Anda di halaman 1dari 4

Satua Bali - I Durma

Ada tuturan satua anak muani madan I Rajapala makurenan ngajak


dedari madan ken Sulasih. Ia ngelah pianak adiri adanina I Durma.
Mara I Durma matuuh pitung oton, kalahina teken memene mawali
ka swargan. Sawireh keto, Idurma kapiara, olih Irajapala,kanti
matuuh dasa tiban.
Gelisang satua I Rajapala makinkin bakal nangun kerti ke alas
gunung.
Nuju sanja, I Rajapala ngaukin pianakne laut negak masila.
I Rajapala ngusap-ngusap duur I Durmane sarwi ngomong,
“duh cening Durma pianak bapa, tumbuh cening kaasih-asih pesan.
Enu cerik cening suba katinggalin baan meme. Buin mani masih bapa
bakal ninggalin cening luas kagunung alas nangun kerti. Jumah
cening apang melah”.
Mara keto, jengis I Durma, yeh peningalane ngembeng-ngembeng.
Bapane nglanturang mapitutur, “Cening Durma awak enu cerik, patut
cening seleg malajahang awak. Sabilang gae patut plajahin,nyastra
tusing dadi engsapang. Ditu di pasraman Jero Dukuh, cening mlajah
sambilang ngayah”.
“Plajahin cening matingkah,ngomong muah mapineh.
Tingkah,ngomong muah papineh ane rahayu plajahin. Sekenang
pesan magarapan ditu di pasrama Jero Dukuhe. Prade ada anak
kuma tresna, suka olas teken cening, ento eda pesan engsapanga.
Nanging yen ada anak ngawe jele wiadin ngawe jengah teken ukudan
ceninge, sadida-sidaan eda Walesa.
Minab Ida Sang Hyang Widhi tuara wikan nyisipang. Keto masih eda
cening ngadu daya lengit, ngekadaya nyengkalen anak. Jejerang
papinehe ngulati ane melah. Ingetang satata ngaturang bakti ring Ida
Sang Hyang Widhi, matrisandya tetepang. Nah, amonto bapa
mituturin cening, dumadak Ida Sang Hyang Widhi Wasa sweca
mapica karahayuan tekening cening muah bapa”.
Kacarita jani I Durma suba ngayah, malajah di pesraman Jero
Dukuhe. Jero Dukuh kalintang ledang pikyunanne, krana
I Durma seleg pesan malajah tur enggal ngeresep. I Durma tusing
milihin gae, asing pituduh Jero Dukuhe kgarap kanti pragat. Sabilang
peteng kaurukang masastra baan jero Dukuh. Baan selene mlajah
mamaca, dadi liu ia nawang satwa, tutur muah agama.
Sasubane I Durma menek truna, pepes ia kabencingah, dadi tama ia
nangkil ring anake agung di Wanakeling.
Para punggawa, tandamantri pada uning, tur sayang teken I Durma.
Ditu laut I Durma kaangen parekan di puri, kadadiang panyarikan
sedehan agung purine.
Dadine, I Durma tusing kuangan pangan kinum muah satata
mapanganggo bungah.
Yadiapin keto tusing taen ia engsap manyama braya, satata inet
teken pitutur bapane muah ajah-ajahan Jero Dukuh. Keto yen pikolih
anake jemet malajah tur anteng magarapan.
Satua Bali - I Ubuh
Ada tuturan satua, anak ubuh. Nu cerik suba kalahina mati baan meme bapanne.
Ento krana ia adanina I Ubuh. I Ubuh ajaka teken pekakne. Geginan pekakne sai-sai
makena bubu ka tukade. I Ubuh demen pesan nutug anak makena bubu. Wireh sai
maan udang, sayan demen ia nutug pekakne.
Jani, I Ubuh suba matuuh sawatara nem tiban. Ajahina ia ngulat bubu teken pekakne.
Masih ajahina I Ubuh masastra. Lingsir sanja mara ia makena bubu di tukade. Sai-sai
keto geginanne I Ubuh. Sayan makelo, sayan resep ia masastra. Baan antengne ia
ngulat bubu, makelo-kelo liu masih ia ngelah bubu udang.
Sedek dina anu ia luas ka tukade padidiana. Maninne semengan mara bubunne
angkida. Bek misi udang gede-gede pagrepe. Liang pesan kenehne I Ubuh maan
udang liu. Udangne abana mulih baanga pekakne.
Sasubanne matanding-tanding lantas adepa ka peken. Pipisne wadahina celengan.
Sayan demen kenehne makena bubu, pipisne mapunduh. Tuyuhne I Ubuh sadina-
dina nekaang pikolih. Sayan jemet ia magae, anteng melajah muah sesai makena
bubu. Pekakne demen pesan wireh cucunne dueg tur seleg.
Cerita jani semengan teka I Ubuh uli makena bubu. Pajalane enduk, masebeng
ngeling, sedih pangenahne. Pekakne sada makesiab ngantenang tur metakon kene,
“To kenken buka tumbene cai masebeng jengis? Biasane cai setata bingar yan teka
uli ngangkid bubu.” I Ubuh sada adeng mesaut, “Pekak, pocol tiang tan polih udang
mangkin. Minab wenten anak mamaling. Nyanan pacang tongosin tiang di tukade.”
Keto kone munyinne I Ubuh. Jengah pesan kenehne I Ubuh, wireh isin bubunne ilang.
Lantas ia nyangih madik kanti mangan anggona gegawan. Suba nyaluk sanja lantas ia
negen bubu, tur natad madik ka tukade.
Bubunne makejang kone kenaanga di tongose ane melah. I Ubuh ngintip di batan
abinge nganggar madik mangan. Mara liwat tengah lemeng, ada kone tonya pesu uli
tibuane. Gobanne aeng pesan, awakne mabulu, kumisne tebel, kalesne brenges,
jenggotne lambih. Bubun I Ubuhe ungsina, lantas ketoganga. Udangne amaha matah-
matahan.
“O, ne ane ngamah isin bubun kaine,” keto nyetne I Ubuh. I Ubuh tusing buin
makeneh, jag magaang ia maakin tonyane ento. Sedeng iteha ia ngamah udang
matah, jag liduna kone jenggotne tekekanga. I Ubuh ngwalek nganggar madik. “Nah
jani tawang kai iba ane ngamah isin bubun kaine. Jani masin dosan ibane, ngamah
ulih aluh.” Keto munyinne I Ubuh ngejer baan pedihne.
I Tonya takut tan kadi-kadi ngenot madik malelam. Ngetor kone ia baan jejehne,
sambilanga ngidih olas. “U-buh, ka-i ngi-dih olas teken iba. Do kai matianga. Kai
tusing ja lakar engsap teken piolas ibane. Kai madan I Gede Urub. Umah kai dini di
tibuane. Yen iba lega, ne baanga pipis bolong aketeng, anggon panyilur angkihan
awake. Pipise ene ciri cai maan nulungin awake. Mani puan yen cai nepukin keweh,
kaukin adan wakene ping telu. Ditu kai ngwales olas ibane.” Mara I Ubuh ningeh
muyin tonyane keto, ilang pedihne. “Ubuh kema cai mulih, kai masih lakar mulih!”
Keto kone panyuud munyin tonyane ento.
I Ubuh manggutan, ngemel pipis bolong laut majalan mulih. Mara kone ia majalan
telung tindakan, toliha I Gede Urub, saget sube ilang di benengan tibuane. Gelising
satua suba kone I Ubuh teked jumahne. Laut katuturang undukne keto teken
pekakne. “Ubuh melahang ngaba pipis pabaang tonyane ento. Ento madan jimat,
anggona mingetin ukudan caine. Nyen je ngelah jimat buka keto, lakar nepukin
sadia.” Lega pesan I Ubuh ningeh munyin pekakne. Buina sukat ia ngaba jimat tusing
taen kelangan isin bubu. Sai ia maan udang gede-gede. Bubunne setata bek misi
udang.
Gelising satua, kacerita jani ada Sang Prabu. Sadina-dina nyakitin panjak. Di kenkene
ida ngae balih-balihan ane nakutin. Macan aduanga nglawan jlema. Yen sing macan,
singa ane seduk mekenta lebina. Makejang anake jejeh tuara bani mapalawanan.
Ane sengkala, nglantas mati amah singa. Anake agung tuah ngadu prakosa, marasa
teken kuasa.
Jani ida sedek makarya lelombaan buka kene. Ada bangbang linggah di tengahne bek
kapacekin tumbak, taji, kadutan ane lanying tur mangan. Nyen ja nyidaang ngecogin
bangbange ento, tur ngalahang anake agung, ento lakar nyeneng ratu ditu. Liu pesan
anake mebalih, rasa bek meres bencingahe.
Jani kacerita suba ngawit lelombane ento. Liu suba ulung ka bangbange laut mati
nepen tumbak. Anake agung seneng kayunne macingak, naen tuara ada ngalahang. I
Ubuh milu masih paek mabalih ditu. Wireh tuara ada ane bani buin makecog, I Ubuh
paksana ajaka liu.
Anake agung ica wireh I Ubuh ngetor baan takutne. Inget lantas teken pabesen
tonyane ane malu laut ia ngomong, “ Gede Urub tulung tiang! Gede Urub tulung!
Gede Urub tul….” Cog. Liwat I Ubuh uli bangbange. Anake bengong mabalih baan
kuatne I Ubuh. I Ubuh surunga ajaka liu tur sunggina. Anake agung jengah tuara
karunguang, lantas sahasa makecog. Ulung nepen tumbak laut seda jalan pejang.
Suba keto I Ubuh kone lantas dadi ratu ditu.
Sumber : adiarta.com

Anda mungkin juga menyukai