Anda di halaman 1dari 13

BAB III

RUMUS DASAR DAN HYDRAULIKA


3.1. VOLUME PIPA
xLbbls
ID
VolPipa
4 . 1029
2
·

ID = inner diameter ( inch )


L = panjang pipa ( ft )
3.2. DISPLACEMENT PIPA

xLbbls
ID OD
Displpipa
4 . 1029
2 2

·
OD = outer diameter pipa (inch)
ID = inner diameter pipa (inch)
L = panjang pipa ( ft )
3.3. VOLUME ANNULUS
xLbbls
OD OH
VolAnn
4 . 1029
2 2

·

OH = diameter open hole/bit ( inch )


OD = outer diameter pipa ( inch)
L = panjang annulus ( ft )
pada cased hole, OH diganti ID casing pipa
OD
ID
displacement pipa
3.4 VOLUME LOBANG
xLbbls
OH
VolLobang
4 . 1029
2
·
OH = diameter open hole ( inch)
L = dalam lobang ( ft )
untuk cased hole OH diganti ID casing
3.5 PUMP OUT PUT
Pompa T!p"#$
xLxe xD PumpOutput
2
000243 . 0 ·
bbls/stroke
D = diameter liner ( inch)
L = panjang stroke ( inch)
e= efficiensi pompa ()
Pompa D%p"#$
{ } e L xrD L D PumpOutput × × − × × · ) 000162 . 0 ( ) 0000324 . 0 (
2 2
bbls/stroke
rD = diameter rod (inch)
3.& LAG ' DO(N STROKE
La) *+o,#'+!m# adalah jumlah stroke/!aktu "ang diperlukan untuk
memompakan Lumpur / perjalanan cutting dari dasar (bottom) sampai
permukaan
PumpOutput
VolAnnulus
LagStroke ·

#ol annulus $ ( bbls )


%ump out put $ ( bbls/stroke)
) (Menit
SPM
LagStroke
LagTime ·
Do-. *+o,#'+!m# adalah jumlah stroke/!aktu "ang diperlukan untuk
memompakan Lumpur dari permukaan ke dasar lobang&
#ol %ipa 'ol pipa ( bbls)
Do!n stroke =
%ump out put pump out put (bbls/stroke)
Do!n stroke
Do!n time = do!n time ( menit )
(%)
3./ BOUYANCY 0ACTOR
*ou"anc" factor adalah efek ga"a penahan gra'itasi "ang ditimbulkan oleh
tingkat kerapatan molekul+molekul fluida&
&5.4 1 M(
B0 2 111111111111111111
&5.4
M( 2 pp)
3.3. ANNULUS VELOCITY

,dalah kecepatan aliran Lumpur dianulus saat dipompakan dengan gpm


tertentu&

min /
5 . 24
.
2 2
ft
OD OH
GPM
Vel An

×
·
OH diameter hole ( inch)
OD outer diameter pipa ( inch)
3.4. CRITICAL ANNULUS VELOCITY
-ecepatan batas laju Lumpur dimana jika kecepatan Lumpur lebih cepat dari
kecepatan batas, aliran akan berubah dari laminar menjadi turblent& Dimana
pada umumn"a aliran turbulent dihindari pada annulus antara D% dan open
hole pada saat drilling&
1
1
]
1

− ×
× × − + +
× ·
) (
} {( 26 . 9 { 08 . 1 08 . 1
60
2 2
OD OH MW
MW Yp OD OH P P
!V

.# = ft/ min )/ ( ppg )


OH diameter open hole ( inch) %' plastic 'isc
OD out diameter pipa (inch) 0p "eld point
3.15. CRITICAL GPM
1%) batas dimana pemompaan diatas gpm batas akam mengubah aliran
Lumpur dari laminar menjadi turmunent
51 . 24
) (
2 2
OD OH !V
GPM
− ×
·
.# = .ritical #el (ft/min)
OH = diameter Open hole (inch)
OD = out diameter pipa (inch)
3.11. 0LO( RATE'GPM UNTUK OPTIMASI
2ange flo! rate optimasi antara 34 5 64 1%) 7 diameter *it
)issal$ untuk ukuran bit 89+8/:; maka flo! rate optimum
34 7 89 < = 3=>&6 gpm sampai 64 7 89 < = =89&6 gpm
?lo! rate "ang dianjurkan antara 3=>&6 s/d =89&6 gpm&
1%) opt = 89&>9 7 D
8&:>
)isal $ Diameter bit 89+8/:;

)aka ?lo! rate = 89&>9 7 (89+8/:)


8&:>
= 89&>9 7 3@&>>
= 646&A gpm

3.12. E6UIVALENT CIRCULATING DENSITY


%enambahan nilai )/ pada saat sirkulasi
U.+%, M( #.7a8 9 13 pp)
ppg
ODP OH
Yp
MW "!D

×
+ ·
1 . 0
)/ = ppg
OH = diameter lobang
OD% = outer diameter D%
ppg
ODP OH
AnnVel P
Yp
ODP OH
MW "!D
1
1
]
1

¹
;
¹
¹
'
¹

,
_

¸
¸
− ×
×
+ ×

+ ·
( 300
1 . 0
0p = 0eld point
%' = %lastic 'isc
,nn 'el = ft/min
ppg
ft #ept$TVD
psi ss Annpresslo
MW "!D
) ( 052 . 0
) (
×
+ ·
3.13. HYDROSTATIC PRESSURE
HP p*! 2 M( $ 5.552 $ D#p+8 +:7 ( ;+ ) )/ ( ppg )
HP p*! 2 SG $ 1.42 $ 7#p+8 +:7 ( m )
3.14.<ET NO== VELOCITY
sec /
1
3 . 418
3 2 2
ft
% % %
gpm
%"TV"L
+ +
×
·
,tau$
=
sec /
12 . 3
ft
&o''Area
GPM
×
M!* $ flo! rate $ :64 gpm
BoCC siCe $ 3 7 89
BoCC area $ 4&3383 sD& inch
:8@&3 7 :64
Eet #el =
89
9
F 89
9
F 89
9
8@@936
=
:39

= :36 ft/sec
3.15.<ET IMPACT 0ORCE
Lbs
%etVel MW GPM
%I
1932
× ×
·
)/ = ppg
Eet #el = ft/sec
3.16.BIT PRESSURE LOSS
psi
% % %I
MW GPM
P(it
)..... 3 2 (
48 . 156
2 2 2
2
+
×
·

a+a%
2
psi
in)$ s* &o''Area
ppg MW GPM
2
2
) . ( 1 . 10863
) (
×
×
3.17.HHP B!+

1%) 7 % *it
HH% bit = HH%
8>8:
3.18.To+a" HHP

GPM $ SPP
To+ HHP 2 11111111111111111 HHP
1/14
%) 65 50 (
% 100

×
· $+#rauli)s optimal for
HHP TOT
(IT AT HHP
AT(IT
3.14 . TON MILES > COMPLETE ROUND TRIP ?
( )
2000 5280
} ) 2 {( ) 2 (
×
+ × × × + + ×
·
W) Wb D L D D W
MIL"S TO&
/ = berat D% per ft dalam lumpur ( lb/ft )
D = Depth ( ft )
L = %anjang rata+rata D% per stand ( ft )
/b = *erat Gra'eling block assembl" ( lb)
/c = *erat *H, dlm Lumpur 5 berat D% sepanjang *H, dlm Lumpur (lb)
Co.+o8 @
)ud !eight = A&= ppg
Depth ()D) = :444 ft
D% !eight = 83&3 lb/ft
*H, !eight = @3 lb/ft
Length *H, = 344 ft
/eight Gra'eling block ass" = 86444 lb
,'erage length 8 stand D% = A4 ft
 *ou"anc" ?actor = ( =6&: 5 A&= ) / =6&: = 4&@63
 *erat D% dlm Lumpur ( / ) = 83&3 7 4&@63 = 88&36 lb/ft
 *erat*H, + beratD% ( /c) = (344 7 @3 7 4&@63 ) + ( 344 7 83&3 7 4&@63 ) =
8>@:6 lb
8 . 53
2000 5280
} 17845 ) 15000 2 {( ) 4000 2 ( ) 4000 90 ( 4000 35 . 11
·
×
+ × × + + + × ×
· − Miles Ton
3.25. CRITICAL RPM
2%) kritis "aitu batas harga 2%) "ang mana jika 2%) melebihi harga
tersebut akan menimbulkan efek getaran ('ibrasi ) pada pipa pemboran&
2 2
2
33055
ID OD
L
,PM !riti)al + × ·
L = length of one joint pipe (ft)
ID = inner diameter pipe (inch)
OD= outer diameter pipe (inch)
.ontoh $ D% 6;
L = 38 ft
ID = :&9>= H
OD= 6;
2 2
2
276 . 4 5
31
3055
+ + · !riti)al
= 3:&3A= 7 =&6>A

= 99= 2%)
2ile of thumb $ for 6; Drill pipe do not e7eed 944 rpm for an" depth&
3.21. TITIK <EPIT
-edalaman / titik dimana terjadi pipa terjepit ( stuck pipe ) dapat diestimasi
berdasarkan pendekatan perhitungan I drill pipe stretch I dengan rumus di
ba!ah ini$
S+#+A8 >!.A8? $ 0## po!.+ Ao.*+a.+
0##+ o; ;## p!p# 2
P%"" ;oA# > +8o%*a.7 "B* ?
.ontoh $ Drill pipe 3+8/9; 83&34 lb/ft terjepit& %enambahan penjang ( stretch )
sepanjang
94 inch dengan tarikan o'er pull 36&444 klbs& ?ree point constant = A469&6
( tabel )
94 7 A469&
?eet of free point = = 68>3 ft
36
Caa P#.#.+%a. S+#+A8
.atat hook load ( berat string) saat berat normal F drag mis 8:= klbs
,ngkat string dengan o'rt pull 36 klbs ( angkat sampai 8@8 klbs )
Jkur peregangan ( penambahan panjang string sebelum dan sesudah angkat
string sampai
o'er pull 36 klbs)& )is 94 inch
?ree %oint .onstant dapat juga ditentukan dengan rumus $
0PC 2 C > OD
2
1 ID
2
? $ 5./354 D $ 2555
ID dan OD ( inch )
.ontoh$ Dp :+8/9; 8=&= lb/ft +++++ ID = 3&@9= inch

?%. = K ( :&6
9
+ 3&@9=
9
) 7 4&>@6: L 7 9644
= :&:4> 7 9644
= 8848>&6
3.22. PRESSURE LOSS
)erupakan kehilangan tekanan selama perjalanan Lumpur dari mud pump
sampai flo! line&
%ada tempat tempat tertentu terjadi kehilangan tekanan "ang disebabkan
adan"a ga"a friksi antara Lumpur dan permukaan "ang dile!ati Lumpur&
%ressure loss ( kehilangan tekanan )
terjadi pada $
8& Drill string ( Drill %ipe, Hea'" /eight Drill %ipe dan Drill
.ollar )
9& ,nnulus (urface Line
3& *it / BoCCle
:& (urface Line
6& )ud )otor M )/D ( directional !ell )
%ressure loss dipengaruhi oleh %roperti Lumpur terutama (g/)/, %' dan 0p,
?lo! rate, ,nnulus #elocit", dan Diameter pipa& Eumlah total %ressure loss
akan sama/mendekati
besarn"a pressure pompa ( (tand pipe pressure )&
psi
ID
L - MW P
Loss ess Pipa
82 . 4
82 . 1 82 . 0 18 . 0
0000765 . 0
Pr
× × × ×
·
M( ( mud !eght) = ppg
6 ( ?lo! rate ) = gpm
ID ( Inside Diameter of pipe) = inch
L (Length of pipe) = ft
P: (%lastic #iscosit")
Yp (0eld %oint)
3.22.2. ANNULUS PRESSURE LOSS
,liran dalam annulus D. dan D% Laminar ( *eck, Buns and Dunn )
psi
Dp D$
P L AnVel
Dp D$
Yp L
Loss ess Ann
) ( 1500 ) ( 225
Pr
2

× ×
+

×
·
L ( Length of ,nnulus) = ft
A. V#" (,nnulus 'elocit") = ft/sec
D8 (Diameter hole) = Inch
Dp (Diameter %ipe ) = inch
P: (%lastic #iscosit")
Yp (0eld %oint)
PLASTIC VISCOSITY'YELD POINT
%# = ?ann =44 reading + ?ann 344 reading
0% = ?ann 344 reading + %#
?ann=44 reading = 9 %# F 0%

?ann344 reading = %# F 0%
Gurbulence s"stem
8&:39> 7 84
+>
7 )/ 7 L 7 ,nn#el
9
,nn %ress Loss =
Dh + Dp
3.22.3. BIT PRESSURE LOSS
Gujuan pemrograman hidraulika adalah pengoptimisasian press loss di bit,
dengan harapan didapatkan laju pemboran "ang optimum& -arena pada
dasarn"a tekanan pompa untuk mengimbangi kehilangan tekanan (press
loss) akibat friksi Lumpur dengan didinding pipa "ang tidak
menghasilkan
apa+apa&

6
2
$ M(
B!+ P#** Lo** 2 p*!

153&3.1 $ NoEE A#a


2

3.22.4. SUR0ACE E6UIPMENT PRESSURE LOSS


-ehilangan tekanan pada sambungan/peralatan di permukaan biasa terjadi di
stand pipe, rotar" house, s!i'el dan -ell"& %enentuan hilang tekanan
di
permukaan cukup sulit karena tergantung dari demensi dan geometri dari
sambungan/peralatan permukaan& %eralatan permukaan terbagi menjadi :
(empat) t"pe "ang menunjukkan demensi dari Drill pipe, -ell", rotar"
hose
dan s!i'el& ,da beberapa rumus untuk menentukan (urface eDuipment press
loss&
S%; P#** Lo** 2 C $ M( $ > 5.51 $ 6 ?
1.3&
psi ( Borton E Laperous8AA9)
. ( ?riction ?actor for t"pe of surface eDuipment) = constanta
)/ ( )ud /eight ) = ppg
N (?lo! rate) = gpm
TFp# o; *%;aA# #Gp+ C

8 8&4
9 4&3=
3 4&99
: 4&86
S%; P#* Lo** 2 E $ M(
5.3
$ 6
1.3
$ PV
5.2
psi > R%7! R%B!a.7!.! 2552 ?
2umus praktis
S%; P#** Lo** 2 K" $ K $ 5.1 M( p*! > R%7! R%B!a.7!.! 2552 ?
-l = -oefisien loss ( lihat tabel )
-r = -oefisien rate ( lihat tabel )
.ontoh %erhitungan $
Data $
/ell -2*+49 (-arang*aru 5 (ukra)
%O2HIGJB1,B $

A..%"a V#"oA!+F $

D. :+>6; 5 OH = (9:&6 7 344 ) /( =


9
+ :&>6
9
) = 6:>&9 ft/min / A&89 ft/s
D% 3&6; 5 OH = (9:&6 7 344 ) / ( =
9
+ 3&6
9
) = 34A&= ft/min / 6&8= ft/s
D% 3&6; 5 Liner >; = ( 9:&6 7 344 ) / ( =&8@:
9
+ 3&6
9
) = 9@9&A ft/min / :&>8 ft/s
D% 3&6; 5 .sg A 6/@; = ( 9:&6 7 344 ) / ( @&@3@
9
+ 3&6
9
) = 888&= ft/min / 8&@= ft/s
D% 6; 5 .sg A 6/@; = ( 9:&6 7 344 ) / ( @&@3@
9
+ 6
9
) = 83@&: ft/min / 9&38 ft/s
A..%"%* P#** "o** $
D. :&>6; 5 OH =
) 75 . 4 6 ( 255
24 7 . 311

x
F
2
) 75 . 4 6 ( 1500
21 7 . 311 12 . 9

x x
= 69&4> psi
D% 3&6; 5 OH =
) 5 . 3 6 ( 225
24 9 . 885

x
F
2
) 5 . 3 6 ( 1500
21 9 . 885 16 . 5

x x
= :=&=@ psi
D% 3&6; 5 Liner >; =
) 5 . 3 184 . 6 ( 225
24 6 . 2155

x
F
2
) 5 . 3 184 . 6 ( 1500
21 6 . 2155 71 . 4

x x
= 846&:9 psi
Dengan cara "ang sama
D% 3&6; 5 .sg A+6/@; = 3:&9@ psi
D% 6; 5 .sg A+6/@; = 8>@&@= psi
To+a" P#** "o** A..%"%* = 69&4> F :=&@= F 846&:9 F 3:&9@ F 8>@&@= =
41/.3 p*!
PIPE PRESS LOSS
D. :&>6; =
82 . 4
84 . 1 82 . 0 18 . 0
2
7 . 311 300 08 . 12 21 0000765 . 0 x x x x
= 3=3&88 psi
D% 3&6; =
82 . 4
84 . 1 82 . 0 18 . 0
56 . 2
4682 300 08 . 12 21 0000765 . 0 x x x x
= 8=6A&6 psi
D% 6; =
82 . 4
84 . 1 82 . 0 18 . 0
56 . 2
9 . 5964 300 08 . 12 21 0000765 . 0 x x x x
= 8>@&36 psi
To+a" P!p# P#** "o** = 3=3&88 F 8=6A&6 F 8>@&36 2 2255.4& p*!
BIT PRESS LOSS
*it %ress Loss =
2
2
0708 . 2 1 . 10863
08 . 12 300
x
x
2 23.33 p*!
SUR0ACE PRESS LOSS
(urface Loss = 4&99 7 89&4@ 7 ( 4&48 7 344 )
86 . 1
= 25.5 p*!
((urface eDpt t"pe 3 )
To+a" P#** Lo** 2 41/.3 H 2255.4& H 23.33 H 25.5
2 2&&1.3 p*!

3.23. TRIP MARGIN


%erkiraan penambahan (g / )/ Lumpur setelah killing dari kejadian kick
G2I% ),21IB =
) (
085 . 0
Dp D$
Ypx

ppg
Dh $ Diameter hole (inch)
Dp $ %ipe out side diameter (inch)
.ontoh $
0p of mud = 8:
Hole diameter = 89+8/:;
%ipe out side diameter = 6;
Grip )argin = ( 8: 7 4&4@6 ) / ( 89&86 5 6 ) = 4&8=: ppg
3.24. (OB MAIIMUM DRILLING
/eigh on *it ma7 "ang diperbolehkan saat drilling adalah setara dengan
berat Drill .ollar
dan Hea'" /eight terkoreksi *ou"anc"&
S+!)8+ Ho"# > "oBa.) +#)a, ?
Ma$ (OB 2 > (#!)8+ o; DC H H( ? $ Bo%Fa.AF 0aA+o -lbs
D!#A+!o.a" Ho"#
Ma$ (OB 2 > (#!)8+ o; DC H H( ? $ B 0 $ Co* !.A"!.a+!o. K"B*
3.25. KEDALAMAN (ASH OUT
%enentuan kedalaman kebocoran pipa dapat diperkirakan dengan
perhitungan sebagai
berikut$
M#+o7# 1.
%ompakan material plug kedalam drill pipa, amati pada stroke ke berapa
mulai terjadi
kenaikan pressure&
D#p+8 -a*8 o%+ >;+? 2 > +o+ *+o,# $ p%mp o%+ p%+ >BB"*'*+,? ? J 7!"" p!p# Aap.
>BB"*';+?
M#+o7# 2.
%ompakan material ke dalam drill string hingga menembus !ash pipe dan
naik ke annulus sampai ke shaker& .atat total stroke saat material keluar ke
shale shaker& )aterial haruslah mudah terlihat mis cat !arna cerah atau
butiran jagung tumbuk/beras& ,tau "ang mudah terdetaksi oleh gas detector
mis carbide &

D#p+8 -a*8 o%+ >;+? 2 > +o+ *+o,# $ p%mp o%+ p%+ ? J >7!"" p!p# Aap. H A.. Aap.?
%ump out put bbls/strk
Drill pipe cap bbls/ft
,nnulus cap bbls/ft
3.2&. CEK'KORAKSI DIAMETER LOBANG
.ek diameter lobang biasan"a dilakukan sebelum pen"emenan atau untuk
koreksi perhitungan Lag depth/Lag time& Idealn"a dilakukan setiap kemajuan
944 5 344 m untuk koraksi perhitungan Lag depth/Lag time& .aran"a adalah
dengan memasukkan carbibde atau butiran beras/jagung tumbuk, catat total
stroke saat butiran beras keluar& Eika menggunakan carbide catat saat gas
naik melebihi background gas ( kondisi tidak ada connection gas atau kondisi
background gas tinggi)&
(elisih antara total stroke saat material keluar dengan total stroke teoritis
surface to surface ( complete circulation) dikon'ersikan ke 'olume (bbls)
merupakan efek perbesaran diameter lobang&
.ontoh $
Hole Depth $ 8644 m
.sg (hoe A+6/@ at $ 8344 m
Jkuran bit $ @+8/9;
Length Open hole @+8/9; $ 944 m ( =6=&9 ft )
Gotal stroke teoritis (urface+surface $ 9=44 stroke
2eal tot stroke saat cek carbide $ 9>64 stroke

.ap pompa $ 4&4@33 bbls/stroke ( eff A> )


%erhitungan $
O7cess stroke $ 864 stroke
O7cess 'olume $ 864 7 4&4@33 = 89&:A bbls
#olume open hole tanpa pipa = (@&6 7 @&6 7 =6=&9) / 849A&: = :=&46= bbls
(etelah di cek tern"ata 'olume open hole menjadi :=&46 F 89&:A = 6@&6: bbls
Diameter lobang =
lengt$OH HoleVolx / ) 4 . 1029 (
(rata+rata)
Hole 'ol $ bbls Length hole $ ft
=
2 . 656 / ) 4 . 1029 54 . 58 ( x
= A&6@ inch
3.2/. MINIMUM CIRC STROKE HOLE CLEAN 0OR DIRECTIONAL HOLE
)inimum Gotal stroke sirkulasi agar bersih lobang untuk sumur berarah
To+a" A7K%*+ MD $ Bo++om*1Up *+o,#
M!. C!A S+, 2
M#a*%# D#p+8 >MD?
(TRUE Was compiled specifically to assist the rig team in The Reduction of
Unscheduled Events)
Gotal ,djust = !ell bore section b" angle inter'al 7 circ strk factor ( .(?)
)inimum .irculating (troke ?actor ( .(? ) to clean hole
.ontoh perhitungan$
)easure depth $ 83,444 ft
Hole siCe 89&= ( csg 83+3/@;) 5 89&96;
Inter'al kedalaman dan sudut $
4 5 :,644 ft sudut 4 5 36 deg
:,644 5 =,644 ft sudut 36 5 66 deg
=,644 5 83,444 ft sudut P 66 deg
*ottoms up strokes = 86,444 stroke
Gotal ,djust )D = (sec Q8 7 .(? ) F ( secQ9 7 .(?) F ( secQ3 7 .(?)
= (:,644 7 8&: ) F ( 9,444 7 8&@) F ( =,644 7 9 )
= =,344 F 3,=44 F 89,444
= 99,A44
99,A44 7 86,444
)in .irc (troke =
83 444
= 9=,:93 strokes

Anda mungkin juga menyukai