Interpolasi Linier

Jika diketahui suatu fungsi di titik xo dan x1, yaitu f(xo) dan
f(x1). Dengan metode ini akan di cari nilai fungsi di titik x,
yaitu f1(x).
Indeks 1 pada f1(x) menunjukkan interpolasi polinomial order 1.

Rumum :
f ( x1 )  f ( xo )
f1 ( x)  f ( xo )  ( x  xo ) ......... 1
x1  x0

contoh
Jika ln 1= 0, ln 6 = 1,7917595. Hitung nilai ln 2 dengan menggunakan
metode interpolasi linier berdasar data ln 1 dan ln 4 = 1,3862944.
Diketahui nilai eksak dari ln 2 = 0,69314718.
penyelesaia
nengan pers.(1) akan dihitung nilai ln pada x = 2 berdasar nilai ln di x
D o =1
dan x1 = 6
1,7917595  0
f1 ( 2 )  0  (2  1)  0,35835190
6 1
Besar kesalahan adalah:

0,69314718  0,35835190
E1  100%  48,3%
0,69314718

Jika digunakan interval yang lebih kecil yaitu xo = 1 dan x1 = 4, maka

1,3862944  0
f1 ( 2 )  0  (2  1)  0,46209813
4 1
0,69314718  0,46209813
E1   100%  33,3%
0,69314718
 Interpolasi Kuadrat
Interpolasi ini merupakan persamaan polinomial order dua

Rumu f 2 ( x)  b0  b1 ( x  x0 )  b2 ( x  x0 )( x  x1 ) .......(2)
m
f 2 ( x)  b0  b1 x  b1 x0  b2 x 2  b2 x0 x1  b 2 xx0  b 2 xx1 .......(2)

atau f 2 ( x)  a0  a1 x  a2 x 2
dimana a0  b0  b1 x0  b2 x0 x1
a1  b1  b2 x0  b2 x1
a2  b2
Koefisien b0 dihitung dengan memasukkan nilai x = x0 ke dalam
pers.(2) sehingga di dapat;
f ( x0 )  b0  b1 ( x0  x0 )  b2 ( x0  x0 )( x0  x1 )
b0  f ( x0 ) …… (3)
Substitusi harga b0 kedalam pers.(2)akan di dapat harga koefisien
b1 ; f ( x1 )  f ( x0 )
b1  ……… (4)
x1  x0
Jika harga b0 dan b1 dimasukkan ke pers. 2 untuk x=x 2 akan
diperoleh koef. b2 :
f 2 ( x)  b0  b1 ( x  x0 )  b2 ( x  x0 )( x  x1 )
f ( x1 )  f ( x 0 )
f ( x 2 )  f ( x0 )  ( x 2  x 0 )  b2 ( x 2  x 0 )( x 2  x1 )
( x1  x 0 )

f ( x1 )  f ( x0 )
b2 ( x 2  x 0 )( x 2  x1 )  f ( x 2 )  f ( x 0 )  (( x 2  x1 )  ( x1  x 0 ))
( x1  x 0 )

f ( x1 )  f ( x0 )
 f ( x 2 )  f ( x0 )  ( x 2  x1 )  f ( x1 )  f ( x 0 )
( x1  x 0 )

f ( x1 )  f ( x 0 )
 f ( x 2 )  f ( x1 )  ( x 2  x1 )
( x1  x 0 )
 f ( x1 )  f ( x0 )
f ( x2 )  f ( x1 )  ( x2  x1 )
x1  x0
Atau: b2 
( x2  x0 )( x2  x1 )

f ( x2 )  f ( x1 ) f ( x1 )  f ( x0 )

x2  x1 x1  x0
b2  ……… (5)
x2  x0

Contoh :
Gunakan polinomial order dua untuk mencari ln 2 dengan data seperti
dalam Contoh, yaitu :
x0 = 1 f ( x0 )  0
x1 = 4 f ( x1 )  1,3862944
x2 = 6 f ( x2 )  1,7917595
Penyelesaian
Interpolasi polinomial dihitung dengan menggunakan persamaan (2), dan
koefisien b0, b1, dan b2 dihitung dengan persamaan (3), (4), dan (5).
Dengan menggunakan persamaan (3) diperoleh nilai b0 :
b0 = 0
Koefisien b1 dapat dihitung dengan persamaan (4) :

1,3862944  0
b1   0,46209813
4 1
Persamaan (5) digunakan untuk menghitung koefisien b2 :

1,7917595  1,3862944
 0,46209813
b2  64  0,051873116
6 1
Nilai-nilai tersebut disubtitusikan ke persamaan (2) :

f 2 ( x)  0  0,46209813 ( x  1)  0,051872116 ( x  1) ( x  4)

Untuk x = 2 maka fungsi interpolasi:

f 2 (2)  0,56584436

Besar kesalahan;

0,69314718  0,56584436
E1   100%  18,4%
0,69314718
 Interpolasi Polinomial
Bentuk umum polinomial order n

f n ( x)  b0  b1 ( x  x0 )  .....  bn ( x  x0 )( x  x1 ).....( x  xn 1 ) .......( 6)

dimana
b0  f ( x0 )

b1  f x1 , x0 

b2  f x2 , x1 , x0 

bn  f xn , xn 1 ,...., x1 , x0 
 Interpolasi polinomial order n

f n ( x)  f ( xo )  f x1 , xo ( x  x0 )  f x2 , x1 , x0 ( x  x0 )( x  x1 )
 ....... f xn , xn 1 ,...., x1 , x0 ( x  x0 )( x  x1 )....(x  xn 1 )

Langkah skematis pembagian beda hingga

i xi f(xi) Pertama Kedua Ketiga

0 x0 f (x0) f [x1,x0] f [x2,x1,x0] f [x3,x2,x1,x0]

1 x1 f (x 1 ) f [x2,x1] f [x3,x2,x1]
2 x2 f (x2) f [x3,x2]
3 x3 f (x3)
contoh
Hitung ln 2 dengan menggunakan metode interpolasi polinomial order 3, jika
diketahui:
x0  1 f ( x0 )  0
x1  4 f ( x1 )  1,3862944
x2  6 f ( x2 )  1,7917595
x3  5 f ( x3 )  1,6094379
penyelesaian
Pers.polinomial order 3 adalah:

f 3 ( x)  b0  b1 ( x  x0 )  b2 ( x  x0 )( x  x1 )  b3 ( x  x0 )( x  x1 )( x  x2 )
Nilai b1, b2, dan b3 dihitung dari

f x1 , x0 , f x2 , x1 , x0 , dan f x3 , x2 , x1 , x0 

Pembagian beda hingga pertama dihitung :

1,3862944  0
f ( x1 , x0 )   0,46209813
4 1
1,7917595  1,3862944
f ( x 2 , x1 )   0,20273255
64

1,6094379  1,7917595
f ( x3 , x 2 )   0,18232160
56

Pembagian beda hingga kedua :

0,20273255  0,46209813
f ( x 2 , x1 , x0 )   0,051873116
6 1
0,18232160  0,20273255
f ( x3 , x 2 , x1 )   0,020410950
54
Pembagian beda hingga ketiga:
 0,020410950  (0,051873116)
f ( x3 , x2 , x1 , x0 )   0,0078655415
5 1
Dari hasil f x1 , x0 , f x2 , x1 , x0 , dan f x3 , x2 , x1 , x0 

Merupakan koefisien b1, b2, b3, dengan b0 = f ( x0 )  0 dan x=2

maka :
f 3 ( x)  b0  b1 ( x  x0 )  b2 ( x  x0 )( x  x1 )  b3 ( x  x0 )( x  x1 )( x  x2 )
f 3 ( x)  0  0,46209813( x  1)  0,051873116( x  1)( x  4) 
0,0078655415( x  1)( x  4)( x  6)
f 3 ( 2)  0,62876869
Besar kesalahan dari polinomial order 3 adalah:
0,69314718  0,62876869
E1  100%  9,3%
0,69314718
 Interpolasi Polinomial Lagrange
Interpolasi ini diturunkan dari pers. Newton. Bentuk polinomial newton
order satu adalah:

f1 ( x)  f ( x0 )  ( x  x0 ) f x1 , x0 .......( 7)

Bentuk pembagian beda hingga di atas adalah sbb:

f ( x1 )  f ( x0 )
f x1 , x0  
x1  x0
f ( x1 ) f ( x0 )
f x1 , x0    ......(8)
x1  x0 x0  x1

Substitusi pers. (8) ke pers. (7) di dapat:

x  x0 x  x0
f1 ( x)  f ( x0 )  f ( x1 )  f ( x0 ).......(9)
x1  x0 x0  x1
 Persamaan
x 0  x1 x  x0 x  x0
menjadi : f1 ( x)  (  ) f ( x0 )  f ( x1 )
x 0  x1 x 0  x1 x1  x0
x  x1 x  x0
Atau : f1 ( x)  f ( x0 )  f ( x1 )
x0  x1 x1  x 0
Interpolasi order dua didapat :

x  x1 x  x2 x  x0 x  x2 x  x0 x  x1
f1 ( x)  f ( x0 )  f ( x1 )  f ( x2 )
x0  x1 x0  x2 x1  x0 x1  x2 x2  x0 x2  x1

Interpolasi Lagrange order n: n

f n ( x)   Li ( x) f ( xi )........(10)
i 0

n x  xj
dimana Li ( x)  
j 0 xi  x j
j 1

simbol  merupakan perkalian

 Interpolasi Lagrange order 3 : 3
f 3 ( x)  L
i 0
i ( x ) f ( xi )

f 3 ( x)  Lo( x) f ( x0 )  L1( x) f ( x1 )  L 2( x) f ( x2 )  L3( x) f ( x3 )

x  x1 x  x 2 x  x3 x  x 0 x  x1 x  x3
L0 ( x)  L2 ( x ) 
x 0  x1 x 0  x 2 x 0  x3 x 2  x 0 x 2  x1 x 2  x3

x  x0 x  x 2 x  x3 x  x 0 x  x1 x  x 2
L1 ( x)  L3 ( x) 
x1  x0 x1  x 2 x1  x3 x3  x 0 x3  x1 x3  x 2

Maka :
x  x1 x  x 2 x  x3 x  x0 x  x 2 x  x3
f 3 ( x)  f ( x0 )  f ( x1 ) 
x0  x1 x0  x 2 x0  x3 x1  x0 x1  x 2 x1  x3

x  x0 x  x1 x  x3 x  x0 x  x1 x  x 2
f ( x2 )  f ( x3 )
x 2  x0 x2  x1 x2  x3 x3  x0 x3  x1 x3  x 2
contoh
Dengan menggunakan interpolasi polinomial Lagrange order satu dan dua
hitung harga ln 2, jika diketahui

x0  1 f ( x0 )  0
x1  4 f ( x1 )  1,3862944
x2  6 f ( x2 )  1,7917595

penyelesaian
Untuk order satu x  x1 x  x0
f1 ( x)  f ( x0 )  f ( x1 )
x0  x1 x1  x0
f1 (2)  0,4620981
Untuk order dua
x  x1 x  x2 x  x0 x  x2 x  x0 x  x1
f 2 ( x)  f ( x0 )  f ( x1 )  f ( x2 )
x0  x1 x0  x2 x1  x0 x1  x2 x2  x0 x2  x1

f 2 ( 2)  0,56584437