Perubahan Keadaan Jirim

Bab 4 Jirim Dan Bahan

Teori kinetik
jirim
menyatakan
bahawa:-
Jirim terdiri daripada zarah-
zarah yang seni dan diskrit.
Zarah-zarah selalu bergetar,
berputar dan bergerak secara
rawak.
Apabila suhu bertambah, tenaga
kinetik zarah meningkat dan zarah
bergerak dengan kelajuan yang lebih
tinggi.
Jirim adalah sebarang benda yang
mempunyai jisim dan memenuhi ruang.
Teori Kinetik Jirim
ITeach Sains Tingkatan 4
VIDEO CONTOH JIRIM BAGI GAS




VIDEO CONTOH KEADAAN JIRIM BAGI
PEPEJAL, CECAIR DAN GAS
Keadaan Jirim
Susunan zarah
Keadaan
Pergerakan zarah
Daya tarikan
antara zarah
Kandungan
tenaga kinetik
Bentuk
Isi padu
Sifat
Berjauhan antara satu
sama lain.
Kurang padat tetapi
masih bersentuhan.
Rapat dan tersusun.
Bergerak bebas dan
laju ke semua arah.
Bergerak bebas secara
rawak.
Tidak bergerak bebas,
bergetar pada tempat
yang tetap.
Sangat lemah Sederhana Sangat kuat
Sangat tinggi Sederhana Rendah
Tidak tetap, mengikut
bentuk bekas.
Tidak tetap, mengikut
bentuk bekas.
Tetap
Tidak tetap, mengikut
isi padu bekas.
Tetap Tetap
Mudah dimampatkan Sukar dimampatkan
Rendah Sederhana
Gas Cecair Pepejal
Kemampatan
Perubahan Keadaan Jirim
Bab 4 Jirim Dan Bahan
ITeach Sains Tingkatan 4
Ketumpatan Tinggi
Sukar dimampatkan
VIDEO JIRIM
ITeach Science Form 4
Analysing Changes In The States Of Matter
Topic 4 Mater And Substance
Pepejal
Cecair Gas
Pembekuan
(tenaga dibebas)
Pemejalwapan
(tenaga dibebas)
Pendidihan
(tenaga diserap)
Peleburan
(tenaga diserap)
Pemejalwapan
(tenaga diserap)
Kondensasi
(tenaga dibebas)
Perubahan Keadaan Jirim
Tenaga haba
diserapkan
Zarah-zarah mempunyai lebih tenaga kinetik dan bergetar
lebih cepat.
Tenaga membenarkan zarah-zarah mengatasi daya tarikan
antaranya.
Tenaga haba
dibebaskan
Zarah-zarah kehilangan tenaga dan bergerak lebih
perlahan.
Daya tarikan terbentuk antara zarah-zarah.
Zarah-zarah tersusun dengan rapat dan padat.
Eksperimen:
Perubahan keadaan jirim
Memerhatikan perubahan jirim
Tujuan
Ketulan ais
Bahan
Termometer - Kasa dawai
Bikar 50ml - Penunu bunsen
Tungku kaki tiga - Jam randik
Radas
Perubahan keadaan jirim
1. Masukkan ketulan ais dalam
sebuah bikar
2. Catat suhu ketulan ais
3. Kemudian panaskan ketulan ais itu
sambil mengacau dengan termometer
4. Catat suhu setiap satu minit dalam
jadual yang disediakan sehingga air
mendidih
5. Catatkan pemerhatian tentang
perubahan keadaan jirim dalam jadual
yang sama.
6. Berdasarkan keputusan aktiviti,
lukis satu graf suhu lawan masa
Langkah

keputusan
Masa
(minit)

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10
Suhu
(
o
C)
Keadaan
jirim
keputusan
Masa
(minit)

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10
Suhu
(
o
C)
0 0
Keadaan
jirim
P
e
p
e
j
a
l

P
e
p
e
j
a
l

+

c
e
c
a
i
r

keputusan
Masa
(minit)

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10
Suhu
(
o
C)
0 0 0 0 20 40 60 80 100 100 100
Keadaan
jirim
P
e
p
e
j
a
l

P
e
p
e
j
a
l

+

c
e
c
a
i
r

P
e
p
e
j
a
l

+

c
e
c
a
i
r

P
e
p
e
j
a
l

+

c
e
c
a
i
r

C
e
c
a
i
r

C
e
c
a
i
r

C
e
c
a
i
r

C
e
c
a
i
r

C
e
c
a
i
r

+

g
a
s

C
e
c
a
i
r

+

g
a
s

C
e
c
a
i
r

+

g
a
s

0
20
40
60
80
100
120
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Suhu (oC)
Analisis

1. Apakah yang berlaku kepada zarah-zarah
ais apabila dipanaskan?
____________ tenaga haba.
1. Mengapakah suhu tetap ketika ais
melebur atau air mendidih?
Tenaga haba yang dibekalkan diserapkan
untuk mengatasi ______________
1. Namakan proses perubahan.
A) ais menjadi air. ______________
B) air menjadi stim. _____________

kesimpulan
1. Apabila ketulan ais dipanaskan, tenaga
haba _________ oleh zarah-zarah air
dalam keadaan pepejal untuk berubah
menjadi cecair. Ais telah __________
2. Apabila pemanasan diteruskan, tenaga
haba diserap oleh zarah-zarah air dalam
keadaan cecair untuk berubah menjadi
__________.
Gambaran atom
negatif
1 positif p
Lokasi
Dalam nukleus
e
Dalam orbit sekitar
nukleus 1840
1
1 neutral n Dalam nukleus
Atom terdiri daripada zarah subatom yang lebih kecil saiznya
Struktur Atom
Atom adalah zarah yang paling kecil dan unit asas semua jirim
Atom bagi sesuatu unsur adalah sama dari segi jenis, saiz dan bentuk.
Struktur Atom
Struktur
atom
Sebahagian besar isi padu atom adalah ruang kosong
Jisim relatif Zarah subatom Cas relatif Simbol
Nukleus
Orbit
(perjalanan elektron di
sekitar nukleus)
Elektron
+
mengandungi
Proton
Neutron
Bab 4 Jirim Dan Bahan
ITeach Sains Tingkatan 4
Proton
Elektron
Neutron
Nombor Proton
Atom helium
adalah bilangan proton dalam suatu atom
Nombor Proton = 2 , kerana bilangan proton dalam nukleus adalah 2
Proton
Neutron
Elektron
Nombor Proton Dan Nombor Nukleon
Bab 4 Jirim Dan Bahan
ITeach Sains Tingkatan 4
Nombor Nukleon
Adalah jumlah bilangan proton dan neutron dalam suatu
atom
=
Nombor
Nukleon
Bilangan proton + Bilangan neutron
Contoh : Nombor nukleon atom helium adalah 4, kerana helium
mempunyai 2 proton dan 2 nukleon.
Simbol bagi unsur
Nombor
Nukleon
Nombor
Proton
4
2
He
Simbol bagi helium
Nombor
Nukleon
Nombor
Proton
12
6
C
Simbol bagi karbon
Atom Karbon
Nombor proton : 6
Nombor nukleon : 6 + 6 = 12
Bilangan elektron : 6
Nombor Proton Dan Nombor Nukleon
Bab 4 Jirim Dan Bahan
ITeach Sains Tingkatan 4
Membina jadual

Unsur Bilangan
proton
Bilangan
elektron
Bilangan
neutron
Nombor
proton
Nombor
nukleon
Hidrogen 1 1
Helium 2 2
Lithium 3 7
Berilium 4 5
Boron 5 6
Karbon 6 6
Nitrogen 7 14
Oksigen 8 16
Flourine 9 10
Neon 10 20
BIL. ELEKTRON =
BIL.PROTON
NOMBOR NUKLEON =
NOMBOR PROTON +
NOMBOR NEUTRON
NOMBOR NEUTRON=
NOMBOR NUKLEON - NOMBOR
PROTON
Membina jadual

Unsur Bilangan
proton
Bilangan
elektron
Bilangan
neutron
Nombor
proton
Nombor
nukleon
Hidrogen 1 1 0 1 1
Helium 2 2 2 2 4
Lithium 3 7
Berilium 4 5
Boron 5 6
Karbon 6 6
Nitrogen 7 14
Oksigen 8 16
Flourine 9 10
Neon 10 20
Membina jadual

Unsur Bilangan
proton
Bilangan
elektron
Bilangan
neutron
Nombor
proton
Nombor
nukleon
Hidrogen 1 1 0 1 1
Helium 2 2 2 2 4
Lithium 3 3 4 3 7
Berilium 4 4 5 4 9
Boron 5 5 6 5 11
Karbon 6 6 6 6 12
Nitrogen 7 7 7 7 14
Oksigen 8 8 8 8 16
Flourine 9 9 10 9 19
Neon 10 10 10 10 20
Isotop
isotop adalah unsur yang
mempunyai bilangan proton yang
sama tetapi bilangan neutron yang
berbeza.
Isotop mempunyai nombor proton
yang sama tetapi nombor nukleon
yang berbeza.
karbon - 12
karbon - 13 karbon - 14
Proton : 6
Neutron : 6
Elektron : 6
Nombor proton : 6
Nombor nukleon = 6 + 6
= 12
Proton : 6
Neutron : 7
Elektron : 6
Nombor proton : 6
Nombor nukleon = 6 + 7
= 13
Proton : 6
Neutron : 8
Elektron : 6
Nombor proton : 6
Nombor nukleon = 6 + 8
= 14
Isotop dari unsur yang sama memiliki sifat kimia yang sama kerana mempunyai
bilangan proton dan bilangan elektron yang sama.
Isotop dari unsur yang sama memiliki sifat fizik yang berbeza. Contohnya:
ketumpatan, jisim, takit lebur dan takat didih.
Contoh
Nombor Proton Dan Nombor Nukleon
Bab 4 Jirim Dan Bahan
ITeach Sains Tingkatan 4
ISOTOP
1. LENGKAPKAN JADUAL DIATAS
2. Apakah nombor proton dan nombor nukleon bagi unsur
a. P? nombor proton : _______ Nombor nukleon : _____
b. R? nombor proton : _______ Nombor nukleon : _____
3. Nyatakan sepasang isotop bagi unsur-unsur dalam jadual itu. ____
4. Berikan inferens bagi jawapan anda.
______ mempunyai bilangan proton yang sama tetapi bilangan
neutron yang berlainan
Unsur Bilangan proton Bilangan
elektron
Bilangan
neutron
P 6 6
Q 7 7
R 6 7
S 9 10
T 10 10
6
7
6
9
10
6
6
6+ 6 = 12
6 + 7 = 13
P dan R
P dan R
Pengelasan Unsur Dalam Jadual Berkala
Pengelasan Unsur Dalam Jadual Berkala
Pada 1869, Dimitri Mandeleev telah memperkenal sebuah jadual yang
dikenali sebagai jadual berkala.
Unsur disusun mengikut tertib nombor proton yang semakin
bertambah dari kiri ke kanan dan dari atas ke bawah jadual tersebut.
Kolum menegak disebut sebagai kumpulan
Semua unsur dalam satu kumpulan mempunyai sifat kimia yang sama.
Baris melintang disebut sebagai kala
Sifat kimia dan sifat fizik berubah beransur-ansur merentasi kala dari kiri
ke kanan. Logam kepada bukan logam
Bab 4 Jirim Dan Bahan
ITeach Sains Tingkatan 4
Uub Uut
I II
III IV V VI VII
VIII
2
3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
13 14 15 16 17
18
1
Antara Kumpulan II dan III : Unsur peralihan (keras, berkilat dan pengalir
elektrik yang baik).
Jadual Berkala
Kumpulan 1: Logam alkali (logam sangat reaktif).
Kumpulan 2 : Logam alkali bumi (logam reaktif).
Kumpulan 17 : Halogen (bukan logam).
Kumpulan 18 : Gas nadir / adi (stabil dari segi kimia dan tidak reaktif).
Kumpulan
Kala
Nombor proton
Pengelasan Unsur Dalam Jadual Berkala
Bab 4 Jirim Dan Bahan
ITeach Sains Tingkatan 4
I
II III IV V VI VII
VIII
Kedudukan Logam, Separuh Logam Dan Bukan Logam Dalam Jadual Berkala
Logam adalah unsur dalam I, II dan logam peralihan.
Logam
Logam peralihan
Bukan logam
Separuh logam
Separuh logam adalah unsur dalam garis zigzag yang memiliki kedua-
dua sifat logam dan bukan logam.
Bukan logam adalah unsur berada di atas Kumpulan I dan juga di
sebelah kanan jadual.
Pengelasan Unsur Dalam Jadual Berkala
Bab 4 Jirim Dan Bahan
ITeach Sains Tingkatan 4
Digunakan untuk meramal sifat-sifat kimia dan fizik sesuatu
unsur berdasarkan kedudukannya dalan jadual berkala.
Kepentingan Jadual Berkala
Membekalkan pendekatan yang teratur dan sistematik
semasa mempelajar sifat-sifat unsur.
Membantu kita mengetahui sifat-sifat unsur dan kumpulan
dengan tepat.
Pengelasan Unsur Dalam Jadual Berkala
Bab 4 Jirim Dan Bahan
ITeach Sains Tingkatan 4
Bahan-bahan
Atom Molekul
Ion
Sifat-sifat Bahan
Bab 4 Jirim Dan Bahan
ITeach Sains Tingkatan 4
Atom
Atom adalah zarah yang paling
kecil dalam sesuatu unsur.
Semua logam dan gas nadir
terdiri daripada atom.
Atom-atom dalam satu unsur tertentu
adalah sama tetapi adalah berbeza
daripada atom dalam unsur lain.
Sifat-sifat Bahan
Bab 4 Jirim Dan Bahan
ITeach Sains Tingkatan 4
ITeach Science Form 4
Topic 4 Matter And Substance
Molekul
Molekul terdiri daripada dua atau lebih atom dari jenis yang sama
atau berbeza dan diikati secara kimia.
Kebanyakan bukan logam dan sebatian adalah molekul.
Kombinasi jenis atom yang sama disebut molekul.
Kombinasi jenis atom yang berbeza disebut sebatian.
Contoh :
Molekul oksigen (O
2
)
Contoh 1 :
Sebatian karbon
dioksida (CO
2
)
O
O
O
O
O
C
O
Contoh 2 :
Sebatian ammonia (NH
3
)
N H H
H
H
The Properties Of Substance
Ion
Ion adalah zarah yang bercas akibat daripada berlebihan
(menerima) atau kekurangan (menderma) elektron.
Atom bukan logam menerima elektron dan ion bercas negatif
terbentuk (anion).
Contoh : Atom klorin menerima elektron dan menbentuk ion klorida
(CI
-
).
- + - + - +
-
+ + - + -
- + - + - +
+
-
Contoh:
natrium klorida
Ion Natrium
Ion Klorida
Atom logam kehilangan elektron dan ion bercas positif terbentuk
(kation).
Contoh : Atom natrium kehilangan elektron dan membentuk ion
natrium (Na
+
)
Sifat-sifat Bahan
Bab 4 Jirim Dan Bahan
ITeach Sains Tingkatan 4
Pengelasan bahan mengikut jenis zarah
BAHAN
Atom
Bahan yang terdiri
daripada atom sahaja
Molekul
Bahan yang terdiri daripada molekul
sahaja
Unsur sejenis

Molekul terdiri
daripada 2 atau
lebih atom
drpd jenis
atom yg
sama sahaja
Unsur berlainan
jenis

Molekul yg terdiri drpd
2 atau lebih
atom drpd
jenis yg
berlainan
Ion
Bahan yang
terdiri drpd ion
sahaja
Perbezaan sifat antara bahan atom, molekul, dan bahan ion
Sifat Bahan atom Bahan molekul Bahan ion
1. Keadaaan
fizikal pd suhu
bilik
2. Susunan
zarah



3. Daya tarikan
antara aktiviti
4. Takat lebur &
Takat didih
5. Kekonduksian
elektrik




Pepejal kecuali
Merkuri (cecair)
Pepejal
Cecair
gas
Pepejal
Rapat
Pepejal - rapat
Cecair kurang rapat
Gas berjauhan
Rapat
Kuat Kuat Lemah
Lemah
Rendah Tinggi
Semua logam &
karbon (grafit)
Mengkonduksikan
arus elektrik
tidak
Mengkonduksikan
arus elektrik
Mengkonduksikan
arus elektrik dalam
Keadaan leburan atau
Larutan berair (akueus)
Bahan Takat lebur
0
C
Takat didih
0
C
Kekonduksian
elektrik
Pepejal cecair
X 2030 2970 Tidak boleh Boleh (ion)
Y -210 -195.5 Tidak boleh Tidak Boleh
(molekul)
Z 1540 2800 Boleh Boleh (
atom)
Pepejal cecair gas
25
0
C
25
0
C
25
0
C
Sifat Fizik Atom
Sifat fizik Bahan atom
Keadaan fizikal dalam
suhu bilik
Susunan zarah
Daya tarikan antara zarah Terikat kuat dengan ikatan logam.
Pepejal semua logam kecuali merkuri.
Pepejal tersusun rapat dan padat.
Takat lebur dan takat didih
Logam tinggi.
Contoh
Pepejal - natrium, zink, kuprum.
Gas nadir - helium, neon.
Kekonduksian elektrik
Logam konduktor elektrik dalam keadaan pepejal dan cecair.
Sifat-sifat Bahan
Bab 4 Jirim Dan Bahan
ITeach Sains Tingkatan 4
Sifat Fizik Molekul
Sifat fizik Bahan molekul
Keadaan fizikal dalam
suhu bilik
Pepejal, cecair atau gas.
Susunan zarah
Daya tarikan antara zarah Terikat oleh daya Van der Waals yang lemah.
Pepejal rapat.
Cecair rapat.
Takat lebur dan takat didih Rendah.
Contoh
Pepejal Iodin.
Cecair air.
Kekonduksian elektrik
Bukan konduktor elektrik dalam keadaan pepejal atau
cecair.
Gas berjauhan.
Gas oksigen.
Sifat-sifat Bahan
Bab 4 Jirim Dan Bahan
ITeach Sains Tingkatan 4
Sifat Fizik Ion
Sifat fizik Bahan ion
Keadaan fizikal dalam
suhu bilik
Pepejal (bentuk kristal).
Susunan zarah Sangat rapat.
Daya tarikan antara zarah Terikat dengan ikatan ion yang kuat.
Takat lebur dan takat didih Tinggi.
Contoh
Natrium klorida
Zink oksida
Kekonduksian elektrik
Konduktor elektrik semasa dalam keadaan cecair atau
terlarut dalam air.
Kuprum sulfat
Sifat-sifat Bahan
Bab 4 Jirim Dan Bahan
ITeach Sains Tingkatan 4
Video perbezaan sifat antara bahan atom,
bahan molekul, dan bahan ion.
Keputusan :
Kekonduksian Elektrik Bahan
Hipotesis : ____________________________________
Pemboleh ubah : _____________________________________
_____________________________________
_____________________________________
Dimalarkan : kuantiti bahan
Dimanipulasikan : jenis bahan
Bergerak balas : kekonduksian elektrik
Prosedur :
1. ___________________________________
2. ___________________________________
3. ___________________________________
Tujuan : _____________________________________
Mengkaji kekonduksian elektrik bahan.
Kesimpulan : :
____________________________________
Hipotesis diterima.
Analisis dan
perbincangan :
____________________________________
Sifat-sifat Bahan
Bab 4 Jirim Dan Bahan
ITeach Sains Tingkatan 4
Bahan dan radas : _____________________________________
____________________________________
____________________________________
sel kering, ammeter, mangkuk pijar, elektrod karbon,
segi tiga tanah liat, tungku kaki tiga, penunu Bunsen, kaki retort.
Serbuk plumbum, serbuk sulfur, plumbum bromida.
Bahan Jenis bahan
Serbuk plumbum Bahan atom
Serbuk sulfur Bahan molekul
Kekonduksian elektrik
Keadaan pepejal
Ya Ya
Tidak Tidak
Keadaan cecair
Serbuk plumbum
bromida
Bahan ion Tidak Ya
SIFAT FIZIKAL LOGAM DAN
BUKAN LOGAM
TUJUAN: Mengkaji sifat logam dan bukan
logam
Penyataan masalah: Apakah perbezaan
sifat-sifat fizikal antara logam dan bukan
logam?
Hipotesis ; logam dan bukan logam
berbeza dari segi
Sifat permukaan
Kebolehtempaan
Kekuatan regangan
Kekonduksian elektrik
Kekonduksian haba
Pemboleh ubah:
Yang dimanipulasikan: Jenis bahan (logam dan
bukan logam
Bahan :
Rod kuprum - Dawai nikrom
Rod karbon - Tali nilon
Dawai besi - Paku tekan
Ketulan karbon - rod kaca
(arang kayu, arang batu) - lilin
Kepingan sulfur - sel kering
Kain bulu
Radas :
Penukul, wayar, kaki retort, klip buaya, kepingan
asbestos, penunu bunsen,vjam randek , pemberat,
mentol, suis


LANGKAH
EKSPERIMEN
PEMERHATIAN INFERENS
Gosokrod
kuprum dan rod
karbon dengan
sehelai kain
bulu
Permukaan rod
kuprum menjadi
____________
_
Manakala
permukaan rod
karbon
___________
Logam menjadi
_______
Apabila digosok
manakala
bukan logam
__________

LANGKAH
EKSPERIMEN
PEMERHATIAN INFERENS
Ketuk dawai
dan ketulan
karbon dengan
penukul
Dawai besi
____________

Manakala
ketulan karbon
hancur
Logam boleh
_______
manakala
bukan logam
__________

LANGKAH EKSPERIMEN PEMERHATIAN INFERENS
Sediakan radas
seperti yang
ditunjukkan di bawah
dawai nikrom dan
tali nilon yg
digunakan
mempunyai
ketebalan yang sama
Tambah pemberat
satu demi satu
sehingga dawai
nikrom atu tali nilon
terputus
Dawai
besi
Tidak
mudah
________
Dibanding
kan
dengan
tali nikrom
Logam
mempunyai
kekutan
tegangan yang
jauh _______
daripada bukan
logam
Wayar besi /
dawai grafit
Pemberat

LANGKAH EKSPERIMEN PEMERHATIAN INFERENS
Sediakan litar
elektrik seperti yang
ditunjukkan di bawah
sambungkan dawai
besi, kepingan sulfur.
Masing- masing
kepada litar elektrik
melalui klip buaya
Catatkan
pemerhatian anda
Mentol
_______
apabila
dawai besi
disambung
manakala
mentol
_______
apabila
keppingan
sulfur
disambung
Logam ialah
_______ yang
baik manakala
bukan logam
ialah
____________
___________

LANGKAH
EKSPERIMEN
PEMERHATIAN INFERENS
Sediakan radas
seperti yang
ditunjukkan di
bawah
lekatkan paku
tekan pada rod
kuprum dengan
lilin
Panaskan
hujung batang
kuprum dan
catat masa bagi
paku tekan jatuh.
Ulang
eksperimen
dengan
menggunakan
rod kaca
Logam ialah
konduktor haba
yang
_______
manakala
bukan logam
ialah konduktor
haba yang
_______
Jenis
unsur
Masa / s
Rod
kupru
m
Singkat
Rod
kaca
Lebih
lama
lilin
Paku tekan
Kuprum /
kaca

ITeach Sains Tingkatan 4
Logam Dan Bukan Logam
Topik 4 Jirim Dan Bahan
Senarai Kegunaan Logam Dan Bukan Logam
Unsur
Logam Bukan Logam
Besi
Untuk membina jambatan dan
membuat kereta.
Oksigen
Keperluan benda hidup.
Perak dan Emas
Sebagai barang kemas.
Kuprum
Untuk membuat wayar dan
pendawaian elektrik.
Aluminium
Sebagai kerajang dapur dan kabel.
Merkuri
Digunakan dalam termometer.
Timah
Untuk membuat tin makanan.
Karbon dalam bentuk grafit
Sebagai bahan mata pensel.
Digunakan sebagai bahan pelincir.
Digunakan sebagai elektrod.
Karbon dalam intan
Sebagai barang keams.
Klorin
Sebagai agen peluntur dalam
larutan peluntur.
Sulfur
Sebagai bahan membuat pewarna.
Nitrogen
Untuk membuat ammonia menjadi
baja kimia.
ITeach Sains Tingkatan 4
Logam Dan Bukan Logam
Topik 4 Jirim Dan Bahan
Sifat-sifat Fizikal Logam Dan Bukan Logam
Kekilauan Kemuluran
Ketertempaan Kekuatan tegangan
Ketumpatan Takat Lebur
Kesimpulan : Logam mempunyai permukaan berkilat manakala bukan logam
mempunyai permukaan yang pudar.
ITeach Sains Tingkatan 4
Logam Dan Bukan Logam
Topik 4 Jirim Dan Bahan
Untuk Mengkaji Sifat-sifat Fizikal Logam Dan Bukan Logam -
Kekilauan
Pemboleh
ubah
Dimanipulasikan : Jenis bahanRod kuprum dan karbon
Bergerak balas : kegilapan Permukaan
Dimalarkan : Jenis kain
Jenis Unsur Permukaan
Rod kuprum Berkilat
Rod Karbon Pudar
Kain penggosok
Kesimpulan : Logam boleh ditempa manakala bukan logam tidak boleh ditempa dan
rapuh.
ITeach Sains Tingkatan 4
Logam Dan Bukan Logam
Topik 4 Jirim Dan Bahan

Untuk Mengkaji Sifat-sifat Fizikal Logam Dan Bukan Logam -
Ketertempaan

Pemboleh
Ubah
Dimanipulasi : Jenis bahan
Bergerak balas : Kebolehan untuk ditempa.
Dimalarkan : Ketebalan wayar
Kekuatan yang digunakan unutk
mengetuk bahan.
Jenis Unsur
Kebolehan untuk
ditempa
Dawai besi Boleh ditempa
Rod karbon
Tidak boleh
ditempa
(mudah pecah)
Tukul dikenakan
diataskuprum
Kuprum
Kesimpulan : Logam mempunyai kekuatan tegangan yang kuat manakala bukan
logam mempunyai kekuatan tegangan yang rendah.
ITeach Sains Tingkatan 4
Logam Dan Bukan Logam
Topik 4 Jirim Dan Bahan

Untuk Mengkaji Sifat-sifat Fizikal Logam Dan Bukan Logam
Kekuatan Tegangan

Pemboleh
Ubah
Dimanipulasikan : Jenis bahan
Bergerak balas : Bilangan pemberat untuk mematahkan
bahan.
Dimalarkan : Panjang bahan.
Jenis Unsur

Bilangan pemberat
untuk mematahkan
bahan.

Wayar besi
Bilangan pemberat yang
digunakan adalah
banyak
Tali nilon

Bilangan pemberat yang
digunakan sedikit

Wayar besi /
dawai grafit
Pemberat
ITeach Sains Tingkatan 4
Logam Dan Bukan Logam
Topik 4 Jirim Dan Bahan
Pemboleh Ubah
Dimanipulasikan : Jenis bahan
Bergerak balas : Kekonduksian elektrik.
Dimalarkan : Saiz bahan yang digunakan.
Jenis unsur Kekonduksian elektrik
Rod besi Mengalirkan elektrik
Rod sulfur
Tidak boleh mengalirkan
elektrik
rod besi / rod
sulfur
Kesimpulan : Logam adalah konduktor elektrik yang baik manakala bukan
logam adalah konduktor elektrik yang lemah.

Untuk Mengkaji Sifat-sifat Fizikal Logam Dan Bukan Logam
Kekonduksian Elektrik

ITeach Sains Tingkatan 4
Logam Dan Bukan Logam
Topik 4 Jirim Dan Bahan
Pemboleh Ubah
Dimanipulasikan : Jenis bahan
Bergerak balas : Masa yang diambil untuk paku tekan jatuh.
Dimalarkan : Jarak paku tekan dengan nyala api.
Jenis unsur Masa / s
Rod kuprum Singkat
Rod kaca Lebih lama
Kesimpulan : Logam adalah konduktor haba yang baik manakala bukan logam
adalah konduktor haba yang lemah.
lilin
Paku tekan
Kuprum /
kaca

Untuk Mengkaji Sifat-sifat Fizikal Logam Dan Bukan Logam
Kekonduksian Haba
ITeach Sains Tingkatan 4
Logam Dan Bukan Logam

Topik 4 Jirim Dan Bahan
Logam Sifat Fizikal
Sifat-Sifat Logam Dan Bukan Logam
Berkilat Keadaan permukaan
Mulur Kemuluran
Boleh ditempa Ketertempaan
Tinggi
Bukan Logam
Pudar
Tidak mulur
Rapuh (tidak boleh
ditempa)
Rendah

Baik


Lemah

Baik Kekonduksian elektrik Lemah
Kekonduksian haba
Tinggi Kekuatan regangan Rendah
Takat lebur dan takat didih
ITeach Sains Tingkatan 4
Logam Dan Bukan Logam

Topik 4 Jirim Dan Bahan
Hubungan Antara Sifat Fizikal Logam Dengan Kegunaannya
Logam Sifat Fizikal
Aluminium
Besi
Kuprum
Timah
Kegunaan



Plumbum
Ringan dan kuat
Konduktor elektrik dan haba yang baik
Mudah ditempa, mulur
Peralatan dapur.
Bingkai tingkap.
Kabel elektrik.
Kapal terbang.
Kekuatan tegangan yang tinggi.
Mudah ditempa dan mulur
Bahan binaan untuk bangunan,
jambatan dan landasan keretapi
Kereta dan mesin.
Membuat keluli besi.
Konduktor elektrik dan haba yang baik

Mudah ditempa dan mulur.
Wayar elektrik.
Peralatan kuprum dan tugu.
Mudah ditempa dan mulur
Tidak berkarat.
Tin makanan.
Piuter.
Mudah ditempa dan mulur

Konduktor elektrik yang baik.
Pembalut kabel
Emas
Mudah ditempa, berkilat dan mulur.
Tidak berkarat.
Barang kemas.
Elektrod dalam akumulator
Perak
Berkilat.
Konduktor elektrik dan haba yang baik.
Syiling dan barang kemas.
Filem fotografi.
Zink
Berkilat
Konduktor elektrik dan haba yang baik.
Pembalut sel kering.
Kepingan atap.
Tahan kakisan.
ITeach Sains Tingkatan 4
Logam Dan Bukan Logam
Topik 4 Jirim Dan Bahan
Hubungan Antara Sifat Fizikal Bukan Logam Dengan Kegunaannya
Bukan Logam Sifat Fizikal
Karbon
(grafit)

Kegunaan

Lembut.
Konduktor elektrik yang baik.
Mata pensel.
Pelincir mesin.
Elektrod dalam sel kering dan
elektrolisis.
Karbon
(Intan)

Kuat dan keras.
Barang kemas.
Mata gerudi dan memotong kaca.
Klorin
(gas)

Gas asid beracun.
Membunuh bakteria dalam air
minuman dan dalam kolam air.
Agen peluntur.
Boleh menjadikan benda bertukar
putih (peluntur).
Sulfur
Beryindak balas sengan cepat dengan
oksigen.
Mmebuat peluntur dan asid sulfurik,
insektisid dan baja.
Sebagai getaht ervulkan
Gas Neon
Tidak reaktif. Lampu dalam peralatan elektrik.
Gas Argon
Tidak reaktif..
Digunakan dalam mentol lampu.
Gas Helium
Tidak reaktif.

Diisi dalam belon.
Ketumpatan rendah.
ITeach Sains Tingkatan 4
Kaedah Penulenan Bahan
Topik 4 Jirim Dan Bahan

Ciri-Ciri Bahan Tulen
Bahan Tulen
Bahan yang terdiri daripada satu bahan sahaja
dan tidak mengandungi sebarang bendasing.
Mempunyai takat lebur dan takat didih yang
tetap pada tekanan tetap.
Kehadiran
Bendasing
Dalam Bahan
Tulen
Meningkatkan takat didih bahan tulen.
Menurunkan takat lebur bahan tulen.
ITeach Sains Tingkatan 4
Kaedah Penulenan Bahan

Topik 4 Jirim Dan Bahan
Data :
Untuk Mengkaji Kesan Bendasing Terhadap Takat Didh
Air
Pemboleh Ubah : _____________________________________
_____________________________________
_____________________________________
Dimalarkan : Isipadu air.
Dimanipulasikan : kehadiran garam.
Bergerak balas : Takat didih air.
Tujuan : _____________________________________ Untuk mengkaji kesan bendasing terhadap takat didih air.
Kesimpulan :
____________________________________
Bendasing meningkatkan takat didih air. Hipotesis diterima.
Perbincangan:
____________________________________
Bahan _____________________________________
Dan radas : ____________________________________
Bikar 250 cm3 , rod kaca, termometer, tungku kaki tiga,
Penunu Bunsen, air suling tulen, garam.
Hipotesis :
Jika terdapat kehadiran garam dalam air , maka takat didih air meningkat
Kaedah :
1. ___________________________________
2. ___________________________________
___________________________________
3. ___________________________________
Radas disusun dengan bikar (a) dan (b) seperti
dibawah.
Air suling dalam bilar (a) dan larutan campuran dalam bikar
(b)
Dikacau dan dipanaskan sehingga mendidih.
Bacaan termometer (takat didih) direkodkan.
Bahan Takat Didih
Air suling 100 C
Air suling + garam 102 C
1. Air suling ialah air tulen yang mendidih pada suhu 100 C.
2. Garam ialh bendasing yang meningkatkan takat didih air suling.
ITeach Sains Tingkatan 4
Kaedah Penulenan Bahan
Topik 4 Jirim Dan Bahan
Penulenan
Proses pengasingan bendasing daripada
sesuatu bahan untuk memperoleh bahan
tulen.
II. Penghabluran
ITeach Sains Tingkatan 4
Kaedah Penulenan Bahan

Topik 4 Jirim Dan Bahan

Kaedah Penulenan
Bahan

I. Penyulingan
a) Penyulingan ringkas
Digunakan untuk mendapatkan cecair tulen dariapda suatu larutan yang
mengandungi bendasing.
Cecair tulen dan bendasing mesti
i. Larut antara satu sama lain
ii. Tidak bertindak balas
Melibatkan penyejatan cecair membentuk wap / stim, kemudian wap
terkondensasi menjadi cecair tulen.
Cecair Gas Cecair
pendidihan
(penyejatan)
kondensasi
b) Penyulingan berperingkat
Mengasingkan cecair daripada campuran cecair dengan takat didih yang berbeza
untuk mendapatkan cecair tulen.
Proses mendapatkan hablur tulen (pepejal) daripada larutan tepu
Larutan tepu ialah larutan yang mengandungi kuantiti zat terlarut yang maksimum
yang larut dalam cecair.
ITeach Sains Tingkatan 4
Kaedah Penulenan Bahan

Topik 4 Jirim Dan Bahan
Penyulingan Ringkas

Penyulingan
Ringkas

I. Untuk mendapatkan air tulen daripada larutan air yang
mengandungi bendasing seperti garam.
II. Untuk mendapatkan alkohol daripada campuran
alkohol dan air.
X X X X X X X X X X
termometer
Kelalang bulat
Campuran
alkohol dan air /
larutan garam
haba
Batu didih
Air keluar
Kondenser Liebig
Hasil
penyulingan
sokongan
Air masuk
Penerangan
Proses penyulingan
Mengkaji kaedah penyulingan bagi satu campuran
cecair.
Tujuan
Larutan garam biasa, (air tanah), air pili dan serpihan
porselin
Bahan
Kasa dawai, tungku kaki tiga, penunu bunsen, kelalang
berdasar bulat, kondenser leibig, kaki retort, penyumbat
getah, termometer, bikar 250 ml, kepingan asbestos
Radas
1. Tuangkan larutan garam ke dalam kelalang
berdasr bulat sehingga separuh seperti yang
ditunjukkan dalam rajah diatas.
2. Tambahkan beberapa ketul kecil serpihan
tembikar ke dalam larutan garam.
3. Alirkan air pili melalui kondenser liebig daripada
bahagian bawah.
4. Didihkan larutan garam ke dalam kelalang
berdasar bulat.
5. Kumpulkan cecair yang mengalir keluar dengan
menggunakan bikar.
6. Catatkan suhu dengan menggunakan
termometer ketika cecair mengalir keluar
kondenser.
7. Cuba rasa sedikit cecair yang dikutip dan
tentukan takat didihnya.
Langkah
Suhu yang dicatatkan dengan
menggunakan termometer
ketika cecair mengalir keluar
_____
Takat didih hasil sulingan
________
Rasa air sulingan ialah =
_________
Pemerhatian
100
0
C
100
0
C
Tawar
1. Apakah kegunaan serpihan porselin?

2. Mengapakah air pili dialirkan melalui
kondenser liebig?


3. Mengapakah air pili dialirkan dari
bahagian bawah kondenser ke atas dan
bukan dari atas ke bawah?

Analisis
Memecahkan gelembung-gelembung udara
Menyejukan wap dan mengkondensasikan wap
kepada cecair.
Untuk memastikan kondenser diisi air
sehingga penuh
4. Berapakah suhu yang tercatat
pada termometer ketika hasil sulingan
mula keluar dari kondenser?

5. Daripada pemerhatian dalam
eksperimen itu, apakah cecair
sulingan itu?


Analisis
100
0
C
Air suling
6. Namakan dua proses
perubahan rupa bentuk jirim yang
berlaku dalam eksperimen ini.

Adakah hipotesis diterima atau
ditolak?


Analisis
Proses pendidihan dan kondensasi
Hipotesis diterima
Kaedah boleh digunakan untuk
__________ campuran cecair
Kesimpulan
Air suling digunakan untuk membancuh __________ dalam
bidang perubatan
Aplikasi idea
Apakah titisan cecair yang terbentuk di dinding dalam
penutup periuk nasi semasa memasak nasi? Berikan
inferens anda..

______________ mengkondensasi lalu membentuk
________
Refleksi
penyulingan
menulenkan
ubat
Wap air
air
Proses penghabluran
Mengkaji kaedah penulenan bagi larutan tepu
garam kuprum sulfat
Tujuan
Serbuk kuprum sulfat, air suling
Bahan
Mangkuk penyejat, tungku kaki tiga, kasa dawai,
rod kaca, spatula, bikar 100cm
3
, penunu bunsen,
kertas turas, kepingan asbestos.
Radas
1. Panaskan 50cm3 air suling di
dalam bikar.
2. Tambah serbuk garam
kuprum sulfat sedikit demi
sedikit ke dalam air suling
dengan menggunakan spatula
sambil mengacau menggunakan
rod kaca sehingga tidak ada
pepejal garam yang dapat larut.
Langkah
3. Turas larutan semasa
campuran itu masih panas.
4. Tuang larutan tepu yang
panas itu ke dalam mangkuk
penyejat.
5. Panaskan larutan tepu itu
semula sehingga 1/3 atau
daripada ispadu asal sahaja
yang tinggal.
Langkah
6. Sejukkan larutan kepada suhu
bilik.
7. Turas campuran untuk
mengeluarkan hablur-hablur
garam.
8. Bilas hablur-hablur garam
dengan sedikit air suling yang
sejuk.
9. Keringkan hablur-hablur garam
dengan kertas hablur.
Langkah
1. Bagaimanakah anda mengetahui
bahawa larutan garam dalam bikar sudah
tepu?
Serbuk garam dalam air
2. Mengapakah larutan tepudituras
semasa masih panas pada awal
eksperimen.
Untuk mengelakkan
garam


Analisis
Tidak larut lagi
Penghabluran awal
ITeach Sains Tingkatan 4
Kaedah Penulenan Bahan

Topic 4Jirim Dan Bahan

Penghabluran
Untuk mengasingkan campuran pasir (pepejal tidak larut) dan garam (papejal larut) bagi
mendapatkan garam tulen daripada larutan garam.
a) Garam dengan bendasing dilarutkan dalam air sehingga tepu (tiada garam yang boleh larut).
a) Larutan dituras semasa larutan masih panas. Pasir yang tidak boleh larut tertinggal pada
kertas turas.
c) Larutan pekat yang panas dituang ke dalam piring penyejat. Hasil turasan dipanaskan
sehingga tepu.
d) Larutan dibiarkan sejuk ke suhu bilik, hablur garam tulen terbentuk.
e) Campuran dituras untuk mengasingkan hablur garam dan hablur garam dibasuh dengan air
suling yang sejuk.
f) Hablur garam dibiarkan kering di atas kertas turas.
XXXXXXXXXX
haba
Rod
kaca
garam/ camuran
pasir garam
spatula
Air suling
a) Melarutkan campuran
Corong turas
Kertas turas
(f)
d) Penghabluran
XXXXXXXXXX
haba
Piring
penyejat
e) Penurasan
e) Penurasan

c) Penyejatan
Air
suling
sejuk
3. Mengapakah larutan tepu garam panas
disejukkan kepada suhu bilik?
Untuk membolehkan
semula berlaku pada larutan tepu garam.
4. Mengapakah hablur-hablur dibilas dengan
sedikit air suling yang sejuk pada akhir
eksperimen?
Untuk menyingkirkan

5. Adakah hipotesis diterima atau ditolak?


Analisis
penghabluran
bendasing
Diterima

Kaedah penghabluran boleh
digunakan untuk __________ garam
biasa daripada ___________ garam
biasa yang tidak tulen.
Kesimpulan
menulenkan
Larutan tepu
ITeach Sains Tingkatan 4
Kaedah Penulenan Bahan

Topik 4 Jirim Dan Bahan

Penyulingan
Aplikasi Kaedah Penulenan Dalam Kehidupan Harian
Penghabluran
Mendapatkan pecahan-pecahan
petroleum mentah seperti petrol dan
diesel.
Penghasilan garam daripada air laut.
Penghasilan oksigen tulen daripada
cecair udara.
Penghasilan nitrogen tulen daripada
cecair udara.
Penghasilan air tulen.
Penghasilan etanol tulen daripada
latutan gula dan yis.
Penghasilan gula daripada jus air
tebu.