2. Aksara Swalalita kangge nyurat basa Jawi kuna (Kawi), basa Sansekerta, utawi
Basa Bali sane mawiwit saking basa kekalih inucap. Minakadi: kekawin, sloka
Miwah sane siosan. Luire:
2. Aksara Turunan:
a.Wangun Gantungan Luire: :
.
4. WASTAN AKSARA MIWAH PENGANGGENNYANE
A. AKSARA SUARA
1 a Akara a/tedung
i
2 Ikara ulu,ulu sari
8 …m/…ng
….. …….. Ulu candra
Catetan:
Sajeroning nyurat basa Bali Kepara, aksara suarannyane kambil saking aksara
Wisarga ( ) kawewehin antuk pangangge aksara suara manut ring sane kabuat-
ang.
B. AKSARA WIANJANA.
Akasara Wianjana malarapan antuk wargannyane kaperang dados limang
Paos, sakadi ring sor puniki.
2 Talawia
3 Murdania
4 Dantia
5 Ostia
Saking perangan Aksara inucap, metu raris pasang aksara rangkepan wianjana nga-
nutin Hukum Fonemis sakadi Hukum Fonemis bahasa Sanskerta. Luirnyane:
1. Talawia
a. Yening wenten akasara , kagantungin aksara wiadin , sajeroning kruna
Pradnyan, kasurat
c. Kruna-kruna sane mawiwit saking basa sanskerta minakadi yasa, yusa, dirgha
yusa, sa, puniki kasurat antuk sasaga .
Conto:
d. Kruna mawiwit saking basa sanskerta minakadi: iccha, manados ica, pica,
icen, kicen, kasurat manggeh sakadi suratan basa sanskerta.
Conto: pica= kicen
2. Murdhania:
a. Yening aksara na, akasara sa magenah ring ungkuring aksara ra, surang, guwung
re marepa utawi guwung macelek, na lan sa punika kasurat na rambat, sasapa.
Conto: warna krana rena rawana
3. Dantia.
Pasang aksara ri sajeroning warga dantia puniki, wenten sekadi pasang pageh
pakantenannyane minakadi; yening aksara ta wenten ring ungkuring surang janten
kasurat tatawa (th)
Conto: arta warta parta
Siosan ring punika, sampun majanten yening sasuratan warga dantia manut paka-
dangan suaran ipun.
Conto: na danti rangkepan/gantungannyane pastika da utawi ta danti. Minakadi:
Wantah pantun bintang
Na Nakojong Gigi/dantia
Ca Camurca Talu
Cha Calaca Talu
Ra Guwung/ Ardasuara
Re Cakra
Remarepa
Ka Kakolongan
Da Dalindung Gigi
Ta Gigi
Ta Talatik Langit-la-
ngit
Tha Tatawa gigi
Sa Sadanti usma
Ca Sasaga
sa sasapa
Wa Suku Ardasuara
kembung
La Ardasuara
Le Lemalenge Ardasuara
Ma Lambe/ostia
Ga Kantia
Gha Gagora Kantia
Ba Lambe/ostia
Bha Bakembang
Nga Kantia
Pa Lambe
Pha Pakapal
Ja Talawia
Jha Jajaera
Ya nania Ardasuara
Nya Talawia
1. Pangangge Suara
a. tedong, kangge nyuratang suara sandi a+a dados a panjang.
Conto: saampun dados sampun mangge kanggo
b. ulu sari kangge nyurat suara sandi i+i dados i panjang, taler kangge cihna wasta anak istri.
Conto: di ibi dados dibi
I. Petunjuk Umum.
1.Tulislah terlebih dahulu nama dan nomor peserta ujian anda pada
Pojok kanan atas lembar jawaban yang telah tersedia.
2. Tulislah jawaban dengan pensil 2B
3. Bacalah soal dengan seksama!
II. Soal.
1. Surat antuk aksara latin.
1) NYANGUT
Dugase tanggal 9 April warsa 2009, wangsa Indonesiane nglaksanayang karya. agung sane
kawastanin Pemilu. Kabenengan dugase ento, di Bali nyalanang karya agung Manca Bali Krama
di pura Besakih nuju purnamaning kadasa sakawarsa 1931.
Sawatara ada 171 yuta rakyat Indonesiane mamilih anggota legislatif pinaka wakil
nyane di parlemen. Liu masi rakyate tuara mamilih utawi golput. Anake ane golput ento
sing madan nyangut, sawireh tusing nyalanang tanggung jawab. Yen I Sangut, jawat ia di
tongose ala enu mabela tekening patut
2).