Anda di halaman 1dari 14

EKUITAS PEMEGANG SAHAM

DEFINISI PERSEROAN.

Sebuah entitas hukum yang pemiliknya adalah para pemegang saham dan terpisah dari pihak – pihak
yang menjalankan

KARAKTERISTIK PERSEROAN

1. Keberadaan yang terpisah secara hukum


2. Para pemilik perusahaan para pemegang saham
3. Umur perusahaan yang tidak terbatas
4. Kepemilikan mudah dipindahkan
5. Kewajiban yang terbatas
6. Memperoleh modal dalam jumlah besar
7. Pajak ganda atas dividen
8. Biaya organisasi

STRUKTUR ORGANISASI PERSEROAN

PARA PEMEGANG SAHAM

DEWAN KOMISARIS

DEWAN DIREKSI

MANAJER

KARYAWAN

BAGAN EKUITAS PEMEGANG SAHAM

EKUITAS PEMEGANG SAHAM

1. MODAL DISETOR
 SAHAM PREFEREN
 SAHAM BIASA
2. TAMBAHAN MODAL DISETOR
 AGIO SAHAM
 DISAGIO SAHAM
3. LABA DITAHAN

1
 Ekuitas pemegang saham memiliki saldo normal disebelah kredit

DEFINISI SAHAM

Saham adalah sertifikat kepemilikan dalam perseroan

KARAKTERISTIK SAHAM

1. Terdapat nilai nominal atau nilai pari/ nilai yang ditetapkan


2. Jika nilai pasar > nilai Nominal terdapat agio saham
3. Jika nilai pasar < nilai nominal terdapat dis agio saham
4. Setiap pemegang saham memiliki hak suara dan mendapatkan bagian dari laba dan aset

JENIS SAHAM
1. Saham biasa
2. Saham Preferen

AKUNTANSI PENERBITAN SAHAM

Jurnal penerbitan saham

DITERBITKAN PADA NILAI DITERBITKAN PADA HARGA DITERBITKAN TANPA NILAI


NOMINAL PASAR NOMINAL/ STATED VALUE

KAS XXX KAS XXX KAS XXX


SAHAM BIASA XXX SAHAM BIASA XXX SAHAM BIASA XXX
AGIO SAHAM BIASA XXX

2
KAS XXX KAS XXX KAS XXX
SAHAM PREFEREN XXX SAHAM PREFEREN XXX SAHAM PREFEREN XXX
AGIO SAHAM PREFEREN XXX

TANAH XXX TANAH XXX KAS XXX


SAHAM BIASA XXX SAHAM BIASA XXX SAHAM BIASA XXX
AGIO SAHAM BIASA XXX AGIO SAHAM BIASA XXX

TANAH TANAH XXX KAS XX


SAHAM PREFEREN SAHAM PREFEREN XXX SAHAM PREFEREN XX
AGIO AS XXX AGIO SAHAM PREFEREN XX

KASUS 1: SAHAM BIASA / SAHAM PREFEREN DITERBITKAN PADA NILAI NOMINAL

Suatu perusahaan menerbitkan 2000 lembar saham preferen dengan nilai nominal Rp. 50.000

KAS Rp. 100.000.000


SAHAM PREFEREN Rp. 100.000.000

Suatu perusahaan menerbitkan 2000 lembar saham biasa dengan nilai nominal Rp. 50.000 .

KAS Rp. 100.000.000


SAHAM BIASA Rp. 100.000.000

KASUK 2: SAHAM BIASA/ SAHAM PREFEREN DITERBITKAN PADA HARGA PASAR

Suatu perusahaan menerbitkan 2000 lembar saham preferen dengan nilai nominal Rp. 50.000 untuk
mendapatkan modal tunai atau pada harga pasar sebesar Rp. 55.000

KAS Rp. 110.000.000


SAHAM PREFEREN Rp. 100.000.000
AGIO SAHAM PREFEREN Rp. 10.000.000

Suatu perusahaan menerbitkan 2000 lembar saham biasa dengan nilai nominal Rp. 50.000 untuk
mendapatkan modal tunai atau pada harga pasar sebesar Rp. 55.000

KAS Rp. 110.000.000

3
SAHAM BIASA Rp. 100.000.000
AGIO SAHAM BIASA Rp. 10.000.000

KASUS 3: SAHAM DITERBITKAN TANPA NILAI NOMINAL

Suatu perusahaan menerbitkan 2000 lembar saham preferen tanpa nilai nominal seharga
Rp. 50.000

KAS Rp. 100.000.000


SAHAM PREFEREN Rp. 100.000.000
Suatu perusahaan menerbitkan 2000 lembar saham biasa tanpa nilai nominal seharga
Rp. 46.000

KAS Rp. 92.000.000


SAHAM BIASA Rp. 92.000.000

KASUS 4 : SAHAM DITERBITKAN PADA NILAI TERTERA/ STATED VALUE

Suatu perusahaan menerbitkan 2000 lembar saham preferen tanpa nilai nominal seharga
Rp. 55.000, dengan nilai tertera Rp. 20.000

KAS Rp. 110.000.000


SAHAM PREFEREN Rp. 40.000.000
AGIO SAHAM PREFEREN Rp. 70.000.000

Suatu perusahaan menerbitkan 2000 lembar saham biasa tanpa nilai nominal seharga
Rp. 46.000, dengan nilai tertera Rp. 20.000

KAS Rp. 92.000.000


SAHAM BIASA Rp. 40.000.000
AGIO SAHAM BIASA Rp. 52.000.000

AKUNTANSI UNTUK DEVIDEN

Dividen adalah laba bersih yang dibagikan kepada para investor.


Laba ditahan adaalah laba bersih yang ditahan untuk kegiatan operasional perusahaan

1. DIVIDEN PERLEMBAR SAHAM


2. DIVIDEN TUNAI
3. DIVIDEN SAHAM

4
KASUS 1 : MENENTUKAN DIVIDEN PER LEMBAR SAHAM

PT. Cahaya sakti memiliki 20.000 lembar saham preferen 1% dengan nilai nominal Rp. 100.000 dan
100.000 lembar saham biasa dengan nilai nominal Rp. 50.000. Berikut ini adalah jumlah dividen yang
dibagikan
Tahun 1 Rp. 10.000.000
Tahun 2 Rp. 25.000.000
Tahun 3 Rp. 80.000.000

Penyelesaian kasus 1:

TAHUN 1 TAHUN 2 TAHUN 3

Jumlah yang dibagikan Rp. 10.000.000 Rp. 25.000.000 Rp. 80.000.000

Dividen untuk saham preferen ( 20.000 lembar) (10.000.000) (20.000.000) (20.000.000)

Dividen untuk saham biasa ( 100.000 lembar) - Rp 5.000.000 Rp. 60.000.000

Dividen per lembar saham

Saham preferen Rp. 500 Rp. 1.000 Rp. 1.000

Saham Biasa - Rp. 50 Rp. 600

KASUS 2 : DIVIDEN TUNAI

Tanggal 1 Desember dewan direksi PT. ABC mengumumkan dividen tunai sebesar Rp. 42.500.000
dan pembayaran akan dilakukan tanggal 2 Januari

Jurnal saat pengumuman

DEVIDEN Rp. 42.500.000


UTANG DIVIDEN Rp. 42.500.000

Jurnal saat pembayaran

UTANG DIVIDEN Rp. 42.500.000


KAS Rp. 42.500.000

KASUS 3: DIVIDEN SAHAM

5
PT. Viena memiliki 150.000 lembar saham yang beredar dengan nilai nominal Rp. 100.000. Pada
tanggal 14 Juni PT. Viena mengumumkan dividen saham sebesar 4% untuk diterbitkan pada tanggal
15 Agustus kepada para pemegang saham yang dicatat pada tanggal 1 Juli . Harga pasar saham
adalah Rp. 110.000 per lembar pada tanggal 14 Juni.

14 Juni DIVIDEN SAHAM Rp. 660.000.000


DIVIDEN SAHAM YANG DAPAT DIBAGIKAN Rp. 600.000.000*
AGIO SAHAM BIASA Rp. 60.000.000 **

*(150.000 lmbr x Rp. 100.000 x 4%) = 600.000.000

1 Juli TIDAK ADA

15 Agustus DIVIDEN SAHAM YANG DIBAGIKAN Rp. 600.000.000


SAHAM BIASA Rp. 600.000.000
SAHAM TREASURI

DEFINISI
 Saham yang telah diterbitkan dibeli kembali oleh perusahaan
 Saham treasuri memilki saldo normal disebelah debit sebagai pengurang ekuitas pemilik
saham.

AKUNTANSI PEMBELIAN SAHAM TREASURI

ILUSTRASI :

Pada tanggal 1 Januari PT. A. membeli kembali 1.000 lembar saham biasanya yang pernah beredar
nominal Rp. 10.000 dengan harga Rp. 15.000

AYAT JURNAL

SAHAM TREASURI Rp. 15.000.000


KAS Rp. 15.000.000

AKUNTANSI PENJUALAN SAHAM TREASURI

ILUSTRASI:

1. Pada tanggal 1 Februari PT. A menjual 500 lembar saham treasuri yang pernah dibelinya
seharga Rp. 15.000 dan dijual dengan harga Rp. 20.000

6
AYAT JURNAL

KAS Rp. 10.000.000


SAHAM TREASURI Rp. 7.500.000
AGIO SAHAM TREASURI Rp. 2.500.000

2. Pada tanggal 1 Februari PT. A menjual 500 lembar saham treasuri yang pernah dibelinya
seharga Rp. 15.000 dan dijual dengan harga Rp. 13.000

AYAT JURNAL

KAS Rp. 6.500.000


DIS AGIO SAHAM TREASURI Rp.1.000.000
SAHAM TREASURI Rp. 7.500.000

PELAPORAN EKUITAS PEMEGANG SAHAM

LAPORAN LABA DITAHAN

LABA DITAHAN AWAL XXX


(+) LABA BERSIH XXX
(-) DIVIDEN YANG DIUMUMKAN (XXX)
KENAIKAN LABA DITAHAN XXX
LABA DITAHAN AKHIR XXX

CONTOH BAGIAN EKUITAS DI NERACA

1. MODAL DISETOR

SAHAM PREFEREN, Rp. 500.000.000


5%, 100.000 , Pari Rp. 5000, diterbitkan dan beredar

SAHAM BIASA, Rp. 700.000.000


Pari Rp.1.000., 700.000 lbr, diterbitkan dan beredar

2. TAMBAHAN MODAL DISETOR

7
AGIO SAHAM PREFEREN Rp. 100.000.000

AGIO SAHAM BIASA Rp. 350.000.000

AGIO SAHAM TREASURI Rp. 200.000.000

TOTAL MODAL DISETOR

3. LABA DITAHAN/ SALDO LABA Rp. 1.500.000.000

4. SAHAM TREASURI (Rp. 400.000.000)

200.000 lbr @ Rp. 2.000

TOTAL EKUITAS PEMEGANG SAHAM Rp. 2.950.000.000

ILUSTRASI KOMPREHENSIF EKUITAS PEMEGANG SAHAM

PT. ABC melaporkan ekuitas pemegang saham di neracanya pada tanggal 31 Desember 2010
sebagaimana tercantum dibawah ini :

1. MODAL DISETOR

SAHAM PREFEREN, Rp. 600.000.000


5%, 120.000 lbr , Pari Rp. 5000, diterbitkan dan beredar

SAHAM BIASA, Rp. 800.000.000


Pari Rp.1.000., 800.000 lbr, diterbitkan dan beredar

2. TAMBAHAN MODAL DISETOR

AGIO SAHAM PREFEREN Rp. 150.000.000

AGIO SAHAM BIASA Rp. 450.000.000

AGIO SAHAM TREASURI Rp. 250.000.000

8
TOTAL MODAL DISETOR

3. LABA DITAHAN/ SALDO LABA Rp. 1.600.000.000

4. SAHAM TREASURI (Rp. 400.000.000)

200.000 lbr @ Rp. 2.000

TOTAL EKUITAS PEMEGANG SAHAM Rp. 3.450.000.000

Berikut ini transaksi- transaksi terpilih yang berhubungan dengan ekuitas pemegang saham selama
tahun 2011 :

1 Maret : Menerbitkan 20.000 lembar saham preferen seharga Rp. 5.500 untuk menambah
modalnya
28 April : Menerbitkan 50.000 lembar saham biasa untuk ditukar dengan tanah seharga Rp.
120.000.000
7 Juli : Membeli 15.000 lembar saham biasa seharga Rp. 2.000
9 Sept : Menjual saham treasuri 7.000 lembar seharga Rp. 3.000
1 Des : Mengumumkan dividen tunai sebesar 5% untuk para pemegang preferen, serta
menggumumkan dividen tunai sebesar Rp. 500 / lembar untuk para pemegang saham
biasa,
15 Des : Membayar dividen tunai

31 Des : Perusahaan melaporkan laba bersih sebesar Rp. 500.000.000

DIMINTA :
1. Masukan saldo per 1 Januari kedalam T. Akun untuk akun-akun Ekuitas
2. Buatlah jurnal
3. Pindah ke dalam T Akun ekuitas
4. Buatlah Laporan Laba Ditahan
5. Buatah Bagian Ekuitas

1 Maret Menerbitkan Kas (Rp.5.500 x 20.000 lbr) Rp. 110.000.000


20.000 lembar saham
preferen seharga Rp. Saham Preferen Rp. 100.000.000

9
5.500 untuk menambah (Rp. 5.000 x 20.000 lembar)
modalnya
Agio saham Preferen Rp. 10.000.000

(Rp. 500 x 20.000)

28 April Menerbitkan Tanah Rp. 120.000.000


50.000 lembar saham
Saham Biasa
biasa untuk ditukar
dengan tanah seharga (Rp. 1000 x 50.000 lembar) Rp. 50.000.000
Rp. 120.000.000
Agio saham biasa Rp. 70.000.000

7 Juli Membeli 15.000 Saham Treasuri Rp. 30.000.000


lembar saham biasa
(15.000 lbr x Rp. 2.000)
seharga Rp. 2.000
Kas Rp. 30.0000.000

9 Sept Menjual saham Kas (7.000 lbr x Rp. 3.000) Rp. 21.000.000
treasuri 7.000 lembar
Saham Treasuri (7.000 lbr x Rp. 14.000.000
seharga Rp. 3.000
Rp.2.000)
Rp. 7.000.000
Agio saham treasuri

1 Des Dividen-Saham biasa Rp. 421.000.000


Mengumumkan
Dividen-saham preferen Rp. 35.000.000
dividen tunai
sebesar 5% Utang dividen Rp. 456.000.000
untuk para
pemegang
preferen, serta
Menghitung lembar Saham Biasa:
menggumumka
n dividen tunai 800.000 lbr + 50.000 lbr (28/4)
sebesar Rp. -15.000 lbr (7/7) + 7.000 lbr (9/9) =
500 / lembar 842.000 lbr
untuk para
pemegang Dividen = 842.000 lbr x Rp. 500 =
saham biasa, 421.000.000

Saham Preferan yang beredar

120.000 lbr + 20.000 lbr (1/3) =


140.000 lbr

Dividen = 5% x Rp. 5.000 (harga

10
nominal saham preferen) = Rp.
250/ lbr x 140.000 lbr = Rp.
35.000.000

15 Des Membayar Utang Dividen Rp. 456.000.000


dividen tunai
Kas Rp. 456.000.000

31 Des Perusahaan Iktisar Laba Rugi Rp. 500.000.000


melaporkan laba bersih
Laba ditahan Rp. 500.000.000
sebesar Rp. 500.000.000

JAWAB

D SAHAM BIASA K
TGL JUMLAH TGL JUMLAH

31/12 SAL AWAL Rp. 800.000.000

28/4 Rp. 50.000.000

Saldo akhir 850.000.000

D SAHAM PREFEREN K
TGL JUMLAH TGL JUMLAH

31/12 SAL AWL Rp. 600.000.000

1/3 Rp. 100.000.000

11
700.000.000

D AGIO SAHAM BIASA K


TGL JUMLAH TGL JUMLAH

31/12 Rp. 450.000.000

28/4 70.000.000

520.000.000

D AGIO SAHAM PREFEREN K


TGL JUMLAH TGL JUMLAH

31/12 SAL Rp. 150.000.000

1/3 Rp. 10.000.000

160.000.000

D AGIO SAHAM TREASURI K


TGL JUMLAH TGL JUMLAH

31/12 SAL AWL Rp. 250.000.000

9/9 7.000.000

12
257.000.000

D LABA DITAHAN K
TGL JUMLAH TGL JUMLAH

31/12 SAL AWL Rp. 1.600.000.000

D SAHAM TREASURI K
TGL JUMLAH TGL JUMLAH

Saldo awal 400.000.000 9/9 14.000.000

7/7 30.000.000

Saldoakhir 416.000.000

LAPORAN LABA DITAHAN

LABA DI DITAHAN AWAL Rp. 1.600.000.000


(+) LABA BERSIH 500.000.000
(-) DIVIDEN (456.000.000)

13
LABA DITAHAN AKHIR Rp. 1.644.000.000

LAPORAN EKUITAS PT. ABC

MODAL DISETOR
1. SAHAM BIASA Rp. 850.000.000
SAHAM PREFEREN 700.000.000

2. TAMBAHAN MODAL DISETOR


AGIO SAHAM PREFEREN 160.000.000
AGIO SAHAM BIASA 520.000.000
AGJO SAHAM TREASURI 257.000.000

3. LABA DITAHAN 1.644.000.000


4. SAHAM TREASURY (416.000.000)

TOTAL EKUITAS PEMEGANG SAHAM 3.715.000.000

14

Anda mungkin juga menyukai