Anda di halaman 1dari 14

MAKALAH BAHASA BALI

SURAT DINAS

KELAS XI-A1
NAMA KELOMPOK:
Adhyta Nurkarim Aulia Putra (03)
Anak Agung Nayla Putri Laxmi (04)
Aurel Vimalla Pannadayika (05)
Komang Ayu Pradnya Swari Dewi (26)
Rahaditya Manggala Sandhi Natha (34)

SMA NEGERI 9 DENPASAR


Alamat : Jalan WR Supratman, Desa Kertalangu, Kesiman, Kec. Denpasar Timur
E-mail : smansia9dps@gmail.com Website : https://sman9denpasar.sch.id
PANGAKSAMA

Om swastiastu,
Angayu bagia aturang titiang majeng ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa,
sangkaning asih lan pasuecan Ida, titiang miwah kelompok titiang prasida
ngawangunang makalah puniki. Asapunika taler majeng ring ibu guru sane ngwantuin
titiang, lan sawitra-sawitra makasami. Ring makalah puniki titiang jagi ngewahas
materi sane unteng ipun “Surat Dinas”. Mogi-mogi makalah puniki prasida maguna
ring para pengwaca. Lan nenten lali titiang nunas sinampura yening makalah puniki
akeh kirangnyane, wenten sane nenten patut ring pikayunne sareng sami. Santukan
nika titiangnunas saran lan kritik sane ngewangun.
Om Santih, Santih, Santih Om

Denpasar, November 2023

Penulis

i
DAGING CAKEPAN
SURAT DINAS
PANGAKSAMA.....................................................................................................................................i
DAGING CAKEPAN............................................................................................................................ii
SARGA I................................................................................................................................................1
1.1 Latar Belakang.........................................................................................................................1
1.2 Rumusan Masalah....................................................................................................................1
1.3 Tujuan Penelitian.....................................................................................................................2
SARGA II...............................................................................................................................................3
2.1 Teges Surat..............................................................................................................................3
2.2 Teges Surat Dinas....................................................................................................................3
2.3 Ciri-Ciri Surat..........................................................................................................................3
2.4 Soroh Surat..............................................................................................................................3
2.5 Soroh Surat Dinas....................................................................................................................4
2.6 Struktur Surat...........................................................................................................................5
2.7 Contoh Surat Dinas..................................................................................................................6
2.8 Analisis....................................................................................................................................7
SARGA III.............................................................................................................................................8
3.1 Penyutet Baos..........................................................................................................................8
3.2 Saran........................................................................................................................................8
DAFTAR PUSTAKA.............................................................................................................................9

ii
SARGA I
PENDAHULUAN

1.1 Latar Belakang


Silih tunggil kawigunan basa pinaka sarana komunikasi, inggih punika kaanggen ring basa
tulis. Surat utawi sewalapatra pinaka sarana komunikasi madue kaluwihan yaning saihang ring
sarana komunikasi sane lianan. Sewalapatra prasida nyihnayang informasi utawi tetujon sané becik
pisan. Sang sane nerima polih kawacen ping kalihipun manut ring kaperluannyane. Santukan
asapunika, surat inggih punika silih sinunggil sarana komunikasi kasurat sane efektif sakewala,
anggen nyurat surat katuntut ngamolihang kaweruhansurat-menyurat terlebih penggunaan bahasa
sane becik lan benar dalam menulis surat.
Ngaryanin surat pribadi nénten perlu urati ring wangun miwah basa, sakéwanten ring
makarya surat dinas wangun, basa, miwah uger-uger sane sampun katetepang patut kauratiang.
Sakéwanten, nyantos mangkin kantun akéh kapanggihin kakirangan-kakirangan ring sesuratan surat-
surat lumrahnyané, utaminnyané sesuratan surat-surat sané sifatnyané kedinasan. Surat pinaka sarana
komunikasi sané kasurat, sané nglibatang paling nénten kalih pihak inggih punika pangirim surat
miwah panampa surat. Surat dinas punika madaging gatra-gatra sané prasida marupa pituduh,
pawarah, tugas, panyungkem, miwah piteket. Yening semeton nulis surate punika patut ngangge basa
sane terang, basa sane becik tur patut manut ring tata basa. Basa surat dinas patut basa ragam resmi
utawi basa ragam baku, antuk basa sané baku gatra surat pacang dangan karesepang miwah terhindar
saking iwang penafsiran. Punika awinanipun surat sane becik patut kawacen satinut ring tata basa.
Sapunika mangda surate punika prasida nglantur becik tur nenten wenten pikobet sane ageng. Basa
resmi inggih punika silih tunggil soroh sesuratan. Puniki nyihnayang basa punika sampun madué tata
tulis utawi aksara sané sampun ketah kaanggén ring makudang-kudang sesuratan. Sujatinipun, nulis
surat punika nentenja gampang. Taler prasida kapanggih basa surat sané nénten anut ring kaidah basa
baku sané ngawinang kaiwangan basa.

1.2 Rumusan Masalah

1. Napi Pengertian Sewalapatra Secara Umum?


2. Napike Pengertian Surat Dinas punika?
3. Napi Manten Ciri-Ciri Surat Dinas?
4. Napi Manten Soroh Surat?
5. Napi Manten Soroh-Soroh Surat Dinas?
6. Contoh Surat Dinas
7. Menganalisis Struktur Surat Dinas

1
1.3 Tujuan Penelitian

1. Ngresep Saking Teges Sewalapatra


2. Wikan Saking Tegesne Surat Dinas
3. Uning Saking Ciri-Ciri Surat Dinas
4. Wikan Ring Napi Manten Jenis-Jenis Surat
5. Prasida Ngepahin Napi Manten Struktur Surat Dinas Saking Conto Suratnyanne

2
SARGA II
PEMBAHASAN

2.1 Teges Surat


Kawagedan mabasa Bali nenten pacang jangkep yening sampun tedun maparajana
ngranjing dados krama banjar utawi desa pakraman, yening nenten prasida mabasa tulis
umpamin ipun makarya surat-surat mabasa Bali. Surat puniki mawit saking basa Indonesia
raris sampun ngranjing kosa basa ring basa Bali. Surat utawi swalapatra inggih punika pinaka
piranti baos marupa tulisan tur katuju majeng ring angga sane kaarsa utawi majeng ring
perkantoran/lembaga sane lianan.

2.2 Teges Surat Dinas


Surat Dinas sane kaanggen ngenenin indik pekaryan formal sakadi instansi dinas lan
tugas kantor. Surat puniki mabuat ring sajeroning pengelolaan administrasi ring instansi.
Kawigunan surat dinas punika pinaka dokumen bukti tertulis, serana pangeling, arsip, bukti
sejarah perkembangan instansi, miwah tuntunan.

2.3 Ciri-Ciri Surat


a. Nganggen basa resmi.
b. Madue kop surat.
c. Wenten stempel intansi utawi lembaga ring surat.
d. Wenten nomor surat lan lempiran.

2.4 Soroh Surat


a. Surat Dinas.
Surat Dinas sane kaanggen ngenenin indik pekaryan formal sakadi instansi dinas lan
tugas kantor. Surat puniki mabuat ring sajeroning pengelolaan administrasi ring instansi.
Kawigunan surat dinas punika pinaka dokumen bukti tertulis, serana pangeling, arsip, bukti
sejarah perkembangan instansi, miwah tuntunan.

b. Surat Resmi
Surat resmi inggih punika surat sane kaanggen majeng ring instansi, organisasi,
miwah anggane soang-soang sekadi uleman, atur piuning, miwah surat edaran.

c. Surat Pribadi
Surat sane kaanggen maosang indik pikayun kaperluan anggane soang-soang majeng
ring kulawarga miwah sawitra lianan.

d. Surat Niaga
Surat niaga kaanggen ring wewidangan usaha lan industri. Surat puniki kaanggen
sajeroning ngwangung paiketan ring pihak luar. Sakadi : Surat jual beli, kwintansi, miwah
perdagangan.

3
4
2.5 Soroh Surat Dinas

1. Surat Undangan
Surat sane kaanggen pinaka bantang permohonan majeng individu utawi instansi antuk nyarengin
kegiatan utawi acara.
2. Surat Edaran
Surat sane kautus ring makudang-kudang pihak antuk tatujon ngunigayang informasi.
3. Surat Instruksi
Surat sane mamuat pituduh-pituduh sane patut kalaksanayang.
4. Surat Tugas
Surat sane mamuat panugasan pegawai utawi pejabat antuk ngalaksanayang kegiatan sane
mapaiketan sareng instansi utawi organisasi.
5. Surat Keputusan
Surat sane madaging kebijakan utawi pituduh pelaksanaan peraturan sane sampun katetepang.
6. Surat Perintah
Surat sane kaaturang ring individu mangda nglaksanayang paindikan sakadi sane sampun kawedar
ring daging surat punika.

5
2.6 Struktur Surat
1. Kop Surat
Ring Kop Surat sane kadagingin wantah logo, lumarahnyane logo punika
kagenahang ring sisi kebot utawi kebot miwah tengawan; wastan, wastan puniki kasurat
agengang malih akidik; email lumrahne kasurat ring sor wastan instansi utawi lembaga,
fax, alamat, nomor telpon lembaga utawi instansi sane ngirim surat.

2. Pinanggal surat
Yening nganutin letter look sapatutne katulis ring luhur tangawan.
Panulisanne nganutin pormat "WastanGenah, Pinanggal Sasih Yarsa", sakadi puniki:
"Seririt, 09 November 2019". Yadiastun lumrah yening nulis Sasih miwah Yarsa
kasingkat minakadi "Seririt, 09-11- 2019" utawi "Seririt, 09-11-19", punika Len patet.

3. Nomor Surat
Yening irage nyurat nomor surat lumrahne kasurat ring sor kop surat. Nomor surat
wiyasanne madaging surat sane kakude, wastan lembaga utaw instasi, mlwch yarsa.
Sasampunne nyurat nomor surat lumrahnyane kasurat lepihan miwah parindikan. Elingan
semetan, yening nyurat lepihan sampunang kruna "lepihan' punika kasingkat antuk *lep."
miwah sane lianan lan yening nyurat "indik" sampunang taler kasingkat antuk
sasingkattan sane lumrah.

4. Manggala Surat
Ring panyuratan manggala surat sane kadagingin wantah je wastan sane katuju
miwah genah sane jag nerima surate punika.

5. Salam Hormat
Salam hormat puniki akeh sorohnyane, yening ring Bali lumrahnyane nganggen
panganjali umat "OM Swastiasu". Salam hormat puniki katulis ring luhur utawi sadurung
daging surate.

6. Daging Surat
Ring daging surat ngenenin parindikan tatujunne suartte punika katulis, ingetang
semeton sareng sami mangda ritatkale nyurat daging surat saringkes lan saterangne,
sampunang matele- lente jek to the poin manten.

7. Pamuput Surat
Yening sampun wusan nyurat daging surat sampun sapatutne irage nyurat legkare
pamuput. Ring pamuput lumrahnyane madaging nunas geng rna pangampura antuk
pangatur-atur sane nenten manut ring manah sane nerima surate.

8. Pesengan Miwah Lingga Tangan


Genah pesengan miwah lingga tangan lumrahnyane ring sor bucu tengawan sane
pateh teken pinanggal surat. Elingang semeton sane katulis wantah je pesengan jangkep
sane nulis surat.

9. Tumusan
Tumusan lumrahnyane kadagingin ring surat yening surat punika tatujonne marupa
instansi utawi lembaga. Kagunanne tumusan wantah je keanggen arsip, bukti, miwah sane
lianan.

6
7
2.7 Contoh Surat Dinas

8
2.8 Analisis

2. KOP SURAT

3. NOMOR SURAT, HAL, LAMPIRAN 1. PINANGGAL SURAT

4. MANGGALA SURAT

8. DAGING SURAT

5. LENGKARA PAMUPUT

6. TEKEN LAN PESENGAN


PENULIS SURAT

7. TUMUSAN SURAT

9
SARGA III
PAMUPUT
3.1 Penyutet Baos
Maduluran latar belakang dan pembahasan maka pamicutet sane kapolihang inggih
punika sakadi puniki:

1. Surat utawi swalapatra inggih punika pinaka piranti baos marupa tulisan tur katuju
majeng ring angga sane kaarsa utawi majeng ring perkantoran/lembaga sane lianan.
2. Surat Dinas sane kaanggen ngenenin indik pekaryan formal sakadi instansi dinas lan
tugas kantor. Surat puniki mabuat ring sajeroning pengelolaan administrasi ring instansi.
Kawigunan surat dinas punika pinaka dokumen bukti tertulis, serana pangeling, arsip,
bukti sejarah perkembangan instansi, miwah tuntunan.
3. Soroh surat dinas ingih punika: Surat Undangan, Surat Edaran, Surat Perintah, Surat
Instruksi, Surat Tugas, Surat Permohonan, Surat Perjalanan Dinas lan Surat Keputusan.
4. Adapun struktur surat dina singgih punika: kop surat, pinanggal surat, nomor surat,
manggala surat, daging surat, lengkara pamuput, pesengan sang sane nulis surat, teken
surat, tumusan surat

3.2 Saran
Peplajahan nyurat surat resmi wantah becik pisan kaajahin ring para sisyane. Sawireh ring
malajah nyurat surat para sisyane pacang uning ring napi sane mawasta surat utawi
sewalapatra utaminnyanne surat dinas. Sakewanten ring panyuratanne akeh kakirangan-
kakirangan. Punika mawinan titiang nyaranang sakadi puniki:

1. nincapang kaweruhan indik tata titi surat dinas mangda ring sajeroning nyurat surat
punika nénten wénten tata titi sané nénten patut utawi nénten wénten ring surat punika.

2. Nincapang kawagedan basa ring sajeroning nyurat surat. Para sisia patut uning basa napi
sané pinih becik kaanggé rikala nyurat surat resmi miwah surat nénten resmi. Sapunika
taler mangda semeton pada ngresep ring pangresepan ngeniang indik akecap, mangdane
semeton prasida ngresep tur ngresep paindikane punika makasami.

3. Becikan malajah nulis surat santukan sapunapi antuk nyuratang surat punika pacang
nyansan ngawerdiang tur sayan becik.

4. Peran guru mabuat pisan ring sajeroning ngajahin materi surat puniki mawinan peran
utama guru inggih punika ngalimbakang tata cara ngajahin sané luwih efektif mangda
sisia prasida ngresepang materi sané kapelajahang.

10
DAFTAR PUSTAKA

https://dailysocial.id/post/contoh-surat-dinas-lengkap-jenis-format-dan-strukturnya
https://dailysocial.id/post/contoh-surat-dinas-lengkap-jenis-format-dan-strukturnya
http://pyuliyastuti.blogspot.com/2012/02/surat-rerepi.html?m=1
https://s.gotube.pro/EmSgjw

11

Anda mungkin juga menyukai