Anda di halaman 1dari 10

ULIAN TUKAD

Misi batu di muncukne kanti masiakan yehne dadi dadua, ning tukade kanti aluh baan

masuluh. Disisine punyan kayune kaonyang pada ngeseng, nagih milu mesuluh. Lakon bedik

anak ane bani ke tukad ene padidi, nanging len teken Made Santi. Sedek jegjeg aine, iya mara

suud ngalap kopi, marasa i ya kebus ulian majemuh lantas iya majelan ka tukade makeneh

lakar  manjus.  Sawai­wai geginane  suud masekolah  Made Santi  majalan  maburuh, ngalap

kopi,   nyemuh   gabah,   ngai   jaja,   lan   geginan   ane   ngidang   jemaka   lepas   uli   masuk.   Sebet

kenehne minehang idupne ane jani, meme lan bapane suba lawas ngalin iya uli marcapada.

Memene ngalin ulian gelem sanget, bapane ngalin ulian matabrakan sedek negakin montor.

Sekate ento idupne lacur ngantos jani, iya masih tusing ngelah nyama ulian meme lan bapane

tusing ngelah tugelan. 

“Seger sajan asane mara ngencebang batis dini, jam mone pas sajan yen macelempung dini.

Macelempung neh..”  Lantas Made Santi ngemem awakne kanti maked ka cunguhne. 

Tukad jalan Made Santi manjus madan Tukad Yeh Kilap, tua­tuane ngorahang tukad

ene   tongos   dewa   dewine   mesiram.   Tukade   ene   meundag­undagan,   kone   ipidan   dini   ada

pancoran   tetelu,   undagan   ane   duuran   misi   pancoran   abesik     tongos   raja   dewa   masiram,

undagan ane betenan  yehne masepak dadi dadua, pancoran ane ring tengen  tongos dewa

masiram lan ring kiwa tongos dewi mesiram. Nanging kanti mangkin ten wenten ane uning,

ane ken tengen ane ken kiwa pancoranne. Yen beneh baan nganggo pancorang ento i raga

lakar nepukin liang, nanging yen pelih i raga bisa nepukin sengkala. Ulian keto tusing ada

ane bani manjus di beten pancoranne. Made Santi ane tusing mawang, jeg langsung mejalan

ngalih   pancoran   ane   danginan   kenehne   apang   enggalan   manjusne,   luungan   nganggo

pancoran.   

“Byuur……”   Made   Santi   ane   nu   majujuk   di   beten   pancoranne   tengkejut,   lantas   enggal­

enggal nganggo bajune. Suba suud iya lantas mejalan di sisin tukade, maekin tongos munyin

ane dingeha busan. 
Ngetug tangkahne majalan di sisin tukade, tekek baanne ngisi limane ulian selem,

bunter, ngambang lakon tusing anyud tepukina. Melengok iya ngoyong di sisin tukade kanti

tawang a apa ane ngambang, lantas iya macebur, ngedeng apa ane bakatanga ditu. 

“Bli! Bli! Bangun Bli!!” sambil keplakina pipin anak muani ane bakatanga di tukade ento.

Makelo mekelo iya bangun sambil ngusap cunguhne.

“uugghh… ija ne? nyen ne?” anak muani ento matakon teken Made Santi

“Tiyang ane nulungan rage busan, suba kaden tusing jelema  busan!” Made Santi mesaut

lantas mejalan ngalin anak muani busan. Makelo iya ngoyong, negak di sisin tukade, tusing

rungu anak ane nulungan suba joh majalan. 

“eh,   nyen   adane?”   suba   tusing   tepukina   anak   eluh   ane   busan,   lantas   iya   majalan   mulih

nganggo baju ane belus lepeg. 

“nyen ya adan anak eluh busan ento? Misi langsung malaib bin, konden maan matakon nyen

adane.   Kudiang   dik   carane   apang   tawang   adane?”  keneh   anak   muani   ento   sambilanga

majalan.

Anak muani ento madan Putu Semar, anak uli kota ane malali ke umah pekak ajak

dadongne ane di desa, iya manyama ajak tetelu, lan ngelah adi kembar luh­luh dadua . Suba

makere telah masan libur sekolah. Putu Semar ane nu nongos di desa guine ajak bapane.

“Tu,   mai   ja   malu!   Mai   negak   di   amben   bareng   bapa   dini!”   bapane   Made   Tapak   nguin

panakne ane paling kelih.

“engken pa?” Pesaut Putu Semar langsung negak di samping bapane.

“kene tu, jani tu nawang pekak ajak dadong suba tua, misi pengkung biin. Bapa suba keweh

baan ngorin. Jani Bapa ngidih Putu nyak nengil dini nongosin? Bapa jak Emek Putune tusing

ngidang sesai ngelokin mai, Bapa jak Emek Tu  harus magae. Putu nyak?” patakon Bapane

alus teken panakne Putu Semar.
“nah yen suba keto Putu nyak ba, artine Putu pindah masekolah mai Pa?” lantas Putu Semar

biin matakon teken bapane.

“ane to suba urusang bapa sakonden masan liburne, mulai bin puan Tu suba langsung masuk

di sekolah dini. Bin mani kal ajak Bapa Tu ngalih panganggo buku ajak barang ane nu di kota

nah?” Patakon bapane biin teken Putu Semar

“ nah Pa! Yen keto jani Tu kal melali dini. Pang nawang apa gen ada dini.” Pasautne Putu

Semar lantas majalan ngalin bapane ane nu negak di amben kamarne.

Putu Semar majalan padidi sambil kipak­kipek nolih geginan anak di desane, ada ane

nebuk, ngalap kopi, madagang ada masih ane nyemuh gabah. Kanti tepukine anak eluh ane

nulungin i ya di tukade sedek nyemuh gabah. Antosne kanti suud majemuhan, tuutina kija

pajalanne   kanti   ked   di     tukad   jalan   i   ya   ketemu.   Langsung   Putu   Semar   maekin   lantas

matakon.

“ Gek? Gek ane dugas ne nulungin tiyang dini kan? Yang Putu Semar, makasi suba nulungin

dugas ento. Dadi kenalan?” Putu Semar langsung matakon teken anak eluh ento.

Merasa tengkejut, Made Santi ane nu nyongkok mesugi lantas makipekan. 

“Ragane nyen? Ngudiang dini?” Made Santi lantas majujuk, mekirig.

“tiyang mai kal ngorahang makasi, lan metakon nyen adane!” Putu Semar majalan maekin

Made Santi.

“Tiyang Made Santi. Suba kan? Yang kal magae!” Made Santi lants majalan malaib ngalin

Putu Semar.

“I raga pasti ketemu biin Santi!!” Putu Semar mageluran teken Made Santi. 

Jam suba sawatara tengah pitu, Made lantas  makiken majalan  masuk. Made Santi

ngaba jaja ane kal titipanga di kantin sekolah. Suba ked di sekolah lantas langsung ke kantin 
“Bu Made, niki sanganan ane mangkin. Encen belin sanganan sane ibi sanja nika?” petakon

Made teken Ibu  kantin sekolahne.

“Ne Made, jaja ane ibi suba telah, ne wadahne” pasaut ibu kantin

Made Santii tusing taen mabelanja ring kantin sekate tusing ngelah rerama, biasane

Made mabekel nasi uli jumah, padalem baane malanjang pis ane maan uline magae. Biasane

sisan pis ne lakar tabungina, anggona miayain sekolah.  Majalan uli kantin Made Santi padidi

lakar ka kelasne, neked di kelas orahina guru ane maan ngajin jani tusing masuk, lantas Made

Santi   majalan   ka   perpustkaan   lakar   nyilih   buku.   Made   Santi   ngelah   cita­cita   dadi   dosen

matematika, nanging Made nu makeneh, ngidang apa sing i ya masekolah lanjut. 

Di tongos ane patuh, Putu Semar majalan pedidi. Putu suba nyumunin masekolah di

sekolah di desane. I ya maan kelas ane tongosne ngaliwatin perpustakaan, lantas i ya macelep

lakar nyilih buku palajaran. 

“Made Santi? Beneh kah, i raga pasti kal ketemu biin!” kemir­kemir kenyemne Putu Semar

ulian ketemu biin ngajak Made Santi.

“Eh, Putu kan?? Putu masuk dini masih? Adi sing taen tepuk?” Made Santi ane tengkejut

lantas nyautin patakon Putu Semar 

“tiyang mara pindah mai, ne mara kal nyilih buku. Made nyak nulungin ngalih buku?” Putu

semar matakon teken Made Santi.

“nah Bli! Bli Putu Kelas kuda?” pasaut Made Santi teken Putu Semar.

“bli kelas XI. Nden atehang ka kelas ane di samping padma sana nah?” sambil majalan ngalih

buku 

“nah” suud ngalih buku made Santi ngatehang Putu Semar ka kelasne.

Sabilang wai yening Made Santi ka perpustakaan, Putu Semar pasti ada nongosin. Liu

timpal­timpalne   Made   Santi   lan   Putu   Semar   cuit­cuit   nepukin   ajak   dadua   negak   di
perpustakaan. Makelo­kelo Putu Semar marasa ngelah keneh ajak Made Santi nanging tusing

bani ngorahang. 

Suba atiban lebih  Putu Semar  ajak Made Santi matimpal,  tusing karasa kalulusan

sampun nampek. Putu Semar suba sing ngidang naanang keneh ne ngajak Made Santi.

“ Made, ada ane lakar orahang. Nyanan mulih ne antosang tiang di samping tiang bendera ne

nah?” Putu semar ngomong ajak Made Santi .

“nah. Nden antosang tiang ditu” pasaut Made Santi lantas malipetan ka kelasne.

Kringg..kringg..kring..

Made Santi suba ngantosan di samping tiang bendera ne. Tusing makelo, teka Putu

Santi ka samping tiang benderane.

“ ape ane lakar orahang Beli Putu jani? Kanti ngorin tiang ngantosang dini?” patakon Made

Santi disuba Putu Semar ada di mukakne.

“ kene Made, jani i raga suba lakar tamat masekolah dini, tiang sing nyak ngengkebang biin

ape sane suba ada di keneh tiang. Jani Made da nyen nyelag apa ane lakar orahang tiang.

Made, bli nak ngelah keneh ajak Made, jani Beli matakon, Made nyak matunangan ajak

Beli?” Putu Semar lantang ngomongin isin kenehne teken Made Santi

“Kene nyen Beli, Made jani tusing ngidang ngemang pasaut ane seken teken Beli. Nyak beli

ngemang tiyang waktu anggon makeneh. Uli pidan tusing taen ada keneh matunangan, tiyang

tuah ngenehang kal ngudiang bin mani. Jani masih i raga lakar tamat, to masih ane ngeranang

Made keweh” pesaut Made Santi sambilnga ngisi liman Putu Semar. 

“Nah Made, kal antosang Beli kayang hari kalulusanne, Made harus ngemang tiang kapastian

kayang to” pasaut Puti Semar bin. 

“Nggih Beli. Suba keto mai mulih jani, suba  sepi sekolahne, kadena  ngudiang dini i  raga

nyen!” pasautne Made lantas ngajak Putu Semar mulih.
5 Tiban lantas…

Made Santi majalan di sisin rurunge sambilanga  magending. Made suba dadi dosen

ring universitas sekadi  sane suba kacita­citayang. Jani i ya lakar ngambil semaya ane suba

kaucap dugas di SMA.

“……and darling I will be lovin you till we seventy, 

And baby my heart could still fall as…”

“ Yeh Made Santi ne?” patakon anak sane impasang Made Santi di jalan.

“ Biang Ketut! Nggih nika, punapi gatra mangkin biang?” petakon Made Santi

“ Kenak­kenak, Made dadi mara mulih, tumben cingakin tiang?”pasaut Biang Ketut

“ Wenten rereh tiang driki  Biang, lantas tiang libur masih mangkin. Biang jagi lunga kija?”

atur Made Santi malih. 

“  Niki Ajikne makayunan sanganan godoh. Nah made Biang dumunan, enggalang  embon

godohe nyanan.” Pasautne Biang Malih

“  Nggih Biang, Titip salam nggih sareng Gusti Aji nggih?” pesautne Made Santi kabales

anggut­nggut olih Biang Ketut

Di mukak SMA ada anak mabaju selem, kipak­kipek sambil majujuk. Seleg i  ya ngumik

padidi, tusing ngarunguang anak ane liwat.

“kal seken apa sing?” sambil ngusap limane anak muani ento ngomong.

Tungkulanga nguntul anak muani ento tusing nepukin ada ane majujuk di mukakne.

***Ipidan****

Ring dina kalulusan Made Santi polih peringkat satu. Mesuryak kenehne ulian kal ngidang

masekolah baan apa ane bakatanga jani.
“Made, jani Bli kal matakon, nangging made tusing dadi nyelag. Made, beli anak ngelah

kapitresna teken  Made, yen  Made  nyak ngelah paiketan  kapi tresna ajak tiyang gisi lima

tengawan beli, nangging yen tusing gisi lima tengebot tiyang” Putu Semar majujuk di arepne

made Santi.

Made   Santi   paling,   makelo   i  ya   nganjem,   majujuk   di   mukanne   Putu   Semar   ane   nagih

pesautne Made Santi.

“kene beli, jani tiang sing lakar ngemang jawaban. Antosang tiang dini biin limang tiban,

yen mula beli satya teken apa ane orahang busan lan i raga ane mula majodoh!” Made Santi

nyautin Putu Semar, nanging tusing ngisi limane.

***** 

“MADE SANTI!!!.” Mesuryak kenehne nepukin apa ane suba kaantosang uli pidan. 

“Made anut ring napi sane suba kasemayang i raga i pidan driki, jani Made nyak apa sing?”

petakon Putu Semar teken Made Santi 

“  Nah   Beli”   pasaut   Made   sambil   langsung   masemu   barak   pipine   Made   Santi   langsung

nguntuk.

Atiban suba Made Santi ajak Putu Semar maiketan tali tresna. Suba mantep kenehne

teken Made Santi.

“Putu!!Tu!! mai ja malu!!” bapane Putu Semar ngaukin uli undagan amben metene.

“engken bapa, ngudiang tumben??” Putu Semar lantas negak di amben 

“kene. Putu nyak nulungin bapa??” Putu Semar anggut­anggut nyautin bapane.

“Kene   Tu,   bapa   i  pidan   ngelah   timpal   sekolah   Madan   Made   Mandi.   Ajak   dadua   bapa

masemaya, kayang suba pada­pada ngelah panak lakar atepeng buin pidan. Jani bapa nagih

teken Putu, apang ngisinin semayan bapa ane i pidan.” Putu Semar siep, tusing mesaut.
“Nangging timpal bapa Made Mandi suba maluan ngalain bapa, i  ya ngelah panak abesik.

Panakne madan…” konden suud bapane ngomong, Putu Semar suba melaib pesu, tetujonne

abesik tuah ke tukad tongos i  ya matemu ajak Made Santi. Sing sida baana  naanang sebet

kenehne.   I  ya   tusing   ngidang   ngalain   Made   Santi,   sakewala   i  ya   tusing   masih   ngidang

ngorahang tusing teken bapane. Buin mani dina i ya ajak Made Santi lakar matemu, bin mani

masih i ya lakar ngorahang dewekne ane tusing lakar ngidang masikian.  

Tungkule nguntul, i ya tusing rungu ada anak ane majujuk di arepne. Ruwet kenehne

ngenah uli batisne ane tusing dadi ngoyong.

“Bli Putu!” munyi ane suba makelo tusing dingeha liwat di kupingne. Serasa cara makeber,

lantas i ya matolihan. Ngetug tangkahne, suba engsap teken unduk ane busan kenehina, i ya

lantas ngelut anak ane di arepne.

“Made!” tuah ento ane ngidang pesu uli bibihne. Marasa mekelo, Putu Semar lantas ngeles

gelutanne, nangging i ya lantas nguntul tusing bani matolihan teken Made Santi. Made Santi

ane marasa len lantas matakon.

“Beli engken ne? apa ane ngaranayang beli kakene? Orahang gen jani!” Made Santi matakon

sambil ngisi limane Putu Semar.

“ Kene Made, Beli tusing ngidang ngisi semayan beli i pidan. Bapan beli lakar ngatepang beli

ngajak pianak timpalne. Beli sebet sajan, beli tusing ngidang ngalain Made, nangging beli

masih   tusing   ngidang   ngelawan   bapa.”   Putu   Semar   ngeling   sigsigan.   Made   Santi   masih

tengkejut nangging iya tusing enahanga.

“nah beli yen keto mula pajalan i raga jani, nah jalanang gen. Tiang masih sebet ngalain beli,

nangging rerama ane mautama” Made Santi lantas majalan ngalin Putu Semar, nangging i ya

tusing sebet. Putu Semar ane nepukin nyangetang sebet, lantas i ya majalan mulih. Iya inget

teken pabesen bapane bin mani lakar ngajak i ya katemu bakal kurenanne. 
Lemet serasa batis Putu Semar majalan ngalin umahne. Kenehne suba joh nerawang.

Bapane ane nepukin tuah bisa siep. Di margane Putu Semar tuah siep, disubane neked i ya

tuah majalan nuutin pajalan bapane sambil nguntul. Saget bapane suba negak, mara i  ya

matolihan, tengkejut.

“ MADE SANTI!”                                                                                      <*TAMAT*>

Cerpen Basa Bali
Ulian Tukad
Olih: 

I Gusti Ayu Arini Laksemi 

KECAMATAN PETANG

Warsa 2016

Anda mungkin juga menyukai