Praktis

1 Mengenali Sejarah

1.1 Pengertian Sejarah

1 Berdasarkan huruf-huruf berikut, cari perkataan (a) hingga (g) yang berkaitan dengan pengertian
TP sejarah.
1
N H K U T P O K O K K N A V U
H A F E X A E Q Y T A C W X F
V K W R T F Y H Y K I M I X W
R L E A U U V A I Q Z O T E R
A G T D R B R D W C X A S V Z
Y Z S C L A I U J I K U I H B
T U O V B L J L N D R T R N M
W D X Y E X J E O A C F E H O
D L R Y C O D Z S K N G P T K
K L N H A L I S A L A S O D G
G E G U M I C H W O I W K L R
P J I B I X C X P R A J P W B

(a) KETURUNAN (e) RIWAYAT

(b) PENYELIDIKAN (f) SALASILAH
(c) PERISTIWA (g) SEJARAWAN
(d) POKOK

1.2 Pengertian Sejarah Mengikut Pandangan Sejarawan

1 Tuliskan pengertian sejarah berdasarkan pandangan sejarawan.

TP
2
Sejarawan Pengertian sejarah

(a) Herodotus

(b) E.H. Carr

(c) Ibn Khaldun

(d) Khoo Kay Kim

(e) Muhd Yusof Ibrahim

1 © Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018

PR A K T I S 1

1.3 Masa Silam dan Ruang dalam Sejarah

1 Lengkapkan maklumat di bawah.

TP
3 (a) Masa silam ialah peristiwa yang telah berlaku.
(b) Masa silam dikaji mengikut urutan masa yang dikenali sebagai .
(c) Berdasarkan rajah garis masa di bawah, nyatakan ruang masa yang terlibat.

10 tahun

100 tahun

1000 tahun

(i) Dekad (ii) (iii)

2 Gambar di bawah menunjukkan peristiwa yang pernah dilalui negara kita yang disusun secara rawak.
TP Pada rajah garis masa yang diberi, tulis semula zaman tersebut secara kronologi.
4

KBAT Zaman Kemunculan Kemerdekaan Zaman Kesultanan

Kuasa Luar Negara Melayu Melaka

1400 (a)

1511 (b)

1957 (c)

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018 2

 PRA KTI S 1

1.4 Sumber Sejarah

1 Berdasarkan pilihan jawapan yang diberi, tulis semula maksud sumber primer dan sumber sekunder
TP pada ruangan yang disediakan.
2

• Bahan telah diolah • Telah diterbitkan • Belum ditafsir

• Bahan belum diolah • Asli • Disebarkan kepada umum

(a) Sumber (b) Sumber

Primer Sekunder

(i) (i)

(ii) (ii)

(iii) (iii)

2 Kategorikan bahan di bawah sama ada sumber primer atau sumber sekunder.
TP
4

KBAT

(a) (b) (c)

3 © Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018

PR A K T I S 1

3 Jelaskan maksud istilah berikut.

TP
2 (a) Artifak

(b) Ensiklopedia

(c) Bukan artifak

(d) Arca

1.5 Penyelidikan dalam Sejarah

1 Isi tempat kosong dengan tiga kaedah penyelidikan dalam sejarah berdasarkan maklumat yang
TP berikut.
2

Penyelidikan dalam sejarah

(a) Kaedah

(b) Kaedah

(c) Kaedah

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018 4

 PRA KTI S 1

2 Apakah maksud kaedah bertulis?

TP
2

3 Susun proses yang dilakukan oleh ahli sejarah dalam penyelidikan sejarah.
TP
3

• Menganalisis
• Menggunakan peralatan yang sesuai
• Mengumpul dan menyimpan sumber yang diperoleh
• Mendapat dan mengesahkan sumber bertulis tersebut
• Mengenal pasti sumber bagi sesuatu peristiwa, tokoh atau institusi

Langkah 1

Langkah 2

Langkah 3

Langkah 4

Langkah 5

5 © Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018

PR A K T I S 1

4 Dua bidang ilmu yang berikut sangat penting kepada para sejarawan dalam mengkaji tulisan kuno.
TP Nyatakan tempat tulisan kuno ditulis bagi setiap bidang.
4

Bidang ilmu Tempat/Bahan kajian

(a) Paleografi (i)

(ii)
(iii)
(iv)

(b) Epigrafi (i)

(ii)
(iii)

5 Senaraikan tiga tahap dalam proses penyelidikan sejarah menggunakan kaedah lisan.
TP
3 (a) Tahap pertama:

(b) Tahap kedua:

(c) Tahap ketiga:

6 Berdasarkan gambar ekskavasi di bawah, terangkan proses yang terlibat.

TP
3 (a) (b) (c)

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018 6

 PRA KTI S 1

7 Susun semula kerja-kerja yang terlibat dalam makmal arkeologi mengikut turutan i hingga iv.
TP
3
(a) Proses pembersihan bahan sebelum pengkajian dibuat

(b) Proses menyisihkan mengikut jenis artifak

(c) Proses mendapatkan maklumat melalui penganalisisan terhadap artifak

(d) Mengkatalogkan setiap artifak dengan nombor pengenalan

8 Jawab soalan di bawah.

TP
3 (a) Apakah maksud arkeologi bawah air?

(b) Mengapakah arkeologi bawah air kurang dilakukan di negara kita?

(c) Namakan pihak yang berperanan dalam membangunkan bidang arkeologi bawah air di negara
kita.
(i)

(ii)

9 Berdasarkan pengetahuan anda, buat perbandingan tentang kaedah penyelidikan sejarah dari aspek
TP kelebihan dan kelemahan.
4

KBAT
Kaedah Penyelidikan Kelebihan Kelemahan

(a) Kaedah bertulis

(b) Kaedah lisan

(c) Kaedah arkeologi

10 Anda menghadapi situasi seperti di bawah. Rancang cara untuk menyudahkan tugasan tersebut.
TP
6

KBAT Sekolah anda akan menyambut Jubli Perak tidak lama lagi.
Sempena sambutan tersebut, anda diberi tugasan untuk
menyelidik tentang sejarah penubuhan sekolah.

7 © Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018

PR A K T I S 1

1.6 Tafsiran dalam Sejarah

1 Lengkapkan maklumat di bawah.

TP
3 Tafsiran dalam sejarah bermaksud menerangkan tentang sesuatu (a)
sejarah. Penerangan tentang fakta tersebut adalah berdasarkan (b) yang
berkaitan dengan perkara yang hendak ditafsirkan.

2 Nyatakan penilaian anda berhubung tafsiran dalam sejarah dalam jadual di bawah.
TP
5
Aspek Huraian
KBAT

(a) Sebab berlaku perbezaan dalam tafsiran

sejarah

(b) Kepentingan tafsiran dalam sejarah

(c) Nilai yang perlu ada pada setiap sejarawan

dalam membuat sesuatu tafsiran sejarah

3 Nyatakan tafsiran mengikut pandangan anda berhubung peristiwa berikut.

TP
6
Peristiwa penentangan Tok Janggut terhadap British di Pasir Puteh, Kelantan.
KBAT

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018 8

 PRA KTI S 1

1.7 Kepentingan Mempelajari Sejarah

1 Huraikan kepentingan mempelajari sejarah berdasarkan aspek di bawah.

TP
3
(a) Memperoleh iktibar

(b) Mengetahui asal usul

(c) Dapat memupuk semangat patriotisme

(d) Dapat mengukuhkan perpaduan kaum

(e) Dapat membangunkan negara dan bangsa

9 © Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018

PR A K T I S 1

Kajian Kes
Tugasan
Anda ingin merekodkan susur galur keluarga supaya dapat dijadikan sebagai rujukan pada ahli keluarga
serta saudara-mara yang lain.

Buat kajian tersebut berdasarkan metode di bawah.

1 Menyenaraikan sumber sejarah yang dapat digunakan
2 Mengenal pasti kaedah penyelidikan sejarah yang sesuai

Hasilkan sebuah carta salasilah keluarga dalam ruangan yang disediakan berdasarkan dapatan yang
diperoleh.

Carta Salasilah Keluarga Saya

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018 10

 Praktis

2 Zaman Air Batu

2.1 Dunia Kita

1 Padankan istilah berikut dengan maksudnya.

TP
1

Bidang ilmu yang mengkaji tentang

(a) Paleontologi organisma yang pernah hidup di bumi,
fosil serta bentuk hidupan purbakala

Bidang ilmu yang mengkaji tentang

(b) Geologi
pembentukan bumi

2 Kenal pasti binatang yang pernah hidup pada Zaman Air Batu dengan menandakan (✓) pada gambar
TP di bawah.
2
(a) (b)

(c) (d)

11 © Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018

PR A K T I S 2

3 Lengkapkan maklumat di bawah tentang pembentukan fizikal bumi.

TP
3
650 Juta Tahun Dahulu 390 Juta Tahun Dahulu

(a) Tiada sebarang (b) Wujud hidupan seperti ikan dan

yang wujud dalam bumi . Air laut

195 Juta Tahun Dahulu 94 Juta Tahun Dahulu

(c) Berlaku Zaman Jurasik. Hidupan utama (d) Rupa mula

pada waktu ini ialah terbentuk. Dinosaur alami kepupusan

18 000 Tahun Dahulu Bumi Pada Hari Ini

(e) Peningkatan aras air

berlaku. Wujud
binatang seperti kuda, kucing dan badak
sumbu

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018 12

 PRA KTI S 2

2.2 Zaman Air Batu

1 Jawab soalan di bawah.

TP
3 (a) Apakah Zaman Air Batu?

(b) Mengapakah Zaman Air Batu dianggap zaman yang terpenting?

(c) Proses pengglasieran berlaku pada akhir Zaman Air Batu. Apakah maksud proses
pengglasieran?

(d) Apakah yang menyebabkan berakhirnya Zaman Air Batu?

2 Lengkapkan maklumat dalam peta alir di bawah dengan menamakan tahap-tahap Zaman Air Batu
TP yang terlibat.
2

Tahap Zaman Air Batu

23 Juta − 5 Juta Tahun Dahulu 5.3 Juta − 2.6 Juta Tahun Dahulu

(a) (b)

2.5 Juta − 10 000 Tahun Dahulu 10 000 Tahun Dahulu − Kini

(c) (d)

13 © Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018

PR A K T I S 2

3 Berdasarkan garis masa Zaman Air Batu, analisis perkara yang berlaku kepada bumi dan hidupan
TP pada ketika itu.
4

KBAT

(i) Bentuk fizikal bumi

(ii) Hidupan
(a) 23 juta hingga 5 juta
tahun dahulu

(iii) Iklim

Bentuk fizikal bumi

(b) 5.3 juta hingga 2.6

juta tahun dahulu

(i) Bentuk fizikal bumi

(c) 2.5 juta hingga (ii) Hidupan

10 000 tahun dahulu

(i) Bentuk fizikal bumi

(d) 10 000 tahun dahulu

(ii) Hidupan
hingga kini

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018 14

 PRA KTI S 2

2.3 Garis Masa Zaman Air Batu

1 Jawab soalan di bawah.

TP
5

KBAT

500 juta tahun 25 juta tahun 5.2 juta tahun 2 juta tahun 12 000 tahun

Apakah kesimpulan yang dapat anda buat berhubung kewujudan pelbagai spesies hidupan seperti
dalam rajah garis masa di atas?

2.4 Ciri-ciri Zaman Air Batu Akhir

1 Gambar di bawah berkaitan dengan ciri-ciri khusus pada Zaman Air Batu Akhir. Nyatakan ciri-ciri
TP tersebut serta lengkapkan huraian yang diberi.
3

(a) (b)

Petunjuk
Kawasan diliputi ais
Sempadan darat

(i) Ciri (i) Ciri

(ii) Huraian (ii) Huraian

Aras Tumbuhan
rendah manakala permukaan yang menjalar dan rumput
air membeku. Manusia dan merupakan tumbuhan utama yang
binatang dapat bermigrasi kerana terdapat di kawasan air batu
tanah besar dan kepulauan

15 © Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018

PR A K T I S 2

(c) (d)

Petunjuk
Kawasan diliputi ais
Kawasan daratan
Kawasan lautan

(i) Ciri (i) Ciri

(ii) Huraian (ii) Huraian

Manusia yang hidup di tanah
Suhu
pamah sejuk menjalani hidup
melampau kerana bumi
secara dipenuhi oleh salji terutama di
kawasan benua Eropah dan
dan memburu binatang

(e) (f)

(i) Ciri (i) Ciri

(ii) Huraian (ii) Huraian

Wujud binatang yang Sebahagian besar kawasan
tinggal di kawasan tanah bumi dilitupi salji. Hal ini
menyebabkan permukaan
yang
sejuk. Antaranya kuda, mamot membeku
berbulu dan singa

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018 16

 PRA KTI S 2

2.5 Perubahan Zaman Air Batu Akhir

1 Senaraikan kesan terhadap bentuk fizikal dan hidupan di bumi ekoran perubahan suhu yang berlaku
TP pada Zaman Air Batu Akhir.
1

Kesan Perubahan Suhu

(a) Bentuk Fizikal Bumi (b) Hidupan di Bumi

(i) (i)

(ii) Pembentukan rupa fizikal bumi (ii) Penghijrahan manusia

(iii) Proses pengglasieran

(iv)

17 © Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018

PR A K T I S 2

2 Berdasarkan kesan perubahan suhu pada Zaman Air Batu, huraikan aspek tersebut mengikut
TP pemahaman anda.
4

KBAT
Kesan Huraian

(a) Pembentukan rupa fizikal bumi

(b) Proses pengglasieran

(c) Perubahan iklim

(d) Pembentukan sungai dan tasik

(e) Kepupusan binatang

(f) Pergerakan keluar manusia dari benua

Afrika ke Eropah dan Asia

3 Pada pendapat anda, apakah langkah-langkah yang boleh diambil bagi mengawal pemanasan
TP global?
6

KBAT

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018 18

 PRA KTI S 2

Kesan Perubahan Zaman Air

2.6
Batu di Asia Tenggara
1 Lengkapkan peta pokok di bawah tentang kesan penting perubahan Zaman Air Batu Akhir di Asia
TP Tenggara.
1

Kesan Perubahan Zaman Air Batu

Akhir di Asia Tenggara

(a) (b)

2 Jawab soalan di bawah.

TP
2

Petunjuk
Pantas Sunda

Pentas Sunda pada Zaman Holosen

(a) Pentas Sunda pada Zaman Holosen merupakan suatu

(b) Namakan negara pada hari ini yang dapat dihubungkan melalui Pentas Sunda pada ketika itu.
(i) (v)
(ii) (vi)
(iii) (vii)
(iv) (viii)
(c) Namakan kepulauan pada hari ini yang dapat dihubungkan melalui Pentas Sunda pada ketika itu.
(i)
(ii)
(iii)

19 © Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018

PR A K T I S 2

Kajian Kes
Tugasan

Gambar di bawah menunjukkan antara binatang yang pernah hidup pada Zaman Air Batu.

Harimau bertaring panjang Wooly Mammoth

Buat kajian tentang binatang lain yang pernah hidup pada zaman tersebut. Kajian perlu merangkumi
binatang yang hidup di darat, air dan udara. Kajian adalah berdasarkan pengelasan yang berikut:
(a) Nama saintifik
(b) Klasifikasi
(c) Habitat
(d) Diet
(e) Keunikan binatang yang dikaji

Hasilkan sebuah buku skrap yang menarik bagi memuatkan maklumat yang kamu peroleh daripada
kajian yang dibuat.

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018 20

 Praktis

3 Zaman Prasejarah

3.1 Maksud Zaman Prasejarah

1 Lengkapkan ayat yang berikut dengan maklumat yang betul.

TP
1 (a) Zaman Prasejarah bermaksud zaman sebelum manusia mengetahui dan mengenali
.
(b) Zaman Prasejarah terbahagi kepada dua zaman, iaitu
(i)
(ii)

2 Susun tahap yang terdapat dalam Zaman Batu mengikut urutan yang betul.
TP
4
* Neolitik * Mesolitik * Paleolitik

(a)
(b)
(c)

3 Mengapakah Zaman Paleolitik dianggap sebagai zaman yang serba mencabar?

TP
4 (a)
(b)

4 Bagaimanakah masyarakat Zaman Mesolitik menyara kehidupan mereka?

TP
4 (a)
(b)

5 Masyarakat Zaman Neolitik dianggap zaman paling maju dalam Zaman Prasejarah. Buktikan.
TP
5 (a)
(b)

6 Masyarakat Zaman Logam dianggap masyarakat pencetus teknologi dan inovasi. Buktikan
TP kebenaran pernyataan tersebut.
5
(a)
(b)

21 © Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018

PR A K T I S 3

3.2 Lokasi Zaman Prasejarah di Dunia

1 Namakan lokasi Zaman Prasejarah berdasarkan peta dunia di bawah.

TP
3

(a) (d)

(b) (c)

Britain U
Perancis

Sepanyol Turki

Iran
China

Lautan Pasifik
India

Lautan Hindi

(e) (f)

(g) (h)

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018 22

 PRA KTI S 3

2 Namakan lokasi Zaman Prasejarah di Asia Tenggara berdasarkan peta di bawah.

TP
3

(a) (b) (c)

Myanmar
Laos

Thailand
Filipina
Vietnam

Kemboja

Brunei
Darussalam
Malaysia

Singapura

Indonesia

(d) (e) (f)

23 © Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018

PR A K T I S 3

3.3 Ciri-ciri Kehidupan Manusia Zaman Prasejarah

1 Bandingkan ciri kehidupan manusia Zaman Prasejarah dalam jadual di bawah.

TP
4
Ciri-ciri Paleolitik Mesolitik Neolitik Logam
Tempat kediaman • • Gua Rumah diperbuat •
• Lubang bawah daripada batu,
tanah kayu dan tanah
• liat •

Peralatan Mempunyai Peralatan

pelbagai daripada logam
peralatan

Pengumpulan • Aktiviti
makanan mengumpul
makanan

Kegiatan ekonomi Sara diri • • • Pertanian

• Penternakan
• Perdagangan
• • secara barter
• Pembuatan
• • • Pertukangan

Organisasi sosial • • Hidup menetap

• Mempunyai
ketua
• Wujud
• pembahagian
sosial

Kepercayaan • Aninisme • Menyembah

• Kepercayaan kuasa alam
alam semula
jadi •

Kesenian dan Lukisan gua Lukisan gua •

kebudayaan
•

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018 24

 PRA KTI S 3

Kesinambungan Sumbangan Zaman

3.4
Prasejarah kepada Kemajuan
Kehidupan Manusia
1 Analisis kesinambungan sumbangan Zaman Prasejarah kepada kemajuan kehidupan manusia pada
TP hari ini berdasarkan aspek berikut.
5

KBAT (a) Aktiviti pertanian

(i) Zaman Prasejarah (ii) Zaman moden

Giat dijalankan sejak Zaman Neolitik.
Tanaman seperti padi dan gandum
yang ditanam dapat menjadi sumber
makanan serta peluang pekerjaan

(b) Memburu binatang

(i) Zaman Prasejarah (ii) Zaman moden

Aktiviti ini dilakukan sebagai hobi.
Senjata yang digunakan mempunyai
lesen dan didaftarkan dengan pihak
berkuasa. Aktiviti memburu juga perlu
mendapatkan lesen terlebih dahulu

(c) Menternak binatang

(i) Zaman Prasejarah (ii) Zaman moden

(d) Peralatan

(i) Zaman Prasejarah (ii) Zaman moden

25 © Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018

PR A K T I S 3

(e) Tembikar

(i) Zaman Prasejarah (ii) Zaman moden

(f) Ideofak

(i) Zaman Prasejarah (ii) Zaman moden

Penghormatan terhadap mayat masih
diamalkan hingga kini

(g) Monumen dan seni bina

(i) Zaman Prasejarah (ii) Zaman moden

3.5 Zaman Prasejarah di Malaysia

1 Lengkapkan jadual di bawah tentang lokasi Zaman Prasejarah di Malaysia.

TP
3
Zaman Tapak

Paleolitik (a) Sabah :

(40 000 SM)
(b) Perak :

Mesolitik (Hoabinhian) (c) Selangor :

(12 000 SM−2800 SM)
(d) Perlis :

Neolitik (e) Sabah :

(2800 SM−500 SM)
(f) Sarawak :

Logam (g) Selangor :

(500 SM−500 M)
(h) Pahang :

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018 26

 PRA KTI S 3

2 ‘Peralatan manusia prasejarah yang diperbuat daripada logam telah ditemui di Klang, Selangor.’
TP Berdasarkan pernyataan tersebut, apakah kesimpulan yang dapat anda buat?
5

KBAT

3 Namakan lokasi penemuan tembikar dan manik prasejarah di negara kita.

TP
3
(a) Tembikar :
(b) Manik : (i) (ii)

4 Lukisan gua dan ukiran batu turut ditemui di negara kita. Jawab soalan berkaitan aspek tersebut di
TP bawah.
2
(a) Apakah tujuan manusia prasejarah menghasilkan lukisan gua dan ukiran batu?

(b) Apakah bahan yang digunakan oleh manusia prasejarah untuk menghasilkan lukisan gua?

(c) Apakah yang dapat dibuktikan melalui kewujudan ukiran batu?

5 Terangkan tentang ekonomi manusia prasejarah.

TP
3 (a) Memburu dan memungut hasil hutan

(b) Kegiatan pertanian

(c) Kegiatan perdagangan

6 Berdasarkan lokasi penemuan beberapa tapak perkuburan masyarakat Zaman Prasejarah, nyatakan
TP cara pengebumian yang dilakukan.
3
(a) Kampung Limbongan, Terengganu :
(b) Lembah Bernam, Selangor :
(c) Gua Gunung Runtuh, Perak :
(d) Gua Cha, Kelantan :
(e) Pantai Timur, Sabah :
(f) Kuala Selinsing, Perak :

27 © Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018

PR A K T I S 3

Kajian Kes
Tugasan

Buat kajian lanjut tentang lokasi Zaman Prasejarah di beberapa buah negara di Asia Tenggara.
Menggunakan peta Asia Tenggara di bawah, tandakan lokasi-lokasi yang kamu temui berserta maklumat
ringkas tentang kawasan tersebut.

Myanmar
Laos

Thailand
Filipina
Vietnam

Kemboja

Brunei
Darussalam
Malaysia

Singapura

Indonesia

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018 28

 Praktis

4 Mengenali Tamadun

4.1 Maksud Tamadun

1 Jawab soalan-soalan yang berikut berkaitan dengan maksud tamadun.

TP
1 (a) Perubahan kehidupan manusia ini didorong oleh sesuatu masyarakat.
(b) Civitas dalam bahasa Yunani bermaksud
(c) Senaraikan dua bidang yang diukur sebagai tahap kemajuan kehidupan dalam tamadun Yunani.
(i) (ii)
(d) Maksud tamadun dalam bahasa Inggeris ialah civilisation yang merujuk kepada dua tahap, iaitu
(i)
(ii)
(e) Perkataan tamadun dalam bahasa Arab merangkumi mudun, madain dan madana yang
bermaksud
(i)
(ii)
(f) Maksud tamadun dalam bahasa Melayu merupakan suatu peradaban yang merujuk kepada
pencapaian kemajuan masyarakat dari aspek
(i)
(ii)
(g) Pada pandangan anda, mengapakah tamadun penting bagi sesuatu masyarakat?
(i)
(ii)

4.2 Konsep Tamadun

1 Lengkapkan rajah di bawah tentang konsep tamadun.

TP
2 Konsep Tamadun

Sudut pandangan Islam Sudut pandangan Barat

(a) (b) (c)

29 © Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018

PR A K T I S 4

2 Jelaskan konsep tamadun mengikut sudut pandangan berikut.

TP
3 (a) Sudut pandangan Islam

(b) Sudut pandangan Barat

3 Analisis pandangan tokoh di bawah tentang konsep tamadun.

TP
4

KBAT (a)

Ibn Khaldun

(b)

Arnold J. Toynbee

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018 30

 PRA KTI S 4

4.3 Ciri-ciri Tamadun Awal Dunia

1 Lengkapkan peta buih di bawah tentang ciri-ciri tamadun awal dunia.

TP
3

(a)

(i) (b)

(h) (c)

Ciri-ciri
Tamadun Awal
Dunia

(g) (d)

(f) (e)

31 © Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018

PR A K T I S 4

2 Jawab soalan di bawah.

TP
3 (a) Apakah jenis kegiatan yang mempengaruhi perkembangan kehidupan masyarakat tamadun
awal?

(b) Jelaskan kegiatan perdagangan yang berikut.

(i) Perdagangan tempatan

(ii) Perdagangan jarak jauh

(c) Berikan contoh perdagangan jarak jauh antara tamadun yang pernah berlaku.
(i)

(ii)

3 Lengkapkan petak kosong di bawah berdasarkan pembayang yang diberi.

TP
3 (a) Ketua yang memerintah negara-kota pada peringkat awal.

(b) Pihak yang mengambil alih peranan sebagai pemerintah di negara-kota.

(c) Golongan yang membantu pemerintah mentadbir negara-kota.

G W

(d) Pembentukan bagi melicinkan urusan pentadbiran.

A - D

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018 32

 PRA KTI S 4

4 Berdasarkan ilustrasi di bawah, senaraikan ciri-ciri bandar dalam tamadun awal.

TP
3

(a) (b)

(c) (d)

5 Namakan kota utama yang muncul berdasarkan lokasi dalam rajah di bawah.
TP
4

(i)

(a) Sungai (b) Sungai Tigris (ii)

Huang He dan
Euphrates

(c) Sungai Indus (d) Sungai Nil

33 © Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018

PR A K T I S 4

6 Lengkapkan rajah di bawah tentang pengkhususan kerja golongan artisan.

TP
3
Pengkhususan Kerja
Golongan Artisan

(a) (b) (c)

7 Monumen di bawah membuktikan penguasaan teknologi oleh masyarakat tamadun awal. Kenal pasti
TP monumen tersebut dan namakan tamadun awal yang terlibat.
4

(a) (b)

(i) Monumen : (i) Monumen :

(ii) Tamadun : (ii) Tamadun :

(c) (d)

(i) Monumen : (i) Monumen :

(ii) Tamadun : (ii) Tamadun :

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018 34

 PRA KTI S 4

8 (a) Lengkapkan susunan struktur sosial pada zaman Mesir Purba.

TP
3

(i)

(ii)

(iii)

(iv)

(v)

(vi)

(b) Berdasarkan rajah susunan struktur sosial zaman Mesir Purba di atas, jawab soalan di bawah.
(i) Apakah yang menyebabkan wujud pembahagian kelas sosial masyarakat Mesir Purba?

(ii) Senaraikan tiga asas pembentukan kelas sosial dalam masyarakat Mesir Purba.
•
•
•
(iii) Namakan dua jenis kumpulan daripada golongan hamba.
•
•

35 © Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018

PR A K T I S 4

9 Gambar di bawah menunjukkan sebahagian daripada lakaran Book of the Dead.

TP
5

KBAT

Berdasarkan gambar tersebut, apakah rumusan yang dapat anda buat berhubung kepercayaan
dalam masyarakat Mesir Purba?

10 Gambar berikut menunjukkan tempat ibadat yang dibina oleh masyarakat tamadun awal dunia.
TP
6

KBAT

Ziggurat Kuil Hatshepsut

‘Kemunculan tamadun merupakan manifestasi kepada kehidupan beragama.’ Bahaskan pernyataan

tersebut.

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018 36

 PRA KTI S 4

11 Jawab soalan di bawah.

TP
3 (a) Apakah kepentingan tulisan dalam tamadun manusia?

(b) Bilakah sistem tulisan mula wujud?

(c) Apakah bentuk tulisan pertama dunia?

(d) Mengapakah tulisan penting dalam ketamadunan manusia?

12 Lengkapkan tempat kosong di bawah.

TP
2

(a) Gambar di atas menunjukkan ukiran patung firaun yang diperbuat daripada batu.
Golongan dipertanggungjawabkan untuk
menghasilkan ciptaan seperti di atas.
(b) Gaya dan yang digunakan bagi menghasilkan
ciptaan di atas dapat menggambarkan budaya tamadun yang diwakili.
(c) Selain patung pemerintah, artis juga menghasilkan lukisan tuhan dan dewa serta
.

37 © Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018

PR A K T I S 4

Kajian Kes
Tugasan

Buat kajian lanjut tentang pencapaian teknologi masyarakat dalam Tamadun Mesir Purba berdasarkan
aspek berikut. Tulis semula dapatan yang diperoleh dalam bentuk nota ringkas dengan menggunakan
ruangan yang telah disediakan.

Alat Tulis

Papirus Dakwat

Pertanian

Penggunaan Tenggala Sistem Pengairan

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018 38