pengajaran hakikat peristiwa 13mei

Pengenalan

Peristiwa 13 Mei 1969 merupakan satu tragedi berdarah yang banyak meninggalkan kesan
terhadap politik, ekonomi dan sosial masyarakat Malaysia. Peristiwa 13 Mei sememangnya
bukan suatu peristiwa yang berlaku secara tiba-tiba atau kerana sebab-sebab yang spontan
tetapi ianya merupakan suatu rentetan kepada sebabsebab atau peristiwa yang telah berlaku
sebelumnya.

Kesan pendudukan Jepun di Tanah Melayu merupakan salah satu faktor yang turut
menyumbang kepada peristiwa 13 Mei . Selain itu kesan peninggalan penjajah Inggeris juga
boleh dilihat sebagai punca kepada peristiwa tersebut. Amalan diskriminasi oleh Inggeris
contohnya telah banyak merenggangkan lagi hubungan antara kaum di Tanah Melayu. Dari
sudut ekonomi peristiwa 13 Mei, banyak meninggalkan kesan yang negetif terrhadap
masyarakat Melayu khasnya dan golongan bumiputera amnya.

Pengenalan ekonomi mengikut ras umpamanya adalah bukti yang jelas kepada persoalan
ini.Keadaan ini merupakan suatu kesan yang nyata selepas penjajahan British.Dasar ekonomi
baru yang dirancangkan oleh kerajaan pada 1971 merupakan satu usaha bertujuan untuk
mengimbangi kembali kedudukan ekonomi dan hubungan antara kaum di Malaysia.

Punca-Punca Yang Membawa Kepada Peristiwa 13 Mei 1969

1. Layanan Berat Sebelah Oleh Tentera Jepun

Pada zaman pendudukan Jepun, masyarakat Tanah Melayu telah dilayan secara berbeza-beza.
Masyarakat Cina umpamanya telah dilayan dengan begitu teruk oleh tentera Jepun berbanding
dengan orang-orang Melayu. Keadaan ini berikutan Jepun yang pernah berperang dengan
China sebelum ini menyebabkan perasaan saling mendendami antara satu sama lain masih
segar dalam ingatan. Layanan berat sebelah ini telah menyemai perasaan permusuhan antara
orang-orang Melayu dan Cina.

2. Dasar Pecah & Perintah Penjajah Inggeris

Dasar penjajah Inggeris yang mengamalkan konsep pecah dan perintah merupakan satu
tindakan yang berkesan dan telah menjadi punca wujudnya jurang antara kaum sama ada dari
sudut ekonomi dan juga polarisasi kaum.

Umpamanya orang-orang Cina tinggal di bandar-bandar menjalankan perniagaan dan juga di

kawasan-kawasan lombong sebagai pelombong dan merekalah sebenarnya memiliki aset yang
tinggi dalam ekonomi masyarakat Malaysia. Sementara orang-orang Melayu tinggal di luar
bandar sebagai petani atau nelayan kecil. Kaum India kebanyakannya pula sebagai buruh
kasar kerajaan dan pekerja di ladang.
Pada hakikatnya kegiatan ekonomi orang-orang Melayu dan India adalah bercorak sara diri .
Keadaaan ini menyebabkan kedudukan ekonomi masyarakat bumiputera khususnya Melayu
menjadi lemah dan ketinggalan. Corak penglibatan ekonomi antara kaum dalam kegiatan
ekonomi yang berbeza telah menjadikan kedudukan sosio-ekonomi mereka tidak seimbang.

3. Latar belakang pendidikan yang berbeza

Latar belakang pendidikan yang berbeza juga telah dikaitkan sebagai punca yang membawa
kepada meletusnya peristiwa 13 Mei. Hal ini berlaku apabila sistem pendidikan yang wujud di
Tanah Melyu sebelum merdeka terbahagi kepada empat aliran mengikut kaum iaitu sekolah
Melayu, Cina, India dan Inggeris. Kempat-empat aliran ini mempunyai kurikulum yang
tersendiri. Sekolah Melayu menekankan kemahiran menulis, membaca dan mengira sekadar
keperluan peringkat rendah sahaja.

Manakala kurikulum sekolah Cina dan India pula masing-masing berkiblatkan negeri asal
mereka, malah buku-buku teks dan guru-guru yang mengajar juga telah dibawa dari Negeri
China dan India . Keadaan ini telah mengukuhkan lagi keadaan keperibadian etnik yang telah
sedia wujud. Sekolah Inggeris pula hanya dapat dinikmati oleh orang-orang Cina dan India
yang tinggal di bandar-bandar sahaja.

4. Pertelingkahan Parti Politik

Dalam pilihan raya 1964 Parti Tindakan Rakyat (Petir) atau PAP Singapura telah turut serta
dalam pilihan raya . Walaupun sudah ada persetujuan antara Tunku dan Lee Kuan Yew
sebagai pemimpin PAP yang tidak akan menyertai pilihan raya itu tidak akan menyertai
pilihan raya itu. Namun apabila pilihan raya itu berlangsung PAP telah meletak calonnya
seramai sembilan orang.

Bagaimanapun setelah Tunku membuat perisytiharan bahawa beliau tetap mengekalkan

keanggotaan MCA dalam perikatan, 5 maka PAP yang gagal untuk menyertai Perikatan telah
menukar corak kempennya dengan menyerang UMNO dan orang-orang Melayu. Mereka
mula membangkitkan kedudukan istimewa orang Melayu, soal bahasa, malahan taraf
bumiputera orang-orang Melayu turut dipersoalkan tanpa menghiraukan rasa tersinggung
orang-orang Melayu. Sedangkan segala-galanya telah dipersetujuinya sebelum ini.

Setelah gagal dalam pilihan raya, PAP telah menubuhkan Konvensyen Perpadauan Malaysia
(KPM) dengan disertai oleh Parti Progresif Rakyat dan Parti Rakyat Bersatu Sarawak. KPM
juga telah menyebarkan cogan kata “Malaysia hak orang Malaysia” (Malaysian Malaysia)
dengan tujuan supaya hak istimewa orang Melayu atau bumiputera dihapuskan .

5. Perasaan tidak puas hati terhadap hak istimewa orang melayu

PAP telah secara lantang menyuarakan rasa tidak puashati terhadap apa yang disebut sebagai
hak istimewa orang Melayu dalam perlembagaan . Mereka mendakwa hak kaum-kaum lain
telah diketepikan kononnya mereka telah tersisih daripada keadilan. Oleh sebab itu menurut
Jomo dalam bukunya “Pembangunan Ekonomi dan Kelas Sosial di Semenanjung Malaysia”,
isu sebenar yang mencetuskan peristiwa 13 Mei adalah perasaan tidak puas hati terhadap hak
istimewa orang Melayu. Namun hakikat sebenarnya kedudukan taraf ekonomi orang Melayu
adalah terkebawah berbanding dengan kaum Cina .
6. Bahasa Melayu sebagai bahasa rasmi negara Isu bahasa juga tidak kurang
pentingnya dalam menyumbangkan faktor kepada peristiwa 13 Mei .

Berikutan perisytiharan kemerdekaan Tanah Melayu 1957, sebuah perlembagaan Persekutuan

telah dibentuk yang antara lainnya menyatakan dengan jelas tentang kedudukan bahasa
Melayu dan bahasa Inggeris adalah sebagai bahasa rasmi negara. 10 Selepas sepuluh tahun
merdeka kerajaan akan mengkaji semula tentang kedudukan bahasa Inggeris dengan tujuan
untuk mengugurkannya daripada status bahasa rasmi dan hanya bahasa Melayu sahaja yang
diiktiraf sebagai bahasa rasmi.

Untuk mencapai tujuan itu, pada 31 Ogos 1967 kerajaan telah mengadakan pelbagai kegiatan
bagi tujuan memperluaskan penggunaan bahasa Melayu. Antara kempen yang dijalankan
ialah Hari Bahasa Kebangsaan , Minggu bahasa Kebangsaan dan Bulan Bahasa Kebangsaan.
Pelaksanaan penggunaan Bahasa Kebangsaan telah dipelopori oleh Dewan Bahasa dan
Pustaka dengan dipimpim oleh Syed Nasir bin Ismail.

Kesimpulan Peristiwa pahit 13 Mei 1969 bukan sahaja dicatat sebagai sejarah pertelingkahan
kaum yang menggariskan sempadan – sempadan yang harus diteliti dan dipelihara oleh semua
pihak, malah ia turut memaparkan rahsia-rahsia pembinaan negarabangsa yang mencakupi
bidang-bidang politik, sosial dan ekonomi serta betapa pentingnya integrasi nasional.

Andai kata petanda-petanda yang diperolehi itu gagal dimenafaatkan sudah tentu cita-cita
untuk membina Malaysia sebagai sebuah negara maju dan makmur akan menjadi bayangan
sahaja.

Apakah sebab berlakunya peristiwa 13 mei 1969?

Punca-Punca Yang Membawa Kepada Peristiwa 13 Mei Pada zaman pendudukan Jepun,
masyarakat Tanah Melayu telah dilayan secara berbeza-beza. Masyarakat Cina umpamanya
telah dilayan dengan begitu teruk oleh tentera Jepun berbanding dengan orang-orang Melayu.
Keadaan ini berikutan Jepun yang pernah berperang dengan China sebelum ini menyebabkan
perasaan saling mendendami antara satu sama lain masih segar dalam ingatan. Layanan berat
sebelah ini telah menyemai perasaan permusuhan antara orang-orang Melayu dan Cina.

Dasar penjajah Inggeris yang mengamalkan konsep pecah dan perintah merupakan satu
tindakan yang berkesan dan telah menjadi punca wujudnya jurang antara kaum sama ada dari
sudut ekonomi dan juga polarisasi kaum. Umpamanya orangorang Cina tinggal di bandar-
bandar menjalankan perniagaan dan juga di kawasankawasan lombong sebagai pelombong
dan merekalah sebenarnya memiliki aset yang tinggi dalam ekonomi masyarakat Malaysia.

Sementara orang-orang Melayu tinggal di luar bandar sebagai petani atau nelayan kecil.
Kaum India kebanyakannya pula sebagai buruh kasar kerajaan dan pekerja di ladang. Pada
hakikatnya kegiatan ekonomi orang-orang Melayu dan India adalah bercorak sara diri .
Keadaaan ini menyebabkan kedudukan ekonomi masyarakat bumiputera khususnya Melayu
menjadi lemah dan ketinggalan.

Corak penglibatan ekonomi antara kaum dalam kegiatan ekonomi yang berbeza telah
menjadikan kedudukan sosio-ekonomi mereka tidak seimbang . Suasana yang seperti ini
menyebabkan hubungan masyarakat antara kaum di negara ini menjadi terbatas.
Di sisi penjajah keadaan seumpama ini amat baik baginya untuk mengukuhkan kedudukannya
serta mengekalkan kuasa mereka. Suasana yang tidak seimbang ini telah berlanjutan
sekalipun negara telah mencapai kemerdekaan . Bahkan suasana sosio-ekonomi yang tidak
seimbang itu semakin melebar akibat daripada penekanan yang berlebihan terhadap
pertumbuhan ekonomi tanpa menghiraukan ketidakseimbangan sosio-ekonomi dalam
masyarakat Malaysia.

Perkembangan rumit yang melibatkan kelas dan kaum ini akhirnya telah membawa kepada
meletusnya peristiwa 13 Mei 1969. Kerajaan yang sedar akan keresahan dan perasaan tidak
puas hati yang berlaku antara kaum tidak seyharusnya dibiarkan. Berikutan inilah lahirnya
Dasar Ekonomi Baru(DEB) yang dilancarkan pada tahun 1971 sebagai usaha untuk
memulihkan keadaan . Latar belakang pendidikan yang berbeza juga telah dikaitkan sebagai
punca yang membawa kepada meletusnya peristiwa 13 Mei.

Hal ini berlaku apabila sistem pendidikan yang wujud di Tanah Melayu sebelum merdeka
terbahagi kepada empat aliran mengikut kaum iaitu sekolah Melayu, Cina, India dan Inggeris.
Kempat-empat aliran ini mempunyai kurikulum yang tersendiri. Sekolah Melayu menekankan
kemahiran menulis, membaca dan mengira sekadar keperluan peringkat rendah sahaja.
Manakala kurikulum sekolah Cina dan India pula masing-masing berkiblatkan negeri asal
mereka, malah buku-buku teks dan guru-guru yang mengajar juga telah dibawa dari Negeri
China dan India . Keadaan ini telah mengukuhkan lagi keadaan keperibadian etnik yang telah
sedia wujud. Sekolah Inggeris pula hanya dapat dinikmati oleh orang-orang Cina dan India
yang tinggal di bandar-bandar sahaja.

Dalam pilihan raya 1964 Parti Tindakan Rakyat (Petir) atau PAP Singapura telah turut serta
dalam pilihan raya . Walaupun sudah ada persetujuan antara Tunku dan Lee Kuan Yew
sebagai pemimpin PAP yang tidak akan menyertai pilihan raya itu tidak akan menyertai
pilihan raya itu .Namun apabila pilihan raya itu berlangsung PAP telah meletak calonnya
seramai sembilan orang . Bagaimanapun setelah Tunku membuat perisytiharan bahawa beliau
tetap mengekalkan keanggotaan MCA dalam perikatan, maka PAP yang gagal untuk
menyertai Perikatan telah menukar corak kempennya dengan menyerang UMNO dan orang-
orang Melayu .

Mereka mula membangkitkan kedudukan istimewa orang Melayu, soal bahasa, malahan taraf
bumiputera orang-orang Melayu turut dipersoalkan tanpa menghiraukan rasa tersinggung
orang-orang Melayu. Sedangkan segala-galanya telah dipersetujuinya sebelum ini . Setelah
gagal dalam pilihan raya, PAP telah menubuhkan Konvensyen Perpadauan Malaysia (KPM)
dengan disertai oleh Parti Progresif Rakyat dan Parti Rakyat Bersatu Sarawak. KPM juga
telah menyebarkan cogan kata “Malaysia hak orang Malaysia ” (Malaysian Malaysia) dengan
tujuan supaya hak istimewa orang Melayu atau bumiputera dihapuskan .

Perlu ditegaskan di sini bahawa tuntutan KPM itu adalah bercanggah sama sekali derngan
kandungan perlembagaan Malaysia yang memberikan hak istimewa kepada orang Melayu dan
bumiputera lain yang telah dipersetujui oleh PAP sewaktu menyertai Malaysia pada 16 Sept.
1963. Perikatan sememangnya menerima persamaan hak tetapi perkara ini perlu di selesai
secara berperingkat . Peringkat awal perlu dilaksanakan langkah-langkah untuk memulihkan
kedudukan ekonomi orang Melayu dan bumiputera lain yang telah jauh tertinggal di
belakang .
Ketidakseimbangan juga merupakan suatu jurang yang harus diperbetulkan demi sebuah
keadilan. Bagaimanapun PAP telah secara lantang menyuarakan rasa tidak puas hati terhadap
apa yang disebut sebagai hak istimewa orang Melayu dalam perlembagaan. Mereka
mendakwa hak kaum-kaum lain telah diketepikan kononnya mereka telah tersisih daripada
keadilan.

Oleh sebab itu menurut Jomo dalam bukunya “Pembangunan Ekonomi dan Kelas Sosial di
Semenanjung Malaysia ” , isu sebenar yang mencetuskan peristiwa 13 Mei adalah perasaan
tidak puas hati terhadap hak istimewa orang Melayu . Namun hakikat sebenarnya kedudukan
taraf ekonomi orang Melayu adalah terkebawah berbanding dengan kaum Cina . Pendeknya
apa yang didakwa oleh orang-orang Cina yang mereka terjejas oleh peruntukan hak istimewa
orang Melayu ini adalah sebagai alat semata-mata umtuk mereka berlindung di sebaliknya
bagi menarik perhatian dan sokongan ramai terutama menjelang pilihan raya 1964.

Menyedari akan bahayanya pengaruh majoroti Cina dari Singapura ini , Tunku telah
mengambil keputusan untuk memaksa Singapura keluar dari Malaysia pada 9 Ogos 1965 .
Namun keadaan ini tidak mematahkan semangat PAP untuk cuba membela nasib orang-orang
Cina di Tanah Melayu. Berikutan itu sebuah parti baru telah ditubuhkan di Malaysia bagi
mengambilalih fungsi PAP sebelum ini.

Parti baru itu diberi nama Parti Tindakan Demokratik (DAP). Menjelangnya pilihanraya 1969
parti DAP dan parti -parti pembangkang lain telah memainkan isu-isu sensitif dan perkauman
termasuk membangkitkan soal-soal ketidakadilan menyebabkan perasaan tidak puas hati dan
kegelisahan di kalangan rakyat menjadi bertambah . Sebenarnya apa yang cuba dilakukan
oleh parti-parti politik ini bertujuan untuk mendapatkan kemenangan dalam pilihanraya, di
mana mereka tidak mempedulikan sentimen antara kaum yang boleh membahayakan itu.

Isu bahasa juga tidak kurang pentingnya dalam menyumbangkan faktor kepada peristiwa 13
Mei . Berikutan perisytiharan kemerdekaan Tanah Melayu 1957, sebuah perlembagaan
Persekutuan telah dibentuk yang antara lainnya menyatakan dengan jelas tentang kedudukan
bahasa Melayu dan bahasa Inggeris adalah sebagai bahasa rasmi negara.

Selepas sepuluh tahun merdeka kerajaan akan mengkaji semula tentang kedudukan bahasa
Inggeris dengan tujuan untuk menggurkannya daripada status bahasa rasmi dan hanya bahasa
Melayu sahaja yang diiktiraf sebagai bahasa rasmi. Untuk mencapai tujuan itu, pada 31 Ogos
1967 kerajaan telah mengadakan pelbagai kegiatan bagi tujuan memperluaskan penggunaan
bahasa Melayu. Antara kempen yang dijalankan ialah Hari Bahasa Kebangsaan , Minggu
bahasa Kebangsaan dan Bulan Bahasa Kebangsaan. Pelaksanaan penggunaan Bahasa
Kebangsaan telah dipelopori oleh Dewan Bahasa dan Pustaka dengan dipimpim oleh Syed
Nasir bin Ismail .

Dasar Pelajaran Kebangsaan yang dirasmikan sebagai Ordinan Pelajaran 1957 telah dikecam
oleh pelbagai pihak bukan Melayu . Ini kerana mereka merasakan langkah itu terlalu
mengutamakan bahasa Melayu, namun Kesatuan Guru-Guru Melayu Semenanjung (KPGMS)
pula tidak berpuas hati dengan perlaksanaannya. Mereka berasa kecewa dengan sikap
kerajaan yang tidak menubuhkan sekolah menengah dan universiti yang menggunakan bahasa
Melayu sebagai bahasa pengantar pada awal 1958 sebagaimana yang telah dirancangkan.

Bagaimanapun berkat perjuangan beberapa orang tokoh termasuk Tuan Syed Nasir bin Ismail,
sebagai pengerusi dan Dr. Mahathir Mohamad sebagai naib pengerusi, termasuk juga
antaranya dua orang tokoh UMNO ketika itu iaitu Tun Razak bin Hussain, Dato` Dr.Ismail
bin Abdul Rahman, akhirnya gagasan Universiti Kebangsaan yang menggunakan bahasa
Melayu sebagai bahasa pengantar telah mendapat sokongan UMNO dan kerajaan perikatan
dan ianya berjaya ditubuhkan pada 18 Mei 1970.

Berikutan penubuhan Universiti Kebangsaan ini telah mendapat reaksi yang kurang
menyenangkan daripada kaum Cina, apabila mereka juga telah mengemukakan permohonan
untuk menubuhkan Universiti Merdeka. Oleh kerana pilihan raya 1969 sudah hampir maka
pihak MCA telah mendakwa bahawa sekiranya mereka tidak menyokong projek Universiti
Merdeka maka ramai pengundi keturunan Cina akan menolak mereka dalam pilihan raya
nanti. Untuk itu kerajaan telah menyelesaikan tuntutan itu secara memberi kebenaran kepada
MCA menubuhkan Kolej Tunku Abdul Rahman (KTAR). Suatu keganjilan di sini apabila
kerajaan telah memberi bantuan kepada sebuah institusi pendidikan yang bercanggah dengan
Dasar Pelajaran Kebangsaan .

KTAR sebenarnya menggunakan bahasa Inggeris sebagai bahasa pengantarnya . Namun

itulah hakikatnya kerajaan sedapat mungkin cuba bertolak ansur demi menjaga keharmonian
masyarakat Malaysia yang berbilang bangsa. Keputusaan pilihanraya pada 10 Mei 1969 telah
menunjukkkan kemerosotan pengaruh Perikatan di kalangan rakyat.

Hakikat ini sebenarnya membuktikan apa sahaja kelemahan yang cuba ditonjolkan oleh parti-
parti pembangkang khususnya DAP telah mendapat sambutan dari kalangan rakyat malah
mereka boleh dikatakan berjaya dalam meniupkan sentimen perkauman antara Melayu dan
bukan Melayu. Dalam pilihan raya itu Perikatan telah terlepas Pulau Pinang ke tangan parti
Gerakan , sementara Kelantan pula tetap di tangan PAS . Bagaimanapun bagi negeri-negeri
seperti Selangor dan Perak, Perikatan hampir-hampir gagal untuk menubuhkan kerajaan
kerana kelebihan majoritinya yang sangat sedikit.

Berikutan sedikit kejayaan di pihak DAP itu telah menggawatkan lagi suasana yang sedia
tegang ketika itu. Orang-orang Cina merasakan yang mereka sudah menang dan dapat
menewaskan orang-orang Melayu lantaran itu mereka berasa sangat angkuh lalu
mengeluarkan kata-kata yang menghina terhadap UMNO dan orangorang Melayu
amnya.Peristiwa ini berlaku sewaktu satu perarakan kemenangan oleh DAP dan Gerakan .
Mereka telah melalui jalan-jalan yang tidak dibenarkan bahkan melanggar batasan waktu
yang telah dibenarkan oleh pihak polis.

Perarakan ini telah melalui Kampung Bharu iaitu kampung terbesar yang didiami oleh orang-
orang Melayu di Kuala Lumpur di mana terdapat lebih tiga puluh ribu penduduk Melayu
tinggal di situ. Sewaktu melalui kawasan itu mereka yang terdiri daripada gabungan ahli-ahli
DAP dan Gerakan telah menghamburkan kata-kata kesat seperti “Melayu sudah jatuh”,
“Kuala Lumpur sekarang Cina punya,” “Ini negeri bukan Melayu punya, kita mahu halau
semua Melayu”.

Orang-orang Cina juga dikatakan telah mengikat penyapu besar pada lori sebagai simbol
untuk menyapu orang-orang Melayu keluar dari Kuala Lumpur. Berikutan itu pada petang 13
Mei 1969, UMNO Selangor telah menyeru ahli-ahlinya supaya datang dan berkumpul di
rumah Menteri Besar ketika itu iaitu Dato` Harun Idris untuk mengadakan perarakan balas di
mana mereka sebenar bukannya kalah tetapi sekadar kurang majoriti sahaja namun masih
boleh membentuk kerajaan .
Menurut laporan seorang pegawai polis, pada petang itu sekumpulan orang Melayu dari
Gombak yang lalu mengikut Setapak telah diserang oleh orang Cina. Ada sebahagian
daripada mereka yang terlepas daripada serangan itu telah pergi ke rumah Menteri Besar dan
menyampaikan berita itu lalu dengan segera orang-orang Melayu yang sedang berkumpul di
situ telah mengambil tindakan balas, maka bermulalah pergaduhan antara kaum yang dikenali
sebagai peristiwa 13 Mei 1969. Dalam pada itu ada juga sumber-sumber sejarah yang
mengatakan peristiwa sebenar berkaitan peristiwa 13 Mei ini telahpun bermula di Pulau
Pinang tidak lama sebelum itu.

Peristiwa ini dikaitkan dengan suatu tindak balas yang berupa simpati golongan
pemudapemuda pelampau Cina terhadap perjuangan komunis. KESAN PERISTIWA 13 MEI
DARI SUDUT EKONOMI Ketidakseimbangan ekonomi di kalangan kaum merupakan suatu
faktor yang telah dikenalpasti sebelum ini sebagai salah satu sebab yang membawa kepada
peristiwa 13 Mei. Perasaan kurang senang ekoran daripada ketidakseimbangan sosio-ekonomi
antara kaum telah menimbulkan pelbagai tanggapan salah dan perasaan resah serta irihati
yang berterusan di kalangan masyarakat dan inilah keadaan yang sebenar berlaku sebelum
peristiwa 13 Mei.

Oleh yang demikian pihak kerajaan tidak teragak-agak lagi untuk merangka suatu pelan
tindakan yang menyeluruh bagi membendung dan mengatasi masalah itu. Atas alasan itulah
pada tahun 1971 kerajaan telah melancar Dasar Ekonomi Baru (DEB).

DEB telah dilancarkan bersama-sama Rancangan Malaysia Kedua.Terdapat dua matlamat

utama dalam pelancaran DEB, iaitu iaitu pembasmian kemiskinan ‘tanpa mengira kaum,’ dan
kedua penyusunan semula masyarakat Malaysia bertujuan untuk menghapuskan pengenalan
kaum berdasarkan fungsi ekonomi.

Sementara objektif utama pelancaran Dasar Ekonomi Baru ialah untuk memulihkan hubungan
dan ketidakseimbangan sosio-ekonomi antara kaum. Adalah menjadi harapan agar melalui
langkah ini proses agihan kekayaan dan pendapatan serta peluang ekonomi yang lebih
seimbang dan menyeluruh akan dapat dilaksanakan .Dengan itu diharapkan perpaduan negara
akan lebih terpelihara. DEB telah dirancang untuk tempoh 20 tahun iaitu dari tahun 1971
hingga tahun 1990. Matlamat yang hendak dicapai dalam tempoh tersebut ialah seperti
berikut:

Peratus penanaman modal dalam syarikat Bhd. 1971 1990 Bumiputera 1.5% 30% Bukan
Bumiputera 23.7% 40% Asing 62.1% 30% Membasmi Kemiskinan Sesungguhnya usaha
untuk membasmi kemiskinan bukanlah suatu perkara yang mudah. Perlaksanaan DEB sendiri
agak perlahan. Usaha untuk membasmi kemiskinan hanya melibatkan tindakan yang tidak
mengancam kepentingan golongan yang berharta. Umpamanya tindakan kerajaan
menyediakan kemudahan pemasaran dan kredit kepada kaum tani tidak menampakkan
tamparan terhadap kepentingan para kapitalis bukan Melayu. Antara langkah kerajaan ialah
rancangan penerokaan tanah bagi mereka yang tidak mempunyai tanah, peluang pekerjaan
bagi penganggur, serta produktiviti dan kenaikan harga barangan bagi petani . Namun begitu
tindakan seumpama ini akan dibatasi oleh keadaan ekonomi.

Contohnya kerajaan mungkin berjaya mengawal harga padi dalam pasaran tempatan melalui
langkah-langkah tertentu yang diambil, sebaliknya kerajaan tidak terdaya untuk berbuat
demikian bagi getah yang dijual di pasaran antarabangsa. Bagaimanapun langkah kerajaan
dalam menangani masalah kemiskinan kaum bumiputera sedikit sebanyak telah berhasil.
Sekitar tahun-tahun 70-an pertumbuhan ekonomi Malaysia adalah pesat .

Sekalipun barangan ekspot seperti getah didapati sukar bagi kerajaan untuk mengawal
kestabilan harganya kerana dipengaruhi oleh pasang surut pasaran antarabangsa di mana ia
turut mempengaruhi kadar kemiskinan di kalangan pekerja ladang contohnya naik daripada
40.0 peratus pada tahun 1970 kepada 47.0 peratus (1975), sebelum jatuh kepada 35.1 peratus
(1980), kemudian meningkat semula kepada 54.6 peratus (1983). Berbalik kepada kadar
kemiskinan di kalangan penanam padi telah turun daripada 88.1 peratus pada tahun 1970
kepada 77.0 peratus (1975), dan turun lagi kepada 52.7 peratus (1980), tetapi ianya meningkat
semula kepada 54.0 peratus (1983). Kadar penurunan yang nyata daripada tahun 1970 adalah
kesan daripada subsidi yang dibekalkan oleh kerajaan. Sebaliknya peningkatan kos
pengeluaran termasuk kenaikan harga input-input pertanian seperti baja dan racun
menyebabkan peratusnya meningkat semula.

Strat egi dan Usaha Membasmi Kemiskinan Dalam usaha membasmi kemiskinan kerajaan
telah mengkategorikannya kepada dua bahagian iaitu kemiskinan di bandar dan kemiskinan
luar bandar. Berdasarkan bancian penduduk 1970 terdapar kira-kira 49.3 peratus daripada
semua keluarga di Semenanjung Malaysia menerima pendapatan di bawah paras kemiskinan.
86 peratus daripadanya berada di kawasan luar bandar dan 14 peratus di kawasan bandar.
Bagi kemiskinan luar bandar, program pembangunan lebih tertumpu kepada penyediaan
kemudahan asas dan pembangunan tanah. Golongan sasarannya ialah petani, pekebun kecil
getah dan kelapa, nelayan, pekerja ladang, penduduk kampung baru dan buruh kasar
pertanian.

Antara langkah yang dijalankan ialah menyedia dan menambah kemudahan asas seperti
bekalan air, elektrik, pengairan, perumahan, kesihatan, pengangkutan, pelajaran atau latihan,
kemudahan kredit serta pemasaran dan subsidi pertanian seperti benih dan baja.

Kerajaan juga melipatgandakan pembangunan dan pembukaan, penerokaan dan kemajuan

tanah baru. Langkah seterusnya, kerajaan berusaha menyalurkan teknologi moden di bidang
pertanian, perikanan dan penternakan . Selain itu kaedah penanaman dua kali setahun,
tanaman luar musim dan tanaman kontang turut diperluaskan . Badan-badan berkanun yang
bertanggungjawab dalam melaksanakan rancangan ini seperti FELDA, RISDA, FELCRA,
MADA dan KADA.

Kemiskinan di bandar pula biasanya dikaitkan dengan migrasi masyarakat luar bandar ke
bandar. Oleh sebab itu di bandar juga turut memerlukan penyediaan kemudahan asas seperti
pembinaan rumah kos rendah, kemudahan air, elektrik dan peluang pekerjaan yang lebih
banyak. Pendeknya langkah menyediakan kemudahan asas yang lebih sempurna adalah suatu
usaha untuk mengurangkan kemiskinan di bandar.

Dari segi pencapaian usaha ini, kerajaan didapati berjaya dalam usaha mengurangkan
kemiskinan di negara ini, di mana sebanyak 78100 keluarga miskin pada 1970 telah berjaya
dikurangkan kepada 66100 pada tahun 1980. Ia merupakan kadar kemiskinan yang jatuh
daripada 49.3 peratus kepada 29.2 peratus.

Sementara pendapatan purata RM76 pada tahun 1970 telah bewrtambah menjadi RM186 pada
tahun 1979. Sekalipun ia masih di bawah garis kemiskinan namun ia telah menampakkan satu
peningkatan. Pemerhatian ini dibuat berdasarkan angka tunjuk antara tahun-tahun 1975 dan
1980.

Pada hakikatnya Kerajaan melalui Rancangan Malaysia kedua cuba menggariskan beberapa
tujuan baru, antaranya berusaha mempelbagaikan ekonomi dan pertanian untuk
mengurangkan pergantungan kepada getah dan bijih timah , kedua ia juga bertujuan untuk
mempergiatkan perusahaan pembuatan dengan tujuan mempelbagaikan kegiatan ekonomi
serta mengurangkan masalah pengangguran di samping mengubah corak negara ke arah
sebuah negara Industri.

Keadaan ini lebih jelas lagi apabila Malaysia di bawah kepimpinan Datuk Sri Dr. Mahathir
Mohamad. Ketiga ia bertujuan meningkatkan lagi pengeluaran bahan-bahan makanan
terutamanya beras kerana negara ketika itu hanya mampu mengeluarkan satu pertiga sahaja
daripada keperluan kependudukan negara. Bagi melaksankan segala tujuan dan rancangan ini
kerajaan telah memperuntukkan sebanyak 14 350 juta ringgit melalui Rancangan Malaysia
Kedua. Apa yang jelas pelancaran DEB bersama Rancangan Malaysia Kedua ini ialah
kerajaan cuba memberi penekanan terhadap pembelaan nasib kaum bumiputera khasnya
orang-orang Melayu secara lebih terbuka.

Walaupun kadar kemiskinan negara telah berkurangan namun masalah kemiskinan masih
berterusan terutama di kalangan penduduk luar bandar dan golongan termiskin . Untuk itu ia
telah menjadi teras bagi pencapaian matlamat pengagihan dalam Dasar Pembanguinan
Nasional (DPN) sebagaimana yang terdapat dalam Rangka Rancangan Jangka Panjang Kedua
(RRJP2). Tahun 1990 adalah tahun berakhirnya tempoh pelaksanaan DEB. Sekalipun DEB
tidak menampakkan satu kejayaan yang menyeluruh namun telah banyak juga kejayaan yang
dicapai. Maka bagi memenuhi segala hasrat yang dirangka dalam DEBlah kerajaan telah
memperkenalkan RRJP2 .

DPN telah dilancarkan oleh Y.A.B Dato` Sri Dr. Mahathir Mohamad pada 17 Jun 1991.
Antara objektifnya ialah membina dan mengukuhkan perpaduan negara malah ianya sangat
penting bagi mengekalkan kestabilan sosial dan politik serta dapat mengekalkan
pembangunan ekonomi yang berterusan . DPN juga merupakan satu langkah untuk
membolehkan Malaysia mencapai taraf sebuah negara maju. DPN telah mengambilkira segala
kemajuan yang telah dicapai di bawah DEB serta kekuatan dan kelemahan yang wujud
semasa perlaksanaannnya.Antara dimensi-dimensi baru yang terdapat dalam DPN ialah
seperti berikut:

i) Memberi penekanan yang lebih kepada strategi pembasmian kemiskinan untuk tujuan
menghapus kemiskinan di kalangan keluarga termiskin hardcore poor di samping
mengurangkan kemiskinan relatif. (Golongan termiskin adalah keluarga berpendaptan 50%
atau kurang kurang daripada Pendapatan Garis Kemiskinan.

Bagi tahun 1990, Pendapatan Garis Kemiskinan ialah sebanyak RM370 sebulan bagi saiz isi
rumah 5.1 di Semenanjung Malaysia, RM544 bagi saiz isi rumah 5.4 di Sabah dan RM452
bagi saiz isi rumah 5.2 di Sarawak. Kira-kira 143,000isi rumah ataau 4% daripada jumlah isi
rumah adalah tergolong sebagai keluarga termiskin;

ii) Menumpukan perhatian kepada pembangunan sebuah masyarakat Perdagangan dan

Perindustrian Bumiputera (MPPB) sebagai satu strategi penting kearah meningkatkan dan
seterusnya mengekalkan penyertaqan Bumiputera dalam kegiatan ekonomi;
iii) Meningkatkan penekanan kepada sektor swasta untuk melibatkan diri dalam proses
penyusunan semula masyarakat; dan

iv) Memberi lebih tumpuan kepada pembangunan sumber manusia termasuk sistem nilai dan
etika bagi mencapai matlamat pertumbuhan ekonomi dan pengagihan yang saksama.

Strategi Penyusunan Semula Masyarakat Strategi kedua DEB ialah penyusunan semula
masyarakat dengan menekankan penglibatan kaum Melayu atau Bumiputera dalam kegiatan
ekonomi moden dan yang bertapak di bandar . Strategi ini bertujuan untuk menseimbangkan
kedudukan dan penyertaan semua kaum dalam sektor ekonomi.

Jika diperhatikan taburan penduduk mengikut kaum yang dipengaruhi oleh dasar penjajah
dulu masih lagi berterusan di mana orang-orang Melayu tinggal di kampung-kampung , kaum
India tinggal di kawasan pedalaman sebagai buruh di estet-estet dan Cina pula di
bandarbandar sebagai peniaga. Hakikatnya bukan sahaja tempat tinggal malah dari segi
sosioekonomi dan politik juga turut berbeza. Keadaan yang sedemikian merupakan
penghalang kepada usahausaha untuk mencapai integrasi nasional. Kesan daripada
penjajahan, pemilikan dan penguasaan modal kebanyakannya adalah dikuasai oleh orang
asing.

Kalangan rakyat Malaysia pula pemilikan dan penguasaan kebanyakan modal berada dalam
tangan kaum Cina . Dengan itu strategi penyusunan semula hak milik dan kekayaan telah
disusun supaya pemilikan asing dapat dikurangkan . Begitu juga dengan penguasaan modal
oleh kaum Cina dalam industri dan perniagaan seharusnya diagih semula bagi
menseimbangkan penguasaan modal.

Untuk itu DEB telah menyusun strategi supaya menjelang tahun 1990, kaum Bumiputera
dapat menambah saham syarikat kepada 30% berbanding dengan 40% bagi warga Malaysia
bukan Bumiputera dan 30% bagi pihak asing. 26 Matlamat ini masih dikekalkan ke dalam
Rancangan Malaysia keenam tetapi tiada jangka masa tertentu ditetapkan untuk
pencapaiannya.

Adakah corak yang ditunjukkan itu memungkinkan tercapainya sasaran?

Beberapa ciri berikut boleh diteliti:

i. Dalam tempoh 1971 – 90, peratusan hak milik pendudik Malaysia telah meningkat daripada
38.3% pada tahun 1971 kepada 57.1% pada tahun 1980 dan 74.9 pada tahun 1990.

ii. Dalam tempoh yang peratus hak milik Bumiputera perseorangan dan agensi amanah telah
meningkat daripada 4.3% pada tahun 1971 kepada 44.6%pada tahun 1980dan 20.3% pada
tahun 1990 .

iii. Dalam tempoh yang sama juga hak milik rakyat Malaysia lain telah meningkat daripada
34.0%pada tahun 1971 kepada 44.6%pada tahun 1980dan 54.6%pada tahun 1990.

iv. Dalam tempoh yang sama juga hak milik penduduk asing telah menurundaripada
61.7%pada tahun 1971 kepada 42.9% pada tahun 1980dan 25.1 pada tahun 1990.
v. Membandingkan nisbah 30:40:30 yang ingin dicapai , didapati hanya hak milik penduduk
Malaysia bukan Bumiputera yang perlu diagih semula untuk meningkatkan peratusan hak
milik Bumiputera. Penelitian jadual di atas menunjukkan pencapaian kepada penyusunan
semula hak milik adalah lebih cepat pada separuh masa pertama dekad 70-an.27 Pertambahan
nilai saham kaum Bumiputera lebih bergantung kepada agensi-agensi sektor awam yang
berfungsi sbagai pemegang amanah bagi pihak kaum Bumiputera .

Oleh sebab itu pemilikan saham individu kaum Bumiputera amat rendah. Bagaimanapun
melalui RML perkembangan sebahagian besar hak milik Bumiputera datang dari sumbangan
syarikat swasta milik Bumiputera di samping Skim Amanah Saham Nasional (ASN) dan
Amanah Saham Bumiputera (ASB) yang dilaksanakan oleh Permodalan nasional Berhad
(PNB). Dalam pada itu Skim ASN telah berjaya memindahkan kekayaan Bumiputera yang
disimpan secara amanah oleh kerajaan menerusi agensi-agensi kepada segolongan besar
masyarakat Bumiputera .

Lewat tahun 1985, skim tersebut berjaya menarik ramai pelabur Bumiputera iaitu kira-kira
43% daripada jumlah yang layak melabur. Dalam pada itu hak milik dan penyertaan
Bumiputera dalam sektor perniagaan dan perkhidmatan kecil menunjukkan kemajuan yang
boleh dibanggakan .

Contohnya dalam sektor perdagangan runcit bilangan pertubuhan milik Bumiputera telah
meningkat dari 13% dalam tahun 1971 kepada 34.2% pada tahun 1981. Pertambahannya kira-
kira sepuluh kali ganda dalam tempoh 1971 – `81.28 Bagaimanapun jumlah pemilikan modal
Bumiputera daripada saham-saham tersebut masih lagi kecil. Daripada jumlah pelabur itu ,
85% melabur sebanyak 500 unit atau kurang. Jadi matlamat DEB masih tidak tercapai dan ia
memerlukan masa dan usaha yang lebih giat ke arah itu.

Dalam usaha mewujudkan sebuah negara industri, penglibatan Bumiputera amatlah perlu
demi mengelakkan wujud ketidakseimbangan. Oleh itu strategi untuk menggalakkan
penyertaan kaum Melayu atau Bumiputera dalam sektor perkilangan dijangka akan
meningkatkan bilangan pemodal Melayu dan seterusnya membantu mewujudkan kesan
lelehan kekayaan yang dihasilkan oleh mereka. Dalam proses ini dijangka lebih banyak
penduduk Melayu akan menikmati menafaat daripda pertumbuhan berteraskan pengayaan
golongan pemodal Melayu atau Bumiputera. Namun andaian itu sukar untuk direalisasikan.

Ini kerana dalam pasaran bebas terutama dalam kontek masyarakat Melayu sehingga kini,
hanya segelintir sahaja golongan pemodal Melayu yang muncul. Maka selagi bilangan
pemodal tidak bertambah, selagi itulah negara menghadapi masalah untuk mewujudkan kesan
lelehan.

Tambahan pula satu syarat penting ke arah itu, pertumbuhan ekonomi mestilah tinggi. Dengan
demikian masalah agihan pendapatan di kalangan Bumiputera masih di tahap
mendukacitakan. Malah ada pendapat yang mengatakan walaupun faedah yang dinikmati oleh
kaum Melayu atau Bumiputera semenjak pelancaran DEB meningkat , namun pertambahan
ini tidak sama rata kerana ada kumpulan yang mengecap nikmat lebih daripada yang lain.

Andainya corak ini berterusan, maka jurang perbezaan di kalangan kaum Melayu akan
bertambah . Jadi arus perubahan ini akan meluaskan lagi masalah ketaksamaan di kalangan
kaum Melayu.30 Kesimpulan Peristiwa pahit 13 Mei 1969 bukan sahaja dicatat sebagai
sejarah pertelingkahan kaum yang menggariskan sempadan – sempadan yang harus diteliti
dan dipelihara oleh semua pihak, malah ia turut memaparkan rahsia-rahsia pembinaan
negarabangsa yang mencakupi bidang-bidang politik, sosial dan ekonomi.

Andaikata petanda-petanda yang diperolehi itu gagal dimenafaatkan sudah tentu cita-cita
untuk membina Malaysia sebagai sebuah negara maju dan makmur akan menjadi bayangan
sahaja.

Peristiwa 13 Mei memberikan kesan positif kepada Malaysia yang terdiri dari pelbagai kaum.
Sekarang Malaysia menjadi sebuah negara yang pesat membangun bersama iklim politik yang
sehat. Dalam kelompok ASEAN, Malaysia merupakan contoh terbaik dari segi pembangunan
ekonomi dan kebebasan politik. Tragedi berdarah 13 Mei mesti menjadi iktibar pada rakyat
Malaysia, ianya merupakan insiden yang melagukan pesan bahawa rasa saling hormat
menghormati antara kaum, merupakan resepi paling penting dalam menjaga keharmonian
negara. • 3 years ago

Peristiwa 13 Mei 1969 Jadi Pengajaran

Oleh: Roseline Mapong Sabai

Pada tanggal 13.5.1969, telah berlaku tragedi 13 Mei yang merupakan catatan hitam dalam
sejarah negara itu, telah menggugat kemamanan dan kestabilan politik di negara ini. Kesan
dari tragedi itu ramai nyawa yang tak berdosa terkorban telah dan harta benda juga turut
musnah. Bagaimana pun peristiwa hitam tersebut merupakan satu rahmat yang tersembunyi.
Ini kerana ia merupakan titik perubahan corak dan falsafah sosio-politik dan ekonomi negara,
juga telah menyedarkan semua pihak betapa jurang perbezaan tersebut adalah merupakan
masalah asas masyarakat Malaysia. Untuk menenangkan keadaa tersebut, tindakan segera
telah diambil oleh kerajaan dengan perisytiharan darurat di seluruh negara oleh Seri Paduka
Baginda Yang Di Pertuan Agong. Pada keesokan harinya Majlis Gerakan Negara atau ringkas
‘MAGERAN’ telah ditubuhkan untuk bertindak sebagai badan pemerintah.

Pada 16 Mei 1969 Timbalan Perdana Menteri Tun Abdul Razak telah dilantik sebagai
Pengarah MAGERAN. Dengan Pembubaran Parlimen oleh DYMM Yang Di Pertuan Agong,
MAGERAN telah menubuhkan MAJLIS PERUNDINGAN NEGARA pada bulan Januari
1970 yang mengandungi 66 orang ahli dari semua golongan masyarakat. Majlis Perundingan
Negara itu mengadakan satu dialog di antara semua wakil golongan masyarakat bagi mencari
jalan untuk menguatkan tahap perpaduan di negara ini. Perbincangan itu juga bagi
mendapatkan satu panduan yang positif dalam usaha-usaha mencapai kerjasama antara kaum
dan identiti masyarakat yang tulen. Hasil dari pertemuan, kesemua wakil dari semua
golongan, maka lahirlah konsep RUKUN NEGARA sebagai menifestasi ideologi kebangsaan.

Sesungguhnya Peristiwa 13 Mei, yang berlaku pada hari ini dalam tahun 1969, adalah satu
pengajaran bagi seluruh rakyat di negara ini supaya saling hormat-menghormati dan sentiasa
bertolak ansur demi menjamin keamanan dan kesejahteraan.