Asam dan Basa

drs.syarifuddin ka.,msi. f.Mipa-Univ.pancasakti

ASAM BASA
Arhenius Asam. Menghasilkan H+ dalam air. Basa. Menghasilkan OH- dalam air. Bronsted-Lowry Donor Proton Lewis Akseptor pasangan elektron. Donor pasangan elektron. Ikatan Kovalen

Akseptor Proton

Netral Pembentukan air. Reaksi H+ + OH- H2O

Perpindahan proton. HA + B == BH +A-

A + :B == A:B

Contoh : * Asam basa Konyugasi H H O + H : A ==== basa 1 asam 2

H O H asam 1

H + + : A-

basa 2

* Lewis
F F B asam F F + : NH3 basa F B : NH3 F

1. Garam yang berasal dari Asam lemah dan Basa kuat.

jika A- + H2O === HA + OHsehingga : [ HA][ OH-] [ H+] [ HA][OH-][H+] Kh = x = [ A- ] [ H+] [ A-] [ H+] [ HA] 1 Kw

Kh =
[ A-] [ H+] apabila

x [ H+] [ OH-]

=
Ka

( Kw )

=
Ka [H+][ A-]

HA === H+ + A-

Ka =
[HA]

Kw
Kh = Ka =

[ HA]
x [ H+] [ OH-] = [ A-] [ H+] Kw x [ A-]

[HA][OH-]
= [ A-]

[OH-]2
[ A-]

maka [OH-] = Ka

Kw = [H3O+] [OH-] = [ H+][OH-] Kw [H3O+] = [OH-]

pOH = -log [OH] pH = pKw - pOH atau

pOH = pKw + p[A-] - pKa

2. Garam yang berasal dari Asam kuat dan Basa lemah. Reaksi B+ + H2O === BOH + H+ [BOH][ H+] [OH-] Kw Kh = x = [B+] [OH-] Kb [BOH][ H+] Kh = jika [BOH] = [ H+] [H+]2 = Kh [ B+]

Kw Kh =

Kb

[B+]
Kw [ B+] maka [ H+] = [ Kb ] jadi pH = pKw - pKb + p [ B+] atau pH = 7 - pKb - log [ B+] pH = - log [H+]

3. Garam yang berasal dari Asam lemah dan Basa lemah Reaksi B+ + A- + H2O ==== HA + BOH 1 [HA] [BOH]

[HA][BOH]

Kh =
[B+][A-] 1 1

= x x [H+][OH-] [H+][OH-] [A-][H+] [B+][OH-]

Kw

Kh =
Ka

x
Kb

x Kw

sehingga

Kh =
Ka x Kb

Kw

jika [H+] =
Ka x Kb

pH = - log [ H+]
maka pH = pKw - pKa - pKb atau pH = 7 - pKa - pKb

Contoh :

1. Diketahui CH3COONa 0,1N dan Ka = 1,8 x10-5 Hitung pH = ? Jawab : pH = pKw + pKa - p[A-] = 7 + (- log 1,8x10-5) + log(0,1) = 8,87 2. Diketahui NH4Cl 0,1N dan Kb = 1,6 x10-5 Hitung pH = ? Jawab : pH = pKw - pKb + p [B+] = 7 - (- log 1,6x10-5) - (- log 0,1) = 5,102 3. Tentukan pH, jika setiap 1 ltr mengandung 0,2 mol asam asetat dan 0,4 mol Na.asetat. Ka = 1,8x10-5 M. jawab : [garam] = 0,4/1 ltr = 0,4 M dan [asam] = 0,2/1ltr = 0,2 ( 0,4 M) jadi pH = - log (1,8x10-5) + log = 5,04 ( 0,2 M)

4. Larutan Penyangga atau larutan Buffer adalah larutan yang dapat mempertahankan harga pH seperti penambahan asam, basa atau pengenceran. a. Campuran Asam lemah dan Garamnya ; [ garam ] pH = pKa + log [ asam ]

b. Campuran Basa lemah dan Garamnya

pH = pKb + log

[ garam ] [ basa ]

pH LARUTAN.
1. Asam kuat [H+] pH = - log [H+] contoh : Hitung pH larutan HCl 0,05 M pH = - log [H+] = -log 0,05 = 1,3

log pp==- -log

2. Basa kuat [ OH-] pOH = - log [OH-] contoh : Hitung pH larutan NaOH 0,05 M pOH = - log [OH-] = -log 0,05 = 1,3 jadi pH = pKw pOH = 14 1,3 = 12,7

3. Asam lemah [H+] [H+] = Ka x Ca atau pH = pKa - log Ca contoh : Hitung pH CH3COOH 0,1 M, jika Ka = 1,8 x 10-5 [H+] = Ka x Ca = 1,8 x 10-5 ( 0,1) pH = - log [H+] = 1,34 x 10-3 = - log 1,34 x10-3 = 2,87 4. Basa lemah [OH-] [OH] = Kb x Cb atau pOH = pKb - log Cb contoh : Hitung pH larutan NH3 0,1 M, jika Kb = 1,8 x 10-5. pOH = pKb - log Cb = - log1,8 x 10-5 log 0,1 = 2,87 jadi pH = pKw pOH = 14 2,87 = 11,13

Selamat Belajar dan Semoga Sukses