Anda di halaman 1dari 2

TRI HITA KARANA

Inggih, suksma aturang titiang, majeng ring pengenter  acara antuk galah sane kapaica ring
sikian titiang. Sadurung titiang nglantur matur lugrayang titiang, ngiring ida dane sareng sami nunas
ica majeng ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa. Malarapan antuk ngaturang pangastungkara. “Om
swastyastu”
Ibu Guru dane wangiang titang, tur timpal-timpal sane tresnaian titiang, ngiring sareng-sareng
ngaturang puja pengastuti ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa, santukan antuk kerta warmanugraha Ida,
Iraga sareng sami prasida kacunduk ring galahe mangkin. Ri kalane puniki, titiang pacang ngaturang
dharma wacana indik “TRI HITA KARANA”

Ring tepengane mangkin titiang wantah matetegar mapikeling ring ida dane, pamekas ring
para yowana, mogi mogi napi sane uningayang titiang wenten pikenoh nyane. Ida dane, yening
maosang indik Tri Hita Karana punika kawangun antuk tigang kruna inggih punika Tri Hita miwah
Karana. Tri mateges tiga, hita mateges bagia , karana mateges sane ngawinang. Artos sejangkep
nyane inggih punika tigang soroh sane ngawinang bagia. Tigang sorohe punika wantah parhyangan,
pawongan, miwah palemahan. Punika patut uratiang mangda ajeg jagat bali ring genah punika sane
presida ngawit sekancan karma. Ida dane sareng sami sane mangkin titiang jagi metaken; napi
mawinan jagat bali sane alit puniki prasida kaloktah ke dura Negara ? ida dane manawi sampun
pawikan, boya je tios sane ngawinang. Inggih punika sane kapertama indik budaya meyadnya sane
nyihnayang rasa subakti majeng Ida Sang Hyang Widhi majalaran antuk upacara, sane kaping kalih
indik paras paros menyama braya, kabaos ramah tamah sane ngawinang rasa welas asih ketah
kebaos Bali Shanti. Sane kaping tiga indik keasrian jagat bali sane tan mari nuduk kayun lan
ngulangunin. Yening selahang titiang ring sastra agama hindu, punika maka pah-pahan Tri Hita
Karana. Ida dane yening maosang ngajegang jagat bali malarapan antuk Tri Hita Karana punika
wantah mikukuhin jagat bali malarapan mikukuhin ajaran Tri Hita Karana, napi mawinan titiang
ngaturang indike puniki napi ke Tri Hita Karana sampun nenten ajeg kemargiang ring bali? Sayuwakti
ajahan punika sampun nyusup ring kahuripan para janane sakewanten akeh pikobet nyane sane
ngawinang sayan rered pikayun para janane jagi ngelimbakang Tri Hita Karana ne puniki. Napi
pikobete punika? Inggih lugrayang titiang ngetah punika. Sane kapertama indik parhyangan.
Parhyangan wantah paiketan sang rumaga brahmana majeng ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa
riantukan jagat miwah sedaging nyane punika sami wantah pemargin Ida Sang Hyang Widhi masrana
antuk yadnya.

Inggih, ida dane sareng sami sane wangiang titiang, lanturang titiang sane kaping kalih indik
pawongan. Pawongan wantah paiketan kramane paras paros majeng ring semeton karma sane
tiosan kekawitin antuk Tat Twam Asi. Ring jagate sekadi mangkin ngenenin indik menyama braya
sampun sayan rered turmaning parilaksana sane nulurin dewek pedidi nike sane kawangge. Ring
jagate sekadi mangkin akeh anake maparilaksana nenten ngeratiang anake tiosan minakadi
korupsi,kolusi, nepotisme sane sayan nincap, sios malih mamati-mati jadma tanpa itungan sekadi
wicara sane wenten ring Klungkung, inggih punika wenten jadma sane lascarya maparilaksana
mutilasi utawi mukang-mukang jadma siosan, bilih-bilih jadma punika nenten sios wantah gelan ipun.
Wenter taler  merebat sareng pasemetonan, sangkaning megarang tanah,megarang waris, miwah
megarang setra. Punika sami riantukan paiketan para janane jagi nelebang indik pawongan kantun ka
kutang.

Inggih, ida dane lugrayang titiang jagi ngaturang sane kaping tiga indik palemahan.
Palemahan punika wantah paiketan kramane majeng ring wewidangannyane. Jagat miwah sedaging
nyane punika sami wantah kekardinin olih Ida Sang Hyang Widhi riantukan ida polih gelar utpeti, stiti,
miwah praline jagate puniki. Tan bina sekadi lembu sane setata ngamedalang empehan sane ten
pegat-pegat kaperes olih kramane tur kabukti. Wantah kadi asapunika jagate sane setata mapaica
panugrahan minakadi ajengan utawi pangan sane melakar antuk pantun, umah utawi papan sane
melakar antuk taru, penganggen titinge mangkin punika taler pengangge ida dane sareng sami sane
melakar antuk kapas. Indayang je kayunne mangkin manawita sami daging gumi inucap kaicalang
janten: i manusa, beburon, entik-entikan pacang pateh. Nike mawinan sampunang ngawag-ngawag
nerbak alas, nube ulam, ngentungang luhu sane mawiguna sane presida ngranayang sungkan. Ngiring
iraga nulad pemargin Sang Pandawa sane mungguh ring cerita Mahabrata sampun napi utsaha ida
kesarengin olih Drupadi ring kalaning jagat astina kepah dados kalih ida sang Pandawa ngemolihang
genah sane panes ngentak sakewanten prasida kawangun jagat Indra Prasta sane becik tur
ngulangunin. Punika sangkaning utsaha ida sareng sami. Sane mangkin ngiring iraga sane mautsaha
yening nenten iraga sire malih?. Yening baosang abot sing ngerti abot, sakewanten yening sampun
kadulurin antuk manah lascarya janten prasida kamargiang. Inggih ida dane sareng sami yening
cutetang titiang daging dharma wacana I wawu inggih punika Tri Hita Karana patut limbakang,
kakukuhang mangda jagat miwah sedaging nyane presida nemu bagia genah linggah becik kacingak.
Sekadi tatujon agama hindu Moksartam jagaditha yaca iti dharma inggih punika nemu bagia sekala
niskala kadasarin antuk dharma.

Inggih ida dane sareng sami sane wangiang titiang, wantah kadi asapunika titiang presida
matur ring rahinane mangkin. Mogi-mogi wenten pikenoh ipun ring sajeroning kahuripan manawita
wenten atur titiang sane nenten manut ring arsa titiang nunas geng rena sinampura riantukan tan hana
wong swasta analus, nenten wenten jadma sane patut. Maka wasananing atur puputang titiang antuk
ngaturang parama shanti. Om Shantih Shantih Shantih Om.

Anda mungkin juga menyukai