BAB 3
INVERS LAPLACE
Pokok Pembahasan :
Prinsip Dasar
Invers Laplce Fungsi-
Fungsi Dasar Ekspansi
Parsial Konvolusi
1
MATEMATIKA LANJUT INVERS LAPLACE
1. PRINSIP DASAR
Inverse Laplace adalah kebalikan dari transformasi Laplace,
yaitu transformasi F(s) menjadi f(t).
1
MATEMATIKA LANJUT INVERS LAPLACE
3 s 3 + 2s + 1
F(s) =
s2 + s + 2
3s - 3
(s 2 + s + 2 ) 3s 3 + 2s+1
3s 3 + 3s 2 + 6s
-
- 3s2 − 4s + 1
- 3s2 − 3s −6
-
- s + 7
-s + 7
Sehingga F(s) menjadi : F(s ) = 3 s - 3 +
s2 + s + 2
1
MATEMATIKA LANJUT INVERS LAPLACE
⎛ b (s − s ). A(s ) ⎞⎟
kk = ⎜ ⎟ ( 3-3 )
⎜⎝
⎜ n k
B(s) S= S k
⎠ ⎟
1
MATEMATIKA LANJUT INVERS LAPLACE
Contoh :
1 ⎛k 1 k2 k3
L -1 = L -1
⎜ + + ⎟
⎟
s(s-2)(s+ 1 ) ⎜
⎝s (s-2) ⎞⎟( s + ⎠
1)
1
k1= s = -1
{s ( s - 2 ) ( s + ) } s = 0 2
1
1 1
k 2 = (s-2 ) =
{s(s-2 )(s+ 1 ) } s = 2 6
1 1
k 3 = (s+1) =
{s(s-2)(s+1)} s = -1
3
⎛ 1 1 1
1 ⎜− 2 +
6
+ ⎞⎟ ⎟
L-1 = L-1 ⎜ s (s-2) ( s +31 ) ⎟
s(s-2 )(s- ⎜⎝
1)
⎠⎟
f(t) = -½ u(t) + 1/6 e2t u(t) + 1/3 e-t u(t)
1
MATEMATIKA LANJUT INVERS LAPLACE
A (s)
F(s) =
b ( s - s 1 ) ( s - s 2) . . . . ( s - s )k . . . . . ( s - s ) n
A(s ) 1 ⎡ k 1p k 1 p-1 k 11
= ⎢ + + ...+ + . ...
B ( s) bn ⎢
( s - ) p
( s - ) p-1
( s- 1
⎣ 1 1
s s s )
k p +1 k p+2 kn ⎤
+ + ....+ + ......... +
(s -s p+ 1 ) (s -s p + 2 ) (s -s n )
⎥
⎥
1
MATEMATIKA LANJUT INVERS LAPLACE
dengan :
A (s) ( 3-4a )
k 1p = b (n s - s ) 1p B (s)
s= s1
d 1p
A (s )
k 1 p -1 = b n
d s ( s - s ) B (s) ( 3-4b )
s = s1
p -k
b d
k 1k
= n
p -k 1 ( 3-4c )
p A (( sp) - k ) ! d s B (s)
(s-s )
s= s1
1
MATEMATIKA LANJUT INVERS LAPLACE
Contoh : 3
F(s) =
(s +1) 2 (s + 2)
k1 k 2 k 3
L-1 F(s) = (s +1) 2 + s +1 +s + 2
⎛
k 1 = (s +1) 2 F(s) ⎜
3⎜⎝ (s⎞ ⎟ =3
s=−1 2 ⎟ 2 (s +
+1)
= (s +1) s=−1
2) ⎠ ⎟
d 3
k2= (s+1)2 =−3
ds (s+1)2(s+ 2) s=− 1
3
k 3 = (s + 2) =3
(s +1) 2 (s + 2) s=−2
3 3 3 3
L -1 = − +
(s +1)2 (s +2) (s +1)2 (s +1) (s +2)
1
MATEMATIKA LANJUT INVERS LAPLACE
3 3 k2 k3
− = +
(s +1)2 (s +2) (s +1)2 (s +1) (s +2)
−3 k2 k3
= +
(s + 1)(s + 2) (s + 1) (s + 2)
3
k2=(s+1 =−3
) (s + 1 ) ( s + s=− 1
2)
1
MATEMATIKA LANJUT INVERS LAPLACE
k 2 = ( s - α + j β ) F ( s ) |s = α -j β
( 3-7b )
1
MATEMATIKA LANJUT INVERS LAPLACE
Bila
N(s ) Ar A r-1 A1
F(s) = = + + ... + + F (s ) ( 3-8 )
(s − p ) (s − p )
1
D 1 (s )(s − (s − p ) r 1
−
p)r r
d d
(s −p)r F(s) = [A +(s
r −p)A +(s
r−1−p) A
2
r−2 +....)
ds ds
d d
(s − p)r F(s) = [Ar−1 + 2(s − p)Ar−2 + ....] ( 3-9 )
ds ds
1
MATEMATIKA LANJUT INVERS LAPLACE
Contoh :
s
1. F(s) =
(s +1)(s 2 + 2s + 2)
s
F(s) =
(s +1)(s +1 − j1)(s +1)(s +1+ j1)
A B B*
F(s) = + +
(s +1) (s +1− j1) (s +1+ j1)
s
A= = −1
s 2 + 2s + 2 s=−1
s 1 j1 1
B= = − = ∠− 45o
(s +1)(s +1+ s=1+j1
2 2
j1)
1
MATEMATIKA LANJUT INVERS LAPLACE
1
2. F(s) =
(s +1)(s 2 + 2s + 2) 2
A B A* B* C
F(s) = +2 + + +
(s − p) s− p (s − p*) 2 s− p* s
+1
1 1 1 1
A= = = = j
(s +1)(s − s=p (p +1)(p − (+ j)(2 j) 2 4
p*) 2 p*) 2
d 1 −[(s −p*)2 +2(s +1)
=
ds (s +1)(s (S−p*)](S+1)2 (S−p*)4
−p*)2
−[(p − p*) 2 + 2(p +1)(p −
B=
p*)] (p +1) 2 (p −
p*) 4 − [ − 4 + 2 ( j) ( 2 j) ] 1
Bila p – p*=2j dan p+1 = j, maka : B = =
( − 1 ) (1 6 ) 2
1
MATEMATIKA LANJUT INVERS LAPLACE
Selanjutnya
1
C= =1
s 2 + 2s + 2 s=−1
1
MATEMATIKA LANJUT INVERS LAPLACE
4. KONVOLUSI
Bila f(t) merupakan inverse F(S) dan g(t) merupakan G(S),
inverse
maka h(t) merupakan invers dari produk H(S) = F(S) G(S).
h(t) disebut konvolusi dan dituliskan dengan :
∫ f (τ)g(t − τ)dτ
0
Untuk τ > 0.
e −st 1
MATEMATIKA LANJUT INVERS LAPLACE
Sehingga :
t ( 3-11 )
H(S) = F(S) G(S) = ∫ e −st
∫ f (τ)g(t − τ)dτ dt
0 0
Sifat-sifat dasar operasi aritmatik konvolusi
a. Komutatif f*g=g*f
b. Distributif f *( g1 + g2 ) = f * g1 + f * g2
c. Asosiatif (f*g)*v=f*(g*v)
f*0=0*f=0
dt
h(t) = t * eωt = ∫ eω( t −τ ) dτ
0
t
0
t τ
1
h(t) = −ω
∫
ωt
h(t) = t * e ωt e ωt e −ωτ ) dτ ; (e
ω2
− 1)
= 0
τ 1
MATEMATIKA LANJUT INVERS LAPLACE
SOAL-SOAL LATIHAN
Tentukan f(t) dari persamaan berikut dengan metode konvolusi
1 1
1. 2. α ≠β
(s-ω) 2
s(s-α )(s-β)
1 s
3. 4.
s(s 2 + ω2 ) (s 2 +ω2 ) 2
1 1
5. 6.
2 2
s (s - ω) s (s 2 +5) 2
s 1
7. 8.
(s 2 + ω) 2 (s - 3)(s 2 +5)
6s 2s + 1
9. 10.
s(s + 1) + 1 2
(s 2 + 4s + 13) 2
1
MATEMATIKA LANJUT INVERS LAPLACE
SOAL-SOAL TAMBAHAN
Tentukan f(t) dari persamaan-persamaan
berikut : s 1
1. 2.
2
(s + 1)(s + 2) (s 2 +3s+1)
s s+2
3. 4.
(s 2 + 5s + 5) s (s 2 - ω2 )