Peribahasa

Menurut Za'ba, peribahasa ialah susunan kata yang pendek dengan makna yang luas,
mengandungi kebenaran, sedap didengar dan bijak perkataannya.
Terdapat pihak yang mengklasifikasikan peribahasa seperti berikut:
a, Peribahasa selapis yang terdiri daripada pepatah, bidalan dan perbilangan
(pepatah).
b. Peribahasa berlapis, iaitu perumpamaan
c. Lidah pendeta

Namun ada juga yang membahagikan peribahasa seperti berikut:

Simpulan bahasa
Perumpamaan
Bidalan
Pepatah atau Perbilangan

Bukan Peribahasa:

Kiasan
Metafora

Simpulan Bahasa
Simpulan bahasa merupakan ungkapan yang telah mantap dan mempunyai maksud yang
khusus.
Ia mempunyai maksud yang berbeza daripada makna harfiah kata-kata dalam ungkapan.
Contoh:
Simpulan Bahasa

Maksud

Panjang tangan

Suka mencuri

Periuk nasi

Punca pencarian

Buruk siku

sudah diberi, diambil balik

Ikat perut

Berjimat makan dan minum

Kaki bangku

Tidak tahu bermain misalnya bola.

Menurut Za'aba, terhasilnya simpulan bahasa adalah dengan berdasarkan empat perkara
iaitu:
(a) Daripada perbandingan atau kiasan dengan cerita yang masyhur.
Contoh: Abu Jahal, Mat Jenin, Lebai Malang dan sebagainya.
(b) Daripada benda atau kejadian yang berlaku di sekelilingnya.
Contoh: mandi kerbau, mata duitan, kutu embun dan sebagainya.
(c) Daripada kepercayaan orang ramai
Contoh: harimau berantai, buruk siku, dimakan bulan dan sebagainya.
(d) Daripada kebiasaan atau resaman bahasa.
Contoh: ada hati, gila bahasa, beri muka dan sebagainya.

Perumpamaan
Perumpaan tergolong dalam peribahasa berlapis, iaitu mengandungi makna tersurat dan
tersirat.
Terdapat dua bentuk perumpamaan, iaitu yang menyatakan perbandingan secara terangteragnan dan yang tidak menyatakan perbandingan secara terang-terangan.
Perumpamaan yang menyatakan perbandingan secara terang-teranan didahului dengan
kata-kata perbandingan seperti, umpama, bagai, laksana, ibarat dan baik; manakala
perumpamaan yang tidak disebutkan perbandingan tidak didahului kata-kata perbandingan
tersebut.
Contoh perumpaan yang disebut perbandingan
a. seperti katak di bawah tempurung
b. umpama kaca dengan permata
c. Bagai pungguk rindukan bulan
d. Ibarat air di daun keladi
e. laksana katak diharung ular.

Contoh perumpamaan yang tidak disebut perbandingan

a. Genggam bara api biar sampai jadi arang
b. Diberi betis hendak peha
c. Sehari selembar benang, lama-lama menjadi kain.

Bidalan
Bidalan ialah peribasaha yang berfungsi sebagai nasihat seperti perumpaan, bidalan juga
mempunyai maksud dua lapis.
Bagaimanapun bdalan tidak didahului oleh kata sendi nama seperti, bagai, laksana dan
umpama.
Perbezaan antara bidalan dengan pepatah ialah bidalan lebih kerap diguanakan, mempunyai
nilai, ilmu dan pengajaran, sedangkan pepatah lebih ringkas sifatnya dan tidak mempunyai
pengajaran.
Contoh bidalan:
Malu berkayuh perahu hanyut, malu bertanya sesat jalan
Jika kail panjang sejengkal, lautan dalam jangan diduga.
Maksud lapis pertama jelas dan maksud lapis kedua merujuk orang yangs edikit ilmu dan
pengalaman supaya tidak mencuba sesuatu yang rumit.
Terlajak perahu boleh diundur, terlajak kata buruk padahnya.
Hujan emad di negeri orang,
hujan batu di negeri sendiri,
Baik juga negeri sendiri.
Sesat di hujung jalan, balik ke pangkal jalan.
Jikalau beranak, ikut kata bidan.

Pepatah atau Perbilangan

Pepatah atau perbilangan mempunyai struktur yang hampir sama dengan pepatah dan
bidalan melainkan perbilangan disusun berangkap-rangkap seperti ikatan puisi.
Setiap rangkai pepatah terdiri daripada dua baris atau lebih dan disebut satu demi satu
seolah-olah orang sedang membuat perbilangan atau perkataan.

Ia berkait rapat dengan adat istiadat, undang-undang atau peraturan masyarakat.

Contoh
Bulat air kerana pembentung, bulat manusia kerana muafakat
Hati manusia sama dicecah, hati gajah sama dilapah.
Cubit paha iri, paha kanan sakit juga.
Ditelan mati emak, diluah mati bapak.