HIDROLISIS amirudin prawita

Peruraian oleh air

GARAM + AIR === > Asam lemah

=== > Basa lemah
=== > Asam lemah & Basa
lemah

Garam < == Asam kuat dan basa lemah

< == Asam lemah dan basa kuat
< == Asam lemah dan basa lemah
< == Asam kuat dan basa kuat
 Garam === > Asam kuat dan basa kuat
----- > Hidrolisis negatif
----- > Tidak melibatkan asam lemah atau
basa lemah atau keduanya
=== > Bersifat netral

MEKANISME HIDROLISIS
Secara umum adalah :
TERGANNGUNYA KESETIMBANGAN AIR

2H20 < === > H3O+ + OH-

Tinjauan :

1. Asam kuat + Basa lemah === > GARAM

NH4Cl < === > NH4+ + Cl-
NH4+ yang berasal dari basa lemah ini yang mem-
pengaruhi/ mengganggu kesetimbangan / bereaksi
dengan air (OH-) membentuk molekul NH4OH

2H2O < === > H3O+ + OH-

Akibat : konsentrasi [OH-] dari air akan turun
konsentrasi [H+] dari air akan naik

Sehingga larutannya bersifat ASAM

Reaksi :

NH4Cl === > NH4 + + Cl –

NH4+ + OH - < === > NH4OH + H+

Dari reaksi diatas

Interaksi kation dengan air

HIDROLISIS
Secara umum reaksi diatas dapat ditulis

BCl === > B + + Cl –

B+ + H2O < === > BOH + H+
Atau
BA + H2O < === > BOH +
HA
Dari reaksi ini, maka

Perubahan garam oleh air membentuk

Asam dan Basa
HIDROLISIS
2. Asam lemah + Basa kuat === > GARAM

NaAc < === > Na+ + Ac-

Ac- + H+ ---- > HAc
(dari air)

Karena H+ dari air diikat oleh basa konyugasi Ac- ,

maka
[H+] dari air akan menurun
sedangkan [H+] x [OH-] tetap, sehingga
[OH-] dari air akan naik
maka larutannya bersifat BASA
Lanjutan
Reaksi :
NaAc ------ > Na + + Ac-
Ac- + H2O < === > HAc + OH-

Bila ditulis secara umum

KA ----- > K+ + A-
A- + H2O < === > HA + OH-
Asam lemah + Basa lemah === > GARAM

NH4Ac ----- > NH4+ + Ac-

NH4+ + OH- < === > NH4OH
dari air
Ac- + H+ < === > HAc
dari air

Sifat larutannya bergantung pada

Kekuatan asam atau kekuatan basanya
Reaksi hidrolisinya

NH4Ac ----- > NH4+ + Ac-

NH4+ + H2O < === > NH4OH + H+
Ac- + H2O < === > HAc + OH-
--------------------------------------------------------------
NH4+ + Ac- + 2H2O < = > NH4OH +HAc + H+ +OH-

Atau
NH4+ + Ac- + H2O < === > NH4OH + HAc
Besar /kecilnya [H+] dan [OH-} yang terbentuk
Tergantung dari harga : Ka atau Kb asam lemahnya
atau basa lemahnya

Bila : Harga Ka > Kb maka [H+] > [OH-]

larutan bersifat ASAM

Harga Ka = Kb maka [H+] = [OH-]

larutan bersifat NETRAL

Harga Ka > Kb maka [H+] < [OH-]

larutan bersifat BASA
Tetapan Kesetimbangan Hidrolisis
1.Asan kuat + Basa lemah === > GARAM
Reaksi hidrolisis :
B+ + H2O < === > BOH + H+
K = [BOH] x [H+]
------------------
[B+] x [H2O]

K [H2O] = [BOH] x [H+]

------------------
[B+]
Kh = [BOH] x [H+] = [basa] x [asam]
------------------ -------------------------
2. Asam lemah + Basa kuat === > GARAM
Reaksi hidrolisis :
A- + H2O < === > HA + OH-
K = [HA] x [OH-]
------------------
[A-] x [H 2O]
K x [H2O] = [HA] x [OH-]
------------------
[A-]
Kh = [HA] x [OH-] = [Asam] x [Basa]
------------------ ----------------------------
[A-] [Garam tak terhidrolisis]
Kh = [HA] x [OH-] f[HA] x f[OH-]
3. Asam lemah + Basa lemah === > GARAM
Reaksi hidrolisis
B+ + A- + H2O < === > BOH + HA

Kh = [BOH] x [ HA] [Basa] x [Asam]

-------------------- = ----------------------------
[B+] x [A-] [Garam tak terhidrolisis]

Kh = [BOH] x [ HA] f[BOH] x f [HA]

-------------------- x ----------------
[B+] x [A-] f[B+] x f[A-]
Derajat hidrolisis ( alfa )
Adalah : Fraksi tiap mol zat yang terhidrolisis
dalam keadaan setimbang
Bila [garam] = C mol/liter
Maka [BOH] = C x alfa mol/l
[H+] = C x alfa mol/l
[B+] = C - Cx alfa
= C [1-alfa]
C x alfa X C x alfa alfa2 x C2
Kh = --------------------- = -----------
C [ 1- alfa ] C[1 – alfa]

Kh = alfa2 C
Hubungan antara Kh – Kw – Ka - Kb
1.Asam kuat + basa lemah === > GARAM
Reaksi :
BOH <=== > B+ + OH- [B+] x [OH-]
Kb = ---------------
[BOH]
H2O < === > H+ + OH- Kw = [H+] x [OH-]
B+ + H2O < = > BOH + H+ [BOH] x [H+]
Kh = -----------------
[B+]
Bila : Kw / Kb, maka
[H+ ] [OH-] x [BOH] = [BOH] [H+]
----------- -------------- = Kh = Kw /Kb
+ - +
2. Asam lemah + Basa kuat
Reaksi :
HA ----- > H+ + A- [H+] [A-]
Ka = -------------
[HA]
H2O < == > H+ + OH- Kw = [H+] [OH-]
A- + H2O < = > HA + OH- [HA] [OH-]
Kh = --------------
[A-]
Bila Kw / Ka, maka
[H+] [OH-] x [HA] [OH-] [HA]
----------- = -------------- = Kh = Kw / K
[H+] [A-] [A-]
3. Asam lemah + basa lemah
Reaksi :
HA <== > H+ + A- [H+] [A-]
Ka = -----------
[HA]
BOH < == > B+ + OH- [B+] [OH-]
Kb = -------------
[BOH]
H2O < == > H+ + OH- Kw = [H+] [OH-]
B+ + A- + H2O < == > BOH + HA
[BOH][HA]
Kh = ----------------
[B+] [A-]
Bila Kw / [Ka. Kb], maka

[H+] [OH-] x [HA] [BOH] [HA] [BOH]

-------------------------- = ---------------
[H+] [A-] [B+] [OH-] [A-] [B+]

= Kh

Kh = Kw / [Ka. Kb]
Derajat hidrolisis
Garam == > Asam lemah basa kuat

[BOH] [HA] alfaC x alfaC alfa 2 C2

Kh = ---------------- = ---------------- = -----------
[B+] [A-] {[1-alfa]C}2 [1 – alfa]2C2

V Kh
Alfa = ----------
1 + VKh

Alfa = V Kh
pH hidrolisis
1. Asam kuat dan basa lemah === > GARAM
Reaksi hidrolisis
B+ + H2O < == > BOH + H+

[BOH] [H+] [H+]2

Kh = ---------------- = -------- = Kw / Kb
[B+] C
H+]2 = C Kw / Kb
H+] = [C Kw / Kb]1/2
pH = ½ pKw - ½ pKb – ½ log C

pH = 7 - ½ pKb – ½ log C
2. Asam lemah dan basa kuat == > GARAM
Reaksi :
A- + H2O < == > HA + OH-
[HA] [OH-] [OH-]2
Kh = --------------- = --------- = Kw / Ka
[A-] C
[OH-]2 = C Kw /Ka
[OH-] = [ C Kw / Ka ]1/2
pOH = ½ pKw – ½ pKa – ½ log C
pH = ½ pKw + ½ p Ka + ½ log C

pH = 7 + ½ pKa + ½ log C
3. Asam lemah dan basa lemah == > GARAM
Reaksi :
A- + B+ + H2O < == > BOH + HA
[BOH] [HA] [HA]2
Kh = ---------------- = -------
[A-] [B+] CC
[H+] [A-]
Ka = ------------
[HA]
[HA] = [H+] [A-]
-------------
Ka
Lanjutan
[H+]2 x CC
Kh = ----------------
Ka 2 x CC
[H+]2 = Ka 2 x Kh

[H+] = Ka x [Kw / Ka . Kb]1/2

pH = pKa + ½ pKw – ½ pKa – ½ pKb
pH = ½ pKw + ½ pKa – ½ pKb

pH = 7 + ½ pKa - ½ pKb
Garam Amonium klorida NH4Cl = 0,01 Molar
Harga Kb = 1,80 x 10-5
Harga : pH ?

Penyelesaian : Garam asam kuat basa lemah

pH = ½ pKw – ½ pKb – ½ log C
= [½ x 14] – ½ [-log 1,8 x 10-5] –[1/2 log 10-2]
= 7 - [1/2 x 4,74] + [ ½ x 2]
= 8 – 2,37
= 5,63
Garam Sodium Asetat NaAc = 0,01 Molar
Harga Ka = 1,80 x 10-5
Harga Kw = 1 x 10-14
Konsentrasi [OH-] dan [HAc] ?
Penyelesaian :

Reaksi : Ac- + H2O < == > HAc + OH-

[HAc] = x mol/liter
[OH-] = x mol/liter
[Ac-] = [0,01 – x] mol/liter
[HAc] [OH-]
Kh = ----------------
[Ac-]
Lanjutan

x2
Kh = ----------- = Kw / Ka
[0,01 – x ]
Kh = 10-14 / 1,80 x10-5 = 5,50 x 10-10
x2
5,50 x 10 -10 = -------
0,01 – x
x = [5,50 x 10-10]1/2
= 2,30 x 10-6 mol/ liter

[HAc] = [OH-] = 2,30 x 10-6 mol/liter