Anda di halaman 1dari 26

satua bawak Bali

Cawet (Buda Rebo)


Dalam Cerpen Bahasa Bali di 2 November, 2008 pada 9:51 am

Telung tiban suba I Ged Darmika matunangan ngajak Ni Luh Swandwi. Mm


bapann ngrencanaang lakar nyangkepang pianakn nggal. Apang sing nggalan ada
gegodan bin mani puan sawirh ajak dadua suba pada suud kuliah, suba pada bisnis masih.
Buina nyn sing nawang I Ged, anak bagus, jemet, tur sugih. Patuh masih Luh Swandwi,
anak jegeg, tur solahn adung tekn kajeggann, kto masih ia sugih, nyn anak muani
an tusing demen tekn ukudann.
Ambiug orta di rurung upakara mapragat lakar ged, bal banjar suba booking-a.
Yn anak tusing sugih, kanggoanga suba di natah pakarangan dogn nga upakara.
Buk Ged anak mula ngelah, kuda kadn lakar mapenga pipis anggon biaya
upakara tnnan, kto Mn Sukadi ipah Buk Ged Kelihan ngrimik.
h, nak orahanga mani peteng lakar ada konsr gratis lagu pop Bali, to apa
grup I Ged lakar nyumbang lagu, kto Mn Sukarta sada agem sawirh ia mula abehn
paling nyntrik di dsan, gayan suba cara artis sing kesampaian, mh-mh mani peteng
ia milu nagih magending sawirh mntaln ged sajan.
Ija ia I Ged ajak Luh mafoto ged buka kto, gednan tekn tipin icang jumah, bin
sada panganggon ngrnyeb angan tekn panganggo raja jaman ilu, kto Mn Soken
ngrenggeng sambilanga nalinin jaja bantal.
Bin mani ingetang mapayas ged lakar sotinga kon, apang ada kenang-kenangan
bin manian, bh Mn Sukarta suba paling malu! kto abetn Mn Margi majailan.
Mn Sukarta an gesaha kenyem-kenyem dogn, an lnan sibarengan kedk
sawirh Mn Sukarta ngdngang agemn cara anak mafoto dadi modl.
D, Mad kadn ngarep, warna apa kostim pangayah D, anak saja misi maan
kostim? Mn Darma matakon seken.
Kondn tiang masaut Dadong Gitar ba nyelag, Apa to kostim Mn Darma? Dadi
tombn mm ningeh?
Tiang kenyem-kenyem ningehang petakon Dadong Gitar, saja ja ia tusing nawang,
sawirh yusann suba odah buina suba kapah matulungan ka pisaga, yn tusing manyama
sajaan tekn Pak Ged, pensiun suba ragann matulungan.
Kostim to baju seragam Dong, panitia pangayah masi maan warna coklat, pangayah
jaja warnan kuning tasak gedang, keluarga pangantn nganggo warna kuning emas, kto
tiang nyelasin. Bh, makejang an ajak matulungan masebeng anggob.
Makejang saja pada anggob, mh orta di tongos anak matulungan mbat angan
buin. Yn nyak, Pak Ged nga ga di hotl berbintang sinah ngidang, Pak Ged mula
warga sukss di rantauan.

Uling ija kadn tekan, Embok Darmi maid liman tiang sada nyebeng, krama an
lnan pada kisi-kisi ningalin tingkah embokn I Ged buka kto, ajaka tiang ka paon apang
johan tekn krama an matulungan.
Tiang bingung, Aduh D, lacur sajan jani Mn Mantra anak jlema sing nawang lek,
apa nyelapang apa tusing, ia ngaba cawet. Cawetn nyemplung di mber tongos
pangumbahan prabot, liu anak nepukin, knkn n? munyinn cara mimis sing
kapegatang, bangras nyetang suba gedeg sajan.
Anak knkn kadn masan ken ngaba tingkah an solh-solh, nglantur ia
mamunyi.
Tiang sing pesu munyi nang abesik, nadak sara sirah tiang pengeng. Tumbn jani
ada anak ngaba cawet matulungan. Biasann, an tawang tiang, cawet ento benda rahasia
paling silib, sing dadi dngang, tongosn setata di tebn. Nyemuh dogn anak lakar
ngalih tongos an silib apang tusing yn ada tamui, lek saget tepukina. Yn sagt tepukina
nyemuh, kasindir i raga kn kraman kasengguh cem. Kaling k anak ln, somah padidi yn
ba masalah urusan panganggo dalam, anak tusing juari. Yn kal tawang lakar matulungan
to ngudiang aba, sing dadi mkn manjus ka danun mulih malu jemak, aduh.
Ortan an uling abulan di dsan nyambatang indik kaangoban karya mapragatan I
Ged tekn Luh Swandwi masalin akijapan mata tekn satua cawet Mn Mantra an
nyemplung di pangumbahan prabot.
Liu matampahan, Pak Ged mula mapenga liu apang makejang krama dsan maan
ngrasayang ajengan an kaga, sakwala makejang masisa sinah suba liu krama dsan
tusing bani ngidih, sawirh cem krana unduk an busan. Kraman tusing ada nyak
nyambatang unduk ento. Lawar pasil, nasi mabyayagan masisa, makejang nu liu. Sebeng
keluargann suba tusing gar cara ibi puan makejang mirib makeneh-keneh pada jejeh,
sing k ken sing k kto?
Keluarga makejang sing ngidang bes nyangetang unduk ento sawirh Mn Mantra
ada hubungan ipah tekn Buk Ged, adinn Buk Ged masomahan ajak Mn Mantra.
Unduk ento mula dadi kenehan makejang krama dsan, pokokn tusing maan jawaban,
nga pegeng dogn.
Petengn tiang meled masih matakon kn Embok Darmi, tingalin tiang ia suba
tenangan a bedik.
Embok knkn unduk adi cawet Mn Mantra bisa ulung, nak dija kejang? Sada
adng munyin tiang apang tusing dingeha tekn muani-muanin an maceki.
Di anduk an lakar abana manjus, seleta di bangkiangn, sangkel Embok sangsi
ngudiang matulungan tengai tepet, barang ento suba aba, kadn yn manjus nyaluk sanja.
Cawet orahanga barang, mh ngeng Embok Darmi ngadanin, mula solh dingeha
kn kupingn.
Suud unduk ento Luh Swandwi setata nyel ati, dugas mabakti ka Bal Agung
mapayas suba sakadi raja lan ratu, kwala sengkala, ia pingsan sing ada angin sing ada
ujan. Makejang acaran an kasusun rapi dadi rambug, payu acara mapragatan dadi
acara ngurus anak gelem sing tawang sakitn. Dokter pusksmas di dsan tiang sibuk
ngurus I Luh. An paling nyebetang keneh, tamiun liu teka, sakwala pangantn sing

ngidang nyambut. An nyambut payu reramann maka dadua. Nyn an nganten, panakn
apa reramann? Brayan makejang pada pakrimik apa k sakitn I Luh, ada hubungann
tekn cawet ento.
Acara konsr lagu pop Balin batal, makejang ngrenggeng, kraman tusing payu
maan hiburan gratis, sing karoan telung tiban cepok ada hiburan. Ph, kn penadinn.
Dadong tiang an masih dadong I Ged, sawirh tiang mula mamisan ajak Ged,
ngeling sigsigan sawirh nepukin cucunn kena sengkala buka kto. Keneh tiang dadi
engsek.
D, da orahanga nah! Bapakn I Ged anak mamitra ajak Mn Mantra, I Dadong
nyangetang ngeling sambilanga maseselan.
Rasa makecos batun matan tiang ningeh unduk buka kto. Bh, cara
sesonggan, ipah ipuh, mhan kenehn nganggo panangkeb apang makejang keluargan
Pak Ged jerih tekn ia.

View 4 Comments
satua bawak Bali

Mamadu (Ketut Sariani)


Dalam Cerpen Bahasa Bali di 5 Oktober, 2008 pada 2:13 pm
Cening, lingang ragan kari alit, pacang menk bajang. Becikang ragan makta raga. Pekak tusing
nyidayang makelo marengang cening. Tuuh pekak tusing makelo. Yapin pekak mani puan tusing
ada, cening sampunang sangsaya, pekak tusing tan galahin ragan cening pedidi.
Asapunika raos Pekak Lanang mabesen ring tiang. Mangkin tiang yakti kari alit, pianak ubuh. Wantah
I Pekak Lanang san miara ukudan tiang ngantos tiang matuuh limolas tiban. Kari cedang kuping
tiang mirengan besen Pekak Lanang.
Ketut Wandri, dadi bengong jak padidi. Uling tuni cingakin tiang Ketut nrawang paliatn. Nak knkn
sujatinn, nang tegarang orahin tiang! I raga suba madan manyama yadiastun tusing ada iketan
kulawarga.
Makleteg bayun tiang tundikin munyin Dayu Wila. Dayu Wila okan Ida Bagus Raka san sangat
paek teken tiang. Ring grian Ida tiang ngayah nulungin makedas-kedasan utawi gan san lianan.
Gria Idan wantah san nulungin ukudan tiang sasukat tiang kalahina tekn Pekak Lanang san
dumunan ngayah i rika.
Bh, Dayu. Ten wnten napi. Tiang inget sareng pekak tiange, knten tiang nyautin pitakon Dayu
Wila san malinggih di sisin tiang.
Nah Ketut, punang malih nika inget-ingetanga. Pekak Ketut sampun ring tongos becik. Mangkin
Ketut acepang manten I Pekak mangda nyadia nyarengin pajalan Ketut ring mercapada niki, galang
keneh tiang kasautin alus raos Dayu Wila.
Nanging nika wantah aslieban manten ring keneh tiang. Mangkin tiang ten nyidayang mapineh
becik. Ukudan tiang sampun kaucap daki. Jeg kala napi kadn nyelepin ragan tiang. Ten karasa
yh paningalan tiang ngetl. Inget besen I Pekak sareng raos Dayu Wilan. Bh sarasa tusing
nyidayang tiang nambakin ketlan yh paningalan san sampun nrebes melusin pipin tiang.

Abulan sampun liwat, tiang marasa awak tiang malnan. Basang tiang ngancan ngednang. Inget
tiang tekn solah tiang san ten nawang tata krama. Mawak luh tusing bisa makta raga. Ngetl
malih yh paningalan tiang ngenehang ukudan tiang san makutang. Ngentas di keneh tiang
pacang magedi uli grian Ida Bagus Raka. Sadurung pacang magedi, Dayu Wila sampun uning ring
awak tiang san malianan.
Ketut nak knkn sujatinn, dadi Ketut lmpas ngantos knten. Men sira san ajak Ketut knten.
Sampunang nika bakta sedih padidi. Sira geglan Ketut, nah orahang jak tiang. Nak pantes masi
geglan Ketut nawang. N nak Ketut jak geglan Ketut san malaksana dadinn jak dadua nak
ningting kweh niki, knten raos Dayu Wila ngednang bayun tiang.
Yakti geglan tiang nak mula sajan nyadia nyuang dwk tiang san sampun misi. Nanging tiang
ten mrasidayang nrima tetimbangan geglan tiang krana tiang ker dadianga madu utawi somah
cenikan.
Sanget pajalan magedi uling grian Ida Bagus Raka, pajalan tiang katambakin sareng I Ged
Sanjaya. I Ged puniki wantah timpal geglan tiang san paling uning solah tiang sareng geglan
tiang.
Ketut, nang ja keneh-kenehang malu pajalan. Nyoman Putra nak sampun nyadia nyuang ragan
Ketut. Ulian Ketut, Nyoman Putra katulungin ngelah keturunan. Ketut pun nawang, somahn
Nyoman tusing myidayang ngelah pianak. Nah jani Ketut ker nulungin. Lautang jani tresnan jak
Nyoman. Somah Nyoman Putra pun nyadia ngelah madu laut ngelah pianak uling ragan Ketute,
asapunika I Ged Sanjaya nuturin dwk tiang.
Mula saja somahn Bli Nyoman nrima pesan dwk tiang. Nanging tiang dereng nyadia dadi madu.
Tiang marasa pelih pesan kanti nyuang somah timpal. Nika mawinan tiang ten nyadia mamadu.
Bangayang pun tiang san ngednang pianak tiang padidi. Mula saja tiang nnten mapineh nyemak
solah sakadi puniki.
Ketut sampunan nuutin keneh san nnten becik. Yn Ketut meled ker ngednang pianak padidi
san lakar lacur tuah anak cenik buin pidan. Panak Ketut tusing lakar ngelah bapa an anggon
tetua yadiapin suba ngelah Ketut an madan mm. Nang melahang nyemak pajalan idup.
Ngednang pianak tusing aluh cara i raga nga. Suud sub monto dogn mapineh boya-boya, jani
lautang gednang pianak sareng geglan Ketut bareng-bareng, asapunika raos Dayu Wila nuturin
dewk tiang an mula ukudan tiang cenikan buin duang tiban.
Drng uningina unduk puniki sareng Ida Bagus Raka, san uning wantah Dayu Wila manten ring
gria.
Tutur Dayu Wila sareng I Ged Sanjaya ngulungan keneh tiang ker ngalahin geglan tiang.
Malipetan tiang ka kamar samping pawaregan grian. Tongos an tis icnina ring ajin Dayu Wilan.
Desiran angin an nuut peteng masinaran bulan purnama nimpalin keneh tiang an tusing karuan.
Tusing pegat-pegat tiang ngusud-usud basang tiang.
Ngetl yh paningalan tiang ngenehang tutur Dayu Wila marep ring pianak tiang benjang pungkur.
Mula saja anak cenik an tusing ngelah nak tua tusing ja melah idupn. Ada dogn unduk an
rasayanga kirangan. Tiang san sampun ngrasayang dados anak ubuh kagednang nak tua, I Pekak
Lanang. Karasayang kuangan idup tiang nnten masanding sareng anak tua san dadi rupakan
tiang, san nglekadang tiang. Yan mangkin tiang meled ker ngalahin Bli Nyoman Putra bapan
pianak tiang. Yakti tiang ganang pianak tiang sengsara. Cening tusing ker nawang bapa. Cening
ker ngrasayang sengsara lebihan kn idup tiang kalahin rupaka makakalih.
Angin peteng makta dwk tiang katengah maya ngantos tiang ten inget malih ring raga. Pajalan
tiang maidehan, rurung an ten tan entasin tiang mangkin tuut tiang. Ten ada rasa jejeh di keneh
tiang. Ring bucun rurung san entasin tiang sagt tepukin tiang Pekak Lanang negak ngilut rotan.

Pekak, adi pekak driki ngoyong? Anggn napi rotan nika? knten tiang nyapatin pekak tiang.
Cening, n ba ganang pekak ayunan bang kumpin pekak. Melahang nyen miara, ngednang
kumpin pekak! Melah-melah masi cening dadi mm lan kurenan. Da ja kanti ngalahin panak apabuin
ngalahin somah. Nak ged dosann dadi mm an ngutang panak jak somah. Resepang cening,
resepang cening, resepang cening! raos pekak ngancan makelo ngancan nyaruang
kaampehang angin peteng.
Masalin masih baan munyin jagkrik, ilutan rotan pekak nga ayunan.
Makleteg bayun tiang mirengang munyin pekak punika. Mulih pajalan tiang uli rurung an kaentasin
nika. Mulih masi bayun tiang uli tengahing maya inget malih ring raga. Inget masih tiang ngusud
basang tiang. Bukak tiang jelanan kamar, nyingak sampun matan ain di muncuk kangin langit.
Tiang ngentegang bayu, tiang marasa matepuk pekak. Nika wantah ipian. Pekak sampun mabesen
ring dwk tiang napi k sujatinn anak makulawarga.
Dayu Wila mamargi gegson ka kamar tiang.
Ketut, mara bangun? knten ragan nyapatin tiang.
Ngih, Dayu. Wnten napi semengan pun mriki? nggal tiang nyagjangin Dayu. Ajak tiang negak.
Nah ada raosang bedik. Mu k kayeh malu, di mukak antosanga jak aji, baos Dayu Wila nganang
bayun tiang usak.
nggalang tiang masalin, masugi dogn, kadirasa manjus tusing nyidayang ngentegang bayun
tiang. Ten tan atu Aji ngaukin tiang semengan kadi puniki.
Ngiring Dayu. Dados tumbn Atu semengan pun ngaukin tiang?
Nah, bin jebos Ketut ker nawang, Dayu Wila ten kayun ngortain tiang.
Pun nampek ring bal daja, tiang nyingakin ram pesan anak marembugan drika. Nampekan malih
pedas tiang nyingakin Atu Aji sareng biang marembung sareng Bli Nyoman Putra. Batis tiang ten
ngidang majalan. Laut Dayu Wila ngedeng liman tiang. Bli Nyoman Putra katimpalin somahn ngidih
ukudan tiang. Alus Bli Nyoman ngraos sareng Atu Aji.
Knkn Tut, n Nyoman nak seken ker ngidih Ketut. Tuah Ketut n jani ker ngidaang nulungin
Nyoman. Sing pelih yn Ketut nyak nulungin. Somahn Nyoman masi suba nyadia lakar manyama
jak Ketut. Nah jani knkn keneh Ketut, Aji tusing ngidang maksa, kwala ada melahn Ketut nyak
nulungin Nyoman?
Nrawang keneh tiang nyautin raos Atu Aji. Paling keneh tiang. Inget malih tiang tekn besen pekak
di ipian tiang. Nylieb bedik lawat anak cenik n ker lekadang tiang.
Ketut, mbok ngidih tulung jak Ketut. Apa ja keneh Ketut lakar mbok tuutin pang Ketut nyadia dadi
manyama jak mbok ngayahin Bli Nyoman. Jumah ker ram yn Ketut nyak bareng mbok mulih.
Kenken? Mara mesu munyin somahn Bli Nyoman seken tiang nimpalin baan alus.
Ngih Mbok, tiang ngidih pelih yn tiang ngamalunin Mbok. Tiang ngidih tulung masi jak Mbok pang
ngajahin tiang caran dadi somah an melah, an mabakti jak kluarga!
Tiang mapamit sareng Atu Aji, Biang, miwah Dayu Wila. Sami mekelin tiang antuk besen san becikbecik.

Komentar

satua bawak Bali

Mayah Sangi (I Mad Astika)


Dalam Cerpen Bahasa Bali di 5 Oktober, 2008 pada 2:10 pm
Mad Loka jani suba dadi PNS. Suud dadi pengangguran kangin kauh. Mirib luung tulis
gidatn, nasibn setata mujung, ia maan galah ngecapin dadi pegaw negri. Ia jani suba maangkat
dadi guru di Karawista. Aget mas ia tusing nganggo pipis apsr pngk anggon nombok
pangedn. Ia nak mula jlema dueg sangkana bisa lulus ts. Nyidayang nyalip palamar an
jumlahn siuan.
Mantek ngajahin murid SMP aluhina ngajak I Loka. Ngajahin tuah tengah wai, salanturn
glindang-glindeng malali. N penting kon, nyidayang nga murid bisa ngitung satu tambah satu
sama dengan dua tur bisa mamaca Ini Budi ngajak Ini Bapak Budi jeg kanggo suba.
Sekat dadi pegaw, bikas idupn I Loka maganti. Tusing buin kweh ngalih pis. Yn suba
teka tanggal ngudan jeg masemu girang wirh lakar liu nampi gaji. Ento mawinan I Loka jani
nyidayang ngrdit sempda montor baru, meli HP an misi kamra, sada meli panganggo an anyaranyar. Buina jani suba ada sertifikasi guru sinah buin pidan I Loka lakar bareng ngamiluin apang
idupn nyumingkin makmur wirh ngaliunan nampi gaji. Ento mas ngranang bajang-bajang
makejang dot mageglan buina yn nyak makurenan ngajak Mad Loka. Nanging Mad Loka suba
tangar kn bajang-bajang jani liunan matr. Ningalin anak uli kasugihann dogn.
Bh, yh kn idup sawai-wai, beneh suba anak ngorahang sing ada luungan kn
dadi pegaw negri. Dadi guru. Maga aluh, nanging asiln kaliwat gemuh. Yn seken nyak cara
munyin pamerintah lakar nincapang kesejahteraan para gurun, icang ngelah rencana lakar meli
tanah. Nebusin gumi kaja kangin banjar an maklo suba gadanga ngajak bapan icang. Pang
mani puan di subann pensiun ada anggon tongos maseliahan kangin kauh di tengah tegal. Cocok
asanne! Mad Loka ngomong padidiana.
Ngudiang semengan kn suba ngamikmik D, cara anak buduh tingalin mm. Apa an
karaosang? M Jepun maekin pianakn, Mad Loka, an negak di ampik umahn.
Tiang boya ja buduh M, tiang nu makeneh n. Kn M, yn nyak gajin tiang terus
ngednang, tiang ngelah rencana lakar nebusin gumin bapan an kaja kangin banjar. Uli pidan dot
ngelah gumi padidi, med sub nyakapin gumin pisaga. Pang ada mas bekelang di tuan.
Bh adng-adng malu D, eda jeg setata tuutina keneh. Mad nagih ngandong bulan
adann ento. Dong pineh-pinehin malu, Mad nyidayang sukss buka kn nak boya ja sangkaning
kaduegan Madn dogn, nanging ingetang mas mayah sangin Madn. Kadn pidan Mad maan
masangi yaning nuju lulus ts CPNS, ento patutn malu bayah, gumi dadi dorinan meli, M Jepun
nuturin Mad Loka.
Tiang dadi guru buka jani boya ja ulian sasangi M, nanging ulian kaduegan tiang nyawab
soal-soal ts mimbuh nasib ja mula luung. Dadinn tiang tusing tuyuh mayah sasangi. Luungan
anggo mayah cicilan montor di daler.
Ngudiang jadig kto pasaut Madn? Mm mantek ngingetang yaning Mad enu ngelah
utang adann tekn Sanghyang Suung, patut bayah manut munyin Madn i pidan. Raos Madn
suba kadung ulung sing nyidayang buin duduk. Patut isinin amun kn janjin Mad simalu.
Mad Loka ngadebas bangun tusing ngresepang munyin mmnn. Ia lantas macelep ka
kamarn, nyemak SK pengangkatan. Mirib jengah banga munyi tekn mmnn, Mad Loka magedi
ka kota ngojog bank. Ditu lantas Mad Loka nyilih pis liu lakar anggona meli gumi atanding. Nyak
suba misi amun kn an kenehanga, Mad Loka jani ngelah gumi padidi.

Lacur. Telung tiban Mad Loka ngarap gumi, tusing tan mupu. Pamulan-mulann makejang
ngresgesang. Apa an pulana tusing tan masuang asil, setata mati. Tan mula jagung, telah amah
uled. Tan mula sla, onya rejeng tumisi. Tan namem ubi, telah rusuhina tekn jro ketut. Ulian
ento, tegaln Mad Loka jani galang ngluntang tusing misi entik-entikan.
Sadina-dina Mad Loka tuah mapengenan. Ngenehang undukn an tepukina buka kn.
An sanget kenehanga utangn nyumingkin numpuk. Sekat ento Mad Loka kapah-kapah masuk.
Tan opaka tekn kepala sekolahn wirh Mad Loka arang ngajahin murid-murid. Mad Loka jani
dadi reraosan di sekolah lan di banjarann. Ulian kenehn nagih naku pasih, ngandong bulan. Mad
Loka mara ngeh tekn apa an tan oranga ngajak mmnn.
Uli dija busan D? Adi peteng kn Mad mara teka? M Jepun matakon ngajak pianakn.
Uli Bullng, M.
Nak ngudiang luas ka Dn Bukit?
Ngalih jogd M. Anggo mayah sangi. Jani mara tiang maselselan tusing rungu tekn tutur
mm apang inget mayah sasangi. Jani tiang lakar mayah munyin an simalu lakar ngupah jogd
telung barung yaning lulus ts PNS. Apang tusing buin nandang kasengsaran. Minabang ulian tiang
lali mayah sangi, tiang mangkin setata tengi nyalanin idup, kto Mad Loka masaut.
Apa D? Sangin Madn ngupah jogd telung barung? Aidupan mm tumbn ningeh ada
jogd telung barung. Dong ambat ya liun jogd, M Jepun kitak-kituk, ngon ningehang sasangin
Mad Loka.
Mad Loka lakar ngupah jogd telung barung suba maorta midehan. Anak mas angob
mirengang ada jogd telung barung. Tumbn jani ada sasangi tawah buka kto di dsann. Tukang
ibing suba pada genit limann tusing sabar lakar ngigelin jogd. Buina jogd en gratis tusing
tuyuh meli kupon, nanging nganggo sistem tepekan. Nyn aget maan tepekan kepet jogd ento
lakar maan gilihan ngibing.
Gambelan jogd mamunyi renyah nyibakang peteng. Munyin gambelann macihna pesan
nyiriang tetabuhan jogd Bullng. Umahn Mad Loka ramia pesan. Cerik kelih tua bajang teka
mabalih maekin wantilan jogd. Duga madongsok-dongsokan, mapetpet, maseksek di sisin
kalangan apang nawang an knkn madan jogd telung barung. Uli tengah rangkin saget pesu
jogd jegg ngontl. Pangadegn langsir lanjar, pipinn sujnan mimbuh gingsul. Ditu lantas an
muani-muani masuryak girang. Makoplok saling suitin.
Nanging makelo-kelo jogd tusing katingalin dueg ngigel, nanging dueg katejang-katejing
dogn. Dueg nyingcingang kamben lantas bani ngamalunin nyelegang pangibing. Anak luh-luh n
mabalih lantas masuryak lek ningalin igelan jogd kto. Lantas saka besik magedi maid panakn
an nu cerik-cerik. Jogd ngansan panes ngigel sada bani ngelsang panganggo pangibing.
Sujatinn cai masangi jogd apa, D? M Jepun nakonin Mad Loka.
Ampura M, tiang nyangiang jogd buang!

Komentar
satua bawak Bali

Luh Gisha (IBW Widiasa Kenitn)


Dalam Cerpen Bahasa Bali di 5 Oktober, 2008 pada 2:06 pm

Dugas Nipong ngncakang gumi Balin, tiang dadi tukang igel kasub. Mataksu anak nyambat.
Tiang gumanti demen ngigel. Ngelah tiang sekaa ngigel. Di pasekaan tiang pinih jegga. Tusing
ngajumang awak. Kulit tiang lumlum gading. Bok tiang lantang kanti ka betekan batis. Pipin tiang
misi sujnan anh. Sabilang tiang makenyem, kon macepol keneh anak an nyledtin tiang.
Sabilang lakar ada tentara Jepang teka, tiang suba orahina ngigel. Lemuh gati kon igeligelan tiang.
Tentara Nipong an ngaku leleh ngromushiang nyama Balin. Lantas tiang ngibur. Nyama
Balin orahanga lengit maga. Yn tusing caraanga sampi matekap, tusing lakar nggal pragat
gegan. Diknkn kanti makuah-kuah ia ngorahin nyama Balin. Caraanga sepur awak nyama
Balin. Yn Jepang kon mara jemet-jemet maga. Jemet ngalih pipis.
Jalann an ngilehin bukit ento apang nggal pragat. Paras an tebel apang dadi datar baana. Alatalat an anggona apa lnan tekn linggis ajak pancong. Apang nggal asat, orahina nyama Balin
dadi sampi lantas ngedeng tanah.
Bapan tiang dugas ento dadi gunjing tentara Jepang. Tiang pepes katekain baan jlema Jepang.
Ngaku matimpal tekn bapan tiang. Baan liun, kanti sapin tekn adan. An muani-muani saja
bagus-bagus. Ada masi kleteg keneh tiang tekn tentara Jepang. Kwala tiang suba masemaya di
keneh lakar tusing ngantn-ngantn. Tiang lakar dadi pragina dogn. Meleg tiang ngrastitiang awak
baan igel-igelan.
Tiang uli cerik suba malajah ngigel. Gurun tiang Jero Taman. Jero Taman dadi rabi Gusti Aji Smara.
Jero Taman mula dueg ngurukang. Yn tusing kanti andel tekn muridn tusing lakar suud ngorahin.
Tiang ping kuda kadn kena lidin sampat. Balan rasan batis tiang. Yn lakar malajah tusing dadi
kasp. Lamun kaspan tusing baanga ngigel bareng-bareng ajak timpal tiang. Tiang apang padidi
ngigel. Dong suba tiang dadi kakedkan timpal. Peluh ngrbs. Jengah pesu. Pabalih timpal.
Kanti tiang buka jani bisa ngigel. Demen atin. Bapan tiang demen. Panyaman tiang demen.
Bapan tiang ngorahin lantas tiang apang ngigel di tekan tentara Nipong. Tiang tusing bani tungkas.
Nyanan bapan tiang maan sengkala. Suba tan i pidan, Mbok Rupi tusing nyak ngigel, bapann
kayang buin telun tusing ada ortana. Kanti abnanga nyuasta tekn panyamaan. Padalem masi
Bapa Regig, bapann Mbok Rupi, mati apa nu idup?
Bapa Regig jatin balian totos di dsan tiang. Kon bisa makeber di peteng. Mbok Rupi orahin
tiang apang bapann nglawan baan aji kapetengan. Maan adokanga, sakwala tusing mintulin.
Tusing dadi anggon nglawan teknan nyama padidi. Tiang dugas nika kedk masi di keneh. Tusing
dadi adokang Bapa Regig. Kadnang saja kasub buka ortan. Bisa nyabut urip. Urip penjajah tusing
nyidaang kajabut.
Mbok Rupi masi kaliwat wann, suba tawanga, Balin kakuasaang tekn Jepang masi bani nglawan.
Yn suba katindes, eda suba wann nglawan. Tuutin dogn suba kenehn.
Uli sukat ento tusing pesan tiang bani tempal tekn pangidih bapan tiang. Sabilang ada tentara
Nipong teka, tiang nggal-nggal suba mapayas. lag-log tiang di arepan tentara Nipong.
Diknkn tundikina bangkiang tiang. Tiang kedk, sakwala keneh tiang ngeling. Tiang kadung
suba masemaya di keneh lakar tusing baang tiang awak tiang usudin anak muani. Apa buin suba
tawang tiang di kenehn an tuara-tuara ada. Sinah suba tiang kadnanga anak luh dadi ajak mai
kema.
Bapan tiang ngelidang mua mara tiang tundikina. Tawang tiang di keneh bapan tiang jatin ngeling.
Bes buah basang padidi lantas colka, gigis gedeg basang. Baan bapan tiang dadi gunjing lantas
mendep dogn. Yn bani nglawan, patuh tekn mati.
Tiang adanina Luh Gisha, tekn tentara Nipong. Kon apang mirip cara gaisha. Orahanga, gaisha
ento anak luh jegg-jegg. Saja apa tusing? Tiang tusing nawang seken. Krana tiang bajang Bali
kaukina Luh Gisha. Tiang mendep dogn. Adan tiang gumantin Luh Sujani. Meled bapan tiang

ngelah sentana apang dueg dadi sujana. Tiang mautsaha ngisinin pangidih bapan tiang. Ulian ngigel
anggon tiang.
Peteng dugas ento bapan tiang tumbn negakang tiang. Luh, mai malu! Tiang ngamelahang
tegak. Bapa buin mani lakar ka Sulawesi. Ditu bapa tugasanga tekn Nipong.
Apa gegan ditu, Pa?
Bapa tusing nawang. Kon ada pemberontakan ditu. Bapa jani maan tugas nglawan pemberontak
ditu.
Pa, an merontak ento anak nyama padidi. Ngujang dadi bapa nyak nglawan nyama padidi. Tusing
ada keneh prabla tekn wangsa padidi?
Mendep dogn Luh. Bapa nawang suba isin keneh Luh. Bapa bisa nongosang awak. Manian
tingalin. Nanging kto melahang Luh ngaba awak.
Bapan tiang luas. Tiang padidian jumah. Sabilang peteng tiang orahina ngigel tekn tentara
Nipong. Sabilang peteng tiang mapayas. Makejang nyambat tiang jegg ngolt. Suud ngajum tiang
lantas nagih ngelut. Tiang makelid. Ada an sedek nginem sak nagih ngelut. Jengah gati tiang.
Bapan tiang am-am tiang. Tongos tiang nuruhang isin sebet tiang.
Orta an dingeh tiang. Bapan tiang ketara dadi telik tanem. Ketara nyemak mimis ajak bedil Jepang.
Bapan tiang entunganga ka pasih. Kwala tiang tusing sebet. tiang bangga ngelah bapa prabla
tekn wangsa padidi. Diastun, dugas di Bali tiang ngadn saja-saja dadi tentara Jepang. Antesan
sabilang peteng mimis di jumah tiang nggal gati telah. Mara tiang nawang di suban kalebuang ka
pasih.
Uli sekat ento sayan nyangetang ngndah pelag bikas Jepang tekn tiang. Ada tentara Jepang yn
sing pelih Kimura kaukina tekn timpal-timpaln. Tiang ngaukin I Mura apang aluhan. Suba ada
petang dasa umurn. Ngaku tondn ngelah somah di Jepang. Tiang lemesina gati apang nyak tekn
ia. Tiang inget tekn semaya. Tusing lakar ngantn kanti tua. Diastun suba kalain rerama. Kanggoang
tiang pisagan lakar gelantingin keneh tiang.
Sawatara sandikala ajak tatelu teka tentara Jepang. Maksa tiang apang nyak ja ka umahn Kimura.
Tiang majalan sada makawal. Cara jlema ged tiang. Munyin pangawal makejang rengas.
Patuhanga cara nemprak pejuang an katawan. Tiang nggal-nggal nyemak payasan. Tiang
penkanga ka montor jip. Tiang di malu di samping supir an nganggo baju tentara Jepang. Di duri
ajaka dadua ngisi bedil. Cara lakar nmbak dogn. Sakwala tiang tusing ada ngelah keneh jejeh
anang abedik. Apa takutin? Rerama suba tusing ada. Yn gantin mati, depang apang mati.
Umahn Kimura saja luung. Di kamarn liu pesan keramik kuna. Keramik uli Cina. Tiang orahina ka
tengah. Ditu tepukin tiang, poton bapan tiang dugas lebuanga. Tiang ngeling. Kimura kedk.
Orahanga reraman tiang kaliwat wann. Tiang ngednang bayu. Lakar lawan tiang yn suba
ngndah-ngndah. Ia buin nyesed keneh tiang apang nyak ajak ia. Tiang nagih parikosana.
Tiang malaid ka paonn. Ia ngepung. Ngelut tiang uli duri. Tusing tawanga di liman tiang suba ada
tiuk belati.

Komentar
satua bawak Bali

Pak Gubernur (I Mad Astika)

Dalam Cerpen Bahasa Bali di 5 Oktober, 2008 pada 2:02 pm

Jaya Mantri tuun uli sdan anyar. Nganggo jas kedas, masepatu pantopel
selem nglelam. Sopir lantas markir montor ento di betn punyan sengepur atub.
Jaya Mantri lantas macelep ka pakarangan umah an ada di malun bal banjar.
Kto mas pengawaln ngintilin uli dori. Jaya Mantri lantas makaukan wirh umah
an celepina suung mungmung tusing ada jadma manyagjagin.
M, Mm dija? N raga, Ketut mulih. Adi suung kn jumah, M? Jaya
Mantri gelur-gelur makaukan. Negak di bal sakanem, paliatn paling cara puuh
rengas. Nanging an kaukina tusing mas ada teka manyagjagin.
Ngar, coba tengok ibuk ka belakang! Mungkin lagi di dapur, Jaya Mantri
nundn Pak Sangar, ajudann, apang nurksain di paon. Nanging kondn atindakan
Pak Sangar majalan saget nengok anak tua uli korin umah si kaja. Kulitn suba
kisut, bokn lantang ubanan. Nanging nu rencang nyidayang majalan maekin Jaya
Mantri. Laut negak di sisin Jaya Mantri.
Knkn M, suba keneh-kenehang pangidih raga an dibi? Nyak jani Mm
bareng ngajak tiang ka kota. Suud Mm ngoyong di dsa. Pedalem Mm dini
tusing ada ngrunguang. Jaya Mantri nyumunin mamunyi.
M Santri mendep tusing nyautin patakon pianakn. Paliatn joh sawat cara
togog madrk di Batubulan. Nanging lima kanawann tusing nengil-nengil
nyigsigang mako selem di giginn mawarna barak.
Yn Mm nyak ngoyong di kota, sinah lakar teduh idup. Ngoyongin umah
ged. Ditu Mm bareng-bareng ngoyong ngajak mantun Mmn, ngajak cucun
Mmn mas. Suba ada pangayah liu. Ditu nyidayang ngajeng an jaen-jaen.
Apang tusing ngajeng jukut liklik angus lan nasi sela dogn. Buina yn Mm makita
malali, suba ada sopir an lakar ngatehin Mm ideh-ideh. Mm tinggal
nyambatang dogn pangidih Mmn. Knkn M, nyak ngoyong ditu? Sapetekan
raga mulih mai gumanti lakar magpagin mm, kto Jaya Mantri ngrumrum M
Santri.
Legaang mm tusing nyidayang ngisinin keneh Ketut apang mm nyak
ngoyong di kota. Luungan suba mm ngoyong dini. Mm tusing bisa nongos di
kota. Buina pedalem umah dini yn kalahin, sinah lakar mulu tusing ada ngentasin.
Umah an tongosin Ketut di kota tuah umah baan nyilih. Sinah akejep Ketut
ngoyong ditu. Yn Ketut suud dadi pejabat, sinah buin lakar mawali ka karang ged
en.
Nah M, yn kto pangidih Mm, raga tusing mamaksa. Jani raga lakar
mapamit. nggal-nggal wirh bin jebos ada meeting.
Jaya Mantri bangun ngalahin mmnn. Kto mas Pak Sangar nugtugin uli
dori. Pak Sangar mukakang pintu sdan, Jaya Mantri macelep. Sedan lantas
nambrng ngungkabang buk rurung. M Santri bengong mecukang gidat ningalin
pianakn magedi buka kto.

Bh, malnan jani I Ketut sekat dadi pejabat. Tusing buin mamolong cara
pidan. Jani suba dadi jadma penting, dadinn liu anak ngantiang. I Ketut jani suba
gelahang ajak liu, tusing mm dogn, kto M Santri ngamikmik padidiana.
Ulian demn berpolitik, Jaya Mantri jani dadi orang nomor satu. Dugas ento
makejang anak dot dadi gubernur. Jaya Mantri liu anak nyumbungang, liu anak
ngajumang. I pidan satondn dadi pajabat, Jaya Mantri bintit ngikut mai ngikut kemu.
Minab suba titah, Jaya Mantri lakar maan galah ngamel jagat. Nanging ulian
pajalan ento, kudang tandingan gumi kadn suba telah madep, anggona bekel
kampanye. Aget mas jani Jaya Mantri seken-seken dadi pejabat. Idupn tenang,
ngelah umah dinas, ngelah mobil liu, ngelah panjak, ngelah sopir, ngelah pis liu.
Nanging ada mas kuangn, wirh mmnn tusing nyak marengin nongos di kota.
Telung tiban tengah suba liwat. Jaya Mantri tusing tan mulih ka dsa
nengokin mmnn. Ulian bes kaliwat sibuk dadi pejabat tusing maan ngitungang
rerama. Aget, M Santri sadina-dina katimpalin olih Luh Latri, ponakann an nyak
anteng nengokin ka umahn. Luh Latri anggona ubad sepi ngajak M Santri.
Buka galah jani, M Santri dot malali ka Peken Tenten Tebu. Yadiapin suba
tau M Santri nu nyidayang malali ka peken. Peken en ada di kota Karang
Sumedah. M Santri kemu menkin bmo mawarna gadang. Mayah telung tali
rupiah jeg suba neked di malun peken. M Santri tusing lakar mablanja dogn,
nanging gumanti lakar masliahan anggona ngilangang ibuk bayunn. Di tengah
peken Me Santri milu masuuk ngajak anak mablanja. Makejang soroh dagang di
peken delokina ngajak M Santri.
Y saja mara inget buin telun nak dina otonann I Ketut. Mm lakar
nganang banten. Nyn nawang ia nyak mulih lakar motonan.
M Santri lantas nyluksuk mablanja ngalinang dagang th-th banten. Jaja
apem, gegina, biu susu, apel barak, pir belina ngajak M Santri. M Santri lantas
ngojog dagang canang. Ia dot meli bunga cempaka lan samsam. Nanging dagang
suba mikn magimpes matutup nu liu canang lan bungan tondn madep.
Dados gegson knten Buk, tiang ukanan numbas sekar!
Ngih M, nanging ldagang M, tiang nggal-nggal jagi matutup. Tiang
ningeh orta saking kepala pasar malih jebos lakar wnten peninjauan pasar olih
Bapak Gubernur. Tiang dot matemu Pak Gubernur disagt dan tan ngliwatin
dagangan tiang. Dot masalaman. Kto ortan dagang.
Saja buka munyin dagang canang. Saget ada rombongan teka ka tengah
peken. Makejang mabaju dinas tur kawala tekn petugas. Ditu lantas dagang
magrudugan maekin rombongan pejabat an mara teka. Malnan ngajak M Santri
jeg prajani makenyem bungah ri kala ningalin pejabat an teka. Ia lantas bareng
nyruak kalangan dagang lantas makaukan.
Tut, Tut, Ketut Jaya, ngudiang cai sing tan mulih ka dsa? Mai mulih
dengokin mm kapah-kapah. N mm suba meliang cai th-th banten. Buin
telun kadn ganti otonan cain? Kto M Santri kauk-kauk cara anak buduh.

Makejang dagang kedk ningalin munyi lan solahn M Santri buka kto.
M Santri mabalik bingung ningalin makejang dagang ngadkin buka kto. Dagang
canang lantas maekin M Santri.
M, nika boya ja pianak mmn! Nika wantah Pak Gubernur.
Nika Ketut Jaya pianak tiang, M Santri nungkasin.
Ten M, nika sampun madan Bapak Gubernur an tuturang tiang i wawu.
Nika pianak tiang, I Ketut Jaya Mantri an tusing tan buin mulih ka dsa, M Santri buin negesin.

View 2 Comments
satua bawak Bali

Ulian Lacur (Nengah Rusmadi)


Dalam Cerpen Bahasa Bali di 5 Oktober, 2008 pada 1:59 pm
Peteng dedet puniki pinaka saksi sebet keneh tan kadi-kadi. Ulian nasib jelk tampi tiang
dadi manusa an tumbuh di gumin tiwas nktk. Yn umpamiang rasan uyah lengis nu makkh
mancan ngidang ngurabang anggo darang nasi. San mangkin Hyang Widi n micain pica san ten
ngidang rasan tiang manampi. Yn dadi seselang, pang sesai makita mamisuh, maseselan. Tuah ja
mula niki sampun jalan idup san dados peduman.
Lacur majumu ring peteng nika Saniscara Kliwon Wuku Kuningan, tiang sampun usan
nyarengin pasangkepan ring bal banjar ba delod. Dinan nika banjar nyangkepang unduk
pangabnan san pacang kalaksanayang malih duang sasih. Usan sangkep, tiang marasa basang
seduk sajan, neked jumah tiang ka paon. Di paon dapetang kurenan sedeng ngorng gerang.
Kondn ada ajengan nasi Yan? tiang matakon saha ngampakang grobag tongos ajengan
nasin.
To sambel seran tuni nu bin bedik. Kanggoang? saut ragan sambilanga ngadukang san
gornga.
Men ten ngantiang gerang? malih ragan matakon kn tiang.
Ba imang lebeng Yan? B seduk sajan basang, saut tiang sambilang nyekenang ningalin
ka pangorngan.
Tiang nyokot gerang punika acekot. Sedeng tiang seleg ngajeng, dingeh tiang wnten suaran
anak majalan ncol pisan di delod umah. Pajalan ngancan becat ngalih natah.
Putu Putu Wayan Yan, knten anak nika kauk-kauk di suban neked di aep
umah.
Yh Mm, knkn sampun peteng kauk-kauk? tiang matakon ran nepukin abahn mm
buka kto.
Yan Bapan cain nyakitang basang uling tunian kanti malisah. Saut ragan kanti angkihangkih ulian malaib wawu.

Men apa ladn maan ajenga ajak Bapa? tiang malih matakon jejeh.
Sing ja maan ngajeng apa, tuah nasi sla ajak jukut jepang dogn. Saut ragan malih.
Nah, nah ajak ka bidan jani dajan. Kto munyin tiang saha malaib ka umah ba delod.
Neked delod dapetang bapan tiang sampun lemet tan sida naanang sakit.
Ngidang Bapa majalan? tiang matakon.
Aduh, bapa sing ngidang makrisikan Tu, saut ragan adng.
Yn kto, mai Pa tiang ngandong. Ajaka ka bidan. Tiang nyemak bapan tiang laut ajak ka
bidan. Peteng dedet nganang tiang ten ngidang nggal majalan. Suba uling tuni listrik mati. Anak
samian sampun madamar sentir. Mmn tiang nutugin uling duri ngaba brokbok.
Tu, cai ngelah pipis? Mm nak sing ngelah pipis nang aktng. Knten raos mmn tiang
di suban paek ngajak puskesmas.
Mm da ngitungang kto malu, n penting jani bapa maan ubad. Kanggoang malu jani
ngidih tulungan ajak Bu Yani pang banga nganggeh, punika tiang nyautin.
Di suban di aep puskesmas tiang ngetok pintu.
Bu Bu Yani, tiang kauk-kauk sambilang ngetok jelan.
Enggih sira drika? saut ragan sambilanga ngampakang jelan.
Yh Bli Putu, ngkn nika bapak? ragan matakon nyingakin tiang ngandong bapan
tiang.
Knten Bu, bapan tiang nyakitang basang kanti nglinterin uli tunian, tiang masaut.
Oh, mriki bakta ka kamar prksa dumun! ragan nandanin tiang ngalih ruang prksa.
Ampun uli jam kuda ragana sakit? ragan matakon sambilanga ngukur tnsi.
Kocap ampun uli jam tengah sia wawu Bu. Tiang nyautin.
An encn sanget sakitang Pak? ragan matakon nyekenang kn bapan tiang.
Niki Bu, bapan tiang nujuang sakitn.
Enggih, mangkin cobak Bapak penekang batis nganti di duur sirah! bu bidan nundn
bapa sambilanga ningting batisn bapa.
Aduh aduh, Bu tiang tan ngidang naanang, bapan tiang nuuh sambilanga ngeling.
Pak Putu, niki bapak kena pinyungkan usus buntu, arus aba ka rumah sakit. Mangkin! Mrika
ngrereh montor dumun tiang prasida nyarengin. Yn ten knten tiang jejeh nyanan bapa nyangetang
laut tan katulung. Raos bidan seken pesan.
Runtag bayun tiang ningehang raos ento. Tiang inguh uli dija tiang kar ngamolihang jinah.
Yn sampin adep, ngelah tuah abesik ban ngadas ento kar anggo mayah turunan. Budi nyilih, dija

lakun. Nanging jani suba sing ada jalan ln yan sing sampin adep. Baat asan batis matindakan
nanging ulian kapepet neked masi tiang di umag Pak Ged an ngelah montor.
Pak Ged Pak Ged, tiang kauk-kauk uli natahn.
Nyn? ragan masaut uli tengah sambilanga ngampakang jelan.
ngkn Tu adi ba peteng nogdog jelan? knten ragan matakon. Sebengn suba
ngarwanang gedeg kn tiang.
Ldangang Pak Ged, tiang ba peteng mriki, tiang jagi ngidih tulungan mangkin sareng Pak
Ged. Bapan tiang sakit sangt mangkin arus ka rumah sakit. Pak Ged kayun nganter ka rumah
sakit? knten tiang ngesor ngidih tulungan.
Ngelah pipis cai kar anggon mayah? saut ragan malih.
Pak, mangkin tiang drng ngelah jinah, nanging benjang tiang kar ngadep sampi.
Kanggoang benjang wawu bayah tiang. Tiang masaut seken.
Nah, ba ya kto. Men jani dija bapan cain? ragan matakon sambilanga nguasang jemak
sereg montor.
Bapan tiang di puskesmas Pak, tiang nyautin.
Pak Ged mesuang montor kijangn uli garasin. Di suban tiang menk montor masert
ka puskesmas. Neked di aep puskesmas lantas marrn.
Bu Bu montor suba teka. Tiang ngaukin ibu bidan uli natah puskesmas.
Ibu bidan ngajak bapan tiang pesu tur menk montor tur ngorahin tiang negak di duri
ngisangin bapan tiang.
Montor majalan becat, sawatara jam solas neked di rumah sakit umum. Ibu bidan langsung
tuun ngalih tongos informasin. Uli montor cingak tiang sampun teka perawat makta tandu san
maroda.
Turunkan Pak, pelan-pelan baringkan di sini, knten raos ragan sasampun neked di
samping montor.
Tiang nuunang bapa, lantas sareng macelep ka kamar rawat kelas III konomi. Di samping
suba ada pasin ln. Sawatara wnten tengah jam tiang ngantosang, wnten dokter san mrksa
bapa.
Bapak saking napi? dokter matakon.
Tiang saking Banjar Batu, Pak, tiang nyautin
Men niki an sakit siran, sira wastan?
Niki bapan tiang, wastan Wayan Srija. Tiang san nanggungjawabang, Putu Sida, saut
tiang.
Knkn Bapan tiang niki, Pak? tiang matakon nyekenang.

Puniki Pak, bapak kena pinyungkan usus buntu san ampun parah, arus dioperasi
secepatn niki. Mangkin unduk biaya san arus sediang Bapak petang juta, nika sampun polih
potongan sawirh Bapak nganggo kartu miskin. Punika raos dokter nyelasang.
Rasa runtag bayun buin teka. Asanenga telah peluh matah pesu tiis. Ri kala bingung, tiang
inget ajak sampin. Yn adep paling liu maan piakan duang juta. Men dija aliang kakuangan?
Itungann tuah pragat di otak ten polih pabeneh.
Usahakan ampun dumun Pak, yn benjang ampun polih langsung hubungin petugas
administrasin, pasti langsung operasin. Kentel raosn malih sambilanga nguasang.
Pak, Pak ten dados prasi dumun, nanging biayan tiang mutang? Tulungin ja tiang Pak,
bapan tiang ampun ten ngidang naanang. Tiang ngenduk ngidih tulung.
Kanggang dumun Pak, taler ampura banget yn ten wnten jinah ten dados. Saut dokter
laut magedi.
Semengan pesan tiang ampun numpang bis mulih ka dsa. Sadurung mulih tiang mabesen
kn mm mangda becik-becik nongosin bapa dini.
Neked di dsa, tiang ka LPD nyelang jinah nganggo wala surat tanah. Tiang polih jinah
limang juta. Mulih uli LPD, tiang malih ka rumah sakit makta jinah ka pegawai administrasi. Nanging
sadurung mrika tiang nengokin bapa ka kamar. Ring kamar dapetang tiang mm suba bengong.
Angkian tiang sarasa nyat nyingakin bapan tiang suba makudung kekeh sing maangkian.
Bapa!!!
Undiksha

Komentar
satua bawak Bali

Umah (IDK Raka Kusuma)


Dalam Cerpen Bahasa Bali di 5 Oktober, 2008 pada 1:54 pm
Pak Guru Gusti Sukadana ngranjing ka tengah kelas. Murid-murid ngaturang panganjali.
Alit-alit sareng sami, Pak Guru Gusti Sukadana mabaos, di suban ngenahang tas duur mjan,
medalang buku gambar. Gambar umah, jero, puri, utawi grian dun suang-suang. Sampunang
uyut. Bapak ten nongosin alit-alit.
Jagi kija, Pak? Nyoman Antara nyelag aji patakon.
Bapak ten kija-kija. Dinan mangkin guru-gurun jagi rapat. Ngrapatang indik ujian san jagi rauh.
Sapatilar Pak Guru Gusti Sukadana, sajaba Ged Wiradana, murid-murid kelas liman garjita gati
ngambar. Ada masambilan suar-suir. Ada masambilan gendang-gending.
Limolas menit suba liwat. Ged Wiradana nu natakin jagut nlektekang buku gambar an makebat
duur mejann. Limann ngamel potlot. Tekek. Nanging sing sida ngorkang.

Wirh i dwk sing ngelah umah, knknang abet ngambar? Uli mara lakar ngawitin ngambar ada
pang duang dasa ia ngraos di keneh buka kto. Sing asna paliatn nrawang sawang. Sing asna
masi marawat di kenehn unduk an ngranaang ia kanti sing ngelah umah.
Pecakn ia sugih. Umahn linggah tur melah gati. Mobil an celap-celep sig umahn, tur an
tumpangina nyabran masekolah liunn tetelu. Mobil ento makejang gelah bapann. Sakwala lacur.
Uli sekat ia ngenjek kelas dua SD bapann mamotoh. Sakancan plalian, sakancan togl ubera. An
pinih nyakitin kenehn, bapann bebotoh luh. Yn pang kuda kadn suba bapann ngantn-palas.
Sagt ajak anak uli Badung. Sagt ajak anak uli Tabanan. Sagt ajak anak uli Jember. Sagt ajak
anak uli Sasak. Cutet, ajak anak uli ideh-ideh. Kondn buin ngelah mitra dini-ditu.
Mirib sing sida naanang sakit ati, atiban an liwat, mmnn nuturin bapann apang suud ja ngantnpalas, mamitra miwah mamotoh. Dugas ento Ged Wiradana sedek di pasarann. Gelem.
Bapann brangti tuturina baan mmnn. Mabukti, dingeha bapann matbat mmnn aji munyi sing
dadi dingehang baan koping. Suud matbat, memenn tundunga apang magedi jani ja. Mmnn
macelep ka kamar tongosn Ged Wiradana masar matamped-tamped.
Mm lakar kija? Ged Wiradana matakon.
Mm lakar magedi, mmnn masaut sambilanga ngeling.
Tiang milu M.
Mmnn sing masaut.
Naanang gelem Ged Wiradana majalan nututin mmnn. Naanang gelem ia negak di samping
mmnn di tengah bis an lakar luas ka Batubulan. Ged Wiradana sing bani matakon, ngudiang
sing menk sig bis an luas ka Bullng. Tongos palekadan mmnn.
Teked di Batubulan, tuun uli bis, ia nututin mmnn majalan ngojog mobil angkot an luas ka
Kreneng.
Dugas mobil angkot teked di Kesiman, mmnn ngorahin supir marrn. Sambil nandan liman,
mmnn ngajakin Ged Wiradana tuun.
Nututin mmnn majalan ngajanang, Ged Wiradana maniang dwk matakon.
Lakar kija, M?
Ka Puri Kesiman dajan, adeng mmnn masaut.
Sig nyn?
Sig Sagung Dwipayanin.
Ged Wiradana sing matakon buin. Parab an orahanga tekn mmnn ento tawanga. Uli
kelas telu SD, nyabran satondn masar, mmnn nuturang Sagung Dwipayani. Timpal mmnn
uli SD kanti SMA. Sakwala disubann tamat SMA Sagung Dwipayani mawali ka Puri Kesiman.
Dning ajin idan an dadi polisi suba pnsiun. Sagung Dwipayani kuliah ring Universitas Udayana.
Memenn kuliah di IKIP Singaraja, nanging sing lantur. An ngranaang, ngantn dugas mara
ngenjek semster telu.
Kapin makelo sing kacunduk, Sagung Dwipayani tetep ngirim swala patra tekn mmnn.
Mmnn masi tetep ngirim surat. Di kapah-kapah, Ged Wiradana orahina maca swala patran
Sagung Dwipayani.

Biangn Sagung Dwipayani tengkejut nyingakin sapatekan mmnn. Ida raris nandan
mmnn tur ngaukin dwkn ka purian. Sayan tengkejut biangn Sagung Dwipayani mirengang
unduk an nepn mmnn.
Gerungan mobil di garasan megat atur mmnn.
To Sagung Dwipa rauh, biangn Sagung Dwipayani ngandika.
Kangn kenehn Ged Wiradana nepukin mmnn magelut ajak Sagung Dwipayani. Sayan
kangn kenehn nepukin Sagung Dwipayani nangis dugas mmnn ngaturang unduk an nepn
tur ngaturang sing lakar mabalik buin ka Klungkung.
Men, knkn putusan Astutin, jani? Sagung Dwipayani matakn sambil ngusap toya
panon.
Wantah dados tunas, icnin titiang ngayah driki sareng pianak titiang.
Kanggo biang tiang, Sagung Dwipayani masaur, sapunapi biang, icn ipun ngayah driki?
Antiang malu i aji, alon masaur biangn Sagung Dwipayani.
Sanjan, kaputusang, kicn ngayah. Sakwala, Ged Wiradana kandikain nutugang
sekolahan di SD an nampek tekn Puri Kesiman.
Munyi tegakan ulung uli duri, ngranaang Ged Wiradana inget tekn dwk. Ngranaang ia
inget masi: dwkn akorkan tondn ngambar.
Ged Wiradana ngunjal angkihan. Sing asna, munyi maclepeh uli kenehn. Knknang
abet ngambar. Yn gambar cara umah di Klungkung suba sing gelah. Yn gambar cara puri
tongos ngayah, masi tusing gelah. Laut ia nyledtin Wayan Darmawan an negak di sampingn.
Tingalina suba suud ngambar. Ditu ia mutusang ulah ngambar.
Mara liman lakar ngorkang potlot sig buku gambar, sagt Pak Guru Gusti Sukadana
ngranjing ka kelas.
Alit-alit, sampun usan ngambar? Pak Guru Gusti Sukadana matakn di suban malinggih.
Ampun! murid-murid, sajaba Ged Wiradana, sibarengan masaut.
Yn sampun bakta mriki!
Pagrudug murid-murid an suba suud ngambar ngojog genahn Pak Guru Gusti Sukadana
malinggih. Ged Wiradana nu negak di tongosn. Bengong. Sing asna, potlot an gisina uli tuni,
ulung ka bataran kelas.

Komentar
satua bawak Bali

Bom (I Wayan Suda)


Dalam Cerpen Bahasa Bali di 5 Oktober, 2008 pada 1:50 pm

Uli mara depak waton kanti jani suba makumpi tur bok mawarna dadua, tumbn
jani pekak ningeh, tur muktiang ada bom makeplug di gumi Balin, kto Pekak
Landung makaengan ngajak truna-trunan sambil negak di batan jineng. Pekak
landung biasa maortan-ortan ditu sambilanga magambel rindik, masliahan suud
maga uli carik.
Pekak Landung kaloktah kaukina Pekak Vteran di banjarn, mapan mula ia
pejuang dugas jaman penjajah i pidan. Yadiastun suba mayusa ulung dasa tiban,
Pekak Vteran enu ceteng, enu nyidaang ka carik tur rncang majalan, sakwala
tusing bisa masandal, tusing bisa manjus di WC, tusing bisa ngajeng capcay lan
sekancan dedaaran an modren.
Kaucap Pekak Vteran sawirh semangat pejuangn tusing tan luntur. Yn ada
anak nyambatang merdka ngormat nyingkir prajani Pekak Vteran nglejit bangun
uli pasaran, tur malaib menkang lima ngormat padidi, ento awinan di banjarn liu
anak nyambatang Pekak Vteran kadwan-dwan dadi pejuang.
Ri sedek sakit ngebus dingin ragann, jag prajani ilang tur seger yan ningeh anak
nyambatang merdka. Tan bina cara babotoh, yn tusing ada tajn, prajani ngaku
sakit awak sabuku-buku, batis lemet, tusing jaen madaar, sakwala suba ningeh ada
tajn jag prajani ngljat bangun tur seger tusing perlu maubad ka dokter.
Cucunn an di pisaga madan Mad Lanus masih milu di jineng ngorta tur
matakon.
Kak i pidan ngidang majalan neked ka margan, yn majalan apan an kenyel?
Ningeh patakon cucunn buka kto Pekak Vteran ngadbras bangun tur masaut,
Gumi Balin langah an tusing tan bakat entasin pekak, turin pekak entasin baan
majalan batis, tusing cara cerik-cerik jani mara majalan apanimpug suba ngaku
kenyel. Pekak i maluan nyingkir idih-idih, di knknn basang tusing kena apa-apa,
ujan panesan, kto pekak nasarin gumi apang ada puponin buka jani. Seken sajan
ortann Pekak Vteran.
Ada truna-truna an lnan bnjul nyautin.
Dong Pekak ngelah pengalaman luas, luas kema-mai?
Pekak mula mapengalaman luas, gumi Balin makejang suba bakat entasin, sajaba
gumi Indonsian tusing nawang, kto buin Pekak Vteran negesin, sada ajum.
Ningeh munyin Pekak Vteran kto, makejang truna-trunan kedk katundun, tusing
bani sanget mesuang kedk apang Pekak Vteran tusing tersinggung utamann
pedih.
Yan anak tua-tua i pidan, yaning suba luas ngliwatin pasih sinah suba kasengguh
bani, liwatan gumi janin an madan Berno, Selebes, miwah Sasak, mapan gumi
merdka cara jani madan gumi Indonsia, nglantur Pekak Vteran nuturang
paundukan i maluan. Pekak Vteran ngritayang duges ragann nglawan serdadu
Nica, Nipon, miwah Belanda. Pekak tan kon maplalian bom di pasisi Sanur

sakwala bom tusing dadi makeplug mapan gumi Balin madasar baan besi
wresani turmaning manusan tetep beneng papinehn tekn Ida Sanghyang Widi.
Dugas jaman penjajah i maluan, granat, bom, peluru kon maura dini ditu, sakwala
tusing dadi makeplug. Ento an ngranayang Pekak Landung marasa nek, sesek
tangkahn mara ningeh cucunn an madan Mad Yasa, cucu marep mara ngelah
pianak aukud kena musibah bom Bali II di Jimbaran.
Tuah aget tusing dadi kepung, lacur tusing dadi kelidin, jel melah, aget lacur
mula sing dadi palasang di gumin. Mirib suba ada duang tiban makelon makuli
dadi satpam di Jimbaran. Uli sekat ento sakabedik ngidaang menahin paon, ngridit
Honda tur menahin sanggah kamulann an suba tuduh. Cucunn anak mula tusing
madasar apa.
Kak benahin sanggah kemulan kto uug, mapan sanggah kaucap sirah utawi duur,
yan duur tusing melah sinah i raga paling, kto abetn Mad Yasa dugas enu idup
ngajakin pekakn menahin sanggah. Di subann sanggahn pragat, jani cara
matingtingan ortann, krana Mad Yasa jani kena musibah buka kto, kene bom uli
troris.
Pekak Vteran tusing ngidaang ngebang sebet kenehn, sabilang inget tekn
cucunn an tusing ngelah bapa sawirh maluan suba ngalahin mati. Sakwala
Mad Yasa ninggalin pretisentana aukud muani suba mayusa atiban. Ento an
ngranayang rena kenehn Pekak Vteran. Apa buin mantun cucunn nyak ngidep
munyi ngyasang pianak miwah kurenann an tusing enu.
Tuah saja buka tutur, pajalan matin tusing kena baan masaurin, tusing tawang
buin mani buin puan, anak urip baan nyilih, kto anak nyambatang. I pidan Pekak
Vteran tusing kena bom penjajah, nanging jani cucunn kena bom troris di
subann gumin merdka.
Ln dedalu ln tetani, ln n malu ln n jani, yan i malu idup kajajah baan
wangsa Belanda miwah Nipon, kwala jani patuh masih kajajah, nanging adann
ln. Ada anak ngorang kajajah baan agama, ada anak nyambat baan kaliangan
gumi. Liu anak dueg ngraos agama, liu anak makenta nglaksanayang puasa, liu
anak apal isin sastra, nanging ieg ngancan nglalang. Maling dini ditu, perampok
lemah bolong, hlm beten sadel masih bakat baana nyemak, mirib en madan
gumi kali yuga, gumi suba wayah, clebingkah batan biu, gumi linggah ajak liu, ajak
liu marebut amah, liu anak ngaku paling dueg, paling bagusa. An solh dingeh di
kuping troris kon ngaku akuanga suargan yan suba maan ngamatiang jlema
lnan. Papineh manusan jani saja suba mabading, kangin orahanga kauh masih
guguna, anak bajang ganteng, n muani anak tua ubanan suba biasa yaning suba
ada pipis. Truna-trunan jani yan baang pis bolong rejuna, mabalik adepa tekn
toris tukaranga aji dolar, orahanga barang antik. Yan suba maan dolar mara ngalih
tunangan, lantang sajan Pekak Vteran ngamigmig.
Truna-trunan an ningeh, ada kedk, ada masih an madalem Pekak Vteran an
setata nutur di jineng.

Yan i pidan Pekak Vteran ningeh anak nyambatang merdeka nglejit bangun, jani
yan ada anak nuturang ada bom, ada troris Pekak Vteran ngamikmik padidi
nemah pastu troris.
Dumadak troris numitis dadi lelintah dadi iis-iisan poh, kalablab di kawah,
dumadak enggal kuskusa!
Tusing ja kuskusa, kwala ksekusina, truna-trunan nyautin.
Guru SMKN Kubu, Bangli

Komentar
Cerpen Bahasa Bali

Anak Buduh (I Wayan Paing)


Dalam Cerpen Bahasa Bali di 5 Oktober, 2008 pada 1:45 pm
Magenep satuan pesu ulian ada anak buduh teka ka pekarangan dsan. Ada an
ngorahang, Gumin jani gumi buduh, an tegteg liunan itungan, milu buduh, an buduh muduhmuduhang, an sugih inguh ngitungin kasugihan, dadi buduh, an tuna apa buin.
Ada masi an nyambatang anak buduh ento paican Betara anggona ngibur kraman, an,
ulian kapah-kapah maan iburan melah. Apang sing cara kasanga an mara liwat. Banjar ngupah
jogd, jogd majaruh-jaruhan, pangibing marebut, majaguran. Payuan mabalih anak majaguran
anggo bekel Nyepi buin maninn.
Mm-mm an ngelah pianak cerik ngorahang anak buduh ento lelakut an demen
nyarap-nyarap anak cerik bantat.
Tusing ada an bani nundung. Tusing ada an nglapurang ka Polsk.
Bes kto lacurn, among tusing nga rusik, jalan malu ubuhin, sinah ulian ento mawali
ingetan, kto pamutus sangkepan dugas Anggara Kliwon an mara liwat. Tusing ada kraman
tungkas tekn unduk ento.
Anak buduh ento tepukin krama katelun satondn purnama sasih kadasa n jani. Yn jani
tuturang, suba sia dina ia dini. Simalu tepukina di pempatan dangin bal banjar. Yn gugu omongan
anak buduh ento, ngorahang teka uli dajan gumi Balin. Teked ia mai suud nglangkahin Gunung
Agung ajak Gunung Batur.
Sabilang wai ia bengong sambilanga ngomong pati kacuh. Petengn sirep di kalangan bal
banjar. Lemahn pesu nyluksuk ka paumahan ngidih-ngidih nasi.

Ratu Betara, dumadak wnten damuh Ratun madu kapiolasan, kto ia ngajap-ajap di
arep sanggah pangijeng karang umah an celupina. Ulian sesai kakto, sada resep kraman
ngenjuhang dedaaran sabilang teka anak buduh ento ka mulihn.
An paling pepes dingeh, kanti makejang kraman bisa nuutang, ia matatembangan
gremeng-gremeng.
Yn keneh-kenehang tiang
Anak buduh liu jani
Tusing karuan n makada
Miriban ulian paling
Paling kanggo paling ririh
Makejang ia nagih gugu
Kwala sing ada apa
Makejang tuah di munyi
Yning ruruh
Ulian ulap di mata
Laut kedk nglanturang pajalan sambilanga kecuh-kecuh.
An madan anak buduh, buduh! An buduh apa makejang buduh? kto lanturan omongn
setata suud nembang. Suud kto ia ngigel. Sing karuan apa kadn an igelanga. Kraman an
nepukin sing bani ngedkin. Boya sangkaning nyeh. Nanging sangkaning madalem.
Yn I Luh, bani Bapa ngorahin. Keneh an polos, eda pesan adukin momo. Kenehang apa
an aptiang, tusing macager, ditu I Luh lakar kesiabang bagia, kto tutur anak buduh ento tekn
Luh Wangi, pitung dina satondn Luh Wangi lulus tsting pegawai negeri. Dugas ento iseng Luh
Wangi ngidih piteket tekn anak buduh totonan.
Ditu mara ketara buduhn sing ja seken paling. Sakwala dugas Gd Putu nanjnang apang
shina bajun kumel an sesai anggona, pesu galakn.

Jelk-jelk kn panganggo gelah. Maan ulian mesuang peluh. Tusing ulian natak,
panganggo luung baan maling, baan nglamit, apa gunann. Satmaka nyaluk entipan kawah!
Bengong Gd Putu. Agetan anak buduh ento magedi uli natahn.
Kondn ilang ketug bayunn Gd Putu, dingeha ada anak ngakak di malun umahn Pak
Rodi. Mara sledtina, sagt anak buduh ento ditu matungked bancang kakak-kakak nungadah, cara
kedkann Patih Agung di drama gong. Pak Rodi bengong tan pasaut.
Ada pamacek gumi, ngadep gumi, meli kijang anggona ngalih sengsara. Tumbn-tumbn
jani mulih. Mulih ngalap karma. Bhbhbh! Lacur idupn! Lacur idupn!
Sambilanga ngakak, ia majalan makirig sarwi nuding Pak Rodi! Makejang an nepukin saling
kipekin.
Sing karasa galah majalan. Abulan suba liwat.
Ujan tusing rrnan uli ibi sanja. Buka tngkobang uli langit. Mabok tan katambakin.
Kilap masambung-tumpuk ngaditdat. Keplag-keplug. Kerug-ngadubrug. Tatit ngulapin. Empengulap, kenyap-kesior tepukin prajani. Matakes-takes angkihan, daap-daap bayun. Idup asanin
ngincil pesan.
Natah kancaban. Anyar pesan sarin tanah paid yh nyluksuk mulih-mulihan ka umahumah. Carik dadi danu. Padin mara embudan makerem. Tukad Daapdaap puek-puek yhn
matampias ka carik. Tusing ada an bani pesu, apa buin ka carik, jejeh yn uyak blabar, sander
tatit. Mhmhan tepn embid uli Bukit Glajih an ada duur Tukad Daapdaap. Suba dadi pabalihan
sai-sai, yn ujan-ujan Bukit Glajih lakar embid. Apa buin ujan bales cara jani.
Sedek banget ujan, sagt ngropod-kepuak bingin pempatan sander kilap. Misi dingeh anak
gelur-gelur katulung-tulung.
Bli, ibi sanja tiang ngipi nyuun kukusan, nadak Mm Rarud ngorain kurenn an sedek iju
menain kamben lakar ngojog munyi katulung-tulung an dingeha uli bal banjar.
Nyanan buin tuturang, Man, pasautn Bapa Rarud sada gsonan ngampigang capil an
magantung di bedg umahn laut malaib nuuk ujan.
I Bapa kija, M? Nengah Watri matakon kn mmnn.
Tusing pesu munyi Mm Rarud mlekut panakn laut ngajak ka tengah.
Teked di bal banjar, dapetanga kraman liu. Bengong. Tepukina punyan bingin pungkat
nyungklingang Pura Penyarikan. Anak buduh maguyang di bongkol bingin sambilanga
masesambatan.

Ged puyung! Ged puyung! Das-dasan cai nepn awak. Kadn cai nyn awak?
anak buduh nuding-nuding punyan bingin.
Pedas baan kai, di jit cain misi taji! Di jit cain misi taji!
Bangun anak buduh ento laut malaib ka rurung ged. Jerit-jerit ngaukin bapann. Cara
anak cerik suud mawlang di pisaga, nyaduang tekn bapann jumah.
Bapa! Bapaaa!
Kraman nutugin, jejeh yn anak buduh ento ngentungang awak ka Tukad Daapdaap an
nedeng blabar ged. Kondn joh malaib, sagt gumin magejeran. Miribang linuh. Makejang
majadeng. Saling kipekin, laut ram-ram ka bongkol Bukit Glajih an embid ged numpel rurung
duur Tukad Daapdaap.
Pak Rodi! Pak Rodi! ngelur kraman an teked ditu wireh nepukin tenggek mobil kijang
ngenah di betn tanah embidan ento. Makeneh matulung, sakwala batisn buka pacek paku
makejang. Kaling nyidaang matindakan, makiselan sing nyidaang.
Nadak sara buin embid Bukit Glagih. Pati purug kraman nylametang dwk. Atenga ilang di
betn tanah!
Pajerit kraman an slamet. Anak buduh masi slamet. Nanging ia sing nyerit. Ia kedk ngakak
nuding mobil kijang.

View 1 Comment
satua bawak Bali

Ten Juari (I Mad Kridalaksana)


Dalam Cerpen Bahasa Bali di 5 Oktober, 2008 pada 1:42 pm

Pagrung munyin montor lan mobil nganginang ngauhang di jalan bypass


Bualun. Ada an ngebut sambilanga ngamunyiang bl keras-keras kanti
ngempengang kuping, ada masih an adng-adng pesan ngawinang anak
durinan kweh pesan nyalip. Di samping tiang supir nyetl gending rock keraskeras uli radion apang tusing kiap ngenjek gas kenceng-kenceng nuju mulih. Buin
dingeh tiang munyin radion, buin tiang engsap. Nanging supir itep masuir-suir
sambilanga nuutin munyin gending di radion. Sllgang tiang awak tiang di jok
ulian kenyel sajan. Awak tiang sakit krana uli semengan tusing maan marrn,
fullday-tour tamun. Kabenengan tamu an crwt atehang tiang. Krana ia suba
tan ka Bali jeg sing siep-siep ada dogn takonanga, ada dogn tagiha.
Sedeng tiang ngidema saget mamunyi hapn tiang. Ada anak nlpun.
Prajani matan tiang ngedat.

Hallo! kto tiang nyautin.


Sibuk mangkin, Bos? Tiang jagi mrika wnten san ortaang tiang, knten
munyin tlpun saking timpal tiang an suba sawatara telung tiban makelon tusing
tan tepukin tiang.
Tiang mara suud ngateh tamu dinner, jani tiang kal mulih. Wnten napi, jagi
ngaryanang travel, Gus Tu? saut tiang uli tengah mobil sambil makeneh-keneh
mirib-mirib ada tamu an ngajakin ragan nga travel.
Jam kuda wnten di kos? buin ragan matakon nyekenang.
Sawatara jam tengah solasan, saut tiang sambil ningalin jam di liman.
Tusing masa saget neked suba di gudang mobil travel-.
Mani jam pitu dini nah, Black! kto tiang majanji ajak supir.
Ok Bos! kto sautn.
Dapetang tiang Gus Tu suba di natah kos tiang sedek negak di duur sadel
montor metik pelungn.
Sampun tunian? Mriki-mriki! tiang ngajakin ragan ka aep kamar kos tiang.
Kanggiang malinggih driki! tiang nujuin bataran kramik di aep kamar krana
tusing ada kursi. Gus Tu negak ditu sambilanga mesuang roko mabungkus barak
an mrekn suba kasub uli tas gandongn. Tiang laut makalah akejep kal nganti
baju an bek misi peluh sawirh uli semengan padet acara tamun.
Punapi gatran, makelo sing tan tepuk. Kari makarya drika? tiang
nakonang.
Mangkin tiang ten maga, D. Sampun wusan tiang ring travel nika. Polih
taler ring travel Jepang ajebos kmanten, komplin tamun. Tiang suudanga
santukan kari training drika. Sujatinn wnten senior tiang daweg undukn nika,
sakwanten tiang dogn san pecata, knten ragan nyritayang. Kurenan tiang
teka ngaba th botol dingin an belina di warung delod kosann.
Rarisang, kanggiang ten wnten napi, kto munyinn.
Suksma, Gus Tu nyaurin. Suud kto laut kurenan tiang makalah ka tengah
kamar mabalih sintron.
Nga nak travel sik pang maan tiang maga, tiang buin nyekenang.
Dugas niki Mister Kim okana ngaba grup mriki. Hotl sampun pesen tiang.
Okana D bang ngaba. Yn knkn kadn unduk buung ia ka Bali, knten ragan
masaut.

Saja suud maga n? tiang nakonang nganggo basa an tusing alus


sawirh ragan uli Bullng turin tiang sampun matimpal luung. Di samping ento
umur ragan masih ngudaan tekn tiang.
Ada ga di kargo. Kmanten joh. Di Ubud. Gajihn tuah tuju ratus. Tiang
mayah kos dn tiga ratus. Nika konten anggo meli kaperluan sawai-wai. Ngoyong di
Dnpasar biayan ged gati, ragan nglantur nyautin.
Kanggoang malu Gus Tu. Jemak gn pang ada anggo biaya ngoyong di
Dnpasar sambil ngalih-ngalihin ga an luungan. Kweh ngalih ga an misi maan
keneh jani. Nyak-nyakn ada ga, kwala gajihn abedik. Di knknn ada ga
an magajih ged, nanging i raga sing sanggup nyemak, tiang ngimbuhin.
Kadung seleg tiang ngorta kangin-kauh nganti tusing taunang galah suba
jam solas seperempat.
D nu inget kn Gus D timpal belin tiang? buin ragan nakonang tiang.
Nguda ten. Sering katemu ragan? tiang balik nakonang.
Dugas tiang enu maga di travel-, Bli Ngurah ngorahin tiang nywa montor
an lakar anggona aminggu.
Uli travel- ento booking-in tiang, Gus Tu nglantur nyatuayang, suba liwat
pitung dina terus tiang tlpuna tken pegawai penywaan montor totonan apang
ngulihang montorn. Laut takonang tiang Bli Ngurah dija montor anak, orahanga
baanga Gus D. Tiang bingung. Tlpun tiang Gus D, ten ada pesaut. Hapn
setata mailbox.
Terus, knkn? tiang mulai penasaran.
Mailehan tiang nakonang ragan. Paman tiang an dadi polisi ngorahang
tan nepukin ragan di Bullng. Kwanten mangkin ten kari drika. Taknang tiang
ring ajinn di geria, nikanga Gus D sareng rabinn ring Nusa Dua. Makita tiang
mrika, sakwanten ten tawang tiang tongosn. D nawang tongos rabinn ento?
Gus Tu tumuli nakonang tiang.
Sambilang tiang nginget-ngingetang dija kon umah rabin ragan ento. Tiang
ngorahang umah krana rabin ragan boya ja nak Bali, sakmaon mawit saking
Surabaya. Dugas kari anom rabin idan meneng sareng mm-bapan ipunn ring
Nusa Dua. Ulian engsap kn umah ento tiang masaut kn, Tiang tan mrika
sareng ragan dugas teka uli ngatehang tamun. Nika sampun dumun pisan. Minab
wnten sampun nem tiban. Sampun engsap tiang dija kadn tongosn mangkin.
Sambil mecik-mecik tombol hapn, sambilanga ngdngang angka-angka
an ngenah di layar tlpun buin ragan matakon, Sampun maganti knkn nomer
ragan. Terus tlpun tiang, nanging pepesan sing tan nyambung. Dikenken
nyambung, sakwala ten sautina. Beneh niki nomern?

Balinin tiang masih nomer tlpun an kasimpen di phonebook tiang. Lantas


adungang tiang ajak nomer an dnganga ka Gus Tu busan. Mara saihang tiang
melnan nomern. Suud Gus Tu nyatet nomer an di tlpun tiang, tiang negarang
nyambungang mirib nu ragan inget tekn tiang. Pang telu pang pat tiang mecik
nomer totonan, setata patuh. Tuah munyi tuuut tuuut tuuut dogn madingehan.
Sambilanga nyiup rokonn, Gus Tu ngerosang th botol sada adng.
Mangkin dija montor nika? tiang nakonang.
Di Tabanan, Gadanga aji dua juta. Pang nyidaang ngulihang montor
totonan, mangkin montor tiang drika anggn pasilur sadrng mrasidayang nebus,
kto Gus Tu buin ngraos.
Inguh tiang, D. Montor tiang nika kari nyicil. Mangkin montor mtik niki
boya ja gelah tiang. Montor Bli Ngurah, Gus Tu nglanturang sambilanga
nakonang suba jam kuda.
Sahasa tingalin tiang jam di liman tur masaut, Sampun jam tengah roras.
Ampurang dumun D, ba peteng. Tiang mapamit dumun. Suksma, kto Gus
Tu laut majujuk.
Nggih Gus Tu, suksma sampun malancaran mriki, saut tiang sambilang milu
bangun tur ngatehang ragan neked di aepan umah kos.
Buin maninn sawatara jam roras tengai gumin sedeng panes sajan.
Tamun an di tengah mobil an misi AC dogn ngilih-ngilihang awakn baan buku
krana kebus bas kaliwat, apabuin anak an negakin sepda montor. Neked di
pempatan dangin bandaran lampu lalu lintas ngendih barak mawinan mobil
marrn. Sedeng iteha tiang nerangang patung I Gusti Ngurah Rai an ada dangin
jalan, sagt mamunyi buin hapn tiang. Tit tulitut tit.
Ampurang tiang D, dibi sand tiang mrika pacang nyelang jinah, kwanten tiang ten juari, wnten
kurenan Dn. Tiang perlu empat ratus ribu kmanten. Wnten? kto munyin SMS-.

Anda mungkin juga menyukai