6.

5 Peralatan Optik Kanta

1. Penggunaan kanta dalam peralatan optik

Kanta pembesar

Mengenal pasti dan menilai batu permata Memeriksa mata

Mikroskop Teleskop

Melihat mikroorganisma Melihat dan mengenal pasti Mengkaji jasad samawi

spesimen batuan dan mineral

2. Mikroskop Majmuk :

Struktuk mikroskop majmuk:

a. Mikroskop majmuk mengandungi dua kanta (cembung / cekung).

b. Panjang fokus pada kata mata adalah (panjang / pendek) dan panjang fokus pada kanta
objek ialah (panjang / pendek).
c. Kanta objek disusun supaya jarak objek, u ialah (u = fo / fo < u < 2 fo / u =2fo).
d. Kanta mata berfungsi sebagai kanta (pembesaran / mencapah / projektor) lens.
e. Panjang keseluruhan, s antara two kanta adalah ( s = fo + fe ; s > fo+fe )

1
 L0 Le
Mata

Objek
Fo Fe

Lengkapkan rajah sinar di atas untuk menunjukkan bagaimana mikroskop majmuk berfungsi.

Ciri-ciri imej yang dihasilkan oleh mikroskop majmuk.

a. Imej pertama yang dihasilkan oleh kanta objek ialah (nyata/maya ; mengecil/membesar ;
tegak/songsang ).
b. Image terakhir yang dihasilkan ialah (nyata/maya ; mengecil/membesar ;
tegak/songsang).

Latihan 1 (a) : Mikroskop majmuk terdiri daripada dua kanta dengan panjang fokus 2 cm dan 10 cm.
Antara kanta, manakah yang lebih sesuia sebagai kanta mata? Terankan jawapan anda.

Jawapan :
The compound microscope :

Structure of the compound microscope:

a. A compound microscope consists of 2 (converging / diverging) lenses

b. The focal length of the eye lens is (long / short) and the focal length of the objective lens is
(long / short).
c. The objective lens is arranged such that the object distance, u is (u = fo / fo < u < 2 fo / u
=2fo).
d. The eye lens is used as a (magnifying / diverging / projector) lens.
e. The total length, s, between both lenses is ( s = fo + fe ; s > fo+fe )

2
 Complete the ray diagram above to show how the compound microscope works.

Characteristics of image formed by compound microscope:

a. The first image formed by the objective lens is (real/virtual ; diminished/magnified ;

upright/inverted ).
b. The final image is (real/virtual ; diminished/magnified ; upright/inverted ).

Exercise 1 (a) : A compound microscope consists of two lenses of focal lengths 2 cm and 10 cm.
Between them, which is more suitable as the eye lens? Explain your answer.

The 10 cm lens is used as the eye lens because it will make a shorter microscope.

(b): How would you arrange the lenses in (a) to make an astronomical telescope?

Use the 10 cm lens as the objective lens and the 2 cm lens as the eye lens.

3
3. Teleskop Astronomi:

Pembentukan teleskop astronomi.

a. Teleskop astronimi mengandungi 2 kanta The (cembung / cekung).

b. Kanta objek dengan panjang fokus fo dan kanta mata dengan panjang fokus, fe
dimana ( fo < fe / fo > fe ).
c. Kanta disusun supaya jarak di antara kanta objek dan kanta mata adalah
(fo – fe / fo + fe / fo x fe / fo/fe).

Sinar selari dari

objek yang jauh
Kanta objek Kanta Mata

Fo Fe

Lengkapkan rajah sinar di atas untuk menunjukkan bagaimana teleskop astronomi

berfungsi.

Ciri-ciri imej yang dihasilkan oleh teleskop astronomi.

a. Imej pertama yang dihasilakan oleh kanta objek adalah (maya/nyata ; tegak/songsang ;
mengecil/membesar).
b. Imej akhir yang dihasilkan adalah (maya/nyata ; tegak/terbalik ; mengecil/membesar).
c. Kedudukan imej akhir berada ( Fo / Fe / infiniti).
f 0

Kuasa Pembesaran (M) : M= f e

Latihan:

Teleskop astronomi dengan kuasa pembesaran yang lebih besar dapat dibina dengan kanta mata
dengan pangjang fokus yang (panjang / pendek) dan kanta objek yang panjang fokus yang (panjang /
pendek).

4
3. Astronomical telescope :

Making of the astronomical telescope.

a. The astronomical telescope consists of 2 (converging / diverging) lenses.

b. The objective lens has focal length, fo and the eye lens has focal length, fe where
( fo < fe / fo > fe ).
c. The lenses are arranged such that the distance between the objective lens and the eye
lens is (fo – fe / fo + fe / fo x fe / fo/fe).

Complete the ray diagram above to show how the astronomical telescope works.

Characteristics of image formed by an astronomical telescope:

a. The first image formed by the objective lens is (virtual/real ; upright/inverted ;

diminished/magnified).
b. The final image is (virtual/real ; upright/inverted ; diminished/magnified).
 The final image is located at ( Fo / Fe / infinity).
Magnifying Power (M) :

f 0

M= f e

Exercise:

An astronomical telescope with high power of magnification can be built using eye lens of (long /
short) focal length and objective lens of (long / short) focal length.

5
4. Persamaan dan perbezaan Mikroskop majmuk dan Teleskop

Persamaan
a. Dua kanta cembung

b. Imej akhir: maya, songsang, dibesarkan

Perbezaan
Aspek Mikroskop Teleskop
c. Jenis kanta 2 kanta berkuasa tinggi 1 kuasa tinggi (kanta mata),
(panjang fokus pendek) 1 kuasa rendah (objek)
d. Panjang fokus panjang fokus kanta objektif < kanta panjang fokus kanta objektif > kanta
mata mata
( fo < fe ) ( fo > fe )
e. Ciri-ciri imej pertama nyata, songsang, dibesarkan nyata, songsang, dikecilkan
(objek kanta mata)
f. Kedudukan imej yang pertama Antara titik fokus dan pusat optik Di titik fokus kedua-dua kanta
kanta mata
g. Kedudukan imej akhir Berhampiran dengan mata Infiniti
h. Jarak antara kanta D > fo + fe D = fo + fe
i. Pembesaran 𝑀= 𝑚𝑜× 𝑚𝑒 𝑀=𝑓𝑜/𝑓𝑒

5. Kanta Pembesar ( Mikroskop ringkas ):

Kanta berfungsi sebagai kanta pembesar apabila objek diletakan seperti dalam kes …………

i) Kanta pembesar mengandungi kanta (menumpu / mencapah).

ii) Objek mesti diletakan pada jarak (melebihi f / sama seperti f / kurang daripada f /
antara f dan 2f / melebihi 2f) supaya kanta dapat berfungsi sebagai kanta pembesaran.
iii) Ciri-ciri imej yang dihasilkan oleh kanta pembesar adalah (nyata / maya) ; (songsang /
tegak) ; (membasr /dikecilkan) ; (pada kawasan yang sama tempat dengan objek /
pada kawasan yang bertentangan dengan objek).
iv) Pembesaran linear dapat didapati dengan menggunakan kanta yang mempunyai
panjang fokus yang (panjang / pendek).

Lengkapkan rajah sinar di bawah untuk menujukkan bagaimana kanta pembesar menghasilkan
imej objek.

6
Latihan 1 : Kanta pembesar menghasilakan imej dengan pembesaran linear = 4. Jika kuasa kanta
ialah +10 D, carikan jarak imej dan jarak objek.

Latiahan 2: Manakan antara kanta yang berikut dengan kuasa yang diberi digunakan untuk
membina kanta pembasar dan mempunyai kuasa pembesaran yang lebih tinggi.

A. – 5 D B. –25 D C. +5 D D. +25 D.

Jawapan:

5. Magnifying glass (simple microscope ):

A lens acts as a magnifying glass when the object is placed as in case 5 on page 23.

i) A magnifying glass consists of a (converging / diverging) lens.

ii) The object must be placed at a distance (more than f / same as f / less than f / between
f and 2f / more than 2f) in order for the lens to act as a magnifying glass.
iii) The characteristics of the image formed by a magnifying glass are yang (real / virtual) ;
(inverted / upright) ; (magnified /diminished) ; (on the same side as the object / on the
opposite side of the object).
iv) Greater magnification can be obtained by using a lens which has (long / short) focal
length.
Complete the ray diagram below to show how a magnifying glass produces an image of the
object.

Exercise 1 : A magnifying glass produces an image with linear magnification = 4. If the power of the
lens is +10 D, find the object distance and image distance.

v
4=
u ∴ v=4 u

1
10=
f ∴f =10 cm

7
 1 1 1
+ =
u 4 u 10
∴u=12.5 cm

v = 50 cm

Exercise 2: Which of the following lenses with their powers given below makes the magnifying glass
with the highest power of magnification?

A. – 5 D B. –25 D C. +5 D D. +25 D.

6. Aplikasi Kanta Bersaiz Kecil dalam Teknologi Peralatan Optik

a.

b.

c.

d.

Jawapan :

a. kanta kecil digunakan dalam kamera telefon pintar dan CCTV

b. menggunakan kanta cembung bersaiz kecil

c. menghasilkan imej nyata, songsang, dikecilkan pada sensor

d. untuk menghasilkan imej dengan ciri-ciri tersebut (N, S, K), jarak antara sensor dan pusat kanta
sekurang-kurangnya sama dengan jarak fokus kanta

8
Latihan 6.5

Lengkapkan rajah sinar bagi mikroskop majmuk dan teleskop berikut:-

a. Mikroskop majmuk

b. Teleskop