ULANGKAJI PANTAS

SUBJEK: ADAB DAN

AKHLAK ISLAMIAH
DISEDIAKAN OLEH:
USTAZAH JUNAILIZA BAKAR
GURU KAFA SK BESERI
1. ADAB MENGHIDANG MAKANAN
2. ADAB MELAYAN TETAMU
3. ADAB MENZIARAHI PESAKIT
4. ADAB MENZIARAHI RAKA
5. ADAB MENZIARAHI ORANG TUA
6. ADAB BERJALAN
7. ADAB KETIKA BERTANYA
8. ADAB DALAM BERKELUARGA
9. ADAB BERGAUL DENGAN JIRAN
10. ADAB MENZIARAHI JENAZAH DAN KUBUR
11. ADAB DI MAJLIS KERAMAIAN
12. ADAB BERHUJAH
13. ADAB BEKERJA
14. ADAB BERJUAL BELI
15. ADAB KETIKA BERMAIN
16. ADAB DENGAN PEMIMPIN
17. ADAB BERMENSYUARAT
1. ADAB MENGHIDANG
MAKANAN
ADAB MENGHIDANG MAKANAN
Mengelap pinggan mangkuk
Tidak menggunakan pinggan mangkuk yang retak
Menggunakan pinggan yang bersih
Menyusun dengan kemas
Menyediakan peralatan dengan cukup

• FAEDAH MENYEDIAKAN MAKANAN DENGAN BETUL

Menjaga kebersihan makanan
Tidak dihinggapi penyakit
Menjaga maruah tuan rumah
Tidak tercedera
Memberi keselesaan
• CARA MENGELAKKAN MAKANAN TERCEMAR
Pastikan dapur bersih
Sumber makanan yang segar
Gunakan alatan dapur yang di cuci
Tangan selalu dicuci
Gunakan kain lap yang bersih

• AKIBAT TIDAK MENJAGA ADAB MENGHIDANG MAKANAN

Makanan tercemar
Senang dihinggapi penyakit
Tetamu tidak selesa
Kesihatan diri tidak terjamin
Mengaibkan tuan rumah
2. ADAB MELAYAN
TETAMU
• MAKSUD TETAMU: orang yang dating berkunjung kerumah kita sama ada dijemput
ataupun tidak

• ADAB MELAYAN TETAMU:

Menjawab salam
Sambut kedatangan tetamu
Jemput tetamu masuk ke dalam rumah
Bermanis muka
Memberi layanan yang baik

• LAYANAN BAIK KEPADA TETAMU

Sediakan jamuan termampu
Tidak bermegah dan riak
Ikhlas melayan tetamu
Makan bersama-sama tetamu
Beri keselesaan kepada tetamu
• HIKMAH KEDATANGAN TETAMU
Mengikut Sunnah nabi Muhammad SAW
Dimurahkan rezeki
Menjalinkan hubungan mesra
Mengeratkan silaturrahim
Menjadi contoh yang baik

• IRINGI KEPULANGAN TETAMU

Ucapkan terima kasih
Bersalaman
Menghantar tetamu hingga kekenderaan
Bersalaman
• FAEDAH MELAYAN TETAMU
Bertambah keberkatan hidup
Mendapat pahala
Mengukuhkan silaturrahim
Disayangi ALLAH dan rasul
Diampunkan dosa
Disayangi masyarakat

• AKIBAT TIDAK BERADAB DENGAN TETAMU

Jauh dari rahmat ALLAH
Terputus hubungan silaturrahim
Dimurkai ALLAH dan rasul
Mendapat dosa
Dibenci masyarakat
3. ADAB MENZIARAHI
ORANG SAKIT
• ADAB MENZIARAHI PESAKIT
Pilih masa yang sesuai
Mendoakan untuk pesakit
Memberi kata2 perangsang
Membantu memenuhi keperluan pesakit dan keluarga mereka
Memperlihatkan kasih sayang dengan pesakit
Tidak membuat bising

• PERKARA YANG PERLU DIJAUHI KETIKA ZIARAH PESAKIT

Membuat bising
Melawat terlalu lama
Makan makanan pesakit
Menggunakan ketenteraman pesakit
Timbulkan kerisauan pesakit
Merisaukan ahli keluarga pesakit
• FAEDAH MENZIARAHI ORANG SAKIT
Mendapat rahmat ALLAH
Menggembirakan pesakit
Disayangi ALLAH dan rasul
Mengeratkan silaturrahim
Mengurangkan penderitaan orang sakit
Timbul rasa syukur atas nikmat kesihatan

• AKIBAT TIDAK BERADAB MENZIARAHI ORANG SAKIT

Menyusahkan pesakit
Mendapat dosa
Memutuskan silaturrahim
Dibenci ALLAH dan rasul
4. ADAB MENZIARAHI
RAKAN
• ADAB MENZIARAHI RAKAN
Niat yang baik
Masa yang sesuai
Memberi salam
Masuk jika mendapat izin
Memelihara tingkah laku
Menutup aurat

• FAEDAH MENJAGA ADAB MENZIARAHI RAKAN

Mengeratkan hubungan silaturrahim
Menjaga kebajikan rakan
Mendapat pahala
Berkenalan dengan keluarga rakan
• PERKARA YANG DILARANG APABILA MENZIARAHI RAKAN
Niat yang tidak baik
Berziarah lewat malam
Masuk tanpa minta izin
Membuat bising dirumah rakan
Makan dan minum terlalu banyak
Mebuang sampah merata-rata

• AKIBAT TIDAK MENJAGA ADAB MENZIARAHI RAKAN

Kebajikan rakan terabai
Mendapat dosa
Menggalakkan amalan mungkar
Menimbulkan perpecahan umat
Memutuskan hubungan silaturrahim
5. ADAB MENZIARAHI
ORANG TUA
• PENGERTIAN ORANG TUA
Orang yang lebih tua daripada kita
Orang yang seusia dengan ibu bapa kita
Orang yang lebih tua daripada ibu bapa kita

• ADAB MENZIARAHI ORANG TUA

Memberi salam ketika berjumpa
Memanggil dengan panggilan hormat
Menjaga tingkah laku
Menolong orang tua
Tidak memotong percakapan mereka
Ikhlas memberi tanpa mengharapkan balasan
• CARA MENJAGA HUBUNGAN DENGAN ORANG TUA
Bercakap dengan sopan
Menghormati mereka
Memberi pertolongan
Mendoakan mereka

• FAEDAH BERADAB KETIKA MENZIARAHI MEREKA

Dihormati orang yang lebih muda dan disayangi orang tua
Hidup lebih berkat
Mendapat banyak nasihat
Mendapat pahala
Hidup tenang dan tenteram
Masyarakat harmoni
• AKIBAT TIDAK BERADAB MENZIARAHI ORANG TUA
Mendapat dosa
Hidup tiada keberkatan
Dibenci ALLAH dan rasul
Tidak dihormati masyarakat
Menimbulkan syak wasangka
Hidup tiada panduan dan pengajaran
6. ADAB BERJALAN
• ADAB SEBELUM BERJALAN
Menutup aurat
Berdoa
Memulakan dengan langkah kanan
Meminta izin
Niat berjalan dengan tujuan baik

• ADAB SEMASA BERJALAN

Melangkah kaki dengan sopan
Memberi salam jika bertemu sesama islam
Berhati-hati semasa berjalan
Memberi laluan kepada orang lebih tua
Peka dengan keadaan sekeliling
• PERKARA YANG DILARANG KETIKA BERJALAN
Berjalan sambal makan dan minum
Berjalan ditengah jalan
Jangan berjalan terlau cepat
Berjalan dengan sifat bermegah-megah
Tidak mematuhi peraturan

• DOA KETIKA MEMULAKAN PERJALANAN

ُ ‫بِس ِْم هَّللا ِ تَ َو َّك ْل‬
ِ ‫ت َعلَى هَّللا ِ َوالَ قُ َّوةَ إِالَّ بِاهَّلل‬
Maksudnya: dengan nama ALLAH aku berserah dan tiada daya dan
tiada kekuatan melainkan dengan izin ALLAH.
• FAEDAH MENGAMALKAN ADAB BERJALAN
Mewujudkan suasana harmoni
Selamat dalam perjalanan
Ramai kenalan dan kawan
Mengeratkan hubungan silaturrahim
Dilindungi ALLAH walaupun dimana kita berada

• AKIBAT TIDAK MENGAMALKAN ADAB BERJALAN

Perjalanan tergendala
Terdedah kepada bahaya
Mendapat dosa
Tidak berdisiplin
Dikeji dan dicaci
Dimurkai ALLAH dan rasul
7. ADAB KETIKA
BERTANYA
• ADAB BERTANYA
Memulakan dengan salam
Meminta izin sebelum bertanya
Bertanya dengan muka yang manis
Menggunakan Bahasa yang baik
Ucapkan terima kasih
Bertanya dengan Bahasa yang mudah difahami
Bertanya pada masa yang sesuai

• PERKARA YANG DILARANG KETIKA BERTANYA

Tidak memberi salam
Bertanya panjang lebar
Menggunakan Bahasa yang kasar
Tidak ikhlas
Tidak mengucapkan terima kasih
Bertanya masa tidak sesuai
• FAEDAH MENGAMALKAN ADAB BERTANYA
Tidak sesat jalan
Tercapai hajat
Dapat menyelesaikan masalah
Ramai kenalan
Disukai rakan dan masyarakat

• AKIBAT TIDAK BERADAB KETIKA BERTANYA

Sesat jalan
Mendapat susah
Menghadapi masalah
Dibenci masyarakat
Menyusahkan diri sendiri
• HIKMAH MENGAMALKAN ADAB BERTANYA

Dipermudahkan hajat
Luas ilmu pengetahuan
Mengeratkan silaturrahim
Maruah terjaga
Melahirkan suasana harmoni
8. ADAB DALAM
BERKELUARGA
• ADAB DENGAN ORANG TUA
Memberi salam apabila berjumpa
Mengucup tangan mereka
Tidak menengking mereka
Bercakap dengan sopan
Memanggil dengan panggilan yang sesuai
Minta laluan dengan sopan
Menggembirakan mereka

• AMALAN TIDAK BERADAB DENGAN ORANG TUA

Bercakap dengan kasar
Memanggil dengan gelaran tidak sopan
Menengking dan menggunakan Bahasa kasar
Melawan cakap orang tua
Menyampuk perbualan mereka
• CARA MENTAATI ORANG TUA
Menjaga mereka ketika mereka tua dan sakit
Selalu menziarahi mereka
Sentiasa menjaga mereka semasa hidup
Mendoakan kesejahteraan mereka
Mendoakan keampunan kepada mereka
Berbuat baik kepada keluarga sahabat mereka

• DOA UNTUK IBU BAPA

َّ ‫اللَّهُ َّم ا ْغفِرْ لِي ُذنُوبِي َولِ َوالِ َد‬
َ ‫ي َوارْ َح ْمهُ َما َك َما َربَّيَانِي‬
‫ص ِغي ًرا‬
Maksudnya: Ya ALLAH ampunilah segala dosaku dan dosa kedua ibu bapaku
serta kasihanilah mereka sebagaimana mereka mengasihani aku semasa aku
masih kecil
• AKIBAT DERHAKA DENGAN ORANG TUA
Hidup tiada keberkatan
Dimurkai ALLAH dan rasul
Sukar mendapat pertolongan ahli keluarga
Runtuh keharmonian keluarga
Mendapat dosa
Jiwa resah dan gelisah

• HIKMAH BERADAB DENGAN ORANG TUA

Diberi ganjaran pahala
Jiwa tenang dan tenteram
Hidup bahagia didunia dan akhirat
Persaudaraan bertambah kukuh
Disayangi keluarga dan masyarakat
Disukai oleh ALLAH dan rasul
9. ADAB BERGAUL
DENGAN JIRAN
• PENGERTIAN JIRAN
Orang yang tinggal bersebelahan atau berdekatan dengan rumah kita

• ADAB BERJIRAN
Ziarah-menziarahi
Saling menegur
Bertolak ansur
Sentiasa menghulurkan bantuan
Menjauhi hasad dengki
Memelihara kehormatan dan harta jiran
• PERKARA YANG BOLEH MENYAKITI HATI JIRAN
Suka menunjuk-nunjuk
Sombong
Mengumpat
Membuang sampah dihalaman rumah jiran
Membuat bising
Merosakkan harta jiran
Tidak menghormati

• KEBURUKAN MENGABAIKAN HAK JIRAN

Dibenci ALLAH dan rasul
Tiada semangat kejiranan
Susah mendapat pertolongan
Masyarakat berpecah belah
Jiwa tidak tenang
• HIKMAH MENGAMALKAN ADAB DENGAN JIRAN
Hidup tenang dan tenteram
Mudah untuk meminta bantuan
Masyarakat bersatu padu
Pelbagai masalah dapat diatasi
Melahirkan suasana ceria
Dapat menjalinkan persaudaraan
Disukai ALLAH dan rasul
10. ADAB MENZIARAHI
JENAZAH DAN KUBUR
• PENGERTIAN JENAZAH
Orang islam yang meninggal dunia sama ada lelaki, perempuan atau
kanak-kanak

• ADAB MENZIARAHI JENAZAH

Menutup aurat
Solat jenazah berjemaah
Bertolak ansur
Memberi pertolongan
Membaca alquran dan doa
Mengucapkan takziah
• ADAB MENZIARAHI PERKUBURAN
Memberi salam kepada ahli kubur
Membaca alfatihah
Tidak melangkah diatas kubur
Menutup aurat
Menjaga kebersihan
Tidak berbual kosong
Tidak berlari-lari
Mendoakan penghuni kubur
• AKIBAT TIDAK MENGAMALKAN ADAB MENZIARAHI JENAZAH DAN
KUBUR
Mendapat dosa
Dimurkai ALLAH dan rasul
Dibenci rakan dan masyarakat
Runtuh harga diri

• HIKMAH BERADAB KETIKA MENZIARAHI KUBUR

Dapat mengambil pengajaran
Merapatkan hubungan dengan keluarga si mati
Meringankan kesedihan keluarga si mati
Mendorong untuk melakukan ibadah
11. ADAB DI MAJLIS
KERAMAIAN
• ADAB DI MAJLIS KERAMAIAN
Memberi salam dan berjabat tangan
Memakai pakaian yang sopan
Berbual perkara berfaedah
Menjaga adab
Duduk dengan tertib
Memenuhkan tempat di barisan hadapan

• CONTOH MAJLIS KERAMAIAN

kenduri kahwin
Majlis kesyukuran
Majlis tahlil
Majlis hari lahir
• ADAB MAKAN DIMAJLIS KERAMAIAN
Membasuh tangan
Membaca doa
Duduk dengan sopan
Makan dengan beradab
Menggunakan tangan kanan
Tidak bercakap ketika makan
Ambil makanan paling hamper

• ADAB MINUM DI MAJLIS KERAMAIAN

Tuang minuman dengan berhati-hati
Minum perlahan-lahan
Duduk ketika minum
Tidak minum air terlalu panas
Tidak membazir
Tidak bercakap ketika minum
• PERKARA YANG DILARANG SEMASA DIMAJLIS
Mencela atau menghina orang lain
Membuka aib orang
Duduk ditempat laluan orang
Mencelah percakapan orang lain
Berbisik-bisik
Membuat bising

• HIKMAH BERADAB DI MAJLIS

Nama baik kita terpelihara
Majlis berjalan lancar
Mendapat ganjaran pahala
Merapatkan hubungan sesama tetamu
Majlis akan diberkati
12. ADAB BERHUJAH
• ERTI HUJAH
Ucapan yang disampaikan seseorang dikhalayak ramai

• ADAB BERHUJAH
Memakai pakaian kemas dan menutup aurat
Memulakan dengan selawat dan salam
Menyampaikan hujah secara berhemah
Menggunakan Bahasa yang mudah difahami
Ucapan tidak menyentuh peribadi seseorang
Tidak meninggikan suara
• CIRI PENGHUJAH( BERADAB)
Mempunyai pengetahuan luas
Menarik perhatian pendengar
Berhujah dengan penuh yakin
Berupaya mengawal emosi
Peribadi yang baik
Memiliki kemahiran berhujah
Berlandaskan alquran dan hadis

• CIRI PENGHUJAH (TIDAK BERADAB)

Guna Bahasa kasar dan kesat
Hujah terlalu lama dan membosankan
Hujah dengan gagap
Disampaikan dengan cara emosi
Berhujah tanpa ilmu
Menggunakan fakta yang salah
• FAEDAH BERADAB DALAM BERHUJAH
Memberi kesan yang baik
Memberi faedah
Mendapat keredhaan ALLAH
Disegani dan dipandang mulia
Mendapat pahala
Membuat pihak lawan mudah menerima hujah

• AKIBAT TIDAK BERADAB DALAM BERHUJAH

Tidak memberi kesan
Menjatuhkan maruah
Menimbulkan perselisihan faham
Menjadi bahan cemuhan
Mendapat dosa
Boleh membawa pergaduhan
13. ADAB BEKERJA
• PENGERTIAN ADAB KETIKA BEKERJA
Perbuatan yang dilakukan mengikut cara yang ditunjukkan oleh
rasulullah SAW menjadi suatu ibadah dan mendapat keredhaan ALLAH

• ADAB BEKERJA
Niat mencari rezeki kerana ALLAH SWT
Memulakan dengan bismillah
Menutup aurat
Mesra dan ceria
Menepati masa
Bersifat amanah,tekun, ikhlas dan redha
Berdoa dan bertawakal kepada ALLAH
• KEPENTINGAN ADAB BEKERJA
Mengeluarkan hasil berkualiti
Mencari rezeki yang halal
Meningkatkan prestasi kerja
Mengurangkan masalah dalam pekerjaan
Menjadi pekerja yang cemerlang
Menambah keyakinan pelanggan

• CARA MENINGKATKAN PRESTASI KERJA

Berdaya saing
Rajin dan tekun
Proaktif
Menjaga disiplin
Meningkatkan pengetahuan
Niat dengan ikhlas
Merancang aktiviti kerja
• AKIBAT MENGABAIKAN ADAB BEKERJA
Timbul amalan rasuah
Diberhentikan kerja
Negara mundur
Prestasi kerja merosot
Menyusahkan orang lain
Berlaku penipuan dan penyelewengan

• HIKMAH MENGAMALKAN ADAB BEKERJA

Mendapat keredhaan ALLAH
Ekonomi negara bertambah maju
Melahirkan pekerja yang mahir
Prestasi dan kualiti kerja yang baik
Menjadi contoh
Kuat dan cekal
14. ADAB BERJUAL BELI
• PENGERTIAN JUAL BELI
Satu proses pertukaran barang mengikut nilai harga barang oleh peniaga
dan pembeli mengikut syarat tertentu disertakan dengan akad

• ADAB BERJUAL BELI

Berterus terang
Berpakaian kemas dan menutup aurat
Sempurna sukatan
Ramah dan manis muka
Menjaga hati pelanggan
Barang yang berkualiti
Jujur dan amanah
Tiada unsur riba
• CIRI BARANG YANG DIJUAL DALAM ISLAM
Ada tanda harga
Belum luput tarikh
Halal, bersih dan suci
Berkeadaan baik
Barang berkualiti
Tiada unsur riba

• AKIBAT TIDAK BERADAB DALAM JUAL BELI

Rezeki tidak berkat
Perniagaan tidak maju
Jualan tidak mendapat sambutan
Berlaku penipuan dan riba
Pelanggan semakin kurang
Dibenci ALLAH dan rasul
Mendapat dosa
• AKAD PEMBELI
Saya beli kerana ALLAH (ijab)

• AKAD PENJUAL
Saya jual kerana ALLAH(qabul)

• HIKMAH ADAB BERJUAL BELI

Tiada penipuan
Ekonomi mantap
Barang yang berkualiti
Ikut Sunnah rasulullah
Memudahkan proses jual beli
Mengelakkan berlaku riba
Kemudahan semua pihak
15. ADAB KETIKA
BERMAIN
• PENGERTIAN
Bermain atau bersukan merupakan aktiviti sihat yang patut menjadi
amalan . Ia dapat mengeluarkan peluh dan mencergaskan fizikal
seseorang

• ADAB BERMAIN (SEBELUM)

Mencari kawasan sesuai dan selamat
Faham peraturan permainan
Menutup aurat
Gunakan peralatan yang sesuai
Bersalam-salaman
• ADAB BERMAIN (SEMASA)
Bekerjasama
Semangat kesukanan
Menjaga perasaan marah
Mengikut peraturan

• ADAB BERMAIN (SELEPAS)

Terima keputusan pengadil
Simpan semula peralatan
Tidak berdendam jika kalah
Bermaaf-maafan
Tidak mengejek pasukan yang salah
• LARANGAN KETIKA BERMAIN
Tingkah laku ganas
Tiada semangat berpasukan
Melanggar syarat perlawanan
Menimbulkan suasana tegang
Suka bergaduh
Perilaku tidak sopan

• AKIBAT MENGABAIKAN ADAB BERMAIN

Menimbulkan permusuhan
Menganggu proses perlawanan
Melemahkan semangat
Mencemar dan merosakkan maruah
Dijauhi oleh rakan sepasukan
Mengundang kekalahan pasukan sendiri
• HIKMAH ADAB KETIKA BERMAIN
Berdisiplin
Ramai kenalan baru
Bekerjasama dan tolak ansur
Menambah pengalaman
Luas pengetahuan
Mengeratkan silaturrahim
16. ADAB DENGAN
PEMIMPIN
• PENGERTIAN PEMIMPIN
Ketua atau orang yang bertanggungjawab memimpin sesebuah
masyarakat, negara, negeri, daerah, kampong dan sebagainya

• PEMIMPIN DAN KATEGORI

Negara yang dipertuan agong
Negeri raja/yang dipertua negeri/menteri besar/ketua menteri
Kampung ketua kampung
Sekolah guru besar/pengetua
Keluarga bapa
Kelas ketua kelas
• ADAB DENGAN PEMIMPIN
Berterima kasih kepada pemimpin
Menghormati pemimpin
Bersifat kasih sayang
Menasihati dengan cara diplomasi
Menjaga suara
Berdoa untuk kebaikan

• CARA MENGHARGAI PEMIMPIN

Semangat cintakan negara
Menyokong dan membantu mereka
Kesetian yang ikhlas kepada pemimpin
Menghargai kemudahan dan pemberian
Menjaga harta benda awam
Taat kepada pemimpin selagi tidak ingkar perintah ALLAH
• AKIBAT TIDAK BERADAB DENGAN PEMIMPIN
Negara tidak membangun
Dibenci rakan dan masyarakat
Keadaan negara kucar kacir
Hasil kerja yang teruk
Melambatkan sesuatu urusan
Meutuskan hubungan silaturrahim

• HIKMAH BERADAB DENGAN PEMIMPIN

Dikasihi ALLAH dan rasul
Mudah mendapat bantuan
Masyarakat aman dan tenteram
Mendapatkan hasil kerja yang baik
Memudahkan segala urusan
Mengukuhkan hubungan silaturrahim
 17. ADAB
BERMENSYUARAT
• PENGERTIAN BERMENSYUARAT
Merupakan satu perbincangan berkaitan dengan sesuatu isu atau
perkara bagi mencapai satu keputusan dan persetujuan untuk
kebaikan bersama

• ADAB BERMENSYUARAT
Berbincang dengan aman
Menghormati keputusan
Mengeluarkan idea
Pendengar yang baik
Menghormati pendapat
Berpakaian sopan dan kemas
• KESAN MENJAGA ADAB BERMENSYUARAT
Menyatu padukan umat islam
Dihormati dan disegani
Terhindar daripada permusuhan
Menyelesaikan masalah dengan baik
Memupuk saling menghormati pendapat orang lain
Melahirkan semangat kerjasam

• AKIBAT TIDAK MENJAGA ADAB BERMENSYUARAT

Mensyuarat menjadi kacau bilau
Melemahkan dan merugikan
Hilang kepercayaan
Wujud perpecahan
Tiada keputusan yang dicapai
Dibenci rakan
• HIKMAH MENGAMALKAN ADAB BERMENSYUARAT
Melahirkan sikap bersatu padu
Masalah dapat diselesaikan
Tidak berlaku perselisihan faham
Menjadi masyarakat disegani
Dirahmati ALLAH