Ancaman Madu Tiruan & Kesan

Kepada Kesihatan

Dr. Norul Badriah Hassan

Jabatan farmakologi,
Pusat Pengajian Sains Perubatan, USM
MADU: ANUGERAH DARI ALLAH
 Lazat dan kaya dengan pelbagai rasa.
 Likat, tapi boleh dihadam.
 Manis, tapi tidak memualkan
 Cecair, tapi pekat
 Sikit tapi boleh mengeyangkan
 Pelbagai rasa bergantung pada tempat,
masa dan jenis lebah
 Sangat baik untuk kesihatan
 Mengekalkan rasa untuk beberapa
bulan atau bertahun-tahun
MADU KELULUT
 Asli

MADU Campuran

Sintetik
Ancaman Madu Tiruan
Ancaman Madu Tiruan
 MADU CAMPURAN

Madu lebah tiruan yang dijual

oleh Orang Asli di kawasan
hentian rehat Sungai Perak,
Lebuh Raya Utara Selatan.
 Madu Tiruan
• Gula: • Buah-buahan
– Glukosa
– Dextrosa • Perasa
– Molasses (produk dari
pemprosesan dari tebu,
anggur atau bit gula) • Pewarna
– Sirap jagung
– Sirap gula
• Mana-mana produk,
– invert sugar (campuran
selain dari nektar bunga
glukosa dan fruktosa)
yang dikumpul , diproses
• Tepung dan disimpan di dalam
• Kanji sarang lebah oleh lebah.
Contoh Resepi Madu Tiruan
Bahan-bahannya:

1. Gula Pasir
2. Air
3. Sedikit perahan jus Lemom/ Teh bunga

Cara Penyediaan:
Gula pasir tanpa air dipanaskan.
Apabila gula ini telah bertukar kepada karamel (berwarna coklat), masukan air
mengikut sukatan yang samadengan gula dan masak gula sehingga pekat.
Perahkan air lemon ke dalam karamel dan kacau perlahan-lahan.

**TIPS::Seperti kita ketahui apabila air gula ini sejuk ia akan menjadi keras. Jadi,
bagi mengelakan air gula ini tidak keras, disinilah air lemon memainkan
peranan. jadilah ia sama sama seperti madu.
 MADU TIRUAN
Mengandungi:
• Gula fruktosa tinggi melalui tindakbalas asid
pekat ke atas sirap sukrosa.
• Asid
• 5-(hidrosimetil)-2-furaldehid(HMF) yang tinggi
> 80mg/kg.
• Kontaminasi – logam berat (heavy metal)
 MADU SEBAGAI UBAT…..
ٌ ‫ُطو ِن َها َش َر‬
• ‫اب‬ ُ ‫ِّك ُذل ُ اًل َي ْخ ُر ُج ِمنْ ب‬
ِ ‫ت َفاسْ ل ُ ِكي ُس ُب َل َرب‬ َّ ‫ُث َّم ُكلِي ِمنْ ُك ِّل‬
ِ ‫الث َم َرا‬
َ ‫ك ََل َي اة لِ َق ْو ٍم َي َت َف َّكر‬
‫ُون‬ َ ِ‫اس إِنَّ فِي َذل‬
ِ َّ
‫ن‬ ‫ل‬ِ ‫ل‬ ٌ
‫ء‬ ‫ا‬ َ
‫ف‬ ‫ش‬
ِ ‫ه‬
ِ ‫ي‬ ‫ف‬
ِ ُ
‫ه‬ ُ
‫ن‬ ‫ا‬ ‫و‬
َ ْ
‫ل‬ َ ٌ ِ‫م ُْخ َتل‬
‫فأ‬

"kemudian makanlah dari tiap-tiap (macam) buah-

buahan dan tempuhlah jalan Tuhanmu yang telah
dimudahkan (bagimu). Dari perut lebah itu ke luar
minuman (madu) yang bermacam-macam warnanya, di
dalamnya terdapat ubat yang menyembuhkan bagi
manusia. Sesungguhnya pada yang demikian itu benar-
benar terdapat tanda (kebesaran Tuhan) bagi orang-
orang yang memikirkan.” (QS.An-Nahl:69)
Kesan Penipuan terhadap Ugama

Sakit tidak
berkurang/
menjadi lebih
teruk

“tak ada apa-apa kesan

pun.”

”madu tidak berkesan dan

memudaratkan..”
Kesan Penipuan Terhadap Kesihatan

Kencing
manis

Gemuk
Buta
GULA
Koma
Gangrene
Mati
Kesan Penipuan Kepada Kesihatan
• Sakit perut, loya, muntah
gastrik • Pendarahan dalam perut

• kanser kolon
HMF

Heavy • Cirit-birit, sembelit,

• Kanser
metal • Penyakit hati …
 Kesan Penipuan Kepada Kesihatan

Sakit perut, letih, loya, muntah

Nafas berbau
Arsenik
Bismuth Kecederaan otak
Cadmium
Chromium
Cobalt Dermatitis
Copper Kanser
Iron
Lead
Mangganese Cerebral Palsy
Mercury
Nickel Parkinson’s disease, Alzheimer
Selenium
Silver Kecederaan penglihatan,
Thallium pendengaran
Zinc
Kaedah Mengenalpasti
Madu Tiruan dan Madu
Asli
MADU ASLI ???
 MADU ASLI ???

Madu boleh membeku

bergantung kepada masa dan
kandungan gula
 Madu asli - boleh membeku
 Madu tiruan – boleh kekal
sebagai cecair
Sapu madu pada kulit
- Madu asli – diserap
- Madu tiruan – melekit
Bentuk Hexagon/Sarang Lebah dalam Air
Ambil sesudu madu & masukkan ke
dalam bekas yang tapaknya rata.

Masukkan air kosong/jarang (jangan air

panas) ke tengah-tengah
bekas/pinggan.

Pusingkan bekas mengikut arah jam

atau lawan.

Pusing sehingga keluar bentuk sarang

lebah hexagon. (sekitar 1 minit)

Terhasil bentuk hexagonnya seperti

hexagon sarang lebah.
 SEMUT & MADU

Bergantung kepada faktor-faktor seperti

kepekatan, rasa, dan jenis bunga
MADU ASLI ???

 Tuangkan madu dalam

segelas air

 Madu asli: tidak larut

dengan cepat dan perlu
dikacau.

 Madu tiruan: larut

dengan
cepat kerana terdapat
campuran gula
MADU ASLI ???
 Ujian Menggunakan Api
• ½ sudu besar madu dibakar di
atas api lilin.

• Jika buihnya kecil-kecil seperti air

mendidih bermakna ianya palsu.

• Madu asli buihnya akan

membesar dan akan terus
membuak jika terus dipanaskan .

• Tidak dapat dipastikan secara

100%.
 MADU ASLI ???
• Kanji atau tepung boleh ditambah madu untuk
meningkatkan berat badan dan mencerahkan warna.
• Tambah air sejuk untuk sampel madu
• Jika bahan campuran ada dalam madu, madu jatuh ke
bahagian bawah.
• Apabila terdedah kepada haba, bahan campuran kekal
dalam bentuk cecair, tetapi apabila menyejuk ia menjadi
keras.
 UJIAN MENGGUNAKAN API
• Dapatkan mancis dan lilin

• Celup lilin ke dalam sedikit

madu & renjiskan lebihan
• Nyalakan lilin

• Jika menyala→ madu asli

• Jika tidak menyala/berbunyi

→ terdapat air → madu tiruan
 Kuning Telur Setengah Masak
• Madu tiruan juga
dapat menghasilkan
kuning telur setengah
masak.

• Campurkan kapur
yang bersifat panas
dalam madu lebah
tiruannya dengan
kadar tertentu
sehingga boleh
menyebabkan kuning
telur akan setengah
masak.
 Ujian Penyerapan
 Tuangkan beberapa
titik madu ke atas kertas
 Perhatikan
 jika diserap→ Madu
tidak asli

 Tuangkan sedikit
madu di atas kain putih
 Basuh kain tersebut
 Jika terdapat →
mungkin tidak asli
 MADU ASLI ???

• Empty honey into the water. • Mix equal parts of honey &
methylated spirits (denatured
Madu
• Impure honeyyang berlainan
will dissolve in mempunyai alcohol).
kepekatan yang
water • Pure honey will settle to the
berbeza, ada yang pekat dan ada yang cair,
bottom.
ada
• Puremadu dalam
honey will bentuk
stick together and krim jika• dicampur
Impure honey will remain bahan
dengan
sink as solid lump to the bottom dissolved and make the solution
lain tidak mudah larutmilky dalam air
Madu dari Sarang
 HONEY FLAVOR
Madu ada rasa
tersendiri .

Tutup hidung
seketika semasa
mengambil madu

Ambil nafas dan

anda akan dapat
merasakan
keistimewaan
aroma/rasa madu
 Penilaian Deria Rasa

• Warna - intensiti & nada

• Bau - intensiti & Penerangan bau
• Rasa - manis, berasid, pahit, aroma,
aftertaste
• Tekstur – kecairan, berpasir, boleh
disapu
Sila tandakan rasa setiap madu mengikut keutamaan
Tiada rasa= 0, Lemah = 1, Sederhana = 2, Kuat = 3
HONEY TASTING
Sensory Evaluation Test

(Gonzales et la, 2008)

UJIAN MAKMAL BIASA UNTUK
KUALITI MADU
Acidity
Kandungan Ash
air
Debunga Catalase

Profil gula
HMF
Diastase/amylase
Invertase
Proline
Microorganisma
UJIAN MAKMAL BIASA UNTUK
KUALITI MADU

Keasidan • Tahap penapaian

• Membantu dalam mengenal

Abu sumber asal madu

• Membantu dalam mengenal

Debunga sumber asal madu
 UJIAN MAKMAL BIASA UNTUK
KUALITI MADU
• Berbeza antara jenis madu
Proline • Kriteria bagi kematangan
• Petunjuk pencemaran

• Analisis „reducing sugar‟ yang biasa

terdapat dalam madu termasuk
Profil Gula glukosa, sukrosa, fruktosa dan
galaktosa
• Penggunaan refractometer

• Mesti memenuhi piawaian

Kelembapan • Kandunagn air tinggi→ fermentasi →
Mengurangkan kualiti madu
UJIAN MAKMAL BIASA UNTUK
KUALITI MADU
• Pemangkin penukaran hidrogen
Catalase peroksida kepada air & oksigen

• Petunjuk kesegaran madu &

Diastase pemanasan

• Bertanggungjawab untuk penukaran

Invertase sukrosa fruktosa dan glukosa →
penunjuk madu “fresh”
MADU DI BAWAH MIKROSKOP
Pollen

 Madu tiruan tidak

mempunyai
debunga.

 Madu boleh di tapis

untuk
mengeluarkan lilin &
lain-lain zarah.

 Ultra-filtering boleh
membuang
debunga
sepenuhnya.
Antioxidant Activity of Pure
Honey
Sijil Analisa Madu
Kaedah Hybrid Sensing

Subari et al, 2012

 Kesimpulan
• Mengenali latar belakang penjual atau
pembekal madu lebah.

• Biasakan makan madu lebah asli, akan

lebih mudah untuk mengetahui ianya
asli atau tiruan.

• Ujian makmal dari institusi yang

diiktiraf.

• Jadilah pengguna yang bijak dan

berhati-hati!