Anda di halaman 1dari 3

Om Swastyastu

Nama : Gede Adi Purnawan


Nomor absen : 03
Kelas : XII TE2

Dharma Wecana sane majudul : Tri Hita Karana

 Pamahbah (pembuka)

Tri Hita Karana

Inggih suksma aturang titiang mantuka ring pangeter baos inggihang galah
sane kapaicaring titian lugrayang titian ngaturang puja pangastuti majeng ring ida
dane sareng sami madulurangantuk pangastungkara.

Om Swastyastu

Sadurung titiang ngelanturang atur, pinih kapertama ngiring iraga sareng sami
nunas icamajeng ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa duaning sangkaningsih paswecan
Idane presida iraga sareng sami mapupul ring galahe sane becik puniki jagi maosang
sapari indikang “Tri Hita Karana Pinaka Dasar Ngrajegan Budaya Baline.”

 Daging (isi)

Minab ratu ida dane sareng sami sampun pastika uning sane kawastanin Tri Hita
Karana punika, duaning wacana punika sampun sering pisan kebaosang olih para jana
sami. Wacana TriHita Karana punika sering kawedar ritatkala kawentenang acara
Dharma Wacana, penyuluhanAgama Hindu taler sampun kabligbagan ring sekolahan
sowang-sowang.

Kewentenang titiang sane kalintang tambed pacang nyobyahang indik wacana Tri
HitaKarana puniki, nenten ja wenten manah titiang jaga nasikin segara utawi ngajahin
ratu ida danesareng sami sane pastika sampun wikan ring indike punika. Sakewanten
titiang sapuniki taler idadane wantah jadma sane madue kekirangan ring
kewiadnyanan, duaning asapunika ngiring ja iragasareng sami jagi nelebang mangda
piseken sahuninge.

Inggih ratu ida dane sane dahat suksmayang titiang, sane mangkin jaga kawitin
titiang ngaturang indik wacana “Tri Hita Karana Pinaka Dasar Ngrajegan Budaya Bali”.
Lengkara tri hita karana punika kawangun antuk tigang kruna, inggih punika : Tri,
Hita miwah Karana. Kruna tri punika mearti tiga, kruna Hita artinipun pangus, tur
kruna Karana punika mearti Pengawi. Dadosne “Tri Hita Karana” punika artos wantah
tatiga paiketan sane ngewangun yane kerahayuan utawi keasrian. Tri Hita Karana
puniki kepenayang dados tatiga, inggih punika Parhyangan, Pawongan, miwah
Palemahan.

Sane kapartama ingih punika parhyangan. Parhyangan inggih punika paiketan


sanekewangun marep ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa. Inggian laksana sane
kalaksanayang nenten ja wenten tios wantah pebuat sane nyihnayang rasa astiti
bhakti ring Ida Hyang Widhi Wasa, upaminipun wantah ngelaksanayang acara ngayah
ring parhyangan utawi Pura-pura, ngelaksanayang pamuspaan nyabran purnama
indiang tilem miwah rerainan jagat sane tiosan. Manut sekadi daging kecap sloka ring
bhagawan gita bab 3 no 10 kebaos sane “Sahayajnah prajahsristwa, poru waca
prajapatih, anena prasawisya dhiwam, esa wo’swista kamadhuk.” Kaartos
kawiktiannyane saking riin kabawosang Ida Sang Hyang Widhi ngardi I manuse
mejalaran antukyadnya. Saha sipta dumadak I manuse prasada sayan wardi sekadi I
lembu sane kabuatangampehang nyane sangkaning pangacep I manuse ngeraga.
Yening ring peumahan, jero utawi griyawantah mareresik ring pamerajan, taler
ngaturan banten saiban nyabran rahina. Ring jagat bali, parhyangan puniki sampun
kacihnayang antuk pura-pura sane sampun kewangun, napi ke punika pura
kahyangan jagat, dang kahyangan, kahyangan tiga, pamerajan miwah salewirnyane
sanenyiriang jagat baline puniki kabaos pulo asiu pura. Sane taler pinaka ciri jagat
baline inggih punikaupacara yadnya sane kelaksanayang tan pegatan.

Sane kaping kalih ingih punika pawongan. Pawongan inggih punika pasewitran
sanekawangun marep ring nyama braya utawi para jana sami melarapan antuk saling
asih asah lanasuh. Yening sampun presida ngelaksanayang saling asih asah lan asuh
puniki pastika iraga pacangngemanggihang sane kewastanin rahayu masewitra ring
jagate. Ring bali sampun ngelaksanayangkonsep punika sane kemargiang ring soang-
soang banjar, desa pekraman. Desa pekraman punikataler pinaka ciri jagat bali,
duaning konsep desa pekraman wantah wenten ring bali kemanten. Ringdesa
pekraman wenten sane kawastanin awig-awig. Awig-awig punika wantah maosang
tatalaksana sane patut kemargian risajeroning menyama braya pawongan nyane.

Raris sane kaping tiga ingih punika palemahan. Palemahan inggih punika
pasewitran sanekalaksanayang marep ring jagate genah iraga sareng sami maurip.
Yening iraga presidangewangiang gumine utawi jagate, pastika iraga pacang rahayu
ngantos riwekas turmaning nentenwenten malih sane kawastanin byuta sane
kapangguh ring jagate. Wentene byuta ring jagate punika nenten ja wenten tios
wantah kekardinin olih jadmane sane maparisolah setata ngusak asik jagate.
Upaminipun ngundulin alas/ ketah ngebawos ilegal loging, ngebor tanah, nyemerin
toyamiwah seluwirnyane. Sane patut kelaksanayang mangdane jagat miwah jadma
pada-pada mamargi antar inggih punika ngelaksanayang reboisasi utawi “penanaman
seribu bibit pohon”. Ring bali wenten dresta sane kemargiang risajeroning
ngewangiang jagate inggih punika mejalaran antukngelaksanayang upacara yadnya
nyabran nem sasih sane kawastanin tumpek pengatag utawitumpek bubuh. Tetujon
upacara puniki wantah ngaturang parama suksma majeng ring jagate pamekasnyane
majeng ring para tanem tuwuhe sane kawasa antuk ida bhatara Shangkara.
 Pamuput (penutup)

Inggih Punika wawu sampun atur uningayang titiang inggian kasuksman Tri Hita
Karanasane setata kemargiang ring jagat bali. Yening konsep puniki presida setata
kelaksanayang, pastika jagat bali piniki pacang setata ajeg. Punika mawinan Tri Hita
Karana punika patut pinaka dasar ngrajegan budaya baline puniki.

Inggih ratu ida dane sane banget baktinin titiang, cutet atur titiang, ngiring
mangkin sarengsami mautsaha tunggaling kahyune ring sajeroning ngemargiang
laksana selamin iraga maurip ring jagate kadasarin antuk ngelaksanayang Tri Hita
Karana puniki.

Inggih wantah asapunika presida antuk titiang ngaturang atur indik “Tri Hita
Karana Pinaka maka Dasar Ngrajegan Budaya Bali” mugi-mugi wenten pikenohipun.
Makakiranglangkung antuk titiang ngaturang, titiang nunas geng rena sinampura.

Makawasana titiang ngaturang parama santi.

Om Santih Santih Santih Om

Anda mungkin juga menyukai