Anda di halaman 1dari 4

ULIAN KACANG NYALANANG IDUP

Anake tua ane matuuh pitung dasa tiban ento madan Pekak Anjis. Sesai Ia
medagang kacang di malu umahne. Uling dagangane ento Ia ngidang nyekolahang
cucunyane ane maadan Putu Seni, sane suba matuuh nem belas tiban, enu negak ring
bangku kelas 2 SMA. Putu Seni sampun kakalin mati olih reramane. Ento lantas
ngranayang Putu Seni ka rawat olih pekakne. Yadiastun Putu Seni ngelah Pak De ane
nongos di Seririt, nanging ia tusing taen nyak yening orahina nongos ditu. Adanan kone
nongos ajak pekakne ketimbang nongos ngajak Pak De ne pedidi.
Kangin kauh Pekak Anjis ngalih gae mangda ngidang ngidupin cucune. Panes,
dingin tusing taen ngaenang Ia nyerah nyalanang idup ane lacur ene. Pedalem pisan nasib
Pekak Anjis, nanging aget masih Ia ngelah cucu seleg nulungin Ia megae. Pekak Anjis
mula ja saje demen mamula kacang krana ia demen nyaga lingkungan lan ulian kacang Ia
lan cucune ngidaan idup. Ia masih percaya yening iraga dadi anak Bali sane beragama
Hindu harus nuutin Tri Hita Karana, krana ento masih Pekak Anjis ngelestariang
lingkungan hidup lan ngelestariang carikne masih ngelestariang kacang.
Pekak Anjis masih ngongkon cucune kapah-kapah medaar kacang krana ring
kacang punika liu mengandung zat penting sane kaperluan teken tubuh minakadi : Vitamin
E, Kalsium,Vitamin B kompleks, Fosforus, Vitamin A lan K.
Sedek dina Redite, Pekak Anjis mejalan ke carike ngaba tambah lan bekel kesela
legit miwah kopi.
Pekak Anjis jani sedeng sibuk di carike, numbeg mapan jani lakar mabian. Wireh
yehé ngancan seret di cariké. Teka I Made Dana nulungin Pekak Anjis. I Dana katundén
baan Pekak Anjis apanga teka nulungin, buina ané ngaé bayuné sumingkin saat nyak
mapitulung sawireh dot ngaluluhang hatin Pekak Anjis apang kasayangang lan makatang
Putu Seni cucune sane jegeg maketeg-keteg. Len suba jegeg biin lantas seleg megae. Pekak
Anjis tresna pisan ngajak cucune. Kija-kija melahanga pisan baana nuturin apang cucune
karesep baan tutur. Nanging lacur, Pekak Anjis tusing nyak cucune pelih pergaulan.
Dugase ento Bareng ajaka Putu Seni ka carik nulungin ngabut bulih sawireh Pekak
Anjis magarapan mamula kacang.
"Dé, De Dana, suud malu numbeg ngelakar. Jani jemak je bibit kacange beténan di
delod pundukané!".
"Men nyen ada ditu pa?" Mesaut I Made Dana
"To, ditu ade Putu Seni ngabut bibit betenan.”
Mare dingeh adan Putu Seni jeg liang hatine I Made Dna lakar nepukin Putu Seni.
Gebras ia ngojog tongosne Putu Seni lakar nyemak bibit. Gumine jani sedeng nyujuh
tengai. Matan ai nedeng ngancan galak. Dadi kebusan Putu Seni beten pundukane. Makisid
ia milpilang bibit kacang di bongkol cengkeh di tegal betenan cariké. Kauk-kauk lantas
Putu Seni.
"Pekak, tiang makisid ke tegale. Kebus dini puk.”
Pekak Anjis uli joh masaut tan karungu cucune ija. "Nah Tu. Melahang nyen ditu
ade nyawan galak di cengkehe to Tu! Pang sing gencer nyen, ape buin jani sedeng tengai
nak galak pesan yen ada ne ngulgul". Mapan tau tongosne Putu Seni makisid. Pekak Anjis
ngorahin I Made Dana ngalih bibit di tegalé di tongosne Putu Seni ngetis beten cengkehé. 
Bawakin satua, suba lantas teked I Made Dana di tongosne Putu Seni ngetis. Mih je
mekesiab bayune ritatkala nepukin Putu Seni jegeg nyelolet negak nyelempoh milihin
bibit. Sada gutit Putu Seni nyemak bibit padidiana.
“Tu Seni!” Made Dana megeluan
“Eh Bli Made Dana, kaden tiang nyen ja ngae tengkejut dogen.”
“Aih, anak jegeg ngidang tengkejut masih nah.”
“Buik, nak ade-ade dogen orahanne jak Bli Made.”
“Seken ne, nak mula ja Tu Seni jegeg.”
“Sajan mula nak muani liunan gombalne. Ape kal alih mai ne Bli Made?”
“Bli tundene mai teken I Pekak. Bli tuah ngalih bibit kacang.”
"Né jemak dini bli! Nak suba tegul-tegul tiang konyang.”
Suryane suba lingsir, suba minggek kauh, masan Putu Seni lan Pekak Anjis suud
megae. Lantas ajaka kadadua laut mulih, mulih ka umahne ne cupit punika. Lamen I Made
Dana ja suba maluan mulih ka umahne.
“Selegang melajah nah Tu! Mangda ngidang mani dadi anak sukses. Mangda tusing
pragat dadi dagang kacang buka pekak. Mangda ngidang masih mani meli mobil cara gelah
anake len.” Keto Pekak Anjis nuturan sedeng Ia lan cucune negak di bale umahne.
“Aduh pekakne jek sampunan jejeh! Titiang pastika lakar seleg melajah. Nyanan
yening iraga suba ngelah mobil lakar ka ajak tiang pekak melali.”
“Yeh, saje je nyen to Tu?”
“Saje.”
“Nah men keto je liang pisan pekak ngelah cucu ane becik, dueg, seleg megae lan
jegeg buka cening.” Keto Pekak Anjis nyautin sambilanga mekenyem.
Suud ento, Putu Seni manjus lakar mebanten lan laut melajah katimpalin olih Pekak
Anjis. Pekakne bengng ninggalin Putu Seni melajah. Pedalem pisan nasib cucune, enu
cerik suba kakalahin olih reramane. Mekelo Ia bengong kanti ngetel yeh matane.
“Pedalem pisan nasib cening e. Lacur sajan pekak ngelah pianak buka bapan
ceninge, tusing taen inget teken somah kanti kakalahin nganten teken somahne. Keto suba
sesai ngamuk yening tusing maan ngamah narkoba. Pamuputne ja masih payu Bapan
ceningen mati ulian narkoba.” Keto Pekak Anjis meselselan,
“Nah Pekak sampunang keto. Tiang tusing taen nyesel ngelah rerama cara keto.
Engken ja, nak tetep bapa lan meme ento rerama tiange.” Pesaut Putu Seni sambilangan
ngusapin yeh paningalan pekakne.
“Eda pesan cening dadi manusa cara reraman ceninge.” Keto Pekak Anjis mebesen
teken Putu Seni.
“Tiang ja lakar eling teken pabesen pekak.” Putu Seni mesaut nyekenang pekakne.
Pekak Anjis ngeling sig-sig an tuara ade kenehne sing ngidang naenan..
“Mani saget kakalahin pekak mati, selegan masuk nah. Sambilang lanjutin nyaga
carik lan madagang kacang. Tu Seni nak cerik mandiri.”
“Pekak ne ape ye orahanga!”
Pekakne mendep tusing nyidang biin mesaut, laut bangun majalan ka tongos
pasareanne. Yeh peningalane tusing ngidang kaandeg. Suba kasadsadin nanging tusing
suud-suud ngetel yeh peningalane.
Benjang pasemenganne Putu Seni gelulina olih pisagane, laut lantas Putu Seni
bangun. Tepukina pekakne suba tusing ade di pasareanne. Enggal-enggal lantas Putu Seni
pesu uling umahne, saget ja suba tepukina liu anak di arepan umahne.
“Nak kenken to jek rame?” Keto Putu Seni matakon teken pisagane.
“Mai Tu ka rumah sakit jani! Tuni I Pekak tepukina ulung di carik.” Keto pisagane
ngorahang.
Makesyab bayune Putu Seni, tusing ngidang Ia ngandeg yeh peningalanne. Ia jejeh
pekakne lakar punapi-punapi. Lantas Putu Seni kagandeng olih pisagane ajaka ka rumah
sakit. Sasampunyane teked di rumah sakit Putu Seni lantas ka ruang UGD nanging
dapetanga pekakne suba tusing ada di UGD. Doktere ngorahang Pekak Anjis sampun
padem jani mayatne ada di ruang mayat. Tepukina ditu suba ada Pak De ne ngeling di
arepan jalanan ruang mayat.
Putu Seni ngoyong ditu. Ia tusing bani ninggalin mayat pekakne. Ia masih tusing
percaya pekakne suba ngalahin mati enggal kene. Telah ngetel yeh paningalan Putu Seni
ne. Kenehne paling, buyar buka gedahe pantigang, sedih kaliwat sedih. Putu Seni maksoan
keneh mecelep ke ruang mayat. Ditu lantas tepukina pekakne sirep. Kulit pekakne suba
sampun kuning gading, tangkahne tusing ade angkihan biin. Ditu lantas Putu Seni ngeling
gerong-gerong. Enggal sajan pekakne ngalahin Ia pedidi. Saje mare dibi Ia ka carik ajak
pekakne.
Abulan suba sepetilar pekakne mati ninggalin Tu Seni, abulan masih Ia ngelanjutan
madagang kacang lan ngelola carik paninggalan pekakne sane kabarengin olih Pak De ne.
Putu Seni suba katawahin ngoyong di Seririt sareng Pak De ne nanging Ia tetep sing nyak.
Jek jelek sajan ngalahin umah ane sesai ajak ngedum suka duka teken pekakne.
“Jani tiang sing ja biin sedih krana suba maluan kakalahin ajak pekak. Tiang
nawang nak idup mula je terus lakar mejalan. Dini tiang mejanji lakar seleg masuk apang
ngidang sukses cara pabesen pekak e pidan. Nah tulungin ja titiang uling suargan apang
nyidang tetep nyalanan idup dini.” Keto Putu Seni mebakti di merajan ne.
Sekad ento, Putu Seni seken-seken seleg megae lan melajah. Ia sajan mani dadi
anak sukses cara pabesen pekakne pidan.
“Tu Seni selegan suba malu masuk, mani lamen iraga suba pada kelih ajak lakar
nganten. Tiang majanji lakar nyaga Tu Seni.” Keto I Made Dana majanji sambil
mekenyem makadadua.

AMANAT :
Amongken ja wenten cobaan, yening iraga nyak bangkit iraga pasti ngidang
ngelewatin cobaan punika. Yening jemet megae, pasti mani kawentenan hasil sane pas.
Nanging biar anak lacur, yening suba nyak jemet megae pasti ngidang nyalanang idup.
TUGAS BAHASA BALI
MAKARYA CERPEN

OLIH :
NI KOMANG CHINVYA MEYNDRA(25)
KELAS : XI A 1

SMA NEGERI 2 TABANAN


TAHUN AJARAN 2018/2019

Anda mungkin juga menyukai