menggunakan suatu system arus loop atau mesh sebagai pengganti arus
arus cabang seperti didalam hukum Kircchoff.
R1 R2 R3
E1 I1 R4 I 2 R5 I3 E2
Gunakan KVL ketiga pers loop akan didapat :
Loop 1 : E1 – I1 R1 – I1 R4 + I2 R4 = 0
E1 – I1 ( R1 + R4 ) + I2 R4 = 0
atau E1 = I1 ( R1 + R4 ) – I2 R4
Loop 2 : – I2 R2 – I2 R5 – I2 R4 + I1 R4 + I3 R5 = 0
atau I1 R4 – I2 ( R2 + R4 + R5 ) + I3 R5 = 0
Loop 3 : – I3 R3 – E2 – I3 R5 + I2 R5 = 0
atau I2 R5 – I3 ( R3 + R5 ) = E2
Contoh : Tentukan arus supply masing-masing batere pada rangkaian berikut,
5V
5Ω 4Ω 8Ω
B4
3Ω 2Ω B5
B1 30 V
20V
I1 B2 I2 I3
5V 5V
B3
Solusi :
Loop 1 : 20 – 8 I1 + 3 I2 – 5 = 0
atau 8 I1 – 3 I2 = 15 ……………………. (1)
Loop 2 : 5 + 3 I1 – 9 I2 + 5 + 2 I3 + 5 = 0
atau 3 I1 – 9 I2 + 2 I3 = – 15 …… ….. (2)
Loop 3 : – 5 + 2 I2 – 10 I3 – 30 = 0
atau 2 I2 – 10 I3 = 35 …………………. (3)
Selanjutnya diselesaikan dengan Eliminasi/Determinan, akan didapat :
I1 = 765/299 = 2,558528 A
I3 = - 1875/598 = - 3,1354515 A
Dari turn out diperoleh I3 adalah negatip (artinya arah arus loop I3
5V
5Ω 4Ω 8Ω
B4
3Ω 2Ω B5
B1 30 V
20V
I1 B2 I2 I3
5V 5V
B3
% SOLUSI CONTOH No.1 ARUS LOOP MAXWELL %
A = [ 8 -3 0 ; 3 -9 2 ; 0 2 -10 ]
B = [ 15 ; -15 ; 35 ]
D = det(A)
A=
I = A\B
E = inv(A)*B
8 -3 0
I=
3 -9 2
0 2 -10
2.5585
1.8227
-3.1355
B=
Jadi :
Discharge arus dari B1 = I1 = 765/299 A
Charging arus B2 = I1 – I2 = 220/299 A
Discharge arus B3 = I2 + I3 = 2965/598 A
“ B4 = I2 = 545/299 A
“ B5 = I3 = 1875/598 A
TUGAS !
Kalkulasi besar arus yang melalui setiap resistansi dari rangkaian
diatas.
Latihan, selesaikan contoh-contoh soal pada hukum Kircchoff dengan
metode arus loop Maxwell.
1
120V 10Ω 12Ω
Iℓ1 Iℓ2
SOAL
Solusi :
Persamaan loop 1 : 120 – 10 Iℓ1 + 10 Iℓ2 = 0
atau 10 Iℓ1 – 10 Iℓ2 = 120 …….. ( 1 )
Persamaan loop 2 : - 22 Iℓ2 + 10 Iℓ1 + 12 Iℓ3 = 0
atau 10 Iℓ1 – 22 Iℓ2 + 12 Iℓ3 = 0 ……… ( 2 )
Persamaan loop 3 : - 18 Iℓ3 + 12 Iℓ2 = 0
atau 12 Iℓ2 – 18 Iℓ3 = 0 ……… (3)
_
10 - 10 0 10 - 10
D = 10 - 22 12 10 - 22
0 12 - 18 0 12
+
= 3960 - 1440 - 1800
= 720 _
120 - 10 0 120 - 10
D Iℓ1 = 0 - 22 12 0 - 22
0 12 - 18 0 12
+
= 47520 - 17280
= 30240
_
10 120 0 10 120
D Iℓ2 = 10 0 12 10 0
0 0 - 18 0 0
+
= 21600
10 - 10 120 10 -10
D Iℓ3 = 10 - 22 0 10 - 22
0 12 0 0 12
+
= 14400
Iℓ1 = D Iℓ1/D Iℓ2 = D Iℓ2/D Iℓ3 = D Iℓ3/D
= 42 = 30 = 20
6Ω
30V
Iℓ1
8Ω Iℓ2 12Ω
SOAL
Kalkulasi nilai arus yang melalui setiap
resistansi dan I sumber
2Ω
6
6Ω 5Ω
100V 8Ω
Iℓ1 Iℓ2 Iℓ3
3Ω 9Ω
Solusi :
10 - 8 0 10 -8
D = 8 - 17 9 8 - 17
0 9 - 23 0 9
+
= 3910 - 810 - 1472
= 1628 _
100 - 8 0 100 -8
D Iℓ1 = 0 - 17 9 0 - 17
0 9 - 23 0 9
+
= 39100 - 8100
= 31000
_
10 100 0 10 100
D Iℓ2 = 8 0 9 8 0
0 0 - 23 0 0
+
= 18400
_
10 - 8 100 10 -8
D Iℓ3 = 8 - 17 0 8 - 17
0 9 0 0 9
+
= 7200
Iℓ1 = D Iℓ1/D Iℓ2 = D Iℓ2/D Iℓ3 = D Iℓ3/D
6Ω 5Ω
100V 8Ω
Iℓ1 Iℓ2 Iℓ3
3Ω 9Ω
SOAL
Kalkulasi nilai arus yang melalui
setiap resistansi dan I sumber
5Ω
8
6Ω
48 V
9Ω
Iℓ1
12Ω 9Ω
Iℓ2 Iℓ3
SOAL
Kalkulasi nilai arus yang melalui setiap resistansi dan I sumber
JAWABAN :
Iℓ1 = 4,8102345 A
Iℓ2 = - 2,1492537 A
Iℓ3 = 1,2281449 A
Solusi :
14 9 0 14 9
D = 9 27 12 9 27
0 12 21 0 12
+
= 7938 - 2016 - 1701
= 4221
_
48 9 0 48 9
D Iℓ1 = 0 27 12 0 27
0 12 21 0 12
+
= 27216 - 6912
= 20304 _
14 48 0 14 48
D Iℓ2 = 9 0 12 9 0
0 0 21 0 0
+
= - 9072
_
14 9 48 14 9
D Iℓ3 = 9 27 0 9 27
0 12 0 0 12
+
= 5184
18Ω 8Ω
Iℓ3
6Ω
Iℓ2
5Ω
Iℓ1
V = 60V
SOAL
Kalkulasi nilai arus yang melalui setiap resistansi dan I sumber
Solusi :
Persamaan loop 1 : 60 – 13 Iℓ1 + 5 Iℓ2 = 0
atau 13 Iℓ1 – 5 Iℓ2 = 60 ….. ( 1 )
Persamaan loop 2 : - 29 Iℓ2 + 5 Iℓ1 + 6 Iℓ3 = 0
atau 5 Iℓ1 – 29 Iℓ2 + 6 Iℓ3 = 0 ……( 2 )
Persamaan loop 3 : - 9 Iℓ3 + 6 Iℓ2 = 0
atau 6 Iℓ2 – 9 Iℓ3 = 0 …… ( 3 )
13 - 5 0 13 -5
D = 5 - 29 6 5 - 29
0 6 - 9 0 6
+
= 3393 - 468 - 225
= 2700
_
60 - 5 0 60 -5
D Iℓ1 = 0 - 29 6 0 - 29
0 6 - 9 0 6
+
= 15660 - 2160
= 13500 _
13 60 0 13 60
D Iℓ2 = 5 0 6 5 0
0 0 -9 0 0
+
= 2700
_
13 - 5 60 13 -5
D Iℓ3 = 5 - 29 0 5 - 29
0 6 0 0 6
+
= 1800
= 5 =1 = 0,6666666
Jadi arus melalui R5Ω = Iℓ1 - Iℓ2
= 5-1
=4A
Jadi arus melalui R3Ω = Iℓ3
= 0,6666666 A
Jadi arus melalui R6Ω = Iℓ2 - Iℓ3
= 1 – 0,66666666 Sama seperti pada
1Ω
2Ω
4Ω
Iℓ1 I ℓ2
2Ω
3Ω
Iℓ3
r = 2Ω
2V
Iℓ1 = 30/91 A
Iℓ2 = 29/91 A
Iℓ3 = 47/91 A
Solusi :
7 - 4 - 2 7 -4
D = 4 -9 3 4 -9
2 3 - 7 2 3
+
= 441 - 24 – 24 – 36 – 63 – 112
= 182
_
0 - 4 - 2 0 -4
D Iℓ1 = 0 -9 3 0 -9
-2 3 - 7 -2 3
+
= 24 + 36
= 60
_
7 0 - 2 7 0
D Iℓ2 = 4 0 3 4 0
2 -2 - 7 2 -2
+
= 16 + 42
= 58
_
7 -4 0 7 -4
D Iℓ3 = 4 -9 0 4 -9
2 3 - 2 2 3
+
= 126 – 32
= 94
1Ω
1
Ω
10 V
5
5
V
1Ω
A Iℓ2 Iℓ3 C
1Ω
1
Ω
D
Iℓ1
1Ω
10 V
JAWABAN :
Iℓ1 = 7,50 A
Iℓ2 = 6,25 A
Iℓ3 = 6,25 A
Solusi :
3 -1 - 1 3 -1
D = 1 -3 1 1 -3
1 1 - 3 1 1
+
= 27 - 1 – 1 – 3 – 3 – 3
= 16
_
10 -1 - 1 10 -1
D Iℓ1 = -5 -3 1 -5 -3
-5 1 - 3 -5 1
+
= 90 + 5 + 5 + 15 – 10 + 15
_
= 120
3 10 - 1 3 10
D Iℓ2 = 1 -5 1 1 -5
1 -5 - 3 1 -5
+
= 45 + 10 + 5 – 5 + 15 + 30
= 100
_
3 -1 10 3 -1
D Iℓ3 = 1 -3 -5 1 -3
1 1 -5 1 1
+
= 45 + 5 + 10 + 30 + 15 - 5
= 100
11
A 25Ω B 20Ω C 15Ω D
100V 80V
Iℓ1 10Ω Iℓ2 5Ω Iℓ3
E F
JAWABAN :
I=
Iℓ1 = 2,9364 A
Iℓ2 = 0,2775 A
D=
Iℓ3 = 3,9306 A
2.9364
% SOLUSI NO.11 ARUS LOOP MAXWELL %
A = [ 35 -10 0 ; 10 -35 -5 ; 0 5 20 ]
B = [ 100 ; 0 ; 80 ]
D = det(A)
A=
I = A\B
35 -10 0
10 -35 -5
0 5 20
I=
B=
2.9364
LATIHAN/TUGAS :
11a
A 25Ω B 20Ω C 15Ω D
100V 80V
Iℓ1 10Ω Iℓ2 5Ω Iℓ3
E F
11b
A 25Ω B 20Ω C 15Ω D
100V 80V
Iℓ1 10Ω Iℓ2 5Ω Iℓ3
E F
11c
A 25Ω B 20Ω C 15Ω D
100V 80V
Iℓ1 10Ω Iℓ2 5Ω Iℓ3
E F
15V 20V
Iℓ1 1Ω Iℓ2 2Ω Iℓ3
15V 20V
Iℓ1 1Ω Iℓ2 2Ω Iℓ3
15V 20V
Iℓ1 1Ω Iℓ2 2Ω Iℓ3
3Ω 4Ω
13 A
Kalkulasi :
1. Arus melalui masing-
30 V I1 2Ω I2 masing resistansi.
40 V
2. Drop tegangan
disetiap resistansi.
B
14
4Ω A 3Ω
30 V I1 2Ω I2 40 V
Kalkulasi :
1.Arus melalui masing-masing resistansi.
2.Drop tegangan disetiap resistansi.
15 4Ω A 3Ω
30 V I1 2Ω I2 40 V
Kalkulasi :
1.Arus melalui masing-masing
resistansi.
2.Drop tegangan disetiap resistansi.
15a
4Ω A 3Ω
30 V
I1 2Ω I2 40 V
I1 I2 5Ω I3
30V 4Ω 40V
I1 I2 5Ω I3
12V 4Ω 24V