Anda di halaman 1dari 5

BAHASA BALI

Dharma Wacana
“Ngelaksanayang Dana Punia Malarapan antuk Wewidangan Tri Hita Karana”

Olih :

Ida Ayu Made Maytha Pradnyaswari (18)


Ni Kadek Imelda Natasha (25)
Ni Nyoman Ayu Suciari (29)
Ni Putu Anggi Kusumayani (30)
Putu Ananda Adi savitri (32)
Safina Rahma Shaufani (37)

SMA NEGERI 1 KUTA UTARA


TAHUN AJARAN 2021/2022
Bantang : Tri Hita Karana
Judul : “Ngelaksanayang Dana Punia Malarapan antuk Wewidangan Tri Hita Karana”
Daging :

Ibu guru sane wangiang titiang. Sadurung titiang ngalanturang matur, lugrayang titing
ngaturang rasa angayubagia majeng ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa, santukan sangkaning
asung kerta waranugrahan-Ida, titiang miwah ida dane sareng sami prasida mapupul iriki,
gumanti ngamiletin utsawa Dharma Wacana rahinane mangkin. Dumogi wekasan pamargi
sekadi asapunika sayan limbak kawentenangipun, gumanti prasida ngelaksanayang Tri Hita
Karana mangda saling asah, asih, asuh lan madasar antuk Tat Twam Asi.

Ida dane sareng sami, titiang jagi uningayang Dharma Wacana sane mamurda
“Ngelaksanayang Dana Punia Malarapan antuk Wewidangan Tri Hita Karana”. Dana punia
marupa kapatutan iraga sareng sami, pinaka swadarmaning urip. Dana punia sane kadasarin
antuk kapatutan, kasinanggeh yadnya sane dahat mautama. Ring dana punia taler wenten
pangapti utama sekala miwah niskala. Sakewanten sadurung maosang indik dana, punia patut
taler kauningin indik napi kasuksman dana punia punika, miwah ring galah kadinapi becikne
medana punia lan napi tetuek iraga ngelaksanayang dana punia punika?

Ida dane sareng sami. Manut wangun krunanipun, dana punia mawit saking kalih kruna,
inggih punika kruna dana miwah kruna punia. Dana mateges aturan, paica utawi paweweh, sane
ketah mangkine kaba perembahan. Raris, punia mateges becik, lascarya, rahayu, bagia, utawi
suci. Dadosipun, Dana punia mateges aturan utawi paweweh sane kadasarin antuk pikayunan
suci, lascarya tan pamerih. Ring Sarasamuccaya 169, wenten kasurat kadi asapuniki :

“ na mata na pita kincit kasyacit pratipadyate,


danapathyodano jantuh svakarmaphalamacnute “

Tegesipun :

“Sira sane ngaturin pinaka dana punia, pastika ipun pacang polih pahala sane luwih miwah
kabecikan sane sujati”. (Sarasamuccaya 169).

Ida dane sareng sami, ritatkala krama Hindune ngamargiang dana punia sane matetujon
mecikang angga sarira saking danawa (karaksasan) mangda prasida kasinanggeh manawa
(kamanusan) janten mapituas tur kapuji. Para wagmi dangacarya maosang, pinih mautama
ngardinin putra sane suputra yening imbangang ring upacara yadnya, yadiastun akeh ipun ping
satus. Puniki silih tunggil gegamelan karma Hindune sane patut kanggen titi pangancan ring aab
jagate mangkin.

2 Korintus 9:7
Hendaklah masing-masing memberikan menurut kerelaan hatinya, jangan dengan sedih hati
atau karena paksaan, sebab Allah mengasihi orang yang memberi dengan sukacita.

Yadiastun asapunika, nenten ja martos upacara yadnya sane katami saking nguni, saha
sampun becik kamargiang punika kaicalang. Nenten, nenten pisan ida dane. Santukan, punika
sampun patut pinaka swadharma magama Hindu, taler prasida kanggen tali penegulan nekekang
pikayun rikala nincapang tata cara maagama Hindu, mawastu prasida raris nuwekang rasa sekala
miwah niskala.

Ida dane, dana punia genah ipun ring sajeroning hredaya. Tegesipun kadi asapunika,
Dana punia patut kamargiang malarapan pikayunan suci nirmala lascarya tan pamerih. Puniki
kawiaktian tetuek dana puniane, santukan iraga sareng sami gumanti embas/mijil saking
panugrahan Ida Hyang Parama Kawi sane maraga sangkan paraning dumadi.

Sapratingkah manusane sane kantun kalilit antuk dasendria, kawawa dening danawa,
majanten jagi manados asuri sampad, sane marupa kawisesan i raja tamah. Sakewanten yening
daivi sane ngawawa i manusa, janten kasinanggeh manawa, pacang setata ngupadi karahayuan
sesamen manusa bilih bilih ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa. Antuk punika majanten pacang
prasida ngamargiang swadharma madana punia manut tetuek ajahan agama nenten jaga
nyumbungang dewek. Indike puniki, wenten mungguh ring pustaka suci Slokantara, sloka 17,
asapuniki :

Tathan dasaguiman danam grahanesatamena ca,


Kanyagaca sahasrani anatam yugantakale

Tegesipun :

Dana (punia) sane kalaksanayang ri kalaning bulan Purnawa utawi Tilem, pacang prasida
nincapang kabecikan ring dasa. Yening ri kala Surya utawi Wulan Kapangan jagi mapikenoh
ping satus. Yening ri nuju rerahinan madana punia, sinah japa mapala ping siu, aupunika taler
yening madana punia ring masa kaliyuga, pacang mapala kabecikan sakama-kama.

Allah berfirman dalam Surat An-Nisa Ayat 114,

Artinya:

"Tidak ada kebaikan pada kebanyakan bisik-bisikan mereka, kecuali (bisik-bisikan) orang yang
menyuruh bersedekah, atau berbuat kebaikan, atau mendamaikan di antara manusia. Dan siapa
yang berbuat demikian dengan maksud mencari keridhoan Allah, tentulah Kami akan memberi
kepadanya pahala yang amat besar."
Ida dane sareng sami, yening pratiaksayang tetuek dana punia punika, nenten ja munjuk
lungsur paridanane sane mawinan akeh kidike muponin pikolih, sakewanten kapatutan madasar
nekeng tuas saha pikolihe malarapan antuk kadharman. Antuk punika sampunang ngamargiang
dana punia, sangkaning kapaksa, sampunang sangkaning mamuatang pamerih, sampunang
madasar kabrahmantian, napi malih maduluran bebaosan sane bangras. Punika sami, tan bina luir
peselan danyuh katiban geni, janten ipun geseng dados abu. Asapunika taler, yening madana
punia ring sang sane sampun wibuh ring arta brana, janten punika nenten pacang mapikenoh, tan
bina kadi nyambehang tasik ring segara. Antuk punika ida dane, durusang madana punia ring
sang sane sayuakti mamuatang, kadasarin antuk kasujatian kayun.

Matius 6: 3-4

“Tetapi jika engkau memberi sedekah, janganlah diketahui tangan kirimu apa yang diperbuat
tangan kananmu. Hendaklah sedekahmu itu diberikan dengan tersembunyi, maka Bapamu yang
melihat yang tersembunyi akan membalasnya kepadamu.

Ida dane, santukan sakatahing sane wenten ring jagate wantah pakardin Ida Sang Hyang
Widhi Wasa, kadasarin taler antuk pikukuh rasa kumanyama visudaina kutumbakam sahaparas
paros, patut iraga madana-dana. Mapaiketan ring dana punia sane marupa drewya yadnya,
kawiaktanipun manut dana paramita kabaos prasida ngwetuang kasukertan unip sekala-niskala.
Siosan ring punika, wenten malih dana punia sane marupa :

1. Dharmadana inggih punika dana punia sane marupa tuntunan budi pakerti rikala
ngamargiang pidabdab maagama Hindu.
2. Widyadana inggih punika dana punia sane marupa kaweruhan sane prasida ngwetuang
kabecikan urip.
3. Arthadana inggih punika dana punia sane marupa artha-brana ring anak siosan sane
banget mamuatang.

Manut kecap sastra Atharwaweda mandala 3, kasurat kadi asapuniki : sata hasta sama hara.
saha srahasta sama kira, tegesipun artha-brana sane kapolihang antuk sekaya tangan satus, patut
puniaang malarapan antuk tangan siu.

Ida dane, tata cara madana punia manut padruwean sane kapolihang malarapan antuk guna
kaya, patut kepah dados tetiga, pah-pahanipun asapuniki : apahtigaan anggen nelebang
kadharman, apahtigaan anggen maseneng-seneng miwah sane apahtigaan anggen dana artha
maka gelar nincapang sakaya.

(Setiap umat Islam yang memiliki kelebihan rezeki diperintahkan untuk mengeluarkan sedekah
atau membagi setiap rezekinya kepada orang yang membutuhkan. Sebab dalam Quran surat Al
Talaq ayat 7 Allah SWT berjanji akan membalas kebaikan tersebut)
ّ ٰ ‫ّللاُ اَ ْفلّا اِ ََّل َمآ ٰا ٰتىهَ ٖۗا َسيَجْ َع ُل‬
ٍ ‫ّللاُ بَ ْع َد ُعل‬
‫ْر يُّلْرّ ا‬ ّ ٰ ُ‫ّللاُ ٖۗ ََل يُ َكلِّف‬
ّ ٰ ُ‫\لِيُ ْنفِ ْق ُذوْ َس َع ٍة ِّم ْن َس َعتِ ٖۗه َو َم ْن قُ ِد َر َعلَ ْي ِه ِر ْزقُهٗ فَ ْليُ ْنفِ ْق ِم َّمآ ٰا ٰتىه‬
Artinya:

“Hendaklah orang yang mempunyai keluasan memberi nafkah menurut kemampuannya, dan
orang yang terbatas rezekinya, hendaklah memberi nafkah dari harta yang diberikan Allah
kepadanya. Allah tidak membebani kepada seseorang melainkan (sesuai) dengan apa yang
diberikan Allah kepadanya. Allah kelak akan memberikan kelapangan setelah kesempitan.”

Raris sapa sira sane patut nerima dana punia punika? Sane patut nerima dana punia,
nenten wenten sios asing-asing sane kasinanggeh malaksana becik, makadi para guru nabe,
dangcarya, sulinggih, jatma nista dama, jatma cedangga jatma katiben baya, genah suci,
pasraman, miwah sane tiosan.

Ida dane, manut galah sane becik kanggen ngamargiang dana punia manut dudonanipun
kadi asapuniki :

1. Rikalaning Uttarayana utawi Purnamaning Sasih Kadasa.


2. Rikalaning Purnama miwah Tilem, makadi Rikala uttarayana, swakala, miwah
daksinayana.
3. Rikalaning Surya miwah Wulan kapangan.
4. Rikalaning wenten kabancanan utawi kapancabayan.

Punika mawinan Ida dane sareng sami, pinaka krama Hindu rikalaning madana punia
nenten dados sakita arep, patut manut ring dedauhan miwah sang sapasira sane patut nerima dana
punia punika.

Ida dane, cutetipun ngamargiang dana punia punika, patut kalaksanayang manut ring
galah miwah genah saha nenten lempas ring sapasira sane patut nerima kadasarin antuk
kasujatian pikayun suci nirmala lascarya tan pamerih. Ngiring puniki limbakang ring krama
Hindune sami, mogi-mogi prasida nyujur kasukertan jagat, sane kabaos moksartam jagathita
ya ca iti dharma. Ring Manawadharmasastra IV. 235, wenten kasurat kadi asapuniki :

” yo’rcitam pratigrihnati dadatyarcitamewa ca,


tawubhau gacchatah swargam narakam tu wiparyaye ”

Tegesipun :

“Sira sane nunas miwah ngicenin pinaka dana punia saking manah suci nirmala, pastika
makakalih pacang nemu suarga, nanging yening nenten saking manah tulus, pastika pacang
nemu neraka.” (Manawadharmasastra IV. 235).

Ida dane sareng sami sane wangiang titiang, wantah kadi asapunika titang prasida matur,
mogi-mogi wenten pikenohipun. Manawi wenten atur titiang sane nenten manut ring arsa
lugrayang titiang nglungsur agung rena pangampura.

Anda mungkin juga menyukai