Anda di halaman 1dari 162

“Bacalah dg menyebut nama

Tuhanmu Yg menciptakan.
Dia tlh menciptakan manusia
dr segumpal drh. Bacalah &
Tuhanmulah yg Maha
Pemurah.Yg mengajarkan
manusia mll pena. Dia
mengajarkan manusia apa yg
tdk diketahuinya”
(Qs : Al-A’laq : 1-5)
SISTEM UROGENITALIA

Muhammad Mizfaruddin,
dr.M.Kes
Laboratorium Anatomi Fakultas Kedokteran
Universitas Syiah Kuala
Banda Aceh
SISTEM UROPOETICA
RENAL CASE
Seorang pria berusia 25 th dtg ke IGD
RSUZA dg kel kencing berdarah
disertai nyeri pinggang kanan sejak
2 hr ini.
Riwayat : Ditubruk oleh sepeda
motor dari belakang 3 hr yg ll
Phisycal exam :  hematoma,  NT
regio costovertebrae dex
Lab :  gross hematuria
Pem.penunjang :  bekuan drh di
kaliks s/d pengaburan btk ginjal mll
IVP 5-15 mnt
Diagnosa : Laceration Renal
Complete direncanakan utk
operasi
Key :
Lacerasi Ginjal komplit :Perlukaan yg
kerusakan pd struktur internal
renal hingga menyebabkan
ekstravasasi urin serta
perdarahan masif yg menyelimuti
ginjal.
QUESTION ??

1. Bagaimana anatomi topografi renal pd


dinding posterior abdomen ?
2. Bagaimana struktur
renal & hylus renalis ?
3. Bagaimana vascularisasi renal di
berbagai level ?
REN
 Posisi :
 Post cav.abd
 Lat coll.vertebralis
 Retroperitoneal
 Diselubungi jar.lemak & jar.ikat longgar.
 Ren sin  Vt Th XI – L II & Ren dex  Vt Th XII-V L III
 Berat pria = 125–170 gr & wnt = 115 – 155 gr
 Berbtk kacang mente, warna merah coklat.
 Permukaan2 pd Ren :
 Facies ant et post
 Margo lat et medialis
 Polus cranialis/sup et caudalis/inf
 Margo lat conveks, med concav & di centralnya  Hylus renalis 
Vt L I  pintu msk sinus renalis
 Sinus renalis  vasa renalis & pelvis renalis yg msk ke jar.ren.
TOPOGRAFI RENAL
RENAL POSITION IN POSTERIOR ABD
WALL
TOPOGRAFI
REN
RADIO-
TOPOGRAF
I
RENAL &
POSTERIOR
WALL
ABDOMEN
RENAL PHISYCAL EXAM
REN
 Hylus dilalui oleh :
 VASA renalis
 Pelvis renalis
 Saraf & limfe
jadi topografi dr ventral ke dorsal : Vena
 arteri  Pelvis renalis
HYLUS RENALIS STRUCTURE
REN
 Hubungan dg Peritoneum :
 Retroperitoneal/extraperitoneal,
bag.yg msh tertutup peritoneum
berhub dg hepar & intestinum
tennue (dex), Gaster, lien, & jejenum
(sin)
HUBUGAN DG PERITONEUM
HUBUGAN DG PERITONEUM
REN
 Hubungan dg Peritoneum :
 Fiksasi ren oleh fascia renalis (fascia prerenalis & fascia
retrorenalis), capsula adiposa & capsula fibrosa
 Fascia Prerenalis : Mrpk penebalan jar extra peritoneal pd jar. di
sekitar renal baik ventral ataupun cranioventral
 Fascia Retrorenalis : Ke med melekat pd coll.vertebralis & ltknya
dorsal ren.
 Kedua fascia ini dipisahkan oleh capsula fibrosa
 Capsula Fibrosa : Jar.ikat/membran yg melekat lsg pd jar.ren &
menjadi dsr serta atap sinus renalis. Memberikan septa2 ke fascia
renalis shg makin memperkuat fiksasi ren
 Capsula Adiposa : Jar.lemak yg berada antara capsula fibrosa dg
fascia renalis, mrpk jar.lemak perirenal
RENA
L
POSIT
ION IN
POSTE
-RIOR
WALL
RENAL POSITION IN POSTERIOR ABD
WALL
RENAL FIXATION & POSITION IN
POSTERIOR ABD WALL
RENAL FIXATION
STRUKTUR REN
 Cortex Renalis :
 Bag.luar, warna mrh coklat & berbintik2 krn 
corpuscle renal dr Malphigi (capsula Bowman &
Glomerulus)
 Lsg di bwh caps.fibrous berupa jar.lunak.
 Capsula Bowman : Awal dr sal.ren meliputi
glomerulus (anyaman PD)  saluran dsb Tub.Renalis
berupa bag.corteks yg msk ke dlm medulla, di antara
pyramida renalis dsb : Coll.Renalis Bertini
STRUKTUR REN
 Medulla Renalis :
 Dekat hylus, sbg grs2 pth krn  sal2 yg
terltk dlm pyramid renalis
 Tiap pyramid  basis yg menjurus ke
kortex & apex yg bermuara ke dlm
calyx minor, menimbulkan tonjolan 
papila renalis, yg menjadi dsr sinus
renalis.
 Dlm 1 calyx minor bermuara 1 – 3 papila
renalis
RENAL STRUCTURE
RENAL STRUCTURE
RENAL STRUCTURE
STRUKTUR REN

 Nephron :
 Unit fgsional ren yg terdiri atas :
 Capsula Bowman & Glomerulus
 Tub.Contortus I
 Loop of Henle
 Tub.Contortus II
 Sal2 ginjal dlm cortex :

 Capsula Bowman
 Tub.Contortus I (proximal)
 Tub.Contortus II (Distal)
 Sal2 ginjal dlm medulla :
 Loop of henle (pars asc et desc)
 Duct.Coligentes
 Duct.bellini (duct.papillaris)
PELVIS RENALIS
 Bag.yg melebar dr ureter prox di dlm
sin.renalis  awal ureter
 Ke arah prox. Ia bercbg menjadi 2-3 calyx
mayor
 Msg2 calyx mayor pecah jadi cbg yg lbh
kecil  Calyx minor (1 calyx mayor jadi 2-
6 calyx minor
 Ke dlm tiap2 calyx minor bermuara papila
renalis
RENAL INTERNAL STRUCTURE
VASCULARISASI RENAL

 A.Renalis :
Cab.aorta abdominalis
 Yg dex, dorsal v.cava inf sbl mencapai hylus telah
bercbg2 jadi Aa.segmentales & menyuplai
Gdl.suprarenal, ureter, & jar.lemak pararenal
 Di hylus, a.renalis bercbg2 menjadi 4-5
A.Interlobaris,
 Kdg  cab.a.renalis asesoria dr aorta abd yg lsg
ke polus ren tanpa mll hylus
 Aa.interlobaris berjln di dlm medulla (dlm
coll.renalis Bertini) lalu membtk a.arcuata menuju
pyramid renalis(perbts cortex-medulla)
VASCULARISASI RENAL
 A.Renalis :
 Mll A.arcuata keluar cbg2 yaitu :A.Interlobularis
 Selanjutnya aliran drh adl :
 A.Interlobularis  vas aff ; masuk ke :
a. Glomerulus perifer  vas eff  TC membtk kapiler (plexus capilaris
peritubularis)  V.interlobularis  V.arcuata
b. Glomerulus juxta medullaris  a.recta spuriae  kapiler2 pd papila
renalis  V.interlobularis  V.Arcuata
 Dari A.Interlobularis  a.recta verae  kapiler2 pd renalis 
v.interlobularis  V.arcuata
 Dari A.Interlobularis menembus capsula fibrosa, membtk kapiler2
dlm capsula adiposa  v.stellata (antara cortex & capsula) 
V.interlobularis  v.arcuata
Vascularisasi RENal
Vascularisasi
RENAL
VASCULARISASI
RENAL
VASCULARISASI
REN
VASCULARISASI
REN
VASCULARISASI
REN
Vascularisasi Renal in every level
CASE-2
Pak Budi seorang tukang sayur berusia 63 th dtg ke
IGD RSUZA dg menderita nyeri hebat di daerah
fossa iliaka kanannya. Setelah diperiksa dg detail
oleh koasistensi bedah dg dibantu residen bedah
tidak menghasilkan diagnosa yg jelas. Pasien
dimasukkan ke ruangan dan lsg dilakukan foto IVP.
Tanpak gambaran perselubungan yg diduga batu pd
ureter kanan pd saat menyilang tepi atas panggul
pasien.
QUESTION ??

1. Bagaimana anatomi topografi Ureter thd


dinding posterior abdomen, khususnya
thd vaskularisasi post wall abd ?
2. Struktur pd ddg post abd yg menyilang
ureter pd bag superiornya baik pd wanita
atau pria ?
URETER
 Pjg  25 cm
 Sebag.intra abd, & sebag.intra pelvicum s/d sdt
posterolat vesica urinaria
 Retroperitoneal di dlm jar.areolar & melekat pd
peritoneum
 Turun pd fascia M.psoas menyilang N.genitofemuralis
 Sbl ventral dex : a.ovarica/a.testicularis,pars
desc.duodeni,a.colica dex,a.iliocolica,rdx mesenterii &
terminal ileum.
 Sbl ventral sin : a.ovarica/a.testicularis,a.colica
sin,a.sigmoidea, & mesocolon sigmoid
POSISI URETER
URETER
URETER
KANDUNG KEMIH/
VESICA URINARIA/BULI-BULI
 Mrpk kantong  Hubungan dg sekitar :
Ant  synphisis pubis
muscular tempat urin  Post (pria)  akhir vas
mengalir dr dlm deff,vesiculus seminalis,
ureter & rectum
 Post (wnt)  uterus &
 Saat kosong berada vagina
dlm rongga panggul  Inf (pria)  kel.prostat
 Saat berisi berada  Inf (wnt)  ddg ant
vagina
dlm rongga abdomen
di atas pubis
POSISI KANDUNG KEMIH
POSISI KANDUNG KEMIH
KANDUNG KEMIH
VESICA URINARIA

Fiksasi :
 Lig.pubovesicale/puboprostaticus med.
 Lig.pubovesicale/puboprostaticus lat
 Lig.lateralis dr vesicula seminalis  ke lat 
plicae rectovesicalis
 Lig.vesicoumbilicalis med (sisa urachus)
 Lig.vesicoumbilicalis lat (sisa a.umbilicalis)

umbilicus di
ventr.abd
POSISI KANDUNG KEMIH
HUBUNGAN BULI2 DG DDG VENTRAL
ABD
VESICA URINARIA

 BAG.DALAM V.URINARIA :
 Mukosa adl jar.ikat longgar,jika ksg  Rugae vesicae
  Daerah antara muara kedua ureter & urethra  
vesicae/Lieutodi,mucosa ttp licin
  Lipatan antara 2 orifisium uretericus/muara ureter


Torus interuretericus,  jar.otot
 Fossa retrouretericus,di bag.dorsal
  Tonjolan di dorsocranial orifisium urethra int. Uvula vesicae
 Uvula ini akibat deskan dr bwh Õ gdl.prostat lob.med, terltk di
bag.med.
VESICA URINARIA
 Struktur V.urinaria :

Mucosa,membtk lipatan  Rugae vesica

DDG Sub Mukosa,jar.ikat longgar dg ser.elastis,kec.pd


 Lieutodi
Muscularis,mrpk otot pls dg jar.ikat fibrosa
 m.detrussor
 Sec.sirkuler,menebal di collum  m.sphinter
urethrae int
 Sec.Longitudinal
 Sec.sirkuler, plg tipis
VESICA URINARIA
TRIGONUM VESICAE/LIEUTODI
KANDUNG KEMIH/
VESICA URINARIA/BULI-BULI
 Peritoneum abd. Menutupi permukaan atas kdg kemih
shg membtk :
 Excavatio Recto-vesical : Ktg peritoneum di antara
rectum & kdg kemih pd pria.
 Excavatio vesico-uterina : Ktg peritoneum di antara
kdg kemih & uterus pd wanita.
 Ureter msk kdg kemih dr post, lubangnya terpisah 5 cm,
& keluar dr inferior
 Trigonum vesicae: daerah segitiga membranosa yg
licin di antara lbg ureter dan urethra.
POSISI KANDUNG KEMIH
KANDUNG KEMIH
VESICA URINARIA
 Vaskularisasi
 A.vesicalis sup  pd facies sup
 A.deferentialis  pd basis
 A.vesicalis inf  pd facies post & inferolat
 Vena dialirkan ke dlm plexus venosus vesicalis/prostaticus
v.iliaca int
VASCULARISASI
UROGENITALIA
VASCULARISASI
BULI2
URETHRA PRIA
 Mrpk tabung yg pjgnya 20 cm, mulai dr buli2 s/d ujung penis
 Terdiri atas 3 bag :
 Urethra pars prostatica : pjgnya 3 cm, mll
kel.prostat, menerima 2 duct.ejaculatorius &
bbrp sal.kecil kel.prostat.
 Urethra pars membranosa : pjgnya 2 cm, mll
diafragma urogenital, bagian yg plg tipis (oleh
selaput membran)
 Urethra pars spongiosa : pjgnya 15 cm, mll
corpus spongiosum penis s/d ujung penis
URETHRA PRIA
 Pars Prostatica
 Pd ddg post.(bag.dlm), tdp struktur :
 Crista urethralis  Tonjolan mmjg di mucosa ddg dorsal
bag.med,berhub  cranial dg uvulae vesicae
 caudal dg pars membranacea urethrae
 Colliculus seminalis(verumontanum)  Pelebaran pd
pertengahan crista urethralis
 Utriculus prostaticus (Vagina masculina) Lbg pd puncak
colliculus seminalis, mrpk muara saluran buntu,homolog vagina
 Hiatus ejaculatorius  Mrpk muara duct.ejaculatorius ,kanan &
kiri utriculus prostaticus (agak distal)
 Sinus prostaticus  Celah kanan & kiri crista urethralis
 Lbg2 orificium gdl.prostate
URETHRA PRIA
URETHRA PRIA
Pars Membranacea
Pars cavernosa
 Dr apex prostate sampai setinggi
bulbus penis
 mrpk bag yg menembus  Di dlm bulbus cavernosum penis
diaphragma urogenitalia  Mll bulbus  corpus spongiosum
 Bag yg pdk ( 2 cm) &  4 cm  gland penis/pars naviculare
dorsal dr symphisis pubis  Lumennya melebar pd :
  m.sphincter urethrae ext  Bulbus/fossa intra bulbar
 Ddg post urethra berhub dg  Gland/fossa naviculare
bulbus penis di caudal  Pd ddg ventral bermuara :
diaphragma urogenitalia
 Ductuli & gdl.bulbourethralis
URETHRA PRIA
URETHRA
PRIA
SKEMATIK URETHRA PRIA
URETHRA
WANITA
 Mrpk tabung yg
pjgnya 3 cm,
mulai dr buli2 s/d
lubang di antara
labia minora
sekitar 2,5 cm di
blkg clitoris.
 Berjln tepat di
depan vagina
URETHRA WANITA
URETHRA WANITA
VASKULARISASI
A.Vesicalis inf
Rr.prostatica  Urethrae pars prostatica
A.Rectalis med Urethrae Pars Membranacea
A.Pudenda int
Urehrae Pars spongiosa

 Vena mengikuti arteri dg penamaan yg serupa


Urethrae pars prostatica
Lnn.Iliaca int & ext
Urethrae pars membranacea
Lnn.inguinalis
Urethrae pars spongiosa
Lnn.iliaca ext
VASCULARISASI
URETHRA
URETHRA

PERSARAFAN

 Cab2 N.pudendus
 Ser.Aff.plg byk mll Nn.splanchnici
pelvici/N.erigentes
 Saraf2 plexus prostaticus yg berasal dr plexus
hypogastricus inf/plexus pelvicus disebarkan ke
sel.urethra
PERSARAFAN
SISTEM GENITALIA PRIA
GENITALIA

EXTERNA INTERNA

•PENIS •TESTIS
• SCROTUM • EPIDIDYMIS
• DUCT.DEFFERENS
• VESICULA SEMINALIS
• DUCT.EJACULATORIUS
• Gdl.PROSTATE
• Gdl.BULBOURETHRALIS
GENETALIA PRIA
GENITALIA
EXTERNA
SCROTUM

Mrpk ktg fibromuscular unt kedua testis &


bangunan yg berhub
 Dorsocaudal thd penis & caudal thd symp.pubis
 2 bag  luar : raphe scroti
 dalam : septum scroti
 Isi : testis, epididymis, & sebag.fun.spermaticus
 Lapisan : Cutis & subcutis/tunica Dartos
SCROTUM
SCROTUM
GENITALIA
EXTERNA VASCULARISASI
PRIA & Limfatik
SCROTUM

•Bag.Ventral : a.pudenda ext.


PERDARAHAN ARTERIAL • Bag.Dorsal : a.pudenda Int,
V a.Testicularis &
a.cremasterica
E
N
A


ALIRAN LIMFE
V.Scrotalis mengiringi
Dialirkan ke Lnn.subinguinalis
a.scrotalis & bergbg
superfisialis
Dg v.pudenda
Ext.
GENITALIA
EXTERNA PRIA

 PERSARAFAN
SCROTUM
 VENTRAL :
N.Ilioinguinalis &
r.genitalis
N.genitofemuralis
 DORSAL :
 r.medialis & r.scrotalis
Nn.perineali
 R.perinealis Nn.cutanei
femoris posteriores
GENITALIA
EXTERNA PRIA
PENIS
 Terbagi 2 bagian :
 Pars Occulta/Fixa  Radix penis (2 crus + 1
bulbus)
 Pars Libera  corpus & glands penis
RADIX PENIS
 Immobil,di dlm spatium perinei superfisialis
 Mrpk jar.erektil
  Crus penis memiliki tunica albuginea yg t’tutup
m.ischiocavernosus.B’isi sinus cavernosus,lalu
b’ljt corpus cavernosum penis ka & ki
GENITALIA EXTERNA PRIA
PENIS
CORPUS PENIS

 Corpora spongiosa dilalui Õ urethra, dg t.albuginea lbh tps & lbh kcl
T’diri atas 2 corpora cavernosa + 1 corpus spongiosum mrpk ljt bulbus penis
  jar.subcutis  fascia penis superficialis b’hub t.dartos & fascia perinei
superficialis
  di bag.prof. tdp fascia penis prof. mrpk ljt fascia perinei prof.
  T.albuginea mrpk capsula jar.ikat pdt 2 lps prof. dr fascia prof.penis

GLANS PENIS
 Dipsh dg corpus Õ collum dg peninggian di bag.distal  Corona glandis
  lbg di ujg  orifisium urethrae externum
  lptn klt yg menutupi dr glans s/d orifisium  Praeputium penis,  kel.lmk
Gdl.praeputialis dr Tyson memproduksi smegma
  hbgn antara glans di bag.med & caudal/ventral dg praeputium  Fernulum
proaeputii
STRUKTUR
PENIS
GENITALIA EXTERNA PRIA
PENIS

 FIKSASI PENIS

 Crura penis pd arc.ischiopubicum


 Lig.fundiforme penis mengitari pd
bts pars fixa & pars libera
 Lis.suspensorium penis m’hbg
periosteum dr symp.pubis dg
dorsum penis pd fascia prof.penis
 Bulbus penis melekat pd fascia
diaphragma UG inf
FIKSASI PENIS
GENITALIA EXTERNA PRIA
PENIS
VASKULARISASI
ARTERIAL

 Cbg a.pudenda int :
VENA
 A.Dorsalis penis
 A.Profunda penis  Dari Cavernae corpora cavernosa  v.dorsalis
 A.Bulbaris penis penis prof.  plexus venosus prostaticus
 Dari fascia penis superf v.dorsalis penis
superf.  v.pudenda ext.

ALIRAN LIMFE Dari penis ditampung di Lnn.inguinalis


superficialis

VASCULARISASI PENIS
VASCULARISASI PENIS
VASCULARISASI GENITALIA
EXTERNA
GENITALIA EXTERNA PRIA
 PENIS

 PERSARAFAN :

 N.Dorsalis penis, cbg dr


N.Pudendus  persarafan
kulit & glans
 N.Cavernosi penis dr plexus
hypogastricus inf/plexus
pelvicus  corpus
Rangsangan erotik

MEKANISME
Saraf parasimpatik

EREKSI
Relaksasi otot polos arteri
Darah membanjiri r. cavernosa

R. Cavernosa membesar

Menekan plexus venosus
Aliran darah keluar penis terhambat

Penis menjadi besar & keras
(ereksi)

Ketegangan pd corpus spongiosum tak
terlalu hebat urethra cukup u/
pengeluaran cairan semen


Ejakulasi
detumescence  Saraf simpatis

Kontraksi otot polos arteri
Darah di cavernosa berkurang
GENITALIA INTERNA PRIA

TESTIS
 Terletak di dalam scrotum
 Merupakan kelenjar ganda:
eksokrin (spermatozoa) &
endokrin ( H.testosteron)
 Btk ovoid,brt 10-14 gr,pjg 4 cm,Ø
antpost  3 cm, tbl  2,5 cm
 Msg2  fascies med,lat,margo
libera & mesorchium
 Mesorchium mrpk bag yg
ditempati Õ epididymis tdk
t’tutup Õ peritoneum tp t’tutup Õ
sebag.fun.spermaticus
GENITALIA INTERNA PRIA

 KAPSULA TESTIKULARIS

 Testis t’bungkus Õ capsula yg


t’diri dr :
 Tunika vaginalis
selapis mesotel yg merupakan
bagian serosa dari peritoneum.
 Tunika albuguenia
jaringan fibroelastis + otot polos
 Tunika vaskulosa
tdd jala-jala kapiler yg terbenam
dalam jaringan ikat kendor.
GENITALIA INTERNA-3
 LOBULI TESTIS

 Prmkn post menbl m’btk


mediastinum testis
 Di tmp ini, skt2 fibrous
menyebar ke capsula m’btk
septula testis
  200-400 lobuli testis b’btk
piramid, tiap lob. berisi 1 - 4
tubuli seminiferi
 Jar. ikat longgar lob.testis,
Pemb. drh, srf, b’bagai sel,
diantanya sel interstitial
leydig.
GENITALIA INTERNA PRIA

 VASCULARISASI – LIMFE – PERSARAFAN 

 A.Testicularis dr pars abd.aorta,t’ltk kaudal a.renalis


 Vena2 meninggalkan testis & b’hub dg plexus pampiniformis
akan mljtkan ke v.testicularis di dlm can.inguinalis.Dmn yg
sin msk ke v.ren.sin lalu v.cava inf,sdg yg dex lsg ke v.cava
inf.
 Aliran limfe menuju Lnn.lumbales/preaortici
 Srf otonom b’asal dr plexus testicularis disekll
a.testicularis,dimana  ser.parasimpatis (dr.N.vagus) &
simpatis segmen med.spinalis T7
Vascularisasi testis
PENAMPANG TESTIS
GENITALIA INTERNA PRIA

 EPIDIDYMIS
 B’btk hrf C,pd fascies post testis
 Menyimpan spermatozoa hgg penuh,lalu dialirkan ke duct.
 Caput mrpk bag. > di prox,yaitu di sup.testis
 Corpus pd fascies post.testis,t’pisah dg testis oleh celah  sinus
epididymis/bursa testicularis. Dari t.vaginalis dibatasi oleh
epiorchium/pars visceralis
 Cauda mrpk plg distal & <,  perub.duct.epididymis jd duct.deff
 Vascularisasinya dr cbg2 a.spermatica int/a.testicularis
 Aliran limfe menuju Lnn.lumbales
GENITALIA INTERNA PRIA
Epididymis
Struktur-struktur yg dpt membtk kista bila > :
 Appendix Testis  Ltk di cranial testis,mrpk sisa ujung cranial
duct.paramesonephridicus.Homollog dg fimbrae tubae uterinae
 Appendix Epididymis  ltk di caput epididymis,mrpk sisa
mesonephron
 Ductuli aberrantes sup  Sal.kecil2 di capu epididymis yg
b’hub dg rete testis,mrpk sisa tub.mesonephridicus/mesonephron
 Ductuli aberrantes inferior  sal.kecil2 yg b’hub dg caudal
duct.deff,mrpk sisa mesonephron
 Paradidymis  sal.kecil2 yg melekat pd duct.deff, cranial caput
epididymismrpk sisa mesonephron bag.caudal
GENITALIA
INTERNA-7
Funiculus Spermaticus
spermatic cord
 Mrpk pembungkus duct.deff, ki lbh pjg dr ka
 Mengikuti testis & epididymis saat desensus testis dr cav.abd
 Mulai can.inguinalis  scrotum  fascies post testis
 Ddgnya dr ddg ventral abd
 Lokasi :  Caudal dr annulus inguinalis subcutanea
 Ventral dr m.abd longus & a.pudendalis externa superficialis
 Lsg di bwh kulit & fascia superficialis
 Lat tub.pubicum
Lapisandr dalam ke luar :
Fascia spermatica int(tunica vaginalis comunis)  Fascia cremasterica

Fascia spermatica externa


GENITALIA INTERNA  SPERMATIC CORD
 ISI FUNICULUS :
 Duct./vas defferens
 A.spermatica
int/a.testicularis
 Plexus venosus
pampiniformis
 Pemb2 limfe
 A.deferentialis &
a.cremasterica/spermatica
externa
 R.genitalis
N.genitofemuralis
 Proc.vaginalis peritonei
GENITALIA INTERNA-9
 Ductus (vas) deferens
 Mrpk ljt duct.epididymis
 Fgs  membawa spermatozoa dr epididymis ke duct.ejaculatorius
 Dr cauda epididymis(b’kelok2)  sisi med.epididymis (lrs),dkt dg fascies post
testis  dikll õ plexux venosus pampiniformis ke cranial dr bag.sup testis 
annulus inguinalis subcutanea  cav.pelvis, menyilang :
 Vasa iliaca externa di sbl ventral
 Vasa epigastrica caudalis di sbl lat
 VAN obturatorius & Vasa vesicalis sup di sbl med
 Vascularisasi dr a.deferentialis & a.rectalis med
 Aliran limfe menuju Lnn.illiaca externa
THD URETER :
 Awalnya menyilang di sbl ventral
 Di fundus v.urinaria ia berada di med.ureter & vesicula seminalis  melebar
menjadi Ampulla duct.deff
 Bersama dg duct.excretorius vesicula seminalis ia membtk duct.ejaculatorius
 Vesicula seminalis GENITALIA
 Mrpk tonj.duct.deff yg INTERNA-10
m’hslkan seminal fluid
 T’ltk di blkg prostat.
 Jlh 2 ki & ka dg btk tgt isis
v.urinaria
 Dibungkus õ jar.ikat fibrous
& muscular pd ddg dorsal
v.urinaria
 Cranial t’tutup peritoneum
 Excavatiorectovesicalis
memisahkannya dg rectum
 Lat dr ureter & ampulla
duct.deff
 Med dr plexux venosus
vesicalis
 Vascularisasi = duct.deff
 Limfatik menuju Lnn.illiaca
ext & int
GENITALIA INTERNA-11
 Ductus ejaculatorius
 Gab.duct.deff & duct.excretorius vesicula seminalis
 Menuju basis prostat
 Bermuara ke dlm colliculus seminalis pd ddg post lumen urethra
 Glandula prostata
 Mrpk kel2 tuboalveolar di dlm cav.pelvis subperitoneal
 M’hslkan seminal fluid
 Dibungkus õ ser.M.prostaticus kontraksi  sekresi cairan
 Bagian2nya :
 Apex,plg kaudal,  1 cm dorsal symp.pubis
 Basis, bag.prox,setinggi pertengahan symp.pubis
 Fascies inferolat,konvex, plexus venosus
 Fascies ant,tmp perlekatan lig.puboprostatica med.
 Fascies Post,berhdp dg vesicula seminalis & ampulla duct.deff
GENITALIA INTERNA-
12
 Gdl.prostata

 Lobus Gdl.Prostata :

 2 lob.lateralis,dihub. Õ
ithmus ventral urethra
 Lob.Ant, ventral dr urethra
 Lob.Post,dorsocaudal dr
duct.ejaculatorius & dorsal
urethra
 Lob.med,mrpk bag. Antara
duct.ejaculatorius dg urethra
GENITALIA INTERNA-13
 Gdl.prostata

FIKSASI GDL.PROSTATA

 Dibungkus õ fascia diafragmatica UG sup.


 Ljtnya ke ventral dg arc.tendineus m.lev.ani ke os.pubis sbg
Lig.puboprostatica med.
 Lig.puboprostatica lat. Dr fascia prostat ke lat menuju
arc.tendineus m.lev.ani.
 Capsula muscularis prostatica
 M.Lev.prostata, yaitu bag. m.Lev.ani menuju gdl.prostata
Gdl.
prostata
&
vesicula
seminalis
GENITALIA
INTERNA-14
 Gdl.prostata
VASCULARISASI-LIMFE-PERSARAFAN
 ARTERI  A.Vesicalis inhf & A.Rectalis med cab.dr
A.Illiaca int.
 VENA  Vena2 b’gbg m’btk Plexus Venosus
Prostaticus,ditampung õ V.Illiaca Int.B’hub dg plexus
venosus vesicalis & plexus venosi vertebralis
 LIMFE  Berakhir pd Lnn.illiaca int & Lnn Sacralis
 PERSARAFAN :
 Parasimpatis dr Nn.splanchnici pelvici/Nn.erigentes
 Simpatis dr plexus hypogastricus Inf.
GENITALIA INTERNA-15
 KELENJAR TAMBAHAN

 Vesicula seminalis
 Gdl.Prostat.
 Gdl.Paraurethralis

Gdl.Bulbourethralis/cowperi,
di dlm m.sphincter urethrae ext pd
diafragma UG
Gdl.Parauretra Litrie di sekitar
orifisium urethrae ext
O
R
G
A
N
INERVASI
R
E
P
R
O
D
U
K
S
I
HOMOLOG ORGANA GENITALIA

E
X
T
E
R
N
A
HOMOLOG ORGANA GENITALIA

E
X
T
E
R
N
A
FEMALE REPRODUCTION
OF
ANATOMY

By : dr.M.Mizfaruddin,M.Kes
SYIAH KUALA UNIVERSITY
FEMALE REPRODUCTION
ANATOMY
PELVIS
 Bersendi dg Vt L V di atas & caput
femuris di bilateral
 Tersusun atas 4 tulang :

* Os sacrum
* Os coccigeus
* 2 Os coxae
FEMALE PELVIS
FEMALE PELVIS
FEMALE PELVIS
GENITALIA
wanita

EXTERNA INTERNA

•VULVA • OVARIUM BILATERAL


•Gdl.MAMMAE • TUBA UTERINA BILATERAL
• UTERUS
• VAGINA
GENITALIA
EXTERNA
VULVA
Terdiri atas :
 LABIA MAYORA : Mrpk 2 lipatan bsr berambut mulai dr mons
pubis (bantalan lemak di dpn symp.pubis) s/d perineum di grs tengah
bag.blkg.
 LABIA MINORA : 2 bibir tipis dr kulit lunak yg berpigmen,
terltk di dlm lab.mayora, membelah di dpn membungkus klitoris &
bertemu di blkg berupa lipatan pdk.
 KLITORIS : Organ erektil kecil pd grs tgh di bag.dpn (homolog dg
penis)
 VESTIBULUM : Daerah yg dibungkus õ labia minora & 
muara urethra, tepat di blkg clitoris & muara vagina

 Glandula vestibularis mayor : terltk di blkg bulbus


vestibuli, salurannya bermuara pd sulcus antara lab.minus &
perlekatan hymen.
GENETALIA EXTERNA  VULVA
GENITALIA
INTERNA

OVARIUM
  2, kanan & kiri, p = 4 cm, l = 1,5 cm & tbl = 1 cm
yaitu terltk antara uterus & ddg panggul
 Digantung ke uterus õ Lig.ovarii proprium
 Digantung ke ddg panggul õ Lig.Infundibulo
pelvicum
 Dilekatkan ke blkg õ Lig.latum
 Btknya seperti buah kenari, warna pth dg ukuran
bervariasi tgt umur
OVARIUM

 Tahap perkembangan ovarium


 Folikel Primordial, sbl pubertas
 Folikel de Graaf, selama pubertas & mengalami
pembelahan
 Corpus luteum, sisa folikel de Graaf yg lalu
mengalami fibrosis & mulai membtk jar.parut
Corpus Albicans, corpus luteum yg tlh alami
fibrosis
OVARIUM
OVARIUM
GENITALIA INTERNA

TUBA UTERINA/FALOPII
  2, kanan & kiri, p = 20 cm, yaitu sdt lat. Uterus menuju
ovarium.
 terltk di bts atas lig.latum yg bebas
 Pd ujungnya tdp muara berlubang yg dikelilingi õ fimbrae yg
mirip seperti daun pakis
 Dibagi menjadi :
1. Infundibulum  didapatkan fimbriae tubae
2. Ampula
3. Ishmus
4. Pars uterina
TUBA UTERINA/FALOPII
TUBA
UTERINA
/
FALOPII
GENITALIA
INTERNA
UTERUS/RAHIM
 Organ berddg musculer tebal, berbtk buah piri, p = 7½ cm,
yaitu sdt lat. Uterus menuju ovarium.
 Terltk di dlm cav.pelvis di antara kdg kemih di dpn & rectum
di bag.blkg
 Membtk sdt shg menekuk ke depan  Anteversi
 Terdiri atas :
1. Fundus, ujung atas membulat, di atas perlekatan tuba
uterina
2. Corpus, membtk 2/3 uterus
3. Cerviks, ujung 1/3 bwh
POSISI UTERUS
UTERUS/RAHIM

PERLEKATAN
UTERUS DG
SEKITAR :

 Lig.Latum, pd setiap
sisi
 Lig.Rotundum, berjln
sdt lateral uterus
POSISI
UTERUS
POSISI
UTERUS
UTERUS
POSITION
STRUKTUR UTERUS
 Endometrium : Lap.dlm sel epitel silindris & kel. Yg
menunjukkan perub.berbagai stadium siklus mentruasi

 Myometrium : Lap.tgh serat otot polos, tersusun dlm


bundel lebar yg saling menjalin

 Perimetrium : Menutupi bag.luar kec.cerviks pars


vaginalis
GENITALIA
INTERNA

VAGINA
 Tabung yg membentang mulai serviks uteri s/d
vestibulum vulvae.
 Serviks uteri menonjol di bag.atas vagina
 Forniks ant, lat, & post mrpk bag.nya yg berada di
bag.depan, samping & blkg serviks
 Hymen/selaput dara adl lipatan mukosa tipis pd mulut
vagina
VULVA & VAGINA
REGIO PERINEI

UNIVERSITAS
AIRLANGGA

By :dr.M.Mizfaruddin, M.Kes
PERINEUM
 Ruangan b’ btk berlian
 Bts2 :
 Ant : Lig.arcuatum pubicum & rami
inf.pubis dan ischium(ramus
ischiopubicum)
 Post : Ujung os.coccygeus
 Lat : Lig.sacrotuberosum &
tub.ischiadicum
• Dsrnya : kulit & fascia
• Atapnya : dibtk Õ diaphragma
pelvis yg dibungkus fascia
• Dibagi menjadi  urogenitalis (ant)
&  analis (post) Õ grs p’hub
kedua tub.ischiadicum
TRIGONUM UROGENITALIS
SPATIUM PERINEI SUPERFICIALIS

 PRIA :  WANITA :
 
 Radix penis & otot2 yg berhub
(m.ischiocavernosus &
 Radix clitoridis & otot2 yg
m.bulbospongiosus) berhub (m.ischiocavernosus &
 Bag.prox.pars spongiosa urethra m.bulbospongiosus)
 M.transversus perinei  Bulbus vestibuli
superficialis
 M.transversus perinei
 Cab.a.pudenda int
superficialis
 N.pudendus
 VAN yg berhub dg struktur tsb
 Gdl.vestibularis mayor
TRIGONUM
UROGENITALIS
SPATIUM PERINEI PROFUNDA

 LAKI-LAKI , tdp :  WANITA,tdp :

 Pars membranacea urethrae  Bag.prox.urethrae


 M.sphincter urethrae  M.sphincter urethrae
 Gdl.bulbourethralis  M.tranversus perinei prof.
 M.transversus perinei prof.  VAN yg berhub dg struktur tsb
 VAN yg berhub. Dg struktur tsb
DIAPHRAGMA
UROGENITALE

 Mrpk jar.fibromusc. Yg membentang dr


arc.ischiopubicus ki & ka dan menutupi
bag.ventral apertura pelvis inf.
 Terdiri atas M.transversus perinei prof &
m.sphincter urethrae ext di sbl caudal prostat
 Fascia diaphragma UG yg terdiri atas lapisan
superior & inferior
Centrum Tendineum Perinei

 Jar.fibromusc,tmp insersio sejlh otot


(m.bulbospongiosus,m.sphincter ani ext,m.
trasversusperinei superficiallis & prof serta
m.levator ani).Ltknya ventral dr anus &
melekat pd tepi dorsal membrana perinei.
DIAPHRAGMA UROGENITALE
DIAPHRAGMA
PELVIS

 Terdiri dr
m.lev.ani,m.coccyge
us, & fascia penutup
otot2 tsb
 Memisahkan
cav.pelvis dr
perineum
 M’btk dsr cav.pelvis
& atap msg2 fossa
ischioanalis
DIAPHRAGMA
PELVIS
FOSSA
ISCHIOANALIS
ISI :
 Bts2 :  Bantalan lemak
 Lat : os.ischii & ischioanal
bag.caudal m.obturator  Cab2 Vasa pudenda
int
interna & N.pudendus di
 Med : can.analis yg mrpk
ddg lat
tmp perlekatan m.lev.ani
& m.sphicnter ani ext  VAN rectalis inf
 Dorsal : lig.sacrotuberale  Rm cutanei perforantes
& m.gluteus max Nn.sacralis II-III &
 Ventral : Diaphragma r.perinealis Nn.sacralis IV
urogenital & fascianya
FOSSA
ISCHIO
ANALIS
REGIO
PERI
ANAL
CANALIS PUDENDALIS
 Terowongan dlm fascia m.obt.int di ddg lat fossa
ischioanalis yg dibatasi Õ jar.ikat.
 Dilalui Õ vasa pudenda interna,N.pudendus &
N.obt.internus
 Persarafan : N.pudendus bercbg menjadi N.dorsalis
penis/clitoridis & N.perinealis
 N.perinealis melepaskan r.scrotalis/labialis yg bertanggung
jwb thd otot2 di dlm spatium perinei superficialis & prof.
 N.pudendus juga melps N.rectalis inf pd permulaan
can.pudendus,lalu ke anus unt mensarafi m.sphincter ani
ext & kulit perianal lalu mengadakan hub dg
r.scrotalis/labialis & N.perinealis.
REGIO
PERI
NEAL
INERVASI
PERINEUM
CANALIS ANALIS
 Bag.terminal intestinum crassum
 T’ltk di caudal diaphragma pelcis & bermuara di permukaan
perineum sbg anus
 Pjg  2,5-3,5 cm, dilingkari Õ m.sphincter ani int & ext
 Di sbl dlm membran mukosa dimana sebag.cranialnya tdp
columnae analis yg tdp cbg terminal vasa rectalis sup.
 Pd ujung columnae analis tdp Linea anorectalis yg mrpk bts
peralihan antyara rectum & can.analis
 Ujung caudal columnae analis digbg sesama lain Õ valvulae
analis yg di cranialnya tdp sinus anales
 Bts caudal valvulae anales membtk grs tak beraturan yaitu
Linea pectinata,sbg standar penyatuan bag.cranial & caudal.
WICH ONE ???
LIMFATIK &
INERVASI
 Cranial lin.pectinata  lnn.illiaca int 
lnn.communes & lnn.lumbales & persarafannya
diurus Õ plexus hypogastricus in. Daerah ini peka thd
regangan.
 Caudal lin.pectinata  inguinales superficiales &
persarafannya diurus Õ N.rectalis inf &
cab.N.pudendus. Daerah ini sensitif thd nyeri,
sentuhan & suhu
VASCULARISASI

 A.rectalis sup pd can.analis,


cranial dr Lin.pectinata
 A.rectalis Inf pd caudal
can.analis,otot sekitarnya &
kulit perianal
 A.rectalis med menunjang
pasokan & beranastomosis dg
keduanya.
 Plexus venosus rectalis 
v.rectalis sup 
v.mesenterica/sistem portal
 V.rectalis inf v.sistemik
 V.rectalis med  v.iliaca int
RECTUM
& CAN.
ANALIS

Anda mungkin juga menyukai