Anda di halaman 1dari 3

Matur suksema majeng ring penganter acara, santukan galahe sane becik

puniki kapica ring pasikian titiange. Bapak lan ibu guru sane dahat kusumayang
titiang. Lan para sisya-sisya SMA N 2 MENGWI sane banget tresnasihin
titiang. Sadurung titiang matur amatra pinih riin ngiring sereng-sereng ngastiti
bhakti majeng ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa, majalaran antuk nguncarang
panganjali umat “Om Swastiastu”
Mogi-mogi sangkaning pasuecan lan asung kertha wara nugraha ida,
prasida titiang ngiring ida dane sareng sami ngamangguhang karahayuan lan
karahajengan jagat. Ring genah lan galahe sane becik puniki, lugrayang titiang
jagi maosang sapari indikang “Tri Hita Karana Pinaka Dasar Ngrajegan
Budaya Baline.”
Minab ida dane sareng sami sampun pastika uning sane kawastanin Tri
Hita Karana punika, duaning wacana punika sampun sering pisan kebaosang
olih para jana sami. Wacana Tri Hita Karana punika sering kawedar ritatkala
kawentenang acara Dharma Wacana, penyuluhan Agama Hindu taler sampun
kabligbagan ring sekolahan sowang-sowang.
Kewentenang titiang sane kalintang tambed pacang nyobyahang indik
wacana Tri Hita Karana puniki, nenten ja wenten manah titiang jaga nasikin
segara utawi ngajahin ratu ida dane sareng sami sane pastika sampun wikan ring
indike punika. Sakewanten titiang sapuniki taler ida dane wantah jadma sane
madue kekirangan ring kewiadnyanan, duaning asapunika ngiring ja iraga
sareng sami jagi nelebang mangda piseken sahuninge.
Inggih ida dane sane dahat suksmayang titiang, sane mangkin jaga
kawitin titiang ngaturang indik wacana “Tri Hita Karana Pinaka Dasar
Ngrajegan Budaya Bali”. Lengkara Tri Hita Karana punika kawangun antuk
tigang kruna, inggih punika : Tri, Hita miwah Karana. Kruna tri punika mearti
tiga, kruna Hita artinipun pangus, tur kruna Karana punika mearti Pengawi.
Dadosne “Tri Hita Karana” punika artos wantah tatiga paiketan sane
ngewangun yane kerahayuan utawi keasrian. Tri Hita Karana puniki
kepenayang dados tatiga, inggih punika Parhyangan, Pawongan, miwah
Palemahan.
Sane kapartama inggih punika parhyangan. Parhyangan inggih punika
paiketan sane kewangun marep ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa. Inggian
laksana sane kalaksanayang nenten ja wenten tios wantah pebuat sane
nyihnayang rasa astiti bhakti ring Ida Hyang Widhi Wasa, upaminipun wantah
ngelaksanayang acara ngayah ring parhyangan utawi Pura-pura, ngelaksanayang
pamuspaan nyabran purnama indiang tilem miwah rerainan jagat sane tiosan.
Manut sekadi daging kecap sloka ring Bhagawad Gita Bab 3 No 10 kebaos
sane “Sahayajnah prajah sristwa ,poru waca prajapatih, anena prasawisya
dhiwam, esa wo’swista kamadhuk.” Kaartos kawiktiannyane saking riin
kabawosang Ida Sang Hyang Widhi ngardi I manuse mejalaran antuk yadnya
saha sipta dumadak I manuse prasada sayan  wardi sekadi I lembu sane
kabuatang ampehang nyane sangkaning pangacep I manuse ngeraga. Yening
ring peumahan, jero utawi griya wantah mareresik ring pamerajan, taler
ngaturan banten saiban nyabran rahina. Ring jagat bali, parhyangan puniki
sampun kacihnayang antuk pura-pura sane sampun kewangun, napi ke punika
pura kahyangan jagat, dang kahyangan, kahyangan tiga, pamerajan miwah
salewirnyane sane nyiriang jagat baline puniki kabaos pulo asiu pura. Sane taler
pinaka ciri jagat baline inggih punika upacara yadnya sane kelaksanayang tan
pegatan.
Sane kaping kalih ingih punika pawongan. Pawongan inggih punika
pasewitran sane kawangun marep ring nyama braya utawi para jana sami
melarapan antuk saling asih asah lan asuh. Yening sampun presida
ngelaksanayang saling asih asah lan asuh puniki pastika iraga pacang
ngemanggihang sane kewastanin rahayu masewitra ring jagate. Ring bali
sampun ngelaksanayang konsep punika  sane kemargiang ring soang-soang
banjar, desa pekraman. Desa pekraman punika taler pinaka ciri jagat bali,
duaning konsep desa pekraman wantah wenten ring bali kemanten. Ring desa
pekraman wenten sane kawastanin awig-awig. Awig-awig punika wantah
maosang tata laksana sane patut kemargian risajeroning menyama braya
pawongan nyane.
Raris sane kaping tiga ingih punika palemahan. Palemahan inggih punika
pasewitran sane kalaksanayang marep ring  jagate  genah iraga sareng sami
maurip. Yening iraga presida ngewangiang gumine utawi jagate, pastika iraga
pacang rahayu ngantos riwekas turmaning nenten wenten malih sane
kawastanin byuta sane kapangguh ring jagate. Wentene byuta ring jagate punika
nenten ja wenten tios wantah kekardinin  olih jadmane sane maparisolah setata
ngusak asik jagate. Upaminipun ngundulin alas/ ketah ngebawos ilegal logging,
ngebor tanah, nyemerin toya miwah seluwirnyane. Sane patut kelaksanayang
mangdane jagat miwah jadma pada-pada mamargi antar inggih punika
ngelaksanayang reboisasi utawi “penanaman seribu bibit pohon”. Ring bali
wenten dresta sane kemargiang risajeroning ngewangiang jagate inggih punika
mejalaran antuk ngelaksanayang upacara yadnya nyabran nem sasih sane
kawastanin tumpek pengatag utawi tumpek bubuh. Tetujon upacara puniki
wantah ngaturang parama suksma majeng ring jagate pamekasnyane majeng
ring para tanem tuwuhe sane kawasa antuk ida bhatara Shangkara.
Inggih Punika wawu sampun atur uningayang titiang inggian kasuksman
Tri Hita Karana sane setata kemargiang ring jagat bali. Yening konsep puniki
presida setata kelaksanayang, pastika jagat bali puniki pacang setata ajeg.
Punika mawinan Tri Hita Karana punika patut pinaka dasar ngrajegan budaya
Baline puniki.

Inggih  ida dane sane banget baktinin titiang, cutet atur titiang, ngiring
mangkin sareng sami mautsaha tunggaling kahyune ring sajeroning
ngemargiang laksana selamin iraga maurip ring jagate kadasarin antuk
ngelaksanayang Tri Hita Karana puniki.
Inggih wantah asapunika presida antuk titiang ngaturang atur indik “Tri
Hita Karana Pinaka maka Dasar Ngrajegan Budaya Bali” mogi-mogi wenten
pikenohipun. Ring wesananing atur banget titiang nglungsur geng rena
pengampura pet wenten atur titiang sane nenten munggah ring arsa. Matur
suksma antuk uratian ida dane sinamian, pinaka panguntat puputang titiang
antuk parama santih.
Om Santih, Santih, Santih Om

Anda mungkin juga menyukai