitar tahun 2006, Bapak bisa sampai rental truk sampai
4 orang. Bukan ngerental orang itu minta kerjaan ke bapak, terus bapak kasih modal sehari
itu orang bisa sampai 2 juta, karena ngisi material, orang itu kan perlu modal, bapak kasih
modal jadi setiap pagi orang itu kesini 3 truk, bantu bapak, pagi dikasih buat jalan, nanti
kalau setoran pada setoran.
Bu Upi : Pas anak berkeluarga, ya kepenak banget, istilahnya disini mewah banget, kaya
pak lurah kaya pak bupati, puncaknya disitu. sekitar 2005-2006. Sampai punya truk, mobil
sampai 2, motor 3, bukan sombong ya. Sampai akhirnya ya ada yang ditipu ada apa karena
terlalu percaya, terus pinjam sertifikat dikasih. tapi tak sekarang diikhlasin karena mungkin
itu bukan rezeki ku.
Bu Upi : Ya sampai sekarang ini kembali semula.
Anjali : Kembali stabil lagi atau semula apanya bude?
Bu Upi : Ya kembali berdua, menata lagi. Tinggal nunggu usia. Jadi yang namanya dadi
wong itu saat tahun 2006, menurut penilaian kehidupannya loh, tapi puncaknya itu saat
2006. Dengan mudahnya rezeki datang. Aku dadi wong itu bukan orang yang serba ada,
berawal dari mana tapi sampai puncaknya dimana, sampai kembali turun gitu. Liku-liku
hidup.
BOGRAFI

Biografi singkat mbah Sukarso, mbah Sukarso lahir pada tanggal 14 Juni 1952 dan umurnya
sekarang 72 tahun. Dahulu saat umurnya 9 tahun ketika mbah Sukarso duduk di kelas 3 SR
(sekolah rakyat ) ibunya sudah meninggal dan pada saat itu mbah Sukarso hanya hidup bersama
ayahnya sampai tamat sekolah SR ditahun 1965, karena orang tuanya yang tidak mampu
menyekolahkan kejenjang yang lebih tinggi akhirnya mbah Sukarso tidak melanjutkan
sekolahnya. Kemudian mbah Sukarso ini diangkat menjadi anak asuh oleh saudaranya karena
memang ekonomi keluarga yang sudah tidak memadahi sehingga mengharuskan mbah Sukarso
ini untuk di asuh oleh saudaranya hingga dewasa, setelah dewasa mbah Sukarso ini kerja
serabutan dan kemudian ada temannya yang menawarkan untuk kerja dipabrik gula Kalibagor
akhirnya mau dan disana mbah Sukarso menjadi pesuruh setelah lama kerja dipabrik gula
Kalibagor ada yang menawarkan lagi menjadi pesuruh di kantor RRI (Radio Republik Indonesia)
akhirnya mbah Sukarso mau menjadi pesuruh hingga tahun 1973 kemudian bakti sampai 8 tahun
dan ditahun 1980 mbah Sukarso diangkat menjadi PNS sampai sekarang sudah pension.

TRANSKIP WAWANCARA

Dialog
Saya Mbah menurute mbah dadi wong kue priwe si?
Mbah Dadi wong ya kudu sabar prihatin ya sing jelas sabar lah
Saya Ooh kya kue ya nek pengen dadi wong sukses nang jaman ganu
Mbah Lah iya bekerja yang jujur sabar dan taat kepada aturan aja nganggo karepe dewek
Saya Terus bar kue apa
Mbah Pokonya kalo kerja jujur itu pasti lancar lah
Saya Terusan apa maning mbah
Mbah Aku kan ganu prihatine poll jann ganu kerja ya kudu sabar menghadapi macem-
macem cobaan kya kue sampai berapa tahun itu saya bekerja 8 tahun tapi saya
ngga diangkat-angkat (menjadi PNS) terus tahun 80an baru diusulkan itu saja saya
usaha sendiri kejakarta pusat (kantor RRI pusat)
Saya Owalah berati kejakarta
Mbah Iya saya kejakata sendiri
Saya Numpak apa mbah
Mbah Ya dari sini numpak kereta
Saya Ooh yaya
Mbah Padahal kantornya di radio dalem jauh
Saya Berati maring RRI sing nang jakarta
Mbah Iya maring kantore nang kana sing pusat urusan pegawai maring nganah kue bae
urung bisa diangkat karena sekolahe nyong kan mung SR (sekolah rakyat)
golongane wong genah mung pesuruh golongane kan golongan siji A
Saya Ooooh
Mbah Jere kanane urung bisa membutuhkan tenaga golongan satu jere pimpinan daerah
jebule anu nggo permainan padahal angger diusulna temenan yaa diangkat
Saya Owalah
Mbah Mulane nyong ming kantor RRI pusat Jakarta dewek ngecek bener apa ora berkas-
berkase nyong ora dikirim maring nganah
Saya Oooohwalah
Mbah Lahh padahal angger dikirim mesti langsung diproses mesti diangkat dadi PNS
dadi nyong balik ngeneh laporan. Lah laporan aku diomehi
Saya Domehi kepriwe
Mbah Domehi nang kepalane (kantor RRI purwokerto) lan nyong ya jengkel anu bakti
wes sue kon ora diangkat-angkat ya nyong ngecek dewek ming kantor pusat
ternyata sing kurangajar kue daerah ora dikirim berkas-berkase nyong sing
pengusulan jerene “ooh ini ngga ada namanya pak sukarso berati ngga dikirim ini
berkasnya” lah nyong laporan kantor RRI purwokerto ya terus KTUne tak omehi
nyong wani ngomehi KTUne
Saya Oooh ya terus bar kue apa maning
Mbah “bapak saya suruh bikin syarat-syarat pengusulan itu untuk honor saya itu saya
suruh bikin itu saya masih nombok bikin berkas-berkasnya kalo ngga diangkat ya
jangan suruh bikin suruh bikin ngga dikirim, saya cek kesana ternyata ngga
dikirim bapak ngga ngirim berkas-berkasnya” KTU “ya udah sekarang bikin lagi
dah bikim lengkap mau dikirim sendiri apa mau lewat dinas” mbah “kalo
dipersilakan saya bawa sendiri kejakarta, siap”
Saya Oooh kya kue
Mbah Terus kalo udah dikirim saya minta tanda bukti pengirimannya. Mbarang wes
dikirim nganah jere aku gawe surat, gawe surat tak kirimna nganah maring urusan
pegawe nganah. Pegawenganah suruh bikin persyaratan yang baru. Wes bikin
maning dikirim nganah ternyata bisa golongan satu bisa diangkat lah mbarang wes
proses kirim lengkap syarat-syarate koh jere kurang foto. Padahal fotone wes ana
tak tulisi malah mburine jere kurang foto lah nyong dipanggil maning. Terus
kancaku sing nang bagian kie apah berita ngomong maring aku “eh mas kie ana
berita apik njenengan kurang foto” mbah “loh nyong wes ngirim koh wes gawe
lengkap koh” “tapi kie ana ana spene kie kurang foto” lah nyong laporan maning
TUne
Saya Lah terus bar kue
Mbah “Lah pak saya dulu kan lengkap sudah ada fotone segala” Tune “ya udah sekarang
bikin aja foto” lah terus dikirim mbarang wes dikirim nyong ngecek maning
minganah
Saya Ooh maring Jakarta maning
Mbah Iya ming Jakarta ternyata bisa lagi dalam proses, bisa diproses terus beberapa
bulan SK turun capeg (calon pegawai) 80% dalah mbarang setaun wes PNS
Saya Ooh kya kue
Mbah Dadi prosese aduh sabar temenan prihatin pokoke aja menyerah kya kue lah usaha
tidak boleh menyerah. Nyong angger menyerah ya ora bisa dadi pegawe nyong
ganu anu wes tau metu 2 bulan kang RRI ya ga berangkat kerja saking wes kesuh
ora diangkat-angkat. Terus nang kepalane nyong kan nang tenik wong SR tah ora
ngerti teknik tapi nyong bisa nang bagian tehnik.
Saya Lah deneng ngerti anu sinau nang endi
Mbah Lah karena setiap hari menghadapi peralatan bisa dadi orang tehnik dadi oprator
lagi kehhh. Dadi oprator seting-seting mic kalo ada siaran saya yang nyeting
peralatan mic mau siaran apa apa apa saya yang seting mic ya pesuruh esih,
pesuruh tehnik terus lama lama lama, terus karena tiap hari ngadepin siaran,
peralatan akhire bisa jadi operator. Penyiar operator missal kae penyiare nyong
opratore terus sampe berapa tahun, terus terakhir, saya itu ditarik ke oprator
produksi jadi acara yang mau disiarkan itu diproduksi dulu direkam, lah saya
terakhir sampai pensiun itu disitu dadi nek iklan ilkan kae sing nang radio aku sing
gaweni. Dadi nyong mau ne wong mung SR sekolah rakyat ngerti tehnik tapi dadi
teyeng kya kue karena setiap hari ngadepi peralatan wong siarane, carane wong
oprator muter lagu. Karena setiap hari saya menghadapi itu dadi ora diwarahi tapi
teyeng dewek. Lah mbarang wes teyeng dijajal “kamu bisa” “bisa” pegang siaran
terus bisa. Ya wes nanti saya usulkan masuk oprator.
Saya ooooh
Mbah Iya mikine pesuruh tukang pel ya pokoke tukang bersih-bersih lah clening servis
lah ya kya kue, ya karena apa tekun, sabar akhire suskses. Sampai sekarang bisa
pension dapet uang pension nggo sangu tua.

DOKUMENTASI
Definisi Dadi Wong Menurut Pakde pangkat

A. Biodata
Nama: Pangkat
Usia: 61 tahun
Alamat: Watumas, Purwanegara

B. Transkip Wawancara

Farah: “asalamualikum pakde, maaf ganggu waktunya saya


mau sedikit mewawancarai atau bertanya boleh, pakde?”
Pakde: “Waalaikumussalam boleh, sini duduk mau tanya apa
mbak farah?”
Farah: “Anu pakde, definisi dadi wong menurut pakde yang
asli jaw aitu apa?”
Pakde: “Maksudnya gimana? “
Farah: “Jadikan ada, kalimat jawa dadi wong, nah itu tuh
menurut pakde gimana”
Pakde: “Oalah, kaya kriteria dadi wong, gitu?”
Farah: “Nggih, pakde”
Pakde: “Menurut pakde sendiri seseorang yang bisa disebut
dengan dadi wong itu ada 2”
Farah: “Apa aja itu pakde?”
Pakde: “ee sebentar, pake bahasa campuran Indonesia sama
ngapak gapapa?” jadi dadi wong menurut pakde yang pertama
itu ketika seseorang sudah mampu ee apa yah jenenge sudah
mampu melampaui ee melewati apa yang mereka dambakan,
gampangane gini orang dikata dadi wong itu kalau dia sudah
melewati apa target dia dalam hidup seperti dia sudah sukses,
sudah mapan dimana dia sudah bisa memenuhi kebutuhan dia
dan sekitarnya. Tingkat kesuksesan menurut pakde sendiri
ketika dia sudah mempunyai uang yang banyak, kalau orang
sini bilange wis sugih nemen, terus dia ga menumpang hidup
di orangtuanya. Emm intinya dia sudah bisa mencukupi
kebutuhan hidup dia dan keluarganya serta hidupnya bejo
atau beruntung.
Farah: “oo, gitu yaa pakde”
Pakde: “Yang kedua ini dadi wong itu dilihat dari kematangan
umurnya, ketika ada seseorang yang sudah dewasa atau
sudah mencapai tingkat kedewasaanya dalam artian dia
sudah bisa membedakan mana yang baik dan buruk. Eee
kaya orang itu sudah bisa secara matang dalam hal bertindak
dan berfikir. Nalare udah dipake lah dia engga egoisan,
Nerima konsekuensi apapun yang dia lakuin kaya tanggung
jawab nggo awake dewek mba.”
Farah: “Jadi dadi wong menurut pakde itu ketika seseorang
sudah sukses mencukupi kehidupan dia dan keluarganya
serta sudah nalar dalam bertindak dan berfikir, seperti itu
pakde?”
Pakde: “hooh mba, ada lagi yang mau ditanyain nda?”
Farah: “Sampun pakde, niku mawon riyin, minta foto bareng
boleh engga pakde?”
Pakde: “Boleh”
Farah: “Terimakasih banyak ya pakde, pamit dulu”
Pakde: “Iyo ati-ati”

C. Gambar selfi bersama narasumber


Nama : Khoirul Miftahudin

Nim : 2017101144

Biodata Singkat Narasumber

Nama : Pak Sahri

Umur : 60 an

Alamat : Beji, Kedungbanteng, Banyumas

Pekerjaan : Pedagang

Transkip Wawancara

Penanya : Assalamualaikum warahmatullahi wabarokatuh, ngapunten nyuwun


wekdale ngge wawancara angsal mboten?

Narasumber : Wa’alaikum salam nggih angsal, Monggo

Penanya : niki ki, menurute rika sing diarani wong kue kaya apa ki?

Narasumber : dadi wong sing keprimen?

Pananya : dadi wong sing dianggap sukses ki

Narasumber : oh sukses, ngene kie sing diarani sukses menurute nyong kue wong
sing bisa berguna neng masyarakat tur juga bisa nggunakna harta karo jasane sing
bener nggo bantuni utowo nggo ngapiki wong wong sing sepinggire, dadi kue wong
bisa ngamalna apa sing deweke olih dadi awake dewek kue manfaat nggo sepadane.

Penanya : oh, dadi wong kue kudu bisa manfaat nggo sekitar e yah ki

Narasumber : iya, kaya kue dadi dewek kudu bisa dadi wong sing bisa aweh
manfaat nggo sekelilinge dewek ora pinter nggodewek, ora sugih nggo dewek dadi
wong kue asih pinasih karo liyane

Penanya : oh kaya kue yah, nggih manutur nuwun


Dokumentasi
Nama : Jessika Ersa Tryselia
NIM : 214110101097
Kelas : 6 BKI C

“Definisi Dadi Wong”


1) Biodata narasumber
Nama : Amdini
Umur : 71 tahun
Alamat : Jeruklegi, Cilacap
2) Transkip wawancara

Nama Dialog
Jessika “Assalamualaikum mbah, ?”
Mbah “Waalaikumsalam. Ca mriki lenggah”
Jessika “ooh nggih mba terimakasih maaf nggih mbah eca nganggu
waktune mbah”
Mbah “nggih mboten nopo nopo”
Jessika “Langsung mawon nggih mbah”
Mbah “Nggih monggo”
Jessika “Dadose kados niki mbah eca enten tugas kuliah mbah
wawancara mbah. Artine dadi wong mbah mungkin mbah
ngertos”
Mbah “nggih ngertos tapi menurut mbah nggih ”

Jessika “Nggih mbah kulo bade tangled tentang dadi wong niku artine
nopo nggih mbah? Mbah ngertos mboten?”
Mbah Dadi wong" yaiku dheweke sing wis jadi urip. Iki ora gampang
dadi wong. Ana piranti, prakara, lan pangalaman sing kudu
diwiwiti supaya seseorang bisa dadi wong sing uga bisa ngerti,
nglakuake, lan nglakoni tumindak kanggo piyambaké rong
jamane.

Jessika “ohh jadi niku artine dadi wong niku kudu ana piranti, prakara,
lan pangalaman sing kudu diwiwiti supaya seseorang bisa dadi
wong sing uga bisa ngerti, nglakuake, lan nglakoni tumindak
kanggo piyambaké rong jamane nggih mbah. “Nggih mbah kulo
mpun paham, matur suwun sanget mbah”
3) Dokumentasi
Nama : Lutfiya A’malina

Kelas : 6 BKI C

Nim : 214110101115

Konseling Karir

DADI WONG MENURUT MBAH SUKAMTO

1. Biodata Narasumber
Nama : Mbah Sukamto
Umur : 62 Tahun
Jenis Kelamin : Laki-laki

2. Transkip Wawancara

Lutfiya Assalamualaikum mbah, maaf mengganggu


waktunya sebentar
Mbah Sukamto Waalaikumsalam, pripun nggih mba, perlu
wonten ono sng dibantu
Lutfiya Nggih mbah, kulo mahasiswa uin saizu, ada
tugas kuliah mbah tugase niku, menurute
mbah Dadi wong kue sng kprwe?
Mbah Sukamto Owhh dadi wong kue ya sng taat beribadah
nang dalane gusti Allah, seneng gawe
tetangga bungah maksude ya seneng tolong
menolong, bersosialisasi dengan baik, sng
murah rezeki intine ya nglakoni sing barang
apik.
Lutfiya Berarti nek kaya niku wes dadi wong mbah?
Mbah Sukamto Iyaa, wong jenenge urip ya kudu pikirane
genah, hal-hal sng ora apik ya dibuang, saling
memberikan manfaat karo wong lia, ibarate
mbah niki dodolan rezekine kan Allah, lewat
perantara manusia kon pada tuku, nah mbah
niki sng dodolan ya kudu apik ming pelanggan
sng kepenakan dadi wong-wong lia ya dadi
pada gelem tuku mng mbah mning.
Mbah Sukamto Dadi wong niku ora mung beribadah kro gusti
Allah, tetapi karo manusia kudu guyub rukun,
tolong menolong, saling bertanggung jawab
dalam hal apapun. Mergane nek njenengan
wes dipercaya karo wong bakalan penak, urip
jujur, ora sombong, seneng nulungi wong.
Lutfiya Owhh nggih berarrti dadi wong kados niku
nggih mbah
Mbah sukamto Owhhiyaa nggih mba
Lutfiya Nggih maturnuwun mbah penjelasane wau
Mbah Sukamto Nggih mba sami-sami..

3. Dokumentasi
Nama : Siti Fitria Zahra

Nim : 214110101112

Definisi Dadi Wong

Biodata :

Ibu Surdasih lansia berumur ±65 tahun. Beliau pensiun dari guru dan kepala sekolah. Dan sekarang
memiliki pekerjaan

Transkip wawancara :

Fitria : assalamu'alaikum bu..

Ibu Surdasih : waalaikum salam.. Nggih mba..

Fitria : sebelum nya mohon maaf atas waktu nya bu.. Perkenalkan nama saya Siti Fitria Zahra, saya
meminta izin pada ibu apa boleh saya wawancara dengan ibu?

Ibu Surdasih : boleh.. Mau tanya apa??

Fitria : begini bu.. Menurut ibu dadi wong itu apa yah??

Ibu Surdasih : kan jadi wong itu artinya dalam karir karena sesuai dengan mata kuliah nya sih ya...
Jadi teman saya udah lama nggak ketemu sama teman begitu ketemu disana di klinik. Ngobrol
ngobrol, anake sekarang ngapain? Jadi pengusaha ini,lah ya wes dan senang ya anake udah dadi
wong gitu loh ya bukan berarti dulu nggak jadi orang, wong kan orang ya. . Dadi wong itu artinya
berhasil. Orang tua ne rajin, prihatin, pekerja keras anake ya.. Dadi wong, jadi sukses. Anake lepas
dari orang tua, bisa mandiri, bisa ngasih uang ke orang tua nya.. Iku namane dadi wong.
Nama : Tsabitah Aulia Rahma
NIM : 214110101104
Kelas : 6 BKI C

Definisi Dadi Wong menurut Pakde Tiko


A. Biodata
Nama : Mustiko
Umur : 53 tahun
Jenis Kelamin : Laki-laki

B. Transkip Wawancara

Tsabitah : Gimana yaa.. orang jawa itu kan ada istilah Dadi Wong
Pakde Tiko : Iya betul dadi wong
Tsabitah : Nah, menurut pakde tuh kaya gimana arti dadi wong itu?
Pakde Tiko : Dadi wong dalam Bahasa Indonesia itu jadi orang. Jadi orang itu satu
yah, satu itu jangan sombong yah. Jangan adikang, adigung, adiguno,
itu dalam bahasa jawa. Jadilah orang jangan sampe punya watak
adikang, adikung, adiguno yah. Adikang itu adalah sombong, adigung
itu orang yang tidak mau mengalah dengan orang lain, adiguno itu
adalah orang yang tidak mau eeee.. menghargai orang lain, selalu
menyepelekan kaya gitu.

C. Dokumentasi
Nama : Amelia Maharani Prambudhi
Nim : 214110101029
Kelas : 6 BKI C

A. Biodata singkat narasumber


Nama : Kaslim
Umur : 73 tahun
Alamat : Desa karangmangu, Kec Kroya, Kab Cilacap

B. Transkip wawancara lengkap


Pewawancara Kung aku mau tanya-tanya
Narasumber Apa?
Pewawancara Kung, aku sering denger kata “Dadi Wong” itu
sebenernya maksutnya apa?
Narasumber Jadi dadi wong itu maksutnya orang yang punya
martabat, orangnya itu berguna bagi keluarga, bangsa,
negara dan agama
Pewawancara Jadi orang yang ga punya martabat itu bukan wong
kung?
Narasumber Ya sama wong juga, tapi karakternya dia lebih rendah
Pewawancara Jadi asal-usul bisa ada kata dadi wong itu gimana kung?
Narasumber Jadi itu orang tua yang pengen anaknya itu mapan
kehidupannya, serba kecukupan, prilakunya juga baik,
sama kaya kukung yang pengen cucunya begitu. Punya
masa depan yang jelas berguna bagi orang banyak
Pewawancara jadi orang yang sukses gitu intinya kung? Harus sudah
berkeluarga atau belum?
Narasumber orang yang sukses itu orang yang bisa membawa
keluarga Bahagia
Pewawancara itu baru bisa di bilang dadi wong ya kung?
Narasumber iya bisa karena bisa membawa keluarga jadi bahagia,
punya nilai-nilai dimasyarakat dan tidak disepelakan
masyarakat.
Pewawancara kalo “dadi menungsa” itu sama apa beda kung?
Narasumber ya sama tapi beda pengertian, kalo menungsa itu kaya
masyarakat gitu kan kaya menungsa-menungsa
Pewawancara kriteria biar bisa dadi wong itu gimana kung ?
Narasumber Ya ga gampang sih, WONG itu ada fasalfah jawanya
juga. W: waton, O: ojo, N: nindaake, G: Goroh,
maksutnya itu orang yang harus selalu berbuat baik dan
benar, dadi wong dituntut selalu berbuat benar.
Pewawancara Nah dadi wong itu berlaku untuk laki-laki saja atau
Perempuan saja kung?
Narasumber ya dua-duanya bisa, kalo perempuan contohnya kaya
Raden Ajeng Kartini dia itukan mewakili kaum hawa,
dipuja-puja orang, prilakunya sangat luar biasa. Nah
kalo laki-laki itu seperti orang yang kukung kagum-
kagumkan yaitu Ir.Soekarno, dia bisa memerdekakan
negara pokoknya ya bung karno itu menurut kukung.
Kalo Perempuan yaitu para pejuang-pejuang permpuan
itu salah satunya Raden Ajeng Kartini kalo laki-laki salah
satu contohnya ya Ir. Soekarno.
Pewawancara Orang-orang yang terpandang, sukses,mapan gitu
kung?
Narasumber iya, jadi yang dadi wong itu orang yang kebanyakan
terpandang kebenarannya, sukses belum tentu dipuja
dan disegani orang tapi orang yang sudah dadi wong itu
orang yang dianggap sudah berprilaku benar oleh
Masyarakat luas, itu wong
Pewawancara menurut kukung konsep dadi wong itu juga nyangkut ke
aspek ekonomi yang tinggi ga?
Narasumber yaa pertama itu memang ditopang ekonomi, yang kedua
kalo menurutt kukung itu ditopang kepercayaan agama,
yang ketiga itu ditopang prilaku yang benar.
Pewawancara Kung dari jurnal yang aku baca itu ada yang bilang begini
“ Nek dereng omah-omah niku mboten saget disebut wis
dadi wong sebab dereng saget ngraosake tiang omah-
omah. Piyambake tetep disebut bocah sinaosa wujude
wis dewasa lan uripe moncer.” Itu maksutnya apa kung?
Narasumber iya memang bener begitu dianggep belum ada
pembuktian, pembuktiannya itu ya dikeluarganya sendiri
itu buat contohnya karena pembuktian jadi orangnya itu
ada pada keluarga sendiri.
Pewawancara Kalo dalam keluarga yg kukung maksut itu contohnya
apa kung?
Narasumber dipandang masyarakat itu bisa membina keluarga yang
Sakinah mawadah warohmah
Pewawancara Lebih jelasnya gimana kung?
Narasumber ya itu prilakunya sangat mulia terus dihargai oleh orang-
orang.
Pewawancara konsep dadi wong Perempuan dan laki-laki yang
membedakan itu menurut kukung gimana?
Narasumber oyaa ada beberapa hal yang itu beda, kalo perempuan
itu bisa menjaga diri sebagaimana mestinya kaum hawa
contohnya bisa membawa diri di dalam kehidupan
Masyarakat dan dikagumi dimasyarakat. Kalo laki-laki itu
seperti tidak mengumbar hawa nafsu.
Pewawancara okee jadi dadi wong itu orang yang bisa dibilang
hidupnya itu bagus dan berkecukupan secara materi tapi
sudah berkeluarga apa belum?

Narasumber Yaa itu dipandangnya kalau sudah berkeluarga, karena


bisa membawa keluarga yang Sakinah tadi itu terus
hidup rukun sama istri pokoknya menjadi contoh dari
banyak orang di dalam keluarga ya singkatnya orang
yang sudah hidup mapan secara lahir dan batin.
Pewawancara Jadi kesimpulannya menurut kukung Dadi wong itu
orang yang terpandang, bermartabat mulia dan sukses
serta bisa mengendalikan diri dalam berbagai macam
hal juga memiliki rasa tanggung jawab yang besar atas
keluarganya dan berkecukupan dalam segi ekonomi
Narasumber Iya
Pewawancara Ya udah kalo gitu makasih ya kung
Narasumber Iya sama-sama

C. Foto bersama narasumber


Nama : Sintya Audina Syarif

NIM : 214110101110

Kelas : 6 BKI C

Mata Kuliah : Konseling Karir


DADI WONG
A. Biodata Narasumber
Nama : Mardiyah
Usia : 53 Tahun
Tempat Tanggal Lahir : Kebumen, 12 Agustus 1970
Alamat : Sruweng, Kebumen
Pekerjaan : Kepala Desa, Desa Pakuran

B. Transkip Wawancara
Sintya Assalamualaikum bude, sintya izin mau tanya-tanya boleh ya
bude..
Mardiyah Wa’alaikumsalam, iya ya. Kalau bisa jawab yaa bude jawab.
Sintya Bude, perspektif kesuksesan orang jawa kan ada yang dikenal
dengan dadi wong yaa, nah menurut bude dadi wong itu
maknanya apa?
Mardiyah dadi wong yaa jadi orang.
Sintya Nah iya, itu maksud nya gimana dhe?
Mardiyah Dadi wong guwe maknane berhasil atau suksesnya
seseorang dalam hidupnya, nah wonge guwe wis paham lan
ngejalani budi pekrti luhur.
Sintya Ooo begitu yaa bude..nah kalau cara-cara biar dadi wong itu
gimana bude?
Mardiyah Yaa cara nya harus priatin, sabar, berdoa
Sintya Ada lagi ga bude cara nya?
Mardiyah Semangat kerja
Sintya Ooo nggih paham bude, terimakasih yaa budee
Mardiyah Udah ini ya?
Sintya Nanti ada satu lagi bude eheheh

C. Dokumentasi
NAMA : NISA NURI ARRAHMAH

NIM : 214110101103

“DADI WONG”

1. Identitas Narasumber
Nama : Siti Atin
Usia : 62 Th
Alamat : Gumiwang, Banjarmegara
2. Transkip Wawancara
Nuri : punten bu, saya izin wawancara ya sebentar bu,
Ibu : nggih
Nuri : tentang dadi wong, klo kita sudah dewasa, biasanya ada istilah mengko
gede ben dadi wong. Menurute ibu dadi wong kue opo?
Ibu : dadi wong sing sukdes dunia akhirate, sukses nyari kerjane, sukses nyari
rejekine, sukses dadi wong burguna bagi nusa bangsane, duniane bisa
membahagiakan banyak orang, bisa bermanfaat bagi semua orang. Kados niku
lah terus pripun sih bu hahahahahahaha
Nuri : oh nggih bu, tapi menurute ibu iku dadi wong iku seseorang yang berhasil
untuk didunia dan akhiratnya ya bu?
Ibu : ya iya, ya gk boleh sombong, rendah hati, sering berbagisodakoh, klo ada
sedikit punya uang ya berbagi sedikit-sedikit sama orang yang gk punya
3. Foto Bersama Narasumber
Nama : Sintya Audina Syarif

NIM : 214110101110

Kelas : 6 BKI C

Mata Kuliah : Konseling Karir


DADI WONG
A. Biodata Narasumber
Nama : Mardiyah
Usia : 53 Tahun
Tempat Tanggal Lahir : Kebumen, 12 Agustus 1970
Alamat : Sruweng, Kebumen
Pekerjaan : Kepala Desa, Desa Pakuran

B. Transkip Wawancara
Sintya Assalamualaikum bude, sintya izin mau tanya-tanya boleh ya
bude..
Mardiyah Wa’alaikumsalam, iya ya. Kalau bisa jawab yaa bude jawab.
Sintya Bude, perspektif kesuksesan orang jawa kan ada yang dikenal
dengan dadi wong yaa, nah menurut bude dadi wong itu
maknanya apa?
Mardiyah dadi wong yaa jadi orang.
Sintya Nah iya, itu maksud nya gimana dhe?
Mardiyah Dadi wong guwe maknane berhasil atau suksesnya
seseorang dalam hidupnya, nah wonge guwe wis paham lan
ngejalani budi pekrti luhur.
Sintya Ooo begitu yaa bude..nah kalau cara-cara biar dadi wong itu
gimana bude?
Mardiyah Yaa cara nya harus priatin, sabar, berdoa
Sintya Ada lagi ga bude cara nya?
Mardiyah Semangat kerja
Sintya Ooo nggih paham bude, terimakasih yaa budee
Mardiyah Udah ini ya?
Sintya Nanti ada satu lagi bude eheheh

C. Dokumentasi
Nama : Novita Sri Ramadhani
NIM : 214110101228
Kelas : 6 BKI C
Mata Kuliah : Konseling Karir

HASIL WAWANCARA TEMA “DADI WONG”

• Biodata
Nama : Mbah Natem
TTL : 31 Desember 1962
Agama : Islam
Jenis Kelamin : Perempuan
Pekerjaan : Ibu Rumah Tangga
Alamat : Jl. Moch Besar Kutasari RT 01/03 Baturraden, Banyumas.

• Transkrip Wawancara

Novita : Assalamu’alaikum Warahmatullahi Wabarakatuh.


Sebelumnya, perkenalkan saya Novita Sri Ramadhani ingin mewawancarai
mbah Natem. Sebelumnya, Mbah Natem kabarnya hari ini apakah baik, sehat?
Mbah Natem : Yaa, wong sing DKT yaa berarti ora sehat banget yaa
Novita : Iyaa
Mbah Natem : Wong sering kontrol sii, yaa adate ora sehat yaa?
Novita : Berarti masih kurang sehat yaa?
Mbah Natem : iyah, kurang sehat
Novita : Lagi masa pemulihan?
Mbah Natem : Iyaa, mengko tanggal pitu kontrol maning
Novita : Jadi disini saya ingin mewawancarai dari tugas mata Kuliah Konseling Karir
tentang menurut mbah itu “Dadi wong” itu apa?
Mbah Natem : Dadi wong apa?
Novita : Dadi wong itu apa?
Mbah Natem : Arti dadi wong kaya kue? yaa, kudune wong sukses. Ya kan nyong wong ora
sukses.
Novita : Iya sukses, terus mbah? Contohnya? Contohnya orang sukses menurut mbah
itu apa?
Mbah Natem : Yaa kudune pengusaha apa kaya kue
Novita : Pengusaha, terus?
Mbah Natem : Pedagang, apa pengusaha, Petani, anane kaya kue tok, petani, pedagang.
Novita : Berarti arti dadi wong menurut mbah natem artinya orang sukses. Contohnya,
pedagang, petani, pengusaha.
Mbah Natem : Iyaa, wong nyong nganggur ora ngapa-ngapa ya, haha…
Novita : Mbah ini tanggal lahirnya berapa kalua boleh tau?
Mbah Natem : Neng KTP 31 Desember 1962
Novita : Owhh, nggih mbah

• Dokumentasi
KONSELING KARIR
Nama : Kartika Wulandari
Kelas : 6 BKI C
NIM : 214110101028

Biodata Narasumber

Beliau bernama Mbah Sagimin, tempat lahir


di Cilacap, tanggal 16 Juni 1938 yang saat ini
sudah berusia sekitar 86 tahun, sekarang beralamat
di desa pakishaji majenang cilacap, anak ke 12 dari
12 saudara, memiliki 2 anak.

Transkip Wawancara

No Nama Percakapan
3. Kartika Alon-alon waton kelakon menurut mbahe nopo?
Alon-alon waton kelakon, kita harus sabar, lama
lama menjadi tujuan yang benar, tercapai cita-
citanya, alon alon itu ya bukan berarti harus pelan
4. Mbah Sagimin
pelan tapi harus dengan tindakan sing sabar, tidak
terburu-buru sampai apa yang jadi tujuan kita itu
dapat tercapai

Dokumentasi
Nama : Atik Nur Syafifah
Nim : 214110101185
Kelas : 6 BKI C

Definisi Dadi Wong menurut Mbah Sikem

- Biodata Singkat Narasumber :

Nama : sikem
Umur : 72 tahun
Jenis kelamin : Perempuan

- Transkip wawancara :

Atik nur syafifah Assalamualaikum Mbah…

Mbah sikem Waalaikumsalam nduu….

Atik nur syafifah Sehat mbahh?

Mbah sikem Yaa kaya gie lahh ndu sehatt- sehat alhamdulillah nduu,,

Atik nur syafifah Nggih Alhamdulillah nggih mbah tesih sami sehat
mbah, mbah sederenge atik nyuwun ngapunten bade
tanggled-tanggled, nopo mbah seg lowong, mboten
enten kegiatan

Mbah sikem iyaa ndu bade tanggled nopo si

Atik nur syafifah niki mbah ngartikaken bahasa jawa kados arti-
artinipun niku nopo

Mbah sikem mmm nopo si ndu, nggih ndu cobi nopo si

Atik nur syafifah Bade tanggled nopo artinipun “Dadi wong” menurut
mbah..

Mbah sikem yaa artinya dadi wong Sing bener sing Teguh sing
patuh kepada orang tua kedua, banjurane patuh karo
keluarga karo sanak sedulur karo Kanca sing apik
apik

Atik nur syafifah Nggihh-nggihh mbah berarti menurut mbah dadi wong niku
kudu dadi wong ingkang bener apikan nggih mbah

Mbah sikem Iya terus juga nek dadi wong ibadahe sing bener juga, aja
gampang ninggalna kewajiban.

Atik nur syafifah Nggihh mbah rajin solate nggih mbah


Mbah sikem “Iya kaya gue,, ibadahe yaa ditambahi sedekah apa berbagi
kambi sedulure ben dadi wong sng apik lan bermanfaat
kaya gue..
Atik nur syafifah Kudu dadi wong sing apikan nggih mbah intinya

Mbah sikem Iyaa ndu..

- Foto Bersama Narasumber :


Nama : Apri Yuliana
NIM : 214110101019
Kelas : 6 BKI C
Hasil Wawancara Konseling Karir

Materi : Memahami Dadi Wong : Perspektif Kesuksesan Orang Jawa

1. Biodata Singkat Narasumber

Nama : MS Taryono
Usia : 78 tahun
Pekerjaan : Petani

2. Transkrip Wawancara

Pewawancara : Menurut yange, dadi wong teng pemikirane tiang jawa niku
kepripun?
Narasumber : Dadi wong menurut ilmu saya?
Pewawancara : Nggih
Narasumber : Miturut ilmune aku kue wong sing termasuk berguna karo
sesama khususe ya neng bidang masyarakat, masalah kerjaan, terus masalah
lain-lain
Pewawancara : Berarti dadi wong menurut yange niku saged bermanfaat?
Narasumber : Iya
Pewawancara : Terus nopo malih yang?
Narasumber : Bisa dikatakan kebutuhan, nek bisa diarani eyange kie juga
berguna karo pemerintahan desa nggo mbantu pemerintahan desa
Pewawancara : Oh nggih, berarti maksude saged bermanfaat ngge
masyarakat, pekerjaan, kalih desa nggih
Narasumber : Nggih niku
TRANSKRIP WAWANCARA DADI WONG

Nama : Fadila Ardelia Faizah

NIM : 214110101218

Kelas : 6 BKI C

Mata Kuliah : Konseling Karier

A. Biodata Singkat Narasumber


Nama : Kadni
Usia : 73
Alamat : Kober, Purwokerto
B. Transkip Wawancara Lengkap

Pa/Na Dialog dan Kegiatan


Pewawancara Assalamualaikum pak, permisi boleh minta waktunya sebentar ?

narasumber Waalaikum salam boleh mba.

Pewawancara Iya jadi gini pak saya ada tugas kuliah yang mana di suruh untuk
mewawancarai seseorang, apakah bapak berkenan untuk saya
wawancarai?
narasumber Ohya mba boleh banget
pewawancara Sebelumnya kalo boleh tahu bapak asli orang sini?
narasumber Iya mba rumah saya kebetulan deket sini.

pewawancara Daerah mana pak kalo boleh tau?


narasumber Kober sana
pewawancara Humm situ ya pak. Jadi gini pak saya mau nanya nih, peribahasa “dadi
wong”menurut bapak itu seperti apa pak?
narasumber bertahan hidup gitu apa gimanaa emm
pewawancara Iya, Jadi gini pak, maksudnya orang orang dulu kan pasti tidak asing
dengan kata “dadi wong” pandangan bapak tentang hal itu bagaimana
pak?
narasumber Yaa harus usaha,orang bekerja dapat berkah barokah. Kalo mau dadi
wong kudu telaten, nemeni apa sing di lakoni ben berkah mbaa kabeh
pekerjaane, itu saja ya paling,mbaaa.
pewawancara Ooh jadi menurut bapak dadi wong itu harus berusaha jika ingin dadi
wong tenanan?
narasumber Iya gitu mbaa ben berkah kabehane, kuncine ya kue sing tenanan.

pewawancara Okee pakk baik, makasih waktunya yaa pakk

narasumber Iyaa mba sama, sama


Orang mana mbaa ?

pewawancara Saya Pekuncen pak

C. Dokumentrasi
Nama : Aenal Bagas Pamulang

Nim : 214110101183

Kelas : 6 BKI C

Matkul : Konseling Karir

Biodata Narasumber

Nama : Mbah Keri

Usia : 73

Jenis kelamin : perempuan

Pekerjaan : petani

Alamat : Desa Kaliputih Rt. 3 Rw. 2 Kec. Purwojati Kab. Banyumas

Transkip wawancara

Aenal Assalamuallaikum mbah


Mbah keri walaikumsallam
Aenal Kepripun kabare mbah sehat ?
Mbah keri Alhamdulilah sahat
Aenal Ngapunten mbah, mbah namie sinten nggeh?
Mbah keri Mbah keri
aenal Usiane pinten mba ?
Mbah keri Pitung ndoso tigo taun
aenal Nggeh empun sepuh nggeh mbah
Mbah keri Sepuh alhamdulillah
Nggeh alhamdulilah mbah, niki kan kulo wonten tugas saking
kuliah tirose bade wawancarai tiang sepuh menawi pendapate
tiang sepuh niku nopoo terkait “Dadi Wong” menurute
aenal
panjenengan mbah dadi wong niku wong sing kepripun mbah.

Ateges saged dadi wong waune sing kerjane leled males kerja
usaha kerja keras ben ekonomine bisa meningkat, lah niku dangu-
dangu bisa sukses bisa dadi wong sing sukses, nggeh mekaten
Mbah keri menawi sesalu keras nggeh mboten dadi wong, selalu rendah,
diusahakna sing meningkat umpamane dadi kariawan apa dadi
pegawe negri ya sing tekun, sing apa jenenge teliti supaya dadi
wong sukses nggeh kantun niku.
Aenal Berarti kaya memperbaiki diri ya mbah?
Ya ora mung awaktok mbagusi papan e, mbagus i sandange,
Mbah keri
mbagusi pangan e, mbagusi ilmune, mbagusi ahlak e kantun niku
Aenal Contone pripun mbah
Contone ya kaya semisal kariyawan ayam sing maune ngrumati
ayame wong karna ilmune wis ndueni dadi bisa mbukak usaha
Mbah keri ayam kiyambek niku kan ngubah hal sing mikine kariwan saiki wis
bisa mbukak usaha kiyambek bererti kan meningkat setatus e niku
dadi sing lewih apik kantun niku.
Aenal Nggeh mbah kulo paham niki
Mbah keri Terus nopo malih
Paling sampun mbah kados niku mawon mengkin nek wonten sing
Aenal
kirang kulo nyuwun pitulung malih nggeh mbah
Mbah keri Ya ora papa selagi aku mesih bisa
Aenal Nggeh mbah matur suwun nggeh
Mbah keri Nggeh sami-sami
Aenal Niki kulo tutup riirn nggeh mbah wasaalamuallaikum wr.wb
Mbah keri Walaukumsallam wr.wb

Dokumentasi
Nama : Naila Nariswari Halisya Putri
NIM : 214110101224
Kelas : 6 BKI C
Mata Kuliah : Konseling Karir

TUGAS WAWANCARA “DADI WONG”

A. Biodata Narasumber
Nama : Washudi
Usia : 82 tahun
Alamat : Bumiayu, Brebes
Tempat Tanggal Lahir : 6 Juli 1941
Agama : Islam

B. Transkip Wawancara
N: Mbah, perspektif kesuksesan orang jawa itu kan ada yang dikenal
dengan dadi wong yaa.. nah menurut mbah perspektif
kesuksesan dadi wong itu gimana sih?
M: Iya nel, di jawa itu ada yang bilang seperti itu. Yaaa dadi wong itu
untuk orangtua agar bisa berhasil kehidupannya kan begitu. Dadi
wong itu kalau kata orang jawa kan berhasil rumah tangganya,
kecukupan tidak kekurangan terus tidak ada suatu apa-apa.
Bahasanya jadi orang yang sukses lah. Itu yang namanya dadi
wong
N: Tapi ada kayak faktor untuk bisa sukses dadi wong itu ga sih
mbah?
M: Yaa menabung dulu untuk kepentingan ekonomi. Tapi sebelum itu
kita harus kerja keras. Nanti hasilnya baru bisa ditabung untuk
biaya pendidikan anak-anak. Jangan lupa untuk berdoa dan
beribadah, berzakat, dan memberi sedekah kepada sesama.
Bergaul dengan tetangga dan keluarga begitu
N: Ohh berarti ada empat ya mbah faktornya yang tadi mbah bilang?
Kerja keras, menabung, berdoa dan beribadah, sama bergaul
dengan lingkungan sekitar?
M: Iya betul. Kayak mbah punya anak empat semua sarjana. Itu
uang dari hasil menabung dulunya seperti itu..
N: Ohh iya mbah. Ada lagi ga mbah persfektif mbah tentang dadi
wong ini?
M: Yaa kayak tadi aja
N: Oke mbah. Berarti cukup yaaa… makasih banyak mbahh
M: Yaa sama sama nel

*Keterangan:
N = Naila
M = Mbah
C. Dokumentasi
Nama : Aas Uswatun Khasanah
NIM : 214110101217
Kelas : 6 BKI C
Definisi Dadi Wong menurut Mbah Damiarja

A. Biodata
Nama : Damiarja
Umur : 79 tahun
Jenis kelamin : Laki-laki
B. Transkip Wawancara
Aas: “Assalamualaikum mbah, ngapunten ganggu nggih. Aas izin
wawancara nggih mbah ngge tugas kuliah niki”
Mbah Dami “Waalaikumsalam, nggih monggo. Anu apa? Kepriwe?”
Aas “Menurute mbah dami, dadi wong niku pripun nggih? Kan wong tua
sok sanjang mbesuk nek wis dadi wong tulih kepenak. Nah menurute
mbah dami, dadi wong niku pripun?”
Mbah Dami “Nek dadi wong kue pertama kudu sabar, pindone kudu sregep ya
kerja keras lah sambil berdoa. Kemungkinan besar dadi wong sukses
apapun bidange kalo pekerjaan itu dilakoni sing temen lan telaten,
sabar dan doa, kerja keras itu wis pasti dadi wong sukses mba aas.
Kie mbaeh wong tani bekikuk ya bisane kur donga maring Gusti
Alloh, ditelateni olih dadi tani wis kepenak geneng alhamdulillah”
Aas “oh nggih mbah, cekap nggih mbah nopo enten malih?”
Mbah Dami “ya intine kue lah sabar, telaten, kerja keras aja kelalen karo doa meng
gusti Alloh”
Aas “oh nggih pun mbah, maturnuwun”
Mbah Dami “iya”
C. Dokumentasi
Nama : Elyana Abi Tri Widyaningsih
NIM : 214110101021
Kelas : 6 BKI C
Mata Kuliah : Konseling Karir

Dadi Wong
A. Biodata Narasumber
Nama : Witi
Usia : 65 Tahun
Alamat : Bumiayu, Brebes
Tempat Tanggal Lahir : Brebes, 11 November 1959

B. Transkip Wawancara
E Mbah dalam perspektif kesuksesan orang jawa kan ada yang
dikenal dengan “Dadi Wong”. Nah menurut mbah perspektif
kesuksesan dadi wong itu gimana sih?
M Istilah dadi wong berasal dari kata dadi yang artinya menjadi dan
wong artinya manusia. Kalo pada istilah agamanya mungkin bisa
dikatakan sebagai manusia insani yang mana bahwa pengertian
atau istilah dadi wong ini bukan semata menjadi manusia karna
memang kalo dilihat dari bahasanya lucu wong wong dadi wong,
tapi memahami penegertian ini meliputi totalitas dari nilai nilai
kemanusiaan itu sendiri artinya dadi wong itu ya sukses baik secara
ekonomi atau materi atau fisik tetapi juga secara moral atau agama
serta etika juga baik juga sosial budayanya. Sehingga konsep atau
istilah dadi wong ini memiliki makna yang luar biasa bagi orang
jawa jadi secara singkat dadi wong itu memiliki arti yang mana
menjadi manusia yang seuutuhanya jadi manusia yang baik jadi
manusia yang berguna dan bermanfaat.
E Ohh seperti itu ya mbah, terimakasih atas penjelasannya ya mbah..
M Sama sama..

*Keterangan
E : Elin
M : Mbah
C. Dokumentasi
Nama : Putri Surani
NIM : 214110101219
Kelas : 6 BKI C

Dadi Wong

A. Identitas Narasumber
Nama : Sutiyem
Usia : 67 Tahun
Alamat : Cilacap

B. Transkip Wawancara

Putri Assalamu’alaikum, Mbah.


Mbah Sutiyem Wa’alaikumussalam, iya ana apa?
Putri Uti mau wawancara sebentar ya mbah?
Mbah Sutiyem Ya ulih ngeneh takon apa sih?
Putri Kan wong jawa biasane nek wis sukses disebute wis dadi
wong kan yam bah? Lah sing dimaksud dadi wong kuwe
sing kaya apa mbah?
Mbah Sutiyem Sing jenengane wis dadi wong ya kuwe wis dadi
manungsa sing utuh, utuh sekabehane. Udu mung awak
sing urip tapi jiwa, pikiran kro atine juga urip.
Putri Terus mbah carane dadi wong kepriwe mbah?
Mbah Sutiyem Carane? Ya akeh carane jane tapi ya sing paling utama
kuwe ngelakoni nilai-nilai luhur budaya jawa. Nilaine apa
bae? Ya gotong-royong, saling ngormati, ngibadaeh aja
kelalen, andhap asor. Ngerti andhap asor apa ora?
Putri Nggih mbah ngertos, anu rendah hati kan mbah
Mbah Sutiyem Nah iya bener. Dadi wong ya ora cukup nek mung sugih
tok
Putri Terus apa maning mbah?
Mbah Sutiyem Ya cukup materine tapi juga cukup bathine. Ibarate
percuma nek kowe sugih tapi ora bahagia. Dadi wong
kuwe kudu selaras uripe
Putri Ohh nggih mbah
C. Dokumentasi
Nama : Rahayu Puji Lestari
Nim : 214110101171
Kelas : 6 BKI C

“Definisi Dadi Wong”


1) Biodata narasumber
Nama : Kamilah
Umur : 65 tahun
Alamat : Sirampog
2) Transkip wawancara
Nama Dialog
Ayu “Assalamualaikum mbah, siweg nopo?”
Mbah “Waalaikumsalam. siweg lenggahan niki”
Ayu “Maaf nggih mbah mpun ganggu waktune”
Mbah “Mboten nok”
Ayu “Langsung mawon nggih mbah”
Mbah “Nggih monggo”
Ayu “Dadose kados niki mbah kulo enten tugas teng dosen mbah
wawancara mbah. Artine dadi wong mbah mungkin mbah
ngertos”
Mbah “Nggih sekedik ngertos menawi mboten ngertos nggih
Mboten dijawab hehe..”
Ayu “Nggih mbah kulo bade tangled tentang dadi wong niku artine
nopo nggih mbah? Mbah ngertos mboten?”
Mbah “Niki dadi wong sukses nopo pripun?” menawi artine dadi wong
nggo bahasa kromo kan dados tiang diwacane”
Ayu “Nggih sami mawon mbah. Tapi niki dadi wong, menawi dadi
wong sukses kan niku enten artine mbah?”
Mbah “Ohh nggih kulo sering krungu dadi wong dadi wong niku pas
jaman mbien kan wong sepuh niku nek larene mpun sukses
nggih namine dadi wong. Nggih brati artine dadi wong niku tiang
sing mpun sukses mpun teng inggil misale mpun gadah usaha,
usahane lancar untunge ageng,misal mpun dadi wong sing
mpun teng inggil nggih ibarate wong sing mpun gadah pangkat
nopo gadah kekuasaan. Sing namine dadi wong nggih sing
biasane dados panutan”
Ayu “Nggih mbah”
Mbah “Nggih niku dadi wong kan cara penyebutan wong sing mpun
sukses karire bagus nok”
Ayu “Nggih mbah kulo mpun paham, matur suwun sanget mbah”
3) Dokumentasi
Nama : Restu
NIM : 214110101229
Kelas : 6 BKI C
Mata Kuliah : Konseling Karir

A. Identitas narasumber
Nama : Ir. H. Sugiyarto
Umur : 61 tahun
Profesi : Konsultan Arsitek

B. Transkip wawancara Indigenouisasi Konseling Karir Jawa “Dadi Wong”


Jadi orang jawa itu jangan sampe lupa jawanya sebab itu seperti pepatah dari suku jawa,
pepatah itu mempunyai arti orang jawa yang sekarang sudah tidak punya jati diri. Banyak yang
sekarang orang jawa tapi jati dirinya hilang, contoh seperti halus dan sopan. Itu semua
menggambarkan sebuah sikap yang menempel ke tubuh orang jawa itu sendiri. Sikap yang alus
dan sikap yang sopan santun itu menggambarkan waktu orang berbicara dan juga mempunyai
sikap dengan orang lain. Orang jaman dahulu jika berbicara itu menggunakan tutur kata yang
halus dan mempunyai tata krama yang sama dengan menghormati ke banyak orang.
Karena sekarang banyak orang ketika bercerita itu mengunakan bahasa lain menggunakan
bahasa Indonesia, bahasa inggris. Ini sopan santunnya yang menjadikan kurang tepat. Kalau
orng jawa ya jangan meninggalkan jawanya. Ketika sudah jadi orang, ketika waktu kecil lalu
bertumbuh besar dan memiliki jabatan nah itu sudah bisa dinamakan jadi orang, namun ketika
sudah jadi orang atau pejabat itu atau jadi guru atau pemimpin di swasta atau di pemerintahan
lalu lupa dengan bahasa jawa itu. Maka ketika cerita, tanya menanya menggunakan bahasa
jawa. Karena dalam bahasa jawa itu ada sopan santunnya contoh, ketika orang muda berbicara
dengan orang lebih tua itu harus menghormati. Contohnya ketika dengan teman “wis maem
urung” ketika dengan orang yang lebih tua “sampun dahar nopo dereng” itu untuk contoh.
Terus ada lagi ketika dengan orang yang sama-sama sudah berumur “arep ngendi koe mas?”
atau “arep ngendi koe kang” tapi karena ke yang lebih tua “bhade tindak pundi mas?’’ lah itu
bahasa tata kramanya orang jawa. Jadi harus benar-benar jangan menghilangkan jawanya, asal
usulnya. Dan juga masing-masing itu punya keunikan tersendiri, ketika mengobrol itu ada yang
dikenal dengan sebutan logat. Logat itu bermacam-macam ada logat jawa, logat sunda, terus
logat banyumas gel yang masih logat sesame kabupaten namun logatnya sudah berbeda. Lah
itu berarti harus dijaga, “dadi wong” itu jangan sampe lupa asal usulnya seperti itu.
Menggunakan bahasa jawa di saat berbicara dan ngobrol, sekarang sudah banyak orang-orang
yang menghilangkan jawanya.
Baru ke Jakarta beberapa bulan, bahasanya sudah ganti jadi “lu”, “gue” dengan bahasa
jawa yang sudah kesusahan. Itu yang harus dijaga bahasa asal usulnya kita dari mana. Mestinya
ya seperti itu, jarang orang yang salah paham ketika logat bicaranya, namun hal itu menjadi
keunikan tersendiri, tentunya ya masyarakat jawa. Bahasa jawa itu terus dilestarikan, mentang-
mentang sudah jadi pejabat tinggi, guru, dosen, lalu lupa dengan bahasa kita yang menjadi asal
usul. Nah kalimat “dadi wong” itu ketika dosen mengajar ya boleh pakai bahasa Indonesia,
tapi jangan lupa dengan bahasanya asal usul. Kalau lupa itu aneh, banyak anak muda yang
memeilih berbicara menggunakan bahasa indonesia dengan bahasa inggris ya mau gimana
melestarikan bahasanya kita. Jadi penggunaan bahasa jawa untuk sehari-hari. Istilahnya jadi
orang jawa jangan sampe lupa jawanya. Juga dikaitkan dengan sikap yang lembut, sebab orang
jawa itu dikenal dengan lemah lembut. Jadi harus ada lembutnya, sopan santun, dan sabar. Jadi
tidak pas, ketika orang jawa bersikap kasar ya tidak pas. Semaunya sendiri itu tidak pas, apalagi
jika itu kemauan yang aneh-aneh arogan ke orang lain ya itu ga pas. Harus sabar, dibuat
identitas orang jawa. Jadi yang dimaksud "dadi wong" jangan menghilang kan asal usulnya.
Contohnya orang jawa atau banyumas jangan melupakan bahasa asal usulnya. Contohnya
orang banyumas jawa nya itu jawa tulen. Itu penjelasan "dadi wong" itu yang tidak melupakan
asal usulnya. Ya itu yang disampaikan, semoga berguna ke dirimu. Ya sudah ya

C. Dokumentasi

Anda mungkin juga menyukai