1

2



BAB 2 JIRIM DAN BAHAN

2.1: Perubahan Keadaan Jirim

takrif wujud dlm keadaan














Perbezaan antara sifat pepejal, cecair dan gas

Sifat Pepejal Cecair Gas






Bentuk Tetap Ikut bekas Ikut bekas
Isipadu Tetap Tetap Isipadu ikut bekas
Susunan zarah Rapat dan teratur Kurang padat Berjauhan
Pergerakan zarah Bergetar Bergerak bebas Bergerak secara
rawak
Daya tarikan antara
zarah
Sangat kuat Sederhana Lemah
Kandungan tenaga
kinetik
Rendah Sederhana Tinggi
Ketumpatan Tinggi Sederhana Rendah
Kebolehmampatan Sukar dimampatkan Sukat dimampatkan Mudah
dimampatkan

Perubahan keadaan jirim









JIRIM Sebarang benda yang
mempunyai jisim dan
menempati ruang


Pepejal
Cecair
Gas
TEORI KINETIK JIRIM

1 Jirim terdiri drp zarah kecil & diskrit
2 Zarah dlm jirim sentiasa bergerak
@ bergetar secara rawak
3. Tenaga kinetik dlm zarah bergantung
kpd suhu jirim



Bukti yg menyokong
Teori Kinetik Jirim
*Resapan
*Gerakan
Brown



pemejalwapan
pemejalwapan
peleburan pendidihan
pembekuan kondensasi
Nota: serap haba
Bebas haba
Contoh: Iodin, ais kering , naftalena
3

2.2. Stuktur Atom

Perkembangan model atom

Model Atom Penerangan Model Atom Penerangan
1. Model Atom
John Dalton





Atom
berbentuk
sfera
Atom tidak
boleh dicipta
dan
dimusnahkan
Atom bagi
unsur yang
sama adalah
serupa
2. Model Atom
J.J Thompson
sfera bercas
positif



elektron
Atom
berbentuk
sfera
Atom bercas
positif
Dalam atom
ada elektron-
elektron
bertaburan

3. Model Atom
Rutherford





Dalam atom,
elektron
mengorbit
nukleus
Nukleus
mempunyai
zarah bercas
positif
Jisim atom
tertumpu pada
nukleus
4. Model Atom
Neils Bohr


Elektron
mengelilingi
nukleus pada
orbit-orbit
tertentu
yang
dinamakan
petala
5. Model Atom
Chadwick








Elektron
beredar
mengelilingi
nukleus dalam
orbit tertentu
Nukleus terdiri
daripada
proton dan
neutron
Jisim neutron
sama dengan
jisim proton

Model Atom Moden







Sifat Proton Elektron Neutron
Cas Positif Negatif Neutron
Jisim
relatif
1 __1__
1840
1
Atom adalah neutral kerana mempunyai
bilangan proton dan elektron yang sama

2.3. Nombor proton dan Nombor nukleon






X
P

N
Nombor Proton
(Bilangan proton
dalam atom)

Nombor Nukleon
(Jumlah bilangan
proton dan neutron)
Isotop

Atom-atom unsur yang mempunyai
bilangan proton yang sama tetapi
bilangan neutron yang berbeza
Sifat kimia sama
Sifat fizik berbeza
Contoh C-12,C-13,C-14
O-16,0-17,0-18
4



2.4. PENGELASAN UNSUR DALAM JADUAL BERKALA

Unsur disusun mengikut pertambahan nombor proton
Baris menegak disebut kumpulan
Baris mendatar disebut kala
Ada 7 kala dan 8 kumpulan
Nama Kumpulan :
* Kumpulan 1 : Logam alkali
* Kumpulan II : Logam alkali bumi
* Kumpulan VII : Halogen
* Kumpulan VIII: Gas adi
Unsur dalam kumpulan yang sama : sifat kimia sama
Sifat unsur dari kiri ke kanan jadual:
Perubahan dari logam separuh logam bukan logam


I VIII

1
II III IV V VI VII
2

3


4

5

6

7
















Bilangan neutron = no. nukleon no. proton
1 2
10


18
8 KUMP
7 KALA

Logam /unsur
peralihan
Logam logam halogen gas
Alkali alkali bumi adi
5


2.5. SIFAT BAHAN

Ada Tiga jenis bahan : Bahan Atom, Bahan Ion dan Bahan Molekul


Atom : zarah tidak bercas
Ion : Atom bercas
Molekul : terdiri lebih daripada satu atom

Sifat BAHAN
Atom Ion Molekul
1. Jenis zarah atom ion Molekul
2. Keadaan bahan pada suhu
bilik
pepejal pepejal Pepejal,cecair dan
gas
3. Pergerakan zarah bergetar bergetar Pepejal-bergetar
Cecair- bergerak
bebas
Gas - bergerak
rawak
4. Daya tarikan antara zarah Daya tarikan
logam sangat
kuat
Daya
elektrostatik
Sangat kuat
Daya Van der
Waals lemah
5. Takat lebur dan takat didih Tinggi Tinggi Rendah
6. Kekonduksian elektrik
Pepejal
Leburan
Akues/larutan berair

Boleh
Boleh
--------

Tidak boleh
Boleh
Boleh

Tidak boleh
Tidak boleh
Tidak boleh
Contoh Semua jenis
logam
Natrium klorida
Plumbum
bromida
Naftalena,
glukosa, alkohol



2.6. LOGAM DAN BUKAN LOGAM

SIFAT LOGAM BUKAN LOGAM
1. Permukaan Berkilau Pudar
2. Kemuluran (tarik jadi panjang) Boleh Tidak boleh
3. Kebolehtempaan( boleh bentuk) Boleh Tidak boleh
4. Kekuatan regangan Tinggi Rendah
5. Kekonduksian haba Baik Lemah
6. Kekonduksian elektrik Baik Lemah
7. Ketumpatan Tinggi Rendah
8. Takat lebur dan takat didih Tinggi Rendah
9. Keadaan pada suhu bilik Pepejal kecuali
merkuri
Pepejal, cecair, gas



Ada dua perkataan Satu perkataan
6


2.7. PENULENAN BAHAN















Ciri-ciri bahan tulen

Terdiri daripada sejenis zarah sahaja
Takat lebur dan takat didih yang tetap
Tidak mengandungi bendasing
e Kehadiran Bendasing :
Meningkatkan takat didih
Merendahkan takat beku/ takat lebur




Penyulingan





















KAEDAH
Penyulingan
Memisahkan satu cecair daripada:
(a) Larutan yang mengandungi
bahan pelarut . Cth; air laut
(b) campuran dua atau lebih jenis
cecair yang mempunyai takat
didih berbeza Cth: Petroleum
Penghabluran

Memisahkan pepejal daripada
larutan tepunya.(Larutan yang
ada kuantiti maksimum bahan
terlarut)
Mengelakkan loncatan
berlaku
Menyejukkan dan
mengkondensasikan wap
kepada cecair
Aliran air masuk dan keluar drp
kondenser liebig:
Sebab: Memastikan kondenser
liebig sentiasa sejuk
Melibatkan proses:
Pendidihan
kondensasi
Aplikasi:
1. Menyuling air laut
untuk mendapatkan
air tulen
2. Penyulingan petroleum
untuk mendapat pecahan
petroleum
3. Menyuling cecair udara
untuk mendapatkan gas
oksigen dan gas nitrogen


7





Kaedah Penghabluran
Faktor yang mempengaruhi saiz hablur: Kadar penyejukan larutan tepu
Semakin perlahan kadar penyejukan larutan tepu, semakin besar saiz
hablur yang terbentuk

Ciri-ciri hablur:
* Bentuk geometri yang sekata
* Permukaan rata
* Sisi lurus
* Bucu yang tajam
Aplikasi :
Memperoleh garam daripada air laut
Menghasilkan gula putih daripada air tebu


















8


BAB 3: KOORDINASI BADAN

3.1 Koordinasi Badan

Koordinasi badan
Penyelarasan gerak balas badan untuk bertindak balas
terhadap perubahan di persekitaran kita



Koordinasi saraf Koordinasi Kimia
Gerak balas badan akibat tindak balas Gerak balas badan akibat tindak balas
sistem saraf sistem endokrin


Kepentingan
Membolehkan badan menjalankan pelbagai aktiviti
Membolehkan bdan melindungi diri daripada rangsangan luar
Menjaminkan kesihatan dan kesejahteraan badan

3.2 Sistem Saraf Manusia
































Sistem Saraf Manusia


Sistem saraf pusat Sistem saraf periferi
otak Saraf
tunjang
Sistem
saraf
autonomi
Sistem
saraf
soma
Saraf kranium Saraf spina
Neuron
Takrif: Unit asas sistem saraf
Fungsi: Membawa impuls saraf
Binaan: Terdiri daripada
(1) Dendron: gentian bersitoplasma dan diakhiri
dengan cabang kecil yang disebut dendrit dan
membawa impuls ke badan sel
(2) Akson: gentian bersitoplasma dan membawa impuls
menjauhi badan sel
(3) Salut mielin: Melindungi akson /dendron
Mempercepatkan pengaliran impuls
(4) Badan sel: bahagian neuron yang mempunyai
nukleus dan dikelilingi oleh sitoplasma.
Fungsi : Mengawal segala aktiviti neuron



m
m

9




























































10


3.3 Kordinasi Saraf: Tindakan Refleks dan Kinestesis

Tindakan Refleks Deria Kinestesis












































_ Maksud: Gerak balas yang serta
merta atau automatik terhadap
rangsangan tanpa dikawal oleh
otak
_ Dikawal oleh saraf tunjung
_ Kepentingan: Elak daripada
kecederaan
_ Contoh:








_ Arka refleks: Lintasan yang dilalui
oleh impuls dalam satu tindakan
refleks
Sentakan lutut
Bersin
Menarik tangan apabila
tersentuh objek tajam/ panas
mengerdip mata untuk
mengelakkan objek memasuki
mata

_ Maksud: Deria yang menyedarkan kita
tentang kedudukan dan gerakan
badan tanpa melihat
_ Kepentingan:



_ Dibantu oleh serebelum dan salur
separuh bulat dalam telinga
_ Penting bagi orang yang buta
_ Kinestesis disebabkan oleh reseptor-
reseptor regang pada otot,tendon,
sendi dan ligament
_ Reseptor regang sangat peka terhadap
perubahan dalam regangan semasa
gerakan berlaku
_ Ketegangan otot, tendon,ligament dan
senidi yang berubah akibat gerakan
akan merangsangkan reseptor regang
serta mencetuskan impuls.
_ Impuls dihantar ke otak untuk ditafsirkan
_ Seterusnya otak akan menghantar
impuls ke bahagian-bahagian badan
yang terlibat untuk gerak balas.
_ Contoh:

Untuk mengimbangkan kedudukan
dan koordinasi badan


mengenakan butang baju
tanpa melihat
ahli sarkas berjalan atas tali
jurutaip menaip walaupun
mata tertumpu pada teks

11


3.4 : Otak dan Kerencamannya

























































Serebrum
O Bahagian otak terbesar
O Permukaan berlipat-lipat: Untuk
menambah luas permukaan otak supaya
dapat menyimpan lebih banyak neuron
O Fungsi: Mengawal tindakan terkawal
Medula Oblongata
[ Fungsi: Mengawal tindakan luar
kawal seperti:
(a) Peristalsis (d) peredaran darah
(b) denyutan jantung
(c) rembesan peluh
Serebelum

_ Fungsi:
1. mengawal
keseimbangan badan
2. memelihara postur
badan
Minda
Keupayaan otak untuk
Berfikir dan menaakul



Kesihatan mental menunjukkan
keadaan minda seseorang


Ciri Mental Yang Sihat
Berfikiran rasional
Bersikap positif
Berkasih saying
Tabah
Sabar
Bertanggungjawab

Ciri Mental Yang Kurang Sihat

^ Tidak boleh mengawal perasaan
^ Tidak boleh menerima kelemahan diri
^ Kurang keyakinan diri
^ Tidak berdikari
^ Pemarah
Faktor yang mempengaruhi kesihatan mental
Dalaman Luaran
Kecederaan ke atas otak
akibat kemalangan atau
penyakit
Pengambilan dadah
Ketidakseimbangan hormon Pengambilan minuman
keras
Tekanan hidup

Usaha Menjaga Kesihatan
Mental
^ Memupuk fikiran positif
^ Tidur cukup
^ Rehat cukup
^ Beriadah / Bersenam
^ Mengambil gizi seimbang
^ Jauhi najis dadah dan
minuman keras
Otak terbahagi
kepada 3
bahagian:
Serebrum
Serebelum
Medula
oblongata
Kawasan fungsi bagi serebrum
12


3.4 Koordinasi Kimia Dalam Badan
























































Pituitari
Fungsi hormon:
Menggalakkkan pertumbuhan otot dan
pemanjangan tulang
Merangsang aktiviti kelenjar lain (oleh itu
ia digelar :Kelenjar induk)
Merangsang pengeluaran susu untuk ibu
hamil
Mengawal kuantiti air yang diserap
semula dalam ginjal
Kesan kekurangan:
Kekerdilan
Air yang diserap oleh ginjal kurang
Kesan Berlebihan
Kegergasian
Air kencing menjadi pekat

Tiroid
Fungsi hormon:
Mengawal pertumbuhan fizikal
Mengawal perkembangan mental
Mengawal kadar respirasi dan
metabolisme badan
Kesan Kekurangan:
Pertumbuhan terbantut
Perkembangan mental terencat
Menjadi kurang aktif
Kesan Berlebihan:
Menyebabkan goiter ( tiroid bengkak)
Kadar metabolisme meningkat
Menjadi terlalu aktif
Cepat letih
Emosi tidak stabil
Pankreas
Fungsi hormon insulin:
Mengawal aras gula dalam
darah
Merangsang penguraian
glukosa dalam hati
Kesan kekurangan
Menyebabkan penyakit
kencing manis (diabetes
mellitus)
Kerap membuang air kecil
Kesan Berlebihan
Aras glukosa dalam darah
rendah
koma ,maut

Adrenal
Fungsi hormon:
^ Menyediakan badan untuk
menghadapai situasi cemas:
(a) mempercepatkan kadar
respirasi
(b) mempercepatkan
denyutan jantung
(c) meningkatkan tekanan
darah
(d) Menyediakan otot untuk
bertindak
^ Meningkatkan kepekatan gula
dalam darah
^ Mengawal kandungan garam
dalam darah
Kesan Kekurangan
^ Kebolehan mengatasi
tekanan kurang
^ Penyakit Addison-
kehilangan air dan garam
berlebihan daripada badan
akan berlaku
Kesan berlebihan
^ Tekanan darah tinggi berlaku
^ Glukosa dan garam dalam
darah bertambah
ah brer
o
^

Testis
Fungsi hormon:
^ Merangsang
perkembangan dan
kematangan testis
^ Mengawal perkembangan
Ciri-ciri seks sekunder
lelaki seperti perubahan
suara, pertumbuhan misai
dan janggut
Kesan Kekurangan
^ Perkembangan organ-
organ seks dan ciri-ciri
seks sekunder terencat



Ovari
Fungsi Hormon:
Mengawal ciri-ciri seks
Sekunder perempuan
seperti buah dada,
suara, kulit
Mengawal kitar haid
Merangsang
perkembangan ovari
Mencegah
penghasilan ovum
semasa hamil
Merangsang kelenjar
susu menghasilkan
susu
Merangsang
perkembangan dinding
uterus bagi
penempelan ovum
tersenyawa
Kesan Kekurangan
Ciri seks sekunder terencat
Kitar haid terhenti /tidak tetap
Kegagalan melahirkan anak
pada tempoh tertentu
Kesan Kelebihan
Fetus gugur sebelum cukup
bulan
Sistem Endokrin
1. Mengawal koordinasi kima
2. Terdiri daripada kelenjar
duktus yang merembeskan
hormon ke dalam salur
darah
3. Hormon terdiri daripada:
(a) beratus-ratus unit asid
amino
(b) dinyahaktifkan di hati
(c) dikumuh oleh ginjal
(d) dirembes dalam kuantiti
kecil
(e) diangkut oleh darah ke
organ sasaran
13


Perbandingan Antara Sistem Saraf Dengan Sistem Endokrin
Bil. Ciri Sistem Saraf Sistem Endokrin
Persamaan Mengawal dan mengkordinasikan fungsi serta aktiviti
organ badan
Perbezaan
1 Terdiri daripad Saraf-saraf Kelenjar endokrin/
kelenjar tanpa duktus
2 Penghantaran impuls melalui Saraf secara elektrokimia Hormon dalam darah
secara kimia
3 Kelajuan impuls/hormon Impuls bergerak cepat Hormon bergerak
perlahan
4 Gerak balas berlaku secara Serta merta Secara lambat
5 Kesan gerak balas Sekejap lama
6 Kawasan tindakan Khusus Luas

3.6: Jenis Dadah dan Kesan Penyalahgunaan Dadah

Maksud dadah: Adalah bahan kimia yang boleh mempengaruhi minda, mengubah
fungsi badan, perasaan dan kelakuan pengguna
Penyalahgunaan dadah: Pengambilan dadah tanpa nasihat atau arahan doktor secara
berlebihan dengan tujuan untuk mencari kepuasan dan keseronokan
Cara pengambilan: dihisap, disuntik, dihidu, dimakan
Kesan buruk penyalahgunaan dadah
(a) Ketagihan (b) Kemerosotan Kesihatan (c) Koordinasi badan
Ketagihan:
Penagih perlu dadah berterusan untuk mencapai ketenangan jiwa dan menghilangkan
Kesan-kesan fizikal seperti kekejangan otot, menggeletar, muntah dan cirit-birit
Koordinasi Badan:
(a) Merangsang gerak balas
dadah perangsang akan mengaktifkan sel-sel otak dan meningkatkan kadar
metabolisme
Pengguna menjadi lebih aktif, kurang selera makan, tidak dapat tidur, muram dan
bersikap agresif
(b) Melambatkan gerak balas
Dadah depresan akan melambatkan gerak balas sistem saraf terhadap rangsangan
Pengguna menjadi mengantuk , tenang, tidur dan kurang sedar tentang dunia luar
(c) Halusinasi atau khayalan
Dadah pengubah perasaan hati / menjadi khayal akan mengganggu fungi otak
terutama daripada segi perspesi jarak, ruang dan masa.
Memberi khayalan (halusinasi), kegilaan, dan kematian kepada pengguna














Kelas dadah Contoh dadah Kesan Pengambilan
Depresan
(Penenteram)
Candu
Heroin
Morfina
Barbiturat


Untuk mengurangkan tekanan jiwa
Untuk melegakan kesakitan
menyebabkan rasa letih, mengantuk,
pertuturan tidak jelas
Gerak balas terhadapan rangsangan
lambat

Stimulan
(Perangsang)
Kafeina
Nikotina
Marijuana
Amfetamin


^ Boleh mengaktifkan sel-sel otak dan
menambahkan kadar metabolisme
badan
^ Penagih berasa gembira dan aktif
^ Apabila kesan dadah hilang, penagih
berasa takut, risau, tidak dapat tidur
dan hilang selera makan
Opiat
(Pelega Kesakitan)
Morfina
Heroin
Candu

w Melegakan kesakitan dan kegelisahan

Halusinogen
(Pengubah perasaan
hati)
Ganja Menyebabkan khayalan (halusinasi)
Menyebabkan kegilaan dan kematian


14


















3.7: Kesan Pengambilan Minuman Beralkohol
































Faktor Yang Mempengaruhi
Penyalahgunaan Dadah

Dorongan perasaan ingin tahu
Terpengaruh oleh kawan-kawan
Kurang kesedaran bahaya dadah
Masalah keluarga
Tidak berpegang teguh pada nilai-nilai
Kerohanian yang berdasarkan
kepercayaan agama
Mengelakkan diri daripada masalah
peribadi
Keseronokan

Langkah Langkah Pencegahan
Pemeriksaan yang ketat
Pendidikan
Untuk memberi pengetahuan
tentang bahaya dadah
Aktiviti kokurikulum untuk mengisi
masa lapang
Hukuman berat
Hukuman berat terhadap pengedar
dadah
Pusat Pemulihan Penagih Dadah
Dibina untuk merawat penagih
dadah serta meringankan gejala
ketagihan.
Mendedahkan penagih kepada
Pendidikan agama dan pendidikan
moral untuk membimbing mereka
kearah kehidupan yang sihat
Program Masa Lapang
Diserap dalam aktiviti ko-kurikulum
Program Rakan Muda
Agar golongan muda dapat
membina sikap hidup yang positif
Perhubungan kekeluargaan yang mesra
Keluarga yang mesra dan sihat
dapat memberikan suasana
tenteram bagi ahli keluarganya
Kasih sayang daripada ibu bapa
dapat membantu mengubati
masalah anak-anak remaja.


Minuman beralkohol ialah sejenis
minuman yang mengandungi etanol
Contoh: bir, wiski, vodka, rum dan
brandi
Ia akan bertindak ke atas sistem saraf
dan akan melambatkan penghantaran
impuls sistem saraf.

Kesan Minuman Alkohol Terhadap
Kesihatan Manusia

+ Mengakibatkan pengecutan otak dan
seterusnya kerosakan otak,
+ Ulser perut dan gastrik
+ Merosakkan sel-sel hati, seterusnya
mengakibatkan penyakit hati dan kanser
hati
+ Ibu hamil yang mengambil arak
menyebabkan bayi dalam kandungannya
menghidapi masalah seperti kecacatan
jantung, perkembangan otak terbantut
dan bersaiz kecil. Bayi yang dilahirkan
mungkin cacat dan terencat akal


15


BAB 4: KETURUNAN DAN VARIASI

4.1: Proses Pembahagian Sel

























Peringkat-peringkat mitosis
























Kromosom
*Struktur
bebenang halus
yang wujud dalam
nukleus sel
tumbuhan dan sel
haiwan
* Terdiri drp DNA
*Wujud
berpasangan
kecuali dalamsel
pembiakan
Gen
+ Bahan baka dalam kromosom yang
membawa maklumat genetik
+ Terdiri drp DNA
+ Tersusun di sepanjang kromosom
+ Fungsi: Membawa ciri-ciri
keturunan
Mitosis

w Proses pembahagian sel untuk
menghasil sel baru yang mempunyai
bilangan kromosom sama seperti sel
induk
w Berlaku dalam sel soma (semua
sel dalam badan kecuali pada sel di
organ pembiakan
w Satu sel induk menghasilkan dua
sel anak
w Bagi tumbuhan berlaku di hujung
pucuk , tisu kambium dan hujung
akar
w Kepentingan:
w Menghasilkan sel-sel baru untuk
pertumbuhan dan menggantikan
sel-sel mati/rosak
w Menjamin sel anak mempunyai
sifat yang serupa dengan sel
induk
w membolehkan organisma
menjalankan pembiakan aseks
dan vegetatif.
Nota:
Pembiakan aseks-cth: pertunasan dan
pembelahan dedua
Pembiakan vegetatif cth: rizom, batang
rayap, umbisi, anak pokok



16







































Perbezaan di antara mitosis dan meiosis
Bil Ciri Mitosis Meiosis
1 Tujuan Menghasilkan sel-sel baru Menghasilkan sel gamet
2 Tempat berlaku Dalam sel soma Dalam sel organ pembiakan
3 Bilangan pembahagian bagi
nukleus sel induk
Satu kali Dua kali
4 Bilangan sel anak terhasil 4 2 gamet
5 Bilangan kromosom dalam
sel anak berbanding dengan
sel induk
Sama Disetengahkan
6 Proses penduaan kromosom Berlaku Berlaku dalam pembahagian
sel pertama
7 Pindah silang kromosom Tidak berlaku Berlaku
Meiosis
< Proses pembahagian sel untuk membentuk gamet
(sel anak) dengan bilangan kromosom dalam
gamet diseparuhkan
< Berlaku dalam sel organ pembiakan

Ciri
Organisma
Haiwan Tumbuhan
Jantan Betina Jantan Betina
Organ
pembiakan
testis ovari anter Ovari
Gamet sperma ovum debunga ovul
< Satu sel induk menghasilkan empat sel anak
< Pindah silang berlaku semasa meiosis
< Berlaku semasa pasangan kromosom tersusun di
satah khatulistiwa sel
< Bahan genetik daripada satu kromatid satu
kromosom bertukar dengan bahan gentik
kromosom yang lain.
< Menyebabkan variasi genetik berlaku






< Kepentingan:
< Proses yang menghasilkan gamet
< Bilangan kromosom dalam gamet separuh
daripada bilangan kromosom dalam sel induk.
Tujuan: Memastikan
Zigot yang terhasil selepas persenyawaan
mempunyai bilangan kromosom yan sama
dengan sel induk
< Menyebabkan variasi genetik antara
spesies-spesies yang sama melalui pindah
silang


Peringkat-peringkat dalam meiosis




17

8 Variasi genetik Tidak berlaku Berlaku
4.2: Pewarisan Sifat

+ Ada dua jenis gen: (a) gen dominan (b) gen resesif
+ Gen dominan: gen yang menunjukkan sifatnya tidak kira samada gen yang
berpasangan dengannya adalah gen dominan atau gen resesif
+ Gen resesif: gen yang hanya menunjukkan sifatnya jika gen yang berpasangan
dengannya adalah gen resesif
+









Mekanisme Pewarisan
^ Nota: 1. Satu sifat dikawal oleh dua gen
2. Satu gen diwakili oleh satu huruf
3. Gen dominan diwakili dengan huruf besar
4. Gen resesif diwakili dengan huruf kecil
5. Kombinasi gen:
(a) Sifat dominan baka tulen : contoh: MM
(b) Sifat resesif baka tulen : contoh: mm
(c) Sifat baka kacukan : contoh: Mm

^ Gregor Mendel orang yang pertama mengkaji pewarisan sifat secara teratur
dan mendalam
^




















Sifat dominan Sifat resesif
Cuping telinga bebas Cuping telinga lekap
Tinggi Kerdil
Ada lesung pipit Tiada lesung pipit
Iris hitam Iris biru
Berambut kerinting Berambut lurus
Boleh menggulung lidah Tidak boleh menggulung lidah
Tangan kanan Kidal

Kacukan antara pokok tinggi baka tulen
dengan pokok kerdil baka tulen

Tinggi baka tulen X Kerdil baka tulen

TT tt








Tt Tt Tt Tt

Semua tinggi baka tidak tulen

Kacukan antara pokok tinggi baka
kacukan /tidak tulen sesama sendiri

Tinggi baka tak tulen X Tinggi baka tak tulen

TT tt









TT Tt Tt tt

Tinggi tinggi tinggi kerdil

Nisbah sifat : 3 tinggi : 1 kerdil
Nisbah gen : 1 TT: 2Tt : 1tt



meiosis
T
T
T
T t
t
T
T
i
n
g
g
i
b
a
k
a

t
u
l
e
n

X

K
e




t
t
t
18


4.3: Penentuan Seks Anak dan Kejadian Kembar Pada Manusia

Penentuan Seks Anak


---














Gambar rajah skema penentuan seks anak





























Kromosom manusia

Sel badan

23 pasang kromosom

22 pasang autosom 1 pasang kromosom seks



menentukan menentukan seks
sifat individu

kromosom X kromosom Y
(saiz lebih besar
drp kromosom Y)

















fungsi fungsi

Kandungan kromosom
Bil Lelaki Perempuan
1 Testis 44+ XY -------------
2 Ovari ---------- 44 + XX
3 Sperma
(Ada 2
jenis)
22 + X
atau
22 + Y

-------------
4 Ovum
(ada 1
jenis)
------- 22 + X




Jantina anak ditentukan oleh jenis kromosom seks yang dibawa oleh
sperma
Jika sperma yang mengandungi 22 + X kromosom bersenyawa dengan ovum,
maka anak perempuan dilahirkan.
Jika sperma yang mengandungi 22 + Y kromosom bersenyawa dengan ovum,
maka anak lelaki dilahirkan
Nisbah mendapat anak lelaki dan anak perempuan ialah 1:1 / 50%: 50%





19


Pembentukan kembar



















Perbezaan antara kembar seiras dan kembar tak seiras
Bil Ciri Kembar seiras Kembar tak seiras
1 Bilangan sperma dan ovum terlibat 1 sperma dan 1
ovum
Dua sperma dan 2
ovum
2 Bilangan zigot terhasil 1 2
3 Zigot terhasil membahagi dua Ya Tidak
4 Kandungan kromosom dan gen
dalam kedua-kedua zigot
Sama Berlainan
5 Perkongsian plasenta oleh kedua-
dua bayi dalam kandungan.
Berkongsi plasenta Mempunyai
plasenta tersendiri.
6 Seks kedua-dua bayi Sama Sama atau
berlainan
7 Sifat fizikal antara kedua-dua bayi Sama Berlainan

4.4 : Mutasi
maksud
Mutasi















Perubahan spontan yang
berlaku terhadap kromosom
atau gen yang boleh
mengubah sifat organisma
Jenis
Mutasi Kromosom
Terjadi apabila perubahan berlaku pada struktur
atau bilangan kromosom
Contoh penyakit: Sindrom Down, Sindrom
Turner, Sindrom Klinefelter
Tidak diwarisi



Mutasi Gen
Terjadi apabila perubahan berlaku pada
Gen
Contoh Penyakit: Albino, buta warna,
Hemofilia, anemia sel
Sabit
Boleh diwarisi

Faktor penyebab
(mutagen)
1. sinaran radioaktif :, ,
2. bahan kimia toksik spt
benzena, racun herba,
formaldehid boleh
menyebabkan penyakit
kanser dan kecacatan fetus
3. Cahaya berkeamatan
tinggi merosakkan sel kulit
dan kanser kulit
Mutan: organisma yang
mengalami mutasi
Kesan
Kebaikan Keburukan
Meningkatkan
variasi dalam
populasi
Menyebabkan
kecacatan dan
penyakit ,maut

20

Penyakit b
Penyakit baka
Penykit yang diwarisi dari satu generasi ke satu generasi































Pewarisan Penyakit Baka

Gen resesif yang mengawal penyakit baka di bawa oleh kromosom seks X
sahaja













Bil Penyakit Huraian
1 albino W Disebabkan mutasi yang berlaku pada gen pada
autosom yang mengawal warna kulit
W Pesakit tidak dapat menghasilkan pigmen melanin yang
memberikan warna kepada kulit, rambut dan mata
2 hemofilia W Darah pesakit lambat membeku
W Jika berlaku kecederaan, pesakit akan mengalami
pendarahan yang banyak
W Disebabkan oleh mutasi gen pada kromosom seks X
3 Buta warna W Penghidap tidak dapat membezakan antara warna
merah dan hijau
W Disebabkan oleh kekurangan sel kon yang peka kepada
warna pada retina mata pesakit
W Dikawal oleh gen resesif yang dibawa oleh kromosom
seks X
4 Anemia sel sabit W Mutasi pada gen yang membentuk hemoglobin
W Hemoglobin yang dihasilkan adalah tidak normal dan
menyebabkan sel darah merah berbentuk sabit
W Sel darah merah berbentuk sabit tidak cekap dalam
pengangkutan oksigen. Menyebabkan pesakit
mengalami anemia
5 Sindrom Down W Disebabkan oleh mutasi kromosom
W Penyakit yang disebabkan oleh kelebihan satu
kromosom pada kromosom ke-21 dalam sel badan
W Juga dikenali sebagai mongolisme
W Ciri-ciri:
(a) terencat akal
(b) pertumbuhan terbantut
(c) mata sepet
(d) mempunyai jari pendek serta kecil
(e) mulut yang sentiasa ternganga
(f) lidah terjelir

Jantina Gen pada kromosom seks Taraf kesihatan
Lelaki
XY Normal
Lelaki
X
b
Y Pengidap
Perempuan
XX Normal
Perempuan
XX
b
Pembawa
Perempuan
X
b
X
b
Pengidap

21





















4.5 Kesan Penyelidikan Genetik

Sumbangan




























Perkahwinan antara lelaki normal dengan perempuan
pembawa buta warna

Lelaki normal X Perempuan pembawa buta warna

XY X XX
b



X Y X X
b






XX XX
b
XY

X
b
Y Anak

Perempuan Perempuan Lelaki Lelaki
Normal pembawa normal buta warna

Perkahwinan antara lelaki buta warna dengan
perempuan pembawa buta warna

Lelaki buta warna X Perempuan pembawa
buta warna

X
b
Y X XX
b


X
b
Y X X
b




XX
b
X
b
X
b
XY X
b
Y

Perempuan perempuan lelaki lelaki
Pembawa buta warna normal buta warna


Induk
Meiosis
Gamet
persenyawaan
Perubatan
+ Penghasilan insulin oleh
bakteria untuk merawat
pesakit kencing manis.
+ Penghasilan susu oleh biri-
biri untuk merawat pesakit
hemofilia
+ Pengesanan penyakit baka
lebih awal dan merawat
penyakit keturunan dan
kecacatan gen
Pertanian
Penemuan kaedah kacukan
(pembiakbakaan) ke atas
tanaman dan ternakan untuk
menghasilkan baka haiwan
dan tumbuhan yan mempunyai
ciri-ciri:
(a) mengeluarkan hasil yang
berkualiti dan banyak
(b) Hasil membesar dan
matang dengan cepat
(c) Mempunyai ketahanan
yang kuat terhadap
serangan penyakit dan
perubahan cuaca
Contoh:
(a) padi MR219 (kacukan
antara MR151 dan MR
137
(b) Jagung Masmadu
(Jagung manis mexico
dengan jagung manis
Taiwan
(c) Kelapa sawit tenera
(kelapa sawit Dura dan
Pisifera)
(d) Lembu Marfiwal
(lembu tempatan dengan
lembu Eropah




22


4.6: Variasi di Kalangan Hidupan

Variasi : Perbezaan sifat semula jadi antara individu dalam spesies yang sama
Jenis
Variasi Selanjar Variasi Tak Selanjar
Tidak menunjukkan perbezaan yang
nyata dan tetap
Dipengaruhi oleh faktor persekitaran
Seperti suhu, air, cahaya dan
pemakanan
Tidak boleh diwarisi
Contoh:
(a) tinggi (b) berat badan
(c) kecerdasan (d) warna kulit









Perbezaan yang nyata dan tetap
Tidak dipengaruhi oleh faktor
persekitaran
Dipengaruhi oleh faktor genetik
Boleh diwarisi
Contoh:
(a) kumpulan darah (b) warna mata
(c) kebolehan (d) cap ibu jari
menggulung
lidah
m








Nota: Cara mengenali jenis variasi
selanjar:
^ sifat boleh berubah sepanjang hayat
^ bar graf dilukis rapat

Nota: Cara mengenali jenis variasi
Tak selanjar:
^ sifat tidak boleh berubah sepanjang
hayat
^ bar graf dilukis tidak rapat

Nota: Pemarkahan untuk graf bar /histogram/graf palang

1. Selalu jumlah 2 markah diperuntukan
2. 1 markah untuk plot
3. 1 markah untuk lebar bar yang sama

Kepentingan Variasi:

m Pengubahsuaian diri dengan perubahan persekitaran memastikan kemandirian
spesies
m Membolehkan kita mengenali antara setiap individu dalam satu populasi
m Menghasilkan spesies atau varieti tumbuhan dan haiwan yang baru








23



BAB 5 TENAGA NUKLEAR

5.1: Bahan Radioaktif













Sinaran Radioaktif

e Sinaran boleh dikesan dengan;
(a) tiub pembilang geiger muller
(b) dosimeter
(c) Kebuk awan
(d) Elektroskop
Jenis
Sifat
Sinaran
Alfa() Beta() Gama()
Jenis zarah Nucleus helium elektron Gelombang
electromagnet
Jenis cas positif negatif Neutral
Kelajuan 10% daripada halaju
cahaya
90% daripada halaju
cahaya
Sama dengan halaju
cahaya
Kuasa
penembusan
Lemah dan dapat
dihalang oleh sehelai
kertas
Kuat dan dapat
dihalang oleh
aluminium setebal 5
mm
Paling kuat, hanya
dapat dihalang oleh
plumbum dan konkrit
tebal







Kesan medan
Elektrik











~ Bahan yang mengandungi
atom-atom dengan nukleus
yang tidak stabil
~ Ia cenderung mereput dan
memancarkan sinaran
radioaktif
~ Contoh: Radium-226
Karbon-14
Kobalt-60
Iodin-131
Proses Pereputan Nukleus










4 Pereputan radioaktif berlaku secara
spontan dan rawak




24

Runut




Kesan Medan Magnet terhadap sinaran radioaktif












5.2: Penghasilan Tenaga Nuklear dan Kegunaannya















Penjanaan tenaga elektrik daripada tenaga nuklear





















Kegunaan tenaga
nuklear:
1. Menjanakan
arus elektrik
2. Menjalankan
kapal selam

25






5.3: Kesan penggunaan bahan radioaktif dan tenaga nuklear terhadap kehidupan













































Pengawetan Makanan

+ Sinaran gama
digunakan untuk
membunuh
mikroorganisma dalam
makanan

Arkeologi
*Isotop karbon-14
untuk menentukan
usia artifak purba
KEGUNAAN BAHAN RADIOAKTIF
Pertanian
4 Sinaran gama digunakan
untuk memandulkan
serangga perosak
4 Isotop fosforus-32
digunakan untuk mengkaji
keberkesanan penyerapan
baja tertentu oleh tumbuhan
4 Isotop karbon-14
digunakan untuk mengesan
kadar penyerapan karbon
semasa proses fotosintesis
dalam tumbuhan
Perubatan
Isotop kobalt-60
menghasilkan sinaran
gama untuk membunuh
sel kanser
Isotop iodin-131
digunakan untuk merawat
penyakit tiroid
Isotop Natrium-24
digunakan untuk mengesan
tempat sekatan darah
berlaku
Sinaran gama
digunakan untuk
mensteril peralatan dan bilik
pembedahan
Perindustrian
Isotop natrium-24
digunkan untuk
mengesan
kebocoran paip di
bawah tanah
Sinaran radioaktif
digunakan untuk
mengesan ketebalan
bahan seperti
kertas, logam dan
plastik
Besi radioaktif
digunakan untuk
mengukur kada
kehausan enjin
dalam kereta
Pencemaran oleh bahan
radioaktif

Alam sekitar boleh
dicemarkan oleh:
Sinaran radioaktif
daripada penggunaan
bahan radioaktif
Sisa bahan radioaktif dari
reaktor dan industri
Sinaran Radioaktif
M Pendedah dos kecil:
Loya, cirit birit, muntah,
rambut gugur dan badan
panas
M Pendedah dos besar
bagi tempoh yang lama:
+ Membunuh sel
badan
+ Mutasi
+ Kecacatan fetus
+ Kanser & leukemia
Sisa bahan radioaktif

Sinaran dari sisa
mencemari udara
Juga boleh mencemari
tanah dan air
Sisa boleh diserap
oleh tumbuhan,
tumbuhan itu dimakan
oleh haiwan(ikan ) dan
Jika tumbuhan
/haiwan itu dimakan
oleh manusia, sisa
bertoksik terkumpul
dalam badan
Langkah keselamatan dalam
pengendalian sisa bahan
radioaktif
Menggunakan alat khas
seperti penyepit untuk
mengambil sisa radioaktif
yang lemah
Menyimpan sisa radioaktif
dalam bekas plumbum
dan ditanam jauh dari
kawasan perumahan atau
di dasar laut.
Memakai pakaian khas
semasa mengendalikan
bahan radioatif
Pekerja di loji nuklear
mesti memakai dosimeter
(lencana fotografi) yang
mempunyai filem yang
peka kepada sinaran
radioaktif

26





BAB 6 TENAGA DAN PERUBAHAN KIMIA

6.1: Perubahan Kimia dan Perubahan Fizik

Perubahan Fizik

1. Maksud: Perubahan yang tidak menghasilkan bahan baru. Hanya sifat fizik
bahan berubah
2.









Perubahan Kimia

1. Maksud: Perubahan yang menghasilkan bahan baru. Bahan baru mempunyai
sifat dan komposisi kimia yang berlainan daripada bahan asal.
2. Bukti menunjukkan perubahan kimia
















3. Contoh:





Perubahan fizik Contoh
1. Peleburan
dipanaskan
Ais air
2. Pendidihan
dipanaskan

Air stim
3. Pemejalwapan
dipanaskan

Hablur iodin wap iodin
4. Keterlarutan Gula + air larutan gula
5. Penghabluran Larutan tepu kuprum sulfat hablur kuprum sulfat


Perubahan Kimia Contoh
1. Pembakaran pita
magnesium
Magnesium + oksigen magnesium oksida
2. Pengaratan besi besi + oksigen besi oksida
3. Peneutralan Asid sulfurik + natrium hidroksida natrium sulfat + air
4. Penguraian Kuprum karbonat kuprum oksida + karbon dioksida





27






Perubahan fizik dan kimia dalam kehidupan seharian

Perubahan fizik Perubahan Kimia
1. Pendidihan air kepada stim 1. Menaikkan aduanan roti dalam ketuhar
2. Mambancuh air kopi/minuman 2. Memasak
3. Kejadian awan dan hujan 3. Pereputan bangkai haiwan
4. Minyak wangi meruap 4. Kilat
5. Mencuci pakaian dengan sabun 5. Pengaratan besi
6. Menyediakan garam atau gula secara
Penghabluran
6. Respirasi sel dalam badan
7. Peleburan lilin 7. Nyalaan lilin

Perbezaan antara perubahan fizik dengan perubahan kimia

Bil Ciri Perubahan fizik Perubahan kimia
1 Pembentukan bahan baru Tiada Ada
2 Sifat dan komposisi bahan
asal dan hasil
Sama Berbeza
3 Perubahan berbalik Biasanya berbalik Biasanya tidak
berbalik
4 Keperluan penggunaan
tenaga
Biasanya memerlukan
sedikit tenaga
Biasanya memerlukan
banyak tenaga
5 Jisim bahan asal dengan
bahan hasil
Sama Berbeza

6.2: Perubahan Haba dalam tindak balas kimia

1. Dalam satu tindak balas kimia, tenaga diserap untuk memecahkan ikatan kimia.
2. Dalam satu tindak balas kimia yang lain, haba dibebaskan untuk membentuk ikatan
kimia
3.














Tindak balas Endotermik
e Tindak balas kimia yang menyerap
tenaga haba dari persekitaran
e Hasil tindak balas lebih sejuk daripada
bahan asal
e Contoh:
(a) Melarutan bahan kimia tertentu
(ammonium klorida, kalium nitrat
dalam air)
(b) Penguraian
(c) Peleburan bahan
Tindak balas Eksotermik
e Tindak balas kimia yang
membebaskan tenaga haba
ke persekitaran
e Hasil tindak balas lebih panas
daripada bahan asal
e Contoh:
(a) Pembakaran
(b) Peneutralan
(c) Pemelarutan bahan kimia
tertentu (kalsium oksida)
(d) Proses respirasi

28






Tindak balas kimia dalam industri

Proses Haber: Proses penghasilan ammonia secara besar-besaran







Proses Sentuh : Proses penghasilan asid sulfurik secara besar-besaran









Peringkat 1
Gas nitrogen diperoleh
drp proses penyulingan
berperingkat cecair
udara.
Gas hidrogen diperoleh
daripada tindak balas gas
asli denga stim
Selepas ditulen dan
dikeringkan, isipadu gas
Nitrogen dan gas
hydrogen dalam nisbah
1: 3 dicampurkan dan
dimampatkan pada
tekanan tinggi


Peringkat 2

Campuran gas
nitrogen dan gas
hydrogen dialirkan ke
dalam kebuk
tindakbalas
Tekanan :
200 -250 atmosfera
suhu : 450 -500
0
C
Serbuk besi
digunakan sebagai
Mangkin

Nitrogen + Hidrogen
ammonis


Peringkat 3

Gas ammonia yang
terhasil disejukkan dan
dikondensasikan
membentuk cecair
ammonia
Peringkat 1
Gas sulfur dioksida
dihasilkan daripada
pembakaran sulfur dalam
udara pada suhu 1000
0
C
Peringkat 2

Gas sulfur trioksida
dihasilkan daripada
tindak balas sulfur
dioksida dengan
oksigen
Tindak balas ini
dimangkinkan oleh
vanadium(V) oksida
Tekanan : 1 atm
suhu : 450 -500
0
C
Peringkat 3

Cecair oleum
dihasilkan
daripada
penyerapan gas
sulfur trioksida
ke dalam asid
sulfurik pekat
sehingga
mencapai 95.5%
Asid sulfurik
terbentuk apabila
Oleum
dicampurkan
dengan air
29







Paras Tenaga Eksotermik Paras Tenaga Endotermik

Tenaga
Bahan t/b



Hasil t/b




Haba dibebaskan ke sekelililng
Suhu sekeliling naik


Tenaga Hasil t/b



Bahan t/b





Haba diserap dari sekelililng
Suhu sekeliling turun












6.3: Kereaktifan Logam




















30







31



32

6.4: Aplikasi Siri Kereaktifan Logam

Kepentingan:

Boleh bandingkan kereaktifan sesuatu logam dalam tindak balas
Boleh meramalkan sama ada berlakunya sesuatu tindak balas. Logam yang lebih
reaktif menyesar logam kurang reaktif
Boleh menentukan kaedah pengekstrak logam yang sesuai daripada bijihnya
Kaedah pengekstrakan logam daripada bijihnya:
4 Kaedah penurunan oleh karbon
4 Kaedah elektrolisis ke atas leburan bijih logam

Pengekstrakan Timah


















Pengekstrakan besi



















33

6.5: Elektrolisis

Elektrolisis



Proses penguraian sebatian ion (elektrolit) dalam bentuk
Larutan atau leburan dengan menggunakan arus elektrik

























Penggunaan elektrolisis dalam industri: Pengekstrakan logam



















34






















































35

6.6. Penghasilan Tenaga Elektrik dalam Sel Kimia



















































36


6.7: Cahaya dan Tindak Balas Kimia














































37

BAB 7 CAHAYA, WARNA DAN PENGLIHATAN

7.1 Pembentuk Imej

1. Imej yang dibentuk oleh cermin satah














Istilah Optik
































Istilah optik Maksud Simbol
Pusat optik Titik tengah
kanta
O
Paksi
utama
Garisan yang
menghubungkan
Kedua-dua
pusat
permukaan
melengkung





Titik fokus
Kanta cembung:
Sinar cahaya
yang melalui
kanta memfokus
ke atas satu titik
Kanta cekung:
Sinar cahaya
yang melalui
kanta seolah-
olah berasal dari
satu titik di
belakang kanta





F
Jarak fokus Jarak di antara
pusat optik
dengan titik
fokus


f
Jarak objek Jarak antarai
pusat optik dan
objek

u


Jarak imej Jarak antara
pusat optik
dengan imej

V

38

2. Imej yang dibentuk oleh kanta cekung: maya, tegak dan saiz lebih kecil drp objek












3. Imej yang dibentuk oleh kanta cembung bergantung kepada jarak objek (u)

Bil Jarak objek Rajah sinar Sifat imej yang
terbentuk
Alat optik




1



u < f







Maya,
Tegak,
Saiz lebih besar
daripada objek



Kanta
pembesar/
kanta
tangan


2






u=f








Tiada imej



Lampu
sorot




3









2f<u<f


Nyata,
songsang,
Saiz lebih besar
daripada objek



Mikroskop,
projektor
slaid





39



Bil Jarak objek Rajah sinar Sifat imej yang
terbentuk
Alat optik




4








u=2f



Nyata,
Songsang,
Sama saiz
dengan objek



Mesin
fotostat



5








u> 2f


Nyata,
Songsang,
Saiz lebih kecil
daripada objek



kamera

7.2 : Pembentuk Imej oleh mata dan alatan optik

Pembentukan imej dalam alatan optik

Periskop

1. Digunakan untuk melihat objek yang berada di belakang halangan.
2. Berfungsi atas prinsip bahawa cahaya dapat dipantulkan oleh cermin satah atau
prisma kaca.
3. Kegunaan:
Askar di dalam kubu untuk melihat musuh
Dalam kapal selam untuk melihat musuh yang ada di permukaan laut.
4. Sifat Imej: maya , tegak dan sama saiz dengan objek
















40





Kanta Pembesar

1. Digunakan untuk melihat objek kecil kerana kanta itu menghasilkan imej yang besar














Mikroskop

1. Digunakan untuk melihat objek yang seni.
































Imej
Maya
Tegak
Saiz lebih besar
41





Teleskop

1. Digunakan untuk melihat objek jauh.
























Struktur Mata Manusia





















42





Pemfokusan Cahaya oleh Mata

1. Pemfokusan imej ke atas retina dibantu oleh otot silia dan ligament gantung
2. Kebolehan mata memfokus imej pada retina disebut akomodasi.
3. Untuk memfokus imej pada retina , kanta mata menjadi nipis atau tebal.


















Pengawalan kuantiti cahaya yang memasuki mata

























Melihat objek dekat
Apabila melihat objek dekat, otot silia
akan mengecut dan menyebabkan
ligamen gantung menjadi kendur
Kanta menjadi tebal dan sinar
cahaya daripada objek dekat dapat
dapat difokuskan pada retina
Melihat objek jauh
Apabila melihat objek jauh, otot
silia akian mengendur dan
menyebabkan ligamen gantung
menjadi menegang
Kanta ditarik menjadi nipis dan
sinar cahaya daripada objek jauh
dapat difokuskan pada retina.



Dalam keadaan terang
Saiz anak mata mengecil untuk
mengelakkan terlalu banyak
cahaya memasuki mata
Iris menjadi besar
Untuk mengecil anak mata,
otot bulat iris mengecut dan
otot jejari iris mengendur
Dalam keadaan gelap
Saiz anak mata membesar
Supaya lebih banyak cahaya
boleh memasuki mata.
Iris menjadi kecil.
Untuk membesarkan anak
mata otot jejari iris
mengecut dan otot bulat
iris mengendur
Iris
43






Bagaimana mata melihat?

















Kamera Lubang Jarum

1. Berfungsi berdasarkan prinsip bahawa cahaya bergerak mengikut satu garis lurus




















2. Imej yang terbentuk di atas skrin bergantung kepada:
(a) saiz lubang jarum (c) jarak skrin dari lubang jarum
(b) jarak objek dari lubang jarum (d) bilangan lubang jarum



oleh

Imej
Nyata
Terbalik
Saiz lebih
kecil
44





3. Saiz lubang jarum











4. Jarak objek dari lubang jarum


5. Jarak skrin dari lubang jarum











6. Bilangan lubang jarum












45





7. Jika kanta cembung diletakkan dihadapan kamera yang mempunyai banyak lubang
jarum didapati hanya satu imej yang terbentuk sebab kanta cembung akan
menumpukan cahaya ke satu titik.

Kamera Berkanta




















Persamaan Antara Kamera Berkanta dengan Mata

Bil Struktur Fungsi
Mata Kamera
1 Iris Diafragma Mengawal jumlah cahaya masuk
2 Anak Mata Bukaan Membenarkan cahaya masuk
3 Kanta mata Kanta cembung Memfokus cahaya ke lapisan peka
cahaya
4 Retina Filem Lapisan yang peka kepada cahaya dan
tempat pembentukan imej
5 Koroid Dinding dalam
bercat hitam
Elak pantulan cahaya yang boleh
menyebabkan imej kabur

Perbezaan antara mata dan kamera

Bil Struktur Mata Kamera
1 Kanta Dibuat daripada protein
lutsinar
Adalah kenyal
Boleh ubah ketebalannya

Dibuat daripada kaca /plastic
Adalah keras
Tidak boleh ubah ketebalannya

Kanta
cembung:
Memfokus
sinar cahaya
ke atas filem
Diafragma:
Mengawal jumlah
cahaya masuk@
Mengawal saiz bukaan
Bukaan
Benar
cahaya
masuk

Gelang pemfokus:
Ubah jarak antara kanta
dengan filem

Pengatup:
Mengawal tempoh
cahaya masuk
Filem
Untuk pembentuk imej
Sifat Imej:
1. nyata
2. songsang
3. saiz lebih kecil
daripada objek
46

2 Jarak fokus Boleh diubah Adalah tetap
3 Pemfokusan Dilakukandengan mengubah
ketebalan kanta
Dilakukan dengan mengubah
jarak antara kanta dengan filem

Bil Struktur Mata Kamera
4 Lapisan
peka
Retina mengandungi sel
peka cahaya iaitu sel rod
dan sel kon
Tempat pembentukan imej
yang boleh digunakan untuk
selama-lamanya

Filem mengandungi bahan
kimia yang peka cahaya iaitu
argentum bromida
Tempat pembentuk imej boleh
digunakan sekali sahaja


5 Imej yang
terbentuk
sementara Kekal
6 Jumlah
cahaya
Cahaya masuk ke dalam mata
sepanjang masa kecuali
semasa tidur/kelopak mata
tertutup
Cahaya hanya masuk apabila
bukaan dibuka
7 Ruang Ruang dalam diisi dengan
cecair seperti gelemaca dan
gelemair
Ruang dalam diisi dengan udara

7.2: Penyebaran Cahaya

1. Maksud penyebaran cahaya : Proses pengasingan cahaya putih kepada juzuk-
juzuk warnanya
2. Alur yang dibentuk oleh tujuh warna disebut spektrum cahaya putih
3.























47





4. Penggabungan spektrum untuk membentuk cahaya putih



5. Pelangi:
Disebabkan oleh penyebaran cahaya oleh titisan air dalam udara.
Adalah spekturm cahaya matahari yang besar di langit
Pelangi dapat dilihat apabila seseorang membelakangi matahari selepas
hujan/hujan gerimis












7.4: Penyerakan Cahaya

1. Maksud:Keadaan di mana warna-warna dalam cahaya dipesongkan dari arah
asalnya oleh zarah-zarah seperti gas, habuk, debu dan wap di
atmosfera
2. Penyerakan cahaya bergantung kepada jarak gelombang warna cahaya.
3. Cahaya merah kurang diserakkan kerana jarak gelombangnya panjang
4. Cahaya biru, indigo dan ungu paling banyak. Tetapi cahaya indigo dan ungu
diserap oleh atmosfera.
5. Fenomena kebiruan langit pada waktu siang:
Pada waktu tengah hari, matahari berada tepat di atas kepala
Ini menyebabkan cahaya matahari melalui lapisan atmosfera yang lebih
nipis(jarak lebih dekat)






























1: pembiasan
2: pantulan
dalam penuh
3: pembiasan

48

Keadaan ini menyebabkan komponen cahaya yang mempunyai jarak gelombang
panjang iaitu merah, jingga dan hijau melalui lapisan atmosfera tanpa
diserakkan.
Manakala cahaya yang mempunyai panjang gelombang yang pendek seperti
Biru akan diserakkan dan dipantulkan oleh zarah-zarah yang terdapt dalam
lapisan atmosfera ke mata pemerhati di bumi
6. Fenomena kemerahan langit pada waktu senja
Pada waktu senja, cahaya matahari melalui satu lapisan atmosfera yang lebih
tebal (jarak yang lebih jauh)
Ketika ini, cahaya yang mempunyai jarak gelombang pendek seperti cahaya biru
akan diserakkan jauh dari bumi.
Manakala cahaya yang berjarak gelombang panjang seperti merah dan jingga
dapat menembusi lapisan atmosfera yang tebal dan sampai ke bumi
Pada waktu senja, langit kelihatan jingga kemerahan pada pemerhati yang ada
di bumi
7. Fenomena matahari lebih merah pada waktu pagi selepas letusan gunung
berapi:
^ Semasa letusan gunung berapi, lebih banyak habuk atau debu terdapat di
atmosfera yang menyebabkan lapisan atmosfera menjadi lebih tebal.
^ Apabila cahaya matahari menuju ke bumi , maka cahayanya diserakkan oleh
zarah-zarah ini.
^ Semasa penyerakan, juzuk warna merah paling kurang diserakkan oleh habuk
dan debu yang menyebabkan hanya warna merah sampai ke mata pemerhati
ketika itu.














8. Eskperimen : Menunjukkan fenomena kebiruan langit dan kemerahan matahari.














49







7.5: Penambahan dan Penolakan Cahaya Berwarna

Penambahan Cahaya

1. Penambahan cahaya berlaku apabila cahaya hijau, merah danbiru bertindih di atas
satu skrin putih.
2.













3.













Penolakan cahaya berwarna

1. Maksud: Adalah proses pemilihan cahaya berwarna yang dikehendaki daripada
cahaya putih dengan menggunakan pigmen atau penapis warna untuk
menyerap warna-warna lain.
2. Penapis warna bahan lutsinar yang membenarkan cahaya tertentu melaluinya.
3. Penolakan cahaya akan berlaku apabila cahaya diserap atau ditolak oleh penapis
warna tersebut.4. Terdapat dua jenis penapis:



Istilah Maksud Warna

Warna
primer
Warna yang tidak dapat diperoleh
dengan mencampurkan warna-warna
lain
Merah,
Biru,
Hijau
Warna
sekunder
Warna yang diperoleh dengan
mencampurkan dua warna primer
Magenta,
Sian,
Kuning
Warna
pelengkap
Dua warna yang menghasilkan warna
putih apabila dicampurkan
Merah + Sian,
Biru + Kuning,
Hijau + Magenta



sian
4. Campuran ketiga-tiga warna
primer akan menghasilkan
warna putih

50
















7.6: Penglihatan Objek Berwarna

Objek berwarna
1. Warna objek yang dilihat oleh manusia bergantung kepada:
(a) warna cahaya yang menyinari objek
(b) warna cahaya yang dipantulkan oleh objek ke mata pemerhati
2. Objek yang berwarna primer memantulkan hanya warnanya sendiri dan menyerap
semua warna yang lain.
3. Objek yang berwarna sekunder akan memantulkan warnanya sendiri dan warna-
warna primer yang membentuk warnanya.
4. Objek kelihatan putih kerana ia memantulkan semua cahaya putih.
5. Objek kelihatan hitam kerana ia menyerap semua cahaya.

Pencampuran Pigmen

1. Pigmen : bahan berwarna.
2. Kegunaan: untuk mewarnakan cat dan bahan pencelup.
3. Proses pencampuran warna adalah proses penolakan cahaya.
4. Warna yang terhasil daripada pencampuran dua pigmen ialah warna yang
dipantulkan oleh kedua-dua pigmen.
5.







6.








Pigmen Hasil Campuran
Merah + Biru Ungu
Merah + Kuning Jingga
Biru + Kuning Hijau
Merah + Biru + Kuning Hitam

Pigmen Cahaya yang dipantulkan
Biru Hijau dan Biru
Kuning Merah, kuning dan hijau
Merah Merah dan kuning
Hijau Kuning, hijau dan biru
Magenta Merah dan biru
Sian Hijau dan biru

Merah
Biru Hijau Kuning
Ungu Jingga
Hitam
51



Pengesanan Warna Oleh Mata

1. Cahaya berwarna yang dipantulkan oleh objek berwarna sampai ke mata dan jatuh
pada retina.
2. Retina mempunyai dua jenis sel yang peka kepada cahaya iaitu sel rod dan sel
kon.
3.
















7.8: Kepentingan Warna Dalam Kehidupan-Aplikasi Warna Dalam Kehidupan
Seharian

1. Pendawaian palam 3-pin

Jenis dawai Warna
Dawai hidup Perang
Dawai neutral Biru
Dawai bumi Jaluran kuning dan hijau

2. Kawalan Lalu lintas
Warna Petunjuk
Merah Berhenti
Kuning Bersedia untuk berhenti
Hijau Berjalan

3. Percetakan
Warna yang digunakan magenta, sian, kuning dan hitam
Setiap gambar dicetak sebanyak empat kali dengan menggunakan empat plat
iaitu (mengikut urutan) kuning, magenta, sian dan hitam
Warna hitam untuk menjadikan gambar kelihatan lebih tajam.

Kepentingan Warna Kepada Haiwan Kepentingan Warna kepada Tumbuhan

Untuk: Untuk:

52

\ Penyamaran Pendebungaan
\ Amaran
\ Peragaan
\ Menarik perhatian pasangan


BAB 8 BAHAN KIMIA DALAM PERINDUSTRIAN

8.1 Sifat Aloi dan Penggunaannya

Pengaloian ialah proses pencampuran satu jenis logam dengan yang lain atau
dengan karbon
Aloi ialah hasil pencampuran daripada pengaloian
Sifat aloi: keras, kuat dan tahan kakisan

Aloi Komposisi Sifat Khas Kegunaan
Duralumin Aluminium 95%
Kuprum 4%
Ringan, kuat dan tahan
kakisan
Pesawat terbang
Keluli Besi 99%
Kabon 1%
Keras, kuat Rangka bangunan,
jambatan, kereta api
Keluli
nirkarat
Besi 72%
Kromium 18%
Nikel 8%
Lain-lain 2%

Tidak berkarat dan
tahan kakisan

Alat dapur seperti pisau,
sudu dan garfu
Loyang Kuprum 96%
Zink 20%
Kuat, berkilat dan
mudah dikerjakan
Alat muzik, loceng , tombol
pintu

Piuter Timah 89%
Antimoni 7%
Plumbum 2%
Kuprum 2%
Teguh, berkilat, tahan
kakisan
Barangan perhiasan seperti
bekas dan pingat
Kuprunikel Kuprum 75%
Nikel 25%
Kuat , berkilat Duit syiling

Tujuan Pengaloian







Hubungkait antara sifat aloi dengan susunan zarahnya







Menambah kekerasan
logam
Mencegah kakisan atau
pengaratan
Memperbaiki rupa
bentuk logam
Susunan atom dalam logam tulen




Logam tulen adalah lembut dan
kurang kuat kerana lapisan atom
logam tulen mudah
menggelongsor di atas satu sama
lain.apabila dikenakan daya
Susunan atom dalam aloi





Aloi adalah keras dan kuat
Kerana atom asing dalam logam
tulen mencegah atom-atom logam
tulen daripada menggelongsor di
atas satu sama lain


53







8.2 Penggunaan ammonia dalam industri












Penghasilan ammonia secara industri

Nama proses : Proses Haber
Faktor yang mempengaruhi penghasilan ammonia:
Suhu: 450
0
C hingga 550
0
C
: Terlalu tinggi menguraikan molekul ammonia kepada gas
hidrogen dan oksigen
: Terlalu rendah melambatkan penghasilan ammonia
Tekanan : 220 250 atmosfera
Mangkin: granul besi/ferum






















Sifat ammonia

1. Gas tidak berwarna
2. Sangat larut dalam air
3. Berbau sengit
4. Kurang tumpat daripada udara
5. bersifat alkali
Kegunaan Ammonium dalam
kehidupan harian

1. baja (ammonium nitrat, urea
ammonium fosfat)
2. bahan pencuci
3. asid nitrik
4. elektrolit sel kering
5. pewarna dan cat
6. agen penyejuk
7. nilon
8. mencegah penggumpalan lateks



Nitrogen + Hidrogen ammonia

54






Pembuatan Urea
8.3 Bahan sisa industri

Punca Kesan
Pembakaran bahan api
fosil
Sulfur dioksida dan nitrogen dioksida
Gas berasid
Mengakis sistem respirasi dan merosakkan tisu
menyebabkan penyakit seperti bronchitis
Melarut dalam air hujan membentuk hujan asid yang
mengakis bangunan, monumen , menyebabkan tanah
tidak subur dan membunuh hidupan akuatik
Karbon monoksoda
Gas beracun
dalam kuantiti kecil menyebabkan sakit kepala
dalam kuantiti banyak maut
berpadu dengan hemoglobin menyebabkan hemoglobin
tidak boleh mengangkut oksigen , boleh membawa
maut
Karbon dioksida
Gas yang menyebabkan kesan
rumah hijau
yang seterusnya menyebabkan pemanasan global
dan perubahan cuaca
* sila lihat nota dalam bab 13.
Jelaga
Menyebabkan jerebu- menghalang pemandangan dan
menyebabkan penyakit seperti batuk, asma dan bronkitis
Pembuangan sisa
radioaktif
Sinaran alfa, beta dan gama menyebabkan
kemandulan, kecacatan fetus, mutasi dan kanser
Dos yang besar- maut
Pembuangan bahan sisa
industi pertanian
Baja kimia yang berlebihan
Baja kimia seperti fosfat dan nitrat
larut dalam air
dan mengalirkan ke dalam kolam menyebabkan
eutrofikasi (Rujuk Bab 13)
Pestisid
Setengah adalah beracun dan tidak
terbiodegradasikan
Terkumpul dalam tumbuhan dan
haiwan
Seterusnya racun terkumpul dalam
badan manusia jika
Tumbuhan /haiwan itu dimakan
Sisa kelapa sawit
Seperti kulitbuah, hampas sabut dan minyak yang
Ammonia + karbon dioksida urea + air
55

tertumpah
Sisa jika dibakar secara terbuka, mencemarkan
udara
Sisa jika dibuang ke dalam air, menutup
permukaan air
dan menghalang oksigen dari udara melarut dalam air
dan ini menyebabkan kematian hidupan akuatik
Sisa getah
Air getah daripada pemprosesan getah serta
bahan kimia seperti ammonia dan asid menyebabkan
pencemaran air
Sisa getah organik diurai oleh bakteria dalam air
dan membebaskan gas ammonia dan hidrogen sulfida
yang berbau sangat busuk dan menyebabkan kematian
Punca Kesan
hidupan akuatik
Sisa bahan kimia Asid dan alkali
Menyebabkan perubahan pH air
Yang dibuang ke dalam sungat atau
laut menjadikan
air tidak sesuai untuk hidupan
Logam berat
Plumbum menganggu fungsi sistem saraf dan
menyebabkan hipertensi
Merkuri menyebabkan penyakit
minamata
Kadmium merosakkan ginjal dan
peparu
Nikel menyebabkan kanser peparu