TRANSFORMASI

Z
Representasi domain
•Domain n sekuens, respons impulse, persamaan beda
•Domain   respons frekuensi, representasi spektral
•Domain z  operator dan pole zero

Mis : proses pengolahan audio secara digital

Analisa langsung sulit  transformasi z dengan operasi
aljabar (domain-z)
Analisa frekuensi  domain 
Implementasi  domain-n
 TRANSFORMASI-Z
 Transformsi-Z Langsung
 Sifat-sifat Transformasi-Z
 Transformasi -Z Rasional
 Transformasi-Z Balik
 Transformasi-Z Satu Sisi
 TRANSFORMASI-Z LANGSUNG

 Definisi : X(z)   x (
n  
n ) z n
Contoh Soal 1
Tentukan transformasi Z dari beberapa sinyal diskrit di bawah ini
a ). x1 (n )  1, 2, 5, 7, 0, 1
b). x 2 (n )  1, 2, 5, 7, 0, 1

c). x 3 (n )  0, 1, 2, 5, 7, 0, 1
d). x 4 (n )  2, 5, 7, 0, 1
Jawab:

a ). x1 (n )  1, 2, 5, 7, 0, 1
X1 (z)  1  2z 1  5z  2  7z  3  z  5
b). x 2 (n )  1, 2, 5, 7, 0, 1

X 2 (z)  z 2  2z1  5  7z 1  z  3

c). x 3 (n )  0, 1, 2, 5, 7, 0, 1
X 3 (z)  z 1  2z  2  5z  3  7 z  4  z  7

d). x 4 (n )  2, 5, 7, 0, 1

X 4 (z)  2z1  5  7z 1  z  3
Contoh Soal 2
Tentukan transformasi Z dari beberapa sinyal impuls di bawah ini

a ). x1 (n )  (n )
b). x 2 (n )  (n  k ), k  0
c). x 3 (n )  (n  k ), k  0
Jawab:

a ). X1 (z)    (
n  
n ) z n
1

b). X 2 (z)    (
n  
n  k ) z n
 z k


c). X 3 (z)    (
n  
n  k ) z n
 z k
Contoh Soal 3 n
1
Tentukan transformasi Z dari sinyal x (n )    u (n )
2
Jawab:
  1   1  2  1 3  
1
n

x(n)  1,  ,   ,   , ,   ,  x ( n)   n u ( n)
  2   2   2  2 
1
2
1 1  1  2  1  n
n
 X ( z) 
X ( z)  1  z    z    z   1   z 1
2  2  2
 n  n

 1  n  1 1  x ( n)  u ( n)
   z   z   A
n

n0  2  n0  2  n0 1

1  X ( z) 
 1 A  A  A   
2 3
, A 1 1  z 1
1 A
1 1 1 1
z 1  z   X ( z) 
2 2  1  1
1  z
2
ROC
 SIFAT-SIFAT TRANSFORMASI-Z

 Linieritas
x1 (n )  X1 (z) x 2 (n )  X 2 (z)
x ( n )  a 1x1 ( n )  a 2 x 2 ( n )  X(z)  a1X1 (z)  a 2 X 2 (z)

Contoh Soal 4
Tentukan transformasi Z dari sinyal  
x (n )  3(2) n  4(3) n u (n )

Jawab:

x1 (n )  (2) n u (n ) x 2 (n )  (3) n u (n )
3 4
X(z)  3X1 (z)  4X 2 (z)  1

1  2z 1  3z 1
Contoh Soal 5
Tentukan transformasi Z dari sinyal-sinyal di bawah ini :
a ). x (n )  cos(o n ) u (n )
b). x (n )  sin(o n ) u (n )
Jawab:
1 j o n 1  j o n
a ). x (n )  cos(o n ) u (n )  e u (n )  e u (n )
2 2
1 1 1 1
X(z)  jo 1

21 e z 2 1  e  jo z 1

1 (1  e  jo )  (1  e  jo ) 1 (1  e  jo z 1  e  jo z 1  1)

X(z)  
2 (1  e z )(1  e z ) 2 (1  e  jo z 1  e  jo  z  2 )
jo 1  jo 1

1  z 1 cos o
x (n )  cos o n  X(z) 
1  2z 1 cos o  z  2
 1 j o n 1  j o n
b). x (n )  sin(o n ) u (n )  e u (n )  e u (n )
2j 2j

1 1 1 1
X(z)  jo 1

2 j 1 e z 2 j 1  e  jo z 1
1 (1  e  jo )  (1  e  jo )
X(z) 
2 j (1  e jo z 1 )(1  e  jo z 1 )
1 (e  jo z 1  e  jo z 1 )

2 j (1  e  jo z 1  e  jo  z  2 )

z 1 sin o
x (n )  sin o n  X(z) 
1  2z 1 cos o  z  2
 Penskalaan Domain-Z
1 z
x (n )  X(z) a x 1 ( n )  X (a z )  X 
n

a
Contoh Soal 6
Tentukan transformasi Z dari sinyal-sinyal di bawah ini :
a ). x1 (n )  a n cos(o n ) u (n ) b). x 2 (n )  a n sin(o n ) u (n )
Jawab:
1  z 1 cos o
x (n )  cos o n  X(z) 
1  2z 1 cos o  z  2
1 1
1  ( a z) cos o
x1 (n )  a cos o n  X1 (z) 
n

1  2(a 1z) 1 cos o  (a 1z)  2

1  az 1 cos o az 1 sin o
X1 ( z )  X 2 (z) 
1  2az 1 cos o  a 2 z  2 1  2az 1 cos o  a 2 z  2
 Time Reversal
x (n )  X(z) x (n )  X(z 1 )

Contoh Soal 7
Tentukan transformasi Z dari sinyal x (n )  u (n )

Jawab:
1
x (n )  u (n )  X(z) 
1  z 1
1 1
x (n )  u (n )  X(z)  1 1

1  (z ) 1 z
1
x (n )  u (n )  X(z) 
1 z
 Diferensiasi dalam domain z
dX(z)
x (n )  X(z) nx (n )   z
dz
Contoh Soal 8
Tentukan transformasi Z dari sinyal x (n )  na n u (n )
Jawab:
1
x 1 ( n )  a u ( n )  X1 ( z ) 
n

1  az 1
dX1 (z)
x (n )  na n u (n )  X(z)  z
dz
dX1 (z) d  1   az 2
X(z)  z  z  1 
 (z)
dz dz  1  az  1  az 
1 2

az 1 z 1
na u (n ) 
n
nu (n ) 
1  az 
1 2
1  z 
1 2
 Konvolusi antara dua sinyal
x1 (n )  X1 (z) x 2 (n )  X 2 (z)
x (n )  x1 (n ) * x 2 (n )  X(z)  X1 (z)X 2 (z)
Contoh Soal 9
Tentukan konvolusi antara x1(n) dan x2(n) dengan :
1, 0  n  5
x1 (n )  1,  2, 1 x 2 (n )  
0, lainnya
Jawab:
X1 (z)  1  2z 1  z 2 X 2 (z)  1  z 1  z 2  z 3  z 4  z 5
X(z)  X1 (z)X 2 (z)  (1  2z 1  z 2 )(1  z 1  z 2  z 3  z 4  z 5 )
X(z)  X1 (z)X 2 (z)  1  z 1  z 6  z 7
x (n )  x1 (n ) * x 2 (n )  1,  1, 0, 0, 0, 0,  1,1
 TRANSFORMASI Z RASIONAL
 Pole dan Zero
Pole : harga-harga z = pi yang menyebabkan X(z) = 
Zero : harga-harga z = zi yang menyebabkan X(z) = 0
 Fungsi Rasional
M

N(z) b o  b1z 1    b M z  M  k
b z k

X(z)   1 N
 k 0
D ( z ) a o  a 1z    a N z N

 k
a
k 0
z k

 b1   M 1  bM 
z   z
M
    
N(z) b o z  M  bo   bo 
a o  0 b o  0  X(z)  
D( z ) a o z  N  a1  N 1  aN 
Z   z     
N

 ao   ao 
  b1   M 1  bM 
z   z
M
    
N(z) b o z  M  bo   bo 
a o  0 b o  0  X(z)  
D( z ) a o z  N  a1  N 1  aN 
Z   z     
N

 ao   ao 
 N(z) dan D(z) polinom

N(z) b o N  M (z  z1 )(z  z 2 )  (z  z M )
X(z)   z
D( z ) a o (z  p1 )(z  p 2 )  (z  p M )

 (z  z k )
X(z)  G z N  M k 1
N

 (z  p
k 1
k )
Contoh Soal 10
2  1,5z 1
Tentukan pole dan zero dari X(z) 
1  1,5z 1  0,5z  2

Jawab:

2 z 1 z  0,75
X(z) 
1 z  2 z 2  1,5z  0,5
2 1 z  0,75 2z(z  0,75)
 2z 
(z  1)(z  0,5) (z  1)(z  0,5)

Zero : z1  0 z 2  0,75

Pole : p1  1 p 2  0,5
Contoh Soal 11
1  z 1
Tentukan pole dan zero dari X(z) 
1  z 1  0,5z  2
Jawab:

z(z  1)
X(z)  2
z  z  0,5

z(z  1)

[z  (0,5  j0,5)][z  (0,5  j0,5)]

Zero : z1  0 z2  1

Pole : p1  0,5  j0,5 p 2  0,5  j0,5 p1  p 2

*
 Fungsi Sistem dari Sistem LTI
Y(z)
y( n )  h ( n ) * x ( n )  Y ( z )  H ( z ) X ( z )  H ( z ) 
X(z)

Respon impuls h (n )  H(z) Fungsi sistem

Persamaan beda dari sistem LTI :

N M
y( n )   a
k 1
k y( n  k )   b x (n  k )
k 0
k

N M
Y(z)   a
k 1
k Y(z)z k
  b k X(z)z
k 0
k
 N M
Y(z)   a
k 1
k Y(z)z k
  b k X(z)z
k 0
k

N M
Y(z)[1  a
k 1
k z ]  X ( z ) b k z
k

k 0
k

Y(z)  k
b z k

 k 0
N
 H(z) Fungsi sistem rasional
 k
X(z) k
1 a z
k 1
 M

Y(z)  k
b z k

 k 0
N
 H(z) pole-zero system
 k
X(z) k
1 a z
k 1

Hal khusus I : ak = 0, 1kN

M M
1
H(z)   k
b
k 0
z k
 M
z
 k
b
k 0
z Mk All-zero system

Hal khusus II : bk = 0, 1kM

bo bo
H(z)  N
 N
ao  1
1  k
a
k 1
z k
 k
a
k 0
z k

All-pole system
Contoh Soal 12
Tentukan fungsi sistem dan respon impuls sistem LTI :

1
y(n )  y(n  1)  2x (n )
2
Jawab:

1 1
Y ( z )  z Y ( z )  2X ( z )
2
1 1
Y(z)(1  z )  2X(z)
2
n
2 1
H(z)  h (n )  2   u (n )
1 1
1 z 2
2
 TRANSFORMASI -Z BALIK

 Definisi transformasi balik

 1

n 1
x (n ) 
X(z)   x (
n  
n ) z n
2j
X ( z ) z dz

Teorema residu Cauchy :

 1 d k 1f (z)
1 f (z)  , bila z o di dalam C

k 1
dz   (k  1)! dz z  zo
2j (z  z o )
C k

0, bila z o di luar C
 Ekspansi deret dalam z dan z-1

X(z)   n
c z
n  
n

Contoh Soal 13 1
Tentukan transformasi-z balik dari X(z) 
3 1 1  2
1 z  z
2 2
Jawab:
3 1 7  2 15  3 31  4
X(z)  1  z  z  z  z 
2 4 8 16

 3 7 15 31 
X(z)   x (n )z
n  
n
x (n )  1, , , , , 
 2 4 8 16 
 Ekspansi fraksi-parsial dan tabel transformasi-z

X(z)  1X1 (z)   2 X 2 (z)     K X K (z)

x (n )  1x1 (n )   2 x 2 (n )     K x K (n )

Contoh Soal 14
1
Tentukan transformasi-z balik dari X(z) 
1  1,5z 1  0,5z  2

Jawab:
z2 z2
X(z)  2 
z  1,5z  0,5 (z  1)(z  0,5)

X(z) z A1 A2
 2  
z z  1,5z  0,5 (z  1) (z  0,5)
X(z) z A1 A2 2 1
 2    
z z  1,5z  0,5 (z  1) (z  0,5) (z  1) (z  0,5)

z A1 A2 A1 (z  0,5)  A 2 (z  1)
  
z  1,5z  0,5 (z  1) (z  0,5)
2
(z  1)(z  0,5)

z A1 A2 (A1  A 2 )z  (0,5A1  A 2 )
  
z  1,5z  0,5 (z  1) (z  0,5)
2
z 2  1,5z  0,5

A1  A 2  1 0,5A1  A 2  0  A 2  0,5A1

A1  0,5A1  0,5A1  1  A1  2  A 2  1

2 1
X(z)   x(n)  [2  (0,5) n ]u (n)
(1  z ) (1  0,5z 1 )
1
Contoh Soal 15

Tentukan respon impuls dari suatu sistem LTI (Linear Time

Invariant) yang dinyatakan oleh persamaan beda :

y(n )  3y(n  1)  y(n  2)  4,5x (n )  9,5x (n  1)

Jawab:

Y(z)  3z 1Y(z)  2z 2 Y(z)  4,5X(z)  9,5z 1X(z)

1 2 1
Y(z)(1  3z  2z )  X(z)(4,5  9,5z )

Y(z) 4,5  9,5z 1

H(z)   1 2
X(z) 1  3z  2z
 4,5  9,5z 1 H(z) 4,5z  9,5
H(z)   2
1  3z 1  2z  2 z z  3z  2

H(z) A1 A2 5 0,5
   
z z 1 z  2 z 1 z  2

5 0,5
H(z)  1

1  (1)z 1  (2)z 1

h (n )  [5(1) n  0,5(2) n ]u (n )
Contoh Soal 16

Tentukan output dari suatu sistem LTI (Linear Time Invariant)

yang dinyatakan oleh persamaan beda :
y(n )  3y(n  1)  y(n  2)  4,5x (n )  9,5x (n  1)
y(1)  0 y(2)  0
dan mendapat input x(n) = (-3)nu(n) y(n )  y zs (n )

Jawab:
Y(z)  3z 1Y(z)  2z 2 Y(z)  4,5X(z)  9,5z 1X(z)

Y(z)(1  3z 1  2z 2 )  X(z)(4,5  9,5z 1 )

Y(z)(1  3z 1  2z 2 )  (4,5  9,5z 1 )X(z)
1 1
x (n )  (3) u (n )
n
 X(z)  1

1  (3)z 1  3z 1

1 2 1
1
Y(z)(1  3z  2z )  (4,5  9,5z ) 1
1  3z
(4,5  9,5z 1 )
Y(z) 
(1  3z 1  2z  2 )(1  3z 1 )
Y(z) z 2 (4,5  9,5z 1 )
 3
z z (1  3z 1  2z  2 )(1  3z 1 )

Y(z) (4,5z 2  9,5z) (4,5z 2  9,5z)

 2 
z (z  3z  2)(z  3) (z  1)(z  2)(z  3)
Y(z) (4,5z 2  9,5z) (4,5z 2  9,5z)
 2 
z (z  3z  2)(z  3) (z  1)(z  2)(z  3)

(4,5z 2  9,5z) A1 A2 A3
  
(z  1)(z  2)(z  3) (z  1) (z  2) (z  3)

Y(z) A1 (z 2  5z  6)  A 2 (z 2  4z  3)  A 3 (z 2  3z  2)

z (z  1)(z  2)(z  3)

A1  A 2  A 3  4,5 1 1 1
5A1  4A 2  3A 3  9,5 D 5 4 3 2
6A1  3A 2  2A 3  0 6 3 2
 4,5 1 1 1 4,5 1
9,5 4 3 5 9,5 3
0 3 2 5 6 0 2 2
A1    2,5 A2   1
D 2 D 2

 2,5  1  A 3  4,5  A3  6
Y(z)  2,5 1 6
  
z (z  1) (z  2) (z  3)
 2,5 1 6
Y(z)   
(1  z ) (1  2z ) (1  3z 1 )
1 1

y zs (n)  [2,5(1) n  (2) n  6(3) n ]u (n)

  Pole-pole berbeda semua

X(z) A1 Ak AN
  
z z  p1 z  pk z  pN

(z  p k )X(z) (z  p k )A1 (z  p k )A N
    Ak   
z z  p1 z  pN

(z  p k )X(z)
 Ak
z z  pk
Contoh Soal 17

Tentukan zero-state response dari suatu sistem LTI yang mendapat

input x(n) = u(n) dan dinyatakan oleh persamaan beda :
y(n )  6 y(n  1)  8y(n  2)  5x (n )  28x (n  1)  8x (n  2)
Jawab:
Y(z)  6z 1Y(z)  8z 2 Y(z)  5X(z)  28z 1X(z)  8z 2 X(z)

X(z) 
1 (5  28z 1  8z 2 ) 1
Y(z) 
1  z 1 1  6 z  1  8z  2 1  z  1

Y(z) (5z 2  28z  8) A1 A2 A3

 2   
z (z  6z  8)(z  1) z  2 z  4 z  1
 Y(z) (5z 2  28z  8) A1 A2 A3
   
z (z  2)(z  4)(z  1) z  2 z  4 z  1

(z  2)Y(z) 5z 2  28z  8 20  56  8 84
A1      14
z (z  4)(z  1) z  2 (2)(3) 6

(z  4)Y (z) 5z 2  28z  8 80  112  8 200

A2      20
z (z  2)(z  1) z  4 (2)(5) 10

(z  1)Y(z) 5z 2  28z  8 5  28  8  15
A3      1
z (z  2)(z  4) z 1 (3)(5) 15

Y(z)  14 20 1  14 20 1
   Y(z)   
z z  2 z  4 z 1 1  2z 1
1  4z 1
1  z 1

y zs (n )  [14(2) n  20(4) n  1]u (n )

 Ada dua pole yang sama

X(z) A1 A1k A 2k AN
   
z z  p1 (z  p k ) 2
z  pk z  pN

(z  p k ) X(z)
2
A1k 
z zp k

d  (z  p k ) 2 X(z) 
A 2k   
dz  z  z  pk
Contoh Soal 18

Tentukan transformasi-Z balik dari :

1
X(z) 
(1  z 1 )(1  z 1 ) 2
Jawab:
2
X(z) z A1 A2 A3
   
z (z  1)(z  1) 2
z  1 (z  1) 2
(z  1)

(z  1)X(z) z2 1
A1   
z (z  1) 2 z  1
4
 (z  1) X(z)
2
z 2
1
A2   
z (z  1) z 1 2

d  (z  1) 2 X(z)  d  z2 
A3     
dz  z  dz  (z  1) 
(2z)(z  1)  (1)(z 2 ) z 2  2z 3
  
(z  1) 2
(z  1) z 1 4
2

1 1 3
x (n )  [ (1)  n  ]u (n )
n

4 2 4
 Pole kompleks
A1 A2
X(z)  1

1  p1z 1  p 2 z 1
p1  p  p2  p * A1  A  A2  A *
1 1
A A* A  Ap * z  A * A * pz
1
 1

1  pz 1 p*z 1  pz 1  p * z 1  pp * z  2

(A  A*)  (Ap *  A * p)z 1 b o  b1z 1

1 2
 1 2
1  (p  p*)z  pp * z 1  a 1z  a 2 z
A  A*  Re(A)  j Im(A)  Re(A)  j Im(A)  2 Re(A)
b o  A  A*  2 Re(A)
p  p*  Re(p)  j Im(p)  Re(p)  j Im(p)  2 Re(p)
a1  (p  p*)  2 Re(p)
pp*  [Re(p)  j Im(p)][Re(p)  j Im(p)]
 Re (p)  Im (p)  p  a 2  pp*  p
2 2 2 2

Ap *  A * p  [Re(A)  j Im(A)][Re(p)  j Im(p)]

 [Re(A)  j Im(A)][Re(p)  j Im(p)]
 2 Re(A) Re(p)  2 Im(A) Im(p)
Ap*  [Re(A)  j Im(A)][Re(p)  j Im(p)]
 [Re(A) Re(p)  Im(A) Im(p)]  j [Re(p) Im(A)  Re(A) Im(p]
b1  (Ap *  A * p)  2 Re(Ap*)
Contoh Soal 19
1  z 1
Tentukan transformasi-Z balik dari : X(z) 
1  z 1  0,5z  2
Jawab:
1  z 1 b o  b1z 1
X(z)  1 2

1  z  0,5z 1  a1z 1  a 2 z  2

b o  2 Re(A)  1  Re(A)  0,5

a1  2 Re(p)  1  Re(p)  0,5

b1  2 Re(Ap*)  1  Re(Ap*)  0,5

a 2  p  0,5  Re 2 (p)  Im 2 (p)  0,5

2
Re(p)  0,5 Re(A)  0,5
Re (p)  Im (p)  0,25  Im (p)  0,5
2 2 2

Im 2 (p)  0,25  Im(p)  0,5  p  0,5  j 0,5

Ap*  [0,5  j Im(A)](0,5  j0,5)
Re(Ap*)  0,25  0,5 Im(A)  0,5
Im(A)  0,25  A  0,5  j 0,25
A A*
X(z)  1
 1
1  pz 1 p*z
0,5  j 0,25 0,5  j 0,25
 1

1  (0,5  j 0,5)z 1  (0,5  j 0,5)z 1
 0,5  j 0,25 0,5  j 0,25
X(z)  1
 1
1  (0,5  j 0,5)z 1  (0,5  j 0,5)z
0,5  j 0,5  0,707e j45 0,5  j 0,5  0,707e  j45
x (n )  (0,5  j 0,25)(0,707e j45 ) n  (0,5  j 0,25)(0,707e j45 ) n
 (0,5)(0,707) n (cos 45n  j sin 45n )
 j(0,25)(0,707 )(cos 45n  j sin 45n )
n

 (0,5)(0,707) n (cos 45n  j sin 45n )

 j(0,25)(0,707 n )(cos 45n  j sin 45n )
 (0,707) n cos 45n  0,5(0,707) n sin 45n
TRANSFORMASI-Z SATU SISI

 Definisi : X  (z)   x
n 0
( n ) z n

Contoh Soal 20
Tentukan transformasi Z satu sisi dari beberapa sinyal diskrit di
bawah ini

a ). x1 (n )  1, 2, 5, 7, 0, 1
b). x 2 (n )  1, 2, 5, 7, 0, 1

c). x 3 (n )  0, 1, 2, 5, 7, 0, 1
d). x 4 (n )  2, 5, 7, 0, 1
Jawab:
a ). x1 (n )  1, 2, 5, 7, 0, 1
X1 (z)  1  2z 1  5z  2  7z  3  z  5
b). x 2 (n )  1, 2, 5, 7, 0, 1

X 2 (z)  5  7z 1  z  3

c). x 3 (n )  0, 1, 2, 5, 7, 0, 1
X 3 (z)  z 1  2z  2  5z  3  7 z  4  z  7
d). x 4 (n )  2, 5, 7, 0, 1

X 4 (z)  5  7z 1  z  3
Contoh Soal 21
Tentukan transformasi Z satu sisi dari beberapa sinyal impuls di
bawah ini
a ). x 5 (n )  (n )
b). x 6 (n )  (n  k ), k  0
c). x 7 (n )  (n  k ), k  0
Jawab:

a ). X 5 (z)   
n 0
( n ) z n
1

b). X 6 (z)   
n 0
( n  k ) z n
 z k


c). X 7 (z)   
n 0
( n  k ) z n
0
 Time Delay k
x (n  k )  z  k [X  (z)   x (n )z n ]
n 1
Contoh Soal 22
Tentukan transformasi Z satu sisi dari x1(n) = x(n-2)
dimana x(n) = anu(n )
Jawab:
 1
x (n )  a u (n )  X (z) 
n

1  az 1
 2
n
X1 ( z )  z  X   x (  n ) z 
 2 

 n 1 

 z  2 X   x (1)z  x (2)z 2 
z2 1 1 2
  a z  a
1  az 1
 Time advance
k 1
x (n  k )  z k [X  (z)   x (n )z  n ]
n 0
Contoh Soal 23
Tentukan transformasi Z satu sisi dari x2(n) = x(n+2)
dimana x(n) = anu(n )
Jawab:
 1
x (n )  a n u (n ) X (z) 
1  az 1
 1
n 
X 2  z X (z)   x (n )z 
 2 

 n 0 

 z 2 X   x (0)  x (1)z 1 
z2
 1
 z 2
 az
1  az
Contoh Soal 24

Tentukan output dari suatu sistem LTI (Linear Time Invariant)

yang dinyatakan oleh persamaan beda :
y(n )  3y(n  1)  y(n  2)  4,5x (n )  9,5x (n  1)
y(1)  8,5 y(2)  7,5
dengan input x(n) = 0 y(n )  y zi (n )
Jawab:

Y  (z)  3z 1[Y  (z)  y(1)z]

2 
 2z [Y (z)  y(1)z  y(2)z ]  0 2
Y  (z)  3z 1[Y  (z)  y(1)z]
 2z  2 [Y  (z)  y(1)z  y(2)z 2 ]  0
 1 2 1
Y (z)[1  3z  2z ]  3y(1)  2 y(1)z  2 y(2)
1
  3(  8 ,5 )  2 ( 8,5) z  2(7,5)
Y (z) 
1  3z 1  2z  2
1
17 z  10,5

1  3z 1  2z  2

Y  (z) 10,5z  17 10,5z  17

 2 
z z  3z  2 (z  1)(z  2)
Y  (z) 10,5z  17 10,5z  17 A1 A2
 2   
z z  3z  2 (z  1)(z  2) z  1 z  2

(z  1)Y  (z) 10,5z  17 6,5

A1     6,5
z z  2 z  1 1
(z  2)Y  (z) 10,5z  17 4
A2    4
z z  1 z  2 1

 6,5z 4z 6,5 4
Y (z)    1
 1
z 1 z  2 1 z 1  2z

y zi (n )  6,5(1) n  4(2) n
Contoh Soal 25
Tentukan output dari suatu sistem LTI yang mendapat input x(n) =
u(n) dan dinyatakan oleh persamaan beda :
y(n )  6 y(n  1)  8y(n  2)  5x (n )  28x (n  1)  8x (n  2)
y(1)  4 y(2)  3
Jawab:
Y  (z)  6z 1[Y  (z)  y(1)z]
2  
 8z [Y (z)  y(1)z  y(2)z ]  5X (z)
2

 28z 1[X  (z)  x (1)z]  8z  2 [X  (z)  x (1)z  x (2)z 2 ]

Y  (z)[1  6z 1  8z 2 ]  24  32z 1  24
 X  (z)[5  28z 1  8z  2 ]
Y  (z)[1  6z 1  8z 2 ]  24  32z 1  24
 X  (z)[5  28z 1  8z  2 ]

5  28z 1  8z 2
Y  (z)[1  6z 1  8z  2 ]  32z 1  1

1 z
1 2 1 2
32 z  32 z  5  28 z  8z
Y  (z) 
(1  6z 1  8z  2 )(1  z 1 )
1 2
5  4 z  24 z
Y  (z) 
(1  6z 1  8z  2 )(1  z 1 )

Y  (z) 5z 2  4z  24
 2
z (z  6z  8)(z  1)
Y  (z) 5z 2  4z  24 5z 2  4z  24
 2 
z (z  6z  8)(z  1) (z  2)(z  4)(z  1)
5z 2  4z  24 A1 A2 A3
  
(z  2)(z  4)(z  1) z  1 z  2 z  4

5z 2  4z  24 5  4  24  15
A1     1
(z  2)(z  4) z 1 (3)(5) 15

5z 2  4z  24 20  8  24  12
A2    2
(z  4)(z  1) z  2 (2)(3) 6

5z 2  4z  24 80  16  24 40
A3    4
(z  2)(z  1) z  4 (2)(5) 10
Y 1 2 4
  
z z 1 z  2 z  4

 1 2 4
Y  1
 1

1 z 1  2z 1  4 z 1

y (n)  [1  2(2)  4(4) ]u (n)

n n