SOALAN STRUKTUR (80 markah)

• A) Soalan Tanya Nilai

• B) Soalan Tanya Maksud Nilai
• C) Soalan Tanya Tindakan Wajar/Tidak Wajar & Alasan
• D) Soalan Tanya Tindakan Watak Apabila Berhadapan dengan sesuatu Situasi
• E) Soalan Tanya Perasaan Pelajar & Alasan
• F) Soalan Tanya Kepentingan/Implikasi/Kesan/Cara
• G) Soalan Tanya Komen berdasarkan Nilai
• H) Soalan Tanya Rumusan
 SOALAN ESEI (20 Markah)

• I) Soalan Perbincangan (kesan/cara dsb)

• J) Soalan Tanya Wajar/Tidak Wajar & Huraian
• K) Soalan Tanya Perasaan Pelajar & Huraian
 A) Soalan Tanya Nilai (1m)
• Formula 1 : Watak + Kata Tugas + Nilai
Jawapan : Pelajar tersebut sepatutnya mengamalkan nilai harga diri.
• Formula 2 : Tulis perkataan nilai di permulaan ayat
Jawapan : Nilai harga diri.
• Nilai yang salah untuk topik buli/gengsterisme/gejala sosial
~ Kasih sayang, Hemah Tinggi, Kesederhanaan, Toleransi
• Jawapan lain : Rasional, Bertanggungjawab,Mematuhi peraturan dan
undang-undang
• Beri jawapan lebih dari satu (sebaiknya 3 nilai-safe side)
 B) Soalan Tanya Maksud Nilai (2m)

• Formula : Watak + Kata Kunci 1 + Kata Kunci 2 + Huraian

(how/why)
• Jawapan : Ibu tersebut mempunyai kepekaan dan perasaan
cinta mendalam terhadap anaknya supaya anaknya sembuh.
• Wajib tulis DUA kata kunci
• Jangan tulis NILAI dalam huraian
C) Soalan Tanya Tindakan Wajar/Tak (2m)

• Tidak Wajar (1m)

• Wajar (0m)
• Tidak (0m)
• Alasan (How/Why?)
- Hal ini menyebabkan............ (Sila HAFAL!)
Contoh jawapan : Tidak wajar. Hal ini menyebabkan alam
sekitar menjadi kotor/ tercemar.
 D) Soalan Tanya Tindakan Watak Apabila Berhadapan dengan sesuatu
Situasi (3m)
• Soalan famous SPM & pelajar kerap tersilap jawab kerana tidak meletakkan diri sebagai pelajar
berumur 17 tahun!
• Watak : Saya (yang berumur 17tahun)
Tindakan : jawapan yang sesuai dengan usia
• Jawapan salah : 1) Saya akan menasihati jiran saya. (Dikhuatiri watak akan dimarahi/dipukul)
2) Saya akan menelefon pihak berwajib/ pihak berkenaan/ bertanggungjawab
(Jawapan kurang jelas!)
3) Saya akan merakam perbuatan tersebut (SALAH jika kes buli di kawasan sekolah-
sebab tak boleh bawa telefon bimbit ke sekolah!)
• Jawapan berkelompok (Rugi markah!)
- Contoh : Saya akan memberitahu guru disiplin. Saya akan memberitahu guru besar. Saya akan
memberitahu guru kaunseling. (1m sahaja untuk 3 ayat!)
• Jawapan tak logik : (Kes buli) Saya akan memberitahu ibu bapa rakan saya.
(Guru yang berkuasa beritahu ibu bapa, bukan pelajar!)
 E) Soalan Tanya Perasaan Pelajar & Alasan (2m)

• Jawapan : Saya merasa bangga dan gembira.(1m) (Pemeriksa akan pilih 1)

• Alasan (How/Why) : (Mengapa kita perlu sambut Hari Kemerdekaan?)
Supaya kedaulatan negara terjamin. (1m)
Supaya perpaduan negara makin utuh. (1m)
Jawapan A+ : Hal ini kerana rakyat Malaysia hidup harmoni dengan
menyambut Hari Kemerdekaan negara supaya kedaulatan
negara kita terjaga. (1m)
F1) Soalan Tanya Kepentingan/Implikasi/Kesan/Cara (1m)

• Trend soalan baharu.

• Jawapan : Melahirkan keluarga bahagia. (1m)
: Mempererat hubungan antara keluarga. (1m)
: Mengukuhkan ukhwah antara keluarga. (1m)

• Tak perlu watak.

• Kalau diberi gambar angpow, dibenarkan untuk hurai nilai mengekalkan
tradisi kekeluargaan. Tapi, bagi soalan ini, tidak sesuai.
F2) Soalan Tanya Kepentingan/Implikasi/Kesan/Cara (2m)

• Trend soalan baharu.

• Jawapan : Anak-anak akan belajar menghargai jasa dan pengorbanan warga

tua/ anggota keluarga yang lebih tua. (1m)

(Why?) Hal ini dapat mengeratkan hubungan kekeluargaan. (1m)
(Why?) Hal ini dapat melahirkan anak-anak yang berdisiplin (1m)
 F3) Soalan Tanya Bagaimana... (1m)

• Soalan bertanyakan cara. Mesti beri jawapan berbentuk aktiviti yang orang boleh
nampak.
• Soalan : Bagaimanakah pihak sekolah mengatasi masalah merokok dalam kalangan
pelajar?
• Contoh Jawapan :
1) Pihak sekolah (watak) hendaklah melaksanakan kempen kesedaran “Katakan
TIDAK”(cipta sendiri nama kempen) kepada gejala merokok. (1m)
2) Pihak sekolah hendaklah memberikan sesi kaunseling kepada pelajar yang terlibat.
(1m)
3) Pihak sekolah hendaklah menghubungi ibu bapa pelajar terbabit supaya mereka
memberi lebih perhatian kepada anak mereka. (1m)
 G) Soalan Tanya Komen berdasarkan Nilai (3m)

• Formula : Nilai. Watak+KK+H. Huraian(how/why). (3m)

• Jawapan nilai : Berdikari / Rasional / Kerajinan. (1m)
• Jawapan A+ : Nilai kerajinan. OKU tersebut mempunyai usaha berterusan
dengan menuntut ilmu. Contohnya, OKU tersebut boleh memajukan diri dan
berjaya dalam hidup.
• Nilai salah : Menghormati hak golongan kurang berupaya.
 H) Soalan Rumusan (2m)

• Soalan : Apakah rumusan yang boleh dibuat berdasarkan gambar? (2m)

• Formula : Watak + Tindakan + Kesan
• Jawapan : Rakyat (W) mestilah bersatu padu (T) supaya negara aman(K)
• Pemeriksa hanya terima 3 nilai sahaja untuk markah.
• Jika soalan bertanyakan KESAN, maka pelajar wajib jawab KESAN sahaja.
• Jika soalan bertanyakan WAJAR atau tidak wajar, tetapi pelajar tidak memberi
respon (wajar/tidak), maka pemeriksa akan beri markah maksimum sebanyak
9/10 sahaja. TIADA MARKAH PENUH!
• Jika soalan tanya “Anda...”, mesti jawab “Saya...”
• Jika soalan tanya “rakyat..”, mesti jawab “kita..”
• Jika soalan tanya “kerajaan...”, mesti jawab “pihak kerajaan...”
• Pilih 1 WATAK sahaja untuk keseluruhan esei.
• Tidak perlu PERENGGAN. Jangan tulis dalam bentuk “poin”. Jika pelajar tidak
buat dlm bentuk esei, tiada markah penuh diberikan.
• Jika soalan ada minta nilai, tetapi pelajar tidak memberi langsung
jawapan nilai, maka markah maksimum 9/10.
• Nilai universal yang diterima : Rasional, Bertanggungjawab.
• Contoh/huraian yang diberi mesti berbeza daripada soalan (tidak boleh
SAMA)
• Jika beri jawapan KEMPEN, mesti ada nama bagi kempen tersebut.
Cipta 1 nama yang munasabah.
• Cara 1 : Senaraikan nilai dahulu, baru beri isi dan huraian.
• Cara 2 : Beri isi dahulu, baru senaraikan nilai.
• Jawab keTIGA-tiga esei.
• Format Menjawab : What will happen next? Next?
• Jika soalan tanya KESAN, tetapi pelajar beri jawapan berbentuk “punca”, “cara atasi
masalah” - SALAH! (TAK MENJAWAB SOALAN!)
• Tiru format daripada mukasurat 6. Sila hafal!
• Jawapan :
Nilai yang perlu diamalkan ialah nilai rasional, mematuhi peraturan dan undang-undang, nilai
unit 17-20 (alam sekitar). Kesan pembuangan sampah sarap ke dalam sungai kepada
kehidupan di bumi ialah berlakunya banjir kilat. Hal ini kerana longkang tersumbat
menyebabkan air hujan tersekat dan aliran sungai menjadi tidak deras. Selain itu,
pencemaran sungai berlaku. Hal ini disebabkan sampah sarap yang dibuang ke dalam
sungai. Seterusnya, hidupan akuatik sungai akan pupus (jgn tulis LAUT!). Hal ini kerana
cecair kimia menyebabkan hidupan akuatik sungai tidak boleh hidup. Akhir sekali,
kekurangan sumber/ bekalan air bersih. Hal ini disebabkan air sungai terdedah kepada
bahan kimia. Kesihatan manusia terancam.
• Soalan bertanya wajar/tidak wajar
• Cara Jawab : TIRU format daripada m/s 7-8.
• Baca soalan dengan teliti. Gariskan perkara-perkara
penting pada soalan.
• Wajarkah tindakan pihak pemaju......? Terangkan kesan
kemusnahan hutan kpd alam sekitar. Huraian anda
hendaklah berdasarkan nilai.....
• Jawapan :
Tidak wajar. Nilai yang perlu diamalkan oleh pihak pemaju perumahan ialah nilai
rasional, mematuhi peraturan dan undang-undang, peka terhadap isu-isu alam
sekitar, kemapanan alam sekitar, keharmonian antara manusia dengan alam sekitar,
serta menyayangi dan menghargai alam sekitar. Kesan kemusnahan hutan kepada
alam sekitar ialah kepupusan flora dan fauna. Hal ini disebabkan kemusnahan
habitat flora dan fauna serta pembakaran hutan. Selain itu, kekurangan kawasan
tadahan air. Hal ini kerana kegiatan pembalakan menjejaskan kawasan tadahan. Di
samping itu, berlakunya banjir kilat. Hutan yang berperanan untuk menyerap air
hujan semakin berkurangan. Akhir sekali, kesan kemusnahan hutan ialah perubahan
cuaca setempat. Aktiviti penyahutanan yang berleluasa menyumbang kepada
peningkatan gas karbon dioksida dalam atmosfera. Lebihan gas ini menyebabkan
dunia menjadi semakin panas.
• Soalan : Jelaskan perasaan anda apabila membaca keratan
akhbar tersebut. Beri 3 nilai yang perlu diamalkan oleh pemburu
haram.
• Jangan ulang isi daripada soalan. Cari ayat sendiri.
• Soalan ini berbentuk BEBAS. Untuk huraian, jawab KESAN
pemburuan haram...seterusnya KESAN..seterusnya KESAN....
• Jika pelajar tidak pandai bina ayat/tiada idea, boleh tulis
(watak+kata kunci+huraian) berdasarkan nilai-nilai yang telah
diberi.
• Jawapan :
Saya berasa sedih/kecewa/marah. Pemburu haram perlu mengamalkan nilai
rasional, mematuhi peraturan dan undang-undang, peka terhadap isu-isu
alam sekitar, kemapanan alam sekitar, keharmonian antara manusia dengan
alam sekitar, serta menyayangi dan menghargai alam sekitar. Pemburu
haram perlulah mengelakkan diri daripada pemburuan haram. Hal ini supaya
dapat mengelakkan kepupusan haiwan. Selain itu, dapat mengekalkan
keseimbangan ekosistem. Rantaian makanan juga tidak putus. Antara kesan
pemburuan haram kepada generasi akan datang ialah mereka tidak dapat
menikmati keindahan fauna. Kesan kepada negara pula ialah negara tidak
dapat mengekalkan haiwan eksotik yang tidak terdapat di negara lain.
 STRATEGI A+
• Jika soalan minta 2 markah, pelajar beri 3 markah.
• Siapkan kesemua soalan dulu sampai siap, baru jawab ekstra - sebagai back
up.
• Soalan akta-mesti ada tahun (perubahan 2018)
• Badan/agensi-tidak boleh salah ejaan.
• Ada soalan SPM bertanya tentang nama penuh JAS.
• Wajib tulis nilai bagi semua jenis soalan esei.
• Contoh/huraian yang diberi mesti datang dari idea sendiri-bukan tiru soalan.