PUSAT PEMBANGUNAN KEMAHIRAN SARAWAK,

JALAN CANNA, OFF JALAN WAN ALWI,

TABUAN JAYA, 93350 KUCHING, SARAWAK

KERTAS PENERANGAN
( INFORMATION SHEET )
KOD DAN NAMA
PROGRAM / MC-091-3:2016 INDUSTRIAL AUTOMATION
PROGRAM’S CODE & ENGINEERING SYSTEMS ASSEMBLY
NAME
TAHAP / LEVEL L3

NO. DAN TAJUK UNIT

KOMPETENSI / MC-091-3:2016-C01 INDUSTRIAL AUTOMATION
COMPETENCY UNIT NO. COMPUTER AIDED DESIGN (CAD) ASSEMBLY DRAWING
AND TITLE

1. PREPARE CAD APPLICATION SYSTEM

NO. DAN PENYATAAN
AKTIVITI KERJA / WORK
ACTIVITIES NO. AND
STATEMENT
INSTALLATION
2. DEVELOP TWO DIMENSIONAL (2D) INDUSTRIAL
(MECHANICAL) CAD DRAWING
3. DEVELOP TWO DIMENSIONAL (2D) INDUSTRIAL
AUTOMATION (ELECTRICAL/ELECTRONIC) CAD
SCHEMATIC DRAWING
4. DEVELOP THREE DIMENSIONAL (3D) INDUSTRIAL
AUTOMATION CAD DRAWING
5. DEVELOP CAD ASSEMBLY DRAWING
6. PREPARE CAD ASSEMBLY DRAWING
DOCUMENTATION

Muka Surat / Page : 1

NO. KOD / CODE NO. MC-091-3:2016-C01/P(3/15)
Drp / of : 33

TAJUK/TITLE :
PENGENALAN KEPADA LUKISAN MEKANIKAL 2 DIMENSI

TUJUAN/PURPOSE :
Kertas penerangan ini adalah bertujuan untuk menerangkan mengenai pengenalan kepada
lukisan mekanikal 2 Dimensi.
 Muka Surat / Page : 2
NO. KOD / CODE NO. MC-091-3:2016-C01/P(3/15)
Drpd / of : 33

PENERANGAN/INFORMATION :

Kerja menyunting dan mengubahsuai lukisan boleh dilakukan dengan mudah dan
cepat. Hal ini sangat berbeza dengan membuat lukisan kerja secara manual yang
memerlukan perkakas yang banyak yang serta mahal harganya, manakala jika
menggunakan perisian AutoCAD kerja yang dilakukan menjadi mudah dengan hanya
menggunakan peranti komputer sahaja tanpa membuang masa yang banyak.Selain itu,
salinan lukisan yang sama mutu boleh dicetak berulang kali.
Lukisan kerja yang dihasilkan dari perisian ini menyumbang faedah dari segi kualiti
lukisan dan jika berlaku lukisan kerja terkoyak atau rosak disebabkan air atau kawasan
lembap, ia boleh dicetak lagi menggunakan pemplot (plotter).Pada masa yang sama,
lukisan yang dihasilkan lebih kemas dan tepat. Perintah-perintah (command) yang
digunakan dalam perisian AutoCAD memberi fungsi yang tepatdan sangat bersesuaian
dengan kehendak kerja melukis. Kelebihan yang ada dalamperisian ini menggunakan
perintah-perintah (command) yang sama dalam melakukanlukisan kerja secara manual.
Contohnya; garisan (line), bulatan (circle), lengkok (arc) dan sebagainya.Lukisan kerja
boleh diplot dengan cepat dalam pelbagai skala dan berwarna.Terdapat peranti yang
digunakan untuk mengeluarkan hasil lukisan kerja seperti pencetak dan pemplot. Peranti-
peranti inilah yang akan mengeluarkan lukisan dengan cepat padaskala dan warna yang
telah dipilih serta mampu memplot dalam jenis saiz kertas yang dikehendaki.
Hasil kerja lukisan boleh disimpan dalam peranti storan seperti cakera keras,
cakeraliut atau cakera padat (CD), ‘pen-drive’ atau ‘thumb-drive’ dan sebagainya. Lukisan
kerjayang dibuat dalam perisian AutoCAD membolehkan ianya disimpan dengan selamat
tidak memerlukan ruang yang luas untuk menyimpan lukisan.

Perintah Kendalian Pengurusan Perisian Autocad

Tetingkap program AutoCAD terbahagi kepada lima bahagian iaitu :

i. Bar menu tarik turun ( pull down menu bar )
ii. Tolbar kekal dan tolbar apungan ( Docked and floating toolbars )
iii. Kawasan melukis ( Drawing area )
iv. Baris perintah ( Command line )
v. Bar status ( Status bar )
 Muka Surat / Page : 3
NO. KOD / CODE NO. MC-091-3:2016-C01/P(3/15)
Drpd / of : 33

Rajah 1 : Contoh paparan Tetingkap program Autocad

1. TOLBAR MELUKIS (DRAW TOOLBAR)

1.1 Perintah Melukis (Drawing Commands)

Untuk mengaktifkan drawing commands dalam AutoCAD, anda boleh menggunakan

ikon dalam tolbar, menu tarik turun atau menaipkan perintah itu dalam baris perintah.

A. Perintah Garisan (Line Command)

- Perintah ini membenarkan anda melukis garisan yang lurus mengikut jarak yang
tertentu.

B. Perintah Bulatan (Circle Command)

- Perintah bulatan dalam AutoCAD membenarkan anda mempunyai enam pilihan
untuk melukiskan satu bulatan. Kesemua pilihan ini dapat dikeluarkan daripada
Menu Tarik Turun Draw Circle (pilih 6 pilihan seperti Rajah 2)
 Muka Surat / Page : 4
NO. KOD / CODE NO. MC-091-3:2016-C01/P(3/15)
Drpd / of : 33

Rajah 2 : Enam pilihan menu Circle

(i) Center, Radius

- Kaedah ini menetapkan titik tengah dan jejari bagi suatu bulatan (Rajah 3)

Draw Circle Center, Radius

Command: _circle Specify center point for circle or [3P/2P/Ttr (tan tan radius)]:
Pilih titik pusat bulatan<enter>
Specify radius of circle or [Diameter] <30.0900>
:Masukkan nilai jejari<enter>

Rajah 3 : Center, Radius

 Muka Surat / Page : 5
NO. KOD / CODE NO. MC-091-3:2016-C01/P(3/15)
Drpd / of : 33

(ii) Center, Diameter

- Melukis bulatan dengan menggunakan titik pusat dan diameter (Rajah 4).

Draw Circle Center, Diameter

Command: _circle Specify center point for circle or [3P/2P/Ttr (tan tan radius)]: )]:
Pilih titik pusat bulatan<enter>
Specify radius of circle or [Diameter] <10.8420>: _d Specify diameter of circle
<21.6840>:
Masukkan nilai diameter<enter>

Rajah 4 : Center, diameter

(iii) Two-Point Circle

- Dua titik rujukan diberi sebagai diameter bulatan tersebut (Rajah 5).

Draw - Circle - 2 Points

Command: _circle Specify center point for circle or [3P/2P/Ttr (tan tan radius)]: _2p
Specify first end point of circle's diameter:
klik titik A<enter>
Specify second end point of circle's diameter:
klik titik B<enter>
 Muka Surat / Page : 6
NO. KOD / CODE NO. MC-091-3:2016-C01/P(3/15)
Drpd / of : 33

Rajah 5 : Two-point circle

(iv) Three-Point Circle

- Melukis bulatan dengan pilihan 3 points pada lilitan bulatan (Rajah 6).

Draw Circle 3 Points

Command: _circle Specify center point for circle or [3P/2P/Ttr (tan tan radius)]: _3p
Specify first point on circle: klik titik A <enter>
Specify second point on circle: klik titik B <enter>
Specify third point on circle : klik titik C <enter>

Rajah 6 : Three-point circle

 Muka Surat / Page : 7
NO. KOD / CODE NO. MC-091-3:2016-C01/P(3/15)
Drpd / of : 33

(v) Tangent, Tangent, Radius (TTR)

- Bulatan yang menyentuh dua titik tangen dan jejari tertentu (Rajah 7).

Draw Circle Tan,Tan,Radius

Command: _circle Specify center point for circle or [3P/2P/Ttr (tan tan radius)]: _ttr
Specify point on object for first tangent of circle:
klik garisan AB <enter>
Specify point on object for second tangent of circle:
klik garisan AC <enter>
Specify radius of circle <15.0000>: 15
Masukkan nilai jejari <enter>

Rajah 7 : Tangent, Tangent, Radius (TTR)

(vi) Tangent, Tangent,Tangent (TTT)

- Bulatan yang menyentuh tiga titik tangen (Rajah 8).

Draw Circle Tan,Tan,Tan

Command: _circle Specify center point for circle or [3P/2P/Ttr (tan tan radius)]: _3p
Specify first point on circle: _tan to
Klik garisan AB <enter>
Specify second point on circle: _tan to
 Muka Surat / Page : 8
NO. KOD / CODE NO. MC-091-3:2016-C01/P(3/15)
Drpd / of : 33

Klik garisan AC <enter>

Specify third point on circle: _tan to
Klik garisan BC <enter>

Rajah 8 : Tangent, tangent, tangent (TTT)

C. Perintah Lengkuk (Arc)

- Kesemua opsyen ini dapat dikeluarkan dari Menu Tarik Turun Draw Arc
(terdapat 11 pilihan seperti Rajah 9 berikut).

Rajah 9 : 11 pilihan menu Arc

 Muka Surat / Page : 9
NO. KOD / CODE NO. MC-091-3:2016-C01/P(3/15)
Drpd / of : 33

(i) 3-Point Arcs (Rajah 10)

Draw - Arc - 3 Points

Command: _arc Specify start point of arc or [Center]: klik poin A
Specify second point of arc or [Center/End]: klik poin B
Specify end point of arc: klik poin C

Rajah 10 : 3-point arcs

(ii) Start, Center, End (Rajah 11)

Draw – Arc - Start, Center, end

Command: _arc Specify start point of arc or [Center]: klik poin A
Specify second point of arc or [Center/End]: _c Specify center point of arc:
klik poin B
Specify end point of arc or [Angle/chord Length]: klik poin C

Rajah 11 : Start, Center, End

 Muka Surat / Page : 10
NO. KOD / CODE NO. MC-091-3:2016-C01/P(3/15)
Drpd / of : 33

(iii) Start, Center, Angle (Rajah 12)

Draw – Arc - Start, Center, Angle

Command: _arc Specify start point of arc or [Center]: klik pada A
Specify second point of arc or [Center/End]: _c Specify center point of arc:
klik pada B
Specify end point of arc or [Angle/chord Length]: _a Specify included angle:
120 masukkan sudut

Rajah 12 : Start, Center, Angle

(iv) Start, End, Radius (Rajah 13)

Draw – Arc - Start, Center, Radius

Command: _arc Specify start point of arc or [Center]: klik pada A
Specify second point of arc or [Center/End]: _e Specify end point of arc:
klik pada A
Specify center point of arc or [Angle/Direction/Radius]: _r Specify radius of arc:
20 masukkan jejari

Rajah 13 : Start, End, Radius

 Muka Surat / Page : 11
NO. KOD / CODE NO. MC-091-3:2016-C01/P(3/15)
Drpd / of : 33

D. Perintah Hatch
- Digunakan untuk membuat lorekan simbol pada satu ruangan objek. Ruang
objek yang hendak dilorek mestilah tertutup penuh. Terdapat pelbagai pattern
yang disediakan, lorekan mestilah menggunakan skala dan sudut yang sesuai.
Apabila anda klik pada ikon Hatch, Dialog Box Hatch and Gradient
akan keluar seperti yang ditunjukkan dalam Rajah 14.

Rajah 14 : Dialog box hatch and gradient

Command: _bhatch
Pick internal point or [Select objects/remove Boundaries]: Selecting Pilih Pattern
AR-RSHKE)
everything...klik pada Add: Pick Points
Selecting everything visible...
Analyzing the selected data...
Analyzing internal islands...
 Muka Surat / Page : 12
NO. KOD / CODE NO. MC-091-3:2016-C01/P(3/15)
Drpd / of : 33

Pick internal point or [Select objects/remove Boundaries]: Klik dalam ruang yang
hendak dilorekkan <enter> dan klik ‘OK’

Rajah 15 menunjukkan Hatch pattern AR-RSHKE dengan angle = 0.

Rajah 15 : Hatch pattern AR-RSHKE dengan angle=0

E. Perintah Polylines (Pline)

Dalam AutoCAD, perintah pline digunakan untuk menghasilkan satu segmen
garisan, bulatan dan lengkuk yang berturutan dalam satu entiti. Perintah ini
membenarkan anda memasukkan garisan, lengkung dan ketebalan (width )
objek pada permulaan titik dan penghujung titik. Untuk menggunakan perintah
ini, anda boleh mengikuti langkah-langkah penyelesaian contoh berikut:

Contoh :
Rajah 16 menunjukkan gabungan garisan-garisan dan lengkung dalam satu
entiti. Lukis Rajah 16 tersebut mengikut saiz penuh.

Rajah 16 : Gabungan garisan-garisan dan lengkung dalam satu entiti

 Muka Surat / Page : 13
NO. KOD / CODE NO. MC-091-3:2016-C01/P(3/15)
Drpd / of : 33

Penyelesaian:
Command: _pline Specify start point : klik pada titik mula
Current line-width is 0.25
Specify next point or [Arc/Halfwidth/Length/Undo/Width]
: @50,0(masukan jarak arah X = 50mm)
Specify next point or [Arc/Close/Halfwidth/Length/Undo/Width]:
@30<45(masukkan jarak 30mm bersudut 45º seperti Rajah 17)

Rajah 17
Specify next point or [Arc/Close/Halfwidth/Length/Undo/Width]: A(Arc)
Specify endpoint of arc
or[Angle/CEnter/CLose/Direction/Halfwidth/Line/Radius/Second
pt/Undo/Width]:R(jejari)
Specify radius of arc : 15 ( masukkan J15)
Specify endpoint of arc or [Angle]: @25<150 (masukkan jarak 25mm dengan
sudut 1500)
Specify endpoint of arc or
[Angle/CEnter/CLose/Direction/Halfwidth/Line/Radius/Second pt/Undo/Width ]:
L(tukar kepada opsyen garisan)
Specify next point or [Arc/Close/ Halfwidth/Length/Undo/Width]: @0,-15
(masukkan jarak -Y sebanyak 15mm seperti dalam Rajah 18)
 Muka Surat / Page : 14
NO. KOD / CODE NO. MC-091-3:2016-C01/P(3/15)
Drpd / of : 33

Rajah 18

Specify next point or [Arc/Close/Halfwidth/Length/Undo/Width]: w (arahan

ketebalan garisan)
Specify starting width <0.0000>: 0.5 (tebal garis bermula dengan 0.5 mm)
Specify ending width <0.5000>: 2 (tebal hujung akhir 2 mm)
Specify next point or [Arc/Close/Halfwidth/Length/Undo/Width]: cl (tutup balik ke
hujung mula seperti dalam Rajah 19)

Rajah 19

F. Perintah Elips (Ellipse)

AutoCAD boleh melukis elips penuh dan lengkuk elips. Elips/lengkuk elips yang
dilukis mempunyai pusat dan titik sukuan. Apabila anda mengaktifkan perintah
ini, anda akan dapat melihat Menu Tarik Turun Draw Ellipse seperti ditujukkan
dalam Rajah 20:
 Muka Surat / Page : 15
NO. KOD / CODE NO. MC-091-3:2016-C01/P(3/15)
Drpd / of : 33

Rajah 20 : Tiga pilihan menu Ellipse

(i) Axis, End

(Rajah 21) Anda boleh menentukan titik penghujung bagi paksi major (titik A
dan B) dan minor elips (titik C)

Command: ellipse <enter>

Specify axis endpoint of ellipse or [Arc/Center]; pilih titik A dan B<enter>
Specify distance to other axis [Rotation]: pilih titik C<enter>

Rajah 21 : Axis, End

(ii)Center
(Rajah 22) Jika anda menggunakan pilihan ini, anda akan menentukan pusat
elips dan menentukan jarak separuh paksi major dan minor.

Command: ellipse <enter>

Specify axis endpoint of ellipse or [Arc/Center]:C<enter>
Specify center of ellipse : pilih titik A<enter>
Specify endpoint of axis:pilih titik B<enter>
Specify distance to other axis [Rotation]: pilih titik C<enter>
 Muka Surat / Page : 16
NO. KOD / CODE NO. MC-091-3:2016-C01/P(3/15)
Drpd / of : 33

Rajah 22

(iii)Arc
(Rajah 23) Langkah kerja untuk menggunakan opsyen “arc” adalah hampir sama
kaedahnya. Dalam opsyen ini, anda boleh menentukan sudut kandungan lengkuk
elips yang dilukis.

Command: ellipse <enter>

Specify axis endpoint of ellipse or [Arc/Center]:arc<enter>
Specify axis endpoint of elliptical arc or [center]: pilih titik A<enter>
Specify other endpoint of axis: pilih titik B<enter>
Specify distance to other axis [Rotation]: pilih titik C<enter>
Specify start angle or parameter : pilih titik C
Specify end angle or[Parameter/Included angle]: I
Specify included angle for arc: 90
 Muka Surat / Page : 17
NO. KOD / CODE NO. MC-091-3:2016-C01/P(3/15)
Drpd / of : 33

Rajah 23

G. Perintah Poligon (Polygon)

Perintah poligon dalam AutoCAD boleh dilukis antara 3 sehingga 1024 sisi.
Saiz poligon boleh ditentukan dengan jejari bulatan. Ada tiga pilihan dalam
lukisan poligon. Rajah 24 menunjukkan kaedah melukis poligon dengan
ketiga-tiga pilihan tersebut.

(i) Inscribed
Anda boleh mengikuti langkah-langkah berikut untuk melukis sebuah
pentagon dengan pilihan inscribed . Rajah 24(a) menunjukkan cara objek ini
dilukis.

Command: polygon <enter>

Enter number of sides<4>: 5<enter>
Specify center of polygon or [Edge]: 50, 50<enter>
Enter an option [Inscribed in circle/Circumscribed about circle]<I>: <enter>
Specify radius of circle: 50<enter>

(ii) Circumscribed
Anda boleh mengikut langkah-langkah berikut untuk melukis sebuah pentagon
dengan pilihan circumscribed . Rajah 24(b) menunjukkan cara objek ini dilukis.

Command: polygon<enter>
Enter number of sides<4>: 5<enter>
Specify center of polygon or [Edge]: 50, 50<enter>
Enter an option [Inscribed in circle/Circumscribed about circle]<I>: c<enter>
Specify radius of circle: 50<enter>
 Muka Surat / Page : 18
NO. KOD / CODE NO. MC-091-3:2016-C01/P(3/15)
Drpd / of : 33

(iii) Edge
Anda boleh mengikut langkah-langkah berikut untuk melukis sebuah
pentagon dengan pilihan edge . Rajah 24(c) menunjukkan cara objek ini
dilukis.

Command: polygon<enter>
Enter number of sides<4>: 5<enter>
Specify center of polygon or [Edge]: e<enter>
Specify first endpoint: 50, 50<enter>
Specify second endpoint: 100, 50

Rajah 24 Melukis Polygon

 Muka Surat / Page : 19
NO. KOD / CODE NO. MC-091-3:2016-C01/P(3/15)
Drpd / of : 33

H. Table (Jadual)
Anda boleh membina table dengan memilih settings yang sesuai seperti dalam
Rajah 25.

Rajah 25 : Dialog box insert table

Setelah anda melengkapkan settings pada Column, Column Width, Data Row,
Row Heigth, dan bahagian Set Cell Styles, anda boleh klik “OK”. Selepas itu,
jadual akan keluar bersama dengan set ikon bar alat Table (Rajah 26)

Rajah 26 Mengedit Table

 Muka Surat / Page : 20
NO. KOD / CODE NO. MC-091-3:2016-C01/P(3/15)
Drpd / of : 33

1.2 Teks (Text)

Anda boleh menambahkan teks dalam lukisan AutoCAD anda dengan
mengaktifkan perintah text. Teks yang terdapat dalam lukisan mempunyai
pelbagai jenis fon, saiz dan corak. Anda boleh menggunakan dua pilihan untuk
memasukkan teks seperti berikut:

(a) Single Text

Membenarkan menghasil teks untuk satu baris sahaja (single line text ).

(b) Mtext
Membenarkan anda menghasilkan dengan baris yang banyak (multiline text)

Anda dinasihatkan supaya memformatkan text style anda sebelum mula

melukis dalam AutoCAD. Anda boleh mengikut langkah-langkah berikut:

Dari menu tarik turun Format Text Style

Anda akan memperoleh paparan seperti dalam Rajah 27. Pada kotak
dialog, anda boleh memilih jenis huruf, tinggi huruf dan sudut. Penukaran ini
penting kerana AutoCAD pada asalnya menyediakan jenis huruf txt.shx.

Rajah 27 Kotak dialog memformat Text Style

 Muka Surat / Page : 21
NO. KOD / CODE NO. MC-091-3:2016-C01/P(3/15)
Drpd / of : 33

2. TOLBAR UBAH SUAI (MODIFY TOOLBAR)

2.1 Perintah Pengeditan (Editing Tools )
Perintah ini digunakan untuk membantu anda mengedit atau mengubah objek
yang telah dilukis dalam CAD atau Lukisan Terbantu Komputer. Dengan perintah
ini, lukisan anda akan menjadi lebih kemas dan jitu.

(a) Erase
Perintah ERASE boleh membantu anda memadamkan objek yang tidak perlu
dalam lukisan anda. Untuk menggunakan perintah ini, anda boleh mengikut
langkah berikut:
(i) Command: erase.
(ii) Select objects:

Pilih objek yang tidak perlu. Untuk memilih objek, anda boleh menggunakan
opsyen-opsyen berikut:
(i) Window
- Pilihan ini membenarkan anda memilih objek-objek dalam ruang tetingkap yang
ditentu oleh anda.
(ii) Crossing
- Opsyen ini hampir sama dengan kaedah di atas, tetapi hanya memilih objek-
objek tertentu yang tidak termasuk keseluruhan dalam ruang tetingkap yang
ditentukan oleh anda.
(iii) Pick
- Keadah ini membenarkan anda memadamkan objek dengan memilih satu demi
satu.

(b) Copy
- Perintah ini membenarkan anda menyalin semula objek-objek yang telah
dilukis ke lokasi yang lain. Anda boleh menggunakan opsyen Multiple untuk
menyalin berganda kali bagi objek yang sama. Berikut ialah langkah-langkah
untuk menggunakan perintah ini:
(i) Command: copy.
(ii) Select objects : Pilih objek yang ingin disalin semula.
 Muka Surat / Page : 22
NO. KOD / CODE NO. MC-091-3:2016-C01/P(3/15)
Drpd / of : 33

(iii) Specify base point or displacement/[Multiple]: (M for multiple).

(iv) Specify base Point : Pilih satu titik/lokasi.
(v) Second point of displacement : Pilih titik kedua.

(c) Move
- Perintah ini membenarkan anda memindahkan satu objek atau beberapa objek
dari satu lokasi asal ke satu lokasi yang baharu.

(d) Break
- Perintah membenarkan anda memadamkan sebahagian daripada satu objek
contohnya garisan, bulatan, lengkuk dan sebagainya. Ini bermakna anda boleh
memecahkan satu objek kepada beberapa bahagian. Berikut ialah langkah
untuk menggunakan perintah ini:
(i) Command: break.
(ii) Select object : Pilih objek yang ingin dipecah.
(iii) Specify second break point or [First point]: Pilih titik kedua dalam objek.

(e) Rotate
- Perintah ini membenarkan anda mengubah orientasi/kedudukan satu atau
beberapa objek dengan memutarkannya pada satu titik yang telah ditentukan.
(i) Command: rotate.
(ii) Select objects : Pilih objek yang ingin diputarkan.
(iv)Specify base point : Pilih lokasi yang ingin diputar.
(v) Specify rotation angle or [Reference]: Masuk darjah sudut yang ingin
diputarkan.

(f) Scale
- Perintah ini membenarkan anda membesar atau mengecilkan suatu objek
pada kadar yang ditentukan oleh anda. Untuk menggunakan perintah ini,
anda boleh mengikut langkah berikut:
(i) Command: scale.
(ii) Select objects: Pilih objek yang perlu dibesar/dikecilkan.
(iii) Specify base point: Pilih titik untuk meletakan objek.
(iv) Specify scale factor or [Reference]: Masuk kadar baharu
 Muka Surat / Page : 23
NO. KOD / CODE NO. MC-091-3:2016-C01/P(3/15)
Drpd / of : 33

(g) Mirror
- Perintah ini membenarkan anda melakukan arca cermin untuk suatu atau
beberapa objek. Objek yang asal boleh dipadam atau dikekalkan. Untuk
menggunakan perintah ini, anda boleh mengikut langkah berikut:
(i) Command: mirror.
(ii) Select objects: Pilih objek yang ingin diarca-cerminkan.
(iii) First point of mirror line: Pilih titik untuk mirror line.
(iv) Second point of mirror line: Masuk titik kedua untuk mirror line.
(v) Delete old objects? <N>: Tekan ENTER.

(h) Stretch
- Perintah ini membenarkan anda memilih sebahagian daripada suatu objek
untuk digerakkan supaya ia menjadi lebih panjang/pendek.
(i) Command: stretch.
(ii) Select objects to stretch by window or polygon: (Gunakan crossing
untuk memilih objek untuk diregang).
(iii) Base point or displacement: (Pilih titik untuk diregang).
(iv) Second point of displacement: (Regangkan ke kawasan yang
ditentukan).

(i) Array
- Perintah ini membenarkan anda membuat penyalinan secara banyak untuk
satu objek yang dipilih. Ia mempunyai dua opsyen iaitu rectangular atau polar.

(ii) Rectangular Array

- Opsyen ini akan menyalin objek pada baris dan lajur. Apabila anda
mengaktifkan perintah ini, anda akan mendapat kotak dialog seperti dalam
Rajah 28. Dalam kotak dialog ini, anda boleh menentukan baris dan lajur
yang dikehendaki dan juga pemilihan objek.
 Muka Surat / Page : 24
NO. KOD / CODE NO. MC-091-3:2016-C01/P(3/15)
Drpd / of : 33

Rajah 28 : kotak dialog rectangular array

Berikut ialah cara untuk menyusun kedudukan meja dalam satu
kelas:

Langkah 1: Klik .
Langkah 2: Apabila kotak dialog Array keluar seperti dalam Rajah 29, masukkan item-item
yang dikehendaki seperti jumlah lajur, baris, jarak antara lajur, jarak antara baris. Pastikan
anda memilih opsyen Rectangular Array.

Rajah 29 : kotak dialog array

 Muka Surat / Page : 25
NO. KOD / CODE NO. MC-091-3:2016-C01/P(3/15)
Drpd / of : 33

Langkah 3: Kemudian, klik pada Select objects, paparan dialog box akan hilang dan anda
perlu pilih objek yang hendak di Array. Rajah 30(a) menunjukkan pemilihan keseluruhan
objek secara window.
Langkah 4: Klik OK. Susunan meja seperti Rajah 30(b) akan terhasil.

Rajah 30 : Cara untuk menyusun kedudukan meja di dalam satu kelas

(iii) Polar Array

- Opsyen ini akan menyalin objek pada lilitan bulatan. Apabila anda
mengaktifkan perintah ini, anda akan mendapati kotak dialog seperti dalam Rajah 31.
Dalam kotak dialog ini, anda boleh menentukan pusat array, pemilihan objek dan
bilangan item yang dikehendaki.
 Muka Surat / Page : 26
NO. KOD / CODE NO. MC-091-3:2016-C01/P(3/15)
Drpd / of : 33

Rajah 31: Kotak dialog Polar Array

Berikut ialah cara untuk menentukan pusat array, pemilihan objek dan bilangan item yang
dikehendaki:

Langkah 1: Klik .
Langkah 2: Pilih opsyen Polar Array seperti dalam Rajah 32.
 Muka Surat / Page : 27
NO. KOD / CODE NO. MC-091-3:2016-C01/P(3/15)
Drpd / of : 33

Rajah 32: Opsyen Polar Array

Langkah 3: Contoh item pilihan adalah seperti dalam Rajah 33(a). Masukkan jumlah item
(15 item).
Langkah 4: Masukkan sudut/had putaran (3600).
Langkah 5: Klik pada center point. Paparan dialog box akan hilang, anda perlu klik pada
titik O objek dan _.
Langkah 6: Kemudian klik pada select objects. Paparan dialog box akan hilang dan anda
akan pilih mengikut kaedah window select untuk keseluruhan objek.
Langkah 7: Kemudian klik OK. Gambar seperti dalam Rajah 33(b) akan terhasil.

Rajah 33 : Hasil Polar Array

(j) Extend
- Perintah ini membenarkan anda memanjangkan suatu objek supaya
penghujung objek itu akan bertemu/bersilang dengan satu objek lain.

(i) Command: extend.

(ii) Select objects: (Pilih objek yang menjadi sempadan untuk objek yang
akan dipanjangkan).
(iii) <Select objects to extend or shift-select to trim or [Project/Edge/
Undo]: (Pilih objek yang akan dipanjangkan)
 Muka Surat / Page : 28
NO. KOD / CODE NO. MC-091-3:2016-C01/P(3/15)
Drpd / of : 33

(k) Fillet dan Chamfer

- Perintah Fillet akan menyambungkan dua penghujung garisan/dua
lengkuk menjadi satu lengkuk/jejari. Anda boleh menentukan saiz jejari
yang dikehendaki. Perintah Chamfer pula akan merapikan dua garisan
yang bersilang dengan suatu jarak dengan disambung oleh segmen garisan
yang baharu.

Berikut adalah cara untuk menggunakan perintah Fillet:

Command: _fillet
Current settings: Mode = TRIM, Radius = 0.0000 (rujuk Rajah 34 (a))
Select first object or [Undo/Polyline/Radius/Trim/Multiple]: R
Penentuan jejari
Specify fillet radius <0.0000>: 20 (rujuk Rajah 34(b))
Masukkan jejari 20 mm
Select first object or [Undo/Polyline/Radius/Trim/Multiple]:
Klik garisan AB
Select second object or shift-select to apply corner:
Klik garisan AC

Rajah 34: Hasil perintah Fillet

 Muka Surat / Page : 29
NO. KOD / CODE NO. MC-091-3:2016-C01/P(3/15)
Drpd / of : 33

Berpandukan pada Rajah 35, berikut adalah cara untuk menggunakan

perintah Chamfer:
Command: _chamfer
(TRIM mode) Current chamfer Dist1 = 0.0000, Dist2 = 0.0000
Select first line or [Undo/Polyline/Distance/Angle/Trim/mEthod/
Multiple]: D
Penentuan jarak potongan
Specify first chamfer distance <0.0000>: 20
Jarak pemotongan pertama 20 mm
Specify second chamfer distance <20.0000>: 30
Jarak pemotongan kedua 30 mm
Select first line or [Undo/Polyline/Distance/Angle/Trim/mEthod/
Multiple]: Klik pada garisan CD
Select second line or shift-select to apply corner: ]: Klik pada garisan BD

Rajah 35 : Hasil perintah chamfer

(l) Offset
Perintah ini akan membina satu entiti yang selari kepada entiti yang lain
sama ada melalui satu jarak atau satu titik tertentu. Anda boleh
mengofsetkan objek seperti garisan, bulatan atau lengkuk.
(i) Command: offset
(ii) Specify offset distance or [Through]<Through>: (Berikan jarak untuk
diofsetkan)
(iii) Select object to offset or <exit>: (Pilih objek yang ingin diofsetkan)
 Muka Surat / Page : 30
NO. KOD / CODE NO. MC-091-3:2016-C01/P(3/15)
Drpd / of : 33

(m) Trim
Perintah ini membenarkan anda merapikan/memangkaskan hujung objek
yang tidak sama.

Diberi rajah untuk ditrim adalah seperti Rajah 36 di bawah.

Rajah 36

Command: _trim
Current settings: Projection=UCS, Edge=None
Select cutting edges ...
Select objects or <select all>: Specify opposite corner: 8 found
Pilih keseluruhan objek seperti Rajah 37.

Rajah 37 : Keseluruhan objek yang dipilih

 Muka Surat / Page : 31
NO. KOD / CODE NO. MC-091-3:2016-C01/P(3/15)
Drpd / of : 33

Select objects: _
Select object to trim or shift-select to extend or [Fence/Crossing/Project/
Edge/eRase/Undo]:
Klik lengkung A
Select object to trim or shift-select to extend or
[Fence/Crossing/Project/Edge/eRase/Undo]:

Klik lengkung B
Select object to trim or shift-select to extend or
[Fence/Crossing/Project/Edge/eRase/Undo]:
Klik lengkung C
Select object to trim or shift-select to extend or
[Fence/Crossing/Project/Edge/eRase/Undo]:
Klik lengkung D
Anda telah menghasilkan lukisan seperti Rajah 38 berikut.

Rajah 38 : hasil lukisan

 Muka Surat / Page : 32
NO. KOD / CODE NO. MC-091-3:2016-C01/P(3/15)
Drpd / of : 33

SOALAN/QUESTION :

Lukis semula Rajah 7.38 di bawah dengan menggunakan skala saiz

penuh.

RUJUKAN/REFERENCE :
1. Autodesk Official Training Courseware. AutoCAD intermediate 2009. UTMATC.
2. Finkelstein, E. (2005). AutoCAD 2006 and AutoCAD LT 2006. Wiley Publishing,
Inc.
3. Iskandar dan Zaitun. (2002). AutoCAD 2002 step by step. Venton Publishing
(M).
4. Seon, F. et al. (1994). Inside AutoCAD R13 for Windows and Window NT.
Indiana: New Rider Publishing.
5. Frederick E. Giesecke, Alva E. Mitchell, Henry C. Spencer, Ivan L. Hill , John Thomas
Dygdon ,James E. Novak , Shawna E. Lockhart ,Prentice Hall; 13 edition (May 23, 2008),
Technical Drawing (13th Edition), ISBN: 978-0135135273
6. Frederick E. Giesecke, Peachpit Press 1992, Principles of Technical Drawing, ISBN: 978-
0023437359
7. John S. Rooke, IndyPublish.com, 2008, Textbook of Mechanical Drawing: Being an
Explanation of the Principles of Geometry andOrthographic Projection, the Helix, and
Toothed Gearing, ISBN: 9781437165753
8. Frederick E. Giesecke (Author), Ivan L. Hill (Author), Henry C. Spencer (Author), Alva E.
Mitchell (Author), John ThomasDygdon (Author), James E. Novak (Author), Shawna E.
Lockhart (Author), Marla Goodman , Peachpit Press, 14 Ed, 2011, Technical Drawing with
Engineering Graphics, ISBN: 978-0135090497
9. Thomas E. FrenchMcGraw-Hill Inc.,US; 10th edition (May 1985) Mechanical Drawing,
ISBN: 978-0070223332
 Muka Surat / Page : 33
NO. KOD / CODE NO. MC-091-3:2016-C01/P(3/15)
Drpd / of : 33

10.David Ullman, McGraw-Hill Science/Engineering/Math; 4Ed., 2009, The Mechanical Design

Process (Mcgraw-Hill Series in Mechanical Engineering), ISBN: 978-0072975741
11.C. Thomas Olivo, Delmar Cengage Learning, 2nd.Ed.1992, Blueprint reading and technical
sketching for industry, ISBN: 9780827350779
12.Richard Shell, Taylor & Francis, 2000, Handbook Of Industrial Automation, ISBN:
9780824703738
13.Clarence T. Jones, Brilliant-Training, 1996, Patrick-Turner's Industrial Automation
Dictionary, ISBN: 9781889101019
14.David Evans, Cengage Learning EMEA, 5th.Ed. 2001, Supervisory Management:
Principles and Practice, ISBN: 9780826457332
15.Donald C. Mosley, Jr., Paul H. Pietri, Jr. Mosley, Cengage Learning, 8th.Ed. 2010,
Supervisory Management: The Art of Inspiring, Empowering, and Developing People,
ISBN: 9780538737074
16.P N Mukherjee; T T Kachwala, New Delhi : PHI Learning, 2009. Operations Management
And Productivity Techniques, ISBN: 9788120336025.
17.Samuel K M. Ho, London : International Thomson Business Press,1999. Operations and
quality management, ISBN: 9781861523983