Anda di halaman 1dari 9

Lengkara Basa Bali

Wastan Kelompok :
Dewa Putu Gede Angga Dinata (04)
I Gusti Bagus Dananjaya (07)
I Made Agus Jefry Pramana (12)
Ida Bagus Gede Ksama Narayana (18)
Made Narayana Manipuspaka Kandita (22)
Lengkara basa bali

Lengkara inggih punika pupulan kruna sané madué teges sampun jangkep. Kawéntenan
lengkara basa Baliné majanten kawangun antuk kruna-kruna sané masor-singgih sakadi sané
sampun kabaos ring ajeng. Duaning asapunika lengkara-lengkara sané metu taler madué wirasa
matios-tiosan manut ring kruna-kruna sané ngwangun lengkara punika. Malarapan antuk rasa
basannyané punika, lengkara sajeroning basa Bali kaepah dados nenem, inggih punika: (1)
lengkara alus singgih, (2) lengkara alus madia, (3) lengkara alus sor, (4) lengkara alus mider,
(5) lengkara andap, miwah (6) lengkara kasar. Mungguing sané kanggén minayang soang-
soang lengkara basa Baliné punika, inggih punika saking kruna pangentos sané kanggén
sajeroning lengkara punika, sakadi:
-          Ida, Dané (alus singgih);
-          Titiang, ipun (alus sor);
-          Tiang, jero (alus madia);
-          Iraga, druéné (alus mider);
-          Icang, cai/nyai, ia (andap); lan
-          Iba, siga, nani, kola, waké (kasar).
1)      Lengkara Alus Singgih
Lengkara alus singgih madué wirasa alus sané kanggén nyinggihang  sang singgih,
yadiastun nénten makasami kruna-krunannyané saking kruna alus singgih. Lengkara alus
singgih sering kawangun antuk kruna-kruna: alus singgih, kruna alus mider, miwah kruna
mider.
Upami:
a.       Ida kari makarya panggul.
(asi, ami, ami, mider)
b.      Dané Gusti Patih nénten mireng baos okanné.
(asi, ami, asi, asi, asi)
c.       Pak Bupati sampun lunga ka Jakarta.
(asi, ami, ami, mider, mider)
d.      Pak Wayan Gama pinaka ketua STKIP.
(asi, ami, mider, mider)
2)      Lengkara Alus Madia
Lengkara alus madia inggih punika lengkara Bali alus sané maderbé wirasa makanten kirang alus
utawi kantun madia. Lengkara alus madia puniki akeh nganggén kruna-kruna alus madia. Sajaba punika
taler maweweh kruna alus mider, kruna alus sor, kruna mider, miwah kruna andap.
Upami:
a)      Tiang nunasang antuk linggih jeroné?
(ama, aso, aso, ami, ama)
b)      Tiang ten uning unduké nika.
(ama, ama, ami, andap, ama)
c)      Tiang kantun ngalap ron.
(ama, ami, andap, mider)
d)     Pak saking Abang, nggih?
(ama, ami, mider, ama)
3)      Lengkara Alus Sor
Lengkara alus sor inggih punika lengkara sané ngwetuang wirasa alus saha kanggén
ngasorang raga utawi ngasorang anaké sané patut kasorang duaning linggihnyané  pinaka
sang sor. Lengkara alus sor puniki kawangun antuk kruna-kruna alus sor, alus mider,
andap, miwah kruna mider.
Upami:
a)      Titiang manyama sareng lelima.
(aso, andap, ami, mider)
b)      Ipun kantun numbas celana ring Hardy’s.
(aso, ami, ami, mider, ami, mider)
c)      Bapak titiangé wawu rauh saking bangket.
(aso, ami, ami, ami, ami)
d)     Pekak titiange sampun padem.
(aso, ami, aso)
4) Lengkara Alus Mider
      

Lengkara alus mider inggih punika lengkara alus sané kanggén mabaos antuk sang mabaos
masarengan sang kairing mabaos. Lengkara alus mider puniki akéhan kawangun antuk kruna-kruna
alus mider maweweh kruna mider. Lengkara alus mider sering nganggén kruna pangentos (kata
ganti) iraga utawi druéné, duaning kanggén maosang indik kawéntenan sang mabaos miwah sang
kairing mabaos (bahasa bersama/mengajak/persuasif).
Upami:
a) Ngiring iraga sareng-sareng ngastiti Ida Sang Hyang Widhi Wasa!
    

(ami,     ami,          ami,         ami,                 asi)


b) Ida-dané sareng sami ngiring mangkin kawitin paruman druéné!
   

(asi,       ami,        ami,    ami,     ami,       ami,     ami, ami)


c) Dumogi iraga sareng sami mangguh karahajengan.
    

(ami,      ami,   ami,   ami,    ami,           ami)


d) Parikrama puniki prasida labda karya antuk utsaha druéné.
   

(ami,          ami,    ami,         ami,       ami,   ami,     ami)


5)      Lengkara Andap 
Lengkara andap inggih punika lengkara basa Baliné sané wirasannyané biasa, nénten kasar taler
nénten alus. Lengkara andap puniki kawangun antuk kruna-kruna sané andap miwah kruna mider.
Upami:
a)      Ia mara majalan ngabaang sampinné padang.
(andap, andap, andap, andap, mider)
b)      Nyén adan timpal caine?
(andap, andap, andap, andap)
c)      Icang lakar mayah montor ka dealer malu.
(andap, andap, andap, mider, mider, mider, andap)
d)     Dija tongos mayah listrik jani?
(mider, andap, andap, mider, andap)
6) Lengkara Kasar
      

Lengkara kasar inggih punika lengkara sané madué wirasa sané kaon. Yadiastun asapunika
nénten ja makasami kruna-kruna sané ngwangun lengkara kasar punika saking kruna kasar.
Taler maweweh kruna andap miwah kruna mider.
Upami:
a) Yén suba betek basangné pragat suba mamelud di pedemanné.
      

(andap, andap, kasar, andap, andap, andap, kasar, andap, kasar)


b) Depang suba pang bangka polonné.
      

(andap, andap, andap, kasar, kasar)


c) Men cai, ngléklék di sanggah ngae WC!
      

(andap, andap, kasar, andap, andap, andap, mider)


d) Mula bungut ibane galir, data-data petang iba!
     

(andap, kasar, kasar, mider, andap, kasar, kasar)


MATUR SUKSMA

Anda mungkin juga menyukai