Anda di halaman 1dari 6

1.

Nguratiang Teks Ugrawakia

Ugrawakia Inggih punika retorika ring Ajeng krama akeh antuk tujuan
atau ngatur dudonan acara .

2,3,4,5. Nguratiang Wangun Ugrawakia

Wangun ugrawakia

1.Pemahbah

 Salam pembuka
 atur-atur
 acara
 hari atau tanggal
 gambaran umum acara
 salam pembuka
 atur-atur
 acara
 hari atau tanggal
 pengenalan diri
 gambaran umum acara

2.Daging atau isi

 Dudonan acara( susunan acara)


 Boge Sumatra( santapan hidangan)

3. pemuput

 kesimpulan
 tunas ampura
 salam penutup

6. Ngwikanin indik kawagedan mabasa bali nganutin tata basa lan


anggah-ungguhing basa.

Lengkara Inggih puniki pupulan kruna sane madue teges sampun


jangkep

Langkara si jerone bahasa Bali ke parados menang Inggih punika

 lengkara alus Singgih


 lengkara alus Madya
 Lengkara alus sor
 Lengkara alus mider
 lengkara andap
 lengkara kasar

Mungunin saneka agen minayang soang-soang lengkara bahasa Balinya


punika, saking kruna pangentos sane kaanggen sajeroning lengkara
punika sekadi:

 Ida, Dane( alus Singgih)


 titiang, Ipun( alus sor)
 tiang, Jero( alus Madia)
 iraga, druene ( alus mider)
 Icang,cai, nyai,ia (andap)
 iba,siga,nani,kola,wake(kasar)

7. Menganalisis anggah-ungguhing basa sajroning lengkara

Basa Alus

Basa singgih inggih punika, basa Bali sane wirasane alus, kaanggen
mabaosan sareng

sang sane patutsinggihang.

1. Basa Alus Singgih (Asi)


2. Basa Alus Sor (Asor)
3. Basa Alus Madia
4. Basa Alus Mider (Ami)

17, 18, 27, 28, 29, 30.Ngrereh daging wacana sane maaksara Bali

19,20,21. Ngwacen kruna-kruna miwah wecana sane maaksara Bali

13,14,15,16.Nguratiang paribasa Bali sajroning teks (tetingkesan,


sesonggan, sesenggakan, sloka, sesawangan, pepindan)

22,23,24,25,26.Ngrereh Struktur Intrinsik

1.Tema

Tema pinika unteng pikayun rikala ngwangun karya sastra

2.Penokohan

Watak utawi karakter sang tokoh ring karya sastra sane kawangun

3.Amanat
Pesan utawi piteket sane prasida kambil saking cerita punika

4.Alur/plot

Pemargin cerita, saking pangawit,klimak lan antiklimak (panegteg)

5.Latar utawi setting

Paridabdab ngenining indik genah ,dauh lan kawentenan cerita punika.

Tantri wantah wastan jatme Sane wenten ring tutur atau cerita Tantri.
Cerita santri Maulid saking panagara bharatawarsa utawi India Tantri
manut Lontar Tantri Kamandaka cerita Tantri kepah Dados tigang paos
Inggih punika :

1. Nandhaka Prakarana Tantri sane akehan kasarengin antuk


beburon masuku pat,sakadi
macan,kambing,cicing,jaran,sampi,miwah sane lianan.
2. Madhuka Prakarana Tantri sane akehan kasarengin antuk
wangsan paksi/kedis,sakadi,titiran,kukur,blatuk miwah
sane lianan.
3. Pisaca Prakarana Tantri sane akehan kasarengin antuk manusa
utawi raksasa.

Tantri Sane sampun prasida kapangus sakadi

1. kidung Tantri Nandhaka prakarana sane kawangun Olih ida


pedanda Nyoman pidada Sareng Ida pedanda Ketut pidada, Duk
Warsa saka 1630 utawi 1728 masehi,Maka kali kawiwiku punika
mawit saking Griya punia,sidemen Karangasem.
2. Kidung Tantri Mandhuka prakarana Utawi raga winasa
kawangun olih I Gusti Made tangeb, taler saking desa sidemen
karangasem
3. Kidung Tantri pisaca harana Kawangun olih ide pedande Made
sidemen saking Griya intaran Sanur, kawangun sawatara ring
Warsa Saka 1860-1866 utawi 1938-1944 masehi.

8, 9, 10, 11, 12, .Nyelehin tata basa sajroning basa bali (kruna)

Kruna Inggih punika papupulan akudang-gudang aksara madu Artos

31, 32, 33, 34, .Ngrereh suksman pupuh sinom

1.Sekar Rare
Juru Pencar, jenggot uban, Made Cenik, mati delod pasih, muah aneh
lenan.

2. Sekar macapat ( Sekar Alit/ pupuh)

 Sinom
 ginada
 Ginanti
 smaradana
 mijil
 Pucung
 Durma
 Maskumambang
 pangkur
 Dandanggula

3.Sekar Madya( kidung)

 Wargasari
 Tantri
 Adri
 Malat

4.Sekar Agung( wirama/ kekawin)

 saronca
 Rahi tiga
 Dhreti (Merdukomala)

Padalingsa: akeh jumlah baris 1 pupuh( 1 bait)

Wanda: Jumlah suku kata dalam baris

Padalingsa pupuh sinom:8a8i8a8i8u8a8i4u8a


35, 36, 37, 38, 39, 40, . Ngwikanin indik kaligrafi lan uger-uger pasang
aksara
ESAY

1.Nyelehin tata basa sajroning basa bali (kruna)

Kruna lingga a wanda ( 1 suku kata ):

Tuh,buk,bok,mas,luh,beh,don,nah,nyak,ron,duk,bok

Kruna 2 suku kata:

Meja,jani,kedas,dawa,api,jaran,bulan,buku,nuju,jalan

Kruma 3 suku kata

Bendera,jendela,keladi,cempaka,sepeda,celana

Kruna 4 suku kata:

Liligundi,katibangbung,kalikukun,kalimaya,celebingkah,kaliasem,
tamuyukan

Kruna 5 suku kata:

Katiwawalan,katimumulan,kalisasuan,katibubuan,tamulilingan,
tamureretan.

2. Ngwikanin indik kawagedan mabasa bali nganutin tata basa lan


anggah-ungguhing basa.

 Ida, Dane( alus Singgih)


 titiang, Ipun( alus sor)
 tiang, Jero( alus Madia)
 iraga, druene ( alus mider)
 Icang,cai, nyai,ia (andap)
 iba,siga,nani,kola,wake(kasar)

a. lengkara alus singgih: Ida kari makarya panggul


b. lengkare alus madia :Tiang ten uning unduke niki
c. lengkara alus sor: pekak titiange sampun padem
d. lengkara alus mider : dumogi iraga sareng sami mangguh
karahajengan
e. lengkara andap: nyen adan timpal caine ?
f. lengkara kasar: Depang suba pang bangka polone
3. Nguratiang paribasa Bali sajroning teks (tetingkesan, sesonggan,
sesenggakan, sloka, sesawangan, pepindan)

Tetingkesan: Mai malu madaar, kangoang uyah- uyah dogen.

Sesonggan:Jelema es tabia:anak nyem nyeman

Sesenggakan:Buka batun buluane,nglintik tuah abesik:anak ane tuara


ngelah rerama lan nyama

Sloka:Buka slokane ape ane kapula kete ane kapupu :napi sane
kakaryaning sapunika taler kapolihhan

Sesawangan:Alisne madon intaran:nyurarit

Pepindan: Cokore mudak sinungsang, tegesipun: sakadi bungan pudake


sungsang.

4.Ngrereh suksman pupuh sinom

Padalingsa pupuh sinom:8a8i8a8i8u8a8i4u8a

Sekar macapat ( Sekar Alit/ pupuh)

 Sinom

 ginada

 Ginanti

 smaradana

 mijil

 Pucung

 Durma

 Maskumambang

 pangkur

 Dandanggula

5.Ngwikanin indik kaligrafi lan uger-uger pasang aksara

Anda mungkin juga menyukai