Anda di halaman 1dari 6

Nama :Kadek Manik Adi Narta Putra

No :18
Kelas :XII MIPA 4

Mikukuhang Bhuana Alit Lan Bhuana Agung


Madasar Antuk Sad Kertih
(Judul/Murda)

Pamahbah :
Suksma, majeng ring pangenter acara antuk galah sane kapaica ring titiang.
Sadurung titiang nglanturan gmatur, lugrayang titiang ngiring idadane sinamian,
nunas Ica majeng ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa, malarapan antuk
pangastungkara
“Om Swastyastu”. (Pangastawa Panganjali)
Para panureksa sane dahat kusumayang titiang, ida dane sareng sami sane
wangiang titiang, rauhing ring para pamilet lomba dharma wacana sane tresnasihin
titiang (nyinggihang uleman), ring galahe sane becik puniki angayubagia pisan
manah titiang, duaning sangkaning asungkerta waranugrahan Ida Sang Hyang Widhi
Wasa prasida titiang mapaduwadana sareng ida dane sinamian, gumanti maturamatra
ring sajeroning lomba Dharma Wacana sakadi mangkin (atur pangayubagia). Maka
lantaran atur titiang, wantah sangkaning pikobet sane nibenin para yowanane manut
aeb jagat. Ida dane, minab sampununing ring jagate mangkin, pamekas para
yowanane akeh sane seneng mamunyah, mamadat, maparilaksana tan manut agama,
aor tan pawates sane prasida ngwetuang pikobet ring jagate, sakadi kecanduan
narkotika, pinungkan aids sane sayan nincap. Tios malih yan uratiang rikanjekan
mangkin, para panglingsir taler sane maraga guru wisesa, ngamargiang pamargi sane
nenten patut ring jagate. Sakadi kolusi korupsi miwah nepotism mengrongrong druen
jagate. Yan indike puniki sayanng limbakasa punapi panados jagate wekasan ? puniki
sane ajerihin titiang, torah mangkin sane patut kasengguh kaon, sane kaon kasengguh
patut, Manut lontar roga sanghara bumi punika sane kabaosaab kali. Punika mawinan
ring galahe sane becik sekadi mangkin titiang mamanah ngiring ida dane nincapang
pagaweruh mangdane kawentenan jagate sayan ngamecikang malarapan murdan
dharma wacana sane pacang aturang titiang, inggih punika “Mikukuhang Bhuana Alit
lan Bhuana Agung Madasar antuk Sad Kertih”

Daging Dharma Wacana :


Yan uratiang kruna-kruna sane ngwangun murdan dharma wacana ring ajeng
wenten mikukuhang inggih punika ngajegang, bhuana alit inggih punika sahananig
sane maurip minakadi i manusa, bhuana agung inggih punika wantah jagate puniki.
Sad kertih inggih punika nenempakardiniraga sane becik inggih punika, atma ketih,
samudra kertih, wana kertih, danu kertih, jagat kertih miwah jana kertih. Raris
makasami mapiteges ngajegang sane patut lan sane manut napi-napi sane ngeninin
para janane mangdane sadaging jagate prasida ngamangguhang karahajengan, sane
kadasrin antuk sad kertih.
Inggih ida dane sareng sami, mangdane indike puniki tatas kauningin, lugrayang
titiang ngepah sadaging ipun:
1. Atma kertih, inggih punika utsaha utawiyadnya sane katurang ring Sang Hyang Atma.
Punika mawinan iraga patut nyuciang sang hyang atma.Pamargi nyuciang atma
mangda mawit saking rasa sayang ring raga, taler ring anake tiosan, sekadi tan
nyakitin, tan mamati-mati jadma, tan ngulurin indria, teleb ngruruh kaweruhan,
duaning punika pinaka suluh rikala mamargi ring kauripane puniki tur maka kemulan
ngruruh pangupa jiwa mangda prasida ngamargiang swadharma ring kauripane.
Ngiring tulad pamargin Ida Sang Hyang Surya sakadi sane mungguh ring
Sarasamuscaya inggih punika; kadi krama sanghyang aditya, an wijil umilangaken
petenging rat, mangkana ikang wang mulkakening dharma, an hilangaken salwiring
papa. Sane suksman nyane: sekadi pamargin ida sanghyang surya ngawit medal ida
ngicalang peteng jagate, asapunika sapatutne iraga mangda satata ngutsahayang
kadarh man saantukan punika prasida mucehang kasangsarane (sloka). majalaran
pamargi kadi ring ajeng sane kabaos ngutsahayang atma kertih mangda prasida
nyuciang sahamiara Sang Hyang Atma.
2. Samudra kertih, inggih punika utsaha utawiyadnya sane katurang ring sang hyang
segara .Iraga patut ngelestariang sagara, duaning i manusa makueh muponin jagadhita
mawiwit saking sagara.
3.Wana kertih, inggih punika utsaha utawiyadnya sane kelaksanayang ritat kala
ngelestariang wana utawi alas. Sane mangkin akeh manusane nenten pisan rungu ring
wana. Akeh manusa sane lobha, sane setate marikosa sakancan daging jagate sekadi
wana, minakadi ngabas alas tan manut tata titi. Titiang nunas sampunang pisan ida
dane sekadi asapunika.
4. Danu kertih, inggih punika utsaha utawi yadnya sane kalaksanayang ritat kala
ngelestariang genah medal sahananing toya sane wentan ring jagate sakadi klebutan,
danu, tukad miwah sane tiosan. Ring danu puniki akeh kemargiang upacara hindu
sane suci makadi upacara mapakelem, miwah janten wenten umat sane melasti ka
danu.
5. Jagat kertih, inggih punika utsaha utawi laksana sane becik ritat kala iraga dados
manusa prasida ngalestalariang bhuana agung puniki.
6. Jana kertih, inggih punika yasakertinganinin i manusa. Jana kertih pinaka pamucuk
sad kertih,sane prasida ngwangun i manusa mangda paripurna. Jana kertih puniki
mapaiketan ring lalima kertih sane katuriwawu. Yan prasida mangdane iraga
ngwangun para janane, pratisentana mangda dados putra luih bilih-bilih sane kabaos
putra suputra. Yan selehin ring sastra agama sane kabaos putra suputra utawi putra
sujati punika anake sane prasida ngayomin parajana tiosan, sakadi sane mungguh ring
Sarasamuscaya inggih punika:

Nihan sinanggeh anak, ikang carananing anatha tumulung kadang kalaran


doning saktinya (sloka).
Tegesipun :
Anake sane kabaos putra sujati utawi suputra, punika anake sane luih ngayomin
anake sane tiwas tan pakanti, samalihama pitulung ring anake kalaran antuk
kawagedannyane
Asapunika sapatutne iraga maprawerti ring jagate ngutsahayang turnginutin sane
kabaos jana kertih. Pamekas iraga sareng sami mangkin, mangda sida ngayunin
malarapan antuk mulat sarira. Iraga sareng sami makapawaris, sakadi mangkine
kabaos ”putrabangsa”, mangda yukti-yukti nyejerang rasa sutindih ring jagate, maka
putra sane kasinanggeh suputra, putra sane setata nyinggihang dharmaning agama lan
dharmaning negara. Maka conto seleg malajah, maparilaksana sane becik.Sami
puniki taler kaucap ksatrya utawi suputra, sane gumanti kasungkemin tur
kasinggihang ring jagate. Ring sajeroning Niti Sastra wenten mungguh sakadi puniki:

Sang Hyang Chandra taranggana, pinaka dhipa mamadangi ri kala ning wengi
Sang Hyang Surya sedeng prabasa, maka dhipa mamadangi ri bumi mandala
Widya sastra sudharma dipanikanang tri bhuana sumeno prabhaswara
Yan ring putra, suputra sadu gunawan, mamadangi kula wandu wandawa (sloka).
Tegesipun:
Sang Hyang bulan miwah bintang punik amakasuluh rikala wengi
Yan ring jagate, Ida Sang Hyang Surya sane sidanga winanggalang
Kreneban jagat tigane, wantah kautaman sastrane punika sane ngawinung
Yan ring kulawarga raris, wantah putrane punika sane becik makasuluh.
Manadosang parajana kadi puniki sane kaula tiang ring jagate, rikalaning
mapidabdab ngertiang jagat mangda ngamangguhang karahajengan. Manut kadi
suksman jana kertih sane katuri wawu.
Inggih ida dane sareng sami, yan cutetang titiang atur titiang i wawu, inggih
punika :iraga prati sentanan jagat bali mangda satata ngertiang jagat miwah
sadagingnyane madasar antuk sad kertih gumanti sida tatujon iraga maprawerti
moksartam jagadhitayacaiti dharma prasida kapanggih.
Titiang nunas ring ida dane pamekas ring parayowanane mangda
ngutsahayang kadi puniki, sampunang ugi ngulurin kamomoan, duaning punika
nenten wenten wates nyane. Tan bina kadi I paksi makeber ngruruh kasukaan,
makebat kampid ipune lumbang, ilih-ilih tis rasayang ipun, sakewanten tan karasa
kampid ipune puun kabor-bor antuk Ida Sang Hyang Surya. (nyutetang daging

bebaosan)
Asapunika sang ngamargiang kamomoan, ngrongrong sadaging jagat janten
kasengsaran panggihin ipun, duaning ipun patut nerima karma phalannyane yadian
mangkin utawi wekasan.
Inggih ida dane sareng sami sane wangiang titiang, pamekas ring para
panureksa sane dahat kusumayang titiang, wantah kadi asapunika titian prasida matur
ring galahe sane becik puniki, pet prade wenten atur titiang sane tan manut ring arsa,
sakancan punika titian nunas geng rena sinampura, makawasananing atur puputang
titian antuk paramasanthi. (nunas pengampura) Om santhi, santhi, santhi, Om. (atur

paramasanthi)

Anda mungkin juga menyukai